Professional Documents
Culture Documents
pinhan
n
>
P3
r*
0
c/
C
Z
O
3
m
FEMNEN
Diilliin Farkl Yzleri
Cari Gustav Jung
eviren:
Turul Veli Soylu
indekiler
Editrn N o tu ................................................................7
I. KISIM .................................................................................. 9
Anim a ve Anim us............................................................. 11
Avrupada Kadn...............................................................38
Kadna T apm ak Ve Ruha T a p m a k .............................. 61
Bir rencinin Sevgi Sorunu........................................ 82
Psikolojik Bir liki Olarak E vlilik ............................. 100
Editrn Notu
Bu derleme, Jungun diillik zerine grlerini ortaya
koyan bir dizi makale ve seilmi yazlar sunar: Diillie
ikin ya da ilikin olarak evlilik, Eros, anne ve bakire konu
lar, ve Jungun kiilik yaps teorisinin baat esi olan
anima/animus kavramlar da bu at altnda incelenir. Jung,
muhtemelen kadn meslektalarnn, zellikle Toni Wolff,
Esther Harding ve Emma Jungun bu konularla ayr ayr ve
kapsaml bir ekilde ilgilenmelerinden dolay kadn psikolo
jisi zerine formel bir alma oluturmamt.
Bu eser, Jungun, nemli bir ksmm iirde kadnn y
celtilmesi konusuna ayrd Psikolojik Tiplerden (1921), i
ie gemi, glge, anima ve animus kavramlar zerine ol
gun bir tartma sunduu, son dnem almalarndan
Aiona. (1951) kadar uzanan yazlar ierir.
Mary Ann Mattoonn yakn dnemde yle yazmt:
Jungun diil psikolojiye muhtemelen en byk katks,
diil psienin karcins (eril) arketip unsuru, yani animus
kavramdr. Ayrca Jung, olumsuz ynleri vurgulama
eilimindeydi... Animusun olumlu ksmyla ilgili yazlanlar
ok azd. Jung, animusun kadn bilincine muhakeme, d
np tartma ve kendini tanma yetenei salayan ayrt
edici ilevinden ve yaratclk, retkenlik, girikenlik ve
teebbs niteliklerinden bahsetmiti, der. Okuyucu, Jung
ve takipilerinin diillik konusundaki yaklamlarn deer
lendirmek iin Mattoonun jungian Psychology in Perspective
(1981, s. 84 vd.) isimli kitabna bakabilir.
W. M.
I. KISIM
Anima ve Animus
296
Mmkn btn ruhlar arasnda ebeveyn ruhunun
uygulamada byk nemi vardr; nk evrensel biimiyle
ataya tapmann etkisini tar. Asli yapsnda lp de hayalet
olarak dnenlerle uzlamaya hizmet etmitir fakat in gibi
daha yksek bir kltr dzeyinde bir ahlak ve eitim kuru
mu halini almtr. Ebeveyn, ocuk iin en yakn ve en etkili
badr. Fakat ocuk bydke bu etki krlr. Dolaysyla
ebeveyn imgeleri bilinten gittike uzaklar. Yine de kstl
etkiden dolay bu imgeler bazen kullanmda kalrlar ve ko
laylkla olumsuz bir yn yakalarlar. Bu ekilde ebeveyn im
geleri, psienin dnda yabanc unsur olarak yaar. Eri
kin bir erkein yaamnda ebeveynin yerine artk kadn en
dolaysz evresel etki konumunda yer alr. Erkein refakat
isi olur, onunla yaamn payla veya aa yukar ayn
yata olduu iin ona aittir. Kadn; ya, otorite ya da fiziksel
gten dolay daha stn bir dzenin paras deildir. Bila
kis bizzat kendisi etkileyici bir faktrdr, ve ebeveyn gibi
nispeten zerk bir doann imgesini retir bu, ebeveyninki gibi krlmas gereken bir imge deildir. Fakat bu im
ge, bilin ile ilikili kalmak zorundadr. Farkl psikolojisiyle
kadn, erkein anlamad konularla ilgili her zaman bir
bilgi kaynadr. Erkein ilham perisi olabilir. Genelde er
kee gre stn olan sezgi yetenei zamannda uyar vere
bilir ve dorudan kiilie ynelen hisleri, erkein kiisel
olarak daha az vurgulad ve asla kefedemedii duygu
biimlerini gsterir. Tacitusun Alman kadnlarla ilgili sy
ledikleri bu bakmdan olduka isabetlidir1.
1 Germania (Loeb edisyonu), 18. ve 19. ksmlar.
299 Bu tr kitaplarn bu denli sivrilmesi, bu animaimgesinin1, bireysel bakmdan benzersiz olmas sayesinde
fani bir varlk kazanmadn, aksine daha da tipik ve iaret
ettiim yzeysel balanmalardan daha derine inen kkleriy
le bireyst bir nitelik olduunu gstermektedir. Hem Rider Haggard hem de Benoit, anima figrlerinin tarihsel bo
yutu ierisinde bu varsaym belirgin olarak dile getirebil
milerdir.
300 Bildiimiz kadaryla znel bir kabiliyet olmadan in
san deneyiminin hatta bir deneyim olaslnn olumas
mmkn deildir. Peki bu znel kabiliyet nedir? Sonuta
bu kabiliyet, insann bu tr deneyimlere sahip olmasn
salayacak doutan gelen psiik bir yapya dayanr. Bu
nedenle erkein btn doas, hem fiziksel hem de ruhsal
olarak kadna ihtiya duyar. Erkein sistemi, nasl su, k,
hava, tuz, karbonhidratn var olduu bir dnya iin hazr
lanmsa, ayn ekilde balangtan itibaren de kadna uyum
gstermek zere ayarlanmtr. Erkein doduu dnya
biimi, fiili bir imge olarak onda zaten doutan gelir. Ayn
ekilde ebeveyn, e, ocuklar, doum ve lm de psiik
kabiliyetler olarak, fiili imgeler olarak doutan gelir. Bu a
priori kategoriler, doas gerei kolektif bir karaktere sahip
tir. Bunlar, genelde ebeveyn, e ve ocuk imgeleridir, bire
yin kaderindeki ksmetler deildir. O nedenle bu imgeleri
kat ierikten yoksun yani bilind olarak dnmeliyiz.
Bu kategoriler, tecrbi olaylarla karlatnda sadece kat
lk, etki ve muhtemel bilin kazanr ki bu olaylar da zaten
bilind kabiliyete temas eder ve onu yaama yneltir.
Kategoriler bir anlamda atalardan kalma tm deneyimleri
mizin birikimidir fakat deneyimin kendisi deildir. En
azndan gnmzdeki bilgimizin snrl yapsnda bize byle
grnrler (An imgelerinin kaltmna dair kesin bir kant
bulamadm itiraf etmeliyim fakat bunun zellikle hibir
1 Bkz. Psikolojik Tipler., 48. tanm: Ruh [Ayrca bkz. Anima Kavra
mna zel Atfla Arketipler ve Korenin Psikolojik Ynleri EDTRLER],
306
Kolektif olarak uygun bir personann oluumu, d
dnya iin mthi bir tavizdir. Beni dorudan persona ile
zdelemeye ynelik gdleyen zgn bir fedakarlktr,
bylelikle insanlarn yaptklar roln gerek olduuna
inanmalar salanr. Fakat bu tr bir tutumun ruhsuzluu
sadece grntedir nk bilind hibir koulda ekim
merkezinin bu deiimine msamaha gstermeyecektir. Bu
tr durumlar eletirel olarak incelediimizde maskedeki
mkemmelliin, arkasnda srdrlen zel yaam ile
dnlendiini grrz. Dindar Drummond bir defasnda
hrnlk, erdemin belasdr eklinde hayflanmt. Her
kim kendisi iin iyi bir persona oluturursa bunun bedelini
fke ile demek zorundadr. Bismarck, histerik alama
krizlerine girerdi; Wagner, ipek sabahlnn kemeri ile ilgili
mektup yazmaktan keyif alyordu; Nietzsche, sevgili lama
diye hitap ettii kz kardeine mektuplar yazmt; Goethe,
Eckermann ile sohbet ederdi vs. Fakat kahramanlarn sra
dan kusurlarndan daha incelikli eyler vardr. Bir defasnda
ok saygn bir kiilikle tanmtm hatta onun bir aziz
olduu bile sylenebilirdi. U tam gn boyunca onu izle
dim, hi korkun bir hata yaptn grmedim. Aalk
duygum kayg verici bir ekilde artt ve nasl daha iyi hisse
debileceimi ciddi ciddi dnmeye baladm. Drdnc
gnde kars danma iin bana geldi... O ana dek bama
hi byle bir ey gelmemiti. Fakat unu rendim: personasiyla btnleen herhangi bir adam, tm rahatszlklarn
karsna rahatlkla ynlendirebilir, hem de kars bunu hi
fark etmeden, ve kadn kt bir nevrozla kendi fedakarl
nn bedelini dedii halde.
J07Toplumsal bir rol ile bu zdelemeler, ok verimli
bir nevroz kaynadr. Bir erkek, eziyet ekmeden yapay bir
kiilik uruna kendinden kurtulamaz. Hatta bu kurtulma
giriimleri, btn olaan durumlarda, kt ruh hali, duygu
lanmlar, korkular, saplantl dnceler, yanla dmeler,
ktlkler biimindeki bilind tepkimelere neden olur.
Toplumsal adan gl adam, zel hayatnda genellikle
sadece kendi duygu durumundan endielenilen bir ocuk
Avrupada Kadn1
378
Aslnda Dantenin Aziz Bernardm azndan bah
settii ey, kendi varoluunun bir dnm emaresi ve co
kusudur. Ayn dnm Gretchenden Helene, Helenden
Tanr Anaya ykselen Faustta da grlmektedir. Onun
doas nihayetinde Doktor Marianus olarak en yksek
amaca eriene dek tekrar eden figratif lmlerle (Arabac
ocuk, cce, Euphorion) deiim geirir. Bu ekilde Faust,
Meryem Anaya duasn haykrr.
Evrenin en yce kraliesi!
Brak beni masmavi,
Gerilmi adrlarnda, gkyznn
1 Dante, lahi Komedya, ev. Rekin Teksoy, Olak Yaynlan, 1998, s.799
801.
379
Ayrca bu balamda Loreto Ayinindeki Meryem
Anann simgesel niteliklerinden bahsedebiliriz.
Mater amabilis
Mater admirabilis
Mater boni consilii
Speculum justitiae
Sedes sapientiae
Causa nostrae latitae
Vas sprituale
Vas honorabile
Vas insigne devotionis
Rosa mystica
Turris Davidica
Turris eburnea
Foederis arca
Janua coe
Candan Ana
Gz kamatrc Ana
Nasihader Anas
Adaletin Aynas
Bilgelik Makam
Muduluumuzun Nedeni
Ruh Kasesi
Onur Kasesi
Asil Fedakarlk Kasesi
Gizemli Gl
Davud Kulesi
Fildii Kulesi
Andama Sand
Cennetin Kaps
Stella Matutina
Sabah Yldz2
382
Bu deneyim, devamndaki gr ksm iin bir ba
lang noktasyd. Hermas, grnte Rhodaya bir kle
olarak hizmet eder, sonra sklkla olduu gibi zgrln
kazanr ve onunla tekrar karlar, muhtemelen haz duygu
su kadar biraz da kranla hareket ederek yreinde ak
hissi duyar. Her ne kadar farknda olduysa da bu sadece
karde sevgisi niteliindedir. Hermas, bir Hristiyand ve
dahas devamnda akland gibi o dnemde bir aile baba
syd, koullar erotik bir unsurun baarlmasn kolaylkla
aklyordu. Hi phesiz pek ok problemin kkrtcs
olan bu garip durumun bilinte erotik arzu meydana getir
mesinden daha olas bir ey yoktur. Bu aslnda bir e olarak
Rhodadan holanabilecei dncesinde aka ifade edil
di. Her ne kadar Hermas vurgulamak iin aba harcasa da
bir eyin bu kadar ak ve dorudan ahlaki bir yasaa gir
mesi ve bastrlmas karsnda bu basit aklamaya hapsolmutur. Devamnda bunun, bilindnda gl bir dn
me alan libidoyu bask altna ald olduka belirgindir,
nk ruh imgesini yaamla doldurmu ve kendiliinden
gelen bir belirti ortaya koymutur.
Bir sre sonra, Cumae seyahatinde Tanrnn snrszlk, gzellik ve
g ierisindeki yaratmna krederken uyuya kaldm. Ve bir ruh beni
yakalad ve bir adamn gidemeyecei cra bir diyara gtrd. Suyollanyla ayrlm atlaklarla dolu bir yerdi. Nehir zerinde kendime bir
geit yaptm, topraa bastm, dizlerimin zerine ktm ve gnah
karp Tanrya dua ettim. Bylece dua ederken gk ald ve arzulad
383
Yalnz yolculuklar, bildiimiz zere hayal kurma ve
dalp gitmeye olanak salar. Byk ihtimalle Hermas, Cumae yolunda sahibesini dnyordu ve kafas megulken
bastrlm erotik fantezi libidosunu peyderpey bilindna
ekti. Uyku onu malup etmiti, bilin younluunun
azalmasnn bir sonucu olarak bir uykuda gezinme ya da
sermest bir hale girmitir ki bu, farkndal olan zihni b
tnyle tutsak eden olduka iddetli bir fanteziden baka
bir ey deildir. Ayrca ortaya kan eyin erotik bir fantezi
olmamas nemlidir. Bunun yerine sanki fantezide bir neh
rin kesiimi ve yolu olmayan bir lkede yolculuk olarak
sunulan baka dnyaya gei yapmtr. Bilind, ona ger
ek bir dnyadaymasna olaylarn meydana geldii ve
insanlarn faaliyette bulunduu bir st dnya gibi grn
mektedir. Sahibesi, karsnda erotik bir fantezide deildir
fakat cennetten bir tanra gibi grnen kutsal bir formda
dr. Baarlm erotik izlenim, gizil ilkel tanra imgesini
baka bir deyile arketipe ilikin ruh imgesini etkinletirmitir. Erotik izlenim, kolektif bilindnda belirgin ekilde
gl kadn doas - anne olarak kadn ve arzulanan bakire
olarak kadn - ifadelerinin ilendii eski zaman izlenimle
rinden gelen arkaik kalntlarla btn hale gelir. Bu tr izle
389
Bu durumda Hermasn erotik yanl anlamaya ka
plmas ok kolay olmutur. Randevu, bununla ilgili olarak
kendisinin ifade ettii gibi gzel ve mnzevi bir yerde
buluma gibidir. Orada bekleyen deerli sedir Erosun
lmcl uyarcsdr, o kadar ki grnrde Hermas alt
eden dehet olduka anlalabilir bir durumdur. Kutsaldan
uzaklatracak bir ruh haline dmemek iin bu erotik a
rmlarla sert biimde savamahdr. Belki de rtl bir
dehet olarak kabul edilmedike, olduu haliyle cazibenin
farkna varm gibi grnmemektedir. Drstlk, o dne
min insanna gnmzden daha kolay gelmitir. nk o
393
Aziz Augustine, Meryem iin bilhassa anatomik an
lamda thalamus ve gelin odas benzetmelerini kullanr (bu
benzetmeler, daha sonra yazarlar tarafndan sk kullanlm
tr): O kendisi iin damadn gelinle bulutuu basit bir
1 De institutione virginis, cap. 9 (Migne, P.L., vol. 16, col. 321).
2 Eypositio beati Ambrosii Episcopi sper Apocaljpsin, Visio 111, cap. 6, s. 38.
401
Kase simgeciliinin zerinde okuyucularmn bekle
diinden daha fazla durduysam belirli bir neden iindir,
nk kadna tapma ile erken Ortaada belli bal bir ka
rakteristik olan Kase efsanesi arasndaki ilikiyi aklamak
istedim. ok sayda deikenin olduu bu efsanedeki temel
dini dnce, herkes iin ak olan kutsal kasedir; bu, ba
tan aa Hristiyanlk d bir imgedir ve temeli u sahih
kaynaklarda aranmaldr1. Deindiim malzemeden bu,
bana, zgn bir Gnostizm kalnts gibi grnmektedir ki
bu kalntlar ya gizli gelenek sayesinde sapknlklarn yok
edilmesinden kurtulmutur ya da resmi Hristiyanlk haki
miyetine kar bilind bir tepkime ile yeniden diriltilmitir. Kase simgesinin varln srdrmesi ya da bilindnda
canlan, dnemin eril psikolojisinde diil prensibin g
lendiine dair bir iarettir. Bu esrarengiz imgedeki simge
leme kadna tapma ile ykselen erotizmin ruhanilemesi
olarak yorumlanmaldr. Fakat ruhanileme her zaman be
lirli bir libido miktarnn engellenmesi anlamna gelir, aksi
halde bu libido cinsellikte israf edilecektir. Deneyimler
gstermektedir ki libido engellendiinde onun bir ksm
ruhani ifadeye karr, geriye kalan da bilindna akar ve
kendisine tekabl eden imgeleri harekete geirir, bu du
rumda imge, kase simgesidir. Simge, belirli libido biimleri
zerine empoze edilen kstlamayla yaar ve zaman geldi
inde bu biimleri kstlamaya hizmet eder. Simgenin yok
olmas, libidonun dorudan bir yola girmesi ya da onu do
rudan tatbik edecek kadar kar konulamaz olan drtnn
1 Kase simgeciliinin pagan kkeni iin dier bir kant da Kelt mitoloji
sindeki sihirli kazandr. Antik rlandann iyiliksever tanrlarndan
Dada, ihtiya ya da liyakatna gre herkese yiyecek salayan bir kazana
sahipti. Kelt tanns Brann da bir yenilenme kazan vard. Kase efsane
sinin figrlerinden biri olan Bron isminin Brandan tredii daha nce
iddia edilmiti. Alfred Nutt, Kazann efendisi Bran, ve Bronsun, Kelt
Peredr Efsanesinin Kutsal Kase Arayna dnmnde birer basa
mak olduuna dikkat eker. Bu nedenle Kase motifinin Kelt mitoloji
sinde zaten var olduu grlmektedir. Bu bilgi iin Londradan Dr.
Maurice Nicolle minnettarm.
lojik ilev olmak zorundadr. Simge, sadece nesnenin deersizlemesi yoluyla canlanabildiinden hizmet ettii ama
nesnenin deerini drmektir. Eer nesne kesin bir deere
sahip olsayd zne iin de kesin belirleyici bir faktr olacak
t ve znenin eylem zgrl kesin olarak kalkacakt, n
k greceli bir zgrlk, nesneye nazaran kesin bir belirle
nimle birlikte var olamaz. Nesne ile kesin bir iliki kurma,
bilin faaliyetlerinin tam olarak da almna edeerdir.
Bu, tm idrak etmeyi imkansz klacak zne ve nesnenin
zdelemesi anlamna gelir. Bu durumun daha ortalama
dzeyi gnmz ilkellerinde grlmektedir. Genelde uygu
lamal analizlerde karlatmz yanstmalar, sadece zne
ve nesnenin ilk zdelemesinin kalntsdr.
403 Bu tr bir durumdan kaynakl bilin ve idrak dene
yiminin tasfiyesi, uyum yeteneinin dikkate deer biimde
bozulmas anlamna gelir ve bu, ocukluunun doal sa
vunmaszl ve acizlii ile zaten kstlanm olan insann
ciddi lde dengesini bozar. Ayrca duygulanm dnyasn
da tehlikeli bir aalk duygusu retir. nk nesnenin
duyguyla zdelemesi, ncelikle, herhangi bir nesnenin
zneye bir lye kadar etki edebilmesi, ikinci olarak da,
zne tarafndaki herhangi bir duygulanmn nesneye do
rudan dahil olmas ve onu bozmas anlamna gelir. Bir or
mancnn yaamndaki bir olay demek istediimi aklayabi
lir. Ormancnn, ilkellerdeki maymun sevgisi efkatiyle sev
dii kk bir olu vardr. Psikolojik olarak bu sevgi ta
mamen oto-erotiktir - bir baka deyile zne nesnedeki
kendisini sever. Nesne, bir tr erotik ayna olarak alr. Bir
gn ormanc balk avnda hibir ey yakalayamayp fkeyle
eve gelir. Her zamanki gibi yavrusu onu karlamak iin
koar fakat baba onu tutar ve boynundan skar. Daha sonra
dncesizce kendini kaybeder ve onun lmne yol aar,
ayn ekilde l yavrusu iin de yas tutar.
404 Bu, geici bir duygulanmla nesnenin zdelemenin
iyi bir rneidir. Akas bu tr bir dnce tarz, koruyu
cu kabile rgtlenmesi ve trlerin oalmas asndan uy-
331
Burada iliki biyolojik igdsel hedefin - trlerin
korunumu - snrlar iinde kalr. Bu hedefin kolektif doa
sndan dolay kar koca arasndaki psikolojik ba da esasen
kolektif olacaktr, psikolojik anlamda ise bireysel bir iliki
olarak dnlemeyecektir. Biz bundan sadece bilind
gdlerin doas fark edilip asli zdelik bozulduunda
bahsedebiliriz. Bir evlilik bireysel bir ilikiye doru hibir
zaman kolayca ve kriz olmadan gelimez ya da nadiren
geliir. Bilin, ac olmadan domaz.
33f Bilincin farkna varlmasna nclk eden birok
yol vardr ama bu yollar belirli kanunlar takip ederler. Ge
nellikle yaamn ikinci yarsnn balamasyla deiim balar.
Yaamn orta dnemi muazzam bir psikolojik neme sa
hiptir. ocuk, psikolojik yaamna dar snrlar dahilinde,
sihirli anne ve aile emberi iinde balar. lerici olgunlama
ile ufkunu ve kendi etki alann geniletir; umudan ve niyet
leri, kiisel gcn ve sahip olduklarn geniletmeye yn
lendirilir; arzu devaml genileyerek dnyaya eriir; bireyin
iradesi, bilind gdler tarafndan takip edilen doal he
deflerle daha da zde hale gelir. Bylece adam hayatn
eylerde canlandrr, ta ki sonunda bu eyler yaamaya ve
oalmaya balayana kadar; ve belli belirsiz bir ekilde bu
adam o eyler tarafndan kaplanr. Annelerini, ocuklar ele
geirir, erkekleri de kendi eserleri. Aslnda sadece alma
ve byk abayla meydana getirilen ey artk kontrolden
km demektir. Bu ilk bata tutkudur, sonra grev olur ve
son olarak tahamml edilemez bir sorumluluk, yaamda
yaratcsnn srtndan geinen bir vampir olur. Bir adam
kendini hala btn gc ve btn iradesi ile iine veriyorsa
orta ya en byk genileme andr. Fakat tam bu anda gn
batar ve yaamn ikinci yars balar. Tutku imdi yzn
deitirir ve greve arlr; stiyorum engellenemez bir
basit bir kpe kar birok yzl deerli bir ta ile karlat
rabiliriz. Kaltsal zellikler ile ykl, ok ynl ve aslnda
sorunlu, uzlamas bazen ok zor olan insanlar vardr. Bu
gibi insanlara uyum ya da bu insanlarn daha basit kiilikle
re uyumu her zaman bir problemdir. Belirli bir ayrma
eilimleri olan bu insanlar, genellikle uzlalmaz zellikleri
ni kayda deer periyodlara blecek yetenee sahiptirler, bu
yzden olduklarndan daha basit gibi geinirler ya da ok
ynllkleri, ok deikenlikleri onlara kendilerine has bir
cazibe katar. Bu kiilerin eleri kendilerini kolaylkla yle
bir dolambal doann iinde kaybedebilirler ki, bu doa
nn iinde kiisel karlarnn bazen ok ho olmayan yollar
la tamamen emilecei mmkn tecrbe bolluu bulurlar,
nk bu kiilerin tek ii tm ini klaryla einin karakte
rini izlemektir. Her zaman daha basit olan kiilii evrele
yen birok deneyim vardr -eer basit kiilik bu deneyimler
tarafndan tamamen inenmediyse ayet- erkek, daha
karmak olan einin iinde tketilir ve k yolunu gre
mez. Bir kadn iin manevi olarak kocasnda tamamen kap
sanmak ve koca iin de duygusal olarak karsnda tamamen
kapsanmak neredeyse dzenli bir hadisedir. Bu, kapsa
nan ve kapsayan problemi olarak tanmlanabilir.
332 Kapsanan kii kendini tamamen evliliinin snrlar
iinde yayormu gibi hisseder; evli olduu eine kar tu
tumu bir btndr; evliliin dnda gerekli hibir zorunlu
luk ve balayc bir ilgi yoktur. Bu farkl ideal ortakln ho
olmayan taraf ise hibir zaman tmyle grlemeyen ve
bu yzden de bsbtn inandrc ve gvenilir olmayan bir
kiilie olan rahatsz edici bamllktr. Buradaki byk
avantaj ise kendi btnlnde yatar ve bu da psiik eko
nomide kk grlmeyecek bir etkendir.
333 Dier bir yandan, ayrma eilimiyle uyum iinde
kendini kapsanann blnmemi sevgisi ile btnletirme
ihtiyacna sahip kapsayan kii, daha basit olan kiilii y
znden kendisi iin doal olarak ok zor olan bu abada
olduka geride kalr. Dier kiide, kendi ynlerini tamamla
II. KISIM
Anne Arketipinin
Psikolojik Ynleri
[lk defa, Die psychologischen Aspekte des Mutterarchetypus (Eranos-Jahrbuch iinde, RheinVerlag, Zrih, 1939) adyla
yaynlanmtr. Gzden geirilmi versiyonu Von den Wur%eln des
Beuusstseins (Zrih, 1954) ierisinde yaynland. Mevcut ngilizce
eviri bu versiyondan yaplmtr ancak 1939 versiyonunun Cary
F. Baynes ve Ximena de Angulo tarafndan yaplan ve Sprinde
(New York, 1943) yaynlanan eviri de dikkate alnmtr
EDTRLER]
2. Anne Arketipi
156 Dier arketipler gibi anne arketipi de neredeyse s
nrsz eitlilikle tezahr eder. Burada daha ayrc zellikle
re deinmekteyim. Kiisel anne, byk anne, vey anne,
kaynvalide ve iliki kurulan herhangi bir kadn bakc ya da
dad belki de ata kadn nceliklerimiz arasnda. O halde
anneler simgesel bir anlamda ifade edilebilirler. Tanralar
ve zellikle Meryem Ana ve Sofya bu kategoriye aittir. Mi
toloji pek ok trde anne arketipi sunmaktadr; Demeter ve
Kore mitosunda bakire olarak yeniden ortaya kan anne ya
da Kybele-Attis mitinde beliren sevgili anne bunlara rnek
olarak gsterilebilir. Simgesel anlamda dier anne figrleri,
kurtulu arzusunu temsil eden biimlerde ortaya kar; r
nein, Cennet, Tanrnn Krall, Gksel Kuds gibi. Bal
lk ve huu hissi uyandran pek ok ey vardr; rnein Kili
se, niversite, ehir ya da lke, gk, toprak, orman, deniz ya
da akarsu, hatta madde, ller diyar ve ay da anne simgesi
olabilirler. Arketip genelde dourganlk ve bereketi temsil
eden nesneler ve mekanlarla ilikilendirilir; bereket boynu
zu, srl tarla ve bahe gibi. Bir kaya, maara, aa,
memba, derin bir kuyu, vaftiz kurnas gibi kaplar, gl ya da
nilfer iei gibi anak biimli ieklerle ilikilendirilebilir.
Muhafazasndan dolay sihirli ember ya da mandalann,
anne arketipinin bir biimi olabilecei anlam kar. Ocaklar
ve yemek kaplar gibi oyuk nesneler, anne arketipiyle ve hi
phesiz rahim, jon i ve buna benzer herhangi bir eyle ili
kilendirilir. Bu listeye eklenecek inek, tavan gibi pek ok
faydal hayvan da mevcuttur.
157 Tm bu simgeler olumlu ve iyi ya da olumsuz ve
kt anlama sahip olabilirler. Bu ikircikli unsur kader tanr
alarnda da grlmektedir (Moira, Graeae, Norn). Kt
159
Anne figr halkbiliminde az ok evrensel grn
mesine ramen bu imge bireysel psiede belirdiinde
nemli derecede deiiklik gsterir. Hastaln tedavisi sra
snda kii ncelikle kiisel annenin belirgin anlamnn etkisindedir daha dorusu buna tutukludur. Bu kiisel anne
figr, kiilik psikolojisinde o kadar nemlidir ki bildiimiz
kadaryla dier nemli etiyolojik unsurlar teoride bile bunu
asla aamazlar. Benim grm dier tbbi-psikolojik teori
lerden temelde farkllk gsterir nk ben kiisel anneye
sadece snrl bir etiyolojik nem atfetmekteyim. Dier bir
deyile literatrn ocuklar zerinde bask olarak tanmla
d tm etkiler anne kaynakl deildir, anneye mitolojik
altyapy oluturan, ona yetki ve doastlk veren ve ken
disine yanstlmakta olan arketip kaynakldr1. Anne tara
fndan retilen etiyolojik ve travmatik etkiler iki gruba ayr
lr: (1) annede fiilen bulunan karakter ve tutum zelliklerine
uygun olanlar (2) annenin sadece sahipmi gibi grnd
zellikleri ifade edenler, veya ocuk tarafnda az ok fantas
tik (arketipinki gibi) yanstmalarn oluturulduu gereklik.
Freud zaten asl nevroz etiyolojisinin travmatik etkilerde
deil, nceden phe duyduu gibi, ocukluk fantezisinin
zgn geliiminde saklandn grmt. Bu, byle bir
geliimin, anneden kan bozucu etkilere dayandn yad
smak anlamna gelmez. Bir ocuun nevrozlu olarak deil
normal ekilde gelimesinin ok daha olas olduu ve bir
ok vakada ruhsal bozukluk nedenlerinin ebeveynlerde
zellikle de annede bulunabilecei dncesinden yola
karak ncelikle annedeki ocukluk nevrozlarnn nedenini
incelemeyi kendim iin kural edindim. ocuun anormal
fantezilerinin ierii sadece ksmen kiisel anneyle ilikilendirilebilir nk bunlar genelde insanla ilikilendirilmesi
mmkn olmayacak ak ve belirgin imalar da ierir. Bu,
zellikle mitolojik rnler sz konusu olduunda geerlidir,
1 Amerikan psikolojisi, bize pek ok rnek sunabilir. Bu konuda youn
fakat retici bir hiciv; Philip Wylienin Generation of Vipers isimli kita
bdr.
tpk annenin vahi bir canavar, cad, hortlak, dev, hermafrodit ve benzer ekilde belirdii ocukluk korkularndaki
durumlar gibi. Bununla birlikte bu tr fantezilerin daima
mitolojik kkenli olmad unutulmamaldr, yle olsa bile
her zaman bilind arketip kkenli deildir, buna masal ya
da tesadfi bir dnce sebep olmu olabilir. Bu yzden
her vaka iin btnlkl bir inceleme gereklidir.
160
Arketipler, psienin yok edilemez varlklar oldu
undan, inceleme esnasnda onlar gln bir ekilde bir
kenara atmak bize hibir ey kazandrmaz. Onlar, Kantn
bahsettii ve mitolojideki saysz motif iinden yeterince
kantla kendini gsteren karanlk dnceler krallndaki
hazineyi oluturur. Bir arketip asla rahatsz edici bir n
yarg deildir; sadece yanl bir yerdeyken byle olur. Arke
tip imgeler insan psiesindeki en yce deerler arasndadr;
kadim zamandan beri gelen tm insanln gk kubbesinde
yer almlardr. Onlar deersizmi gibi gz ard etmek ba
riz bir kayp olacaktr. Dolaysyla bizim grevimiz arketipi
inkar etmek deil, bilakis onun yansmalarn zmek ve
kendisinin dna yanstarak onlar farknda olmadan kay
beden bireye bu arketiplerin ieriini geri kazandrmaktr.
167
(a) Annelik Unsurunun Art Bymesi Anne karma
asnn, kz ocuklarn diil yannda ya ar bymeye ya da
krelmeye yol aacandan bahsetmitik. Diillik tarafnn
ar geliimi tm diillik igdlerinin zellikle annelik
igdsnn kuvvetlenmesi anlamna gelir. Olumsuz yn,
tek amalar ocuk dourmak olan kadnlarda grlr.
Onun iin koca ak biimde ikincil neme sahiptir; ve
dourmann en nemli enstrman konumundadr. Kadn;
erkei ocuklar, zayf ilikiler, kediler, kpekler ve ev eya
lar ile birlikte ilgilenilmesi gereken bir nesne olarak grr.
Kadnn kendi kiilii bile ikincil neme sahiptir; genelde
kiiliinin bilincinde deildir nk yaam bakalarnn
glgesinde ve araclyla geer, ilgi nesneleriyle tam bir
zdeim ierisinde srer. nce ocuklarn dourur, sonra
da onlara yapr, onlar olmadan herhangi bir varolua sa
hip deildir. Demeter gibi kzna sahip olma hakkn tanr
lardan zorla almtr. Erosu, kiisel olarak bilind kalr
ken, zellikle annelik ilikisi biiminde gelitirmitir. Bilin
d Eros kendini daima g istemiyle ifade eder1. Bu tip
kadnlar srekli olarak bakalar iin yaamalarna ramen
aslnda gerek bir fedakarlkta bulunamazlar. Acmasz bir
g istemi ve annelik haklar zerinde ar diretmeyle ha
reket ettiklerinden genelde kendi kiiliklerinin yannda o
cuklarnn kiisel yaamlarn da mahvetmeyi baarrlar.
Byle bir annenin kendi kiilii zerindeki bilinci azaldka
bilind g istenci zerindeki iddeti artar. Bu tr kadn
larda Demeterden ziyade Baubo daha uygun bir simge
olacaktr. Akl kendisi iin gelitirilmemitir, genelde ilkel,
ilikisiz ve acmasz olduu asl konumunda kalr, bazen de
Doann kendisi gibi derinliklidir2. Kendisi bunu bilmez,
bu yzden ne kendi zekasn anlayabilir ne de felsefi derin
.2
5. Sonu
187
nceden de sylediimiz gibi anne karmaasnn
gzlenen etkilerinin yan sra bu konudaki tm mitolojik
aklamalar da, karmak detaylar karldnda, temel ola
rak bilindna iaret eder. nsan, bilin ile grnmez ve
anlalmaz bilind arasndaki kutuplamaya benzer bir
blnme prototipine sahip olmasayd gndz ve gece, yaz
ve k, parlak bir gndz dnyas ve olaanst yaratklarla
dolu karanlk bir gece dnyas benzetmesi zerinden koz
mosu blmek aklna gelir miydi? lkel insann nesne algs,
sadece ksmen eylerin kendilerindeki nesnel davranla
koullandrlmtr. Oysaki byk rol, genelde yanstma
dnda d nesnelerle iliki kurmayan iruhsal unsurlar oy
nar. Bu, bize bilgi eletirisi olarak retilen akln kat disip
linini ilkel insann henz deneyimlenmedii basit gerein
den kaynaklanr. Ona gre dnya, kendisine ait bir fantezi
ak iinde, henz farkllamam zne ve nesnenin birbir
lerine nfuz ettikleri az ok deiken bir fenomendir. Goetheden alntlayabiliriz; darda olan her ey ierdedir
de. Modern rasyonalizmin dardan tretmeye olduka
istekli olduu i, tm bilin deneyimlerinin ncesinde var
olan bir a priori yapya sahiptir. En geni anlamda deneyim
hatta ruhsal herhangi bir ey sadece d dnya temelli ola
rak dnlemez. Psie yaamdaki en gizli srrn parasdr
ve dier her organizma gibi kendisine zg biimi ve yaps
vardr. Ruhsal yap ve unsurlarn yani arketiplerin nceden
bir biimde oluup olumad metafizik bir sorudur ve
bu nedenle cevaplanamaz. Yap verili bir eydir, her du
rumda mevcut olduu grlen bir nkouldur. Bu annedir,
kalptr - tm deneyimin doldurulduu yapdr. Dier yan
dan baba, arketip dmami^mm temsil eder, arketdp iin hem
biim hem de enerji oluturur.
191
Yukarda anne-imgesinin basknlna dayandrlan
psiik fenomenlerin genel hadarn ortaya koymaya al
tm. Her zaman zen gstermemi olmama ramen okuyu
cum, kiilik psikolojisi klnda grnseler bile, Byk Ana
figrn mitolojik bakmdan karakterize eden nitelikleri
fark etmede muhtemelen ok zorlanmayacaktr. zellikle
anne-imgesinden etkilenmi hastalardan, annenin, kendi
leri iin -olumlu ya da olumsuz- ne anlama geldiini szle
veya resimle ifade etmelerini istediimizde mitolojik anneimgesinin dolaysz benzetmeleri olarak grlmesi gereken
simgesel figrleri elde ediyoruz. Bu benzetmeler bizi yine
de aklk kazanmalar iin ok daha fazla alma gerekti
recek bir alan ierisine sokar. Geri kiisel olarak bu konuy
la ilgili kesin baka bir ey syleyebileceimi dnmyo
195 Bu metnin ilk halini yazdm 1938de, anne arketipinin Hristiyan versiyonunun on iki yl sonra dogmatik bir
gereklik dzeyine ykseleceini henz bilmiyordum. H
ristiyan Cennetin Kraliesi ak bir ekilde parlakl,
iyilii ve ebedilii dnda tm Olymposlu niteliklerden
syrld, hatta maddi rmeye en yatkn ey olan insani
bedenine bile semavi bir bozulmazlk giydirildi. Bunun
yannda zengin Meryem Ana alegorileri, sis (Io) ve Seme-
III. KISIM
bir dere grdm, yolyukan doru ikiye ayrlyordu, biri sola, dieri
saa, ylanlar gibi kvnlmt. Tepede, saa doru bir otel vard.
Aada kar tarafa ulaan bir kpryle dere sola kvnlmt.
335
ok gemeden karmak bir simya eserinde aa
daki alegoriyi kefettim. Frankfurtta XVI. yzyln kinci
yarsnda yaayan Doktor Gerard Dornun Speculativae Philosophiae adl eserinde bir yanda Mundi peregrinatio, quam
erroris vi am appellamus (hatal yol olarak adlandrdmz
dnya seyahatini) dier yanda Via veritatisi [hakikatin
yolunu] tanmlar. Yazar, ilk yoldan yle bahseder:
Doas Tanrya kar kmak olan insan rk, kendisi iin hazrlad
tuzaklardan kendi abasyla nasl kaabilecei sorusundan vazgemez.
Fakat btn merhamet ltuflarnn bal olduu Ondan yardm iste
mez. Bu nedenle insanlarn yolun sol tarafnda kendileri iin byk bir
Atlye ina ettikleri ortaya kar... endstri ile ynetilen. Buna ulatk
tan sonra endstriden dnp 3afiyet kprsnden getikleri dnyann ikinci
blgesine doru devam ederler... Fakat iyi Tanr onlar geri getirmeyi
arzular. Dolaysyla zafiyetlerinin onlara hkmetmesine izin verir. Eski
si gibi kendilerinde bir are [endstri] ararlarken solda ina edilmi Tp
faaliyetinin olduu byk bir hastaneye akn ederler. Burada byk eczac,
2
361
i. Ahap ssz bir ev, ierisinde de ihtiyar bir bilge yaa
maktadr. Aniden kz} belirir, bir tr hayalettir, insanlarn onu
sadece bir hayal rn olarak grmesinden ikayet etmektedir.
3 6 2 iv. Kilisenin n cephesinde bir Gotik Madonna mevcut, can
l ve bilinmez,fakat yine de tandk bir kadn. Kollarnda bir
ocukyerine bir tr alev, ylanya da bir ejderha tutmaktadr.
363 v. Siyahlara brnm bir kontes karanlk bir apelde
diz km. Elbisesine ok deerli inciler taklm. Salar krmz
ve onunla ilgili esrarengiz bir eyler var. Dahas lm ruhlaryla
etraf kuatlm.
364 vi. Sevecen davranan dii birylan, imal bir ekilde insan
sesiyle konuuyor. K% tesadfenylan biimini alm.
3 6 5 vii. Ayn sesle bir ku konuuyorfakat rya greni tehlikeli
bir durumdan kurtarmaya abalayarak kendisiniyardmsever gste
riyor.
366 viii. Bilinme^ kadn oturuyor, rya gren gibi, kilise kule
sinin ucunda ve olaand bir ekilde boluktan ona bakyor.
367 ix. Bilinmez kadn scakln sfrn altnda krk derece
olanyeraltnda umumi bir tuvaletteyal bir hizmetli olarak beliri
yor.
368 x. Bilinmez kadn, kadn bir akrabasyla kk bir bujuva olarak evden ayrlyor ve yerinde Athena gibi grnen mavilere
brnm doal boyutlarnn stnde bir tanra beliriyor.
369 xi. Sonra bir kilisede ortaya kyor, sunan zerinde, hfila
normalden byk ancakyz peeli.
370 Bu ryalarn tmnde1 temel figr, rya gren iin
bilinen bir kadnnkilere hi benzemeyen nitelikleri olan
gizemli kadndr. Bilinmeyen, ryalarda bu ekilde tanmla
nr ve sra d doasn ncelikle biim deitirme gc ve
ikinci olarak da paradoksal ikirciklik ile aa karr. Ken
disindeki her anlaml parltnn derecesi en stten en d
e deikenlik gsterir.
371 'Rya M e cin benzeri yani ksmen insan biimli anima grnmektedir. O ayrca bir ku olabilmektedir ki bu,
onun tmyle doaya ait olduu ve insanlarn dnyasndan
(yani bilinten) kopabildii (yani bilind olduu) anlam
na gelir.
372 Rya i?de bilinmez kadn teden (yani bilindndan) gelen mitolojik bir figr olarak grlr. O, kutsal gi
zemleri yorumlayan keiin ya da felsefecinin sororu ya
da flia mysticas\d\r [kz kardei ya da gizemli kz evlad],
Simon Magus ve Helen, Zosimus ve Theosebia ve Comarius ve Cleopatra gibi figrlerde karlalan mistik zt eler
le [sy%ygy] belirgin biimde paraleldirler. Bizim ryafigrmze en uygun olan Helen grnmektedir. Gerek
ten bir kadnda anima psikolojisinin hayranlk uyandran bir
tasviri, Erskinenin Troyal Helen adl eserinde bulunabilir.
373 Rya iii, ayn temay sunmaktadr fakat daha peri
masal boyutundadr. Buradaki anima daha ok hayalet
gibidir.
374 Rya iv, animay Tanr Anaya daha da yaknlatrr.
ocuk, kurtarc ylan ve kurtarcln cokun doas
konusunda mistik speklasyonlara iaret eder.
375 Rya te anima, bir para da romantik biimde b
yleyici sekin kadn olarak grselletirilmitir, ancak
yine de ruhlarla ilgisi vardr.
376 RJya vi ve vii, hayvan biimli eitlemeler sunar.
Animann kimlii, sesi ve sylediklerinden dolay rya g
ren iin bir kez grnr. Anima tesadfen bir ylan bii
mini alr tpk rya i deki gibi kolayca kua dner ve sonra
tekrar eski halini alr. Bir ylan olarak olumsuz bir roldey
ken bir ku olarak olumlu roldedir.
377 Rya viii, rya grenin animasyla yzletiini gste
rir. Bu, yerden ok yksekte meydana gelmektedir (yani
insani gerekliin zerinde). Akas bu, animadan tehlikeli
bir bylenme durumudur.
378 Rya ix, anima derinliinin olduka alt bir konu
ma saplandna iaret eder, bu konum, son cazibe izinin
Masklen
Erilliin Farkl Yzleri
M asklen kavram sadece Ju n g un insan ruhu hakkndaki d ev
rimci teorileri iin deil kiiliin geliim i iin de dikkate deerdir.
E er Ju n g un inand gibi m odern insan halihazrda, kendi
aklnn tesinde hibir eyin dnyasn aydnlatamayaca
fikriyle zihnini bulandrm ise her insana idrak kabiliyetinin
snrlarn ve bu snrlar nasl aacan gsterm ek temel bir m e
sele haline gelir. te Ju n g un M asklen adl eserinde yapmaya
alt budur. Erilliin drtsn ve doasn ilgilendiren nl
sezgilerini kaleme alr ve bunlann kiiliin geliim ini nasl etkile
diini aklar. K iisel ve klinik tecrbelerinin rn olan esiz
perspektifi sayesinde Jung, erillie dair anlaymz konusunda
uzun yllar daha psikanalistlerin zihnini m egul edecek sorunlar
ortaya atmtr.
Ryalar
Yazar, pskivatrist, eitimci, ressam ve bir de seyyah olan Cari
G u stav ju n g , ryalar hakkndaki fikirlerini bu derlem ede topla
mtr. Gizemcilik, din, kltr, sem boller gibi ana temalar ken
dine zg ve maharetli anlam tekniiyle okuyucuya sunmutur.
Rvalan filmsel zellikleriyle tehis etmi, ayrca sadece ahsi
planda sz konusu olan "kiisel ryalar" ile hepimizin tecrbe
ettii ve kolektif bilindnn rn olan "byk ryalar" ara
snda ayrm yapmtr. Yirminci yzyln en etkin figrlerinden
biri olarak Jung, Ryalar adl eseriyle kendi rettii srad kav
ramlara anlalr tarzda bir giri yapmakla kalmam, bunun ya
nnda toplu eserlerinin nitelikli okunm as iin de en ideal yn
temi sunmutur.
rr
i w
/>
Kiiliin Geliim i
DONALD W. W INNICOTT
Bebekler ve Anneleri
B u eserde W innicott, bebekler ve anneler arasndaki iliki ve
bebein doum esnasnda ve hem en sonrasnda vuku bulan
psikolojik sre hakknda gelitirdii dncelerini ilk kez bir
araya toplar. D orudan yaklam tarzyla her bebein asgari ihti
yac olan emzirilmeyi, ilk diyalog ve rya iin m alzem e olarak
ele alr. te yandan psikanaliz ve ebelik, kiiliin ilk iarederi ve
szsz iletiimin doas zerine tartr. K sacas bu eser, btn
ebeveynler, ebeveyn adaylar ve bebeklerle ilgili incelem e ve
gzlem yapan herkesi ilgilendiren bir alma.
DONALD W. W INNICOTT
Balang Noktam z E v
Britanya'nn belki de en yetenekli ve en yaratc psikanalisti olan
W innicott, bu eserinde ocuklarn zihinlerine ve zihin yaplanna
dair edindiimiz bilgileri kknden deitirecek sylemler geliti
riyor. D aha nce yaynlanmam konumalarndan ve zor ula
lan gazete ve dergi makalelerinden derlenm i bu eser, "Salkl
Birey Kavram ", "D epresyonun D eeri", "Umut Belirtisi Olarak
ocuk Sululuu" gibi balklar iliyor. W innicott ayrca "sa
va","zgrlk", "dem okrasi" ve "feminizm" hakkndaki dn
celeriyle gelien kiiliin hem aileyle hem de toplum la etkileim
lerine deiniyor. Anna Freud'dan M elanie Klein'a ve Heinz K o hut'a kadar fikirleri birok nl psikanalisti etkilemi olan W innicott bu eseriyle, profesyonel sahann tesine gemeyi baarm
ve dile getirdii etkili gzlem ve tespider sayesinde sadece ei
timcilerin deil anne-babalarn da yakndan takip ettii bir psika
nalist olmutur.
DONALD W. W INNICOTT
JO H N BOWLBY
A yrlm a
(Balanma ve Kaybetme - 2)
Balanm a ve Kaybetm e lem esinin ikinci cildi olan Ayrlm a,
aynlk yaants ve ona elik eden kayg duygusunu, ebeveynlerin
ocuu terk etmekle tehdit etm esinin yaratt korkuyu ve eb eveyn-ocuk ilikisini tersine eviren durumlar ele almas bak
mndan alanndaki temel eserlerden biridir. Bowlby bu ciltte
korkuya yol aan durumlar tekrar inceler ve bunlar hayvanlarn
gzlem lenm esinden elde edilen bulgularla karlarr. Korku
nun, ani hareket, karanlk ve aynlk gibi belli bal durumlarda
ortaya k sonucuna varr ve aslnda zararsz saylabilecek bu
durumlarn tehlike riskinin arttna iaret ettiini syler.
Bowlby'nin eseri psikanatik teoriye katks ve bu alanda bir
eksik olarak nitelendirilebilecek biyolojik perspektifi kullanmas
bakmndan literatrde nem li bir yer tutar.
(Yaknda kacak)
M ELA N IE K LEIN
ocuk Psikanalizi
1920li yllarda psikanalistlerin ou kk ocuklarn psikanalitik m etot iin yeterli ve hazr olmadklarn savunuyorlard. M elanie Klein, bu gr reddetti ve ocuklara uygulanan m etodu
yeniden dzenledi. 1932 ylnda ise bu eseri yaynlad. ocuk
Psikanalizi, ocuk analizindeki devrim ci tavnyla ark alannda bir
klasik olarak kabul grr. K leinn kendi tasarlad zel teknikle
ri metin iinde ayrntl bir ekilde sunm as esere ayrca nclk
ve orijinallik katar. Psikanaliz uran ocukluun erken dnem
lerine kadar gtren Klein, sadece gen ocuklann tedavisine
katk yapmakla snrl kalmaz, aynca ocukluun kiiliin gelii
mindeki etkisine ve yetikinlerde grlen nevroz ve psikozlara
dair yeni perspektifler aar.
Temmen
Diilliin Farkt Yzleri
ISBN: 978-605-5302-60-3
pinhanyayincilik.com
/pinhanyayincilik
9
7 86 0 5 5
3 0 2 6 0 3
^0
/p in h a n ik ita p la r