You are on page 1of 6

Matematik Dnyas, 2005 Yaz

Kapak Konusu: Konikler

Parabol, Elips ve Hiperbol


Cebirsel Tanmlar ve Geometrik izimler
Geen yazda, bir koniin
denkleminin, dzlemin eksenlerini
dndrerek ve teleyerek, a 0, c ve sabitleri
iin,
x2 + cy2 = 0,
x2 = ,
ax2 + cy2 = 1,
ya da
y = ax2
biiminde yazlabileceini grdk. Bu yazda bu
drt tip denklemden birini salayan (x, y) noktalarnn dzlemde nasl ve ne tr bir C erisi (konii)
oluturduunu greceiz.

Eer = 0 ise konik x = 0 dorusudur:


C = {(0, y) : y R}.
Eer > 0 ise, konik x = ve x = dorularnn birleimidir: C = {(, y) : y R}.
lgin klar. nc ve drdnc denklemlerin verdii konikler ok daha ilgintirler. Bunlar
zerine daha uzun dneceiz.
Parabol. Drdnc tip olan y = ax2 denkleminin verdii konie ve bu koniin dndrlerine ve
telemelerine parabol ad verilir. Paraboln nasl
bir ey olduunu anlamaya alalm. y = ax2 denkleminin verdii parabole C yerine P diyelim. Birka
gzlemle balayalm:
yyi xin bir fonksiyonu olarak grebiliriz,
nk her x R, bir ve bir tek y deeri verir. Dolaysyla her x = u dikey dorusu P paraboln tek
bir noktada keser: (u, au2) noktasnda.
Eer a = 0 ise, y = 0 dorusunu elde ederiz.
Bundan byle a 0 olsun.
Eer a < 0 ise, x eksenine gre dzlemin simetrisini alarak, yani y = y eksen deiikliini yaparak, a > 0 varsaymnda bulunabiliriz.
(0, 0) P.
y = ax2 ve a > 0 olduundan, paraboln noktalarnn y koordinatlar hi negatif olamazlar, yani parabol hi x ekseninin altna inmez.
Eer (x, y) P ise, (x, y) P. Dolaysyla
eri y eksenine gre simetriktir ve x 0 durumuna
odaklanmamz yeterlidir.
x sonsuza gittiinde y de sonsuza gider.
x 0 ise, x arttnda y de artar, yani 0 x1
2
2
< x2 ise x1 < x2 dir.

Dejenere klar. Birinci ve ikinci tip denklemler dejenere olarak nitelendirilirler, nk bunlarn
tanmlad eriler nokta ve dorulardan oluurlar,
eri szcnn hakkn yeterince vermeyen bir
durum szkonusu...
Birinci Tip Denklemler. lk olarak
x2 + by2 = 0
denklemlerine bakalm: Eer b > 0 ise sadece x = y =
0 buluruz, yani koniin sadece (0, 0) noktas vardr:
C = {(0, 0)}.
Eer b = 0 ise x = 0 dorusu elde edilir:
C = {(0, y) : y R}.
Eer b < 0 ise, d = b > 0 tanmn yaparak
0 = x2 + by2 = x2 dy2 = (x + yd)(x yd)
denklemini elde ederiz. Demek ki bu durumda konik, x + yd = 0 ve x yd = 0 dorularnn bileimidir: C = {(yd, y) : y R}.
kinci Tip Denklemler. imdi x2 = denklemiyle tanmlanan koniklere bakalm. Bu denklemin < 0 ise sfr, = 0 ise bir ve > 0 ise iki zm vardr. Ama bir de y deikeni var; y denklemde belirmediinden, yye herhangi bir koul koulmamtr ve y herhangi bir deeri alabilir. Demek ki bu durumda:
Eer < 0 ise koniin hi noktas yoktur, yani,
C = dir.

xle birlikte
eri artarak
sonsuza gidiyor.

y
au2
(u, au2) P

(u, au2) P
erinin bulunduu
blge; x ekseninin
stnde.
x

eri, y eksenine gre simetriktir


u

23

(0,0) P

Matematik Dnyas, 2005 Yaz

Yukardaki ekilde ufak tefek gzlemlerimizi


resmettik. Bu bilgilerden paraboln tam nasl olduu anlalmaz elbette, sadece bir fikir verir. rnein, parabol aadaki iki ekilden biri gibi olabilir.

snda bir sivrilik var, o noktada grafiin iki deiik


teeti var. (Teetin matematiksel tanmn daha
sonra greceiz, imdilik sezgisel taklalm.) Paray = ax2

aa doru
ibkey

y = ax2

x ekseni eriye (0,0)


noktasnda teet.

yukar doru
hep yukar doru
ibkey
ibkey
Paraboln olas ekilleri

(0, 0) noktasnda eriye


soldan ve sadan olmak
zere iki deiik teet var.

bol de, bal gibi, byle durduk yerde sivrilii olan


bir eri olabilir. Paraboln O(0, 0) civarndaki davrann daha iyi anlayalm.
Paraboln (0, 0) noktasnn civarndaki davrann renmek iin bu noktadan geen ve dikey olmayan herhangi bir y = mx dorusu alalm (m, dorunun eimidir) ve bu doruyu parabolle, yani y =
ax2 fonksiyonunun grafiiyle kesitirelim. Kesiim
noktalarndan biri (0, 0) noktasdr elbet. Bakalm
ikinci bir kesiim noktas var m? Olas ikinci kesiim noktasna (u, v) dersek, o zaman u 0 olmal ve
mu = v = au2
eitlikleri salanmal. u 0 olduundan, bu eitliklerden m = au ve u = m/a elde ederiz. Demek ki, eer
m 0 ise, yani doru yatay deilse, y = mx dorusu parabol (0, 0) ve (m/a, m2/a) olmak zere iki
deiik noktada keser. y = ax2
Dolaysyla paraboln
y = mx
(0, 0) noktasnn civarn(m/a, m/a2)
daki davran yukardaki
ikinci ekildeki gibi deil, birinci ekildeki gibi olmaldr, yani parabol O
noktasna x eksenine nerdeyse paralel olacak biimde (teet) yaklamaldr.
Yukarda sorduumuz ayn soruyu paraboln
herhangi bir (u, au2) noktas iin soralm. Bu noktadan geen ve dikey olmayan bir doru parabol

imdi fonksiyonun grafiini byk lde belirleyen u zellii gstereceiz: Her A, B P iin,
P nin A ile B arasnda kalan
y = ax2
ksm AB kiriinin altndadr,
B
yani grafik yandaki ekildeki
A
gibi yukar doru ibkeydir.
Kant: A(u, au2) P ve B(v, av2) P olsun.
(u, v) aralndan herhangi bir w alalm, yani u < w
< v olsun. imdi wnin stnde bulunan grafiin P
noktasyla, kiriin Q noktasn karlatralm. ny = ax2 ce bu iki noktann koQ
B(v, av2) ordinatlarn bulalm.
Pnin koordinatlarnn
P(w, aw2)
A(u, au2)
x
(w, aw2) olduu belli.
w v
u
Qnn birinci koordinat da w elbette. Q, AB dorusunun stnde olduu iin, Qnn ikinci koordinatn bulmak iin
AB dorusunun denklemini bulmalyz. Bulalm:
av2 au2
(x u) + au2 = a(v + u)(x u) + au2 .
v u
Demek ki AB dorusunun denklemi yle:
y = a(v + u)(x u) + au2.
Dolaysyla Q noktasnn ykseklii (yani ikinci
koordinat)
a(v + u)(w u) + au2
dir. Bu ykseklikle Pnin ykseklii olan aw 2 saylarn karlatralm. Qnnkisinin daha byk olduunu kantlamak zor deil:
a(v + u)(w u) + au2 > aw2
(v + u)(w u) > w 2 u2 = (w u)(w + u)
v + u > w + u v > w.
Bylece paraboln yukar doru ibkey olduunu
kantlam olduk ve neye benzedii byk lde
ortaya kt; sayfann bandaki birinci ekildeki gibi olmal.
Ama paraboln eklinden daha tam emin olamayz. Yukardaki ekil biraz fazla yumuak. Belki
de paraboln en umulmadk bir yerinde bir sivrilii vardr. Aadaki sadaki grafikte (0, 0) noktay=

P : y = ax2
(u, au2)
y = m(x u) + au2

ka noktadan keser? Paraboln (u, au2) noktasndan geen ve dikey olmayan bir dorunun denklemi, belli bir m says iin,
y = m(x u) + au2
eklindedir. Olas ikinci kesiim noktasnn birinci
koordinatna v dersek, v,
av2 = m(v u) + au2
eitliini salamaldr. Buradan,

24

Matematik Dnyas, 2005 Yaz

m(v u) = av2 au2 = a(v u)(v + u)


ve ardndan, m = v + u kar. Demek ki v u eitsizlii iin, m 2u eitsizlii geerli olmal. Sonu:
Eimi 2u ve (yani dikey) olan iki doru dnda
paraboln (u, au2) noktasndan geen her doru parabol iki noktada keser. Paraboln (u, au2) noktasndan geen ve eimi 2u olan doru da parabole
(u, u2) noktasnda teet olan dorudur.
Yukarda yaptklarmz, trev kullanarak ok
daha kolay ve matematiksel bir biimde yaplabilir
ama lise eitiminde artk trev olmadndan ne yazk ki bu kavram kullanamyoruz.
Sonu olarak,
y = ax2
a
denklemiyle verilen paraboln
1
grafii yandaki ekildeki gibidir.
2
y = ax parabol
a deitike paraboln ekli
de deiir. a, 0a yaklatka parabol yayvanlar
ve a, 0a ok yaknsadnda parabol x eksenine
ok yaknsar. te yandan a
bydke parabol dikleea
rek y ekseninin pozitif ksa
mna yaklar. Deiik alar
a
iin y = ax2 parabolleri yan1
daki ekilde gsterilmitir.
Yukardaki parabollerin x eksenine gre simetrilerini alp belli bir
vektr kadar teler ve
belli bir asyla dndrrsek, dzlemdeki
tm parabolleri elde
ederiz. Bu parabollerden birka yandaki ekilde grnmektedir.

duunu varsayabiliriz. Eer b = 0 ise, eri iki dorudan oluur. Bundan byle bnin 0 olmadn
varsayalm. Analizimizi b > 0 ya da b < 0 koullarna gre ikiye ayracaz. Birinci tr eriye elips,
ikinci tre hiperbol denir. Artk, a yerine 1/a2, |b|
yerine 1/b2 yazarak, elipsin denklemini
x2/a2 + y2/b2 = 1
olarak, hiperboln denklemini de
x2/a2 y2/b2 = 1
olarak yazabileceimizi varsayabiliriz. Ayrca a ve
bnin de pozitif olduklarn varsayabiliriz.
Elips. Bu blmde a > 0 ve b > 0 iin,
x2/a2 + y2/b2 = 1
denklemiyle verilen E erilerini ele alacaz. Bu tr
erilere ve bunlarn dndr ve telemelerine elips
denir. nce elipslerin birka kolay zelliinden
balayalm.
Eer a = b ise, denklem x2 + y2 = a2 biimine brnr ve bu denklemin verdii elips (0, 0)
merkezli ve a yarapl emberdir. Dolaysyla a ve
b birbirlerine yakn saylarsa elipsin embere benzeyecei tahmininde bulunabiliriz.
Eer (x, y) E ise, (x, y) E, (x, y) E,
(x, y) E . Dolaysyla E erisi x ve y eksenlerine gre simetriktir.
x2, en byk deerini y2 = 0, yani y = 0 olduunda alr. Demek ki x2 a2 olmaldr. Dolaysyla
a x a. Benzer eitsizlikler y koordinat iin de
geerlidir elbet: b y b. Demek ki elips [a, a]
[b, b] dikdrtgeninin iine skmtr.
O noktasndan geen her nn elipsi tek bir
noktada kestiini kantlamay okura altrma olarak brakyoruz.
Eer x ve y pozitifse, ikisinden biri arttnda
dieri bu art telafi edip x2/a2 + y2/b2 = 1 eitliini salayabilmek iin azalmak zorundadr. x ve y
simetri eksenlerinden dolay, elipsin davrann dier durumlarda da (rnein x pozitif, y negatifken
de) biliyoruz.
Bu bulgulardan elipsin nasl bir eri olduu
aa yukar kar. Elipsi izmemize ramak kald.
Birka olas eriyi bir sonraki sayfada izdik.
Eer dzlemin A(x, y)
noktas x2/a2 + y2/b2 < 1
elipsin d
eitsizliini salyorsa, bu
noktann elipsin iinde olduunu syleyelim. Eer
elipsin ii
x2/a2 + y2/b2 > 1 ise nokta-

Soru. Dorusal olmayan herhangi deiik


noktadan bir ve bir tek emberin getii bilinir.
Herhangi dorusal olmayan her drt (ya da
be) noktadan bir parabol geer mi?
nc Tip Denklemler. Gelelim
ax2 + by2 = 1
trnden denklemlere. a ve b katsaylarnn en
azndan biri pozitif deilse denklemin tanmlad
eri bokmedir. Bundan byle iki katsaydan birinin pozitif olduunu varsayalm. Bu varsayma gre, eer a 0 ise b > 0 olmak zorundadr ve bu durumda x = y dorusuna gre dzlemin simetriini
alrsak x ekseni y ve y ekseni de x ekseni olur ve a
ile bnin rolleri deiir. Dolaysyla ann pozitif ol-

25

Matematik Dnyas, 2005 Yaz

Elipsin stnde alnan noktann koordinatlar


(u, v) olsun. u ile v arasnda
u2/a2 + v2/b2 = 1
ilikisi vardr elbette. Bu noktadan geen bir dorunun denklemi ya x = udur (eer doru dikeyse)
ya da,
y = m(x u) + v
dir.
nce x = u dorusuyla x2/a2 + y2/b2 = 1 elipsini kesitirelim. Kesiim noktalarndan biri (u, v)
ise, (u, v) de dieridir elbette. Dolaysyla v 0 ise
kesiim en az iki noktadr. (Aslnda tam iki noktadr.) Eer v = 0 ise o zaman u = a olmal. unun

x2/a2 + y2/c2 = 1 Elipsinin Olas Eskizleri


b

x > 0 ve y > 0 ise,


x bydke
y klr.
x
Elips bu gri
drtgenin iinde

Elips x ve y eksenlerine gre simetriktir.


imdiye kadarki bulgularmza gre elips yukardaki gibi
olabilecei gibi aadaki ekillerdeki gibi de olabilir.
b y
b y
a

a x a

a x
b

nn elipsin dnda olduunu syleyelim. Bylece


elipsin ii ve d tanmlanm oldu.
Elipsin iinde alnan bir noktayla elipsin dnda alnan bir noktay birletiren doru paras
elipsi tek bir noktada keser. Bunun da kant kolaydr.
Eer iki nokta elipsin iindeyse, bu noktalar
birletiren doru paras da elipsin iindedir, yani,
eer
x02/a2 + y02/b2 < 1 ve x12/a2 + y12/b2 < 1
eitsizlikleri salanyorsa, o zaman her [0, 1]
says iin,
(x0 + (1)x1)2/a2 + (y0 + (1)y1)2/b2 < 1
eitsizlii salanr. Bunun kant basit bir hesaptan
kar ve okura braklmtr.
Bylece, elipsin aslnda yukardaki birinci ekildeki gibi olduu, yani dbkey olduu kar, alttaki dier iki eri yukarda kantladmz zellii
salamazlar.
Elipsi izmemize bir engel daha kald. Elips erisi aadaki iki ekilden biri gibi olabilir. Hangisi?
y

a x a

b
(u, v)
a

(u, v)
b
x2/a2 + y2/b2 = 1 elipsiyle dikey dorularn kesiimi

bu deerini x2/a2 + y2/b2 = 1 denklemine koyarsak


y = 0 elde ederiz. Demek ki v = 0 durumunda kesiim noktas bir tane: (u, 0).
imdi x2/a2 + y2/b2 = 1 denklemiyle verilen
elipsle, bu elipsi bir (u, v) noktasnda kesen
y = m(x u) + v
dorusunu kesitirelim. Kesiim noktalarndan biri
(u, v). Olas ikinci bir kesiim noktasna (x, y) diyey = m(x u) + v

y
b

(u, v)
a

a
2

y=

(x, y)

b u
2

a v

(x u) + v

x2/a2 + y2/b2 = 1 elipsiyle dikey olmayan dorularn kesiimi

lim. x u eitsizliinin farkna varp hesap yapalm.


1 = x2/a2 + y2/b2,
= x2/a2 + (m(x u) + v)2/b2
= x2/a2 + m 2(x u)2/b2 + v 2/b2 + 2mv(x u)/b2
= x2/a2 + m2(x u)2/b2 + 1 u2/a2 + 2mv(x u)/b2
= 1 + (x2 u 2)/a2 + m2(x u)2/b2 + 2mv(x u)/b2.
nce 1leri sonra da x ular sadeletirerek,
(x + u)/a2 + m2(x u)/b2 + 2mv/b2 = 0
elde ederiz. Buradan kolaylkla,
(1/a2 + m2/b2)x = u/a2 + m2u/b2 2mv/b2
elde ederiz. Eer
(1/a2 + m2/b2)u u/a2 + m2u/b2 2mv/b2

a x
b

x2/a2 + y2/b2 = 1 elipsi yukardaki dbkey ekillerden biri


gibi olabilir. Sadakinde sivri noktalar vardr. Elipste byle
sivri noktalar olabilir mi?

imdi, elipsin herhangi bir noktasndan geen


herhangi bir dorunun elipsi ka noktada kestiini
bulalm. Yukardaki ekildeki gibi sivri noktalar olmamas iin biri (teet olan) dnda, bunlarn her
birinin elipsi iki deiik noktada kesmesi gerekir.

26

Matematik Dnyas, 2005 Yaz

ise, x u koulundan dolay, iki deiik kesiim


noktas bulunur. Eer
(1/a2 + m2/b2)u = u/a2 + m2u/b2 2mv/b2
ise, yani
m = ub2/va2
ise tek bir kesiim noktas vardr; bu da (u, v) noktasndan elipse teet geen dorunun eimidir.
Demek ki elipsin herhangi bir noktasndan
elipsi sadece bir noktay
da kesen tek bir doru
b
vardr (ve bu doru da
o noktadan geen tea
a x
ettir.)
Bylece elipsin byk
lde yandaki gib
2
2
2
2
x /a + y /b = 1 elipsi
bi bir eri olduunu
kantlam olduk.

y
bx/a
y

y = bx/a
x2/a2 y2/b2 = 1 hiperbolnn
x > 0 ve y > 0 blgesi

a
byk x

kar. Dolaysyla eer x ok ok bykse, o zaman, b2/x2 terimi ok ok kk olur ve y2/x2 aa yukar b2/a2 saysna eit olur, yani
y/x b/a
olur. Demek ki yyi de pozitif alrsak,
y/x b/a
olur. imdi u sav ortaya atyorum: x ok bydnde, pozitif bir y iin (x, y) H ise, o zaman
y bx/a,
yani hiperbolle y = bx/a dorusu birbirlerine ok
yakn olurlar. Savm kantlyorum. (x, y) paraboln stnde bir nokta olsun. x, ok ok byk olsun. y de pozitif olsun. bx/a ile y arasndaki farkn
ok ok kk olduunu kantlayacaz:

Hiperbol. Bu blmde a > 0 ve b > 0 iin,


x2/a2 y2/b2 = 1
denklemiyle verilen H erilerini ele alacaz. Bu tr
erilere ve bunlarn dndr, simetri ve telemelerine hiperbol denir. nce Hnin kolay kantlanan
birka zelliinden balayalm.
Eer (x, y) H ise,
(x, y) H, (x, y) H, (x, y) H .
Dolaysyla H erisi x ve y eksenlerine gre simetriktir.
Her y R iin, (x, y) noktasnn hiperboln
stnde olduu iki tane x vardr:
a 2
x=
y + b2 .
b
te yandan, her x R iin, (x, y) noktasnn
hiperboln stnde olduu bir y yoktur; byle bir
ynin olmas iin x2 a2, yani ya x a ya da x a
eitsizlii salanmaldr. Bir baka deyile (a, a) R
bantnda hiperboln bir noktas yoktur. Ama eer x
(a, a) ise,
b 2
y=
x a2
a
olarak alrsak, (x, y) H olur.
Eer x ve y pozitifse, bu iki saydan biri arttnda, dieri de, bu art telafi edip x2/a2 y2/b2
= 1 eitliini salayabilmek iin artmak zorundadr. Hatta x sonsuza doru gittiinde y de sonsuza
gitmelidir.
Asimptot. Eer x 0 ise, hiperboln denkleminden
y2/x2 = b2/a2 b2/x2

bx
bx b 2
b

y=

x a2 = x x2 a2
a
a a
a

2
2
b
2
2 x+ x a
x
x
a

a
x + x2 a2

b
a

a2

0.

x + x2 a2

Yukardaki hesaptan da grld gibi bx/a ile y


arasndaki fark pozitif (yani bx/a > y, yani y = bx/a
dorusu hiperboln stnde) ama ok kk, o
kadar ki x sonsuza gittiinde bu fark 0a gidiyor.
Bu bulgulardan hiperboln nasl bir eri olduu aa yukar kar, bu stunun en tepesinde izilmi eri gibidir. Ama henz bundan tam emin
olamayz. O ekil biraz fazla yumuak. Belki de hiperboln en umulmadk bir yerinde (bir sonraki
sayfadaki ekildeki gibi) bir sivrilii vardr...
Aynen elipste yaptmz gibi dorularla hiperboln kesiim noktalarn bulabiliriz. Elipste yaplana ok benzer bir hesap, eer v 0 ise, hiperboln (u, v) noktasndan geen ub2/va2 eimli doru
dnda (ki bu doru hiperbole (u, v) noktasnda
teet dorudur) ve b/a eimli asimptotlara pa-

27

Matematik Dnyas, 2005 Yaz


y

Teet doru: y = b2(x u)/a2 + v

Herhangi bir doru


y = m(x u) + v

y = bx/a

y = b(x u)/a + v
a

(u, v)

a
a

y = b(x u)/a + v
x

y = bx/a
x2/a2 y2/b2 = 1 hiperbol,
rnein, bu ekilde olduu gibi
(a, 0) noktasnda keli olabilir mi?

doru dnda, v 0 iin x2/a2 y2/b2 = 1 hiperbolnn


(u, v) noktasndan geen her doru hiperbol iki deiik
noktada keser. Hiperbol sadece (u, v) noktasnda kesen
dorulardan ikisi asimptotlara paralel olan dorulardr.
ncs ise hiperbole teet olan dorudur.

ralel olan iki doru dnda (bkz. yan stunun tepesindeki ekil), hiperbol (u, v) noktasnda kesen
her dorunun hiperbol bir baka noktada da kestiini kantlayabiliriz, kantlayacaz da. Eer v = 0
ise, ifadesini okura braktmz benzer bir nerme
dorudur. Bylece hiperboln keli olamayaca,
yumuak olmas gerektii kantlanm olacak.
Kanta, daha dorusu hesaplara girielim. Hiperboln stnde herhangi bir (u, v) noktas alalm.
Demek ki
u2/a2 v2/b2 = 1
eitlii salanr. Bu noktadan geen herhangi bir
doru alalm.
Eer doru dikeyse ve (u, v) (a, 0) ise, o zaman dorunun hiperbol iki noktada kestii kolaylkla kantlanr.
Eer doru dikeyse ve (u, v) = (a, 0) ise o zaman dorunun hiperbol sadece (u, v) = (a, 0)
noktasnda kestiini kantlamak da kolaydr.
Dorunun dikey olduu durumun daha fazla
irdelenmesini okura brakp, biz en genel durumu
irdeleyelim: Doru dikey olmasn. O zaman dorunun denklemi, m iin,
y = m(x u) + v
dir. Demek ki, dier kesiimi bulmak iin,
y = m(x u) + v
x2/a2 y2/b2 = 1
denklem sistemini zmeliyiz. Bu arada u ile v arasndaki u2/a2 v2/b2 = 1 ilikisini de unutmayalm.
x u eitsizliini varsayabiliriz, nk (u, v)den
deiik bir zm aryoruz. kinci denklemdeki
yyi birinci denklemi kullanarak yokedebiliriz. Ardndan, v2/b2 yerine u2/b2 1 yazalm. Ortaya kan denklemde nce 1leri sonra da x ular atalm. Geriye,

x+u

m2 (x u)
2

2mv

=0
a
b
b2
denklemi kalr. Eer xin katsays 0 deilse, yani m
b/a ise, bu denklemin tek bir zm vardr ve
bylece dorunun hiperbol kestii dier nokta
bulunur. Ama dikkat! Bu dier nokta gene (u, v)
noktas olabilir; kolay bir hesap bunun ancak m =
ub2/va2 iin doru olabileceini gsterir. Bu durumda, doru, hiperbole (u, v) noktasnda teettir.
Eer xin katsays 0 ise, yani m = b/a ise, yani
doru asimptotlara paralelse zm yoktur. (Neden? Dikkatli olmak gerekiyor: 0x = 0 denkleminin ok zm vardr!)
2

y = bx/a

x2/a2 y2/b2 = 1 hiperbol

Dikkat edilirse hem parabolde, hem elipste


hem de hiperbolde, teet diye adlandrdmz
doru, eriyi iki kez ayn noktada kesiyor. Bu
yazdaki hesaplar yapan dikkatli okur ne demek
istediimizi anlayacaktr.
Bylece tm konikleri izmi olduk.

28

You might also like