Coğrafyanin Şi̇freleri̇

SON BAKI VE
CORAFYANIN
FRELER
Hseyin ULUTA
Kemal ARSLAN
Doktrin
Yaynlar
Doktrin
Yaynlar
CORAFYANIN FRES-SON BAKI
BLGESEL KALKINMA PROJELER
Trkiyede doal ve beeri ortam koullar nedeniyle

ekonomik gelimilik ynnden Blgeler ve Blmler
arasndaki eitsizlikleri giderip, geliim ve bymenin
meknsal dalmn dengeli hale getirmeyi hedefleyen
ekonomik projelere Blgesel Kalknma Projeleri
denir.
Sulu tarmn yapld alanlar geniledi.
Tarmsal rn ve rn eidi artt.

Kii bana den gelir ve i olanaklar artt.
Sanayi tesislerinin says ve ihracat artt.
Hidroelektrik retimi artt.
Trkiyede Blgesel Kalknma projeleri
A) UYGULANMAKTA OLAN PROJELER

GAP(Gneydou
Anadolu
Projesi):Trkiyenin
en kapsaml blgesel ok ynl kalknma projesidir.
1989 ylnda projeyi yrtmek amacyla GAP idaresi
kurulmutur. Proje kapsamnda 22 baraj, 19 hidroelektrik santralinin inas ve 1,7 milyon hektar alann
sulu tarma kavuturulmas nemli hedefleridir.

Kapsad ller: Adyaman, Batman, Diyarbakr,

Gaziantep, Mardin, Siirt, anlurfa, Kilis ve rnak
Projenin Blgede meydana getirdii deiiklikler
D
o
k
t
r
i
n
Konya Ovalar Projesi (KOP)
Eylem planyla blgede tarmsal yapda deiimi ve

srdrlebilirlii salamak, sanayi, ticaret, ulam, enerji
gibi sektrleri glendirmek, eitim, salk, kltr ve
dier sosyal hizmetlere eriilebilirlii artrmak, blge
ii ve blgeler aras gelimilik farklarn azaltmak,
blgenin rekabet gcn, ekonomik ve sosyal
kapasitesini glendirmek ve vatandalarn refah
dzeyini ykseltmek amalanyor.
KOP (Konya Ovalar Sulama Projesi): DS 4. Blge

Mdrl grev alan ierisinde yer alan Konya, Nide,
Aksaray ve Karaman illerindeki depolama, baraj, glet
ve yeralt suyu sulamalar ile ime-kullanma ve endstri
suyu ihtiyacnn karlanmas yannda, hidroelektrik
enerji ve evre projelerinin tmne birden Konya Ovalar
Projeleri denilmitir.
Kapsad ller: Konya, Nide, Aksaray ve Karaman
Y
a
y
n
l
a
r
Konya Ovas Sulama Projesi birka deiik kaynaktan

Konya Ovasnn Sulanmasn salayacak byk sulama
projesidir.
Bu kaynaklar;
Beyehir Gl Projesi
Kzlrmak Nehri Projesi
Gksu Nehri Projesi (Mavi Tnel Projesi)
KOPun en nemli ayan Mavi Tnel oluturuyor.

Konya Ovasnn yzde 70ini sulanabilir hale getirecek
olan Mavi Tnel Projesi, ar yer alt suyu ekimini ve
knt obruklarnn olumasn engelleyecek, ayn
zamanda atk sularn deerlendirilip, kuruyan gllere
ve su takviye edilmesiyle ovadaki verimliliin artmasn
salayacak.
Mavi Tnel ile birlikte Gksu nehri ve aramba suyunun

%15lik blm alnarak Konya-karaman havzasna
aktarlmas amalanyor.
Projenin amalar: Sulama, elektrik enerjisi retimi,

tarm, ulatrma, sanayi, eitim, turizm, ormanclk,
salk, konut, krsal ve kentsel altyap alanlar iine alp
ok ynl kalknmay amalamtr.
www.doktrinyayinlari.com

B) FZBLTE ALIMALARI TAMAMLANAN
Projenin amalar
1. DAP (Dou Anadolu Projesi): Trkiyede gelimilik

dzeyi ve byme hz en dk olan blge Dou
Anadoludur. Bu yzden zellikle blgede nemli olan
tarm ve hayvancl gelitirmektir.
Dou Karadenizin sosyo-ekonomik dzeyi ykseltmek,

Yeni i olanaklarnn salanmas ile blge dna gler
azaltmak,
Kapsad ller: Erzincan, Malatya, Elaz, Tunceli,

Bingl, Erzurum, Mu, Bitlis, Van, Hakkri, Ar,
Idr, Kars ve Ardahan.
Blge ii farkllklar giderip blgenin sosyoekonomik

gelimesini hzlandrmak,
Srdrlebilir kalknmay salamak iin blgenin doal
kaynak ve evre potansiyelini korumak,
Not: Bayburt, Gmhane bu kapsamdan karlmtr.

Ulam ve iletiim olanaklarn arttrmak, iletme

tesislerini gelitirmek,
Projenin amalar
Blgenin sosyal kltrel

kalknmasn salamak,
ve
ekonomik
Yaynlar
Kapsad
ller:
Artvin,
Bayburt,
Giresun,
Gmhane, Ordu, Rize, Samsun ve Trabzon
PROJELER
Doktrin
Tarm rn eidini arttrmak, turizm faaliyetlerini

gelitirmek temel hedeflerdir.
ynden
Blgede tarm ve hayvancl gelitirmek,

Hayvancl gelitirmek iin ayr-mera ve hayvan
rklarn slah etmek,
Blgede ortaya kabilecek ekonomik
deerlendirebilecek alt yapy gelitirmek,
frsatlar
stihdam olanaklarnn artmasyla blge dna yaplan

gleri azaltmaktr.
2. ZBK(Zonguldak, Bartn, Karabk Projesi):Demirelik ve kmr iletmeleri kapsayan yatrm alanlarn

zel sektre amaktr.
Kapsad ller: Zonguldak, Bartn ve Karabk
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
4. YHGP (Yeilrmak Havzas Geliim Projesi):

Yeilrmak ve kollarndan oluan havzay kapsar.
Kapsad ller: Amasya, orum, Samsun ve Tokattr.

Projenin amalar
Yeilrmakn akm ve rejim dzensizliinin neden olduu

takn, erozyon, su ve evre kirlilii sorunlarn zmek,
Havzann ekolojik dengesini koruyacak en uygun ve
ekonomik arazi kullanm plann hazrlamak,
Doal kaynaklarn srdrlebilir kullanmn salamak,
meralar slah etmek,
Orman alanlarn belirleyip izlemek, ehirleme ve
sanayilemede planl gelimeyi salamaktr.
Projenin amalar
Trkiye Takmr Kurumunun kltlmesi ve Karabk
ve Ereli Demir elik letmelerinin zelletirilmesi
ve zelletirme sonras ortaya kan sosyo-ekonomik
sonular deerlendirmek,
Takmr retiminde
gelitirmek,
yeni
teknik
ve
yntemler
Organize sanayi blgeleri kurmak,

Filyosa liman aarak ulatrma alt yapsn tamamlamaktr.
3. DOKAP (Dou Karadeniz Projesi): Proje Devlet

Planlama Tekilat tarafndan 1999-2000 yllarnda
planlanmtr.
!!!!!!!!!!EGE BLGES!!!!!!!!!!! (turizm)

turizm gelirlerinde 2. srada yer alr
Kaz dalar-Dilek yarmadas-Spil da-travertenler
Efes-millet-Meryem ana kilisesi
Kaplcalar ve ky turizmi gelimitir....
NOTTTT=k turizmi gelimemitir.......
zmirde Meryem Ana Kilisesi, Athena Tapna, Efes,

Milet ve Bergama Antik Tiyatrolar, Agora, Akropolis gibi
birok nemli eser yer almaktadr.
eme gibi birok deniz turizm merkezide bulunmaktadr.
Aydnda Kuadas ve Didim deniz turizminin merkezi

durumundadr.
Doktrin
Yaynlar

!!!!!!!!!KARADENZ BLGES!!!!!!!!!!!(turizm)
Denizlide
Afrodissas,
Hierapolis,
Pamukkale,
Afyonkarahisarda Kaplcalar, Frig medeniyetinden
kalma eserler yer almaktadr.

Ktahya; Aizonia,
Manisa, Alayan kaya, Spil Milli Park, Sard harabeleri.
Mula; ldeniz, Fethiye, Data, Bodrum
Uak; Ulubey Kanyonu
oruh-frtna deresi rafting-yaylaclk
Smela manastr-kral kaya mezarlklar
zun gl-Abant-Yedigller-Hatilla vadisi doal gzellikler
Ilgaz ve kartal kaya kayak merkezleri
NOTTTT = ya rejiminden dolay deniz turizmi

gelimemitir....
Trabzonda Smela Manastr, Ayvasl Kilisesi, Hz

Yahya Manastr
- Saint pieerre kilisesi-kz kelesi-Aspendos-Patara

Perge
orumda; Hitit medeniyetine ait Gne Kursu geyik ve

boa figrleri, tapnaklar ve birok eski kalnt
Amasyada; Sultan Beyazt Klliyesi, Amasya Kalesi
Lara-Konya alt plajlar-karstik ekiller
Yedi uyurlar maaras-cennet-cehennem obruklar
Samsunda; Gazi Mzesi, Byk Cami, 19 Mays Fuar,

Ladik Kaplcalar
Olympos-kprl kanyonu-kovada-Manavgat elalesi
Boluda; Abant Gl, Yedigller,

Dalar, Kartalkaya
Kastamonu; Ilgaz Kayak merkezi
Tokat; Ballca Maaras
Karabk; Safranbolu Evleri
!!!!!!!!!!AKDENZ BLGES!!!!!!!!!!! (turizm)

Turizm gelirlerinde 3. srada yer alr
NOTTTT=k turizmi GELMTR(mevcuttur).......
Antalyada deniz turizmi ve tarihi turizm olduka

gelimitir (Alanya-Manavgat-Ka -Kemer, Termessos,
Olimpos, Perge, Aspendos, Kale i), Saklkent Kayak
merkezi, Belek, Alanya, Dalaman, Didim, Kekova, Dim
ay, Karain, Beldibi, Altnbeik, Kurunlu, Dden,
Manavgat elalesi, Noel Baba Mzesi
D
o
k
t
r
i
n
Ispartada Eirdir gl, Davraz Kayak Merkezi
Burdurda Haclar Harabeleri, Antik Sagalasos kenti.
Mersin Anamurda Ortaadan kalma kale, Cennet ve

Cehennem Maaralar, Kz kalesi.
Hatay; St. Pierre Kilisesi
Y
a
y
n
l
a
r
!!!!!DOU ANADOLU BLGES!!!!!!!!!!!(turizm)

- Ani harabeleri-shakpaa saray-Akdamar kilisesi

- Harput- yzen adalar-meteor ukuru
NOTTTT=k turizm potansiyelinin en ok olduu

blgedir....
Nemrut Da, shak Paa Saray (ARI), Ani Harabeleri

(KARS), Ar Da, Van Gl, Akdamar Adas, Ahlat,
Seluklu Mezarlar, Erzurum Aziziye Ant, Yakutiye
Medresesi, Tortum elalesi, Palandken Kayak
Merkezi, Sarkam(ERZURUM) ve Yolat Kayak
Merkezi(BTLS)
!!!!!!!! MARMARA BLGES !!!!!!!!!!! (turizm)

Turizm gelirlerinde 1. srada yer alr.
Turizm eitlilii fazladr.
Turizm yln 12 ayna yaylmtr...
stanbul bir tarih cennetidir. Dolmabahe Saray, Topkap

Saray, Ayasofya Mzesi, Ayairini Kilisesi, Kapalar,
Kzkulesi, Anadolu ve Rumeli Hisar gibi birok nemli
tarihi eser yer almaktadr.
Bursada; Ulucami, Yeil Trbe, znik Yeil Cami,
Kaplcalar, Uluda Kayak Merkezi
Edirnede; Selimiye Camii, Rstempaa Kervansaray,

Saraya Hamam vb.
anakkalede; Truva Harabeleri, Gelibolu Milli Park, da

Da (Kazda).
Balkesir; Manyas, Kaplcalar, Erdek, Cunda Adas
Sakarya: Acarlar Langozu
zmit; Kartepe
Ilgaz ve Krolu
Palandken-Sarkam kayak tesisleri
!!!!!!!!! ANADOLU BLGES !!!!!!!!!!! (turizm)

Peribacalar-hlara vadisi
Erciyes-Elmada kayak merkezleri
Kltepe-Gordion-Hattua-atalhyk tarihi yerler
Sultan sazl-Beypazar-Kzlcahamam doal oluumlar
Etnografya mzesi-Mevlana........
Ankarada
Antkabir,
Ankara
Kalesi,
Anadolu
Medeniyetleri Mzesi, Polatl yaknlarnda Friglerin
bakenti olan Gordion ehri, Elmada Kayak Merkezi

Nevehir, Aksaray evresinde Kapadokya, rgp

Greme ve Avanos ilgin yeryz ekilleri ile dikkat
ekmektedir.
Konyada Mevlana Trbesi, Nasrettin Hoca Trbesi,

atalhyk
Kayseri; Erciyes Kayak Merkezi, Karpuzba elalesi

!!!!GNEYDOU ANADOLU BLG.!!! (turizm)
Zeugma-Hasankeyf-nemrut heykelleri
Balkl gl-Mardin tarihi evleri-Diyarbakr surlar
ermik kaplcalar-Malabadi kprs-GAP
NOTTTT=k turizmi ve yaylaclk gelimemitir......
Cilal Ta Devri yerleim merkezlerinden ayn

(Diyarbakr), Malabadi Kprs, Yedi Karde Burcu,
Asur Mezarlar, Nemrut Da (Adyaman), Cendere
Kprs (Adyaman), Mardin evleri, Balkl gl (Halilr Rahman)(anlurfa), Gaziantep(Zeugma Antik Kenti
mozaik mzesi= Belks Harabeleri)
Notttt: bu sonular
benzerrrrrrr!!!!!

Doktrin
Yaynlar
olumsuz
sonulara
ok
Trkiyede toplam nfus iinde ERKEK nfus says

daha fazladr.
TRKYEDE ELEKTRK RETMNN KAYNAKLARA

DAILIMI (%)
TURKIYEDE g alan illerde erkek says kadn

saysndan daha fazladr...
En fazla msr yetitiren blge=AKDENIZ
Trkiyedeki Ramsar Alanlar

Gksu deltas
Mersin 13. Temmuz 1994
Burdur Gl
Burdur 13. Temmuz 1994
Seyfe Gl
Krehir 13. Temmuz 1994
Manyas Gl(Ku Gl) Balkesir 13. Temmuz 1994
D
o
k
t
r
i
n
JEOTERMAL SANTRALLER
jeolojik yapya bal ortaya kar(EGE BLGESINDE)
nemli olanlar;
Y
a
y
n
l
a
r
Sultan Sazl
Kayseri 13. Temmuz 1994
Kzlrmak Deltas
Samsun 15. Nisan 1998
Akyatan Lagn
Adana 15. Nisan 1998
Uluabat Gl
Bursa
15. Nisan 1998
Gediz Deltas
zmir
15. Nisan 1998
Meke Gl
Konya 21. Haziran 2005
Yumurtalk Lagnleri Adana 21. Haziran 2005

Kzren Obruu
Konya 2. Mays 2006
Kuyucuk Gl
Kars
Nemrut Gl Bitlis
17. Nisan 2013 (en son)
2. Nisan 2009
Maglev: Manyetik rayl tren projesidir.
-
SARAYKY----------Denizli
- GERMENCIK--------Aydn
-------HEYELAN ----------- -
Killi yap eim ve ya etkilidir

En ok Dou Karadenizde grlr
lkbaharda fazla(kar erimelerinden dolay)
stinat duvarlar en nemli nlemdir
NOTTTTT: bitki rts heyelan nle MEZZZZ
Dolmu Uak Projesi: Kk gvdeli uaklarla hava

tamacl yapmak zere Ulatrma Bakanl Sivil
Havaclk Genel Mdrlne yaplan ilk bavurunun
kabul edilmesiyle Blgesel Hava Tamaclnn ikinci
aamas olan Dolmu Uak Projesi
OGU: Ordu Giresun havaliman deniz iine deniz

doldurularak yaplan bu anlamda Trkiyenin ilk deniz
havaalandr.(Mays 2015 faaliyete gemitir)
Nfus miktarnn en ok olduu blge: MARMARA

nfus miktarnn en az olduu blge: DOUANADOLU
TANAP: Trans Anadolu Doal Gaz Boru Hatt Projesi
--- NFUS ARTIININ OLUMLU SONUCLARI- --
gc ucuzlar
Vergi alm artar
Ticarete canllk gelir
Yeni i kollar ortaya kar......
ki karde lke, Trkiye ve Azerbaycann i birliiyle

ortaya kan bu dev proje ile Avrupann ve Trkiyenin
doalgaz ihtiyacn karlamay bunun yan sra blgede
gaz eitlilii amalanmaktadr.
Doktrin
Yaynlar
NEML!!! MLL PARKLAR
Trkiyenin yzlm en fazla ( En geni ) milli park

Ar Da Milli Parkdr.
Trkiyenin ilk milli park ilan edilen yeri Yozgat aml
Milli Parkdr.
Halili kylar(gel-git sonucu), skyer ve fiyortlu (kutup

blgeleri=buzullar... Enlemden dolay yok) Trkiyede
bulunmaz...
Resifli( mercanl ) kylar grlmez.
noTTTT= bizdeki hali akma :))))
Trkiyenin son milli park ilen edilen yeri Nene Hatun

Milli Parkdr. ( Erzurum). (2009 yl)
KaYP SaKaL= karayel, yldz, poyraz, samyeli, kble,

lodos= Trkiyeyi etkileyen yerel rzgrlar...
Notttt: samyeli= keileme
Devlet kontrolnde ( alan olarak) bulunan rnler:

haha, kenevir, pirin, ttn, anason
Trkiyede yetime alan en dar olan rnler:
MUZ, AY
NADAS alanlarnn en az olduu blge:
KARADENZ
NADAS alanlarnn en fazla olduu blge:
ANADOLU
TAKKE

(Tefenni, Acpayam, Korkuteli, Kestel, Elmal,) karstik

ovalar... Verim azdr. Akdeniz evresinde yer alr.
Enerji reten gller....HET(HAZAR, ERDR,TORTUM)
Masif alanlar
Trkiyenin ekirdeini oluturan masif alanlar (eski

ktleler) I. jeolojik zamanda (paleozoik) olumutur.
-----DEMRYOLLARI---D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
Gitmedii yerler = Yldz dalar, anakkale, mentee, Antalya, Hakkri yresi ve Dou Karadeniz...
Gittii kylar = Samsun, Zonguldak, skenderun,

Mersin, zmir, Bandrma, stanbul zmit, Sakarya....
Trkiyedeki tektonik gller:

BAST MUHASEBE
(Burdur gl, Acgl, Sapanca gl, znik gl, Tuz gl,
Manyas Gl, Ulubat gl, Hazar gl, Akehir gl,
Seyfe gl, Eber gl, Beyehir gl, Eirdir gl)
TEHLKEL KARITIRILAN STATSTKLER !!!!!!!!!

KIYI balklnda ilk srada yer alan blge
= KARADENZ

KLTR balklnda ilk srada yer alan blge
= EGE....
-
Ria tipli kylar = st ve anakkale boazlar,

bodrum(riyakr insanlarn en fazla olduu blge
Marmara... Oradan yazn kopmaya bodruma.hatrlaynz :)))
KMES VE BES hayvanclnda ilk srada
= MARMARA
BYKBA hayvanclnda ilk srada
Dalmaya (denize nerede dalacaksnz:))))=Antalya
Boyuna(dalar ky boyunca uzanr:)))=Akdeniz ve

Karadeniz
KKBA hayvanclnda ilk srada
Enine tipli (E harfi=ege)=ege kylar :))))
Limanl kylar- Doal limanlarn olduu yerler
Kalankl ky tipi: Karstik arazilerin ( zellikle kanyon

vadilerin) sular altnda kalmasyla oluur. Trkiyede
Mersin Taeli karakteristik
= DOU ANADOLU
= DOU ANADOLU
KIL KES yetitiriciciinde ilk srada
= AKDENZ
TFTK KES yetitiriciciinde ilk srada
= ANADOLU
Balk eidinin en fazla olduu deniz = Akdeniz

Balk miktarnn en fazla olduu deniz= Karadeniz
Sr = l olarak Konya ilk srada
Koyun = l olarak Van ilk srada
Trkiyede hkim olan arclk tarz = GEZGN ARICILIK

Karabk (1937),
takmr)
Bal retimir = l olarak Mula ilk srada
Arclk yani bal retimde ilk srada yer alan blge= EGE
Notttttttttttttt: Mentee dalarndan dolay....
- En yaygn sanayi dal = BESN
En fazla nfusu istihdam eden sektr = DOKUMA.....
--------------BOR----------
Jet, roket yakt, emaye, porselen, cam gibi binlerde alanla kullanlabilir. Dnya bor karmnda Trkiye ilk srada yer alr.... hra ediyoruz...
BALIKESR(Bigadi,
susurluk),BURSA(M.kemal
paa),KTAHYA(Emet) ve ESKEHRde(Seyitgazi)
karlr......Bandrma BORAKS fabrikasnda iletilir......
Yaynlar
----DEMR---- ar sanayinin hammaddesidir. Trkiyede

DVR, HEKMHAN, HASANCELEB ve EYMR de
karlr. karld yerin uzanda iletilir(hammaddeye
yaknlk sz konusu deildir.)......
NOTTTTT: iek ama dnemleri blgelere gre

farkllk gsterdiinden dolay bu tarz gelimitir..

Doktrin
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
Ereli(1939)-
(Enerji
kayna
skenderun- (Ulam, liman)
Krkkale (Ulam, stratejik, silah fabr.)
Sivas (Hammadde)
zmir ( Ulam, hammadde)
HEPSNDE
YAKINLIK
Marmara Gl = EGE BLGESNDE yer alr......
TOKAT = Karadenizde
Eskiehir = Anadoluda
Ktahya = Ege Blgesinde
DVR = Dou Anadoluda
AFN-ELBTAN = Dou Anadoluda
Seydiehir = AKDENZ Blgesinde yer alr..............
En fazla KENEVR yetitiren blge=KARADENIZ
En fazla KETEN yetitiren blge=MARMARA
En fazla pamuk yetitiren blge =

ANADOLU
--------ZHTi--------
(zeytin, zm, haha, tutun,incir)=Ege blgesinin ilk

srada yer ald rnler.....
ORTAK
OLAN
SU
KAYNAKLARINA
----BOKST (ALMNYUM) = alminyumun hammaddesidir, hafif olup, kullanm alan genitir... Akseki ve
seydiehir de karlr......SEYDEHRDE iletilir....
DERNER: Deriner Baraj ve Hidroelektrik Santrali

Sahip olduu 249 metre gvde ykseklii ile Trkiyenin
en yksek, Dnyann 6. yksek baraj olan Deriner
Barajdr. oruh Nehrinin nc Gerdanl

YUSUFEL: Trkiyenin En Yksek baraj olacak,
Dnyann 3nc En Yksek Baraj Olacak Olan
Yusufeli Baraj ve HESin Temeli 26 ubat 2013 atld.
Yapm devam ediyor.
GUNEYDOU
-------BET------ (Buday, Elma,Ttn,zm,ekerpancar)= ekim alan

geni olan tarm rnleri(iklim seicilii azdr)
Doktrin
Yaynlar
Dnya Miras Listesine Alnan Meknlarmz
stanbul tarihi alanlar [1985]
Safranbolu ehri (Karabk)- 1998
Boazky (Hattua) - Hitit bakenti (orum)- -1986
Nemrut Da (Adyaman) Khta- 1987
Xanthos - Letoon (Mula - Antalya il snr), Likya

Uygarl- 1988
Divrii Ulu Camii ve Darifas (Sivas)--1985
Truva Antik Kenti (anakkale)- 1998
Edirne Selimiye Camii ve Klliyesi (Edirne)- 2012
Greme ve Kapadokya Milli Park (Nevehir)1985
Pamukkale - Hierapolis (Denizli) 1988
atalhyk 2012
Bursa Cumalkzk ( 2014 )
zmir Bergama ( 2014 )
Hem Kltrel, Hem Doal Miras olarak listeye alnanlar
Pamukkale - Hierapolis (Denizli)
Greme Milli Park ve Kapadokya (Nevehir)
-----ELAZI ve ANTALYA----
yukarda dal verilen sanayi tesisleri =
FERRO - KROM
- ANKARA
- KAYSERI
- BURSA-NEGL

yukarda dal verilen sanayi tesisleri= MOBLYA

Not: bunlar hammaddeye uzaktr
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
Mersin Ata 2004den bu yana sadece depolama ve

pazarlama iin kullanlmaktadr.
Doktrin Bilgi:
Trkiyede ilk hzlandrlm tren seferleri Ankara
Eskiehir arasnda balamtr.
Ankara - Eskiehir hatt (2009 ylnda hizmete almtr.)
Ankara - Konya hatt (2011 ylnda hizmete almtr)
Ankara - stanbul hatt (2014)
Doktrin Bilgi:
2011 Yl itibariyle Planlanan Yksek Hzl Tren Hatlar
Ankara - zmir projesi
Ankara - Sivas hatt
Ankara - Kayseri hatt
Sivas - Erzincan - Erzurum - Kars hatt
Bursa - Osmaneli hatt
Halkal Kapkule
- ANKARA

yukarda dal verilen sanayi tesisleri =
SLAH SANAY
----- SERT KARASAL ----
- uzun ayr=b.ba hayvanclk

-
Erzurum Kars civarnda etkilidir.....

Maden arayan ve finanse eden kurulular = MTA,

Etibank
-----KroM-----
- SRT-SVAS-UAK
Paslanmaz elik retiminde kullanlr.

Fethiye-Kyceiz-Dalaman ve Guleman (Elaz)da
karlr
yukarda dal verilen sanayi tesisleri = HALI-KLM

-
MERSN-ATAS--ulam
- ZMR-ALIAGA-ulam
- ZMT-PRA--ulam
- KIRIKKALE-ORTANADOLU--konum
- BATMAN-BATMAN--hammadde

yukarda dal verilen sanayi tesisleri=PETRO-KMYA
Ykselti karasallk ve Sibirya basnc. ortaya ckm
-
yaz yalar fazla-ykselim yalar
HEREKE-CERKEZKY
- GRDES-DEMRC-KULA
KIRIKKALE
Antalya ve Elazdaki ferro-krom tesislerinde ilenir.
----RZGR ENERJS-------
evreyi kirletmez
Kurulum maliyeti yksektir.
zmir-eme-Alaat-anakkale, Bozcaada, atalca, Osmaniye ve Hatayda da santraller kurulmutur.

ikolata Vadisi:
Kalknma Bakanlna bal Dou Karadeniz Kalknma

Ajans (DOKA), dnyada tek eit rne ynelik gda
vadisi kurma almalar kapsamnda ilk etapta 5,5
milyon euro harcayarak Orduda 34 iletmenin retim
yapabilecei, Ar-Ge almalarnn yrtlecei ikolata
vadisi oluturacak.
Trkiye-Grcistan =Sarp Snr Kaps
Doktrin
Yaynlar
-------SINIR KAPILARIMIZ----
Trkiye-Ermenistan=Akyaka Snr Kaps

Trkiye-Nahcivan (Azerbycn) =Umut Snr (Dilucu)
Trkiye-ran =Grbulak Snr Kaps
Trkiye-ran = Esendere Snr Kaps
Trkiye-Irak =Habur Snr Kaps
Trkiye-Suriye= Nusaybin Snr Kaps (Mardin)
----------ULAIM--------
Trkiye-Suriye =Ceylanpnar Snr Kaps (anlurfa)
maliyeti en AZ ulam sistemi=DENZYOLLARI
Trkiye-Suriye =Akakale Snr Kaps anlurfa
maliyeti en FAZLA ulam sistemi=HAVAYOLLARI
Trkiye-Suriye= Karkam Snr Kaps Gaziantep
- en HIZLI ulam sistemi= HAVAYOLLARI
Trkiye-Suriye= ncpnar Snr Kaps Kilis
en YAVA ulam sistemi= DEMRYOLLARI
Trkiye-Suriye= Cilve gz Snr Kaps Hatay
en RSKL ulam sistemi= KARAYOLLARI
Trkiye-Suriye =Yaylada Snr Kaps Hatay
en GVENLR ulam sistemi= DEMRYOLLARI
Trkiye-Yunanistan =psala Snr Kaps Edirne
en ok YK ve YOLCU tayan= KARAYOLLARI
Trkiye-Bulgaristan= Kapkule Snr Kaps Edirne
d ticarette en ok sistemi=DENZYOLLARI
D
o
k
t
r
i
n
-----FOSFAT------
Gbre sanayisinin hammaddesidir.
Balca Yataklar: Maz Da(Mardin)
thal ediyoruzzzzz.
Takmryle alan nemli

atalaz ve Su gz !!!!
termik
santraller=
Y
a
y
n
l
a
r
-----PLATOLARIMIZ------- Erzurum-Kars, Ardahan Platolar: Volkanik lavlarn

oluturduu Trkiyenin en yksek platolardr.
- Gaziantep, anlurfa Platolar: GAPla birlikte bu
platolarda tarmsal faaliyetler nem kazanmtr.
- Teke, Taeli Platolar: Akdeniz Blgesinde kalkerli
(kire ta) arazi zerinde olumutur.
-
Yazlkaya Platosu: Egenin i kesimlerinde yer alr.
-
atalca-Kocaeli Platosu: Trkiyenin en alak platosu
olup ok sayda sanayi tesisleri bulunur.
- Obruk, Cihanbeyli, Haymana, Bozok, Uzun yayla
Platolar: (HUCOB) Anadolu Blgesi platolardr.
Kkba hayvanclk ve tahl tanm yaygndr.
-----Trkiyedeki Kapal Havzalar----- -----SICAKLIK-----
--- Gerek scaklk: Bir yerin ykselti ortalamas

dikkatealnarak llen scaklktr..
---ndirgenmi scaklk: 0 metrede llen, ykselti

dikkate alnmayarak llen scaklktr..
Nottttt: indirgenmi izoterm haritalarnda ykselti

aranmaz..
-----ULUSAL(ORTAK) SAAT-----
----------YAZ= Idr (45 dou)
Konya Kapal Havzas, Tuz Gl Havzas, Burdur

kapal havzas, Acgl kapal havzas, Van Gl kapal
havzas ve Aras-Kura kapal havzasdr.
Yeil Yol Projesi:

Bu proje Samsundan Artvine kadar uzanan yeil
doa ile ba baa bir yol gzerghn ifade ediyor.
Bylece bir yaylay gnbirlik gezmek yerine yredeki
btn yaylalar gezme ve oralarda konaklama frsat
bulanacak. Buna bal olarak yeni istihdam imkn
doacak.
DOKAP kapsamnda yer alr.
----------KI= zmit (30 dou) kullanlr

NoTTT: her yerde farkllk gsteren ise YEREL

SAAT'tir
Doktrin
Yaynlar
---Trkiye akarsularnn genel zellikleri---- Genellikle dou-bat ynl uzanrlar (dalarn uzan
ekli)
Genellikle boylar ksadr (Trkiyenin yarm ada olmas)
Andrma gleri fazladr (ykselti fazlal, eim)
Genellikle akmlar dzensizdir (iklim artlar)
Ulam ve tamaclkta kullanlmaz (yatak eimi ve
dzensiz rejim)
En ok enerji retimi ve sulamada kullanlr (ykselti ve
tarm)

lkemizdeki relikt bitkilere baz rnekler:
akaaa
fndk
kocayemi
kzlam
kayn
sumak
defne
sandal
menengi
mersin
--- Karstik Gller----
Bu tr gller jips, kalker ve kaya tuzu gibi znebilen

tabakalarn bulunduu yerlerde oluan gllerdir.
Kalkerin zlmesiyle oluan anaklar zerinde yer
alrlar. Kestel, Elmal, Sula, Salda ve Kovada glleri
(KESSK) bu oluumlara rnek gsterilir
----Tombolo (Sapl ada)-----
Ky yaknnda bulunan ada ile kara arasnda dalgalarn

getirdii malzemeleri biriktirmesi sonucu ada karaya
balanr. Bu ekilde olumu yer ekillerine Tombolo
denir. Kap da Yarmadas ve Sinop-nce burun
rnektir
Ayn enlemde bulunan merkezlerde;

-
Ekvatora olan uzaklk, gne nlarnn dme

as, tutulma oran, yerekimi, gece-gndz sre
deiimi, izgisel hz, iklim kuaklar, iki meridyen
arasndaki mesafe ve yaadklar mevsim ortaktr.
NOTT: Ayn boylamda YEREL saatler ayndr
10
--------TRKYEDE BASIN-------
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
zlanda D.A.B.: Daha ok k mevsiminde Trkiyeyi

kuzeybatndan etkiler. Bol ya getirir. Klarn lk
gemesine sebep olur.
Asor D.Y.B.: Trkiyeyi daha ok yaz mevsiminde etkiler.

Gneybatdan etkili olan bu basn sistemi scakl ve
kurakl artrmaktadr.
Sibirya T.Y.B. K mevsiminde kuzeydoudan Ana

doluya giri yapar. Klarn sert, souk ve kar yal
gemesine sebep olur. Batya doru gidildike etkisi
azalr.
Basra T.A.B. Yaz mevsiminde gneydoudan Trkiyeye

doru giri yapar. Yaz mevsiminde scaklk ve kurakl
artrr.
Serbest ticaret Blgelerin Kurulu Amalar
Serbest Blgeler yabanc sermaye yatrmlarn ve d

ticareti arttrmak,
Yerli reticilerin dnya piyasalarndaki fiyattan girdi

temin etmelerini salayarak uluslararas rekabet
glerine katkda bulunmak,
hracata dnk sanayilerin gelimesini tevik ederek

ihracat arttrmak,
Dviz giriini arttrmak,
Yeni i imkanlar yaratarak istihdam sorununun

zmne yardmc olmak,
Gelimi retim ve ynetim tekniklerinin yurtdndan
lkeye getirilmesiyle ekonomik standartlar ykseltmek
amacyla kurulurlar.
-----FHN AKAYA GELMEZZZ----- Fhn: Bir da yamacn aan, alalan, srtnmenin

etkisiyle snan scak ve kuru rzgrlardr. Fhn
rzgrlarnn etkili olduu yerlerde scaklk ykselir.
Tarm rnleri abuk olgunlar, kar erimelerine bal
sellenme ve orman yangnlarna da sebep olmaktadr.
NOTTT: Rizede turungil, Idrda pamuk ve oruhKelkit vadisinde zeytinin yetimesine sebep olmutur.
Bu duruma bal mikro klima alanlar olumutur.
-----Trkiyede Gnelenme Sresi ve Buharlama
Miktar----
Genel anlamda gneyden kuzeye dou gidildike

gnelenme sresi ve buharlama miktar azalr.
Buharlama iddeti ve gnelenme sresinin en fazla
olduu blge Gneydou Anadolu iken en az olduu
blm Dou Karadenizdir
Doktrin
Yaynlar
-----KARADENZ KLM------
-----NOTTT----
Trkiyede toprak eitliliinin en fazla olduu blge

Marmaradr (iklim eitlilii).
!!!!! Marmarann kuzeyi ile Karadeniz kylarnda etkilidir.
Hakim ya ekli yamatr.

En fazla ya sonbahar, en az ya ise ilkbaharda alr.
------- Erozyonun Sonular------
Trkiyede ya rejiminin dzenli olduu tek iklim tipidir.
Tarm topraklarnn verimsizlemesi
Baraj gllerinin alvyonlarla hzla dolmas
Doal dengenin bozulmas
Delta ovalar meydana gelir (tek olumlu sonu)
Hkim ya ekli cepheseldir.
TRKYEDE EN OK GRLEN AFETLER
En fazla ya k, en az ya ise yaz mevsiminde der.
Deprem
: % 61
Doal bitki rts ksa boylu bodur aaklardr (maki).
Heyelan
: % 15
Zeytin ve turungiller doal tantc rnleridir.
Sel
: %14
Kaya dmesi
: % 5
Orman yangnlar
: % 4
: % 1
Doal bitki rts ormandr.

Fndk ve msr doal tantc rnleridir.

------AKDENZ KLM-----
!!!!!! G.Marmara, Ky Ege, Akdeniz kylar ve G.Antep

evresinde grlr.
Hkim toprak tipi Terra-rossadr.

----- -ILIMAN KARASAL KLM-----
Trkiyede en geni alana yaylan iklim tipidir.
En fazla ya ilkbaharda alr
Ykselim yalar hkimdir
Yar kurak bir iklimdir.
Bitki rts ksa boylu clz ot topluluklardr(bozkr)
Verimsiz tuzlu kireli step topraklar hkimdir
Y
a
y
n
l
a
r
-- TAINMI TOPRAKLAR(Azonal) --- Alvyal: Akarsularn tad verimli topraklardr.

Delta ovalar bu toprak trndendir.
----NFUS SAYIM TARHES----
Trkiyede ilk nfus saym 1927 ylnda yapld ve

Trkiye nfusu 13,6 milyon civarndayd. 1990 ylna
kadar nfusun 5 ylda bir saylmasna, 1990dan
sonra ise nfusun 10 ylda bir saylmasna karar
verildi. Gnmzde ise artk adrese dayal bir saym
sz konusudur. 2014 yl saymlarna gre ise Trkiye
nfusu 77,6 milyona ykselmitir. Nfusla ilgili bilgileri
TK dzenler.
------NEML BLG-----
Moren: Buzullarn tad topraklardr. Baz

D
o
k
t
r
i
n
yksek dalarda snrl grlr.
Tarihsel srete Trkiye nfus art orannda art ve

azalmalar olsa da nfus miktarnda srekli art
olmutur.
Lsler: Rzgrlarn tad topraklardr.

Trkiyede pek grlmez.
----YERL(ZONAL) KAYA TOPRAKLARI----- Terra-Rossa: Kalkerin paslanmasyla krmz renk alan

Akdeniz topradr. Verim azdr.
ernozyom:
Yerli
kaya
topraklarnn
en
verimlisidir.
Erzurum-Kars
civarnda
yaygndr.
Kahverengi Step: blgelerde yer alan tuzlu kireli ve
verimsiz topraklardr.

Lateritlemi topraklar: Bol ykanm tuzsuz, kiresiz,

asitli topraklardr. Dou Karadenizde yaygndr.
Podzol: ne yaprakl
Karadenizde yaygndr.
Kahverengi
Orman
Topraklar:
Blgesinde yaygndr, verimlidir.
NOT: Yerli(Zonal) topraklarda horizon bulunur..!!
blge
topradr.
Bat
Karadeniz
----NFUS POLTKALARI---
Trkiyede Cumhuriyetin ilk yllarnda nfusu arttrc
bir politika izlenilmitir. 1970li yllardan sonra nfus
art orann azaltmaya ynelik bir politika izlenmitir.
Gnmzde ise nicelikten ziyade nfusumuzun
niteliksel ve niceliksel deiimi zerinde durulmaktadr.
----Nfusun seyrek olduu yerler---- Hakkri Yresi (Dalk, engebe, karasal iklim)
Teke, Taeli ve Mentee civar (dalk, karstik arazi,
eim)
Yldz Dalar blm, Biga Yarmadas (engebe ve
ana yollara sapa kalma)
Tuz Gl evresi (iklim = kuraklk)
Yukar Kzlrmak blm (engebe, iklim)
NOTTT: Dalk alanlar, su yzeyleri ve bataklk (sazlk)
alanlarda nfus azdr.
11
Doktrin
Yaynlar
-----Nfusun youn olduu alanlar----G. Antep ve Kayseri evresi (sanayi ve ticaret)

Adana evresi (tarm ve sanayi)
Ky Ege (tarm ve sanayi)
Gney Marmara (tarm ve sanayi)
atalca - Kocaeli Blm (sanayi ve hizmet)
Ankara ve Eskiehir evresi (idari yap, ulam)
Karadeniz Blgesinin ky kesimi (uygun iklim)
----KIRSAL MESKEN MALZEMELER---Ahap meskenler: Ormanlarn fazla olduu alanlarda

grlr. Karadeniz Blgesinde yaygndr.
Kerpi (toprak) meskenler: Kurak ve yar kurak
blgelerde yaygndr. Anadolu, Dou ve Gney
Dou Anadolu blgelerinde bu tip evler yaygndr.
Ta meskenler: Genellikle daha ok Akdeniz ve Dou
Anadolu blgelerinde yaygndr.
Tfl meskenler: Volkan tflerinin youn bulunduu
Kapadokya evresinde yaygndr.(Yer-gk.:)))
Betonarme meskenler: Kentleme orannn fazla
olduu blgelerde krsal yap malzemesi olarak beton
kullanlmaktadr.
----- Ky alt yerlemeleri-------

Kyden daha kk olan yerleme birimleridir.
Divan: Ky oluturan mahallelerin her biridir. Bat
Karadenizde yaygndr. Kalc
Yayla: Hayvanclk amal yaplan geici yerlemelerdir.
Yaz mevsiminde yaylaya klr ve sonbaharda geri
dnlen geici yerlemelerdir. Son yllarda zellikle
Dou Karadeniz Blmnde turizm de gelimitir.
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
-------OK ZEL NFUS BLGLER---------
Nfusu inceleyen bilime DEMOGRAFYA denilir.
Trkiye tarihinde nfus art oranndaki en byk d

1945 ylnda (II. dnya sava) meydana gelmitir.
Doal nfus art en ok Dou Anadoluda normal art

ise Marmara Blgesinde gerekleir.
Trkiyede nfusun daln etkileyen en nemli

doal faktr iklim ve yer ekilleri, beeri faktr
SANAYDR
Trkiye nfusu gen bir yapya sahiptir.
Kentleme orannn en fazla olduu blge Marmara en

az ise Karadeniz Blgesidir.
Tarm ve turizm gleri geici iken sanayi gleri

kalcdr.
En fazla i g veren blgeler Karadeniz ve Dou

Anadoludur.
En fazla g alan blgeler ise Marmara ve Egedir.
Trkiye en fazla g Avrupa lkelerine vermitir.
Dank yerleme tipinin en yaygn olduu yer Dou

Karadeniz Blmdr.
En fazla il saysna sahip blge Karadeniz iken en az il

says ise Gneydou Anadolu Blgesinde yer alr.
Mezra: Kye biraz uzak 5 - 10 haneli yerlemelerdir.

Tarm ve hayvanclk yaplr. Dou Anadolu, Anadolu
ve Gneydou Anadoluda yaygndr. Kalc
Kom: Kye biraz uzak geni otlaklar iinde yaplm
yerleme trdr. Hayvanclk amaldr. Geici yerleme
tr olup Dou Anadoluda yaygndr.
Al: Genellikle kkba hayvanlarnn
barndklar st ak yerlemelerdir.
gece
iftlik: Geni araziler zerine kurulmu birka ev ve

eklentileridir. Tarm ve hayvanclk yaplr. Trakya ve Bat
Anadoluda yaygndr. Kalc
Oba: Genellikle hayvanclk amal kurulmu birka
adrdan oluan geici yerleme trdr
--------Tarm destekleyen kurulular----

Zirai Aratrma Enstits, Tigem, TMO, Ziraat Bankas,
Dsi, Zirai Donatm Kurumu Tarm Sat Kooperatifleri ve
TAR gibi kurululardr

Dalyan: Balk kulbeleridir(Mula kylar) geici..!!
12
Destekleme alm: Devletin iftinin maln belirli bir

taban fiyat zerinden almas olaydr.
Destekleme alm yaplan rnler: Ttn, Kuru zm,
Kuru ncir, Kuru Kays, Pamuk, ekerpancar, Buday,
ay, Haha, Fndk, Msr.
Bu rnlerde zamana ve yere gre bu rnlerde
deiiklik olabilir. rnein ttnde desteleme alm 2002
ylnda kaldrlmtr.

------EKER PANCARI----abuk bozulduundan dolay fabrikalar hammaddeye

yakndr ve kspesi hayvan yemi olarak kullanld
iin eker pancar retim alanlarna yakn yerlerde besi
hayvancl gelimitir.
----HASSAS TARIM BLGLER-----

Trkiyede zel konumdan dolay yetien rnler: Muz,
ay, kivi.
-
Yetime alan dar olan rnler: Muz, ay, zeytin, fndk,

turungiller, Antep fst.
Yetime alan geni olan tarm rnleri: Elma, buday,

arpa, zm, ekerpancar, baklagiller, ayiei.
Scak Su kaynaklarndan:
B MERKEZ ISITMA, SOUTMA (AIR-CONDITIONING),

SERA ISITMASI V.B.
D KMYASAL MADDE VE MNERAL RETM,

KARBONDOKST, GBRE, LTYUM, AIR SU,
HDROJEN V.B.
E KAPLICA AMALI KULLANIM (TERMAL TURZM)
F DK SICAKLIKLARDA (30 C) KLTR BALIKILII
G MNERALL SU OLARAK LEREK KULLANIMI VB.
GEREKLETRLMEKTEDR.
----- Nbetlee EKM:

Her yl farkl rnlerin retilmesidir. retime sreklilik
kazandrp erozyonu azaltr.

-
-
-
-
-
Bir yeralt kaynann iletmeye alabilmesi iin

Rezervinin (maden miktar) fazla olmas
Tenr (cevher oran) orannn fazla olmas
Kullanm alannn geni olmas
Yzeye yakn, ulamn kolay olmas
Teknoloji, sermaye, igc ve pazarlamann kolay
olmas gerekir
---------------D Ticaret-------------
Trkiyenin darya mal veya hizmet satmas olayna
ihracat, dardan alm yapmasna ise ithalat denir.
Trkiyenin ithalat ihracatndan fazla olduu iin d
ticaret a olumutur.

Trkiyenin ihracatnda sanayi rnlerinin pay % 90,
tarm rnlerinin pay % 6 iken, yer alt kaynaklarnn
pay ise sadece % 4 civarndadr. thalatmzn % 50
sinden fazlasn enerji kaynaklar oluturur.
Yaynlar
--hracat rnleri ----thalat rnleri----Otomotiv, Tekstil

Petrol, Doalgaz
imento, Seramik

la, Fosfat
Ttn, ncir
Madeni ya, Boya
zm, Antepfst
Makine, Elektrikli eya
Turungil, Zeytin
Motorlu tatlar, Optik
Bor, Bakr, Krom
Kt, Muz, Kahve
Mermer, Zmpara ta
Pirin
-----Trkiye Turizm Varl---- Kayak Merkezleri: Uluda (Bursa), Kartal kaya

(Bolu), Erciyes (Kayseri), Palandken (Erzurum),
Davraz (Isparta), Saklkent (Mula), Kartepe (zmit),
Elmada (Ankara), Ilgaz (Kastamonu), Sarkam
(Kars).
Tarihi Kalntlar: Efes(zmir), Sardes
(Manisa),
Millet
(Aydn),
Bergama
(zmir),
Truva(anakkale),Perge (Antalya), Aspendos (Antalya),
Patara (Antalya), Alacahyk (orum), Kltepe
(Kayseri), Gordion (Ankara),Hasankeyf (Batman),
Nemrut Heykelleri (Adyaman), Zeugma (Gaziantep).
A ELEKTRK ENERJS RETM,
C ENDSTRYEL AMALI KULLANIM, PROSES ISISI

TEMN, KURUTMA V.B.
Doktrin
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
nan Turizmi: St Prerrer Kilisesi (Hatay), Meryem Ana

Kilisesi (zmir), Smela Manastr (Trabzon), Balkl gl,
(anlurfa) St Nicole Kilisesi (Antalya).
Deniz Turizmi: Fethiye, Ka, Alanya, Kemer, Bodrum,

Marmaris, Kuadas, eme, Erdek, Ayvalk, Data.
Salk (Kaplca) Turizmi: Balova, Sandkl,

Buharkent, Gnen, Yalova, Kzlcahamam, Beypazar,
Bursa, Bolvadin, Germencik, ermik, Diyadin
kaplcalar nemlidir.
Birincil faaliyet: Tarmsal retim, hayvanclk, avclk

ormanclk, ba-bahe, maden karm gibi alanlar
kapsar.
kincil faaliyet: Endstri, maden iletmecilii,

baraj, bina, yol, kpr ve her trl imalat iine alan
faaliyetlerdir. Mobilyac, Dokuma, Demirci, Deri, giyim
sanayi, Makine sanayi, Besin sanayi, Kimya sanayi,
imento sanayisi, naat, Cam, Enerji retimi, Seramik
sanayi, Maden sanayi, Otomotiv, Elektrikli aletler gibi

ncl faaliyet: Gvenlik, pazarlama, ticaret, turizm,

eitim, muhasebe, bankaclk, elence, hukuk, salk
gibi alanlarda alanlardr. ( Trkiyede en fazla olan)
Drdncl faaliyet: Drdncl ekonomik faaliyetlerde

bilginin toplanmas, yaylmas, ilenmesi, iletme
ve kurumlarn kontrol ve ynetimi alanlarnda
allmaktadr. Bilgi, iletiim, Aratrma, idare ve
ynetim gibi alanlarda alanlardr.(Beyaz yakallar)
13
Doktrin
Yaynlar
Beincil faaliyet: Karar verme ve yrtme (lke

ynetimi ve Byk irketlerin ynetim hizmetleri - CEO
lar) Kamu ve zel sektrlerdeki yneticilikler, cra kurulu
bakanlklar, beincil ekonomik faaliyetlere rnek
olarak verilebilir. (Trkiyede en az olan)
balayacak. stanbulda ara trafiinin youn olduu

Kazleme-Gztepe hattnda hizmet verecek olan
Avrasya Tneli, toplam 14,6 kilometrelik bir gzergh
kapsyor.

-
Hapan Tneli ya da Nefise Akelik Tneli, Trkiyenin

en uzun 2. tnelidir. Ordu snrlar iindeki Bolaman
mevkiinde bulunan ve Fatsa ilesi ile Ordu il merkezini
birbirine balayan tnel, sahil yolu mesafesinin daha
az zamana ekilmesi iin yaplmtr. Tnelin uzunluu
3778 metredir.
-------NKLEER--------Uranyum ve Toryum gibi radyoaktif maddelerin

atomlarnn paralanmas ile enerji retilir
Mersin-Akkuyu ve Sinopta santral yaplmas
planlanmtr.
------NEML BLG-----
Orman alt snrn ya(zel konum) , orman st
snrn ise scaklk (enlem) belirler..
nceleri yaklak 4 saat olan Samsun-Giresun yolu, bu

tnel vastasyla 2 - 2,5 saat arasna dmtr.
!!!!!!!!!!!!!!!!!!nemli BLG!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Cankurtaran Tneli:
Hopa-Artvin karayolundaki 690 rakml Cankurtaran

Geidine alternatif olarak yaplan 5 bin 200 metre
uzunluundaki ift tpl Cankurtaran Tnelinin yapm
sryor.
Tnelin hizmete girmesiyle Artvin-Hopa

ulamnn 12 kilometre ksalacaktr.
arasnda
Karadenizi Erzurum zerinden rana balayacak

balant aradaki mesafeyi ksalacaktr.
Avrasya Tneli:
anadoluda nfus miktar ok olsa da nfus younluu Trkiye ortalamasnn altnda(yzlm

byk).
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
Gneydounu nfus miktar az olsa da nfus younluu Trkiye ortalamasnn zerindedir(yzlm

kk)
!!!!!!!!!!nemli BLG!!!!!!!!!!!!!!!!
ekerpancar=gneydou Anadolu
Ttn = anadoluda YETTRLMEMEKTEDR!!!!!

---- !!!!!!!!!!nemli BLG!!!!!!!!!!!!!!!!--
---- kylarda(denizel alanlarda)= kimyasal
---- karasal(i blgelerde)= fiziksel znme
hkimdir
ED: evresel Etki Deerlendirmesi

Mardoa: Marmara Denizindeki kirlenmenin nlenmesi
amacyla hazrlanan proje
AVRASYA TNEL PROJES

Karayolu Tp Geii Projesi)
Asya ve Avrupa ilk kez deniz tabannn altndan karayolu

tneliyle birleecek
Avrasya Tneli Projesi (stanbul Boaz Karayolu

Tp Geii Projesi), Asya ve Avrupa yakalarn, deniz
tabannn altndan geen bir karayolu tneli ile birbirine
14
(stanbul
Mavi Tnel: KOP kapsamnda Gksu nehrinin sularn

Konya Ovalarna tamay hedefleyen sulama projesi
Mee Projesi: Tarihte Mee Denizi olarak bahsedilen

Anadoluda bugn 6.500.000 hektar alan kaplayan
mee ormanlarnn 5.750.000 hektar alan bozuk ve ok
bozuk mee ormanlarndan olumaktadr.
TEMA Vakf - Orman Bakanl ibirlii ile1998 ylndan
beri srdrlen Mee Projesi dnyann en byk
aalandrma projelerinden biridir.
Boaz

Yurt apnda 1 milyon hektar alanda salkl mee

ormanlar oluturmay hedefleyen Mee Projesi mee
tohumu ekimi, mee fidan dikimi ve canlandrma kesimi
(mee rehabilitasyonu) almalarn hedeflemektedir.
Bu proje dnyamzn iinde bulunduu kresel snma
tehdidine kar mcadeleye, Trkiyenin katk projesidir.
GETLER------AKDENZ---- ubuk Geidi

Antalyay Gller yresine
Sertavul Geidi
Silifkeyi Karamana
Glek Geidi
Adanay Anadoluya
Belen Geidi
ukurovay Hatay a balar.
---------GETLER----KARADENZ------
Kop Geidi
Zigana( Kalkanl)
Ilgaz Geidi
Cankurtaran Geidi
Ecevit Geidi
Bayburtu Erzuruma
ankry Kastamonuya
Hopay Borkaya
neboluyu Kastamonuya balar.
NOTTTT: hracatmzda Almanya, ithalatmzda ise

Rusya ilk sradadr.
------TRKYEDE SANAY----
Trkiyede sanayinin gelimesinde en byk sknt
sermaye azldr. Cumhuriyetin ilk yllarnda
Ekonomide devletilik ilkesiyle hareket edilmitir. Daha
sonra sermaye skntsndan dolay zel sektr ve
yabanc yatrmclarda sanayiye dhil olmutur.
-------Nkleer Enerji---- Uranyum (Salihli) ve toryum (Eskiehir) gibi
radyoaktif maddelerin paralanmasyla enerji elde
edilir.
- Soutma suyunun bol, deprem riskinin az olduu
alanlarda nkleer santralleri kurulur.
- Proje eklinde Sinop ve Mersinde nkleer santraller
bulunur.

Sanayimizde baz ilkler
Ttn sanayisi ilk kez 1884 ylnda zmir sigara

fabrikasnn kurulmas ile gelimitir.
lk eker fabrikalar 1926 ylnda Alpullu ve Uak ta

kuruldu.
lkemizde ilk konserve fabrikas 1920 ylnda Kartal (

st.) kurulmutur.
Yaynlar
Demir-elik retimi ilk kez 1937 ylnda Karabkte

alan fabrika ile balamtr.
Askeri amaca ynelik faaliyet gsteren (top,tfek, mermi

vb.) en nemli tesis 1932 ylnda kurulan Krkkale
fabrikasdr.
lk ferro-krom metalrji fabrikas 1962 ylnda Antalyada

kurulmutur.
Bakr izabe tesisleri ilk olarak 1939da Elaz Madende
Alminyum tesisleri 1973 ylnda Konya Seydiehir
lk imento fabrikas 1910 ylnda zmit Darcada alan

fabrikadr.
----------PETROL--------- Gneydou Anadolu da karlan petrol Batman petrol

rafinerisinde iletilir ancak; ihtiyacn % 10 karlad
iin ithal edilir.

thal edilen petrol, Orta Anadolu (Krkkale), Aliaa
(zmir), Ata (Mersin) ve pra (zmit) rafinerilerinde
ilenmektedir.
Trabzonu Gmhaneye
----------------DI TCARET----------
Trkiyenin en fazla ticaret yapt lkelerin banda
Rusya, Almanya, in, talya gibi lkeler gelir.
Doktrin
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
-----------ORMANCILIK-------- Trkiye yzlmnn % 26s ormanlarla kapldr.

Ormanlar genellikle ya ve neme paralellik gsterdii
iin mevcut ormanlarn % 80i ky blgelerimizde yer
alr. Ormanlarn blgesel dalna bakldnda en
fazla orman alan Karadenizde yer alrken en az orman
alan Gneydou Anadolu Blgesinde bulunur.
--- Trkiyede hayvanclk------sorun-zm---- Yerli rklarn iyiletirilmesi (soy slah)

- ayr ve meralarn slah edilmesi
- Ahr ve besi hayvanclna nem verilmesi
- Erken kesimin nne geilmeli
- Yem retimine arlk verilmeli
- Hayvan hastalklaryla mcadele edilmeli
-
Destek ve kredi olanaklarnn artrlmas
- Pazarlama imknlarnn gelimesi nemlidir.
GER DNMN FAYDALARI----- Doal kaynaklarn tketimi azalr.
- Geri dntrlen madde daha az enerjiyle
ileneceinden elektrik enerjisinden tasarruf salanr.
- plerin bir ksm ple gitmeyeceinden p
alanlarnn mr uzar.
- evre kirlilii azalr.
- Ekonomiye katk salar, baz dalm maddeleri azalr.
- alan oluturacandan istihdam artar.
15
Doktrin
Yaynlar
----DNENCE DII KANTLARI----- Gne nlar hibir zaman dik ayla gelmez.
Glge boylar hibir zaman sfr metre olmaz.
5- Erzurum ovasnn dou ve gneyindeki bataklk ve

gllerden kan Karasu
6- ldr glnden kan Arpaay
ORTA KUSAK KANITLARI(TRKYE)-----
Akdeniz ve Karadeniz Blgelerinde dalar denize

paralel uzanr. Bunun sonucunda: -
Boyna ky tipi grlr.

Ky ile i kesimler aras ulam zorlar.
Kynn gerek uzunluu ile ku uuu uzunluu
arasndaki fark azalr.
Kta sahanl (elf alan) daralr.
Yama yalarnn oluumu kolaylar.
Limanlarn art blgesi daralr.
Denizel iklim i kesimlere ulaamaz.
Falez oluumu kolaylar.
Delta oluumu zorlar.
Akdeniz iklimi grlr.
Drt mevsim belirgin yaanr
Yllk scaklk fark belirgindir
Bat rzgrlarnn dolayl etkisindedir.
Cephe yalar grlr.

-
-
nemli ayrnt..!!
Drt mevsimin belirgin yaanmas= Mat. Konum
Ayn anda birden ok mevsim zelliklerinin grlmesi=
zel Konum ile aklanr.
TRKYEDE DEPREM
Trkiyedeki Fay Hatlar:

KAF(Kuzey Anadolu Fay Hatt)
BAF(Bat Anadolu Fay Hatt)
DAF(Dou Anadolu Fay Hatt)
D
o
k
t
r
i
n
Depremin Az Olduu Alanlar:

Gneydou Anadolu Blgesinin gneyi(anlurfa ve
Mardin evresi)
Karadeniz Blgesinin Kuzey kesimleri(Kylar)
Anadolunun i kesimleri(Konya- Karaman yresi, Tuz
Gl evresi)
Akdeniz Blgesinde Taeli platosu ve evresi
Marmara Blgesinde Ergene Havzas ve Yldz Dalar
evresi
Y
a
y
n
l
a
r
- Snr izen akarsular Meri Yunanistan

Aras Azerbaycan - Ermenistan ran
Arpaay- Ermenistan
Asi Suriye
Mutlu Deresi Bulgaristan
Hezil ( Dicle kolu) Irak

- Glden kan akarsular 1- Beyehir glnden kan ve Konya arazisini sulayan
aramba suyu
2- Eirdir glnden kan Kovada ay.
3- Manyas glne ulap, tekrar glden kan Kocaay
4- Ulubat gln ulap tekrar glden kan KemalpaaOrhaneli
16
Ege kylarnda dalar denize diktir (Mentee tresi

kylar hari.). Bunun sonucunda: -
Enine ky tipi grlr.

Ky ile i kesimler arasnda ulam kolaydr.
Kynn gerek uzunluu ile ku uuu uzunluu
arasndaki fark artar.
Kta sahanl (elf alan) genitir.
Yama yalarnn oluumu zorlar.
Limanlarn art blgesi genitir.
Denizel iklim i kesimlere ulaabilir.
Falez oluumu zordur.
Delta oluumu kolaydr.
Scaklk Terselmesi nedir?

Yerin
yznden
yukarlara
doru
havann
soumasyerine scakln artmas olay.Bu olay,kn
durgun, ayaz gnlerin
de, ounun sabaha kar,
ukurlariinde, dalarla evrili ovalarn tabannda belirir.
Erzurum, Idr, Malatya, Ankara gibi alanlar

Trkiyede kuraklk

Doktrin
Yaynlar
tarma uygun alanlardr. Yerlemenin, sanayi ve ticaretin

yaygn olduu alanlardr.
Eim deeri %0-5 arasnda olan dz ve hafif eimli
araziler genelde ovalk alanlardr. Tarmsal faaliyetlere
uygun yerlerdir.
Trkiyede eimin ve ykseltinin fazla olmas
makinelemeyi snrlandrmaktadr. zellikle Dou
Karadeniz ve Dou Anadolunun yksek yerleri, dalk
ve engebeli olduu iin buralarda makineli tarm
gelimemitir.
D
o
k
t
r
i
n
TRKYEDE ARAZ KULLANIMI
Trkiyede yer ekillerinin eitlilik gstermesi arazi

kullanmn da eitlendirmitir.
Geni ve verimli ovalar; tarmsal faaliyetler ve yerleme
iin (ukurova, Bafra, aramba gibi),
Yksek yaylalar; hayvanclk ve yer yer turizm faaliyetleri
iin (Dou Karadeniz yaylalar gibi),
Gneli gn saysnn fazla olduu ky kesimler; turizm
faaliyetleri iin (Antalya, Bodrum gibi),
Ulam ve iklim artlarnn elverili olduu yerler; sanayi
faaliyetleri iin (zmit, Adana, zmir gibi),
Volkanik alanlardaki ova ve platolar; tarm ve yerleme
iin (Orta Kzlrmak),
Yan ve ormanlk alanlarn fazla olduu yerler;
ormanclk faaliyetleri iin (Bat Karadeniz),
Bozkrlarn geni yer kaplad alanlar; kkba
hayvanclk iin (Orta Anadolu gibi) kullanlmaktadr.
Trkiyede eimli arazi olduka fazladr. Eim deeri
%15ten fazla olan sarp arazilerin oran %62,5tir. Bu
arazilerde erozyon iddetlidir. Tarm ancak taraalarda
yaplabilir. Bu alanlarda daha ok hayvanclk ve
ormanclk faaliyetleri yaplmaktadr.
Eim deeri %1 0-15 arasnda olan ok eimli arazilerin
oran %16,2dir. Bu alanlar yer alt suyu bakmndan
fakirdir. Yer yer kuru tarm yaplabilir. Topraktan iki ylda
bir rn alnr.
Eim deeri %5-10 arasnda olan orta eimli araziler
Y
a
y
n
l
a
r
17
Doktrin
Yaynlar
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
18
Doktrin
Yaynlar
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
19
Doktrin
Yaynlar
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
20
Doktrin
Yaynlar
TRKYEDEN 10 YEN MRAS ALANI UNESCO DNYA

MRAS GEC
LSTESNDE
UNESCOnun 1972 ylnda kabul ettii Dnya Doal ve
Kltrel Mirasn Korunmasna Dair
Szlemeye bal olarak oluturulan Dnya Kltrel ve Doal
Miras Listesinde 2014 ylnda
gerekleen Dnya Miras Komitesi toplantsnda kabul edilen
miraslarla birlikte 1007 miras alan
yer almaktadr. Bunlardan 779i kltrel, 197si doal ve 31i
karma (doal ve kltrel)
miraslardr. Trkiyenin bu listede 11i kltrel, 2si karma
olmak zere 13 miras bulunmaktadr.
Komite tarafndan Dnya Miras Listesine alnan bu miraslarn
yan sra bir de bu listeye
nerilmesi ngrlen ancak henz adaylk
tamamlanmayan miraslardan oluan
sreleri
Geici Liste bulunmaktadr. Trkiyenin bu listeye kaytl 52

kltrel ve doal miras alannn
yan sra, 13 Nisan 2015 tarihinde Dnya Miras Merkezince
yaplan incelemelerle, bu listeye
10 yeni miras alanmzn eklenmesi uygun bulunmutur:
Akdamar Kilisesi (Van)
Antik Aspendos Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri (Antalya)
Eshab- Kehf Klliyesi (slami-Osmanl Sosyal Kompleksi)
(Kahramanmara)
Mudurnu Tarihi Lonca Kasabas (Bolu)
Harena Da ve Pontus Krallar Kaya Mezarlar (Amasya)
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
Dalk Frigya (Eskiehir, Ktahya, Afyon)

Stratonikeia Antik Kenti (Mula)
Uzunkpr (Edirne)
smail Fakirullah Trbesi ve Ik Krlma Mekanizmas (Siirt)
Yldz Saray Kompleksi (stanbul)
Dnya Miras Merkezi tarafndan Geici Listeye kaydedilmesi

benimsenen miras alanlarmzla
ilgili karar 28 Haziran-8 Temmuz 2015 tarihlerinde Bonnda
dzenlenecek olan 39. Dnya
Miras Komite toplantsnda onanm olacaktr.
21
Doktrin
Yaynlar
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
22
Doktrin
Yaynlar
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
23
Doktrin
Yaynlar
Scak Noktalarmz
WWF, 1999 ylnda, Avrupann biyolojik eitlilik bakmndan en deerli ve acil olarak korunmas gereken 100 ormann
belirleyerek bunlar Avrupa Ormanlarnn Scak Noktalar olarak tanmlad. Bu scak noktalar arasnda Trkiyeden de
9 alan yer alyor. Bunlar:
Kre Dalar, Kastamonu
stanbul Ormanlar
brad-Akseki Ormanlar, Antalya
Amanos Dalar, Hatay
Karal Dalar, Artvin
Data Yarmadas ve Bozburun
Frtna Vadisi, Rize
Babada, Fethiye
Yenice Ormanlar, Karabk
Dnyaya Armaanlar erevesinde scak noktalarn koruma altna alnmas ve bu alanlarda etkin bir koruma alan
ynetiminin yaplmas nerisi, T.C. Orman Bakanl tarafndan da benimsendi.
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
RO RO TAIMACILII
Ro ro: Deniz ve kara tamaclnn koordinasyonu ile kurulan tamaclk sistemidir.
Ro ro tamacl: Tr ad verilen byk ekiciler limanlar aras feribot ya da gemi ile tanmas olayna denir.
nemli Limanlar: stanbul (Pendik) ,zmir(eme), Tekirda, Zonguldak, Samsun, Trabzon, Mersin.
lk alarda Efes, Milet ve Tarsusun birer liman kenti olduu nasl aklanabilir?
Kylarmzda akarsularn tad alvyonlarn oluturduu deltalar sonucu; yakn gemite bir liman kenti olan Efes, Milet
ve Tarsus gibi baz yerlemeler bugn kara iinde denizden uzak kentler konumuna gelmilerdir.
24
KAYA GAZI REZERVLER
Doktrin
Yaynlar
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
25
Doktrin
Yaynlar
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
26
Doktrin
Yaynlar
Trkiyede sanayi kurulularnn uygun grlen alanlarda, belirli bir plan dhilinde yaplmasnda organize sanayi blgeleri
(OSB) denir.
Organize Sanayi Blgelerinin kuruluunda etkili olan faktrler
Sanayinin uygun alanlarda yaplandrlmas

Dzenli kentlemenin salanmas
evresel sorunlarn nlenmesi
malat sanayisinin belirli bir plana gre yetitirilip gelitirilmesi
D
o
k
t
r
i
n
Y
a
y
n
l
a
r
Corafyac Hseyin Uluta & Kemal Arslan

Faydal olmas dileiyle.baarlar
27
Doktrin
Yaynlar
ZMEDEN
SINAVA
GRMEYNZ!
KPSS
KAMU PERSONEL SEME SINAVI
CORAFYA
SORU BANKASI
KPSS
Doktrin
Yaynlar
KAMU PERSENEL SEME SINAVI
Tamam zml
Rza KAYAR
Kemal ARSLAN
TARH
SORU BANKASI
Doktrin
Yaynlar
ABT
retmenlik Alan bilgisi Testi
Tamam zml
TM DERSLER
kl
fasi
DENEME
SINAVI
Tamam zml
Doktrin
Yaynlar
28

Coğrafyanin Şi̇freleri̇

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Coğrafyanin Şi̇freleri̇

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SON BAKI VE

CORAFYANIN FRES-SON BAKI

BLGESEL KALKINMA PROJELER

Trkiyede doal ve beeri ortam koullar nedeniyle

Sulu tarmn yapld alanlar geniledi.

Tarmsal rn ve rn eidi artt.

Trkiyede Blgesel Kalknma projeleri

A) UYGULANMAKTA OLAN PROJELER

Kapsad ller: Adyaman, Batman, Diyarbakr,

Projenin Blgede meydana getirdii deiiklikler

Konya Ovalar Projesi (KOP)

Eylem planyla blgede tarmsal yapda deiimi ve

KOP (Konya Ovalar Sulama Projesi): DS 4. Blge

Kapsad ller: Konya, Nide, Aksaray ve Karaman

Konya Ovas Sulama Projesi birka deiik kaynaktan

Kzlrmak Nehri Projesi

Gksu Nehri Projesi (Mavi Tnel Projesi)

KOPun en nemli ayan Mavi Tnel oluturuyor.

Mavi Tnel ile birlikte Gksu nehri ve aramba suyunun

Projenin amalar: Sulama, elektrik enerjisi retimi,

CORAFYANIN FRES-SON BAKI

1. DAP (Dou Anadolu Projesi): Trkiyede gelimilik

Dou Karadenizin sosyo-ekonomik dzeyi ykseltmek,

Kapsad ller: Erzincan, Malatya, Elaz, Tunceli,

Blge ii farkllklar giderip blgenin sosyoekonomik

Not: Bayburt, Gmhane bu kapsamdan karlmtr.

Ulam ve iletiim olanaklarn arttrmak, iletme

Blgenin sosyal kltrel

Tarm rn eidini arttrmak, turizm faaliyetlerini

Blgede tarm ve hayvancl gelitirmek,

stihdam olanaklarnn artmasyla blge dna yaplan

2. ZBK(Zonguldak, Bartn, Karabk Projesi):Demirelik ve kmr iletmeleri kapsayan yatrm alanlarn

Kapsad ller: Zonguldak, Bartn ve Karabk

4. YHGP (Yeilrmak Havzas Geliim Projesi):

Yeilrmakn akm ve rejim dzensizliinin neden olduu

Organize sanayi blgeleri kurmak,

3. DOKAP (Dou Karadeniz Projesi): Proje Devlet

!!!!!!!!!!EGE BLGES!!!!!!!!!!! (turizm)

turizm gelirlerinde 2. srada yer alr

Kaz dalar-Dilek yarmadas-Spil da-travertenler

Efes-millet-Meryem ana kilisesi

Kaplcalar ve ky turizmi gelimitir....

NOTTTT=k turizmi gelimemitir.......

zmirde Meryem Ana Kilisesi, Athena Tapna, Efes,

eme gibi birok deniz turizm merkezide bulunmaktadr.

Aydnda Kuadas ve Didim deniz turizminin merkezi

CORAFYANIN FRES-SON BAKI

Manisa, Alayan kaya, Spil Milli Park, Sard harabeleri.

Mula; ldeniz, Fethiye, Data, Bodrum

Uak; Ulubey Kanyonu

oruh-frtna deresi rafting-yaylaclk

Smela manastr-kral kaya mezarlklar

zun gl-Abant-Yedigller-Hatilla vadisi doal gzellikler

Ilgaz ve kartal kaya kayak merkezleri

NOTTTT = ya rejiminden dolay deniz turizmi

Trabzonda Smela Manastr, Ayvasl Kilisesi, Hz

- Saint pieerre kilisesi-kz kelesi-Aspendos-Patara

orumda; Hitit medeniyetine ait Gne Kursu geyik ve

Amasyada; Sultan Beyazt Klliyesi, Amasya Kalesi

Lara-Konya alt plajlar-karstik ekiller

Yedi uyurlar maaras-cennet-cehennem obruklar

Samsunda; Gazi Mzesi, Byk Cami, 19 Mays Fuar,

Olympos-kprl kanyonu-kovada-Manavgat elalesi