WIKA

Katuturan
Katangian
Kahalagahan
Kasaysayan
Teorya
Tungkulin
Kaantasan

KATUTURAN
Ayon

kay Henry Gleason:

Ang wika ay masistemang
balangkas ng sinasalitang tunog
na isinaayos sa paraang
arbitraryo. Ang mga tunog ay
hinugisan/binigyan ng mga
makabuluhang simbolo (letra) na
pinagsama-sama upang makabuo
ng mga salita na gamit sa
pagpapahayag.

Ayon kay Webster (1974, pahina 536)

Ang wika ay isang sistema ng
komunikasyon sa pagitan ng mga
tao sa pamamagitan ng mga
pasulat o pasaling simbulo.
Ayon kay Archibald A. Hill
Ang wika ang pangunahin at
pinakaelaboreyt na anyo ng
simbolikong pantao.

Ang wika ay isang bahagi ng

pakikipagtalastasan. Kalipunan ito ng

mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na
batas upang maipahayag ang nais sabihin
ng kaisipan.
Dagdag naman nina Mangahis et al (2005):

Ang wika ay may mahalagang papel na

ginagampanan sa pakikipagtalastasan. Ito
ang midyum na ginagamit sa maayos
na paghatid at pagtanggap ng
mensahe na susi sa pagkakaunawaan.

 Wika mula sa wikang Malay.

Sa Kastila ang isa pang

katawagan sa wika: ang salitang

lengguwahe.
Nagmula ang salitang

lengguwahe o lengwahe sa
salitang lingua ng Latin, na
nangangahulugang "dila".

MGA KAUGNAY
NA
TERMINOLOHIYA
SA PAG-AARAL
NG WIKA

DIYALEKTO
Batay sa lugar, panahon at

katayuan sa buhay.
Nakikita ito kaugnay ng

pinanggagalingang lugar ng
tagapagsalita o grupo ng
tagapagsalita sa isa sa tationg
dimensyon: espasyo, panahon at
katayuang sosyal.

IDYOLEK
Isang varayti na kaugnay ng personal na
kakanyahan ng tagapagsalita o wikang
ginagamit ng partikular na indibidwal.

Kumakatawan din ito sa paraan ng

pananalita ng pamayanang ito.

Pampersonal na gamit ito ng wika na

kadalasang yunik sa kanyang pagkatao ..
Indibidwal na pagkakaiba

SOSYOLEK
Ang sosyal na varayti ng wika.
Ito ay tumutukoy sa mga register o
jargon na salitang nabubuo.
Ito ay nagbabago o pabagu bago.
Kabilang dito ang mga salitang
balabal.

LINGUA FRANCA
Pagkakaroon ng wikang maguugnay sa dalawa o higit pang tao
o grupo ng tao na may kanyakanyang sariling wika.
Ang malinaw na halimbawa nito
ay ang wikang Ingles na ngayoy
tinuturing na lingua franca ng
mundo.

TEORYA NA
PINAGMULAN
NG WIKA

TORE NG BABEL
Teoryang nahalaw mula sa Banal na Kasulatan.
Nagkaroon ng panahon kungsaan ang wika ay iisa
lamang. Napag-isipang magtayo ng isang tore upang
hindi na magkawatak-watak at nang mahigitan ang
Panginoon.
Nang malaman ito ng Panginoon, bumababa Siya at
sinira ng tore.
Nang nawasak na ang tore, nagkawatak-watak na ang
tao dahil iba-iba na ang wikang kanilang binibigkas
kaya nagkanya-kanya na sila at kumalat sa mundo.

TEORYANG BOW
-WOW
Ginagaya nila ang tunog na
nililikha ng mga hayop gaya ng
tahol ng aso, tilaok ng manok at
huni ng ibon.
Ginagaya naman daw ng tao ang
tunog ng kalikasan at paligid gaya
ng pagtunog ng kampana, patak ng
ulan at langitngit ng kawayan.

TEORYANG YOO HE
YO
Pwersang pisikal
Nakakalikha ng tunog sa
tuwing nagpapakita ng
pwersa

TEORYANG POOH
-POOH
Nakalilikha ng tunog sanhi ng
bugso ng damdamin.
Gamit ang bibig, napabubulalas
ang mga tunog ng pagdaing na
dala ng takot, lungkot, galit, saya
at paglalaan ng lakas.

TEORYANG TA -TA
Salitang Pranses na

nangangahulugang paalam.
Ginagaya ng dila ang galaw o

kumpas ng kamay ng tao na

kanyang ginagawa sa bawat
partikular na okasyon tulad ng
pagkumpas ng kamay ng pababa at
pataas tuwing nagpapaalam.

TEORYANG DING
DONG
May sariling tunog na
kumakatawan sa lahat ng
bagay sa kapaligiran.

Halimbawa:

tsug- tsug ng tren, tik- tak

ng orasan

TEORYANG
TA RA RA BOOM
DE -AY
Ang wika ng tao ay nag ugat
sa mga tunog na kanilang
nilikha sa mga ritwal .
Halimbawa:
pagsayaw, pagsigaw at incantation
o mga bulong na ginagawa tuwing
makikidigma, pagtatanim at iba pa.

MAKABAGONG
TEORYA

TeoryangMama
Nagmula ang wika sa mga
pinakamadadaling pantig ng
pinakamahahalagang bagay.

Pansinin nga naman ang mga bata. Sa

una y hindi niya masasabi ang
salitangmotherngunit dahil ang unang
pantig ng nasabing salita ang
pinakamahalaga diumano, una niyang
nasasabi angmamabilang panumbas sa
salitang mother.

TeoryangSing-song

Iminungkahi ng linggwistang si Jesperson

na ang wika ay nagmula sa paglalaro,
pagtawa, pagbulong sa sarili, panliligaw at
iba pang mga bulalas-emosyunal.

Iminungkahi pa niya na taliwas sa iba pang

teorya, ang mga unang salita ay sadyang
mahahaba at musikal, at hindi maiikling
bulalas na pinaniniwalaan ng marami.

TeoryangHey you!
Iminungkahi ng linggwistang si Revesz na
bunga ng interpersonal na kontak ng tao sa
kanyang kapwa tao ang wika.
Ayon kay Revesz, nagmula ang wika sa
mga tunog na nagbabadya ng
pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang
(Tayo!). Napapabulalas din tayo bilang
pagbabadya ng takot, galit o sakit (Saklolo!).
Tinatawag din itong teoryang kontak.


TeoryangCoo Coo
Ang wika ay nagmula sa mga tunog
na nalilikha ng mga sanggol.
Ang mga tunog daw na ito ang
ginaya ng mga matatanda bilang
pagpapangalan sa mga bagay-bagay
sa paligid, taliwas sa paniniwala ng
marami na ang mga bata ang
nanggagaya ng tunog ng mga

TeoryangBabble
Lucky
Ang wika raw ay nagmula sa mga
walang kahulugang bulalas ng tao.
Sa pagbubulalas ng tao, sinuwerte
lamang daw siya nang ang mga hindi
sinasadya at walang kabuluhang tunog
na kanyang nalikha ay naiugnay sa mga
bagay-bagay sa paligid na kalaunan ay
naging pangalan ng mga iyon.

TeoryangHocus Pocus

Ayon kay Boeree (2003), maaaring ang

pinanggalingan ng wika ay tulad ng
pinanggalingan ng mga mahikal o
relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng ating
mga ninuno.

Maaari raw kasing nooy tinatawag ng mga

unang tao ang mga hayop sa pamamagitan
ng mga mahikal na tunog na kalaunan ay
naging pangalan ng bawat hayop.

TeoryangEureka!
Sadyang inimbento ang wika ayon sa

teoryang ito.
Maaari raw na ang ating mga ninuno ay may

ideya ng pagtatakda ng mga arbitraryong

tunog upang ipakahulugan sa mga tiyak na
bagay.
Nang ang mga ideyang iyon ay nalikha,

mabilis na iyong kumalat sa iba pang tao at

naging kalakaran sa pagpapangalan ng mga

TeoryangYum Yum
Katulad ng teoryangta-ta, pinaguugnay ng teoryang ito ang tunog at
kilos ng pangangatawan.

Katulad halos ng teoryangta-taang

paliwanag ng mga proponent ng

teoryang ito sa pinagmulan ng wika.

KASAYSAYAN NG
WIKANG
PAMBANSA

TAGALOG
Oktubre 27, 1936 Paglikha Surian ng
Wikang Pambansa na ang layuning
makapgpaunlad at makapgpatibay ng isang
wikang panlahat na batay sa isang wikang
umiiral.
Enero 12,1937 Hinirang ni Pangulong
Manuel L. Quezon ang mga kagawad na
bubuo ng Suriang Wikang Pambansa.
Disyembre 30,1937 Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 ipinahayag ng
Pangulong Quezon ang Wikang Pambansa ng
Pilipinas na batay sa TAGALOG.

Hunyo 18,1937 Pagbibigay ng mga

dahilan sa pagpahayag na ang Tagalog ang
Wikang Pambansa:
1. Tagalog ang wikang pambansa sa dahilng

itoy nahahawig sa maraming wikain ng

bansa.
2. Ang bilang ng mga salitang wikang banyaga
ay matatagpuan din sa lahat halos na
talatinigan ng inang wikain sa Pilipinas.
3. Mayaman ang Tagalog sapagkat sa
pamamagitan ng paglalapi at pagtatambal
ay dumarami ang mga salita.
4. Napakadali pag aralan ng Tagalog.

Setyembre 23,1955 Nilagdaan ni

Pangulong Ramon Magsaysay ang
Proklama Blg.186. Ipinahayag na ang
pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa taun taon simula ika - 13
hanggang ika -19 ng Agosto. Napakaloob
sa panahong saklaw ang pagdiriwang ng
kaarawan ni Quezon (Agosto 19).

PILIPINO
Agosto 13, 1959 Pinalabas ng Kalihim
Jose E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon.
Tinutukoy nito na nag Wikang Pambansa ang
salitang Pilipino.

Octubre 24,1967 - Nilagda ni Panglung

Marcos ng isang kautusan na ang Pilipino ang
gagamitin ng mga opisina at mga gusali ng
pamahalaan.

FILIPINO
Pebrero 2,1987 Pinagtibay ng
Bagong Kostitusyon ng Pilipinas sa
Artikulo XIV, seksyon 6 -9 na
nagsasaad na ang Wikang Pambansa
ng Pilipinas ay Filipino.

KAHALAGAN NG
WIKA

Kahalagahan ng Wika

Instrumento ng
Komunikasyon

Nagbubuklod ng
bansa
Nag-iingat at
nagpapalaganap ng
kaalaman
Lumilinang ng
malikhaing pag-iisip

Instrumento ng
Komunikasyon
Hindi na mahalaga
ang mataas na
kaalaman sa wika,
sapat na ang
nagkakaunawaan
gamit ang wika

Nagbubuklod ng
Bansa

Wika ang naging dahilan upang

magkaisa ang mga tao ,
umunlad at makamit ang
kalayaan

Lumilinang ng Malikhaing Pagiisip

Nagpapalawak ng
ating imahinasyon,
pagpapakita ng
emosyon at leybel ng
wika

Nag-iingat at
nagpapalaganap ng
kaalaman
Paglalakbay
Pagsasalin
Pagtatala
Midyum ng
Karunungan

KATANGIAN NG
WIKA

Masistemang Balangkas
Balangkas ng Wika

TUNOG

Ponolohiy
a
(Ponema)

Salitang Ugat +
Panlapi +
Morpema

Morpolohi
ya
(Morpema)

Pangungus
ap

Sintaksis
(Sambitl
a)

Diskurs
o

SINASALITANG
TUNOG
Hindi lahat ng tunog ay wika sapagkat
hindi lahat ng tunog ay may kahulugan.
Ang mga tunog ay nalilikha ng ating
aparato sa pagsasalita.
Pinakamahalagang tunog na anlilikha
natin ang kung gayoy kasangkapan ng
komunikasyon.

DINAMIKO
Ang isang wika ay maaring
madaragdagan ng mga bagong
bokabularyo. Bunga ito ng pagiging
malikhain ng mga tao.
Patuloy na nagbabago at yumayaman
ang wika. Nagbabagu-bago ang
kahulugan ng isang salita na
dumaragdag naman sa leksikon ng wika.

BOMBA
Maraming namatay sa bombang sumabog

noong panahon ng digmaan.

Sumakit na ang braso ng matandang babae sa

kabobomba makaipon lamang ng tubig na

panlaba.

Tinangkilik ng mga lalaki ang mga pelikulang

bomba noon.

May pasasabugin daw na bomba tungkol s

isang senador.

44

ARBITRARYO
Lahat ng wika ay napagkakasunduan ng
mga gumagamit nito.

Kung sakaling hindi naintindihan ng

isang tao ang isang salita o pangungusap
ng isang wika, nangangahulugan na hindi
siya bahagi ng kasunduang
pangkaunawaan.

Ngunit kung pag-aaralan at matututunan

niya ang wika, nangangahulugang
sumasang-ayon siya sa kasunduan ukol sa
naturang wika.

PINIPILI AT
ISINASAAYOS
Pinipili at isinasaayos ang
wikang gagamitin upang
maintindihan tayo ng ating
kausap. Kailangan pumili ng
parehong wika upang
magkaunawaan.

GINAGAMIT
Bakit kailangan gamitin
ang wika?
Anong mangyayari kung
hindi gagamitin ang
wika?

Nakabatay sa
Kultura
Hindi maaaring
paghiwalayin ang wika at
kultura, sapagkat sa
pamamagitan ng
wika,nasasalamin ang
kultura ng isang bansa.

TUNGKULIN NG
WIKA

Ayon kay Michael A.K. Halliday

Pang Interaksyunal
oPakikipagtalakayan
oPakikipagbiruan
oPakikipagtalo
oPagsasalaysay
oLiham - pangkaibigan

Pang - Instrumental
oTumutugon sa mga

pangangailangan
oPaggawa ng liham pangangalakal
oPakikiusap
oPag -uutos
Halimbawa:
Patalastas sa isang produkto

Regulatori
oPagkontrol sa ugali o asal ng isang

tao.
oPagbibigay ng direksyon, paalala o
babala
Halimbawa:
oPagbibigay ng instruksyon sa mga
artistang gumaganap sa drama.

Personal
Sariling kuru-kuro
Nakakapagpahayag ng sariling

damdamin
Halimbawa:
Pagsulat ng talaarawan at
journal
Pormal o Di Pormal na
talakayan

Imajinativ
Malikhaing guni-guni
Nakakapagpahayag ng imahinasyon

sa malikhaing paraan
Halimbawa:

Tula
Maikling kuwento
Dula
Nobela
Sanaysay

Heuristik
Paghahanap ng impormasyon

Halimbawa:
oPag-iinterbyu
oPakikinig sa radyo
oPanood sa telebisyon
oPagbabasa

Informativ
oNagbibigay ng mga

impormasyon o datos
Halimbawa:
oPamanahong papel
oTesis
oPanayam
oPagtuturo

KAANTASAN NG
WIKA
A.PORMAL
B.IMPORMAL

A. PORMAL
Ito ang mga salitang
istandard dahil kinikilala,
tinatanggap at ginagamit
ng higit na nakakarami
lalo na ng mga nakapag
aral ng wika.

1. PAMBANSA
Ang mga salitang karaniwang

ginagamit sa mga aklat pangwika/

pambalarila sa lahat ng mga
paaralan.
Ito rin ang wikang kadalasang

ginagamit ng pamahalaan at
itinuturo sa mga paaralan.

2. Pampanitikan o Panretorika
Ito naman ang mga salitang
ginagamit ng mga manunulat sa
kanilang mga akdang pampanitikan.
Ito ang mga salitang karaniwang

matatayog, malalim, makukulay at

masining.
Halimbawa: Kahati sa buhay

Bunga ng pag-ibig
Pusod ng pagmamahalan

B. IMPORMAL
Ito ay antas ng wika na

karaniwan, palasak, pang arawaraw, madalas gamitin sa

pakikipag-usap at
pakikipagtalastasan

1. Lalawiganin
Ginagamit

ito sa mga partikular na pook o

lalawigan lamang.

Makikilala rin ito sa pagkakaroon ng kakaibang

tono o ang tintawag ng marami na punto.

Halimbawa:

Papanaw ka na ? (Aalis ka na?)

Nakain ka na? (Kumain ka na?)
Buang! (Baliw!)

2. Kolokyal
Itoy mga pang araw araw na saita na

ginagamit sa mga pagkakataong inpormal.

Maaring may kagaspangan ng kaunti ang salita

ngunit maari rin itong refinado ayon sa kung

sino ang nagsasalita.
Ang pagpaaikli ng isa, dalawa o higit pang

salita lalo na sa pasalitang komunikasyon ay

mauuri rin sa antas nito.

Halimbawa:
Nasan,
pa`no,
sakin,
Kelan
Meron ka bang dala?

3. Balbal
Ito ang tintawag sa Ingles na slang.
Nagkakaroon ng sariling codes,

mababa ang antas na ito; ikalawa sa

antas bulgar.
Halimbawa:
Chicks (dalagang bata pa)
Orange (beinte pesos)

Karaniwang paraan ng
pagbuo ng salitang balbal:
1. Paghango sa mga salitang katutubo

Halimbawa:
Gurang (matanda)
Bayot (bakla)
Barat (kuripot)
2. Panghihiram sa mga wikang banyaga
Halimbawa:
Epek (effect)
Futbol (naalis, natalsik)
Tong (wheels)

3. Pagbibigay ng kahulugan ng salitang tagalog

Halimbawa:
Buwaya (crocodiles greedy)
Bata (child girlfriend)
Durog (powdered high in addiction)
Papa (father lover

4. Pagpapaikli
Halimbawa:
Pakialam paki
Tiyak tyak
5. Pagbabaliktad
Buong Salita
Halimbawa:Etned bente
Kita atik
Papantig
Halimbawa:Dehin hindi
Ngetpa Panget
Tipar Part

Paggamit Pagpapali
ng
t ng
Akronim
Pantig
Halimbawa:
G get,
nauunawaan
US under de
saya

Halimbawa:
Lagpak
Palpak Bigo
Torpe Tyope
torpe,
naduwag

Paghahal Paggami
o ng
t ng
salita
Bilang
Halimbawa:
Bow na lang
ng bow
Mag-jr (joy
riding)
Mag-gimik

Halimbawa:
45
pumutok
1433 I love
you too

Pagdaragda Kumbinasyo
g
n

Halimbaw
aPuti
isputing
Kulang
kulongbisi

1.Pagbabaligtad at
Pagdaragdag
2.Pagpapaikli at
Pagdaragdag
3.Pagpaikli at
Pagbabaligtad
4.Panghihiram at
Pagpapaikli
5.Panghihiram at
Pandaragdag

Pagbabaligtad at Pagdaragdag

Halimbawa: Hiya Yahi Dyahi

Pagpapaikli at Pagdaragdag

Halimbawa: Pilipino - Pino Pinoy

mestiso tiso tisoy
Pagpapaikli at Pagbabaligtad

Halimbawa: Pantalon Talon Lonta

Sigarilyo Siyo Yosi

Panghihiram at Pagpapaikli

Halimbawa:Security Sikyo
Brain Damage Brenda
Panghihiram at Pagdaragdag

Halimbawa:Get Gets/Getsing
Cry Crayola