n COMMENTARIUM IN PSALMOS, — PSAL. Itt, 8 cet verba Hebraiea non inter- retatibus ni- circuitus transferant pretationis fide, sed lingua sux pr Ghiristi, ‘osculando ejus sanctimoniam » Je. cujus A plenitudine fffecturn totam amplexai wes accepimus (Joan. 1), per amori aa kd Cantos isl digas tao. prekendie dsciptinam. Munitigia quidem prugentes Feegzrsies, Caos sat apetsime paroptran aldaa, Recipite docirinam. PSALMUS III. PSALMI TITOLUS : ¢ PSALMUS DAVID CUM FOGERET A PACIE ARSALONIS FHL st Domine, quid maliplicai? Titulus : Psolmas Da- id cum fugeret @ facie Absalonis fii sui, De histe- ria sumpsit Esdras velamen mysteriorum ; legitur enim in libro Reguin quod Absalon filius David ersequens patrem suum , quaerebat eum occidere, ‘Gui David cessit cum suis, exiens de civitate Jeru- salem, nudis plantis : intelligens hoe sibi contin- ‘gere propter peceatum adulterii commissi cum Bor- sabee, et homicidii de Uria perpetrati,, sicut Na- than propheta predixerat gladius de domo tua, et team contra te (11 Reg. x11). Dum autem Absalon ‘persequeretur David converso contra eum exercitu , Absalon terga vertit in fugam, atque impetu muli ductus est in ramosam quercum : ramis cujus cir- cumnectentibus collom ejus, ibique capite interce- pto pendens, ab Joab principe militse David, itter- fectus est. Quo moriuo David restitutus in regnum , im pace regnavit. Huie bistorie alludit ttulus, de quo tamen non agit psalmus, sed de signifiate hi storie, id est de passione et resurrectione Chr sti, [Avg.] David enim , Christus est : Absalon fl ius ejus, Judas est, quem cum aliis apostolis filiuma icens : Non possunt fii (Lue. ¥). A qu Seribas et Phariszos discedente, cum cateris apo- stolis in montem secessit, et potius tune ab eo fu- ‘git, cum mentem ejus sapientia Dei deseruit, ut totus esset et plene diaboli. Quae desertio dicitur fuga , propler celeritatem. Unde et Dominus ei di- xit : Quod facs, id est facere moliis, fac citius, id est facies (Joan. x1). Et sicut David pacem exhi- ‘bus filo iniquo, seilicet Absalon, qui preecepit populo ‘eunti ad bellum servare puerum Absalon, eoque interemplo dixit : Quis mihi det wt moriar pro te, {fli mi Abvalon? (11 Reg. xvi.) lta Christos Judee proditori, ut in convivio, et propter quod bene Absalon dicitur, quod pas patris interpretatur ; aba enim pater, salem paz dictur : inde Absalon, quasi Absalem dicitur. Et sicut Ab- salon, ita Judas supensus interiit. Quo mortuo Chri + quia in gloria resurresi Hoc igitur inteligens Esdras, sclicet illo facto signi- ficari mysterium passionis et resurrectionis Christi, ‘de quibusagit psalmus, tituli verba posuit de histo- sia, (Rom.] quasi dicat idem et David per 5} sali serie verbis luli: Psalmus iste, aliribuitur David, id est Christo, qui hic loquitue. Pealmus dico agens de €0 quod figuratun est, exm ugeret a facie Absalonis fili eui, {Aug.] id est do passione et resurrectione Christi, quzin ila bisio- ia signifieata sunt. Et est psalinus iste primus de his qui breviter de passione et resurrectione Ghristt ‘agunt, [Cassiod. Intentio Prophete est redarguero ‘eos, ef maxime paganos : qui non putant gloria majestatis posse descendere ad lumilia, id est ‘Deum et hominem fier, pati mori. Modus (alis est, bipartitus est psalmus : primo, ponit duas partes oppositas a sinili pratiantium, ex una parte per- sequentipm multitudinem, ex altera, Christura oratione armaium, et Leo susceptore securum ; so- ccundo finis rei ostenditur, id est resurrectio : quax ‘est constimmatio passionis. Unde proponit non esse Aimendum, ibi, Ego dormici. Christos ergo ad Pa- ¢ ‘tem loquens, et quasi admirans cur tot habeat pereecutores, cum ad salvandum venerit, di Vers. 1. —« Domine, quid multiplicati sunt qu ‘ tribulant me? multi insurgont adversum me. » Domine multipticati sunt qui tribulant me, (Aug. Cassiod., Rem.) ut de numero diseipulorum augers tur numerus persecutorum, et ut guid ? nimirum est, quia nil mali ab eis merui, Multiplicati dico, (GI. int] quia eccemuiti in surgunt deprimendo nie, id est ut deprimant me, adsersum me, et vere. Vans. 2, —« Multi dicunt anima: mes : Non est « salus ipsi in Deo ejus. » ‘Multi enim anime mec insidiantes dicunt in rei evidentia, id est hoc, scilicei ostendentes verbo et opere. [Cassiod., Gl. int,] Et nota iterari mulit D pro magno numero persequentiuin. Quid dicunt hoe , non est salusipsi in Deo ejus, id est in eo quem sibi Deum facit? hoe dicunt persecutores. Nisi enim rusurrecturum desperarent, nec Judas traderet, nec illi oeciderent,, (Aug.] et est sensus,, Deus non salvabit eum, nec est Filius ‘Yens, 3.—¢ Tu antem, Domine, susceptor meus 5, gloria mea,, et exaltans caput meu Tu autem, Domine, Proposuit multitudinem ho- stiu contra se; bic alteram partem , scilicet suam contra ills ostendit. Quasi dicat ili ita: [Cassiod.] Sed tu Domine , Verbum Fili Dei eterne, dicit ho- mo Christus es susceptor meus, (Aug.] il est meae hhumanitatis, non persone quidem , sed natura: hi mana. (G1. int., Rem.] Hominis vero, id est humane Bn io. Et nota, quia loquitur de Deo a et judicis, et medici. [Cassiod.] Suscipit enim orator reumn ut eum defendat, ju- dex vero ut parcat, medicus egrum, ut curet. Gloria mea, (Aug.] ecce provedit augendo, tu glo- ria mea es, quia homo ille est, et Deus unus cum illo qui suscipit, id est cum Verbo quod illus bu- ‘manitatem hominis suscepit, Et es exaltans caput meum, i est mentem meam, qua tanta passione non deponitur. Hoc mibi merito,, quia YVens. 4.—« Voce mea ad Dominum clamavi, et exaudivit me de monte sancto suo. » Voce mea, (Gl. int.] voce cordis, que sonat Deo, ‘qua Moses tacens ore clamabat ad Dominum, quando PETRI LOMBARDI natura susceptio, est Verbsim caro factum, id est A in nobis facitipse. Ete * Exsurge, Domine, id ea foc me resurgere a morte, Quod aperit subdens, saleum me fac, Deus meus. ens. 7.— « Quoniam tu percussisti ones a. ‘ versantes.mibi sine causa; dentes. peceatarua «contrivisti.» ‘Quoniam tu percussisti, hoc non retropende id est a pracedentibus non continuatur, nec prace- entis causa hic redditur ; non enim propterea ss. ‘vom facit, quia percussit; sed inde contriti sit denies , id est maledica verba in irritum duc, quia percussit. Et est, saloum me fac, Deus mens, ‘et, me salvato, contrivisti dentes peccatoram, id fest maledica verba in irritum deduxisti: quiber mali dilacerant Christum et Christianos. (Gl. int} dictum est ci : Quid clamas ad mede terra ? [Aug., B Vel, dentes sunt principes peecatorum , qui quo Gl. int.]Ilac etiam voce clamans Susanna, audita est. Ilne, inquam, voce clamavi ad Dominum. Cla- mor dicitur oratio, propter vim intentionis. Bt ezaudivit me de monte sancto tuo, id est de me, qui feram sanctus mons, in quo habitat; de quo Isaias : Ex erit in novisinis diebws mons domes Domini ertice montium, et fluent ad eum omnes gentes etc. (Jaa, 11). Hie est lapis parvus de monte sine mani- bus precisus, qui crevit in montem magnum , et ‘occupavit totam faciem terre, sicut ait Daniel (Dan, 1). [Aug.] Vel, de monte sancto suo, id est de sua justitia, Justum erat enim ut innocentem resuscitaret,, qui pro als, non pro se mori voluit, - Pans I, Vens. 8. — «sum ; et exsurrexi. quia Dominus suscepit me. Ego dormici, (Alcuin.] Hic est secunda pars hujus psalmi, ubi ostenditur finis rei, id est passionis. [GI int., Aleuin.] Unde proponit non esse timen- dum. Quasi dicat : Exaudivit me. tn quo? in hoe, quia ego exsurresi a morte, et quia Dominus susce- pit me in regno suo, unde misso Spiritu confirmat predicatores. Et merito, quia mortem sponte su- scepi. Et hoc est quod dicit, quia ego dormici Jd est passioni me sponte permisi, et soporatus ‘sum. Alia litera : [Aug., GI int] Es sommum cepi id est mors subsecuta est, ut a dormitatione trans- iter, secundum littere seriem. rviunt ill contra me ; sed non dor- Quasi dicat Ego dormivi et soporatus ¢ dam de numero sanctorum praccidunt,, et wala incorporant, Et hoc inde est, quoniam percussisi comes adversantes mili sine causa, dentes peeex Corum contrivisti, [Aug.] id est omnes haretior, ‘qui sunt intus in Eeclesia nobiscum, corpore qu- dem , non mente. ‘Yeas, 8.— «Domini est salus, et super pope ‘Jum taum benedictio tua. Domini est solus, (Gl. int.] Convertit. verta af hhomines, quasi dicat : Et quia ita est, ut di homines, boc vobis credendum est, quia Domini ed salus : [Aug.] inde pro eis fit oratio ad Domina, ‘ad quem loquitur Christus sic, et, 0 Domine, bea dictio twa sit super populum tuum, id est qui spe rat de te salutem , non ab alio, Aliter potest legi psalmus iste, ut loquatur tis Christus bic, id est Ecclesia et capat ejus iset procellas persecutionum constituta. Et secundam hoc , in titulo per David inteligitur Ecclesia, cum capite suo ; per Absalon, persecutores Ecclesia, est sensus tituli, psalms iste aulribuitur Darid, est Ecclesize, agens de hoe quod fuit, cxm fur set David a facie Absalon fii sui, id est a praset- tia persecutorum. Timens ergo Ecclesia, ait: De sine, muliiplicati sunt qui tribulant me, et ut qi! cet vere, quia mulliinsurgunt adversuin me, Christis- ‘num momen exstinguere cupientes. Multi diet anima mee: Non est salus ipsi in Deo eju Ali rirem, nisi vellem. Et ioc ego cum pondere pro- D persecutores non sperarent delere Ecclesiam lit 8 sum. Dor- ‘nici, id est injuris fui allectus : et soporatus sum, in corde terrae sepultus, et post exsurrexi, quia «Non timebo millia populi eireum- «dantis te; exsurge, Domine, salvum me fac, « Deas meus. ‘Non timebo, quasi dicat: Et ideo, quia modo sum liberatus, non amplius timebo milia populi circum= dantis me pendentem in cruce, quanta multitude ‘rucifisum circumstetit , que post resurrectionem nibil ei nocere potuit. (Aug) Et ut non timeam ‘ezsurge, Domine, nec dormienti Deo dicit, exsurge; sed mos est Scripture sacra Deo attribuere quod pollulantem. Ipsi ita : Tw autem, Domine, suaepit ‘mexs es, quia in Christo hon:ine suscepta est Ee clesia, et cum eo exaltata, Unde sequitor : @ E! tu es gloria mea, et exaltans in cawlo vopat mex, id eat Christum, qui primus ascendit in ealus. Bt merito, quia voce mea ad Dominam clames, hoe non mutatur. Et exeadivit me de monte sence suo, id est de Christo, vel de justiia sua. Quid Aibi fecit? (Hier. Aug., Aleuin.} Ecce: Ego do mini, olim tui qui dormia, et illumi * non propter me, sed quia Dominus suscepit me. me, ida est gentes qn conantur exstinguere Christianum nomen, Et ut hoc flat, Exsurge, Domine, scilicet Christe, caput meum, in cujus ressurectione salus est. Unie: Salrum me foc Deus meus. Et me re- ‘omnes adversantes mihi sine causa, ideo dentes Peceatorum contrisisti, id est verba maledica vel rincipes. Et quia ita feeit Dominus, ergo c ‘bomines, quod Domini est salus, et, 0 Domine, sx- Per populum tuum benedictio tua. Potest etiam tegi psalmus iste moraliter, in per- ona uniuscujasque fidelis, quia vitis et eupidita- tibus impognatur, et secundum hoe per David acei- ‘ipitur quitibet fdelis; et per Absalon, vitia et con- ‘eupiscentize carnales. Fidelis ergo vitioram pugnam. ‘entiens, ait! Domine, quid multiplicati sent gui tri- ‘brulant me ? multi inourgunt adversxm me. Multi dicunt ‘anime mee : Nowestsalusipsiin Deo ejus. Coacerva~ tione namyue vitiorum, subrepit desperati sanitatis, ‘quasi vitis insultantibus anime vel etiam diabolo et angelis ejus per suggestiones. Tx autem, Domine, “sxsceptor meus es, gloric mea et exaltans caput meum, 4d est Christum in cola, vel mentem meam quieservit egi Dei, Ex merito, quia Voce mea ed Dominum elamasi, et exaudicit me de monte soncto au: hoe on mutatur, Ego dormivi et exsurreri, Dominus: eepior mexs; hoe non mutstur, Weo non timebo Populi circumdantis me, Hic cum eat populus ‘itiorum et demonum, Ezsurge Domine, salvum me fac, Deus meus; hoc non mutatur. Quoniam tu per- ‘exssisti onines adversantes mifi sine causa, Recte boc Gicitur de diabolo et angelis ejus in prdestinatione, {dl est secundum boe quod a Deo pravdestinatum est de eis, et futurum, Dentes peccatorum, id est aucto~ es vitiorum, qui conantur eum de corpore Christi Pracidere, e0s scilicet qui ei maledicunt. Domini feat aalus, Cavenda est superbia, et totum Deo danduin, Et super populum tuum benedictio twa, id ‘est super unumquemque nosirum, COLLATIO UN PALME I, weLTinuicari? » Vens, 3. —Tu autem, Domine, susceptor meus es, Heb, rry3 p23 maces jeronymus juxta Hebr. clypeus circa me; Pellicanus, Sancles, et pro Gajetano interpretes, clypeus pro me; Pratensis et ‘Campensis, sextum pro me, in camdem recidunt sen- Yentiam cuin nostra lectione. Et certe radix unde erivatur id nominis,signiticat protest. jxa wtccen, Inde Yx0 maces protectorem, sive suscepiorem , a>- PSALM PSALM TITOLUS, ¢ IN FINEW PSALMUS CANTICI DAVID. » Cum intocarem. Titulas : In fnem pealmus cantici David. [Aug. Hier. Alc. Finis duobus modis ceipitur, ‘scilicet pro consumptione, et pro consummatione, id est quando aliquid deScit, vel quando perficitur. Pro consumptione, ut eum dicitur, finita est eandela, vel Sanita est expensa, Pro consummatione, ut cum dici- }ouiNE, QUID COMMENTARWUM IN PSALMOS. — PSAL. IV. 8 me referet ad quod alludit scutum seu clypeus, ‘ut Munsterus verterit, protectio ex circum mie. V tmagis respondet editio LXX, et Latina mysterio Incarnationis, ut elare habes in ex- lanatione cont-xtus. Vens. 6. — Non timebo millia populi, etc. Heb. ma pom NY Lo ima Meninanors Sanctes, Mu sterus, Non timebo a decem millibus y ia indefinite. Unde Hieronymus jurta Heb. et Peliicanus yerlerunt simpliciter millia. Campensi is. praia, usi paraphrasi, a. Percussisti omnes adersantes mit sine causa, Heb. 97 28 $3 nN TIM acuta BYE, $ehjcat vem. Pratensis, Sonctes, Munsieras, ellicanus, interpretes pro” Cajetano, Campensi Kercrunt in mafia aut in mation, Lent i Bbreum signat percussionem coniemptibilem, quar liam refertur ‘ad blasphemias juxta illud Job Exprobrantes percusserunt ‘mazillam meam, quod mon negant "Sanctes in suo Thesauro , et Munsterus in Scholiis. ldipsum vero quam apte- to Domino quis non videt quem im- ude licet per ouania innocuum, alapis et eo his cecidernnt, bizspheriis oneraites, et In fa~ cciem ejus spuentes, seu Jin em, eum ejus {7 Petr. spondit per Quid me cedis? Goan. "xri) Quid enim peceaverah ut frusira lerelur? Et juvat multi partibus quod. scribit Luc, vi, et Matih. v: Si quis te percuserit in unam lam, pricbe ei et alleram, Quod non esse Jnteligendum ad litteram, erudite docet August. ib. Ww De sermone orn. in monte. Quando Apostolus Ml Cor. xt, dixit = Sustinetis.enit (C quis vos in faciem cedit, signideat stinus, contemni atque’ despici; implevisset Dominus quod jusserat, non inistro sncerdotis alieram maxillam , quin potivs Tedarguens. Si autem yerteris, ut Uebratcantes. vor unt, ‘Pereussisti omnes inimicos me ‘suo inlerpretatur visti adversarion uaa pona talons respondens ad percussiones irrogalas contumeliose ‘Christo, Ex enim Sapient. x1: Per qua quis peccat, per hae Percusserunt maxilla Christi, con- ‘animadversione ‘wt vant pao nam recto ordine culpe debitam, juxta all D psalmum vn: Conteret dentes eoruim én ore fps0- rum, Hieronymus dixit: Percussisti ontnium inimico~ ‘rum 'meorum mazillam. Quod potest sonare,, ‘madvertisti in percussionem illam, Diliter, nulla causa, me innoxium th runt. US IV. tur, nits est domus, faitus esliber id est consum= matus est. (Aug.] In ttus autem psalmorum pro consummation accipitur, et signifleat Christum, qui est conqummatio fdelium in presenti ad justi~ tiam ; in futuro, ad coronam. (GI. int.] Vel sigui- ficat plenitudinem teroporis, Unde Apostolua: Cum tnit igiter plenitudo temporis, sit Deus Filium hecluntur congrua,