NSZ

Rahim Olan Allah'n Ad ile balarm.

Dnya tarihinde n yapm byk insanlarn deeri
genellikle dnyay terk edip ahir ete g ettikten sonra

Rahman

ve

anlalmtr. Deerli

air, ilim

ok dnya hayatna gzlerini

adam

olan kiiler, daha

yumduktan sonra n ka-

zanmlardr.

uras

ok ilim adamlar, savmduklar fikrin doruluuna ve yceliine inandklar

Hatt
iin ou kez zulme ve ikenceye uramlardr.
Jm oklar, brlerini zindanlarda son derece acar iinde geirmilerdir. Ve bir ksm, limler de inandklar mukaddes davalar urunda can vermilerdir.
1

da

bir gerektir ki, bir

Acaba Tercmesine Allahn inyetiyle muvaffak olALEMLERN SIRRI ve AHRET LMLEduumuz

adl kitablaRME //K TUTAN BAHA BLMEZ
Gezl bunlarrmn yazar bulunun byk imam,
.

NC

mam

dm

hangisidir?..

mam Gezl hayatn

hapishanede geirmemitir ve
savunduu dava urunda her trl tehlikeyi gze almam%$Ur. Bunun byk bir srr ve azim bir hikmeti olsa
gerek.,. Evet O, davas urunda byk tehlikeleri gze almamtr. nk davasn sndrmek deil, devam et$vii yarda brakmak deil, bitirmek istiyordin taahhtleri ne olursa
Vc^zifesini zerine
terine getirmeliydi. Her trl felketi gze alsayd,
,

balad

ald

fni

hayat ortadan kalksayd

balad i yarm

kalacak-

6
t, gayeye vasl olamayacakt. Dndklerini gekekletiremiyecekti. lem-i
te

slama bu kadar byk

bir hizmet-

bulunamtyacakt.

Bunun

gnnn hkmdarlar ile iyi geinmek,

ancak o sayede balad ii bitirmek, eitli evrelerden
Islama olan hcumlar kendi felsef grlerini ortaya sererek rtmek, Islmn her dinden daha stn bir din olduunu btn cihana duyurmak ve bunu stn zekasyle
gl kalemi ve keskin gmleri e isbat etmek istiyoriin

du...

Evet O, yzlerce kitab yazmakla, her konuya cesaret

ve metanetle girmekle bu arzusunu en iyi ekilde baar-

may salamtr.
O byk

Alim, Islama amanszca saldran filozoflar

susturmu, zndklar, ehli dallet ve buVat pskrtm

ve nefis ile eytan a esir olanlar da hizaya sokmutur..
9

te

btn bunlar baarabilmek iin O, zamannn

hkmdarlar ile iyi geinmek zorunZuunu dumyutur.
Yoksa bir takm akl ermiyen kiilerin dedii gibi dnya
deildir. Bmeta' iin onlara kr krne boyun
yk imam bu gibi zillet ve meskenet kokan davranlar-

emi

dan tenzih

imam

ederiz..

Gezl'nin ilm kudreti ve derun dirayetinden

bahs edecek olursak, bir ka

Bu

cild kitap

yazmak

gerekir.

byk bilginin bu ynne temas etmiyeceiz. Bu babda ancak sununla yetineceiz.

j
sebeple

imam

GfezU'nin EhluUah'dan

Ur

zat

lduumL onun

son derece ilmi bir dirayete sahip bulunduunu isbat edecek en byk delil ve elle tutulur en bariz isbat, fkza adilimize evrilen btn Mtablarnn kap%m\tmckr..

nda

Evet,

eer

O, gerekten

ermi ve

visal'i

hak etmi

bir

mn alannda nfuz ve sz sahibi olmasayd, gerek hak ehM im ve irfan sahibi bulunmasayck,
zat olmasayd,

bu derece reva bulurmuydu.. Btn insanlkdan

bu kadar ilgi grrmydf

eserleri

'..

u halde byk mamn kitablar

dikkatle

okunmak,

ruhlarn derinliklerine onun feyzinden azam derecede

sokulmal.. Onun baha biilmez tleri, gzel duygulara
susuyan gnllerimize, dnya sevgisi ile kararan kalblerimize doru esen birer meltem olmaldr...
Biz mtercim olarak cizane onun bu eserini tercme etmekle, byk limin mbarek ruhunu d edebilmi, bizlere cmerte sunduu feyzinden iebilmi isek,
gerekten kendimizi bahtiyar sayacaz...

Say ve gayret

bizden, tevfik ve hidayet Allah 3 dan..

Naim Erdoan

GR
Hamd

Allah'a mahsustur.

(O Allah

Rubbiyetinde ilk, ezeliyetinde kadim, hakimiyetinde hakim, izzetimde kermdir.. Onun, ztnda ve sanatnda benzeri, memleketinde ise ei yoktur! Yapcdr. Herey onun kudreti Ue yaplmtr. Ezel ve sfatndan hari olmyan
kelm ile konuan da odur!

Onun nimetine hamd

edilmesi iin de

ki,)

Gazabnn bertaraf
ondan yardm isterim. O Allahtr, Rabederim.

bimdir, eriki yoktur,

Rubbiyetinde ei yoktur! Rahmetini dilediine tahsis eder. Peygamberlerini Muhammed

(SeUeUahu aleyhi ve sellem ve al lihi ve tretihi) ile

sonulamtr..

Gnn insanlarn, i ve
gayelerine ulamak iin
gerek himmet ve gayretten ksr grnce, yeryzndeki
krallar 'dan bir topluluun, benden, istediklerini elde etmek ve bu uurda kendilerine yardmc olacak ve
tu-

grlmemi bir kitab yazmam rica edince,

istihareye yattm ve
(lemlerin srr, iki cihandakileririin kefi) diye adlandrdm bir kitab yazdm.
tacak misli

Bu

kitab, bir ok bablara, makalelere, konulara ayrdm, inde ok doru mertebelerden de bahsettim. Bu
kitabda, Memleket idaresine istekli olanlarn nasl hareket edeceklerini, ilerini nas yoluna koyup tedvir edeceklerini

zel

ak

olarak anlattm. Ordularn gnln almak, gh

ve hareketlerle kendine ekmek, babnda baar

s&lyabilecek bilgin ve takvaya ermi kimselerin bu ko-

10

zuda daha hakim bir mevki elde etmeye muvaffak olacaklarn da izah ettim..
Bu (kitabm) ilk beenen ve bana Yolculuktan ikinci dnmde, nizamiye okulunda okuyan Selmiye ehlinden Tumurt olu Muhammed isimli maribli bir adm olmutur. O, ayn zamanda bana
tavsiyede de buljjfanutur: Bu ok kymetli bir kitabdr. Deersiz kiilerin yarnda bunu yaymak doru olmaz! nk iinde aklanmas gereken yle deerli srlar vardr ki bugnk dnya
bundan nefret edebilir.
Bu kitab, yle kymetli bilgileri, kefi imknsz yle
srlara iaret etmektedir ki, o srlar hkemadan gayri

hi

kimse anlyamaz...

nallah, Allah seni, istediin hereyi ihtiva eden bu

kitabla amel etmeye muvaffak klar..

BARLAR OTUZ MAKALEDE AIKLANMITIK

BRNC MAKALE
ansl, ansz, baaran, baaramyan kiiler arasnda mcadele ve ekimeye mahal olan gayet byk bir itir. Kskanlk, garez,
hiyle, desise ve benzeri btn kt huylar ve duygular
ondan ileri gelir. Byle g olan bir eyi elde edebilmek
ve onu ayakta tutabilmek iin mutlaka yk bir insan
olmak, kkl bir sabr sahibi bulunmak ve ok miktarda
Bu imknlar buparayada malik olmak gerekmektedir.
lunmazsa bu byk i baarlamaz!
Bununla beraber yce bir himmet de gerekmekteHakimiyet ve

idare, iyi,

kt,

'

dir.

Nitekim Muaviye: (R.A.) Yce i ve gayelere vasl

olmak iin zami himmet gsteriniz! Ben Hilfete ehil
deildim, altm, gayret ettim ve ona nail oldum.. demitir.
Eskilerin hikyeleri, haber ve eserlerinden holana-

can

muhakkaktr. Bunlar

okuduum zaman

grecek-

biraz hari, hi kimse krallk derecesine, babas veya annesinden dolay erimemitir. Grmyormusun, Mlk'n asl varisi ve must hakk olan evlad Resul (S-A-V) den bu mlk nasl zorla alnmtr!..
imdi biraz sana, Zul Karney'nin kssasndan bahs

sin ki, insanlarn

edelim:
O,

Cebelolu Sa'bdr. Annesinin

Babas dokumac idi.

O, Beni Humeyr
Kostantin

Oymanda

istanbul

bir

ad

Heyelnedir.

yetimdi. Annesi,

ehrinde oyuncak

eyay

tehir

12

eden bir Galeri bulunduunu duydu ve olunu oraya gtrd. (ocuu orada gezdirirken) oyuncaklarn attode
duran bir resim grd bu resim Kiraln Heykeli idi. Annesi

Ona:

Yavrum bunlardan istediini

ocuk hemen elini kiraln tacna uzatt. Annesi ondan bir ka defa
menetti ise de ocuk bir trl elini ondan ekmedi. Bir
Yunan onu grd ve aralarnda yle bir konuma geti:
Sen Heyelne ve bu da olun Cebelolu SAfcdny
oeil mi?
se, dedi.

Evet!
lerde beni ve oluk

ocuumu

himayenize almak
artyla size byk bir sr aklayacam, dedi ve oeuga
dnerek szlerine yle devam etti: Sen dou'ya ve batya hkm eden byk bir kral olacaksn! (bunu duyan
annesi onu) gizlice Babil topraklarna kard. Sonra ka-

dn

adamn

szlerini

dorulayacak st ste tam rya

grd:

Ryasnda sanki yer bir ekmek olmu ve olu

onu yemi olarak grd.
K
2 Ryasnda, Olunun denizlerin btn suyunu
imi ve topraklarm yemi olduunu grd.
3 Ryasnda olu, ge km, yldzlar bir bir
1

toplam

ve

ay

elleri ile

svazlam

bir halde grd.

hzrla buluunca, ona bu ryay yorumlave bylt bir kral olacam, peygamber ve hekimlerle buluacan, buna benzer nice byklklere erie-

Bilhere

ceini mjdelemitir.

Bu kssa'dan

hisse

almak istersen unlara dikkat et-

melisin:

Bir ey'i mutlaka

baarmak

azm ve himmet, srlarna yap! in sonunu getirmeye al Esbaba

tevessl et! Bu kitab sakn elinden brakma! Sonra; ki*
istersen

13

beyaza,

beyaz da kzla boyamasn

becerebilenleri

iyice tedkik et!

Bu anlattm

vasflardan yoksun isen, kendine yaredecek, destek olacak kimseleri bulmaktan aciz isen,
kendini bu ynden gl hisetmiyorsan o zaman ilim salibi olmaya al, zuhd-tekva yolunu se! Kendine sadk
kalacak ve yolunu takip edecek bir ok renci bul! Adetlerini oalt! Sana uuup gelmeleri im baz kerametler
edin! Doruluktan ayrlma, drstl de elden brakma!
Eer mutluluk meltemi bir gn esecek olursa, talebelerine, insanlarn iledikleri fsk- fcurdan bahs et!
rtikb caiz olmyan ilerle megul olduklarn da akla!
Her snfta ve tabaka'dan szlerine, zlerine gven-

dm

diin arkadalarn uyar.

Szn dinleyecek ve sana gvenecek kimseler glenince, insanlardan kalbur st olan havas tabakasn,
gzel ve uyumuak szlerle kendine cezpetmeye al!
Kendine muhalif saydklarn ve inad elden brakmyanlar da ak munazare ve tartmalara davet et!
Daha sert olanlara da sert davran!
islm'n zuhurunu,

doup yayln

bir gzden geir..

Grmyor musun slm dini nasl zuhur etmitir. lk nce muarzlarna nasl davranmtr. 'u ayeti dikkatle oku:
(Habbim yle) de:

Ey

tapmakta olBenim (kendisine ibadet de devam)

Kfirler,

ben

sizin

duklarnza tapmam .
edeceime de siz kulluk ediciler deilsiniz. Ben (zaten)
(hi bir zaman) tapm deilim. Siz
; sizin taptklarnza
de benim kulluk etmekte olduuma (hi bir zaman) tapdeilim. Siz de benim kulluk etmekte olduuma (hi

bir vakit) kulluk ediciler deilsiniz. Sizin dininiz size, be-

nm dinim bana.
.

(1)

(1)

El-Kfinm

sresi yet: 1,2,3,4,5 6

nceleri byle msamahakar davranan slm, saadet

zirvesine iknca glenip kendisini zinde hisedmce ba-

knz

muarzlerme nasl kln ekmitir: Onun iin o

Kfr edenlerle (muharebede) karlatnz zaman boyunlar

m vurun!

(1)

Dman malp

edip

srtn

yere getirdikten sonra,

dman bar yapmak istediinde onu cizyeye balyarak
onlara nasl bar iln etmitir: Eer (dmanlar) ban*
meyi ederlerse, sen de ona yana ve Allaha gvenip
dayan. (2)

*
i

kavuup irade adrlermm direkleri semVya

doru ykselince baknz ne demitir: Hi bir peygambeZafere

ar

rin yer

yznde
basp (harp edip) zaferler kazfcincaya kadar (muharip dmandan) esirler almas vaki ol-

mamtr.

(3)

f
I

Ey

Hakimiyet isteyen kii! te sen de bu mnvl

nsanlara ak ve mantklarna gre hitab et! Adalet llerinden sakn ayrlma! Her yerde adaletle hkm etf

kar

sayg duymay iar edin!

Askerleri doyur, krklar sar! nsafdan ayrma! Etrafndakileri yani limleri ve memurlar doyur! Bunu baaramazsan, hakkn srtn yere getirmek, adleti kkten
ykmak iin rvet yaygn bir hal alr. Halk arasmda zulFaziletli kimselere

mn gayri ihtiyar artar, kalpler senden evrilir, kem gzle sana doru ynelir. Parkna varmadan i ve dtan
kmeye yz tutarsm...
(1)

Muammed

(2)

El-Enfl sresi ye: 61

(3)

El-Enfl sresi yet: 7

sresi ye: 4


unu da

15

hatrdan kartma

mazlumun, senin istek

kadar byk bir himmeti
ki,

Ve &yelerini sfra indirecek

vardr. Drstl kendine dstur edinen salam karakterli stn ahlkl
kiilerin himmeti gibi bunlarn himmetleri de bulutlardan yamur boaltabilecek kadar tesirli olur!..

Sbneltekin'in

olu Sultann

Bir gn O. Hint kiralna bir

-r- Siz

Halik inkr

u kssasn dikkatle oku:

eli

gndererek sordurdu:

peygamberleri yalanlyorsunuz. Buna ramen mrnz uzun oluyor. Biz ise,

llajt'k inanyor, peygamberlere sayg gsteriyoruz. Yine
de mrlerimiz sizinkine oranla ksa oluyor.
Bize bunun srrn aklar msnz?..
ediyor,

u zerinde meyva bulunan

bak O yerinden kopana kadar sana cevab vermiyeceim. Sen dur ve

yerinden kprdama, dedi.

aaca

Sonra gsn iirdi, onun yerinden kopmas iin

yrekten bir temenni de bulundu. Himmeti ve gayreti kuvvetlendirdi. Aradan ok bir zaman gemeden aa sallanmaya, insanlarda kamaa balad. Aa byk bir grlt kopararak yere ykld. Melik (kral) eliyi grnce

haykrd:
*

te benden beklediin cevab!.. Sultana deki: Bir

tek himmet, byk bir meyvesi bulunan aacn yerinden
kmasn salarsa, nasl olurda mazlumlarn himmeti zalimlerin yok olmasmda, kklerinin
kazlmasnda tesirli
olamaz! ayet hakszla urayanlarn himmeti zalimlere
tesir edemiyorsa muhakkak dualar bulutlardan teye geemiyor da ondandr

Baz gemi

kitablarda varit olmutur:

den intikam almazsam ben de zalimim...

Eer

zalim-

16

Sonra

unu

da

iyi bil ki,

adalet heybetle olur. "Gere-

ou

kirse ldreceksin. cab ettiinde asacaksn. itatei*

kez bunlar, halka huzur, memlekete skun getirh*. Yer-

yznn dzelmesini salar..

tf
nk Sultan, yeryznde Allah'n glgesldir: Her
mazlum ona gelir ba vurur ve derdini dker. (l)

Ta

yleyse
gediine koymakta tereddt gsterme!
nk yerinde icabnda ldrmek, cinayetleri^ ofctaftn
kalkmasn salar. (Sizin iin ksasda hayat vardr!)

yurulmutur.
Bedir

Savama

katlan Byk

ahab Amr

bia el-s

uyarm

ve onu, byk iler balamaya tevik etmitir de kasidelerinde gyle demitir:

(R.A.) Muaviye'yi

Muaviyem! Halkn derdi

Muaviyem mrmde
etmi deilim!

bitmez...

bir kerrecik olsun sana

bouna

biat

Nice yal insanlar tanrmki zek ve kuradaklar

sayesinde harblerde byk! baarlar kazanmtr.
lkeye hakim olup onu dzene sokmak iin dier bir
usulde paray esirgememektir. Baka arelerle de bal edilebilir fakat cimrilii terk etmeden, mazlumun sesim kt*
lak vermeden, orduyu doyurmadan bu iler baarlmaz.
halde halkn durumunu yakndan izlemek ve incelemek
iin kendine bir vakit ayrmalsn! nk maiyetindekilerle halkdan gaflet etmek zulmn meydana
gelmesini
tevlid eder. Eski kitablara bir bak: Kisr'nm kz o kifcab*
lan Divan diye adlandrrken yalan sylememitir.

(1)

Ebu Hureyre

dan rivayet edilmitir: Rj&sultijiah

sellallahu aleyhi ve sellem yle buyurmulardr:* Sultan
Yeryznde Allah'n glgesidir. Zayf ona gelir v sulm'a
urayan ondan yardm ister. Her kim Dnyada Allah'n
sultanna ikram ederse kyamet gnnde Allah da ona
ikram eder.
(R.A.)

17

Katiplerin gndz

yazdklarn

akam

olunca bir gz-

geir.

Greceksin, bir kiraln gafletinden nice mazlumlar

hakszlklara uramtr!
Vaziyet normal halde ise, herkezin ileri geri konuma msaade etme (nk basn derde girer.) Ksas
tart hir ey varsa, hemen icra et. Yalnz bunu yapar
IggjjE Allah'n sana gsterdii yoldan emrettii prensiplerden ayrlma! Vellahu lem.

lemlerin

Srr

KNC MAKALE
Sultann oturmas,
knda.

siyaseti,

uykusu ve gecesi hak-

larm hazrlayp getirmeleri iin ev halkna emredersin.

Bundan sonra atna biner dar kar, halkn dertlerini
dinlersin! Hakszla uruyanlarm sesine kulak verirsin.
lkede ceryan eden olaylar gzden geirirsin. Daha
sonra haric ve dahil dmanlarn errinden kurtulmak
iin

gereken tedbirini alr, silhn

kuanr

ylece dner-

sin sarayna...

Bayram gnleri halk ve yabanc elileri kabul etmek iin ayr bir yer hazrlatrsn. Mazlumlar dinlersin.
Oraya gelen kalabalk halk sah sollu ikiye ayrrsn.
Gznden herkesi daha

iyi

grebilmek, kt niyet

ta-

dn

halkn ortasn ak brakrsn. htiya sahihlerini

dinler, tanmadn kiilerin durumunu da incelersin.
Bilmediin kimseler hakkmda tatminkr bir bilgi
elde etmedike, onlar yakndan tanmadka, yannda istihdam etmezsin!
ilim,

akl, tecrbe erbbmdan

onlarla memleket ilerini

adamlarn olsun ki
enine boyuna rahata gr%-

de takvaya ermi ehli Salh kiilerden

olsun. Gnahkrlardan, Ali ahin emrini yerine getirnijten
f asklardan olmasn.. nk kendine hayr olmyan kiibilesin. Vezirlerin

nin

bakasna

hi

hayr

olmaz!..

len

vakti oldu

mu

meclisden kalkarsn.*

Kiraln divanda bir gzcs olmaldr! O, gn gnne saati saatna olub bitenlerden kiral haberdar etmelidir.

Kral, yemek sofras kurulduunda askerlerini, arkadalarn armal, yakn dost ve akrabasna ikramda
yerine getirmeli.. Bu hususta
bulunmal, taahhtlerini
adeta erimelidir. Krk kableri, yklan gnl evlerini tamir etmesini bilhassa baarmaldr.
Hele yemeini hazrlayan a'ya bir gzc dikmei
katiyen

hml

Yemei

etmemelidir.

tayan daha

sonra
da kiraln nne koyan kii bir lokma yemelidir. (te
Zarolu ehr.-i Baz, kendisine ikram
ibret dolu olaylar)

nce

tatmal, sonra

lmtr!
/aan, arkadann kendisine ikram ettii yarm kadeh zehirli arapdan lmtr!
Onan Peygamberi Hazreti Muhammed (S.A.V.) in
kendisine sunulan zehirli kzarm etten yemesi lmne
sebeto ofemtur!
Koca Halife Haz! mer'in sr8m Lu'lenin
edilen

yaran elmay yedii

iin

ba

tma sapJandnda
Abdurrahman
vehenin

bana

Hoca

kz

zehirli idi..

bin Mulcem,

indirdii

mam Ah

kl da

Kerremellahu

zehirli idi.

Hasar, kocas Hasan bin Ali'yi zehirle-

ykanmam

zm

bunu bir
frsat kabul ederek hemen onu zehirlemi ve lmne
mitir.. Bir

gn

istemiti,

sebeb olmutur..
Buna benzer nice rnekler vardr ki saymakla bit-

Evet, yemek, su, uyku, yatak

arafndan

bile

ze-

20

lkelerle de ilgin bulunsun:

Mektuplaarak iKm~

lorini elde

etmek

gibi eitli

klkta adamlar gndermek

sakn

ilgini

Halife

iin

gayret

et! Fakir, sof, tadr, tabb

suretiyle onlardan

kesme!..

Memunu dn: Dier

lkelerde kendisine

haber ulatracak bir ok gvenilir sadk insanlar vard.

Btn krallar bilhassa buna dikkat

usul ve perensipleri bu idi...

ederlerdi.

Onlara*

NC MAKALE
Melik'in, kendisine sunulan gizli raporlar inceleme-

baz mhim

si,

dar
dir.

yarsna

ka-

uyumamas

uygundur.
Gndz uykusu, gecedeki uykusuzluu iin bir areGece meydana gelecek yorgunluu giderir.

'

ileri zmlemesi iin, gece

Melik,

ayrca

teskin edecek

baz

yorgunluunu

giderecek,

sinirlerini

ilalar kullanmaldr.

Damgal fesad
nmaldr!

kiilerin tezvirlerinden bilhassa ka-

Gelen btn haberleri, insaf ve mantk szgecinden

geirmelidir. Her habere inanmamaldr. izgiler birbirine benze ye bilir. Bu yzden de ok defa kiiyi, artabibilir.

Osman bir Affan'm ilk dehs, Ebu Bekr Olu Muhammed hakkndaki imzay fark etmesinde grlmtr.
Bu husus, hikayecilerin nakl ettikleri insanlarn siyerinde ak ak izah edilmitir.
Kadnlar arasnda yapt tercihin kimse farkna
*armamaldr. nk kskanlktan doan zararn telfisi mmkn deildir. Kadnlarn kskanmas, ok defa
erkeklerin hasedinden daha byk felketler tevlid eder.
Kiraln siyas yn de kuvvetli elmal.. Knanmak
endiesiyle, srtn bsbtn uursuz bir gvene dayamamanda^.. (Yani bana bir ey olmaz deyip srt st yatmamaldr..) air'in sz nekadar aktr:

Akrabalar olsa

bile,

insafszlk, insanlar arasn-

da uurumlarn meydana gelmesine sebeb

olur!..


Kii,

hj

22

babasnn arkadalarnn

hatrlarn sormal, onlardan

Resl-u Ekrem'in (S.A.V.)

bir bak:

Sk sk mbarek hanelerini ziyaret

dna, ayaa kalkarlard. Bir gn

fakir olsalar da-

ilgiyi

kesmemelidir.

gz alc

davranna

eden bir Yahudi ka-

Hanm

Aie

(R.A.)

Ona:

Bir Yahudi kadna m ayaa kalkyorsun Demee kalmad, Reslllah (S.A.V.) hemen eevab verdi Bu kadm, Hatice zamannda bu evi sk sk ziya?

ler:

ret ederlerdi.

vam

ediyor.

vefat ettikten sonra yine bu adetine de-

Anda sadakat imandandr!!..

air: Suyu

kuyu'a
den saylrsn.. demitir.
iilen

pislik

atma

ki

zalimler-

DRDNC MAKALE
LDERLK VE MEMLEKET DZEN HAKKINDA
Liderlik hususunda slm bilginleri ihtilaf etmilerdir:

Bazlarna gre Nas (Kur'andan

ayet)

bunu tayin

etmitir: Bedevilerden o geri braklanlara de ki: Yaknda etin bir harp ehli olan bir kavme, kendileri ile
muharebe etmek, yahut
(muharebesiz)
onlarn mslman olmalarn salamak zere da'vet olunacaksnz.
Binenaleyh (onlarla dmek hususunda) itaat ederseniz Allah size gzel bir mkfat verir, evvelce dndnz gibi dnerseniz sizi elem verici bir azabla azaplan-

drr.

(1)

Ebu Bekr

vefatndan sonra
halk kendine itaat etmelerine armtr. Ve halk da
onu halife olarak kabul etmi ve uymutur.
Baz mfessirler, (Hani peygamber zevcelerinden
(R.A.)

Peygamberin

birine gizli bir sz sylemiti.

(2)

ayetinin tefsirinde

yle demilerdir: Peygamber Hazrati Aie'ye hitaben

Benden sonra halife baban olacaktr..
Bir kadn Peygambere:
Seni gayp ettikten sonra kime ba vuracaz?
diye sorunca Peygamber Ebu Bekr (R.A.Ju gstermi-

lerdir.

Ebu Bekr
lemin

(R.A.)

salnda

Peygamber

imamlk

reidir!..
(1)

El-Fetfe;

(2)

Tahrini sresi yet: 3

16.

etmitir,

selllahu leyhi vesel-

imamlk

ise dinin di-

24

Naslardan ayrlmayanlarn dedikleri bundan ibarettir. Sonra tevil yoluna saparak yle dediler: Eer Ali
(K.V.) Halifelerin ilki olsayd umulan semeriyi vermezdi. Sonra onun drdnc olmas erefine bir halellik getirmez. nk Resulullah (S.A.V.) de
peygamberlerin
sonuncusudur.

Bu

usl ve prensiblerden ayrlanlar

iddiada bulundular: Bu, iddianz tamamen hava ve isteklerinize uygun den bozuk bir iddiadr. Hilfet ve hkmler babn-

meydandadr: Davud, Sleyman, Zekeriya ve

Yahyay (Allann selm zerlerine olsun) buna rnek
da l

verebiliriz..

Hanmlarna

dediler:

Hilfet

(Makam)

kimindir?

Onlarda Onundur diyerek bunu kabul ettiler. Bu da

batldr. nk bu miras yolu ile- olsayd Halife Abbas (R.A.) olurdu.

Fakat delil apak meydandadr, perdeyi aralamtr: Halk topluluu, bayram gn irad edilen hutbenin
metninde

hutbede Resul-i Ekrem

S.A.V.) yle demitir: Ben, kimin
mevlas olursam
Ali de onun mevlsdr! (1)
ittifak

etmilerdir:

<

Bunun

zerine

mer

(R.A.)

Ey Hasann babas b-

ravo sana! Benim dostum oldun. Hatta her dostumun

dostu oldun, demi, Peygamberin bu szne rza gstermitir.

Sonralar Riyaset sevgisi galip geldi,

sancaklarn
dalgalanmas, atlarn harb alanlarnda aha kaldrlmas,
lkelerin feth edilmesi sevdasna dld. Dnp dolap
yine ilk anlamazla ddler. Onu artlarna attlar azc k bir menfaat karlnda sattlar.
(1)

Bu

mam

Aihmed Musnedinde, bni Mace'de Berr'dan, Tirmiz, nesa, Ziya Zeyd bin Erkam'dan (R.A.)
hadisi,

rivayet etmilerdir.

25

hasta yatarken, hokka ve begetirin, size mklnz hal edeyim, benyaz bir
den sonra kimin i bana geeceini aklayaym, dedi.
mer hemen oturduu yerden frlad. Brakn adam,
grmyor musunuz, hastadr?.. Fazla skmayn, onu ra-

Peygamber

(S.A.V.)

kd

hatsz etmeyin, dedi..

Bunlardan sonra anlyoruz ki, naslarm tevili yoluna
sapmanz, batl olmu ve icmaa avdet etmi saylrsnz!
da ak olarak anlatlmtr:
Abbas? Ali, Hanm ve Evld biat merasimine katl-

mamlardr.
Sakfeliler,

uymanzda

Hazrecli'ye

size

muhalefet

etmilerdir.

Bbu
se iken

Bekr'in olu,

Muhammed, babas lm dein-

onun yanma girmi, babas ona:

Olum amcan ar da hilafeti ona vasiyet ede-

yim.
Hak zere mi yazaym, yoksa batl zere mi?
Hak zere yaz!
Eer hak zere yazacaksam
oullarna
tavsiye etmen
unu
bunu senden bakasna daha
hilfeti

gerekir...

l-

iyi bil ki

yk

grmekteyim.

Bunun

zerine

babasnn yanndan ayrlan Muhamyanma gitti..

med doru Ali'nin

Onun (Ebu Bekr'in)

Resulullah

sallallahu

aleyhi

ve sellemin minberindeki Ben sizin en iyiniz deilim,

bana destek olun! sz, bilinen eylerdendir. Bunu O,
aka m, yoksa gerek mi olarak sylemitir?
Yahut halk denemek iin mi sylemitir? Eer aka
olarak sylemi ise, halifeler byle ciddi meseleleri aka
yapamazlar! Eer ciddi sylemi ise, bu, o takdirde hil:

fet

makam

ile

badamaz.

Denemek

iin

sylemi

ise

ayet

karsna

26

Kinden gslerinde (dnyadan kalma) ne varsa hepisini skp atacaz. (1)

Durum, bylece vuzuha kavuunca, bu, onlarn bir
ittifak saylm olur. Bu sz tabu ki Sadr-i evvel'e' ait

olmu

bir sz

dikilir:

olur.

ekien kiinin zamanna

Ali'nin ve onunla

Bu babta Peygamberin hkm

katidir:

Her

gelince:
iki

ha-

lifeye birden biat edilirse,

onlardan birini ldrn! bu

ne kadar garip bir eydir?.. Bir hak ikiye nasl blneEvet, Hilafet, bir cisim deil ki ikiye blnebilsin,
araz deil ki inksam kabul etsin, cevher de deil ki tec-

bilir

mmkn

didi

olsun!..

yleyse, bu nasl

Eb Haizm'in

alnp

satlabilir?..

rivayet ettii bir hadisde sabit

olmu-

tur:

Ahirette grlecek

davasdr.
erleri

Allah,

Ali'nin

dvalarn

ilki,

Ali

doruluuna hkm

ile

Muaviye

edecek, di-

Allah'n dileine kalacaktr..

slmn muballii bulunan Resulullah sellellahu aleyhi ve sellem, Ammar bin Yasr'a demitir ki: Seni, azgn
ise

cemaat ldrecek, mam'm (islm Liderinin) azgn

ve zalim olmas kafiyen doru olamaz.
mamet, iki kii arasnda paylalamaz, tpk Rubbir

fejyet gibi..

Onlardan sonra gelen bir gruh da

u iddia da bulun-

mutur:
Yezit, Hseyn'in ldrlmesine

imdi

sana, bir biri

vereyim: Bunlardan

biri,

kumandann

kafiyen raz olmamtr..

ile harp eden iki kiral misal
dierine galip gelince, onu aca-

haberi
olmadan ldrr m?
(Asla!) Habersiz ldrmek, ancak bir hata mahsul ola-

ba

askeri,

bilir!
(1)

El- Araf: 43.

27

Bir de Hseynin ldrlmesini, dn: Arada geen

iddetli, arpma, cierlerini kavuran iddetli susuzluk,

bann
le

kesilip

tanmas

gibi feci olaylardan sonra by-

bir hata ihtimali kabil midir?

ldren kii,
Bir arksnda Ali'yi en Cariye'yi
Ali'ye kininden tr m ldr mtr, yoksa Cariye'ye

dolay mi ldrmtr?..
Yezid ile Hseynin olu Ali
Bir Muaviyenin olu
muhavereye baknz:
Zeynel Abidin arasnda geen
olan kininden

Yezid:

Sen, Allann kati ettii kiinin olusun!

Ben, insanlarn nahak yere ldrd kiinin oluyum, dedi ve u yeti okudu: Kim bir mmini ldrrse cezas, iinde ebedi kalc olmak zere cehennemdir. Allah ona, gazap etmitir, Ona lanet etmitir, ve ona

ok byk bir azab hazrlamtr. (1)

Ya

Yezid, Rabbine ceza

m veriyorsun?

neme koyup ebediy orada yakp, ona

lanet

Onu

cehen-

mi ediyorsun?

Diye onu susturmutur..

Bu deliller hkmszdr, hi bit eriat hakimi bu-

nun doruluuna hkm etmez, diye

sanz cevabmz hazrdr:

bir itirazda bulunur-

Milyonlarca kiinin de bildii bir hadise vardr:

Bin ay minberlerde Ali'ye svdnz! Bunu size, kitab
m, Snnet mi, yoksa peygamber mi emretmitir?..
Onlardan sonra gelenler, Hilfet makamna, kitab,

snnet ve icmai mmetle mi oturmulardr, hayr hayr!

Onlar o makama ancak Ebu Mslim El-Horosan'nin klma sayesinde oturmulardr..
Birde kln kadar keskin olan, Muarr'in
szne baknz:

(1)

En-Nis:

93.

 28

Benden

sonra hilafet otuz sene devam edecek,

ondan sonra- krallk (balyacak..)
Abbasa syledii
mucizesi de akllara durgunluk
vermektedir:
Ey krk kiraln babas! bakmz (Mulk) demitir de
(Halife) dememitir.. (Bununda derin ve gayet ince bir

anlam olsa gerek.)

imdi senvey Mulk-devlet isteklisi,
te bulunuyorsan Allah'a tam manasyla
fedakrlklarda bulun! Sabrl, dikkat
ol!

k:

yi l, bi,

baarya

tahamml etmesini

byle bir dilekkulluk et! Mal

ayn zamanda

bil,

titiz

bara nem

ulaabilesin. Allah Tela en iyi bilendir...

ver

BENC MAKALE
ile

Mlkn artrmak istersen, dier devlet adamlar

tan, her ynden zengin olmaya bak, onlar kendine

ekmeyi bil! Eline geen frsatlar deerlendir! Eskiler

ne demiler:

Rzgrlarn eserse, onu frsat bil, nk her

dalgann sonu muhakkak sknettir!.. Memleketin ana
kilit noktalarna gvendiin byk adamlar yerletir. Gayene vasl olmak iin emniyet ve huzur kprlerini kur!

Fikirlerini

benimseyen bulunursa, onlar gzel

ila-

larla beslet

Sonra askerlerin

da

iyi

sayma

bak,

yaknlarnn saysn

hesapla!

Gelirini, giderini iyi tedkik et!

Bir sene iinde ordu-

yu tam defa tefti et!

nclerin
Gvendiin insanlardan olmak artydrt yz kiiden az olmasn..
la

Bir lkeye harp iln edecek olursan gayet temkinli

elman

gerek..

ban

derde girecek olurda bir sknt ile

kar karya kalrsan, askerlerini saf saf yaparsm. ayet ndeki saf malup olursa arkadaki onun yerini alr..
Onlar yksek bir yerden seyret! Hcuma gemeden zafer kazanabilirsen ne l hemen zafer bayram dikersin.. Sonra kendine en iyi atlar ve adamlar ayr. nk
hi belli olmaz, nceden sana hiyanet eden sonradan da

ayet

hiyanet eder..

30

Askerlerin arasnda ok kurnaz kimselerin bulun-

Daima onlarla ifreli gr.

ayet savamadan bir ganimete sahip olursan

sun.

man

yine de

o za-

dmanlarn

gz nnde tut! ayet onlarla harp yapmak zorunda kalrsan, acele et.
Belki harbi kayp ederim diye tereddt gsterme.
Zul-Karneyn'in Dara askerine
yaptm dn! Onlar
nasl perian edip baarszla uratt, ilerledike ilerledi.

Atlgan

Geri kalma! Sefere karken durumu iyice gzden geir. Gerekirse harp hayvanlarn oaltrsn ya da azaltrsn.. Katilleri iyi tanyabilecek casuslarn bulunsun. Korkaklardan uzakla! Nbetilere dikkat
et!

ol!

noksanlayor

Hazinelerini iyice incele

fazlalayor mu, dikkat et!

Mutlaka gflafflfifc gerekiyorsa, her

mu, yoksa

kadar, geri at
cincfi zengin olaju tercih et diyorsa da aen, mnlra, soy ca vey a gzellik bakmndan zengin olan terc ih et
da hatrnda olsun ki, casuslar olmyan, etrafdair
sk, sk haber alamyan bir kural, ruhsuz cesedden fark,

szdr.

Skntl

anlarda

lzm olacak korunma

nnda ta. nk bana

remezsin

aletlerini ya-

neler geleceini nceden kesti-

Askerlerin arasndaki

anlamazla

dikkat

et.

Bu

anlamazl kmseme!
Halk

tarafndan

gnderilen

heyetleri

kabul

et!

(dertlerini dinle!)

fitne

uan

yakacak

konumalardan

menet
Vezirlerine emret:

nsanlarn

cek neleri varsa kontrol etsinler.

yiyecek, iecek, giye-

Halk rn yetitirmek-

 31
hem sana nemde

ten alkoyma. rik rn,

bni hacette

Tarm
Efor hu

lzm
isleri

jfcgP

gerekli ara

vft

insanlara

olur.
ile

urasmvanlarn

fakirlik

dnlaysnyla

gerdim temm

haline

yiig

etmelimin

bir

eviriyorsa,

bak

ona

ayet, bu, bir

uzat?

Nitekim Hind kiral:

luu

ile

iftihar ederim.

Memleket tavuklarnn ok-

nk

O, hakimiyet belirtilerin-

den bir paradr.. demitir.

vleyse mlk. QjJtr] ayakta,

durabilir.

ffjBSP

olmadan mlk ayakta duramaz..

sk

Evet, Melik, Valilere de dikkat eder;

hazinelerini
sk kontrol eder.
rnn baka ey ile satmya

Eer

gc yeterse ve buna imkn

bunu da yapar.
Halife Memun ikide bir silahlarn, adrlarn tefti
ve kontrol ederdi, vekiline bu hususta dikkatli olmas
iin emirler verirdi..

bulabilirse

ALTINCI

MAKALE

VALLERN TAYN
Blgelere vali tayin ederken dikkat et! Halka

efkatli ve

yumuak

olanlar tayin

kalkamyacaklar yk ykleme

et..

kar

Onlara, altndan

ki lke felkete urar..

Onu ve tayin ettiin Kal 'enin askerlerini iyice doyur. Onun gelir kaynaklarna ve suyuna dikkat et.
Kal'enin muhafaz iin divar ve burlarna dikkat
etmeli,

oralara kendilerine gvenilir nbetiler dikmeli-

sin.

Bizzat kendin kontrol etmelisin. Gece askerlerle

tilttan

ban

kam

ki, birisinin

ih-

kt niyetine, su-ikasdna kur-

gidebilirsin!

akir grme. nk bir sine k kocaman d^v^yi haklayabilir

ttir ok akrfth1ftr flfctUgU biylr
ylanl a r l r iTTmislerdir
l

Kk

diye hor bakma. Zira nice ejderhalar akrep-

lerin zehrinden lmlerdir.

Vali'nin iki imemesi

lzmdr. Emir de

ki
cezalandrsn. nk
yle..

tefti etsin ve ienleri

*kide, bir ok bel, afet, akl sarsacak, insanlar arasniilen yerleri

fesad ve hased kazanlar kaynatacak zararl unsurlar vardr.. Mlk sahibi kiilerin kskanld herke-

da

ssin

fitne,

malumudur.

Neca, Ebu

Talip

olu

Cafere sordu:

 33

Peygamber eshab yemek

parlar?
Yere sofray kor, onlarla

ile

yerken nasl ya-

birlikte yer.

dalarnn
r-eidir,

sevgisini

kazanmak

iin

Bu

arka-

en byk tevazu r-

sanrm.

Evet

doru

sylyorsun..

nk

O, kral olsay-

iki,

yemekler yerdi, sofrasmda

kaymak eksik etmezdi, para'ya mala, mlke son de-

rece

dkn

d, kendisine has mkellef

Ona selmm ulatrmanda bir sank O, herkese iyi davranyor;

olurdu..

knca grmyorum.

yabanclarn, kaside syliyen herkesin aznda onun nadolamaktadr..

Haz. Sleyman, haftay, bir ksmn askerlere, bir

ksmn halkn meselelerine, dier bir ksmn ibadete, kalan ksmn da hikmetleri dinlemeye ve kadnlarla megul olmaya ayrrd..

Ara sra yle

Ey lkenin sahihleri!
ayrlmayn! nk

derdi:

Ehli ilim ve ehli salh'dan

ardnz

zaman,

sizi

doru

yola

Aklnzn takld eyi size onlar aklar.

fkelendiinizde sizi yumuatmay ancak onlar baarrlar. Elinizde avcunuzda bir eyiniz olmadnda size haronlar koyar.

cyacak olan yine onlardr..

M'minlerin emiri, Ali bin Ebu Talip der ki:
CehPin kardeiyle arkada olma, sakn bundan sakn! Nice cahiller vardr ki, kendisine arkada olan halim, selim kiileri felkete srklemitir.. Kii, kiinin

aynasdr, gezdii arkada

le llr,

dr..

tannr. Hereyi, benzeriykalbden kalbe de hi phe yok ki bir yol var-

Buluunca

ile

birbirlerini tanrlar..

Melik, elenceyi azaltmal,

den uzak durmal, alay ve

naldr..

bo

gldrc basit szlermizahlardan da holanmalemlerin

Sim


Vezirini,

daima

34

ilim syleyen,

sakh

bildiren, insan-

larn tabaka ve snflarna gre hareket etmesini bilen

gayet kabiliyetli ve dirayetli kimselerden semelidir..
grCehaleti yaygn bir hal arz eden kiilerin
nlerine aldanmayn! (onlarn riya kokan szlerine sa-

kn kanmayn!)

u ksa hikyeyi dikkatle oku:

Bir gn Behll, Harun Reid'in meclisine girer, bir keye bzlp oturur
ve Harun Ona:
meclisin st tarafna kaldr, der.

Ban
Oturduum

yer yok olacana gre stde yok

olacaktr diye mukabele eder ve yle bir beyt irad eder:

Pabu dzeltmeye de raz olursun, yeterki adam ol!

nk Ruh kemale ermemi kii ykselemez. Hak etmedii mevkiye ksa bile bir gn yine ayaa der..
Kral, kendi nefsi

iin

kendine has yemekleri se-

mesi gerekir.
Halife

memun,

memunuye

denilen

yemei

tercih

ok severdi. Emeviler et
yahnisini ok severlerdi, etin derisini yzer iini yerlerdi.
Ebu Talib El-Mekk anlatmtr: Peygamber sellellahu aleyhi ve sellem yle buyurmulardr: Cinsi gcm
azalnca durumu kardeim Cibrile anlattm, bana et yah-

ederdi. Irak valisi mahallebi'yi

nisini

yememi

tavsiye

etti..

Zlkarneyn safra bolantsn

bh

teskin ettii iin zr-

severdi.

Bir def asnda safradan dolay, aln terlemi ve karpuza su, bal, sirke kartrp imi ve derhal iyilemi..

Kaim ve
Filozof

dan

unu

kartrp ekmei

Mencuk

yaplm
yi

ince

ondan yapard.

arad der M: Zayf mideler

ekmek daha yararldr.

pimemi ekmek

iin ince

de mide iin zararldr.

un-

YEDNC MAKALE
HZMETLER HAKKINDA

zevk
sahibi, gl ve gzel kokulu olmas gerekir.. Ekmek ve
hazrlamasn
sebzeleri iyi seip mkemmel bir ekilde

Kapclkla

itigal eden kimsenin,

giyimli,

bilmesi de gerekmektedir.

ve sak hakknda da ayn eyi syleyebiliriz..

Yemek imek hususunda tasavvuf ehlinin adab, krallarnkine benzer.
brahim Bin Edhem Zuhd-takva iinde yaamay
tercih etmitir.

Yemek

d.

Ar

imek babnda

gayet mtevazi davranr-

yemeklerden ok hafif olan tercih ederlerdi.

Btn savalar ve kendilerine fikir danlan kii-

lerinde byle

Askerler

olmas gerekmektedir.

kn

klada

kalmal, sefere

ancak yaza

doru kmaldr.

kma

mevsimini iyi
dzenleyip ayarlamaldr. Bir sene iinde drt mevsimin

Balarndaki kumandan

bulunduunu

sefere

bilmelidir:

Hazirann yarsndan Eyll'n yarma kadar yaz,

Knun- Evvel'in yarsna kadar sonbahar, Azar
(Mart) m yars na kadar k Hazirann yarma kadar
da ilkbahardr, ite gnein menzilleri bundan ibarettir.
Bunu Peygamber haberi de teyid etmitir: Aylar
yarlannca zamanlar da deiir..
Kral ikinden sonra karsa iyi yapar. ayet kmazsa, Raiyyemn (halkm) ikyetlerini dinlemek, yahut

 36
fcret

baz kssalar

ihtiva eden kitablar

okumak

yerinde oturur.
Eski krallar selma oturduklar zaman, bir su-ikas-

iin

da

verecek

uramamak

kafes arkasnda otururlard.

iin,

Kral'n, tp, tarih, Acem ehnamesini, Acem, Deyleme tabi olanlarn kssalarn, okumas mnasip olur.
Kiraln kendini koruyacak muhafzlar olmaldr.
Bu muhafzlar onu nereye giderlerse beraberinde gidip
herhangi bir ktlk gelmemesi iin kiral korurlar. Hamama girdikleri zaman da muhafaza ederler. Nice krallar

hamamda

n
yem

ldrlmlerdir..

Kendi evindeki hamam tabiiki kral iin daha iyidir.

Ey insanlar, kiralnz ld zaman, onun hastal veya lmn, ortalk iyice salrinlegiaceye kadar
hir kirala,

hia.t

tamamlanlma

ya.

kada.r

gUtofiM-

niz!

Sen ey kral! Allah'a hamd et, sevab ilemeye devam et, nk bitmeyen zikir odur. bni ebiddn ya, Taber
tarihinde, afii mezhebi ile dier mezheblerde grp okuduklarn oalt! Kisralar gibi bid'at ehili olup sapklardan olma! Biliyorsun ki onlar, bid't ve taknlklar yznden helak olup gitmilerdir. Nimetlerin ecir kanatlar
vardr, onlar krle takviye et, Allah'a, kar salah yolunu takip, et!
Salih bir melik-e

lm melei geldi kulana

unu

fsldad:

Merhaba!

Sen, gelenlerin en

de en deerlisisin! Kral ona:

iyi,

beklenilenlerin

Emrolunduunu

yap, de-

yince..

Sen ruhunu, istediini yerine getirmedike almam, diye cevab verdi.

Bunun zerine Salih kral abdest ald namaza durdu, tam secdede iken lm melei gelip ruhunu kapz etti..
(Her eyin) en iyisini bilen phe yok ki Allah'dr!

BR

KA GZEL HKYE

Buveyh olu Mahmud, Irak topraklarna sahip olunca, hizmetisine bin dinar verip yle
emretti: sfihan
ehrindeki Sultan Sokana git, sokan tam banda
bir ev vardr. inde yal bir kar - koca oturmaktadr.
eriye gir, selm ver ve de ki: Olunuz, nasl olduunuzu soruyor. Onu zleyip nlemediinizi bilmek istiyor.
Bu emri alan hizmeti derhal oraya gidiyor, durumu
onlara anlatyor, siz fakir insanlarsnz, ihtiyacnz vardr, ihtiyacnz karlamak zere size bu kadar para getirdim, diyor. htiyar, biz zenginiz,

nk bizim gnlmz zengindir, gnl zengin olan kii, her zaman, her
yerde zengin saylr, diye cevab veriyor ve derin bir nefes aldktan sonra
msralar okuyor:
stmde elbiseler vardr. Eer bunla bir para

ile

llecek olsa bir para onlardan ok daha

kymetli
bu zat, dnya-

Lkin ilerinde bir zat vardr, eer

daki btn insanlarla karlatrlacak olursa deer baolur;

kmndan

hepsinden fazla olur...

Kiral, elendirecek olan arkcs, gzel sesli olmahdr.. Ne var ki asla teanniye sanmamaldr.

Trk syleyen
Ebu-Say:

veriyor,
tir.

Senin

akn

kii, sesini

iin

kim ne derse

ayarlamasn

bilmelidir.

knanmam, bana ayr

desin, asla

bir zevk

aldrmyorum.. demi-

Trk veya ark syleyen kimsenin musiki bilmesi

lzmdr. Usul ve notadan haberi olmas gerekir. Hele

38
Sm'nm musiki kitablarna ttl olmas arttr.
Biz bunu, ayrca (Essebiyl Lienissebl) isimli kitabmzda akladk. imdi size ondan bir nebze anlataym:
felek'in deverannda yle bir sesler vardr ki akl banda olan bir kii onlar duyacak olsa yerinde saAli Bin

bit duramaz...

Musa

me

(Aleyhisselam) Drtl, altl ve sekizli nanotalarn onlardan almtr. Hristiyanlar bunlardan

ksmn

uygulamlardr.
jUlhn Rumun, Tecnis Irak'n, Zekalk acemin, dallar zencinin veya habelilerin, Bora yahudilerindir..
bir

Sokrat:

ibadet gsterilerinden kan seslerin nameleri,

dnen feleklerde dalga dalga olur: Nazar, sihir ve istis

ka sahiblerinin hizmetleri gibi tesirli olur.

tafsilatyla yerinde anlatacaz inaallah..

Bunlar

ayet

kralla bulumak ve grmek sana

nasip
olursa, Filozoflarn aadaki gsterilen
tavsiyelerinden

ayrlma:

Kralla bulutuunda, kendini korumak iin en

esasl vikaye elbiselerini giy! yanma girdiinde kr olarak gir; ondan ayrldnda da dilsiz olarak ayrl!..

SEKZNC MAKALE
Vezir yerinde oturur, mabeynci

clar nnde

oturur.

Kimse

yannda

skk vaziyette

olur.

Yaz-

olmaz. Mec-

heybet ve vekarle dolu olur.

ihtiyalar, mabeyneilere sylenir. Ktiplere yazdrlr. Vezirin Ittlana arz edilir. Bilahare melike gtrlr.
Emirleri kral verir. Vezir tebli eder. Bundan sonra uygulamas halka der...
lis

Bazlarna gre

Melik,

Cum'aya

.'kmaz,

ancak ken-

klar Cum'a. namazm..

Evet, kendi maiyetiyle birlikte, kendisine ayrlan kapal bir yerde namaz klp herkes daldktan sonra maiyetiyle birlikte ordan karlar..
Onun (Kiraln) haftada iki gn olmal: Biri hatim
dieri ziyaret iin.
Sabah namazndan sonra Mek iin Kuran okunur.
Sonra tevbe yaplr. Bunlardan sonra vaiz vaizini yapar,
daha sonra da ihls muavvizeteyn ve tatiha ve elif lam
mm okunarak duas yaplr. Duay imam yapar. Duada
Melik'e ve Mslmanlara dua edir.
Melikin Hafta iinde bir halvet ve inziva gn de
olmaldr. O gjjpdfi O- kir ve ibadetlerle meaffil olur.
Memleket ilerine, hesap ve kitab ilerine de bakmacisine tahs is edilen hir verde

s
en

iin kendilerine,
iyi bilendir..

ayr

bir

gn

tahsis edilmelidir.. Allah,

DOKUZUNCU MAKALE
EKMEK, AI, KASAP
Kasap, dince zayf olmamal. Zira dince zayf olan kasap gereken temizlie riayet etmez. Necis ve mide buda
landran kirliliklerden uzak durmaz. Ekmeki ve
byle olmaldr.
Hamur tekneleri, piirme aralar ve un et gibi eylerin temiz olmasna da dikkat gstermelidir.
yannda yemek kitablar bulunmaldr.
Merubat, eitlerini, tatl ve meyvelerin en gzellerini, gzel ve nefis kokulu olanlar ez cmle vcuda yararl olan yiyecek ve iecek eitlerini tammanasiyle an-

Ann

aklayan kitablar yanndan eksik etmemelidir.

Evet ey insan! iyi yemek piirmek daha dorusu yemek piirme sanatn renmek istersen bunlar reten
Mtablara ba vur. (Kitabussebiyl)in sonunda bundan bir
latan,

nebzecik bahsettik., akl ilimleri

tabul-Makasid, ki tabunnecat) 'a

renmek

ba

istersen,

(Ki-

vur! daha derinlere

Din esaslarn bildiren, eyhimiz mam El-Haremeyn'in (El-Muht,el-Irad) adl kitablarna mracaat edebilirsin.
Bu hususta yararl olacak kitablarmz ise unlardr:
Kitabul-iktisad fil-itikad, kitabu kavaMil - akaid, Erridalmak, derinliklerden

incileri

almak

istersen,

<

sletl-Kudsiyye)

...

Tp

hakknda

En

iyi bilen

bu konuda da kitablar
en yararls,
fazlasiyle mevcuddur. Bu anlattklarmn
ayrabilmen
kendisiyle amel edilendir. Hakk, batldan
iin btn er kitablar mtalaa etmelisin.
bilgi istersen,

Allahtr...

41

MEMURLARIN DERECELER
Hesap, Cebir, mukayase ve lme
olarak

olmyan

haberi

ilimlerini bilmiyen

altrma! nk bu

ilimlerden

birine:

Zaviyeli yer hakknda ne dersin diye bir sual

rarsan
Arnla ve karla
diye eevab vermeye
so-

lersin,

kalkr..

Alnacak memurlar, muhasebede imtihan edilir. Kabler yaz ilerinde imtihana tabi tutulur. Her memurun
kanun kitablarmdan da haberdar olmas gerekmektedir.
Onlarda aranacak vasflar: Akl ve zeklar yerinde
cjmah, fazl ve ihsan sahibi bulunmal, az veya ok, yerine
gre Dairede kalmasn, ie tahamml gstermesini bilmelidir...

Ahlkan da kmil olmas gerekir ... Kimse tarafndan ktlenmi, bakalarna lisnen saldrm,
insanlara lakap takm olmamaldr,
Sa.tra.nr.

oynamalnda, bir saknca grmediler.. Fakat

BjaaE oynamasna reva* vftT-mprmpv

Azdeir? kumar oynamak iin (cebinden)

kardnda,

masm

zar -

kendisine:

O
kesilmesi lzmdr, denildiinde cevab u
olmutur:
Onu terk etmekle, elimi bizzat kendim kesmi
elin

ol-

maz mym?...
Haccac bin Yusuf'un toprak yemesi de ikyet korusu oldu. Ona, himmet buyur da brak toprak yemesini,
cediler. O da azm etti, kt itiyadmdan vaz geerek bir
daha toprak yemedi...


42
imdi

Ey Kral?

Ali

himmete kii, sabr

ulaabilir. M'minlerin emiri Ali (K.V.)

ibretle

sin

szn

oku:

yorgunluun

Ycelikleri,

nn

sayesinde

SMildSE

isteklisi geceleri

.rmlVpHnP dalmyan lrimaP

uymasa Hem

ftdebilit-

aziz olrrmfr

mj ?
tepesinden, kayalar nakl etmek, bence kihifi

Dalarn

nispetindi* ejdfi

inni pIHa pHpfoilir

ilerin minnetlerinden daha iyidir!

alp kazanmak

aypdr, dediler, ben

de:
Asl ayp dilencilik yapmaktr, diye cevab verdim..
Altm sene yaayan kiiyi dnn. O srenin yarsn gece alp gtrmtr. Kii, mrnn drtte birini
de nasl geirdiini
sada
solmad ar-ur ettiini
bilemez. Drtte biri ise, kh hastalkla kh yallkla kh
oluk ocuun istikbalini dnmekle geer..
Mademki
Hayat bylece blnp heba oluyor, yleyse uzun mrDelikanlya

olmay istemek

neden?...

ONUNCU MAKALE
Ey

Melik!

Mlknn devam etmesini

istiyorsan, ordu-

Sonra
bteni iyice tedkik et.. Btenden baz mal fedakrlklarda bulunman gerekirse cimrilik yapma msbet yer-

na gzel bak! Onu,

lerde

tenbellik ve nifakdan koru!

ondan harca...

ayet karndaki dmandan

srtn

korkar,

tirmee takat yetiremezsen o zaman

bar

yere ge-

yollarn ara-

tr.

Zaman dediin, aynen gezegenler gibi seyr eder..

Onun yaknlarn kendine, rvetle dahi olsa ekmee
bak! Onlar, ona kar kkrtmaya al! Birinin devletine zarar getirmesinden korkarsan, ona mudahanada bir
yollarn ara, ona kar gayet msaknca grme.
tevaz ve sempatik davranmaktan da geri durma.
Felek sana, ayet aksi davranrsa sabr etmesini bil.
nk birgn o, sana da glmseyecektir.
o yerde
Bir yeri muhasare etmek sevdasndaysan,

Bar

yaayanlarn arasm bozmak

rini

iin, birlik

ve beraberlikle-

boz!

Sleyman Rsteme yazmtr:

Ben, yanndakilerin, sana bir su- Kasd yapacakla-

rndan korkuyorum. Hatt

seni

yakn zamanda dman-

larna teslim edeceklerinden endie ediyorum.

Dier yandan da Rustem'in arkadalarna yle bir
hitabda bulunmutur:

Bence bu adam sizi harcyacak.. Kendi namnza ondan korkup ekinmelisiniz. O, sizin ona kar geldiinizi,
cnu sevmediinizi hatt ona bir ktlk dndnz

ayet Kal'ay ehrnBaz'a

iddia ediyor.

olursa

unu

44:

iyi bilin ki

kabak

sizin

edecek
patlyacak-

teslim

banza

tjr...

Sonra aralarnda harp kopunca hepisi ehr-i Baza

katlar. Sleyman bunu bir frsat bildi. Rstemi ldrd, ehr-i Baz esir etti ve her iki taraf bir bir klntan
geirdi.

humlarm
rini

bala

ek,

onlarn blnmelerini, bir birine dmele-

Dman

kalesindeki birlii boz!

ayrrsn ve ary kovandan -

Kendi gcn ikiye

halkn

karrsn..
ktden biri ol, iyilik grmek iin, mazlum, zerine atlayp dman malup etmek iin, zalim, dman
malup edince maln yama etmek iin de karga ol
Kale iinde yaayanlara da bir mesaj gnderirsin:
Kendi yararn, cannn selmet ve emniyette olmasn

karr

gibi kale

bir bir kaleye

arzu eden varsa saffmuza iltihak etsin, diye...

Kalenin zabtnda iyi harp eden, cesur askerleri
yk olduklar mhim yerlerde dikersin.

Kendin bir

su-i

kasda kurban gitmemen

iin

l-

ieri-

den kp, tekrar girmelerine msaade etmezsin.

Hazreti Muhammed (S.A.V.) i dn: Hayber kukmasna mani olmad.
atmasnda, ierdekilerin

dar

dar

Onlardan ou
ne msaade etmedi..
ki

ma

knca

Banda bulunduun
i gayet gzel devam

daha

bir

ieriye girmeleri-

askeri ikiye blersin..

ediyor.

O zaman hemen

Baktm
hcu-

geersin.

Ok atmak, Mzrak

sallamak derken, kal'eyi ele geolmazsn.. Kaleyi ele geirdin mi

de farkmda bile
iindekilere yani halka ilimezsin.
Allah (C.C.) en iyi bilendir...
irirsin

ONBKNCt MAKALE
Sefere

kmadan,

nce sefere

bir sre

sefer aletlerini hazrla, askerlerine

klacan

duyur! arkada, halk ida-

re edebilecek dirayetli bir vekil

brak! Yannda,

ihtiya

duyacak olduun eyleri yapabilecek sanatkrlarn bulundurulmasn da sakn ihml etme!

Askerleri sevk ve idare edebilecek gayet becerikli,
becerikli olduu kadar da emin, bir nceki savalarda
n yapm kiiler bulunsun!
Vezir olarak seecein kii, Siyaset erbabnn
hal
tercmelerini, lkelerin, krallarm hal ve hareket tarzlarn iyi bilen gayet bilgili ve uyank kimselerden olmalbni Murre'nin

kitabndan haberi olmas, bni Kuteybe'nin (Kutubul-Baytare)

sinden bilgisi bulunmas gerekir. nk bu kitablar, hasdr,

(vezirin)

(Kavninil-Melik)

talklarn eitli devalarndan bahs ederler..

(Hayvanlar hakkmda da bilgisi bulunmas gerekir)
Hele at cinslerinden haberi olmas en mhim
bilgiler-

tam altm cinsdir.

iskender, atma bakar, hastalndan anlard.
te
bu, en etin bir Tp ilmidir. Zira onun hakknda bakasndan bilgi istenmez.
dendir. Biliyorsun ki Atlar,

Hayvanlarna,

adrnn kapsnda
lerdi.

ve yahut
oturup bizzat kendileri nezaret ederyemlerine,

pencerelerde

Kendisine:

Bu kadar hayvan bakclarn

var,

neden bizzat ken-

cevab hazrd:
Neden olmasm, bunlar kendimindir, kendim

din nezaret ediyorsun, diyenlere

dir.

/
.

iin-

Bir gn at hastalanmt..
rildi

Ona ovan suyundan

ii-

da, bi iznillihi tela iyileti..

Zimmlerin kabirlerinden elde edilecek havas

cm-

lesindendir:

Peygamber

(S.A.V.) e

bundan

sordular.

Cevab ver-

di:

Zimmlerin kabrinden intikam sayhalar duyarsn,

kh korkarsn,
kh korkmazsn.. Horktuun zaman
,

(baz havaslarla) ifayab

Bu

olabilirsin..

ve cemadattan
kitabn blmlerinde, bun-

tip havaslar, hayvanlar, bitkiler

bir oklarnda bulunabilir.

Bu

dan ok bahs ettik...

Ebu Hreyrenin yle dedii nakl edilmitir:

mer

binil-Hattb,

Kuds ehrini

feth ettii zaman,

Abdullah bin Mes'udu oraya Vali tayin etti. Oraya muhacir olarak gittiimde yanma girdim. Ne bir terifats vard, ne de bir muhafz...
Sebebini sorunca byle eyleri Osman hdas edecek
,kibetini de kendi gznzle greceksiniz..
Baktm ki atn kendi eliyle tarayp kaarlyor.. Sebebini sordum,
cevab aldm: Resulullahm (S.A
V.) yle buyurduunu duydum: ( Her kim fafindi h ayvann kendi eliyle tararsa, kllarn tamizlerse. her br
tanesine karlk tam on sevah verilecektir..) ben bu sevab haska.sma,
vereceimi sanyorsun? Kendine, ve
kurtarrna kendin hak? "Rn. Rgni azdran kibrinden daha

iyidir !..

Eb Hazim'den de ayns nakl edilmitir: Dedi

mer bin Abdul-Aziz'in yanma gitmigtim. Lambas
necek oldu. Kendisine:
Hizmetiyi /araym, dedim.

Hayr!
Ben kalkp

yakaym, dedim.

ki:

s-


unu

Hayr! Olma?

ilve etti:

dedi ve kendisi dzeltti ve szne

Kalktm. Kalkarken ben merdim. Otur-

dum, yine ben merim.. (hani deien bir ey var mdr?) Kahr olsun mtekebbirler! diyerek
iiri syledi: Ykseline' insan, tevabi artn^ RnhiiHpninr>P ingan

Kii, dallar
siz

aacn

eilmi aatan meyve

dal yukar hoplar.

toplar,

meyve-

ONKNCI MAKALE
Nasl uyuyacana dair
Yolculuktaki muhafzlarn, keskin zekl ve

atlgan olsun.
Kendi nefsin

iin bilhassa

uyank ve

dikkatli

gayet

olman

gerekir.

Gndzleri uyu! Geceleri hikye ve siyer okumak,

Memleket sorunlarn gzden geirmekle vakit geir!
gayet kale iinde olursan, muhafzlar kaplara ve
duvarlara nbeti dik (Ku bile uurtmasnlar..)
Kapclar ehli-Salh'dan, uyank ve zeki kimselerden
olsunlar.

Uykunu, gzel ve kapal bir yerde uyu. Ailen darda olsun, Kap anahtar yannda bulunsun.
Cann, baz cariyeler isterse, souk ve kat bakllar tercih etme! unu da unutma ki, h affij ruhlu irkin Ca'fer essadk (R.A.) ye sordular :
Neden siyahlar, beyazlara tercih ediyorsun?
Onlar, yaza da gelir
da... Onlarn daha nice

gzellikleri

ka

vardr

ki siz bilemezsiniz?..

Abdul-Melik bin Mervan: Kr\ gjizf! cinsi temas en

vahi kadnla yaplandr!, dedi.
Eskiden baz Melikler, Scak ilalar imekten ekinirlermi de onlara, Felan erkek, felan kadmla yle cins hayat yaad, byle ilikiler kurdu diye hikyeler anlatarak ilalar imrlermi...
T

 49
Haccac'n olu derki:
Kadnlar, yasllardan

flfigfl,

gecel eri

kendilerinden

uyuyan Mdcakleactea nefret edgde&j (1)

Halife Memunun yannda, biri siyah dieri beyaz iki
Cariye ihtilaf ederler: Beyaz Olan:
Beyaz kar, ila olarak kullanlabilir, Gnein beyaz gzeldir, elbiselerin en iyisi, beyaz olanlardr, yumurta, kmrden daha gzeldir, der.. Siyah cevab verir:
kmr yazm cfihpnngm g-ihi aina.fr nlan giigiaiac Hr Vmi^A

Kn

Yal

den

ayb

Gzde beyazlk krlktr. Siyah kadir gecesi, bin aydan hayrldr.. Gen kzlar,, karayaz delikanllara mest olurlar..
Srf
nKara yazl delikanllar sevdii iin onu severim.
cnu sevdiim iin de kara balara baylrm.. irini de
syliyerek beyaz eariye'yi mat eder,..
kiilere

'akln

iddetlidir.

Bana, kendisine son derece gvendiim

biri anlatt:

Halife Mansur, alevleri ldrmeye giriti.

rinden bir ok aleviler

kar

sevgisi bulunan

Onun er-

Yemene

katlar. Sonra Ehli Beyt'e

Memun

halife olunca, Fatmlerin

gelenlerinden kimlerin

kaldn

Kendisine
Yemende, onlardan bir grup insanlarn bulunduunu haher verilince, derhal onlara haber sald. Onlar da aralakarar aldlar: Her biri, vekil veya hizmetilerinden kendilerine benziyen birini gndeecek, bylece Halife hayr murat etmi ise mesele yok, ayet ktlk murat tti ise yine kendilerine bir ey olmam olacak ve bu
sayede nesilleri ila yevmil-kyame devam edecek..
ileri

sordu.

mda

de

mam

her konuya temas ettii gibi, Seksolojiyi

ihmal etmemitir.. Hayret dorusu!., (mtercim)
Alemlerin Srr 4
(1)

Gazali,

 50
Mermna
ler.

gnderdikleri, adamlar izaz, ikram grd-

Orada evlenip

kaldlar..

Orada

yerletiler, reyip t-

rediler..

te onun: Biz
cnlar da bize

in

kar

beyte kar ktlk dnmeyiz

ktlk dnmezler sz bu gereehli

en bariz ifadesidir!...
Vellahu Alem..

ONNC MAKALE
Hileli

Yeminler

(Yemin edeceksen) bni Sureyc'in beya etzi ekilde yemin et.

nceleri ona itibar etmezdim, arkadalarmzdan bir
topluluk onu kabul ederlerdi. Sonra, armakla. kaynatltog Mgatete Kulunlular iin bir yarar grnce (fikrini kabul ettim.)
Evet, her ihtilafl meselede hakim hkmn verince,

ihtilf

ortadan kalkar.

Yemin nshasnda,

tevil

yolu

ile

feshine gidilecek

anlamlar bulunmaldr.
Yemin, yemin ettirilmek istenen kiinin niyetine gredir.

tiz

Vekil tayin ederken, onun akdi hususunda biraz tive dikkatli olman gerek. lafzlar bilhassa genel ma-

na ifade eden cinslerden kullan: Talakm veya vekilimin

ika edecek olduju talk, her ne zaman zerine vaki olursa

bosun!

gibi...

sz ve fetvalarn yasaklama! Bunlar

sende gizli kalsn. ahidlerin hakimlerin

Hukem"nn
kabul edince

yazs da yannda

bulunsun. Bunlar,

sakn anlamlarn

anlamyaak kimselere teslim etmiyesin.

nk O, yeminin ne olduunu bilemez.
Allah, kelimeleri ve sfatlar

yemin__eta^
Ulema bunun
edilip

bulunan lfz-

et.

larla

min

ile ilgili

dnda

kalan mukaddes eylerle ye-

edilmiyecei hususunda

ihtilf etmilerdir.

52

Yemini Kamus: Kiinin bir ey yalan olduunu bildii halde o ey hakknda yemin etmesidir. Bu lkeler
iin pek zararl olan bir eydir.
Oturduun zaman, ey Kral, edepliler gibi otur. Az
konuanlardan ol. nk ok konumak ne kirala ne de
kendini bilen bir muttakya yarar..
Szle, alimlere bir ok faide salyabilirsin. Mftlerin hata yaptna zahip olma. Verdikleri fetvalar
bir

karlatr.

biri ile

Resulullah sellellahu aleyhi vesellemin yle buyur-

duunu duydum:

(1)

Mftler sana fetva verseler de sen

di nefsine

(yine) ken-

dan

Bunlarda Peygamberin (S.A.V.) szleridir:

Hell
aktr, haram aktr, aralarnda pheli eyler vardr.
phelendiini brak; phe duymadn al!' Helli
kendine azk edinen kimsenin duas kabul olur, kiilii

gidiat (Tavr- hareketi) dzelir, sz geerli

olur, emniyyet ve huzuru bol olur, ekli gzel, zrriyeti
temiz olur, nutfesi aydnlanr, gz
ok olur, hikmeti
bilinir,

ya

zahir olur, fkesi az olur, kalbi rikkat bulur

gnh

ey Ali! haksz (kazanlan) dirhemi geri

olur.

Ya

hafif

vermek,

fkelenen kiiye Allah gazab eder, zulm

eden de zulma urar, ok sadaka verenin zurriyetine yar-

dm

Ali!

grr..

Herkesin gidecei yer ayndr.

Dn phe

yok

ki

sadece onadr!

insanlarn bazlar zulma urarsa, hepsi zulma usaylr: Kim bir can, bir can mukabilinde veya

ram

(1)

Bu

hadisi,

mftn..) lfz

ile

Buhar Tarde
rivayet etmitir.

(steftl

nefseke ve in eftke

53

yeryznde bir fesad karmakdan dolay olmayarak, ldrrse, btn insanlar ldrm gibi olur.
Kim de onu, kurtarrsa btn insanlar diriltmi gibi
olur.

(1)

nsanlara, sadaka vererek, hayr yaparak, adil ve

efkatti davrranaraS, iyilikte bulunursan, bundan herkes
istifade eder. nk yaplan iyilikten herkes faydalanmaktadr. Kiinin hanmna: Senin bir
bouyorum! szn grmyormusun? Bunu syledii vakit bir
ksm de, kadnn hepsi bo olmaktadr.. nk talk
(boama) tecezzi kabul etmez (yani blnmez.)
Ey Melik! kendisine uyacan bir manm bulunsun!
Dinini bilen bir kimse olsun.. Bu imamn ihtiyar ya daam olmas zararl deildir.

ksmn

Sonra lkendekilere yaz ve hesab retmelisin. retmenin kle veya yal olmas sakncal deildir. Kadnlarn da dinlerini reten kimseleri bulunmaldr..
Ey Melik! biliyorsun ki zaman ok bozuldu... Erkek
erkekle, kadn kadmla megul olmya balad... Bu, (Lutilik) en byk gnhtr! nk bu, Allann gazabn mucibtir...

Baz

ibhiyeciler

Bu konuda

onlar pek

bunun cevazine
ileri gittiler.

Kh

kail
akl,

olmaktadrlar.

kh nakl de-

serd ederek ortaya bir ok phe ve tereddtler savurdular... Yerde ne varsa, hepsini sizin ( faideniz) iin
yaratan Odur. (2) gibi ayetlerin zahirini delil gstererek
liller

dediler ki: Eskiden insanlar byle idi: Hell,

bir

ey

haram

diye

yoktu. Sonradan peygamberler geldiler (kendilik-

lerinden bir ok yasaklar koydular. Hell olan eyleri ha-

ram, haram olanlar da hell

(1)

El Madde:

(2)

Bakara Sresi

32.
29.

ayet.

ettiler.

 54
Ebu
bah

Bekr'in (R.A.) Hanife

klmasn buna

oullarnn mallarn mu-

delil gsterdiler.

maPeygamber hitablar ya mevcudadr, ya da

dum'a.,. Madum olan muhateb olamaz. Mevcuda olan hitablar da, zamanndakilerle yaar, onlarla lp gider.
Nusayriye gibi baz mbahlar, ite bu gibi phelere sarlp saptlar, saptrdlar. Yeri* gelince hepsini ayr

ayr anlatacaz...

Ey

Talip!

Sana temiz giyinmek, temiz ve gzel ko-

kular srnmek, az ve z

konumak

gzel ve yararl hasletleri

akladm.

gibi kiiyi ycelten

davran! Yaknn olsun, olmasn hi biri senden yalanmasn...

szleri calibi dikkattir:
Filozoflarn
U kimse var ki, zamannda ve yerinde terbiye edip,

Arkadalarna da

edebli'

kendini

saydrmazsan
ocuun,

2 Hanmm,
3 Hizmetin...
1

Sakn

bana

bel olurlar :

krallara fazla sokulma!

nk

onlar

seni,

yaklatrrlarsa sna ikence yaparlar, kendilerinden uzaklatrrlarsa bu defa da zerler...

te krallara vereceim tler bunlardr. Bunlar elde etmeye alrsan mutluluklar seni beklemektedir. Allah bir eyi murat ederse mutlaka sebeplerini halk
eder. Kaza ve kaderi onu kmldatr..
Allah, Meryeme ya hurmay, aacm sarsmadan da
kendilerine

gibi

aacn

Meryem

Sresindeki ayette de anlatldsallamasn emr etti meryeme.. nk her

verebilirdi lkin

eyi Allah sebebe balamtr.

ta

Eer krmz

tala beyaz
haydi ne duruyor-

birden yapmya kadir olabilirsen,

sun yapsana!
Gayret ve himmeti az ve yetersiz olan kiiler, bir
baaramazlar; stelik seni de tembel yaparlar. Yani

ey
is-


tediklerini elde

tediine

55 ^-

etmene mani

olurlar.

Halbuki isteyen,

is-

almak

ve gayret etmekle ulaabilir.

Ehli Tasavvuftan bir zat, bunu duyunca, Kendimi
memlekete talep etmek babnda bir deneyeyim dedi.
Kendisi, ilim irfan ve edeb bakmndan ykl olduu iin,
bu yetenei kendinde buluyordu. Tuttu nce kapclara
yaklat, onlarla Kirala hizmet etmeye balad. Hsn-
Huluk'u her tarafa yaylr oldu. Sonra balar
lnce

onun yerini ald.

Derken kademe kademe ykselmeye balad. Derken
Vezir ld.

Nam

etrafa

yayld

iin derhal

vezirin ye-

Halka hkm etmee, onlar adaletle idare etmeye balad. Herkes tarafndan sevildi. hreti Memleket apnda yaylmaya balad. Derken Kral da ld,
halk derhal onu balarna kral tayin ettiler. Zaten Srf
bu gaye'ye nail olmak iin nceden kiraln kz ile de evrini ald.

lenmiti.

Muhammed

bin Sabbah' grdm:

Elmevt karesinin dibinde inzivaya ekildi. badete koyuldu. Kal'e halk onu kale iine
almak istiyordu.
Kalenin iini gezdirmek arzusunda idiler. Lkin onlarn
arzularna ram olmad. Ha bire Mrit toplamaya balad, Onlara nefis mcadelesinin nasl yaplacan, eyh'e
itaatin ne demek olduunu retti. Mritlerine durmadan
kendinin byklnden bahs etti. O
kadar mhirane

hemen hepsini kendine balad.

Derken halk da kendine ekmee muvaffak oldu.
Mritlerine durmadan unu telkin ediyordu:
nsanlar
eriati terk ettiler.
ilerlettike hekes
ona mensup

szler syledi ki

olmaya koyuldu.
ava kt. Kale halknn ou
onun mritleri idi. Kapy atlar. eriye girdi. Kale sahibi avda ldrld. Onun lmn frsat bildi ve kale
Bir

gn kalenin

sahibi,

 56
halknn bana geti, idareyi eline ald. Nam, an, mezhebi yaylmaya balad. Durmadan batm mezhebini yaymaya balad. Bunu duyunca dayanamadm (kavasmlBatmyye) isminde bir kitab yazdm. (Onlarn batl
inanlarn red ettim.) Ve unu akladm: insanlar son
samanlarda ite byle yoldan sapacaklar, eriat elden
brakacaklar din adna bir ok hurfet ve bid'at yollarna

sapacaklar...

Yryecein

tik.

te Ey

Melik, sana gerekleri izah etyolu da gsterdik. Bu yola slk eder-

sen mutlaka isteklerine nail olursun...

mer binil-Hattab, El-Hatie'ye, Abes ile Zibyan'm

kssalarm bir arada derlemesini emr etmitir.
Demek ki' byle kitablar derlemekte, okuyup tenevvr etmekte bir saknca yoktur.

En

erimen iin peygamberlerin hayatItrm oku! maksadlarna ulamak iin, biliyorsun onlar
dmanlara kar sabr etmesini ve tahamml gstermeulv gayelere

bilmilerdir...

sini

Neticede dilediklerini de elde elemi-

lerdir.

Sleyman olu Davud'un hikyesini biliyorsun:

Gayret etti. Azm etti. ocuk olmasna ramen Catu-

ti

ldrd. Talt'un

kz

evlendi. Talt

Debba

idi.

krallann hikyeleri de bu minval zredir.

te

bni Kuteybenin,

kitabn
ge!

(Kitabul-esba

bir gzden geir; basit eylerle

vel-Maarif )

adl

uramaktan

vaz

Bak air ne demi:

,
s.

ile

Edebli olursan

korkma

feleklere

ykselirsin.

Yerdeki altn grmyor musun, zaman gelir .kiraln tac

Vahi hayvanlar grmyor musun, dvp

etmekle nasl raks reniyorlar
ne saldrmyorlar?.

..

Nasl

terbiye

ehilleip sahibi-

Harun Reid ld zaman, Emini kendi yerine halife tayin etti. Me'mun ise sfihan'a firar etti. Kaarken
beraberinde Hasan bin Sehi de vard.
Me'mun,

zuhd ve

tekva yolunu
tercih etti. Byk bir camide oturarak ibadet yolunu seti. Ondan ilim renmek, feyzinden istifade etmek iin,
etraftan btn insanlar akm etti. Sehi olu Hasan, geedeb, san'at,

ilim,

mtemadiyen: Halife bu olmal idi, Halilyk olan bu idi. Byle bilgili alim dururken,
ilden halife olur mu? Buna uyun! Bu, ilk mslmanlarm adetidir! diye telkinde bulundu.
Nihayet halk iknaa muvaffak olup, Memuna tam
seksen bin asker toplad. Zaten acemler, Eminin baarleni insanlara

szlndan memnun

deillerdi.

Bunu

bir frsat bulup der-

Me'mun'a iltihak ettiler. Tahir bin Hseynin kumandasnda byk bir ordu hazrland ve eminin zerine hcum edildi. Eminin ordusu malp oldu, Emin ldrld ve bu suretle Me'mun'da halkm bana geib hahal

life

oldu..

Buna benzer

nice takyelerimiz vardr.. Sana, him-

met ve gayretini artrmak

iin

bu ok hikyelerden an-

cak bir ka tanesini anlatyoruz...

Dimne, El-Maaz ve AbduPvehhabm hikyeleri bilinen eylerdendir, (bunlar okumalsn!) yalan veya doru olmasn aratrmana hi lzum yoktur..
mam af derki:
dmesi, vcudun toptan
yklmas demektir. Szne, ve andlamalarna sadk kal!
Seni, ev halkn (dini ynden) kontrol edecek biri buKelle-

Ban

lunsun.

Memleket meseleleri
de

megul

ile

de

urasn! Narh

ileri

ile

olsun.

Her nekadar insanlar, fiatlandrma ilerinden men

edilmilerse de bunda bir saknca yoktur. nk zaman

58
deimi,

insafszlam tamamen ahlaken

insanlar

bo-

zulmulardr..

nsanlarda emnet, emniyet ve gven denilen eyler

kalmamtr.

Haberde varit olmutur:

Cenab- Hak, Musa (Selm zerine olsun!) y, Peygamber olarak gnderdii zaman Firavn'a dediler ki,
mezin Musa (AleyhisselamJ) illetlerin illetinden bat
f

Bunun zerine Firavn emr etti, Musa'y

hisselam) yanma artt. Ve ona yle hitab etti:
ediyor.

(Aley-

Ey oul,
konuduunu
dia ediyormuun, bu doru mu?
Evet,
Buna ne
oldun?
Saadet oku
Hangi ynlerinden duyuyorsun
Alt ynmden...
Her peygamberin mucizesi bulunur. Syle bakasen, illetlerin illetiyle

id-

dedi.

nail

ile

ile...

sesini?.

lm, senin mucizen

nedir?..

Bunun zerine Musa (aleyhisselam) hemen elindeki

asasn ortaya att, O asa o anda byk bir ejderha oldu.
Orada bulunan baz bozuk ruhlu kiilerden birisi:
Se-

rendibden bir

denek

getirilirse

demee kalmadan hemen Musa

o da byle yian olur,

(Aleyhisselam) \ cevab

yetitirdi

te Denek

al,

dediin

doru

ise senin elinde

de

ylan olsun bakalm...

Adam, beklenmedik bu sz duyunca

akna

app

kald,

dnd. Diyecek bir sz bulamad..

Bunu

akma

seyr eden Pirayn da

urad. Ne diyeceini bilemedi ve kendisini yle demekten alamad:
O, gerekten mucize gstermitir. Ona uyunuz!

 59
Klli Saadet,

tjrma- yolu

Ana

ile

Ana

Feyizdendir.. Sonra taharri-

ara-

kabul ettii her mahalle (yere) akar.

ana illetten, akllarn idrakmdan aciz kalfeyzi vehmi usul ile tenai eder, Ana feyizden, illetBtn ruhlarn
ler illetinden sadr olan ise fal akldr.
sadr olduu ana kaynak ise Kll ruhtur.

feyiz,

Mahlukata akldan

nnn pencerelerden

tecelli

ieriye

Peygamberlere akln
dayan gne gibidir...

eden

ise,

sadece

szmas kadar

tecellisi ise,

ak

Gne

bir eydir..

arazide parl-

te

bu anlattklarmz Peygamber
efendimizin
mbarek sznn anlamdr:
Allah, Yaratklar karanlklar iinde yaratt.
Sonra kendi nurundan onlarn zerine birazck verdi. Bu
nurdan nasibini alan hidayete erdi. Bu nurdan kendisine

br

ey

isabet etmiyen

ise,

bir biri zerine

karanlklar

ierisinde kald..

u
ey

ayetlerin ifade ettii

anlamda bundan

baka

bir

deildir:

(Habibim) gsn senin (faiden) iin (ap da)

geniletmedik mi? Senden ykn de kaldrp attk. (1)
yleya, Allann, gsnde mslmanlk iin inirah verdii bir kimse -bu sayede o, Rabbinden (gelen)
bir nur zerindedir. (2)

te brahim aleyhisselam'a tecelli eden nurda bundan bakas deil idi.. Bu, balangta zayft: nce yldzlar grd- ibrahim Bu, benim rabbimdir dedi.- Vaktaki bu nur brahime tecelli edip, Mucahede ve himmet
yolu ile himmet kanad kuvvet buldu, envari kudsiyye ile
onu donatt, Manevi alanda ykseldike ykseldi, Ondan
sonra gzne ne ay, ve ne de
(1)

El-nirah:

(2)

Ez-Zmer:

1,2.

22.

gne grnd:

Hepsini

60

ederek yle haykrd:

terk

Ben yzm,

yerlerin

ve gklerin yaradcsia evirdim asla mriklerden deilim!

lh nurun kendisinde parladn grnce artk ne
mala ehemmiyet verdi, ne de evlda... Hatt ne de kendi

ite vcudum atelerin olsun. Olum kurban,

malm da feyezan olsun, demekten kendini alamad.
Ey Melik! ite sen de byle ol! Bu minval zere ol
da: sana sr perdesi alsn, Hak yolunu gresin, alemlerin ehvalini feraset mikyas ile lesin. Zalimi, mazlumdan ayrd edebilesin.
unu da asla hatrdan kartmamalsn
Zenginlik, mal ve can, dnyev ve uhrev saadetleri
elde etmek iindir. Yukarda gstermi olduum
yoldan
gidersen, kendini nefsin ve eytann ivlarndan
rak
edersen, saadet oku ile, sana kar gelip ba kaldranlar
mutlaka yenersin. Ancak o sayede yce himmetleri zirnefsine...

vesine erersin..

Yaradlmlarm kymeti,

sevab

iin

komakla

anla-

lr. Aksi halde bo cesedlerden akp giden ruhlardan

baka nedir ki onlar?..
Baz gzel hikye (kitablarmda) yle yazlmtr:
Bir gn melekler, birbirlerine hitaben:
Rabbimiz insan olunu bir nutfeden yaratt, sonra ona kymet verip kendine dost ittihaz etti de ona byk bir hakimiyet verdi, dediler.

Cenab- Hak Meleklere:

iinizden
vahy

eti.

en tekva ve zahit olan birini sein, diye

Onlar da ilerinden Cebrail ile Mikil (Aleyhis-

seln) lan setiler.

Onlar, ibrahim aleyhisselm'm koyunlarn samak
maksadiyle ala toplad bir gn yer yzne indiler.
brahimin Drt bin tane oban, drt bir tane kpei k-

61

boynunda da

peklerin her birirlerinin

krmz

altndan
koyunu, bir o kadar

krk bin salan

da at ve develeri bulunduunu grdler..
Her iki melek de, koyunlarn topland
bir halka

vard

yerde

dikil-

diler. Birisi:

Subbhun, Kuddusun!
krd. br:

diye-

davdi bir sesle hay-

Rabbul- Meliketi verruh! diye mukabelede bulundu.

brahim

O
sm

aleyhisselm onlara:

sylediklerinizi tekrarlayn, size

vereceim,

daha tekrarlayn

dedi. Bir

sizin olsun, bir

malmn yanmalmn hepisi

daha tekrarlaym malm, canm evldm-

n eyim varsa- hepsi sizin olsun dedi.

Bunun
te

zerine

kerem buna

Gk

melekleri

derler!..

Ardan

ye

hakirdi:

s-

bir ses duyuldu: Dost,

dostuna uygundur!

Maln varlna veyahut

imdi sen ey Melik!

una

yoklu-

aldrma!

Cmertlie dair kssalar, (Esselsebl ve hya-i Ulumeddin) adl kitablarmzdaki yerlerinde bahs edeceiz..

anlatlmtr: amllar, gnlerce sren muhasara'ya tahamml edemez oldular, nihayet teslim olmaa raz oldular ve yle
elediler: Biz ehrin anahtarn ancak Mminlerin
emiri
mer binil Hattab'a teslim ederiz. Bunun zerine, mer
(R.A.) bana bir at bir de Merkep getirin dedi. Medinenin
Futuh' Seyfeddin

ileri gelenleri,

mer'den

el-

lke Hakiminin bir erefi vardr! deyince

cevab aldlar:

Bizlere lkelerin

miyeti veren

Kf'nin kitabnda

Gn

fethini nasip eden ve bize haki-

sahibidir! ilerinizi temiz tutun ve

gerek mutluluu feleklern tesindeki nur lleri

cvlde

etmeye alnz!...

ile

62
Bu mukim cevabdan

sonra yoluna devam

Yolda
giderken Merkebi amurlu bir gle dt. Island, amurland. Ata binmesi teklif edildi, fakat ata binmekten imtina etti. Ona:

Askerler, hristiyan din

gelenleri gelip

itirirsen

iyi

ve

adamlar ve ehrin

ban

sana selm verecekler,

st
yaparsm! dederse de O, aldrmad..

Aradan ok gemeden,
reisleri

etti.

ileri

am

ehalisi

balarnda

ileri

de-

Din

olduu halde tantana ve debdemer (R.A,) o halinde grnce

gelenleri

be iinde ka geldiler.
hep bir azdan haykrdlar:

Sen mersin!

Sana sayg duyuyor, nnde hrmetle eiliyoruz. Sana itaat ediyor, emirlerine de boyun
eiyoruz.. Mesih'in dedii kt:

Yamal st

ba

amurlanm

biri gelirse

ok

byk adamdr, ona selm verin ve sayg gsterin!

de-

miti..

Btn bunlar, Allah elisinden feyz alanlarn srrdr! nasl meydana kp tecelli etmitir, grdnz ite!..
Allah elisi'nin feyiz pnarlarndan sade mer deil,
binlerce hatta yzbinlerce insan imitir..

yan) isimli kitab, bu zamanda ne vuku

veren hakikatlarla doludur.

(Hutbetul-Be-

bulacan

haber

halde Ey Melik! Biri senden anlamay talep

ederse ve o insan mslman olursa onunla anlamakta
tereddt gsterme!

ayet

Kfir olursa ve onu yenmeye gcn yeterse,

hemen frsat karmamak

anla! anlama
belirli
bir sre iinde olsun. Drt aydan az olmasn. Himmetin
safi, olup yce memleketde bir
bulursa o zaman keniin

dini

tam manasyla yetimi bulursun. Ve herkesin sana

el-pene

durduunu

grrsn.

63

Demek her eyde

si

esidir ki

bu

esas olan nefsin tezkiye ve terbida ancak halvete ekilip Allah'a yalvarmak

mmkn

ve onu zikr etmekle

olur.

mkefe-i Melekut salar, inam

lhut alimine balar. Bu suretle de Lhut alemin nast
alemine galebe alar' Ondan sonra da lh nurlar kan-

nk ba

halet,

olmak, senin iin iden bile deildir...

air'in biri:

kseler, ne yazk ki bize bos geldi.

Dolu ve
Sonra rzgrla dolunca hafifledi ve iindekilerle umaya koyuldu. te cisimlerde byledir. Ruh inkiafle gedili

ar

liirler...

Ana

saadet

illet'den

arab,

zerine bir

damladm,

artk muhabbet nurlar zerine arl arl boalr. (Ruhun manev gdalar olanca gc ile alr..)
ite o zaman, halk kendine klmsz bend edersin,
Herkesin sana boyun ediini grrsn!
Krallardan bazlar mzraklarnn ucuna yle yaz-

mlardr:

zerimdeki Silhlar Davud

dnyann

tannm

kahramanlar

yapm

deil lkin
ona boyun emekte

biran bile tereddt gstermezler!.

Zira onda yle bir Allah emri vardr
.

ki,

Cmertlik

urunda, cimrilik ateinde yanmaa deer..

Baktmki yzne cihat kaps kapand, talep kapsndan kovuldun. O zaman, yine geri dnme bu defa da kendini zhde ver! nk insanlar iki trldr: Ya nasik
(badet eden) ya da Malik (badetsiz dnyala sahib
olan)..

Bunun canl

bir rneini,

anlatan iirinde grrz:

Sinek gibi (Mtevazi)

me! Ya da

ba

ol,

ol,

Frezdak'n Hazreti meri

kendinde

salon ortaya dme!..

aalk

his et-


Buna benzeyen
ti

64

bir iir de, Mminlerin emiri Hazre-

Ali (K.V.) sylemitir:

* stediin

ekilde, kendisine boyun eilen Melik

mazsan, bari boyun

lerinin hepisini elde

een

Dnyada
edemezsin yleyse
Onlar
bir kle ol!

ol-

istedik-

(Allah

terk et!

iin)

Hayat

iki

eyden

miyyet. Kii, bu

iki

nsan her eyi

'

ibarettir:

ey

ile

Ya

ibadet,

ya da haki-

yceliklere eriir.

mkemmel

olsa

da bu

iki

eyden

mahrum' olursa yine de O, benliine erememi demektir.

Muaviye, olu Yezid'e
tte bulunmu:

ayet

hakimiyyeti yitirirsen, hi olmazsa

mihrab

iin)

yitirme!

(ibadet

(bylece bsbtn kendini bitir-

me!)
3te

bu

prensiplerle eski insanlar, arzularna

nail

oldular.

Hatt bir ok melikleri, zahidlerin kaplarn andrmakta olduklarm grdk.. Bundan dolaydr ki Kueyr yle demitir:
Bir fakir, emirin kapsnda olursa emire de yazk
olur, fakire de.. Fakat bir emir fakirin kapsnda olursa
Hem emir, hem de fakir (son derece) mutlu olur..
Kalpler, i marifete nail olup ona Cell nuru mnke-

hastalklarn tahliye ve tasviyesi salanm

yce lemlerin kefi ve ulv mnlarn srr kendisine
bah edilmi demektir ki, artk btn melekler etrafnda
el-pene dururlar ve devaml olarak yannda drt dner*
ler... O kii artk, Cennet kklerini ve iindeki gz alc
huri ve glmanlarm mahade etmeye balar... Nitekim
Allah elisi peygamberler peygamberi Hazreti Muhammed (S.A.V.) Harise hitaben yle buyurmulardr:

if

olursa, i

Naslsn ey Haris?

Allah'a gerekten iman

ettim..

65
Her eyin hakikati vardr, senin
kati nedir?

imannn haki Nefsimi tamamen dnyadan ekip onun saa sola

yapmasn

yalpa

layormu

nledim. Kendimi sanki cennetlerde dogibi his ediyorum.

Cehenem

grp onlarn feci halini seyr ediyormuum gibi duyuyorum, kendimi.. Sanki kendimi
Rabbimin arnda apak duruyor his ediyorum...

imdi

ehlini

Allann, kalbini nurlandrm olduu bir mmini

oldum. Sen buna devam et! Sen de ey me-

tanm

mrn, gnlerini ve vakitlerini e taksim et:

te birini nefsine, tebirini Milletine,
tebirini
de Rabbna (Ayr)
unu da asla hatlndan karma: nsanlar etrafnda, ancak menfaatlar iin drt dnerler. Allahdan baka
lik!

herkes, seni kendi nefsi ve

kar

iin sever.

Allah

ise se-

ondan hi ayrlma!
Bo mit ve kuruntulara kaplma! dem kadar yaasan
dahi bir gn glgen zail olacaktr.
staz El-Cuveyn, meayihinden naklen bana anlatt: Mahmud bin buveyh'a sormular:
ni,

senin iin ister. yleyse onunla

talip

oldun
Bir

kadn

def alp

ol,

Amr

Bin Spt'ya ait olan

iirini sylerken duydum: Cesur olan kii, emel ve arzularna nail olur, yese kaplan kii ise, eli brnde kalr... Felek, tatl ve ac (hadiselerle) doludur!
Bunu
duyunca, lkenin idaresine talip oldum.
istedim,

altm

El-Hallcdaki

ve grdnz gibi ite elde ettim.

azm'm byklne bakn:

Onu kskananlar, ona

bulunmu,
cnu hulul ile itham etmilerse de o, korkmadan bu ithamlara aldrmadan lme raz olmutur! Onu gerek
lemlerin Srr 5
eitli isnadiarda


yn

ile

66

anlamayanlar onun zahiri haine kail olmular-

dr. nk onun

batnn anlayamamlardr..

Ebul-Abbas bin urey'ha sordular:

Halla hakkndaki fikrin nedir?

Benden daha ok fakih olan bir
da ne diyebilirim
rum.

ki:

adamn hakkn-

Gerekten dediklerini anlayamyo-

Ondan duyduun

bir cmleyi bizlere nakl

eder

misin?

Konumalarnn

yle diGaip olann ki

birinde bizi gstererek

yordu: Hazr olann ehadeti btl olur,

ise sahih olur...

Bu

gibi insanlar

hakknda Allah

elisi

y-

(S.A.V.)

buyurmulardr:

Ebrrm hesent, Mukarraplarm ktlkleridir.

nk onlar tecelli saffnida durup, olanlara kar nedamet duyarlar. Vaki olacak eylerden korkarlar, Tam
bir ruh perhizi iinde Allah'dan bakasna iltifat etmezler. Bu suretle onlar, mchede, tasfiye, tezkiye hakknle

toplam

da

olduklar ihmlerin kanadlar

st lemlerin perdelerini

yrtp

ile

uarlar, na-

lemlerin istikrar

ettik-

yerden karlar, nastiyet lhutiyyet sfatlar ile

kaynar. Sonra tertemiz ruhlar asl madeniyyetGrine
dnr. Vacibul-vcud meltemleri yzlerine esmeye balar. Ba's- badelmevt istirahat adrlarnda, sadakat kknde, Muktedir melik'in nezdinde istirahata ekilirler.
Sarhou baknz ne diyor:
leri

Ak

Ak, hepten yok

olmaktr, diyene Allah rahmet

etsin!...

Sapasalam

kalb

kalbimi birine kaptrrsam, ondan sade-

(Sormayn) hicrandan kalbim

gesinde ekilmi uyumaktadr.

ce

kalr.

evk

gl-

 67
mdi

ey melik! Sen de yceliklere erimek

ak.
mahbba kavumak evki kalmam ise, o taktirde halet-i ruhiyyen
iire ne kadar da uygun der:

Eer mibrem bir ihtiyac karlayamyorsan,

hacet sahiblerinin sende bir midi kalmam ise, erefi
ile yaayan ahsiyet sahibi deilsen,
gn kendinden f aide beklenen kimse de deilsen, O zaman dnyada
yaamanla lmen arasnda hi bir fark yoktur, demektedir. Zira bir kibrit p, senin hayatndan daha ok nem
tar...
Buna benzer bir iir daha:

ldrmek ve harp yapmak bize, eteklerini s-

Har

rklemek

ise

kadnlara gerek...

u halde insanlarn

kalplerini, kitablar

ve hediyeler

vererek kazanmaya al. Byklerin ve kklerin sevgi

ve sempatisine mazhar ol!
Ulemaya da ikramn olsun bol... Onlarn aklar-

kapat,

bala.
Muhammed

kusurlarn

Bir bak,

seni,

Mustafa (Aleyhisselm)

nasl terbiye etmitir:

Bana zulmedeni afv etmek, bana gelmiyeni ziyaret
etmek, bana vermeyene vermek, sktumu fikir, szm
ibret klmakla emr olundum buyurmutur. (Nezket ve
insanlk kurallarn kianata duyurmutur.
Sana gelen elilerin szlerini ayr ayr dinle, syle?
diklerini ve tekliflerini iyice gzden geir. Cevab
vermekte acele etme! Cevab
ve dnerek ver. Gelen
misafir elilerini gler yzle uurla! Tatl szlrle gnl-

ar

lerini al!

Eski bir hikye

Arap hekimi, kisrnn yanma girdii zaman, ona ok

bada bulundu bazlar bundan dolay onu knadlar.
cevab verdi: Krallk kolay deil. Herkesin gnln al-

 68
mak

lzm.. Hakimiyyet hi
bakarsn olmaz.

belli

olmaz, bugn olur

yarn

Eskilerden meliklik sana byle intikal etmitir. Senden de gelecek nesle yle intikal edecektir (nk hi

kimse burada baki deildir.)

Mminlerin emiri Ali (K.V.) nin

rneklere dikkat et: ikbal

benzerler: Meyvesi bulunt

ulan

bir nankrlk iinde

yanndan

rinden mlhem

zaman

ayrlverirler.

Oysa on-

o aatan iylik grmlerdi. nceden sevdikleri

sonradan kesmee koyuldular. Yer ehlini

lar,

insanlar bir

sinde kiilik azald,

Onda

biri

aa-

kadar olan

Tecrbe etmedike, hi kimseyi eme! Zira kiinin

oukez ii
uymaz...
nsanlardan holandn kimseleri kendine eli se.
Allah insanlardan ve meleklerden eliler semitir. Allah,
peygamberlii kimlere vereceini en iyi bilendir...
Hamama girmek istediinde, aramba gn girmei tercih et. Eserde varit olmutur: Krk gn iinde drt
defa hamam yapan kimse, fakirlikten kurtulur..
^.Allah'dan hacetlerini istemek iin, perembe ve cuna...

dma

ma

geceleri halvete ek!

Peygamberler, limler, erenler o gece erdiler muratlarna...

iir:

Hatr-u hayalimden gemiyenler oldu. Haber sorma

hayr

bekle!

Cuma gn

vardr ki, kim onu idrak ederse

mutlaka istedii olur. Lkin bu saat hususunda Gr
ayrlklar meydana geldi: Kimine gre bu saat grfn
ilk saatlerine der. Bazlarna gre bu saat gnn otftasdr. Dier bir ksm alimler de gnn sonudur, dediler.
bir saat

Fatma

(R.A.)

Cuma

gn, gnein

batn

vermek iin, Cariyesini darya dikerdi,

0 Gece En'am sresini oku, hi kimse
x

ile

haber

konuma,

zira o srede Allah, eliliini nereye vereceini ok iyi

bilendir.

(1)

Evet Allah.dan dile, Allah peygamberlerine verdiini kimseden esirgemez.

uras da bilinmesi gereken husustur ki, Her peygamberin kendisine has bir gn vard: Cumartesi, Musa, Pazar sa, Pazartesi brahim, (Allann selm zere mahsustur.

lerine olsun!)

Nuh AleyhisselamJ a Sal gn zafer mjdesi gelmitir. aramba gn Zeradety Erminiyye ehalisine galip gelmitir. Perembe ve cuma gnleri de Cihan Serveri
Hazreti Muhammed salallah aleyhi ve sellem efendimiz
(

hazretlerine tahsis edilmitir.

Mneccimler, hafta gnleri hakknda yle dediler:

Her yldzn bir gn vardr: Cumartesi Zuhel'in Pazar gne'in pazartesi ayn,
Sal merih'in, aramba
Atared'in, Perembe Mterinin, Cuma da Zuhrenindir...

Onlarn ouna

gre, Resulullahn talihi,

Zuhre

ile

ilgilidir.

Onlar bunun

srrn

zemediler. Biz

birazm akla-

yalm:

Musa (Aleyhisselm) batya doru dua

ynde tahkim etmek

Zuheii

iin...

sa aleyhisselm'm kblesi

Peygamberimiz

etti,

gnee doru

Muhammed Mustafa

doudur.

Sallallah aleyhi ve

sellem'in kblesi de Kabe'dir.

Bunlar yle bir sr kpdr ki, ona, Allah'n istedikimseden bakas muttali olmaz! nk O, Harem-i

(1)

En'am

Sresi, ayet: 124.

kar durduu

erife

oku

70

zaman, Zuhel'in oku saa, Gnein

El-Ceda da tam iki omuzu ortas hizasma

ise sola,

dmtr.
Bylece mutluluk tamamlanmtr, hi kimseye konmuyan devlet ve talih kuu sadece ona konmutur...
Hccete erimi, kelimesi ali olmu, mmeti mesud,
eriat da kavim olmutur. Ona, doudaki Trkler, batda
ise maribliler iman etmilerdir. Onlarn hemen
hepsi
klnla deil, kitab okuyarak iman etmilerdir.

imdi

Isann, Sahiln kiral ve doktoru olan Calinosla arasnda geen kssay dinle
*

Calinos, sa'ya:

Ben,

Knun aynda

Sadece bu
ter,

senden yerden adam diriltmeni istemiyorum,

fel olan

adam

iyiletir ye-

dedi.

Bana

bir karpuz getirin, dedi. Getirdiler,

adama

ve adam yank ekmek renginde bir eyler

derhal iyileti. Allann izni ile hi bir eyi kal-

ondan

iirdi

kustu.

Ve

madan ayaa

kalkt..

sa aleyhisselm Calinos iman edeceine tehdid etbalad, derken sa Mabede ibadet yapmaya girdi.
Calinos ise Esatoriye ve Kerasiye hastalna yakaland.

mee

Ve sabaha

kar

da

ld.

olu

Yusuf, Bana otlarnda byk havaslar bulunan El'herkan adndaki bir yerde anlatt. Ondan bir
nebze bu kitabda, biraz da (Es-selsebil) kitabmzda anAli

latacaz.

eyhul-slm Yusuf dedi

ki:

zamannda yanma gittim,

olu mahmuda Sabotaj yapmt.

El-Muarr'nin

Kral

Salih

Berahmdir, Resmin

da yenmiyeceini

adna

if

idia ediyor.

kail

olmad

Vezir

Onu

El-Muarr,

gibi,

hayvann


Peygamberliin de

olacam

ileri

71

akim safiyetyle

insana nasip

sryor.

bunu Kiraln yannda o kadar tekrarlad ki,

Jhayet Kral Ebul-Al El-Muarr'yi yanma artt. ArVezir

dndan elli atl askeri yollad.

eyhin yanma arkadalarndan
rumu haber verdiler.
El-Muarr de Mescide

adam

girerek du-

girdi (ve ibadete

koyuldu.)

iki

Mslim yanma girerek:

Ey kardeim olu! Bize olan oldu... Seni kral
yanna istiyor. Seni gndermezsek bunu yapamayz. Teslim edecek olursak bu da bizim iin bir ar vesiylesi olur..

El-Muarr:

gul

ol,

Sen merak etme! Misafirlerini arlamakla mebenim, beni koruyacak kralm vardr. O, himaye-

sinde olanlar elbette korur, sen tasalanma! dedi.

Sonra hizmetisine su getirmesi in emir verdi. Hizmeti suyu getirdi, tertemiz ykand ve gece yarma kadar namaz klp Allah'a dua etti. Sonra hizmetisine sordu:

Merih nerede
Filn menzilesinde

Onu

Sonra
ileti!

iyice gzelt!

duay

okuduunu duyduk:

Ey mahlkatm yaradcs,

nin yalnz senin himayendeyim

szne ilve

Ey

illetlerin

ey Kadimel-ezel ben, seVezir, vezir!... Diye de

etti.

Sabah afak skerken byk bir grlt duyuldu..

Bir de baktk ki, misafirhane, krk sekiz kii zerine yklmam m?..
Gne domak zere iken de Mektup kuu bir mektup getirdi. Mektupda eyhi rahatsz etmeyin, Vezirin


hamam ykld

stne

eyh

72

(ld) diye

yazl

idi.

bana dnp sordu:

Nerelisiniz?

Allah topraklarmm birindenim..

Herkazlsm! Sen Ali olu Yusufsun! Seni

beni ldrmeye gnderdiler ve benim zndk olduumu
iddia ettiler? dedi ve bana unu dikta ettirdi:
Beni ldrmek amacyla sabahladlar, fakat beni
ldrmee kalkmadlar. Oklarn bana nian aldlar. Fakat bana deil, benden birka mil uzaa attlar. AskerleSen,

\apacaklarn

bilemediler.

Evet, onlara, Firavun hkimiyetini sona erdiren

s-

oullarn kurtaran Musa (Aleyhisselm)m asasyla

kar ktm... (nk) ben, devaml oru tutarm, zikirle gecelerimi
ahlarm. Yemei ancak iki bayramda
ail

yerim..

Nefsimden, kt amel ve emelimden korkarm. Bu

yzden de hayvan etini yemem! Onlar, eriatn haram
btn eylerden menederim...

kld

Zavalllar bana, byle yce mertebeleri terk etmemi

emrediyorlar. Ben ancak Allah'a ibadet ederim, bunun
da istemem. nk ibadetimi srf ona tazim

karln
etmek

iin

yaparm...

mdi ey Melik?

Eer

sende bu evsaf mevcut ise bil

ki, muratlarn tmne nail, gayelerin hepsine ermi olursun! Dmanlarn kahrolur, Kalen suve ile Necai gibi
olursun! Belki de

yorulmadan btn kaleler

alan Melik Essfyan

kendisine

gibi olursun!

Birok topraklar ve ekinlere de sahip olursun! n-

k insanlar mala kymet

verirler..

Sen bu anlattm nasihati dinlersen, skender

mutlu olursun!

gibi

 73
Olmas imkn

dahilinde olan her

ey

sana myesser

olur.

Hufcbetl-Beyn)daki enteresan haber:

Hi phe etmeyin! Mutlaka adil, salih, muttaki bir

kral gelip lkeye hkim olacak! nsanlara iyilikte bulunacak.. (Herkes ondan memnun kalacak). Bu, Allah dilerse yetmi ten sonra olacak...
Buraya kadar yazdklarm, sana sunduum Rebban
lavatrmdandr... Kalp perdesi iyice aralannca, manialar ortadan kalkar. Lavh-i mahfuzdakiler ona grnr.
phesiz gayp leminden de haberi olur.
una da phe yok ki, gayb bilen Allandr. Ama dilediine de bildirir.
Grmyor musun,
krallar, srlarn
dilediklerine
yar'n Sultan Mahmutla geen macerasn dinledim.
Ey Melik! Bu nktelere ve iaretlere dikkat et. Eer
tten holananlardan isen, sana verdiim tleri dinler ve ibret alrsn.
Evet bir Melik, facir ve fasklar yanma alacana*
limleri alsn.

Onun

iin

bu davran daha yerinde

olur,

sanrm.
-

Allah bir

eye hkm

verdi mi

o,

muhakkak

olur.

Yeryzne bir varis lzmdr. Allah ona -yeryznekullarndan dilediini varis klar. Birinci ksm burada
bitmitir.

imdi

ise ikinci

ksma

balyoruz...

RAHMAN VE RAHM OLAN ALLAH'IN

SM LE BALARIM
Baz zaman kendisine ihtiya duyulan eye biz (Namus) = esas deriz: l gibi.. Lkin g durumlar avam
halk yannda, esasa ba vurmadan hal etmee alrz..

Dn

Dinin sahibi, insanlara akllarna

gre hitap etmitir. Kimine (Ahrette) ebed olan gzel
ocuklar verecek, kimine, dikensiz kira.z, kimine meyvebir kerre:

tklm tklm

leri

himmet

olmu muz aalar

verecektir.

sahiplerine de kendi cemal-i ilhisini

(Yukarda arzettiimiz

ettirecektir...

nakledelim
Ya sinek (gibi)

Yce

mahede

iiri bir kerre

daha

cl

ol,

kklne aldrma! Ya da

sakn ortaya dme!

unu da iyi bil: Zaman insann

sevgilisidir.

ba

nsanlar-

gruh var ki, Allah'a ulamak iin, kendilerine

bir mezhep bulurlar: Zhd yolunu seerler. Tebih eker,
gece ezan okur, maaralara kapanp durmadan zikrederler. Kimileri de var ki byk iddialarda bulunurlar. Bu
iddialarn isbat etmek iin de arkadana:

dan

bir

Filn

yere

git,

unu unu

bulacaksn, der.

Bir taife de var ki Nur gsterir. Dier bir taife de

szde keramet gstermek iin kabirler arasnda oturur,
bin bir eit gz boyacl yapar.
Bazlar da tlsmlarla urar, havada seccade uurur, suda yrr. Onun iin, mucize, sihir, keramet arasn
iyi

ayrdetmek

gerekir:

Mucize insana gsterilen det st hakatlerin devam etmesidir: Kur'an- Mecid gibi..
bu mucizelerin
en bydr, zira ona kar klmaz, kimse onun hamet ve azametini susturamaz..

te

 75
*

mkefe

Keramet ve

ehline gelince:

Onlar altlar, hizmet

almalar

Bu

neticesinde

kalkt. Zikirle, kalbin

ettiler,

uratlar,

didindiler.

gzlerinden gaflet

karartsn

perdesi

giderdi, kirini temizledi.

ve mcadele sonunda da O, mahede

ve mkefe ehli oldu. Bu sayede de kalbler, sadakat ve
tasdik nurlar ile nurland, mukaddes ruhlar, durmadan
gelime ve ilerlemeler kaydetti. Bylece lavh- mahfuz

Amansz alma

mnkeif

oldu.

Hasta ve

rezil

sjrr

cisimlerden tertemiz hatralar zahir

varln

kemal kalbna inklp eder. Ehli Cud, sohbetinden alacan alr, tarikat semalarndan hakikat ylolup,

dzlar parldamaya balar.

lk nce zayf bir yldz kaps alr. Sonra imann
ssl penceresinden Rabbai bir nur yaylr, da Ibrahim

kamer olur. Hakikat gneinin pnarndan muhabbet

pnarlar fkrr. Sonra saffet ve sadakatla dolan kalb,
tam bir vefakr edasyla yce himmetler burakna iner..

bir

Bir melee ve felee rastlar. tiyak kanadlar alp, hayet sular ile sulanm manev bir araziye rastlar. ByleBil-klliye ona iltihak
ce beeriyet libasndan syrlr.
eder.

air:

Teselli

unutmayacama

(Bulamadm)
aradm..
dair haremeyne yemin ettim..

arelerini

Bundan sonra

Ak-

nee

ve surur

meclislerinin

Sizi

kaplar

Sadk, derin bir vecdle keder caddelerinin

sokaklarnda haykrr: Kulunu ne diye hicranla ldryorsun?
ayet byle olan bir kuldan tahammlszlk mahede edilirse, bilin ki, onu, kudret eli bu hale sokmutur.
Balangta cunn olur, fakat sonunda bu, funun'a inkialr.

lp eder.

76

Balangta onu, bir sr name ve semalarla dolamakta grrz.

Edeb ve samim davranlar ayet onu kapdan uzaklatrm ise, anlaki araya perde ekilmitir. Yok eer
bunu kpr yapmaa muvaffak olmu ise, o kprden,
bu takdirde ilmi esar vastasyla ilmi ekber geer. O ilmi ekber ki O'na marifetler ilmi derler! Bylece O, klarn halleri ile hallenir, sadklarn makamlarnda yer
Laht hikmet aalar altnda, Rabbul-Aleminin
yannda kemal-i zevkle, derun bir nee ile istirahata ealr...

kilir.

tir.

Cisman camlar krlr, onu saadet devletine ykselOndan sonra da keramet izhar etmee balar...

grdm yzn ayann tozuna koyar. Amir kabilesinden Leyl ile Mecnunun hikyelerinden nakledilenler malmunuz olsa gerek:
Mecnunun omuzunda yedirip iirdii bir kpek grAhbablarndan

birini

dler ve sebebini sordular.

kapsn

Cevap verdi: Onu, Leyl'nn

korurken grdm..

iir:

Mecnun, boluklarda bir kpek grd.

kpek onknadlar: ni-

dan byk ihsanlar grd.. Onun bu halini

in bu kpee bu kadar ltuf ta bulundun? diye sordular.
Ne olur beni knamayn! Gzlerim onu bir defasnda Leyl'nn kaps nnde grmt (baka ey sormayn!)
Bunu, Peygamber sallllahu aleyhi vesellemden nakledilen bir haber teyid etmektedir: Zat-i Rilet penah'a:
Niin feln kimsenin cenazesini klmyorsun?
Ben namaz klmyanm cenazesini klmam, buyur-

Bunun zerine mer (R.A.) Ben onu,

ram namazn klarken grdm dedi.
du.

iki rek'at

bay-

Nafileden ibaka

namazn
yle

nasl

klaym?

namaz klmyan

bir kimsenin

diye cevap verince, Cebrail .gelip

dedi:

Ya

Muhammed (S.A.V.) Onu, bir kerecik olsun

bizim kapmzda gren olmad m? (Bir ses duyuldu)
Onu benim kapmdan geri evirirsem, kimin kapsnda
duracak?.. phe yok ki, ben onu af ettim. Meleklerim
af edilmesi iin istifarda bulundular. phesiz Allah'n
hi kimseye ihtiyac yoktur.

ONDRDNC MAKALE
insanlar, Kiraln taatma sevk edecek tler
Yukarda geen sahifelerimizde, kiiyi hkimiyete
sevk edecek olan yolu anlatmtk. Burada da baka
bir usul tarif edeceiz.

nce unu demek isteriz:

Ey Melii beenmeyip, onu (kimmi o ki, anas, babas, oluk ocuu, mal-mlk sayesinde baa geiyor)
diye ayplayan kimse
(Seninle mnkaaya girmeden
soralm): Ken'an olu Nemrd kim idi? Ba-bostan sahibi Ad kim idi? dris bir terziden baka ne idi? Nuh, Marangoz, brahim Koyun oban deilmiydi?
Davud demirci, Talt derici, Salih tacir, Sleyman
Havvas sa sara, dem ifti deil miydi Sen CenabHakk'm
yeti ile t almazmsm: Sen mlk kime
dilersen ona verirsin, mlk kimden dilersen ondan alrsn. Kimi dilersen onun kadrini ykseltir, kimi dilersen
onu alaltrsm. (1)
unu da iyi bil ki mutlaka uyulmas gereken bir Kiraln bulunmas lzmdr. Grmyor musun, ar, karnca
ve dier hayvanlarn birer emiri (lideri) vardr.
Akl kula ile dinle! anlarsan misafirler gibi durma,
ona kar gayet itaatli ol! Aksi takdirde kl, boynunu

vurmak iin beklemektedir.

eriatn sahibi, Cihann Peygamberi (S.A.V.)in
mbarek szn duymadn m?: Emiriniz, habeli bir

kle olsa dahi uyunuz!

(1)

Al-i Imran, 26


Allah Tal:

79

Allah'a ve Resule,

(Ulil-Emre) itaat ediniz! (1)

Akl
Ey
mazsn!

rzk

ve sizden

olan

buyurmutur.

demi:

sahipleri ne

gle

arayan kii! in

bo

ise

bunu bula-

ahinler gle, nasl yerlerde yiyecek buluyor kuvvetle, Sinekler zayf olduklar halde nasl bal yiyor hikmetle..

Ey akl banda
ma! Eskilerin

olan kii!

bama

Ksmet ve

Zaman ve

devletle

ura-

gelenlerden ibret al!

kaderlerine

raz olanlar grrsen onlar

ziyaret et!

nk insanlarda

yle havaslar

vardr

ki,

kiiyi

mk-

nats gibi eker.

ZTkarneyn hakkndakini duymadn m?: Krk kiiden mteekkil Hindli himmet sahiplerini grnce, onlar
rahatsz edecek, himmetlerini datacak areler dnd.
Onlara kar plnlar kurdu. Himmetlerini ve azm-sebatlarn davullarn kard grlt gibi grltlerle

datt.

Birlikleri

dald,

zerlerinden silindir gibi geti.

Kitabul-Melik adl eserimizde serdettiimiz mnalara bak, onun muhteviyat sana yeter sanrm.. Verdiimiz

iaretlerden faydalan! Kelime yalanlama!

nk

onlar

mucizelerin kardeleridir.

unu

da

iyi bil ki,

basz

cisim,

gnesiz gk dn-

lemez.

Yeryz, imar, ticaret, ziraat, zenginlik, fakirlik,

mlk, siyaset, emirlik ve vezirlik gibi unsurlar olmadan
yerinde duramaz.
halde her ey birbiriyle tanzim ve tertip edilmektedir. Bu hakikatlar size sonradan aklayacaz...

(1)

Nisa

suresi, 59

ONBENC MAKALE
YERSZ DELLLERN RILMES
Delil

hakknda ortaya kacak

Ey nnazara

itirazlar bulunabilir...

inizden hi kimse yok ki, ortaya

att bir mesele 'hakknda bir delil getirmesin.. Ancak
getirdii delili, baka biri nakza kalkr.
Pekl imdi soralm: Nakza urayan ey, nasl delil
ehli

olabilir?..

nakz edene gelince: Eer onun delili de baka

bir delil ile nakz edilmi ise, ona illet girmi demektir ki,
delil dizisinden kar. nk nakza urayan ey illete maruz kalm demektir. yleyse her delil sarslm ve hatta
hastalanmtr.. Kesinlik ifade etmekten aciz kalmtr.
Bunu ylece izah etmeye alalm:
Delili

menkul veya makul olup da ona

nakz ariz olursa, hkm veya kavli btl olur. ayet kavli
btl olur dersen, eriat
olursun. nk hkmle
kavi birbirine tabidirler.. Yok eer hkm btl olmutur
dersen o zaman onunla amel de btl olmu olur. Eer bu
Serdedilen

delil,

ykm

dediklerimiz sabit olursa

berce

boa

getiren) in

km

olmaz

anlayndan

hem

kavi,

hem de hkm

bera-

m?

Binaenaeiyh mstedil (delil

meydana gelecek eserler nerede

kalr?..

Farzet ki,
delildir, pekl

delilin,

kyas yolu

ile

elde

edilmi

akl bir

nakz edilmi menkul bir delile istinad

etmek suretiyle nasl elde edilebilir? Eer kyas deilse,
sorulan soru nasl neticelenecek?
halde tahlil ve isbat
ibu,

 81
hkm btl

Eer

szn illet
ve malln emberine girdiini farkedersen mallden ayrlan illetin ne olduu sorulur. Yoksa illet mallden ayr
deil midir? Eer mallden ayr deilse delil olmas nayoluyla elde edilecek

sl

mmkn

oldu.

olabilir.

gayet malln iinde ise illet ya onun cinsidir veyahut da gayridir. Eer onun gayri olduuna kail olursan
yle ise szn aklamak iin delilin nerede ? Eer o onun
cinsidir dersen illiyet ve malliyet mnasebetlerini tam

eyi an-

Bir

Fakn

layan herkese
edilmitir.
delil

Buna

nerede?

Fkh

deniliyor.

ona nasl

tahsis

dair eserler gsterin hani nerede? Kesin

Gr

nedir? Mnazara, ncaveze ne ifade

ederler?

Mcavereyi aklama usul

ile

hccetten

mkln

edersen ve bunu da: -Biri bir

aklamada bulunduunda- Falan kimse aklama yapt,
falan kimse mektubunu aydnlatt diyerek aklamaya
giderilmesidir diye tarif

kalkrsan ve

burhan da rtlrse, hccet

mekle bir eyler elde etmeye kalkman neye yarar
delil,

Delillerin birbiriyle

atmas

bike veya Cidali Cebal usulleriyle

getirdim dersen bu

bo

halinde Cidali

getirki?..

mtea-

hasmnn srtn

szler ve istilhi lfzlar

yere

eer

de-

metni nakzla ve hasmlar tarafndan frlatlan illetlerle kesilirse mutlaka kayda deer bir cevap vermelisin.
da iyi bilinmelidir ki (buras demagoji ve elimsiz
lilinin

savunma
mdahale

yeri deildir.

Cevabn

sualsiz ise

bu zayf

bir

Meselenin bizatihi kendinden ise nakza

kesin bir delil getirmen icap eder. Zira nakza
delil hasta bir delildir ki, cevaba elverili olamaz.
Hccetten veya sylediin eyi tarif etmekten soruakl veya
lursan, bu husustaki bilgin nakza
nakli bir delil tekil ediyorsa isbatlayabilirsin. nk bir
olur.

uramam

uram

uramam

Alemlerin

Srr

82

ya kendi nefsiyle olur ya gayriyle olur*. Eer

kendi nefsiyle olursa o artk kesinlemi bir delildir. Tasdiki burhanlarn burhan da tasdik saylr.

eyin

tarifi

adamdr! Bu bir gecedir.. Bu bir

gndzdr.. On, beten oktur dediim zaman, bunun
isbat edilmesi gerekmez. nk bu, bir burhana muhta
Bu

Mesel,

bir

deildir.

te bir mesele hakknda delilin byle ak ve seik

olmal. nk byle olursa illet mallnden ayrlmaz.
Burhanlar, genellikle tasdiki, yahut sebepleri aklanm,
yahut da nakz edilmemi menkul burhanlar olmaldr.
Zira menkul bir burhan, nakza urarsa, delilin hk-

zail olur.

te kesin
Sonra
yorsunuz.

siz,

delil

szmzn mans budur!

Haber-i

hd ve

mursellerle istidlal edi-

urakonuulmutur.- Sonra M-

Biliyorsunuz ki bunlarn bazlar

mtr

ta'na

-haklarmda ileri geri

tevatir de sizce delildir. Onda da gerek eletirme ve ara*

temaya nem

babnda hadiseler ve mnakaalar koparmaktr. Hakk meydana kartmak iin gerek aratrc says ise cidden
azdr...

veriyorsunuz. Zira gayeniz, riyaset

ONALTINCI MAKALE
TAHARET, DAB VE SEBEPLER

temizliinin farz olduu iyice bilinmelidir..

temizlii, kalbi, Allah'dan baka her eyden te-

ve

mizlemektir..

Kalbde, bu safi,

kmil tahareti bulursan, bil ki, o

kalb, Rabbani feyze, Ledunn ve ilh ilimlere mahal ololur. Esrar perdesi alp, keramet pnarlar fkrr.
Akl, ehvet ukurlarndan havas ve maarif semalarna
uruc eder. Bundan sonra da Rubbiyyet srlarna eriir.
Bylece kemale ermi akl cevheri murakabe krssne

mu

Sonra Hazret-i El-Kuds arna ykselir.

Ondan sonra da kendisine ok mkellef ve deerli bir ak
sofras takdim edilir, mahabbet ziyafeti ekilir.
Ondan meydana gelecek nurlar, karanlk tabiat heykellerini aydnlatr. Temcid lavhnm stnde tevhid kalemi yazmaa balar.

oturmu

olur.

Bakarsn

ki,

onlardan kimi said (Mutlu) kimi

(bedbaht) olarak kayda geer..

Bir kerre de sana bu i lemi

me

asla

aldrmazsn (ondan

mnkeif

hi

ak

oldu mu, l-

korkmazsn!)

nk

lm, aslnda sevgileri birletirmekten baka bir ey deildir (Vuslattr!)

kadar var ki birbirlerinden nefret

eden ruhlar ayrlmlardr.

Onlara:
Doru sylyorsanz, haydi lm isteyin, denilecek.. nk o ruhlar lm talep etmezler., (daha dorusu buna cesaret gsteremezler..)

Bir

nazm duydum:

84

Karlatn

ac,

eer

sevgili-

hirleeceksen diner...
Tahliye yurdunda, visal kseleri sana sunulduunda,
yzne hafif ve serinletici meltemler esecek ve takdim
mnadisi: O halde nefaset isteyenler, bunu arzu etmelilerle

dirler (1) diye

haykracak.

ite o zaman ruhun aydnlatc bir melek olacak.

unu da bilmeni isterim: Allah mahlk at yaratm
ve onlar
1.

2.
3.

snfa ayrmtr:

snf -ki onlar meleklerdir.Mcerred ehvet snf -ki onlar hayvanlardr.Akl ve ehvet snf -ki onlar insanlardr..
Mcerred akl

Grlyor kii dem oullar her iki taife arasnda

bir varlktr.
Akl, ehvetine galip olanlar, meleklere, ehveti akllarna galip olanlarsa hayvanlara iltihak ederler.. Kur'an- Kerim'in bir yetinde (Emrolundiiun gibi doru
ol!) buyur ulmutur..
(te i temizliini elde ettikten sonra)
temizli-

ine

dnersin.

Bu

gerekletirmek

iin

tm

dinle:

nce tertemiz bir su al! Abdesttan nce elini iyice

yka! Abdest alacan zaman kbleye dn! zerine su

sratmamaya dikkat

et!

Besleme ek, misvak kullan, farza balarken niyeti

ce unutma!
Abdestin farz altdr: Yz ykamaya balarken niyet etmek, yz ykamak, kollar dirseklere kadar ykamak, ban n ksmn mesh etmek, ayaklarn topuklar(1) Et-Tatfif:

26.

85

birlikte

ykamak. En sahih

(yette belirtildii ekilde

kavle gre tertip azalarn

ykanmas)

Hayzdan = kadnlarn ayba

(1)

hallerinden

ykanma-

lar da farzdr.

Cenabetten = cnplkten ykanmak da farzdr.

Cnp kimsenin ve aybal kadmm, ykanrken niyet etmeleri farzdr.
Abdesti bozan hususlar:
Uyumak, hangi nedenle olursa olsun akln zevali
(gitmesi), erkein kadna dokunmas, -yalnz dokunann
cteil de dokunulann da abdesti bozulur.- Bu hkm en

doru

kavle gredir..

Ferce (avret mahalline) dokunmak... (2)

Camiye girme adab

Camiye sa ayakla

girilir, sol

ayakla

klr. Kii,

kbleye arkasn evirmez.

Namaz klarken gnee veya aya doru durulmaz..
Ancak gne ve ay perdeleyecek bir mania bulunursa o
zaman o tarafa durmakta -kbleye dt takdirde- bir

saknca yoktur.
Taharet almak
Her temiz olan bir eyle kii taharetlenebilir.. Ancak
ekmek ve sair kendisine sayg duyulan yiyecekler gibi
eylerle taharet yapmak asla caiz deildir. Peygamber
Sallllahu Aleyhi Vesellem buyurmulardr:
:

(1)

mam

olduu iin, abdestin farzlarm kendi

mezhebine gre sralamtr. Hanefi okuyucularmn bir
yanlla kaplmamalar iin, bilhassa buna dikkatlerini
Gazl afii

eker ve hanefilerde abdestin farz drrt

olduunu hatrla-

trm.. (Mtercim)
(2)

Bu saydklarnn bazlar,

hanefilerde abdest bozmaz.

(Mtercim)

 86

Kemiklerle

nk

taharetlenmeyiniz!

onlar,

cinden olan mmin kardelerinizin yiyecekleridir. Allah

c kemikleri etlendirir de onlar ondan yerler.,
Helaya girerken kii
duay okur:
Allahm sana btn pisliklerden, murdar ve necis

eytandan

snrm.

Heldan karken kiinin okuyaca dua ise udur:

Allahm beni afv et! Benden ezay (beni rahatsz
eden eyi) gideren ve bana salk veren Allah'a hamd olsun!

Durgun suya, yer yarna, sokak ortasna, deniz kysna, meyve veren aa ve dier aalarn altna abdest
bozulmaz..

Teyemmme

gelince

souk, vyara ve benzeri zrlerden dolay kii te-

er'an makbul olan

cuttaki tehlikeli

yemmm,

bir zr, korkutucu

yapabili.

Teyemmm

Anlattmz

toprak ve ele

yapan

tozla yaplabilir.

zrlerden tr, cnup, hayz, lohusa gibi

ykanmalar gereken

kimseler

Teyemmm, yz ve

teyemmm

edebilirler.

darbdan ibarettir.
teki fakihler, ta, duvar ve her toprak cinsinden olan
eylerle teyemmmn caiz olduunu Lylemilerdir. Lkin bu, vaktin duhulundan (yani vakit girdikten) sonra
yaplr. Teyemmm yaplrken elde bulunan alyans karlr. Teyemmm eden kimse, abdestli olan kimseye na-

maz

kldrabilir.

eller iin, iki

Bunu Peygamzer

(S.A.V.)in

ashab yap-

mtr.
lar

Temiz olmak artyla, yaralar zerine sarlan sargzerine abdest alrken veyahut ykanrken mesh et-

mek

de caizdir.

87

NAMAZ
1

Bu

bahsi, fazla deil, sadece iki

makalede zetleye-

ceiz.
Birinci makale,

batm hkmleri ve

makale de
namazda duyduklar manev

zahir hkmleri, ikinci

ariflerin

hakkndaki bilgileri ihtiva edecek.

Bilmi ol ki, farz namazlar be vakit namazdan

zevkler

iba-

rettir..

Rektlar on yedi, snnetleri ise ov sekiz rekttr.

Zahir hkmleri unlardan ibarettir:
Temiz bir su ile abdest almak,* elbiseyi temizlemek,
bedeni temizlemek, namaz klnacak yen temizlemek, kbleye dnmek, Fatiha okumak, rk ve sucudda iyice durmak, iki secde arasnda dorulmak, rkdan dorulmak,
rkda defa (Sbhane Rabbiyel-Azm) secdede defa (Sbhane Rabbiyel-Al) demek, -en az budur. Bundan
fazla da sylenebilir.- Namaz vakitlerini bilmek...

Namaz

vakitleri

sadktaki afak skmesidir. Eda vakti gne douncaya kadar uzar.

le vakti, gnein gn ortasmdan batya doru
meyletmesi zamanmdan ikinci vakti girene kadardr.
kindi vakti, lenin son vakti olan her eyin glgesi
iki misli olduu zaman balar, gne batana kadar devam

Sabah namazn

vakti, fecri

eder.

Akam

balamasyla balar. Yats

vakti ise, gkte beliren krmz afak'm gaip olmasyla
girer, sabah vaktine kadar devam eder...
Ebu Hanife ile El-Muzn'ye gre, beyaz afak gaip
olduu vakit, takvaya eren ebrarm namaz vaktidir...
vakti, gecenin

 88
Ezan artr, farz deildir.

(1)

Namaz

klarken, edeb kurallarna riayet etmelisini

Fadiahtan ekinir gibi Allah'dan hay edeceksin.
Sana bakanlarn, ehveni yapma! beni! mealindeki
haberi duymadn

m?

Kur'an- Kerimde: Yoksa onu kimsenin grmiyeceini mi sanyor? buyurmutur.

Allah,

namaz vakitlerine (bilhassa dikkat etmelisin!

Yalnz le namazn, ok scak olduu gnlerde biraz geciktirirsin, nitekim Allah elisi: leni soutun
(geciktirin) sabah
aydnlatn, ikindiyi geciktirin. buEvet,

yurmulardr. Sonra

klarsn: Duh, teravih, iki

marip arasndaki namaz, gece namazlar, Cumann* on
nafileleri

Snneti gibi namazlar...

Cumann adabna da
miye

erken gitmek,

riayet etmelisin:

Kehf

sresini

Ykanmak,

okumak,

ber (S.A.V.)e bolca salt-selm getirmek

ca-

Pe;

Cumann

larmdandr.

O gn

on iki rekt hacet namazn alt selmla klarsn. Fatihadan sonra (o namazda) bir ayetl-Krs ve
ihs okursun.

secde edersin
Lebisel-izze,

tukrimu

Namaz tamamlayp fari olduktan sonra

ve secdende unu sylersin: Sbhanellezi

ve kale

bihi,

bihi,

Sbhanellezi tatifu bilmecdi ve

Sbhanellezi ahsa klle

hanellezi la yenbeittesbihu ill lehu,

eyin

bi ilmihi, Sb-

Sbhane

zilizzi velf

Sbhane zittavli verrahmeti, Es'elukellahummje

maakidil-izzi, min arike, Ve munteharrahmeti min k}-

keremi,
bi

tabike,

(1)

Ve

bismikel-azemi ve Ceddikel-Al ve bi kelimatv-

Hanef ilerde ezan Snnet-i Mekkededir. En dorusu mam

Gazl'nin bu fkh meselelerini malmat kabilinden okumal, tatbik bakmndan herkes kendi mezhebinin icapla-

rn

yapmaldr. (Mtercim)

 89
kettammati klliha elleti l ycavizhunne birrun vel facirun, en tusalli al Muhammedin ve Ali Muhammedin.
Bu duadan sonra mmkn olan eyleri dilersin.
Necisli yerlerde, gasp edmi topraklarda, ipek elbisenin iinde, altn yzk giyinik olarak namaz klamazsn!
Namaz, son derece tevazu ve huu iinde kl!
nsanlar cemaatle namaz klmak iin bir araya gelince sanki kyamet kopmu da bir araya gelmiler sanacaksn.
Ezan okuyan kiinin sesini, srafil'in sr sesi olarak
telkki edeceksin.

Hatibin konumasn da, Cenab- Hakk'n kullarna

tevbih ve itabla tecelli etmiesine kabul edeceksin.
Namazda hep beraber ayakda durma, araf attaki
Allah'n huzurunda durmak gibi sayacaksn!..

Sonra topluluun camiden ayrlp

dalmasn, kya-

metteki dalmaa benzeceksin! Malm olduu vehiyle

oradaki insanlarn bir frkas cennete giderken dier bir

frkas da cehenneme
Abdestin

srr ve

gidecektir.

hikmeti: Azalan temizleyip terbi-

ye etmektir.

nsan tpk
ye ve

kma

bir

aaca

benzer:

Nasl

ki

aacn

terbi-

bakma

ihtiyac varsa ite insann da terbiye ve bayle ihtiyac vardr..

Evet aalar budamak, molozlarn almak,

olmak ve trnaklar kesmee benzer.

Zaman zaman

ykanp

aalarn sulanmas

ayn

tpk tra
insanlarn

temizlenmesi iin abdestle gusla benzer.

Aalarm etrafn temizlemek, insann ruh yapsm
.ayakta tutmak iin gzel huylarla sslenmesine ne kadar

da benzemektedir!...

90

Evet insann, dnyev tortular atmas, ruhan gelimesini engelleyecek manialar arkaya atmas, marifet
baklalarn bitirir, kalbi bir takm irkinliklerden, temizler.

aacn

insan

nehirlerinin

hayet gz yalar ile sulamak, akl

kenarlarna fazilet pnarlarn aktmak, o

aaca, muhabbet kularnn tmesini tevhid

blbllerinin

akmasn

kazandrr.. Marifetin tm, bereket havuzlarnda parldayan yakn nurlar, sadakat melteminin safas, marifet bahelerinin geidinde iman nuru ile alev
alev olur...

Ezel Mnadisi, mritlerin kalbleri ile yle arr:

Baka kalplardan, ne arkl ve ne de garpl olan

ate demeden
zeytin

aacna

bile

yanmak hassasn tayan mbarek

brnn!

u kuds
mektedir:
M'min

hads,

bu gerei ne kadar gzel

dile getir-

kulum, bana nafile ibadetlerle yakladevam eder. T ki ben onu severim. Bir de ben onu
sevdim mi, artk onun grd gz, duyduu kula olurum. Benimle duyar, benimle grr.. Benimle gren, be

maa

duyan kuluma vereceim mkfat'n en az udur:

benimle kendi arasnda olan perdeyi kaldrr, ve misalsiz
beni temaa eder. Ona yle bir nur bahederim ki, gerek
hakikatlar -batllardan- ve gerek malmatlar -cahildenayrd eder..
ri

imle

Aklamas

Nafile namazlardaki
leri,

onlar mukaddes

mahede
gnei

snra

ederler, kalp

domaa

huu

ve vecd iinde olan kalberitirir. Rubbiyet cellini

hakikatlar

balar, akl mizan,

zahir olur.

semasndan

marifet

yakn kprs

gibi


te

bu,

Peygamber

91

(S.A.V.)in:

Onunla

bizi, ra-

hata erdir ey Bill! sz ile, Cenab- Hakkn: Secde et

ve yaknlk elde et! kavlinin ak bir ifadesidir!
Cafer Essadk der ki:
Bir

arif,

yceliler sahibine secde edince -aradaki-

perde kalkar, temiz kalpler sidre-i Mnteha'ya ykselir,

Mukaddes nurlar tecelli eder, Hakkn harem bahelerinin
kaplar alr. O, bu halet iinde yayanlara istediklerini
verir.

Tevhid ehlinden bazlar bunu, yle ifade etmilerdir:

eyler istiyorum, o da benden istiyor. stediklerimi, onun istei urunda terke hazrm!
Namazda, kalpler hayvani hislerden arnnca, kalb
sahalarndan vesvese karanlklar, gam bulutlar bertaraf
edilmesi iin mahede hasl olur.
O sayede felekleri, melekleri aynelyakn grmek iden bile deildir.

Ondan

bir

El-Kaz Elbest der

ki:

Hakk

grmek, ancak ondan bakasndan kr

kalmakla mmkndr! Onu, gzleyen gzler mutlaka onu
grrler. O, her eyde zahirdir. Ne var ki, maiet derdi
ve mansz hevesler araya perde geriyor..
Evet, kalb, iinde bir aac bulunan arsaya benzer.
Biri o aacm altnda namaz klmak ister. Fakat stnde
onu kraat ve mnacatmn lezzetinden mahrum edecek
fazlasyla cvldayan, yksek sesler karan kular var...
Kalkp kular kovacak olursa namaz vaktini ve o derun
zevkleri karacak.. O dern lezzetleri elde etmek iin
aac kknden ykmaktan baka are bulamaz..

te sen

aacn

diktin Aade kalbine dnya sevgisi

c vesvese ve gam keder kazanmakla doldurdum Kurtulmann aresi kalbine dikmi olduun o dnya sevgisi aakesmektir. (Sen de yle yap ite!)

cn

Cneyd: Dnya zntsn braktm iim yoluna

girdi, ahiret zntsn terk ettim, kalbim dzeldi.
Namazdaki hikmet, hadimin mahduma takarrup etmesi eklinde tecelli eder. nk onu mahdum, daima zl
ve inkisar kalbnda grr.
Sen de hi farkna varmadan, Allah seni namazda
byle durduun iin Makam- mahmuda ykseltir.
Sokrat'n: ibadet ekillerinden ve tezahrlerinden
ykselen nameler, dnen afak- Semay n n nlatr.
sz gayet dorudur. nk dua ve niyaz kaplar aktr. Bunu Kur'an- Kerim'de anlatmtr: Gzel kelimeler
ancak ona ykselir. Onu da iyi amel ykseltir. (1)
Davud Peygamberin mizmar malmdur. Bir eye ihtiya duyduu zaman, nefisleri ile mcadele eden kiileri
arp mihraplarnda durdururlard.
O mizmar, Mritlerin kalblerini teshir etmek ve Davudun ihtiyacnn biran evvel karlanmasn salamak
iin, onlarn himmet ve niyetlerini bir noktada toplamak
,

amacyla durmadan alnrd. Ve bu

tiyac derhal grlrd..

Davud'un ihyaplan dualarn

suretle

Istiska iin

icabeti gibi..

Kalb ller, ancak mahallin taharetiyle zahir olur.

Kalplerden perde kalkarsa, engeller de kalkar. Orada
Hak yolu uzanr, marifet cennetlerinin kaplar da alr.
Dnya sevgisi ile kararm ve lekelenmi ard duygular/
yerini iyi ve makul duygulara terk eder. Durum bu oluntca, ihtiyalarn mevlna arzetmekte bir saknca grme!
Kalbine nedamet gmleini giydir, yzn tevazu^
toprana koymakta da beis grme.
unu da iyi bil ki, her eyin bir vezni vardr. iirin
vezni ise Aruz'dur.

(1)

Fa tr

Sresi, yet: 10.


Mmeyyizin

93

ey

incelemekle olur.
Yiyecek ve iecekler kaplarla ve avularla llr.
Sofilerin ls de ibadet iin gndz ve gece vakitlerini
iyi

lleri bir

ayarlamakla olur.

konumas,
insicaml konumakla olur.
Hatiplerin ll

ve

Kyametteki mizan

da,

ayarlamak

szleri iyice

yapm

olduun

amelleri l-

ecektir.

Gnah

yaptn

kt ilerin zulmetiyle, sevap

kefesi de yaptm iyi hareketlerin nuru ile dolacaktr.
yleyse durumunu iyice incele ve davranlarn da dorult. (Doru yoldan ayrlma!)
ibrahim Aleyhisselm, tetkik ls kendisine zahir
olunca nce tetkik yoluyla grd e3 r e bu benim Rabkefesi

...

bimdir, dedi.

Sonra kendisini,

imknna

iki

kefe arasmda

dimdik durmak

sahip olduunu grnce: Yzm

ynelttim! demekten kendini alamad.

(Allah'a)

ONYEDNCt MAKALE
Havas'n says, saylmayacak kadar oktur, zm
irin tefsiri yoktur.

niin ishal

Mshil ilc

ile

yapyor, bu niin kabz

Kabz

ilc gibi... Bu,

yapyor diye soranla-

yz.

O
zeri

halde eriat Tabibine, hell, haram,

eyler

gibi

mubah ve

vazetmi olduu esaslara nasl

ben-

itiraz ede-

biliriz?..

Kurann havassmm ifasnda neye

Onda

zel

anlamlarn

Vakie sresi

tereddt edersin?

zel kaideleri vardr.

Bu, zenginlik ve mal elde etmek

iin okunur. Gam, kederi bertaraf etmek iin Duhan sresi, bel ve bakalarndan gelecek her trl zararlar gidermek iin de Kehf sresi okunur.
illar tek kullanmak mmkn olmad gibi, yetleri de tek okumak -ona bir sre katmadan okumak- matlubu hasl etmez.
gibi..

Mneccimi susturmak iin bir mesele..

Kre noktasnda doan bir kulda tasarruf sahibi
olan
yldz onda nasl tasarruf etmitir? Tab'i ile mi,
yoksa cinsi ile mi?..

u
u

Yoksa Hasiyyeti

Eer

Tab'i

ile

biatlar eitlidir.

ile

mi?..

tasarruf

Eer

etti,

dersen biliyorsun ki ta-

Cinsi ile dersen,

o,

semavdir,

bu

Turabdir (topraksal) dr diye karna karz. Eer

Hasiyyeti ile dersen, Hasiyyet, baks olmayan bir arazdr.

ise

Hasiyyet
sorarz:

ile

olduunu

kabul etsek

bile,

sana

unu

yldz da
yoksa ahsta mdr? Bunu
mutlaka aklaman ve isbat etmen gerekmektedir.
Hasiyyet,

NSEKZNC MAKALE
nsanlar havas hususunda
farkl

fikirler

ihtilf

ortaya atmlardr.

etmilerdir. Yani

Bitki ve hayvanlarn

hasselerine gelince, bunlar, saylmayacak kadar oktur.

Tavanlarn cierleri, cierlere iyi gelir, gzleri de

gzlere iyi gelir.

Domuzun

ya,

hayvanlarn

yemine

elverilidir.

Eein

beyni ldrcdr.

Hudhud'da birok yararlar vardr ki, bunu, (Kitabl-Hayvan) sahibi geni olarak anlatmtr. Fazla hararet ve fazla souk ldrcdr. Yemekten sonra su imek
zararldr, idrar inesi telef edicidir. Hyarn znden az
yararldr. Tah seks gcn artrr. Et yanisi de nk faidelidir.

Nar suyu imek mideyi

rahatlatr. Karpuzun faidesi

de oktur.
Meyvelerin en
ten nce yenendir.
bile zararldr.

iyisi,

en olgunudur.

En

iyisi

yemek-

Armut mstesna yemekten sonra az

Yemekten sonra hemen su imek mekruhtur. Azar

azar iilmesi mstahabdr.
Yaz gnleri ac yemek ok faidelidir.

ncir ve zm gibi meyveler insana ok yarar. Narn

az, yemekten sonra yararldr.. Uyku zamannda yemek
de makbul saylr. Narn az, yemekten sonra, uyku za-

man
ldr..

zararldr. Bilhassa ekisi, seks severler

iin zarar-

ONDOKUZUNCU MAKALE
ecekler hakknda.
Skencebn, Zl-Karneyn iin yaplan ilk araptr. Bu-

nun en

iyisi

en ok

bekletilenidir.

deyi rahatlatr, cierleri

r.eke, nilfer araplar
gelir.

Elma suyunda

bin takviyesinde

souk

Nar suyuna

serin tutar.

da bilhassa

zihin

gelince, mi-

Haha, meaklna iyi

firok faideler vardr. Bilhassa kal-

yarar grlmtr.

Gl arabna gelince, bu da safra bulantlarn nler. Ayva'da da eitli faideler mevcuttur. Daha dorusu
her vcuda, neye
ise onu vermelidir. Mide alteylere mahal olmaldr. ayet saydmz meyve sular

alm

baz midelere zarar veriyorsa o zaman ieceklere tahamml olmyan midelerin sahipleri perhiz yoluna gitmelidir.
Radis-i erifte varit

dr.

olmutur:

Mide,

hastalklar yurdu, perhiz ise illarn ba-

yle

her bedene

ise,

erbet imee

alm

alt eyi veriniz!

vcutlara ihtiya

annda er-

bet verilmelidir.

Ebu Talib Ei-Mekk der ki:

Salam iken il imeye yanamayn. nk

lnza

sa-

zarar verir, illar son baharda kullanmak,

baharmdakinden daha

iyidir.

o,

Baklalara geline, en yararhs Helyun

bni Kuteybe Peygamber

rivayet eder:

ilk

nk o mevsimde meyve

bol olur, illarn tevlid edecei zararlar

unu

o,

(S.A.V.)in

bertaraf eder..
ile

Istinatr.

yle buyurdu-


Drt

haie vardr

97

ki Cennettendir. zerlerine

her

gece cennet suyundan bir damla damlar. (Onlar unlardr) Isfina, Hindiba, Helyun, El-His..
:

HeTyun, vcudu ya tutar, El-His kan yapar.

Yumurtann en yararls, rafadan olandr. Hyarn

en

iyisi, iidir..

Allah'n Resul (S.A.V.) buyurmulardr:

Ya olsun, kuru olsun

incir yeyin!

nk

o,

cz-

zam, frengi ve nukres hastalna iyi gelir..

Doktorlarn iddiasna gre, incir fcayz kanma da

iyi

gelmektedir.

kan karpuzlar sona kalan karpuzlardan daha

Son baharn hyar hummadr.

lk
iyidir.

Sonbahar rzgrlar nezle yapar. Herkesin itii kaptan su imek birok hastalklar tevlit eder. drar inesi

Karpuz ekirdei yemek, idrar zorlatrr. Hamam

ve pis yerlerde mercimek suyu ile ykanmak mekruhtur.
Mercimek suyu ile kaplar ykamakta beis yoktur. ven,
bedende hasl olan rutubetleri kurutur. Kiiyi imanlatr
ve ayn zamanda esmerletir.
Susam macunu, sa diri tutar, teni yumuatr. Ayaklardaki atlamalar nler, Czzam hastaln da nler.
Kabak, kara bulanty nler, kabak tatls ise azdaki kurumaya aredir.
En yararl tatl, hamuru ekerinden fazla olandr.
Tatllarn en gzeli yumurta tatlsdr. Kadayf tatls,
tatllarn kiraldr.

En yumuak

tatl, sabuniye

ve kfuriye tatllardr-.
Badem ezmesi ardr. En iyisi iyice olandr.
Et yahnisine gelince: En iyi pienidir. Bunun en lezzetlisi, kei ve koyun etinin tazesinden yaplandr. Risalet-penh efendimiz
(S.A.V.)
yle buyurmulardr:
lemlerin

Sim

98

Kardeim

ettim;

bana

gcmn azaldn ikyet

yememi tavsiye etti. Onu yeyin-

Cebrail'e cins

et yahnisini

kudretime kavutum..
Tavuk etinden fazla yemek, vcudun hemen her yerinde hararete sebep olur.
ce eski cins

Kzarm

kuzu

eti

biraz

ar

olmasna ramen

ye-

meklerin en gzelidir.

bahsedelim
Bir defasnda Osman bin Affan (R.A.) Resul Ekrem'e (S.A.V.) fndk ve fstk'tan yaplm kadayf takdim ve ikram etti.
Efendimizin mbarek yz burutu ve bu zengin

yemeidir! diye sylendi..

Sonra kendilerine st ve hurmadan yaplm bir yemek takdim edilince Aie (R.A) ya dnerek yle buyurdular:

Ondan

ye ey Aie! bu, insan semizletir... Peygamber (S.A.V.) umumiyetle bal yerlerdi.

Dnya zevk ve lezzetlerini elde etmeye gc yettii
halde bunlar terk eden kimse saysz ecir ve mkfata

mazhar

olur.

nk

o,

nefisle

ekimi, nefsin

gzel ve^

cazip gsterdii eylerden uzak durmutur..

Bu

elimsiz

dnya ve karanlk hapishaneyi

'terk etti-

in zaman

neye zlyorsun? Sen aslnda zelil olan eyleri

terk etmi oluyorsun.. Sen bunu yapmakla yceliklere
ykselmi oluyorsun. lmi, tevhid gibi yce bir ilim elde
etmi oluyorsun ki o, Allah bilme ve tanma ilmidir..
Akl ve nakl delillerle Allah' bilirsen, sana yle bir

kanad taklr

ki onunla

nk ruhlar snftr:
1

Arif ruh,

melekt lemine uar gidersin.

Nazik
Zahid

99

(ibadet eden) ruh,

ruh...

Bu n bir araya getirebilen kimseye lm ve dnyadan g zarar vermez. nk o, artk kemale ermi,
daha dorusu kemal lemine ykselmi, sonsuz mkfatlara nail olmutur. Ona yle yksek makamlar, mukaddes nurlar ltfedilir ki, ruhan meleklere orada komolur. Onlara yanna gelip, hi duymad,
grmedii
birok ilimleri ona retirler.
Bylece o, bu tefessh etmi dnyadan ayrlr, hi
bozulmayan ve nimeti bitmiyen bir leme karr gider.
Bir Hads-i Kuds
Kullarm iin cennette, hi bir gzn grmedii, hi
bir kulan duymad, hi kimsenin natr hayaline gelmedii mkfatlar hazrladm.

Bu

kuds hads; Cennette, cennet nimetlerinin teidrak edemiyesinde, insanlarn grmeden yaamadan,
cekleri bir nimet olduunu gstermektedir.

nk

tanmadan, grmeden

onu,

tarif

etmek im-

knszdr..

gc yetmiyen bir hadm, nasl onun

lezzetini bilemezse,
Kuds hadsde anlatlan Cennet nimetleri de grmeden, tatmadan bilinemez..
Cins ilikiye

u halde
te

onu, ancak, gren ve tadan

bilir..

o byk nimet, kerim olan Yce Allah'

ma-

hede etmektir.

grmeden mahede lezzetini idrak etmek

mi istiyorsun. te bu imknszdr.. Korkaklar harbin lezzetini idrak edebilirler mi?
mdi

sen,

Bunca

gaflet ve masiyet

kalkmasn nasl

istiyebilirsin

iinde,
..

aradan

Duymuundur:

perdenin


Zeynel- Abidin (R.A.)
kendisi

ile

100

namaza

durduklar

mahbubu arasndaki perde kalkard.

zaman,
Kalbi

ile

yce melekt leminde seyran ederlerdi...

M'minlerin emiri Ali (K.V.)nin:

Semavat yolunu sorun bana da size haber vereyim! sznn anlam bundan baka nedir ki?..
Sen ey gafil Ey nefsinin kulu ve ehvetinin azat kabul etmez esiri! Demek ki, ebrar ve mukarreplerle beraber olmak istiyorsun?..
Olanca cehalet ve Evliyann kerametine dil uzatmakla
istiyorsun btn bunlar?.. Heyhat!.. iir:
Yceliklere ucuzca ermek istersin, hi ar olmadan
bal olur m? Sen cahilken, benim senden raz olmam istersin, o cahil halinle sevgiler senden honut olur mu?..
al! nkr etme! Hsn- zannn atna bin! Biran
evvel gaye ve hedeflerine ula! if gmleini giy!
ayet mlakat, erefli lemin melekt zirvesine ykselmek istiyorsan daima az yemei tercih et! Resulul-

l&h (S.A.V.) yle buyurmulardr:

Zahitler, dnya
erefini ve ahire t nimetlerini elde etmee muvaffak ol-

mulardr.
Bir gn Mecnun Llyla'ya selm verdi. Leyl selmn almad. Mecnun nedenini sorunca Leyl'dan
cevab

ald:

Dn

gece birazck olsun uyudun!

Eer aknda

samim olsaydn uyumazdn! Buna Mecnun

mukabe-

lede bulundu:

Btn

alma

gremedim. Belki

la beni!
Demek

ve gayretlerime ramen,

ryamda grrm diye

sizleri

uyudum, ba-

unuttun da hayalimle uratn..

Ne yapaym seni gremeyince bari timsalini greyim, dedim.. Bunun zerine Leyl yle bir iir syledi:

ki beni

101

-f-

Perian halim, Mecnun'unkinden deiik deildi.

Aramzdaki fark ancak
idi: Mecnun akn aa
vurmutur,
Ben fakir Leyl ise, ak iinde saklyarak lmt...

Rasulullah (S.A.V.) dediler ki:

Bir

Hind,

ile

ak urunda

lmlerdir..

Bilkis ak talamadklarndan lmlerdir,

Bunun zerine Aie dedi
ye izah
Bu sana da evk ve
kavuma hasreti
di-

ki

etti.

sevgili ile

iras etmez

mi? Bana

gelince ben, sen ldkten sonra ar-

tk yaayamam!

Sen

benden sonra yaayacaksm; lkin bana kavuuncaya kadar znt iinde olacaksn dedi ve mba

rek szlerini yle bitirdi: ^Birbirlerini seven ift lrse,

biri eini, sanki gurbette olan birini bekliyormu gibi beklesin...
*

ltR
Gzden rak olanlarn

grtmzde

geliini gryoruz,

onlarla

hasretimizi gideriyoruz.

Ayrlnzla dnya

bize dar olup,

Frat suyuna dalan

kii gibi olurum.

Aramzdan uzaklatn zamandr

dersini

ben gerek

ak

alrm.

Bir yere oturduumuzda,

larz, ylesine

ki,

aramzda yok olan hatr-

meclisin neresinde

Sddk- Azam'a

lm

gelip

oturacamz

yaklanca,

hanm

bile-

yle

haykrm

Eyvah ayrlyoruz!
Bana gelince, ne mutlu banaki
uyorum, demi..

sevgililere

kavu-

u halde ey

insan,

102

eer

sevgililere

kavumak

istiyor-

korkma, Darul-Bekada onlara muhakkak kavuacaksn, hazrlan lme..

Gece ibadetlerle muzaffer olmaya al! nk kii
tncak gece kaim olmakla menzile erebiir.
greceksin ki,
Allah'a gvenerek hareket edersen
lmden hi ylmayacaksn!
Bir Sabinin unu terennm ettiini duyunca. Cneyt
sta
yrtt:
Zamanm gryorum da ok hain geiyor.. Muga-

san lmden hi

ban

lete

bo szlerle bitiyor...
Zamanm beni bir hal zere brakmtr.

Halim

nice

Ameller su yzne kp, cisimlerde toprak olunuyumazlar, az yerler. Az uyurlar. Onlara

ca...
itiyak bostanlarnn kaplar alr, marifet gneleri
doar. Ferdeler arkasnda kurbiyyet iekleri aar. Rab
cemaJPhin nurlarndan kalb keleri tam mansyla aymauku arr:
dnlanr. Aradaki perdeler kalkar,
Kinat srlar zlmtr! varlklarn hakikatleri tevazzuh etmitir! Diye...
-Bunun zerine ona, eitli mkefeler hasl olur,
keramet serpintilerine mazhar olur ve nihayet en yksek
makamlarla tebir edilir...
Ebul Hasan Ennri der k:
Ebi Yezid El-Bestam'nin
odasnda ya hurma grdk. Bize:
olur:

klr

Ondan yeyiniz.
Resulnn yanndan

O, bize

Hzrn

hediyesidir,

Al-

Oysa ben onu ancak

Allah'dan talep etmitim.. Hzr vastas ile istememitim
onu. Bir de baktm ki hzrn ellerinde durmuyor mu on-

lah

getirmitir..

lar?.. dedi.

Sonra onu takip eden Cuma gn yanma girince, bu

defa altn tabak iinde ya hurma grdk..
Bize ondan biraz ikram eder misiniz? dedik.

103
Hayr, o bana
getirilmi deildir,
diye mukabelede bulundular..
Nasl olur bu, anlatr msnz?
Gece oturup kur' an okuyordum... Ani bir
aittir, sizin iin

ses:

ite hediyen! Bunu bizzat -vastasz olarak- bizden

al! artk aramzda vasta yoktur!..
Marifet zevklerinden yoksun olan ey gafil! unu iyice aklna koyman isterim: Allah dostlar, Allah', klarn, sevgililerini aradklar gibi ararlar...
Rabia bir keresinde:

Dn aramzda geen o ulv olay hakk iin, bugn beni eyhim ubeyd olu Yunus ile bulutur! derde

mez hemen Yunus

ieriye girdi ve:

Mutlaka olacak bir ey hakkndaki duan boa

ti...

yolunu gster!
Cneyt altrd
bir

talepte bulundu:
hemen
imdi bunu brak da bana sevgililerin

diyecek gibi olunca Rabia

Ey eyh

git-

dama

cret verirken, te yandan

adam atld ve:

Bana da bir

ey vermez misin, ey eyh, diye

Ey ahmak almyorsun, de bizden cret

ses-

lendi.

lep ediyorsun,

eer

bir

ta-

sen de onlar gibi

alsaydn mutlaka

cretini alrdn...

eyh

nnden geerken evin sahibesi

duydu: Sana yaptn ey kakocasna yle
dar vereceiz, her eyi bele istiyorsun!
Tembel olan adam benden daha iyi alr, doru
Gasylyorsun hanm, dedi ve szne unu ilve etti:
yeme ulaamadm, havam eridi.. Tembellik bels kymetimizi hie indirdi. alsaydm, elbette sevgilim benden
honut olacakt. (Her kadn gibi o da bizden memnun ka-

lacakt.

ibl, bir evin

ktn

.
.

YRMNC
YEME,

sn

Allah insan
vermitir.

MAKALE

ME VE SOFRA DBI

yaratm

ve onun

yaamas

iin

de

gda

Yeme hususunda
Bir

ksm

insanlar eitli karektere sahibdir.

aza kanaat eder, az yemek, az imek, az uyku

son derece, kendisini ibadete verir. Ve bu suretle de

meleklere benzer...
ile

mdi

ne kadar az yersen o kadar gk ehline ben-

sen,

zeyebilirsin

Bunun

faidesini de,

kalbin

yumuamasnda

bulursun..

Gayesi gbek iirmek, karn doyurmak olan kiinin

sema ehlince pek deeri yoktur. Yemek ve meyvelerden
az yemek, insan
iin son derece yararl bir davraolur.. ok yemek yemek hayre alamet olmasa gerek..
Peygamber sallallahu aleyhi ve sellemin gayet az yediinden haberin yok mu?.. Az yemekte tp ve zht oldu
unu sana haber vermediler ?
Evet, karnlarda i ateleri vardr ki, ieriye giren

sal

her

ey yakp

kavururlar..

Cehennemin yedi
dar

kaps

var:

kaps

vardr. Karnlarn da o ka-

Hrs kaps,
2 irret kaps,
3 Nemime kaps,
4 Durmadan ackma kaps,
5 Hatalara az aldr kaps,
6 Haram yeme sevdas kaps,
1

iybet

(Kiiyi arkadan ekitirme) kaps...

Cesedfn, cehenneme delalet edecek yedi kaps var:

duyma, grme, konuma, karn, avret nahalli, iki el, iki
r.y ak...

ite bunlar,

irkinliklere sebeb olan, kiiyi

srkleyen kaplardr. Bunlarn en

ki karnlardr..

elebas

hi

Kt ilerin en kts ise, kullara zulm

larnn haklarna riayet etmemektir..

nsanln salk

kt yola

phe yok

edip.

Baka-

yce peygamber (sellellahu

aleyhi ve sellem) buyuruyorlar: Herkim haramdan
iki lokma yerse, tam krk gn duas geri evrilir.. Gbeini (haraflidan) iirip bytenin yeri hi phe yok ki
tabibi,

cehennemdir..

BAZI HARAMLAR:
Gasp

edilen (soygun)

dan elde edilen mal, hrszlk-

tan kazanlan mal, kiralk katil olmakla elde edilen mal,

yol kesmek, rvet almak, haram olan eyleri satmak ve-

ya satn almak, hak etmedii eyi almak, gibi gayr-i meru usllerle kazanlan btn mallar.. (hy) kitabmzdaki helal - haram blmnde tafsilatla anlattmz buna
benzer haramlar...

HELL KAZAN:
Asl

ta

hell olan eylerdir.

gibi eyler..

Ve meru

lan btn mallar...

I

Yumurta, yamur,

usllerle elde edilen

odun
ve kazanot,

106

AVLANMA
Avlanma yolu

ile

elde edilen kazan

hakknda

lim-

arasmda gr ayrlklar vardr (bence): avlanmamak daha iyidir...

Drst alarak el emeinle elde ettiin mal, en heler

ll

maldr..

Ebul-Huseyn Ennur, Ebu Yezd ve Suf yan bin Uyeyne birleip, paralarnn bir ksm ile ekmek aldlar, dier
ksmn fakirlere sadaka olarak dattlar... Yemek ye-

mek

sofraya oturduklarnda, Suf yan:

Acaba bu ekmek nasl meydana gelmitir ? Bunun
nasl ekilip biildiini biliyor musunuz? Diye sorunca,
Bilmiyoruz, dediler. Bunun zerine ekmei orackta braktlar, yemeden ekilip gittiler...
iin

HAHAM DENLEN EY?

lalmaz. Onun

Yaratc

iin

birdir.

Muammadr,

kolayca an-

sana birazn anlataym:

Mahlukat hep onun feyzindendir.. Bu

parcasma tecavz, hepsine tecavzm gibi kabul edilir. Nitekim Cenab- Hak kaatil hakkmda yle buyurmutur: Kim bir can, bir can mukabilinde veya yer
yznde bir fesd karmaktan dolay olmayarak, ldrrse, btn insanlar ldrm gibi olur. Kimde onu kurtarrsa btn insanlar diriltmi gibi olur. (1)

feyz'in bir

BR

ADAM, HANIMINA: SAIN BENDEN BOTUR! derse, kadnn btn ondan bo olur...
Tasaddukta bulunduun zaman bundan hem san',
nemde masnu'u (Yaradan ve yaradlan) memnun etmi
olursun.
(1)

El-Malde:

32.

107

Hell bir lokma, indellahda bir ok sadakalardan evldr..

acktktan sonra yere yakn bir sofrada parmanla ye! Sofradan doymadan
kalk! Yemee otururken de bireyi renmek iin Hocann nnde oturur gibi saygl ve hrmetkar bir ta-

Yemek yemek

istediinde,

vrla otur!

unu

da

iyi

bilmi

ol ki,

Allah haramdan bereketi

kaldrmtr..
Scak yemekte drt zarar vardr:

Dileri rtr,
2 Renkleri sarartr,
3 Cieri hasta eder,
1

Barsak

iltihabna yol aar..

Yemekten nce ve sonra el ykanr..

koca iin, birbirlerinin izni olmadka, azda

koku yapan eyleri yemeleri katiyen caiz deildir.. nk byle bir hareket eler arasnda nefret uyandrr, gereken alaka ve sevgi balarnn yava yava zlmesine

Kar

hatt birbirlerinden kopmalarna yol aar..

R^un aksine, gzel kokular eleri, birbirlerine daha
ok serdirir, birbirlerine da^a mkemmel bir ekilde kay-

natrr..
erek yemekten nce ve gerekse sonra elleri ykamamak, elbiseleri kirletir irkin, kokular meydana getirir.

Mademki helldan gaye;

kalpleri temizleyip

gnh-

lar azaltmaktr, yleyse onu talep etmek, ilim talep

mek
"

et-

gibi farzdr..

uda muhakkaktr

ki,

insan hayre

iletmiyen ilim

mutlaka zararldr.
Bir Hadis meali: Herkim bir sene helal rzk yerse,
ona ar tarznda bir (ufuk) alr, kalbinin nurlar parldar.

108

Bu, gnlleri aan, marifet nurlar saan, kalplerde

hikmet pnarlar fkrtan, gaflet perdesini aralyan, gurur sedlerini kaldran ebedi sedetin kimyasdr...
Onun sayesinde, tevhid semsnn saffeti, levh-i Mecid'in zarafeti zahir

ve mnkeif

olur,

kiiyi,

mukarrep

meleklerinin tesbit sedalarm iidir hale sokar...

da iyi bilmeni isterim ki rRuhlar ldkten sonra, ancak kullara yaplan zulm ve hakszlklar
da rehin alnrlar. Bunun sr ve hikmeti; yek-dierinden

unu

karln-

alacakl olan kimselerin,

zurunda davalamasdr

adil, alim,

Bylece

bki olan hakimin hu-

arasnda adalet
ve msavat salanm olur. Allann huzuruna selim bir
kalple gelmek erefine nail olan kimseler bu gibi hllerden
istisna edilirler... nk onun zimmeti kullara hakszlk
etmek gibi kt ve irkin ilerden tamamen kurtulmu ve
beri olmutur.
Bu dereceye ykselmi ve kemal bulmu ruhlar, arzu

ettikleri yerlerde

Hadis meali:

. . .

ikamet

edebilirler.

phe yok

lerini ziyaret ederler,

onlar

iki kul

ki,

ruhlar, evlerini ve aile-

yolda bulurlarsa, Allah'a

$kr ederler kt yolda bulurlarsa, geri dnp yle hayiyi

krrlar: Evladlarm, sakn dnyaya kaplp, benim

gibi

aldanmayn!...

Her trl

kir,

gnah ve zulmlerden arman ruhlara

ya cevher, yahutta melek eklinde, veya

da cism-i latif olarak, istedikleri yerlerde (kular kibi)
uarlar... Hepsi, mdrik hassas ve cisimlerden ayrllarnn farkmda olurlar...
gelince: Onlar,

Yine bir hadis meali zulm bertaraf etmek iin verilen bir dirhem Allah katnda, drt bin kabul edilmi hac:

dan daha

iyidir...

Hac ve almalarn, gnahlardan korktuun

o

gnahlarn kkn kaz!...

iinse,

YRM BRNC MAKALE

RUHLARIN TERBYES

En byk dmann, hi phe yok ki nefsindir. Nitekim Resul-i Ekrem (S.A.V) bir hadisde bize bunu olanki omuzun arasnda buca akl ile anlatmtr:
lunan nefsin, dmanlarnn en idetsidir (1)

(Ne mi yapar?) seni felkete gtrr, vebale srkler... Seni aalklara sevk eder... Lzumsuz heva
ve heveslere kaplmana yol aar... Sana yedirir, seni yuvarlar, daha sonra da ldrp tam manasiyle sana hakim
olur. (Ona frsat vermemek iin) onun kt duygularn, elimsiz uydularn, beyhude satamalarn, doymaz
tama'larn, kknden kazyarak bertaraf et!
Hadis Meali/ Allah nefsi yaratt zaman sordu:
Ben kimim?.. O da cevap verdi
Ben, ben kimim?... Bunun zerine Allah onu e-

itli ikencelerle terbiye

etti.

Ne zaman ona: Ben kimim diye sordu ise O, (Kstaha/ Ya ben, ben kimim mukabelesinde bulunmutur. En nihayet onu tevazu ve alkla terbiye etmi ve
ancap ondan sonradr ki ondan msbet bir cevap almtr

Sen yle bir Allansn

ki,

senden

baka

hi

Ma-

but yoktur!
Nefsin bir zenci kadnna benzer: Daima kendi (pis)
ehvetini tatmin etmek iin sana askmt olur.
(1)

Bu

hadisi,

en azls,

iki

El Baynak

lafzla rivayet etmitir:

omuzunun arasnda bulunan

Dmannn

nefsindir...

110

Doyurduun zaman, daha fazlasn ister... Ona

yun emediin zaman da seni yzst brakr, gider.

boKi-

iyi belya srkleyenin ta kendisidir nefis!

Evet O, btn alaklklarn ve bayalklarn ana kaynadr! O, bir canavar, o bir kpektir, bazan da yrtc,
aralan ve saldrgan kaplandr!...

Amansz dmandr! Onun hastal

O,

ok; ilac ise

gayet azdr!

Ondan kurtulmann yegne

aresi,

balca

yoiu,

on

dar

muhalefet edip kap

etmektir:
Nefis senden bir ehvetin tatmini iin bir dilekte
bulunursa, mutlaka ona bir yol bulunur, fakat sen, onun
isteklerine mmkn olduu kadar muhalefet et! Z'ra onun
arzusu dman, ona muhalefetse dostluktur!
Bir hastay

dn: ilcn

aclna

tahamml gs-

termeden ifa bulabilir mi?

bakmz

El-^Bust kendi nefsi iin

Akll

ahlkm
nefis,

durmaz beni alaya

kii,

gzelletirir.

alr,

inziv ise

Ne kadar g bir durumdaym

zira

canavar gibi stme saldryor...

Onu
ile

ne sylemi:

terbiye etmeye niyet ettin mi, ikence

dv onu!
(Nasl m?) Tevazu

kams

kamlan

kamla! imtihan ateiyle iyice piir! lmi, onun en kymetli dostu

olarak kabul et! Salih bir amel daima samimi arkada
olsun onun... Ona gzel huylar retir, salih amelleri
sakn
kazandnrsm... Ona kar nazik davran, fakat
onun yz gz olma!

unu

da

iyi bil:

azap etmek, Ltifin

Nefsini cihad

eder mi? Hayr

ise uurum...

Allah

ile

ltiftir.

anndan

kibrini

Ltif olan kimseye

deildir.

azabma uratan kimseye

(Mslmanlarda gzel

hi Allah azab

bir) adettir,

er

Onu

111

nafile ibadetlerle terbiye

et,

eyhinin nnde

ve murakabesinde iyice tehzib et!

Hocaya itaat ana-babaya itaattan

Zira Hoca, gerek mnada bir babadr. nk,

unu
yektir.

da

iyi bil ki:

yolu retiyor, renciyi, cehalet karanlndan

marifet ve ebed saadet aydnlna kavuturuyor, tertemiz bir kurtulua, meleklere katla O eritiriyor.

O doru

gnahlardan uzaklatrmak
u halde hoca, renciyi Ana-baba

ise; cins arzulaen tesirli bir doktordur.

rn tatmin etmek iin ehvet atelerini yaktlar... Sonra
karlkl tatmin edilen ehvet senin gibi bir meyve verkaranlna, ile
di. Hulsa yokluk karandan cehalet

iin

dolu dnyaya getirdiler.

Dnyaya tanman

cihetinden belki

doru

yaptlar

aklen pek de iyi baaramadlar bu ii...

Ben eyhul - slm Ali olu Yusuf'un sohbetinde gen

amma

Muarr nefsi iin yle bir nr syledi:

Hayatm boyunca oruluyum, iftarm benim ancak
lmdr. te ancak ogn kendime gelirim, sabah akam
derken ecel gelib, zaman beni yalnz brakt.
Dediler ki: Feln kes, arkadana kar gayet samiyoktur
midir, (inanmam nk) dnyada samimi kimse
Zira balar, o mevkie hiyanetle gelmi, mdafileri

bir delikanl iken,

ise sekbetle ileri

ster iyi

ol,

ister kt...

mutlaka efendisin.
Vallahi

atlmtr.
Bir mevkie

kavutun

mu

doru

sze kulak asmadlar...

nk Onu

mbalaa ve palavra sandlar..

Bu iir, lzm olmyan bireyin lzumu bahrindedir.
Bunu anladn undan belli olur :Onlar ii, kartrdklarnda, onlara kulak vermezsin, seninle elendikleri za-

manda da asla sarslmazsn! Nefsini, bbrlenmekten ekver. nk kibir, nefsin pek holand huylardandr.

112

Byk gayeye erimek

istersen o nefsi,

krk sabah

veya drt ay inzivaya ekilip bir evde haps et.. En iyi

davran ite budur. Hi bir ey'e ihtiyac kalmyan bir
l gibi his et, kendini... Sana ve vcuduna uygun ve yarayan ne bulursan onu ye. eriat yoluna gtrecek sebep
lere tevessl et.

Nefsini iyice ezebilecek bolluklarda yr! Evin ka-

daha elveranlk olsun zarar yok... badetlerin iin

rilidir. Farz namazlarn sakn terk etme! yice uykun
gelmeden uyumaa kalkma.

Acktn

zaman yemein de

ikisini ye.

Bunu

lama olarak hesablarsak otuz alt lokma tutar.

Z krin: (L ilhe lellh El-Hayyul-Kayym)
;

Bunu

dille

orta-

olsun.

sylemekten yorulursan, kalbinle devam

et.

let,
ler..

zerine gelenlerden korkma! Bakarsn, irkin hayacin, eytanlar, melekler ve muallimler bir bir gelirSana kimya retelim, derler.
Dier bir
da seni, urada bir define var diye

ksm

aldatmaa alr.
vad ederken, dieri de tehdid yoluna
sapar, hi birine kulak asma! nk doruluk sayesinde
sana bir ok eyler grnebilir. Kalbini perdeleyen maniler bir bir ortadan kalkar. Kalbin ile lavh- mahfuz araOnlardan

sna

biri

ekilen perdeler aralanr, oradakileri

grmee ba-

larsn..

Herkese, mahedelerini anlatmaa balarsm, rya

da grdklerini uyank halde grmee balarsn.. Kalp
nurlanr, gs alr, kinat yrtlr, rtl ve kapal ,olan
gizli srlar alr. Bu suretle bir nevi mucizeyi andran
ile
kerametleri gstermee muvaffak olursun! Mucize
keramet arasnda tahadd ve izhar bakmndan farklar
vardr...
Evet, Kul, temkin derecesine eriince, hemen hepisi

Cenab- Hakkn hkm

ile

husle

gelir.

srr tezahr eder: Bununla

metini durmayp syle (1)

linin

Kavmi arasnda

bir

Ve

u kavli

cel-

beraber Rabbinin

ni-

eyh, mmeti arasndaki pey-

gamber mesabesindedir.
eyhsiz

eyhi olmyan

kiinin eyhi, eytandr!...

len kimse, Cahiliyet devrinde lm gibidir..

nk

eyh

kiiye,

Allah'a nasl

tir,

doruyu

varlacam

gsterir, hakikati

re-

anlatr...

unu

da iyi bilmi ol ki, halvet ve inzivaya ekilen

melbir kiiye, zamanla perdelerin iinden kurbiyyet
temleri esmee balar, yaratklarn kalp snrlar ona aUverir. yi insanlar, Hak ehli durmadan onu ziyaret ederler... Ona baktn zaman, gayet nazik, lutufkr, sz
sohbeti dinlenen mtevazi bir zat olarak grrsn.. nk Allah, Onun kalbine tecelli etmitir. Onu szn duyve bylece murat ve maksadlarma erdirmitir.
Artk bu safhadan sonra ona, mahede gnelerini
aar, hafifyat (gizlilikleri) bildirir, kinat gsterir..

mu

Vasl-

Billh olan kiinin belli

Gzel huy, ok
yolcusu, ok alim

kan,

Ve ok
bir

almetleri

un-

sz ve tevazu... Bu yolun
ramen, hi bir zaman, ks-

ilim, tatl

olmasna

kibirli, zalim,

bal

facir deildir!

yiyen, ok

uyuyan da deildir. O, melekt

ruha sahibdir.
Cebrail himmetini takviye etmi, srafil

mutluluk

srunu frmtr...
Bu, ona verilen mnev kuvvettir. O, marifet sahasnda yrr. T ki Cell evi ona tecell eder. Bu suretle ona
eyle bir meleke hasl olur ki, Su ve havada yrmek, uzak
mesafelerin kendisine yakn olmak iten bile deildir.
(1)

Ed-Duh: 11

lemlerin

Srr

114

te byle bir adama yaklan, onun feyzinden, ayn,

gne nurundan faydaland gibi, faydalann!
Vellerin o akla

durgunluk veren

halleri,

ou

defa

mritlerine ve rencilerine intikal der.. Peygamberliin,

Musa (Aleyhisselm) dan Nun olu Yua'a intikal ettii

una

gibi...

keyfiyeti,

rulamaz..
ilmi

da bilhassa

Ey

ekmek

isterim:

Bu
do-

bu durum ve ehvali bilmiyen kimseler asla

Tpk kimya ilminden habersiz olan kimsenin bu

dorulamad
Kr

dikkatini

gibi..

olan kii, ay' nereden grebilsin!

farkma varmadan nasipsiz olarak yok

zavall insan, o zaman yannda hi bir dost ve ahinsan!

olursun,

bb da kalmaz. Karnn

imi,

gz'nn

feri

gitmi,

dilin

azalm, gnahn oalm, bo midlerin fazlalam bir halde Rabbn durumunu grrken kvranr durursun! yleyse yanndaki kiinin sana seslen-

balanm,

ilmin

diini duy:

Mademki,

nefsin tasallutundan,

eytann

kmnden kurtulmu hrler gibi olamyorsun

r ayplama! Murada ermileri ktleme!...
Levhin ardndan arana kulak ver:

tahak-

bari onla-

Hsn- zanda bulun:

Sen attn da onun iin atldn, sen yaraladn da onun iin yaralandm! ayet &en ilgini kesmeseydin onlar da senden ilgilerini kesmek, mtemadiyen seni ziyaret ederlerdi. Hizmet etseydin behemehal sen de hizmet grrdn! Lkin ne yazk ki Uf tr

si

doymak bilmiyorsun!
(Ruh yapn harab oldu) hi bir eyin kalmad. Hepboa gitti. ldn zaman pimanlk duyacaksn ama

iten geecek... unu da hatrdan hi kartma: Allah

daima, takvaya eren ve bir de ihsan edenlerle beraberdir
iir: Bedbin kiiye de ki: (ne zamana kadar devam edecek bu halin? Ne hayatn arnyor ne de bize grnyor

(sun!)

...

YRM KNC MAKALE

ZKR

says
Mminleri zikre aran ayet ve hadislerin
pek oktur. Biz bunlardan bir kan serd edeceiz. nce ayetler: yleyse siz beni (taatle, ibadetle) ann, ben
iman
de sizi (sevable, mafiretle) anaym.
(1) Ey
edenler, Allah ok zikr edin. (2) Rabbini, iinden yalvararak ve korkarak (fakat) yksek olmayan bir sesle
sabah ve akam an. Gafillerden olma! (3)
bu ayetlerde zikirlerin mertebe
ve vakitlerini beyan etmitir. (Acaba bunlarn hangisi daha iyidir?) Bunlarn en iyisi ve en gzeli olan zikr-i hafidir. nk onda dinleyiciyi rahatsz etmek diye bir probGrlyor

lemle

ki,

Allah,

karlamazsnz!

Sonra bu zikir, gsteri ve nifak gibi i hastalklardan da tamamen arnmtr.. O, ayn gizli orula, gizli verilen sadakalara benzer.

slmda buna ok tevik edilmitir.

Cihan serverine, Hell maldan sadaka olarak veren

kimse ile, sabah namazndan sonra gne doana kadar
zikirle megul olan kimse arasndaki stnlk hakknda
lah'a zikr

cevab vermilerdir:
etmek daha iyidir!

sual edenlere,

(1)

Bakar es:

(2)

El-Ehzp:

(3)

El-Arf: 205.

152.
41.

Elbetteki Al-

Her kim sabah vaktinden gnekadar Allah zikr ederse, krmz altn

Bir hadis meali

in domasna

krmz

deveyi tasadduk eden kimsenin alaca

sevab alr. Abdul-Muttalip oullarndan sekiz kle azat

ykl yz

etmi

gibi sevab alr.

Zikir eit olur:

1
Dil ile yaplan zikir.. Bu, tilvet ve ibadetlerde

yaplan
2 Zikri
eitlerinin en
3 Kalp

mustahabdr.
Hafi - Gizli zikir... Bu, ibadet ve sadaka

zikirdir ki,

den

el

ileri

geleni ve alsdr.

zikri...

te bu

zikir sayesinde kii,

etek eker, yalnz ve yalnz

mahbubu

ile

her ey-

megul

olur...

Bir Kuds hadis meali:

Beni iinden zikr edeni
kendi nefsimde, beni kalabalk bir topluluk arasnda zik
edeni, meleklerimin yannda anarm.

Sonra

yok oluu mteakip ikinci yok olu hada kiinin Hazret El-Kudsi grebilmek iin,

birinci

sl olur. O
kendinden tamamen geivermesidir.
halde zikir senin iin vaz geilmez bir iar olmaldr. Ancak bu sayede, lm senin zerindeki ykleri
kaldrr, zikr eden meleklerle beraber olursun!

yilik

karlkl olduuna

gre, zikrin

boa

gitmez,

yaptm

varlk tarafndan kendine yaklatrlrsn. erefli bir kurbiyyet ve mesud bir visaldir bu!.
Zikir; nce Kuran okumaktr.. Sonra tebih ekmek,
sonra salavat- erife getirmek, sonra da istifar daha
sonra da duadr... ite zikri kendine iar edinen kiinin
vazifeleri bundan ibarettir..

bilkis zikrini

Buna devam

et

ki,

sana nubbiyet srlarn asn,

seni yce bir hale soksun.

Bu

sayede melekleri grmee balarsn. Mslman

cinler de senin hizmetine koarlar. Kendi organlarn bile

 117
sana itaat etmee balarlar. Kulamdaki pas gider de
cemadatn tebihini duymaa muvaffak olursun. Hi bir
eyi hari deil, hepsi ona hamd e tebih eder. (1)
Evet, zikrin meyvasmdan sana ok eyler verilir. Ru-

hunu

etmi olursun ki, Zeynel-Abidin'e

o yce makamlarn sana da bah edildiini g-

o derece terbiye

verilen

rrsn...

Zeynel-Abidin bir gn ve gece ieeribin secde yapard, (yani bin rek'at namaz kiki,

Bunun semeresini de grmtr.

nk O, Namaza durduu zaman

lard)

perdeler alr,

H^azreti Elkudsi

(Allah') grr olmutur.

Zikir sayesinde nice makam sahibleri,

mkefe

de-

Su ve hava da yrdler. Melekler

de onun sayesinde, eref ve saadetin zirvesine ykseldiler. Yemek imek gibi nefsan eylerden azade olduklar
recelerine ykseldiler.

iin zikre

devam

ettiler.

Fikir

arabndan imek

iin,

dn-

ya durduka daimilik kazandlar.

Evet zikir, Melikenin tenzih ve tebih grevleridir.
Zikir sayesinde mtekebbir krallar mtevazi zahidlerin yanma cezp edilir. Ancak o sayede aklar mertebesi elde edilir, sadklar, derecesine bali olunur.
Kalpleri cezp etme melekesi onunla elde edilir.
'

Sadakatle zikr eden, hsn- edep

zikirle

bt areler elde

kapsnda

bekler,

edilir.

Ancak onunla, dnyann ikbal ve ikdam pabucu ka

rlp atlr ve dern vesveselere galebe alnr.

Zikr eden kimse, kabinin saf turun'da,

mukaddes
vadde durur ve Rabbinin: phesiz ben Alemlerin Rab-

Allahm! szn duyar..

ite sana ibret alabecein
(1)

El-sna: 44.

bir

Hikye

bin Ebs-Salt Essekaf, kendisini peygamberlie namzet grrd, (bir gn) Kardeine:

mmiye

Ben buradaym, bana yemek yapver!

dedi.

Kardei

dedi ki:

O, uyurken yle bir ey grdm:

ku

gelip ieriye girdi,

gsn yarp

Pencereden

iki

iinden siyah bir

nokta kardlar. Biri dierine: sordu:

Nasl kafal bir adammdr?

Evet, evvel gelenlerin

ezberlemi.
Nasl ruhan temiz mi bari?.
Hayr!
yleyse kalbini ona geri

ilimlerini

tam manasiyle

nk ona peygamberlik yakmaz... Peygamberlik ancak Abdul-mutevir,

yarar, dedi.
Uykudan uyannca kssay ona anlattm.
renince alad ve irticalen yle konutu:

talip Sllesine

Durumu

Gamlerim uydu, yolcular geziyor.

Gzm yumuyorum, yalar durmadan akyor.. Bana
)

faakt beraat asla! (Hi belli deil) ya alev

alev yanan ardaklarla evrili atee atlacam.. Ya da
ebrra vad edilen, cazip bahelerle tezyin edilmi cenne-

yakn

te

veirldi,

atlacam.

Onlar (ahiret ehli) iki frkadr: Bir frkas yastk

ve koltuklarla sslenmi cennete, dier bir frkas ise
alev aley yanan cehenneme girecek, kt amellerini ya-

nnda

grecektir.

iki menzil bir olmaz..

nk yaplan iler

bir deil-

dir...

geller
keser..

yapmaa kalktar m,

nne endnya
kar, Cennet yolunu arayanlarn yolunu

insanlar bir hayr

Kul var

tr?..

nefsini

knamtr.

Zira kendini muraka-

varl

idrak etmitir. yleyse neden devaml

zenirsin, madem ki lm gelip sana atacak-

be eden bir

yaamaa

ki,

Ondan kaan

kii, bir

gn mutlaka tuzana de.

cektir...

steyerek lmezsen bile yalanarak leceksin. nk

lm bir erbettir, ki, insan onu er-ge iecektir!..
Cieri para para olan kii de lmtr! irk onun,
maksadma ve gayesine ulamasna mani olmutur!
ehvetler, yol kesicidir! Zevkler, bo kuruntu ve hayaller birer mtania tekil ederler.

Susayan kimse, bulanna da tahamml eder. Gece

yryen kimse, gndzn kavurucu scandan kurtulur.
Kendini ehvet ceryanma kaptran kiinin savrhp
atlaca yer, phesiz ki keneftir...
kii,
Nefisle mcadele ederek ulv yollar kat eden
nne gelen engelleri sabrla ber taraf ederek mutlaka
vce merteblere erecektir.

ok yiyen ve zamannda
de asla iflah etmiyecektir...

tedbirini

almyan

kimseler-

YRM

NC MAKALE

NEFSLE MCADELE ETMEK VE ONA

KARI TEDBR ALMAK
Allahm Resul

(Sallallah aleyhi ve sellem)

buyur-

mulardr:

Kk cihad'dan byk cihada dndk.

Cihad-i Ekber nedir Ya Resulellh? diye sordu

Nefisle mcadele etmektir, diye cevab verdiler

lar...

(1)

En

byk cihat, nefis ve kt temayllerinle arpmandr.

Yine Allah elisi (S.A.V.) yle buyurmutur: D-

manlarn en by,

iki

omuzun arasnda bulunan

nef-

sindir!

Bir hadis meali daha: Ben ancak, en stn ahlak

tamamlamak iin gnderildim.. (2)

Nefsin ahlk irkindir.. Onun hacminin kk olmasna bakp aldanma. Aslnda O, yedi kat gk ve yer-

kadar genitir. O, alev alev yanan bir atetir.

Onda, gzle grnmiyen bir ok canavarlar, ehvet
kpekleri, fke arslanlar, muhalefet akallar, hiyle^ve

ler

desse tilkileri, yatar!..

irkin vesvese, kt temayller askerleri

Deylem Allah
En byk cihat nefis
(1)

(2)

etmitir:
dim..

Buhar! bu

elisinin
,ve

hadisji,

yle buyurduunu nakl

kt temayllerinle

sana
ediyor:

arpmandr.

Ebu hurey reden yle nakl

ahlak tamamlamak iin gnderil-

(El-Edeb) de

Ancak ben kzel

ile

121

eytan ancak orada pusu kurabilir..

btn bunlar o ufack kal'e iinde tam tekmil seni
saldrmak

iin

te
sap-

trmak, dnyaya ve geici menfaatlerine taptrmak amacyla reklenmilerdir.

Kalbe gelince: O, bir ehirdir, iinde de melek otu-

Aslnda O, ltif, idrak edici, bilici, Ruha frlm

am kozas eklini andran o et parasndan ap ayr bir
eydir! Muhatap olan O et paras deil, Asl muhateb
korkun, bunda
olan akldr. Ey akl sahipleri benden
kalbi olan iin hi phe yok ki bir t vardr, kavrayan kulaklar gibi ayetlerden kasd edilen mana ite burur.

dur!

Yukarda iaret ettiinrz nefis ise ehvetin esiridir.

Gaflet zinciri ile kskvrak balanmtr. Ba dndrc
hayal ve kuruntularla perdelenmitir. Dnyaya son derece meyli vardr hatt dnyaya delicesine ak clmutur. Bu suretle ba dnm adeta sersemlemi bir ekilde aalk ukurlarna yuvarlanmtr.
v

Kendisini felkete srkleyecek olan cesedinin teziyesi, gelitirip bytlmesi ile meguldr! Evet, ona l-

etmi ve

ak

olmutur.
Bir gn nankr cisim, onu unutacak, onu bilmemellk ve tanmamazlktan gelecektir. Hatt ona iade edil'diinde, ondan nefret edecektir ve nihayet Rabbmm
sesleniini duyacaktr: Dn rabbine, sen ondan raz, o
senden raz olarak.. (1)
fet

te

bu hitab, muhatabn varln gerektirmektedir.

nk mevcud olmayan bir eye hitab edilmez. Bir hadis
meli bunu ne gzel teyid etmektedir:

Her Perembe ve Pazartesi gnleri, mmetimin

kt
amelleri bana sunulur. yi grdklerime sevinirim
iin de Allah'a yalvarrm

(1)

Elfecr Suresi, ayet: 28


(unu

122

hatrlatmak isterim:) Zanlere

bizzat

fkesi son derece iddetlidir!

kar

Allah'

(1)

Bir hadis meali daha:

Bana ok

salat- selam getirin.

nk Saltnz

bana sunulmaktadr.
ci!

imdi sen, ey yalanc, ey sersem, ey gafil, ey

Bakyorum da sni' ve kadir olan Allah' bundan

mi

tevil-

a iz-

gstermeye yelteniyorsun da ruhlarn cisimlere

ki:
avdet etmiyeceindenx sz ediyorsun! ve diyorsun
Ruhlar, san- kadim'e avdet eder...
Pekl O ruhlar, onun zatmdr, yoksa ondan bagibi

kas

mdr?

nun

karsnda

Sualine ne diyeceksin

app

Tabii byle bir soru-

kalacaksn!

Sonra sen, nasl olur da inkr yoluna sapabilirsin?

Nasl tahakkm edip de onun sonsuz kudretini inkr edebilirsin?

Annenin karnnda byten, terbiye

kabir karnnda terbiye edemez mi?

Seni,
tiren,

Birde

edip yeti-

iddiada bulunuyorsun:

Kemikler ryp bir birine karnca bunlar

birinden nasl ayrlacak?
Grmyor musun: Her eye gc yeten O byk
bir-

altm,
San nasl topraklar birbirinden ayrm, ondan
gim, demir bakr ve daha binlerce madenler meydana,
getemitir... Sen bunlar yapamazsn Amma Allah yle
mi ya? O, Her eye kadirdir. Diledii eyi, dilediinde

hemen yapmaya gc
L

yeter,

'

Bu ladisi Ed-Deylem ile El-Hakm yle nakl etmilerAmeller; pazartesi ve perembe gn Allah'a sunulur. AyCuma g-n de ePygamberlere, baba ve annelere sunulur.

(1)
ir:

rca,

Amelleri gzel olarak grrlerse sevinirler yzleri sevinten bembeyaz olur. yleyse Allah'dan korkun ve llerinizi zmeyin!
,


Sen
sen

Eb

doru

acizsin.

Bir

123

eyi yapmaa gcn

Ali Biri Sina'nn szlerine aldanyorsun.

sylyor, yoksa

Muhammed

Hem
O, mu

yetmez...

(Sallallah aleyhi ve

mi? Her ikisinin yapt ie ve syledikleri sze

iyi bak! Ondan sonra bir eyin doruluuna veya doru
olmadma hkmet!
Bu hususta akim hkmne mracaat et ve davy
ona gtr.
Bu akldr, O nakildir, diye itiraza kalkrsan, o
zaman ihtiyalarna verecekleri cevab gzden geir. Sonra verilen cevaplarn isbatn kendilerinden istemen gesellem)

kendin cevab verecek olursan o takdir

de sen, ya muariz, ya da tabib olursun! Sonra sen? Ahiret doktoruna nasl itiraz edebilirsin?
Senden nce gelenler sana nisbetle daha akll ve
grgl idiler. tiraz ya da taciz'in kfr olduunu anladlar da ondan kurtulma arelerini arayp iman ettiler.
yleyse sen ey insan, seni ikide bir ek ve phelere
srklemeye alan nefsine cihad iln et! eriata uy,
Peygamberin buyruklarna kar dikme! Allah'n sana bir
rekir. Buria yine

hediyesi olan

Kitabna sayg duyman

gerek...

Kiinin, kiraln hediyesine kar kmas ve onu hie saymas ok irkin bir eydir!. Nefsine ram olup dediklerini yaparsan, emirlerine boyun eersen emin ol seni felketlere srkler...

u geceye, gndze,

yaza

ka,

ilk

bahar, son baha-

ra, l haline gelen yerlerin tekrar diriliine, ister iste-

mez uyuyup uyanmana, bir bak! (Bunlar kim idare edi,yr, bu ileri kim dzenleyip yoluna koyuyor, hi dndn m ..)
Daha nice byle akllara hayret veren ak deliller
vardr ki sen onulan bilmezsin! (daha dorusu bilmek
istemezsin..) ite bunlar idrak etmee al ve sonra ne-


file mcahede

124

etmee devam

Greceksin nefsinin kt arzularn yerine getirmek yle dursun, bilk s onu

kmyacaksm! Onun gzel sfatlarn da elde edeceksin..
et!

(aresi mi?) aresi, yle: fkeyi honutlukla, kibri tevazula,

cimrilii cmertlikle, hasislii

skutu

zikirle,

tokluu

alkla, gafleti intibahle, herkesin

balamakla,

uykuyu, uykudan fedakrlk yapmakla

yannda oyna-

yp zplama

halvete ekilmekle, mudaheneyi sdk

ile,
ehveti ezmekle, batl hakla yenmekle elde edilir, nefis terbiyesi Ruhun kemali,
ve
duygularn ze-

aalk

vali

mmkn

ancak bunlarla

Varln

iin tehlike arz

baya

olur..

eden

afetleri bertaraf eder-

sen emin ol ki gaflet perdesi aralanr. Belki de bsbtn

ortadan kalkar.

eytann ivsma

tabi

olmak sevdasmdasn. Bir de

kalkp Allah' sevdiini iddia ediyorsun.

Hani tevhid halvetinin eserleri nerede?.,

ksa bir kssa:)

Bir gn Davud aleyhisseln vaaz verirken biri uyudu. Bunun zerine Allah:
Ey Davud! Bir kimse beni sevdiini iddia edip
de sonra uyursa, bil ki O, yalancnn t kendisidir! bu(bret verici

yurdu.

(Ksa bir Kssa daha:) ibrahim Aleyhisselm, Ryasnda olunu kurban etmekle emr edilince Olu ona:

rak

ite

babacm,

dedi

Bu

kiinin, dostunu unuta-

uyumasnn cezasdr!..
Adem (aleyhisselm) uyuyunca Havva yaradlp

cud alemine
air:

v-

geldi...

Hayret

dorusu,

ona yasak (ve ar)

bir

olur....

ak

nasl uyur? Her uyku

demitir.

125

unu

Yukarda anlatmtk... Kalbin bir eeytan;

irkin arzu ordusuna, dnya

iyi bil:

hirdir. Nefsinin

sevgisi askerlerini, vesveseleri,

n,

Bo

Bu

askerler,

bo

mitleri, kt zanla-

megaleleri, muhalefet silhlar, ki bir borular

kt hret davullar, hakaret khnlar, hokkabaz adamlar, toplayp kalp ehrini
ykmak iin hcuma geer.

bu ehri

kuatt

zaman,

eer

ehrin az-

manev gc, gzel ahlktan meydana gelen adamlai

savunmas yaplmazsa, zikir bekisi, uyursa sadakat ve samimiyet kaleleri yklr,

nefis eytan kalp srlarnn stne melir, ameller hazinesinin perdeleri yrtlr, btn lkede ek, phe avemesi dolar, muamele aalar kesilir, amellerin mallaehrin gerei

Evet,

r yama

gibi

Emellerin meyvalar yenir, kitab hakknda phe vaki olup, insanlar dostlarna, arkadalk yapmaktan nefret duyar. Herkes mevlsna asi olur.
edilir.

Onlarn her
lece

hava ve hevesine tabi olup byhepisi burunlar stnde cehenneme srklenip gibirerleri

derler: -(Azgnlar)

yalardan

derler:

kendilerini

(dnyada)

ba-

saydmz

adamlar neye grmyoruz? Biz

onlar elence edinirdik. Yoksa gzler (imiz) onlardan
uzaklap kayd m? (1)

Sende onlardan olmak istemzesen hazrlkl ol, man

nurunun erefine bak, gnln dzelt, dirilecein gn elbet meyvasn grrsn! Kendini nereye altrrsan, ahirete de onunla gidersin!
Evet unu bilhassa kulana kpe yap:
Nefsini terbiye edersen ruhan bir melek; gaflet ve

ehvet peinde koarsan, Huzur-i

eytan olursun..
(1)

Sad

sresi,

ayet: 62,63

lh'den

koulmu

bir

Devaml

olarak

ktl emr eden

nefsinle

sana arz ettii tehlikelerden kurtulup levvme haline inklp etsin.

Sonra (almak sayesinde) onu levvme halinden
Mutmainne makamna ykselt! Tpk

dele et ki,

Sultann, basit bir memurunu, ktip makamna oradan da vezirlik makamna nakl edip ykselttii gibi...
Sonra onun davranlarna bakar,
inceler. nk
Onun ileri bakasnn ilerine benzemez. Bakalarnca kusur saylmayan iler onun nazarnda kusur saylr.
nefsi terbiye etmekle megul olan kii de byledir.

te

Bir

makamdan

Ebrarn hasenat
daha

derecede
mesabesindedir..
ileri

bir

makama

iyilikleri

olanlarn)

ykseltir ruhunu.. Zira

Mukarrebeleri (Onlardan
seyieleri

(ktlkleri)

Kiiyi Allah'a gtren (yol kolay kolay kat' edilmez!) Zira Mesafe yaratklarn nefes says kadar ok
(uzak) dr. Makamlar, ruhlarn durumuna gredir... Pey-

gamber

sallallahu aleyhi vesellem,

bir

makam'dan

bir

makama ykselirlerdi.. Onun ykseldii makamlar, hep

mkefe makamlar idi.. Nitekim Cihan Peygamberi
buna bilhassa dikkati ekmitir:

Kalbimi, phesiz ehvet kuatabilir. Bu yzden

ben gnde yz defa Allah'a istifarda bulunurum! (1)
(S.A.V.)

Mminlerin emiri Ali (R.A.), nefis

hakknda

bir

nazmmda yle buyurmutur:

\
<
Dnya lezzetlerinden kendimi ektim, nefsi]
buna altrdm..
Nefsim, zamann atafatna kar deerli idi. Sarslmaz azmimi grnce zillete boyun edi..

(1)

Bu

Davud ve

hadisi,

Ahmed, nusnedinde, ^Hislim

sahihinde,

nesai El-Eger El-Mzn'den rivayet etmilerdir.

Bbu

127

Ona yle haykrdm:

Ey nefis erefli olarak l! Dnya nce yzmze
gld, sonra arkasn dnd.. Gfeldii zaman cmertlik
onu tketemez, arkasn dnp gittii zman da cimrilik
onu geri eviremez...
(Evet!) nefis, yiid'in

rursan

ler)

ba

dik,

brakt

brakrsan

yerde durur: doyu-

ba

eik olur...
sakm ona yz verme!

mdi sen de onu terbiye et,

salih(aleyhisselm)
veliler
(ve
Peygamberler,
in makamlarna bak! Sevap ve seny ganimet bil.

Sadklarn zikri hi bir zaman fasklarn zikri gibi deildir! Zamanla bunu mutlaka anlyacaksm!
Bo szleri ve yersiz davranlarn irkinliini duymuundur. Duymazsan bile az sonra meydana kacak
duyacaksn.. nk insanlar uykudadr. ldkleri zaman
uyanacaklardr!
Sen,

meyvas olmyan

bulunmayan

bir

aa

hi kimseye gigesiyle faidesi

gibisin!

ban

dazlak
ssleyen
Evet sen, yalanc salarla
kafal kadnlar gibisin. Emanet sa, balarndan dnce dazlak kafalar meydana kacaktr!
Ne yazk ki sen, zerindeki kk kyafetinin dzgnl, gz alclna kapldn! Yarn kfile kalknca yol
da kalacaksm zavall!...

Azn da olmayacak ve kfile avuuna,

ne olur beni geri yolla da biraz azk tedarik edeyim kendime, diye
yalvaracaksn...

Yalvaracaksn

amma

heyhat!...

Aljah elisine (sallallah aleyhi vesellem) e, lnn

yanandaki ya damlasnn sebeb ve hikmetinden sual
ettiler...

yle cevab

verdiler:

 128

Kk ocuk Levh-i mahfuzda ana-babasmm

ackl durumunu mahede ettii iin, Bykte kendi i

mahede edip, hanm, ocuklar ve mallabrakp gittii iin, gzlerinden ya aktrlar

lerini bizzat

rm

geride

ve bu yanaklarnda grlr..
ite ey gafil! bundan t al, durumunu bir kerre
daha gzden geir!
Seni uyanmaya davet ettim... Gnln ve himmetini

uyank

tut!

phe

yok

ki zafer senindir...

Btn gayesi yemek yeyip karn iirmek olan kim-

kanmdan

senin deeri,

(Szlerimi)

kenidni daha
dim..

Amma

kard ey

anlarsan,

iyi bilirsin.

siz

uyanm

olursun!

Ben (lzm

(ey insanlar)

kadardr.
gelen)

(evet)

sen

ver-

verenleri sevmezsiniz!

YRM DRDNC MAKALE

Ak, evk, Mahede, Mkefe,

tler, Nakl ve

Akl Nehiyler

uras muhakkaktr

Muhabbet Allah ile velleri

arasnda mmkn ve cardir: man edenlerin Allaha ait
sevgileri ise (hereyden) salamdr. (1)
ki,

Habis nefsin seni kkrtarak:

Gremediin ve senin cinsinden olmayan

nasl seversin? dersen, cevabmz hazr

Sen, Sann hakimin yaratm olduu u

zam

varl

grmyor musun?

birini

muaz-

gzelim balar, baheler, aalar, kayalar talar, yeillikler, ne gzel yaratlm!. Bir bak ne gzel denmi bu yeryz!. Gece, gndz, yldzlar, gne, ay, byk yldzlar, tm gezegenler
ne kadar akla
ve hayret vermektedir.
San' hakimin bu gzel sanat, kendi varlna dellet etmez mi?
Mahlkat yaratan, kinat donatan O ulu varlk ne
yce bir varlktr! Onu, btn mevcudiyetimle tebih takdis ve tenzih ederim!...
Kendine bir bak: Eer dnrsen, kendi nefsinin,
mkemmel, akla hayret verici bir nizam ve intizam ie-

aknlk

yaratlm oluun, senin iin u boluklarda

dn ve duyduun varlklardan daha mukn bir
risinde

tekil etmez
(1)

mi,?.

Bakare

grdelil

sresi, ayet: 156

lemlerin

Srr

130

Evet kendi varln bile, Allah'n var olduuna en

byk ve en canl bir delildir! nk Allah seni sevdi de
yaratt.

Konuan

bir kimsenin

konumas,

kendisinin mev-

cud olduunu gstermez mi?

airler ne demi:
Yetikin gen bir kz kavmine hitaben: (Grmedii kiiye insan
alur mu?) sz tuhaf deil mi? Dedi ve ilve etti: Gzlerim, yadan
iki eme olmu... Gzm onu grmezse, mutlaka
gnlm onu hayal eder...
eyh Ebul-Ul El-Muarr kendi nefsi iin yle demitir:

ak

Ey millet, kulam, bir canlya aktr. Kulaklar,

oukez gzlerden nce ak olur. Etrafnda hastalk olan
ldrmtr. Bizi ldrenler tekrar,, bize
can vermemitir. nk onlar, Vcud bakmndan, Allah
yaratklarnn en zayflardr!
Bu hususta varit olan Hadisler pek oktur. Hemen
hepisini (ihy) kitabmzda serd etmi bulunuyoruz. Bulada yalnz bir ka tanesini nakl etmekle yetineceiz:
Beni seven, 'yalancnn biridir. nk gece olunca
benden (Gafil bir halde) uyumutur!
Kulum, bana nafile (ibadetlerle) yaklamaya gayret eder. Ve ben de onu severim. Bir kerre de onu seversem artk ben onun duyduu kula ve grd gz olugzler, bizleri

rum

! .

ak ayn eylerdir. Bunlarn

km mauka balanm olmasdr.
Sevgi ve

en stn,

a-

Sevgide esas olan samimiyettir. Mauk'un szlerini

gzel grmektir. Byle olunca, taleb himmeti, evk atelerinin

kvlcm

Ak
ye

hali,

evirir.

ile alevlenir.

insanda iddetlenince, kiiyi adeta divne'

 131
Mauku

daha

iyi

grnsn diye kalp semsnn kap-

lar alr. Emeller gelinleri, visaller meclisinde raks etmee balar. Temenni kavallar, alar, temenni davullar
da vurmaa balar.
Eski adamlar yle demilerdir:
Onu arzuladm. Hayl gcmde canlanmca, sanki
da yanma gelmi gibi, sevincimden oynaonu

arm

maa baladm..
ardm,

Buyur!

dedi.

stedim, onu grnce, ne-

rede ise lecektim...

ktn

zevkle
onun namaz kldn, girip
seyr eden mescid'in duvarlarnn talar olsaydm!
te bylece toz havaya kalkar, Temenni buharn
grrsn. Yorgunluk buhar takviye olur. Kalplerdeki o
ne
belirli blnmeyi his edersin. Ondan sonra da sende
uyku kalr ve ve ne de rahat..
Bunu mteakip de zayflama ve sararma devresi
balar. Uykusuzluk belirtileri grnp o kocaman, i-

Keke

man

vcutlar

yava yava

erimeye balar...

El-Mun:

Ak

olan,

yznden tannr. nk yz sararm-

tr.

kendisine kurban edilen kimse deildir. nk O,

sanki kurban olmak iin yemlenip beslenmitir!... de-

mitir.
Hadisde:

Her gece

bir

mnadi yle

seslenir:

Dikkat edin! Allann lneti ok yiyen, ok uyuyanlardr,

ademolu! sen, bunun iin mi yaratldn? Hesabn

hafif olmasm, cesedinin saln, hastalklarn azalmasn, arezlerinin mnsalih olmasm, uykunun azalmasn,
seni
zikrinin oalmasn, murad edip de mahbbunun
(ey)

ona

iletmesini, seni kendisine

kar

masiyetten alp

da

taata getirmesini istiyorsan nfe (ibadetlerine) hz ver.

(Byle yaparsan) felh bulur, selmete erersin!

132

EVK VE MUKEFE
unu

bilhassa iyice bilmeni isterim:

evk, Kiiyi, mkefe haline kavuturur...

evk, Mauka kavuma ve onunla buluma arzusudur! Mauka kavumak, ancak mkefe ile elde edilir..
Mkefe, ya ayan beyan bir halde olur, ya da kalbi bir keyfiyet arz eder...

O,

mauk'un,

ak grmee tahamml edebilecek bir

halette tecelli etmesidir.

Lkin ayan beyan tecelli etmesi, kalp ve gezle grmek olur ki bu hal, btn hallerden daha iyi ve zevklidir.
Allah Elisi (Sallallah aleyhi vesellem) in durumu
gibi...

O, onu, sr gecesi,

hem

Bu

Abbas ve

babta, Aie, Ibni

kalple

hem de

gzle gr-

Ali (Allah cmlesin-

den raz olsun) dan nakl edilen iki rivayetin shhatmda

en ufak bir ek ve teredddmz yoktur!
unu da iyi bil ki, gerek mkefe, Mahbbu tam
manasiyle grmektir. Bu ise sevenlerin derecelerine gre deiir... Tabii ki herkesin bakp grmesi bir deildir.
Bunun en az derecesi kalben grmektir. Gzle grmek, bazlarna gze gelip giden bir arazdr. Bunun en
yksek derecesi, hem gzle hem kalple (her kisi ile) m-

ahede

etmektir..

Gaflet ve hava perdeleri ortadan kalknca,

mahbb

3 ak, tam mnasiyle beeri libs ve cisman

manialardan syrlp bambaka bir hal alr. Perde arkasndan hitab duymaa balar: Bir vahiy ile, ya bir perde arkasnda yahut bir eli gnderip de kendi izni ile dileyeceini vahy etmesi olmadka Allah'n

tecelli eder;

133

olmamtr. phesiz ki
hkm ve hikmet sahibidir.

re kelm sylemesi

mutlak bir
(1)
Bu mertebeye bir erdi mi, o zaman kinatta

dir,

olup bitenler

sa

O, ok yce-

hakknda

Aleyhisselmm

uzanr kendi

Ve

ne...

ne yiyor, ne
bunlarda
haber veririm. Elbette

halini alr: Evlerinizde

fciriktiriyorsanz size
sizin iin,

bir hitap

btn

eer iman

edicilerseniz,

kat'i bir ibret

var-

dr. (2)
Melekler ve btn mslman cinler onun emri altnda ve itaatmda olurlar. Allah ile arasmdaki perde yrtlr. Bu sayede kinat esrarnn hulsasn bilmee ba.

Evet ltuf meltemleri esince, gaflet perdeleri kalkar, kinat diledii ekle inklp eder. Zira iki irade bir
birine

karnca,

bir olarak tezahr eder...

Yukarda, Sofiyehin durumunu anlatrken gemiti:

(birbirimizi)
Grnce onu grdm.. Onu grnce
grdk..

Nast

onun

ona gayb'den haber veren,

ona bir ok varidat getiren ltif bir anlam olur, ki o varidatlardan bazlar, keramet meyvalar, ve gayb eylerle konuma melekesidir. Onu ancak bilen bilir. Bilmiyen
kimseler onu inkr eder.
Bozuk arazilerin gitmesiyle nefis cevherleir. Kudgiyyet kesp edip, gayb iler artk ona ayan beyan olur...
alemi,

iin,

Bir itiraz:
Bu anlattklarn peygamberlere ait eylerdir. Nasl
olur da buna Allah velleri ortak olabilirler?..

Aslnda gayib

ilmi,

kimse bilemez.
(1)

Es-ur:

(2) Al-i

51.

tmran:

49.

Kadm

olan Allah'dan

baka

hi

 134
Ancak, Allah raz olduu kullardan bazlarna bunu
bildirebilir. Duymadn
Bir ayette Allah ne buyurmutur: (O) btn gayb bilendir. yle ki gaybma kimseyi
muttali etmez O. Meer ki beenip setii bir peygamber
ola. nk O, bunun nnden, ardmdan gzetleyiciler di-

zer.

(1)

Ayetteki (Meerki bir peygamber ola)

sz, avam
halkn, gaybi bilmek, Allah e kullar arasnda ortak bir
itir diye sanmamalar iindir.
Ayetin tefsiri de ortaya
bu ihtimal uzak

attmz

elmasa gerek...

nk Krallarm hazinelerine, memluklar muttali

olabilir. Maukun baz gizli taraflarn, gerek ak mahede edebilir.
ok gzel yaplm bir tablo gibi... Bunu (her ne kadar bakalar grebilir, ondan bir hisse kapabilirlerse de)
ancak onun gerek eklini tam manasiyle sahibi bilebilir..

te

buna dair bir ayet:

te misaller! Biz onlar insanlar iin ird ediyoruz.
Alim olanlardan bakas onlar anlamaz. (2)
Cuneydnin yle dediini duydum: Herkes hallatr, lkin herkes harrac deildir!

Ebu Yezd El-Bestam

Temkin derecesine ulaan, yle bir doktordur

ki, halkm sr krslerinde oturup, malikinin
(Allann)
izni ile memlkun (Kulun) srlarna mttali olur. Selmasl Fatma, Selmasl mezzin ezan okuduktan sonra,
evinden kp le namazn Bestamda cemaatle klmaz
myd?...

(1)

El-Cin sresi: 26, 27.

(2)

El-Ankebt:

43.

ayet, bu

mmkn

deildir.

nk byle

hal

bir

peygamberler iin bile varit deildir, nasl olur da bakalar iin varit olabilir, dersen, cevabmz hazr:
hkm
Sen Allah'a karg m, yoksa kendine kar
ediyorsun?

Eer

Allah

namna hkm

ediyorsan, kksn bu-

na akim ermez.. Kendi damar ve kemiklerini hatt sarndaki kvrmlarn saymaktan bile aciz olan, nasl olur
da Allah

ile

salih kullar

arama

girebilir?

Sonra, Allah peygamberlerine ne verdiini, sen

bileceksin

Nakil

eyi

ne

tank

ile

didikleyen akl

ayet baz

karna

ilimlerini bilebilirsen, her-

dikilir...

srlarna, ocuun ve komun bile vakf

maz... Ancak asl sahibin Olan Allah bilebilir.
Senin

ola-

olduu Resulne) gaybi bildirir, buhenz vusul perdesini aralayamamsn.

Allah (Semi

yurmu, sen ise

Bu halinle mi Allah ile Resul arasmda ceryan eden
lara vakf olacaksn?...
nceden seni uyarm, baz eylere dikkatini

olay-

ek-

mitik:
Nefsinle sava, ikide bir inkra

kalkma!

Zira ne-

savaman, gzndeki gaflet perdesini kaldrr. Oysa

senin gzn dnya brm, himmetin gayet zayflafisle

m...

Hamam

bcekleri nerde, o yce ve erefli

makam

nerde?...

Hsn- niyet ve iyimserlik, en byk iksirdir! Hem

yle bir byk iksir ki her cehli ilme inklp ettirir. Ona

smsk

sarlan kii, vicdanen msterih olur...

ite sana zet olarak (anlattklarm) bir nevi muhabbet, evk ve m

BLM
Kiiyi, sefalet ve sefahatten al koyacak zecr tedbirler, yukarda geen vad ve ved'i anlatan, serapa bir
t mahiyetini tayan ayetler, ilgin hikyeler, kiiyi

korkutan veya tevik eden iirlere gelince, (bunlar saylmyacak kadar oktur..)
yleyse daha kalben tekmle erememi
olanlar
korkutun! Ruhan ykselmee ilk admn atan kimseyi
de daha fazla ilerlemesi iin tevik ediniz Zira yeni balyan kii, cehalet yurdundan henz kmtr! Kaynamas, sapmamas, batl uurumlarna yuvarlanmamas
iin gereken sedler ekilir.
Ruh tekml babmda ilk admm atp ilerlemee
balyan kimseye gelince:
Onun gnah afv edilmi, kalbi rikkate ermi, mcahede
glendirilmidir.. yleyse dar geidi geebilmesi iin hzl admlar atabilen bir deve lzm...
Nefis Mcahedesi, derun terennmler, kalbi, kurak"

ak

tan heryeri atlam adeta l haline gelmi bir yeri,

iddetli yamurlarn canlandrd gibi, canlandrr. Ona
nev-i Nema verir. Gzel gzel amellerle onu adeta yeertir...

te
verir

bu, Mride

bambaka evk alar, ayr

bir reng

(Biraz da

Ebu Hyyan

Ettevhid'yi dinleyelim:)

Gzel namelerin faidesini anlamyorsan,

daha kaba olan develere bak

Kularn cvlts

senden
ile uzun

138

saharlar zevkle nasl admlyorlar, uzun mesafeleri gnlerce

yryp

kat' ediyorlar?..

Acem

meayihinin, Helvt- Erbaniyye krk inziv

diyee adlandrdklar inzivya ekilmen lzm..
Onlara
gre O inziva cel (ayrl bir kenara bzl) dr.

te bunu adet

edin!

Sonra yemein de ll olsun.. Hergn bir lokma

eksilt! Yahut yemek yerken ll ye! Yemeini hergn
biraz daha azaltr, hafif yemekler saffma katlrsn.
Bir Hadis meali:

Dnyada en ok doyanmz, kyamet gn al

en uzun olannzdr!
Bunu baarabirsen, nefsini yani kendini Allah'dan

bakasndan alkoymu olursun.

Dnya sevgisi ve izgisine meyi etme
hammedi (Sallallhu aleyhi vesellem) sfat
yle buyurmulardr:

ki,

sana

Mu

intikal etsin..

deilim Devaml olarak Rabbimin yannda kahrm. O, bana yedirir, iirir...

te bu, sadk ve samimi olan kimselerin halidir.
Zinhr yalanlayc sapklardan olma!

Hi

biriniz gibi

Mukarrebler (Allah'a yaklamak erefine nail olan

kiiler) den
olamazsan, bari ashab- yemin
(Saclar)
dan ol! Hamd, Alemlerin Rabb Allaha mahsustur.

YRM BENC MAKALE

LM VE AMEL

Allahm yaratm olduu insanlar

unvann ancak snf kazanmtr:
1
Alim

2 Arif
3 Nasik

(badete kendini

iinde

(Havas)

veren..)

Alim, ilme kendini verib de zahir ilimler elde eden,

ve elde ettii ilimleri tatbik eden kimseye denir. Allah,
Onun, iledii gzel ve yararl iler sayesinde batn ilimlere de varis klar. Muhabbet, evk, Rza ilmi, kader, m-

kefe, murakabe

ilimleri gibi

ok stn

ilimlerin varis-

isi klar...

Aslmda bu

ilimler, Sofiye, Safiye,

Sadka ve Vafiye

taifesinin ilmidir.

Bu

ilme eren havasdan

baz

isimler verelim

El-Hasen, Sfyan, Fazl bin yaz, Eb yezid El-Bestam, EbulHasen Ennur, Habibul-Acem, Maruf El-Karh, akik El^Belh, Muhammed bin Hafif, Bir bin Sad,
Ahmed El Havarizmi, Ahmed Eddarn, Haris El-Muhassib Siressakati, Eb:l Hseyin bin El-Mansur El-Hallc,

El-Cneyd, EJibl, Eb Nuaym El-Kad...

Kalplerinden Allahm zikri fkran bu

te

adamlar, Zahiri

ilim

hreti ve ehveti

ile

megul

Allah
olan,

Himmetlerini Zeydilere sarf eden, nam ve gsteri iin

beyaz elbiseler giyen, Kitab tevillerle karartan, yrtklar kapatmaa
da bir trl yrtklardan kurtula-

urap

140

mayan, ktlklerden kurtulamayan cinsden insanlar deildir.

Onlar, feyiz ve bereket

Gerek kan-

zenbilleridir.

dillerdir onlar...

ahid

olan,

varlu akna

dalan ve o

akn

derinlik-

lerine inen onlardr!...

kamatrc Mlknde gzleri

trl bo itibarlara kar karn ve gz tok

Dnyann
olmayan, her

geici

ve gz

olan yine onlardr!...

Birde dnya'ya kendisini kaptranlara gelelim:

esaslar onlara gre, fuzul eylerdir.. Btn

hner ve marifetleri, raks ve elenceden teye geemez.
Akrabalkla, Shablik arasn ayrt edemezler.. rtikp etikleri vebal ve ayplarn en korkuncu: Mauklarn
unuttular, geici menfaatlerle
uratlar. Gerek ibadet
ve taat merdvenlerini unuttular da halka gsteri iin
seccadeler serdiler. Allah' ve hakikati unuttular. Geree
(Ihls)

bel

balamadlar.

Bir hadis meali:

phesiz Allah (Mralerin elbiselerini karp Cennetin kaplar zerinde) ite yalanclarn elbiseleri! baresi bulunduu halde asar..
det

nk onlar, Dnyada srf hret kazanmak

yapmlardr.

Bu

tip kimseler zerlerindeki elbiseleri, Ehl-i Kehf'in

sadk kpeklerine balayacaklard ve

derisini

iin iba-

kendileri de

aralarnda taksim edip kendilerine

onun

elbise edine-

ceklerdir...

ite Dnya sofilerinin mkfat! Perian hali!

te Ahiret sofilerinin mutluluk fkran hali!
nk Ahiret sofileri ilimle ameli bir araya getirebilmi ve zafere kavumu kimselerdir. Dediler, dediklerini yaptlar. Samimi oldular dvalarn gerekletirdiler.


rendiler, rendikleri

141

de amel

ile

Szleri, zleri bir oldu.

ve tekva

ehli

Asl

ettiler.

ilim

ve mafiret ibadet

bunlardr ite!

Onlara bu hale ulatran ilerindeki parldayan yksek imanlar ve yce himmetleridir. Bu sayede itiyak kanadlar ile Mukaddes ve zevali olmayan bahelere utular. Gayip ilimlerinin ieklerini bir bir toplamaa hak
kazandlar. te bunlar, Ahiret iin (bir lokma, bir hrka) deyip de fakirlii

iar

edinen, ve sebebleri bir tarafa

iten fakir sofilerdir!..

Ahiret bilginlerine gelince: Onlar

hakknda da baz

aklayaym: El-Hasan El-Basr, Sfyan bin yeyne, Mezheb sahibi Essevr, Ettai Ettahir, Ebu Said ElHudr, Ebu Hanife Ennu'man bin Sabit Ei-Kuf, Malik
bin Enes El-Meden, Muhammed bin dris Eaf El-Muttalib, Ahmed bin Hanbel E,iban, El-Muzn, bni uisimler

reyh, El-Hed'dd,

El-Kaffl,

Ebu Hamid,
eyh El-Imam Ebu s-

Ebuttayyip,

stazimiz Ebul-Maal, Elcuveyn,

hak, brahim El-Firuz bad, (irazi) ad ile tannan..
Bu zatn eyhimizle, Sultann yannda bir tartmas olmutur. Bende yanlarnda oturuyordum. Grdm ki: Mu-

nazareden maksadlar, bir birlerine stnlk taslamak,

yekdierini mat etmek deil, bilkis hakk izhar etmek
meselenin derinliklerine ve hikmetlerine nfuz etmek idi..
Szlerini ssleyip

hasmn malup

etmek, ayetin met-

kalkmak, Peygamber haberlerini tezyif etmek, ez cmle muhaseme ve demegoji gibi

pek irkin, limlere yakmayan davranlardan tamamen
arnmlardr bu gibi alimeler..
nini

bozup bin bir

te bu

tevile

nitelikleri

ta kendileridir.

tayan

kimseler, ahiret alimlerinin

Bu

142

aynen peygamber esbabna benzerler:

Fetva vermeye yetkili iken daima fetvay bir birine havle ederler. (O, benden bu hususta daha lyktr!) deyerek arkadan, kendinden stn grp fazilet rnekleri
tip alimler,

gsterirler...

(1)

Bize gelince: Biz kt alimleriz. Birbirlerimizi karartmaa algrz, gerek lisan ve gerekse kalemle birbir-

hcum

lerimize

ederiz..

ve frkalara blnen kiilerin haline bir bak

Bir hadis meal:'
taife

Her

kim hak ettii halde gsterii terk ederse

Ona cennetin en yksek yerlerinde bir kk yaplr! (2)
(Bu hadisin
altmda kendimizi inceliyecek olur

sak) Ahirette bize ne ev verilecektir, nede

tmam

hur...

Ebu Yusufla bir mesele hakknda

tarttktan sonra bir rya grm. Ryasnda, cennete
girmi ve nurundan bir taraf prl prl, olan bir hur grm ve ona sormu:

aitim,

afi, (R.A.)

Sen kiminsin? Hur,

Hak ettii
demi ve

Hakk

halde

gsterii

iiri ilve

irkinliklere

ve gsterie bir kartal gibi

etmi

eden
szne:
terk

kimseye

kartrdlar. Sonrada batla

hucm

ettiler.

Ilh'dan katlar, Kabirler adedince yalan sylediler.

Nasl Ilh'dan ecir isteyebilirsiniz ki, siz gsteriden
kendinizi

Bu

kurtaramadnz!

beytinden sonra afie

() imdiki, yarm

kalm

demi

ilimleri

ile,

ki:

dier meslekdalarna

stnlk taslayan, kimseyi beenmiyen, rakibini srf gzden drmek iin, yapc tenkidden ziyade
faaliyetlere ba vuran baz meslektalarmzn kulaklar nlasn!.. (Mtercim).

ykc

2()

Bu

hadisi Tirmiz

ile

ibni

Mace

rivayet etmilerdir.

 143

Ey afi, kl- kal

kama nail olamazsn!

Eer
kmak

ile,

zahiri gsterilerinle

bu ma-

gerekten samimi isen ve cennete sahip

istiyorsan, ilmle amel etmen gerekir. lkelere sasen,

hip olmak istiyenin, tehlikeleri gze almas gerekir. Uyanzaman anladm ki, gsteri iin yaplan ibadet,

dm

kendisine bilgin ss vermek iin elde edilen ilim, kiiye

ahirette hi bir f aide temin edemez.

Bir ayet meal: Rabbinin katnda, ahiret Mttakiler iindir.

te

ahiret alimleri, ite

fakirleri!

te dnya

dnya

alimleri!..

te

fakirleri!

ite

ahiret

ahiret alimleri! (Hepi-

sini bir bir izah ettik..)

o tembelliinle kerametlerden bahs edersin!

Bunca kusurlarnla yksek kkler istersin! (Buna imkn var
hi?...)
Sen, tabu bir baka kiisin. Btn aban, pheler
Sen,

uyandrmak,

gerekleri yalanlamak gibi eylere harcyor-

sun.

Tozlar kalkmca greceksin:

Ardndan

gelen at

m-

dr, yoksa merkeb midir? diyen aire hak vermek gerek..

saylmayacak kadar oktur.

anlatan ilimdir: eriat ilmi, El-Vahi-

lim kollarma gelince,

En

faidelisi, ahireti

dTnin

tefsirleri,

Sahih hadisleri

okuma ve renme

iine alan kitablar,

Kur'an

gibi..

Akideni gzelletirmek ve kuvvetlendirmek istersen,

eyhimizin imam El-Haremeyn'in (Levakihul-Edille) kitabn okuman lzm.. Daha olmazsa (Kavaidl-Akid)

kitabn okumalsn..
Selef -i Salih yoluna slk

etmek istersen mutlaka

O kitab, din esas(Nectul-Ebrr) kitabn okumalsn!

lar hakknda en son telif ettiimiz kitabdr..


Bu kitabn

144

sana hayli teliflerden bahs ettik..

stediini oku, dilediinle amel et! nallah yaknda buluiinde,

uruz..
Senenin mevsimleri bilinen eylerdendir: Yaz, sonbahar,

k,

ilkbahar...

Gnei ziyal, ay nurlu yapan, yllarn saysn ve

hesab bilmeniz iin Ona (ayn seyr- hareketine, muhtemenziller tayin eden Odur. (1)
Mminlerin emiri Ali (K.V.) dedi ki:

lif)

Bu

hava ikbal edince, onu alm, arkasm

evirip gidince de ondan saknn! Zira aalarnza yapzarar, derilerinize de yapabilir. nk n iyi ve gzeldir. Sonu ise yakc ve zarar vericidir..
(gzel)

limler iinde, sihir, kehanet, bakr gme boyamak gibi zararl olan da vardr.. Bunlar yapan ve uygulayan kimse mutlaka ahiretini yitirmi demektir..
Kazanlar'dan ruhlarn tiksinti duyduu eitler de
var:

Cenaze ykamak, mezar kazmak, sprkecilik yap-

mak

gibi..

Ahiret ilimlerini talep etmekte sana yardmc olacak

ilimleri tahsil etmekte en ufak bir tembellik gsterme!
Bilgili ve bildiini tatbik edici ol ki, Allah'n gzel yur-

dunda en byk gayeye

eriesin..

te

orada, Melik-i Muktedirin yannda, Cennet ve

cennet nehirlerinin kenarlarnda, ruhun en ufak sknt

duymadan gayet rahat ve komfor

lirsin!..

(1)

Yunus

sresi ayet:

5.

iinde istirahata eki-,

ACAYP FENLER VE SEFERLER BLM

Cihan serveri? kainatn Peygamberi, peygamberimiz
Hazreti Muhammed Mustafa (sellellahu aleyhi ve sellem)
efendimiz buyurmulardr:

Kaf da arkasnda batda, gnein krk yl varamad beyaz bir yer vardr Ashap sordu:
Ey Allann Resl (S.A.V.) Orada yaratklar
var mdr?
Evet, orada Allah'a gz ucu kadar gelmeyen,

asi

Adem

eytan tanmayan,

aralarnda, kendilerine eriatimizi reten, hkm veren, ayrca kitab- azizi talim
ettiren meleklerin bulunduu ok muhlis mminler varve

dr..

Ey Allann
biraz bu garip ve acip eylerden bahs etmez
Mmin cinlerden bir hanm arkadam vard,
ka yl benden uzaklat, nerede olduunu sorunca bana
u aklamada bulundu: Kaf da arkasndaki Beyaz bir
elisi bize,

misiniz?..

bir-

yerde ikamet eden kz kardeimin yannda idim..

Pekla onlar Mmin midir? Diye sorunca,

cevab

verdi:

Evet, onlara kitabn okudum, iman

yerin ardmda ne var? soruma da:
Kar, su hava, karanlk dalar vardr.!

ettiler.

diye

cevab verdi..
Pekl oraya gne kabiliyor mu? sorumu da:
(Evet! le karlad..
Alemlerin

Srr

10

146

Temim bin Habib Eddari'nin hadisesi de pek gariptir: Onu bir gn, cinler kapp gitmiler. Vard yerlerde
bir ok garip eyler grm, hatt Decclm bal bulunduu kk de grm.. Ona sormular: Sen hangi Millettensin? diye.

Muhammed
aleyhi ve sellem'in mmetindenim, diye cevab vermi..
O, Peygamber olarak gnderildi mi? sorularsellellahu

mukabele etmi.. Daha sonrada

onlardan imdi gidebilir miyim? deyip izin istemitir...
Akabede vukua gelen cin olay bundan da garibdir:
Abdullah bin Mes'ut dedi ki: Reslllah (Sellellahu aleyhi
vesellem), ben ve Ali bir karanlk gecede yryorduk.
Birden kendisi durdu ve bizi de durduttu.
Biraz sonra ne grrz, oracktan bir adam kp,
Buyur Ya Reslellah demez mi ?

na

da, Evet! diyerek

Bunun
sini verip,

bir delikten

zerine bana, stndeki fazlalk olan elbiseAlinin

(K.V.)

aaya

elinden tutup yerden grlen

indiler.

Beni yerimde oturttular. Sabah afak anca beraberlerinde Zat'a benzer adamlar olduu halde dndler.
Reslllah sellellahu aleyhi ve sellem, ite bunlar Cin Tai-

Yanmda hurmadan
yaplm su vard. Ondan biraz iti ve abdest ald.. Bu
olay da zerinde en ufak bir mnakaa yaplmayan bir

fesinden

mmin

kardelerindir, dedi.

olay olmutur. (1)

Kendini bilmez

baz

nefis

mahkmlar bunu

tevile

arzularna gre yorumlamlardr. Bu ve

benzeri olaylarn iyzn anlamak isteyen varsa, ltfen
eserlerimizden (Meayibul-Mezahib) adl kitabmza ba-

kalkmlardr,

vursun.
1

(1)

Sahiheyn ve dier (hadis) kitablarnda bunu teyd ede-

cek haberler mevcuttur..

147

Zaim bin BePam'in hikyesine gelince, o da garip ve

akla hayret veren bir kssadr: Bir gn NiPin nereden kmerak etmi ve yola koyulmu. Yolda giderken Hzra rastlam ve hzr ona, bir yerlere gireceksin demi

tn

ve o yerin alametlerini vermi.. Nihayet bir daa vasl

olmu ve o dada yakuttan drt direk zerine kurulmu
bir kubbe grm.
ki, Nil (nehri) onun altndan
akyor. Orada hi bozulmam meyvalar da grm...

Bakm

kkler, evler ve alemler grdm..

Sama ak
bir ihtiyardm.
meltem
esdi de sam simsiyah yapt, ve beni genletirdi. O

dm

kklerden

Bama

arldm:

Bize gel

efendi, bize gel!

Buras tekvaya

erenle-

yurdudur! Ben yle manevi bir hava ierisinde mest

olmu bir vaziyette dururken hemen beni Hzr geri ekti ve oraya girmekten menetti..
rin

Bunun hikmetini, Resllllah sellelahu aleyhi ve sellemin

mbarek hadisinden daha iyi anlam oluruz:
Yedi nehir, Cennetten gelir: Ceyhun, Seyhun?
Dicle, Frat, Nil, Burdunda bir pnar ve Kudsdaki Sil-;
van.. nk Zemzem suyu onlardandr..

Bu anlattklarmdan daha

garip olan, Bilokya

ile

Af-

fan'n hikyesidir.

Bu

hikye gayet uzuncadr. Biz birazm anlatalm:

Onlar yolculua kmlard. Giderlerken Sleyman
aleyhiselmn bulunduu yere vasl oldular. Bilokya, par-

mandaki yz almak

atld. Orada muvekkel bulunan (Ettenin) ismindeki bir cin ona frp yakt. Affan ona Karresiyle vurup diriltti. kinci ve nc defa elini uzatt ve ayn akibete maruz kald. Affan
onu ancak defa diriltmee muvaffak oldu.. Drdnc
defasnda tamamen yanp helak oldu..
iin ileri

148

Affan:

Onu eytan
bararak

ldrd!.. diye

kt..

Bunun

zerine

(Ettenn)

dene bakalm, dedi ve

eytan

ldrd!..

u sz

ona yaklap bir de sen

de szlerine ekledi:

Bu yzk Muhammed Sellellahu teala aleyhi ve-

sellemden baka hi kimseye verilmez! Peygamber ola^

rak geldii zaman ona deki:
Mele-i l ehalisi, seninle

dier peygamberlerin

fazi-

(stnl) hakknda tarttlar. Allah seni btn

peygamber den stn kld..

leti

Sonra bana emretti, yz Sleymann parmandan kartp ite grdn gibi sana getirdim.. Allah elisi sellellahu aleyhi ve sellem yz alp, Ali'ye (K.V.)
verdi. Ali (K.V.) Onu parmana geirince, btn kular,
ve insanlar
baladlar.
cinler

yanna akm

ettiler.

Sonra Eddimiryat denilen

(Bunun bahsi epeyce uzundur.)

len namazna

Onu

O mehur

seyr

etmee

Cin de geldi.

durunca, Cebrail bir dilenci

kln-

da gelip saflarn arasnda dolamaa balad. Rukua vardklar zaman, Alinin arkasmda dilenmek maksadiyle
durdu, derken yzk Ali'den sail halinde gelen Cebraile
uup gedi.. Bunun zerine melekler hayretten kala kald.
Sonra Cebrail kendi suretinde gelerek yle dedi:

Allahn kendilerine in'am etmi olduu ehli

beytsiniz! Allah sizden ricsi gidermi ve sizleri tertemiz
klmtr.. Peygamber sellellahu aleyhi ve sellem bunu
Ali'ye haber verince Ali yle dedi:

Siz

Geici nimetleri,

mutlaka zail olacak mlk, helalna hesab, haramnda ikap bulunan dnyay ne yapa

lm

biz?..

Madem

149

neden Muaviye

dnya iin
vad? diye bir itiraz varit olursa cevabmz hazr:
O, dnya iin deil, kendisini Hakka ulatracak

Hak
cud,

iin

yle,

ile

sa-

bir

savamtr!

Tahkime gelince: Bu, batldr. nk tahkim, mevmahdud, maruf, malum zerine olur.. te fkh ve

eriat dediin budur!..

Syleyin bakalm,

baka

ne istiyorsunuz? Olan bitenler hakknda daha geni aklama arzu edenler, (Nesimttesnim) diye ad verdiim eserime ba vursunlar. Orada bunlar ve zil-Karneyn kssasndan kfi derecede bilgi

vardr

..

bni

Ebiddnya'nn (Riyazunnedim) kitab

ile,

(Kita-

bul-Eklim ve Kitabul-Mesalik vel-Memalik, Musullu Maverdi'nin kitablar)

na

ba

vursunlar...

Feleklerin birbirine nisbetle geniliini bilmek ister-

sana bu hususta
bilgiyi verebiliriz:
Yer g bir gecede kat' eder. Havai felee gelince,
Onu ay, bir ayda kat' eder. Bir gece ile bir ayda kat etme
arasndaki fark gayet aktr.
Ate feleine gelince onu da gne tam bir senede
sen,

kat' edebilmektedir.

Zuhal feleine gelince: O, en bydr.. O, feleini

otuz alt sene iinde ancak kat* edebilmektedir. Bu anlat-

tklarmzn

stnde, yedi cennetin-onlardan birinin genilii yedi kat gk ve yer kadardr. Tavann tekil eden

Krs

ile

Ar

vardr..

Bu
Ne

anlatlanlardan bir eyler elde edebilirsiniz!

oluyor da, himmetin byle noksan ve ksr oluyor?.. Bir trl yksek merdivenleri trmanamyorsun,
saadet okunu kucaklayamyorsun?..

nk Sen, nefsine yem vermekle ve onun hizmetine

canla komakla megulsn! Kanck bir eee gnln

kaptrm

150

nekadar da benziyorsun.. O kimse,

o kanck eekle megul olurken kfile kalkarda hi farkna varmaz ve sonra da Ekiyalarm kurduklar tuzaa
bir zavallya

dverir.
Evet, bu, ryalar lkesidir. Peygamberler de bu ryalar yorumlamak iin gelmilerdir.

Sen bu uykudan uyandn zaman, o yorumlarn doru olduklarn greceksin..

ikaz duymadn

nsanlar uykudadr, ldkleri zaman uyanra

lar!..

Dnya hayatnda

sen, bir

batmda yatan

a benzersin:
arkadana:
Buradan kaym, belki daha geni bir

iki

ocu-

Biri,

alem g-

rrm! der ve kar. Annesinin kanmdan daha geni

olan dnyay grnce o ocuk tekrar annesinin karnna
dnmek ister mi?.. te sen de tpk o ocuk gibi, ahiret
alemine gnce orasn buradan daha geni bulunca tekrar bu darack dnyaya dnmei arzular msn?., (elbetteki hayr..)

Sen Mevlanm kapsnda, kiraln yanna girmek

yen a bir

Kapda

adamn

halini

iste-

andrrsn

ekmek bir de kpek grr. Kpek onu

kiraln sarayna sokmak istemez..
imdi O adam eer azim ve gerek byk bir himmet sahibi ise. Kiraln huzuruna girmei, orada bulunan
ekmee sahip olmaa tercih eder. nk O, kiraln yanbir

na girdii zaman, o ekmekten daha

yumuak

ve stelik
eitli yemeklere sahip olacaktr.. Ve bylece kendi ektii alk ve sefaleti de unutmu olacaktr.. eriye girmei baaramayp da, btn gayesi o ekmei yemek olursa ve yerse netice ne olur? Netice ekmek karnnda kokar
kflenir daha sonrada darya karr.

151

ite (Arkada) dnya O ekmektir. Kpek ise eytandr.. Seni Kinatn halik olan Allah'n huzuruna girmekten alkoymak istiyor. yleyse O ekmei o kpee atver
de huzura kavu! Sana, ahiretini kazandracak her biri
bir cevher olan gzel ameller

kazanmaa

bak'k'i, ahiret

kklerinin kaplar sana ardna kadar alp

hurilerle

zevkle zifafa girebilesin!..

Senin durumun una benzer:

Bir topluluk karanlk bir vadiye gider:

knda
nip
lik

bilgisi

bulunan

biri:

Bunun

vadi haktalarndan ykle-

karsanz kazanrsnz! diye seslenir.

Hsn- zan sahibi olan alr, kt zan

sahibi tembel-

ederek almaz.

karanlktan gne aydnlna knca ne grseler:

Talar birer inci ve yakut deiller mi?.. Bunun zerine
ta yklenenler kazanl ktklar iin sevinir, yklenmiy enler de zararl ktklar iin yerinirler..
te bu bir misaldir: Dnyadaki hareket tarzn an-

brak, az doymaa bak, karnn haramdan

temizle, gzn de fazla uyumaktan alkoy! Byle yaparsan belki alacan alrsn. Sen ki, teninin ter kokutur,
vcudunu tahta kurusu yer de zayflatr, da bunlara kargelemezsin.. Nasl olur da elbisen ipek, tatlm hurmann eitli tatls, ekmein Francala olabiliyor? Hi dnmedin mi yarn stnn toprakla rtleceini?..
Duymadn m; Cenab Hakk'n, Nebisini, arpa ekmeKibirlilii

ile

bir kerrecik

karnn doyurduu

iin

ini ve ona yle buyurduunu?:

Sonra and olsun, o gn elbet ve
den sorulacaksnz.
(1)

ETTEKSUR:

(1)
8.

muhasebe

etti-

elbet nimet (1er)

YCE HMMETLERE VE GAYELERE NASIL

ERLR?

unu

bilmi ol ki: Himmet, niyet ve kasd eden

kimsenin, kalbini gayeye vasl olmak iin olanca gc ile
ona (Allaha) tevcih etmesidir; bakasna deil...
iyi

Himmet erbabnn hemmi

(kasd)

ayr ayr

birok

eyleri elde etmek iin olmamaldr! Mesela: Birok ii

bir arada yrtmek isteyen kii, hepisini birden yrtemez. Onun iin onlar sraya koyar bir bir yapar.

te

manev alandaki hayatn da byledir. (Btn

ibadetleri bir arada yrtemezsin. nce farzlar yapacaksn, sonra nafile ibadetlere geeceksin..)
unu da iyi bil ki, himmetler nefsin kollardr. Bu da
ancak nefsin irtifai ile llebilir.
(Buradaki nefisden

murat ruhtur.)
Herkesin himmeti, ruh kudsiyyet ve yceliine gredir.

Grmyor musun: Kenefci,

sprgeci, derici, ges-

ve adi sanatlarla itigal eden kiilerin basit

himmetlerini.. te bunlarn himmet ve azimleri kendi basit ve hasis himmetlerine gre olmutur!
Saadet erbeti dalrken, ona talih hamurundan den pay o kadar olmutur.. Bu ise acizlerin mazeret beyan
sal gibi basit

edebilecekleri bir keyfiyettir!

Onun iin kiinin himmeti

senin maukundur.

al

olmal, Melik (Allah)

Basit eylere lfet etme! Bu, baba-ana gibi belirli

neseb ve asalet ii hi deildir! Buna ancak himmet ycelii

ile eriilir!

153

limler ve meliklerin himmetleri, Kll ruhdan fkran ilk feyazan olmutur- Sonra ana kaynaktan uzaklatka dier himmetler o himmetlere oranla alak olmutur. Nitekim hayvan derecesi insan varlndan sonra
gelmektedir.

Grmyor musun:

Babas dokumac

Fil

olan,

ve merkebin himmetleri, yeme

Heyelan'dan

doma

Zul-Kar-

neyn'in himmetine bir bak: Himmetinin ycelii sayesinde basit eylere iltifat etmemi, yksek mevker ve haki-

miyetler elde etmitir! Yeryznde bunun rnei gayet

oktur:

Eski insanlar, Musiki makamlarn elde ettiler. Onun

feleklerin seyr ve devranndan meydana geldiini iddia
ettiler. Felek dnnce ondan usul ve vezin bakmndan
mkemmel nameler iitildiini ileri srdler. Onlar yle nameler ki, onlar, Musa'ya (Aleyhisselam) Vadide
verilen namelerin dnda mtalaa etmek imknszdr!

ksm

insanlarda Ud'un, bir dada asl bulunan ve burnunda uddaki olan delikler adedince delikler
iddia etmilerdir.
bulunan bir kuun eklinden

Dier

bir

alndn

te bunlar,
Demek

ki

sunduum himmet kollarnn

kadr..
himmet olmadan gayelere eriilmemekte-

size

bir

dir.

Alimler

mak,

okumaa

tiyalara

kar

olur.

ti

himmetleri elde etmek, gayelere uladevam etmek ala ve benzeri beden ihsabr ve tahamml gstermekle mmkn

iin,

Memlekete sahib olmaa

de artk ona gre olur.
tiraz:

talip olan

kimsenin himme-

154

Bu anlattklarn,

dei-

ezel saadetler zincirinin

mez, eskimez halkalardr, Kaderde kime yazlm ise ona

nasip olur. Kulun aln yazsm kim deitirebilir ki?..

Cevab:

itirazn yerindedir,

doru

syledin, fakat kader-

hakknda ne yazlm olduundan haberin olmad

iin, eref ve haysiyet peinde
olmalsn, en iyisini elde
de

etmek, en erefli mevkilere ykselmek iin aba sarf etmelisin. Bunlar elde etmek iin adeta erilmelisin. Tabii
bunlar, ehvet ve zillet mezbeleliinde kazanlamaz Nitekim bu gerei yukarda geen bir iirde belirtmitik:

erefi ve haysiyeti alevler iinde dahi olsa ara!

Ebed istirahat ve refah karargh olan cennette olsa
dahi zilleti terk et!
!

Muaviyenin szn duymutun:

phe

Yce ileri elde etmek iin himmet gsterin!

yok ki, ben hilfet ehli deildim. stedim, altm

ve elde ettim..
(Sirru

beznetil-Hud

vel-emedil-Aks

ila

sidretil-

Mnteh) adl kitabnda yle bir hikye anlatmtm:

Eski kr allardan biri lm, ehir kaplar kapanm,
her taraf kitlenmi.. Sonra
karara varmlar: Biz bu
ehrin anahtarn, kolunda a--n'nin nurunu tayan
kimseden bakasna vermeyiz.. Aradan biraz getikten
sonra, kolunda eski knrallarmnkine benzeyen bir nur ta-

yan

ka

gelmi.. Vezirin ince tedkikinden getikten sonra onu melik

yapmlar. iBr gn Vezir, Ona
Ud-i Kanrden yaplan byk bir tabak gibi olan bir hediye

bir fakir

ile

yanma girmi.

Melik

Bunu nerede buldun

Bunun
bizim nehir
?

gibisini

oka

getirir..

155

Bunun nereden geldiini hangi memlekette bulunduunu bana haber vermedike, vezarette bir dakika
bile duramazsn, ihtarnda bulunur. Bunun zerine Vezir,

nda

dan

eteine gelir orasgeer. br tarafa geince orada bir memleket g-

bir ata binip yola koyulur, bir

rr ki aalar
ra daa doru

ayn

kendi hediyesine benzemektedir. Son-

kouan

bir kalabalk

Bunlar ne yapyorlar? Diye

alr:
Bunlarn hepisi hakimiyet ve

halk grr.
sorunca

cevab

memleketin idare-

mcahede ve
mcadelelerle bir senedir bunun peindedirler. Kimin bileinde beyaz bir nur belirirse onu melik olarak kabul
ediyorlar. Sonra Vezir dnp Kirala kssay anlatnca, ondan
cevab alr: Kimseyi hakir grmeki seni de hakir
grrler.. al abala ki, herkes tarafndan anlasn.
ite alk ve mcahede ile elde edilen yce himmet!..
Al himmet neticesini kendi gzlerinle grdn.
Sen de byle yce himmetler elde etmek istersen, a
sini elde

etmek

sevdasndadrlar. eitli

kalmal, ilim tahsil etmeli, inzivaya ekilmelisin!

za-

Kinatn srlarna dair belirtiler grnmeye

balar. nce ste, sonra al... al... Zira almadan,
yorulmadan yceliklere kavumak hay ldan baka frr

man

ey

sana.

deildir..

Hamd

Salatu
Alemlerin Rabbi Allah'a mahsustur.
Selm Peygamberlerin ulusuna olsun. Amin...
ile (Balarm).
Rahman ve Rahim olan Allah'n
Hamd; kendi ztna devamllk (ebedlik) tahsis
eden, kendisinden bakasna insrm (yok etmekle) hkm
eden, lm, kfr ehline de slm ehline de mukadder
klan, Ezel ilmi ile hkmlerin tafsiltn veren, Ahireti,
dnyadan sonra bir halef klan ve onu kullarndan erefli

Ad

kimselere

bah

eden Allaha mahsustur...

156

Cenab-Hak: Her canl lm tadcdr.. (1) Buyurmu ve bunu Aziz kitabnn yerinde tesbit etmitir:
Allah, U alemin lmn murad etmitir: Dnya denilen alemde ikamet eden lr. Melekt aleminde yaayanCeberut aleminde yaayanlar da lr.
Birinci nevi, Adem ve zrriyeti, nevi ile, hayvan-

lar lr,

lardr..

kinci alem, Melike ve cinlerdir.. nc alem

Melaikeden seilmi olanlardr.

ise,

Kur' an Kerim'in bir ayetinde Allah, Allah, hem meleklerden, hem insanlardan peygamberler seer. (2)

sekin melekler, Ruhan olanlarla hamele-i ar ve

birde Cell ardaklarnn sahibleridir. Onlar Allah yle

vasf etmitir: Gklerde ve yerde kim varsa, hep onundur. Onun huzurundakiler kendisine ibadet etmekten asla
kibirlenmezler, yorulmazlar da. Onlar, gece

gndz ara

vermeyerek onu tebih (ve tenzih) ediyorlar. (3)

Onlar Allann yannda kymetli varlklardr. Bu kurbiyet ve eref zere lrler. lm, onlarn bu ereflerini
asla azaltmaz. nce sana, dnyev lmden bahs edeceim. Bir halden dier bir hale insan nasl intikal eder?

Onu anlatacam.
Allah, Resl ve ahiret

gnne gerekten iman

edi-

yorsan iyi dinle! Gerekleri sana ayet ve sahih hadislerle

isbat edeceim, delil ve mesnedsiz hi bir ey nakl etmiyeceim...
Allah,

Adem

aleyhisselmm

srtn

svazlaynca,

iki

kabze ald: Birincisini saa ikincisini de sola alarak toplad. Sonra hepisini Adem aleyhisselmm gz nnde

msr

danesi gibi serdi.

(1)

El-Enbiy:

(2)

El-Hacc

(3)

El-Enbiy: 19,20.

35.

sresi:

75.

157

Adem

onlara iyice bir bakp grd. Allah ona (Ademe) bunlar Cennet ehlinin ameli gibi iler yaptklar
iin cennete girecekler, sen aldrma..
ii yaptklar iin
Bunlarda Cehennem ehlinin

yapt

Atee

atlacaklar, bunlara da aldrma! Dedi.. Adem,

Nedir, Cehennem ehlinin ameli? diye sorunca,

Bana erik komak, peygamberlerimi yalanlamak,

emir ve yasak hususunda kitabma kar kmak
Kendilerine, kendilerini ahit gster,
yapdedi.

belki

mazlar..

Bunun

zerine Allah, onlar

kendi nefislerine

kar

ahit tutarak:
Ben sizin rabbiniz deil miyim?

Hepsi

sordu..

Evet! dediler.

Onlarn bu itiraflarn Meleklere ve Ademe de

teyid

ettirdi.

Onlar Allann Rubbiyetini ikrar etikten sonra, onlar tekrar yerlerine iade etti. Bylece onlar Cisimsiz
birer canl ruhu oldular.
Onlar Ademin sulbne red edince onlar tekrar ldrd, ruhlarn kapz etti ve ar bekilerinden bir bekinin

yannda muhafaza

etti.O

mahut nutfe rahme dnce,

rahimde karar kld, ekli olutu oysa ruh l

idi.

Melekt cevheri, Cesedin kokmasn nledi. Allah o

cesede tekrar ruh frnce, zamanmda alp da ar bekilerinin birinin yannda muhafaza edilen ruhu tekrar gnderdi ve

Ana karnnda ocuk kmldamaa balad.

Nice ocuklar anne rahminde kmldarlar.

Onlarm

bu hareketlerini baz kadnlar duyarlar, bazlar da

etmezler.

his

Buraya kadar
oluyoruz..

Birinci lmle ikinci

canlan

anlat-

BLM
Sonra Allah onu, mr boyunca dnya da durdurmutur.. Tayin edilen eceli yaklap, takdir edilen rzk
tamamlanp da ecel gelip yakasna yapnca, Dnyev
lmle lmesi kararlatrlmca Allah ona drt melek indirir:
Biri,

baka

ruhunu

biri

de

sa

sa

ayandan, dieri

elinden,

drdncs

sol

ayandan,

sol elinden ekip

karr...

ruhunu teslim etmeden, ou

defa Melekti iler kendisine ayan olup, melekler, kendi
alemlerinden ona dnyadaki amelinin gerek ynn gsterirler. Eer dili zlm ise, onlarn varlklarndan sz
Halet-i nezide olan kii,

eder..

Bazen de kendi kendine bireyler mrldanr. Kendisine gsterilen eylerin bir eytan ii olduunu sanr. Dili
balanr, konuamaz hale gelir.
Tam O srada melekler, parmaklarnn etrafndan ve
ularndan ruhunu karmaa alrlar. Eer iyi bir kimse ise ruhu, kapdan su boanr gibi rahata vcudundan
boanr..

Kt kimse ise, Islak ynden plerin ayklanmas

gibi gayet g bir ekilde kar..
eriat Sahibi bunu byle izah etmitir..
lecek adam, karnna diken doldurulduunu sanr,
sanki ruhu inenin deliinden geecekmi gibi his eder
kendini. Sanki Gk zerine kecekmi gibi bir hal alr..
Ka'b (R.A.) a lm hakknda sordular:

160

adamn kamna sokulan diken dal gibiO dal kuvvetli bir insan ekmee balarsa, o daim

dir.

O, bir

ksm

bir

kopar,

kar dier

bir

ksmda

ierde kalr..

diye cevab verdi.

Reslllah sellellahu aleyhi ve sellem buyurdular:

lm Sekreterinin bir sekresi, yz klm dar-

lm annda insann vcudu

gider, burnu ier, barsaklar b-

besinden daha iddetlidir!

terler, gzlerinin feri

yr, rengi sararr.. (1)

Aie

(R.A.)

Resllllah sellellahu aleyhi vesellem,

odasnda uzanp yatarken lm anmadaki o hazin

grnce yle demi: Bu aclar sen ekme ben
yim.

halini

eke-

Bundan

nce herhangi bir Cin arpmasna uramadn, yksek ahsiyetin hi bir eyden korkmad...
imdi ben neden yzne byle bakaydm .. lecek
bir adamn rengi ekilince o anda senin nurun hertaraf
aydnlatrd...

Allahm, bana sekerat- mevtimi kolaylatr!

Ruhu gelip kalbe taklnca, dili tutulur.

Ruh gste
niz

mutlaka
1

iki

toplannca, kiiyi konuurken grrse-

ynden

Durumu

gsn

konutuunu

son derece

bilin:

fecidir..

Zira biriken ruh,

Grmyor musunuz: Kii gsnden ar bir darbe yeyince, dehete kaplp bazen konuur, bazen de konuamaz! Denekle dlen kii muttazyik etmitir.

laka ses kararak

o ses
2

barr. Gsne

karmadan der.
Konumas, byk

bir hararetten ileri gelir

bu ruhun kmasna ve len kimsenin

ile

karlamasna

vurulan mstesna,

iki

durumdan

ki,

biri

sebeb olur:

Buhar! ve Mslim Sahihlerinde, Aie (R.A.) dan naklet^

Peygamber aleyhisselmn yle buyurduunu rivayet etmilerdir:
(1)

rtifa
2 Burudet
1

161

hali
hali..

nk O, o anda harareti yitirmitir. Bu hal karsnda mevtann durumlar deiiktir: Kimine melek, ateden

zehirli bir

topuz vurur.

Ruh darya kp

kaar. Son-

ra zebanilere teslim ederler onu.

Kimi l de vardr ki ondan ruh, yava yava kar.

Gelip hulkuma taklr. Sonra hulkumdanda -kalple mttesl bir paras mstesna- kar. Ruh, biraz evvel bahs
ettiimiz darbeden yemedike kalbi brakmaz.
Bunun hikmeti udur: O, lm denizine daldrlr.
Sonra kalbe konunca sun, ldrc bir zehir gibi btn
cesedine yaylr. nk hayat sun ilk konurken kalbe
konmutur...

Baz

filozof larn fikri:

Hayat, ruhdan

hun
lur.

baka

bir eydir.

Bunun mns, Ru-

cesedle ihtilat halinde olmasdr...

Can hulkuma geldii zaman, kii imtihana tabi tutunk o anda blis, btn avenesini o insana gnde-

Onlar ona-kendinden evvel hayata gzlerini yuman,

ana, baba, karde ve yakn akrabas
girerek-yle
diyerek iv etmee alrlar: Ey flan sen mutlaka leceksin. Biz biliyorsunki, senden nce ldk.. Yahudi olarak l. nk gerek din, yahudi dinidir..
Bu tekliflerini ayet red ederse, o zaman bakalar
gelir ve
teklifte bulunurlar: Sen hiristiyan olarak l,
nk Allah katnda en mekbul din, Mesih'in tebli etmi olduu dindir.. Musa'nn dini o dinle nesh edilmitir.
Hulsa Onun imann almak iin her dinin akidelerir.

klna

rinden bahs ederler..

Allah O anda diledii kimsenin

te

imann kaydr-

verir..

lemlerin

Srr

11

162

Ey Rabbimiz bizi hidayete erdirdikten sonra, manmz kaydrma! mealindeki ayet ite bunu dile getirmektedir!..

Bunun
onu, ondan

rahmet

aksine, Allah kulunu

sabit tutmak,

kaydrmamak murat

gelir..

ettii zaman, o anda ona

Kimisine gre bu rahmetten murat, Ceb-

(aleyhisselm) dr..

rail

imannda

lm deinde yatan hastann

yanndan eytan kovar. Hasta onu grnce sevincinden

glmsemee balar...
Bu durumu baz lm deinde olan kimselerden

ou

kez

mahede

ederiz..

Cebrail ona, ey flan beni

tanmadn m, Ben

Cebrail'im.. Bunlar da senin

dmann olan eytanlardr..
Korkma-ben nurdaym- Dini slm ve Muhammed (S.A.V)
in eriat zere l Diye ikazda bulunur. Kii iin, o anda,
bundan daha sevinli ve sevimli bir ey tasavvur edilemez.. Canibinden bize rahmet bala, nk sen, ziyadesiyle balaycsn! mealindeki ayet de bu gerei dile
!

bu tavsiyesi ve mjdesinden
o insan Ftrat zere lr..- Yani mslman

getirmektedir!..

sonra) tabu ki

(Cebrailin

Kimi insan da var

ki,

ani bir lm dardesiyle can ve-

Ayakta, oturmu bir halde, yahut iinin banda, yada Allann yasak ettii kt yerlerde nameru ilerle urir.

rarken birden lverir.. ite buna ani lm derler.

Bu ekil lenlerin ruhu birden kabz edilir. (Yani

ce-

sedinden birden kverir..-)

Kimisinin lm de yle:

alaan yakn akrabalarm

Can hulkuma

gelir,

yann-

anda yle bir baki, insandan mada btn varlklar onu duyar. ayet insan onu duyacak olsa tahamml edemez dp ba-

da

rr

ylr..

grr.

 163
len kimsenin en son gaip ettii ey, duyudur. nk ruh, btn ile kalpden ayrlnca gz grmez olur.
kulakdaki duygu hassesi, ruh tamamen kmadka git-

te bu sebebledir ki Allah elisi

vesellem) yle buyurmutur:

lecek olan kimseye ehadet

mez.,

(sellellahu aleyhi

kelimesini telkin

edin!

Ancak lecek kimse ok skntl bir halde olduu

iin, ona ehadet kelimesini durmadan telkin edilmesiniyani devaml olarak telkin edilmesini- yasaklamtr.

baktn

lecek kimseye

zaman, salyas

akm,

du-

daklar takallu etmi, burnu kararm, gzleri adeta yerinden

frlam,

kt-dir..

bir halde grrsen bilki o

adam aki-

Anlaki ahiretteki bedbaht hayat kendisine daha

o anda gsterilmitir.

ayet

az

kurumu, yz mtebessim

bir halde g-

Ona, ahirette kavuaca nimetler ve

saadetler mjdelenmitir.
Melek, o temiz ruhu kabz edince, hemen, zerinde
gzel elbise, vcudlarmda gzel koku bulunan iki gzel
yzl melek alr, Cennet ipeinden yaplm bir ipek arpafa sararlar. O bir ar kadar kk bir insan eklini
rrsen,

bil

ki,

kazand

akldan hi bir ey
yitirmemi bir halde on alp semaya karrlar.. -Bu keyfiyeti kimi bilir, kimisi de bilmez- Etrafa yaylan ekirge
gibi ok olan gemi milletlerin yanndan geerek nihayet dnya semasma gelirler.
El-Emn kapy alar: Bir ses:
alr.

Dar- dnyada

ilim ve

Kimsiniz?

Ebu
Ne gzel

Salsiyail yani Cibrilim...

Yanmdaki de

filn

kimsedir..
1

gazeldi.

Ne mutlu

adamdr

O,

onun

akidesi ve ameli de

ona, diye eevab verilir.

kinci Sema'ya gelince: Yine kapy alar. Bir ses:

Kimsiniz?
Cebrail ilk verdii cevab verir.
geldiniz, safa geldiniz. Ne mutlu yanmda ki
adama ki, bevakit namazn klm, orucunu tutmu, Allann btn emirlerini yerine getirip, neyh ettii eylerden de kanmta
Sonra nc semamn kapsm ahr,
Sen kimsin? diye sorulur ve Cebrail birinci ve ikinci gibi cevab
verir. Yanndakinin ismini syledikten sonra nc seolur:
madan duyulan ses

Ho

ok gzel bir adamd. Allann kendine ihsan

maln hakkna

ettii

riayet ederdi.

Onu gerei

gibi har-

card..

Nihayet drdnc semaya gelirler.- Sen kimsin, diye

sorarlar, birinci defasmda olduu gibi gayet nazikne bir
szlerle gzel bir
cevabda bulunur. Onlar da kendisine
muabelede bulunurlar:

gu orucunu artlarna riayet ederek, yalan, giy-

bet ve orucun yksek manasma

armarak tutan adamla beraber

zd den kt huylardan

ho

geldiniz!..

Beinci semaya vasl olunca, yine kapy alar, kim

olduu sorulur, Cebrail kendini ve yanmdakini tantr.
verirler:
Bunun zerine onlar da

u karl

Ho
Hac

geldiniz, safa geldiniz.

Ne mutlu yanndaki-

gsteri ve her trl art dncelerden armarak, tam bir mmine yakr ekilde eda et-

ne

ki,

farizesini,

mitir..

Altnc semaya

gelince, yine

kim olduu

sorulur, ce-

vab verir ve onlar da:

Merhaba!

Seher vakti ok istifarda bulunan,

tasaddukda bulunurken gizlilii muhafaza eden su vann

daki

165

adam ne mutlu ve ansl

kimsedir, bir bilse! diye

taltif ederler..

Sonra kendilerine kaplar tam ardna kadar alr ve

ilerlemee balarlar.
Cell ve azemet ardaklarna gelince Cebrail mutad
vehiyle

kapy

alar. Kendisine,

kim olduu

sorulur. Ce-

vab verdikten sonra, bir ses duyulur:

Temiz bir ruha sahip olan, istifar bol, marufu

emr edip, ktlklerden neyh eden, yoksullar doyuran
salih kulumla ho geldiniz!
Ordan ayrdktan sonra, melekler topluluu yanndan
geerler, hepsi onlara mjdelerde bulunup, cenneti tebir

ederler. El

skrlar, derken

kendilerini sidre-i mriteh-

da bulurlar. Cebrail kapy alar, yine karlkl ayn konumadan sonra duyulan ses bu defa udur:

Srf Allah rzas iin ilenmi, salih bir amelin

sahibi bulunan mutlu bir adamla geldiniz. Merheba size!..

Alan kapdan geerler:

Ate, nur, karanlk, su, kar, buz denizlerini
Her deniz'in kafi tam bin sene tutar.

Rahman'n

ar

geerler.

zerindeki perdeler yrtlr,

seksen
bin ardak grlr. Her ardan seksen bin erefesi vardr. Her bir erefe stnde, Allah tehlil, tebih ve tenzih
eden bir ay vardr ki, bunlardan bir tanesi dnya gne
deecek olsa onu yakp kavurur.

ardaklarn ardndan mukaddes bir

huzurdan

bir

ses duyulur:

Buraya kadar getirdiiniz zat kimdir?

Felanolu felandr..

Celil (Celle Celaluh)

Onu bana yaklatrn, der ve kuluna hitaben, Sen ne

gzel bir kuldun! Dedikten sonra onu baz gnhlar ile

knamaa

balar, kul da cezaya

arptrlacan zan

eder.

166

Derken Allah onu afv eder ve sonsuz sevin ve

nes'e

ile

geirir gnlerini..

Kad Eksm olu Yahya hakknda

bir hikye nakle-

derler:

onu ryasnda grr ve sorar:

Durumun nasl geti?
Allah beni huzurunda durdurarak, ey kt eyh
unu unu yaptn diye knca bana, ben Yarabbi bunlar anlatmadm.. Pekla neleri anlattn yleyse??.. Diye
sorunca, dedim ki: Zuhr, Mamer'den, Oda Utveden,
Aieden, Peygamberden, Cebrailden, ve nihayet Zat-i Kibriyan'dan unu nakletmitir: slm yolunda san, sakaln aartan kimseye azab etmekten haya ederim!..

Sen, Zuhri, rve, Aie, Muhammed, Cibril, heBiri,

doru

piniz

sylediniz,

haydi

git,

afv ettim seni!..

Benne hakknda anlatrlar:

Bir def asnda biri onu ryasmda grr, ve ona nasl
cevab alr:
muamele grdn sorar,
Allah beni huzuruna arp sordu: Sen, ne gzel konuuyor, desinler diye veciz szler sylerdin.. cevab verdim: Allahm, Seni noksan sfatlardan tenzih ederim. Ben dnyada sadece senin varlndan bahs etim..
yleyse, dnyada sylediin gibi syle bakalm:..
Onlar yaratan ldrd, konuturan susturdu.
tbni

Yok

ettii

gibi,

var edecek,

datt gibi tekrar bir araya

toplayacak onlar...

Doru

syledin,

baladm

seni, serbestsin,

haydi

gidebilirsin, diye lutufda bulundu..

Ammrolu Mansur hakkmda anlatmlardr:

Onu ryada grp, Allah tarafndan nasl mamele
cevab verdi:
grdn sordular.

Allah

beni huzuruna

ey Mansur diye sordu.

arp, bana

ne

ile

geldin

 167
Otuz alt kere Hacce gittim, o ibadetlerle geldim
huzuruna..
Hi
kabul etmedim, baka ne getirdin sybakalm?
Sadece senin rzan
okumu olduum yz
birini

le

iin

altm

hatim, getirdim..

Onlardan
kabul etmedim, baka
getirdiin
eyin var m?
Sana, Rahmetinle geldim, rahmetine gvendim..
imdi oldu ite, haydi baladm
birtanesini bile

bir

git,

Bu

seni!..

daha nice byle gzel hikyeler vardr ki,- hepisini burada sert etmek imknsz..nsanlardan kimi de var ki, Kurs-Ye geldii zaman:

hakikatlar

Geri

dile getiren

evirin onu! diye bir ses duyulur ve per-

delerden geri evrilir.

vasl olacaklar, ancak Onun arifleridir!

Onun huzurunda duracaklar ise Drdnc makam ehliAllah'a

dir...

KT KMSEYE GELNCE
Kt kimsenin ruhu

cebir suretiyle

ikence

ile

kabz

edilir.

Yz hanzel yemi kimsenin yzne

lm melei ona:

benzer.

Ey habis ruh, habis cesedden k!

diye

barr.

merkep anrmas gibi pek ikin bir sesle alamaa

balar. Tam o anda Azrail, yannda sert bakl, simsiyah

da,

korkun bir ekilde zabaniler bulunduu halde badikilmi, kldan yaplm bir aletle ruhunu zorla ekmee koyulmular.. O, Ruh ekirge ekilde bir insan ahsna inklp eder. Kafirin cismi, mmine nisbetle ahirette
daha byk olacaktr.Sahih bir hadisde varit olmutur:
Kfirin bir dii kyamet gn atete Uhud (da
yzl,

na

kadar) byk olacaktr. (1)

Kayayl adnda bir melek alp onu

Dnya semasma knca kapy

Kim o
Beraberindeki
Falan olu
Sze merhabe

alar.

ge

Ordan

kartr.

bir ses:

kim?

falan..

Ona gk kaps da almayagk kaplar almayacak, Onlar, deve

yok.

ine

Onlar iin
deliine girinceye

dir.

(2)

cak..

kadar

Emin bu sz duyunca onu

cennete

girmiyecekler-

elinden

atp frlatacak-

tr...

Bu

Ahmed, Mslim, Tirmiz rivayet etmitir.

Baz rivayetlerde kayd yledir: Kafirin dii kyamet gn Uhud
(1)

hadisi,

gibidir.
(2)

El- Araf sresi, ayet: 40.

169
Ne perian ve korkun hal bu! Yukardan frlatlp
yere inince hemen zabniler kapacak onu byk bir kayadan yaplm hapis-haneye atacaklar.- orada
ruhu barnmaktadr.
Yahudi ve nesranlere gelince:

kafirlerin

Onlar, Krs'den kabirlerine red edileceklerdir.. Bu,

kendi dinleri ve eriatleri zerine len kimsenin halidir..

Kendi

ykann

Mrike

ve defnini de seyr edecektir.

gelince:

nk

O, bunlardan hi birini gremiyecektir.

latlp

O, fr-

atlmtr.

Mnafa gelince
O da, ikincisi gibi, memkut
kuruna red

ve

mebuz

bir halde u-

edilecektir.

Mminlerden, amelde kusur edenlere gelince: Bunlarn durumlar deiik olacaktr:

klm

Kimini,

olduu namaz: Allah

seni, beni

yok

ettiin gibi yok etsin! diyerek red edecektir. nk O,

yem toplar gibi klmtr..

vermi olduu zekt red edecektir. nk

namazn hrszlama,
Kimini

de,

tavuk

zektn desinler iin vermitir. ok defa, kadnlara,

kendini beendirmek iin vermitir.
Kimisini, Orucu geri evirecektir. nk O, kendini

O,

yemekten al

koymu amma

nlardan uzaklaamamtr.
lamadan

kmtr,

kt szlerden, irkin davraKoskoca bir ay, orucu onay-

de farknda olmamtr..

nk O,
Hacce gitmitir. Veyahut mukaddes yerleri

Kimini de
iin

para

ile

Hacc

desinler

geri evirecektir.

haram

ziyaret etmitir.

Kimisini de, ana-baba

nice byle srlar

vardr

hakk

ki,

geri evirecektir.

alimlerden

bakas

bilemez
*

onlar..

Daha

ler

Btn bu anlattklarmz hakknda

varit olmutur.

eserler ve haber-

Amellerin reddi hakkmda Muaz bin Cebelin nakl ettihaber gibi..

Gayemiz, kitab muhteser yazmak
olmasayd, bu
babta cildler dolusu, sahih hadisleri ihtiva eden kitablar

yazardm.
eriat

bunun doruluunu, evladlarm

ehli,

bildikleri

gibi bilirler..

Evet Ruh cesedine iade edilince, Onu, ykanrken cesedinin

ucunda oturduunu grrsn. nk salihlerden bir ok kimse iin perde ar, onu dnyadaki k-

ba

lnda grmee
ocuunun

balar..
cenazesini

ocuu ykarken

bir

ykayan

ahsn

biri

gelip

anlatt:

ba ucunda oturdu-

unu grr. Onu grmemek iin, baka bir yne dner.

de ne grsn O ahs karsnda grmez mi ?
Bu

Bir

ykanp

kefene sarlncaya kadar devam etti. Kefene sarlnca, herkes, onun na' zerinde
oturmu bir halde grd..
vaziyet, l

Salih kimselerin bir

Biri

Naa

oundan

nakl edilmitir:

seslendi:

Falan' nerde? Ruh nerde? Bu ses etraf nlatn-

ca kefen gsnden doru kere alp kapand..

Rab Bin Hay sem hakknda anlatlr:

ykayannn

kmldamtr..
Sddk'm zamannda bir lnn konutuu

O,

elinde

dillere

destan olmutur.

mer
maceras

nm

gzel ahlk ve lmnden sonraki

anlatla anlatla bitirilememitir..
(R.A.)

Ruh, Melekt olan ileri

bunu dilediine

duyurabilir..

mahede

edebilir.

Allah

yapm

halCenaze kefene sarlnca, Ruh gsne

de darda kalr ve korkun bir sesle barr:

abuk olun, Rabbimin hangi rahmetine gtrecekseniz gtrn! Nereye gideceimi bir bilseniz, beni he-

men oraya

gtrrsnz!..

kt bir kimse ise, -^ Ne olur, biraz yava

olun! Benim ne gibi bir azaba sokulacam bir bilseniz, olduum yerde brakrsnz beni..
Bu sebeblerdir ki Allah elisi (sellellahu aleyhi vesellem) yanndan geen btn cenazelere kalkard.

Eer

Sahihde varit olan bir hadis meali:

Yanndan bir Cenaze

sayg gstermek zere hemen ayaa kalkt.
O, bir Yahudidir! dediklerinde,
geti,

O,

insan deil midir? Diye

Resl-i

Ekrem

(S.A.V.)

karlk

verdiler.

efendimiz bunu, zat- Risa-

ayan-beyan olduu iin

yaparlard.. Yanndan geen cenazelere efkatle bakar,
sevindirirdi. nk, onlarn dilinden anlard..
letlerine

btn melekti

surlar

Cenze kabre indirilip st rtlmee balaymca kabir ona yle konuur: zerimde gururla yrrdn imdi karnm&kederli olacaksn, stmde eitli renkte meyvalar yerdin,
ler.

imdi

ise iimde, kurtlar senin etini yiyecek-

daha buna benzer hakaret dolu

szlerle

onu azarl-

yacaktr..

zeri toprakla kapannca ona (Ruman) denilen bir

melek nida edecek..

Mesuddan nakl edilen bir hadis meali:

Dedi ki Ey Allann Resl Kii kabre konunca
bni

karlaacak olduu ey nedir?

Ey ibni Mes'ut, bunu bana

sun, (anlataym):

ilk

ilk

defa sen soruyor-

 172
defa ona: (Ruman) adl bir melek yle aran
cak: Ey Allann kulu yaptklarn yaz bakalm, O diye-*
cek ki: Ne
var, ne de defter..
Senin avucun kdn, tkrn mrekkeb'in,
kalemin ise parmandr.
Bunun zerine, Kefeninden bir para koparp, kul,dnyada iken yaz bilmedii halde- orada yazmaa koyu?;
lur. Bir gn iinde btn iyilik ve ktlklerini yazar.,;
Sonra melek onu drer ve boazna asar.
Herkesin
(dnyadaki) amel ve (hareket) ini kendi boynuna dolailk

kadm

te

dk.

(1)

Ayetini okudu, Allann elisi..

O melek'in ii bitince hemen kabre iki melek daha
gelir...
dileri e yerleri yaran, yerlere kadar dklen uzunca sarkm salar, ve yldrm kadar kasp ka-

Az

vuran szleri, imek gibi akan gzleri, her taraf kasp

kavuran frtna nefesleri ile iki siyah ve korkun melek...
kisinin elinde, btn cihan bir araya gelse kaldramyacak kadar
bir topuz! O topuzla en byk bir
kayaya vursalar parampara yaparlar.
Ruh onlar bu halleri ile grnce korkusundan titremee balar. Kaacak bir delik bulamaynca doru gelir

ar

gsnde dirilir. Haleti nezideki halini alr, hi kmldayamaz lkin onlar grr ve
sylediklerini de duyar. Hemen sual yamuruna tutarlar:
l cesedinin iine girer, l

Rabbjn jffldjr^.cnin

Kblen, neresidir.?

klm

Allann, muvaffak
ise kolaylkla cevab verir:

(1)

Sizi

olduu kullarndan
bana gnderen kim-

rabbimd^^e^gamberim de Muhammed
slm jd& dinimdir Kblem Kbefe.

dir? Allah,

tafadr.

peygamberin kimdir ?

diye..

Eer
biri

nedir,

sra sresi, ayet 13

Mu

Bundan sonra melekler, birbirine Doru syledi biz

adama beyhude hakaret ettik. derler ve ona kabrini bir
kubbe halinde hazrlayp Cennete bakan bir pencere aaripekten gayet konforlu bir dek hazrlarlar.
Cennetin gzel kokulu meltemi yzne esmee baDnyada ilemi olduu gzel hareket ve ileri gzel

lar,

lar..

kyamete kadar ona yaranlk

ederler.. Kabri nurla dolup kyamete dein nee ve sevin
iinde olur.. Kyametin kopmasn biran evvel arzular, bu
bir

arkada eklinde

gelip

arzusundan baka hi bir keder ve endiesi de olmaz..

lmi ve ameli az olan mminin derecesine gelince:
Onun gerek ilim ve melekt surlarndan hazz yoktur.. Kabre ilk giren (Ruman) ismindeki melek' den sonra, kendi ameli gayet iyi giyinmi ve gzel kokular srnbir halde ona gelir ve:

der.
Beni tanyamadm

m
zel

m?

Benim yalnzlm kabirde giderecek

eklinle acaba sen kim
Ben senin dnya da yaptm
olabilirsin

olan,

bu g-

..

salih

amelinim..

zlme, korkma, biraz sonra yanma, Mnker, nekir isminde iki melek gelip sana soru soracaklar, sakn onlardan
korkmayasm, temkinli ve cesur ol, sorularna souk kanllkla cevab ver!

Sonra yanma Rumann dedii iki melek gelir-birisinin ad Mnker, dierinin ismi Nekirdir.- Onu kaldrp
oturttururlar ve (rabbin kimdir?) diye sorarlar.

Hemen:

peygamberim
Rabbim, Allah, kitabm kuran,
Muhammed, kblem Kbe, atam brahim milletim onun
milleti... diye cevab verir. na da teki gibi doru syledin derler ve ona ilk defa bahs ettiimiz salih kula
yaptklar muameleyi yaparlar. Ne var ki, Ona, sol tarafdan, cehennemden bir kap aarlar. Orda ylanlar, iyan,

 174
akrebler ve sair korkun eyler grr. Ve korkmaa
balaynca bu sefer de melekler ona:
Bu senin yerin deildir. nce bu senin yerindi;
amma Allah, onu,
olduun gzel ameller sayesini
de cennetteki bir yerle deitirdi diyerek atklar o celar,

yapm

hennem

kapsm

tekrar kaparlar..
Kimi insanda var ki durumu bundan

baka

sarsk olduu iin bir trl (Rabbim Alla]

.diyemez ve bundan baka lafzlar geveler durur.

Ona

Kabiri yanmaa balar.

Ateler iinde alev alev olan kabir birka gn sonra yine
eski haline gelir. Sonra yine yanmaya balar. Hulsa kyamete kadar o hal, byle devam eder.
$nsanla.rdan -kimi de var ki Asi hir-hayat

bir

darbe

indirirler.

yaad

i^in^mmjjsimdr! demesi g
darbe
gibi

indirirler, kabri

ate

nceki

gelir kendine..

nada

anlattmz insann

bir

kabri

olur.

diyemez. nk onu okumu, fakat iindekerle amel etmemi, nasihatlar ile tlenmemi-yasaklarmdan kan-

mamtr.. Ona da

ilk ikisi gibi

muamele yaplr.

nsanlardan baz kimselerin ameli de kpek ekline

girer, kabirde durduu mdete o kpek tarafndan azaba tabi tutulur.
Haberde varit olmutur:

nsanlardan kiminin ameli domuz yavrusu ek-

line girer..

Bazlar da (Peygamberim, Muhammeddir!

mez... nk O, snneti unutmutur.. Peygamberin
nu takip etmemitir..

diye-

yolu-

insanlardan bazlar, kblem, Kbedir. diyemez. Zira

namaznda, gerei gibi kiblenin aratrmasn yapmamtr.. Yahut abdesti doru almam ve yada namaz klar-

175

saa sola bakmtr. Yahut

yapmamtr.

ken
ru

Allah, zerinde

mazn

da Rk ve secdeyi do-

namaz borcu bulunan kimsenin naharam bir elbise iinde namaz klan

kabul etmez,
kimsenin de namazn kabul etmez..
Baz^ kimseler de var ki. Atam brahimdir, diyemez.
nk Ibrahimin Yahudi veya nesran olduu hakknda
bir sz duymu ve pheye kaplmtr..
O da, son iki zayf amelli insanlara rev grlen cezalara arptrlr..

artc

Biz bu eit

bilgileri,

daha

tafsilatl olarak

(hya)

adl kitabmzda anlattk...

Kt insana

Ona

gelince:

melekler sorarlar:

Rabbin kim?
Bilmiyorum!

'

Zaten dnyada iken anlamadn bilmedin derler..

Sonra ona demir kam ile vurup yedi kat yerin dibine indirirler yer onu tekrar ste karr sonra tekrar
vururlar o tekrar kar bylece bu yedi defa

devam eder

Allaha asi gelmi kimselerin du rumu phe yok ki

deiiktir, kimi kimse varki ameli kpek ekline inkilap
edecek ve kyamete kadar onu srp duracak! Bu snf
insanlar pheci olanlardr! Hulsa kabir azab kabir ehline eitli ekildekinin ameline gre taddrlacaktr.
Biz bunu zet olarak anlattk aslnda kabir azab
kiiye dnyada korkmu olduu ey eklinde tecelli eder

bu konuda insanlarn

karekterleri ve

huylar muhtelif-

tir.

Pimanlk gn
firet

ve selmet

gelip

atmadan cenab haktan

dileriz.

Eski kimselerden ryalar nakl edilmitir:

ma-

176

adam ryasnda birini grm ve naslsn diyerek durumunu sormu.

Ondan
cevab alm
Ben abdestsiz namaz klardm bu yzden Allah bana
bir canavar musallat etti durmadan beni srp duruyor
Bir

onunla halim ne olacak bilmem!

Baka birini
cevab alm:

ryada grp durumunu sormular

den Allah bana ateten bir gmlek giydirdi galiba kyamete kadar bu gmlek iinde ikence greceim..
nasl kabirde

diye..

Cevab: Beni ykyan adam iddetle beni kprdatt

ve tabutta bulunan bir ivi fena halde beni yaralad onun
acsn hal vcudumda his etmekteyim sabah olunca onu
ykayan adama ^brdular evet onu sarsmak ve kmldat
mak ii gayri ihtiyar olmutu diye cevab verir..
Yine ryada baka birini grrler ve halini sorarlar..

Ben iyiyim ancak zerimi rterlerken bir byk ta

koptu ve diimi krd hl onun acsn ekmekteyim
diye cevab verir..

Onun bu sz zerine kabri ap bakanlar ve

o tan orada durduunu grrler.

hl

Bir ocuk ok nce vefat eden pederini ryada grr

ve ryasnda babas ona:

Ey vefasz
ve

sel

evld, git

onu fena halde

babasnn

babann

ykmtr!

kabrini
der.

dzelt!

Sabah

olun-

kabrine baktrmak zere bir adam

gnderir. Adam gider bir de ne grsn, babasnn dedii
gibi yamur ve sel suyu kabri ykp perian bir hale sokca ocuk,

mam m?

Bir Arab len oluna,

Allah sana nasl muamele etti? diye sorar.. Oul:

Bir ey olmad, yalnz falan kimsenin mezarna

yakn bir yerde defn edildim. Meer o faskm.. Ben onu

azab edilirken ve eitli ikencelere uratlrken gryorum da fena halde korkuyorum.. diye cevap verir..
Kabir ehlinin ikence ve eitli azaba uradklarna
dair daha nice byle ilgin hikyeler vardr..
(Hepsini
burada serd etmek imknsz, tabi..) bunun iin burada
eriat sahibi Hazreti Reslullah'm bir szn nakl etmek
kfi gelir

sanrm:

len bir kimse kabirde, diri kalan kimsenin elem

duyduu gibi elem duyar.
4ynca yce Peyganber (S.A.V.), lm kimsenin
kemiklerinin krlmasn yasak etmitir:;

Bir defasnda kabrin zerinde oturan birine:

llere kabirlerinde eziyet etmeyin! diye k.

.....

.-'-**._ -...; ,

.......

..r

puntll

,J_'

mtr..
annesinin kabrini

(S.A.V.)

alad

ki

ziyaret etti

Ve

yanndakileri de alatt.

dedi ki:

Ona istifarda bulunmak

iin,

rabbimden

izin

istedim vermedi, sonra yalnz ziyaret iin izin istediimde, ziyaret edebileceime msaade etti.. Siz de kabirleri

nk O, kiiye lm hatrlatr..
Kabirleri ziyarete gittiklerinde yle derlerdi

Mslman ve mminlerin diyar ehline

ziyaret edin!

selm..

fecejz... Siz.bi zd en

olacaz.
ve onlar mafiret

finiz JbizLe. size__tabi

Allahm, bizi

et!

Afv

mm)^^
Hanmlarna, kabir

ay

ziyaretine

(ve kere-

*~

ktklarnda bu du-

retirlerdi..

Salih El-Muzni: limlerden birine

Mezarlkta namaz
lemlerin

Sim

12

178
neden yasak edilmitir? diye sordum.

klmak
aldm:

Bu

babta hads varit olmutur. Sonra

cevab

u hadsi

okudu:

my

Ifezacbto namaz, klmaym* nk bu, sonu oh

an bir ha^reMn^edamettir..) (1)
Bazlarn yle dedii nakl edilir:
Bir gn scak basmt. Kabirde namaz klmak iste^

babama benziyen bF
ahsm kabrin zerinde oturduunu grdm ve bana ygeldi? oktandr geliyor
le kt: Yeryz sana dar

Tam namaza durmutum

dim.

ki

bizi

burada rahatsz ediyorsun!

Bir hads meali:

Allah'n Resl (S.A.V.), bir yetimin yanndan geerken, onu, babasnn kabrinde alarken grd. Buna
dayanamad, kendisi de alad. Ve yle buyurdu:
*
fili; nna aiPirnn fllflmflsnyla gmfrp. urar.. (2)
Yani bu, onu zer ve kt duruma sokar demektir.

Birini

falan

ryada grp sorarlar:

Naslsn?
berbat olmasna

Berbat! Halimin

kadn

sebep oldu.

falan adamla,'

nk durmadan bana alyor-

lar..

Zndklar bunu
iin

bir trl kabul

etmek

inkra kalkrlar.
Bir hads meali:

tandn

m'min kardeinin kabrinden geerken selm veren kiiyi o, mutlaka tanr ve sel-

Hayatnda

mn

bir

alr..

Bir defasnda Resl

Ekrme

(S.A.V.) defn ettii ce-

yle
Rivayet etmitir. Reslullah (S.A.V.)
buyurmulardr: Kabirde ve kabire kar namaz klmayn!
(2) Buhar! ve Mslim Sahihlerinde mer (R.A.) dan hadsi,
yle nakl etmilerdir: l dirinin alamas sebebiyle azaba u(1) Etteberni

rar..

179

nazenin kabrinden ayrlmlard. Buyurdular

bizim ayak seslerimizi duymutur. Zira onlar,
ok daha iyi duyarlar..

Fkehdan

biri,

bir

ey

ki:

bakalarn

vasiyet etmeden vefat

etti.

Sonra gece ailesini ziyaret ederek yle dedi: Falan kimseye

kadar buday verin, falan kimseden de emnet
olarak kitap almtm. O kitab bulun ve kendisine verin!
Sabah olunca kardeler grdklerini birbirlerine anlattlar. Ve derhal babalarnn vasiyetini yerine getirmek iin,
dedii adama buday verdiler. Sonra kitab aradlar bulamadlar. Aradan zaman geti ve nihayet kitab evin bir

kenarnda

buldular, getirip sahibine teslim ettiler..

Eskilerden biri anlatt:

Babamz, bize yaz retmek iin bir retmen tuttu.

Aradan biraz getikten sonra adam ld.
Alt gn sonra kendisini ziyaret etmek amac ile kabrine gittik/ Orada aramzda Allah'n emrini mzakere
ediyorduk. Derken oradan bir yemii geti ve biz biraz
incir alp yedik, kabuklarn da kabrin zerine frlatp attk.. O gnn gecesinde babam hocamz ryasnda grr
ve halini sorar..
Hoca:

yiyim ok kr.. Lkin ocuklarn kabrimi mez-

bele yaptlar.. Gelip orada kfre benzeyen szler ettiler,

der.

Bunun

zerine

babam

hesaba eker, byle byle

yapmsnz! Hocanzn kabrinde kfre benzer szler etmisiniz! diye kr.. Biz buna karlk hayretimizi gizleyemedik ve yle haykrdk:

yada

Sbhanallah!

bizi

Ne byk

bir

zatm meer,

bizleri terbiye ettii gibi, ahirete

de gtkten son-

ra bizleri uyarmaktadr!..
Bu eit hikyeler oktur. Biz, konuyu uzatp

mamak

iin

bu kadar

ile yetindik...

dn-

dat-

KABKOEKLEKN DURUMU
Kabir ehlinin drt

hali

vardr: Kimi,

dizi zerine otu*,

toprak halini alr.. Bun4

dan sonra kendisi dnya semasnn dnndeki bir mele-i
kt leminde seyr etmee balar.
Kimi, de var ki Allah ona bir uyku verir. Uyumaa:
balar ve kendisine yaplanlar duymaz, his etmez ve son-;
rur, gzleri ufalanr, cesedi rr,

ra birinci nefha ile uyanr.

Kimisi de kabirde bir veya iki aydan fazla kalmaz,
ruhu, kendisini cennete uuracak bir
zerine biner,
cennete uar gider..

ku

Sahih bir hadsin meali:

M'minin ruhu, cennet

aacma konan

bir

ku-

tur!

ehitlerin ruhlarndan soranlara cevab

olmutur:

ehitler, cennet aacna konan yeil kularn;

kucandadr!
Kimisi de kabirde gzleri yok olunca srun yanma
karlr, sr frnceye kadar yanndan ayrlmaz..
Drdncs: Peygamber ve velere has olan bir mazhariyettir! Onlar hareketlerinde serbesttirler, ilerinden,
yeryznde kyamete kadar dolap gezenler vardr. Bunlar ou kez gece grnrler.. Sanrm ki, Ebu Bekir ile
mer el-Faruk bunlardandr..

Allah'n ReshTne gelince:

O, lemi de dolap gezmekte muhayyerdir.
Bu yce irade sebebiyledir ki, bir gn buna iaret

ederek yle buyurmulardr:

Ben Allah

katnda ok deerliyim.
yeryznde beni den fazla brakmaz!

Bu yzden

Evet, O, on sene

nin

banda

yeryzne)

Zira Hseyin otuzuncu seneldrlmt. (Bu sebeple Ulu Peygamber

idi:

kzp ge kmtr..

Salihlerden 'biri onu

ryada grd ve sordu:

Ya Reslullah? Anam babam sana feda

mmetin
hakknda ne dnyorsun?
Allah onlarn
oaltmtr.. Renim

olsun,

fitneleri

fitnesini

rm

hat-

saymadlar da Hseyni ldrdler..

Peygamberlerden bazlar da yedinci kat gkte

may

tercih ederler:

brahim Aleyhisselm

kal-

gibi..

Isa Aleyhisselm ise beinci kat gktedir.

Gklerin her birinde bir peygamber kalmaktadr.

sr frlnceye kadar onlar oradan ayrlmazlar.

>

(brahim Aleyhisselm), Kelim (Musa Aleyhisselm), Ruh (sa Aleyhisselm), Habb (Muhammed
Aleyhisselm) dan baka hi biri muhayyer deildir. Kaldklar yerden ayrlamazlar. Amma bu saydmz peygamberler serbesttirler, istedikleri yerlere gidip gezebiHalil

lirler,

dolap

oturabilirler..

Velilere gelince:

Dnyev bize zerine duranlar vardr: ]b\ Yezid gibi.. O jtrsnL.aJ t nd a dunnojnuntazaman yemek yer,
fte kabirdekilerin durumu bu drt "halden ibarettir:
Kimi azaba urar, kimi rahmete kavuur, kimi azarlanr,
kimine de ikramda bulunulur.
Yukarda izah ettiimiz bu drt keyfiyet iin, gece
ve gndzler gibi mefhumlar tasavvur edilemez. Ancak
gz yukarya kamayan kimseler hakknda dnlebilir bu gibi mefhumlar..
.i

Onlardan bazlarnn da
den haberleri

olur.

Cuma

ve bayram gnlerin-

182

biri lp geldi mi,

hemen yanlarna

rler. Kimi babasndan, kimi evldndan sorar. Herkes

akrabasnn durumu renmee kalkr..

Bazan da insan lr, fakat tandklarndan
gremez. nk fec ve son derece tehlikeli

kendi
seyi

hi kimbir

lm

geirmitir: Yahudi veya hristiyan olarak lmtr.. O,

doru onlarn koularna

gider.

Dnyadan biri gp
dnyadan ne haber? diye.

geldi

mi komularndan sorar:

ryada grrler ve kendisine sorarlar:

Allah, sana nasl muamele etti?
Ben, falan, falan -tam be kii sayarak- kimseler
hep cennetteyiz, diye cevap verir. Onu haricler arkadaBirini

lar

ile

birlikte ldrmlerdi..

adam hakknda

Cabir (R.A.)ya bir

sordular.

Cevap

verdi

Onu

grmedik..

kendini yksek bir yerden

atp

bomutu.

Allah kendi katmerini, (yani intihar edenleri)

cezalandrr, dedi.
Bir hads meli:
Her kim kendini demir parasyla ldrrse, kyamet gnnde onu, karnna saplam bir halde, cehennemin t ortasna ebed kalmak zere atlr..
Kendini, bir
tepesinden atarsa, ylece cehenne.

da

me yuvarlanp

gider.

Zina cezas

ayn acy
Musa

ile

his eder.
ile

dem

kadn, sr frlnceye kadar

Ondan sonra ikinci hayat balar..
Aleyhisselm arasnda geen bir mulen

havere:

Allah

yaratt, ruhundan frd,

btn melekleri sana secde ettirip, seni ayrca cennette

iskn

etti.

dem

seni kendi eli

Neden ona

ile

as geldin?

(Aleyhisselm):

183

Bir

gnh

Elli

bin sene nce..

ilenmeden,

kefe

sene

nce

takdir

edilir?

sene nce,

Elli bin

hakkmda

edilen bir

takdir

gnhtan dolay beni nasl knyorsun?

Bir hads meali:
sra gecesi Peygamber (S.A.V.) btn peygamberlere iki rek'at namaz kldrd. Haruna (Aleyhisselm) selm verdi. O, ona ve mmetine hayrla dua etti. dris
(Aleyhisselma) selm verdi, o da ona ve mmetine ha-

yrla dua

etti..

Onlar lm, gzleri gaip olmutu. yleyse bu ancak

ruhlarn hayatdr.
I
/)
Bundan sonra nc bir hayat jg*la**r vGbj&g
Birinci hayat, Allah'n ruhlar, kendi varlna ahit
tuttuu anda balar ki bu dnya hayat saylmaz. Hz.
>

Al (K.V.) den nakl edilmitir:

nsanlar uykudadr,

zaman uyanacaklardr..
te llerin hayatlar ve durumlar bundan

ldkleri

Kimi bir yerde kalr, kimi diledii yerleri

ne sopa atlr, kimi de azaba uratlr..

tir:

Kabir

azabn

(Azabdan

ibaret-

gezer, kimi-

isbat edecek sahih bir del:

biri de)

atedir ki onlar,

sabah,

akam

buna arz olunacaklar, kyametin kopaca gn de Firavun hanedann azabn en etinine sokun (denilecek.) (1)
(1)

El-M'min:

46.

184:

KIYAMET KOPARKEN NELER OLACAK?

Sr un frlnden sonra, Cenab- Hak, kyametin kopmasn murad ettii zaman, Dalar birbirine kaynacak, gnein ziyas snp kapkara kesilecek, Denizler

kaynamaa

balyacak, Dalar, gk lemi gibi birbirine girecek, lem yklp gidecek, Yldzlar bir
tebih dizisi gibi yerlerinden kopup dalacak, Gk, gl
gibi eriyecek, deirmen dnn andran bir dnle dnecek.. Yer eiddetli bir deprem halinde sallanmaa
balaycak, kh kapanacak, kh aacak, Allah btn

birbiriyle

ya

btn feleklerin yerlerinden

sklp dklmesini

emre-

decek..

Yedi kat yerler, yedi kat gkler, Krs ve sair canl,

cansz hi bir varlk kalmyacak...
Yer ve gk, sakinlerinden tamamen boanacak.. Sonra Allah makama tecelli edip, yedi kat gf|f; sama, yedi
kat yerleri soluna alp yle selenecek:

Ey dnya, ey alak dnya! Hani sahiplerin, hani arkadalarn nerede?.. Hani cilvelerinle mid verdiin,
geici zevklerinde
ahiretlerinden alkoyduun dostlarn

nerede?..

Daha sonra Ebedlii ve sonsuz azameti ile kendi

kendine nerek yle buyuracak: Bugn hkimiyet
kimindir?..

di

Cevap veren yok!... Sonra bu haykrna yine kenkendine yle cevap verecek:
Bir olan, Kahhar

olan Allah'ndr!..

Bunu mteakiben, varlklar

akna

uratacak, daha

byk bir i yapacak: Bir parmana (kudretine) yerleteri, dier bir parma,ma (kudretine) gkleri saracak, iddetli bir

sarstktan sonra yle diyecek:

185

deyyn benim! Nerede benden gayri bir sr eylere tapan puperestler? Nerede bana irk koanlar
Nerede benim ihsan ettiim rzklar yeyip de bana
kar nankrlk yapanlar? Nerede rzkm na meru yerMelik-i

..

lerde sarf edenler?..

ni

Nerede cebbarlar? Nerede kendini beenenler?.. Hamlk kiminmi imdi?.

Aradan byle

kama kadar

zaman geer.. Artan madnen ve duyan canl bir varlk

sessizce bir

hi bir

yoktur..

Huriler ve vildanlar,

barndklar

cennette o an iin

sar olmu

ve duymaz hale sokulmutur..

Sonra Allah,Sakar adl cehennemden bir kuyu aar.
Ondan ate alevleri ykselir her taraf kuatr.
yne sarlr gibi tam ondrt denize yaylr. Onlardan bir
damla su bile kalmaz.. Yerler simsiyah kesilir, gkler eri-

Atlm

bakr gibi kavruk zeytin ya haline sokulur. O

mUazzam atein alevleri gk kubbesine saldrmak istediinde Allah onu meneder ve geri pskrtr. Sner. Bir
daha alev kmaz olur.
Bundan sonra Allah Ar Hazanelerinden bir hez-

mi

bir

ne'yi aar orada hayat denizi denilen bir deniz vardr.

kurumu yerlere yamur yadrr

canlanmaa yz tutar. O kadar yamur yaar ki

deniz,

lm

ve

ve yer
suyu yerde krk arn kadar kabarr. Cisimler yeniden
dirilmee yerden bitmee balar.
Bir hads meli:

insanlar, bel kemiinden yaratlr, yine bel kemiinden avdet edeceklerdir! Baka bir rivayette kiinin her taraf eskir, bel kemii eskimez, balang ve
dn noktas orasdr.. olarak varit olmutur..
O bel kemii dedii ey, nohut kadar z olmyan bir

kemiktir.


te

186

kabirlerinden insanlar bir bakla gibi o kemikten

Hem

de birbirlerine girmi, kiminin arkas kiminin banda, kiminin

da kiminin ayaklarnda oldubitecektir..

ba

halde bitecekler.

nk o gn

insanlar yerlerin ala-

muhakkak

bilmiizdir. Nezdimiz-

mad kadar ok olacaktr. te Toprak, onlardan neleri

(ycyip)

eksilttiini biz

(her eyi)

de de

dr.. (1) yetinin

Bu

hfz

(ve

tesbit)

srr meydana

eden

km

bir kitap

var-

olacak..

hususta (hya) kitabmzda geni malmat ver-

dik..

Ne'et -yerden dirilme ii-

yal, kadn, erkek

herkes ve her varln ne'eti tamamlannca Allah arn
altndan ltif bir rzgrn esmesini emr edecek.. Bunun
zerine yerler, hi bir inii yokuu olmyan dmdz bir
gen,

yer halini alacak.

Sonra Allah ilk defa israil Aleyhisselm diriltecek

ve ona Beytil-mukaddeste bir yerden (sr'a) frmesini

emr

edecek..

(1)

Kaf

Sresi, yet:

4.

StlR

187

NEDR?
*

ondrt diresi bulunan nurdan bir boynuzdur. Her bir direde Karada yaratlmlarn ruhlarnn adedince delik vardr. Btn ruhlar ar uultusu
Sr,

gk arasn doldurasonra her ruh kendi cesedine girecek.. Ondan sonra

gibi bir ses

cak,

kararak

ku

dirilecek, yerle

varlk dirilecek. (Birinci)

Sr a frlm (frlecek), artk Allah'n diledikleri
mstesna olmak zere, gkler de kim var, yerde kim varsa hepsi dp lmtr, (lecektir). Sonra ona bir daha
frlmtr (f rlecektir) O anda grrsn ki (ller dirilip) ayakta baknp duruyorlar. (1) yetinde belirtildii gibi ayakta
Sayha, demektir. Nitekim Allah:
Zecre-i Azime:
Fakat o bir tek haykrtr. Ki o zaman onlar (grrsn
ki) hemen (diri olarak) topran yzndedirler. (2) Buhayvan,

insan,

ve her

yurmutur, yette

anlam aklan-

(Zecre) kelimesinin

Essahire, alak yer demektir. Herkes kabirden kalknca, kabirleri stnde alabildiine dzlk, inii yokuu,

bayr olmyan

bir arazide,

rl-plak

akn

bir halde,

gayet dnceli bir durumda oturacaktr..

Bir hads meali:

plak ve snnet

ler.

olmam

bir vaziyette dirilecek-

Yalnz gurbette m'min olarak lp de kefene

mam

sarl-

kimseler, Cennetten kendilerine elbise verilip giydirilmi bir halde dirilecekler. ehit olarak lenler de yle giyinik

olarak dirilecekler.

(1)

EZZMER:

(2)

En-Nziat:

68.
13, 14.

188

Peygamber Efendimizin Snnetine smsk sabir ine delii kadar bile ona hanet etmiyenler

Bir de
rlanlar,

giyinik olarak dirilecekler.

Bir hads meli:

llerinizi,

kefenleri ile dirilecektir..

Bu

hadsi

nk mmetim,

iyice kefenleyin!

Dier mmetler

Ebu Sfyan msned

Yine bir hads meli:

ise

plak...

olarak rivayet etmitir..

l, kendi elbisesi iinde

dirilir..

Bir

adam

lrken, falan elbisemi getirin,

demi,

din-

lememiler onu i amarlar ile gmmler*. Sonra onu

ryada grp de halini soranlara
cevab vermi:

Sizden elbisemi istedim, vermediniz bylece benim byle i amarmla ba baa kalmama sebep oldu

r-.uz.

Onun

iin

de ok zgnm..

K NEFHA
*

(SR FRM) ARASINDA

BEKLEME

O, ikinci bir lmdr.

hislerden

nk bu

alkoymutur. Cisman

lm,

lm

insanlar

ise kiiyi

zahir

hislerden alkor.. Zira crmler hareketi gerektirmekte-

Bu

halde onlar, ne namaz klarlar, ne oru tutarlar,

ne de ibadet ederler. Allah bir melei bir Cusseye idhal
etseydi mutlaka orada ikamet ederdi.. nk O, kendi
dir.

leminde bir his sahibidir.

Ruh, basit bir cevherdir. Cesede girinci hayat ve hareketi dzenler.

Bilginler, iki
ettiler.

nefha arasndaki sre hakknda

ihtilf

 189
Cumhura gre bu

sre,

krk yldr.

lmine ve marifetine gvendiim birinden dinlediime gre bu sreyi Allah'dan baka hi kimse bilemez..
O,

bunun Rubbiyet srlarndan

Baz

istisnalar olabilir deyince

biri

atldm

olduunu

ileri

u soruyu sor-

dum:

Pekl

Peygamber Efendimizin

Kyamet gn

topran ilk diriltecek olduu kii benim.. Yalnz kardeim Musa (Aleyhisselm)n ar stununa yapm bir
halde grnce (aacam..) O, benden evvel mi dirildi
yoksa O, Allah'n mstesna kullarndan mdr, bilmiyorum.. sznn

anlam

nedir?

Anladmza gre, bu hadsin kapsamndan cisim

olmyanlar hari

mu

tutulur.

nk Musa'nn imdiki duru-

cisimsiz bir keyfiyet arz etmektedir, diye

konuyu izah

etti.

meV binil-Hattabm yannda, bu makamn dehetinden bahs edilirken K'p yle demitir:
'

Bu yetmi Peygamberin amelini ilemi olsan da-

Allah'n istisna ettii kullardan deilsen, onun dehetinden kurtulamazsn, ey Hattab olu!

hi,

drdnc makam
Musa (Aleyhisselm) da bunlardan biridir..
(te kurtulacak

ki,

ehlidir

olanlar)

stisna ettii kullarn durumu da bizce pek bilinmemektedir. nk onlar duyacak his edecek olsalard mutlaka Allah'n Bugn Hkimiyet kimindir? Sorusuna,
Ey Bir Olan ve Kahhar olan Allah, hkimiyet senindir!
diye cevap verirlerdi..

190

KABRDEN KALKI
Her

kalkp zerine oturduu zamankimi plak, kimi giyinik, kimi kapkara, kimi bembeyaz
olacak.. Kimin de byk bir lmba gibi (Lks) nuru olacak, kiminin de nuru gne gibi olacak...
fert kabrinden

Ne var ki, herkesin ba tam bin sene eik olacak, ne

yapacan, nasl hareket edeceini kestiremiyecek..
Nihayet herkesi mahere srecek olan batdan uultusu her taraf kaplyacak olan bir ate doacak..
nsan, cin, hayvan -ehl ve vahisi dahil olarak-

btn varlklarn
eilecek,

ba

o atei grnce korkudan daha da

tir tir titreyecek..

Herkesi, dnyada

ona:

ku

Haydi

ilemi olduu

kalk, haydi

mahere,

ameli

tutacak ve

diyecek..

kl-

Ameli, salih olan kii'ye, kendi ameli bir katr

na girecek, kiminin ameli merkep
girecek, kiminin ameli de -bazan zerinde
bazan da yere frla-

klna

tad,

tp attHer

bir

ko eklini alacak..

birerlerine (ameli iyi olanlardan) her

taraf ay-

dnlatan nur verilecek onun

altnda yryecekler.
Nurlar nlerinde sa taraflarnda yryecektir mealindeki yet

bunu

dile getirmektedir.

nur olmyacaktr. Sol taraflar takaranlk kaplyacak, hi kimse oraya bakamya-

Sol taraflarnda

mamen

caktr. Kfirler, pheciler, o karanlklar iinde kvranp

duracaklardr. M'minler de onlarm o, ileri paralyan

grnce Allah'a hamd edecekler. Kendileri yle

durumlara maruz braklmadklar iin sevinecekler..

hallerini
feci

M'minlere bir cemile olmas iin. o gn Allah m'minlere perdeyi aralyacak Kffarn o meum hallerini
seyr ettirecektir.

Cennet ehline, nar ehlinin halini seyr ettirdii

Nitekim bir yette:

gibi.

cehennem tarafma evrildii zaman da:

Ey Rabbimiz bizi zalimler gurhu ile beraber bulundurGzleri ehli

ma

derler. (1)

ey

Drt

Hayatn
la,

var ki ancak drt eyle kymeti bilinir:

kymeti lmle, shhatin kymeti hastalk-

zenginliin kymeti fakirlikle, saf ann kymeti cefa

ile

ta.kdir edilip bilinir..

Kimi insan da, ayaklar ve elleri zerinde yryecek,

kimileri de bazan yanan ve bazan snen bir nur
-imanlarna gre- yryecekler.
Ba's (dirilme) gn, herkesin nuru, imanlar miktarmca, atacak olduklar admlar hz da amellerine gre

nda

olacaktr.

Resul Ekrem'e, nasl dirileceklerini sordular, yle

cevap verdiler:
Bir deveye bir kii, bir deveye be kii, bir deveye on kii bindirilmi halde...
Bu hadsin anlam (Allahu lem) yle olsa gerek:
islm dininde kader birlii yapm insanlara, Allah acyacak ve onlar iin, amellerinde stne binecekleri deve yarstt&cftk

zayf olmasndan ileri gelmektedir.

Bunu, bir rnek vermek suretiyle izah edelim:
Mesel birka arkada bir olup yolculua karlar.
lerinden hi biri, tek bama bir deve almaa gc yetmez. kisi veya birleip, kendilerini gidecekleri yere

Bu

(1)

amellerinin

El-Araf: 47.

192

ulatracak

satn

bir deve

Ve mnavebe

alrlar.

veye binerek gidecekleri yere giderler.

mdi sen de al ve ahirette yalnz
cein bir deveyi hak et.

Takvaya
Onlarn

bana

ile

o de-

binebile-

erenlerin haline gelince:

halini

u yet ne gzel

getirmektedir:

dile

Mttakyleri o ok esirgeyici (Allah) huzuruna (svari

eliler gibi) toplayacamz gn. (1)
Reslullah (S.A.V.) eshabna hitaben yle buyurdu:

ledii
Ne

srail

oullarndan

iin, sizinle

beraber

bir

har

adam var

ok hayr i-

olunacak..

yapard, ey Allah'n
da yle cevap verdiler:

ki

sorduklarn-

elisi? diye

Babasndan ok miktarda,

mal kalm-

kendisine

bahe satn alarak fakirler yararna vakf etti ve

bu, Allah katnda (ahirette) benim bostanm olacaktr,
dedi. Ayrca fakirlere birok para da datt. Ve bununla
da ahirette kendime cariye satn alacam, dedi.,
t. Bir

Yolda, kh yryen, kh yerlere yuvarlanan bir am,

grd, dayanamad ona da bir merkep satm ald.
bu

te

da ahirette benim binecek

hayvanm

olur.

kudretinde olan Allah'a kasem ederim

onu, arasatta

binmem

iin,

bana,

ki,

Nefsim yedi
anda sanki

eerlenmi

bir vaziyette

gryorum... dedi.

Baz

mfessirler

imdi yz

st,

de

mekte olan kimse mi daha ok hidayete

kalka yr-

yoksa
doru bir yol zerinde dpedz, (dimdik) yryen mi?
(dnn!) (2) yetinin tefsirinde, bunun, kyamet gn, m'minlerle kfirlerin durumunu aklayan bir misal
olduunu ileri srmlerdir.. Nitekim Cenab- Hak Mc(1)

Meryem

(2)

El-Mlk:

sresi,
22.

yet: 85.

erendir,

'[

193

yaya olarak cehenneme sevk ederiz.. buyurmu

ve gnahkr mcrimlerin orada yaya kalacaklarm ak
rimleri

te bu, baz mf essirlerin sz ve grdr. Kanaatmca, bu onlarn dedikleri gibi deildir. nk Mcrimyryeceklerler kh yz st srnerek, kh ayakta
dir. Binaenaleyh onlarn yorumu biraz uzak bir ihtimalden teye gememektedir. Zira Kur'an'da varit olan baz
yetlerde ayaklar da zikr edilmitir...
Onlar (Kr, dilsiz, sar) kelimelerinin

bulunduu

Yani onlarn tefsir ettikleri gibi bsbtn ahirette kr sar ve dilsiz olmayacaklardr. nk onlar ahiretin dehet, vahet ve fecaat
dolu durumunu grecekler, duyacaklar, ve alayarak da
yeti de hatal tefsir etmilerdir.

dile getireceklerdir.

yryemiyen,

yi

kimselere araplar, kr,

bu anlam kasd

duyamyan veya konuamyan

sar, ve dilsiz derler. yetten de

iyi

edilmelidir,

bsbtn krlk,

sarlk

ve

kasd edilmemelidir.. nk onlar, yukarda da

arz ve beyan ettiimiz gibi, bulutlarm paralandn, feleklerin yerinden kopup byk bir hzla yere dtn,
gn parampara olduunu, yldzlarn tebih dizisinin
sklp dalmas gibi dalp gk yznden yere dkdilsizlik

leceklerini greceklerdir..

dehet ve yrek paralayc korsikusunu

yet ne gzel anlatmtr: (peki) bu da
Yoksa (yine bylendiniz de) grmyor musuhir?!

Kyamet gnnde

ki

nuz?!

(1)

Kyametteki krlkten, zulmete boulmak ve Allah'

grememek kasd edilmitir. Zira Allah'n nuru, her taraf
aydnlatacaktr. Onlarm gzlerine perde ekildii iin
gremiyeceklerdir..
_

(1)

Et-Tr:

15.

Alemlerin

Srr

13

 194
da mhrlenmitir onlarn: ne
ve ne de meleklerin haykrn duyacak

Gzleri gibi, kulaklar

Allah'n szlerini
onlar?..
-

Artk Allah'n

korku ve endie, znt ve ke*

der yoktur. Siz ve eleriniz hep birden cennete girin haydi! sznden de menedile eklerdir.
Onlar sanki birer dilsiz kesilmilerdir. Bunu
yet
(Size

ne gzel aklar:
Bu, hepsinin dillerinin tutulaca bir gndr. Onlara izin de verilmeyecek ki zr dilesinler. (1)
neyi itiyad
Kimi insanlarda, dnyada neye
edinmi ise onunla har olunacaklar. Ud ve sair alg
letlerini alan ve bunlar hi yanlarndan ayrmayan insanlar, yarn maherde onlarla dirilecekler ve onlar sa
yannda grdklerinde haydi gidin buradan siz bizi Allah' zikr etmekten, ona ibadet etmekten alkoydunuz de-

alm,

yip kovduklarnda onlar:

Hayr gitmem,

arkadanm..
Allah aramzda hangimiz hakl, hangimiz haksz olduu

nu

bildirinceye

nk ben senin

kadar senden

ayrlmam!. diye direne-

cektir..

Sarho sarho

olarak,

Zurnac zurnac olarak har

olunacaktr. Hlsa herkes, kendisini Allah yolundan al-

koyan sfat ve ileri

ile

gelecektir, huzura...

Bir hads meli:

arap ien kimse, arap fs boynunda, kadeh de

elinde olduu halde har edilecektir. O, yeryzndeki her
leten daha fena kokacaktr. Yanndan geen herkes ona
lanet okuyacaktr.

Hakszla urayan
caktr.
(1)

El-Mrselt: 35, 36.

kimse,

kyamette

hakkn

ala-

195

Sahih bir hadsde varit olmutur:

Allah yolunda ldrlen kii (ehit) kyamette

bir halde gelecek, fakat zerinden akan eyin rengi kan, kokusu da misk olacaktr. Allah'n huzurunda y-

le

duracaktr..

MAHER

HALKININ BR ARAYA TOPLANMASI

ku

ve dier hayvanlar.. Hlsa

btn maher halkm bir araya sevk edip topladklar zaman, etraflarn, serapa bembeyaz gmten olan ikinci
bir yerdeki melekler kuatacaklar.
lemlerin ardnda bir halka halinde olacaklar...
Saylar yeryz ahalisinin on misli fazla olacak..
Sonra Allah ikinci semadaki meleklere emredip, yirmi misli fazla olarak onlar da halka olacaklar..
nc semadaki melekler, otuz misli fazla olarak
gelip halka olacaklar...
Drdnc semann melekleri de krk misli fazla olarak gelip halka olacaklar, beinci semann melekleri de,
elli misli fazla olarak gelip halka olacaklar. Sonra altnc
sema melekleri, altm misli fazla olarak gelip halka olaMelekler, insan, cin,

caklar, yedinci

semann

melekleri,

yetmi

misli fazla bir

halde gelip halka olacaklar..

kadar kalabalk bir manzara arz edecek ki maher, herkes birbirine girecek, her taraf lebalep dolacak,

hncahn

olacak..

nsanlarn
kimi

<

kimi, kulaklara kadar, kimi,

boaza kadar

gse

kadar,

kan-ter iinde kalacaklar..

Kimisi de dizlerine kadar tere boulacak, kimisi de

hamamdaym

gibi terleyecek..

Kimisi de susuz kalacak..

Gr ve sz sahipleri, krs sahipleri olandr. Dizlere kadar tere gark olanlar, boulanlardr..
(iyi insanlara melekler): Korkmayn, zlmeyin!
diyecekler..

Fudayl bin

yaz

gibi

baz

limler, Meleklerin

bu ef-

mazhar olacaklarn, ok ibadet eden kimselerin olduunu aklamlardr.

nk Cenab- Peygamber:

Gnahna sdk ile tevbe eden, gnah ilememi

gibi afvu mafur olur! buyurmutur..
katli sesleniine

Bu snf

ve zerlerine su serpilenler, bir

de boularak lenler- kyamette yzleri beyaz olacak
olanlardr.. Derece itibariyle bunlarn dnnde olanlarn
-eh-li rey,

yzleri ise siyah olacaktr.

Orada terleme
mzrak boyu inmi

veel

sknt

nasl olmasn

ki,

gne

bir

atsan tutabilecek kadar, insanlarn

stne reklenmi!...
Selef limlerinden biri

Gne,

acak

olursa,

yle

der:

kyamet gnndeki

ekliyle dnyaya do-

btn yerleri yakar, kavurur,

dalar

eritir,

denizleri kurutur...

nsanlar oralarda dolarlarken oras, buras gibi olanlatld gibi

mayacak, yerler ve gkler, Kur'an'da

deiik

olacak..

Evet, insanlar

manzara

maherde, dnyadakinden deiik

bir

gurur ve kibirlerinden
yanlarna varlmayan mtekebbirler, orada zerre kadar
ufalacaklar, klecekler, herkes ineyip geecek onlar..
Herkes susuzluktan kvranrken kimi insanlar da
olacak ki, berrak tertemiz buz gibi su iecekler. (Nasl
m?) onlara sabi iken len ocuklar cennetten su tayp
arz edecekler: burada

sunacaklar.

197
Selef limlerinden biri

yle der:

Ryamda kyametin koptuunu grdm: herkes perian bir vaziyette 'ana baba gnn yayordu. Ben de fe-

susam

bekliyordum. Bir de -baktm ki kk ocuklar gelip insanlar suluyorlar. Onlara seslendim:

Ne olur bana da bir yudum su veriniz diye. -

na halde

lerinden
imizde,
Hayr!
biri:

kendi z evldnz var

m?

dedi.

yleyse sana su yok, dediler..

Bu hadise de evliliin ne kadar kymetli bir ey olduunu en gzel bir ekilde anlatmyor mu, bizlere... Ancak
su veren ocuklar hakkmda baz artlar vardr ki biz onlar (ihya) kitabmzda bir bir anlattk..
Bir grh insanlar da var ki bir ge gelip, gnein
scandan onlar kurtaracak. O insanlar da riyasz sa-

daka

verenlerdir..

Maher halk bu

halde tam bin sene bekletilecekler..

Sonra korkun bir ses duyulacak! Bu da Kur'an'm srlarndandr. Biz bunu da (hya) kitabmzda anlattk.

Herkes o sese kulak kesilecek.. Korkacaklar... Bu

sesi kyamet azabn haber veren bir sesdir zannyla rkecekler... Bir de bakacaklar ki, Sekiz melek ar omuz-

lam

geliyor..

Her melein

att

bir

adm, tam

yirmi bin

senelik yolu alyor.

Blk blk melekler geliyor, tebih sesleri btn

afaki nlatyor, ylesine sesler ki akllara durgunluk verir.

Nihayet, srf bunun iin yaratlan bir beyaz yere aryerletirecekler.

Balar eilecek... Peygamberler bile tir tir titriyecek.. lema korkudan ne yapacan bilmez hale gelecek...

198

Derken, gnein ziyasn perdeleyecek ve hkmsz klacak byk ve muazzam bir nur ortal aydnlatacak...
Allah, onlara hi bir soru sormadan, onlar korkula-

rndan doru dem Aleyhisselma koacaklar. Ve:

Ey beerin atas, gryorsun, halimiz pek yaman,

durumumuz olduka

perian..

Ne

olur

Rabbimize syle

de biran evvel hesabmz grsn, cennete gidecekler, cenedilsin.., Yeter ki

nete, atee atlacaklar da atee sevk
korkun durumundan kurtulalm.
burann

Sen

ki Allah seni kendi

eh

ile

(kudretiyle)

yaratm,

melekleri sana secde ettirmi, kendi ruhundan sana can,

vermitir..

Ne

olur bize

merhamet etde efaat

et ve

Rabbimiz biran

hesabmz

grsn her birerlerimizi bir bir yarglasn da nereye gnderecekse gndersin!..

Bilyorsunuz ki ben yasak aatan yedim ve bu
yzden Allah'a si oldum. Ona gitmek ve arac olmaktan
utanrm, ne olur mazur grn beni..

evvel

imdi

beer

atas olan Nuh'a,

(Aleyhisselm) gidin, belki o size efaat eder, diye tavsiyede bulunur. Bunun zerine dnmek ve bir karara
varmak iin tam bin sene beklerler. Sonra kalkp Nuh
siz,

neslinin

ikinci

(Aleyhisselm) a giderler.

Ey Nuh

saylrsn. Ne

mz

(Aleyhisselm) sen, beerin ikinci atas

olur Rabbine syle de biran evvel hesab-

grsn, derler.

Biliyorsunuz

Nuh
ki

(Aleyhisselm)

ben

Allah'a dua

ettim ve btn

bouldu, imdi ikinci bir dilekte bulunmak iin ona

ba vurmaktan hay ederim. Durmayn doru Allah'n
dostu olan brahim'e gidin. O nceden size mslman ismini vermiti. Belki size o efaat eder, deyip bandan
millet

savar.

199

Durumu grmek zere tam bin yl beklerler ve nihayet brahim Aleyhisselma gitmee karar verirler.
Ey brahim, ey mslmanlarn babas, Allah seni
kendine dost edinmitir! Ne olur ona yalvar da bizlerin
biran evvel iini grsn durumumuz belli olsun, diye yalmukabelede bulunur:
varrlar. brahim

Ben slm urunda, srf

dini

mdafaa etmek

iin

Bu makamda Allah'dan byle bir

dilekte bulunamam, haya ederim. Hemen vakit gaip etmeden doru Allah'n kelimi olan Musa'ya gidn belki O, bir
kere yalan syledim.

Musa Aleyhisselm'a yollar.. Yine

durumu aralarnda grmek zere tam bin y beklerler
ve nihayet Musa Aleyhisselm'a gitmeye karar verirler.
are bulur, deyip onlar

Ey

Bize
Allah'n kelimi Musa (Aleyhisselm)
efaat et de biran evvel durumumuz belli olsun diye yalvarrlar, Musa da onlara, ben Allah'tan imdiye kadar ok
dileklerde bulundum. Afv ve mafiret sahibi hi phe

yok

Daha fazla ricada bulunmam doru bir hareOnun iin siz doru Allah'n ruhu olan sa'ya

ki odur.

ket olmaz.

gidiniz, der.

Aralarnda konuyu mzakere etmek zere yine tam

bin yl beklerler, nihayet sa Aleyhisselm'a gidip duru-

mu

anlatrlar,

Ona:
Sen Allah'n ruhu ve kelimesisin! Allah sana dnya ve ahirette erefli kulum demitir. Ne olur Rabbine
yalvar da durumumuz biran evvel belli olsun., diye yalmukabelede bulunur:
varrlar: sa (Aleyhisselm)
Biliyorsunuz ki, kavmim beni ve annemi mabut

kouluna ve kendisiyle birnasl kalkar da efaatta bulunabibulunsa, onun da para dolu bir

ittihaz ettiler. Kendisine ortak

likte ibadet edilen biri,
lir.

inizde bir yiit

 200
az

mhrlenmi olsa o mhr

nfuz edip paray elde edebilir mi?

kesesi olsa ve o kesenin

almadan kesenin iine

diye sorunca Hayr! diyecekler. yleyse Peygamberlerin seyyidi ve Resullerin hatemi olan arap kardeim Mu-

hammede

(S.A.V.) gidin.

efaat hazinesi ondadr. mmetine efaatini saklamtr: Kavmi ona ikence yapt: alnn yardlar, diini
krdlar da o yine kavmine hidayet talep etti (beddua etmedi)

ef aati

gidin

ondan isteyin mutlaka

iinizi gre-

cektir.

ve kemalat hakki, kulaklar ve yrekleri

biran eyvel ona gitmek arzu ve evkiyle dolacak..
Nihayet onun minberinin yanma gelip boyun eecek-

Peygamber Aleyhisselmn
knda o kadar bgi edinecekler

fazilet

ler ve:

Sen Allah'n
Ne

geer.

olur bize

belli olsun..

Nuh'a

sevgilisisin! Sevgilinin sevgiliye sz

efaat

nce deme

gittik,

brahime

eyle de biran evvel

durumumuz

Nuh'a havale etti,

Musaya, ona gittik, saya

gittik o bizi

gittik,

(Allah'n selm zerlerine olsun!) o da, size havale etti.

imdi senden baka gidecek ba vuracak kimsemiz kal-

mad. Ne

olur bizleri

ber (S.A.V.)

bo

evirme!.. Diyecekler..

Peygam-

u karl verecek:

Evet o paye

bana mahsustur.. Allah o pyeyj

kullarndan istediine ve holanp raz olduuna verir..

Bunu

syler sylemez

doru

Cell ardaklarna ko-

ar, huzura kabul edilmesi iin izin ister, kendisine gereken izin verilir. Ara girer, secdeye kapanr. Secdesinde
tam bin yl bekler. O ana kadar hi kimsenin yapamad
syliyemedii hamd szleri ile Allah'a hamd ve senada
bulunur.

Baz

ariflere gre,

mahlkat yaratma
nefsine kullanmtr..

O hamd

kelimelerini Allah

iinden fari olduktan

sonra kendi

 201
Peygamber efaat

dilerken,

maher halknn

duru-

mu

yrekler acsdr!.. Hepsi dnyada cimrilikleri yznden veremedikleri eylerin skntsn ekmektedirler...

zektn vermeyen. Bir da kadar byk ve

homurtular karan bir deveyi omuzlarna alm

Devesinin
irkin

bekleyecek

Srn zektn vermeyenler

ise,

srlarn

omuzlar-

na ykletilmi, kan-ter iinde bekletilmekte..

Tarnn mahsulnn zektlarm vermiyenlerin srtna

uval uval tahl ykletilip bekletilmekte..

Parann zektm vermeyenlere de

olmu boynuna dolanm

derha

o paralar birer ej-

feci bir

ekilde

bekletil-

mekte..

Bu

ar

ykler altnda inim inim mliyen kiiler

ba-

racaklar:

Nedir bu ektiklerimiz?
kencelere tabi
sindir

Neden bu kadar ar itutuluyoruz? diye.. Meleklerin cevab ke-

te bunlar, zektla

rn

kyp

da

veremediiniz

mallarmzdr!..

Onlarn cimrilik ettikleri ey, kyamet gn boyunlarna dolanacaktr. (1) ayeti bu gerei ne gzel dile geKimilerinin de fercleri (avret mahalleri)

imi,

dur-

maz, etraf ve komular rahatsz edecek fena kokular

saarak irin aktacaklar.
Bir
insanlar da ateden ykselen
aalara
aslacaklar, dier bir gruh da dilleri gslerine kadar
uzam bir ekilde ikence grecekler.
Zaniler, lutler bir de yalanclardr, bunlar...

ksm

(1)

Al- i mran: 180.

202

Di,er bir ksm insanlarn da karnlar dalar kadar

byyp iecek ite bunlarda riba yiyenlerdir..
ite gnah kendi irkin cehresini, sahibinde gstere^
ektir...

Celil (Celle Celluh) sesleniyor:

Kaldr ban ey Muhammedi

Dile

benden dileinj

kabul olunacak..

sana efaat makamn verdim!..

Yarab!
uzun zamandanberi bekleen kullarnn;
hesabn gr herkes gnahn itiraf ediyor..

Evet ya Muhammedi...
Ondan sonra Allah Cennete emredecek, Cennet, be-:
yz senelik mesafedenmi gibi kokusu his edilen b r meltemle yaklap gelecek.. Kavrulan, kalpler souyacak, scaktan bunalan ruhlar rahat bir nefes alacak.. Yalnz

efaat

et,

amelleri irkin olanlar

bundan mahrum kalacak.

yannda durmas emredilecek

Sonra emredilip Cehennem
dehet saacak..

Arn

Cennete..
getirilecek.

Etrafa korku ve

Kendisini getirenlere:

Allah benimle kime azab edecek? Biliyor musunuz

diye soracak.
Hayr, Allah seninle ancak asilerden intikam
ala-

cak, sen zaten onlar iin

yaratldn! Diye mukabele ede-

cekler..

Sonra her bir yularda yetmi bin halka bulunan bir

gemle zerinde yetmi bin zebani olduu halde, drt ayak
zere gelecek.

zebanilerden bir tanesine,

dalar paralamas 'em-

hemen paralar..
Cehennem byk sesler kararak Zebanilerin elinden
kurtulup arasat meydanndaki halkn zerine hcum edecek
redilse

Barmaa, armaa saa

sola

saldrmaya kalkar, her-

 203
olmu

dehetli bir korku ilerini kemirmi bir

halde, ne yapacaklarn, nasl hareket edeceklerini kestiremezler.. Herkes korkudan iki bklm olmu..

kes, sus-pus

Peygamber bile ayn korku iinde... brahim, Musa,

sa korkularndan ara
duruyorlar. Biri Kurban
yapmaa raz olduu olunu, dieri kardei Harunu br
annesi Meryemi unutmu, her biri aman yarabbi kurtar
beni, kendimden bakasn dnemiyorum, diye yalvara-

yapm

cak..

(Acaba Hazreti

Muhammed de ayn durumda

ola-

cak?)

Hayr!
O, onlar gibi kendi nefsini istemeyecek..
I

mmetim, metim!... Kurtar mmetimi, kurtar

mmetimi! Allahm! diye haykracak..

O anda durum

ok daha baka: Kimsenin dizleri tutmuyor, herkes dizi zere km oturuyor: Ve sen (habbiri) her mmeti diz km bir halde greceksin. Her
mmet kitab (nn ba) na arlacak. (1) ayeti ne de
gzel canlandryor o hazin manzaray...

br yandan Cehennem kudurmu, nerede

sinden atlayp ikiye blnecek: fkesinden

men atlyacak

ise,

fke-

hemen

he-

gibi olur o.. (2)

Byle kuduran cehennemin yularndan, Peygamberimiz tutar ve onu haydi dn geriye, hemde perian bir vaziyette kahrolurmucasna dneceksin, ne duruyorsun, gitsene! der.

diyecek

Cehennem:

Ya Muhammed brak beni, yoluma mani olma

ama ar ardaklarndan gelen bir ses duyulacak
:

(1)

El-Csiye: 28.

(2)

El-Mlk:

8.


Onu

dinle!

nem oradan

Ona

204

e! bunun

l>oyun

zerine Cehen-

ekilecek..

Arasat ehlinin korkusu, endiesi biraz olsun hafifleecek. Bylece:

Seni ancak alemlere rahmet olarak
gnderdik..
ayetinin

srr

zahir olacak..

Sa

te orackta mizan kurulmu duruyor..

keffesi

nurdan, sol keffesi zulmetten olan bir mizan...

Daha sonra Allah Cemalini gsterecek. Maher halk
ona tazim ederek hemen secdeye kapanacaklar. Kfirler
mstesna. Onlarn belleri demir kesmitir.. Eilemezler,.
bir trl secdeye varamazlar...

(Hatrlaki o gn) baldr (1ar) m alaca, kendilerinin secdeye davet edilecei bir gndr.. Fakat (buna)

g yetiremiyeceklerdir. (1)
Buhar bu ayetin tefsirinde, Allah bekisi (sallallahu
aleyhi veselleme) isnad ederek yle demitir:

Allah

kyamet gn

kendisini gsterecek..

Erkek

dii herkes ona secde edecek..

Hadisi yorumlamaktan korktum, bunu inkr edenlerden de yz evirdim..

Mizann ne ekilde olduunu anlatmaktan da ekindim.. Onu, dnya l ve tartlarna benzetenlerin fikirlerini

ler,

de tezyif edip rttm..

nk hasenat (iyilikler, sevablar) seyyiat( ktlkgnahlar) birer arazdrlar. Arazlar ancak melekt

mizanlarla llebilir.

Bu

sebeble

bunu dnya

dili ile anlat-

madm.
Btn arasat halk secdede

iken, Allah,

herkesin,

uzak ve yaknda bulunan herkesin duyabilecei bir

seslenir:
(1)

El-Klem:

42.

sesle

205

Melik Benim! Deyyn benim!..

imam Buharnin rivayetine gre kayd yledir:

Zalimin zulm bana dokunamaz, dokunmaa yeltendii an helak ederim!.

Sonra hayvanlarn davasma bakar: Boynuzsuz koyunun hakkn, boynuzludan alr.. Vahi hayvanlar ve her

kularn da hesab grlr.

Onlar muhakeme ettikten sonra:

trl

rak

Haydi toprak olun! diye emreder ve hepsi top-

olurlar..

Bunlar grnce,

kfirler de toprak

olmak temenni-

sinde bulunurlar, ancak istekleri kabul edilmez..

Sonra yine Canib-i lhi'den bir ses ykselir:

Nerde Levh- Mahfuz?!.

Buradaym!! der ve hametle

meydana kar.

Kadir-i mutlak ona:

Tevrat,
Kur'andan sana
yazdklarm ne
oldu? Diye sorar. yle cevab verir:
Ruhul-emin (Cebrail) alp gtrd
Bir
incil,

onlar...

ses:

arn

Cebrai!

Cebrail

byk

bir korku,

tahamml edilmez

bir r-

keklikle gelir, dizleri tutmaz bir halde huzura kar.. Al-

lah ona:

Levh- Mahfuz, Kelmm ondan alp gtrddiye sordu.

n iddia ediyor, dorumu
Evet yarabbi!
Pekl, ne yaptn onlar
syledikleri,

Tevrat Musa (ya, ncili sya'ya, Furkan Muhammed (Allann selm zerlerine olsun!) e gtrp teslim
ettim.. Her Peygambere kitabn ulatrdm. Suhuf ehline
de suhuflarn verdim..
Bir ses Nuh (aleyhisselam) aryor...

206

Nuh

aleyhisselam, her taraf titriyerek

getiriliyor

huzura..

Allah ona soruyor:

Ey Nuh, Cebrail, senin kendisine kitab verilen

peygamberlerden olduunu iddia ediyor, doru mu
Evet yarabbi!
Pekl
yola getirebildin mi bari?
Hayr.. Onlar gece gndz doru yola davet ettim.
milletini

Bir trl yola gelmediler. Ben ardka onlar yz evirip

uzaklatlar. Btn gayretlerime ramen onlar yola getiremedim..

Ey Nuh Kavmi!
tirilirler..

diye bir nida.. Hepisi

hemen

ge-

Allah onlara.

(aleyhisselm) kavmin tebligatta

bulunduunu inkr ediDiye sorduunda evet,

ahidin var mdr

Muhammed ve onun mmeti benim ahidimdir diyecek,
Bunun zerine cihann serveri, kinatn rehberi Peygamberler peygamberi Hazreti Muhammed Mustaf a mmeti
ile birlikte huzura arlacaklar. Allah,
Ey Muhammed, Nuh Resulm, lhi emirleri ve nehiyleri kavmine tebli ettiine dair sizleri ahid gsteriyor. ehadette bulunur musunuz? diye soracak.
Peygamber Muhammed (S.A.V.) evet! Diyecek ve
Kurandan bu hususla alkal olan sreyi okuyacak.. Bu
uzun muhakemeden sonra Nh kavmi haksz karlr ve
yor, elinde bir

Allah onlara, siz azab hak

olduu gibi,

sizin

hakknzda da azab

lar.

doru

hakknda
sabit olmu-

her kfir
kelimesi

tartlmadan, yaptklar bir bir

cehennemin dersliklerine atlr-

tur, der, emreder, amelleri

hesab edilmeden

ettiniz,


Sonra Allah

207

seslenir:

Ad nerede? Diye.. Hd kavmi, Nuh'un kavmi

muamele grr ve yine Peygamber mmetiyle
hit gsterilir.

Muhammed

(S.A.V.) onlarla

birlikte

ilgili

gibi

a-

ayeti oku-

duktan sonra derhal cehenneme atlrlar..

Sonra Salih peygamber kavmi ile birlikte arlr,
onun kavmi de inkra kalknca, Peygamberimiz ahit
gsterilir ve onlarla ilgili ayeti okur, bunu takiben de doru cehenneme atlrlar..
Sonra srasyla btn peygamberler, kavimleri ile birhkmleri verilir.
ekilir ve
likte davet edilir, hesaba
Kur'an- Kerim bunlardan haber vermi ve bizlere gayet
ak olarak bilgi vermitir: Nuh kavmini de( evet) peygamberleri tekzip ettikleri vakit biz onlar da (tufan ile)
boduk ve kendilerini insanlara bir ibret yaptk. Biz zalimler iin (daima) ackl bir azap hazrlamzdr.

Ad'

Semud'u da, (Ress eshab)

da ve bunlarn
arasnda (geen) bir ok nesilleri de (helak ettik) (1).
te bu ayetlerde, (Yarh, Mrih, Duh, Esr( gibi azgm
da,

kavimlere iaret vardr..

Bundan sonra sra, Eshab- Ress, Tubbe ve brahim
kavimlerine gelir..
Onlara, mizan kurulmaz, hesablan grlmez, doru
cehenneme atlrlar. Onlar Allah grmekten de mahrum
kalacaklardr..

Tercman vastasiyle grlecektir onlarla.. Zira Allann cemalini gren, Allaha konuan kimse asla azaba
uramaz..
Bundan sonra sra Musa aleyhisselma gelir.. Onu
arrlar. Frtnal gnde den bir yaprak gibi huzura
gelir. Cenab- Hak ona:
(1)

El-Furkan:

37,

38.

208

Ey Musa Cebrail sana Risliyei Tevrat tebli

etti-

ini iddia ediyor dorumu? Diye soracak. Musa (aleyhis^

selm)

Evet!
yleyse sana vahiy olunan oku! Bunun zerine
Minbere kar, okumaa balar.. Tevrattan yle paralar
okur ki, Ahbar (Yahudi alimleri) sanki onu hi duyma*gibi sanacaklar.. Bir ses: Ey Davud!
Davut aleyhisselm byk bir korku iinde huzura
gelir, Allah ona:
Ey Davut! Cebrail sana Zebru tebli ettiini sylyor. Dorumu sylyor? Diye soracak. Davut:
Evet yarabbi!

yleyse dn minberine de sana vahiy olunan oku,

der.

Bunun

zerine

Davud minbere kar, maher halkm

vecde getirecek bir sesle-ismi stnde Davudi bir sesle

okumaa

balar..

ahinde

olmutur:

O, ehli Cennetin mezamiri sahibidir.. O kadar

gzel ve tiz bir sesle okuyacak ki, sesi t Sekine Tabutunun nnden duyulacak..
Bir adam onun sesini duyunca saflar yara yara doru Davud'un yanna gider, yakasma yapr. Bu Zebr kitab sana t vermedimi de bana ktlk dnmtn!
der ve maher halknn huzurunda rezil eder. Yakasndan
yapr doru Allann huzuruna gtrr ve yle der:

varit

Allahm bu,

beni kasden harbe gnderdi ve beni

da kendisinin doksan dokuz zevcesi olduu

benim hanmm ald. imdi bundan davacym,

ldrtt, sonra

halde

hakkm

istiyorum..

Celil (Celle Celluh)

Davuda dner

ve:

Bu adam doru mu sylyor ey Davud,

diye so-


ban

Utancndan
yle der:
rar.

209

eer, yere bakar ve

itiraf

eder de

Davud aleyhisselm korktuu zaEvet Yarab!

yukareerdi, bir eyi umduunda ise
man
ya kaldrrd..

ban

ban

adama:

Allah,

Onun

yerine, sana cennetten kkler, seninkinden da-

ha gzel kadnlar vereceim, der adam

da.

Raz

oldum,

davadan vaz getim diye mukabele eder.

Davud aleyhisselma da:

Haydi

git,

baladm,

seni..

diyerek lutf ve ih-

sanda bulunur.. (1)

nk ikram ettii kimseleri balamak Allann
afv-kereminin byklndendir..
Sonra Davud (aleyhisselma):
Haydi, minbere k da Zebrdan geri kalan ksmoku! Diye emreder, oda kar, okur, srail oullar, bir
ksm mminlerle, dier bir ksm da mcrimlerle olmak

zere ikiye blnrler...

Sra Isa aleyhisselma gelir. O arlr. Allah ona:

Sen, beni ve lannemi mabt ittihaz edin, dedin

mi?, diye soracak. sa (aleyhisselm):
Allahm, seni noksan sfatlardan tenzih ederim.
Ben, ancak gerek ne ise onu syledim. ayet byle bir

ey

sylemisem muhakkak ki sen bilirsin!

Zira sen benim iimde ne var hepisine vakf sn. Ben
senin nefsindekini bilemem.. phe yok ki, Sen Gaipleri
ok

iyi bilensin!

yle der
(1)

Bunun

zerine Allah

tebessm

ederek

Bu Hikye

srailiyattandr.

Bunu okurken

gerekir.. (Mtercim)

dikkatli

olmak

210

te bugn, doru ve drst olmalar kendilerine

menfaat salyacak sadklarn gndr! Doru syledin

ey sa! Haydi git minberine k ve Cibnl-emin'in sana getirmi olduu ncili oku!
sa aleyhisselm minbere kar ve ncili
okumaa
balar. O kadar gzel okur ki herkesin
yukarya kalkar ve onu vecd iinde dinlemeye koyulur.

ba

Ruhbanlar akna urarlar. nk onlar, o anakadar bu kadar gzel bir ses ve paralar duymamlardr,.
Bundan sonra, Mmin ve Kfir olarak onlarnda (kavminin'de)

ikiye

blnd tezahr

eder..

Bir ses daha:

Muhammed (S.A.V.) Nerde?. derhal Muhammed aleyhisselm

Burdaym Yarab! diye cevab
Allah Ona:
Ya Muhammed (S.A.V.) Cebrail sna, Kur'an

gelir ve.

verir.

doru mu

Kerimi tebli ettiini-iddia ediyor,

sylyor?..

Evet! Yarabbi doru sylyor..

yleyse hadi makamna de
git

Bu emir

Kur'an- Kerimi

Mjde

e ve

ki

zerine

cihan serveri

okumaa

okumaa bala!
makamna karak

balarlar.

Takvaya erenler, sevinmemutluluklar iinde glmee, Cennete biran

yetlerini okurken,

yzleri

evvel gitmek iin

sabrszlanmaa

balarlar..

Azab ayetlerini okurken, Mcrimler zlrler, yzleri

byk bir korku ve tel iinde renkten renge girer. Cehenneme girmek znts iinde yzleri ve yrekleri burkulur durur!..

Peygamberler ve mmetleri byle etin bir sual ve

hesaba maruz kalacaklarna dair delil isterseniz, ite ayet:
Kendilerine (peygamber) gnderilenlere de mutlaka

 211
soracaz, onlara gnderilen (peygamber)

lere

de her

halde soracaz.. (1)

Bir ayet daha:

O gnde

ki Allah

btn peygamber-

toplayp da: size verilen cevab nedir? Diyecek, onlar

da: Bizim hi bir bilgimiz yok. phesiz kayplar hakkyle bilen sensin, sen diyeceklerdir. (2)
leri

kitabmzda da taf siltiyle anlattmz gibi

daha evldr. nk peygamberler derece ba-

(El-ihy)
birinci kavil

kmndan

birbirlerinden farkl ve

stndrler.. Mesela,

Mesih aleyhisselm onlarm byklerindendir. nk O,

Allann ruhu ve kelimesidir...

Peygamber

sallallahu aleyhi ve sellem Kur' an okudu-

u zaman, mmeti sanki o ana kadar

hi bir

ey

duyma-

gibi hissedecekler kendilerini.

El-Esma'ye dediler

Sen,
unu

ki:

Allahn kitabn en

iyi

ezberliyenlerden oldu-

iddia ediyorsun, ne mutlu sana!

Kyamette Reslullah sallallahu aleyhi ve sellem

onu okuduu zaman sanki hi bir ey duymam ve bilmemi gibi olacama pheniz olmasn, Ey kardeim olu!

Diye mukabelede bulunmutur..

Her peygamberin kitab okumas sona erdikten sonra ardaklardan

yolda bir ses duyulacak: Ey gnahkrlar bugn siz (bir tarafa) ayrln! (3)',
Bu hitabn iddetinden meydan arasat byk bir deprem geirecek. Herkes korku ve dehetlerinden bir birine

girecek..

Bakyorsun
(1) El-Araf:

ki,

melekler Cinlere

6.

(2) El-Maide: 109.

(3)

Yasin

sresi, yet: 59.

karm,

Cinler de

212
karm,

insanlara

tam

meydan- arasatta...
Bunu mteakiben

bir

kemeketik hkm sryor

bir ses

daha ykselir:

Ey dem hadi evldlarndan Cehenneme

Ne kadarm yarabbi

-r-

Her binden,

yolla

doksan dokuzunu

de Cennete yolla!

Bu emir

zerine

Adem

aleyhisselm, Cehennemlikle^

nkarclar, gafiller, f klardan ayklamaa balyacak.;

O kadar ayklayacak ki, Rabbin avucu kadar bir ey kalacak meydan da. Nitekim Sddk yle demitir: Rabbin
avularndan bir avu kadar bir ey...

ri;

Ba

eytan da

kendisi dahil,

eytanlar cehenneme

ayracak..

Onlardan bazlarna mizan

kayverir de ktlkleri

iyiliklerinde fazla gelir..

eraiatn tebli eddii herkes

Ayrlp

iin

helak olacaklarn anlaynca:

dem bize hakszlk yapmtr.

mzdan

yapp

du, diyecekler..

hitab

mizan kurulacak..

bizi

Zebanilerin yaka-

srklemeleri hep onun yznden

Onlarn bu haksz

sylentilerini Allah

ol-

susturacaktr:
Bugn Zulm yok! phesiz Allah Hesab Sratli
olandr!
Onlara dou ile bat -arasn ihata edecek kadar byk bir kitab karacak.
Byk, kk, btn gnhlar bir bir saylarak top-

lanp

ile

yazlan kitab...
Bu nasl olmasn ki, yaratklarn iledikleri iyi veya
kt eyler, saati saatine, kelimesi kelimesine yazlp halk- Azam'a sunulmaktadr... O da Kiram- Berere'ye emredip onlar yazdrmaktadr..
iine


phe yok

ki neler

213

yapyor

meleklere) yazdryorduk..

iseniz biz

idi

(hepsini

(1)

arlp

hesaba ekilecek. Eller,

ayaklar tanklk yapmaa balyacak: O gnde ki Aleyhlerine kendi dilleri, kendi ayaklar, onlarn neler yapa gel-

Sonra herkes bir bir

diklerine ahitlik edecektir. (2)

Haberde varit olmutur:

Onlardan biri, Allann huzurunda durdurulup Allah

Ey

kt kul Mcrim ve as oldun!

olarak

Yapmadm,

yarabb!

Aleyhine delillerim var denir ve melekler ahit

getirilir..

az

Bunlar yalan sylyor, diyecek olan kul'un

Yukarda serdmhrlenir, azalar konumaa balar.
Ondan
ettiimiz ayet buna bir delil tekil etmektedir.
sonra btn azalar (Organlar) onun aleyhinde tanklk

yaparlar.

Bu

Daha sonra da Cehenneme

defa da organlarn

girmesi emredilir.

knamaa

balar. Fakat Or-

ganlar..

Bu, bizim ihtiyarmzla olmamtr. Her eyi ko-

nuturan

bugn de

Allah,

bizleri

konuturmutur, diyerek

onu sustururlar..

Ondan sonra Cehenneme atlmak zere doru zebanilerin ellerine tesm edilir, alamaa ve lklar koparmaa balar, (amma, dinleyen yok, nedamet ve pimanlk tabii ki ogn faide vermeyecektir!..
.

Mminlere gelince:

Onlarn etrafn Rahmet ve mjde melekleri alarak:

Korkmayn, zlmeyin, byk mkafatlar sizleri

(1) El-Casiye:
(2)

En-Nr:

29.

24.

beklemektedir, sonsuz

mutlulua kavuacaksnz. te

vad edilen mutlu gn bugndr!..

size

derler..

BYK KORKU
Byk korku drt

yerdedir:

Sr frlnce,
2 Cehennem, zebanilerin
1

sat

halkma
4

saldrd

elinden

kurtulup, ara-

dem,

Asilerin zebanilere teslim

edildikleri dem...

Herkesin hesab grlp cehenneme gidecekler yellerine yerletirildikten sonra arasat meydannda, mmin,
mslim, sddk, ehid, salih, arif mrsel kiilerden baka
hi bir fert kalmad zaman Allah onlara yle seslenecek:

Rabbiniz kimdir?
Allah...

Onu tanyor musunuz?..

Evet!

Bundan sonra

Arn

tarafndan yedi kat denizleri ba parmayla rtecek kadar byk bir melek onlara grnp ben sizin rabbinizim diyecek..
Hayr, Sen bizim rabbimiz deilsin, diye mukabesol

le edecekler..

arn sa

tarafndan ba parma ile ondrt denizi biranda rtebilecek kadar byk bir melek

Bu

sefer,

grnp..

Ben

sizin

Rabbinizim, diyecek.. Fakat onlar, on-

dan da tekisi gibi rablerine snacaklar..

Allah'n cemalini grmek iin sabrszlanan

sekin

215

mminlere, Allah bildikleri, duyduklar, rendikleri ekilde tecelli edecek.

Ve onlara tebessm edecek.. Hepisi onu grnce tazim maksadyla secdeye kapanacaklar.. Allah onlara:

geldiniz, deyip onlar alacak, srat geirip

doru cennete iletecek..

Ho

Srat srasyla unlar

geecekler:

Kendisine kitab verilen peygamberler, peygamberler,

sddklar, muhsinler, ehitler, mminler, arifler...
ekil snflanacaklar: Yz
Ondan sonra mminler
st srnenler, rafda mahbs kalanlar, imann tamamndan mahrum kalanlar, srat (kprsn) tam yz sene-

de geebilenler.. Srat kprsn tam bin ylda geebilenler..

Bununla beraber Rabbini grenlerden hi bir ferd

atede yanmyacaktr..
Mslim, mmin, muhsin gibi sekin zmreye gelince:
Bunlarn her birerlerinin makamn (stidrac) adl
-

eserimizde anlattk..

Onlar kurtulanlardandr..
Alk, susuzluk, yorgunluktan cierleri para para
olacak, doru, Kseleri gkteki yldzlar kadar ok olan,
suyu kevser nehrinden olan, uzunluu lya'dan San'aya kadar, genilii de Adenden Yesribe kadar olan bir havuzdan

kana kana su

iecekler,

yorgunluklarn

giderecekler...

Bylece Reslllh (sellellahu aleyhi vesellemin Minberim. Havzmm stndedir!) sznn srr zahir olacak..

Bundan mahrum

olanlara gelince:

Bunlar srat kprs banda, gnahlarna gre bekliyecekler:

nk

mamtr,

nice abdest alanlar var ki, abdestini

doru

namaz kanlar var ki namazlarn,

yerini bulsun diye klmlardr!..
Yani huzu ve huusuz namaz klmlardr...
nice

al-

adet

 216
Namaz, nnden

karnca gese

bir

kadar duygusuz ve laubali

ler

mi

ona bakacak
ekilde klanlar, mutlu olabilirbile

hi?..)

Arifler yle

mi ya?: Namaz

ayaklar kesilse bile,

bile kmldayamazlar..

onlarm elleri,
Allahdan korkularndan bir santim
dahilinde,

Emirlerin birinin yannda bulunan kimse, meclisin

huzur ve ahengini bozmamak iin, kendisini bir akrep

soktuu zaman kmldayamyor da nasl olurda Kinatn

Haliknn azameti, heybeti ve Ceberut karsnda ilgisiz
kalabilir?..

Kmldayp saa

sola bakabilir?..

Zalim olan kii, yarm kyamette Allann huzuruna

arlp

sorulacak:

Mazlum yakasna
bundan

hakkm

Mazluma

yapp

isterim diye tutturacak..

u tarafa bakar msnz,

lacak. Birde ne grsn,

ile

ondan davac

muazzam

nnde duruyor.. Yine bir

Bunu satn almak

Param yok
Senden para isteyen

bir

olacak.. filede
'

diye bir ses duyu-

kk

btn gzellii

ses:

ister misin?

ki!..

yok ki... Senden sadece

zalim kardeinden davac olmaman, ona hakkn hell etmeni istedik.
Tamam, kabul ettim, Allahm diyecektir, maz-

lum...

te bu Allahn,

kendisini

tanyan

zalimlere lutf ettii

bir kolaylktr.

Allah: Allah daima kendine dnenleri (ve ok tevbe edenleri) cidden yarlaycdr. (1) buyurmutur.

(Kendisine denenleri) nin mnas, gnahdan vaz geip bir daha avdet etmiyenler, demektir.
Ayetteki,

(1) sra sresi, yet: 25.

217

Devvb, Davud aleyhiselma olduu

peygamberlere de tesmiye edilmitir.

gibi,

bir ok

EHLNN ARILI EKL VE BU

KONUDA Kt GR AYRILIKLARININ ZAHI
ARASAT

Sahih bir hadisde varit olduuna gre,

cinayetler-hakknda dva grlecektir.

Mkf atlar

ilk verilenler ise,

ilk

defa kan-

dnyada iken gz

ni-

mahrum kalanlardr..
Evet, kyamet gn ilk defa mlar arlp, herkesnce sizin dvanza bakmak gerekir. nk siz buna

metinden
ten

en ok lyk olansnz, denecek kendilerine..

Allah onlardan hay edip onlara:

Sa

tarafa gidin, diyecek..

Onlar iin bir sancak dikilecek ve bu sancak uayp

aleyhisselmn eline verilip onlara Lider olacak..
Ondan sonra saysz nur melekleri gelip etraflarn
alacak ve bir gelin ssler gibi onlar ssleyecekler, ellerinden tutup srat berk- Htif gibi geirecekler.. nk onlar, son derece sabr ve tahamml gstermilerdir.
Bunlara, bu mmetten ibni Abbasi ve benzerlerini r-

nek

verebiliriz..

Bundan sonra ykselecek

Nerede, hastalanp

ses

olur:

uzun sren kiiler?..

Derhal hastala yakalanan kiiler huzura gelecek,
Allah'a sonsuz selm ve sayglarn takdim edecekler. Allah da onlar tehiyyelerini kabul ettikten sonra, yine sa
tedavileri

tarafda onlar iin yeil bir sancak dikilecek ve o sancak

Eyyup aleyhisselma verilip onlara lider olacak..

Bu mmetten hastala yakalanp da sabr

gsteren-


lere,

Ebu

Talip

olu Ukeyl

218
ile

ve benzerlerini rnek vere-

biliriz..

Bir ses daha:

Nerde

ve namuslu genler? Bunun zerine

dnyada zina yapmam, her trl gayr-i mer mnasebetlerden uzak durmu tertemiz genler gelecekler. Allah onlarn selmn kabul ettikten sonra yine sa tarafa
alnp kendilerine yeil bir sancak dikilecek ve bu da Yusuf (Aleyhiselm)a verilecek..
Bu mmetin namuslu, erefli, iffetli kiileri olarak
sizlere Sleyman olu Rait ve benzerlerini rnek gsteiffetli

rebiliriz..

Bir ses daha:

Nerede Allah iin sevienler

..

Onlar da derhal Allah'n huzuruna karr. Onlara da

Ltuf la muamele eder ve onlar sa tarafa alr.
Allah yolunda sevienlerin mmeyyiz vasflar unlardr: Sabr, hilm ve dnyevi felaketlere aldrmamak.
Buna rnek gstermek icab ederse hemen Ebu Talip
olu Ali ve benzerlerini gsterebiliriz.
Bir ses daha:
Allah korkusundan alayanlar nerede?..
Derhal Allah korkusundan alayanlar getirilir. Onlarn gz yalar, ehit kanlar ve alimlerin mrekkebleri ile
...

tartlr, yadlar fazla gelir.

Sonra emr edilip sa tarafa alnrlar, ve onlara renkli

nedenleri
bir bayrak verilir: nk alama ekilleri ve
farkl ve eitli olmutur:
/
Allahm
rahKimi Allah korkusundan alam, kimi
metini

umduu

iin

yalvararak

alam,

kimi

ilemi

ol-

duu

gnahlardan pimanlk duyarak alam..

Onlarn sancaklar Nuh aleyhisselma teslim
onlarm liderleri olur..

edilir

ve

219
Bu

manzaray gren

gzel

alimler ileri atlp:

Bunlar alatan bizim ilmimiz olmutur! Derler.

Nuh aleyhisselma hitaben: Yava ol ey Nuh! sesi ortal nlatr.. O zmre durur. Bu defada ehit kanlar ile
alimlerin kalemlerinden
damlayan mrekkepler tartlr,
ehit kanlarnn bulunduu keffe
basnca derhal em-

ar

sa

redilir,

onlar

sancak

dikilir.

alnr ve kendilerine renkli bir

Bu da Yahya aleyhisselmm eline verilir.
tarafa

Yahya (aleyhihsselm) onlar alp

ilerler.

Tam

o s-

rada yine alimler ne atlp:

Bunlara

cihadn faziletini biz anlattk da ondan

savatlar, nden gitmek bizim hakkmz olsa gerek derler..

Onlarn bu
Allah

honut

hareketleri

rzasn mucip

Allann

olur ve

olarak yle buyurur:

Onlar (limler)

benim katmda,

peygamberler

gibidirler.,.

Ey

alimler!

Kime efaat etmek

istiyorsanz, hadi

e-

faat edin, size efaat yetkisini veriyorum!

Bunun zerine alimler efaat etmee balarlar. nce
kendi aile efradna, sonra komularna, daha sonra da ar-

kadalarna efaat etmee koyulurlar..

Her birerleri bir melee yle seslenmesi

iin

emir ve-

rirler:

Ey ehali? Faln alim efaat ediyor. Kim onun

iini grmse, kim ona bir lokma yedirmise, kim ona
yudum su iirmise, hadi gelsin de onun efaatine nail
sun

bir
bir
ol-

Bir hadis meali:

nce kendilerine kitab

verilen peygamberler, sonra

peygamberler, onlardan sonra da alimler efaat edecektir..

Peygamberler

iin

beyaz bir sancak

dikilir

ve Ibrahi-

220

min

(aleyhisselm)

iinde en iddetli

nk

eline verir.

mkefe

peygamberler

sahibi odur!

lir.

Nerde fakirler? diye

Fakirler
J
Merhaba ey dnya kendilerine zindan olan fakir-

ler!

Denildikten sonra

bir
lir.

seslenilir.

sa tarafa

alnr ve

sancak hazrlanp sa (aleyhisselm) m

O gn, O, onlarn imam (lideri) olur.

Nerede

getiri-;

kendilerine

sar

eline teslimedi]

zenginler?.. diye nida edilir. Zenginler

de getirilir. Lkin servetleri hesab edilirken aradan beyz yl geer. Sonra sa tarafa alnrlar ve kendilerine
renkli bir sancak dikilir ve bu Sleyman aleyhisselmm
eline teslim edilir.. Onlara sa tarafndan lider ogn O, olur.
Bir hads meali:

Drt

klp

ey

var

Ahire tte drt eyle

ki,

karlarna -

susturulur:

Zenginlere sorulur:

Allah'n zikrinden ve taatndan

ne alkoydu?..
Bize Allah, mal ve mlk verdi ve bunlar ken Sleymana sizden daha ok mlk verilmitir. Busizleri

bizi

na ramen, mali\onu, Allahtan uzaklatrmamtr,

rek susturulacaklardr..
Hastalara arlp
Sizi Allah'n
taatndan ne

sorulacak.. Onlar,
Hastalk!..

diye-

alkoymutur?

diye

Diyecekler,

Eyyub'dan daha fazla hasta deilsiniz.. Eyyub (Aleyhisselm) un hastal onu hi biran Allah'n
Siz,

zikrinden etmemitir... diye susturulacaklardr..

Genlerle kleler arlp, kendilerine:

 221

Sizi

Allah'n zikrinden, taatndan ne uzaklatrd?

diye sorulunca:
ler;

Gzelliimiz ve kleliimiz, diye cevap verecekkarlarna u cevapla klacak:

Yusuf (Aleyhisselm) hem
gem de
kle..

gzeldi,

Eu

iki

vasf

hi bir

zaman

kendisini Allah'n ibadetlerin-

den menetmedi..
Fakirler huzura alnp, sizi Allah'n taatndan ne alkoymutur? diye sorulunca, onlar:

Diye cevap verecekler. Bunun zerine

ylece onlar susturulacaklardr:
sa (Aleyhiselm)
Buna ramen hi bir
Fakirlik...

fakirdi.

zaman Allah'a ibadet etmekten geri durmad..

mdi, bu drt eyden biri kendinde bulunan kimse
bir tezekkr etsin ve

ona gre tedbirini alsn...

Reslullh (S.A.V.) Dualarnda

na

Allah'm,
snrm..

yle

derlerdi:

zenginlik ve fakirliin fitnesinden sa-

yleyse (Ey nsanlar!) sa Aleyhisselm gz nnde tutun! Ondan ibret aln! Gvenilir kaynaklardan renildiine gre O, hi bir eye malik deildi.. Ynden bir
Cbbeyi tam yirmi sene zerinde tamtr..
Yolculuklarnda yannda bir tebih, bir tarak, bir
testiden baka hi bir ey bulunmazd..
Bir gn adamn birisini, el e su itiini grnce,
elindeki destiyi de att.

Ondan sonra

eline

onu bir daha

almad.
v

~ ~-

Baka bir iadam, sakaln eliyle hilllarken grnce,

taran da frlatp att, bir daha onu eline almad..
sa Aleyhisselm tlerinde devaml olarak yle
derlerdi:

Binek

hayvanm

iki

ayam,

evlerim, yer

maa-

222

ralarm,

gdam

yerlerin otlar, iecek

suyum da

yerlerin

nehirleridir...

Gkten inen baz suhuflarda yle yazldr:

Ey dem olu! yilik de ktlk de hayatn cilvelerindendir. Kasden veya hataen ilenen cinayetlerde, kefaretle karlanp da ksas yaplmazsa bunlardan kan

nk bunlar ok byk sulardr..

Byk gnahlar ileyen kimseler

iin

de efaat bek-

lenebilir.

Onlarn en ansllar, bin y atete yanp da cehennemden kurtulabilenlerdir..

iki

El-Hasen El^Basr (Allah'n rahmeti zerine olsun)

de bir, szlerinde Ah keke O adam ben olabil:

seydim!.. derlerdi..

Malm olduu

vehile O, ahiret ilimlerini en iyi bilen-

lerdendi..

Kyamette
lur.

Bir sevaba

gnah

bir

adam huzura arlr.

Terazisi kuru-

Yahut da sevap keffesiyle

da bir sevaba ihtiyac kalr.

ihtiya olur.

msavi olur,
Allah ona acyarak:
Hadi git, sana bir sevap verecek birini bul da,
kurtul ve cennete gir! der. Adam bunun zerine halk arakeffesi

snda dolamaa ve bir sevap aramaa balar. Kime gitti

ise cevap hep ayn:
Kusura bakma kardeim, belki mizanm hafif
olur da o sana verecek

tiyacm

olduum

tek bir sevaba benim ih-

olur..

Bunun

adam akn ve mitsiz bir

meydan- arasatta dolamaa

zerine zavall

halde sersem tavuk gibi

balar. Derken arkadan bir ses;

Ne

istiyorsun

Tek bir

arkada?

sevap peindeyim.. Binlerce sevab bulunan kiilerin yanndan getim ve onlardan tek bir sevap

 223

istedim de cimrilik ederek bana vermediler.. Ne yapacabilmez bir haldeyim, imdi.. midsiz dolap duru-

yorum..

Ben

baka

amel defterime

hi bir

ey

baktm da

bulamadm.

onu da sana veriyorum,

gre,

Bunu alnca adam ok

tek bir sevapdan

al

bana yaramayacana
da bari sen kurtul...

sevinir ve terazisinin

bana

Sana o sevab kim verdi?.. Allah hereyi

lendir,

fakat hikmetleri

bildirmek iin

bi-

kullarna byle

sorar..

Feln kimse..
Benim Rahmetim,

ltuf ve

ihsanm, seninkinden

ok daha fazladr..
Hadi, o sana sevabm veren kardeinin elinden tut
da ikiniz birlikte doru cennetime girin, diyerek ltuf ve
ihsanda bulunur..

Bakyorsunuz

Bunun

bir adam, terazisinin iki keff esi de bir.

zerine Allah

Bu, ne

ne de cehennemlik., der. te
yandan bir melek, iinde (Of) kelimesi yazl bulunan bir
sahife getirip,

cennetliktir,

terazinin

bylece gnah keffesi

le

gnah keffesine koyuverir. Ve

nk o, kelime bibasar..

ar

ana-babaya isyan belirten bir kelimedir.

Cehenneme atlmas iin emir verilir..

Allah'a

Tam

dnp
Senden tek bir dileim var

yarabbi..
Nedir o tek dilein, syle bakalm..
Ben naslsa Cehenneme gidiyorum.

Babam
babamn azab-

orada yanyor bunu da biliyorum. Ne olur

da bana ver de bari babam kurtulsun, niyaznda bu-

lunur.

Dnyada ona

asi

geldin, ahirette iyilik

yapmak

224

istiyorsun..

Mademki

seni de afv

ediyorum, hadi tut

yle,

ediyorum ve
elinden de dorul

dileini kabul

babn

cennetime girin beraber...

Cehenneme giden herkesi melekler durdurup sorarlar:
nk onlar ahiret bilgilerini herkesten daha ok

Size

bilirler.-

yardm

edecek yok

mu?

Onlar teslim olup gnhlarn

itiraf ederler.

Bu

tip

kimseler hep birden cehenneme atlrlar..

Gen, yal, kadn, erkek mmetin kebair ehli olanlara gelince:

Onlara zebaniler sorarlar:

yznz siyahlamam, bu kadar gzel
Sizin
yzl kimseleri bu ana kadar, buraya gelenler arasnda

Bunun sim nedir acaba?..

Buna ramen biz? Muhammed mmetinin kt

grmedik..

olan kimselerindeniz..

Ne

mez

brak da
Alayn ama alamak,
olur ey malik,

alayalm..

size bir f aide

temin

et-

ki?...

Nice

zk

bizi

yal

kiiler kendi sakallarndan tutup:

Eyvah! Diye hayflanacak.. Nice orta yallar yaolsun bizlere ne kt bir durumdayz!. diyecekler...

Nice delikanllar,
Mahv oldu genliimiz!. diye
haykracak!.
Derken Allah tarafndan bir ses duyulacak:
Ey Malik (Cehennem gardiyan) Bunlar Birinci kapdan ieriye al! Bunu duyduklarnda hep bir azdan:
La lhe llallah! diye baracaklar.. Bunun zerine Cehennem onlardan beyz senelik yere uzaklaacak..
Onlar yine alamaya balarlar. Bir ses daha:
Ey ate yakala onlar! Ey Malik, tut onlar birinci
kapdan ieriye sok


Ate

gk grlts

225

kararak, kalplere alabildiine hcuma geecek.. Malik ona kacak:

inde Kur' an bulunan ve iman kab olan kalpleri yakma, Rahmana secde eden alnlar da yakma!
Yine geri dnerler bir adamn sesini duyarlar, O ses
gibi bir grlt

yle haykryor:
Allah ona:

la

Nen var? neden cehennem

kyor sesin..

ehlinin hepsinden faz-

Allah'm, beni hesaba ektin, buna ramen rahmetinden midimi kesmedim. Beni duyacan, derdime

derman olacan da biliyorum. Bu yzden

ve sana yalvarmaa baladm..

Rabbinin

keser..

Hadi

nemden

kurtulur.

te

rahmetinden midini

git seni

Bu

baladm,

der.

Bu

ancak sapklar
suretle Cehen-

sefer de Allah ona:

imdi cehennemden ktn, hangi amelinle

gireceksin? diye sual eder.
Yarabbi Cennetinden ok az yer

cenne-

isterim, faz-

bir

la

haykrmaa

istemem, diyecek.

Tam
necek

o srada kendisine gzel bir

aa

gsterilip de-

'

ki:

Bunu sana
Hayr! O aacm

verirse,

glgelendikten

fazlasn

ister misin?

meyvasmdan

sonra kendisine

baka

yeyip, glgesinde
bir

aa

gsteri-

lerek:

Bunu daha m sevdin?

Evet!
Peki bunu sana verirsem, baka
misin?
Hayr... Derken ondan daha gzel ve mkemmel
denilecek...

ister

bir

aa

gsterilecek:
Alemlerin

Sim

15

226

ster misin, bunu da sana vereyim... ayet

sem bundan bakasn isteyecek misin? Sorusuna:
Evet,
Verirsen bundan bakasn istemiyece-

verir-

ver..

im,

diyecek..

Bunun

honut

zerine Allah ondan

olarak cennetin*

koyacak...

Akllar hayrette brakacak,

durgunluk ve-

zihinlere

recek ahiret hikmetlerinden biri de udur:

Cenab- Hakkn huzurunda, yz binlerce kii, sanki
bir

kiiymi

gibi, bir

anda hesaba

ekilir..

Allah onlarn hepsini, sanki bir kiiyi muhasebe ediyormu gibi, kimsenin kimseden haberi olmadan, yekdierlerinin ahvaline vakf olmadan, bir lhzada ayn anda

muhasebe ve muhakeme
Bylece:
gibidir..

edecek..

Yaradlnz

mealindeki yetin

ve

ancak bir kii

diriliiniz,

srr

zahir olur.

an

yce olan Allah' tebih, tenzih ve tehlil ederim ki, birinin hesabn grrken dieri farkna varmaz...
te melekt srlarndan akllarn idrak edemedii
acayip srlarndan biri de budur!..
Kyamet gn adam, olunun yanma gelip yle der:
Ey olum! Biliyorsun, ben seni byttm, yeti-

Sana yedirdim, iirdim, giydirdim. Kk olduun

iin sen bunlar yapamazdn.. Sen kkken sana gelecek
fenalklar nleyemezdin de ben seni korurdum ve sana
tirdim.

gelecek ktlkleri de nlerdim..

Kyametin

felketini,

gzlerinle gryorsun.

dehet ve

zntlerini

Babann gnahlar

kendi

oktur. Bir ta-

da ykm h: olmazsa hafiflesin...

Bu teklifi duyan ocuk babasndan yz evirip kaa-

nesini al

cak..

Anne yavrusundan, yavru annesinden, karde kardeinden, koca karsmdan, kar da kocasndan kaacak:


(Evet) kiinin

227

kaaca

gn: biraderinden
babasndan, karsndan ve oullarndan.. (1)

anasndan,

te ocuk babasndan kaarken, benim senden daha

ok ihtiyacm var diye

babasn bandan

savacak...

Bir hads meli:

Kyamette insanlar plak olarak har olunacakAie: ne ayp ey, insanlar birbirine bakarlar., deyinReslullah (S.A.V.) u yeti okudu: Herkesin

lar.

ce

gn, kendisini

o-

megul edecek ii vardr.. Bu szne unu

Kyamet gnnn deheti ok byktr.

da ilve etti:
.Kimse kimseye bakacak halde deildir..

Herkes yerinde

istikrar edince, bir siyah bulut gr-

necek ve yaylm sahifeler yadracak. M'minin sahifesi gl renginde olacak.

Kfirinki simsiyah bir
renkte
olacak..

Salrfeler (amel

solundan

verilecek

defteri) kiminin

sandan,

bu kimsenin isteine

kiminin

terk edilmiye-

cektir..

Cennete,

yetmi bin kii hesapsz

kurulmayacak, amel
zerinde (L ilhe illallah..
terazi

yazl

girecektir: Onlara

defteri verilmiyecek,

Muhammeden

yalnz

Reslullah)

olan bir beraat sahifesi verilecek ve yle denecek:

Bu, felan kimsenin, cehennemden kurtulup, cen-

nete girmesi iin verilmi olan bir beraat sahifesidir !..

Byle bir mjdeye nail olan k msenin elinden bir melek tutup arasat meydann:
:

Bu

falan kimsedir, gnhlar

tamamen afv

edil-

mitir. Cennetliktir. Bir daha sknt ve znt grmiyecektir! Ne mutlu buna!.. diye dolatracak...

Kyamet Gn,
(1)

Abese

Peygamberlerin minberleri ayr

sresi, yet: 34, 35, 36.

ola-

228
cak, limlerin minberleri de

ayr

olacak..

Minberler de-

rece ve manev rtbelere gre ayarlanacak.

lmi

ile

Nur Krss zerinde

mil olan limler

otu-

racaklar..

Her Peygamber
Krs igal edecek..

mevkisi ve derecesine

kendi

gre

Kur'an okuyucular, Mezzinler

hepsi srasna gre Misk minderleri zerinde oturacaklar..
te slmiyeti kendi ve aile hayatlarnda uygulayan
kiiler, nce deme, gidecekler sonra btn peygamberlere ba vurduktan sonra
yukarda yaptmz aklamaya gre Son Peygamber Hazreti Muhammed Musehitler,

salihler,

tafa (S.A.V.)e gelecekler..

una

da hi phe yok ki, Kyamette Kur'an- Kerim,

gzel yzl ve stn huylu bir adam eklinde gelip okuyanna, dinleyenine efaat edecek.
slm dini de yle... Kendisine smsk sarlanlar
ahirette savunacak..

(El-hya)

adl kitabmzda, islm dininin mer

ibnil - Hattab'la olan hikyesini anlatmtk..
Evet slm dini gzel bir klkta gelip, Allah'n diledii kimselerin koluna girip cennete gtrecektir..
Dnya da ok irkin beli bklm ihtiyar bir kadn

klnda

grnecek..

Ve

insanlara soracaklar:

Bunu tanyor musunuz?

Hayr, Allah'a bundan snrz...
diye.

te

yek-dierinize

iin

krdnz,

bu, birbirlerinizi

saldrdnz

onu elde etmek

dnyadr, diye tanta-

caklar..

Cuma da

ssl bir gelin

klnda

gelecek..

Herkes

bana ecek.
Nihayet o da kendisini
tutup

doru

klan kimselerin

cennete sokacak..

ellerinden

229

te

(Ey gafil insanlar!) Allah'n Rahmetine, Kur'an,

islm, ve cuma'nm cmertliine bakm da ibret aln!..
Bir dnn: Nasl onlar insan klna girecekler?..
Evet Kur'an ceberuti olarak mevcuttur... slm da;
Oru, Sabr,

lmle

Namaz

hereyin

hakl karmak
sylemi olduu:

gibi melekt olarak mevcuttur!...

Eskiyen

iin

bittiini,

iddia

Peygamberimizin

eden ve iddiasn

Hendek

gn

ile

karna

ruhlarn sahibi budikilecek olan kimseye

Btn bunlar, byk

ilimlere

muhtatr, kolayca hal

cisimlerin, fni olan

lunan Allahm! sz
sakn iltifat etme!

edilecek iler ve meseleler deildir..

Bunlara dier kitaplarmzda iaret ettik.. Snnet

yoluna slk etmen iin, bu kitabn muhtasar olmasn istedik..

nsan

eytanlarnn, eriata

soktuklar

bir

takm

bid'at ve hurafelere de kulak asma!..

M'minleri irat ederek, Murad yoluna girmelerini

temin et ve o gzel yolu kendilerine mjdele!

Allah'dan, ltuf ve keremi sayesinde, tertemiz olma(ve her iki

cihanda) baarya ulamay d liyoruz.
;

Amin!.. Bize Allah, yeter!

Ne

gzel vekildir O!

Allah'n rahmeti, selm, efendimiz

(S.A.V.) l ve eshab zerine olsun...

SON

Muhammed