AHMET

Sultan
ldrmek
hk ' \

150.000 ADET

AHMET MT
Ahmet mit, 1960ta Gaziantepte dodu. 1983te Marmara niversitesi Kamu Ynetimi
Blmn bitirdi. 1985-1986 yllarnda, Moskovada Sosyal Bilimler Akademisinde
siyaset eitimi grd, tik kitab 1989da yaymlanan Sokan Zulas adl iir kitabdr. Bu
kitap 2011de gzden geirilerek Everest Yaynlar tarafndan yeniden yaymland.
1992de ilk yk kitab plak Ayaklyd Gece yaymland. Bunu 1994te Bir Ses Bler Geceyi,
1999da Agathann Anahtar, 2002de ey tan Ayrntda Gizlidir adl polisiye yk kitaplar
izledi. 1995te hem ocuklara hem de byklere ynelik Masal Masal inde ve 2008de
yaymlanan Olmayan lke ile farkl bir tarz denedi. 1996da yazd ilk roman Sis ve Gece,
polisiye edebiyatta bir bayapt olarak deerlendirildi. Bu romann ardndan 1998de Kar
Kokusu, 2000de Patasana, 2002de Kukla yaymland. Bu kitaplar, Ninattanm Bilezii, nsan
Ruhunun Haritas, Ak Kpekliktir, Beyolu Rapsodisi, Kavim, Bab- Esrar, stanbul Hatras ve
Sultan ldrmek adl kitaplar izledi. Ahmet mitin smail Glgele birlikte hazrlad
Bakomser Nevzat - iekinin lm ve Bakomser Nevzat - Tapnak Fahieleri ve Aptlika
(Abdlkadir El- iolu) ile birlikte hazrlad Bakomser Nevzat - Davulcu Davutu Kim
ldrd adl izgi romanlar Everest Yaynlar tarafndan yaymlanmtr.

SULTANI LDRMEK
Gn Akamldr Devletlm!

Ahmet mit

Yayn No 1074 Trke Edebiyat 374

SULTANI LDRMEK Gn Akamldr Devletlm!
Ahmet mit

Kapak tasarm: Utku Lomlu Yazar fotoraf: Volkan

Doar Mizanpaj: M. Atahan Sralar
2012, Ahmet mit 2012; bu kitabn tm yayn
haklar Everest Yaynlarna aittir.
1. Basm: Nisan 2012 (100.000 adet)
2. Basm: Nisan 2012 (50.000 adet)
ISBN: 978 - 605 - 141 - 013 -5 Sertifika No: 10905
EVEREST YAYINLARI Ticarethane Sokak No: 53
Caalolu/tSTANBUL Tel: (212) 513 34 20-21 Fax:
(212) 512 33 76 e-posta: info@everestyayinlari.com
www.everestyayinlari.com
www.twitter.com/everestkitap
www.twitter.com/baskomsernevzat
www.ahmetumit.com
www.facebook.com/ahmetumitfanclub
Bask ve Cilt: Melisa Matbaaclk Matbaa Sertifika
No: 12088 Tel: (0212)674 97 23 Fax: (0212) 674 97
29

Everest, Alfa Yaynlannn tescilli markasdr.

Kitabmn yazlma srecinde nemli katklarda bulunan

sevgili dostum, ustam Selim leriye; polisiye roman ,
deerli eletirmen Erol yepazarcya; her zaman olduu
gibi yine nemli bilgileriyle beni aydnlatan adli tp uzman
Dr. M. Salp Bengidala; ota- hmayun konusunda beni
bilgilendiren Prof. Dr. Nurhan Atasoya; psikojenik fg
hastal konusunda nemli bilgiler veren nrolog Do. Dr.
Betl Yalmere; arkeolog Dr. Meltem Doan Alparslana;
Sultan II. Bayezid Klli- yesi Edirne Salk Mzesi
Mdr Enver engle; Dr. Seher stne; nemli
yardmlaryla beni destekleyen sevgili dostlarm Bekir
Okan ile Mahmut Tanyola; Hakan Atee; Zlf Oura;
Adnan Sele; Yusuf opura; romanlarmn ilk okurlar, ilk
eletirmenleri olan sevgili arkadalarm Figen Bitirim,
Kemal Koak, Perihan Ycel, Erdin eki, Oral Esen ve
kzm Gl mit Graka; Grkan Graka; eim Vildan
mite sonsuz teekkrlerimi sunarm. Bu deerli
insanlarn katks olmasayd bu roman da olmazd.

Yirmi bir sene nce beni terk eden kadn

3E

Hiri, sizi cinayet ilemekle suladnda deliller bulur, tanklar gsterir, bunun bir iftira olduunu kantlamaya alc
snz, ama sizi itham eden kii, bizzat kendinizseniz, ne
yaparsnz?
O karl leden sonra, Bahariyedeki evimde, sabrszlkla
(.alan telefonla balamt bu tuhaf serven.
Merhaba Mtak, diyen sesin daha ilk hecesini duyduumda tanmtm onu; Nzhetti. Yirmi bir sene nce beni terk
eden kadn. Beni terk ederken brakt o veda mektu- bnu
saymazsak,

yllardr

tek

satr

yazmayan,

bir

kez

olsun

telefonumun numarasn evirmeyen, kapm almayan, bir kuru

selam bile ok gren byk akm, kalbimin ve hayatmn
sultan... Sanki bunlar hi yaanmam gibi, imdi, "Merhaba
Mtak, diyordu telefonun teki ucundan. stelik nee iinde
yzen bir sesle; ne bir mahcubiyet, ne bir sknt, ne de bir
pimanlk...
Yine de onun pikinliinden ok kendime ardm itiraf
etmeliyim. Hayr, bunca zamandan sonra sesini duyar duymaz,
hemen

tanyma

deil, bu

son

derece

normaldi; nk

ayrldmzdan beri, tpk ince uzun yz, iri mavi gzleri, alayc
bir kvrmla biimlenen dudaklar gibi, o her zaman otoriter,
hafif bouk sesi de hibir zaman hafzamdan silinmemiti. Tuhaf
olan, yllardr bir gn olsun aklmdan

karamadm, karmak ne kelime, uzaklardaki varln,

hayatn anlam, vazgeilmez bir ideal, kusursuz bir tanra imgesi
haline getirdiim, anlarn kutsal bir ayin gibi her gn
hatrlayarak hep canl tuttuum kadn, hi beklemediim bir anda
beni araynca, zerrece etkilenmemi olmamd. Oysa son yirmi bir
ylda bitmek tkenmek bilmez gnlerimin ounu bu n hayal
ederek geirmitim. Otuz beinci ya gnmde hediye ettii, o
gnden beri de duvardan indirmediim, Nakka Sinann izdii
Fatih Sultan Mehmedin gll portresinin altndaki bu tarn
rengi koltua kendimi brakp gzlerimi telefona dikerek,
saatlerce Chicagodan beni aramasn beklemitim. Hatta kimi
gnler, biraz da uykusuzluk ve ikinin yardmyla, telefonun
mjdeli bir haber verir gibi aldn, ahizeyi kaldrdmda, onun
kederle iyice bouklaan sesini duyduumu, Yanlmm
Mtak, burada aradm bulamadm. Gel beni al, dediini
sanmtm. Ama tuhaftr, yllardr hayalini kurduum o rya
gerekleince, ne heyecan, ne mutluluk, ne de bir sevin
uyanmt iimde. Sanki daha dn grdm, sradan bir
arkadamla konuuyor gibiydim.
"Merhaba Nzhet.
Benim ruhsuz, renksiz, ahenksiz sesimin aksine, Nzhet
cokuyla atlmt.
Nasl yahu? Nasl tandn sesimi onca yldan sonra?
Baz eyler hibir zaman unutulmaz, demek geti aklmdan,
hayr, onu nemsediimi bilmemeliydi. nk sesin hi
deimemi, dedim yapay bir tavrla. Hl gen.
Kendisine duyduum ballktan o kadar emindi ki, szlerimdeki sahtelii fark edemedi. Neredeyse uh bir kahkaha
koyverdi telefonun teki ucundan.
Gen mi? lahi Mtak, altmma geldim. Genlik mi kald!
Amerikan aksanmn metalikletirdii bir Trkeyle konuuyordu ama genlik mi kald, derken flrt havasna girmiti bile.
Nedense canm skt bu hali, zalim olmaya karar verdim.
Haklsn yalandk ama sesin, bedenden daha ge bozulduunu sylerler. Tenleri kr kr olmu insanlarn bile sesleri
daha ge ypranrm...
Attm ok hedefini bulmutu, annda snverdi neesi.

"Neyse, neyse... Sen naslsn bakalm? Baarlarn okudum.

I )alga m geiyordu bu kadn benimle? Baarlarm! Benim
mkanlarm yoktu ki. Baarl olan oydu. Sadece Trkiyede defti
I, dnyann her yerinde, Osmanl Klasik a denince nklt gelen
ilk isimlerden biriydi. Amerikadan ine tm Anemli
niversiteler onu davet etmek iin birbirleriyle yarlyorlard.
Yapt konumalar, verdii tezleri okuyordum, jferekten
ilginti. Osmanl tarihine bambaka bir yorum getirmeye
alyordu...
"(tirdii yorumlar geree uygun deil, diye itiraz inliyordu
her ikimizin de sevgili hocas, Tahir Hakk Bentli. "Illnn
gzlyle bakyor olaylara. Kz Chicagoya gittik- le Nonra
oryantalist mi oldu, nedir?
Nzheti eletirmesi houma gitmesine ramen, Tahir II
Ulu'ya bu konuda katlmyordum. Her tarihinin bir g- il yl
olurdu. Bazlarmz olaylara Batnm gzlkleriyle bakl iken,
bazlarmz da Doununkiyle bakabilirdik. Tm Ilmlardan
arnm objektif bir bak belki mmknd, ama ylc de farkl
disiplinlerin etkisinden tmyle kurtulmak lkfmszd. Tarih,
zamann etkisiyle eprimi, kesinliini yitirmi, ou zaman
hakknda yazl bir vesika bile olmayan vakalara ve nemli
ahsiyetlere dair yaptmz tartmalardm, yorumlardan baka
neydi ki? Tarih, tarihilerin yazdklardr grne tmyle
katlmasam da bu bilim, deiik Imk ular tayan, taban
tabana zt dnceler ne srebi- Jtm, yeri geldiinde birbirlerini
dar kafallkla, cahillikle, oven olmakla sulamaktan bile
ekinmeyen kiiler tarafndan yazlmyor muydu? Hayr,
Nzhete bu yzden kzmyordum k onun oryantalist olduu da
tartlrd-. Aslnda kzmam Ifrrcken biri varsa o da Tahir
Hakkyd. nk, sevgilime Chicago niversitesindeki bursu
salayan oydu. Tamam, Uloyerek deil, bizimkinin dinmek
bilmeyen srarlaryla. Tnbii ok sonra anlatacakt Tahir Hakk bu
srarlar bana... Menden gizli defalarca yalvarm profesre.
Neyse, abalar riu sonu vermiti ite. Deerli hocamz, imdi
onu oryanta- IN olmakla sulasa da artk aramzdaki en baarl
akademisyen Nzhetti. Evet, saklayacak deilim, bu baarsn da
beni lerk ederek, kendine yeni bir yol izmesine borluydu.

Bendenize gelince, sahibi tarafndan kurulmas unutulmu,

antika bir saat gibi olduum yerde kalmtm. Evet, akademik
kariyerime devam etmitim; tezler hazrlam, yaynlar
karm, kitaplar yazmtm. Evet, ben de ok nemli olmasa
da birka yabanc niversiteden davet almtm, akademik
kariyerimi ilerletmi, sonunda profesr olmutum. Evet, hayat
devam etmiti, sevgililerim olmutu, hatta biriyle neredeyse
evlenme aamasna kadar gelmitim, ama bunlarn hepsi
suretti. Aslnda, Nzhetin beni brakp gittii gnde, gittii
yerde, gittii anda kalakalmtm. Mutsuz, umutsuz, hn
dolu...
Evet, hn dolu; saklayacak deilim, ona duyduum tutkuyu, sevgiden ok nefretle beslemitim yirmi bir yldr. Yirmi bir
yl m dedim, hayr yirmi bir yl, sekiz ay, gn... Yllar onu
dnerek gemiti. Sadece gzel anlar deil, bana yapt
hakszlklar, ihanetler, hakir grmeler... ounlukla zdrap,
ounlukla kahr dolu hatralar... Bazen onu dnrken
kinden, fkeden, hiddetten kaskat kesilirdim. Hep masamn
zerinde duran, sapnda Fatih Sultan Mehmedin turas
ilenmi u gmten mektup aacan, onun incecik
bedenine defalarca saplarken bulurdum kendimi... Sonra bu
dizginsiz nefretten utanr, derhal uzaklatrrdm bu dnceleri kafamdan. Daha dorusu uzaklatrmaya alrdm.
Vefasz sevgilime ait ne kadar grnt, ses, koku, iz, ne kadar
an varsa, hepsini hafzamdan silmek ister, onu tandm gne,
niversitede ilk karlatmz o derslie, beni tarih okumaya
ynelten lisedeki retmenime belalar okurdum. Sonra
retmenime de, kendime de, niversiteye de hakszlk ettiimi
fark ederek sakinleir, yapmam gerekenin kzmak deil, sadece
Nzhetin hayaletini hayatmdan karmak olduunu anlardm.
O kadar da zor olmasa gerekti. Fakat gsterdiim her aba
hsranla sonulanr, unuttum dediim anlar eskisinden daha
gl uyanr, bastrdm dediim hisler eskisinden daha beter
kabarmaya balard yreimde. Ne yazk ki, onun ok derinlere
nakolmu varlm bir trl skp atamazdm iimden.
te bu sebepten, telefondaki sesini duyunca en kk bir
heyecan bile hissetmeyiim ok artcyd. Belki de farkna
varmadan unutmutum onu, belki onca yldr, iimde ak diye
tadm bu sarholuk bir yanlsamayd, belki de

o delice tutku, mesleki bir kskanlkt sadece. nne kan ilk

frsatta, beni hi umursamadan yurtdma gitmeyi tercih eden
sevgilimin bu mantkl giriiminin baarya ulamasna
duyduum byk fkeydi... Telefonun br ucunda Nz- het
beklerken, aklma bunlar gelince birden panie kaplr gibi
oldum. Henz kendimin bile tahlil etmekte zorland bu
durumun beni terk eden kadn tarafndan sezilmesini istemiyordum. Anlayamadm hislerimi, henz olgunlamam
dncelerimi bastrp, Hayr, diyerek engin gnll eski
arkada rolne brnmeyi setim. Hayr, baarl olan sensin
Nzhet. Sen dnyann alklad bir bilim insansn.
Dnyann alklad benzetmesi biraz abartl kamt ama
sesim inandrcln koruyordu. Ben akademik kariyerimi
srdrmeye altm sadece...
u huyun hi deimemi, dedi ciddileerek. Kendine
hakszlk etmeyi hl brakmamsn. Fatihin Karde Katli
Ferman hakknda yazdn tezi okudum. Bence kusursuz bir
alma...
Ne yalan syleyeyim houma gitti szleri, yine de lakrdnn
nereye varacan bilemediimden alttan aldm.
O kadar nemli olduunu dnmyorum. Bir tez hazrlamam gerekiyordu, ben de yazdm ite. Konuyu deitirmek
istedim. Sahi nereden aryorsun? Chicagodan m?
Ne Chicagosu ayol, ilideyim ilide!
te imdi armtm.
stanbula m geldiniz? Ne zaman?
nce dzelteyim tatlm, stanbula gelmedik, geldim. Yani
tek bama...
Ein?
Sorar sormaz yaptm yanl fark ettim, evlendiini nereden
biliyordum, uzaktan da olsa onunla alakadar olduumu belli
etmitim ite. Ama umursamad, onun hayatyla ilgilenmemi
son derece normal bir durum olarak kabul ediyordu.
Jerry mi? O i bitti canm... Ayrldk... Sesi duygusallamamt bile. Yrmedi. Yrtemedik...
Nedense, yzn bile grmediim Jerrye kar bir yaknlk
hissettim; terk edilmilerin birbirine duyduu hazin em- pati.
zldm.
Her zamanki dobralyla yantlad.

zlme canm. Yanl bir evlilikti zaten. Kltr fark

nemliymi... Onca yl birlikte yaadk, adamcaz rak imeyi
bile renemedi. Neyse... Ya sen? Sen evlenmedin mi?
Telefonu atmdan beri ilk kez bir ey kprdad iimde; l
bir denizde nereden kt kestirilemeyen bir dalga... Ama bu
uursuz kprtlarn beni ele geirmesine izin veremezdim.
Evlenmedim... diye kestirip attm. Tercih etmedim...
O da uzatmad.
Belki de doru olan yapmsn... Evlilik bizim gibi insanlara
gre deil... Sesi titriyor muydu, yoksa bana m yle geldi.
Neyse... Bu akam ne yapyorsun?
Hoppala, nereden kt imdi bu? Ne yani, hemen bu gece
bulualm m demek istiyordu? ncekinden daha byk bir
dalga kprdand iimde... Derinlerde bir yerlerde ince bir sz...
Ama teslim olmaya niyetim yoktu.
Neden sordun? diye oyaladm.
Hemen kard baklay azndan.
Bana gelsene... Seninle konumak istiyorum. ok nemli bir
konu...
te Nzhet buydu. nemli olan sadece onun istekleriydi,
onun hissettikleriydi... Sen yllarca arama, sorma, sonra bir gn
aklna esince telefonu evir, bu akam bana gelsene, de.
Cretkrln bu kadarna da pes dorusu! Annda reddetmem
gerekirdi. Her ardnda peinden koan, uysal bir kpek
olmadm anlamalyd artk. Benim de bir gururum, bir
onurum, bir kiiliim vard. Artk diledii gibi davranamayacan
ona gstermenin zaman gelmiti... Gelmiti ne kelime, oktan
gemiti bile. Gemiti de ona gereken cevab bir trl
veremiyordum ite. Zaten pek de ilek olmayan bu tembel dilim,
Nzhet sz konusu olunca tmyle etkisiz hale geliyordu.
Sadece dilim mi, ya zavall aklm? Bu beklenmedik davetten
olmadk manalar kararak, sahte umutlar birbirine eklemeye
balamt bile.
Tam da evlilik zerine konuurken, beni evine aryor
olmas, ne anlama geliyordu imdi? Ne demek istiyordu bu
kadn? Yeniden balayabileceimizi mi ima ediyordu? Belki de
yaptklar iin benden zr dileyecekti. Btn o yaadklarndan
sonra, gerek sevginin ikimizin arasndaki olduunu syleyecek,
kendisine bir ans daha vermem iin yalvaracakt... Olabilir
miydi?

Aslnda bu safiyane dncelere asla inanmamam gerekirdi.

stelik anbean ykselen heyecanma ramen... Samalama,
yllar nce, seni brakp giden kadn deil mi bu? Nasl
gvenebilirsin ona? Ne sylerse sylesin hemen reddetmelisin,
diyen saduyumun oluturduu barikat hl sapasalam
direnmeyi srdryordu. Ama bir tek hayr szc bile bana
yetecekken, ihtiyacm olan o kelime bir trl kmyordu
azmdan.
Hem u senin ok sevdiin lazanyadan da yaparm. Kararszlm, onu daha da srarc klmt. Yanna da enfes bir
arap aarz, eski gnlerdeki gibi...
Eski gnlerdeki gibi... le sonlar evki Paa Konanda- ki
gneli
odamda
sevimelerimizi
hatrladm,
rpererek.
Dudaklarndaki nane tad olduu gibi azm kaplad, lk nefesi,
yumuak fsldaylar... Sesi daha imdiden o metalik tndan
kurtulmu, tatllam, neredeyse ho bir mrltya dnmt.
Yok, artk gizlisi sakls kalmamt, aka flrte balamt
benimle. Ve mantmn tm direniine ramen, pek de
karlksz kalmyordu bu davran. Saduyum kar kmay
srdrse de ruhumda ard ardna skn eden dalgalar, irademi
oktan ona doru srklemeye balamt bile. Ee sultan
emredince kulun itaat etmemesi dnlebilir mi?
Ayn evde misin? dedim tamam hemen geliyorum, dememek
iin. Sanki byle oyalanyormu gibi grnmek, o parman
klatmca, hemen ona kotuum gereini deitirecekti. Hayr,
u gurur meselesini artk bir kenara koymalydm. insan
kendinden kaamazd. Ne yapaym, ben byle bir adamdm ite.
Sesini ilk duyduumda heyecan duymamam, yaadm okun
baka bir belirtisi olsa gerek. Gerek ortadayd; sz konusu
Nzhetse kararsz, iradesiz, savunmasz, zavall bir mahluka
dnmem kanlmazd. O zaman daha fazla direnerek kendime
ikence etmenin ne lzumu vard? Tuhaf, byle dnnce biraz
rahatladm. Tabii, ite ben buydum. Kendimi affetmeliydim,
kendimi anlamalydm, kendimle bark olmalydm. Sesime
hibir yapaylk katmadan sorumu yineledim. Hani u
Hanmefendi Sokaktaki bina deil mi?
Evet, Sahtiyan Apartman... Aslnda pek huzurum yok
burada... Sezgin satmak istiyor apartman.

Sisler arasndan kvrck sal bir olann sevimli yz belirdi.

u mavi gzl ocuk mu?
Evet, ama artk o tatl ocuk yok... Paragz herifin biri olmu Sezgin... Bkkn, usan iinde kyordu sesi. Her gn
tartyoruz... Anlayacan durum fena. Neyse, gelince konuuruz... Bak, ge kalma... Bir de srprizim var sana.
Tamam, ge kalmam... Bu son cmleyi syledim mi, sylemedim mi? Bilmiyorum, srpriz szn duyduktan sonra,
kafatasmn iinde o tandk basnc hissettiimden aceleyle
telefonu kapattm hatrlyorum sadece. nk beynimin
derinliklerinde yanklanan o gizemli uultunun, hzla bir
sarsntya dneceini, ardndan son hcresine kadar btn
bedenimi ele geirerek benliimi, bo bir ceviz kabuu gibi o
tuhaf karanln dipsiz uurumuna savuracan gayet iyi
biliyordum.

zerindeki giysiler gibi zaman oktan gemi bir

adam

Sanki biri seslenmi gibi uyandm... Kendime geldiimde

hl karanln iindeydim. Kulaklarmda o bildik uultu,
bedenimde o tandk rahatlama... Zihnim, irademin grnmeyen arlndan kurtulmu, o derin huzurla bir kez daha
sarho olmutum... Babo bir rzgr gibi dolayordum snrlar silinmi bir labirentin iinde... Etrafa bakacak oldum,
bam dnd. Dmemek iin tutunacak bir yer arandm, sa
elim ahap bir trabzana tutundu. Karn szyordu bir
yerlerden. Eski bir apartmann iindeydim; geni, mermer bir
merdivenin basamaklarnda...
Yeniden etraf semeye altm; tandk geliyordu ama
karamyordum. Bir yerlerde elektrik dmesi olmal. Bulmakta zorlanmadm, yar yarya alm demir kapnn sa
tarafmdayd. Hl hafife dnen bama aldrmadan, basamaklar inerek, duvardaki dmeye dokundum. Tavandaki
fersiz lambann sarya alan krmz , binann uzun
zamandr boyasz kalm kirli duvarlarn, ahap asansrn
aydnlatnca
tandm;
Sahtiyan
Apartmannndaydm.
Nzhetin dedesi tarafndan yaptrlan, belki de bu semtin en
eski binasnda.
nc kezdir ayn ey oluyordu ite. Bilincimi yitirdikten
birka saat sonra bir yerlerde buluyordum kendimi. Emin
olduum tek ey, bulunduum yerlerin, unutma krizi-

ne kaplmama neden olan kiilerle ilgili olmasyd. O kayp

zaman srasnda neler olduu ise tamamyla mehuld. Ne bir
grnt, ne bir ses, ne bir koku... O zaman sresinde, neler
yaptma dair hibir iz bulunmuyordu hafzamda.
Ayn apartmanda oturduumuz, hem teyze kzm, hem de iyi
bir psikiyatr olan aziye, Seni hipnotize ederek olan biteni
anlayabiliriz, dese de derinliklerinde neler gizlendiini
bilmediim bilinaltmm aa kmasndan korkarak, bu
metodu kesinlikle reddetmitim. Hem o kadar sk da gelmiyordu
ki bu tuhaf olay bama.
tik krizi Nzhet beni terk ettikten bir ay sonra yaamtm,
yani yirmi bir ksur yl nce... niversitedeki odamda
otururken, o uultuyu hissetmi, yaklak iki saat sonra da
Fatih Sultan Mehmedin trbesinde, sandukann baucun- da
otururken bulmutum kendimi. Nzhetten kurtuluun Fatihe
younlamaktan getiine inanm olmalym. Aktan kurtulmak
istiyorsan zihnini ile megul et prensibi... kinci kriz, bu
olaydan on yl sonra, annemin lmnn beinci gnnde
gelmiti. Gecenin bir yars Haydarpaa Gar Lokantasnda
amtm gzlerimi. Yanmda rimelleri akm, yal bir fahie...
Oksijen sars salarn okuyordum. Kadnn yznde dnyay
umursamayan bir ifade. Onu, ne zaman, nerede, nasl bulduum
konusunda hibir fikrim yoktu. Hatrladm son grnt,
annemin genlik fotoraflarna baktmd. Annem, zerinde
karpuz kollu, iekli bir elbiseyle, konamzn bahesindeki
gmrah manolya aacnn altnda glmsemiti kameraya.
Annemin ldayan, gen yzne bakarken ne kadar da Nzhete
benziyor diye dnmtm, ondan sonras mehuld.
Psikojenik fg, demiti aziye... Geici unutkanlk trlerinden biri. Ar zc olaylar nedeniyle bu unutma nbetlerini yayor olabilirsin.
Muhtemelen haklyd, iki olayda da ok sevdiim iki insan
kaybetmitim. Sevgilim beni terk edip, binlerce kilometre uzaa
gitmiti, annem ise, airin dedii gibi, dnlmez akamn
ufkunda kaybolmutu... Kaldrabileceimden daha ar olaylard
bunlar. Tamam da bugnk hafza kaybna ne diyeceiz o
zaman? Nzhetin dn zc bir olay m? Deil ama ok
edici. Demek ki olaylarn znt yaratmasnn ya da mutluluk
vermesinin bir nemi yoktu, sevin ya da ac, han

gi nedenle olursa olsun benliimin altst oluu yol ayordu bu

hafza kaybna.
Demir kapnn aralndan szan rzgrn iime ileyen
souu toparlad dncelerimi. Telefonda sz verdiim gibi
Nzheti grmeye gelmi olmalydm. Aslnda hi de garip bir yan
yoktu bu durumun; tabii evden nasl ktm, Bahariyeden
Kadkyne nasl indiimi, vapura ne zaman bindiimi,
Karakyden iliye nasl geldiimi de bir latrlayabilsem...
Neyse olan olmutu ite... Kolumdaki baba yudign, cam
sararm Nacar saatime baktm: 19:42ydi. Yemek zaman...
Aklm bamdayken planlasaydm da aa yukar bu saati
seerdim, Nzhetin evine gelmek iin.
Grntm nasld acaba? Birden panikledim. Hemen baklarm zerime evirdim. Kirli duman rengi paltomun altna,
lacivert ceketimi, onun iine de solgun mavi gmleimi giymi,
tabii
viner kravatm
takmay
da
unutmam,
bacaklarma ise siyah pantolonumu geirmitim. Mevsimlik,
siyah makosen ayakkablarm, bu karl hava iin biraz uygunsuz
kasa da idare ederdi, tam rahatlayacaktm ki, elim sakalma
uzand. Daha bu sabah tra olmama ramen enemdeki kllarn
sert keskinliini parmaklarmn ucunda hissettim. Kyvah, bu
ktyd ite. Nzhet kendisini nemsemediimi dnecekti.
Durumun vahametini anlamak iin, karmda derin bir saygyla
beni bekleyen ahap asansre yrdm. Eer hafzam beni
yanltmyorsa bu antika taycnn iinde byke bir ayna
olmalyd. Evet, srlar yer yer dklse de hl kendisine
bakanlarn d grnn geree yakn olarak yanstmay
srdren o kdemli ayna karlad asansrn iinde beni. Garip
bir ifade vard yzmde; solgun ama ferah bir kla
aydnlanyordu bal rengi gzlerim, sakallarmn ince glgesi, bir
dervi kalenderlii katyordu bu tasaszla. Hi de ukalaca
olmayan bir bo vermilik, bir umursamazlk...
te bu his ne kadar olumsuzluk varsa hepsini nemsiz
klyor, btn varlm gvenle dolduruyordu.
O gvenle bastm, kapnn yannda st ste sralanan, be
siyah dmenin alttan ncsne. Saral bir insan gibi derinden titredi asansr; eyvah, galiba yrmek zorunda kalacam diye kayglanyordum ki, silkinerek usulca ykselmeye
balad. Emektar asansrn hareket etmesiyle birlikte tatsz bir
ses duyuldu apartmann boluunda... Yllarn yal-

mzlm, yllarn unutulmuluunu artran, elik bir kablonun, demir bir makaraya sarlmasnn kard o mekanik
tkrt. Bu sevimli ahap kutuyu yukarya eken dzenein artk
zor altm, tkenmek zere olduunu kendi mere- bince dile
getiren o metalik ses. Ama tuhaftr, belki de insani duygulara en
uzak olmas gereken bu tatsz gcrt, Nzhetle yaadmz ateli
bir any uyandrd zihnimde.
Haziran ay olmalyd, sokaktaki gen hlamur aacnn
kokusu asansrn iine kadar geliyordu. Yukar kmyorduk,
aa iniyorduk, yemek sonrasyd. Nzhetin annesi Semiha
Hanmm davetiydi. Yllar sonra ilk resmi yemek. Tanmak iin
deil, zaten hakkmda yeterince bilgi sahibiydi. Ama dul kadn,
bunca zamandr biricik kzyla ilgilenen adama, bu kadar yeter,
artk ii ciddiye almalsn demek istiyordu. Bana kalsa, hemen
yarn evlenirdim Nzhetle, ama deli dolu sevgilimin akima
gelecek en son eydi birinin kars olmak. Belki de daha o
zamanlardan kuruyordu beni brakp gitmeyi. Neyse, ite o
yemekten sonra -ki gayet saygn geen bir geceydi ve Allah
kahretsin, ben her zamanki gibi ok terbiyeliydim, her zamanki
gibi haddinden fazla kibar- asansre bindiimizde, Nzhet,
birden zerime atlayp, Hadi p beni, demiti.
Byle bir davran hi beklemediimden, aknlkla geriye
ekilmitim. Ama kaacak yer yoktu, o zamanlar henz srlar
dklmemi olan u aynaya srtm dayamtm. Hayr, beni
utandrmak iin yapmyordu -ki olur olmaz yerlerde bu eski
kafal sevgilisini utandrmaktan da acayip zevk alrd-. Gzleri
vahi bir kla keskinlemiti, yz gerilmi, burun delikleri
itahla alp kapanmaya balamt. Aptal aptal bakndm
grnce, Hadi apal p beni, diye tekrarlamt vcudunu
iyice bana yaslayarak. Asansr az sonra duracak.
sadece pmeyle kalsa yapardm da Nzhetin hayszca
bakan mavi gzleri, asansr saran hlamur kokusu, arkasnn
geleceini sylyordu. Kararszlm srnce, hzla kendine ekti
beni. Kar bile koyamadm. Eer giri katnda Nzhetin abisi
Suat, asansr bekliyor olmasayd, muhtemelen bu kk kabin
iki insann ayakzeri nasl sevitiini btn detaylaryla
renecekti... Asansrn alan kapsndan kpkrmz bir surat ve
ekingen baklarla indiimi g

ren Suat, tam olarak neler dndfn anlamasa da durumu

akm, kumral kalarn atarak, azarlamt kz kardeini.
Ge oldu. Nereye gidiyorsun bu saatte?
Umurunda bile olmamt Nzhetin.
Geliyorum, demiti sadece. Mtak dolmua bindirip
dneceim.
Sanki erkek olan oydu, korunmas, gece sokaa ktnda
yalnz braklmamas gereken gen kz da ben...
Yanaklarmn alev alev yanmaya baladn hissettim, oysa
darda kar yayordu, asansr souktu, ayaklarmda incecik
makosenler vard. Ya Nzhet beni bu halde grrse? Kpkrmz
olmu bu yz; kirli sakallarmn rtemedii, solgun tenime
yaylan bu mahcup pembelik. Altm yan geride brakmtm
ama hl bu utan hissinden kurtulamamtm. Nasl da alay
ederdi Nzhet bu halimle.
u koca gvdenin iinde sanki bir ocuk sakl... Artk biraz
by yahu... Suratm aslnca da... aka, aka... diye gnlm
almaya kalkrd. Ama sen de pek hanm evladsn
Mtakm... diye sokulurdu yanma. Biz genciz... Biraz
edepsizliin kime ne zarar var?
Sadece bugn deil, o zaman da hakl olduunu bilirdim.
stelik btn o mahcubiyetime karn yaptklar houma da
giderdi. Houma gitmeyi brakn, aklm bamdan alrd.
Nzhetten ayrlp, evime geldiimde bile saatlerce o tuhaf
heyecandan kendimi kurtaramazdm. Belki de bunun iin k
olmutum ona; gizliden gizliye iimden geenleri, o rahata
yapabildii iin. stelik kkrtc bir ekilde. Adeta meydan
okuyarak... in ilginci, yaamaktan bu kadar zevk alan, gnn
hibir ann karmak istemeyen Nzhetin bu kadar baarl bir
akademisyen olmasyd. Alman Lisesinde ald disipline
balard bunu. Elence zaman elence, i zaman i.
nemli olan younlamak Mtakm, yaptn her ne ise ona
younlamak.
Bir gn bana younlamaktan vazgemiti ite. Baka konular
ilgisini ekti, okyanusun teki tarafndaki konular... Yenidnya,
yeni bir niversite, yeni bir sevgili... Jerrydi sonradan kocas
olacak yeni sevgilisinin ad. Bizimkinden on ya, benden on iki
ya daha gen. Bence irkin bir adam. Jerryi hakir grdm
sanmayn, ben de pek yakkl sa-

ylmam. Demek ki yakkl erkekler pek ilgisini ekmiyordu

Nzhetin. Fakat Jerryle ortak bir yanmz vard, ikimiz de orta
boy bir ayy kskandracak kadar iriydik.
Sanat tarihisiymi Jerry, fotorafnda haval bir duru
sergilemiti. Koyu kahve deri ceketinin iinde, sar bir gmlek,
boynunda krmz bir fular. Sanki knalym izlenimi veren koyu
kzl salar, ak renk gzlerinde kstah bir ifade, iri burnunun
bitimindeki kocaman aznda ylk bir glmseme... Hayr,
kskandm iin byle olumsuz bir tablo izmiyorum; Jerrynin
Londrada yaymlanan bir sanat dergisindeki fotoraf aynen
byleydi. Ama Nzhet sevmiti onu ite. Tpk beni sevdii gibi...
Belki daha fazla... Belki deil kesinlikle daha fazla, yoksa onunla
niye evlensin? Benimle evliliin lafn bile etmedi. Annesi bu
konuyu amtr ona. Bu asansrde, zerime atlad o geceki
yemein amac da buydu zaten. Fakat Nzhet ne o gece, ne de
daha sonra bu konudan sz etmiti. Niye etsin ki, onunla
asansrde pmekten bile ekinen bir adamla niye evlenmek
istesin. O gece, bu asansrde benim yerimde Jerry olsayd,
Nzhetin o her zaman taze nane tadndaki kck dudaklarn,
kocaman aznn iine hoyrata alarak... Sevgilisinin kendisinden
on ya daha byk olmasna aldrmadan, belki de bundan bilhassa
holand iin, Nzheti u aynaya dayayarak, hem de aada
asansrn kapsnda kale aas gibi bekleyen Suat Abiyi, kz
kardeine sz geiremeyen Suat Abinin atlm kalarn da
umursamayarak... Belki de asansr iki katn arasnda
durdurarak... O kocaman dilini Nzhetin kk...
Sarslmaya baladm hissettim; gelmi miydik, asansr
duruyor muydu? Hayr, asansr filan durmuyordu, sorun
bendeydi. Gerginlikten, kskanlktan, kendimi aalamaktan
btn vcudum zangr zangr titriyordu. Kriz yeniden mi
balyordu? Derin derin nefes almaya altm. Nefes almaya
alrken baklarm yeniden srlar dklm aynaya kayd.
Aynadaki Mtak ayn adamd; yorgun, yal, bkkn, ama
yznde nemli bir deiiklik vard; gzlerindeki huzur kaybolmutu. Artk baka bir ifade belirmiti; ldrm bir adamn
kinle, nefretle, fkeyle keskinleen baklar. Hayr, bu suratla
Nzhetin karsna kamazdm. Sanki kendimi grmezsem ruh
halim deiecekmi gibi baklarm aynadan

kardm. Hl zihnime tutunmaya abalayan Jerryden de, onun

Nzhete yapacaklarndan da, onunla aramzdaki farklardan da
kurtulmaya altm. Ama daha adamn grntsn aklmn
saydam perdesinden silemeden, asansr tpk ykselmeye
balamadan nceki gibi sarslarak durdu...
Bir an giri katn dmesine basp, aaya inmek geti
aklmdan. Aaya inmek, hzla bu apartmandan kamak. Kimseye
grnmeden, tek sz etmeden, sanki Nzhetle hi konumam,
onun davetini kabul etmemi gibi... Aslnda bu, karakterime ok
uygun bir davran olurdu. Belki de artk, herkeste uyandrdm
bu uyumlu, tutarl, zararsz insan grntsn bozmak
istediimden yapamadm, irademi hie sayan tutkumdan, mantkl
kararlarma aldrmayan alkanlklarmdan, u km halimden o
kadar bkmtm ki, bir yerde kendime dur demek gerektiini
hissettim. Evet, ne olacaksa olmalyd. Artk Nzhetle de, ona olan
hislerimle de yzlemeliydim. Gereksiz nezaket, sahte saygnlk
oktan miadn doldurmutu, artk plak gereklerle karlama
zamanyd... yle miydi? yleymi; hayret, yaptm telkinler ie
yaramt; sanki,
bedenimi sarsan gerginlik, makosen
ayakkablarmn tabanndan szarak, bu antika asansrn artk
iyice kararm kahverengi kontrplak zemininde kaybolmutu.
Evet, imdi ok daha iyiydim. te o iyilemeye balayan ruh
halimle ktm eski anlar tamaktan bitap dm ahap
asansrden.
Asansrden kar kmaz, yanl sorulmu bir sorunun yanl
cevab gibi aralk duran, hardal rengi ahap kapy grdm.
Kapnn ak olmasna hayret etmedim de, dairenin asansre bu
kadar yakn olmas aklm kartrd. Sanki kap daha uzakta bir
yerde olmalyd. lk aknlm atlatnca, nihayet yan yarya ak
kap zihnimi megul etmeye balad. Nzhet dar m kmt?
Nereye? Belki bakkala ya da kedeki arkteriye... Neydi adamn
ad? Tuhaf bir isimdi. Evet, Nail Dilli... stanbulun en lezzetli dilli
kaarl sandvilerini o yapard. Baylrd Nzhet bu sandvilere...
Ailenin Bykadadaki yazla tand o scak yaz gnlerinde,
yani bu daire sadece ikimize kald zamanlarda, onunla
bulumaya gelirken Dilliye ura da u dillilerden al, derdi
glerek. Tabii yannda da tekel biras... Evet, tekel birasna
baylrd Nzhet... Babasndan kalma bir alkanlkm. Ziraat
Bankas mdrlerinden,

rahmetli Fehim Bey pek dknm devlet kummumuz eliyle

yaplan bu biraya... Tabii ncesinde Kulp raks... Tekel biras
iin cilas...
Birden fark ettim; ellerim bombotu. Yllar sonra sevdiim
kadn grmeye geliyordum, ama ne bir buket iek, ne bir ie
arap. Brakn hayatnzn en nemli insanm, herhangi biri sizi
yemee davet etse yine eli bo gidilmezdi. Dnp bir eyler almak
geti iimden. Fakat ya Nzhetle karlarsam nasl aklardm
bu durumu? Kusura bakma, sen beni terk edince psikojenik fg
diye bir hastala yakalandm, son birka saat iinde neler
yaptm hatrlayamyorum, telefonla konumamzn ardndan
yine o krize yakalanmm, kendime geldiimde apartmannn
iindeydim, o yzden de sana bir kutu ikolata olsun
getiremedim mi diyecektim? Belki bir gn durumumu aklamak
zorunda kalacaktm ama yllar sonra daha ilk karlamamzda,
hem de sokan ortasnda ya da apartmann merdivenlerinde
olmamalyd bu. O yzden byle bombo ellerle de olsa eve
girmeyi setim. Yine de girmeden nce zile dokunmay
unutmadm tabii. Keskin keskin nlad zil, ama ieriden ses veren
kimse kmad. Bir kez daha bastm, bu kez biraz daha uzun
tuttum parmam beyaz butonun zerinde. Hayr, galiba
gerekten de dar kmt Nzhet ya da yeeni Sezginin
dairesine gemiti. yi de ben ne yapacaktm imdi bu kapnn
nnde? Ksa bir duraksamann ardndan hardal rengi ahab
parmamn ucuyla itiverdim. Gcrdayarak kk sofaya ald
kap. Sofann kim bilir ka yl nce boyanm beyaz renk duvarlar
artk iyice kirlenmi, neredeyse gri bir hal almt. Sa yandaki
portmantoda, ala yeili bir kadn mantosu sarkyordu, yanndaki askda kalnca, koyu kahverengi bir atk. Nzhetin
sevdii renkler... Eski sevgilimin eyalarm grnce, birden yz
beliriverdi gzlerimin nnde. Artk uyankken de d grmeye
baladm diye kendime hakszlk edecektim ki, karmdaki yzn
sanr olmadm, oturma odasnn ardna kadar alm
kapsndan, Nzhetin srarla bana baktn fark ettim. Kalbimin,
aklmn ruhumun sultan olan kadn ylece oturmu beni
szyordu. nce irkildim, ardndan glmsemeye altm. k
olduunuz insanla yllar sonra karlamak... Nereden bakarsanz
bakn zor bir durumdu. Nzhet de ayn halde olmalyd, ne
diyeceini bilemeden yzme

bakp duruyordu. Aramzdaki uurumu iyice derinletiren bu

sessizlie daha fazla dayanamadm.
eride miydin? Clz, titrek kmt sesim. Aldrmadm,
konumam srdrerek sofaya girdim. Zili aldm, cevap
gelmeyince...
Ne yant verdi, ne de kprdad. Sehpann arkasndaki,
ampanya rengi berjer koltukta, bam hafife geriye atm bir
halde, beni szmeyi srdrd. Avizeden yaylan sar k yeterli
olmad iin tam olarak seemiyordum ama sanki en kk
hareketimi bile karmak istemiyormuasma gzlerini bir an
olsun yzmden ayrmyordu. Sessizlii, beni heyecanlandrmt.
Kapy ak brakmsn, diyerek birka adm daha attm.
Dar ktn sandm.
Suskunluunu koruyordu. Karsndaki ben deilmiim gibi
gzlerini iri iri aarak kim olduumu anlamaya alyordu. Bu
kadar da tuhaft dorusu. Geri, yirmi bir yl nce lerk edip
gittii adam deildim artk. Salarm beyazlam, omuzlarm
km, kilo almtm. Fakat o da yirmi bir yl nceki Nzhet
deildi. Aramzdaki mesafeye, ierisinin lo na ramen bunu
anlayabiliyordum. Yalanmt, hem de ok, belki benden bile
fazla. Sevince benzer bir ey kpr- dund iimde, oysa zlmem
gerekirdi. Ama u ie bakn ki, onun yalanmas, irkinlemesi
gizli bir sevin uyandrmt iimde. ok alakayd. Utandm.
Nzhet halimi anlarsa daha ok utanacaktm. O yzden
konumay srdrerek, oturma odasna alan yars buzlu camla
kapl, beyaz kap- dun ieri girdim.
yi misin? Neden bu kadar sessizsin?
Heyecanlandm, yllar sonra seni grnce insan bir tuhaf
oluyor, demesini bekledim. Hayr, ne bir ses, ne bir kprt. ite o
zaman fark ettim boynunun sol yanndaki parlakl. Pencerenin
nndeki sokak lambasnn yansyordu zerine. Neydi bu?
kinci admmda gr am deiti, yunstan parlakln ne
olduunu anladm: Sapma Fatihin turas ilenmi gmten
mektup aaca. Doktora tezini verdiimiz yl, bir tane Nzhete,
bir tane de kendime aldn metalden ara. Yirmi bir yl nce
Nzhetin beni terk ettii gn ve daha sonra defalarca incecik
bedenine saplamay dndm sivri alet. Asansrde yenmeyi
baardm

zangrt yeniden ele geirdi btn vcudumu. Bamn dnmeye

baladn hissettim, azm soluk boruma kadar kru- mutu.
Nefes almakta zorlanyordum, kusacak gibi oldum, kusmadm.
imdi yere ylacam diye dndm, ylmadm. Dikildiim
noktada ylece duruyordum. Dnmekten, aklma gelen
ihtimalin gerek olmasndan korkuyordum. Nzhet ise sanki
aklma gelen ihtimalin gerek kmasn istiyormu gibi, aklar
oalan mavi gzlerini yzme dikmi, ylece beni szyordu.
Orada ne kadar kaldmn farknda deilim; cierlerim ani bir
refleksle alm olmal, derin derin solumaya balamtm.
Kanc nefeste kendime geldim bilmiyorum. Ama kendime
gelince de birka adm tedeki sehpann arkasndaki koltukta, ba
hafife geriye kayklm olarak duran eski sevgilimin yanma
gidemedim. Lo a alan gzlerimi ksarak, detaylar semeye
cesaret edebildim sadece. Evet, ayrntlar korkuntu, zerinde bir
srahiyle yar yarya su dolu bir bardan bulunduu sehpann
gerisindeki koltukta oturan Nzhetin boynunda sol taraftan
saplanm bir mektup aaca vard.
Yine de kan grnceye kadar neyle karlatmdan emin
olamadm. Nzhetin sol tarafndaki duvar kpkrmzyd. Onun
ince, uzun boynundan fkran kan, duvarla birlikte Semiha Hanm
ile Fehim Beyin evlilik fotorafn da kendi rengine boyamt.
Duvarla Nzhet arasndaki ahap zemin de nasibini almt bu
krmzlktan. Sonra fkrma yavalam, ama kan bir sre daha
akmaya devam etmiti. Nzhetin boynundan aa szlp beyaz
bluzunun sol yann krmzya boyayarak, parmaklarnn kucana
dedii yerde kk, koyu bir leke oluturmutu, ite o zaman
anladm gerei: Nzhet lmt. Biri, onu acmaszca
baklamt. Ama kim? Aniden srtma bir darbe inmi gibi
sarsldm. Belli belirsiz bir Ah! szc dkld
dudaklarmdan; ne eksik, ne fazla, sadece bir Ah!

Mezarma menekeler ekin ag

Kan ekilmi dudaklarmdan Ah! szc kmadan nce

Nzheti ldrdm dnm olmalym. Yoksa sonra m?
Bilemiyorum ama baklarm ayn anda ellerime kaymt;
Nzhetin kucanda unutulmu, kprtsz ellerinin aksine
rzgra tutulmu, iki iri yaprak gibi aresizce titriyorlard.
Umurumda deildi titremeleri, ellerimi hzla yzme
yaklatrdm; bir leke, krmz bir benek, kan damlas... O
hatrlamadm meum birka saatin iinde gerekletirdiim
korkun olayn bir delili...
Ik yetersizdi, Nzhetin babaannesinden yadigr, orta boy, iki
kristal avizeden sadece biri yanyordu, onun da be lambasndan
ikisi. teki avizeyi canlandrmak iin duvardaki elektrik
dmesine ynelecektim ki, o anda aklma gelen bir ihtimal
kanm dondurdu. Ya katil ben deilsem? Ya Nzheti ldren kii
evin iindeyse? Gzlerim hzla oday tarad, kimse yoktu.
Alacakaranlk koridora evirdim baklarm, sakin grnyordu.
Kulak kesilip dinledim. Ne bir ses, ne bir kprt... Hayr, kendimi
kandrmann lemi yoktu; onu, ben ldrmtm. Sonra da kapy
aralk brakp km olmalydm evden. Birden, kapnn hl
aralk olduunu hatrladm. Panik iinde kapya yneldim,
kapattm.
Bam evirince, Nzhetin gzleriyle karlatm yine.
Duraksadm. Nzhet! Yllardr dinmek bilmeyen bir zlemle
beklediim kadn. Yllardr her geen gn artan bir tutkuyla
sevdiim umutsuz akm... Nasl yani? Yllardr beklediim

sevgilimi, ben mi... Kendi ellerimle mi... Sadece ellerimi deil,

artk btn bedenimi kaplayan o sarsnt... Yanmaya balayan
gzlerim, skan yreim, bklm bklm boazma
dmlenen o ac... Kendimi braksam...
Hayr, imdi olmaz. Derhal kardm baklarm, hzl
admlarla odaya dndm, tepemden sarkan kristalleri
canlandracak dmeye dokundum. Yksek tavandan sarkan
ikinci avizenin de yanmasyla oda gndz gibi oldu. Nzhetin
kprtsz bedeninden uzak durmaya zen gstererek, avizenin
altna geldim. Sanki cansz nesnelermi gibi ellerimi incelemeye
baladm. Burnumun ucuna kadar sokmu olmama ramen
grnt net deildi, detaylar seemi- yordum. Son on be yldr
ceketimin sa i cebinde tadm yakn gzlm taktm.
imdi ellerim, kaacak yeri olmayan iki zanl gibi rlplak
ortadaydlar. Avularm, ellerimin stn, parmaklarm, etle
trnan bulutuu yerleri, milim milim, santim santim taradm.
Ne bir leke, ne krmz bir benek, ne de kan damlas...
Rahat bir soluk almam gerekirdi ama lgnlar gibi mesai
yapan zihnim, yeni bir ihtimal srverdi ortaya. Ya ellerimi
ykadysam! Olabilir miydi? Neden olmasn? Kriz anlarmda yle
abuk sabuk, tuhaf davranlarda bulunmuyordum ki. Mesela
uygun olmayacak giysilerle sokaa kmamtm hi, bugn
olduu gibi ince bir ayakkab giyme yanln yapyordum en
fazla. Yani son derece makul davranyordum, hafzamn bozuk
bir video kamera gibi sese, grntye kaytsz kald o mehul
anlarda. Eer bilinaltmda Nzheti ldrmeye karar vermisem
-ki brakn bilinaltmdan gemesini, bunu sk sk dnm,
hatta fkeden delirdiim anlarda kendi kendime sesli olarak da
dile getirmitim- oyunu da kuralna gre oynam olabilirdim.
Yani mektup aacan sevgilimin boynuna saplarken elime
bulaan kan ykam olmam byk ihtimaldi. Banyo... Evet,
korkun eylemimin delillerini banyoda bulabilirdim.
Kendi suumu kantlamak iin, birka kez benim de ykandm o geni banyoya ynelecekken donup kaldm. Perdeler!
Odann perdeleri ardna kadar akt. Pencerenin camyla aramda
ular dantelli, bej rengi tller vard sadece. Ya komulardan biri
beni grdyse! Hzla pencerelere doru atldm. nce sa
taraftakinin, sonra Nzhetin koltuunun

hemen ardndaki pencerenin kahverengi kadife perdelerini sk

skya rttm. rterken de sokak lambasnn yla aydnlanan
kar binann pencerelerini dikkatle inceledim. kr, pencereler
ya karanlk ya da insanszd. Derin bir nefes alp odaya dnerken
baklarm bir kez daha Nzhete takld. Bann arkasnda
toplad salar, yllar nceki gibi kumrald, belki biraz daha
koyu. Boyuyordu elbette, bu yaa kadar beyazlanmadan kalmas
dnlemezdi. Eskiden ylece brakrd, boyasz salarn
omuzlarna. Omuzlarna brakt ak kumral salaryla yllar
ncesinin sevgilisi geldi gzlerimin nne. Makyaja ihtiya
duymayacak kadar salkl, gzel, insan kendisine hayran
brakan bir yz. Canl, nee dolu Nzhet; glmsemesiyle
herkese yaama sevinci alayan gen kadn.
Otuzlarnda olmal... niversitenin girii mi, ktphanenin
n m, Topkap Sarayndaki saadet bahesi mi? Sanrm bir
bahar ikindisi... Arkadaki aacn dallarn iekler basm...
Erguvan m, kiraz m, akasya m? Hangi aa, hangi renk, hangi
koku, hatrlamyorum. Nzhetin yznde hafif bir endie, sa
elini bana uzatm.
Hadi Mtak sallanma, sinemaya ge kalacaz.
Byle bir an yaand m? Hafzam yeni bir oyun mu oynuyordu bana?
Bam usulca sallayarak grntleri sildim, sesleri kovdum.
Byle bir an yaanmsa bile, u anda hatrlamamam
gerekiyordu. u anda, aklmn her trl duygusallktan, her trl
takntdan, her trl vicdani arlktan kurtulmas gerekiyordu.
Mantk, zihinsel faaliyetlerimizi koordine eden en byk
melekedir. Rahmetli babamn sk sk kulland veciz
Nzlerinden biri. Mantn bittii yerde kaos kanlmazdr.
Elbette babamn, bilmem hangi aforizmalar kitabndan yrtt
bu tespite yrekten katlyordum ama gel sen bunu gzlerime
anlat. Bakn, imdi de Nzhetin salarnn ara- Nindaki leylak
rengi tokaya taklp kalmt. Leylak m, hayr biraz daha koyu,
meneke moru... Mor meneke... Nzhetin vazgeilmez meneke
tutkusu. ldmde mezarmn zerine menekeler ekin...
demiti. Renk renk menekeler.
Hayr, yle duygusal biri deildi. Melodramdan holanmaz,
arabesk muhabbetlerden nefret ederdi. Sahiden mezarnn
zerinde menekeler istiyordu. stelik bunu sylerken

hi kederli de deildi, son derece doal bir tavrla sylemiti bu

isteini. O zaman sama gelmiti. Taze bir mezar, topran
zerinde menekeler, altnda Nzhet... Hayr! ldne
inanmadmdan deil, onun lmne inanmann nasl bir ey
olduunu bilmediimden. Nzhet ve lm asla bir arada
dnlemezdi. Yeryznde, hayat ondan daha ok seven
birini tanmamtm. Bunu bildiim iin Mezarma menekeler
ekin, dediinde en kk bir elem krnts bile dmemiti
iime. Ne elem, ne bir burukluk... Ama imdi, hibir zaman
lmeyeceini dndm kadnn cesedinin ardnda byle
durmu, onun olmad bir dnyada hayatn nasl olacan
anlamaya alyordum. Yanamda bir scaklk hissettim. Nemli
scaklk derimin zerinde ince bir sz brakarak, dudama
kadar ulat. Gzyamn tuzu belli belirsiz azma yaylmaya
balarken, hayr, diyerek toparlandm bir kez daha, hayr daha
deil. Derhal kopardm baklarm, Nzhetin meneke moru bir
tokayla arkadan toplanm, boyal, kumral salarndan. Hzl
admlarla geni oturma odasn geerek, kristal avizelerden
yaylan n lolatrd kk koridora daldm.
Koridorun hemen giriindeydi banyo, yatak odasnn apraznda. Yatak odas... Ka gece geirmitim bu pek de byk
olmayan byl odada... Byl odann kaps aralk... eriden
yansyan gmten bir k... Beni ieri mi aryordu? Henz
deil, nce yarattm vahetin izlerini bulmalydm. Zemindeki
gmten aydnla basarak banyoya yneldim. Daha banyonun
elektrik dmesine dokunmadan, daha karpuz lamba ortal
tmadan, belli belirsiz bir koku arpt burnuma. Yine
meneke... Yine Nzhet... Onun buday rengi teniyle
bulutuunda, bu da nedir diye hayranlkla mrldanmanza yol
aan rayiha. Nzhetin parfmndeki, ampuanndaki,
sabunundaki, deodorantndaki o byleyici esans. Terk
edildikten sonra, artk benim de vazgeilmezlerimin arasna
giren o naif koku... Ne zaman iime eksem bana yaama
sevinci alayan renkli esinti. Ama imdi, bu koku ilk kez
korkun bir boluu hissettiriyordu bana. Yoksunluu,
aresizlii, hilii. Size yaadnz fark ettiren o sarsc tutkudan, her eye ramen ruhunuzu ycelten o lezzetli mutsuzluktan, imknsz mit etmenizi salayan o gz kara
duygudan ok farkl, bambaka bir eydi bu. Sultan olma

dan yaamay bilmeyen kulun byk amaz... Kupkuru, hibir

hlyas, hibir d, hibir beklentisi olmayan, amansz bir
yokluk. fkeyle de, kinle de, delice bir tutkuyla da olsa
hayatnza anlam veren o mucizevi kiinin birden yok oluu. O
artk yok. Dinmek bilmez bir hasretle beklediin, sonsuz bir
dknlkle balandn, lmne nefret ettiin, btn
mutsuzluklarn nedeni saydn, btn ktlkleri ona yklediin, ama bir tek gzel hatrasyla bile btn habis duygulardan kurtularak onu affettiin kadn, artk yok. ierideki
cansz, kprtsz, bombo gzlerle bakan kii o deil. I
kararm yz onun deil, glmsemesini yitirmi dudaklar
onun deil, bu k gecesinden daha souk beden onun deil.
Nzhet artk yok!
ncekinden daha sert bir darbe hissettim srtmda. Boaz
ndan yukarya doru kvrlan yine ayn dm. Artk kendimi
tutamadm... nce sessizce, sonra sarslarak alamaya
huludm. Srtm duvara yaslayp bir ocuk gibi hkrarak
dakikalarca gzya dktm. Nzheti yitirdiim iin mi, yoksa
yllardr srdrdm bir d kendi ellerimle sona m irdiim
iin mi? Bilmiyordum, sadece alyordum. Gz- yulur ruhun
ilacdr. Daha nce olsa ne kadar adal, ne kudur sama bir
laf derdim, oysa alamak iyi geliyordu. Ne unlarm, ne de
korkularm sona erse de kendimi rahatlam hNNodiyordum.
Evet, alamak gzeldi. Ama sonsuza kadar H(1 i mezdi. Hl
dikilmekte olduum banyo kapsnn nn- (l>, gzyalarm
elimin tersiyle silerek toparlanmaya altm. Bir kbus gibi
zerime ken bu insafsz duygulardan kurtulmak iin umutla
bastm elektrik dmesine.
Hatrladm karpuz lamba yoktu, tavandan sarkan bir tt T
pul aydnlatyordu, plak, ssz banyoyu. Ne bir amar
makinesi, ne bir ahap dolap. Vardysa da oktan hkmn
doldurduu iin atlm dar. Yerde lale desenli ta karolar,
han tul bir kayk gibi sol tarafta boylu boyunca uzanan bir
kvet, duvarda postmodern bir heykeli anmsatan, gsterih I % bir lavabo. Ellerimi burada temizlemi olmalydm. Yanda
Hullunan pembe renkli havluya takld gzlerim. Ellerimi
kuruladysam nemli olmalyd. Havluya dokundum, hafif bir
sluklk bulat parmaklarma. Yoksa cinayeti ilediimin
knntn bulmu muydum? Nasl yani, nemli bir havlu beni
k utll m i yapacakt? Ya bu nem, Nzhetin slak ellerinin mari-

fetiyse? yle ya, o, bu evde yayordu. Pembe havluyu milim

milim incelemeye baladm. Hayr, ne bir kan izi, ne phe
uyandracak bir leke... Havluyu yerine asarken lavabonun ortasndaki kzla alan turuncu lekeyi fark ettim... Havludaki
slaklk deil ama lavabonun mermerindeki krmz leke, cinayeti
benim ilediimi kantlard. Demek Nzhetin ellerime bulaan
kann burada ykamtm. Ne yapacaktm ben imdi?
Dnecek vakit yoktu, ncelikle lavaboya bulaan kan
lekelerini yok etmeliydim. Aceleyle yaklatm, elimi miadn
oktan doldurmu muslua uzattm. te o anda anladm
yanldm. Zayf gzlerim yine kt bir oyun oynamt bana.
Kan sandm leke, artk bakr yeile dnm musluktan
den damlacklarn oluturduu bir pas dereciiydi. Neredeyse
saniyede bir den damlacklar, incecik, turuncu bir yol gibi
mermer zeminin ortasndaki szgece kadar uzanyordu. Ne
yalan syleyeyim, rahatlamtm ama yine de emin olmam
gerekiyordu.
Yakn gzlklerimi yeniden burnumun ucuna yerletirip
parlakln tmyle yitirmi, ince demirleri yer yer eriyip
kopmu szgece eildim. Pasa, rutubete benzer bir koku arpt
burnuma, aldrmadm; rm kocaman bir hamam bceini
andran, yosun tutmu, kaygan, siyah metallerin kenarna,
kesine bulam kan izlerini bulmaya altm. Hi acele
etmeden, milimetrik paralar bile gzden karmamaya zen
gstererek, dakikalarca srdrdm aratrmam. Hayr, brakn
kan lekesini, krmz renkli bir zerrecik bile yoktu. Sadece
eflatun rengi minicik bir sabun paras...
Eflatun rengi parann koptuu sabun, lavabonun sol tarafnda duruyordu. Elime alp yakndan inceledim; hayr, onun
zerinde de aradm lekeyi bulamadm. Burnuma yaklatrdm,
meneke kokuyordu. Sabunu yerine brakp kendi ellerimi
kokladm, ayn koku. Korkuyla yutkundum; ellerimi bu sabunla
m ykamtm? Ama bundan emin olmam imknszd, evden
kmadan nce de ellerimi ykam olabilirdim pekl. Tahmin
edilecei zere, evimdeki sabunlarn hepsi de meneke
kokuluydu.

Ne gzel olurdu, hi domam olmak

aresizlik iinde ktm banyodan. Niyetim, ncelikle koridorun sonundaki alma odasna gz atmakt ama yatak
odasndan szlen gmten k, srlarla dolu bir dnyaya
aryor gibiydi beni. In arsna uyup aralk kapdan ieri
szldm. En az Nzhetin gzlerindeki mavilik kadar souk bir
parlakln iine dtm. Ik, kardaki binann atsna
birikmi karlardan yansyor olmalyd. O rktc aydnln
altnda, bu anlarla ykl odann ortasnda ne yapacam
bilemeden ylece durdum. Neydi beni durduran? IK'lki korku,
hayr bir tr ekingenlik, belki sayg... Nzhete, onun mahrem
yaamna duyduum sayg... O beni kendi hayatnn dna
karmt. Hem de hi acmadan, hem de hi uns tanmadan,
hi frsat vermeden. Yayor olsayd, yine ans tanmayacakt
muhtemelen... Bu odaya girmem belki de l i mmkn
olmayacakt. Belki de bu odaya rahata girmek i i n
ldrmtm onu... Kokusunu zgrce iime ekmek,
eyalarna gnlmce dokunmak iin. Samalamaya baladm
yine, oysa bir an nce olan biteni anlamak zorundaydm.
nce u tuhaf aydnlktan kurtulmalydm. Tpk oturma
odasnda olduu gibi ardna kadar ak duran perdeleri sk
Ni k y a kapattm. Ama karn gmten parlakl, eprimi kadifelerin arasndan szlerek oday aydnlatmay srdrd. Kur
deil ama aydnlk baka bir any uyandrd yorgun zihnimde.
Kocaman bir dolunaydan yansyan daha parlak bir k .. . Tatl
bir poyrazla serinlemi rya gibi bir gece. Havada

insana huzur veren bir koku... Sokaktaki hlamur aacnn

kokusu... Aralk pencereden szlen rzgr... Yatakta birbirine
karm bedenlerimiz. Nzhet efkatle sarlmt bana.
Uyuyalm, sadece uyuyalm. Bakalm sevimeden, ne kadar
tahamml edebileceiz birbirimize?
Saatlerce tahamml etmitik... Tahamml ne kelime, byk
bir mutlulukla, en tasasz, en rahat uykularmdan birini
uyumutum o gece. Ak, sadece dokunmak deildir. Yanmda
hafif hafif soluk alan bu beden, sanki bir bakas deil, benim
paramd; benim bamd, gsmd, srtmd, ellerim- di,
bacaklarmd, soluumdu, tenimdi. Grd rya benim
ryamd. Onun huzur iinde yzen gzleri benim gz kapaklarmn altndayd. Sanrm, Nzhet iin de aynyd durum.
Ml ml uyumuum, demiti sabah kalktmzda. Sende
insana huzur veren bir ey var.
Ama demek ki huzur yetmiyordu. Heyecan da lazmd yahut
bende eser miktarda bile bulunmayan renkli bir kiilik. Renkli
kiilik mi dedim, aslnda tam olarak ne anlama geldiini bile
bilmiyorum.
Sen grisin, demiti yllar sonra flrt ettiim gen bir kadn.
Renkler seni korkutuyor.
Sonra da kalkp gitmiti masadan. Bir daha ne aram, ne
sormutu. Nzhet skc bulmazd beni... Bulmaz myd? O
zaman, neden beni terk etti?
Duvardaki elektrik dmesine dokundum. Yanan k, aina
olduum oday aydnlatt. Ne yapacam, nereden balayacam
bilemeden, kararszca birka adm attm, yine ayn meneke
kokusu... Genzimde yine ayn yanma, boazmda ayn dm
ama eskisi kadar iddetli deil. stelik koku da sanki
farkllamt; ypranan ahapla, ryen duvarla, eskiyen
anlarla, yalanan bedenle karm, baka bir rayihaya
dnmt.
En ok yatan bulunduu blgede hissediliyordu. Baka
nerede hissedilecek? Yataa yaklarken danklk dikkatimi
ekti. Oysa dnyann en dzenli insanyd Nzhet. Belki de
onunla tek ortak noktamz buydu; ikimiz de danklktan nefret
ederdik. Hem yaadmz yerlerin, hem kafamzn dank
olmasndan. Etraf toplamak kolayd da, kafay toplamak...
Nzhetin akln hep dzenli tuttuundan, sistematik
dnmekten hibir zaman vazgemediinden adm gibi

emindim. Baarsn da bu zelliine borluydu zaten. Fakat

akln dzenli, dncelerini sistematik tutaym derken, gnlk
alkanlklarn terk etmiti anlalan. Bana gelince, Nzhetin
gitmesiyle, ne sistematik dnme kalmt, ne metodik
davran. Tam aksi olmu, kafam kartka, gndelik hayatmda
temizlik, dzenlilik bir saplant haline gelmiti. Bizim teyze
kznn bile dikkatinden kamamt bu halim.
Hi evlenmeyen kadnlar gibisin, demiti aziye.
Aslnda cinsel sorunlar olan kadnlar gibi demek istediini
biliyordum... Onunla yatak odas meselelerimi konumaya hi
niyetim yoktu. Derhal karmtm baklarm, onun inceleyen,
sorgulayan, zmleyen ve muhtemelen btn bunlar yardm
etmek iin yapan iri kara gzlerinden. Bu kez de Nzhetin
dank yatandan kardm baklarm. Komodinin zerindeki
iki kitap ekmiti ilgimi. Yatmadan nce bu kitaplar m
okuyordu? Yaklatm, stteki, kaln, deri ciltli olann aldm.
Kapanda zarif bir izim vard, hemen tandm; Fatih Sultan
Mehmedin turas... Franz Babingerin kitabyd bu. Srtnda
Mehmed der Eroberer und seine Zeit yazyordu. Fatih Sultan Mehmed
ve Zaman. Byk hkmdar zerine hazrlanm en kapsaml
aratrmalardan biri. Babingerin kitabn kaldrnca, alttaki
soluk renkli kapak da kmt ortaya. Yeni Dergi, 1970 Nisan
says... Hatrlyordum, sanat dergisiy- di. Nzhetin ilkgenlik
gnlerinden, iir yazd dnemden kalm olmalyd. Edebiyata,
zellikle de iire ok meraklyd. Bana roman okuma tutkusunu
alayan da oydu.
Sadece okumak yetmez, yazmalsn, derdi gzlerimin iine
bakarak. Gl bir kalemin var.
Gl kalemim olduunu da Almanyada geirdii 1982
baharnda ona yazdm mektuplardan anlam. Aslnda ben
hibir zaman edebi metinler yazmadm. Nzhete yazdklarm
iimden gelenlerdi. Ne hissettiysem onlar dkmtm kaleme.
Kiisel duygularmd, bana ait olanlar... Belki de Nzhetin
tavsiyesine uyup, yazmalydm... Neyse yapmadm ite. Nzhet
yazd; gzel iirleri de vard, ne yazk ki srdrmedi, tarihilik
daha ar bast. Bilim, iiri ldrr. ldrr m? Bilmiyorum.
Bu laf kimin sylediini de bilmiyorum. Bildiim Nzhetin bir
sre sonra iiri brakt. Tpk Hero- dotos gibi... Hepimizin piri
bu byk tarihi, Homerosa zenmiti nceleri. Belki de ozann
o muhteem eserini, tlyadas-

n kskanmt. Ama sonra aratrmaclk, nakledicilik ar basm,

kendini tmyle tarihe vermiti. Nzhet de beni terk ettii
yetmezmi gibi Herodotosa zenip sanat, iiri de brakarak...
Brakmasayd, akademik kariyerini her eyden nemli grmeseydi
hl iir yazmay srdrseydi, belki beni... Hayr, bunu artk
dnmek istemiyordum. Baklarm yeniden dergiye kayd. Neden
ilgisini ekmiti ki bu dergi yllar sonra? Yaymlanan bir iiri, bir
makalesi mi vard? Aradm sorunun yantn, sayfalarnn arasna
konulmu bir kt paras gsterecekti. Kdn konulduu sayfay
evirdim. Sigmund Freudun Bir ncelemesi: Dostoyevski ve Baba
Katillii yazyordu. Derginin eksen konusu. Yeniden baknca fark
ettim, balk kapakta da yer alyordu. Yeni bir tez zerine mi alyordu Nzhet? Yoksa ktphanesini kartrrken ylesine mi
ilgisini ekmiti bu metin? Makalenin bulunduu sayfay atm
yeniden, ama bu kez araya konulmu olan kdn zerindeki
szckler dikkatimi ekti. Nzhetin o gzel el yazsyla alt alta
yazlm ngilizce szck: Patricide, Filicide, Fratricide... Baba
katillii, oul katillii ve karde katillii... Niye yazmt ki bu
szckleri Nzhet? Freudun makalesiyle bir balants m vard bu
szlerin? almaya balayan telefonun ziliyle kesildi dncelerim.
Evin telefonu alyordu... Dinledim... Hayr, cep telefonunun ziliydi
ama benimki deil, oturma odasndan geliyordu, Nzhetinki
olmalyd. Israrla almay srdryordu. Sanki arayan kii evde
olduumu

biliyormu

gibi,

byk

bir

panie

kapldm.

Ne

yapacaktm imdi? Biraz daha uursuz davransam saklanacak yer

aramaya balayacaktm. Allahtan arayan kii srarn srdrmedi,
beinci alndan sonra sustu telefon. Sessizlik bu kadar m huzur
verirmi insana! Bir an oturma odasna gidip, kimin aradna
bakmak geti iimden. Hayr, kim aram olursa olsun, bu ie ne
kadar az bularsam o kadar iyiydi. Ama her an baka biri
arayabilirdi, daha da beteri biri, mesela yeeni Sezgin gelebilirdi.
Gelsin, kapy amam olur biterdi. Ya anahtar varsa? Nzhet
Amerikadayken daireye o bakyor olmalyd, te o zaman katil
olduum resmen tescillenirdi.
Nzhet Halam ldrdkten sonra, cinayeti gizlemek iin
parmak izlerini silerken...
Birden dank etti kafama, evin her yeri parmak izlerimle doluydu.
Polis benim eve girdiimi nereden bilecekti ki?

Bilmesine gerek yoktu, tahmin etmesi yeterdi. Nzhetin en son

telefonda kimlerle konutuunu rendikten sonra, terk edilmi ve
bu terk edilmeyi yle kolay kolay kabul etmemi, Amerikaya
yzlerce karlksz mektup yazm, takntl, eski sevgili olarak, bu
lmekte olan apartmann, bu uursuz dairesinde hemen parmak
izlerim bulunacakt. O kahrolas panik duygusu yeniden ele geirdi
benliimi.

Elimle

birlikte

titremeye

balayan

dergiyi,

derhal

komodinin zerine braktm. Cebimden mendilimi kartp kitapla

derginin dokunduum

yzeylerini

zene

bezene

sildim.

Ik

dmesi en kolayyd, ya perdeler... Parmak izi kadife kuman

zerinde kalr m? ii ansa brakamazdm, az nce kapattm
perdelerin, dokunmu olabileceim yerlerini de elimden geldiince
sildim. Dndm, nce yatak odasnn kapsn, ardndan banyonunkini temizledim. Banyoya girdim, nerelere dokunmutum? Allah
kahretsin, hatrlayamyordum. Tamam, k dmesi... Sonra, evet
lavabo...

yi

de

lavabonun

nereleri?

Musluktan

balayarak,

lavaboyu da bir gzel silmeye baladm, szgecin iskeletini bile

temizledim. Ya sabun? Bu yumuak zeminin zerindeki izler
silmekle kaybolur muydu? Hayr, bu riski gze alamazdm. Leylak
rengi sabunu olduu gibi cebime attm. I mendilimle kapatarak
ktm.
Oturma odas, tpk Nzhetin cansz bedeni gibi ylece
duruyordu. Hibir zaman aklmdan karamadm o kadn da,
cansz bedenini de imdilik unutmalydm. Nasl unutacaksam.
Nasl filan yoktu, unutmalydm. Nzhet deildi mesela o, herhangi
biriydi. Tanmadm biri. Benim ldrmediim biri. ldrseydim
bir kant olurdu, deil mi? Yoktu ite. Evet, imdi sakin olmalydm.
Parmak

izlerim...

hatrlamalydm.

En

Evet,
son

baka
temas

nerelere

ettiklerimle

dokunduumu
baladm,

nce

perdeler... Perdeleri bitirince, sehpadaki srahi, bardak. Hayr,

onlara ilimedim ama ikinci avizeyi yakmtm. Sonra hardal rengi
daire kaps... nce itmi, ieri girmi, sonra arkadan kapatmtm.
Demek ki hem ierisi, hem dars. Nzhetin ala yeili mantosunun altnda kalan dmeye basarak sofann n yaktm. Elbette
parmak izlerimi grmemin imkn yoktu, yine de hibir iz
brakmadmdan emin olmak istiyordum. im bitince yeniden
kapattm -tabii yakarken yaptm gibi parmam mendilimle
sararak. Evet, tam olarak endiele-

rimden kurtulamasam da, hl ne dneceimi, ne hissedeceimi

bilemesem de artk bu evden ayrlabilirdim. Ayrlabilir miydim?
Kapy amadan nce, son bir kez Nzhete baktm. Hep aynyd.
Sehpann gerisindeki koltuunda hi kprdamadan... O aynyd
ama

ben

deimitim.

Heyecanlanmadm

fark

ettim,

korkmadm... Neden korkacaktm ki? Bu odada korkulacak biri

varsa, o da bu cinayel in belki de tek zanls olan bendim. Belki de
ilk kez, sakince baktm Nzhete. ki avizenin da yeterli
gelmiyordu. Yeniden ona yaklatm. Gzlerini iri iri am, sanki
neden yaklayorsun dercesine bakyordu. Yoksa bu iri iri alm
gzler, maviliin iinde hayretten donup kalm o burukluk, byk
bir aknln deil, bir d krklnn belirtisi miydi? Eski
sevgilisi, elindeki mektup aacan acmaszca boynuna saplarken
kapld derin hayal krkl myd gzlerinde donup kalan?
Durdum; aniden kazandm sakinliim mermer zemine arpan cam
bir

srahi

ktn,

gibi

parampara

boynumun

olmak

kendiliinden

zereydi.

Omuzlarmn

bkldn

hissettim,

ellerim birden nme dvermiti. Az nce kendini kurtarma

gdsyle ataklaan benliim, usulca kyordu. Hemen kardm
baklarm sevgilimin cesedinden. Admlarm geri geri gidiyordu.
Gitmek, kamak, uzaklamak, bu leden sonra Nzhetten gelen
telefonun ncesine dnmek istiyordum. lk kez gn nn yakc
parlakln grp, anne rahmini zleyen bir ocuk gibi. Ne gzel
olurdu, hi domam olmak... Tehlikelerden uzakta, gvenli,
merakl gzlerden, insan tehir eden klarn menzilinin dnda...
teki

insanlarn

sevgisine,

efkatine,

merhametine

ihtiya

duymadan... Aslnda hl ge deildi, aradan geen altm ksur

yla, teki insanlarn sevgisine, efkatine, merhametine ihtiya
duymu olmama ve ounlukla hayal krklna uramama ramen
hl bu ie bir son verebilirdim. Pek de ironik olurdu, yirmi bir
yldr grmedii sevgilisini mektup aacayla boazladktan sonra
ayn kesiciyle kendini de... ok hazin grnd birden gazetedeki
fotorafmz...

Sehpann

arkasndaki

ampanya

rengi

berjer

koltukta Nz- het, yerde ben, kalbimin zerinde, sapnda Fatihin

turas bulunan gmten mektup aaca. Hayr, dndm
son bu deildi. Evimde, belki yatamda ldkten gnler sonra
yaylan koku nedeniyle komular tarafndan bulunmak bile

daha iyiydi bundan. Hayr, ka da zm deildi. Ne yaparsam

yapaym, bu kuku beni takip edecekti. Tek kurtulu yolu
yzlemekti. Gerek ne ise onunla gz gze gelmek. Bakalarna
itiraf etmesem bile, ne yaptm bilmeliydim, yi de nasl?
Ne yaptn hatrlaman bir mucize olur, demiti aziye.
Teyze kzmn srarla bakan gzlerini unutup yeniden Nzhete
yaklatm. Belki cansz bedeni bir eyler sylerdi bana. Ama
yaklanca garip bir duyguya kapldm. Yaklanca deil de ona
baktka, nce bana tuhaf gelen ama dndke son derece doal
olan bir hakikatle karlatm. Bu yalanmaya balam beden, bu
donuk mavi gzler, beni yirmi bir yl nce terk eden kadna ait
deildi. Baka dnyalardan, baka hayatlardan kp gelmi biri
duruyordu karmda. Gzlerinin rengi aynyd, salar boyanm ve
daha koyu kumral olmasna ramen onun salaryd, fakat bir zamanlar mavilikleri iinde kaybolduum o gzler, hi byle yabanc
gibi bakmamt bana. Bu ifadeyi tanmyordum. Tandm,
boynuna

acmaszca

saplanm

mektup

aacayd.

Mektup

aaca... Tamam da, hangisiydi acaba? Benimki mi, yoksa

Nzhete hediye ettiim mi? Hangisi olacak, elbette benimkiydi.
Mektup aacan ta Amerikadan buraya tayacak hali yoktu ya
kadnn. Belki de hi gtrmemiti, hep buradayd... Hayr, kendimi
kandrmann lemi yoktu, cinayet silahn ben getirmi olmalydm.
Oysa ne bu keskin aleti almay dndm, ne de cebime
koyduumu hatrlyorum. aziye kara gzlerini yzme dikmi,
fslt halinde aklyor.
Kriz anlar... Psikojenik fg...
in kts, yoksa iyisi mi demeliyim, brakn taammden
cinayeti, Nzheti ldrmeyi aklmdan geirdiimi bile sanmyorum.
Yine teyze kzmn tatl sesi...
Bilinaltmz ele geirir benliimizi...
Gzlerinde giderek derinleen bir kuku. Demek aziye de katil
olduumu dnyordu. Ba hafife geriye kayklm, gzlerinin
aklar anbean byyen bu mavi gzl kadn da hi yardm
etmiyordu ki bana. Aksine, sanki durumumu daha da zorlatrmak
istercesine sustuka susuyordu oturduu koltukta. Ama onu kendi
haline brakmaya hi niyetim yoktu, iyice yaklatm solgunlaan
yzne. Bu evin en gzel gnlerine a-

hitlik etmi avizelerin kristallerinden yansyan kta bile glkle parldayan gzlerine baktm; buzdan maviliklerin iine
geliigzel serpilmi yeil lekelerin altnda, birka saat nce
yaananlar, kendi lmnn srlarn aklayacak bir kant
aramay srdrdm. Ne yapsam nafile! Ne mavi gzler, ne mavi
gzlerdeki meneviini yitirmi yeiller bir tek iz, bir tek ipucu, en
kk bir delil bile sunuyordu bana. Yeni bir umutsuzluk
dalgasna kaplmak zereyken birden fark ettim: Asl mesaj bu
sknetti. Aklm bamdan alan o suskun baklar, kaskat
kalm bu hareketsiz beden, yllar sonra geldiim bu sessiz ev,
Sen bulmalsn, diyordu kendi Usannca, ne halt yediysen sen
bulmalsn. Hepsi bu; onlarn sylemek istedii buydu ite.
Vermek istedikleri gizemli mesaj buydu. Ne halt yediysem ben
bulmalydm.
Derhal inandm, bu donuk gzlerin, bu katlamaya balayan
bedenin, bu meum evin kendi lisanlarnca fsldad gizli
bildirime. Zaten inanmasaydm, ekip karamazdm o mektup
aacan byk akm, kalbimin ve ruhumun biricik sultan
Nzheti andran bu zavall kadnn, yer yer krm ama hl
bir kuununki gibi ince uzun boynundan.

Nzheti ldrdm
kantlayacak tek tank

Kar iyi geldi; karanlk gkyznden, bu gngrm sokan

zerine serpilen beyaz zerrecikler, sanki aresizliimi anlam
da beni teselli etmek istercesine, minik kelebekler gibi usulca
yzme konuyorlard.
nsanm doadan baka snacak yeri yoktur, diyen Tahir
Hakky hatrladm. Sonunda baladmz yere geri dneriz.
Sonunda dneceimiz yerle irtibat koparmamakta yarar var.
Hocamzn yan aka, yar ciddi bir tavrla syledii dne
uydum; buz gibi havay derin derin iime ektim. Bam dner
gibi oldu. Aldrmadm, kristallemeye balayan kaim beyaz
rtye bata ka Sahtiyan Apartmamndan uzaklamaya
altm. altm diyorum, daha birka adm sonra mevsimlik
makosenlerimin
iindeki parmaklarmn buza kestiini
hissettim. Duraksayacak halim yoktu. Ne ayak bileklerime
kadar ykselen kara, ne souun parmaklarm uyuturmasna
aldrdm. Daha hzl, daha byk admlar atmay deneyerek,
ilerlemeyi srdrdm. Ellerim szlamaya balamt, paltomun
ceplerine soktum. Sa elim souk bir nesneye dedi. Sapma
Fatihin turas ilenmi mektup aaca... Az nce Nzhetin
boynundan kardm cinayet silah. Bu karl k gecesinden
daha souk, kanl bir alet. Sanki kan bulaacakm gibi sa
elimi hzla uzaklatrdm bu metal

nesneden. Oysa mektup aacan, usta bir katil gibi banyoda bir
gzel ykamtm. Yine de bu alete dokunmak tylerini diken
diken ediyordu insann... Bir an nce kurtulmalydm bu lanetli
eyadan... Sadece mektup aacandan m? teki cebimdeki
meneke kokulu sabundan, lmek zere olan u Sahtiyan
Apartmanndan, eskiden pencerelerinden krmz sardunyalar
sarkan birbirinden gzel apartmanlarn, gelinlik kzlar gibi yan
yana sraland, imdi, benim gibi miadn oktan doldurmu,
karn sszlyla iyice mahzunlaan bu yal sokaktan... Derhal
bir taksi bulmalydm... Taksiyle hemen Karaky iskelesine...
Oradan vapura atlayp... Mektup aacan denizin karanlk
sularna... yi de neden dizlerim kesilir gibi oldu? Neden soluk
soluaym? Caddeye ulamak iin nefesim yetmeyecek sanki...
Sakin olmalydm. Bam evirip Sahtiyan Apartmammn az
nce sk skya rttm kapsna baktm, epi topu on metre
kadar uzaklaabilmitim. Bir kez daha derin derin iime ektim
keskin havay. Gcm toplayp yeniden karlara bata ka...
Nefesim kesildi kesilecek... Ayak parmaklarm dondu donacak...
Ne kadar yrdm bilmiyorum, neden sonra kirpiklerimin
ucuna konan beyaz zerreciklere aldrmadan sokan ucuna
baktm. te o anda grdm keden dnen sar lekeyi. Limon
renginden biraz daha koyu... Uuan kar taneciklerinin arasnda
sar hi de gzel grnmyordu. Beyaza, krmz yakr. Sandm
kan damlam karn stne miydi o trk? Bluzun zerindeki
kan gibi... Neler samalyordum ben byle? Neyse ki gzlerim,
aklmdan daha mantklyd; cinayetten estetik grntler
derlemeye alan zihnime bo verip ar ar yaklaan sar lekeyi
izlemeyi srdrd. Sar leke yaklat, yaklatka byd,
bydke taksiye dnerek birka metre nmde durdu.
Allahn bir ltf mu? eytann demek belki daha doru. Artk
her kiminse, benim durumumda hi fark etmezdi. Taksiye
dnm nmde duran sar lekeye doru atldm. Alan
kapdan, yakas krkl deri mantolu, bandaki bereden kumral
salarnn ucu grnen, uzun boylu gen bir kadn indi. Kumral
salar... Az nce apartmanda braktm orta yan zerindeki
kadn gibi koyu deil, yllar nceki Nzhet gibi ak kumral.
Bir ey mi dediniz?
Ak kumral sal, uzun boylu kadn taksinin kapsnn
nnde durmu merakla yzme bakyordu.

Hayr, taksiye binecektim de...

Telam biraz kaba bulmu olan kadn, tamam buyurun
gein dercesine ekildi aracn kapsndan.
Teekkr ederim. Kadnn boaltt arka koltua atacaktm
ki kendimi, hop, biraz yava ol der gibi dik dik bakan, Clark
Gable bykl ofrn, nemrut suratyla karlatm bu kez.
Nereye beyefendi?
Karaky... diye mrldandm, bir ayam taksinin iinde,
teki kaldrmda karlarn arasnda. Vapur iskelesine gideceim.
Hafife havalanm sa ka dzgnleti, baklar yumuad,
direksiyondan ektii elini usulca sallad.
Tamam, gel...
Fikrini deitirmesinden korkarak, koltua attm kendimi.
Aceleyle arabaya yerlememi anlayla izleyen ofr, az nce
emkiren kendisi deilmi gibi dosta aklad.
Ben de oradan eve geerim artk.
Kapy kapatrken, kendisini dinlediimden emin olarak
tamamlad szlerini.
Birka saate kalmaz don yapar... Bu gece ekmek yok bize.
Karl gecelerin taksicileri madur etmesi, u anda dert
edeceim en son meseleydi ama sessiz kalmak da kabalk
olurdu.
Eh k, tabii ileli mevsim, diye geitirmek istedim.
Vay sen misin cevap veren, hemen balad muhabbete:
Allah, fakir fukarann yardmcs olsun. Kmr, odunu
olmayan ne yapacak imdi?
Eyvah, u lafazan ofrlerden birine yakalanmtm galiba,
uzattka uzatacakt. Daha da beteri, enesi dp, kim
olduumu, bu gece burada ne iim olduunu sormasyd.
Birden, rastlant sonucu karlatm bu adamn, Nzheti
ldrdm kantlayacak tek tank olabileceini anladm.
Evet, hkim bey, ilide Hanmefendi Sokaktan almtm.
Tamam, biraz sklgan biriydi ama hi de katile benzemiyordu...
Baklarm, hl beni szen ofrn aynadaki karanlk
gzlerinden karp ssz sokaa evirdim. Anlad m nedir, tek laf
etmeden, arabay hareket ettirdi. Ard ardna n cama konan kar
tanelerini temizlemek iin rpman sileceklerle zincir geirilmi
lastiklerin kara gmlrken kard sesle-

rin eliinde sokak boyunca ilerlerken, ben de bu leden sonra

yaananlar yeniden dnmeye baladm.
Hafzamn kaydetmedii u karanlk birka saat dnda ne
olup bittiyse hepsini btn gerekliiyle gzlerimin nnde
canlandrabiliyordum. leden sonra o telefon gelmiti. Ben ne
yapyordum? Yemek yiyordum. Kadife Kadmm yapt kapuska,
yannda turu... Hayr, yemei oktan yemitim. t
yapyordum...
Kadife
Kadmm
dzgn
tleyemedii
gmleklerimi yeniden...
Temizlik, dzenlilik, tertiplilik, cinsel sorunlar olan erkeklerde bir saplant halini alr, m demiti aziye?
Yok, erkekler deil, seks sorunu olan kadnlar demiti. Hem
ty ok nce yapmtm, belki kapuskay mideye indirmeden
nce. Evet, telefon geldiinde yemeimi yemi, ty oktan
bitirmitim, masamda oturuyordum. Kitap okuyordum.
Tolstoyun Kroyer Sonatm... Asl ismi Kreutzer Sonat olmal, belki
Rusada yle syleniyordur, belki de evirinin azizliine
uramtr kim bilir... nk Beethovenin ayn isimli
bestesinden esinlenmi Tolstoy. Karsn ldren Pozdnievin
ackl hikyesi... Erkek kadn ilikilerinin tad gerilim...
imizdeki iddetin nasl aa kt... O kadar gzel
aktaryordu ki... Bir cinayet ancak bu kadar gereki resmedilir.
Nasl ldrmt Pozdniev sadakatsiz karsn? Baklayarak...
Tuhaf ey, romann o blmn eksiksiz hatrlyordum.
Keskin, eri bir am kamas... Kamay btn kuvvetimle sol
brne... Korsesinin direnci... Sonra kama yumuak bir
maddeye dalverdi...
Romanda yazlanlar dnrken sa elim paltomun dndan cebimdeki mektup aacana dokundu. Hi de eri,
keskin am kamasna benzemiyordu. Muhtemelen o kadar
keskin de deildir. Belki Nzhetin korsesi olsa saplanmazd bile.
Ama boynunu rahatlkla delmiti.
Sonra kama yumuak bir maddeye dalverdi.
Ben de byle mi dnmtm mektup aaca Nzhetin
boynuna dalarken? Bir dakika, bir dakika, onu benim ldrdm belli bile deil. O zaman niye aldm bu mektup aacan, bu sabun parasn? Niye polislere telefon edip olanlar
anlatmadm? Her ey gn gibi ortada. Belki aklm bamda olsa
yapmazdm ama kontrolsz kalan benliim Nzheti

ldrmt ite. Yllardr iimde biriken fkenin, nefretin, kinin

bir sonucu olarak. Acmasz bir ekilde... Hem de bir benzerini
ona hediye ettiim mektup aacayla. Ne kadar ironik... Ne
ironisi, dpedz canavarlk! Nzhet ne yapm olursa olsun
lm hak etmiyordu...
Kasmpaadan gidelim, diyen ince bykl ofrn tiz sesiyle
irkildim. Sa elinin iaret parmayla altlarndan buharlar
kararak nmzde sralanan, stop lambalar parlda- yun
aralar gsterdi. Trafik tkanm diyorum, almasn
beklersek...
Yolu uzatmak niyetinde miydi, yoksa gerekten mecbur
kald iin mi gzergh deitirmek istiyordu, emin olamadm.
Olsam da fark etmezdi. Onunla tartacak halim yoktu;
dnmek, yaadklarm btn detaylarna kadar yeniden
gzden geirmek, istemeden iine dtm bu gizemi zmek,
bir an nce bu beladan kurtulmak istiyordum.
Tabii, dedim yzm mmkn olduu kadar glgede
Iltmaya alarak, iyi olur, trafie taklmayalm...
Taksinin direksiyonunu saa krarak yan yola girerken,
"Tabii Kasmpaa yolunda da trafik yoksa, diye homurdand.
Herkes bizim gibi dndyse yandk.
Yok, bu adam enesini kapal tutamayacakt.
Ksmet, dedim yattrc bir sesle. Ne yapalm, artk
bahtmza ne karsa.
Ama girdiimiz sokakta da ard ardna ylmt aralar.
Konumak iin frsat kollayan src patlad:
Allah belasn versin... Demedim mi size...
Skmayn cannz, nasl olsa alr...
Keke demeseymiim, ban evirerek, sa omuzunun stnden geriye bakt. Ters ters konuacak sandm. Yok, gzlerinde fke yoktu, aksine takdir eder gibi bir hali vard.
Valla bravo, nasl byle sakin olabiliyorsunuz? Evet, sesi de
hayranlk doluydu. Keke sizin gibi olabilsem...
Gerekleri bilsen, yerinde olmak isteyecein en son kii ben
olurdum diye geirdim iimden ama Baka are mi var, dedim
nmzdeki arabalar gstererek. Kzsak, fkelensek, nip
herkese barp arsak yol alacak m? Arabamz uamayacana gre sabrl olmak lazm.
Anlayla ban sallayarak nne dnd.
Haklsnz beyefendi, sabrl olmak lazm. Lazm da bu
stanbul trafiinde olmuyor ite... Yol yok, altyap yok, dzen

yok. Hepsinden nemlisi insanlarda sayg yok... Altna araba

eken kendini bir ey sanyor... Halbuki, affedersiniz bildiiniz
hyar...
Tam dndm gibi ite almt enesi. Biraz susar
msnz, bam aryor filan desem, annda terslerdi beni, belki de
Hadi dar! diye arabasndan kovmaya kalkard. Bylece hem
sokakta kalr, hem de adamn hafzasnda hi silinmeyecek bir
an brakrdm. Mahkemede de anlatrd artk. Sylediim gibi
hkim bey, hi konumuyordu. Manyak gibiydi. Yzn
grmemem iin de iyice glgeye ekilmiti. Katil olduunu
bilsem...
Kendi haline braktm... Braktm konusun. Bu onun i
alkanlyd. Belki rahatlama metodu... Belki arabada yolcu
yokken bile konuuyordu, kendi kendine. lgnlk? Sanmyorum, aksine, bu lgn bol ehirde ldrmamak iin alman bir
nlemdi belki de. Braktm konusun... O konuurken ben,
yeniden dnmeye, o karanlk saatlerde neler olduunu
anlamaya, kardm detaylar hatrlamaya, bir ipucu bulmaya
altm... Susuzluumu ispatlayacak bir delil... Ama bu ince,
nlayan ses...
Beyefendi, sizi tenzih ederim ama her eit insan var trafikte...
Evet, o ses, onu dinlemememi imknsz klacak ekilde
yksek tondan anlatyordu. Aklnza bile gelmeyecek tipler...
Daha dn, yol vermeyen ofrn zerine baltayla yrd biri...
Valla gzlerimin nnde... Hem de ehrin gbeinde... Allahtan
biz araya girdik de... Dnebiliyor musunuz adam, arabasnda
balta tayor...
Balta deil, am kamas... am kamasyla ldrmt
Pozdniev karsn... Yol vermedii iin deil, bir mzisyenle
birlikte Beethovenin Kreutzer Sonatm icra ettikleri iin... Beethoven bu eseri iin, Kadnla erkek arasndaki birlikteliin
doruu, demi. Bizim Pozdniev de karsn, bir erkek mzisyenle dorua ulat iin ldrmt... am kamasyla...
Pompal tfek tayanlar da var...
Tolstoyun romanndan koptum, baklarm aralarn yavaa
ilerlemeye balad karl sokaa takld yeniden... Yolun almas
bile kesmedi bizim ofrn konumasn.
Valla diyorum beyefendi... Bizim duraktan bir arkada
grm. Geen yaz manyan biri... Arabann camndan

karm... Araba da Porsche... u alt ekerlerden... TEMde

seyrederken... Kendisini geen cipe... Hani u drt eker Audilerden...
Gndz deil, akam zeri... Telefondan sonra, o karanlk
saatlerin ilk dakikalarnda giyinmi olmalym; nk telefon
geldiinde pijamalar vard zerimde. Lacivert ubuklar olan,
gece mavisi pijamalar... ylda bir deitiririm. Ama hep ayn
renk, ayn desen... Gece mavisi zerinde lacivert ubuklar olan
pijamalarm karp... Solgun mavi gmleimi giyip, viner
kravatm takp, siyah pantolonumu bacaklarma geirip zerine
lacivert ceketimi... Mevsimlik, siyah makosen ayakkablar da
unutma... Ve elbette sapnda Fatihin turas olan mektup
aaca. Tamam onu da cebime koydum, ktm evden. Ya
sonra... Sonras malum... ili, Hanmefendi Sokak, Sahtiyan
Apartman... Yllardr grmediim sevgilimin yz... Beni ileden
karan szleri, belki bu kadar ok deimi olmas, yalanmas,
irkinlemesi, mavi gzlerinin donuk donuk bakmas, yaadm
byk hayal krkl... Evet hayal krkl... Belki de yllarca
iimde biriken kinden, fkeden, hntan deil, sadece bu hayal
krkl yznden ldrmmdr Nzheti...
Bir keresinde ldryorlard beni... Yine ofrn tiz sesi.
Polisler diyorum beyefendi... Trafik polisleri deil, korumalar.
Yeilkyden Zeytinburnuna gidiyordum... Sahil yolunda... Gya
yola geilmez iareti koymular, ne bileyim grmedim... Baktm
karmda bir herif, elinde de otomatik bir tfek, yolun ortasna
dikilmi. Tfei zerime evirmi, dur diyor. Bastm frene...
Biraz ge kalsam, maazallah tfekte ne kadar mermi varsa...
Meerse ranl bir bakan gelmi... Herif onun korumasym...
Ben de ya terrist ya ekya diye dnyorum. Yanlmm...
Ya yanlyorsam... Ya dndm gibi olmadysa... Ne
bileyim, mesela mehul o saatlerde evden ge ktysam. Ya da
sokaklarda vakit geirdiysem. Karl sokaklarda, ayamda
makosen ayakkablarla m? Belki bir kahveye, pastaneye
oturmuumdur, belki bir kitapda vakit ldrmmdr.
Nzhete erken gitmemek iin mi? Yok canm, bilincim o kadar
yerinde olsa evden erken kmamam gerekirdi. Belki de
kmammdr. Evden ne zaman ayrldm bilmiyorum

ki... Belki de kendime geldiimde, Sahtiyan Apartmanna ilk kez

giriyorumdur. Aklmn bamda olmad o karanlk anlarda olan
biteni hatrlamyorum...
Hatrlamaz olur muyum beyefendi. On dokuz senedir bu
direksiyonun bandaym. Bu koltua ilk oturduum gn sor,
saniye saniye anlataym sana. Mesela ie baladmn ilk
haftasyd. Bir kz aldm Beiktatan. Kz diyorum ya, siz bir
peri anlayn, bir iim su... Yce rabbim bo zamannda yaratm. Kz gzel, gzel olmasna ama mteri bizim namusumuzdur. Allah sizi inandrsn, bir kez bile dnp bakmadm.
Lkin bir ara kzn burnunu ektiini duydum. Ne yalan syleyeyim merak ettim. Dikiz aynasndan bir gz attm. Kzca-, z
alyor. Baktm grnce, zr dilerim, dedi utanarak.
Gidecek yerim yok da. O kadar masum bakyordu ki yzme.
zlmeyin, bize gideriz, dedim. Yanl anlamayn beyefendi, her
mteriye byle demem. Dnyalar gzeli de olsa demem. Lkin
bu kzn hali bana ok dokundu. Gtrdm eve... O zamanlar
bekrz tabii... Bekrz dediysek yanl anlamayn, bir teyzem
var, doru onun dizinin dibine. rendik, kzcazn annesi
lm. Baba yeni bir kadm getirmi eve. Bu tazecii de kapya
koymular. Bir daha brakmadm zavallc. Evimin kadn
yaptm. ki de olan dourdu bana... Ellerinden perler... Biri
lisede, teki ilkokula yeni balad. Diyorum ya beyefendiciim
bizim hayatmz roman...
Ne tuhaf, ayn anda Nzhetle ben iki Rus romancyla
megulmz. ki byk yazarla. Tolstoy ve Dostoyevski... Sahi
neden Dostoyevskiyle ilgilenmi olabilir? Neden olacak, onun
romanlarna baylrd... Ama okuduu Dostoyevskinin bir
roman deil, Freudun bu byk edebiyat zerine kaleme
ald psikolojik bir inceleme: Ve sayfann arasndaki kt
parasnda szck: Patricide, Filicide, Fratricide... Roma
mparatorluunun taht savalarnda sklkla yaanan kanl
cinayet zinciri... ktidar iin gerekirse babay, oulu ve kardei
ldrmek... Sadece Roma mparatorluunda m, OsmanlI iin de
geerli deil mi bu vahet? Baz tarihiler bunu vahetten bile
saymyor. Daha fazla kan dklmesini engellemek iin daha az
kan dkmek, ahlaki ve insani bir tutummu. Patricide, Filicide,
Fratricide... lk szck Patricide, yani baba katillii... Niye
ilgisini ekmi bu szck Nzhetin? Fehim Bey eceliyle lmemi
miydi? Bildiim kadaryla bir

kalp krizi sonunda yitirmiti hayatn. Kilolu bir adamm,

istisnasz her akam itii Kulp Raks, her gn tkettii iki
paket Yeni Harman sigaras da cabas. Hayr, baba katilliiyle
ilgilenmesinin Fehim Beyin lmyle bir ilgisi olmamal... Ya
Fatih Sultan Mehmed? Babingerin Fatihle ilgili kitabnn
altnda duruyordu Freudun makalesinin yer ald dergi.
Dursun, ne kar? Nzhet birbirinden kopuk konularla ilgilenmezdi. Unutma, bilimsel aratrma, metodoloji zerinde
ykselir. Ne yani, Fatihle Dostoyevski arasnda bir ba m var?
Dostoyevski arasnda deil, hatrlasana Freudun makalesi baba
katillii hakknda... Nzhetin not ald szcn ilki de
Patricide... Nasl yani, Fatihin, babas II. Murad ldrdn
m dnyordu Nzhet? Neden olmasn? Bu tezi dillendiren
tarihiler yok mu? Gya gen Mehmedin padiahlk iin daha
fazla
beklemeye
tahamml
kalmam
da,
babasn
zehirleyerek... II. Muradm ani lm de kukular artrarak...
Hadi canm, o tarihileri ciddiye alrsak. Ya Nzhet aldysa?
Almaz. O dnemi birlikte almtk. Edirnedeki sarayn
kalntlarnn bulunduu yere birlikte gitmitik. Tunca Nehrinin
sarmalad aday da birlikte gezmitik.
II. Murad son dnemlerinde o adaya ekilmi. Yorgunmu,
dinlenmek istiyormu, u beyleriyle sren gerginliklerin, saray
entrikalarnn, kanl savalarn bedensel ve zihinsel arlndan
kurtulmak iin ikiye snm... Saki getr yine dnk
erabm / Sylet dile getr yine eng rebabm. Lezzetli,
Osmanl saray yemeklerinin bedende yapt tahribat da hesaba katarsak... Tpk Fehim Bey gibi ani bir inmeyle...
O da oldu beyefendi... Neler grd bu taksi. Bir gn, sizin
gibi kibar bir beyefendiyi aldm Tevikiyeden. Adam arabada
kalp krizi geirmesin mi? Ne yaparsn, derhal krdm direksiyonu acile. Hastaneye geldik ama bizi almyorlar. Kimsin nesin,
kayt kuyut... Yahu adam lyor diyorum, dinleyen yok.
ldrmm, daldm hastabakclara... Tabii annda yakalad
polisler bizi. Gya adama iyilik edecektik, iki gece nezarette
kaldk... Polislere anlatyorum, anlatyorum anlamyorlar. Tanmadm bir adama iyilik ediyorsam altnda baka bir neden
varm? Ne yapaym, sonunda ben de adam vey babam diye
yalan syledim. Babamdan daha ok severim filan diye bir de
hikye yazdm ayakzeri...

Fatihin babasnn lmyle ilgili baka bir hikye daha var.

Evet, tez deil, buna hikye demek daha doru. Kimi vakanvise gre Fatihin babasnn lm kanlmaz bir kaderdi.
Bu rivayete gre II. Murad son derece dindar bir adamd. yle
ikiyle filan aras da yoktu. lmne ilgin bir olay neden
olmutu. Bir gn hem yakn dostu, hem de silah arkada olan
Saruca Paayla, shak Paa yannda olduu halde Tunca
Adasnm kprsnde yrrken bir dervile karlam. Dervi
hngr hngr alyormu. Bu Allah adamnn haline zlen
padiah, Niye alyorsun? diye sormu.
Dervi nce derdini sylemek istememi ama padiah steleyince, Sizin iin alyorum hnkrm, demi i geirerek.
Murad arm.
Niye benim iin alarsn? diye sormu. Dervi yine cevap
vermek istememi, lkin iyice meraklanan padiahn srar
zerine aklamak zorunda kalm:
Ryamda grdm hnkrm, yaknda Hakka yryeceksiniz.
Bunu duyan Murad dehete kaplm. nk bu szleri
syleyen dervi, alelade bir din adam deil eyh Buharinin
mridiymi. eyh Buhari ise otuz yl nce Muradm, gl rakibi
dzmece lakapl amcas Mustafay yeneceini bilen ulu kiiymi.
Derviin kehanetini kanlmaz bir kader olarak gren Murad
ruhsal bir kntye uram, ok gemeden de ar bir
hastala yakalanarak, henz krk yedi yandayken lm.
II. Muradm lmyle ilgili yazlanlar, sylenenler bunlard.
Bu bilgileri yllar nce Nzhetle birlikte okumu, bunlara
dayanarak makaleler yazm, tezler hazrlamtk. Bildiim kadaryla Fatihin baba katili olduunu kantlayacak yeni bir vesika
da bulunmamt. Yani eski sevgilimin, Fatihin babasn
ldrdne inanmas iin hibir neden yoktu. Babingerin
Fatihi anlatan kitabyla Freudun incelemesinin bir arada bulunmas bir rastlantyd. Babingerin kitabn ise Amerikadan
getirmi olmal. Gece uyumadan nce iki kitab da...
Yok, ben kitap okumam beyefendi... Gazete... O da durakta
mteri beklerken... Daha ok spor gazeteleri... Babadan
Beiktalyz biz... stanbuldaki hibir ma karmam. DepAo

lasman zor oluyor tabii. Kitap m? Bizim ocuklar okuyor... Ben

mi? Ben artk hayat kitabn okuyorum beyefendi... Her mteri
ayr bir hikye... Siz pek konukan deilsiniz ama bu taksiye
binen herkesin dili zlr... Yanl anlamayn herkesin
diyorum, kadn, erkek, affedersiniz travesti kim olursa olsun,
balar anlatmaya... Psikolog koltuu gibidir sizin oturduunuz
yer. Eh ben de dilim dndnce anlatrm tecrbelerimi...
Tecrbe dedim de...
ofrn sesini, cep telefonumun zili kesti... Ceketimin
cebinde titreyen bu kk cihaz, geveze yol arkadam susturmakla kalmad, beni de gereklie yeniden dndrd. Kim
aryordu acaba? Ya seni evde aradm bulamadm diyecek
biriyse?.. Yani cinayet saatinde evde olmadm kantlayacak
biri. Al sana bir tank daha. Evet hkim bey, nce evini
aramtm. Defalarca aldrdm aan olmad. Sonra cep
telefonundan ulatm... Bana alverie ktm, dedi. Gerei
gazetelerden renince... Telefonu hi amasam. Dikiz aynasndan merakla beni szen ofre ramen mi? Hayr, ka
yoktu; telefonu kardm. Ekrannda Tahir Hocanm adn
grnce nedense iime bir sevin dalgas yayld. Bu saygn
profesr mahkeme krssnde aleyhime tanklk yaparken
canlandramadm. Yine de bu karl k akamnda hocann beni
aramas tuhaft. Atm.
Alo, buyrun hocam?
Tahir Hakknm seksen ksur yama ramen din olan sesi
nlad kulaklarmda.
Alo. Mtak. Merhaba evladm... Neredesin?
Ne diyecektim imdi? Evdeyim desem, kulan ardna kadar
am, ne syleyeceimi dinleyen merakl srcy kukulandracaktm. Mahkemenin bir numaral tan olurdu kesin.
Baksana herif on dokuz sene nce yaananlar bile dn gibi
hatrlyor.
ey hocam, diye geveledim. eydeyim ite...
Hocann o nl sabrszl yetiti imdadma.
Neyse, neyse... Nzhete syle ben bu akam gelemiyorum...
Ne! Nereden biliyordu Nzhetle buluacamz?
Nzhet mi dediniz hocam?
Evet, bu gece ona gidecektik ya.

Gidecek miydik? Demek Tahir Hoca da duvetliymi yemee.

Birden hatrladm. Sana bir de srprizim vur demiti Nz- het.
Meer srpriz bizim ihtiyarm.
Bu akamki yemee, diye aklamay srdrd hoca. Hava
fena bozdu. Bu havada taksi bulmak mucize... Tek bama
Tevikiyeden iliye kadar kamam imdi. Nzheti de
defalarca aldrdm, cevap vermiyor. Seni arayaym dedim. Bir
zahmet syler misin, ben gelemiyorum.
Eyvah, imdi batmtm ite. Mahkememizin bir numaral
tan ad san belli olmayan u ofr deil, nl tarih profesr
Tahir Hakk Bentli olacakt. Mtak iyi bir ocuktu aslnda.
Benim ilk asistanlarmdan. ok baarl bir tarihi olabilirdi.
Keke Nzhetle hi tanmasayd. Hayr, buna izin
veremezdim. Bu sahne asla yaanmamalyd. Szckler adeta
kendiliinden dkld dudaklarmdan.
yi de hocam, ben de gitmiyorum ki yemee. Nzhet daha
birka saat nce arad beni. Byle davet mi olur? Hem sizin
geleceinizi de sylemedi...
Sylemedi mi?
Sylemedi. Sizin olacanz bilsem gelirdim. Zaten baka
ilerim de vard. Kabul etmedim.
Etmedin mi? dedi olan bitenden haberi olmayan yal
adam. Halbuki, leden sonra aradnda, Hocam size bir
mjdem var, Mtak da geliyor yemee, demiti.
Ne diyeceimi bilemediimden suskun kaldm.
Ne iler eviriyor yine bu kz? diye grledi Tahir Hoca.
nce beni davet etti, son anda senin geleceini syledi, imdi
de telefonlarn amyor.
Belki eksik bir eyler vardr, bakkala kadar gitmitir.
Sklmaya balamt Tahir Hoca.
Valla hi umurum deil Mtak. Zaten abuk sabuk ilerin
peinde... Neyse... Birazdan arar herhalde... O zaman sylerim
gelemeyeceimi. Hadi sana iyi akamlar...
yi akamlar hocam, diyerek kapattm telefonu. yi balamayan akam giderek daha da ktleiyordu. Ne yapacaktm
imdi ben? Artk Tahir Hoca da olaya karm, Nzhetin beni
yemee davet ettii tescillenmiti. leden sonraki telefon
konumasn inkr edemezdim.
Etmene gerek yok ki, dedi o tiz sesiyle merakl ofr. Ban
yine omuzunun zerinden bana evirmiti. Sinsi bir su

orta gibi fsltyla konuuyordu. Tahir Hocaya sylediinin

aynsn syleyeceksin. Evet, Nzhet yemee davet etti, ama
kabul etmedim. Hepsi bu. Kantlayabilirlerse tersini kantlasnlar.
Ne? diye haykrdm oturduum koltukta.
Serte frene bast ofr, lastiklerindeki zincirlerin kard
angrt hakiki dnyaya dndrd beni.
Ne oldu? diye bu kez gerekten bana bakt. yi misiniz
beyefendi?
yiyim, iyiyim...
Baklar, elimde duran telefona kayd.
Kt bir haber mi?
Evet, battm, birka saat nce ilediim cinayet adm adm
aa kyor. Ve elimden oturup beklemekten baka bir ey
gelmiyor demek isterdim. Belki de adam bana o engin tecrbesiyle bu iten nasl syrlacam sylerdi. Bunlar dndme gre deliriyor olmalydm. Delirdiimi hi deilse bu
enesi dk srcnn renmemesi iin, Bir arkadan
annesi... diye uydurdum. Bu gece sizlere mr...
Acm paylaan bir ifade belirdi yznde, samimi grnyordu.
Allah rahmet eylesin... Yal myd?
Yalyd. Seksenlerinde filan...
Takdiriilahi, Allah genlere mr versin.
Direksiyona dnd, arac hareket ettirirken, sanki hibir ey
olmam gibi yeniden anlatmaya balad. Bir keresinde
Taksimden yal bir kadn binmiti...

Her milletin onur duymas gereken milli

kahramanlar vardr m

Vapura ucu ucuna yetitim. Eer geveze ofrn akima

uyarak, Azapkapmn giriinde Mercedese arpan kamyonetin
tkad yolun almasn bekleseydim, 21:00 vapurunu
karmam iten bile deildi. Islanm ayaklarmn biraz daha
mesine aldrmadan, Sokullu Mehmed Paa Camiisinin
nnde inip bir zamanlar nl Galata Surlarnm bulunduu,
imdiyse dnyann en kurnaz ticaret erbabnn mekn tuttuu
Perembe Pazarn, kesif kar ya altnda boydan boya geerek
Karaky Rhtmna ulatmda iskelenin kaplar kapanmak
zereydi. Atik davranp elimi kolumu sallayarak, kapy
kapatmak zere olan koca burunlu grevlinin dikkatini
ekmeseydim yine de vapuru karabilirdim.
Vapur tenhayd. Karl havay gren tedbirli stanbullular
erkenden ekilmilerdi evlerine. Giriteki geni salonda, pencere
kenarnda kaloriferin yanndaki bo sraya ktm. Islak
ayakkablarm cayr cayr yanan kalorifere dayayarak, kar
tanelerinin suya dokunur dokunmaz kayboluunu izlemeye
baladm. Ama bir sre sonra usulca dalgalanan deniz kayboldu.
Sahtiyan Apartmanndan kan kendi siluetimi grdm.
Korkmu, aresiz, bir an nce kamak derdinde. Kimse beni
grmesin... Nzhetin yannda olduumu kimse bilmesin...
Mmknse ona dair ne varsa hepsi silinsin. Ne yazk ki bu
mmkn deildi. Tahir Hakk bu akam yemee

davetli olduumu biliyordu. Tamam, gitmeyeceimi syleyerek,

ilk saldry savuturmutum. O da nemsememiti zaten.
Nzhetin ldrldn rendikten sonra da nemsemeyecek
miydi bakalm? Aramzdaki ilikiyi biliyordu tabii. Nzhete
duyduum o hastalkl tutkunun beni cinayet ilemeye
yneltebileceini de kolayca tahmin edebilirdi. Yok canm,
nereden etsin? Ben bile cinayet ileyebileceime inanmazken.
yle mi? O zaman neden evdeki izleri sildim, delilleri kararttm,
cinayet aletini yanma aldm?
Rehavet kmeye balad zerime... Alk... Kan ekerim mi
dyordu? Yaadm heyecann yorgunluu mu? Hibiri deil,
dardaki buz gibi havadan sonra vapurun o garip kokulu scak
havas... Ama kendimi koyvermemem gerektiini ok iyi
biliyordum. Dikkatimi toplayarak salondaki yolcular izlemeye
koyuldum. On yedi kiiydik. Hemen nmde azlarn her
atklarnda buram buram bira kokan akamc oturuyordu.
Eer kar izin verirse bu hafta sonu oynanacak Fe- nerbaheGalatasaray derbisi zerine neredeyse az dalama varacak
ateli bir tartma yrtyorlard. Yanlarndaki orta koltuk,
okuldan m, kurstan m, geldikleri belli olmayan, darda
yeterince slandklar yetmezmi gibi avularnda hzla erimekte
olan kar toplaryla hl birbirlerini tehdit eden, kzl olanl be
ergenden oluan amatac bir grup tarafndan igal edilmiti.
Salonun teki tarafnda, grltc ocuklar anlayla izleyen bir
beybabayla, bir hanmanne vard. Onlarn arkasnda, zerindeki
kaim giysilere ramen oturuuyla, endamyla, dnyay
umursamaz haliyle gzel stanbulumuzun, gzel kadnlarndan
biri sessizce pencereden darya bakyordu. Kadnn apraznda,
takkelerindeki kar silkeledikten sonra yeniden balarna
geirmi, uzun, siyah paltolu tarikat ehli sakall zat... Onlarn
tam karsnda ise bu Nukall zat knayan gzlerle szen
bankada m, devlet dairesinde mi altklarn kestiremediim
genten iki memur...
Salonda kimse benimle ilgilenirmi gibi grnmyordu.
Sessizce dar szlp cebimdeki u keskin ulu cinayet illetiyle
zerinde parmak izlerimi tayan meneke kokulu Nubunu
denize atarken de dikkatlerini ekmezsem mesele hallolmu
demekti. Ama henz deil, souktan daha yeni kurtulmuken
hemen dar kmak sorun yaratabilirdi. Beklemeliydim,
insanlarn rahatlamalarn, teki yolcular unutup durumlarn
kanksamalarn beklemeliydim....

Vapurumuz iskeleden ayrlp dalgalan giderek byyen

denizin zerinde kayarken ben de pencereden dary izlemeye
baladm. Sa tarafmda tarihi yarmadann, gemilerle
kaplanm kylar uzanyordu. Belki de bizimkinin kz kardei
olan zarif bir ehir hatlar vapuru, Eminn skelesine
balanm, narin bedenini savurmaya alan dalgalara direnerek, kar kyya gtrecei yolcularn bekliyordu. Az ilerisinde bir feribot bugnk mesaisini bitirmi, denizin artan
uultusu izin verirse derin bir uykuya dalacakt. Ondan epeyce
uzakta, Sarayburnu yaknlarnda kocaman bir yolcu gemisi
demirlemiti... Bordasnda Freedom yazyordu. zgrlk!
Atlamak imdi bu gemiye, bu karl geceden, bu kanl lanetten,
bu korkudan, bu sululuk duygusundan kurtulmak... Mmkn
m? Daha ilk limanda takarlar kelepeyi bileklerime... Hem
kamak, dertleri, sorunlar, kayglar yannda tamaktan baka
nedir ki? Yine de cazip geliyor insana... Beni zgrle
gtremeyecek geminin devasa, ak gvdesinin sonland- yerde
kara belirdi. Youn bir k kmesi... Arkada btn grkemiyle
stanbulun birinci tepesi... Rzgrn nnde savrulan aalarn
arasndan seilen surlar, kubbeler, kuleler, atlar... Nerdeyse
drt yz yla yakn Osmanl Hanedanlna ev sahiplii yapm
Topkap Saray... Gerek adyla Seray- Cedid-i mire... Her
kapsn, her avlusunu, her kkn, her odasn, hamamn,
mutfan, ahrn, frnn avucumun ii gibi bildiim, Osmanl
tarihilerinin vazgeilmez mekn... Ve benim iin iki kez
anlaml olan kutsal bir mekn...
Nzhete duygularm ilk kez Bb-s-saadenin yani Mutluluk
Kapsmn nnde sylemitim. Sylemitim dediime kanarak,
hislerini aklayan kiinin ben olduumu sanmayn. Nerdeee?
Elbette sevgisini dile getiren nce Nzhet olmutu, gzlerimin
iine bakan da, elimi tutan da... Ben ise mutluluktan
apallap clus trenlerinin yapld kapnn nndeki
mermer stunlarn birinin dibinde ylece kalvermitim. ylece
kalvermekbile kabul edilebilirdi, ama cretkr sevgilim, arsz
bir kedi gibi bana srnarken, merakl gzlerle bizi szen orta
yal iki Alman turisti gstererek, Bizi izliyorlar, diye iin tadn
karmay bile baarmtm...
ok vaktimiz gemiti bu sarayn lo odalarnda... Vesikalarda, okunacak el yazmas kitaplarda, minyatrlerde, resimlerde, giysilerde, silahlarda, mcevherlerde tarihin izini
4R

srmtk birlikte. Gzel, rya gibi gnler... Evet, Saray-

Hmayun... Fatihin Kostantiniyyedeki evi, Devlet i aliyye-i
Osmaniyyeyi ynettii kala, en nemli kararlarn verdii
mekn... En gvenli smak... Ne yazyordu Bb- Hmayundaki kitabede?
Allahn inayeti ve izniyle iki ktann Sultan ve iki denizin
hakan, bu dnyada ve ahrette Allahn glgesi, iki ufukta
Allahn gzdesi, yer ve su kresinin hkmdar, Kostantinniye Kalesinin fatihi, Sultan Mehmed Han olu Sultan Murad
Han olu Sultan Mehmed Han, Allah mlkn ebedi klsn ve
makamn felein en parlak yldzlarnn zerine karsn...
Yldzlarn zerinde bir makam... Bu dilek, nl yazar Stefan
Zweigi ne kadar esinledi bilinmez ama Yldzn Parlad Anlar
adl kitabnda Tolstoy ve Dostoyevskinin yanma Fatihi de
eklemekten geri durmad... Fatihle ilgilenen Almanca konuan
bir baka byk adam... Almanca konuan adamlar... Bununla
kalsa iyi, sanrm Zweig da Freud gibi Yahudi kkenliydi...
Yahudi... Almanca konuan Yahudiler...
Ne olmayacak balantlar kuruyordum? Freudun, bizim
byk hakanla ilgilenmesi, sadece benim pimpirikli zihnimde
uyanan, gereklemesi nerdeyse imknsz bir ihtimaldi, lu
konuda ne bir kayt vard, ne de bir makale... Freudun "Baba
Katillii incelemesine konu olan Dostoyevskiyle Hubingerin
tarihi aratrmasnn bakahraman olan Fatih, birbirine hi
benzemeyen iki ahsiyetti. Ama bizim nl tarihi bir ortak
nokta bulmutu: Baba katillii... Yok, daha neler? Hayr, ne
kadar cretkr olursa olsun Nzhet bile bunu sylemeye
cesaret edemez. Niye edemesin? Kariyerini bunun zerine
kurmad m? Tabular krmak, dokunulmas tehlikeli konular
ele almak, mahrem alanlara szmak... Tamam da, her ne kadar
akln baaryla bozmu olsa da Nzhet bile, Futihin baba
katilliini kantlamaya almann, daha bandan yenilgiye
mahkm bir giriim olduunu ok iyi bilir. Kabul, ama insan
zihni tuhaf bir ekilde alr. Kimi zaman hrs o kadar byr
ki, akl tutulur, istekler gerek sanlr, ite bu sebepten eski
sevgilim, gzellii kadar nl olan zeksna ramen byle bir ie
girimekte saknca grmemi olabilir... Olabilir mi? Ya
yanlyorsam? Ya ldrdm kadn byle dnmyorsa? O
kadnn imdi kr kr olmu o eski przsz teni... O
przsz teni gibi dnceleri de deimise?

Can kmadan huy kmaz, derdi rahmetli annem. Aile

terbiyesi, evre, eitim bir yere kadar. znde insan hep ayn
insandr.
Tamam, diyelim bu akam canm aldm kadn, hep ayn
insand, ama bu, onun Fatihin baba katili olduunu savlayan
bir tezle ilgilendiini gstermez ki. Haklsn der gibi hafife
ban ne doru sallyor Tahir Hakk.
Genelleme, ounlukla yanl bir metodtur.
Nzhet de en az benim kadar iyi bilir Osmanl tarihini...
kzn altnda buza aramaya gerek yok. Tamam, baz ehzadeler babalarna ba kaldrdlar, sava atlar ama benim
Fatih bunu yapmad. Fatih nereden benim oldu imdi... Benim
deil, bizim yani...
Baarya a, sululuk duygusuyla kvranan bu ezik milletin
elinden bunu da almaya kalkmayn.
Bu szler de bana deil, yine hepimizin hocas Tahir Hakkya
ait. u benim, Karde Katli Ferman zerine yaptm alma
zerine hocamzn yapt yorum.
Her milletin onur duymas gereken milli kahramanlar
vardr. Onlar zavall insanlarn elinden almamalyz.
Oysa hibir padiahmz, hi kimsenin elinden almak gibi bir
niyetim yoktu. Uzun sredir tek bir konu zerinde bile alma
yapmamam rahatszlk yarattndan ve bu durum niversite
koridorlarnda konuulur olduundan, artk bir tez hazrlamam
gerektiini dnerek, en sevdiim dnem olan Fatih devrini,
bylesi bir tarihi kararnameden yola karak anlatmay
semitim. Ama Nzhet, anlald zere bana hi
benzemiyordu, ayrldmzdan bu yana onlarca tez hazrlayp
onlarca makale kaleme ald gibi milli deerlerimize de en
kk bir sayg duymuyordu. O sebepten Fatih ve baba
katillii...
Yine geldik ayn yere. Hayr efendim, Nzhet bunu yapmaz...
nk Fatih babasn ldrmeye hi kalkmad. Bunu
yapmasna da gerek yoktu... nk babas II. Murad savalardan yorulmu, entrikalardan bkm, stelik gen yata bir suikasta kurban giden ok sevdii olu Alaeddin Alinin acsyla
perian olmutu. Bu sebeple Bir mddet dahi hkmetten el
ekb ke-yi inzivada prhuzur ve asude-hal olmak istedi.
Yani II. Murad kendi elleriyle teslim etmiti urunda nice
kelleler kesilen taht oluna... Baka ne yapabilirdi denilebilir. O
kadar evladn arasndan yce Allah sadece II.

Mehmedin yaamasna izin vermiti. II. Mehmed, yani ileride

Fatih olacak ocuk... II. Murad, babasnn adn vermi
olmasna ramen, nedendir bilinmez, bir trl II. Muradm
gzde ehzadeleri arasna giremeyen bir ocuk...
Allah oluunuza ocuunuza zeval vermesin... diyen bir
sesle kesildi, bu kenti fetheden adamn, babasyla ilikilerinin
zihnimde uyandrd yanklar.
Allah tuttuunuzu altn etsin.
Sarld pl prt iinden gzleri kara kara parlayan gen bir
kadn, sa avucunu am, nmde dikiliyordu. Ne zaman
girmiti bu kadn ieri? Gya bir gzel kontrol etmitim salonu,
gya gzlerim kaplardayd... Belki de koltuklarn birine
uzanm uyuyordu ya da gemi grevlilerinin kendisini dar
utmasndan korktuu iin oralarda bir yere saklanmt. Yzmdeki akn ifadeyi grnce szlerinin etkili olmadn
dnerek duasn eitlendirdi.
Allah iinizi rast getirsin...
imizin rast gelmesi... Bu iyi bir dilekti ite... Ceketimin sol
cebinde unutulmu birka bozukluu, gen dilencinin avucuna
koydum... Sararm dilerini gstererek srtt.
Allah sizi kazadan, beladan korusun...
u ana kadar korumamt, bundan sonra koruyaca da ok
pheliydi. Ama duacmn dileklerinin gereklemesini ok
isterdim dorusu. Fakat sadakasn cebine atan kadn da beni
oktan unutmu grnyordu. Gz, n sradaki sarhoa
yanamay kesmemi olacak ki, yan taraftaki beybabayla
hanmanneye yneldi. Birden, yandaki amatac genler dahil,
salondaki herkesin dilenci kadnla ilgilendiini fark i'ttim. te
aradm frsat. Cinayet delillerinden kurtulmak iin dar
kmann tam sras. Dilenci yeni hedeflerinin bulunduu sraya
yaklarken ben de usulca kalktm scak kaloriferin yanndan.
Tam tahmin ettiim gibi kimsenin umurunda deildim,
nmdeki srada oturan akamc pis pis dilenci kadn
szerek, onun adi bir sahtekr olduundan bahsediyorlard.
Yanlarndan geerken ilerinden kaln sesli olannn, Ne diyorsun ya, bu kar mz birden satn alr, dediini duydum. Cukka salamdr olum bunlarda.
Kadnda ne kadar para vardr, hibir fikrim yoktu, ama
btn dikkatleri zerine toplad iin ona teekkrler ederek,
scak salondan dardaki karl geceye szlverdim.

Padiah olan olum tekileri cellada teslim

edecek

Sert bir rzgr karlad beni... Denizin zerinde daha da

soumutu gece, iim rperdi, aldrmadm, gzlerimi ksarak
etrafta birileri var m, anlamaya altm. anslydm... Kimsecikler grnmyordu. Dilencinin duas tutmu muydu ne?
Yolcularn indii blmdeki zincirlere yaklatm. Sa elim daha
imdiden paltomun cebine girmi, mektup aacan kavramt.
Parmaklarm, gm zemine ilenmi Fatihin turasnn ince
oyuklarnda geziniyordu.
Aman dikkat abicim!
Geriye dnnce, gemi alanlarndan iri yar biriyle karlatm. Aznda sigaras, eliyle yzn koruyarak, rzgrn
savurduu kar tanecikleriyle baa kmaya urayordu.
Ayan kayar, denize dersin maazallah, gren mren de
olmaz... Sigara ieceksen byle gel. Buras kuytu...
Sakin bir adam gibi glmsedim.
Yasak deil mi?
Bo ver gibilerden elini sallad.
Kim grecek bu havada?
Yok, ben sigara iin kmadm... Tuvalete gidecektim de...
Tamam... Dz devam et o zaman... Aman gzn seveyim,
kenardan uzak dur. Geen lodosta bir kadn dt, zor
kurtardk valla...

Sa ol, diyerek tuvalete ilerledim. Kk koridora girer

girmez, youn bir sidik kokusu arpt burnuma. Ve annda
skm olduumu hissettim. Pavlovun kpei meselesi deil,
anca saattir suda kalan makosen ayakkablarn marifeti. Demek
heyecandan kendimi tutuyordum. Tuvaletin ardna kadar ak
kapsndan ieri daldm. Souk hkmn sr- drse de
rzgrn insan sersemleten basnc kesilmiti kulaklarmdan.
Bombotu tuvalet, rezervuarn bana getim, fermuar
indirdim. Ama yapamadm. Kendimi sktm, bekledim, hayr, tek
damla dmyordu. Gerginlikten mi? Rahata nefes aldm
verdim, tuvaletin pis kokusu genzime doldu. Aldrmadm,
bekledim, bekledim, bekledim, sonunda su yrd. Uzun uzun
iedim. Bittiinde tatl tatl rperdim. Elimi ykamak iin
lavaboya yneldim. Buz gibi su. Vazgetim. aziye bu halimi
grse temizlik takntmn kalc bir tutku olmadn anlar, belki
de ok iyi Mtak, demek ki durumun o kadar da ciddi
deilmi, diye umutlanrd. Aslnda durumum o kadar da
ciddiydi. Eer bu defa cebimdeki delillerden kurtulamazsam...
iyi de dardaki dondurucu havaya ramen sigarasndan
vazgemeyen gemi grevlisini atlatp... Yok, sahiden dilencinin
duas tutmu olmalyd. Kapda sigara mptelas gemi
grevlisinin iri bedeni grnverdi. Niye gelmiti imdi bu
adam?
Souk iini getiriyor insann, diyerek teklifsizce aklad
niyetini. tnce de fena oluyor ha...
Karl havann erkek reme organ zerindeki etkilerini
tartacak durumda deildim.
iyi akamlar, diyerek aceleyle attm kendimi dar. Olabildiince abuk admlarla rzgra kar yryerek vapurun
kenarna geldim. Daha tuvaletten kar kmaz kavradm
mektup aacan hzla cebimden karp hop, sonunda denizin
karanlk sularna gnderdim, ardndan meneke kokulu
sabunu... Rzgrn uultusundan, suya dtklerinde
kardklar sesleri bile duyamadm ama delillerin bir anda
kaybolduunu gzlerimle grme mutluluuna erimitim ya.
zerimden nasl bir yk kalkt, nasl byk bir rahatlk
hissettim anlatamam.
Cinayet aleti bile ortalkta yokken beni nasl katil olmak- lu
sulayabilirsiniz hkim bey?

Ama akta daha fazla duramazdm, grevli imdi yetiirdi

arkamdan... Salonun kapsna yneldim. Yeniden medeniyetin
scak salonuna girdiimde, dilenci kadnn mucizevi bir ekilde
ortalktan yok olduunu grdm... Mesaisini tamamlam, eski
kesine bzlp yeni yolcular gelene kadar uykuya ekilmi
olmalyd. Benim iin bir mahzuru yoktu, istedii kadar
uyuyabilirdi.
Huzur iinde, az nce oturduum pencere kenarna ktm
yeniden. Baklarm alkalanan denize diktim. Dne dne akan
sularn iinde dibe doru szlen gm mektup aacayla
sevgilimin kokusunu tayan sabunu, gzlerimin nne
getirmeye altm, beceremedim. Bam kaldrnca, Topkap
Saraynm uzaklaan klaryla karlatm. Edirnede doan
ehzadenin Kostantiniyyede yaptrd saray... Edirnede doan
ocuk, yaklak yirmi bir yl sonra bir mucizeyi gerekletirecek,
bir ehrin kaderini tmyle deitirecekti. ehirle birlikte kendi
kaderini de... Hepsi yirmi bir yl iinde olmutu... Yirmi bir yl...
Nzhetin beni terk ettii sre... te sadece o zaman diliminde
Fatih,
babasndan
miras
kalan
devleti
bir
dnya
imparatorluuna dntrmt. Nzhetin de hakkn
yemeyelim imdi; stanbulda asistanken, izledii muhteem
stratejiyle dnyann en tannm tarih profesrlerinden biri
oluvermiti. Her ikisinin de kaderi bir ehirden tekine
deimiti...
Edirneden
Kostantiniyyeye,
stanbuldan
Chicagoya... Ama Chicagoda da durmayacakt Nzhet, tpk
Kostantiniyyede durmayan Fatih gibi... Yeni projesiyle yine
byk bir baarya imza atacakt: Fatih ve Baba Katillii...
Aslnda btn duygusal arlklardan, btn kskanlklardan kurtularak sormalydm bu soruyu kendime: Hakl olabilir
miydi Nzhet? Gelecein Fatihi, II. Mehmed, gerekten de
babasn ldrm ya da ldrtm olabilir miydi?
Sultan Mehmed Han olu Sultan Murad Han olu Sultan
Mehmed Han, Edirnedeki mtevaz sarayda dnyaya geldiinde,
bar zamanyd... ki yldr derin bir huzur hkm sryordu;
bereketli baaklar, soylu atlarn gl nallar altnda ezilmemi,
ehirler talan edilmemi, kllar kana boyanmamt. te o sakin
gnlerin birinde dnyaya gelmiti, mrn sava meydanlarnda
geirecek olan ehzade Mehmed elebi...

Dnemin yazarlar, Mehmed domadan gn nce,

gkyznde aym grndn sylerler. yldz, tu
gibi akp gitmi Samanyolu boyunca... O yl kez hasat vermi
topraklar, koyunlar kez kuzulam, ineklerin yavrular hep
dii olmu, atlarnki erkek... yle mi olmu? Kim bilir... Ama
Fatihin ne zaman doduunu biliyoruz. 30 Mart 1432de bir
Pazar sabah... Ama, bugn Tunca Nehrinin kenarnda,
ykntlarnda araplarn kafa bulduu, acnacak halde olan
sarayda deil, imdiki Selimiye Camiine ok da uzak olmayan
Kavak Meydamnda, artk ykntlar bile bulunmayan, I.
Muradn yaptrd eski sarayda dnyaya geldi II. Muradm
nc olu Mehmed.
Sultan Murad, kk olunu kucana aldnda neler
hissetmiti acaba? Sana krler olsun Allahm, soyumuzu
bereketli kldn, diyerek mutlu mu olmutu? olumdan
hangisi padiah olacak? diye meraka m kaplmt? Derin derin
i geirerek, Padiah olan olum, tekileri cellada teslim
edecek, diye zlm myd? Yoksa bu acmasz iktidar
oyununa rza gsterip, Bu lmler devlet tresidir, nizam- lem
iin gereklidir, diyerek, olacaklar en bandan kabul mu
etmiti? Bilmiyoruz, ama bizzat kendisinin gnlerce kuatt
halde alamad Kostantinyyeyi kucandaki bu el kadar bebein
fethedeceini herhalde aklnn ucundan bile geirmemiti.
Geri baz yazarlar u hikyeyi naklederek bu gre kar
karlar: Bir gn, Tanr erlerinden Hac Bayram Veli, Edirneye
geldiinde, Murad onu saraya kabul etmi.
Ey mana leminin sultan, u Kostantiniyyeyi almak bize
nasip olsun diyorum, hayr dualarn esirgemesen de muradmza ersek, deyince, bu Hak adam da cevaben,
phe yok ki her ey Allahn rzasyla olur. Lkin Kostantiniyyeyi sen alamayacaksn. O bellidir. Benim bu ihtiyar
gzlerim de gremeyecek ama o zaferi u beikteki ehzadeyle
bizim Akemseddin tadacaktr, dedii rivayet olunur.
Ad zerinde rivayet olduundan, muhtemelen bu anlatlan
hikye hibir zaman gereklememitir. Byle olmasna ramen
yzlerce yldr anlatlagelmektedir. nk biz zavall insanlar, bu
tehlikesi, belas, zalimi, haramisi bol dnyada gvenli bir hayat
srmek isteriz. Bamza gelecekleri bilmesek de, hatta bilmek
istemesek de Allahn bize talihli bir baht

balamasn isteriz. te bu talihli baht ihtimalinin varlndan

emin olmak iin de bu tr sylentilere byk bir saflkla
inanrz. Padiahn yce taht yerine, Allahn verdii hayrl
baht evladr, diye kendimizi kandrrz... Ama ou zaman
yetindiimiz o hayrl baht da size glmsemez. Hayatnz
adadnz kadn bir gn sizi terk ediverir ki, yirmi bir yl
yzn gstermemecesine... Yirmi bir yl sonra grdnz ise
kendisi deil, onun cesedidir.
Ama Sultan Murad Han, nc ehzadesi Mehmedi doumundan hemen sonra kucana alp istedii kadar yzne
bakabilmiti. Bebesini seven sultan izleyen anne Hma Hatun,
doum aclarn glgede brakan byk bir gurur hissetmi
olmal... Padiaha bir ehzade vermek... Bir cariye olmasna
ramen olan ocuk dourmak... Cariye mi? Al sana akl yoran
bir mesele daha...
Kimilerine gre Fatihin anac, Isfendiyar Beyin kz Alime
Hma Hatundur ve de zbez Trk kan tamaktadr...
Kimilerine gre ise bir klenin kzdr. Bir vakfiyede Hatun binti
Abdullah diye bahsedilmektedir. Meali Abdullahn kzdr.
Abdullah ise genellikle din deitiren klelere verilen bir addr.
Btn bu tartmalar, kadncazn adnn nerdeyse hibir
belgede, brakn belgeyi, mezar tanda bile yazl olmamasndan
kaynaklanmaktadr. Ne yapalm olmasn, demek ki kadnn ad
o devirlerde de yokmu diyerek geitirilecek bir hal deildir bu.
in iinde ok daha mhim bir mesele vardr. Kadnn adnn
mezar tanda bulunmamas, Fatihin biricik annesinin
nemsenmeyecek evreden gelen bir hatun kii ya da byk
hkmdarn anl otoritesini glgeleyecek bir cariye olmasn
akla getirmektedir. Tahir Hakk, krlam seyrek sakallarn,
uzun parmaklaryla ekitirerek, Bu meseleyi kurcalamamakta
yarar var, derdi skntyla. Osmanl mparatorluu bir rkn
devleti deildir. Kartrmayn, kamayn...
Ne kurcaladm, ne kadm, ne kartrdm... Karde Katli
Ferman zerine kalem oynatmak yetmiti, bir de ulu hakann
annesinin nesebi zerine yeni bir tartma yaratamazdm.
Annesinin nesebi... Yoksa Murad bu yzden mi ehzade
Mehmede uzakt?.. Eer Hma Hatunun bir cariye olduu
doruysa her zaman gzbebei olmu Alaeddin Alinin bir

Trkmen beyinin kz Hatice Hatundan domu olmas... Bu

muydu Muradm Mehmede kar souk hisler beslemesine yol
aan? Bir de u Karaman Beyi brahime kar dzenlenen
seferde Alaeddin Alinin gsterdii kahramanlklar var... Cesareti, zeks, dv yeteneiyle sadece babasnn deil, sava
meydannda kl sallayan btn babayiitlerin hayranln
kazanm. Karaman Beyinin yenilgiye uratlmasna byk
katks olduundan bahsediyordu vicdan olan herkes. Bu
yiitlii, belki daha fazlasn Mehmed de gsterebilirdi, ama
henz on bir yandayd. Yine de sultan babas, Hadi
ehzadem pusat kuan, at bin, deseydi, gzn krpmadan,
hatta byk bir istekle yerine getirirdi bu buyruu ama kimse
onu savaa armamt... Peki, aabeyi Alaeddin Alinin en
sevilen ocuk olmas acaba nasl etkilemiti onu? Byk bir
kskanla m kaplmt? O kaplmadysa bile etrafndaki
lalalar, paalar, fitne kazann kaynatp, Size hakszlk
ediyorlar, aslnda bilginiz, grgnz, zeknz ve cesaretinizle
Devlet-i .aliyyenin bana gemek size yarar... diye ynlendirmemiler miydi gen ehzadeyi?
Yalan m? Murad zamannda iki hizip vard sarayda... andarl Halil gibi Trk soyundan gelen gl bir sadrazamla
Zaanos Paa ve ahabeddin Paa gibi kapkullar arasndaki
acmasz kavga... Henz ergen bile olmayan bir ocuun, benim
diyen devlet adamlarnn bile tayamayaca kadar ar olan bu
yk kaldrmas ok zordu. Bu zorluk, Mehmedi de
uzaklatryor muydu sultan babasndan? Belki, ama ilk uzaklatrma babasndan gelecekti. Edirne Saraymn hareminde
geen birka yldan sonra kk Mehmed Amasyaya gnderilecekti. Hibir kt niyet yoktu bunda. Tre byleydi. ehzadelerin eitim iin gittikleri kentlerden biriydi Amasya.
Bu masal ehrinin sancakbeyi byk aabeyi Ahmed
elebiydi. Masal ehri derken abarttm zannedilmesin, Ferhad
ile irin arasndaki o dillere destan sevda yks orada
yaanmt. Hatta Nzhetle bu kente ilk gidiimizde, Ferhadm
ehre su getirip irini almak iin yaln dan barna vurduu
kazma izlerine dokunmutuk birlikte... Sen de benim iin
dalar deler miydin? diye sormutu gen sevgilim. Tabii
romantizmden zerrece nasibini almam bu hdk de, Yapma
Nzhet, artk bu iler iin ok gelimi makineler var, demiti.
Sanki dalan delmek neymi, senin iin vol-

kanlarn zerini kapatr, depremleri nler, dnyay daha yaanr

bir yer haline getiririm dese kyamet kopacak. Sonra da oturup,
yirmi bir yl bekledik ite... Belki Ferhad bile beklemezdi... Yirmi
bir yl sonra da sevdiimiz kadn, karl bir stanbul akamnda,
bir mektup aacayla...
Neyse, Amasya diyordum... Bu gzel ehirde yaayan bir
ocuk... ehzade Mehmed... Mehmedin Amasyadaki ikameti,
aabeyi Ahmedin 1437deki ani lmyle birlikte nitelik
deitirmiti. Evet, aabey Ahmed yiit iken, tazeyken bir gn,
hi beklenmedik bir anda... Hayr, en byk ehzadenin lm
nedeni hl bilinmiyor. Muhtemelen dermansz bir hastalk...
yle de olsa birok tarihi bu lm zerine derin komplo teorileri
retmekten geri durmad. Ki, Ahmedin ortadan kalkmasnn II.
Mehmedin yolunu at da bir gerekti. Ama hl tahtn tek
varisi deildi. nnde heybetli bir da gibi dikilen aabeyi
Alaeddin
Ali
ayn
gnlerde
Manisa
sancakbeyliini
yrtmekteydi. Ta ki, II. Muradm iki ehzadesine yaptraca
snnet dnne kadar. Edirne Saraynda yaplan bu snnet
dnnden sonra iki ehzadenin grev yerleri deitirilmi,
Alaeddin Ali, Amasyaya, Mehmed ise Manisaya gnderilmiti.
Bu deiikliin nedeni de bilinmiyor. Belki de byk ehzade
Alaeddin Aliyi korumak iin alman bir nlemdi. Eer yleyse bu
nlem hibir ie yaramamt. nk byk aabey Ahmedin
vefatndan yaklak yedi yl sonra ehzade Alaeddin Ali bir saray
suikastna kurban gidecekti. Artk tahta kacak tek ocuk
kalmt: Mehmed elebi... stelik vuslat iin ok da
beklemeyecekti.
Savalardan
yorgun
dm,
saray
entrikalarndan bkm, en sevdii olunun lm acsn tatm
II. Murad, Veziriazam andarl Halilin kar koymasna
aldrmadan kendi eliyle teslim edecekti iktidar oluna. Hrsl,
gz pek ehzadenin istedii tam da buydu. Ama Amasyada,
Manisada devrin ulemasndan ald eitime, terbiyeye ramen
ne yazk ki Mehmed elebi henz 12 yanda bir ocuktu.
Tecrbesiz bir padiahn Osmanl tahtna oturduunu duyan
dmanlar bu durumdan yararlanmak istediler.
Ne durursun? bu Osmanolu deli oldu, tahtn bir olana
verdi. Kendisi algc kadnlarla bahelerde yiyip iip yrr.
Vilayetten el ekti. imdi frsat bizimdir.

Macar-Srp ittifakndan oluan Hal ordusu hi vakit

kaybetmeden hazrlklara balamt. Yaptklar bar anlamasnn zerinden sadece aylar gemiken Edirne zerine sefere
ktlar. Bu can skc olay, OsmanlInn 7. Padiah II.
Mehmedin henz kurulmam otoritesini altst edecekti. Zaten
yeni padiahn tahta kmasn iine sindirememi olan
Sadrazam andarl derhal Murad payitahta, yani Edirneye
davet etti. Murad ne yapsn, durum vahimdi. arya uydu.
Oysa gen padiahn kendine gveni tamd. Babam rahatsz
etmeyin, ben dahi baa kabilirim Engrs keferesiyle,
diyordu. Lkin andarl onu dinlemedi, Murad da eski vezirini
kramad. At binip, kl kuanp, ordunun bana geti. Ayn
yln sonbaharnda Hallar Varnada bozguna uratt. ok
byk bir zaferdi. OsmanlInn Avrupadaki varln tes- cilleyen
bu nemli baar, ne yazk ki gen padiahn itibarn da yerle
bir etmiti. Her ne kadar II. Murad zaferden sonra lahta gemese
de artk olu II. Mehmedin otoritesinden sz rtmek mmkn
deildi. Zavall ocuk padiahn bu ilk saltanat ancak iki yl
srecekti.
andarlnm
trl
entrikalarna,
srarlarna
dayanamayan II. Murad ikinci kez tahta oturacak, hibir suu,
hibir hatas, hibir gnah olmamasna ramen II. Mehmed,
sanki yenilmi gibi yeniden Manisann yolunu lutacakt.
"Bu andarl denen herif, fena oyun etti bize.
B olay nasl bir etki brakmt hrsl, fkeli, gzn buduktan saknmayan gen ehzade zerinde? yice uzaklam
myd padiah babasndan? Bu uzaklk, insan katil yapar
myd? Katil... Ama babas lmeden tahta kmas artk mmkn
deildi. Ve babas vakitlice lmezse yeni doan karde- yl kk
Ahmed... Nasl da hzla byyor ocuklar. stelik bir Trk
beyinin kzndan olma soylu ehzade... Ya andarl denen o
deyyus, Kk ehzadeniz taht iin daha mnasiptir
devletlm, diyerek babasnn akln elerse? O halde babasn
aklyla birlikte, nizam- lem iin ortadan kaldrmak farz
olduundan... Buyrun, yine geldik cinayete... Yine geldik
Nzhetin byk projesine!
Profesr Dr. Nzhet zgen bu benzersiz almasyla yine
uluslararas bilim camiasnn yksek takdirlerini toplayarak,
tarihe bak amzda yepyeni bir r...

Hayr beyler, r mr yok ortalkta. Fatih babasn ldrmedi. II. Murad ekildii adada, zehirli arab deil, ecel
erbetini ierek... Bu kadn kendi hayallerini gerek diye yutturuyor sizlere. Hayr, Fatihin Dostoyevski ile hibir ilikisi
yoktur. Herhangi bir eserini okuma imkn da olmadna gre,
yazarn, babasn ldrme fikrinden de esinlenmesi mmkn
deildir. Zaten panslavist olan Dostoyevski de kesinlikle
Fatihten hi holanmazd. Zaten Nzhet Hanmm bu almas
da byk hkmdarn baba katili olduunu kantlayamadan
yarda kalmtr... Evet, bu proje artk hkmszdr... nk
bu proje, sahibinin ban yemitir... Evet, tarihteki cinayeti
konu alan bu tez, baka bir cinayetin ilenmesine neden
olmutur. Evet, bendeniz Mtak Serha- zin, yirmi bir yl nce
beni terk eden sevgilimi... Aklmn ve ruhumun biricik sultann
bir mektup aacayla...

Deli olanlar bir daha delirmez

Eve dnerken zihnimdeki frtna btn sertliiyle srmesine

ramen sokakta kar durmutu. nanlmaz ey, daha bir saat
nce kesif bir bulut gibi kentin zerini rten o beyaz
zerreciklerden eser yoktu. Hayr, birdenbire kesilmemiti;
Kadkynde vapurdan inerken seyrekleerek duracann
belirtilerini gstermi, attm her admda biraz daha azalm,
bir zamanlar geni baheli konaklarn yer ald, imdi bitiik
nizam apartmanlarn yan yana sraland sokamzn azma
geldiimde ise karanlkta uuan bir tek beyaz tanecik bile
kalmamt. Kar azalmaya balaynca, bizim geveze ofrn
syledii gibi kuru bir ayaz kmt. Dokurduu her yeri kasp
kavuran; karlar ltl prlantalara, yerdeki su birikintilerini
parlak buzlara dntren sert bir rzgr. Baka bir taksi
ofrn
daha
muhtemel
tank
haline
getirmekten
korktuumdan, yzm yakan bu rzgra, slak ayaklarm
keeletiren amansz soua aldrmadan iskeleden eve kadar
yrmtm.
Apartmann kapsna gelince, giriteki akasya aacnn
karlarla kapl dallarnn arasndan gkyzne baktm; karanln derinliklerinde birka yldz inatla parldyordu. Rzgr
biraz daha hzlanrsa belli ki bulutlar silinecek, teki yldzlar da
gizlendikleri yerlerden ortaya kp gkyzn billurdan bir
yarm kre haline getireceklerdi. Ama benim bu enfes gecenin
tadn karacak halim yoktu. Evime girmek, bu kristal geceden,
bu soua kesmi karanlktan, binalar,

aalan, arabalar, p bidonlar karla rtlm bu sokaktan

kurtulmak, leden sonra gelen o telefonla balayp, giderek
daha korkun bir hal alan bu kbustan bir an nce uyanmak
istiyordum. Kbusumu, souk geceyle birlikte darda brakmay
mit ederek daldm apartmandan ieri.
ou benim gibi yan ban alm, merakl komularma
grnmemek iin merdivenleri hzla trmanara t, ikinci kattaki
dairemin elik kapsn aceleyle ap kendimi gvenli duvarlarn
arkasna attmda, evimin tatl scakl annda sard btn
bedenimi.
nsann evi gibi yok, derdi Tahir Hoca. zellikle de bizde ya
da Nzhetlerde ge saatlere kadar altmz gecelerde.
Hocam gitmeseniz, burada kalsanz, dediimizde,
Yok, yok gideceim, burada uyuyamam, diyerek sevgiyle
ban sallard. Berrin Hanm bekler, hem ben de rahat edemem
zaten.
Sahiden de dnyann en huzurlu yeri insann kendi eviydi.
Ama darda yaadnz gerilim dolu anlar yannzda
getirmediyseniz. Vicdan azabnz acmasz bir kene gibi teninize
yapp kalmadysa... Hayr, evimde de huzur bulamayacaktm. O
kadn, burada da rahat brakmayacakt beni. Yllar nce
Amerikaya giden sevgilimden bahsetmiyorum. O zaten her
zaman bu evdeydi. Beni terk etmi olmasna ramen hibir
zaman hayatmdan kmamt. Nzhetten deil tekinden
bahsediyorum; bu akam birdenbire karma kan, o
yalanmaya yz tutmu kadndan... Mavi gzleri bir para
Nzheti andrsa da yirmi bir yl nceki sevgilime hi benzemeyen, belki de srf bu yzden o kr kr boynuna mektup
aacan acmaszca sapladm zavalldan. O sebepten olacak,
sofada, karn slaklyla arlam paltomu kartrken ylece
kalakaldm. Sanki ierideki odada, kardaki koltukta o kadn
oturmu beni bekliyordu... Mavi gzlerinde derin bir aknlk,
bluzunda, yerde, duvarlarda gitgide koyulaan kan lekeleri...
Hayr, artk buna bir son vermeliydim. Btn o grntleri
kovdum kafamdan, btn vicdan azaplarn sildim ruhumdan.
Artk
bedenimle,
donmak
zere
olan
parmaklarmla
ilgilenebilirdim. Hl elimde duran paltomu portmantoya astm,
eilip makosenleri kardm nerdeyse donmak zere olan
ayaklarmdan. oraplarmn ikisi de ak kemiime kadar
slanmt; hzla kurtuldum onlardan da. Kadife

kuma eprimi, taban yer yer erimi terliimin kuru zemini ila
gibi geldi m ayaklarma. Ama rahatln tadn karacak
vakit yoktu. Sular zemine damlamasn diye oraplarm
avularmn arasna alarak aceleyle banyoya yneldim.
Salondan hzla geerken, belki de yllardr ilk kez, dairem
hakknda dnmeye baladm, dnmek deil de kyaslamak... Evet, kullanlmamaktan eskimi, yaanmamaktan
tuhaflam, ne yana baksanz sevgisizliin hissedildii Sahtiyan
Apartmanndaki o daireyle kyasladm evimi. Gurura benzer bir
his uyand iimde. Nerede o yalnzln hkm srd, her
yan rmcek alar gibi kederle kapl o daire, nerede yllardr
bekr yaamama ramen dzenli, tertipli, tertemiz, smscak u
yuvam... Yuvam m? oraplardan szan sularn neredeyse
avucumdan tamak zere olmasna aldrmadan hayal krkl
iinde yavaladm. yi de bir evin yuva olabilmesi iin orada bir
aile olmas gerekmez mi? Evlilikten sz etmiyorum sadece,
birbirini seven, biri olmadan teki de mutsuz olacandan ayn
at altnda yaamay semi insanlardan bahsediyorum. Sadece
bir e de deil, mfik bir anne, ona baktnda kklerini
hissedebilecein, onun bedeninde kendini grebilecein bir baba,
belki daha da iyisi efkat gsterebilecein bir evlat, onun, seni
hayata balayacak bitmek bilmeyen sorunlar... Byle insanlar
olmadan, dzenli tertipli de olsa, her taraf bal dk yala, tertemiz
de olsa bir mekna yuva denebilir miydi? Bu haliyle benim
evimin de brakn yuva olmasn, Nzhetin yllar nce, benimle
birlikte terk ettii, lmekte olan dairesinden hibir fark yoktu.
Geni oturma odasnda orta yal bir kadn cesedi bulunmasa da
benim evim de, tpk o terk edilmi daire gibi yasl, kederli, tpk
sahibi gibi acnacak haldeydi. Ve bu evde cansz bir kadn bedeni
olmasa da o kadnn gen hayaleti aslnda yllardr benimle
birlikteydi. Belki de gzel anlar zannettiim grntler, fsltlar,
kokular, gemite yaananlar deil, o hayaletin bu tertipli, bu
temiz, bu dzenli evdeki derin mutsuzluu krmak iin brakt
iaretlerden baka bir ey deildi.
Banyoda o iaretlerin en belirgini karlad beni... Fayanslara,
mermerlere, aynaya, havluya kadar sinmi o amansz meneke
kokusu... Sonunda bizim sabrl Kadife Kadm bile isyan ettiren
koku.

Gzel de, fazlas insann iini bayyor Mtak Bey. amar

yumuatcs, yer temizleyicisi, sabun, ampuan, krem... Yer gk
meneke... imiz dmz meneke... Yapmayn, biraz da baka
kokular kullansak.
Baka kokular kullanmadk. nk hayatmn en gzel
anlarn.... Anlar m dedim, hayr o kadnn muhteem hayaleti
demek istiyordum... Glgesi bu evin her yannda dolaan o
hayaleti rktmek, karmak, yitirmek istemiyordum. Onu da
yitirirsem...
Avularmn arasndan szlen damlalar datt dncelerimi. Kaygyla baklarm yere evirdim: Den kirli damlalar
beyaz fayanslarn zerinde solgun lekeler brakyordu. Aceleyle
lavaboya yneldim, avucumdaki oraplar mermer zemine
braktm. Dolabn yan ekmecesinden meneke kokulu yeni bir
kalp Hac akir sabunu karttm. Sanki ykamazsam dnyann
sonu gelecekmi gibi canm sabunu, byk bir maharetle slak
oraplarma srmeye baladm. Kirli damlalar, gri bir renk
alarak lavabonun sert zeminine dtler. Musluun vanasn
scak suya evirdim, oraplarm itilemeye baladm. Gri sular
ald, saydamlat, berrak bir hal ald. Rahatladm, temizlenen
oraplarm zenle sktm, kaloriferin zerine yan yana dzgnce
astm.
Ellerimi ykamak iin yeniden lavaboya dnerken baklarm,
Kadife Kadmm kazara krd iin geen sene yenilediim
aynaya takld... Scak sudan ykselerek camn saydam yzeyini
kaplayan ince buunun arkasndan, kollarn gsnde
kavuturmu bir adam, knayan gzlerle bana bakyordu.
Ne yapyorsun Mtak?
Karmda babam varm gibi elim ayam birbirine doland.
oraplarn ykamak, sorunlarn zecek mi sanyorsun?
Ne diyordu bu adam? Neden bahsediyordu?
Ne yapyorsun? diye ncekinden daha yksek sesle yineledi. Bal rengi gzlerinde fke yalmlar belirmiti.
Titremeye baladm.
Titreme, dedi otoriter bir sesle. Korkunun faydas yok. Artk ok ge. Bir kadn ldrdn. Sevdiin kadn... Nzheti...
Hayr, ben onu ldrmeyi istemedim diyecek oldum.
Hi inkra kalkma, diye kestirip att. Evet, yaptn. Hayatn adadn kadn, biricik akn, aklnn ve ruhunun sul

tann acmaszca ldrdn. Bence yanl da yapmadn. Ama

gerei artk kabul et. Aslnda Nzhet deildi, onun yal haliydi, benim k olduum kadn... diye kendini kandrma.
Senin k olduun kadnn genlii filan kalmamt. Tpk
senin genliinin kalmad gibi. u haline bir bak. Altm
ksur yandasn, ama daha imdiden ihtiyar bir adam gibi
duruyorsun. Tahir Hoca bile senden daha gen grnyor.
Grnmese de ruhu gen adamn... Sen yalandn. Nzhet de
yalanmt. O saplantl akim, onun artk seni sevmedii
gereini nasl kabul etmediyse yalanm olduu gereini de
kabul etmedi. Onu tam da bu yzden ldrdn... te olan bu,
artk yzleme zaman...
Aynadaki adamn bal rengi gzlerindeki keskin k byd
btn yzn kaplad. Sanki mucizevi bir ekilde genlemeye
balamt.
ite byle, dedi kendinden emin bir tavrla, ite byle bak
bana, daha cesur, daha cretkr. Yaptklarnn sorumluluunu
alma zamann geldi de geiyor. Hatrlamyor oluun gerekleri
deitirmez. O cinayet bir gerek... O kadn sen ldrdn.
Aman Allahm bunu nasl yaptm diye paniklemenin faydas
yok. Anneye bal ocukluk mu, bastrlm kiilik mi, titizlik
taknts m, orap ykamak m, artk bunlara snmak sana
yarar salamaz. imdi gl olma zaman, oturup, sakin sakin
dnmeliyiz.
Dk omuzlarm toparlanmasa da enemdeki titreme
gemi, rahat nefes almaya balamtm. O gvenle muslua
uzandm, vanay soua evirdim. Avularma cmerte doldurduum suyu yzme arptm. Btn bedenim rperdi.
Titredim. rperti benden, aynadaki adama geti, tpk benim
gibi hafife sarsldn grdm. Onu kendi bedenimde hissettim, dorudan ruhumun iinde. Koca Yunusun, Bir ben
vardr bende, benden ier, dedii ey, bu adam olmasa da
aynadaki o suret benim bir paramd.
Yzmden, ellerimden szlen sularn yere damladn fark
ettim. Sadece fayanslar slanmasn diye deil, ayn zamanda o
tuhaf rpertiden kurtulmak iin duvarda asl havluya uzandm.
Yumuackt, meneke kokuyordu, yzme bastrdm. Pamuklu
kuma tenimdeki slakl emerken, ne beni terk eden sevgilim,
ne de bugn ldrdm onun yal hali canland gzlerimin
nnde. Galiba aklm bama

geliyordu. Zil o anda almaya balad. Telefonun deil kapnn

zili. rkildim. stelik hi durmakszn, ard ardna... Evin iinde
deil kafatasmn iinde acmaszca yanklanarak, hi durmadan,
srarla... Bam dnd, gzlerim karard. Kapdaki kiinin
umurunda deildi, benim bamn dnmesi, aklmn karmas.
Ard ardna basyordu zile. Sanki evde olduumu bilir gibi.
Panikledim. Ne yapacaktm ben imdi? Ya Nzhetin abisi
Suatsa? Nasl anlatacaktm, bu dairede, bu cesetle ne haltlar
kartrdm? Suatn atlm kumral kalar... Zaten
asansrde prken de yakalamt bizi Nzhetle... Daha derin
bir ba dnmesi... Dmemek iin lavaboya tutundum. Zil,
kafatasmn iinde nlamay srdryordu. Bam kaldrnca
zerindeki buu oktan uup gitmi aynada, az nce yalnzla
terk ettiim adamn gvenle, hatta bir para zalimce bakan
gzlerini grdm. Dtm durumdan zevk alyor gibiydi.
Neredeyse fkelenecektim ama arkadaki bej rengi kvet perdesi
uyandrd beni... Kendime geldim... Buras Nzhetin deil,
benim evimdi. Kendi banyomdaydm. alan benim dairemin
ziliydi. Deliriyordum galiba...
Zaten deli olanlar bir daha delirmez, dedi aynadaki adam
dudaklarnda mstehzi bir glmsemeyle.
Onunla uraacak halim yoktu. Zil hl alyordu. Aceleyle
ktm banyodan...
Kapy anca aziyeninlacivert, kemik ereveli gzlklerinin
arkasndaki endieli kara gzleriyle karlatm.
Nerdesin ayol dakikalardr?
Btn o sululuk azabn, kayglarm, korkularm, aklm ele
geiren deliliimin btn kantlarm yzmden silmeye
alarak, sahte bir samimiyetle glmsedim.
Banyodaydm duymamm, kusura bakma aziye.
Elindeki kseyi de imdi fark ediyordum. Teyze kzm, btn
gizleme abalarma ramen hareketlerimde bir tuhaflk olduunu
anlamt. Kukulu gzlerle beni szerken konuyu datmak iin,
elindeki kseyi gstererek sordum:
Bu ne?
Cam ksede, ehri kaplayan kar gibi bembeyaz, kare biiminde kesilmi bir tatl hafife titriyordu.
Su muhallebisi, diye kendi sorumu kendim yantladm.
Bu evde anneannemden sonra en gzel su muhallebisini
aziye yapard. Bu evde mi, dedim. Evet, bir zamanlar hepi

miz, bu apartmann yerinde bulunan dedeme ait o grkemli

konakta yaardk. evki Paa Kona... Oras bizim evimiz- di.
Oras diyorum nk, drt ke bir kutuyu andran bu beton,
elik, plastik ynndan olumu apartmanla bizim konamzn
uzaktan yakndan hibir alakas yoktu. Belki de hayatmzda
yaptmz en byk yanllardan biri, dede yadigr canm
kona, her davranndan sahtekrlk akan o sinsi mteahhite
vermekti. Hakl nedenlerimiz de yok deildi. Eskiyen konakla
baa kmak giderek zorlayordu. Satla satla iyice azalan
gayrimenkullerimizin getirdii kira, eski kocasndan zrnk
nafaka koparamayp, kendi kazandklaryla yetinmek zorunda
kalan aziyenin ok da iyi olmayan kazanc, benim
niversiteden aldm maa, kona ayakta tutmak iin yeterli
deildi. Ve ne yalan syleyeyim, bizim konan yerine sekiz katl
bir apartman diken eli abuk mte- ahhitin hem aziyeye, hem
de bana verdii ikier geni daire mali durumumuzu epeyce
rahatlatmt.
Sen iyi misin Mtak? Su muhallebisinin parlak beyaz
zemininde yaptm zaman yolculuu, detay okuma ustas
aziyenin sesiyle dalverdi. Tuhaf bir halin var.
Lacivert ereveli gzlklerinin ardnda, benim iin endielenen gzleri bir an bile yzmden ayrlmamt.
Nasl tuhaf bir halim var? dedim baklarm kararak. Yok
canm, gryorsun ite iyiyim.
Bolukta gezinen baklarm, kaacak yer olmad iin
aziyenin anlamaya uraan mantkl gzleriyle bulutu
yeniden. O anda mnasebetsiz bir an dverdi hafzama.
Bahedeki kocaman manolya aac... Altnda aziye ile ben...
Sekiz yanda olmalyz, belki daha kk. inili havuzda yapraklar... Manolya aacnn glgesinde aziyeyi pmtm. Sonra
ok utanmtm. Annem de durumu akm myd ne? aziye
senin kardein... Kardeler birbirini...
Byle bir uyar geldi mi, yoksa her frsatta kendini sulamay
en byk zevk edinen benliimin baka bir mazoist elencesi
miydi bu? Bilmiyorum ama imdi yerinde alt kattaki kiracmn
mutfa bulunan manolya aacnn koyu glgesinde aziyenin
dudaklarna acemi bir pck kondurduumu, onun da kar
koymadn ok iyi hatrlyorum. aziye de hatrlyor muydu

acaba?

Niye glyorsun? dedi teyze kzm hi de kzgn olmayan

bir sesle. Akima ne geldi?
Yzm utantan kpkrmz olmutu herhalde. Ne cevap
verecektim ben imdi? Hi, desem, asla kabul etmez, ama
senin ilk ptm kz olduunu hatrladm, aslna bakarsan
daha sonra, ergenlik amda birka kez de ryamda... Tabii
bunlar da syleyemezdim. Rahmetli anneannemiz yardmma
yetiti.
u sizin su muhallebisi tartmanz hatrladm. Anneannemle diyorum... enmeyip ikiniz de muhallebi yapmtnz
ya...
Nihayet kara gzlerindeki kayg kayboldu, ocuksu bir glmseyi yayld botoksla kalnlatrlm, gze batmayan bir
rujla canlandrlm dudaklarna...
Ylba gecesi... Neredeyse krk yl nce... Hayranlktan te
akn bir tavrla mrldand. Nasl hatrladn be Mtak?
yle ya, geici hafza kayb olan birinin bu kadar eski bir
olay hatrlamas sra d bir durumdu. Hayal krklm fark
etmiti.
Yani olay bizzat yaayan biri olarak ben bile... diye toparlamaya alyordu ki, baklar ayaklarma kayd. Mtak,
ayanda orap yok. myor musun?
Syledim ya, aziyeden hibir ey kamaz diye.
Yok, yok iyiyim imdi. Sen kapy alarken ben de slak
oraplarm karyordum. Sokaktan az nce geldim de... Karda
biraz yrmek iyi gelir diye dndm. Ayakkablar su alm.
imdi anlald. Ben de nereye gitti bu adam deyip duruyordum. Bu gece iki kere indim dairene... Bu ncs...
Eer bu sefer de bulamasaydm bendeki yedek anahtarnla
kapy ap girecektim ieri.
Hl elinde tuttuu muhallebi ksesine uzandm.
zr dilerim. Yorulmusun, hi zahmet etmeseydin.
Kseyi bana verdi, eer kafam yeniden kartracak o szleri
sylemeseydi, teekkr ederek teyze kzn uurlayacak, sonra
daireme ekilip, byk sorunumla babaa kalarak, kendi
kendimi yemeyi srdrecektim.
Sadece su muhallebisi getirmek iin almadm kapn...
leden sonra beni aramsn.

leden sonra m? Ben kimseyi aramadm ki... Yoksa... Geici hafza kayb yaadm zaman m?
Drt gibi falan...
Belki de bilinaltm Nzheti ldrmeye karar verdiinde,
aziye engel olsun diye evirmitim numarasn... O anlarda
tmyle kaybetmiyordum kendimi demek. Ama teyze kzma
ulaamamm anlalan.
Hastalarm vard, telefonun sesini ksmtm. Eve dnerken
grdm aradn... yle sk sk aramazsn beni. u apartmanda
birlikte oturuyoruz, ancak birka kez almsndr kapm...
Neyse, merak ettim ite. Bir ey mi oldu?
Neler olmad ki; hafza kayb yaadm o karanlk anlarda
birini ldrdm. O karanlk anlar yaamama neden olan birini,
Nzheti. Daha dorusu onun yirmi bir yl sonraki halini.
Mtak! Mtak iyi misin?
rkilerek, toparlandm...
yiyim, iyiyim... Hibir eyim yok. Souktan, scaa girince
insan byle oluyor... Biraz sersemledim... Seni aradmn
farknda deilim. Yanllkla adnn yazl olduu tua basm
olmalym.
Ama daha azmdan bu szler dklrken yaptm mhim
yakn farkna vardm: aziye, yarn Nzhetin ldrldn
renince aradaki balanty hemen kuracakt. Kuracak myd?
aziye megul bir kadnd, bu konuyla m uraacak? Ama o
megul kadnn, evindeki siyam kedisinden sonra yeryznde
dert edindii tek varlk bendim. Sonra m dedim, hadi hakszlk
etmeyelim, belki Kleopatra adndaki o pisicikten daha ok
umursuyordu teyze olunu. Hayr, aziye, iinde benim de
olduum bu konuyu atlamazd. Atlamazd da ben ona ne
diyecektim?
Yeni bir hafza kayb yaamadn deil mi? te, dorudan
girdi konuya. Yok yok, henz hibir ey anlamad, sadece
kukulanyor ama anlayacak. Ne yapaym yani, olan biteni
anlataym m imdi? aziyecim aslnda ben de seninle
konumak istiyordum. Biliyor musun, bu leden sonra ben bir
cinayet iledim. Doru polise gider. Gider mi? aziyenin
baklarnn ardnda yatan dncenin tam olarak ne olduunu
anlamaya altm. Bouna aba; sadece derin bir endie
okuyabildim zm karas gzlerinde.

Belki de polise gitmezdi. Belki de manolya aacnn altndaki o

ilk pck... Belki de Nzheti beklediim gibi o da beni...
Samalama, ak da nereden kt? O senin kardein... Eer
polise gitmezse bu seni korumak...
Mtak neden soruma cevap vermiyorsun? leden sonra
sra d bir ey olmad deil mi?
Dnmeyi filan kestim, btn dikkatimi, olanlar zmlemeye alan sevgili psikiyatrma verdim.
Hayr. Baklarm cesurca yzne diktim. Kendimden emin
tekrarladm. Hayr, dedim ya olmad. Yanllkla aramm seni.
nanmad, kesinlikle inanmad ama nedense srar da etmedi.
yi o zaman. Ama sesindeki, bu ite bir bit yenii var ya,
vurgusu aka belli oluyordu. Hadi ieri gir, yeceksin bu
orapsz ayaklarla.
orapsz ayaklarla... efkati de elden brakmyordu. ok
mfik bir kz bu aziye, keke onun gibi bir kzm olsayd,
derdi annem. Mfik teyze kzm, byle kapdan gndermeyi
kendime yediremedim. Artk ne dndn anlamak
istediimden filan deil; karlar altndaki bu ehirde, bu duyarsz
dnyada, bu anlamn oktan yitirmi hayatta benim iin
kayglanan tek kadnn aziye olduunu bildiim iin.
eri gelseydin, dedim sevimli olmaya alarak. ay
yapardm sana...
Gzlerinden alngan bir k geti; sokaktaki karn lgn
avkmas gibi yreime ileyen souk bir k...
Sana ne demitim Mtak. inden gelmeyen eyleri yapma...
Dakikalardr kapnn nnde dikiliyorum, ieri gel, demedin.
Nezaket olsun diye kimseyi evine arma. ardn kiiye de,
kendine de bu ktl yapma.

Fatihin Karde Katli Ferman m.

aziye kesinlikle haklyd; kendime ktlk yapmak hususunda uzmandm. Aptallmdan deil, sanrm zevk aldmdan. Baka bir aklama bulamyorum, insan kendisine bu
zulm niye yapar? Demek ki houma gidiyor. tekilere zarar
vermek bahsine gelince, ok istesem bile baaramadm bir
itir. Tabii bu akam Sahtiyan Apartmannda olanlar
saymazsak, ite yine geldik ayn noktaya... aziyenin getirdii su
muhallebisi hl elimde hafife titriyorken yeniden merhaba
Nzhet... Merhaba kbus... Merhaba lanetler zinciri...
Baka nasl olacakt? Cinayet ilemek, az nce teyze kzna
yaptn gibi kalp krmaya benzemez. Byle bir yanltan zr
dileyerek kurtulamazsn. Bir insan ldrld. Bir zamanlar deli
gibi k olduun bir kadn. Bir zamanlar m? Daha bu leden
sonra, sadece telefonla aramas bile seni unutma krizlerine
sokacak kadar sarsan bir kadn. Aklnn ve ruhunun sultan...
Ama o kadn Nzhet deildi ki... Yine baladk...
Sadece bu saplantdan deil, artk kendimden de kurtulmak
iin hzla ayrldm sofadan. Uuan anlara, artk gerek bir
hayalete dnen Nzhetin fsltlarna aldrmadan mutfaa
geip su muhallebisini buzdolabna koydum. Dolaptan yaylan
belli belirsiz yemek kokusu iimi kaldrd, yine bam dner gibi
oldu. Belki alktan... leden bu

yana azma lokma girmemiti, fakat bir ey yiyebileceimi de

sanmyordum.
Hi deilse bir bardak st iseydin, diye mrldand bir ses.
Kim? Annem? Nzhet? aziye? Hzla geriye dndm. Kadife
Kadmm zenle toparlad dzenli mutfamda benden baka
kimse yoktu. Buzdolabnn kapan kapattm, yatak odasna
getim, ayaklarma kalnca yn oraplar giydim. Bir trl
gemek bilmeyen sistitim bir tutarsa... Cam paracklar ier
gibi... Emniyetin souk sorgu odalarnda, belki dayak, ikence
srasnda...
Neden itiraf etmiyorsun? Teyze kzn da syledi, sen ldrmsn ite...
Bunlar dnmek istemiyordum, ama gel de bunu rndan km aklma anlat. Kontrolden tmyle kurtulan zihnim
ard ardna tuhaf fikirler yumurtlayp duruyordu. Belki de
durum o kadar mitsiz deildi... Belki de bu cinayeti kendimde
olmadm anlarda ilediim iin ceza-i meyyidesi...
Teyzemin olu olduu iin sylemiyorum hkim bey,
Mtak geici hafza kayb yaam. Hasta ne yaptnn bilincinde olmadndan...
Doru, aklm bamdayken oturup, sakin sakin dnp,
tasarlayarak birini ldrmedim ki ben. Ne yaptmn farknda
deildim... Hkim de inanrd buna! aziye akrabam olduu iin
tankl geerli bile saylmaz... Ya Nzheti ben ldrmediysem?
Ya denize attm o cinayet aleti, Nzhete hediye ettiim mektup
aacaysa? Ta Amerikalardan buraya getirdiyse ya da ne
bileyim, o mektup aaca hep evinde du- ruyorduysa? yleyse
benimki alma odamdadr... O umutla koturdum. I yakp
masama yneldim. Hayr, yoktu... Yoktu ite... Kendimi bo yere
kandryordum, Nzheti ben ldrmtm. Her zaman urada,
gzmn nnde duran o lanet olasca mektup aacayla...
Yine bam dner gibi oldu. Masann kenarna tutundum. Derin
derin soluk aldm... Gerei kabul etmeliydim, onu ben
ldrmtm... Ama aklm bamda deilken, ruhum yine o
karanlk saatlerin esiri olmuken...
Peki, o zaman ne dnyordum, ne yapyordum? Ne
dndm deil, ama ne yaptm belli. Beni terk eden
kadnn cann almakla meguldm. Onu demiyorum, daha

ncesinden bahsediyorum, aklm bamdayken... Nzhetin

telefonu almadan nceki huzurlu anlarmda... Ne huzur ama...
Hayatn anlamn bir bakasnn hasretinde bulan mnzevinin
sessiz bekleyii... Neyi, niin, ne amala? Hi belli deil...
Tamam, o sessiz bekleyi dneminde diyelim... urada oturmu,
kitap okuyordum.
Koltuuma yerleerek, masamn zerindekilere bir kez daha
baktm. Bilgisayarm, nnde effaf, ince plastikle rtl
klavyem... Titizliimi bilen Kadife Kadn, odann btn tozunu
eken tular temiz tutmann yolunu byle bulmutu. Klavyenin
sanda Varlk Yaymlarndan km, kk, eski bir kitap:
Tolstoyun Kroyer Sonat. Telefon gelince, sayfalar ak olarak
yzkoyun masann zerine brakmm. Kriz geldikten sonra
bir daha kitaba dnmemiim anlalan. Kitaba uzandm,
kaldm sayfaya baktm. Yakn gzlklerimi takp sararm
kdn zerinden koyu lekeler halinde akan szckleri
okumaya baladm.
O zaman kamay brakmadan sol elimle boynuna sarldm,
srtst iterek bomaya baladm. Boynu yle sertti ki! ki eliyle
ellerime yaparak boynunu kurtarmaya alyordu. Ben de
bunu bekliyormuum gibi kamay var kuvvetimle sol brne,
kaburgalarnn altna saplayverdim...
Tam da Pozdnievin karsn ldrd an okuyormu- um
Nzhetin telefonu geldiinde... Al ite, cinayeti ilediimin bir
kant daha. Bilinaltmda bu sahne kalm olmal. Aklmda
kalan sahneyi de hi vakit geirmeden Sahtiyan Apartmanna
giderek... Birden fark ettim. Bu kitap da bir kant olabilirdi.
Polisler buraya geldiinde... Polisler niye gelsinler ki? Niye
olacak, maktulle konuan son kii ben olduum iin. Bir dakika
Nzhetle son konuan ben deildim ki... Hatrlasana, Tahir
Hoca ne dedi? Nzhet onu leden sonra aram, Size bir
mjdem var, Mtak da geliyor, demi. Yani lmnden nce
son konutuu kii ben deilim. En azndan benden sonra Tahir
Hocaya telefon ettiini biliyorum. Ama yine de polisler benimle
grmek isteyeceklerdir. Grmek mi, sorgulama desene
una.
Maktul, sizi yemee davet etmi. Neden gitmediniz?
Sanki beni sorgulayacak polis odadaym gibi telalandm,
aceleyle Kroyer Sonat' alp sa duvarm olduu gibi kaplayan
ceviz ktphanenin nc rafnda sralanan Tolstoyun en

bilinen romanlarndan Sava ve Barla, Anna Kareninann arasna

yerletirdim. Bunu zellikle yaptm sylemeliyim. Bu kk,
bayapt, hacimli romanlarn arasnda kaybolduundan, artk
fark edilmesi neredeyse imknszd. Masama dndm, sol
taraftaki kitap kmesinin en banda bulunan, rencilere ders
verirken tekrar tekrar baktm Halil nalckm muhteem kitab
Osmanl imparatorluu Klasik ann stnde apraz olarak
duran not defterimi elime alp yeniden koltua ktm. Sayfalar
kartrdm. Daha nce yazdm grmeler, notlar, alveri
listeleri... Son sayfay buldum; ne bir not, ne bir izik... Bir tek
siyah nokta bile yoktu. Hayr, hl o karanlk saatleri
aydnlatacak hibir bilgiye sahip deildim. O halde hafza
kaydmm bozulduu zamann ncesini ve sonrasn saptamakla
ie koyulabilirdim. Bilgisayarn sa yanndaki kalemlikten bir
kurun kalem ekip not defterimin zerine yazmaya baladm.
Saat gibi Nzhetten gelen telefonla...
Birden yaptm hatay anladm. Hayr, dnrken yazma
alkanln bu olayda kullanamazdm. Elimdeki malzeme,
tarihsel bir konu deil, ciddi bir sutu. Malzeme mi? Nzhet bir
malzemeye mi dnt imdi? Bir cinayet soruturmasnn
malzemesi... Evet, onu mektup aacayla ldrerek bir cinayet
soruturmasnn malzemesi haline ben getirmitim... Vicdanmn
szlamas iin artk ok ge. Timsah gzyalar dkmenin hi
lzumu yok. Evet, elindeki malzeme bir tarihinin konusu
olmayabilir ama polisler de geree ulamak iin bilimsel
metodlar kullanmak zorunda deiller mi? Neydi o su biliminin
ad... Kriminoloji... Yok, o suun sosyolojik, psikolojik
nedenlerini aratrr. Bizim olaymzda suun sosyolojik nedeni
yok... Ama psikolojik nedenler say say bitmez. Saygn bir tarih
profesr olmasna ramen, ailesinden ald grg ve
terbiyenin, gnmz dinamik top- lumunun deer yarglar
karsnda tutunamamas neticesinde sosyal hayatla uyum
salayamayan Mtak Serhazin, bu uyumsuzluun nedeni ve
sonucu olarak, saplantl bir akla baland Nzhet zgeni...
Hayr, hayr bunlar belli zaten. Ben teki su biliminden sz
ediyorum. Hani, uygulamada kullanlan... Neydi yahu? Tamam
Kriminalistik... Gerek faillerin bulunmas, olayn nasl meydana
geldiinin zmlenmesi... Gerek failin kim

olduu belli de, cinayetin nasl ilendii bir muamma. yle derdi
beybabam, Bu filmin muammas kolay zlyor. Baylrd
polisiye filmlere, romanlara... Polisiye romanlar matematik
problemleri gibidir evladm. Rakamlarn yerini insanlar almtr,
ilemlerin yerini olaylar.
Keke imdi sa olsayd. Hemen bir zm bulurdu. Bulur
muydu? Babamn, benim sorunlarmla ilgilendiini hi hatrlamyorum. Eer sa olsayd, eer ben de olan biteni ona
anlatacak cesarete sahip olsaydm, nce yzme okkal bir tokat
ak eder, ardndan u eski moda telefonun siyah ahizesini
kaldrr, Alo cinayet masas m? Memur bey bir ihbarda
bulunmak istiyorum... diyerek gereken cezann en arn
almam iin elinden geleni yapard. Ona gre hata cezasz kalmamalyd. Toplumda bireyler grevlerini laykyla yerine
getirmezlerse doacak karklk btn milletin mahvna neden
olarak... En azndan bizim aile bireyleri byle bir vebalin altnda
kalmamalyd. Ne byk utan...
Neyse, bir de lm babam kartrmayalm bu meseleye.
Oraya girersek hi kamayz, dememi miydi aziye. Hayatmzn her aamasn zmlemeye kalkmak mantkl bir aba
deildir...
Evet, yle anlalyor ki, bu muammay benim zmem gerekiyor. Bir tarihinin cinayet zmlemesi... Nasl olacak bu i?
Hibir fikrim yok. Ama eer imdi kendi kendime zmleyemezsem, emniyette tepeme aslm yz voltluk ampuln
nda, souk nezarette hem de sistit acsyla kvranp, sk sk
tuvalete gitmek zorunda kalarak...
Sahi, cinayet zmekle tarihi bir olay aydnlatmak arasnda
nasl bir fark olabilir? Fark bilmiyorum ama sanrm ikisi de
soru sorarak balar ie. II. Murad neden tahtn, ocuk denecek
yataki oluna brakmak istiyordu? nk yorulmutu, nk
kalender, engin gnll bir adamd, daha yirmi bir yandayken
Konstantinopolisi fethedecek olan olu II. Mehmed kadar gz
ykseklerde deildi. O yzden... Sadece o yzden deil...
Saraydaki
hiziplemelerden,
entrikalardan,
kavgalardan
bkmt. Sadrazam andarl Halilin ekibiyle ahabeddin Paa
gibi devirme vezirlerin arasndaki atmalar... Ayrca en gzde
olu Alaeddin Ali elebinin ldrlmesini de unutmayalm.

Gzel, Tahir Hoca bu yant yeterli bulabilir. Peki bizim

vakamz zmleyecek cinayet masas amiri hangi soruyu
sorard?
u mehur unutma kriziniz balamadan hemen nce ne
yapyordunuz?
Mantkl; evet, bu soruyla balamak en dorusu. Tamam
cevaplyorum, Nzhetle telefonla konuuyordum. Onun yemek
davetini kabul etmitim. Ama kabul etmeme ramen hl bu
daveti dnyordum.
Bir yemek davetinin neyini dnyordunuz?
Onca yldr arayp sormayan eski sevgilimin birden beni
telefonla aramasn, arad gnn akam davet etmesini, bu
aceleciliin, bu oldubittinin altndaki nedeni, niini...
Buldunuz mu bari?
O an bulduumu sanmtm. Ne yalan syleyeyim, o an
byk bir umuda kaplmtm. Demek yllar sonra Nzhet beni
sevdiini anlamt. Demek yllar sonra ge kalm saadetimiz...
Ama yle deilmi...
yle olmadn nereden biliyorsunuz?
nk Tahir Hocay da davet etmi yemee. Daha dorusu
asl konuk hocaym, ben sonradan eklenmiim listeye. Utan
verici ama gerek. Ben aptal da eski sevgilim dayanamad, bana
dnd zannediyordum. Oysa bu davetin, lazanya- nm, arabn
amac eski mesut gnlerimize dnmek deilmi.
Neymi peki?
Bilmiyorum, belki Tahir Hocaya irin grnmek... Belki yeni
bir dncesi vard. Dnyay sarsacak zgn bir alma.
Psikolojiyle tarihin bulumas. Bir psiko-tarih projesi... Bir
padiahn... Hayr, bu yeterince oryantalist olmad. Bir Osmanl
Sultannn Psikolojik Profili... Neden olmasn? Freud,
Dostoyevskiden yola karak, Baba Katillii zerine bir tez
yazmam m?
Yani maktul, Fatih Sultan Mehmed ve Baba Katillii zerine
bir tez mi yazacakt?
Tam olarak baba katillii meselesinde srar edeceini
sanmyorum. Her ne kadar II. Murad vasiyetinde... ld
zaman cenazesini, Bursada yatmakta olan, en sevdii olu
Alaeddin Alinin kabrinin yanma koymalarn syledikten sonra,
Benden sonra evladmdan, soyumdan sopumdan her kim
lecek olursa benim yanma koymayalar, katma ge-

tirmeyeler... diyerek bir anlamda o srada yaayan tek olu

hakkndaki hislerini dile getirmise de byle bir vesikadan yola
karak, babas tarafndan sevilmeyen bir ocuk olan II.
Mehmedin padiah ldrtmek istedii ya da bu isteini
gerekletirdiini sylemek abartl olur. Baba tarafndan sevilmemenin ne korkun bir his olduunu ok iyi bilen biri
olarak, giderek fkeye dnen bu zntnn insana cinayet
iletecek noktaya varmasnn ok zor olduunu rahatlkla
syleyebilirim. Zaten Nzhetin de bu trden sylentilere itibar
ettiini sanmam, o da Tahir Hoca gibi tezlerini hakiki vesikalar
zerine kurar. Hayr, onun, Fatihin baba katili olduunu
kantlamaya filan niyeti yoktu, belki de yeryznn gelmi
gemi en sra d hkmdarlarndan biri olan byk
padiahn psikolojik profilini karmay amalyordu. Bu sarsc
projeyi yaama geirmek iin dnya bilim evrelerinde hl
etkili olan Tahir Hocamn desteini almak istiyordu. Peki
Nzhet, Tahir Hocaya bu projesinden bahsetmi mi?
Bilmiyorum, hoca hi amad o konuyu. Geri anlatacak ortam
da yoktu ya. Telefonda konutuk... Ama bahsettiyse rahatlkla
renebilirim...
Tabii byle bir proje varsa?
Olmal... Nzhet hibir eyi nedensiz yapmaz. Elbette bunu
ok sonra anladm. Fakat artk biliyorum. Belki benimle ilikiye
girmesinin bile bir nedeni vard. O sralar muhteem belleim
nedeniyle Tahir Hocanm en gzde asistan bendim. Belki de
Nzhet benimle ilikiye girerek hocaya yakn olmak istiyordu.
Bak, bunu daha nce hi dnmemitim...
Sizi terk ettii iin maktul ktlyor olmayasnz? Evet,
byle konumamam lazm, gerek bir sorguda olsaydm,
kendimi ele vermi olacaktm. Tamam, yle anlatmalym:
Nzhet ok akll bir kadnd. Eer byle bir proje zerine
alyorsa Tahir Hakky yanma almak isteyecektir. Yemee de
bu amala davet etmitir.
Ama Tahir Hocay kafalamaksa sizi niye ard? te
bundan tam olarak emin deilim. Belki benim de fikirlerimden
yararlanmak istiyordu. Bendeniz de uzun yllar Fatih Sultan
Mehmed zerine altm. Eskiden bu alanda uzman bile
saylrdm; bilgiler ok deimediine gre belki hl da
saylabilirim. Eer gz ykseklerdeki eski sevgilim,

Fatih zerine younlaacaksa benim yardmma da ihtiya

duymu olabilir.
Telefon konumanzda bundan bahsetmedi ama...
Bahsetmedi, imada bile bulunmad... Sadece, Fatihin Karde
Katli Ferman zerine hazrladm tez... Bir dakika, bir dakika...
Evet, ite bu... Karde Katli Ferman... Ne diyordu orada? Ve
her kimseye evladmdan saltanat myesser ola, karndalarn
nizam- lem iin katletmek mnasiptir; ekser ulema tecviz
etmitir, annla amil olalar.
Tabii ya... Memleketin dzeni iin, devletin bekas iin
kardeim ldrmende saknca yoktur diyen bir hakan. Kolay
kolay dile getirilemeyecek grleri yazl olarak kda dkmekte
hibir saknca grmeyen bir padiah... Aslnda kendisinden ok
nce, atas Yldrm Bayezid, ismine yakr bir hzla Kosova
Sava henz sona ermiken, babalarnn cesedi bile henz
soumamken kardei Yakup elebiyi ldrtmemi miydi?
Bizzat Fatihin dedesi I. Mehmed, yeniden dzeni salamak iin
kardelerine kar kanl bir sava yrtmek zorunda kalmam
myd? Babas Murad da devlet blnmesin diye z kardei
Mustafa elebiyi bir saray entrikasyla ele geirip, cellada teslim
etmemi miydi? u halde Devlet i aliyyeyi tehlikeye atmak
yerine, karde katlini mbah saymak evla olmaz myd? Fatihin
ferman malumu ilan etmekte, zaten var olan bir uygulamay
gerekelendirmedeydi. stelik daha nceki padiahlar, rnein,
Yldrm Bayezid, kardei Yakup elebiyi hallettirdikten sonra,
sanki bunu kendisinden habersiz vezirleri yapm gibi grnerek,
politik bir tavr almay tercih etmiti, oysa Fatih Sultan Mehmed
kiilii gerei... Evet, ite dm noktas bu; Fatihin kiilii...
yi de bu bilgiler, bu yorumlar yeni deil ki, birazck OsmanlI
tarihi okuyanlar bunlar bilir. Nzhet buradan ne karacakt?
Anladm kadaryla elindeki malzemeyi bambaka bir bakla
belki de arpk bir adan yorumlayacakt. Daha ne olsun? an
modas bu deil mi? Farkl olmak... Ayn kaynaklara, ayn
vesikalara bakarak, bambaka bir tarih anlats yazmak. Yani
bo i. Hi de deil. Postmodern a... Postkolonyal dnem...
Tarihin tarihi, anlatnn anlats, yorumun yorumu... Konumuz,
olmu olanlar mdr, bizim olmu olduklarn dndklerimiz
mi? Tarih, gemiteki gerek

midir? Gemiteki gerei yorumlayan bilim insanlarnn

yazdklar m? Hangisi? Bu tartma bile tarihin konusuyken,
eski sevgilimin yeni projesine nasl bo i diyebiliriz? stelik
yllar boyunca tarttmz konulara birbiri ardna kaplar
aarken: Tarihi krallar m yapar, yoksa kitleler mi? Tarih rastlantlarla m oluur, yoksa yasallklarla m? Bu iki netameli
konuyu, Fatih Sultan Mehmedin kiiliini de eksen alarak
tartmak... Bravo Nzhete ok akllca...
Evet, artk eminim, Nzhetin zerinde alt konu: Karde
Katli Fermann yaynlam sultann psikolojik profili... Bu
ferman, tarihin en nemli figrlerinden birinin karmak
kiiliini aa karmak iin ok iyi bir anahtar olabilir. Freud,
Dostoyevski ve Baba Katilliini incelediyse, Nzhet de Fatih ve
karde katilliini inceleyebilir. Evet, fratricide, yani karde
katillii... stelik Fatihin, babas II. Murad ldrtmesi bir
sylentiyse de kk kardei Ahmed elebiyi bodurttuu
dnemin tarih kitaplarnda aka nakledilen bir hakikattir.
Hatta bebei boan kiinin ad bile bellidir; Ev- renosolu Ali
Bey. Ama tarihi duygusal olmamal. Btn bu lmler, sosyoekonomik, politik, askeri ve uluslararas alandaki gelimelerin
zaruri bir neticesi olarak...
Tamam ite eksik halka da bulundu. Yllardr arayp sormayan eski sevgilimin neden birden ortaya kt, kar kmaz
da beni neden yemee davet ettii anlald. Ben aptal k da
neler ummutum... Kocasndan da boanm... Evet, belki de
onu bu yzden ldrdm. Sahtiyan Apartmamna girdikten,
Nzhet beni dairesine buyur ettikten, belki bana ay ikram
ettikten... ay m? ay varsa bardak ya da fincan da vardr.
Eyvah, parmak izi... Mutfa kontrol etmedim ya orada delil
braktysam... Hafzam kaybettiim o karanlk saatlerde ne
yaptm hatrlamyorum ki? Ya alma odasna da girdiysem,
oraya da hi bakmadm... Yok canm, mutfaa, alma odasna
niye gireyim? Yllar sonra geldiim bir evde yle elimi kolumu
sallayarak rahata dolaamam ki ben... Yok, yok, evhama
kaplmann anlam yok... Belki de ay bile imemiimdir. Hayr,
teekkr ederim, byle iyiyim, demiimdir. Onca yldan sonra
ilk kez karlayoruz, bir tutukluk, bir heyecan olmal... Ama
Nzhette ayn heyecan yoktur. O beni sevmeyi oktan
brakmt.
Sadece
bilgilerinden
yararlanlacak
bir
akademisyendim onun iin. Her zamanki acele-

ciliiyle, muhtemelen byk bir cokuyla yeni projesini anlatmaya balamtr. Yzmde beliren derin aknl, hayal
krkln da yanl anlam olmal. Belki Senin iin iyi olur. Bu
projede adn geerse uluslararas bilim evresi senin de farkna
varr, demi bile olabilir. Hayr, beni kandrmak iin deil,
byk bir samimiyetle bunu sylemitir. te tam o noktada
ldrmmdr... Btn bir hayatm adadm kadnn bana
rvet verir gibi projede senin de adn gesin deyince sehpann
zerinde duran... Hayr yanmda getirdiim iin ceketimin
cebinde duran mektup aacan kaptm gibi...
almaya balayan zil... aziye mi? Hayr, kap deil, bu, eski
moda telefonumun zili... lk aldndan bu yana bama
gelenleri dnnce, belki de hi amamam daha iyi olurdu
ama yapamazdm tabii. Belki de Nzhetin cesedini bulmulard.
Kaamazdm; yaanacaklara hazrlkl olmalydm. Titreyen
ellerimle kaldrdm siyah ahizeyi...
Alo?
Alo Mtak!
Tahir Hakknm sesini duyunca kanm ekilir gibi oldu.
Efendim hocam, buyrun...
Ne oldu, Nzhetten bir haber aldn m? Telefonunu aldryorum aldryorum, amyor. Kzn bama bir i gelmesin?
Gr sesi kayglyd. Evet, ite balyorduk. nce hoca merak
edecek, ardndan bakalar, derken polis cesedi bulacak...
Kanlmaz olan kurgulamann bir yarar yoktu, iyimseri oynamak en iyisiydi.
Yok canm ne gelecek bana... diye yattrmaya altm
hocay. leden sonra konutuumuzda ok iyi geliyordu
sesi... Telefonu bozulmu, arj bitmi olmasn... Ne bileyim
belki de zilin sesini kapal unutmutur.
yi de beni yemee bekliyordu, gelmediimi grnce aramaz
m? Onca yama ramen prl prl zeksyla kusursuz mantk
yrtyordu. Hadi cep telefonu bozuldu, ev telefonuna ne
demeli. O da cevap vermiyor. Yok Mtak, bu ite bir i var...
Kz hasta filan olmasn... ki ay nce grtmzde kalp
kapakklarnda
bir
sorun
olduundan
bahsediyordu.
Kocasndan da ayrlm, Allah gstermesin kalp krizi filan...
Siz de hep kt eyler dnyorsunuz. Sesim epeyce
yksek kmt. Bir ton kstm. Belki de size ulaamyorduk..
Ne bileyim, telefon numaranz kaybetmitir. Hem ba-

ma bir i gelecek olsa, ayn apartmanda yeeni var. Ondan

yardm ister.
Hayr, hoca teskin olacak gibi deildi.
Tabii o kadar mecali varsa... Sen bilmiyorsun bu kalp krizi
denen musibeti... nsann parman kprdatmaya bile takati
kalmyor...
Deme katillere ta kartacak soukkanllkla kaygsz adam
roln srdrdm.
Bence bouna endieleniyorsunuz hocam... Bakn grrsnz, yarn sabah arar sizi... Belki de bu gece...
Szlerim hi etkilemedi onu.
Sen de uzaktasn, diyerek azndaki baklay kard nihayet. Baylrd, etrafndakileri ie komaya. Keke bu yakada
otursaydn...
Asla dorudan sylemez; kibarlk m, kurnazlk m? Gitmeni
istiyorum ama... Tahir Hakk hi kusura bakmasn, bu gece
yeniden o apartmana gidemezdim, ldrdm kadnn
cesedine bakamazdm bir daha. Hayr, bu gece beni evimden
kimse karamazd.
Keke, diye onu destekler grndm. Keke, ama bu tarafta yle bir tipi var ki, muhtemelen vapur seferleri bile iptal
olmutur. Fakat diyorum size, bouna kayglanyorsunuz...
Benden umudu kesince, yeni bir zm dndnden olacak
bir sre sessiz kald.
Peki, bizim etini arayaym o zaman... nallah yakalarm.
Bu akam Taksimde bir seminere katlacakt. Atatrk
Ktphanesinde... Eve dnmediyse syleyeyim de toplantdan
sonra Nzhete urasn... Geri, o da hi holanmaz ya
Nzhetten... Geen gn Fatih hakknda fena mnakaa ettiler... Neyse, benim ricam krmaz... Belki bu vesileyle de barm olurlar...
Hocann son dnem asistanln yapm ukala genlerden
biriydi etin. Nzhetten neden holanmadn anlamadm ama
demek ki tanyorlard. Bu da eski sevgilimin sk sk stanbula
geldiini gsteriyordu. Defalarca bu ehre geldii, hatta hocann
yeni asistan etinle tartacak zaman bile bulduu halde, beni
bir kez olsun aramamt. Ta ki ii dene kadar... i... Evet,
belki hoca biliyordur onun neyin peinde olduunu.
Sahi hocam, Nzhet niye davet etmiti bizi bu akam?

Ksa bir suskunluun ardndan cevap geldi, tabii buna cevap

denebilirse...
Seninle konumad m?
Azm yoklamak istiyordu, becerikli Osmanl sadrazamlar
kadar temkinli olan bu ihtiyar tarihi.
Hayr, sadece yemee ard.
Yine suskunluk, ncekinden biraz daha uzun...
O kadar yakn olduunuz halde anlatmad m?
O kadar yakn? Galiba hl Nzhetle grtm zannediyordu. Bozuntuya vermedim.
Valla hibir ey anlatmad... Konu neydi?
Kestirip att.
Bilmem, demek ki zel bir ey yokmu... Sadece yemee
arm bizi.
Baka bir aklama yok. Ama bu bile yeterliydi. Yanlmamtm, Nzhet bir projenin peindeydi, Tahir Hoca da ekibin
iinde olmalyd. En azndan projenin ne olduunu biliyordu.
Belli ki netameli bir iti, o sebepten paylamak istemiyordu.
Herhalde yledir, dedim merakl grnmemek iin. Artk
ben davet ederim sizleri hava biraz anca...
nallah Nzhet iyidir de...
iyidir iyidir, merak etmeyin hocam.
Telefonu kapatrken iimde bir rahatlk hissettim. Hani bir
srr tamaktan yorulur da birine anlatnca huzura benzer bir
hisse kaplrsn ya, ite yle bir ey... Evet sonunda ceset
bulunacak, soruturma alacak, polis benimle konuacakt, ben
de bugn tpk aziyeye, Tahir Hocaya sylediim gibi onlara da
yalan syleyecektim. ler yolunda giderse, yani cinayet ilediim
apartmanda, kendimi bilmediim o karanlk anlarda, mutfaa ya
da alma odasna girerek bir iz brakmadysam bu olay
kapanacakt... Ama kar duvardaki gm erevenin iinden,
beni izleyen annemin gzlerindeki endie, olaylarn hi de
sandm gibi gelimeyeceini sylyordu.

Ryalar, insann bilinaltn aa karr

Sandnz gibi deil, ehzadeniz aslnda krlgan bir ocuktu.

Salar dklm, baa gzlkl, ak sakall adam maun bir
masann gerisinde oturmu, sa elinin parmaklar arasndaki
purodan yaylan kt kokunun oday zehirlemesine aldrmadan,
son derece gzel bir Trkeyle meramn anlatmaya alyordu.
Sizin de bildiiniz gibi daha ocuk yata birok ihanetle
karlamt. Sarayda acmaszca birbirine dmanlk gden
paalarn ayak oyunlarndan sz ediyorum. Bir tr derin devlet... Derin devlet her devirde, her corafyada vardr... Baklar,
kitaplarla dolu odann kahverengi ahap kapsna kayd,
birilerinin bizi duymasndan ekiniyormu gibi sesini alaltt.
Bir dnn, zihniniz sadece annenizi elinizden alan babayla
mcadele etmekle kalmayacak, devleti sizinle paylamak
istemeyen gl bir padiahla da rekabet edeceksiniz.
Yz bir yerlerden tandk geliyordu adamn ama karamyordum. Tuhaf, ama daha da tuhaf, bir muayenehaneyi
undran bu odada, benim ne iim vard? Yoksa yine mi geici
umnezi? Yine mi o karanlk saatler?
Biz erkek ocuklar, istisnasz hepimiz babamzn yerinde
olmak isteriz...
Ayn fikirde olmadm, babama hibir zaman hayranlk
duymadm sylemek istedim ama k giyimli adam szle-

rinin doruluundan o kadar emindi ki, benim grlerimi

duymaktan holanacan sanmyordum.
Ne dersek diyelim sonuta, hepimiz babamza hayranlk
duyarz. in ilginci ayn nedenle onu yok etmek isteriz; babann
yerine gemek iin. te bilinaltmdaki karmaa da burada
balar. Bu isteimizden dolay sululuk duyarz. Dahas
korkarz... Baba gibi olmak, anneye sahip olmak demektir.
Anneye sahip olmak... Dnsenize, ne korkun bir ey. te bu
sululuk azab beraberinde idi edilmek korkusunu getirir,
yani hibir zaman baba olamamak.
Adam nrolog ya da psikiyatr olmalyd. Psikiyatr m? yleyse aziye gndermitir beni buraya? Muhtemelen en iyi
meslektalarndan biri olduu iin... Yoksa herkese gvenmez
yle...
Aslnda, hayatta en ok gvenmemiz gereken babamza
kar hissettiimiz duygular bambakadr; korku ve hayranlk,
nefret ve sevgi... Sizin ehzadenizde de en yaln haliyle
grlebiliyor bu durum. nk babayla paylat sadece anne
deil, koca bir iktidar. Devasa bir lke... Gelecekte dnyaya
hkmedecek bir imparatorluk...
Neden bahsediyordu bu? Yoksa OsmanlIlardan m? Onunla
birlikte balyor deil mi imparatorluk? Daha dorusu onun
Konstantinopolisi fethetmesiyle...
Hoppala imdi de tarihe girdik. Kimdi bu adam?
Tabii ki Fatih Sultan Mehmed. Moollarn' errinden
Anadoluya snm olan kk bir Trk beylii, gmrah bir
aa gibi geliiyor, byyor, bu sra d hkmdar dneminde
bir imparatorlua dnyor. Sadece bir buuk asrda
gerekleen bir mucize. Yoksa ilk padiah Osman Beyin grd ryann gereklemesi mi demeliyiz? Birden gzlerini
kukuyla yzme dikti. Sahiden yle bir rya var m?
Beni hazrlksz yakalamt... Ne diyeceimi bilemedim.
ey... Farkl grler var. Kimine gre Osmann ryas gerek,
kimine gre devletin kuruluuna mistik bir hava katmak iin
yaratlm bir efsane...
Purosundan derin bir nefes ekti, azndan yaylan dumanlar halka halka ykselirken, Bence efsaneler gerekli, dedi
ban usulca sallayarak. Roma mparatorluunu da Romus ve
Romulus kardelerin kurduu rivayet edilir. Gya onlar bir dii
kurt emzirmi, bir aakakan yiyecek tam...

Ryalar da efsaneler kadar nemli... Ryalar, insann bilinaltn aa karr. Bastrdmz duygular... Sadece cinsellikle
ilgili meseleleri deil, dile getirmekten ekindiimiz btn
arzularmz, btn isteklerimizi... Belki de ilk padiahnz
Osman Bey... Ban usulca eerek gzlklerinin zerinden
bakt. Onu byle aryorlard deil mi?
Yantlamak istemiyordum. Nedenini bilmiyordum ama bu
karmdaki ihtiyarn sorgular gibi, stelik benim uzmanlk
alanm hakknda, her konuyu biliyor edasyla konumas
canm skyordu. Ama sanki hipnotize olmuasna, bu gizemli
adamn sorularna yant vermeden de duramyordum: Osman
Bey de derlerdi, tabii gazi olmadan nce... Osman Gazi Bey
diyelim o zaman. Evet, ilk padiahnz muhteem bir ngrye
sahipti. Halk orta Asya steplerinden gelmiti. Gemite ekilen
aclar ok iyi biliyordu. Yeni geldikleri topraklar iyi tahlil
ediyor, Dou Romanm yklmaya yz tuttuunu gryordu. Ve
yepyeni bir imparatorluk hayal ediyordu. Ve bu hayalinin
gereklemesini gnlden istiyordu. Ama o sralar bu
dnceleri herkesin nnde dile getirmesi ok sakncalyd.
nk henz o kadar gl deildi. Ama olacakt. Gn gelecek
dnya Osmann kurduu devlete danmadan tek bir karar
alamayacakt...
Kk
Asyada
Osmanllar,
Avrupada
Habsburglar... Erblandeyi ele geiren Rudolf... Osmann
Habsburg Hanedamndaki ada... Bu iki aileyi anlamadan,
dnemin tarihini anlayamazmz, yle mi Mtak Bey?
Dalga m geiyordu, yoksa gerekten de renmek mi istiyordu, emin olamyordum. Ak renk gzlerindeki prlt bana
pek samimi gelmese de onu onaylamaktan geri duramadm.
yle... Bu iki aile yzyllarca rakip olarak yaadlar. OsmanlIy kavramak iin Habsburglarm tarihini bilmek gerekir.
Tabii Habsburglar anlamak iin de OsmanlIlar... Kaderin
cilvesi mi diyelim, tarihin mant m, akbetleri de ayn
olmutu... 1. Dnya Savanm sonunda iki hanedanlk da trajik
biimde ekildi uygarlk sahnesinden.
Tarih denilen byk gsterinin mantna sayg duyuyormu gibi usulca ban sallad.
Ama ehzadenizin bu akbetten haberi yok, dedi purosunu
kl tablasna brakrken. "O da btn erkek ocuklar

gibi babasna kar zmleyemedii duygular iinde. Belki de

kafasndaki tek yaln gerek, en belirgin ama, padiah olmak. Yani
babann elinde olan gl oyuncan sahibi olmak. teki erkek
ocuklarda grlen o masumane anneyi paylama isteinden daha
karmak bir durum...
arpk bir gl belirdi dudaklarnda.
Siz de bu gre katlr msnz bilmem ama iktidar, kadndan daha
tehlikelidir. Tabii ki gen ehzadeniz de risklerin farknda... Babasnn
yerinde gz olmasnda da bir suu yok. nk zaten yle yetitiriliyor;
padiah olmak iin... Sanki gen Mehmedin yerindeymi gibi skntyla i
geirdi. Ama onun korkusu hepimizden derin... Sadece idi edilme
korkusu deil, Devlet-i aliyyenin bana gemek... Ama oraya gemeden
nce u idi edilme meselesini ele almamz lazm. Daha dorusu snnet
meselesini... Erkek ocuklarn snnet edilmesi, sadece dini bir hkm,
salk iin zorunlu bir operasyon deil, ayn zamanda bir tr anneden
vazgei ayinidir. yle tuhaf tuhaf bakmayn yzme... Hakiki bir ayin...
Grkemli bir ritel.. II. Muradm oullarna yaptrd u snnet dnn
hatrlasanza... II. Mehmed ile abisi Alaeddin Ali iin Edirnede yaplan
tren... Mehmed elebi daha yedi yanda... Dn ve snnet... Ne
byk eliki... Dnsenize organnzn bir ksmn...
Koca adam, yeni yetme bir olan ocuu gibi apknca glmsedi.
Ben o ii hatrlamyorum bile... Rahata arkasna yasland. Biz
Yahudiler bu operasyonu mmkn olduunca erken yaparz. ocuk
doduktan sonra sekiz gn ierisinde... Mmknse bir sinagogda...
Adam Yahudi miymi? Sanki etnik kkeni, dini zerine kafa
yorduumu fark etmi gibi birden ciddileti. Utanarak geri ekildim
oturduum iskemlenin zerinde.
Korkmayn, burada her trl dnceye kaplabilirsiniz, dedi
yeniden purosuna uzanrken. Yahudi kartl da dahil. Genken ok
karlatm bu ilkelliklerle...
Kim bu sinir bozucu adam diye geirdim aklmdan, soruma yant
bulamadan mrldand.
artc olan, daha sonra da beni Yahudi kartlaryla ibirlii
yapmakla sulamalar...

Purosunu dudaklarnn arasna yerletirdi nihayet, yine derin bir nefes

ekti. Gmten dumanlar, odann havasn iyice arlatrrken, sanki
rahatlam gibi yeniden o samimi ifadeyi geirdi yzne.
Ya siz? Merak etmeyin sadece anlamak iin soruyorum. Evet, siz ne
zaman snnet olmutunuz?
Ne mnasebetsiz bir soruydu bu byle? fkelenmeye balamtm.
Sana ne, demek geiyordu iimden ama diye- miyordum ite. aziye
geldi aklma... Beni buraya ynlendir- diyse, bir tr tedavi seans iindeyim
demekti. Adama kaba davranp durumumu olduundan daha kt hale
getirmeye gerek yoktu. Aferin, her zamanki gibi uyamlu ol Mtak...
stelik belki de bu sorular ok gerekliydi...
Gerekli, diyerek puroyu tuttuu elini hafife yana yatrd. nann bana
ok gerekli.
Ya sabr ekip, ya sabr ektiimi belli etmemek iin en unlayl
glmsememi takndm.
Ne yazk ki ben de olduka ge snnet oldum. II. Meh- med gibi yedi
yanda...
lgin bir benzerlik, dedi purosundan derin bir nefes ekerek. Mavi mi,
yeil mi olduunu anlayamadm gzleri, kaz alanndaki antik kalntlara
bakan bir arkeoloun merakyla yzmde gezinmeyi srdryordu.
Gerekten ilgin... Peki hatrlyor musunuz, anneniz alam myd?
Snnet olduunuz gn diyorum...
Kalarm kendiliinden atld. Sesimi ykselten ani fkeye sz
geiremiyordum artk.
Hatrlamyorum... Niye?
Sert km bile yldrmad onu, gzleri gelimi bir periskop gibi
yzmdeki her bir kprty, her bir mimii saptamaya alyordu.
Sadece sordum... Neyse biz yine konumuza dnelim, tarihe... Ben,
sizin Fatih Sultan Mehmedi, bizim Prens Hamlete benzetiyorum...
Prens Hamlet... Shakespearein nl kahraman... Kral babas,
amcas tarafndan ldrlen bahtsz DanimarkalI... Prens Hamlet ve Fatih
Sultan Mehmed... Al sana iki alakasz karakter daha...
Durun durun hemen krtrmayn alnnz. Fatih dediysem siz
ehzade Mehmed anlayn... Yani henz padiah olmam...

Mehmed-i Sani... diye dzelttim. Yani II. Mehmed... Ama

ehzade Mehmed ile Prens Hamlet arasnda ok fark var...
ncelikle II. Mehmedin babas ldrlmedi...
Babas ldrlmedi... Adam purosundan ektii duman,
keyifle yzme doru flerken bende jeton dt.... Karmda
oturan gizemli kiinin kim olduunu anladm: Bu, Sigmund
Freuddu. Vay be, bizim aziyeye bakn, psikanalizin babasna
yollamt beni. Ama bendeki nyargya ne demeli? Yetmi
ksur yl nce lm birinin kanl canl karmda oturmasna
armyordum da, bu Batl bilim adamnn tarihi olaylar
arptmak isteyeceini dnerek, bildiklerimi savunmak
gerei hissediyordum.
II. Murad kardei ldrmedi, padiah eceliyle ld...
Eminim yledir, tarihi olan sizsiniz... Murad ldrlmedi
diyorsanz ldrlmemitir. Hem de z kardei tarafndan...
Neydi o cellada verilen ocuun ad... Mustafa... Eer Mustafa
sa braklsayd... Biraz daha glenince... Belki de Prens
Hamletin amcas gibi, Fatihin babasn... Purosunu kl
tablasnn kenarna brakt. Bizim hanedanlarmzda olduu
gibi sizin saraylarnzda da grlmedik iler deil bunlar.
Hkmdar aday birden fazlaysa karde kan akmas
kanlmazdr.
Evet, tahmin ettiim gibi Fatihin karde katli fermanndan
vuracakt... Ardndan ne katilliimiz kalacakt, ne de barbarlmz...
Karde katli ok daha nce yaanmtr... diyerek kestim
lafn... Sylediklerim cann skm olmal ki, yeniden ttnn
yardmna snmak istedi; daha demin brakt purosuna
uzanrken srdrdm szlerimi.
Siz de ok iyi bilirsiniz ki Kabil, kardei Habili ldrdnde ne Osmanl imparatorluu vard, ne de Fatih Sultan
Mehmed...
Purosunu dudaklarna yerletirmeden nce, Haklsnz,
dedi hi acele etmeden. Ama unutmayn orada da bir iktidar
var. Henz ortalkta devlet yokken bile... Ailenin tek erkek
ocuu olmak, mala mlke ve dikkatinizi ekerim diilere sahip
olmak... Bir gelenek de diyebiliriz buna. Kadim alardan beri
iktidarn her zaman tek sahibi olmutur. Alayc bir tavrla
glmsedi. Sylenen laflar hatrlayalm: Devlet o kadar iffetli
bir gelindir ki, iki kiinin birden kars olamaz...

Bir dan tek kartal olur... Dnyay kurtaracak kii, ister kral
olsun, ister peygamber, her zaman yalnz bir kahramandr.
k ceketinin yakasna dklen klleri silkerken bir sre
konumasna ara verdi.
Kahraman her zaman yalnz bir adam olmak zorundadr.
Neyse, biz Prens Hamlete dnelim... Kral olan amca hem
lkeye, hem de anneye sahip olmu... Hamlet deliliin snrlarnda... Hem anne, hem krallk... Finalde ldrr zaten...
Biliyorsunuz, bu lgnlk da onun sonu olur. Tabii lkenin
de... Sizin zeki padiahnz ok daha nceden farkna varm
olmal bu acmasz gerein, belki Manisada ehzadeyken...
Belki de ok daha nce, Edirnede kck bir ocukken...
Henz Molla Graniyle karlamadan... Daha okumay, yazmay filan nemsemedii zamanlarda... Saray koridorlarnda
dolaan fsltlardan rendii kadaryla...
alacak ey! Bizim aziyenin ustas, Fatihle ilgili ne kadar ok ey biliyordu byle! Birden yanldm anladm. Ah
aptal kafam, kendimi ne kadar nemsiyordum. Hayr, Freud,
benimle ilgilenmiyordu... Ben onun hastas deildim, o da tpk
Nzhet gibi Fatihin peindeydi... Tpk Nzhet gibi benden
yararlanmak istiyordu. yle ya Dostoyevski ve Baba
Katilliinden sonra Fatih Sultan Mehmed ve...
Evet, o zamanlar bu dikbal, bu zgr ruhlu ocuun,
gelecekte ortaan en nemli figrlerinden biri olacan kimse
bilmiyor. Kendisi de bilmiyor. Bildii, her geen gn iinde
byyen korku. Prens Hamletin babasnda olmayan korku.
nk Kral Hamlet, kardei tarafndan zehirleneceinin
farknda deil, o nedenle rahat... O nedenle kaygszca sarayn
bahesinde uykuya dalabiliyor, sinsi kardei de bylece zehri,
rahatlkla kulandan ieriye... Ama ehzade Mehmed kanl
gelenekten haberdar. Atas Osmann z amcas Dndar Beyi
ldrttn biliyor. Gzlerinde, canm skan o tuhaf prlt
belirmiti yine. Dndar, Bizans Tekfuruyla iyi geinmek
istiyordu deil mi?
Sessizliimi kendisini onayladma sayd.
Bylece OsmanlIlarda ilk akraba kannn dkldn
gryoruz. Ne yazk ki, bu son olmuyor; hanedan yeleri akrabalarnn cann almaya devam ediyor. Henz Fatih olmayan
gen ehzade hakl olarak dehete dyor: Ya Alaeddin

Ali de ona kyarsa... Tahtadan atn hi dnmeden armaan

veren aabeyi mi? stelik balarnda herkesin sevdii adaletli,
vicdan sahibi babas varken... Ama bir gn babas lecek...
nl psikanalistin szleri artk tahamml edilmez hale
gelmiti.
Nereye varmak istiyorsunuz anlamyorum, diyerek dpedz
ktm. ehzade Mehmed, iktidarn garanti altna almak iin
aabeyi Alaeddin Aliyi ve babas Murad ldrtt demek
istiyorsanz...
Nezaketini hi bozmad.
Hayr, hayr, dedi ellerini bolukta sallayarak. Bunu da
nereden kardnz. Zaten konu ehzade Mehmed deil ki...
Onunla ilgilenmiyorum...
Ama baba katillii...
Ha o makale mi? Dostoyevski zerine bir inceleme... Grkemli padiahnz iin ayn incelemeyi yapmak biraz zor; hatta
imknsz... Kabul ediyorum, son derece ilgin bir kiilii var ama
psikanaliz de tarih gibidir. Yorum yapabilmek iin, bilgi ve
belgeye ihtiya duyar. Ne yazk ki, sizin kartal burunlu
padiahnz hakknda fazlaca malzeme yok. Oysa zavall
Dostoyevski, kiiliini ilmik ilmik paralara blmemize imkn
verecek kadar ok metin brakt bize... Romanlar yle dursun,
her yazs ayr bir psikanaliz konusu...
O zaman neden Fatihten sz edip duruyorsunuz?
Sorumu yantlamadan nce, ne doru eilerek, artk iyice
klm purosunu kl tablasnda ezdi.
Sizin iin...
Baklar cesaretle yzme dikilmiti.
Benim iin mi?
Artk gzlerinde en kk bir lt bile yoktu.
Evet, sizin iin... Sizi anlamak iin... Neden bu kadar ok
Fatihle ilgilisiniz? Bu padiah bilinaltmz neden bu kadar ok
megul ediyor? Bu taknt nereden geliyor? Bu takntnn
hastalnzla bir ilgisi mi var?
Yetmi ksur yl ncesinden gelen bu tuhaf psikanalistin
yznde yle anlamsz, yle bombo bir ifade vard ki, haliyle
kayglanmaya baladm.
Hastalm... Yani psikojenik fg m?
Kuru kuru ksrd...

Psikojenik fg... Balangtan sz ediyorsunuz, ilk tehisimizden... O tehis artk gemite kald... Daha ciddi bir meselemiz var...
Meselemiz... Bir de byle kapal konumazlar m? Bu deli
doktoruna duyduum fke giderek artyordu. Az nce kl
tablasnda ezdii puro daha pis kokmaya balamt. Benim
meselem neden seni ilgilendiriyor demek geti iimden... Sen
nce u iren kokulu puronu brak, yoksa damak kanserinden
leceksin diye kanlmaz akbetini sylemek istedim ama
ocukluumdan beri nezaketimi bozmam engelleyen o ey ne
ise, yine balad dilimi.
Neymi bu mesele? diye sormakla yetindim sadece.
Paranoyak izofreni... O kadar sakindi ki, sanki nezle olmusunuz, der gibi konuuyordu. Paranoyak izofreni. Aslnda
psikojenik fg, yani geici unutkanlkla paranoyak izofreninin
bir alakas yoktur. Ama sizde her iki hastalk birden
nksetmi... Hastalarmla hep ak konuurum. Psikoterapide
bu ok yararldr. Evet, ne yazk ki siz bir paranoyak izofrensiniz Mtak Bey...
Sanki kt bir i yapmm gibi savunmaya getim hemen.
Hayr, yanlyorsunuz, ben paranoyak izofren filan deilim.
Ben hatalarmdan dolay bakalarn deil, ncelikle kendimi
sularm... Oysa paranoyak izofrenler...
Kk bir kahkaha att.
Demek psikoloji de biliyorsunuz. Duraksad. O zaman
Nzheti neden ldrdnz? Madem kendinizi suluyordu- nuz,
zavallnn cann niin aldnz?
Artk son derece ciddi bir tavrla, adeta sular gibi konuuyordu.
stelik onun cann almakla hayattaki tek amacnz da ldrdnz. Sizi yaama balayan tek nedeni, o hastalkl tutkunuzu, onulmaz aknz da yok ettiniz. Bylece sadece Nzheti
deil, yaamnzn tek anlamn da ortadan kaldrdnz.
Yalan! diye bardm. Yalan, onu ben ldrmedim. Ben
bulduumda oktan lmt!
Sknetini hi bozmad.
Onu bir bakasnn ldrdn m dnyorsunuz? Evet
diyemedim, ah u drstlk duygusu, ah babamn hcrelerime
kadar sinmi szleri: Yapt hatann bedelini

demeyen insanlar, toplumumuzun felakete srklenmesinin

ba msebbibidirler.
Tamam, dedi lgn hekim, sessiz kaldm grnce...
Hakl olabilirsiniz... Belki de onu siz deil, u aynada grdnz adam ldrd... Hani u saldrgan adam.
Hakkmda her eyi biliyor olmas beni dehete drmt.
imdeki fkenin bydn, btn benliimi ele geirdiini
hissediyordum. Artk ne babamn otoriter szleri, ne annemin
efkatli
yumuakl,
hepsi
parampara
oluyordu.
Yumruklarmn kendiliinden skldn fark ettim, gzlerim,
masann ucunda, hemen nmde duran ahap kalemlie kayd.
Sapnda Fatihin turasnn bulunduu gmten mektup
aaca, Nzhetin boynuna sapladm cinayet aleti, ne
bekliyorsun daha, beni kapp, u akln cinsellikle bozmu,
ukala ihtiyarn da icabna baksana dercesine parldyordu.
Onun arsna uyarak elimi kalemlie uzattm, ama nl
psikiyatrm yandan beklenmeyen bir eviklikle kalemlii
nne ekti.
Ck, ck... Yapmayn Herr Mtak, herkesi ldremezsiniz... Sonra masann sa tarafndaki altn rengi an alp
sallamaya balad. m n, n n... Sanki bu sesi bekliyormu gibi annda ald kap. ri yar iki hastabakcnn ieri
girmesini beklerken, Tahir Hakknn gayriresmi iki asistan
etinle Erol daldlar odaya... Onlar grdme sevinerek,
aklamaya altm.
Ben masumum ocuklar, inanmayn bu adama, ben masumum...
Tamam Mtak Hocam... Sakin olun, diye teskin etmeye
alt Erol... Dtm duruma zlm gibi bir hali vard.
Zaten hep sevmiimdir bu ocuu... teki, etin, yani u
Nzhetle tartm olan, dmanca bir tavrla hareketlerimi
kolluyordu.
Bunu doktora anlatrsnz, diye hakkmda verilen hkm
hi tereddt etmeden yerine getireceini belli etti. imdi bizimle
geleceksiniz.
Bu insan grnml yamyamdan yardm gelmeyeceini
anlaynca yine teki, saygl delikanlya dndm:
Yapmayn Erol, akln pipisiyle bozmu bu adamn eline
brakmayn beni... Bunun niyeti kt, beni akl hastanesine
kapatmak istiyor.

Saygl delikanl da inanmad szlerime ama hi deilse,

kaba davranmyordu.
Sizin iin iyi olacak Mtak Hocam. Merak etmeyin biz de
yannzda bulunacaz... '
Olmaz! diyerek kapya doru atldm.
ki gen adam adeta havada yakaladlar beni...
Brakn... Brakn... diye haykrdm... Terbiyesizler... Sizi
Tahir Hakkya ikyet edeceim!
Erol bir yandan kollarm bastrrken, bir yandan mahcubiyet iinde syleniyordu...
Sakin olun Mtak Hoca... Sakin olun Mtak Bey...
Sesi giderek deiiyor, inceliyor bir kadn sesine dnyordu...
Mtak Bey... Mtak Bey...
Gzlerimi anca odann dekoru da deimeye balad.
Sigmund Freudun bir kbus evini andran muayenehanesi,
benim can skc yatak odama dnyordu. Yatak odamn
aralanan kapsndan uzanm bir kadn ba. Bizim Kadife
Kadmm endieli yz....
Mtak Bey, kusura bakmayn uyandrdm ama... Kapda
iki adam var... Polis olduklarn sylyorlar... Sizinle grmek
istiyorlarm...

Hayat ciddiye almayanlar, hayat da ciddiye almaz

Gecenin bir yars aldm uyku haplarnn marifetiyle szp

kaldm yatakta, adeta can havliyle doruldum. Neler olduunu
kavrayamasam da, hatta grdm ryann etkisi zihnimde
sryor olsa da Kadife Kadmm syledikleri dmann sava
meydanna yaklatn haber veren bir gzcnn zamansz
haykr gibi bir anda uyandrmt beni.
Polis olduklarn sylyorlar...
Halbuki polis olduunu syleyen adamlarn er ya da ge kapm alacan biliyordum. Karn durmas, gnein mas,
Nzhetin cesedinin bulunmas gibi kanlmaz bir olayd bu.
Gya hazrlanmtm, gya ne olursa olsun soukkanllm
koruyacak, ilediim cinayetten bihabermi gibi davranacaktm.
Ama hazrlanmak bakayd, yapmak baka...
nk, polis olduunu syleyen adamlar, hi kapm almamt... nk, annesinden, Kadife Kadma yadigr kalan bu
iyi aile ocuu, bugne kadar hi kimseyi ldrmemiti.
Herkesin kendi halinde efendi bir adamdr diye dnd bu
sinsi mahluk, daha nce hayatta en ok sevdii kiiyi boazlamamt. nk, kendi mesleini bile yapmaktan aciz, bu
beceriksiz ahsiyetin, daha nce hi kanl srlar olmamt...
Yzmdeki korkuyu grd iin Kadife Kadmn da gzlerinde derin bir endie... Neler oluyor Mtak Bey? Cesaret

CiA

edip bunu bile soramad kadncaz. Ben de aklamaya almadm zaten.

Nasl? Polis mi?
arm adam numaras. Bundan sonra her sktmda
bavuracam riyakrlklardan biri. Kendi paasn kurtarmak
iin peynir ekmek yer gibi yalan syleyecek bir katilin, sradan
sahtekrl...
Allah Allah ne istiyorlarm sabah sabah!
Ellerimle sakin sakin gzlerimi ovuturdum... Memleketin
namuslu vatandalarna da uyku uyutmuyorlar canm... Saf
kadnn kahverengi gzlerindeki endie kaybolmak zere...
Belki de u hrszlk meselesidir Mtak Bey... Geen hafta
mahalleye dadanan haramiler var ya... Hani bizim kapy da
zorlamlard...
Zavallnn kafasndaki en byk su hrszlk... nk onu
sk sk hrszlkla sulard teyzem...
Valla ben almadm hanmcm... ocuklarmn lsn
greyim...
Ne zaman sylemiti bunu... Yllar nce anneannemin yakut
gerdanl alndnda... Daha gencecik bir kzd... Ben
niversitede asistandm... Nzhetle akmzn en ateli zamanlan... Anneannem iin ok nemliydi bu tak, ona ninesinden kalm... ok severdi ninesini, o yzden teyzeme de onun
adn vermiti: aheste... Teyzemin aksine ok iyi bir insanm
aheste Hanm, anlata anlata bitiremezdi anneannem.
Dnnde takm bu gerdanl boynuna... Altn bir
gerdanln yedi ucunda, yedi krmz yakut. Kpelerinde de ayn
krmz talar ama daha kkleri... smi bile vard: em-i Lal...
Suskun gz... Ya da sevgilinin alamaktan kan anana
dnm gzleri... Her neyse ite... Kadife Kadnm syledikleri
doru kmt sonra, alzheimer olan anneannemin ilalarn
saklad kk ekmecede bulunmutu em-i Lal... Sonra o
gerdanl ben, Nzhete vermitim, kpeleriyle birlikte. Birine
sevdiimi sylemek benim iin ok zordu, ama kolayca hediye
verebiliyordum... Babamn hislerini gizleyen ketum surat,
annemin sular seller gibi cmertlii... Allahtan, aheste
Teyzemin iftiracln almamm... Nasl da kendinden emin
sulamt kadncaz...
kar bakalm, u aldn gerdanl...

Zavall Kadife, demek o gnden bu yana en byk korkusuydu hrszlkla sulanmak... Birinin maln almak... Oysa o
grkemli konan tek erkek evlad, Bahariyedeki beylerin en
kibar Mtak Bey, dn gece acmaszca birinin canm almt...
Birinin mi? Hayr, bir zamanlar Kadife Kadmm bile, Th th
Allah nazardan saklasn, birbirinize pek yakyorsunuz,
dedii, daha o zamandan kkn gelini olmu Nzhetin... Hem
de elimdeki ttektup aacan vahice... Hem de eski
sevgilisinin kuu gibi ince uzun boynuna saplayarak.. Hem de
kimseye grnmeden, kimseye sezdirmeden... Kimseye mi? O
zaman polis olduklarn syleyen adamlarn kapmda ne ii
var? Yoksa o tela, o panik iinde bir iz mi braktm? Hayr,
parmak izlerimi bulmalar imknszd, silmitim derginin iini,
kapan... zene bezene, sadece derginin kapan m, kitab
da, perdeleri de, elektrik dmelerini de... Neredeyse btn bir
evi... Mutfakla alma odas hari... Niye temizlemedim ki
oralar. nk telefon almt, nk pa- niklemitim... Neyse,
neyse, anlayacaktm nasl olsa, sakin olmalydm...
Aklmdan geen bu dncelerden habersiz hl kapda
bekliyordu Kadife Kadn... Daha ne kadar durdurabilirdim ki
onu? Daha ne kadar geciktirebilirim ki bu yzlemeyi? Daha ne
kadar bekleyebilirdi kapda polis olduunu syleyen adamlar?
Tamam Kadife, dedim, olan bitenden haberi olmayan
kadncaza. Beyleri ieri al, ben de hemen geliyorum.
Kadife Kadmm admlarnn yanklar koridorda oktan
kaybolmu olmasna, pijamalarm karp dn giydiim pantolonumu, stelik ts var m yok mu aldrmadan, hzla
bacaklarma geirmeme, hatta gmleimi giyip dmelerini
iliklemeye balamama ramen bir ses kulaklarmda inatla
nlamay srdryordu.
Sahi, onlar kandrabileceini mi sanyorsun?
Hayr, bu Kadife Kadn deildi. Bam kaldrdm, dn
akam banyonun aynasnda karlatm adamd; imdi de
gardrobun kapandaki aynadan bana bakyordu.
Polis olduunu syleyen adamlar sokakta, niversitede,
sorgu odasnda hep seni beklerken bulacaksn, onlar kandrabileceini mi zannediyorsun?

lgilenmez grnerek, giyinmeyi srdrdrdm.

Yzme bak! diye uyard serte. Grmezden gelerek bu
iten yakan syramazsn...
Sesi azarlamaya dnmt.
Kendini kandrma... Sen bu ii beceremezsin. Zayf olduunu ikimiz de biliyoruz... Karakterin zayf... Kiiliinde
sorun var...
Adam konutuka sesi babamnkine benziyordu. Galiba
terlemeye de balamt...
Bu dk karakterinle, devlete kar m geleceksin? Devletin memurlarn aldatmaya m alacaksn? Ben milli emlak- ta
alrken ne sahtekrlar grdm. Hepsi cebinden kartrd
seni. Ama kodesi boyladlar sonunda... Akln bana topla,
derhal suunu itiraf et. Bu memlekette polisten kalmaz.
Bir an gerekten de babam konuuyor sandm. Bir an, o
hep konutuunda olduu gibi kendimi, yetersiz, beceriksiz,
aresiz hissettim. Bir an gerekten de itiraf etmeyi istedim...
Evet memur bey, katil benim. Dnyaca tannm, lkemizin
az sayda yetitirdii deerli insanlardan, tarih profesr
Nzhet zgeni ben ldrdm... Aklm bamda deildi ama
yaptm... Mektup aacayla... Mektup aacan dn gece
Topkap Saraynm aklarnda denizin karanlk sularna atarak...
Aynadaki adam glmeye balad... Kahkahalarla glyordu,
katlrcasma... Aka alay ediyordu herif benimle... Hayr, bu
adam babam deildi... Babam asla alay etmezdi; yaamak ciddi
bir iti, laubaliliin lzumu yok...
Hayat ciddiye almayanlar, hayat da ciddiye almaz.
Babam haklyd, beni ciddiye almayan bu adam ciddiye
almama gerek yoktu. Gszln, bakasnn hatalarn
yzlerine vurarak gidermeye alan zavall bir suretti o. Benden daha beter bir ucube...
Hayr, dedim aynadaki sahtekra. Teslim olmayacam...
Tek kelime bile itirafta bulunmayacam... Gleri yetiyorsa,
onlar itiraf ettirsinler...
Umutsuzca ban sallad.
Zavall Mtak... Yanl yapyorsun... Onlar kzdracaksn... ok kt olacak... Birden sesini ykseltti. Geri zekl,
grmyor musun, canna okuyacaklar...

CL1

Aka hakarete vardrmt ii ama ne yaparsa yapsn artk

babama benzeyemiyordu. Yksek sesle konuan zavall bir
adamd ite... Bunu yzne haykrmak, belki de hakaret etmek,
aalamak, hatta suratnn ortasna bir yumruk indirmek
istedim. Fakat bunlar yapmayacak kadar aklm bam- dayd.
Ben gl bir adamdm. Polislerin dikkatini ekmeye hi niyetim
yoktu. Seninle sonra grrz, diyerek sakince srtm aynaya
dndm... te olmutu; zayf olduumu iddia eden o takntl
herif artk yoktu. Anneannemle iki kznn yan yana ektirdii
gm ereve iindeki sararm fotorafa bakarak, gmleimin
dmelerini iliklemeye koyuldum yeniden.
Mtak yalan sylemeyi hi beceremez.
Hayr, aynadaki adam deildi konuan. Kimdi yleyse?
Anneannem mi, teyzem mi, annem mi? Hangisi sylemiti bunu?
nden biri olduundan emindim ama kim?
Drst ocuk da ondan.
Bu, annemdi ite... Onun her zaman yumuak, her zaman
uysal, her zaman efkat dolu sesi... Ama yanl duymutum,
drst kelimesini kullanmamt.
Terbiyeli ocuk da ondan.
Teyzem burun kvrmt. ok belirgin olarak grmtm
bunu. Anneannemin kulana eilerek, Salak da ondan, diye
fsldamt.
Benim gibi annem de iitmiti kz kardeinin szlerini ama
duymazlktan gelmiti. lgin olan, ok sevdii koltuunda, iki
kznn arasnda oturmu bo gzlerle bahedeki havuza bakan
anneannemin tepkisiydi...
ensin salak, demiti fkeyle... Bir kocay bile elinde
tutamadn.
Arszca glmt teyzem...
Ama bu aptal da sevgilisini tutamad... Ne gzel bir kzd
Nzhet... Sonunda senin gerzek torununu brakp Amerikala- ra
kat ite... Akll kz...
Hayr, byle bir konuma olmamt, olamazd; nk o
zamanlar Nzheti tanmyordum... O zamanlar sadece aziye...
Anneannemin bo gzlerle szd havuzun kenarnda aziyeyi
dudaklarndan ptmde... Fotoraftaki kadnn gzlerinde
ayn sulayan ifade, azlarnda ayn ayplayan cmle:

QQ

Ama o senin kardein...

Hzla dndm... Aynadaki adam pis pis srtyordu hl...
Hayr, onu dinlemeyecektim... Yalan sylemeyi herkes gibi ben
de pekl becerebilirdim. Hayr, ben ne drst, ne de terbiyeli
bir ocuktum. Ben rezil, alan dik ls bir adamdm. rnek
insan babamn btn ikazlarna ramen vazifesini yapmamak
salhiyetine sahip bir yurtta, bilimi umursamayan bir tarih
profesr, cinayet ileyecek kadar kt biriydim. stelik
kkken de kardeim saylacak bir kz dudaklarndan
pmtm.... Var myd daha tesi?

Dklen, yere, bela t ile kanndr

Alelacele yzm ykayp, alma odama getiimde polis

olduklarn syleyen adamlar, beni bekler buldum. Kr sal,
orta boylu olan, teklifsizce koltuuma yerlemi; dn gece
masamn zerinde unuttuum Babingerin Fatih Sultan Mehmed
ve Zaman kitabnn Trke nshasnn sayfalarn merakla
kartryordu. Genten, uzun boylu olan ise ktphanemin
nnde ayakta dikiliyordu; eyvah, tam da Tolstoy- lar
sraladm rafn nnde... Sa elinin iaret parman Sava ve
Bar m son cildinin stne koymu, neredeyse aradaki Kroyer
Sonat ekip Evet Mtak Bey, dn cinayetten nce bu kitab
okuyormusunuz, diyecek gibiydi. Birden kaygmn ne kadar
yersiz olduunu fark ettim. Sakladm kitab grse ne olacakt?
Hem o kitab okuduumu nereden bilecekti? Hadi bildi diyelim,
Tolstoyun hikyesindeki cinayetin beni Nzheti ldrmeye
azmettirdiini nasl anlayacakt? Yine de alma odamda
bulunmalar, canm skyordu. Ah Kadife Kadn, ah, niye
almt ki onlar buraya? Salonda konumak daha iyi olmaz
myd? Yoksa ben mi sylemitim, onlar buraya almasn?
Neyse olan olmutu.
Gnaydn.
eri girdiimi fark eden kr sal polis glmseyerek ayaa
kalkt ama kitab elinde tutuyordu hl.
Kusura bakmayn masanza oturdum. Elindeki kitab
gsterdi. Fatih, en ok merak ettiim padiahlardan biri...

Babingerin kitabn grnce dayanamadm. Daha birka ay

nce bitirmitim...
Elbette inanmadm sevimli polisin Fatih merakna...
Nzhetin yatak odasnda da ayn kitab bulduklar iin azm
yokluyordu.
Gnaydn, diyerek ncelikle ne kadar terbiyeli biri olduumu gsterdim. Tarih seviyorsunuz demek.
Usulca kitab masaya brakt.
ok severim... Tarihilere byk saygm vardr. Annem
tarih retmeniydi... Sesini alaltt. Sizin gibi uzman deil...
Lisede...
Rica ederim, yle tarih retmenleri vardr ki, bizim profesrlerden ok daha deerli insanlardr...
Szlerim houna gitmiti, iten bir glmseme belirdi duduklarmda. Birka adm atarak elini uzatt.
Ben Nevzat... Bakomiser Nevzat... Arkadamz da Ali...
Komiser Ali, diye tamamlad sert bakl gen adam. Ne
kadar ok kitabnz varm... Bakomiserimin evindekilerden
bile fazla.
Bakomiserinin glmseyiinin bir benzerini kondurdum
kendi dudaklarma.
Sever misiniz kitaplar?
Alinin gen yznde mahcup bir ifade belirdi...
Severim aslnda da, dedi amirine kaamak bir bak
alarak... Pek vakit olmuyor. Tolstoyun Sava ve Bar m
gsterdi. Bu yazarn deil, ama Dostoyevskinin bir kitabn
okumutum smini karamad. Siz vermitiniz ya bakomiserim... Neydi ya? Hani bir renci var, hukuk mu ne okuyor. Tefeci bir kadn baltayla doruyordu... Para iin... Sonra
vicdan azabna dayanamayp teslim oluyordu...
Nevzat glmeye balad.
Allah iyiliini versin Ali... Nasl unutursun? Su ve Ceza,
Dostoyevskinin bayapt.
te gelmitik yine Dostoyevskiye... Sadece Dostoyevski mi?
Babingerin Fatihi de buradayd, tpk Nzhetin yatak
odasnda olduu gibi.... Hi kuku yok, Freud da skn ederdi
birazdan... stme alnmadm ama tartmaya katlmamak da
olmazd.
Mthi bir roman... Raskolnikov da ilgin bir kahraman...
Esmer yz d Alinin.

Evet, evet ite o adam... Ama kahraman deil bence, zayf

karakterli biri...
Vicdanl desek...
Yardmcsnn szlerini dzelten orta yal polis, gzlerini
yzme dikmiti. Vicdanl olanlar iledikleri cinayetleri en ksa
zamanda itiraf ederler mi demek istiyordu? Ali de ba- komiseri
gibi baklarn bana evirmi, prdikkat izliyordu. Sanrm
itiraf etmem iin beni ynlendirmeye alyorlard. Hani
Amerikan filmlerinde iyi polis-kt polis olur ya, bu ikisi
karma gemi daha gelikin, daha karmak bir oyun sahneliyorlard. Ama o kadar kolay deildi, Mtak Serhazinle
kedinin fareyle oynad gibi oynayamayacaklarn anlayacaklard.
Vicdanl demek bence de daha doru, diye gya destekledim Bakomiser Nevzat. Birini ldrdkten sonra insan,
yaamn nasl srdrebilir ki? Hibir ey olmam gibi... kisi
de sessiz kalnca, sormam gerekeni dile getirdim. Size nasl
yardmc olabilirim? Yoksa u hrszlk meselesi mi? Kurt
polisin gzlerinden belli belirsiz bir k geti.
Ne hrszl?
Mahallemize bir hrsz etesi dadand... Kapsn yoklamadklar ev kalmad... Duraksam gibi yaptm. Ama siz bu
meseleyle ilgili deilsiniz galiba?
Deiliz, dedi daha yal olan. Biz cinayet masasmdanz...
Tam karmda duruyordu, yaptm her hareketi grebilecek
bir konumda. Yardmcs Ali ise yandan beni szyordu; tabii
bakomiserinin kardklarn o grecek. Tecrbeli iki avc gibi
etraf evirmi, zerime ullanmak iin yanl yapmam
bekliyorlard. Bir an elim ayam boanacak sandm. Banyo
aynasndaki adamn marazi sesi nlad kulaklarmda: Zayf
olduunu ikimiz de biliyoruz... Karakterin zayf... Galiba
haklyd, ben bu iten kurtulamayacaktm. Nerdey- se
vazgeecektim ki, Hayr, dedi iimdeki kahraman, yoksa
eytan m demeliyim. Onlara kim olduunu gster.
ster ruhumun derinliklerinde gizlenen ve nadiren ortaya
kan o kahramandan gelsin, ister dn geceye kadar aramn ok
da iyi olduunu syleyemeyeceim eytandan, houma gitti bu
ktcl ynlendirme...

Cinayet masas m? dedim gzlerimi iri iri aarak. Sesimdeki aknlk da en az yzmdeki hayret kadar baarlyd.
Bir ey mi oldu?
Tecrbeli polis, az nce kalkt koltuumu gsterdi.
Buyurun, oturun isterseniz.
ahane! Demek, inanmaya balamlard. Verecekleri felaket
haberinin beni sarsacandan korkuyorlard.
Yoo, niye oturaym ki... Anlamak istermi gibi yzlerine
baktm... Neler oluyor?
Nzhet... Nzhet zgeni tanyor musunuz?
Duyarsz, duygusuz, seni hi nemsemiyorum diyen bir
Invrla sormutu gen polis...
Kalarm attm.
Tabii tanyorum... Ve onlar sormadan akllarn kemiren
.sorunun cevabn da verdim. Daha dn telefonla konutuk.
Zaten bugn de buluacaktk...
Bugn de buluacaktk, nereden kmt imdi? Ah salak
Mtak, ah! Kendimi rolme bu kadar kaptrmamalydm. Niin
buluacaktnz derlerse ne diyecektim?
Ne konumutunuz dn?
Oh! Neyse ki atladlar... Ama hayr, bu soruyu yantlamamalydm. O kadar ok kayglanm olmalydm ki, kendi endiemi dile getirmeliydim.
Niye sordunuz? Ne oldu ki?
Uyank polis zerime diktii baklarn geri ekti, ama
midece bir anlna, aklamasn yaparken yine beni incelemeye
balamt bile. Nasl tepki vereceimi anlamaya alyordu.
zgnm Mtak Bey... Ne yazk ki Nzhet Hanm ld...
Bam usulca geriye attm, gzlerimi krptrdm, alt enemi
hafife sarkttm.
"ld m? Nasl yani?
"Boynuna saplanan sivri bir cisimle... Sanki yeil bir nunto
giyip sokaa yle kmt, der gibi sakin bir tavrla unlatyordu
Ali. Psikopatn teki, kadn boynundan baklam... Tek
darbe...
Kklmde anneannemin anlatt bir masal vard.
ehzademiz, yedi bal devin, en byk ban kesmek iin
boynuna klcn sapladnda, dev dile gelirdi.

ok ac ekiyorum, bir daha sapla da kolayca leyim.

Ama bir daha saplarsa devin iyileeceini bilen ehzademiz klcna
bir daha dokunmazd. Demek ki ben de ehzadeyi rnek alarak...
Sadece bir kez saplamtm mektup aacan Nzhetin boynuna. Belki
de ikinci kez saplasam, Nzhet iyileecek...
Kadncaz sesini bile karamam... Annda can vermi oturduu
koltukta, yere bile dmeden. Katil ok da ustaym dorusu, yle
saplam ki ba, boynundaki gerdanlk bile olduu yerde kalm...
Gerdanlk m? Gerdanlk yoktu ki Nzhetin boynunda. Emin miydim,
gerekten de yok muydu? Nzhetin boynundaki k... Sokak
lambasnn yansmasyd. Mektup aacana arpan sokak lambasnn
yansmas... Hayr, gerdanlk filan yoktu, kesinlikle yoktu... O zaman
benden sonra gelen birisi... Birisi mi?
Nevzat tutmasa yere decektim; yle ani bir ba dnmesi, ani bir
sarsnt...
Aman Mtak Bey, dikkat!
Rengim iyice atm olmal; o ruhsuz, duyarsz gen polis bile
umursamazln brakp, yetimiti yardmma.
Tamam tuttum bakomiserim...
yle koltua tayalm...
ki polisin kollarnda bir katil... Koltua kerken Kadife Kadnm
kk l...
Aman Allahm, Mtak Bey! Ne oldu size?
Ne zaman girdi bu kadn ieri? Bir sre baygn m kaldm yoksa?
Baygnken konutum mu?
Nevzatn sakin, kendinden emin sesi.
Su yetitirin... Su iyi gelir.
Yava yava aydnlanan dnya; belirginleen yzler, eyalar,
kitaplar, fotoraflar... Dman tarafndan ele geirilmi smam;
alma odam... Dman m? Hi de dmana benzemiyor bu Nevzat...
Sanki krk yllk dostmuuz gibi ne de gzel Nevzat diyordum devletin
polisine... Ama hakszlk da etmeyeyim, adam da hl rpmyordu
benim iin...
Pencere Ali, u pencereyi biraz aralasana.
Alan pencereden ieri szlen gn , kapal odann ar
havasn tazeleyen buz gibi bir rzgr... Derin derin ektim iime.

r
Dzenli nefes aln Mtak Hocam, dzenli...
Mtak Hocam m? Dzenli nefes alrken, bu kr sal ba- komiser
de beni sevdi galiba diye geirdim aklmdan... Sonra bunun ne kadar
tehlikeli bir kan olduunu fark ettim. Katilin gvenecei en son kii
polistir. Yine mi babam, yine mi onun nl polisiye romanlar? Ama
polis genellikle aptalca davranr. Sulularn korkmas gereken kii
aslnda zel dedektiflerdir... zel dedektifler... Beni sorgulayan kiiler
zel dedektif olmadna gre... Hayr, ba polisle gerek anlamda
hibir zaman belaya girmeyen babamn hezeyanlar bunlar. Sakn
inanma, polisler asla aptal deildir... Ukala polisiye roman yazarlarnn
kendi dedektiflerini nemsetmek iin yaygnlatrmaya altklar,
uymaca akll babamn da kolayca kand bir safsatayd bu. Polisler
isterse, btn faili mehul cinayetleri...
Daha iyisiniz ya Mtak Hocam... Yznze biraz renk geldi.
Bu aldatc szleri aklm kartrmak iin sylyorlard. Polisler
isterse benim gibi btn katilleri...
u sudan bir yudum...
Kadife yine karmda. Uzatt bardaktan bir yudum itim. Bo
kuyuya den ta gibi, saatlerdir tek lokma girmeyen midemde tatsz bir
arlk oluturdu damlalar... O anda anladm ba dnmesinin nedenini;
alk... Ama dn leden beri yemek yemediimi aklayamayacam
iin yiyim, dedim glmsemeye abalayarak. Ben iyiyim... Teekkr
('derim... Kadifeye dndm. Bir an nce bu kadn odadan
uzaklatrmam gerekiyordu. Nzhetin ldn renirse hikyemizi
btn teferruatyla sayar dkerdi: Ah polis abi, bilmezsiniz Aksarayn
en byk yangnyd bunlarn ak... Buna meydan vermemek iin
azarlar gibi otoriter bir sesle sylendim:
Beylere bir ey ikram etmemiiz...
Kadife ezildi, yerin dibine geti.
Soracaktm da Mtak Bey, siz fenalanca...
Yok, ben iyiyim. Polislere dndm. Ne iersiniz?
Kibar adamd Nevzat.
Zahmet olmasn.
Zahmet olacak bir ey yok... diye steledim. Hem ben de sizinle
birlikte ierim. Birer Trk kahvesine ne dersiniz?

Peki o zaman, benimki sade olsun...

Bakomiseri gibi ekingen deildi Ali.
Ben neskafe alaym. Stl olursa ahane olur. Bol ekerli...
Tamam, hemen yaparm, diye toparland Kadife Kadn.
kmaya hazrlanyordu ki... Benim Trk kahvesi de bol ekerli
olsun, diye uyardm. Her zaman sade ien adam, ne oldu da bol
ekerli kahve istiyor bak belirdi gzlerinde, alktan bitap
dm bedenimi toplamam lazm diyecek halim yoktu. Neyse
ki, anlayl bir kadn olan Kadife yzmdeki soru sorma
ifadesini grnce, sessizce kt odadan. Ben de usulca
toparlandm koltukta...
Peki ne zaman olmu bu olay? Nzhet diyorum...
Akam, 19:00la 20:00 aras...
Ktphanenin sanda duran odadaki tek iskemleyi ekip
karma yerleti Nevzat... Siz konutuunuzda saat kat?
Hatrlamaya alr gibi yaptm.
Hm... ya da drt olmal... buuk diyelim...
buuk, diye yineledi sanki ok nemliymi gibi. Nzhet
Hanm m sizi arad, yoksa...
O arad...
Elbette ne konutuumuzu ok iyi biliyordu. Tahir Hoca
konuyu anlatm olmalyd onlara... Ama yalan syleyip sylemediimi anlamak iin bilmiyormu gibi davranyordu. Niye
aram?
Yemee davet etmek iin... Tahir Hocay da arm.
Nevzatn yz kart.
Tahir Hakk Bentliden mi sz ediyorsunuz? u nl profesr?
Nasl yani? Hocayla henz konumamlar myd? lk bana m
gelmilerdi yani? Eyvah, o zaman ellerinde benimle ilgili bir delil
vard.
Maktulun cep telefonundaki teki numara olabilir bakomiserim, diye meseleye aklk getirdi Ali. Giderek bu gen polisi
de sevmeye balamtm... Aradk, cevap vermiyordu ya... Hani
bir kadnn adna kaytl olan telefon.
Berrin Hanm, hocann rahmetli kars... Nur iinde yatsn,
dnya iyisi bir kadnd. Hoca rahat alsn diye btn krtasiye
ilerini o stlenmiti. Telefon onun zerine, fatu

ralar onun zerine, banka hesap numaralar onun zerine...

Tabii bunlar da polislere sylemedim.
Bir dakika, bir dakika... diyerek yaknda renecekleri
bilgileri aktarmaya baladm. Dn gece hoca beni arad. Sanrm 20:30 gibi, belki daha nce. Nzhete ulaamyormu...
Telefonu cevap vermiyor, dedi. Ben de sesini ksmtr filan,
dedim. Nasl bilebilirdim ki...
nemli bir noktay yakalam gibi ldad Nevzatn kahverengi gzleri.
Niin aryormu Nzhet Hanm?
Yemee gelemeyeceini sylemek iin...
Ali de dikildii yerden katld konumaya.
Sizi dn gece iin mi davet etmiti?
Evet, Tahir Hocayla ikimizi arm... Hoca da benim gideceimi dnd iin...
Yeniden bakomiser girdi araya.
Siz de mi gitmediniz?
Gitmedim deil gidemedim. Nzhet son anda arad... Saat
buukta aranp, akam yemeine davet edilirseniz... Bir de o
korkun havada... Gelemeyeceimi syledim.
Mutfaktaki hazrln ne iin olduu anlalyor, dedi Ali
srtn yaslad ktphaneden uzaklaarak. Keke gitseymisiniz Mtak Hocam...
Evet, bir Mtak Hocam daha... Aliyle de senli benli olduk
anlamna m geliyordu bu? Bilmiyordum ama gen polis nkteli
konumasn srdryordu.
Nzhet Hanm, acayip sofra kuracakm size... Hazr mezeler, arap, meyveler, tatl filan... Tam bir len...
Ama yarda kalm... diye kesti Nevzat. Eve gelen biri...
Kim o biri, ben miyim? Yoksa sonradan gerdanl brakan kii
mi? Gerdanl brakan kii... Baka biri mi var?
Cesedi kim bulmu?
Kendiliinden dklmt szckler azmdan. Yadrgayacaklarn sandm, yadrgamadlar.
Sezgin... Nzhet Hanmm yeeni... Saat 21:00 gibi eve
gelmi... Halasna imzalatmas gereken bir evrak varm. Alt kata
inince kapnn aralk olduunu grm...
Aralk m? Hayr, ben kapy sk sk kapatmtm... Eminim
bundan... Emin miyim? O tela iinde... Nzheti ldrlm
halde bulmak... stelik bu ii kendimin yaptn

dnmek... O srada yaptklarmdan nasl emin olabilirim?

Belki gerekten de Nzhetin boynunda bir gerdanlk vard,
belki karken kapy da kapatmadm...
Evet, kap aralkm... Sezgin Bey zili alm, ses gelmeyince
ieri girmi ve halasnn cesedini bulmu. Nevzatn gzleri
geldi yine yzmde durdu. Sahi siz tanr msnz bu Sezgini?
Kkln bilirim. ok tatl bir ocuktu. Nzhete sylemesem de keke bizim de byle bir olumuz olsa diye geirirdim iimden... Nzhet de ok severdi Sezgini ama galiba
eskiden... Dn telefonda ne demiti!
Halas biraz ikyetiydi, diye baladm anlatmaya. Sezgin
oturduklar apartman satmak istiyormu. ok paragz biri
olmu diye dert yanyordu.
Szlerim ikisini de heyecanlandrmt, Ali daha atik davrand.
Baka mirass var myd Nzhet Hanmm?
Eski sevgilimin kiisel tarihine girersem laf dnp dolap
bana gelecekti, ama kukular Sezginin zerine ekmek de
iime geliyordu.
Sanrm, o kadar yakn baka akrabas yoktu...
Yani imdi apartman Sezgine mi kalacak?
Sadece apartman deil, dedim sesime gizemli bir ton katarak. Beyolundaki han da...
Hayr, iimde nadiren ortaya kan o kahraman deil, dpedz eytan konuuyordu artk. Kendi ilediim cinayeti
masum bir insann zerine ykmakta hibir saknca grmyordum.
lginmi, dedi Nevzat ayakta dikilen yardmcsna bakarak. Sezgin bunlardan hi bahsetmedi bize...
Frsat karmak istemedim.
Sizce o mu yapt bu ii?
Tongaya decek bir adam deildi Nevzat.
Bilmiyoruz Mtak Bey... Ama yaknda ortaya kar. Biz
dn geceye dnelim. Nzhet Hanmm mutfana... Alinin de
syledii gibi mutfakta birka kiiye yetecek kadar yiyecek
vard. Tahir Hakkyla sizden baka misafir davetli miydi?
Yalan sylememi gerektirmeyen bir soru, rahata cevapladm.

Sanrm baka kimse yoktu, Nzhet sadece Tahir Hocadan

bahsetti.
nzn tankl eskiye dayanyor olmal... diye baka
bir sayfa at gen komiser. Yakn mydnz?
Yakn mydk? O benim hayatmn anlamyd, yaammn
sultanyd, aldm her nefes, gzm her krpm, kalbimin
her arp onun iindi... Bunlar sylemedim tabii. Soruyu
Nzhet olarak deil, mz olarak alglam gibi yaptm.
Yakndk tabii. Tahir Hocayla ok eskiden tanrz. Faklteyi bitirince akademide kalmam salayan da oydu. Sende
fil hafzas var, demiti, senden iyi tarihi olur... Artk o hafza
kalmad tabii.
Ya Nzhet Hanm?
Bam evirince Alinin inat baklaryla karlatm.
O ne zaman girdi hayatnza?
O hep vard. Ne zaman tantmz bile tam olarak hatrlayamyorum. Nzhet ve hayat... Aslnda bu ikisini ayrmam
imknsz. Onunla tanmadan nce bile Nzhetin varlndan
haberdarmm gibi geliyor bana. Evet, sanrm yaad m
srece o hep vard.
Nzhet hep vard. Ama hoca, benim gibi onu da asistan
olarak yanma alnca biraz daha yakn olduk tabii... ok iyi bir
uratrmacyd, ok da iyi bir arkada... ok yardm dokunmutur bana... Tabii benim de ona... Ama asl teekkr
Tahir Hocaya borluyuz. Neyse, sonra Nzhet yurtdna gilt i.
Baarl, deerli bir bilim insan oldu. Hepimizin gurur
kayna...
timi kaplayan keder bu kez yapmack deildi ama Aliyi hi
etkilemedi.
"te ben de buna aryorum, dedi ellerini ceketinin cebinden kartarak. Nzhet Hanm gibi nemli bir tarihiyi, bir
bilim insann kim ldrmek ister?
Tabii ki ben... Sylediiniz gibi nemli bir tarihi olmas...
Ha, bir nedeni daha var, hayatm mahvetmesi... Ben de onu
mahvettim ite. Kariyerinin en parlak dneminde...
Kariyeriyle ilgili olduunu sanmyorum... szleri dkld
dudaklarmdan... Neden byle sylediimi bilmiyordum, galiba
artk aklm dilime sz geiremiyordu. Galiba vicdan azabna
dayanamayan Raskolnikov gibi sonunda ben de itiraf
edecektim yaptm canavarl, iki polisin aknlkla

bana baktn fark edince toparlamaya altm, nemli bir

tarihi dediniz ya o sebepten... Yani mesleki bir kskanlk olduunu dnmyorum. Btn tarihiler hayranlk duyard
ona.
Hayranlk, diye yineledi Nevzat. Hayranln olduu yerde
kskanlk da vardr. Pek ok cinayetin altnda kskanlk yatar.
Nzhet Hanm byle delice kskanan meslektalarndan biri...
Sanrm kibarlndan, onu kskanr mydnz diye sormak
yerine byle dolambal konumay semiti.
Haklsnz... Bizim meslekte de kskanlk ok olur ama
bunun iin birbirini ldren profesrler grmedim.
Yani ekitii, grlerinin uyumad biri yoktu diyorsunuz. Bakmayn byle sylediine asla ikna olmamt. Sa
elinin kaim parmaklar, bir gnlk sakaln glgeledii enesinde
gezinirken iddiasn baka szcklerle dile getirmeye alt.
Annemden bildiim kadaryla tarih, yorumun nemli olduu bir
bilim dal... Vesikalar nemsiz demiyorum ama tarihiler ok
farkl deerlendirmeler yapabiliyorlar. Yani bir tarihinin ak
dediine, teki kara diyebiliyor. stelik baz konular ok da
nazik olabiliyor.
Nazik mi?
Uzman karsnda konumann gln yaayan bir
amatr gibi skntlyd.
unu demek istiyorum. Bizim iin neredeyse kutsal saylacak baz padiahlar var.
Mesela Fatih Sultan Mehmed, diye azlarndaki baklay
kard Ali. Millete gurur kaynamzdr byk hakan. Evet,
diyelim ki Fatih Sultan Mehmed... diye gen meslektan
destekledi Nevzat. Yanl biliyorsak ltfen dzeltin. Nzhet
Hanmm ilgin bir tarihi olduunu rendik... Alldk
grleri rtmeyi, sarsc, hatta insanlar fkelendirecek
yorumlar yapmay seviyormu, yle deil mi?
Tam olarak yle Nevzat Bey... Bu kadar ksa srede, bu
kadar doru bir kanaate varm olmanz ilgin.
Rahatlad, iskemlesine yasland.
Nzhet Hanmm yatak odasnda... Masann zerinde duran
Babingerin kitabn gsterdi. Bu kitab bulduk.
Hi armam gibi ellerimi usulca aarak, bam hafife
yana yatrdm.

r
Normal... Nzhet de benim gibi Klasik Osmanl Dnemi
konusunda uzmand. Fatih Sultan Mehmed o dnemin en
parlak hkmdar. Bu kitap da biraz oryantalist bir bak as
tamasna ramen, Fatih hakknda yazlm en iyi metinlerden
biri.
Tamam, buraya kadar normal. skemlesinde, yeniden ne
doru eildi Nevzat. Bu kitabn yannda bir de dergi vard.
nanlmaz ey, bu polis benim durduum noktada durmutu.
Acaba tam da benim gibi mi akl yrtyordu? Anlayacaktm,
sabrl olmal, aptal oynamay srdrmeliydim. Sahte bir
merakla, sorumu dillendirdim.
Tarih dergisi mi?
Hayr... Bizim ilgimizi eken de bu oldu. Tarih dergisi deil,
bir edebiyat dergisi...
Ne var bunda der gibi baktm.
O da normal. Nzhet edebiyata ok meraklyd.
Ama gncel bir dergi deil, otuz yl nce yaymlanm bir
dergi... Sanki zel olarak aratrlm, iindeki bir makale iin
bulunmu bir dergi. Daha da ilginci, bu makalenin konusu...
Fatihle mi ilgili? diye hedef saptrmaya altm. Biliyorsunuz
Fatih airdi. Avni mahlasyla iirler yazard. yice abartarak
Avniden iki dize okumaya kadar vardrdm ii. Dklen yere
bela t ile kanndr/Her dem aza gelen mihnet ile canndr.
Hibir ey anlamamlard; akllar Fatihin iirinde deil,
dergideki makaledeydi.
ok gzelmi, dedi kibar bakomiserimiz, konuyu datmama aldrmadan. ok beendik ama Nzhet Hanmm
okuduu makale Dostoyevskiyle ilgiliydi.
Gya yine doal karladm.
Dostoyevski... Olabilir, Nzhet, Dostoyevskinin eserlerine
baylrd. zellikle de Budalaya...
Rahatlm Nevzatn cann skm olmalyd.
Ama yaz baba katilliiyle ilgiliydi.
Konudan bihaber olduumu gstermek iin hemen atldm.
Karamazov Kardeler... Biliyorsunuz o roman baba katilliini
anlatr...

Hayr. Nevzat ciddiyetle ban sallad. Bu makale Dostoyevski zerine kaleme alnmt. Sadece Karamazov Kardeler
deil, btn romanlar ve kiiliiyle Dostoyevski... Yazy
kaleme alan kii ise Freud...
Artk arma zamanm gelmiti.
yi de bunun Nzhetin ldrlmesiyle ne ilgisi var?
Nevzat bir sre durdu, uygun szckleri bulmak ister gibi
dnd.
yle akl yrtmek ok mu sama olur? Dostoyevski ve
Baba Katillii... Fatih ve Baba Katillii...
aknlm derinletirmem gerekiyordu, yaptm.
Tamam da byle bir paralellii neye dayanarak kurabiliyorsunuz?
Makalenin bulunduu sayfann arasnda bir kt vard.
zerinde, Patricide, Filicide, Fratricide yazyordu. Baba katillii,
oul katillii ve karde katillii anlamna geliyormu bu
szckler...
Bam ne doru sallayarak onayladm. Nevzat eliyle masann zerindeki Babingerin kitabn gsterdi.
Ayrca bu aratrmann baz sayfalarna da ayralar konulmutu.
te imdi gerekten de hayrete dmtm, nk ayra
filan grmemitim... Belki de kitab kartrmadm iin... Ya
da o srada Nzhetin telefonu almaya balad iin... Hayr, o
panik iinde nasl ki gerdanl fark etmemisem, kapy
kapatmay dndm halde ak brakmsam ayralar da
yle grmemitim ite.
Evet, Nzhet Hanm baz sayfalar ayralarla iaretlemiti.
O sayfalarda Fatihin babas II. Muradla ilikileri anlatlyordu.
Fatihin doumu, aabeyleri Ahmed ile Alaeddin Ali... Aslnda
padiah olmak iin en kk bir ansnn dahi bulunmamas.
Ama tuhaf bir rastlantyla, iki aabeyinin de lmyle ansnn
dnmesi. Ki, babasnn gzde olu Alaeddin Alinin bir suikasta
kurban gitmesi de olduka manidar...
nanlmaz ey, bu bakomiser sanki aklmdan geenleri
okuyor, okumakla da kalmyor dorudan bana naklediyordu.
Yanlyorsunuz, diye kestim szn. Dncelerinizin
nereye varacan anladm. Ama yanlyorsunuz... II. Mehmed
babasn ldrmedi. Byk Ahmedle, Alaeddin Alinin lmyle de hibir alakas yoktur. Kardelerinin lmlerini II.
Mehmedle ilikilendirmek ok kt bir komplo teorisi olur...

Hemen teslim olmad tarih merakls polis. Ben de o dnem

hakknda biraz okudum. II. Murad devri epeyce kark.
Sarayda iki grup ekiiyor. andarl takm ile Saruca Paa takm... Trk soylu yneticilerle devirmeler... Tam da bu noktada devirmeler, bir Trk prensesinden olma Alaeddin Aliyi
ldrterek, yerine annesinin devirme olduu sylenen gen
ehzadeyi getirmek istemi olamazlar m?
Hayr. Tepkim o kadar sertti ki, ben bile atm sesimin bu
kadar yksek kmasna... Ne Saruca Paa, ne de Zaanos
buna cesaret edebilirdi... Bakn Nevzat Bey, sarayda iki hizibin olduu doru. Bunlarn g sahibi olduklar da bir gerek.
Ama ne kadar gl olurlarsa olsunlar, hibiri II. Muradm
gzbebei Alaeddin Aliyi ldrmeye cesaret edemezdi. Hadi
padiah getim ama karlarnda Osmanl Devletini zp
balayan andarl Halil gibi dili bir rakip varken bunu asla
yapamazlard.
inatla hatrlatt polis efi.
Ama biri yapm... Zavally kendi saraynda acmaszca
bodurmu...
Onaylamak zorunda kaldm.
Doru, bodurdu... Kara Hzr Paa...
"Evet, Kara Hzr Paa... diyerek ban sallad. Katili biliyoruz ama yaptranlar hl mehul... Bir paa geliyor, padiah
olmasna muhakkak gzyle baklan bir ehzadeyi ldryor,
hom de soyunu sopunu kurutmak istercesine, iki kk oluyla birlikte...
Artk kanksamtm bu bakomiserin tarihle har neir
olmasn. Sanki karmda bir meslektam varmasna, onu
ciddiye alarak grm dile getirdim...
Bu cinayetten day Karaca Beyi sorumlu tutanlar da vardr.
Eminim vardr, diye azmdan ald laf. Day Karaca Bey
azmettirmi olsa bile, cinayetin nedeni belli deil... Aradan be
yz ksur yl gemi hl belli deil...
O zaman bu cinayetten kim yarar salyor ona bakmak
gerekir. Epeydir sesi soluu kmayan Ali de katlmt tartn
uya. Cinayeti ileyen kiiler, olay yerinde kant brakmazlursa, onlar gren tank filan da bulamazsak bu ite kimin
kar vardr diye dnrz. Genellikle katil o ahs kar...
Yardmcsnn mantn Nevzat devam ettirdi.

Bu olaylardan kar olan tek kii var. ehzade Mehmed...

Daha da ilginci, II. Mehmed padiah olduktan sonra deil ama
Konstantinopolisi aldktan hemen sonra ilk i olarak, devirme
paalarn rakibi, Sadrazam andarl Halili lme yolluyor...
Yani kanl oyunun son perdesi devirme vezirlerin zaferiyle
sonulanyor.
Bu kadar basit deil, diye ktm. Evet, dpedz ktm
nk ukalalk ediyorlard. andarl Halille Fatihin kavgas
ok eskilere dayanr. Olduka karmak bir mesele...
Byk altndan glyordu Nevzat.
Yani btn bu ilerde devirme paalarn hi mi rol yoktu?
Gitgide daha sinir bozucu olmaya balamt bu tartma.
Elbette vard, ama bunun zerine bir komplo teorisi kuramazsnz Nevzat Bey... Hem diyelim ki, sizin sylediiniz gibi
oldu. Olanlardan devirmeler sorumluydu. Ama bu, Fatih
Sultan Mehmedin, Avrupann en korktuu padiah olmas
gereini deitirmez... Fatih Sultan Mehmed ldrldnde...
ldrldnde mi? aknlkla bakyordu iki polis yzme. Fatih ldrld m?
Neler samalyordum ben byle!
eyy, yle mi dedim, dilim srt... Yani Fatih ldnde
Romada gn bayram ilan edildi. Yani II. Mehmedin padiah
olmasn Hristiyanlarn marifetiymi gibi gstermek abesle
itigal olur.
Ben yle bir ey demedim ki, diye geri adm att Nevzat.
Sadece komplo olabilir, dedim. Venediklilerin ya da Cenevizlilerin hazrlad entrikadan deil, devirme vezirlerin
dzenlemi olabilecei sinsi bir plandan bahsettim... Unutmayn, devirme vezirler de Osmanl devletinin saygn yneticileriydiler.
Evet, ite tarihi olmayan birinin bilimsellikten yoksun, kaba
bak as. Yine de nezaketi elden brakmamaya zen
gsterdim.
Ne demek istediinizi ok iyi anlyorum. Ama tarih olaylar
bir cinayeti zer gibi analiz edemezsiniz. Tarih son derece
karmak bir itir...
Buruk glmsedi bakomiser.
Toplu cinayetlerin zlmesi, elbette bir tek cinayetin zlmesinden daha karmaktr...

Bu kadar da fazlayd ama...

Anlamyorsunuz, diye sylendim. Byle bir iddiada bulunmak iin vesika gerekir.
Sanki bu laflar sylememi bekliyormu gibi ta gediine
koydu tecrbeli polis...
Belki de Nzhet Hanm o vesikalar aryordu... Belki de
bulmutu... Bulduu iin de...
Ne yani, Nzheti, Fatihi baba katilliiyle sulad iin mi
ldrmtm. Kafam yine allak bulak oldu: Midemden
boazma doru ykselen bir bulant... Bu annesi tarihi mi ne
olan, okbilmi bakomiser de, bu cakal gen polis de canm
skmaya balamt.
Samalk, diye bardm. Kusura bakmayn ama syledikleriniz ok anlamsz...
fkelendiniz. Sakince ellerini gsnde kavuturmutu
Nevzat... Bana kzmayn, tarih konusunda hkm verecek on
son kii benim. stelik Fatih Sultan Mehmede de en az sizin
kadar sayg duyuyorum. Haklydnz, ok kt bir komplo
teorisi kurdum. Sylediklerimin hepsi bir oyundu.
Sustu, szlerini kavramam iin bir sre bekledi...
Evet, hepsi bir oyundu. nk bir ey anlatmaya alyordum: Nzhet Hanmm, tpk sizin gibi dnen bir meslektanzn kr fkesine kurban gitmi olabileceini.

Srlar zmeye alan adamn srr olur mu?

niversiteye vardmda vakit leyi oktan gemiti ama

kdemli asansrmz yine bozuk olduu iin, fakltenin her
geen gn trmanmas biraz daha zor gelen, dik merdivenlerini
oflaya puflaya karken Nevzatn sylediklerini dnyordum
hl. Cinayet masas efinin, beni fena halde faka bastrp
aslnda siz de katil olabilirsiniz, demeye getirdii o zek
oyunundan sonra karmak duygular iindeydim. ki polis
kahvelerini yudumlarken de gya nemsizmi gibi grnen Nzhet Hanmla tarihe bak anzda tezatlklar var myd? Hi
tartr mydnz? gibi- yem sorularla beni avlamaya
alrlarken de alttan alta aklm hep ayn meseleyle meguld.
Sahiden de onu, hazrladn zannettiim Fatih dman u tez
iin ldrm olabilir miydim? Hi sanmyorum. Nzheti
kesinlikle kendi bencil nedenlerim yznden boazlam
olmalym. Ama byk bir salaklk yapm, Nevzatla bu konuda
tartmaya girmi, durduk yere kukular zerime ekmitim.
Ah, aptal kafa ah! Srf bu gereksiz tepkim yznden
yakalanabilirdim. Asl, Nzhetle ilikimizi rendiklerinde
kopacakt kyamet. Hi beklemeden takacaklard kelepeyi
bileklerime...
Sizi ele veren, maktulle ilikiniz oldu Mtak Bey... Byk
aknz bizden saklamayacaktmz.

Yok canm, bununla beni tutuklayamazlar. Ortalkta ne bir

tank var, ne bir kant, ne de cinayet aleti... stelik herkes
Nzhetle ilikimizin yllar nce bittiini biliyor. Bundan
bahsetmemi olmam ok da nemli olmasa gerek. Geriye, tarih
merak olan bir bakomiserin akllara zarar tezi kalyor. stelik
doruluundan kendisi bile emin deil. Kime anlatsa
kahkahalarla gler...
Bilmem kanc katn merdivenlerinin ortasna gelmitim.
Fakat soluum kesilmi, nefes nefese kalmtm. Babamla kayt
iin niversiteye girdiimizde nasl da kei gibi trmanyordum
bu basamaklar birer ikier... Hi yle olmamt, o zaman da eti
budu yerinde bir gen irisi olduumdan kan ter iinde
kalmtm.
Ve
babamn
otoriter
sesi
kulaklarmda
yanklanmt.
Yksel, yksel ki yerin bu yer deildir / Dnyaya geli
hner deildir.
Ykseldik ite, renci girdiimiz niversiteye profesr olduk.
Dahas var m? Var! Nzhet olmak... Sadece bu niversiteye
deil, dnyann btn niversitelerine profesr olmak...
Dnyann btn niversitelerinin dik merdivenlerini da
keileri gibi trm trm trmanmak... Ve o yldzl zirvede
muhteem yalnzl tatmak... Ve zirveye ulamak iin pek ok
eyi gze almak... lmek ve ldrmek... Yok canm, o kadar da
deil. Nzhet kimi ldrd ki? O, kimsenin cann almad,
yaptysa da en azndan biz bilmiyoruz ama dn gece, onu
hayatnn amac olarak gren kii tarafndan hunharca
ldrld. nk Fatih Sultan Mehmede iftira atyordu. Yine
geldik ayn yere. Yine avara kasnak... Hayr efendim, hayr
Nzhet Hanm, Fatih, babasn ldrmedi. Fatih deil, II.
Mehmed... Neyse ite, gen ehzade bu ii yapmad... yle
diyorum ama bir ara benim de aklm elinmedi mi? Ben de
onun gibi dnmedim mi? Kulaklarmza komplo gibi gelen bu
szlerin gerek olabilecei zerine kafa yormadm m? Batmn
lkemiz zerindeki komplolarn bozalm!
Bir genlik rgtnn duvara ast afii grnce toparlandm. Nefesim dzelmiti, artk gzme Msr piramitlerinin
basamaklar gibi gelen merdivenleri yeniden trmanmaya
koyuldum. Yksel, yksel ki yerin bu yer deildir... Hl
ykseliyordum ama trabzanlar tutarak ilerleyebiliyordum
uncak...

Evet, OsmanlIda Patricide... Fatih ve Baba Katillii... Yzyln tarih

projesi... Yazan Profesr Doktor Nzhet zgen... Bu a aan tezinizle
bu yl tarih alanndaki Nobel dln, sve Kraliyet Akademisi adna size
takdim etmekten... Dur, dur... Tarih alannda Nobel dl verilmiyor
galiba.... Hem daha Nzhetin byle bir tezinin olup olmad bile kesin
deil... Bence kesin. Nzhetin bir hazrlk iinde olduu muhakkak. Biricik
sevgilim, yle eskimi, zerinde defalarca allm, akas bayatlam
konularla ilgili hazrlklar yapmaz. arpc bir konu bulmutur. arpc. Bir
sultann ldrlmesinden daha arpc ne olabilir? Hangi sultann?
Cinayetin ilendii evde bulduumuz kaynaklar, II. Murad gsteriyor.
Baksana, sradan bir polis bile bunun farkna vard. Yani byle bir tez
almas mevcut. O zaman bam gerekten belada demektir. Aynadaki
saldrgan adamn sesini duyar gibi oldum niversitenin yksek
tavanlarnda...
O zaman m? Dalga m geiyorsun Mtak, daha imdiden burnuna
kadar boka batm durumdasn... Farknda deil misin? Sen birini
ldrdn. Nzheti... Eski sevgilin olmasnn hibir kymeti harbiyesi yok.
O btn dnyann ciddiye ald bir tarihi. Bu dava da btn dnyann
ciddiye ald bir dava olacak... Tank, delil, su aleti olmamas seni
kurtaramayacak. O bakomiseri grmedin mi? Sen nc sayfadaki
cinayet haberlerini bile okumaya korkarken o adam kanl katilleri
yakalamakla meguld. Daha ieri ilk girdiinde, daha senin o ezik, sulu
halini ilk fark ettiinde anlamtr katil olduunu. Polis asla yakan
brakmayacak. Kendini ypratma, git teslim ol.
Hayr! diye bardm dnden beri ikide bir zihnime szan, aklm
kartrmaya alan adama. Hayr! Muhtemelen sa elimi de bolukta
sallam olmalym. Sanrm bu nedenle, Efendim hocam, dedi
yanmdan, kz arkadayla gemekte olan sarn bir erkek renci. Bir
ey mi dediniz? Yeil gzlerinde ekingen bir merak.
Yok, yok evladm sana demedim... Deli zannetmesin diye uydurdum.
Sesli dnyordum.
Terbiyesini hi bozmadan, tatl tatl glmsedi ocuk, sonra da elini kz
arkadann omuzuna atp merdivenlerden inmeyi srdrd. Tpk yllar
nce benim Nzhete yaptm

gibi... Kendini kandrma, sen hibir zaman bu ocuk kadar cesur

olamadn... Nerde sevgilinin omuzuna kolunu atp herkesin gz nnde
merdivenlerden inmek... Sahi ben bu delikanly tanyor muydum? Geri
yzn pek karamamtm ama inallah rencilerimden biri deildi. Fil
lakab neyse de bir de atlak unvan kazanmasaydk bari. ocuun
uyarsnn bir yarar olmutu, odamn bulunduu koridora yaklatm fark
ettim. Yksel, yksel ki yerin bu yer deildir... Galiba ykselmenin
sonuna gelmitik. u be basama da knca, ykselerek eritiim
profesrlk makamnn, yani alma odamn bulunduu koridora
ulaacaktm. En iyisi basamaklar trmanrken bylesi konular hi
dnmemekti. Ama mmkn myd? nsan dnmeden durabilir
miydi? Dnce deil, nemli olan iradeydi.
elik gibi iradesi olan bir ulusu, kimse tarihten silip atamaz.
Babamn m, yoksa Tahir Hakknm m szleri? Eskiden olsa p diye
hatrlardm... Neyse, bunu hatrlamasam da < >lur. nemli olan, kendimi
toplamam, abuk sabuk dncelere kaplmamamd. Yoksa karlatm
her insan kendisiyle sohbet ettiimi sanacakt; u sarn renci gibi,
bugn karya geerken vapurda yanmda oturan iman kadn gibi...
Byle giderse fena papara yiyecektim birisinden. Belki de aziye ile
konuup yattrc birka hap... Tabii konu da p diye anlasn gerei...
Nerden anlayacakm canm? Hi merak etme, haberlerde Nzhetin
ldn duyar duymaz...
Mtak dn gece, seni arayp da bulamadm saatlerde no
yapyordun?
Yrye kmtm yalanma da tutunamazdm artk... Belki de
gerekten anlatmalydm ona. nk artk olaylar doru
deerlendirebildiimden emin deildim. Baksana, Nzhetin boynundaki
gerdanl bile fark etmemiim. Bir de u aralk kap meselesi var... Peki ya
yanlmyorsam, ya benden sonra ieri gerekten de biri girdiyse... Anahtar
olan biri... Ben gelmeden ok nce Nzheti ldren, boynundaki
gerdanl alan ama sonra aklna ne geldiyse yeniden cinayet mahalline
dnerek, gerdanl halasnn boynuna... Ha- lusnn m? Sezgin mi
yapmtr bu ii? Bakomiser Nevzat bile ciddiye almad m bu ihtimali?
Tek vris Sezgin. Btn

mal mlk ona kalacak. Parasal adan zor durumdaysa, ne

bileyim mesela borcu varsa... Mafyaya ek senet de imzalamtr... Hrsl ya bu nesil, bir koyup be alacaklar... Alamaynca
da apartman satmak istedi. Nzhet de olmaz deyince... Mektup
aacan kapp... Niye olmasn? Okumuyor muyuz bu tr
olaylar gazetelerin nc sayfalarnda? Ben leceime, halam
lsn diyerek... Yok canm, o kadar kolay m insan ldrmek?
Ama ben ldrdm... ldrdm m?
O anda grdm, koridordan imek gibi kan karalty, yle
sert bir omuz yerletirdi ki sa yanma, yirmi yllk antam bir
yana savruldu, ben bir yana. stelik dnp bakmad bile.
Dikkat etsenize!
Tpk bana arpt gibi ayn hzla kayboldu sola dnen
koridorun lo karanlnda... Sesime kat grevlilerinden Ramiz
yetiti...
Mtak Hocam, ne oldu size?
Kendini bilmezin biri... dedim dorulurken. arpp kat...
Kayboldu u koridorda... Tabakhaneye malzeme mi yetitiriyor
nedir?
Duvarn dibine dm olan deri antam kapp getirdi
emektar grevli.
Sayg filan kalmad hocam! Bu yeni nesil berbat.
rencilerden biri miydi emin deildim ama niversitemizin
demirbalarndan
Ramiz
yle
olduunu
dnyordu.
Geenlerde kavga eden iki siyasi grubun arasnda kalm, az
kalsn canndan olacakm zavall.
Eskiden bakalarna bulamazlard. Ne davalar varsa
birbirleriyle grrlerdi. imdi kim varsa ona saldryorlar.
Ellerinde nah bu kadar dner baklar...
Gz o kadar korkmutu ki, en kk bir olayda rencileri
suluyordu artk. Oysa bu olayn rencilerle ilgisi olduunu
sanmyordum. Alt st kazayd, acelesi olan kaba birinin yol
at basit bir kaza.
Toparlanp kalktm, antam almak iin elimi uzattm.
Tasaydm Mtak Hocam, diye kibarlk etti Ramiz...
Sarsldnz biraz.
Sa ol... antam o kadar ar deil.
Baz ders notlar, hl ne iin tadm bilmediim baz
dosyalar, Kadife Kadmm mide asidimi yattrmas iin ha

zrlad bir sandvi... antam yklenip, hafiften armaya

balayan sa ayam srkleyerek, on be metre kadar ilerideki
odama yrrken, Ramiz az nce bana arpan hdn
kaybolduu koridora ynelmiti bile. Hl onu yakalayabileceini mi umuyordu nedir? Ben ise hafiften sancyan
ayamdan korkuyordum, bama i aacak diye. Neyse ki
korktuum gibi olmad, ayamn ars birka adm sonra
tmyle geiverdi. anslydm, derken duvara yaslanmtm,
yoksa maazallah bir yerimin krlmas iten bile deildi. aziye
genetik olarak kemiklerimizin ok da salam olmadn syler
dururdu.
D vitamini de ihtiva eden kalsiyum almal, sk sk da gnee
kmalyz.
Muhtemelen haklyd, zavall anneannemin lm de bu
kala kr yznden olmutu ya... aziyenin dne uymakta yarar var diye dnrken fark ettim kapnn aralk
olduunu. alma odamn kapsndan bahsediyorum. O irkin,
kahverengi ahaptan... Evet, tpk Nzhetin hardal rengi ahap
kaps gibi yar yarya aralkt... Yoksa benim odamda da bir
ceset... Allah korusun, neler dnyorum ben byle... Yoksa
bizim Ramiz oday temizliyordu da, dtm grnce... yle
olsa benimle birlikte odama kadar gelirdi. He- yecanlandysa...
Geri koturup gitti... u sralar onun da akl kendisine pek yar
deil ya, benimki gibi...
Odamda neler yaandn merak etmeme ramen, admlarm hzlandramyordum. Ama ne olabilirdi ki? Bu sabah
unutma krizine yakalanmadma gre birini daha katletme
ihtimalim yoktu. Belli ki temizlik grevlilerinden biri, iini
bitirdikten sonra kapy ak unutmutu. Tpk benim Nzhetin
evinde iimi bitirdikten sonra yaptm gibi. Yine de odamn
nne gelinceye kadar o tuhaf merakn aklm kemirmesini
engelleyemedim.
Kapy usulca iterek temkinli admlarla ieri girdim. kr,
sandalyemde beni bekleyen bir ceset yoktu. Neredeyse rahat bir
nefes almak zereydim ki, masamn zerine dalm ktlar
fark ettim. Hayr, ite ben bunu yapmazdm. Masam asla byle
dank brakarak odamdan kmazdm, fkelenerek odann
ortasna yrdm. Sadece masamn zeri mi, btn ekmeceler
boaltlm, btn dosyalar kartrlmt. Hi kukuya yer yok,
birileri odamda bir eyler

aramt. Ama kim? Korkuyla rperdim. Az nce bana arpan

adam... Demek ki acelesi yoktu, yzn grmemem iin yle
yangndan mal karr gibi... Yzn gstermek istemediine
gre tandk biri mi? Belki Ramiz de iin iindeydi. Polisler ona
para vermitir.
u Mtak Hocanm odasn bir yokla bakalm Nzheti
ldrdne dair bir kant bulabilecek miyiz?
Yok canm, polisler aramak istese bu ii kendileri yaparlard.
Hem Ramiz onca yllk hukukumuzu hie sayarak... Baklarm
masamn zerinde sayfalar ak braklm dosyaya kayd. Bu
da ne? Yllar sonra, zene bezene hazrladm son aratrmam...
Nzhetin telefonda, Bence kusursuz bir alma, dedii
Fatihin Karde Katli Ferman hakkmdaki tezim. Fratricide...
Yine sultan, yine lm... Neyin peinde bu adamlar? Benden ne
istiyorlar? Hl elimde duran antam, iskemlenin zerine
brakarak, sayfalar ak dosyaya yaklatm, birka yl nce
yazdm metni okumaya baladm.
Fatih Sultan Mehmedin, Kanunname-i l-i Osmann
hkmlerinden biri olarak yer alan karde katli zerine szlerinin ieriini doru kavramak iin bu corafyada yaam
nceki imparatorluklarn hanedan ilikilerine bakmak bir
zorunluluktur. Gerek Hititlerde, gerekse Roma mparatorluunda zaman zaman kzan taht kavgalarnn karde
kannn dklmesine neden olduu aikrdr....
Evet, bu tez de aikrd zaten, dergilerde yaymland, konferanslarda sunuldu. Gizlisi, sakls yoktu ki. steselerdi, severek bir nshasn verirdim. Zaten bilgisayarmda... O anda
fark ettim bilgisayarmn mavi ekrann. Ak bir dosyadaki
yazlar, kar zerindeki siyah lekeler gibi gz krpyordu bana.
aziye hep sylerdi, bilgisayarna bir ifre koy, kimse girmesin
diye... Ama bunu yapmam iin bir neden yoktu ki, ben srlar
olan -en azndan dn geceye kadar- biri deildim ki, ben bir
bilim adamydm, bir tarihi... Srlar zmeye alan adamn
srr olur mu?
Ekrana yaklatm, yle yazyordu:
1448 ylnn Ocak aynda, Glbahar adnda kle bir kz,
sonradan Fatih diye anlacak II. Mehmede bir olan dourdu.
ocua, Timur ordularna yenilmesine ramen onurunu yere
drmeyen byk hakan Bayezidin ad verildi: II. Bayezid. Bu
ehzade, Fatihin lmnden sonra tahta geecekti.

Hoppala, II. Bayezid de nereden kmt imdi? Nereden

kacak? Fatih Sultan Mehmed balants... Yoksa bana gzda
m vermek istiyorlard?
Nzheti sapnda Fatihin turasnn bulunduu bir mektup
aacayla ldrdn biliyoruz.
Ama bunu bilmeleri imknszd. nk mektup aacan
dn gece Marmarann derin sularna gmmtm. Bir dakika,
bir dakika... Ya Nzheti ldrdkten sonra, yani hl
kendimde deilken evden ayrldmda, imdi odam alt st
eden bu insanlar, daireye girip cesedi buldularsa... Kukusuz,
Nzhetin boynuna saplanm mektup aacan da grmlerdir. Birden odamn kapsnn hl ak olduunu fark etlim.
Tpk Nzhetin evinde olduu gibi panik iinde kapya
yneldim, ama kapatmadan nce duraksadm. Odamn talan
edilmesini, zel hayatma yaplan bu tecavz niversite idaresine bildirmeyecek miydim? Bir soruturma almasn islemeyecek miydim?
Elbette bildirmeyeceksin aptal, dedi aynadaki adamn
gergin sesi. Sen artk srlar olan bir adamsn. Seni mr boyu
hapse gtrecek srlar olan bir adam. Sus ve kapn kapat.
Ne diyebilirdim ki, doru sylyordu, hemen kapattm kapm. Dndm, masann zerine salan ktlar toplamaya,
dosyalar yeniden dolaplara yerletirmeye baladm. Ama aklm
hl II. Bayeziddeydi. II. Muraddan, Fatihin en byk
ehzadesine nasl gelmitik? Neyin peindeydi bu adamlar?
Adamlar deil! diye kkredi aynadaki delibozuk. Adam. iyi
de kim?
Yahu sen sahiden alklatn. Kim olacak, tabii Sezgin.
Sezgin... Tamam, mantkl. Diyelim ki bunlar yapan o agzl
yeen. Ama beni grdyse dorudan polise giderdi, neden
beklesin? Daha da nemlisi neden odam talan etmeye kalksn?
Byle bir zahmete girmesine gerek yoktu ki?
Hibir cinayet grnd kadar basit deildir.
Aynadaki adam deil, hafzama yapp kalm olan babam
konuuyordu.
Dedektifin grevi, o basitmi gibi grnen nedenin ardndaki etrefil hakikati bulmaktr. O sebepten btn detaylar,
ama istisnasz btn detaylar ett etmek zorundadr.

Zihnimi kemirip duran aynadaki psikopatla polisiye mptelas babam derhal kovdum zihnimin saydam toprandan.
Hl bir yerlerde varln koruduuna inandm saduyuya
snmak istedim. antam kaldrp iskemleye yerletim,
bilgisayarmn tularna dokunarak mantkl bir i yapmaya
baladm. Odama girenler bilgisayarmda en son neleri aramlard? Dokunduum tu, isteklerimi ekranda sralamaya
balad. lk arama Fatih Sultan Mehmed, ikinci arama Sadrazam andarl Halil, nc arama ahabeddin Paa, drdnc arama Zaanos Paa, beinci arama II. Bayezid, altnc
arama Cem Sultan, yedinci arama... Yok... Yedinci arama yok.
Hepsi bu kadar. Evet, merak edilen kii Fatih Sultan Mehmed,
bu muhakkak... Ama neden II. Murad yok? Eer odam talan
eden mehul kiiler, Nzhetin Fatih ve Baba Katillii teziyle
ilgili belgeler bulmak istiyorlarsa neden ldrld dnlen
maktul
aratrmamlar?
Tuhaf...
Gerekten
tuhaft.
Bilgisayarmn bandan kalktm, dosyalar yerine yerletirdim,
ak duran ekmeceleri kapattm. Odam eski haline dnmt
ama kafamn ii eskisinden daha karmakt. Ve mantm hl
makul bir aklamann peinde kouyordu. Belki de sadece bir
hrszlk vakasyd bu. Mahallemde yaanan trden. yi de,
bordrosu, maa belli olan bir profesrn odasnda alnmaya
deer ne bulunabilirdi ki? yle de, herkesin gznde ben,
sradan
bir
akademisyen
deil,
Serhazinzadelerden
Mtaktm... Bir zamanlar saraya safran tayan kkl bir
ailenin en son erkek evlad. Sat sat bitmeyecek kklerin,
hanlarn iki vrisinden biri... Kt niyetli insanlarn itahn
kabartabilecek bir ahsiyet...
Biliyor musun, Mtak Hoca ailesinin mcevherlerini
niversitedeki odasnda saklyormu.
nanan kar myd buna? Brak annemin mcevherlerinin
olmasn, byle deerli ziynet eyalarnn niversite odalarnda
saklanacana kim kani olurdu? Mesela Ramiz... ocuk
okutuyor... O maala be kiilik aileyi geindirmesi mmkn
m? Ne yapyorum ben byle! Kadife Kadm sulayan teyzeme
benzemeye balamtm... Ne gzel paylamt anneannem.
Ondan daha fazla parann olmas, onu sulama hakkn
sana vermez!
Hayr, bu kadar kt olamazdm. Hem iin iinde hrszlar
olsa bilgisayarda neden Fatih dnemini aratrsnlar?

Hrszlarn marifeti deil. Bu, gn gibi aikr. Birileri kanl bir

entrika eviriyor; ben ahmak da bu belann tam ortasna
dtm. Nzhetin lmyle mi? Belki... Belki deil, muhakkak... Ama nasl oldu bu? Sanrm Nzheti ldrmem bir
ekilde adamlarn iine yarad. Tabii ldrdysem... ldrdysem mi? Hani emindim bu cinayeti ilediimden.
Emindim ama Nevzatn syledikleri de yabana atlr trden
deil. Ben grdmde Nzhetin boynunda gerdanlk filan
yoktu. Kapy da skca kapatmtm. Bakomiser bir gerdanlktan bahsediyor, kap da akt diyor. Tamam geici unutkanlm var, tamam oka uramtm ama ne yaptm da
bilmiyor deildim. Baka birisi daha olmal o daireye giren.
Muhtemelen bugn odam kartran kii. O zaman bu ahsn
beni
yakndan
tandn
syleyebiliriz
bakomiserim...
Bakomiserim mi? Ee cinayet zyoruz ya, haliyle Nevzata
bavurmak lazm. Ya bakomiserin yalan sylyorsa? Azn
yoklamak iin olmayan bir gerdanlktan, aralk bir kapdan
bahsediyorsa? Yapar m? Niye yapmasn, adam, acmasz bir
katilin peinde...
Aklmdan bunlar geerken alnd kap... Tepeden trnaa
rperdim. Yoksa odam kartran adam m? Yine mi? Gir, dememi beklemeden tokmak evrildi. Ne yapacam, ne edeceim
diye tela iinde etrafma baknrken alan kapda, dn geceki
Freudlu kbusumun kahramanlarndan Erolun yakkl yz
grnd.
Merhaba hocam... Heyecanl bir sesle konuuyordu.
Duydunuz mu?
Nzhetten bahsediyordu tabii...
Duydum, duydum... Korkun bir olay...
Teklifsizce masama yaklat.
ok oldum hocam ya. Kim ne istedi kadndan? Sesine
gizemli bir hava verdi. Daha birka gn nce birlikteydik. Evine
davet etmiti beni...
Yoksa bu olanda m gelecekti dn akam?
Ne zaman iin davet etmiti?
Omuzunu silkti...
Yani genel olarak diyorum... Bir gn bana gelsene demiti...
iyi kadnd aslnda... Tahir Hoca da ok zld, ok da kzd.
Konferansa girmeden nce bizi acayip halad... zellikle de
etini...

Niye etini?
Dn akam telefonu kapalym, bir trl ulaamam
hoca... Bulsaym Nzhet Hamma yollayacakm... htiyacm
olduu zaman ortalkta grnmezsiniz zaten, dedi. Dn gece
aklma taklan soruyu dile getirdim.
etinle Nzhet tartmlar deil mi?
Kestane rengi gzlerini kard.
Bilmiyorum, benim olaydan haberim yok.
Bal gibi biliyordu; o sebepten konuyu deitirdi zaten.
Neyse ki katil yakalanm!
ite bu, gerek bir srprizdi benim iin.
Yakalanm m? Kimmi?
Yeeni. Yeeni ldrm hocam. yle diyorlarm. Mirasa
konmak iin... Siz tanr mydnz? Adam gzaltna almlar.
Sevinsem mi, zlsem mi bilemiyordum, hi deilse emin
olmak istedim.
Sezgini mi gzaltna almlar?
Evet Sezgin... Tahir Hocaya yle sylemiler...
Kim sylemi?
Polis...
te bu ilgin. Tahir Hocayla grmler ha! Halbuki
Nevzat, hocadan bihaber gibiydi. Neler sordular acaba? Hakkmda konumulardr. Yoksa o uyank bakomiser, bu sabah
Tahir Hakk ismini duyunca niye heyecanlanm gibi davransn.
Niye olacak, Sezgin kadar phelendikleri bir zanl daha olduu
iin. Tabii o kii de benim... Belki Nzhetle ilikimi bile
biliyorlard da... Tabii ya, konumamzn bandan beri
oynamlar benimle... Hocaya ne sorduklarn renebil- sem...
Evine mi gitmiler Tahir Hakknn?
Yok, telefonla konutular... Bir saat kadar nce. Ben de
yanndaydm. Konferans iin hocay almtm evinden... Arabadayken arad polis...
Yanlmm. Gnahn aldk Nevzatn. Demek benimle
grtkten sonra hocay aradlar. Tabii Sezgini de benim
verdiim bilgiler sonucunda gzaltna aldlar, iyi de yalan
sylemedim ki. Katil Sezgin demedim ki. Ne fark eder, senin
ilediin cinayet yznden susuz bir insan bask altnda. Bir
de,utanmadan Nevzat suluyorsun.

Yok, hocay sulamyorlar. Zaten siz hocann yemee neden

gitmediini
anlatmsnz.
Sadece
konumak
istiyorlar.
Szletiler, konferanstan sonra yz yze grecekler.
Ne konferans? Hocann Fetih Gezilerinden biri mi?
Hayranlkla glmsedi.
Fetih Gezisi yarn, Tahir Hakkda enerji biter mi hocam?
Konferansn konusu, II. Mehmedin ikinci kez tahta k. Tam
da zerinde kafa patlattm konu. Belki de Nzhetin lmne
neden olan konu. Eer II. Mehmedi baba katilliiyle
sulayacaksa o dnemi incelemek zorundayd. Rastlantnn bu
kadar da fazla.
Ne zaman saptanmt bu konferansn konusu?
Aradaki balanty anlayamayan Erol armt.
Bilmem, dnem banda herhalde... Niye sordunuz? Hii,
diye geitirdim. Ben de konuyu deitirsem iyi olacakt.
Polisler niversiteye mi gelecek? Tahir Hocayla konumak iin,
diyorum.
Evet, evet okula gelecekler... Hoca, Konferansm var, dinleyicileri yzst brakamam, deyince soruturmay yrten
bakomiser de Siz yorulmayn, biz okula geliriz, demi. Tahir
Bey de bu yzden yollad ya beni size... Mtak gelsin,
konferanstan sonra konualm, polisler neler sordu, bana bir
anlatsn, dedi.

ve ehzadem sen dahi bir taze glsn

Tahir Hocamn her konferansnda olduu gibi ierisi tklm

tklmd; k gneinin karlar eriterek stanbulun bakmsz
yollarnda almaz glckler oluturmasna aldrmadan,
retim grevlileri, renciler, hatta niversite dndan tarih
merakllar hncahn doldurmulard salonu. O ok sevdii
balksrt ceketini giymiti hoca; her zamanki gibi iki dirhem bir
ekirdekti ama mavi gmleinin zerindeki krmz sveteri bile
solgun yzn renklendirmeye yetmemiti... Nzhetin lm
yznden... Dinleyicilerinin ilgisini uyank tutmak iin yine de
azami gayret gsterdiini sylemeliyim. Neydi o ngilizce deyim?
Show must go on...
Konuklarn ayakkablarndan szlen kar sularnn belirgin
bir slaklk oluturduu, duvarla koltuklarn arasndaki kk
koridordan geerken beni fark eden rencilerimden birinin,
byk bir nezaketle bana brakt koltua oturduumda Tahir
Hakk konumasn srdryordu.
II. Mehmedin tahta k servenini hlasa edecek olursak...
detiydi, her konferansta, konuyu ana balklardan yola
karak zetlerdi.
Tekrar, hafzann dostudur. Tekrarla ki, unutkanln tekerrr etmesin Mtak.
Hayr, bu szler hocaya deil, babama aitti. Ama ikaz etmeden de duramazd.

Sakn tekrar ile ezberi birbirine kartrma. Ezber insan

papaan yapar, tekrar ise dncelerini aklarken srtn
yaslayacan bilgileri hafzanda tutar.
Babamn bu dn hi duymamasna ramen Tahir
Hakk da tekrarn erdemine inanrd. imdi yapt gibi, stelik
tahtaya izdii emadaki kiileri, tarihleri birer birer
gstererek.
Fatihin ilk tahta k muhtemelen 1444 ylnn yaz aylarnda gereklemiti. Taht oluna brakan II. Murad, henz
krk yandayd, tahta kan ehzade ise sadece on iki... Akla
u soru geliyor: Neden?
Sanki herkesi imtihan edecekmi gibi salondakileri tek tek
szd.
Neden henz krk yanda bir padiah tahtn, tacn, ikbalini on iki yandaki tecrbesiz bir ehzadeye brakr da
inzivaya ekilir?
Salondaki kalabalk yle bir dalgaland.
Hallara yenildii iin, dedi n sralardan orta yal bir
hanm... Tunay aan Macarlar ve Srplar neredeyse devletin
payitaht Edirneye gireceklerdi.
En sevdii olu Alaeddin Ali ldrld iin, diye bard
yzn grmediim bir erkek... Sultan bu acy kaldramad.
Tahir Hakk bilgece glmsedi.
Birincisi Murad, istilaclara kar yenilmedi hanmefendi.
Sofyay geri ald, dman glkle de olsa zladi Derbendinde
durdurdu. Ama bu sava Macarlarla Srplara, Osmanly
yenebilecekleri inancn alad. Murad iin daha beteri kendi
ubeyleri ve Rumeli savalaryla arasnn bo- zulmasyd. Yani
devletin iinde anlamazlk ba gsterdi. Sanki grecekmi
gibi dinleyicilerin arasnda birini arad. kinci katkda bulunan
beyefendi nerede oturuyor gremiyorum, ama ona katlyorum;
Alaeddin Alinin lm sultan derinden sarst. O sebepten,
yaayan tek ehzadesi II. Mehmedi henz on iki yanda
olmasna aldrmadan tahta davet etti. Amac geri ekilmek,
devletin bekas iin padiahla beylerin arasn dzeltmek ve
ehzadesine hayrl bir saltanat hazrlamakt. Bu yzden taht
brakmadan Batl devletlerle bir bar anlamas imzalamay
da ihmal etmedi... Olunun hazrlksz yakalanmasn,
beklenmeyen bir savala

imtihan edilmesini istemiyordu. Gen ehzadenin, andarl

Halil gibi dirayetli bir devlet adamnn yannda tecrbe kazanmasn murat ediyordu.
Ama taht geri ald.
Salondaki btn balar tok sesin sahibine dnd. Bu gen
adam ok iyi tanyordum. Dn geceki Freudun Fatih
zmlemesi yapt kbusumun teki aktr etindi, hocann
en suratsz yardmcs. Ama Tahir Hakkya kar son derece
sayglyd. nceki iki dinleyici gibi oturduu yerden deil, ayaa
kalkm konuuyordu.
II. Murad, gen ehzadesini hayal krklna uratt gibi
kendi kararyla da elikiye dt.
Tahir Hakknm kaln kalar atld. Sorudan m holanmamt, yoksa Nzhet nedeniyle etine duyduu kzgnlk hl
sryor muydu, anlayamadm, ii ardan ald, sze balamadan nce masaya yaklat, yarlanm su bardandan bir
yudum iti.
Biraz vicdanl ol etin, dedi diliyle dudaklarn kurulayarak. Hocann kalabaln ortasnda bir rencisini byle
azarlamas grlm i deildi. Genellikle havay yumuatr,
yar aka yar ciddi rencinin yanln anlatrd. Son derece
ciddi bir mesele olmalyd. Evet, vicdan olmayan bir tarihi,
vicdan olmayan bir yargtan daha ktdr. Sylediklerine
gelince, haklsn, II. Murad kendiyle elikiye dt. Ama tarihte
kendisiyle elikiye dmeyen bir hkmdar var mdr,
bilmiyorum. Kararlar mevcut artlar deerlendirilerek alnr,
ama artlar deiince ne yapacaksnz?
Tuhaf... etin, hocann lafn kesebilecek cesareti gsterdi.
Tamam da hocam, II. Murad ikiye, elenceye dkn bir
padiahm. O devirde yazlm bir eserde yle denilmektedir:
Hnkrmzn tahta vasl oluu snble burcu zamannda vuku
bulduundan, padiahmz adlklara ve zevk- safa y u
tarablara be-gayet meguldr. Yani sultann bu yann gz
nne alrsak biraz da iradi zayflk gsterdiini syleyemez
miyiz?
Kesin bir ekilde bam sallad Tahir Hoca.
Sadece baba Murad deil, Fatih Sultan Mehmed Han da
ireti, elenmeyi seven bir hkmdard. Veciz-l-kelamda, esSehavi onun iin, Zevk u safa bakmndan babasndan geri
kalmad, der. Hayr, bir hkmdar sadece hayat tarzna

bakarak deerlendirmek byk yanltr. Hele onu yarglamaya

kalkmak bizim gibi tarihilerin harc deildir. Tarihi
yarglamaz, bildiklerini kaynak gstererek nakleder. Naklederken gayet tabii kendi yorumunu da katar. Ama yorum bakadr, yarglamak baka, mahkm etmekse bambaka...
Dnd, fke dolu akr gzlerini dorudan etine dikerek
konumaya balad.
Bence II. Murad zaaf gstermedi. Belki de taht brakmak
zorunda kald. Ama uras muhakkak... O, padiahla, hkmdarla gnl balam muhteris biri deildi. Hal byle
olunca, dnyay hor grerek, kolayca terk-i taht eyledi.
etin yine itiraz edecek sandm, etmedi. Ne zaman oturduunu grmedim ama koltuuna kmt bile. Hocann
sesinin titremesinden dinleyiciler de ortalkta bir gerginlik
olduunu fark etmi olmalyd ki, koca salonda ksrn
tutamayan birka kii dnda kimsenin t kmyordu.
stelik, diye srdrd hoca. Murad, andarl Halilin
biteviye tahta dn arlarna muhatap olmasna ramen payitahta dnmeyi dnmedi.
Yan sralardan kk bir elin titreyerek havaya kalktn
grdm. Hoca da grmt... Bu yama ramen muhtemelen
gzleri benden daha iyi seiyordu.
Evet Sibel, dedi enesiyle kz iaret ederek. Sesi iyice sert
kmt. Syle, ne diyorsun?
incecik, dal gibi bir kz ayaa kalkt. Krmz renkli, kaln
kabann iinde bile clz grnyordu. Onu da tanyordum,
etinin kz arkadayd. Doal olarak Osmanl, bilhassa Fatih
konusunda hassas olan retim yelerinden biriydi. Evet,
hassas... Bu lke hassas insanlardan geilmiyordu. Bu hassas
insanlar, her trl deerlerimize ynelik saldn ve hakaretten
sk sk rahatsz olurlard. Hepsinin de mutlaka bir kutsal
olurdu. Bu lkede o kadar ok kutsal vard ki, insan insan
yapan o sradan deerlere pek yer kalmyordu. O zaman da
huyat hakikatini kaybediyordu. Ama gel de bunu anlat...
Benimle de birka kez tartmt Sibel. Dnn benim tfibi
sinik bir adamla bile takmay gze alacak kadar heyecanlyd.
O zayf bedenin iinde tutkuyla yanan bir ruh vard sanki. Belki
de gpta edilmesi gereken bir kiilik, insann hayatta kendini bir
ideale adamas iyiydi. Ama doru olan, bu dealin teki
insanlara zarar vermemesi deil miydi? Sanrm

Sibel en dorusunun kendi tutkusu olduuna inanyordu. Bu

inan yzne de yansyor; tartrken yeil gzleri alev alev
yanmaya, yanaklarna bir kzllk yaylmaya balyordu. te o
anlarda pek de gzel olmayan kzmzn yzne tuhaf bir
ekicilik, bir cazibe yerleiyor, insanda saygya, hayranla
benzer bir duygu uyanyord. imdi de yle heyecan iinde
konuuyordu ite... Nedendir bilinmez, belki daha da tutkulu.
Hocam, etine kar ktnz ama II. Murad tahtn oluna
braktktan drt-be ay sonra payitahta dnmedi mi?
Neler oluyordu? Bu ocuklarn hepsi Tahir Hakkya tapard.
Bir dediini iki etmez, neredeyse hocann gndelik ilerini bile
kendileri grrlerdi. Biz bu vr zvr hallederiz. Siz aratrmalarnza ara vermeyin hocam. Ne deimiti de aralarnda
byle uyumazlk olumutu? Nzhet meselesi mi? etin sadece
bir profesrle tartmt, bunda kzacak ne vard? Hayr, Tahir
Hakk gibi hogrl bir adamn bu kadar ileden kmas iin
daha esasl nedenler olmalyd. Mesela cinayet gibi... Yani
Nzheti bu ocuklar m ldrd? Hayr, canm onu ben ldrdm. Geri polis Sezginden pheleniyor ama... imdi bir de
Fatih konusunda hassas gen tarihiler mi? Birden bir imek
akt. Odama girenler de bunlar olmasn? Ama niye? Nzheti
ldrdlerse benden ne istiyorlar? O zayf, gl bir rzgr
flese uacakm gibi olan narin kz, bir anda her trl ktl yapmaya muktedir bir canavar gibi grnmeye balad
gzme. Ama Tahir Hakk benim gibi dnmyor olacak ki,
gen kza bakp anladm dercesine sa elini usulca sallayarak
yerine oturttu.
Sibelin syledikleri doru, diyerek yeniden tahtada yazl
olan 1444 ylnn Kasm ayn gsterdi ama sanki son iki soruyla
morali bozulmu, o genlere ta kartacak mehur enerjisi
snmeye yz tutmutu.
Evet, dedi boazn temizleyerek. II. Murad kasm aynda
yeniden Edirneye dnmt. stelik daha temmuz aynda,
devlet ricalinden kimseleri bana toplayp, Bakn beyler,
paalar, bu ana gelince padiahnz ben idim, bad el-yevm
padiahnz olumdur, zira ben cmle ta ve tahtm ve unvanm bil-cmle oluma verdim, hl padiah olumu hilesiz...
demiken...
Tahtann nnde hafife sarsldn grdm; hoca yorulmutu ama pes etmedi, hibir zaman ettiini grmedim

zaten. lm, mesleimizi elimizden alncaya kadar tarihin tozlu

sayfalarnda yaptmz bu keyifli seyahat sona ermeyecek.
Seyahat hl sryordu ama artk daha fazla yol alamyordu.
Kk admlarla masaya yneldi, iskemleye kerken
konumasn srdrd.
ktidar oluma verdim diyen bir hkmdar, neden ksa bir
sre sonra payitahta geri dner? Taht tutkusu yznden mi?
Yeniden padiah olma ihtiras nksettii iin mi? Yoksa
yanldn anlad iin mi?
Yal bir kartal gibi masasndan kalabal szd. Cesaret
edip, kimse yant veremedi.
Konferansn banda da naklettiim gibi elbette hayr.
Murad payitahta geri dnd. nk, Hallar bar anlamasn
tek tarafl yrtp atmlard. Osmanl devletinin bana ocuk
denecek yata bir ehzadenin getiini renir renmez sava
hazrlklarna
balamlard.
Geen
senenin
knda
baaramadklarn bu sonbaharda nihayetlendirmek kararmdaydlar.
Duraksad, sanki be yz ksur yl nceki kararn arln
omuzlarnda hissetmi gibi srt kamburlamt.
te bu noktada Murad eletirebiliriz... ktidarn ok gen
bir ehzadeye brakt iin. Zaten o da sonunda hatasn
anlayacak, yanl hesap Manisadan dnecekti. Ama Murad
hibir zaman tahta dkn biri olmad. Hatta Hallarn geldii
haberi kendisine ulatnda, payitahta geri arldnda bile,
Beiniz vardr, varn uran, dedi. Ki aslnda II. Mehmed,
babasnn arlmasm gereksiz buluyordu. Kendi bana
dman halledebileceine inanyordu. imdi buras ok nemli,
az nce syledim, anlalmam galiba. Murad taht almaya
deil, savaa bakomutanlk yapmaya geliyordu. Kimse padiah
tahtndan indirmeyecekti.
Sibelin incecik parmaklan yine balarn arasndan havaya
kalkt, ardndan narin bedeni grnd.
Doru sylyorsunuz da hocam, Varna Sava gibi OsmanlInn Avrupadaki varln garanti altna alan muhteem
bir zaferin ardndan gen padiahn saygnl kalmayacakt
ki...
Hoca sonunda patlad.
Affedersin ama kzm, II. Murad mneccim miydi ki bilsin
Varna Muharebesini kazanacan? Ya kaybetseydi? H,

kaybetseydi ne olacakt? Ben syleyeyim, gen padiah bu hezimetten muaf tutulmu olacakt, btn yk Murad omuzlarna alm olacakt. Israrla bakt, gen kzn muhtemelen alev
alev yanan gzlerine. yle deil mi? Yeniden dinleyicilere
evirdi baklarn. Tarihi idrak etmek iin farkl ihtimalleri gz
nnde bulundurmak zaruridir.
Bir an sustu. Dncelerini toparlyor sandm, hayr, bo,
anlamsz bir ifade belirdi yorgun gzlerinde. Sanrm kafas
karmt. O muhteem hafzann, o keskin zeknn byle
duraksamas iime dokundu. Ne syleyeceimi tam olarak
bilemesem de ayaa kalktm. ri gvdemi hemen fark etti tabii.
Donuk yz canland, muzip bir k belirdi az nce kararszlk
iinde bocalayan gzlerinde.
Mtak... Sen de mi Mtak?.. Ykl o zaman Tahir Hakk...
Sezarm kendisini baklayanlar arasnda vey olu Br- ts
grd anda sylediklerine nazire olan bu szler, gergin
salonda bir kahkaha tufanna yol at. Ben de gldm haliyle...
Yok hocam estafurullah... Ben eyy...
Kahkahalar izin vermiyordu ki konuaym...
Ben sadece Muradm sava kazandktan sonra daha ne
kadar Edirne Saraynda kaldn soracaktm.
Bana yardm etmeye alyor, dedi en sevimli haliyle
gzn krparak. Yoksa ok iyi bilir Muradm Varna Savanm
akabinde Manisaya ekildiini... Fil hafzas vardr Mtakm...
Hepimizden daha iyi hatrlar okuduklarn... Fil hafzal
rencinizin zihninde duygusal bir kaza oldu hocam, brakn
eski tarihte neler olduunu, dn akam iledii cinayetin
detaylarn bile hatrlayamyor artk... Neyse, Tahir Hakknm
vg dolu szlerinden ok, eski neesine kavumas sevindirdi
beni. Koltuuma yerleirken, tiraz eden arkadalarn da
haklar var, dedi yeniden bana bakarak. Hatrlayacak olursak,
Gazavt- Sultan Muradda, babasnn hallarla savamak
zere Edirneye geldiini renen Padiah II. Mehmedle kurnaz
Sadrazam andarl Halil arasndaki tartma yle nakledilir.
Yakn gzlklerini burnunun ucuna yerletirerek, masann
zerindeki kitaplardan birinin sayfalarn kartrd.
Evet, ite burada... Ban kaldrd, gzlklerinin zerinden
kalabala bakt. Aynen okuyorum: ehzade yine tahta

kp hkmeyledi ve emredip Halil Paay katna davet edip ve

Halil Paaya dedi kim, babamdan rica edesin kim, babam
oturup Edirneyi Kostantiniyye keferesinden hfzedip ve ben
Ungurus zerine varup gaza edem dedikte, Halil Paa akil vezir
idi ve eyitti kim ehzadem padiah hazretine ben bu sz
demee kadir deilim. Elhamdlillah padiahmz geldi,
imdenger tedbir anndr; o nice derse yle olur, deyp cevap
verdi. Zira bu dman ar dmandr ve ehzadem sen dahi bir
taze glsn, hemen sana layk olan budur ki, padiahn ferman
zere hareket edp ve sznden tara kmayasn...
Ban, okuduu sayfalardan kaldrd. Bir an onu andarl
Halil olarak grdm. Saduyuyu, bar, sreklilii, istikrar
temsil eden bir adam. Ne tuhaf, oysa daha nceleri Tahir
Hakky Akemseddine benzetirdim, Nzhet ise onu Molla
Graniyle e tutard. Molla Grani meselesi de matraktr...
Fatih, dikbal, inat bir ocukmu. Ee baba sevgisi grmemi
ki ocuk, derdi Nzhet... Neyse ite bizim kk ehzade
derslere de pek meyilli deilmi, zellikle de Kuran okumaya
uzak duruyormu. Hocalarnn ehzadesiyle baa kamadn
gren Sultan Murad, heybetli grnl, kzl sakall bir adam
olan Molla Graniyi ona yollam. Molla Grani ilk derse
girdiinde beraberinde bir kzlck sopas getirmi. Sopay gren
ehzade Mehmed sormu:
Bu denek de niindir?
Molla Grani kendinden emin cevaplam!
Sizin iindir ehzadem...
Benim iindir de niindir?
Eer derslere alaka gstermezseniz, dvlmeniz iin padiah
babanz tarafndan bana verilmitir.
ehzade, ne bu laflar, ne de yeni hocay hesaba alp dersleri
savsaklaynca, Molla Grani, Mehmedi fena pataklam. Ondan
sonra da Mehmed Kuran pek gzel okumaya balam.
Ama bunlar ok nceydi, Mehmed Manisada ya da Amasyada henz akl havalarda bir ocukken Muradm onu tahta
davet ederek, aradan birka yl gese de hl ocuk olan ehzadenin yreinde uyuyan iktidar ejderhasn henz uyandrmamken...

Tarihte hibir olay kendiliinden olmaz, diyen hocann sesi

tartmann srdn hatrlatt bana. Gen Mehmed, kendi
asndan son derece mantkl bir istekte bulunuyordu. Eer
Varna Savanda galip gelirse hkmdarl da meruiyet
kazanacak, saray iinde ve dnda herkes ona biat edecekti.
Fakat babas Murad kazanrsa hkmdarl btnyle
tartmal hale gelecekti ki, yle de oldu.
Bu defa benim pek sevdiim Erolun eli grnd havada,
Sibelin hemen yannda oturuyordu... Hayret, etin neden
onlardan uzakta duruyor? Yoksa aralarnda bir ey mi gemiti?
Yok canm, bunlar cancier kuzu sarmas, yle denk gelmitir.
Evet evladm, dedi Tahir Hoca, ayaa kalkan gen tarihiye,
Bir ey mi diyecektin?
Erolun sesi, ne etin gibi souk, ne Sibel gibi tutkuluydu
fakat o da arkadalar gibi hocann sylediklerine katlmyordu.
Ama hocam, II. Mehmed bunu kendi kendine dnmedi
deil mi? Ona akl veren ahabeddin ve Zaanos paalar vard.
Tamamen haklsn, saraydaki iki hizipten andarl Halil,
Muradm tahta oturmasn istiyor, ahabeddin Paa tayfas ise
gen padiah destekliyorlard.... etinin oturduu sraya
evirdi baklarn. Demek istediim buydu ite. andarlnn
isteklerine ramen Murad sonuna kadar tahta dnmemekte
direndi.
Yine de sonunda teslim oldu, dedi etin oturduu yerden,
bu kez kalkmaya bile gerek duymamt. Varna Zaferinin ardndan ayrld Edirneye iki yl sonra padiah olarak geri
dnd. Hem de bir saray entrikasyla... Buuktepe Vakas...
Hoca artk ne desin, ar ar teslim bayran ekmeye balad.
yle, andarl Halilin yenierileri kkrtmasyla balayan
byk ayaklanma... Yenieriler dorudan ahabeddin Paay
hedef almlard. ahabeddin, ancak sultann sarayna kaarak
cann kurtarabildi. Aslnda Varna Zaferiyle deien gler
dengesi, iki yl sonra kendini siyaset sahnesinde gsteriyordu.
Bylece Murad devletin bekas iin ikinci kez tahta kt.

Hoca da oturduu iskemlede geri dnd, tahtada yazan

Austos 1446 yazsn gsterdi.
O tarihlerde andarl, gen padiah ava gndermiti. II.
Mehmed Edirneye girdiinde tahtta babasn buldu. irkin, ok
yakksz bir davran ama byle olmasayd olaylar daha kanl
bir hal alabilirdi...
Mesele tam da benim kafam yorduum yere geliyordu; baba
katilliinin nedenleri. Elimi bir kez daha kaldrdm, bu defa
Tahir Hakkya destek vermek iin deil, gerekten soracak bir
sorum olduu iin...
Tahir Hocam, Muradm u mehur vasiyetnamesi... 1446
ylnda yazlm deil mi? Murad, Edirneye gitmeden hemen
ncesinde... Neden? Olunun kendisini ldrtmesinden mi
korkuyordu?
etinin, Erolun ve Sibelin balarn evirip, ters ters bana
bakmalarna aldrmadan sorumu detaylandrdm.
Dnemin vesikalarna baktmzda o sralar krk iki yanda
olan Muradm herhangi bir salk sorunu grnmyor. Yanlyor
muyum?
Hoca oturduu yerden bayla onaylad beni. Yanlmyorsun
Mtak... Murad taht serveninin nasl kanl, acmasz bir oyun
olduunu kendi tecrbeleriyle biliyordu. Devlet sz konusuysa
babann, olun, kardein hibir nemi yoktu. Saltanat iin
herkesin kan aktlabilirdi. O sebepten her trl ihtimale
hazrlkl olmak istiyordu.
Artk bir ak oturuma dnen konferansa son katk
etinden geldi.
Ama Muradm korktuu gibi olmad. II. Mehmed kendisine
dzenlenen alaka entrikaya ramen taht babasna brakarak,
Manisaya ekilmeyi kabul etti...
Gergin rencisine de hak verdi Tahir Hakk ama kukularn
szlerinin arasna ustaca yerletirmeyi unutmadan.
yle oldu ama koullar yle gerektirdii iin mi, yoksa II.
Mehmed, baba kan dkmeyi vicdanna yediremedii iin mi,
bunu hibir zaman bilemeyeceiz...
etinin ya da arkadalarnn itiraz edeceini sandm, ama
soru hi beklemediim birinden geldi Bakomiser Nevzattan...
Peki hocam, saray entrikasyla uzaklatrlan bu gen
ehzadenin be yl sonra tahta dnnde baka bir saray
entrikas rol oynad m acaba?

Bir arka srada ayakta dikiliyordu, yannda da afili yardmcs Komiser Ali. Ne zaman gelmiti bunlar salona? Tahir
Hakkyla tartan rencilerin sylediklerini de iitmiler miydi
acaba?
Hi tanmad adamlara yle bir gz attktan sonra, II.
Muradm lmnden mi bahsediyorsunuz? diye sordu gergin
bir tavrla. O beklenmedik tecelliden.
Tecelli olduundan emin miyiz? dedi durduu yerde usulca
sallanan bakomiser. Acaba saray iindeki hiziplerin sava
sonucu Murad ldrlm olamaz m?
Tahir Hakkmn kaln kalar bir kez daha atld.
Kusura bakmayn ama sizi karamadm, hangi niversitedeydiniz?
Balanmay dileyen bir glmseyi belirdi Nevzatn yznde...
Ben niversiteden deilim Tahir Hakk Bey. Bu leden nce
telefonla konumutuk... Ben Nevzat, Bakomiser Nevzat...
Hocann renginin attn grdm, telalanm gibiydi ama
ok srmedi, dudaklarna sakin bir glmseme yerletirdi.
Ah, demek Bakomiser Nevzat sizdiniz? dedi nndeki
kitaplarn kapaklarn kapatmaya balarken. Tarihe ilginiz
olduunu bilmiyordum...
ilgi demek abartl kaar, sadece okumay severim.
Gzlnn zerinden, bu ilgin kanun adamna kukulu
bir bak att Tahir Hoca.
Yok, yok sorduunuz sorudan, tarihle ciddi derecede alakal
olduunuz anlalyor. Evet, Muradm zehirlenmi olduunu
syleyenler, hatta bu ii bizzat II. Mehmedin yaptrdn dile
getirenler de olmutur. Ama bu iddia, tpk Alaeddin Alinin
lmnn, II. Mehmede taht yolunu amaya alan
kapkullarnn ynlendirmesiyle olduu sav kadar sama ve
mesnetsizdir. Mesnetsizdir; nk andarl Halilin kaplan gibi
devletin banda bulunduu artlarda, herhangi bir ahsn
Murada zarar vermesi dnlemez.
Neden?
Nevzatn tek kelimelik sorusu, salonda tatsz homurtularn
ykselmesine neden oldu. Ne yapmak istiyordu bu polis byle?
Byk hakana dil uzatmak haddine mi dmt

onun? fkeli sesler ykselirken, Nzheti dndm. Acaba o

da byk hakana dil uzatt iin, u suratsz etin, tutkulu
Sibel, hatta benim iyi huylu sandm Erol tarafndan acmaszca... Peki ya ben? Ben ne aryordum cinayet zaman, cinayet
mahallinde?
nk, diyerek, salondaki gergin kalabaln aksine byk
bir sabrla Nevzatn sorusunu yantlamaya balayan Tahir
Hakknm sesiyle dndm yeniden tartmaya. nk byle bir
zehirlenme vakasnn olduunu gsteren ne bir vesika, ne bir
kayt var. Elinizde delil, ahit olmadan birini tutuklayabilir
misiniz? ehzade Mehmedi de katillikle sulayacaksanz,
elinizde delil ya da o zaman yaam ahslardan birinin
ahadeti gerekir. yle deil mi?
Bakomiser syleyecek sz bulamad. Bulamazd tabii,
karsndaki kii smsk Mtak deil, koca Tahir Hakkyd.
Aznn payn alan Nevzat, sessizlie brnrken hoca aklamasn srdryordu.
Bu trden grler, ister iyi niyetle yaplsn, ister maksatl,
sadece tarihteki karanlk alanlarn ilham verdii rivayetlerden
ibarettir. Ayrca zel olarak ben, ileride Fatih olacak ehzade
Mehmedin babasnn canna kastettiini hi sanmyorum.
Sustu, son kez salona bakt, kimseden ses kmaynca, u
kelimelerle noktalad konferansn.
Sonu olarak btn bu kaos, btn bu tartmalar, devlet
iin hayrl bir olaya vesile oldu. Babas Muradm Varna Sava
gibi Osmanlnm Avrupadaki varln tartmasz olarak kabul
ettiren zaferinden sonra oul Mehmedin ok daha nemli bir
zafer
kazanmas
zaruri
olmutu,
ite
bu
ihtiya,
Kostantiniyyenin fethini douracakt... Yani Osmanl devletinin,
bir cihan imparatorluuna dnmesinin yolunu aacakt.

Bu ocukta sinsi bir yan var

Konferans sona erince, yle kolayca krsden inemedi Tahir

Hakk. Tarih merakls kalabalk, uultular iinde salondan
ayrlrken on kiilik heyecanl bir grup, hocann iskemleden
kalkmasna bile izin vermeden bana t. Her toplantda
karlaabileceimiz tiplerdi bunlar; kariyerleri iin referans
mektubu isteyenler, niversitelerinde konuma yapmasn talep
edenler, hazrladklar tez iin yardm dileyenler, internet siteleri
iin sylei rica edenler.... Bana gre sorun yoktu, ama Nevzat
ile Ali, insandan oluan bu almaz duvarn nnde ne
yapacaklarn bilemeden ylece kalver- milerdi. niversitede
bulunduklarndan m, saygn bir profesrn karsnda
olduklarndan m nedir, bir ekingenlik kmt zerlerine.
Sessizce yanlarna yaklatm.
Mdahale etmelisiniz, yoksa epeyce beklemek zorunda
kalrsnz.
Tatl bir ainalk belirdi ikisinin de yorgun yzlerinde.
Merhaba Mtak Bey. Belli belirsiz glmsemiti Nevzat.
Sizi yeniden grmek ne gzel.
Bu iyiydi ite; demek ki, benden kukulanmyorlard. Demek
ki, bu sabah bana oynadklar kk oyunda dtm zor
duruma ramen hl masum olduumu dnyorlard. Belki
de onlarn nne Sezgini attm iin bana minnet bile
duyuyorlard. ahaneydi, byle giderse hi itirazm olmazd. Ben
de onlar grdme sevinmi gibi glmsedim.

Merhaba. Hocann konferanslarn karmamaya alrm.

Teklifsizce uzattm elimi skt Nevzat.
Sahi artk sklmyor musunuz bunlar duymaktan? Ne de
olsa bildiiniz konular. Kim bilir ka kez dinlemisinizdir?
Samimi grnyordu, sanrm beni tongaya drmeye
alt yoktu.
Hayr, diye merakn gidermeye altm. Tahir Hoca
bildiklerini tekrarlayan bir eitimci deil. Her konumasnda
farkl malumat verir. Zaten tarihin de gemiin bahesinde
donup kalm, mphem olaylar arasnda gezinmekle bir alakas
yok. Tarihiler, oktan gp gitmi hkmdarlarn hayatlarn
otopsi masasna yatran adli tplara benzemezler. Her ne kadar
malzememiz gemite yaanm olaylar olsa da, bulduumuz
her yeni vesika, ulatmz her yeni bilgi, bize hakikatin farkl
ynlerini gsterir. Dolaysyla bildiklerimiz srekli bir deiim
iindedir.
Biraz da kendi uzmanlk alanmn snrlar iinde olduumdan, hi lzumu yokken ard ardna sraladm bu klie
laflar ilgiyle dinleyen polis efinin kalar atlr gibi oldu.
Yani tarihte kesin bir hakikatten sz etmek mmkn deil...
Sadece tarihte mi? Gnmzde de kesin bir hakikatten sz
etmek mmkn m? Mesela Nzhetin ldrlmesi? Gerek
nedir? Katil kim? Nzhet gibi bir bilim insann niye ldrrler?
Daha szckler azmdan dklrken yaptm yanl
anlamtm ama artk ok geti. Dilime yine sz geirememitim ite. Ne lemi vard imdi konuyu eski sevgilime getirmenin? Neyse olan olmutu, artk duramazdm.
Yani unu demek istiyorum Nevzat Bey, gerek izafidir...
Bakomiserin szlerime inanmak gibi bir niyeti yoktu; sanki
faili mehul bir cinayet karsndaym gibi dnceli gzlerle
szyordu beni.
Tarih iin belki yle, dedi ciddiyetini yitirmeden. Ama
cinayette, katil hi de izafi deildir. Etiyle, kanyla gerek bir
ahstr. ledii su da bellidir. Bir insann cann almtr.
Tarihin kavranyla ilgili bir yanl, siz ya da baka bir
meslektanz dzeltebilir. Oysa len insan yeniden yaama

dndrmeyi u ana kadar kimse baaramad. Bundan sonra

baarmas da pek mmkn grnmyor.
Haklyd, ancak hemen yelkenleri suya indirmeyi uygun
bulmadm.
Ama yle cinayetler vardr ki, yasalar kar ksa bile vicdanmz, Oh iyi olmu! demez mi? Bu adam lm oktan hak
etmiti, diye dnmez miyiz?
Dnrz... Hatta houmuza gider. Dnya bir pislikten
kurtuldu diye seviniriz. Fakat yanltr. Cinayeti nlemek iin
yaplan mcadele katille yaplan mcadele deildir, sula
yaplan mcadeledir. En byk susa insan ldrmektir. nk
hep sylediim gibi lmn telafisi yoktur.
imdi siz Mtak Hocam, diyerek Ali de mdahil oldu
hukukla tarihin birbirine kart bu ayakst sohbete. nsan
ldrmeyi onaylyor musunuz? Yani hakl nedenleri varsa
diyorum...
Bravo Mtak, yine ne yapp edip kukular zerine ekmeyi
baardn. stelik hi gerek yokken. Bu ocuk konumaz
konumaz, azn anca da bir uval inciri berbat eder. Haksz
myd aheste Teyzem? Buyurun ite ayniyle vaki...
Elbette hayr Ali Komiserim... nsan ldrmek kim, ben
kim?
Buz gibi bir ifade belirdi yakkl polisin yznde. Cinayet
ilediniz demedim, birini ldrmeyi hakl bulur musunuz
dedim.
Sesi azarlamann bir nceki aamasmdayd. Bu deli fiek
komiser hi de Nevzat gibi kibar birine benzemiyordu. Telaa
kaplmak zereydim, derin bir nefes alp paniklememek iin
btn gcm topladm, bu ii yaparken de byk bir ilgiyle
beni izleyen iki polise sezdirmemeye altm. Baarl olduumu
hi sanmyorum ama denemekten baka arem yoktu.
Ben de onu diyorum zaten. Birini ldrmek kabul edilebilir
bir fiil deildir... Yani... Sanki beni kurtarabilirmi gibi Nevzata
dndm. Bakomiserinizle ayn fikirdeyim... lmn telafisi
yoktur.
Konuuyordum ama telaa kaplmtm, imdi zerime
gelecek, itiraf edinceye kadar yakam brakmayacaklard.
Sorunuz ilginti...
aknlkla baktm Nevzata...

Efendim?..
Tahir Hakkya sorduunuz soru... II. Muradm ikinci kez
tahta gemeyi kabul ettikten sonra vasiyetnamesini yazdrma
meselesi...
Hi beklemediim bir anda yardmma yetimiti bakomiser.
Evet, biraz kafa kartran bir konu... diyerek, uzatt dala
sarldm. II. Murad, gen padiahtan ekinmi olmal... Yoksa
sal yerindeyken niye vasiyetnamesini yazdrsn? Anlalan
sizin de kafanz kurcalamaya balad II. Muradm erken
lm.
te yine gelmitik baba katilliine... Tereddt, bama i
aabilirdi...
lm deil, kayglar... diye dzelttim derhal. II. Muradm
tahta dnmeye ikna olmasnn ardndan vasiyetnamesini
yazdrmas byle bir kam uyandryor insanda. Murad Han,
padiah olundan m ekiniyordu, yoksa saraydaki hiziplemeden mi? Belki de lm mukadderat, naslsa gelecek,
hazrlkl olmalym diye mi dnyordu? Biz tarihiler, olaylar
pek ok adan yorumlamak zorundayz. Hakikate ancak bu
metodla ulaabiliriz. Yeniden II. Murad rneine dnersek,
sorduumuz bu sorular, tadmz bu bilimsel kuku,
padiah, gen ehzadesinin ldrdn kantlamaz. Neyi
kantlar? Osmanlda tahtn el deitirmesinin her zaman
sorunlu olduunu... ou zaman da bu deiimin kanla
gerekletiini... Ama Tahir Hocanm da altn izdii gibi II.
Muradm lmyle, olu II. Mehmedin hibir ilgisi yoktur...
ister takdiri ilahi deyin, ister tecelli... Katil aryorsanz Azrail ile
konumanz gerekir. nk OsmanlI'nn altnc padiah,
eceliyle lmtr.
nanmayan gzlerle szd beni.
Bunlar gerek dnceleriniz deilmi gibi geliyor bana.
Kar kmama izin vermedi. Ama yle olsun...
Yok, Nevzat kolay kolay brakmayacakt yakalad bu nemli
ipucunu.
Eliyle
salon
kapsnn
nne
kmelenmi,
muhtemelen bizim gibi, II. Muradla olu II. Mehmedin sessiz
mcadelesini tartmay srdren etin, Erol ve Sibel lsn
gsterdi.
u genler kim?

Tahir Hakkyla aralarndaki gerilimi usta bakomiserimiz de

fark etmiti elbette. ok uyank olmalydm, hibir detay
atlamayan bir adam vard karmda.
Aratrma grevlileri, dedim nemsemez grnerek.
Eskiden asistan denirdi... Adlar deiti ama imdi de hocann
ilerini yapyorlar.
Kuku ykl bir glge geti gzlerinden.
Hoca emekli deil mi?
Emekli ama o mesleine k bir tarihi... Gldm. yle
demiti bir keresinde. Ben tarih olmadan tarihiliim bitmez.
Evet, Tahir Hoca emekli oldu, fakat almalarn brakmad. Bu
ocuklar da gayriresmi asistanlk yapyorlar ona. Baklarn
gen tarihilerin zerinden ekmeden meseleyi kurcalamay
srdrd.
Ama Tahir Hakkyla pek anlaamyorlar galiba...
Frsat bir kez daha ayama gelmiti. Bu ans deerlendirmezsem yazk olurdu. Bu ocukta sinsi bir yan var, derdi
babam. Grnd kadar masum deil. Masum mu? Bir katil
ne kadar masumsa ben de o kadar... Bu arada u katil olma
fikrine de epeyce snmtm galiba... Ne kadar kolayca
kullanabiliyordum kendim iin katil sfatn... Halbuki yanlyor
olabilirdim. Az nce cereyan eden olaylar bunun pekl
mmkn olabileceini gsteriyordu. Benim dmda birtakm
dolaplar evriliyordu bu niversitede. Nzhete kzan, Fatih
konusunda hassas u genler... Nasl yani, bir profesr, ulu
hakana saygszlk etti diye ldrm olabilirler miydi? Az
nceki tartmay gzlerimle grdm. Daha nce hi tank
olmadm bir tepki, bir fke vard...
Aslnda ilk kez byle oluyor, diyerek aknlm polislerle
de paylatm. Bu ocuklar ok saygldr hocaya kar... lgiyle
dinlediklerini fark edince gizli amacm gerekletirecek zehirli
szleri mrldanverdim. Konferans ncesi bir tartma
yaanm aralarnda... Hoca hepsine barp arm. O
yzden biraz gerginler... Rahmetli Nzhetle ilgili... Rahmetli
Nzhet! Aradan bir gn bile gemeden byk akm, hayatmn
anlam olan kadn, rahmetli Nzhet mi oldu? Yirmi bir yl bekle,
yirmi bir saatte unut. Pek vefalymsn Mtak! Ruhumu
kemirmeye balayan sululuk azabn Nevzatn sorusu
bastrd.
Maktul tanrlar myd?

Garip bir lakrd duymu gibi yadrgayan bir tavr takndm.

Tarihi olup da Nzheti tanmayan m var? Ama belli ki yz
yze de grmler. etinle Nzhetin tarttn sylyorlar.
etin dediin u am yarmas m? diye atld ateli komiser. Biraz gergin bir arkada galiba.
Nerdeyse baklaryla dvecekti bizim gen tarihiyi.
Sanki ilk kez fark ediyormu gibi ben de baktm etine.
Gergin mi? Oyunumu srdrmem iin gen polise katlmam gerekiyordu. Haklsnz Ali Bey, biraz yle...
Szlerim anlaml bir suskunluk yaratmt ama Nevzatn
yznde beliren sknt, konunun dalmasndan rahatsz olduunu gsteriyordu. Babam da nefret ederdi meselenin dallanp budaklanmasndan. Sadede gel evladm sadede... Bu
ocuk, hep byle laf dallandrp durur.
nk vereceiniz tepkilerden ekinir, diye payladm
babam. Ama imdi bilhassa kenarnda geziniyorum meselenin,
bilhassa dolatryorum lakrdy. Tabii Nevzat daha l'azla izin
vermedi bu kurnazlma.
Neden tartmlar Nzhet Hanmla?
Baklar, gen yardmcs gibi etine taklp kalmt. ler
tam istediim gibi gidiyordu sanrm bakomiserin de
dncelerini ynlendirmeyi baarmtm ama artk geri ekilmeliydim.
Bilmiyorum, dedim en masum halimi taknarak. Ben
orada yoktum, hocaya sorarsanz eminim anlatr size.
Neyi anlatacakmm?
Bam evirince Tahir Hakknm ask suratyla karlatm.
Ne zaman kurtulmutu o yapkan kalabalktan, ne zaman
yanmza gelmiti, farknda bile deildim.
eyy, hocam, etinlerle ilgili konuuyorduk da...
Yar yarya aarm kaim kalar atld.
Ne olmu onlara?
Neler eviriyorsun Mtak, kzgnlmdayd sesi. Bir ey
evirdiim yok, sizin Fatih fanatii rencilerinizin iledii
cinayetin, zerime kalmasn nlemeye alyorum, diyecek
yrek bende olmadndan, kvrmaya hazrlanyordum ki,
Nevzat yetiti yardmma.
Neden size kar bu kadar tepkililer Tahir Bey?

Duraksad hepimizin hocas. Savunmann en iyi ekli

saldrdr. Sen hibir zaman saldrmay renemeyeceksin
Mtak. Hep byle psrk bir ocuk olarak kalacaksn. Kimdi
bunu syleyen? Babam m, teyzem mi, annem mi? Hayr annem
sylemez. Aman kim sylerse sylesin, gerek deil miydi?
Konan altndaki sokaktaki ocuklardan hep sopa yiyip
gelmiyor muydum? ok istememe ramen hatta bu isteimde
son derece hakl olmama ramen, benimle alay eden o
serserilerden birinin suratnn ortasna yle okkal bir yumruk
yerletirmeyi ya da salam bir Osmanl tokad aketmeyi hi
becerememitim. Bundan sonra becereceim de yoktu. Hep
byle psrk biri olarak kalacaktm. Neyse ki, Tahir Hakknm
karsnda yalnz bama deildim: Yaasn Bakomiser Nevzat...
Tepkili olduklarn da nereden kartyorsunuz? Tahir
Hocanm ses tonundaki yumuamay fark etmemek mmkn
deildi. Biz hep byleyiz Nevzat Bey... retim yesi
arkadalarmn her zaman fikirlerime katlmas gerekmiyor.
Aksine farkl bak alarmz olmal ki, dncelerimiz geliebilsin, daha da nemlisi gemite olanlar deerlendirirken
deiik grler oluturabilelim.
Dpedz yalan sylyordu bizim tarih profesr. Bilimin,
demokratik bir ura olmadn, btn kontroln hocalarn
elinde olmas gerektiini zellikle belirtmiti bana. Bilim disiplini, metodik bir alma kadar, o alandaki otoriteye sayg
duymay, onun ynlendirmesini kabul etmeyi de gerektirir.
Hayr, Tahir Hakknm bir despot olduunu iddia etmek insafszlk olur, ama birlikte alt insanlarn grlerini yle
fazlaca dikkate aldn da asla syleyemem. Fakat ie bakn ki,
imdi polislerin karsna gemi, katlmdan, ortak almadan
sz ediyordu. Artk kesinlikle inanyordum, rencisini de
korumaya alyordu. Demek ki korunmalarn gerektiren bir
durum vard. En az Nevzat kadar ben de merak etmeye
balamtm, etinle Nzhet arasnda getii sylenen
tartmay. Ama hocann mulak kelimelerinin ikna etmedii
bakomiserimiz akln baka bir konuya takmt.
Bugn etinle aranzda bir tartma gemi. Konferans
ncesi... Aka azarlamsnz onlar...
Tahir Hakk sulayan baklarn yzme dikti. O ocuklar
sen mi sattn Mtak? Hu syle, iimizdeki hain sen misin?

Ezim ezim ezilmem gerekirdi. Hayr, savunmann en iyi ekli

grmezden gelmektir. Herkes devekuunu sular ama ban
kuma gmmek bazen muhteem bir stratejidir. Annemden bana
kalan en iyi hayat tecrbesi. Saf saf baktm gren hocann
kafas kart. Yoksa polisler bakasndan m duymutu?
Anlayacakt ama imdi bakomisere cevap yetitirmesi
gerekiyordu.
Tarttk... Boaz gckland, iki kez ksrd. Evet, kzdm
onlara. Benden habersiz konferans iptal etmeye kalkmlar.
znim alnmadan yaplan ilerden nefret ederim.
Yine yalan, yine rencileri kollama ve koruma... Neyi saklamaya alyor? Niin? Yoksa o da m iin iinde? Nasl yani?
Tahir Hakk cinayete mi bulat? Niye olmasn? Belki de ii o
planlamtr. Muhteem bir beyin... Belki de cinayeti benim
zerime ykma fikri de ona aittir. Daha neler? Tahir Hoca o
ocuklarn hepsinden daha ok sever beni... Nzhetten bile...
Nzhetten daha ok sevdii muhakkak da, bu cinayet bir sevgi
meselesi deil, bir misyon meselesiyse... Hatrlasana ne demiti
hoca: Baarya a, sululuk duygusuyla kvranan bu ezik
milletin elinden bunu da almaya kalkmayn. Neyi almaya
kalkmayalm? Gemi zaferleri, tarihin yetitirdii byk
insanlar, ulusal gururu... Yani bunun iin Nzheti bir mektup
aacayla... yle olsayd etine niye kzsn? Kukusuz, grevini
yerine getiremedii iin... Ahmak Mtak elini kolunu sallaya
sallaya cinayet mahalline girip sonra da sessizce oradan ayrld
iin... stelik cinayet aletini de yanma alarak... Belki de
Nzhetin yanmdayken polise ihbar edip, beni yakalatacaklard...
Belki de asl entrika buydu. Ama hibir konuda tam olarak
gvenilmeyecek olan bu genlerin ihmalkrl sonucu...
Anlyorum, diyen Nevzatn sesi, cinayeti planladndan
kukulandm kt niyetli tarihiden, o bildiim mfik
profesre dndrd beni. Bakomiser etrafa baknarak Tahir
Bey, daha rahat konuabileceimiz bir yer bulabilir miyiz? diye
sorarken hocay izledim. Tecrbeli polisin karsnda endiesini
gizlemeye alrken renkten renge giren bir sulunun tedirginlii
vard zerinde. Bu hale dmeyi hi hak etmiyordu. O zaman
anladm; hayr, Tahir Hakk cinayet iine bulam olamazd.
Kim ne derse desin, onun

gibi insanlardan katil kmazd. Hakknda kt dnceler

beslediim iin utan duydum. Biraz da bu sebepten, Benim
odama gidelim isterseniz, diyerek araya girdim. Oras
rahattr.
Kibar ama buz gibi bir ifade belirdi Nevzatn yznde.
Kusura bakmayn Mtak Hocam, sadece Tahir Beyle konumak istiyoruz.
Yani bo yere kurtuldum diye heveslenmeyin siz de hl
zanllar listesindesiniz, demek istiyordu. Tahir Hakknm da
benim yardmma ihtiyac yoktu.
Zaten senin kata kadar kamam, diye homurdanarak,
salonun kapsn gsterdi. Girite bir konuk odas var, paltomu, atkm oraya brakmtm. Sanrm, orada konuabiliriz...
ki polisin arasnda ka ynelirken, Bir yere ayrlma
Mtak, diye tembihledi profesrm. Sana syleyeceklerim
var.

Sen kim, insan ldrmek kim?

O kadar aresizdim ki, btn umudumu beni yakalamakla

grevlendirilen polislere balamtm. stelik katil olduklar
bile belli olmayan meslektalarm -ki aralarnda ok sevdiim
Tahir Hakk da vard- tutuklamalarn umarak. aresizlik
insan aalk bir mahluka dntryordu demek. Ben
yakam kurtaraym da... Bencil, bencil bu Mtak... Ne olurdu
sanki suluboyan, aziyeye verseydin... Ama aziye, tertipli
kullanmyor, btn boyalar birbirine kartryor, temizlemesi
de bana dyor, demedim... nk suluboyam teyze kzma
vermek istemiyordum. Evet, bencildim, defterimi, kitabm,
kalemimi, bilhassa da suluboyam kimseyle paylamak
istemiyordum. Tpk Nzheti paylamak istemediim gibi...
Bak kartonu yrtp att, srf aziye kullanmasn diye... inde
ktlk var bu ocuun, ktlk... Gerekten de iimde
ktlk var myd? Yoksa Nzheti de artk bakalaryla
olmasn diye... imdi de tarihi gerekeler retip suu Fatih
konusunda hassas meslektalarma ykmaya m urayordum? Ne uramas canm? Baba katillii balantsn
benden nce Nevzat sylemedi mi? Hayr, kimseyi ynlendirmedim. Hem niye ynlendireyim? Nzheti ldrdm bile
belli deil ki?
Aynadaki o psikopat beliriverdi bilgisayarmn ekrannda.
Niye katn o zaman olay yerinden? Evdeki parmak izlerini
niye sildin? Cinayet silahm niye denize attn?

Korkmutum nk, paniklemitim, doru dnemiyordum.

Hadi, hadi brak bu martavallar. Biz bizeyiz u odada.
Gerei itiraf etsene. Nzheti ldrdn dnyordun.
Aklna baka bir ihtimal bile gelmemiti.
Nasl gelsin? Hatrlamadm o karanlk saatlerde ne yaptm bilmiyorum ki? Ama imdi dnyorum da ben kimseyi
ldrm olamam. Ben karncay bile incitemem...
Artk bunun nemi yok. Cinayeti ilememi olsan bile
masumiyetini kantlaman ok zor... stelik kendin bile buna
inanmazken...
Niye inanmayaym canm, ben kimseyi ldrmedim. Sadece
u psikojenik fg meselesini fazlaca abarttm. Bu hastala
yakalananlarn cinayet iledikleri nerede grlm?
Ama Freud, senin daha ciddi sorunlarn olduunu syledi.
Paranoyak izofren... Hatrladn m, paranoyak izofren... Yani
ar lde takntl... Kafay takt kiiyi ldrnceye kadar
rahatlayamayanlardan...
Samalama, o bir ryayd. Konuan da Freud deil, benim
bilinaltmd, belki de endin. ldrmam isteyen sen. Benim
sorunlu, benim irkin, benim kt yanm...
Tabii, hemen beni sula... Eskiden de yle yapardn. Henz
ok genken, ne genci, ocukken. Alt yama kadar altn slattn
ama hibir zaman cesaret gsterip, bu rezilliini stlenmedim.
Sabaha kar belden aan basan o tatl scaklk, uykunda seni
glmsetirken sorun yoktu ama sabahlar o slak, o pis kokulu
yorgann altnda uyannca hep ben sula- nrdm. Kk Bey her
zaman mis gibi kokard, her zaman pirpakt! Herkes seni
suladnda, o cad teyzen seninle alay ettiinde, benim minicik,
saydam gvdemi siper ederdin kendine. Ben deil o yapt.
Zavall anneciin akn sorard. O da kim yavrum? Hemen
gzyalarn akmaya balar, masum minicik ellerin boluu
gsterirdi. O ite, o aynadaki ocuk. Ama yeter artk, kendi
hatalarn stlenmeyi ren. Nasl olsa korkacak kimse de
kalmad. Baban oktan ld, anneni mutsuz etmek gibi bir
derdinde yok, epey zamandr o da kocasnn yannda...
Annem hakknda dikkatli konu... O beni severdi. Korurdu
desek... Sevmek baka, korumak baka. Belki de seni o koruma
mahvetti. Bu kadar gvenlik iinde bymek,

hibir zaman gerek hayatn zorluklaryla yzlememek...

Vermen gereken tepkiyi verememek...
O meselede annem deil, babam sulu...
Tamam, baban hyarn biriydi. Kk bir adam. Devletsiz var
olamayan dangalaklardan, ama sadece baban olsayd, byle
smsk olmazdn. nk adamn davranlar kkrtcyd,
ileden kartyordu insan. Eer annenin, boyun emeni tevik
eden mfik kelimeleri olmasa bir gn o herifi yakasndan
tuttuum gibi ban kvetin mermer kenarna... Hayr, hayr,
babamn lm bir kazayd.
Kaza ya da baka bir ey, itiraf et, ancak babann lmyle
rahat bir nefes alabildin. Tabii snepeliin yine de gemedi.
Drst ol, bu ekingenliinin nedeni baban deildi. Ruhunu
epeevre saran bu ylk mahcubiyetinin tek nedeni annendi.
Onun, seni hep korunmaya muhta, kk bir ocuk olarak
grme manyakl... Seni babandan korur, teyzenden korur,
sokaktaki o acmasz pilerden korur. Evet, hi dudak bkme
yle, yumruklarn skp o arka mahalledeki frlamalarn
karsna niye kamadn zannediyorsun. Bir keresinde bana
uymu, o itlerden birinin kafasna ta geirmitin de sonra
korkudan nerdeyse altna edecektin. nk annen, Ah
Mtakm bunu nasl yaparsn? Senin gibi terbiyeli bir ocuk!
teraneleriyle, gya hizaya sokmutu seni. Bana da yine
aynalarn en derinine gizlenmek kalmt. Oysa ne kadar ok
ihtiyacn vard bana...
Hayr, sana hi ihtiyacm yoktu... Sen kabasn, fkelisin,
saldrgansn. Senin gibi olamam.
Keke olsaydn. Artk yksek sesle konumuyordu. Bal
rengi gzlerindeki fke silinmiti. Sesi itendi, sanki bana
acrm gibi bir hali vard. Keke olabilseydin... Olsaydn, bunlar
bana gelmezdi. Nzhet denen o bencil kary kolayca
unuturdun, stelik daha o seni terk etmeden... Belki de sen onu
sepetlerdin. Muhtemelen ondan daha iyi bir tarihi olurdun.
Hatta Tahir Hakkdan bile... Anlamyorsun deil mi zavall
ahmak. Ben, senin sava yanndm, direncindim, hayata kafa
tutan tarafndm. Sana ac verenlere, misliyle cevap verecek olan
intikamcndm...
ntikamcm m? Yoksa o sen miydin? Sen mi ldrdn
Nzheti?

Hi sinirlenmedi, ne zamandr kafasna taklan bir konuyu

renmek istiyormu gibi sakince sordu:
Niye hep beni suluyorsun? Kederli bir anlam yerleti
yzne. Nzheti ldrp ldrmediimi bilmiyorum. nk u
hastalk ister psikojenik fg olsun, ister paranoyak izofreni beni
de etkiliyor. Hibir ey hatrlamyorum. Ama dorusunu istersen,
o kadm ok daha nce, yle mektup aacayla filan da deil,
plak ellerimle bomay ok isterdim. te aka itiraf ediyordu.
Bu kadarna dayanamadm, yani onu sen ldrm olabilirsin
diye yksek sesle sylendim. O saklandn karanlktan kp...
Ne karanl evladm, diyen Tahir Hakknm sesiyle kayboldu bilgisayarmn ekranndaki yz fkeden bak gibi
gerilmi adam. Mtak neden bahsediyorsun sen?
Kapmn nnde duruyordu, hemen arkasnda ok sevdii iki
rencisi... Yoksa su ortaklar m demeliyim? O ifrit suratl
etinle artk iyi niyetinden hi emin olamadm Erol. u Sibel
adndaki zayf kz neredeydi acaba? Nerede olacak yeni bir
entrikann peinde... Neyse ben kendi entrikam evirmeliydim.
Hemen glmseyen maskemi takndm.
Sesli dnyordum galiba... Ayaa kalkarak, masamn
etrafndaki bo iskemleleri gsterdim. Buyrun hocam gelin...
Fikrinizi deitirmenize sevindim.
Dar aim bir akordiyon gibi krt.
Ne fikri?
Yukar kamam dediniz ya polislerin yannda... Sahi onlar
nerede?
Sorarken bilhassa arkasndaki iki gencin yzlerine baktm.
Skntyla gzlerini kardlar.
Gittiler. Tahir Hoca gsterdiim iskemleye kmt.
Yorgun grnyordu. Konferansn verdii adrenalin vcudunu
terk edince, bu yata, zlmesi zor sorunlarla uramak
zorunda kalan o bkkn, o yal adam kvermiti ortaya. Fatihi
neden bu kadar merak ediyor bunlar?
Soluu biraz hrltl m kyordu? Ah hocam, ah! Ne iiniz
vard sizin bu banaz ocuklarla? Banazlardan suratsz olan
sama, srtkan olan soluna gemi, ayakta dikiliyorlard;
Fatihin arkasnda duran ahabettin Paayla Zaanos Paa
gibi... Tek fark, II. Mehmedin, iki vezirinden de gen olmasyd,
hoca ise iki ibirlikisinden de olduka yalyd.

Hayret ettim valla Mtak, u bakomiser, II. Murad hakknda, Fatih hakknda sorular sordu. Nzhetin katiliyle uraacana, akln padiahlarn lmyle bozmu. Adam polis
deil, sanki tarihi... Sulayan baklar yzmde durdu. Bu
kadar bilgiye nasl ulat da ayr bir muamma. Biri onu
ynlendiriyor mu ne?
Biri? Yani ben... Ne anlattn da bu adamlar Fatihle cinayet
urasmda bir ba aryorlar demek istiyordu. Derhal annemin
laktiine bavurdum, bilmeze yattm.
Bilmem.... Bana da sordular. Sanki dnyor gibi sustum.
Nzhetin ldrlmesinin, Fatihle bir ilgisi olduunu smyorlar
galiba?
Rahatszca kprdand hoca iskemlesinde.
Anlamadm ki, ak konumuyorlar. u Sezgini gzaltna
ulmlar. Hayrsz olann biriydi. Tanrsn, Nzhetin yeeni...
Sen ne diyorsun Mtak, kim ldrm olabilir zavall
Nzheti?
Kederle glgeledim yzm, zntyle soldurdum baklurm.
Bilmiyorum ki hocam, Sezginle anlaamadklarn ben de
duydum. Miras meselesi mi ne? Ama byle kr kr parmam
gzne, Sezgin yapm olabilir mi?
Siz rahmetliyi en son ne zaman grdnz Mtak Hocam?
Nevzatn atlad soruyu dile getiriyordu etin. Eer Sezgin
bu iten yakay syrrsa suu nasl yapar da bu saftirik adamn
zerine ykarz diye mi dnyordu? Ykmak m? Zaten
Nzheti ben ldrmedim mi? O zaman karmdaki Osmanl
lsnn, bu ii bu kadar kurcalamasnn sebebi ne? Yok, yle
ya da byle, hoca ve gen rekas bu cinayetle bir ekilde
alakalyd.
Dn leden sonra konutuk ite, diye oldubittiye getirmeye
altm. Yemee davet etti, gelemeyeceimi syledim.
Projesini anlatt m sana?
te sonunda Tahir Hakk, karmt baklay azndan.
Gerekten de bir proje vard. Fatih ve Baba Katillii... Freud
yanlmyormu demek? Ne Freudu yahu, ben yanlmyormuum, tabii Bakomiser Nevzatn da hakkn yemeyelim...
Ne projesi?
Drdnc perde, nc sahne; sala oynamay srdren
Mtak...

Yzmde gezinen alt gz, beni tuzaa drmeye alan

akl, gizlemeye altklar bir cinayet.
Ben de tam olarak bilmiyorum, dedi akldan en zekisi
olan Tahir Hoca. Ama son iki yldr ska gelmeye balamt
Trkiyeye...
Trkiyeye ska gelmeye balayan vefasz sevgilim ancak iki
yl sonra beni aramay akl edebilmiti demek. Niye bu kadar
bekledi? nk umurunda deildim. nk beni oktan silmiti
defterinden... O zaman niye arad, hem de iki yl sonra... Ne ikisi
tam yirmi bir yl sonra... Ne deimiti? Bana olan duygulan
deil herhalde...
Trkiyeye gelince seninle de grmtr. Ne de olsa eski
arkadasnz... Farkl bir hukukunuz vard. Gerildiimi
anlaynca hnzrca sa gzn krpt. Merak etme, polise
ilikinizden sz etmedim tabii. Hi gerek yok. O igzar polislerle
bo yere ban niye belaya sokalm? Burada bir aileyiz deil mi?
Kol krlr yen iinde...
Sonunda su ortaklarna beni de dahil edivermiti Tahir
Hakk...
Evet hkim bey, Fatih Sultan Mehmed Hana hakaret ettiklerini dndkleri iin, n snrlar aan, konferanslar
bilim adamlaryla dolup taan, tarihin bilinmez sanlan srlarn
aydnlatan, lkemizin parlayan yldz, Profesr Doktor Nzhet
zgeni bilerek, isteyerek, tasarlayarak yani taammden ldren
bu drt kiinin arasnda en acmasz maktuln eski sevgilisi
Mtak Serhazin adl ahstr...
Sahi, Nzhet sana Trkiyeye neden bu kadar sk geldiini
anlatt m?
Kayg dnyamdaki mahkeme hkiminin yerini gerek hayatta
Tahir Hoca alm, beni sorguluyordu ite. Birden kendimi
inanlmaz derecede kk dm hissettim. Tahir Hoca,
Nzhete olan hislerimin deimediinden haberdard. Vefaszlna, kadir kymet bilmezliine, acmaszlna ramen hl
onu sevdiimi, sevmek ne kelime, onun iin ldrdm gayet iyi
biliyordu. Bilmedii, onun Mtak Serhazin dosyasn oktan
kapatm olduuydu. O yzden yal profesre, Nzhetin beni
hi aramadn syleyemedim.
Anlatmad hocam. Nzhetle ok sk grmyorduk zaten...
Zihnimi yoklarm gibi yaptm. Durun, durun, galiba baba
katillii meselesinden bahsetmiti.

Patricide mi? diye atld Tahir Hakk. Kimmi o babasn

ldren hkmdar?
Azm aryordu, btn konferans boyunca tarttmz
konuyu nasl bilmezdi? Gsterecei tepkiyi renmek istediimden derhal akladm.
II. Mehmed...
Hayret, sadece Tahir Hakkmn deil, iki sinsi rencisinin de
yznde derin bir aknlk belirdi. Sanki benimle alay eder gibi
gzlerini iri iri aarak sordu saygn hocamz.
Nzhet, Fatihin II. Murad ldrdn kantlayacak bir tez
zerinde mi alyordu?
Yalan bir kez azmdan kmt, inandrc olmas iin yaratc detaylara muhtat. Ne demiti eski sevgilim, Sende
yetenek var, neden yazmyorsun? Biraz ge de olsa yazmaya
baladm ite Nzhetcim.
Galiba yle hocam... Freudun, Dostoyevski ve Baba Katillii
diye bir makalesi var...
Tahir Hakknm yznde, belki de hi yalanmayan tek uzuv
olan gzleri zekice ldad.
Evet, u bakomiser de bahsetti bu incelemeden. Ama bir
ulaka kuramadm.
skemleme yaslandm; n de avucuma almtm. Ya da
yle zannediyordum, tpk sabahleyin polislerin karsnda
olduu gibi... Fakat eksik bir para vard; eer Tahir Hakkyla
kk etesi Nzhetin almasndan bihaberse onu neden
ldrmek istesinlerdi? Anlamak iin yalan srdrmek gerekiyordu.
Nzheti bilirsiniz hocam, sansasyonel iler yapmay sever,
alakay zerine toplamak iin her eyi yapard. Yaammn
anlam olan kadna biraz hakszlk ettiimi biliyordum ama
karmdakileri snamaya mecburdum. Bence, baba katillii
meselesinden yola karak bir Fatih analizi yapacakt. Daha nce
hi yaplmam bir analiz. Ne oryantalist tarihiler gibi Fatihi her
frsatta eletiren bir metin, ne de bizim romantik tarihiler gibi
her koulda sultam gklere karan bir alma... Babingerin
kitab kadar kapsaml bir inceleme. stelik bu defa hkmdarn
psikolojik profili okura sunulacakt. Takdir edersiniz ki, Fatihin
karmak kiilii sadece tarihilerin deil, herkesin ilgisini
ekecektir. Sanrm ilham da Freudun o makalesinden almt.
Babasn ldrmeyi d-

nen byk bir yazarn yerine, babasn ldrmeyi tasarlam

byk bir hkmdar koyarak...
nn de yzndeki aknlk giderek derinleiyordu.
etin hl beni gvensiz gzlerle szmeyi srdrse de yaad
hayret Erolun enesini aaya drm, az yar yarya
almt. Yoksa onlar da benim gibi rol m yapyordu?
birden? Ayn anda ayn tepkiyi vererek? Byle bir duygusal
senkronizasyon mmkn myd? Eer yapabiliyorlarsa bu
ekipten gerekten de korkulurdu.
Hmm imdi anlyorum, diyerek toparland Tahir Hoca.
Demek ki o sebepten II. Mehmedin ocukluuyla ilgileniyormu.
Hayr, ite imdi rol yapyordu ihtiyar kurt. Az nceki
aknl gerekti, ama usulca yzne yaylmaya balayan
huzur, gzlerindeki sevince benzer lt, artk nemli bir sorundan kurtulduunu gsteriyordu. Oysa ok tedirgin olmas
gerekirdi. Dnsenize, eer Nzheti, Fatihi katil gstermek
istedii iin ldrdlerse cinayet ileme nedenlerinin
renilmesi onlar rahatsz etmeliydi. Ne Tahir Hakknm ne de
mezlerinin yle bir hali vard. Bu, gerekten de enteresand.
Neler oluyordu? Nzhetin byle bir projesi yok muydu?
Kurduum hayali, gerek mi sanmtm? Ama bizzat hocann
kendisi bir projeden bahsetmedi mi? Byle bir proje olmasa bu
l neden odama kadar gelsin? ekmecelerimi altst etsin,
notlarm didiklesin, bilgisayarmdaki dosyalar kartrsn...
Yani odama bunlar m girdi? Tahir Hakk deil elbette ama u
ikisi... Bir kez daha etinin devasa bedenine baktm. Koridorda
da bana arpan da bu nemrut suratl olan myd? Neden
olmasn? Geri yzn grememitim ama. Daha dorusu
grmemem iin rzgr gibi akp gitmiti koridorun
karanlnda... unlarn gzlerindeki kararl ifadeye bak, tek bir
noktaya saplanp kalmlar, amalarna ulamak dnda hibir
ey dnmeyen askerler gibi. Komutanlar da anl anl Tahir
Hakk... Evet, hi kuku yok bunlar datmt odam. Tabii ya,
binann her kesini biliyorlard... Anahtarlarmn nerede
olduunu da... Onlardan baka kimse giremezdi ieri... Peki ne
aryorlard odamda? Ne bulmay umuyorlard? Eski sevgilimin
projesiyle ilgili belgeler, dokmanlar, yazlar... yi de Nzhetin
projesi neydi?

Anlalan Fatihin baba katili olmasyla ilgili bir vesika

bulmay amalyordu Nzhet, diye srdrd szlerini Tahir
Hoca. Gzlerini yar yarya kapatm, benden daha usta bir
yalanc olduunu kantlamaya alyordu. imdi anlyorum, II.
Muradm lm hakknda sorular sormasn... Ban bu kez
etine evirdi. Seninle tartmas da bu yz- denmi.
irkin suratl talebesi, hocann kvrak zeksna ayak uyduramad iin aalad.
Ne? Nasl hocam?
Nzhetle tartmtnz ya? Aka kmaya balamt
kurnaz hocamz. Ah, bu gerzek genlerden ektii neydi bu
adamn? Hani Fatihin hmanizmi zerine...
Sonunda kaim kafasna dank etti etinin.
Evet, hkmdarlarn ldrme sorumluluu zerine konuuyorduk.
ldrme sorumluluu deil, diye hatrlatt hocamz.
ldrme hakk... Halkn huzuru, devletin bekas iin, nifak
karan, huzuru bozan kiilerin ldrlmesinin hem hukuki,
hem de meru olmas... stelik cinayetler, daha ok insann
lmesini engellemek iin ileniyordu. Geri rahmetli Nzhet her
iki tanmlamaya da kar kyordu ya. Sanki zlyor- nu
gibi hafiften bir i geirdi. Haklsn Mtak, o hep ses getirecek
iler yapmay seerdi. alkand alkan olmasna, zekiydi
ama her buluu olay olsun isterdi, her yazd makale frtnalar
estirsin... stelik defalarca onu uyarmama ramen...
Uyarmanza ramen! Demek Nzheti tehdit de etmilerdi.
Hi vazgemedi, ne yazk ki bilim ahlakn umursamazd.
Bunlar bizim elimizi ayamz balyor hocam, derdi herkese,
her eye bo vererek. nemli olan yeni bir bak as
gelitirmek... Aslnda Nzhet iin nemli olan kendi adndan
bahsedilmesiydi. Bilim de, ahlak da hepsi nemsizdi.
Sadece bilim ahlak deil ki hocam. Heyecanla konumaya
balayan etinin azndan frlayan tkrk damlacklar bana
kadar geldi. ldrlm olmasna ramen, belki de o mektup
aacan bizzat kendi elleriyle boynuna saplam olmasna
ramen Nzhete duyduu kzgnlk hl gememiti. Milletin
deerleri de hi umurunda deildi. Fatih Sultan Mehmed
hakknda sylediklerini duymadnz m?

Hocamz onun kadar fkeli deildi ya da artk bu naho

meselenin kapanmasn istiyordu. Naslsa aptal Mtakm
yaananlardan bihaber olduunu renmilerdi. Neydi u argo
ifade... Kerizi uyandrmann lemi yok!
Neyse, neyse Nzhete de hakszlk etmeyelim, diyerek duac
papaz rolne brnd Tahir Hakk. Artk ly gmmenin
zaman gelmiti. O deerli bir bilim insan, nemli bir tarihiydi.
stelik benim de, Mtakn da dostuydu. karlarmza ters
dtnde hi dnmeden cann alabileceimiz bir dost diye
geirdim iimden. Eski sevgilimin bir zamanlar bakmaya
doyamadm mavi gzlerindeki snm ate alevlendi hafzamda,
ac bir meneke kokusu bast genzimi... Yumruklarmn
kendiliinden skldn hissettim. Becerebilsem, elimden gelse,
gcm yetse, yreim yese nce babamdan ok sevdiim u
hesapl ihtiyar, ardndan insan grnmndeki u iki acmasz
genci kendi ellerimle boazlar, sonra da hibir ie yaramayan bu iri
gvdemi merdivenlerin zerinden bolua... D, d ki yerin bu
yer deildir, dnyada ykselmek hner deildir...
zlme Mtak! Sessizliimi yanl anlaynca bir de teselli
etmeye kalkmt anlayl hocam. Bu gerei kabul etmeliyiz.
Nzhet ld.
Evet, Nzhet lmt, onu ldrmtk. Belki ben akma
karlk alamadm iin, belki Tahir Hakk, anl hkmdarlarna
hakaret ettii iin. Ben fkeme yenilerek, Tahir Hoca dnya
grnn esiri olarak... Ne iin yapm olursak olalm sonu
deimiyordu: kimiz de alaktk, bu muhakkakt ama alakln
katil olmaya kadar gtren hangimizdi, ite mehul olan buydu.

Medeniyet, yklm imparatorluklarn zerinde

ykselir

ikindi gneinin hkmn yitirmesiyle dn geceden kalm

karlar yeniden katlamaya balamt. Roma imparatorla rnn
gururla getii, Osmanl padiahlarnn halka grndkleri, her iki
medeniyetin de saraylarna uzanan bu ana yolda, yani gnmz
Ordu Caddesinin pek de dzgn olma- yun kaldrmlarnda
yrrken kendimi, Sadrazam andar- l Halil Paa gibi
hissediyordum. Tedirgin, gergin, kukulu. Acaba bu iin sonu
nereye varacakt?
Hi phe yok ki andarl bana gelecekleri sezinlemiti. Yedi
yldr, hkmdar olmamas iin elinden gelen her abay
gsterdii, her trl entrikay evirerek saltanattan uzak lutmaya
alt ehzade II. Mehmed, ikinci kez tahta oturuyordu. Yapt
her i, Devlet-i aliyye-i Osmniyyenin bekas iin olsa bile, stelik
uygulad siyasetin sonucunda Varna Sava gibi byk zaferler
elde edilse de artk zaman deimiti. II. Muradm lmyle
saraydaki gler dengesi bozulmu, ipler rakiplerinin eline
gemiti. Devir can dman ahabeddin Paanm devriydi.
lmlerden lm beenmesi iin her trl nedeni vard.
Benim de vard. Cinayet saatinde, cinayet mahallinde bulunmutum. Sadece bununla kalsam iyi, gerek bir katilin yapmas
gerektii gibi btn delilleri de zenle karartm- tm. stelik
polise, Nzhetin evine gitmedim diye de yalan

sylemitim. Tarih sever bakomiserimiz de imdilik yutmu ya

da yle grnmeyi tercih etmiti. te yandan Tahir Hakk ve
rekas, nedenini bilmesem de barollerinde Nzhetle benim
olduum karanlk bir senaryoyu sinsice uygulamaya
koymulard. En kts ise hl eski sevgilimi ldrp ldrmediimi bilemeyiimdi. Hakknda verilecek hkm vakar
iinde bekleyen andarl Halil Paa ise... Hakikaten yle miydi?
Vakar iinde hkmdarnn verecei karar m bekliyordu
andarl? Yoksa hl zerlerinde byk etki sahibi olduu
yenierilere, devlet erkanna gvenerek, belki Trk kkenli
olmasnn kendisine bir imtiyaz salayacam dahi sanarak gen
padiah bana dokunamaz diye kendine gvenmeyi mi
srdryordu? yle ya ailesi, Orhan Gazi dneminden bu yana,
neredeyse yz elli yldr, devlet erknnda n sralarda yer
alyorlard. Yenierilik kurumu gibi Osmanly hakiki bir devlet
konumuna ykseltecek asker ve sivil tekilatlar oluturanlarn,
idare kurallarn koyanlarn banda da dedesi Kara Halil Paa
geliyordu. Belki de bu yzden, benden daha umutluydu. Bir
zamanlar ocuk diye kmsedii, hkmdarln hibir
zaman iine sindiremedii gen padiahn, kendisiyle iyi
geinmek zorunda olduunu sanyordu. Ya da padiahmz
efendimize ballm kantlasam, belki de beni balar diye
umuyordu safa. Yok, bunu yapmazd ite. Krk tilkinin
dolat, krknn da kuyruklarnn birbirine dokunmad
sarnn altndaki kafasnda en kadim bilgi, sakn saf olma
dsturuydu. Saf olan canllarn ne doada, ne de toplumda
yaama hakk vard. Saf olan bir veziriazamn ise Osmanl
saraynda en kk bir ans bile yoktu. Byle dnmesine
ramen Gen sultanmz Mehmed bin Murad Han olanlar
unutur yahut Devlet-i aliyyenin kaderinde nemli bir rol
oynam ailemin hatrna ve de engin tecrbelerimden
yararlanmak iin fkesini soutur, sadrazam olarak kalmama
izin vermese dahi belki vezir olarak beni yannda alkoyar, diye
akimdan geirmi miydi acaba? Kim bilir? Geri bu dikbal, ele
avuca smaz, sra d ehzadeye yaptklarn hatrladka ince
bir sakaln ssledii esmer yz iyice kararyor, celladn pis
nefesini ensesinde hissediyor olmalyd. Btn bedenini
rperten bu amansz korkuya ramen yine de bir devlet adam
olarak yapmas gerekeni yapmt. Bahtnn yldz snnce II.
Murad, Edirne

Saraynda son nefesini verince derhal Manisaya ulak kartarak, ehzade II. Mehmedi Edirneye, tahta davet etmiti.
Ben de yapmam gerekeni yapmalym. Tamam da yapmam
gereken ne? Onu bir bilebilsem. te dirayetli bir devlet adamyla
beceriksiz bir tarih profesrnn arasndaki fark. Profesrn
deil, katilin... Daha dorusu kendisinin katil olduundan
phelenen bir zavallnn. Daha da dorusu hayatta baarl
olamam bir aknn... Belki de btn bu endielerim
bounayd? Belki de Nzheti gerekten de agzl yeeni
Sezgin ldrmt. Adam ifade vermeyi bile reddediyormu.
Demek ki saklad bir ey var. Zaten bizim lkemizde yle
karmak cinayet olmaz ki... Ben paranoyak da kendimi
sulayp duruyorum. Paranoyak deil, izofren, hem paranoyak,
hem izofren... Amaan her neyse ite, her frsatta kendini
sulamak iin bir bahane yaratan ben aklsz da bo yere
korkuya kaplmmdr. Tpk andarl Halil Paa gibi...
andarl Halil mi? Hayr canm, onun korkmas iin hakiki
nedenleri vard. II. Muradm vefat haberini alnca Arap atma
atlayp Beni seven arkamdan gelsin, diyerek, gece gndz yol
aldktan sonra tahta ancak babasnn lmnn on nc
gnnde kabilen II. Mehmed, Sadrazam andarlya hi de
kt davranmamt. nk yeni padiah fkesine yenilecek bir
adama benzemiyordu. Hayr, bunu bir intikam meselesi olarak
grmyordu, bu bir devlet davasy- d. Geri ehzadelik
dneminde de, ilk padiahl srasnda da onu ciddiye almayan,
ciddiye almak ne kelime, rezil rsva etmek iin elinden gelen
her ktl, her melaneti yapan andarldan hazzettii
sylenemezdi. Ama II. Mehmed, on dokuz yanda olmasna
ramen hkmdar olmann ne anlama geldiini, sadece nemli
alimlerden ald deerli derslerden deil, ihanetlerden
devirdii ac hayat tecrbeleriyle de ok iyi renmiti. Saray
entrikas denen sinsi oyunun "ne menem bir kahpelik
olduunu, Edirneden kovulur gibi apar topar Manisaya
gnderilirken
bizzat
tecrbe
etmiti.
Fakat
nefretin,
sultanlnn nne gemesine izin veremezdi. Asl mesele
andarlyla siyaseten anlaamamasyd. fke geiciydi, taht
kalc. fke, altn taht, aklsz hkmdara mezar yapard,
doru siyaset, akll padiahn adn, tarihin sayfalarna altn
harflerle yazdrrd. Gen padiah bunu

biliyordu. Sadrazam, kendisine yaptklar yznden deil,

ideallerinin nnde bir engel olduu iin halletmesi gerekiyordu.
Fakat tahta kt gn deil, en uygun zamanda. En uygun
zaman, gen padiahn, byk Fatihe dnt zamand.
Konstantinopolisin fethedildii an... Bata Yenieriler olmak
zere, devlet erknnn, ulemann, gen padiahn nnde diz
kt an. Beklemek gerekti.
Beklemeyi bilmek en byk bilgeliktir.
Kim sylemiti bunu? Engin gnll Molla Grani mi? Gzel
ahlakl Molla Hsrev mi? Tasavvuf ehli Akemseddin mi? Belki
birden deiik zamanlarda, belki ayn szlerle deil ama ayn
manaya gelecek ekilde... Gen hkmdar da mbarek
hocalarnn szn rehber eyledi. andarl Halilin cann almak
iin en uygun an bekledi. O sebepten, tahta kt gn,
kendisinden uzak duran andarl Halili teki vezirleri gibi
yanna ard, Niye yle bizden uzak durursun lala? diyerek
elini pmesine izin verdi. Tecrbeli sadrazamnn hayatn iki
buuk yllna da olsa balamt. O iki buuk yl bekleme
sresi iinde sadrazam her gn, her gece lm lm, dirilmi,
tpk benim gibi, ne zaman gelecekler, ne zaman yakalayacaklar,
diyerek kendi kendini yemi olmalyd. Yine de cann kurtarmak
iin ahabeddin Paa ve teki kapkullaryla mcadeleyi elden
brakmamt. Sanrm benim yapmam gereken de buydu; evet,
mcadele etmem gerekiyordu. Eer damarlarmdaki Serhazin
kan da yetmezse kendime rnek alacam bir sadrazam vard
nmde... Bahtsz bir sadrazam, devletin bekasn korumak
isterken kendi bam yitiren bir bavezir...
Mtak zaten hep yenilenleri rnek alr kendine.
Kimdi bunu syleyen? Kim olacak? Teyzem olacak o cadaloz
aheste... Cadaloz mu, ne kadar ayp! insan, annesinin
kardeine yle der mi? Hem haksz myd kadn? Ne zaman
kazananlarn tarafnda yer aldm ki? Setiim takm hibir
zaman ampiyon olamad. Oy verdiim parti asla iktidara gelemedi. Mesleimde bile yitirilmi bir imparatorluu konu setim
kendime. te imdi samaladm, sonsuza kadar srm bir
imparatorluk var m? Hepsi sonunda yklacak... Medeniyet,
yklm imparatorluklarn zerinde ykselir. yle de, benim
kaybedenlerin yannda olma durumum da bal bana bir
vaka... Mesela Nzhet, beni braktktan sonra yk

selmeye balad. Maazallah benimle evlenseydi, imdi hali kim

bilir niceydi... yle deme, eer benimle kalsayd belki de hl
yayordu. Yayor muydu? aka m yapyorsun, kadncazn
lm benimle temas kurduktan birka saat sonra gerekleti.
Hayr, uursuzluk bende. Durup dururken elimi kana buladm.
Kana m buladm? Bir elin dokunuuyla irkildim. Bam
evirince Sibelin ince, uzun yzyle karlatm. ite cinayeti
ileyenlerden biri: Acmasz etenin dii yesi. O kadar salksz
grnyordu ki, souk hava bile kansz yzne renk
verememiti. Vicdan azabmdandr... Ne de olsa bir kadn...
Btn bu souk grnmne ramen... Hayr, gzlerinde insan
rahatsz eden o tutkulu ifade yoktu, hatta sevimli olduu bile
sylenebilirdi.
Deminden beri sesleniyorum ardnzdan hocam, duymuyorsunuz...
Nedense aknlkla etrafma bakndm. niversite ktphanesinin nnde duruyorduk.
Hay Allah, dalgnlk ite... Tahir Hoca m yollad seni?
Yeil gzleri dalgaland...
Hayr, sizi karken grdm de... Arkanzdan geldim.
Yoksa itiraf m edecekti? Yoksa bu kanl oyundan bkm,
kendini kurtarmak istediini mi syleyecekti? Aslnda ben bu
cinayete karmak istemiyordum...
Nzhet Hanmm asistan...
Nzhet mi? Yanlmyordum, bu tuhaf kz gerekten de lm
sevgilimden bahsediyordu.
Evet, asistan... Siz de tanyormusunuz onu... Birlikte almsnz... Sanrm hl gryorsunuz...
Hayr, itiraf filan yoktu. Yine bir dolap eviriyordu bunlar...
Ne istiyorlard benden? Nzhet hakknda onlarn bildii, benim
bilmediim u tehlikeli mesele neydi? Anlamak iin nce onun
merakn gidermeliydim.
Kiminle birlikte almm? Kiminle gryormuum?
Akn... Akn otakan...
Bizim Akndan bahsediyordu. Evet, iki yl nce birlikte
almtk. Parlak bir ocuktu. Sonra Londraya gitmiti...
Oxford niversitesine... Modern Tarih Fakltesinde burs
kazanmt...
Ne olmu Akna?
Clz kollarn aresizce yana at.

Ben de bilmiyorum... Geceden beri aryorum, cep telefonu

alyor, alyor ama cevap vermiyor... Nzhet Hanmla birlikte
gelmilerdi faklteye...
Telala mrldandm.
Yoksa Akn da m?
Sibelin ekik yeil gzleri iyice ksld.
Hayr, hayr yle demek istemiyorum. Akmm bana kt bir
i geldiini sanmyorum. Niye gelsin ki? Ama ulaamaynca belki
sizin haberiniz vardr diye...
Gerekten de Nzhetle birlikte altm zannediyorlard.
Zannediyorlar ne demek? Btn kalpleriyle inanyorlard buna.
renmek istedikleri, u meum projenin ne kadarn bildiimdi.
Nereden haberim olsun? diye sylendim. ki yldr grmedim Akn. Senin onunla iin ne?
Akmla eskiden tanrz. Ayn snftaydk, bana burs ilerinde yardmc oluyordu. Londra niversitesi, School Of Oriental
and African Studies iin... Prosedr filan iyi biliyor. Samimi
grnyordu, belki de o etin denen olandan sklm, kapa
Londraya atp yeni bir balang yapmak istiyordu. Tpk benden
kurtulup kendi yolunu izen Nzhet gibi... etin daha akll
km, kz kaybetmemek iin bir cinayete bulatrmt... Artk
yerli yersiz kontrolden kan hayal dnyam kendi haline brakp
Sibelle konumay srdrdm.
Peki Akmn Nzhetle ne ilgisi varm?
Tam olarak bilmiyorum. Nzhet Hanma yardmc oluyorum,
demiti. Londradaki ii yarda brakm. ki smestr sonra
dnm. Kt bir ak hikyesi... Anlayl bir glmseme belirdi
ince dudaklarnda. Biliyorsunuz Akn gaydir... Hintli bir
profesre k olmu, adam da evliymi. Kadn da Oxfordda...
Bildiiniz mesele...
Nereden bildiim mesele oluyormu? Ne abuk sabuk konuan bu kzn szleri, ne Akmn homoseksellii, ne de yasak
ak umurumdayd. Eski asistanmn Nzhetle ilikisi neydi,
onu merak ediyordum.
Yani Akn, Nzhetin projesine yardm m ediyormu?
Onun gibi bir ey... Ama hi mutlu grnmyordu. ok zor bu
kadnla almak diyordu.
Niye katlanyormu o zaman?

Nzhet Hoca, ona Chicago niversitesinde iyi bir pozisyon

salayacakm... ardm zannetmi olacak ki, stne
basarak yineledi. Evet, aynen byle syledi.
Beklediim frsat ayama gelmiti, karmak olmazd.
Peki ne zerine alyormu Nzhet?
Hemen cevap vermedi, ince, uzun yz gerildi.
Bilmiyor musunuz?
ite o anda anladm gya rastlant olan, bu nceden tasarlanm karlamann sebebini. Tahir Hakk ve iki erkek
mridi Nzhetin projesi hakknda neler bildiimi renemeyince bu hrs kp kz salmlard zerime. Bu zamane
cadsnn etinden ayrlaca filan yoktu. Belki bizim fanatik
Osmanl lsn cinayete tevik eden de bizzat bu kzd.
Hayr, hibir fikrim yok, diyerek kestirip attm. Nzhet ok
ketumdu. Ne kadar yakn olursa olsun, zaman gelmeden,
kimseyle paylamazd grlerini... Ama Akm anlatmtr sana,
madem o kadar yakndnz...
rkildi. Doru iz zerindeydim, sonuna kadar gitmeliydim.
yle deil mi, mutlaka bahsetmitir sana. Neymi Nzhetin
projesi?
Yeil gzleri, keye kstrlm bir kedinin baklar gibi
vahice parldamaya balamt.
Bilmiyorum. Meydan okurcasna ban usulca geri att.
Akm anlatmad.
Perde kapanm, oyun bitmiti, artk ikimiz de gerek
kimliklerimize brnmtk.
Sen de sormadn...
Sormadm. Davranlarndaki belli belirsiz ekingenlik,
sesindeki sayg da kaybolmutu. Benim projem deildi. Merak
da etmiyordum. Anlaml bir ifade belirdi solgun yznde.
stme vazife olmayan ilere burnumu sokmam. Dediim gibi
Akmla burs meselesini konuuyordum. Zaten bir kez grtk.
stne vazife olmayan ileri sevmezmi; sonunda st rtl
tehdide kadar vardrmt ii. yi de benim kimsenin etlisine
stlsne karmak gibi bir niyetim yoktu ki zaten. Hi
bulamak istemediim bir meselenin iine zorla srkleniyordum. Tabii Nzheti ben ldrmedimse... Baklarm sinirli
bir tavrla alt dudan kemirmekte olan Sibele takld.

Ama bir dakika... Tahir Hakk ve fesat timi bu olayn zerine bu

kadar geliyorsa masum olma ihtimalim gerekten de yksekti. tik
kez bir rahatlama hissettim. Evet, Nzheti ben ldrmemi
olabilirdim. Ama bunu kantlamam gerekiyordu. ncelikle
benden gizlemeye altklar Nzhetin u projesinin ne olduunu
renmeliydim. yi de nasl? Akn... Evet, eski asistanm bana
yardmc olabilirdi.
Ne zamandr ulaamyorum Akma demitin?
Tahmin edilecei gibi sesimi yumuatmtm. Sevgili anneciimden miras kalan, Allah iin benim de ok iyi becerdiim
geri ekilme taktiini uygulamaya gemitim. e yarad m
bilmiyorum ama Sibel Hanm ltfedip cevaplad.
Dn akamdan beri... Sekiz gibi filan aramtm ilk, belki
biraz daha ge...
Nzhetin ldrlmesinden sonra diye geti aklmdan... Yoksa
cinayeti Akm m ilemiti? Niye yapsn ki bunu? Baksana Nzhet
camndan bezdirmi ocuu... Hangimizi canndan bezdirmedi ki?
Hayr, Akn kimseye iddet uygulayamaz. ok naif bir insandr.
Bu erkek bedeninin iinde bir kadn yayor hocam... Sanki
kadnlar cinayet ileyemez de... Neyse... O baka bir tartma
konusu... Ya Nzheti ldrenler, Akn da ortadan kaldrdlarsa...
Mesela bu karmdaki kz.... Tabii balarnda sevgili hocamzn
bulunduu teki erkekler topluluuyla... O zaman neden gelip
Akm bana soruyordu? Hayr, onu henz ldrememilerdi.
Tehlikenin farkna varan Akn kamt. Ama peindeydiler.
Belki duymamtr, ne bileyim telefonunu bir yerde brakmtr... diyerek glmsemeye altm. Belki de... Ne kadar
inandrc oldu bilmiyorum ama apknca gz bile krptm. Belki
de Hintli profesr unutturacak bir sevgili bulmutur...
Hi yumuamad zayf kz.
Ben de yle dndm... Ama Nzhet Hocanm lmn
duymam olmas mmkn m? Sabahtan beri televizyonlar
bangr bangr cinayeti haber veriyor...
Haklyd Aknm, olay renmemi olmas ok zordu. Ya
cinayeti duyduu iin saklanyorsa? yleyse nasl bulacaktm
onu? Ya o da beni aryorsa? Arasa bulurdu, telefonumu, evimi,
her eyimi biliyor... Tabii arayacak frsat varsa...

Belki de haklsnz... Hayret, gergin kzmz da yumuamaya

balamt. Sevgilisi olduunu sanmyorum ama belki evine
kapanm, alyordur... Siz evini biliyorsunuzdur, adresini
verseniz de bir yoklasam...
Syleyeyim de tpk zavall Nzhet gibi onu da boazlayn deil
mi?
Ah keke bilseydim... diye kvrdm, iki yl nce Beiktata
kk bir dairede oturuyordu. Londraya giderken bo- ultmt...
Dndkten sonra grmediimiz iin imdi nerede oturduunu
hi bilmiyorum.
Yzn ekitti.
Hay Allah, nasl bulacam bu ocuu ben?
Belki o seni bulur, dedim yrmek iin toparlanrken. "Hep
evde kapal kalacak hali yok ya...
Yeil gzlerini sahte bir keder brd.
Umarm arar... Yoksa bursa bavuru gnn geireceim.
Eh, madem yalanlara gemitik ben de mfik, babacan
profesre dnverdim hemen.
Karmazsn inallah... Hadi hoakal...
Ama yle kolay kolay brakmayacakt yakam.
Sizi ararsa ya da grrseniz...
lk admm atarken tamamladm szlerini...
Merak etme, derhal seni aramasn sylerim.
Islak kaldrmda hzla uzaklarken kald yerden ylece beni
izleyen Sibelin ekik gzlerinin arln kaim paltomun altndan
bile hissedebiyordum.

ahane bir ak, harcanm bir hayat demektir

Akaretler Yokuunun ortalarnda, sa tarafta yer alan Bezm-i

lem Valide Sultan emesinin nnde indim taksiden. Fatih
Sultan Mehmedten yz ksur yl sonra yaayan Sultan
Abdlmecid, hayrsever annesi adna yaptrmt bu ansl
emeyi. ansl diyorum nk saysz tarihi eme, kadir
kymet bilmez yneticilerin elinde yklp giderken bu eser
gnmze kadar gelebilmiti. Dnemin nl airlerinden Zivere
yazdrlan kitabedeki szleri okumak iin yaklatm ama ne
mmkn, ken akam, grnmez klmt kabartma yazlar...
Karanlk anszn bastrr kn stanbula, derdi rahmetli
anneannem, Uursuz bir haber gibi.
ok sevdii dedemin lm haberini byle bir k gecesinde
aldn yllar sonra renecektim. Karanlk odasnda, her
zamanki gibi pencerenin nnde otururken...
Yakn, yakn btn klarn konan...
Girdiim sokakta a gerek yoktu. Henz lambalar yanmam olmasna ramen karlardan yaylan aydnlk, akamn
karanln seyreltiyor, bastm yeri grmemi salyordu. Bu
kk sokan ucunda, grkemli itlembik aacnn arkasndaki
bej rengi apartmanda kalyordu Akn. yl nce akcier kanseri
sonucu kaybettii annesinden miras kalmt, binann ikinci
katndaki minik daire. lk o zaman gelmitim, buraya.

Tertipli, dzenli, eski eyalarla dolu kutu gibi bir evdi. Cenazeden alt ay sonra, haziran ortas gibi evinde verdii partiye
davet etmiti asistanm beni. Hangi akla hizmetse kabul etmitim arsn. Ama daha kapdan admm atar atmaz, anlamtm yaptm yanl. Hi hazzetmediim elektronik bir
mzik... Vakit o kadar ge olmamasna ramen sarho olduklarndan m, yoksa baka bir madde ektiklerinden mi, uykudaym gibi ortalkta dolaan kzlar, erkekler... Ortalkta dolaan
dediime bakmayn, koltuklarn zerinde, geni divanda hatta
ayakzeri birbirine yaknlam iftler... Davetlilerin bir ksm
yabancyd; Amerikallar, Almanlar, spanyollar, uzun boylu,
uzun parmakl, srmeli gzl iki Cezayirli erkek bile vard. Yine
de ounluk Trkt ama yabanclardan da bizimkilerden de
kimseyi tanmyordum. Sahi, niye armt bu ocuk beni hi
de tarzm olmayan bu partiye? Belki halime ucmtr.
Yalnzlma bir son vermek istemitir. Ama ne ruh olarak, ne de
kltrel olarak yakndm bu insanlara. Yllar ncesinin
stanbulundan bu renkli geceye dm, yllar ncesinin antika
bir adam, numunelik bir tarihi. Tuhaf olan davettekilerin beni
hi yadrgamamasyd. O kadar sra d insan vard ki, ben de
onlardan biri olup kmtm galiba.... Sandaki jleler lo kta
bile parl parl parldayan, zerine siyah bir atletle dar bir kot
pantolon giymi gen bir olan, azna kadar dolu bir bardak
uzatt bana. Tabii hemen reddettim. Bilmediim ikileri asla
imezdim.
Bunu imezsen mzii duyamazsn moruk, diye fsldad
kulama. Moruk derken ihtiyar demek istemiyordu, sanrm
ahbap anlamnda kullanyordu bu szc. Yine de irkildim.
Sesi nemli, yap yapt. Gelirken aldm arap, ksz bir
ocuk gibi ylece kalmt kucamda. O anda grdm gen kz;
zerinde beyaz bir bstiyerle sar papatya desenleriyle ssl bir
ort vard, uzun salar portakal rengindeydi. Kararllkla bana
yneldi. Glmseyerek, kollarn at.
Merhaba hocam, ho geldiniz.
Sesini duymasam hayatta tanyamazdm; Akmd. Karmda
bir ucube varm gibi hzla geriye ekildim. Hayal krklna
uramt. Takma kirpiklerin iyice koyulatrd gzleri
kederlendi.
Niye ardnz hocam?
O kadar doal sormutu ki. Onun homoseksel olduunu
biliyordum. Kimseden saklamamt ki.

Bu erkek bedeninin iinde bir kadn var hocam.

Kolay mesele deil, bizimki gibi genellikle muhafazakr
insanlarn bulunduu bir fakltede, herkesin malumu olsa da
Ben erkeklerden holanyorum, demek kocaman bir yrek
isterdi. Yeri geldiinde ak fikirli olmakla vnen Tahir Hakk
bile Syle u Akna, kz gibi krtmasn, diye ka kez uyarmt
beni. Halbuki Aknn davranlar hi de kadnca deildi, en
azndan o geceyi saymazsak deildi. Evet, ne sesine yapay bir
hava verir, ne yrrken krtr, naslsa yle davranrd. Ama
doru bildiini savunurken bir aslan gibi cesur kesilirdi. Bir
keresinde bizzat Tahir Hocamn yzne Osmanl sarayndaki
cinsellii btn boyutlaryla anlatmazsak tarihimiz eksik kalr,
demiti. Garip olan, bizim Hocanm, bu ak szl retim
elemanna cevap verememesiydi. Diyorum ya, eer Akm bu kadar
zeki, bu kadar alkan olmasayd bizim okulda asla
tutunamazd. Yine de tutunamad ya... Homofobi herkesi esir
alm bu lkede... Herkes derken kendimi darda tutmuyorum.
Baksanza, evine geldiim bir talebem bana sarlmak istediinde,
yanacakmm gibi geri ekilmitim. Tamam, belki banda
portakal rengi o kocaman peruk, yznde bu ar makyaj,
zerinde papatya desenli u ort olmasa byle yapmazdm
diyebilirim ama savunmam bile davranmn kabaln mazur
gsteremezdi. Benden byle davran beklemeyen Akn da takma
kirpiklerinin ardndaki gzlerini hayal krklyla yzme dikerek
sormutu:
Niye ardnz hocam?
Benim cinsel tercihimi bilmiyor muydunuz, demek istiyordu.
Sizden hibir ey gizlemedim. Yoksa benden nefret mi
ediyordunuz iin iin? Yoksa benim gibi, sizin de o kocaman
erkek bedeninizin iinde bir kadn m yatyor? Hayr,
homoseksel deildim; ne gizlisi, ne a... Bir keresinde aziye,
ben uyurken trnaklarma oje srmt. Ne suum vard, ne
gnahm... Babamn kplere bindiini hatrlyorum. O szc
de ilk o zaman duymutum. Ne bu yahu, ibne mi yapacaksnz
ocuu? bne... Hayr, babamn deyiiyle ibne, Aknm tanmyla
gay olmayacaktm. nk u hantal gvdemin iinde bir kadn
deil, Nzhetin syledii gibi bir ocuk saklyd. Yeri geldiinde
ldrmekten ekinmeyen bir ocuk... Neyse Akn o ekilde
grnce sadece bir tereddt yaamtm ite. Zaten toparlanmam
da ok srmemiti.

Bir ey yok Akn... diye elimdeki arab ona uzatmtm. Ne

kadar renkli bir topluluk...
Ama szlerim gzlerindeki burukluu giderememiti. O zaman
anlamtm aslnda bana ne kadar gvendiini. Ve o fakltede ne
kadar byk bir yalnzlk ektiini. Belki de stanbulu brakp
gitme fikri ilk o zaman dmt aklna. Hi belli etmemiti tabii.
Evet, diyerek etrafna baknmt. Arada bir datyoruz
byle... Ben de bu gece iin byle travesti gibi giyindim. yle
deilim aslnda... Burada grdnz insanlarn hepsi de gay
deil... Ama hepsinin zerinde basklar var. Bu gece basklardan,
snrlardan, kstlamalardan kurtulalm, gerek kimliimize
dnelim, dedik... Kim olduumuzu hatrlama partisi bu hocam...
Kim olduumuzu hatrlama partisi... Sahi kimdik biz? Orta
Asya steplerinden gelip, bu topraklarn uygarlklar kurmu
halklaryla kararak yeni bir imparatorluk kurmu bir milletin
kendini kaybetmi ocuklar... Kendini kaybetmi... u
kaybettiimiz kendimiz neydi acaba? Irkmz m? Dinimiz mi?
Onurumuz mu? Aklmz m? Hafzamz m? Toplumsal psikojenik
fg... Bir toplumun geici olarak hafza kayb... Geici
olduundan pek emin deildim ama bir hafza kaybmz olduu
muhakkakt. nk her gelen hkmdar, her gelen iktidar,
tarihi kendi karma gre yeniden yazdryordu. karlara gre
yazlan tarihin gereklerle hibir ilgisi yoktu. Aslnda gerei
hatrlamak iin toplum olarak, Akmlarm dzenledii bylesi
toplantlara ihtiyacmz vard: Kim olduumuzu hatrlama
partisi. Elbette sadece cinsel kimliimizle ilgili bir toplant deil.
Elbette bu bir elence partisi de olmayacakt. stelik sadece
toplant eklinde de gerekle- meyebilirdi. Ama bize kim
olduumuzu hatrlatacak bylesi faaliyetler artt. Dinsel ve
ulusal bayramlarmzn yanna bir de kimlik bayramlar
eklemeliydik... Kim neye inanacaksa inanmalyd, kim hangi dili
istiyorsa konumalyd, kim hangi elbiseyi giymek istiyorsa
giymeliydi, kim ne yemek istiyorsa yemeli, ne imek istiyorsa
imeliydi... Herkes kendisi gibi olmalyd... Kendisi gibi olmak ne
demekse?
Hi deilse byle partilerde olsun, kendisi gibi olmay baaran
Akn, o gece uzattm arap iesini alp, mutfan yolunu
tutmutu. te o geceden sonra ilk kez geliyordum bu

eve. ok da geni olmayan merdivenleri trmanarak ikinci kattaki

dairenin kapma geldiimde nefes nefese kalmtm. u kalbine
bir baktr, diyen aziyenin sesini duyar gibi oldum apartman
boluunda. Benim iin kayglanan teyze kznn uyaran sesini
kovarak, dokundum kapnn ziline. Ne bir hareket, ne bir tkrt...
Bir daha... Daha srarl... Bir daha... Hayr, kimse kapy
amayacakt. Akn evde yoktu, Sibel hakl myd yoksa? ocuun
bana bir i mi gelmiti? Son bir kez daha bastm zile. Bir ses
duyar gibi oldum, hayr, ieriden deil, arkadan. Bam
evirince, aralanan kapnn ardndan yal bir kadnn solgun
yz grnd. Bir eyler syledi, sesi o kadar clzd ki
duyamadm. Yaklamak istedim, fark edince aralk kapy
kapatmaya kalkt.
Ltfen... Ben Aknn hocasym... niversiteden... Dnden
beri haber alamyoruz Akmdan...
Aralktan szyordu iri yar gvdemi. nansm m, inanmasn
m bir trl karar veremiyordu.
Ltfen kapatmayn... diye steledim sesimi olabildiince
yumuatarak. Kt bir amacm yok... Bedia Hanm ldnde
de gelmitim. Belki cenazede grm bile olabiliriz. Aslnda
kadn hatrlamyordum ama Akn iin kayglandna gre, iyi bir
komu olmalyd.
Evet... Balmumu rengindeki derisinin altnda, dar alnn
aaya doru ikiye blen mavi bir damar usulca kprdand. Siz
u profesrsnz... Fakltede Akma arka kan adam. Fil
hafzas diye buna derlerdi ite. Ben dn gece ilediim cinayeti
bile hatrlamazken ya en az seksen olan bu teyze- cik kolayca
karmt yl nce grd adam.
Evet, evet siz o profesrsnz... Bedia minnetle bahsederdi
sizden... Adnz da... Muvaffak...
Mtak, diye dzelttim. Mtak Serhazin...
Evet, Serhazin... O zaman da armtm. Kusura bakmayn
ama tuhaf bir soyisminiz var Muvaffak Bey.
Muvaffak... Taklmt. Mdahale etmedim; bu kadar kusur
kad kznda da olurdu. Ama hayatta bana yaktrlacak son
isim Muvaffak olmalyd. Neyi baarmtm ki unca yllk
mrmde? Mesut bir aile mi kurabilmitim? Mkemmel bir
kariyer mi yapmtm? yi dostlarm m olmutu? ahane bir ak
m yaamtm? Yok kendime hakszlk etmeyeyim, evet, ahane
bir ak yaamtm... Hangi insan evlad yirmi bir yl

bir kadn bekler? Mesleini, dostlarn, ailesini, genliini,

heyecanlarn, umutlarn askya alp... Hem de hibir aklama
yapmadan ekip giden bir kadn iin... stelik hibir umut
yokken... Evet, ahane bir ak yaamtm. nk ahane bir
ak, harcanm bir hayat demektir... nk gerek ak, acmasz
bir sarmak gibidir. Nasl ki sarmaklar sarldklar kocaman
aalar dahil etraftaki btn bitkileri boar, ldrrse ak da
kendisinden baka hibir duygunun yaamasna izin vermez.
Akta baarnn, mutluluun ve ahlakn yeri yoktur. Sadece ac
ve gzellik... Gitgide tmyle acya dnecek bir gzellik. O
sebepten final genellikle trajiktir... Ben de bu kurala uymutum
ite. Bu ahane ak kendi doasna uygun muhteem bir finalle
mhrlemitim: Kanla... Hayr, oras henz belli deil. Belki de
eski sevgilimi ben deil, Tahir Hakk ve gen etesi... O sebepten
burada deil miydim zaten. Onu ldrenlerin, eski asistanm da
ortadan kaldrp kaldrmadklarn anlamak iin... Dur, dur o
kadar hzlanma, daha Akma ne olduunu bilmiyoruz...
Valla Muvaffak Bey, diye aklmdakileri aktarmay srdryordu yal kadn. Rahmetli Bediann ok hayr duasn
aldnz... Akma sahip kmsnz niversitede...
yle yaptm hi sanmyordum. Gzleri ykseklerde
aratrma grevlilerinin hibiri, benim gibi istei tkenmi, ie
yaramaz bir profesrle almak istemeyince bambaka
nedenlerle de olsa benim gibi istenmeyenler listesinde olan Akn
yanma almak zorunda kalmtm. nk yaplmas gereken baz
krtasiye ileri vard. Son derece titiz bir ocuk olan Akn bu iler
iin biilmi kaftand. Olan biten ite buydu. Tamam, tamam,
hadi, kendime de hakszlk etmeyeyim, anlayl da davranmtm
ocua... Onun homoseksel ya da heteroseksel olmas
umurumda bile deildi. Sanrm biraz da sevmitim Akm...
ok takdir ederdi sizi Bedia... Kl rengi halkalarla kaplanm kestane rengi gzleri nemlendi. Zavall, ok endieliydi
olu iin... Kapy iyice amt artk. Hakkmdaki btn
kukular silinmi olmalyd. Kim endielenmez ki? Ah,
biliyorsunuz Aknm durumunu... Erkek desen erkek deil, kz
desen kz deil. Allah kimsenin bana vermesin... Ne yapacan
bilemiyordu kadncaz. Bir an baltay taa vurmu olacan
dnm olmal ki, yine kuku bulutlaryla kap-

land gzleri. Benim ocuum olmamt. Hep zlrdm

bunun iin ama Aknm halini grnce... Sizce de kt bir ey
deil mi Muvaffak Bey... Yani insan ya erkektir, ya da kadn...
kisinin aras bir ey olur mu?
Akma yakn davranyordum ya... Acaba ben de onlar gibi
olabilir miydim?
Olmaz, diyerek kadm rahatlattktan sonra sadede gelmek
istedim. Dnden beri Akn telefonunu amyor. Yarm saat nce
aradm, yine cevap vermedi. Evde de yok galiba. Bugn onu
grdnz m?
Endieli bir ifade belirdi yznde.
Dn akam byk bir kavga oldu. lklar, patrt grlt...
Eyvah, Sibelin kayglar haklyd galiba?
Kim kavga etti, Akn m?
Bilmiyorum ki... Seemedim. Aslnda bizim duvarlar ok
ince... Komunuz ksrse duyarsnz... Ama kulaklarm artk iyi
iitmiyor. Hepsini duyamadm tabii... nce Teoman Beyle
tartyorlar zannettim.
Teoman kim?
Hayretler iinde kalmt.
Tanmyor musunuz?
Yok, tanmyorum... aknl gemedi, aklamak zorunda
kaldm. Ka zamandr grmyordum Akn. u Teoman
niversitede mi alyormu?
ocuklara zg bir hevesle anlatmaya balad.
Yok canm, oktan bitirmi niversiteyi... Mimarlk yapyor.
Evleri mi ne dekore ediyormu... mimar diyorlar ya...
Beiktata yazhanesi varm... Allah gnah yazmasn, kimse
hakknda kt konumam ama Teoman da Akn gibiymi... Yani
ey ite... Sanki birden karmzda Akm belirecekmi gibi
tedirginlik iinde kar dairenin kapsna bakt. Ama kapnn
almak gibi bir niyeti olmadm grnce sesini biraz ksarak da
olsa ballandrarak anlatmaya devam etti. Bunlar evlendi, tvbe
tvbe kar koca hayat yayorlar sandm... st kattaki Aliye
Hanm, yok komu dedi, bunun ikisi de ayn cins... Yani ikisi de
kadn gibiymi... Teoman ev arkadaym... Daha dorusu
kiracs... Akn, yurtdma gidince gelmiti zaten bu Teoman...
Anlattka konuyu datyordu.
Yani kavga ettii kii Teoman deil miydi?

Szn kestiim iin can sklm gibi duraksad, eyvah artk

konumayacak diye geiriyordum ki, yeniden balad sze.
Deildi... Teomanla hi kavga etmezlerdi ki. Ben de bir
ktln grmedim. Hatta bana u keten perdelerden hediye
etti. Hani yukardan aaya iniyor. Mutfak pencerelerim iin...
Evet, Akn arada bir kahvaltya gelir bana... Bir defasnda
Teoman da getirdi. Biraz kibirli grnyordu ama... Yine
karmt ipin ucunu, yine lafn blmek zorunda kaldm.
Peki dn akam bir kavga olduundan emin misiniz? Bu
kez hi tereddt etmedi.
Eminim, bar ar, ieride bir eyler krld. Hi byle
patrt grlt yapmazlard... Bence Teoman deildi ierideki
adam. Sesi tandk gelmiyordu.
Merakla atldm.
Ne sylediini duyabildiniz mi?
Yok duyamadm, ok grlt vard...
Baka kimse yok muydu? Yani o sesin sahibinden baka?
Akn vard... Ne sylediini karamasam da Akmm sesini
tanrm. Heyecanlanmt yal kadn, dn geceyi yeniden
yaamaya balamt. teki adam fkeliydi. fkelendike daha
da bouklayor, iyice anlalmaz oluyordu syledikleri...
Sonra ne oldu?
Sonra sesler kesildi. Kavga, grlt bitti. Aniden... Birdenbire bir sessizlik... Tpk mezar gibi... Sustu; yaklaan lm m
akima gelmiti ne? Allah kimseye kabir azab vermesin, diye
kovdu akima en uursuz dnceleri. Evet, ne diyordum...
Sessizlik...
Tabii, sessizlik... t kmyordu yan taraftan... Ne kadar
zaman geti bilmiyorum. Uyumak iin yataa girmitim ki...
Derisi kr kr olmu eliyle kar daireyi gsterdi. Birden kap
kapand. ok sert deil... Hani evden ktn kimsenin
duymasn istemezsin ya... yle dikkatlice... Ama kap ard...
Rahmetli Rafet yaptrmt kapy... Rafet, benim eim... Kaptand
ehir hatlar vapurunda... Drt yl nce kaybettik... Bediann
kocas Nafiz Bey ok daha evvel gmt ebediyete. yi
arkadatk, komu deil, kardetik, karde... Nerde

yle insanlar imdi? Nafiz Beyden sonra bizim Rafet yardm

ederdi Bediaya... Bu kaplar da Rafet yaptrmt. kisi bir rnek... ok salam bunlar demiti, kale kaps gibi... Zamanla
biraz itiler tabii, ahap ne de olsa... Ne yaparsan yap, kapanrken grlt karyorlar, ite dn gece de o sesi duydum.
Onun zerine kulak kesildim. Biri koridor boyunca yrd. Zor
iitiliyordu ayak sesleri... Dedim ya evden ktm kimsenin
bilmesini istemiyordu.
Frsat karm olduumuzu tahmin etmeme ramen sormadan edemedim.
Merak edip bakmadnz m pencereden? Hani evden kan
kimmi diye...
Merak etmem mi? Ama bakamadm. Ah Muvaffak Bey, siz
bana gre gensiniz... Yallkta iki adm atmaya bile eniyor
insan. Bir metre yrsem nefes nefese kalyorum. Yatam da
pencereye uzak, gzme geldi kalkamadm.
Ya sonra? Sonra eve giren kan olmad m?
Kansz duda hafife sarkt. Aralk kalan azndan bir bebeinki gibi minicik kalm dileri grnd.
Olmad... Ya da ben duymadm. Syledim ya artk iyi iitemiyorum... Bazen sesleri birbirine kartryorum.
Benim de korktuum buydu; eksik ya da yanl bir eyler
sylemi olmas. Israrla sordum:
Daha sonra, mesela bu sabah kimse girip kmad m? Akn
ya da Teoman ya da baka biri...
nce telli ak salarn, tpk Nzhet gibi bann arkasnda
toplad kk ban hafife sallad...
Yok... Belki Akn kmtr da ben duymammdr.
Ya kmadysa, ya gerekten de dndm gibiyse... Tahir
Hakk ve rekas... Ya da hi tahmin etmediim baka biri, tpk
Nzheti boazlad gibi, Akn da... Eski asistanmn boynuna
saplanm bir mektup aaca... Sapnda da Fatih Sultan
Mehmedin turas... Hayr, ite bu mmkn deildi nk
cinayet aletini Marmarann karanlk sularna gmmtm. Neler
samalyordum ben byle... Omuz bamdan fsldad babam:
Sadede gel, sadede...
u Teoman Bey ne zaman gelir?
Feri kam gzlerini umutsuzca krpt.
Vakit akam, artk gelmesi lazm... Tabii baka bir yere
uramayacaksa... Genler eve kapanmay sevmiyor...

Telefonu var m sizde?

elimsiz kollarn usulca yana at.
Bende yok, ama Ahmet Efendide vardr... Bodrum katta
bulursunuz onu... Apartmann kapcs...
Birden kendimi bir polisiye filmin dedektifi gibi hissettim.
Farkna varmadan birini sorgulamtm. Bu ocukta bir dedektif
havas var. Elbette kimse byle bir cmle kurmamt. Ama
babamn benden byle vgyle bahsetmesini isterdim dorusu...
Etmezdi ki... Yine yanl yapyorsun Mtak. Kadna sorman
gereken ilk soru, dn Akmn eve girdiini duyup duymad
olmalyd. Duyduysa yalnz myd yoksa biri var myd, nce
bunu renmeliydin. Aynen byle derdi babam. Bir kez daha
kendisinin ne kadar bilgili, dnceli hatta zeki olduunu,
benimse yaptm hibir ii doru drst beceremediimi
gstererek. Ama haklyd, derhal emrini yerine getirdim.
Peki dn, o kavgadan nce, Aknm eve ne zaman geldiini
hatrlyor musunuz?
Zaten kr kr olmu aim biraz daha burutu. Hayr, diyeceini zannetim, yz ldad.
u diziden nce... Hani taksi duran anlatan bir televizyon
dizisi var ya... Taksicilerin bana gelen gln olaylar
anlatyor... ite o dizi balamadan hemen nce geldi eve... Saat
be gibi...
Fark edebildiniz mi? Yalnz myd?
Galiba biri vard yannda... Evet, evet biriyle konuuyordu
ama kim derseniz bilmiyorum.
Sesi iyice clzlamt; yardm edemedii iin kendisini
suluyor gibiydi, iime dokundu hali. Elimi uzattm. Teekkr
ederim... ok yardmc oldunuz...
Eli buz gibi souktu, belli belirsiz skt parmaklarm. Ben de
ok merak ettim imdi... Bana bir ey gelmemi olsa bari
ocuun...
Merak etmeyin, dedim gvenli bir glmsemeyle. Bir ey
renirsem size de bildiririm...
nanmyormu gibi bakt yzme, ama ben alt kata ininceye
kadar da kapatmad, lm kocasndan yadigr kalan o ar,
ahap kapnn kanadm.

Kanla kutsanm bir aziz gibi

Teoman elindeki kk anahtar, kapdaki eski kilidin iinde

evirirken o sinir bozucu sknetini hl koruyordu. Aknm
aksine olduka kiloluydu ama sandmdan daha genti; ancak
otuzlarnda filan... ri ban, el rmesi, lila rengi bir bereyle
rtmt, ayn renkte bir atk, beyaz krkl anorann zerinde
kaim

boynunu

sslyordu.

Apartman

kapsndan

ieriye

akamn souuyla karm baharl, ho bir kokuyla girmiti.

Beni bekler halde grnce modas gemi giysiler iindeki iri yar
bedenimi tepeden trnaa yle bir szm, Mtak Bey
olmalsnz,

demiti

asabi

bir

tavrla.

Fotoraflarnz

grmtm... Akn bahsetmiti sizden. Hepsi bu. Oysa telefonda

Nzhetin ldrldn, Akmn da tehlikede olabileceini
sylemitim.

Byle

bir

durumda,

ayn

daireyi

paylat

arkadan merak etmez miydi insan? stelik yal kadn ikisinin

iyi ahbap olduunu ima etmiti. Belki de brosunu ters bir
vakitte kapattrmtm, belki Aknn bana bir i gelmesini
mmkn grmyor, pim- pirikli bir

profesrn anlamsz

kayglar yznden akamki planlarn deitirmek zorunda

kaldndan ierliyordu bana. Ablak yzn dnp tombul
bedeniyle,

nm

sra

adeta

yuvarlanarak

merdivenlere

ynelirken Dn gece ben gelmemitim eve, diye sylendi

sadece. Aknn ne yaptn da bilmiyorum.

Yani ev arkadamn dads deilim demek istiyordu. O byle

kaygsz davrannca, kukuya dtm. Yoksa abartyor
muydum? Aknn telefona cevap vermemesi, Nzhetin lmnn ardndan kimseyi aramamas, evinde bir arkadayla az
dalama girmi olmas, bana kt bir i geldiini kantlamazd ki. Belki tam da bu toraman i mimarn dnd
gibi bir yerlerde hayatn tadn karmakla meguld. Belki de
yal teyzenin duyduu o kapanan kapnn grlts, Aknm
evden ktn haber veriyordu. Sibel adndaki o sinsi kzn,
aklm kartrmasna izin vererek byk bir hata m yapmtm?
stanbula anszn ken karanlk gibi birden aklma en
baka bir ihtimal, tedirginlik iinde titrememe yol at. Ya Sibel
ve arkadalar beni izledilerse... Ya btn bunlar Aknn evini
tespit etmek amacyla dzenlenmi bir oyunsa? Aptal gibi Sultan
Ahmet Meydanndan bir taksiye atlayp Akaretlere gelmitim.
Onlar da peime derek... Olabilir miydi? Niye olmasn? Akn
bulmak istemiyorlar myd? Eer yle bir niyetleri olsayd,
niversitedeki kaytlardan karrlard. Hayr, bulamazlard; Akm
asker kaa olduu iin gerek adresini vermemiti okula... ok
daha sonra homoseksel olduunu kantlayan o iren fotoraf
askerlik
ubesine
teslim
ederek
kurtulmutu
bu
ykmllnden...
ok utan vericiydi hocam... liki srasnda ekilmi fotoraf
istiyorlar. Bildiiniz rezillik... Ama baka arem yoktu. Askerde,
o a erkek kalabal iinde ok daha kts gelebilirdi bama.
Evet, Aknm okulda adresi yoktu. O sebepten sordu ya ocuun evini o yeil gzl eytan... eytan m? Hakikaten o kadar
kt biri mi bu kz? Yok yahu, asl imdi abartyorum galiba...
Bilmiyorum... Sahiden bilmiyorum. Kafam yle kark ki... Belki
de abartmyorum... Eer yleyse Akna gideceimi nasl tahmin
ettiler? Bu konuda en ufak bir imada bile bulunmadm. Ama
epeyce kurcalamtm meseleyi... Hayr, asl Sibel kurcalamt.
Nzhetin projesini biliyor muydum, bilmiyor muydum? Mesele
buydu. Sanrm artk bilmediimi anlamlard.
Pek de konukan olmayan Teomanla merdivenleri trmanp
dairenin bulunduu kata gelinceye, cebinden anahtar karp,
kilide sokuncaya kadar bu dncelerle yedim durdum kendimi.
Anahtar ilk eviriinde, tk diye bir ses kt,

kolayca almt kap. Ar kanl i mimar, ieri girmeden nce

Grdnz m, bouna velveleye verdiniz ortal, der gibi
omuzunun zerinden tatsz bir bak frlatt bana. Ama bu sran
bak bile kfi gelmemi olacak ki, Akm evde olsayd, zincirini
takard kapnn arkasna, demeyi de ihmal etmedi. Her gece...
Cmbzla biim verilmeye allm incecik tylerden oluan
kalarn kaldrd. Evet her gece, hi enmeden kalkar, kap
zincirli mi, deil mi diye bakar.
Eksik mantk yrtyordu.
zr dilerim ama Teoman Bey, dedim olabildiince kibar
olmaya alarak. Tam da bu sebepten, kapy kilitlemi olmas
gerekmez mi? Bakm anahtar tek eviriinizde ald kilit.
Pek etkilenmedi szlerimden.
Acelesi vardr, bazen ekip kyordu kapy.
Uzatmak istemedim.
Umarm yledir. Size zahmet verdiimi biliyorum ama inann
ok merak ettim Akm... Hl da kayg iindeyim... Yaklak
yirmi drt saattir haber alamadk. Nerede bu ocuk?
Sanki konumamm gibi, sanki orada yokmuum gibi ayn
sinirli tavrla anahtar hzla anorann cebine att. Yzme
bakmaya bile tenezzl etmeden, skntyla i geirdikten sonra
iki eliyle gl bir ekilde itti kapy.
Eek ls gibi de ar. Hangi salak yaptrmsa bu kapy...
Hangi salak? O kadar ok salak vard ki etrafnda... Onu yazhanesinden artanlar, komudan gelen sesleri kavga zanneden bunaklar, bu kapy byle lenduha gibi yaptranlar...
Kar dairedeki teyzeciin, geldiimizi iitip, kapya kmamasna o kadar sevindim ki... l kocasna salak diyen bu
kaba herifi duymas kim bilir nasl zerdi kadncaz?
Kap yar yarya alnca huysuz i mimar geri ekildi, sa
elini zarif ama gergin bir ekilde ne uzatt.
Buyrun Mtak Bey, dedi gayet ciddi, adeta azarlayan bir
ses tonuyla. te atm... Buyurun arayn Akn?
Nasl da kmsyor, nasl da hakir gryordu beni. Bir ara
sululuk duygusunu filan unutup unun suratnn ortasna...
Yapamayacam bildiim iin derhal bastrdm iimden ykselen
bu anlamsz istei.

Teekkr ederim, sizi yordum ama...

Artk dayanamad, alev alev yanan gzlerini yzme dikerek,
Evet, aslnda yordunuz... Daha da nemlisi bir randevumu
karmama neden oldunuz... Byk bir otelin temsilcileriyle
grecektim. Anlyor musunuz, btn otelin dekorasyonunu
bize vereceklerdi...
Birden sustu... Kulak kesildi. Yznde endieye benzer bir
ifade belirdi. Ne olmutu imdi buna? Koyun gibi iri gzlerini
bana evirdi. Az nceki afra tafrasndan eser kalmamt, iaret
parmayla ierisini gsterdi.
Duydunuz mu?
Neyi duydum mu?
Kulan kapnn aralna yaklatrd.
Dinleyin... Bakn... Bakn biri inliyor galiba.
Hakl kmann gururunu yaayacak halde deildim, dikkatle
ieriyi dinlemeye baladm.
Ben de bir ses duyar gibi oldum. Ama inilti yle clzd ki,
emin olamadm. Belki de bu kendini beenmi adamn kaprisleri
olmasa, evet, biri inliyor derdim hemen. Fakat errinden
korktuum iin Emin olamadm, dedim baklarm kararak.
En iyisi girip bakalm.
Szlerim Teoman iyice ykt.
Yani Akn... Akn...
Kaim kafasna dank etmiti nihayet ama yalvaran bir ifade
belirdi rkek gzlerinde.
Ben... Ben ieri girmesem.... Yani... Ben kan grmekten
korkarm da.
Aslna bakarsanz ben de pek merakl deildim kan grmeye,
stelik bir gn arayla iki ceset... Dur, dur, daha Akmn ld
bile belli deil... Onca yaananlardan sonra insan ister istemez
karamsar oluyor. Halbuki inlediine gre Akn hl yayor
demekti. Ama byle kap nnde biraz daha beklersek... Bu kez
ben ittim btn gcmle aralk kapy; sahiden de eek ls
kadar ard.
Siz burada bekleyin, dedim ieri adm atmadan nce. Ben
bakarm... Ama sakn bir yerlere kaybolmayn, size ihtiyacm
olabilir...
Tamam... Tamam... sterseniz polise haber vereyim...
Bakomiser Nevzat m? Daha deil, nce ben renmeliydim
neler olduunu...

Hayr, emin olalm da yle... Bir de polislerle bamz belaya

girmesin durduk yere...
Oldu, siz nasl isterseniz...
Ne kadar da inceymi bizim kapris kraliesinin sesi, ne kadar
da titrek... Onu korkusuyla babaa brakp aralk kapdan ieri
girmek zereyken, kar kapnn aldn grdm. Yal kadnn
kaygl baklaryla karlamamak iin daldm Aknm dairesine.
Geni bir salon... Oysa bir sofa bekliyordum. Hayr, sofa
Nzhetin evindeydi. Birka adm attm, ayam yumuak bir
zemine dokundu, sanrm yerde kaln tyl bir hal vard. Iklar
kapal olmasna ramen bir yerlerden yaylan aydnlk, tam
olarak seilemese de geni koltuklarn evreledii cam sehpay,
pencere nndeki kk masay, iskemleleri, duvar yar yarya
kaplayan ktphaneyi grnr klyor, rahata yrmemi
salyordu, ama bu yeterli deildi.
Ik... Dmeler nerde? diye seslendim kapdaki Teomana...
mimardan nce, bir inilti cevap verdi. Eskisinden daha gl
bir inilti. Evet, yanlmamtk, kesinlikle biri vard ieride. Ses
koridordan geliyordu, oraya ynelirken, Kapnn yannda, diyen
Teomann telal aklamasn duydum. Dmeler, telefon
sehpasnn dayand duvarda...
Srtmn hizasmdaydlar, dokundum. Evin ii pembe bir kla
aydnlanrken inilti daha da gl kt.
Yaral, ieri girdiimi anlam olmalyd. Derhal koridora
yneldim. Akn myd bu sesin sahibi? Baka kim olacak? ite o
anda grdm yerde yatan bedeni. Iklar hl yanan odann
kapsnda, sa yanma yklmt. Ba ve omuzlar koridorun
stndeydi, gremiyordum ama bedeninin geri kalan odann
iinde olmalyd. O kadar hareketsizdi ki, son iniltiyi de
kardktan sonra ld diye dndm. rktm, yaklaamadm.
Sanki halimi anlam da cesaretlendirmek ister gibi inledi yine.
Ihhh...
Hemen yaklamak, yanndaym demek istedim, ama greceim manzarann korkunluu beni rktyordu. Geen her
saniyenin nemini kavramama ramen, yaralnn yanna gidecek
cesareti kendimde bulamadm. Bir an byk bir boluk belirdi
iimde. Kapkaranlk, anlamsz, snrsz bir boluk... Bu dar
koridor, yerde yatan eski asistanm, kapda

bekleyen i mimar, hepsi, her ey anlamsz geldi. Bu yar

aydnlk ev btn eyalaryla hafakan gibi kt zerime...
Hepsini, her eyi bo verip kamak istedim. Tpk Nzhetin
dairesinden tymek istediim gibi...
Tabii, skya geldi mi svr Mtak.
Haklyd teyzem, cesur biri deildim ama eski sevgilimin
evinden svamadm gibi buradan da kaamayacaktm. Sadece vicdanm izin vermedii iin deil, u anda kp gitsem bile
bu beladan kurtulamayacam bildiimden... Nzhet gibi
Aknm da hibir zaman peimi brakmayacan bildiim iin...
stelik eski sevgilimi bulduumda oktan lmt, oysa eski
asistanm hl yayordu. Ve u anda benden baka kimse ona
yardm edemezdi. Tedirginliimi bastrp koridor boyunca
ilerlemeye baladm.
Ahhh...
Glkle kyordu sesi... Admlarm hzlandrdm. Birka
adm sonra, yzn hl tam olarak seemesem de yerdeki
kiinin Akn olduundan emindim... O kuzguni, kvrck salar
nerede olsa tanrdm.
Akm... Akn! diye seslendim, iyi misin?
Gerektiinden yksek kmt sesim. Aslnda, eski asistanma deil kendime cesaret veriyordum. O kadar da korkun
deil, bak hl canl... Ama sadece inilti karabiliyordu.
Ahhh...
Tamam Akm, diye yaklatm. Tamam evladm, iyileeceksin...
nce keskin bir koku arpt burnuma... Pas gibi ama deil,
tandk, tuhaf bir koku... Yerdeki koyulam svy grnceye
kadar anlayamadm ne olduunu. Bam koyduu yer
kpkrmzyd. Kanla kutsanm bir aziz gibi... Nerede okumutum ben bu cmleyi? Dostoyevskinin romanlarnda m?
Hayr, diye itiraz etti Nzhet. Dostoyevski byle kt
cmleler kurmaz. Ama cinayetleri byk bir zevkle anlatr.
Sanki o insanlar kendi ldrm gibi... Ee bol miktarda kan da
olur tabii... Raskolnikov elindeki baltay yal kadnn bana
indirdike...
Eminim bu kadar Dostoyevskinin romanlarnda bile yoktu.
Nzhetin cesedinin bulunduu odada bile... Bu kadar kan yok
muydu? Belki kuruduu iin... Belki paniklediim

iin grmemiimdir. Neyse, eski sevgilime artk hibir faydam

dokunmazd, ama eski asistanm kurtarabilirdim.
Kanlar iindeki Akn kaygyla inceledim. Konumaya alyordu gya, azn her atnda kpkl bir krmzlk
yaylyordu dudaklarnn arasndan plak zemine... plak olan
sadece zemin deildi, eski asistanmn zerinde de hi giysi
yoktu. Dizleri karnna ekiliydi, d iin mi, bir tr
savunma refleksi olarak m bilinmez, cenin vaziyeti almaya
almt.
Ana karnndan karken yaanan zorluk, ceninin bir bebee
dnmesi, stresle mcadele, yaamn zorluklarna kar ilk
direni...
Daha fazla konuturmadm aziyeyi- Evet, Akma bakyordum... Evet cenin vaziyeti almaya almt, ama onu da
tam olarak baaramamt. Sa eli krk bir dal gibi bedeninin
altnda kalmt. Karnnda, srtnda, bizim tombul i mimarn
atksnn renginden daha koyu lekeler vard. Ve yerdeki kan,
odann ilerine, ta yatan ucuna kadar uzanyordu. Yatan
etrafndaki krmzlk koyulam, neredeyse siyaha dnmt.
iltenin altndaki ahap mobilyada da kurumu kan lekeleri
gze arpyordu. Onu dvmeye yatakta balam olmallard.
Belki de ld diye brakmlard. Ama sandklarndan daha
gl kmt Akm, narin bedeni dayanm, son bir gayret
kapya ulamak istemiti. Hayatta kalmak iin elinden geleni
yapmt ocuk. Peki ben ne yapacaktm imdi? Yine bir
aresizlik dalgas... Yerde rlplak yatan asistanm kadar
zavall hissettim kendimi. Bam dnd, bedenimden ter
boand. Yoksa yine mi o kriz?
Hayr, kendimi brakamazdm. Hayr, imdi deil... Bu ocuun bana ihtiyac vard...
Ahhh...
Akmn iniltisi bir kez daha cesaretlendirdi beni diyemeyeceim ama hi deilse kendime getirdi. Derin bir nefes alp,
yanma melmek istedim. Beni grrse kendini daha iyi hissederdi. Boynunu kprdatamad iin, evin iinde dolaan bu
adamn kim olduunu hl anlayamamt. Evet, beni grse iyi
olacakt; melirken ayam bir nesneye arpt. arptm alet,
kk bir tkrt kartarak, yatak odasna doru kayd: Bu bir
bakt. Mektup aaca deil, kara sapl bir bak. Mutfakta
kullandklarmzdan, basit bir ekmek ba.

Ahhh...
Sonunda grmt beni ama tanyamamt, oka girmi
olmalyd. Sol elini kprdatmaya alt, bunu da beceremedi.
Ahhh...
inledike azndan kan szmaya devam ediyordu. O anda
i'ark ettim; yaras azmdayd. Aznn iinde dilinin olmas
gereken yerde bir et peltesi kprdanyor, ayn anda az kanla
doluyordu. rkildim. ocuun dilini kesmilerdi. Baklarm
vcudunun altnda kprtsz duran sa koluna kayd yeniden.
Dilini kesmi, kolunu krmlard. Btn bedenim korkuyla
rperdi. Bunlar nasl insanlard? Nasl yapabilmilerdi bunu?
imdeki o saldrgan hemen ban uzatt sakland
maaradan.
Niye ardn anlamadm. Nzhetin boynuna o mektup
aacan saplayanlar, bu yumuak olan da bir gzel
benzetmiler ite.
Ama bu dpedz ikence...
Ne olacakt, tatl bir dokunu mu? Ah Mtak, ah, bir trl
anlayamadn asl nemli olann g olduunu. Kim glyse,
patron odur... nsan denen mahlukun en iyi anlad dil
iddettir.
Daha fazla dayanamadm bu delinin ipe sapa gelmez lakrdlarna. Hemen maarasna yolladm onu, yle can her
dilediinde kmasn diye de kocaman bir kayayla kapattm
ininin azn.
Bam kaldrnca Fatihle karlatm bu kez... Hayr, armadm. Sultann kendisi deildi elbette grdm; bir
reprodksiyondu. Venedikli nl ressam Bellininin yapt
sylenen II. Mehmed ve Olu adndaki yal boya almas.
Fatihin karsndaki gen adamn Cem Sultan olduu
sanlmaktayd. Nzheti ldren mektup aanm zerinde
Fatihin turas, Aknm saldrya urad yerde Fatih ile olu
Cem Sultan... Babalar ve oullar... Hayr, bu Dostoyevskinin
roman deildi... Ama byle bir eser vard; adn hatrlamadm
bir baka Rus yazarn romanyd. Yani imdi bu evde de o
kitab m bulacaktm?
Ahmak, diye bard babam. Asl balanty karyorsun...
Bu evde o roman bulmann hibir kymetiharbiyesi yok. Asl
mesele, iki olay yerinde de Fatihle alakal bulgulara ulam
olman...

Yine yerden ge kadar haklyd babam. Fatih Sultan Mehmed Han... ki farkl olay yerinde byk hkmdarla alakal
nesneler... Bu bir rastlant myd? Yoksa bu vaheti yapanlar bir
mesaj m vermek istiyorlard? Kime? Kime olacak? Bana... Beni
buraya kim yollad, o eytan kz... O kz bana yollayan kim, o
acmasz ete... Evet, bu vaheti grmemi isteyen onlar...
Ahhh...
Bir tutam kan daha sald zemine, tahminlerimi sonraya
brakmalydm.
Tamam, tamam Akncm... imdi ambulans aryorum.
Aceleyle cep telefonuma uzanrken, Ben ardm bile, diyen
bir sesle irkildim. Geliyorlar.
Bam evirince, bir adm geride ayakta dikilen Teoman
grdm; mahcup bir ifade vard gzlerinde, anlalan tombul i
mimar sonunda korkusunu yenmiti.

Bursaya gmlen son padiah

u kadnn lmyle bir balants var m bu saldrnn? Etfal

Hastanesinin koridorundaki bankta yanma oturmutu Teoman;
dizlerini birletirmi, atksyla anoran bir boha gibi kucanda
katlamt. Beresini sinirli sinirli ekitirip duruyordu.
Telefonda sylemitiniz ya... Nzhet Hanm ldrlm...
Akm yaralayanlar, onun katilleri mi?
Kendi tahminimi baka birinden duymak nedense telalundrd beni. Emin olmadmdan deil, bu szlerin arkasnda
durmam gerektiinden. mimara aklamak neyse de polis
sorduunda ispatlamak biraz zor olabilirdi. Elimde hibir delil
yoktu. Sadece yle olduunu farz ediyordum. Ama faraziyelerim
doru kmt. Aknm bana kt bir i gelebileceini
dnm, tam da aklma gelen ihtimalle karlamtm. Daha da
kts olabilirdi. Nzhet gibi Akn da ldrebilirlerdi, eer
zamannda yetimeseydim... Tahir Hakk ve gzn kan
brm talebesi...
Evet Mtak Bey, diye yineledi cevap alamayan Teoman.
Sizce Akn bu hale getirenler Nzhet Hanmm katilleri mi?
Sesi, henz ilk karlatmz kadar sevimsiz olmasa da yine
tatszlamaya balamt. Yaad okun etkisinden kurtulunca o
huysuz haline dnyordu galiba?
Aslnda emin deilim, dedim, eski asistanm, dudaklarnda
smscak bir glmsemeyle kp gelecekmi gibi, so-

uk koridorun ak kapsna bakarak. Gerei bize ancak Akn

anlatabilir.
Elbette kaamak cevabm onu tatmin etmemiti. Beresini
anorann zerine brakp sa eliyle armut biimindeki plak
kafasnn tepesinde bir yerleri kad.
Ama iki olayn da ayn akam olmas... Birden, sormas
gereken ok daha nemli bir soru olduunun farkna vard.
Sahi siz nasl anladnz Akmm bana bir i geldiini? Polisiye
merakls babam bile byle on ikiden vuramazd. Tahmin...
Syleyeceim yalana inanmas iin, bir an sustum. Tmyle
tahmin... Nzhetin ldrldn renince Akm aradm.
Olay hakknda bilgi almak istiyordum. Ama telefonu cevap
vermedi. Tedirgin oldum... Yine de ii vardr diye rahatlattm
kendimi. ki saat sonra yeniden aradm. Bir saat sonra bir
daha... Yarm saat sonra bir daha... Yok, ulalamyordu.
Korkmaya baladm tabii... Aklma evine gitmek geldi.
Niye polise haber vermediniz?
phe iinde yzen gzlerini yzme dikmiti; aslnda ne
saklyorsunuz demek istiyordu. Sizin bu olaydaki rolnz ne?
Belki de akimdan bunlarn hibiri gemiyordu da kuruntulu
olduum iin bana yle geliyordu. Hainler evhaml olur. Ne
alakas var canm! Ben hain filan deilim... Tamam baz
konular saklamak zorunda kalmtm, fakat bu kt niyetli
olduum anlamna gelmez... stelik gelimeler, Nzheti benim
ldrmemi olabileceim ihtimalini de glendiriyor. Ama
yaadklarm tm aklyla Bakomiser Nevzata anlatacak
duruma da gelmemitim henz... Ne polise, ne de hakl olarak
olan biteni merak eden bu i mimara... O sebepten, Ortalkta
fol yok yumurta yok, dedim masum bir tavrla omuzlarm
kaldrarak. Eer polise gitseydim, ciddiye bile almazlard
beni... Hem sanrm bu tr kayp davalarnda belli bir sre
gemeden ilem yapmyorlar. ki gn m ne? nand... Beyaz
n altnda ampul gibi parldayan ban nne evirdi, kara
gzlerini kahverengi botlarna dikti. Ke- derlenmiti.
lmese bari Akn...
Sesi alyormu gibi bouk kt.
Niye lsn canm, diye adeta azarladm. Byle durumlarda
sert kmann yarar olduunu okumutum bir yerler

de. Duydunuz doktorun sylediklerini... Hayati tehlikesi

yokmu... Dilini dikecekler, kolu da alda kalacak, morluklar
da ksa srede geermi zaten...
Can yanm gibi acyla buruturdu yzn.
Dilini dikecekler... O kasap suratl doktor sylediinde de
tylerim diken diken olmutu. Ne korkun bir ey...
Niyeyse birden kendimi yattrc bir hastabakcnn roln
oynarken buldum.
Farknda bile olmayacak. Tamam biraz zorluk ekecek ama
hi araz kalmayacak.
Ya i kanama?
Yok, iyimserlikten hi nasibini almamt bu gaml bayku...
Kontrol altnda ya... Kt bir gelime olursa annda mdahale edecekler.
nanmak istiyordu.
Ederler deil mi Mtak Bey? yle eyler duyuyoruz ki
hastaneler hakknda...
Sadece hastaneler hakknda m? Tarihiler hakknda da
korkun eyler duyuyorduk, politikaclar hakknda da, askerler
hakknda da, hatta mimarlar hakknda da... Bu lkede
hakknda kt eyler duymadmz hibir meslek grubu,
vatanda kmesi, sosyal snf kalmamt ki. O halde yapmamz
gereken katlanmakt. Katlanmay mmkn klan bir tek c'tken
vard: yimserlik. Bir de felsefesi vard bu samaln: yi
dnrsen iyi olur. Yahu, lm sevgilim ben iyi dnnce
canlanyor mu? A insanlarn karn m doyuyor? Yeryzndeki aclar sona m eriyor? Ama inanyor buna insanlur... stelik ie de yaryor. Herkes kendini mutlu hissediyor.
C) halde benim kullanmamda da bir saknca yoktu.
Tek olumsuz laf duymadm bu hastane hakknda. Hem
(jkretmeliyiz. Ya ge kalsaydk... Ya bulmasaydk Akm?
Aman, aman aklma bile getirmiyorum ylesini, dedi beresini
elinde skarak. Tek dileim, Akmm bir an nce... Szlerini
srdremedi. Boazndaki demelmasmm hzl hzl inip
ktn grdm. Bir de alamaya balyor muydu imdi...
Demek
ki,
hakikaten
seviyormu
ev
arkadan...
Dayanamadm, uzanp dokundum eline... Burnunu ekti, iri
Kzleri buulanmt.
Teekkr ederim... Hakknzda yanlmm... Siz iyi bir
insansnz...

Asl imdi yanlyordu, iyi bir insan olsam btn bunlar

bana gelmeden nce Akm merak ederdim. Hi deilse bir kez
olsun, ne yaptn evladm diye arar sorardm. Zaten bu
sorumluluu gsterseydim Akm da Nzhetin ihtiraslarna
kurban gitmezdi. Hayr, hi de Teomann sand gibi biri deildim. Akma yardm etmem tmyle rastlantyd. Kendimi
kurtarmak iin abalarken onun yaral bedenine ulamtm.
Akm da iyi ocuktur... Elimi usulca ektim. Siz de ok iyi
bir insansnz... Bakn hastane kelerinde...
Yanandan szlen tek damla ya elinin tersiyle sildi. Hi
nemi yok... Akm iin her eyi yaparm. Biliyor musunuz tam
bir yl kira almad benden! Broyu yeni amtm, ilerim
ktyd. Yok, Aknn hakkn hi deyemem... Ingiltereden
dnnce de evden karmad beni... Birlikte kalrz, dedi...
Dalgmlamt, adeta kendi kendine konuuyor gibiydi. Birka
ay sonra Amerikaya gitmeyi planlyordu. Chicagoya
tanacakt. Nzhet Hanm fakltede i verecekmi ona...
Aslnda San Fransiscoda yaamak istiyordu. Gayler iin bir
cennetmi oras... Trk arkadalar da varm. Koloni
kurmular... San Fransiscoyla kyaslandnda pek matah bir
yer deil Chicago, diyordu. Ama ahane caz konserleri
oluyormu. enmeyip, geen yl caz konserlerinde kimler
alm, onlar bile bulmutu. Biliyorsunuz caza baylrd Akm...
Bir enstrman alamad iin ok zlyordu. Denedi...
Sesim clz kmt.
Efendim?..
Denedi diyorum... Trompet almay denedi. Aylarca kursa
gitti. Ama beceremedi... Yeteneim yokmu hocam, demiti.
Israr etmenin manas yok. Ondan sonra da trompetlerle
ilgilenmeyi brakt.
Hayr brakmad... Evde iki trompeti var. Daha iki gece nce
saatlerce anlamsz sesler kartt durdu. Ama bence becerecek.
Akm pekl bir sanat olabilirdi. Babas olacak o despot herif,
tarih okuyacaksn diye tutturmasayd. Kendisi de kabzmal...
Bari tarihle bir ilgisi olsa... iri kafasn yeniden bana dndrd.
Bunlar duymutunuz deil mi?
Hayr, duymamtm... nk ne Akn, ne de kabzmal b'abas umurumdayd. nk berbat bir hocaydm. Sadece kt
bir hoca m, kt bir arkada, kt bir teyze olu, yalnzca
kendi meseleleriyle ilgilenen kt bir adam...

Anlatmt galiba, diye geitirdim Teomann sorusunu.

Hayal meyal hatrlyorum.
Anlatmtr... Kesin anlatmtr, yle bir travma yaratm ki
adam olunun zerinde... Sessizce gld. Komik olan, Aknm
ilk ilikiye girdii adamn da bir tarih retmeni olmas...
Dnsenize Mtak Bey, olunuza anl ceddinizi retmesi
iin teslim ettiiniz adam... Birden sustu, ileri gittiini
anlamt... Yani zr dilerim, btn tarihileri kastetmiyorum
tabii... Her tarihi rencisiyle ilikiye girecek diye bir ey yok...
Nevini hatrladm. Ksa kzl sal, iri gzl, iri dudakl, iri
gsleri elbisesinden taan, insan tuhaf hayallere srkleyen
o balk etindeki kz... Ya fark o kadar nemli mi hocam?
Hayr, ela gzlerinde edepsiz bir ifadeyle hi karlamadm,
ama utandn da hi sanmyorum. Almanyadan geleli iki yl
olmutu, gerekten de tarihe merakl bir renciydi. Benden
holandn nc grmemizde hissettirmeye balamt.
Kendisinden yal, daha da nemlisi yaama sevincini yitirmi
bir adamda ne buluyordu anlam deildim. Belki kaybeden
insanlarda bulunan o sinsi ekicilie kaplmt. Belki beni
adam edeceini sanyordu. Her neyse ite, hi ekinmiyordu
bana yakn olmaktan. Duyduu ilgi onun iin son derece
normaldi. Bense Nevini her grdmde renkten renge
giriyordum. Fakat bu utanga halim onu asla engellemiyordu.
Aka konumaktan baka arem kalmamt: Ben bu tr
eylerle ilgilenmiyorum Nevin. Sanki yirmi be yl daha fazla
yaayan
ben
deildim
de
oydu.
Ne
tr
eylerle
ilgilenmiyorsunuz hocam? Hayr, alay etmiyordu, ne de beni
sktrmak gibi bir niyeti vard.
ima ettiin eyler neyse onlarla... diye stne basa basa
akladm. Ben hayatmdan memnunum... Yeni birini istemiyorum.
steseydim, imdi ne Nzhet meselesine bulamtm ne de
bu souk hastane koridorundaki tahta bankta oturuyordum.
Belki evlenirdim bile onunla... ocuumuz bile olabilirdi.
Nevin... Vazgeemediim sevgilimden sonra glmsemesi bana
yaama sevincini veren ikinci kadn... Ama sevgilim olarak
dnemiyordum onu ite. Ya da dnmek istemiyordum,
bastryordum duygularm. Yoksa bir gece tpk teyze kzm
aziye gibi neden ryalarma girsin... O iri

dudaklar ve iri memeleriyle... Hayr, iyi yaptm ondan uzak

durmakla... Yine de bu ocuun bir saduyusu var. Tabii
var... O i yrmezdi. Aramzdaki ya fark deil sadece. Yaantmz, hayata bak amz, beklentilerimiz... Ben gaml
hazan sense bahar, dinle de vazge... Hepsinden nemlisi de o
kz benim rencimdi.
Geri Platon da Sokratesin rencisiymi... Hl hatasn
tamir etmeye alyordu Teoman. Sokrates ona hem tarihi
retiyormu, hem de ak...
Felsefeyi... diye dzelttim. Sokrates tarihi deil filozoftu.
Kpkrmz oldu i mimarn ay gibi yuvarlak yz.
Ah! Haklsnz, Sokrates felsefeciydi. u olay kafam yle
kartrd ki... Neyse demek istediim, bir zamanlar bu ilikiler
normal karlanyormu.
Ne demekti imdi bu? Aslyor muydu bana? Yok canm...
Dur, dur bu koyun gzlerdeki devrik baklar pek hayra alamet
deil... Belki Akmla aramzda bir iliki mi var, onu renmeye
alyordur. Yoo, yle de deil... Sadece patavatszd, ylesine
konuuyordu ite... ylesine konuup canm skmamas iin
snr ekmem gerekiyordu.
Sokratesle Platonun gelitirdikleri felsefe, aralarndaki
ilikiden ok daha nemlidir. Onlarn cinsel tercihleri beni
ilgilendirmez.
Amacma ulam olacam ki, bir sre hi sesini karmad.
Ama kapris yapmad zamanlarda ok uzun sessiz kalamyordu anlalan...
u len kadn... diyerek tekrar girdi lafa. Nzhet Hanm...
Sizin yaknnzm deil mi?
Hayr desem, Akn boboazlk edip dillere destan akmz
anlattysa btn yalanm ortaya kard.
Nzhet eski arkadamd... diyerek gerein bana zarar
vermeyen blmn aklamaya karar verdim. Birlikte ok
zaman geirdik. Allah rahmet eylesin iyi bir kadnd.
ok da iyi bir tarihiymi.
yleydi... Ne kadar nemli bir frsat karmak zere olduumu anladm; hemen lakrdnn ucuna ekledim. ey...
Teoman Bey, Akn neyle uratklarndan bahsetti mi size? Yani
Nzhetle yaptklar u alma diyorum...

Yoo, ok az konuurduk evde... Zaten pek sk bir araya

glmezdik. apkn bir ifade geti geni yznden. Ben gece
hayatn severim de... Sadece pazar sabahlar, kahvaltda uzun
uzun grebiliyorduk. Ama o zaman da iten hi bahsetmezdik. Ne yalan syleyeyim ben tarihten fazla hazzetmem... Duraksad. Ama bir mezar meselesi vard galiba...
Tylerim diken diken oldu.
Mezar m?
Sa elindeki bereyi usulca sallad.
Mezar dediysem, anlayn ite trbe yani... Birinin trbesini
atrmak istiyorlard. Vakflar Mdrlnn m ne, izini
lazmm... Hatta Akm Bursaya gidecekti.
Bursa m? II. Muradm trbesi oradayd. Muradiye Klliyesi'nin avlusunda... Oraya da Nzhetle gitmitik. Asrlk aalrn glgeledii trbelerle kuatlm bir tepelik... Enfes bir
sonbahar gnyd... Kzarmaya yz tutmu yapraklar, denizden gelen tatl bir esinti, caminin adrvanna konup kalktn
gvercinler... Nzhetin mavi gzlerinde mahmurlaan
mutluluk... Oysa hznl bir havas vard bahenin... Bitmi
$nn, sona ermi debdebenin, dalm lenin kadim sszl.
Hayatn geiciliini ispatlayan, acmasz hakikatin moral
bozucu hkm. Bir dnem lkelerin, halklarn, insanlarn
kaderlerini tayin eden ahsiyetlerin topraa, havaya, suya
karm varlklar. Evet, mrlerinin nemli anlarn ezbere
bildiimiz, yaantlarn aratrmalarmza, tezlerimize konu
yaptmz insanlarn oktan rm bedenleri birka adm
temizdeydi. Sadece II. Murad deil, eer lmeseydi belki de
hkmdar olacak gzde olu Alaeddin Ali... Aralarnda ne
geerse gesin Fatih, babasnn vasiyetine sayg gstererek,
dileklerini yerine getirmiti.
Olum Alaeddin Ali yanndaki kabrin katma koyalar.
zerime bir ar divar trbe yapalar. st ak ola ki zerime
yamur yaa. Soyumdan sopumdan her kim lecek olursa
benim yanmda koymayalar, katma gtrmeyeler.
II. Muradtan baka Osmanl hanedanndan ehzadeler,
nemli ahsiyetler de defnedilmiti buraya... Fatihin annesi
Hma Hatun... Ve tabii Fatihin oullar, ehzade Mustafa ile
ileli bir yaam olan Cem Sultan... Ama OsmanlInn ilk
bakenti Bursaya gmlen son padiah II. Murad olacakt.
Nzhetle Akmm Bursada ilgilendikleri trbe de el-

bette onunkiydi. Demek padiahn mezarn atracak, artk

kemikleri kalm cesedi inceleyeceklerdi. Ama Tahir Hakk,
Nzhetin projesinin bu olduuna inanmyordu. Onun inanmamas gerei deitirmezdi ki. ite Teomann syledikleri de
eski sevgilimin bu konuyla ilgilendiini gsteriyordu. Ah u Akm
bir konuabilse... Yazklanmak yerine, elimdeki frsat
deerlendirmeliydim.
u mezar niye atrmak istiyorlarm? Yani bu konudan
bahsetti mi Akn?
Bahsetmez mi? Aradklar kii benim kk kardeimdi.
Nasl yani? Ne alakas olabilirdi kk kardeinin OsmanlInn
altnc hkmdar II. Muradm lmyle?
Bizim Tekin adli tpdr... diye annda giderdi merakm.
Ona sormak istediler.
Neyi sormak istediler?
Mezardaki adamn nasl ldn?
Mezardaki adam kimmi?
te onu bilmiyorum... Ama tarihi bir ahsiyet olmal...
Emin olamad. Yoksa deil mi?
Haklsnz, yle olmal, diyerek yattrdm. Tarihiler
gnmzde len birinin cesediyle niye ilgilensinler, tarihi bir
ahsiyet olmal... Hi isim gemedi mi? Mesela II. Murad ya da
Fatih filan...
Saf saf bakt yzme.
Sanmyorum... Hatrladm kadaryla iin teknik ksmyla
ilgileniyorlard.
Sustu. enesini amas iin konuyu eelemek zorunda kaldm.
Teknik derken, cesedin ne zaman rdyle mi ilgileniyorlard?
Yok, yok, dedi beni rahatlatarak. Adamn eceliyle mi yoksa
zehirlenerek mi ldn anlamaya alyorlard. Neydi onun
ad ya... Tekin sylemiti... Hah toksikoloji... Tok- sikoloji...
Zehir bilimi... Peki zehirlenmi mi mezardaki adam? Bilmem...
Dedim ya konuyla ok ilgilenmedim... Kendimi yine dedektif gibi
hissetmeye balamtm. Babar snn aslan olu... Tarihilii
halletti imdi cinayet zyor. Abartma abartma, cinayet filan
zdm yok, kendimi kurtarmaya alyorum o kadar...

Kardeiniz, mezardaki cesedin kime ait olduunu bilir mi?

Yani Akn sylemi mi ona?
Yine zorlamak mecburiyetinde kald akln...
Hi sanmyorum, nk Tekinle telefonla konutular.
Benim yanmda... Eer Fatihten ya da baka bir padiahtan sz
etselerdi duyardm...
Neden sz ettiklerini tam olarak hatrlyor musunuz?
Merakla kuku aras bir anlam belirmiti yznde.
Niye soruyorsunuz bunlar? Akmm yaralanmasyla bir ilgisi
mi var?
Hadi, dedektif Mtak, en uygun cevab bul bakalm.
Unutma, diye seslendi sisli anlarn ardndaki babam. En
uygun cevap, en basit olandr. Kafa kartrmayan, daha da
nemlisi baka sorulara yol amayan.
Olabilir... dedim derin dncelere kaplm bir insann
dalgn maskesiyle yzm rterek. Bir irtibat kurmaya alyorum.
Anlyorum... Akn, Mezardaki cesedin nasl ldn
belirleyebilir miyiz? diye sordu. Eceliyle mi, yoksa zehirlenme
sonucu mu yaamn kaybettiini merak ediyordu. Tekin de
cesedin durumuna bal, demi... Yani sa telleri, trnak filan
kaldysa anlayabilirlermi.
Anlamlar m bari?
Cevaplayacakken beceriksiz bir hareketle beresini yere
drd...
Allah kahretsin!
Eilip beresini ald, yzn buruturarak silkeledi. Beklenti
dolu baklarm fark edince bolukta kalan sommu hatrlad.
Pardon... Sanki bir su aletiymi gibi beresini iri avularnn arasna saklamt. Evet, bildiim kadaryla o mezar
amadlar... nk bir daha Tekini aramadlar. Belki de vazgemilerdir. Emin olamad, aresizlik iinde ellerini yana at.
Bilmiyorum Mtak Bey, sahiden bilmiyorum, bu iin asln
ancak Akm syleyebilir size.

Tutsak bir ruhtan daha fena ne olabilir?

Etfal Hastanesinin bahesine ktmda grnmez bir

kamnn sert darbesi gibi kar taneleri arpt yzme; yeniden
mi balyordu? kr, arkas gelmedi. Ayazdan olmal.
Keilemeden esen rzgr, kar bulutlarnn birikmesine izin
vermeyerek, dn geceki gibi yldzlarla dolu aydnlk bir gece
armaan etmiti ehre. Keilemenin ardndan bir de lodos esti
mi, yedeindeki yamurla birlikte kaldrmlarda keele- mi kar
birikintilerini de ykayp gtrrd. Ama imdi, bu souk
havaya hibir itirazm yoktu. Hastanenin skntl, ar
atmosferinden sonra bu tertemiz k gecesi ila gibi gelmiti.
Sandmn aksine fedakr biri kmt Teoman. Siz gidin
Mtak Bey, ben kalrm hastanede... Yine de ameliyat sonras
doktoru grmeden ayrlmay kendime yedirememitim. Bu
arada tutanak dzenleyen polislerin stnkr sorularn
cevaplamak zorunda da kalmtm. Nzhet meselesinden hi
bahsetmedim. Benimle srdalk yapan Teoman da hi girmedi o
konuya. Hastanede konuyu geitirmitim ama Bakomi- ser
Nevzat olay renince ne diyecektim? Aslnda daha Akm
bulduum anda aramam gerekiyordu onu. Yapabilirdim de...
Numarasn kaydetmitim cep telefonuma, ama aramadm,
aklma gelmediinden deil, denetimi yitirmemek iin.
Kontrol manya bu Mtak! Hi kimseye gvenmez.
Nasl gveneyim, hayatta en ok sevdiim insan, en byk
kaz att bana... Baba yerine koyduum Tahir Hakk,
hapislerde rmeme neden olacak bir entrika eviriyordu

arkamdan. Herkes frsat, herkes ktlk peinde. Ama, u

bakomiser makul bir adama benziyor. yle mi? Ne kadar tanyorum ki onu? Ya hakkmda yanl bir kanya varr da sulu
olduuma hkmederse? Kendimi garanti altna almadan,
onlarla bu bilgileri paylaamazdm. Peki, polis tutanandan
renirlerse ne olacak? Yok canm, nasl alaka kurabilirler ki?
Biri kp da Akn, Nzhetin asistanyd demezse tabii. Demez.
Syleseydi bu leden sonra Tahir Hakk sylerdi. Sylemediini
nereden biliyorum? Hi sanmyorum. yle olsayd, annda
ensemde biterdi Nevzat. Hayr, hoca bu meselede polisle
ibirliine yanamaz. Ne demiti, Kol krlr yen iinde kalr.
Yok, Tahir Hakk konumayacak, en azndan, kendisini ve
banazlardan kurulu etesini gvence altna almadan. Eninde
sonunda Nevzat bunu renecek. Sadece bunu mu? Nzhetin
unutamadm o eski sevgili olduunu da anlayacak. Belki
cinayet mahalline gittiimi de... Evet, bu kanlmaz. Bu,
polisten sakladm kanc bilgi?
Sandal su almaya balad Mtak. Delikleri tkamazsan
batacak.
Bykada aklarnda bir sonbahar ikindisi. Deniz, aalardaki yorgun yapraklar gibi sararm. Hkmn yitirmi
gnein altnda kiralk bir sandal... Elbette yanmda Nzhet.
ingene palamudu balam. Gya balk tutacaz. Sandal sahiden delik, zeminde iki parmak su. Lkin neresi delik anlamak
mmkn deil. Anlasam da onu nasl tkayacam konusunda
hibir fikrim yok. Bir tek balk bile tutamadan kyya
ulamamzla sonulanan kk bir heyecan frtnas... Ama
dn akam iine srklendiim bu kanl macera hi de yle
kolay sonulanacaa benzemiyor. Evet, sandal fena halde su
almakta, stelik yeni delikler alyor, ky da epeyce uzakta...
Neyse ki, ameliyattan kan doktor gzel haberler vermiti.
Dildeki kesik ok derin deilmi, kaburgalardan sadece biri
krlm, kalalardaki bak darbeleri de bir haftaya kalmaz
kapanrm. Belki de bir kehanet bu, bir balang, bir mjde...
Nasl ki belalar ard ardna dizildiyse belki iyi haberler de byle
birbirinin pei sra gelmeye balayacak. Akm, eski sevgilimin
neyin peinde olduunu aklayacak; bylece katillerin cinayet
ilemelerinin ardnda yatan mehul nedeni reneceiz...

ri bedenini Sherlock Holmesun giysileri iine sokuturmu

babam kebamdaki giyim maazasnn kl vitrininden
sesleniyor.
Aman dikkat, bu ok nemli Mtak, nk maktuln
neden ldrldn anlarsan katillerin kimler olduunu
bulursun.
Babama gvenmek, sylediklerinin her kelimesine kutsal bir
kelamm gibi inanmak istiyorum. Ama ok gerekliymi gibi
hafzam, daha yirmi drt saat nce ayn semtin sokaklarnda
dolaan suretimin, karlar iinde de kalka ilerleyiini getiriyor
gzlerimin nne. lerleyi mi dedim, kamaya almak desene
una. Panik iinde, bir an nce o kanl apartmandan, o karl
sokaktan uzaklamak. imdi ise acelem yok. nk Akna
saldran ben deilim, ama dn... ilinin Hanmefendi
Sokandaki Sahtiyan Apartmannda, Nzhet boynuna sapl
mektup aacayla ki, sapnda Fatih Sultan Mehmedin
turas... Fatih... Yine geldik bizim ulu hakana...
Yoksa bunlar sadece benim kafamda m? Mantmn o
rutubetli, karanlk dinlenme saatlerinde Fatihe duyduum gizli
hayranlk nedeniyle Nzheti de kurban haline getiren bir
senaryo mu yazdm? Belki de onu, beni terk ettii iin
ldrmeyi baya bulduumdan, daha anlaml bir nedene
ihtiya duymuumdur. Tamam da Bakomiser Nevzat niye ayn
konunun zerinde durdu o zaman?
Nzhet Hanm, Baba Katillii ile Fatih arasnda bir ba
kurmu olabilir mi Mtak Bey? Btn meslektalarn kskanlktan deliye dndrecek bir ba?
Onu bilmiyordum, ama eer Nzheti ben ldrdysem
Akma kim saldrd? Tabii ki sen... Her zaman, her yerde sen...
Bir su varsa, elbette kabahatli sen... Kim bu konuan? Teyzem
mi? Tabii ki sulusun, eer aziyeyi itmeseydin, vine suyu da
canm ibriim dantellerin zerine dklmezdi.
Korkuyla byyen gzler, korkuyla titreyen eller, panik
iinde annesinin bacaklarnn arasna snmaya alan bir
ocuk... Annesinin yznde hayal krkl...
Neden ittin aziyeyi Mtak?
Bilmiyorum ki neden ittim. ocuk olduum iin olabilir mi?
Kotururken teyze kzm birden durunca istemeden arpm
olabilir miyim? Belki de sadece dokunmak istedim.
Bak bir de konuuyor. Ah canm ibriim danteller...

Evet, ibriimle rlm tavus kuunun kanatlan vine suyuyla lekelendiyse durum fena. Bilmem hangi byk byk
anneden miras kalan bu krlent yzleri o kadar nemlidir ki,
kk bir olann kotururken kk bir kza arpmas sonucu
oluan masum bir kaza bile acmaszca cezalandrlmaldr.
Yapmayn Allah akna ocuu mahvediyorsunuz, ceza
eitmez, evcilletirir!
Hayr, ne annem, ne de anneannemdi bunu syleyen, Nietzsche... Evet, bildiiniz u pos bykl Fredrich Nietzsche.
Onun da benim gibi ruhsal sorunlar varm galiba. Ruhsal
sorunlar deil, akl sorunlar. Sanki ok farkl da... Neyse, insan ruhuyla ilgilenenlerin akl sorunlaryla karlamas kanlmazdr. Freud, Zweig, Nietzsche... Al sana byk Alman
kltrnden byk bir adam daha... Korkusuyla baa kmaya
alrken akln ziyan edenlerden... Korku mu dedim? Evet,
korku insan, acayip bir mahluka dntrebilir ama daha
beteri ruhumuzu grnmez duvarlar olan bir odaya
hapsetmesi... Tutsak bir ruhtan daha fena ne olabilir? Korkuyla
byyen gzler, korkuyla titreyen eller, korkuyla yaralanan
benlik, korkuyla yarlan bilin... Korkuyla byyen bir ocuk...
Sokaktan, hayattan ve insanlardan ekinen bir ocuk...
Serhazinlerin son temsilcisi Mtak Serhazin.
te bu yzden sulu ilan edildiniz. Hayr, babam deil,
sokak lambasnn altnda siyah cbbeli hi tanmadm bir
adam konuuyor. Korkak olmanz sebebiyle... Toplumda yaamaya hak kazanmak iin belirli vasflarnzn olmas gerekir.
Bunlarn banda cesaret gelir. Ama ne yazk ki bu meziyet sizde
bulunmuyor. Korkaklar doal sululardr. Hakikatle yzlemek
yerine, onu grmezden gelirler. Sanki zerlerine vazifeymi gibi
olan biteni rtbas etmeye alrlar. Mesela siz, korkak
olmasaydnz, cinayet mahallindeki izleri silmez, delilleri
karartmaz, en beteri de mektup aacan denize atmazdnz,
bakn sabunu sylemiyorum bile. Hani u meneke kokan...
Nzhet zgeni ldrmemi olsanz bile bu sebepten, korkak
olduunuz iin hapse gireceksiniz.
Haklyd, adm, kimliini bilmediim kara cbbeli adam.
Benim de inkr etmeye hi niyetim yoktu; korkaklm, herkesin
bildii bir hakikatti. Ama u hapse girme meselesini
tartabilirdim. Evet, btn tabanszlma ramen baka bi-

rinin yerine hapse girmeye hi niyetim yoktu. Btn mesele de

buydu zaten; kimdi o baka biri?
Sezgin... Ne kadar zorlarsam zorlayaym, tandmda kvrck
sal, boncuk gzl bir ocuk olan Sezginin bym, cinayet
ileyecek hale gelmi grntsn bir trl canlan- dramyordum
kafamda. imdi Sezgin, emniyetin souk nezarethanesinde ya da
sorgu odasnda yz mumluk ampuln altnda... Neler anlatyor acaba
Nevzata? Bugn niversiteye geldiinde niye sormamtm ki
bakomisere? Tabii Nevzat da tafsilatl bir rapor sunard. Adam,
Tahir Hocayla konuurken bile yannda istemedi beni. Sanrm hl
zanllar listesinin st sralarnda yer alyordum. Sezgin katil
olmadn ispatlarsa... Ki, eer Nzhetin lm, Aknn darp
edilmesiyle balantlysa agzl yeen rahatlkla syrrd kendini
bu davadan. O temize knca da... Hayr, benden nce Tahir Hakk
ve etesi var srada...
Eer ben tarihi deil de polis olsaydm, dorudan onlara
ynelirdim. nk elimdeki bilgiler... Evet, ite mesele de buydu.
Benim elimdeki bilgiler, onlarda yoktu.
Bakn bakomiserim eer katil Sezgin deilse muhtemelen
bizim profesr ve o mezidir. anl tarihimize laf gelmesini
istemediklerinden... Aslnda hi kt niyetli deiller... Tpk Namk
Kemal gibi romantik tarih yazcln srdrmek iin, gemiimize
byk bir sempatiyle bakp, yanllar, kusurlar saklayarak, milli
kimliimizin oluumuna katkda bulunmak amacyla gerekirse
gerekleri grmezden gelerek, hatta gerekirse Nzheti de ortadan
kaldrarak...
Emin miyim bundan? Bizim Tahir Hakk... Nzhetle ikimizin
sevgili hocas... Her zaman yardmc olmu, desteini hibir zaman
bizden esirgememi adam... O yapmamtr ki, akallar ne gne
duruyor? At hrsz suratl etin, yanma uymaca akll Erolu alp
iin lojistik ksmn da Sibel adndaki o ylan bakl kza havale
ederek... Bir eliki yok mu? Beni Akna ynlendiren o ylan bakl
dediim kz deil mi? Eer Sibel, benimle konumasayd, asla
Akn renemezdim. Dolaysyla evine gitmek de aklmn ucundan
bile gemezdi. Acaba kz, son anda Akna yardm m etmek
istemiti? Eski arkada olduklarn sylemiti ya... Belki vicdan
rahatsz olmutur. O buz gibi baklarnda merhametin zerresi
olmayan kz m? Bilemezsin ki! nsan karmak bir mahluktur, iyinin

onn

iinde kt, ktnn iinde iyi... Ne ruhumuz var ama... Mbarek,

muharebe alan gibi... Her an, her dakika iyiyle kt, doruyla
yanl, efkatle nefret cenk etmekte...
Belki de bana gzda vermek istiyorlard. Buna gerek yok ki...
Tahir Hakk, beni ok iyi tanr. Benim gibi glgesinden ekinen bir
adamn byle netameli meselelerden uzak duracan ok iyi bilir.
Ya gen fanatikleri bilmiyorsa... Olay hocann kontrolnden
ktysa... Konferanstaki gerginlii hatrlasana... Nasl da kar
kyorlard hocaya...
Belki de Tahir Hakkyla aka konumalydm. Hibir detay
gizlemeden, ne olup bittiyse anlatmal, ltfen siz de bana
bildiklerinizi aklayn demeliydim... Byk risk! Ya dndm
gibi deilse, ya hoca da bu iin iindeyse? Bu, kendi ipimi ekmek
anlamna gelmez mi? Ama onunla konumam art. Beni zanl
durumuna drecek olaylar atlayp, sadece kukularm dile
getirerek, hatta, Sanrm u bakomiser, sizi de zanllar arasnda
gryor, diye korkutarak, o ketum dudaklarn aabilirdim. Evet
yapmalydm, hem de bir an nce... Yoksa Akmn bana gelenleri
renecek olan Nevzat bugn yarn yapabilirdi yakama.
Cep telefonumu karp Tahir Hocanm ev numarasn tu- ladm.
Uzun uzun ald zil. Neredeydi bu adam? Artk vazgemek
zereydim ki, Alo! Buyrun? diyen uykulu sesi duyuldu bizim
ihtiyarn.
Merhaba hocam, benim Mtak...
Hay Allah, sen miydin? Sesi yorgun geliyordu. Uyuyup
kalmm koltukta. Berbat bir gnd.
Verdii konferans kastetmiyordu; iten ikyet ettiini hi
duymamtm. Nzhetin lm, soruturmalar ve elbette gizledii
sr, onu perian etmiti.
ok zr dilerim hocam... Bilseydim...
Yok, yok, dedi szm keserek, iyi oldu aradn, az kalsn
boynum tutulacakm... Bir tutuldu mu gnlerce kalyor yle...
Rahmetli babam da byleydi. Damar sertlii midir nedir?
Braksam ikyet etmeyi srdrecekti.
ey hocam, diye bir girizgh yaptm. Sizi byle uygunsuz bir
saatte aramamn sebebi...
Syleyeceim sz bulmakta glk ekiyordum, Allahtan,
Tahir Hakk bu halimi kibarlma verdi.

Ne uygunsuzu Mtak? Saat daha dokuz bile deil... Hem

sen aramazsan kim arayacak evladm? Senden daha yakn kim
var u dnyada bana?
Sahi yle miydi? O kadar yakm m hissediyordu beni? O
halde bana zarar vermezdi. Ne zarar yahu! Adamcaz u ana
kadar iyilikten baka ne yapmt ki? u ana kadar, demek hl
temkinliyim. Hayr, hakszlk bu; hoca hep sevmitir beni.
Nzhetle ilikimizde bile hep benim tarafm tutmutu. Yoksa o
sebepten mi, bana bunca ktl dokunduu iin mi
Nzhetin ldrlmesine...
Sahi, Nzhetin cenazesi ne zaman defnedilecekmi? diye
datt ktcl tahminlerimi. nallah yarn deildir, biliyorsun
gezi var yarn, Fetih Gezisi...
Demek hibir etkinliini iptal etmiyordu. Nzheti hi mi
nemsemiyordu? Sonuta bir rencisi yaamn kaybetmiti,
hem de bir zamanlar olduka yakm olduu bir rencisi... Su
testisi su yolunda krlr... Yok canm, byle dndn
sanmyordum, belki lm dnmek istemiyordu. Ama daha
da ok o muhteem grev bilinciyle, kendi deyimiyle vazife
uuruyla hareket ediyordu. Tpk babam Fehim Bey gibi...
Vazifesini laykyla yerine getirecek nesillerin eliklemi uuru,
ulusal varlmzn yegne teminatdr. Gerekten de olduka
farkl insanlard cumhuriyetin ilk dnemlerinde yetimi olan bu
nesil.
Cenazeye katlamazsam ok zlrm, diye dorulad
dncelerimi... Nzhetle grlerimiz ayn olmasa da biliyorsun severdim kz...
Bilmez miyim hocam, ama merak etmeyin, trenin yarn
olacan sanmam. Otopsi filan yaplmas lazm.
Ksa bir sessizliin ardndan, Otopsi mi? diye mrldand.
Cinayet olduu iin mi yapacaklar?
imdeki amatr dedektif hemen canland.
E tabii, gerek lm nedenini renecekler.
Belli deil mi? u bakomiserin anlattna gre baklanm...
Az kalsn, evet, bir mektup aacayla diyecektim. Sapnda
da Fatihin turas... stelik bugn birileri odama girip bilgisayarmda Fatihin olu II. Bayezidle ilgili materyalleri de taram. stelik Akmn yaral bedeninin dt yerin hemen

zerinde Fatih ve Cem Sultan konu alan bir tablo vard. Saldrlarn yaand evlerde Fatih Sultan Mehmed ve ailesine
gndermeler yaplmt. Siz bu ie ne diyorsunuz? Tepkisini
grmek ilgin olurdu. Elbette yapmadm, konuulmas kanlmaz olan bu konuyu bir kez daha erteleyerek, Evet, Nz- het
baklanm, dedim
zntyle. Boynundan diyorlar.
Korkun! insanlar ne kadar acmasz Mtak. Para iin z
halan boazla... Zavall Nzhet! Kzn bana gelenlere baksana.
Ta Amerikalardan kalk, lkene gel, en yaknn dediin adam
seni ldrsn... zntden konuamyormu gibi sustu bir
sre... Bir haber var m, itiraf etmi mi suunu Sezgin?
Keke etse hepimiz iin ne kadar kolay olurdu her ey, ama
daha adamn sulu olduu bile belli deil. Artk konuya gelsem
iyi olacakt.
Bilmiyorum hocam. Fakat bugn korkun bir ey daha
oldu. Akm tanrsnz?
Akm? Kimdi o yahu?
Nzhet hakknda konuuyorduk, ama asistann tanmadn ima ediyordu. Hayr, bu ihtiyar adam hi de masum
deildi.
Akn otakan...
Ha u ey ocuk... Nzhete asistanlk yapyordu deil mi?
Nzhetin projesine yardm ediyormu. Projesi szcnn
zerine basa basa konutum. Birlikte Chicagoya gideceklermi...
Evet, duymutum yle bir eyler... Ee, ne olmu Akna?
Sesindeki gerginlik fark edilmeyecek gibi deildi.
Dn akam saatlerinde o da saldrya uram.
Ne! lm m?
Hayreti sahici gibiydi.
kr ki hayatta. yileecek... Ama kt dvmler... Konumasn diye dilini kesmiler...
Ah! Sanki kendi can yanyormu gibi inlemiti. Vahet...
Kim yapm peki?
Belli deil ama Nzhete saldranlar olabilir.
Ayn kiiler mi? Sustu. Uursuz bir sessizlik... Yok canm,
dedi benden cevap alamaynca. Hi sanmyorum...

Biliyorsun o ocuun eilimlerini... Muhtemelen arkadalk

yapt sapklardan biri...
Evet, annda buluvermiti ite klf...
Belki... dedim tartma kapsn ak brakmak iin. Ama
kafam ok kark hocam... Konusak iyi olacak...
Ne hakknda?
Sesi nasl da uzaklat, nasl da soudu birdenbire.
Bu olaylar hakknda... Size anlatacaklarm var.
Anlat ite.
Neredeyse azarlayacakt beni. Artk umurumda deildi.
Telefonda olmaz...
Korkular depremeye balamt.
ok mu nemli anlatacaklarn?
nemli olabilir... Belki siz de bir fikir verirsiniz bana...
Yine sessizlik...
Tabii yardmc olmaya alrm, dedi szlerimi kafasnda
lp tarttktan sonra. Bilirsin, senin yerin bende ayrdr.
Lkin bu bir cinayet davas, bizim ne alakamz olabilir ki byle
etrefil ilerle?
Nzhetin de olmazd ama onu ldrdler...
Bu kadar mantkl konumama kendim de atm, etkisi de
beklediimden daha byk oldu.
Beni korkutuyorsun Mtak... Ne demek istiyorsun evladm?
Cannz sktysam zr dilerim hocam... Fakat konumak
zorundayz. sterseniz hemen geleyim...
Sesi tela iinde titredi.
Ne? imdi mi? Yok, hi halim yok... Hayret, kamay semiti. Belki su ortaklaryla durum deerlendirmesi yapacakt.
Yoksa kendimi byk bir tehlikenin iine mi atmtm? Bu gece
de bana m saldracaklard? Paniklemek zereydim ki, Sabah
insanlara stanbulun Fethini anlatacam, diye hatrlatarak
bir para rahatlatt beni. Bu gece erkenden uyumam lazm...
Gel desem, sen bizim evin yolunu buluncaya kadar, oktan
szm olurum. Sabah bulualm m?
Olur tabii, dedim hayal krklm gizleyerek. Siz nasl
isterseniz.
Tamam, yarn sabah Hisarm oradaki kafeye gel... Hani u
hep gittiimiz yer... Sabah sekiz gibi... Gezi dokuzda balayacak. Oturur konuuruz.

ok teekkr ederim hocam... Orada olacam.

yi o zaman, hadi, hayrl akamlar...
Hayrl olacakt, artk kamak, ekinmek, korkmak yoktu.
Gerei ortaya kartacak, Nzhetin katillerini adalete teslim
edecektim. Yoksa onlar yerine beni tkacaklard hapse... Birden
kendimi ok daha iyi hissettim. Nerdeyse dudaklarma neeli
bir slk yerletirip iri csseme aldrmadan, karla kapl
kaldrmlarn zerinden kk bir ocuk gibi sekerek yryecektim, ama sanki ok gerekliymiesine Nzhetin morgda
yatan cesedi belirdi gzlerimin nnde. Nzhetin deil aslnda
o yalanmaya balayan kadnn giderek beyazlaan teni. Dn
gece beni delip geen buz gibi baklar... im r- perdi,
titredim. Derhal sildim mavi gzlerin souk parltsn
hafzamdan, sert bir hareketle paltomun yakasn kaldrp
ellerimi ceplerime sokarak, hzl admlarla, beni Kadky
dolmularna gtrecek ana caddeye yneldim.

Bu ocukta bir manyaklk var

3g

Kadky. yle derdi anneannem, biz de yle syleyegel- dik.

nk bu topraklar, Kostantiniyyenin fethinin ardndan, Fatih
tarafndan, kentin ilk kads olan Hzr elebiye verilmiti. O
sebepten blge Kadky olarak anlyordu. imdilerde yanl bir
tabirle Kadky diyorlar. Ama bizim yemyeil bahelerle kapl,
herkesin birbirini tand Kad- kymzle, onlarn, ptrak gibi
admba yksek binalarn dikildii, kimsenin kimseyi
tanmad, devasa Kadky de ayn semt deil zaten.
Biz ve onlar m dedim? Hayr, imtiyazsz snfsz kaynam bir
kitle olan Trkiye toplumunda nifak karmak gibi bir niyetim
yok. Kimseyi kmsediim, kimseye kzdm da yok, sosyoekonomik gelimenin zaruri bir neticesi olarak, sevgili lkemiz,
sevgili ehrimiz gibi, sevgili semtimiz de elimizin altndan kayp
gitti ite. stelik dededen kalma evki Paa Ronam, o paragz
mteahhite teslim ederek ben de bu rezil gidiata bizzat
katlmakta hibir beis grmedim. Kimseyi sulamyorum,
hepimiz suluyuz ya da hepimiz aresiz... Velhasl elbirliiyle
canna okuduk bu canm semtin... Canm terimi de yine
rahmetli
anneanneme
ait....
Ama
semtimiz demezdi,
muhitimiz... Canm muhitimiz...
Bir insann hayatnda bir semt ne kadar yer tutar, bilmem '
ama Kadky olmasa ben yaayamazdm herhalde. Durun
hemen, Nzhet olmadan da yaamazdn, zaten takntl bir
adamsn demeyin. Her ne kadar evki Paann o dillere des-

tan konann yerinde yeller esiyorsa da Kadky o eski zamanlarn havasn tayor hl. Ne kadar haksz bir tanmlama
yapm Megaradan gelip, Sarayburnuna Byzantionu kuran
Yunanl gmenler: Krler lkesi... Hayr efendim, buraya ilk
yerleenler asla kr deildi, cennetten bir para olan bu
topraklar grnce akllar balarndan gitmiti; o sebepten,
ayakaltmdaki Sarayburnuna deil de kuytuda bir mcevher
gibi sessizce denize uzanan Moda Burnuna, yani bu gzelim
kylara postu serdiler.
iskelenin nnde dolmutan indiimde saat dokuzu oktan
gemiti. Bu saatten sonra sofra kurmak gzme zor geldiinden, Kadkynn en eski lokantalarndan biri olan
Yanyal Fehmiye uradm. yle bir sebze orbas, ardndan
zeytinyal prasa... Kbus grrm korkusuyla ok sevdiim
kabak tatlsn bile grmezden gelerek hesab deyip evime
ulatmda rktc bir srpriz bekliyordu: Tpk dn akam
olduu gibi karanln iinde bir kadn.
Dnn bir, scack evinizdesiniz, kapnz gvenle kapatm, ayakkablarnz kartm, sofadan salonunuza girmek
zeresiniz, anszn birinin soluk alp verdiini hissediyorsunuz.
Bir glge, orada olmamas gereken bir varlk... Nzhetin
yllardr bu evde yaayan hayaleti mi? Hayr, bu bir hayalet
deildi. Sokaktan vuran n karanlk siluet haline getirdii bir
kadn, btn gerekliiyle karmda duruyordu. Seslenmeye
cesaret edemediimden, telala duvardaki a atldm. nsann
iine ileyen buz gibi mavi gzler deil, kuku dolu kara gzler
belirdi sar n altnda... aziye oturuyordu masamda, hi
kprdamadan. Tpk Nzhet gibi gzlerini bir an olsun
yzmden ayrmadan. O ksack rahatlama, annda panie
brakt yerini. Yoksa onu da m? aziyeyi de mi? Gzlerim bir
mektup aaca arad teyze kzmn henz Nzhetinki kadar
krmam boynunda. kr ki yoktu, sadece kehribar rengi
boncuklardan oluan bir kolye...
Demek em-i Lali ona vermitin? Sadece dudaklar oynuyordu; ne yznde, ne bedeninde baka bir kprt... Buna
hakkn yoktu!
Neye hakkm yoktu? Neden bahsediyordu?
Masann stndeki gazeteyi kaldrp bana evirdi. Nzhetin
boynundaki gerdanlk... Anneannemin ok sevdii em-i Lal...
Byle bir aile yadigrn nasl verirsin?

Gazetedeki resimden nce haberin bal arpt gzme:

Dnyaca nl Tarih Profesr Evinde ldrld. Felaketi
bilmeme ramen gazetede okumak yine de sarscyd. Baln
altnda bir kadn fotoraf vard. ampanya rengi berjer
koltukta, ban hafife geriye atm bir kadn... Yz bulanklatrlmt, ama elbette Nzhet... alacak bir durum yok.
Asl tuhaf olan boynundaki gerdanlkt; em-i Lal... Benim
Nzhete hediye ettiim mcevher. Ama daha da artc olan
aziyenin
tepkisiydi.
Bu
cinayeti
benim
ilemi
olabileceimden phelenmesi gerekirken anneannesinin
gerdanln neden Nzhete verdiimle ilgileniyordu. Ne ilgilenmesi, dpedz hesap soruyordu. Tepkisine sevinmedim
dersem yalan olur; demek katil olabileceim aklnn ucundan
bile gemiyordu. aziyeyi kukulandrmann hibir manas
yoktu.
Bildiini sanyordum, diyerek elindeki gazeteyi aldm.
Anneannem, em-i Lali anneme vermiti...
Kafas karr gibi oldu.
yle bir ey hatrlamyorum.
Yakn gzlm burnumun ucuna yerletirmeden nce,
yi dn aziyecim, diye sakince uyardm. Anneannemin
teki ziynet eyalarn teyzem almt. Hepsini... Sadece em-i
Lal bize kalmt.
Botoks marifetiyle dzgnletirilmi geni alnn bo yere
krtrmaya alt, hibir ey hatrlamyordu ama anneannemin mcevherlerinin tamamn, imdi kendisi kullandndan
szlerimin doru olabileceini dnmeye balamt. O
dnrken ben de gzlm takp fotoraftaki gerdanl
incelemeye koyuldum.
Gerdanlk meselesini, ilk kez Bakomiser Nevzattan duymutum. Hatta bo yere gnahn almtm adamn, belki de
gerdanlk filan yok, bana tuzak kuruyor diye. Demek ki varm... Hem de yle sradan bir gerdanlk deil, benim hediye
ettiim em-i Lal... Demek hl saklyordu Nzhet... stelik
buluacamz gece boynuna takmt. Yoksa gerekten de
piman m olmutu? Onca yl ayr kaldktan sonra sahiden de
bana m dnmek istiyordu? Hayr, hayr, imdi bunlar dnecek sra deildi. Baklarm yeniden fotorafa kayd. Kpeleri
de kulanda myd acaba? Fotoraftan anlalmyordu.
Kendimi ne kadar zorlarsam zorlayaym, dn gece Nzhetin

kulaklarnda kpeleri grdm hatrlayamyordum. O tela

iinde grmemitim demek ki. Kocaman gerdanl grmeyen
birinin kpeleri fark etmesi tuhaf olurdu zaten. Teyze kzmn
hakl olduu bir konu daha vard: em-i Lal. Evet, o deerli
aile yadigrmz Nzhete hediye ettiimden kimsenin haberi
yoktu. Bir trl cesaret edip aklayamamtm. Zavall
anneciim, mrnn son gnlerine kadar bir yerlerde
unuttuu aile yadigr ziynet eyasn arayp durmutu evin
ekmecelerinde. Teyzem gibi habis ruhlu olmad iin de
kimseyi hrszlkla sulayamamt. Sulasa da biricik olunun
bu ile ilgisi olduu asla akima gelmezdi. Dnyann en drst
ocuudur Mtak. Ama ak denen u mendebur duygu,
insanda drstlk brakmyor ki... Oysa hi de mecbur
deildim em-i Lali Nzhete vermeye. Rastlant sonucu
grmt gerdanl... Konakta, sadece ikimizin olduu bir
gece... Beenmiti tabii, kim beenmez. Ben cmert k da Al,
senin olsun, demitim, sanki kendi malmm gibi... Hakkn
yemeyeyim almak istememiti Nzhet... Yok, bu ok pahal bir
gerdanlk, hem manevi deeri vardr, diye itiraz edecek
olmutu. Hayr, naz yapmyordu, samimiydi. Gz tok bir
insand. Ama ben igzarlar prensi, ben salaklar ah nerdeyse
zorla vermitim em-i Lali, kza...
Kaybolduunu sanyordum? Hatrlamaya alyordu
aziye. Teyzem her yerde gerdanl aryordu. Hatta birka kez
birlikte aramtk. Siyah gzlerinde kukuyla kark bir
sulama... Annenin haberi var myd em-i Lali Nzhete
verdiinden?
Yakn gzlklerimi kartrken cevapladm.
Tabii vard. Evet, yalanclarn piri Mtak ibamdayd
yine. Anneme sormadan verir miyim?
Bize niye sylemedin, em-i Lali Nzhete verdiini?
Omuz silktim.
Bana kalsa sylerdim, annemin ricasyd bu. Teyzemin ar
tepki vermesinden korkuyordu. em-i Lalin manevi deeri
yznden...
Gzlerindeki sulama kaybolmak zereydi ama hl ikna
olmu deildi.
Yani o gerdanlk aramalar, dolaplar ekmeceleri boaltmalar filan...
Mahcup bir glmseme yerletirdim dudaklarma, gya
utanyormu gibi.

Hepsi benim fikrimdi. Annemde nerede o kadar feraset...

Teyzemin fkesini ekmemek iin yaptk.
Sanrm artk inanmaya balamt aziye.
Rahmetli annem de zor insand dorusu... Hepimize zindan
etmiti kk...
zldn dnerek teselliye kalktm.
yle syleme, aheste Teyzem de zor gnler yaad. Terk
edilmek kolay m? Hem de kk bir ocukla birlikte... vey
baba elinde bymeyesin diye kimseyle evlenmedi kadncaz...
Buruk bir ifade belirdi yznde.
iyi niyetin iin teekkrler Mtakm ama eer mnasip bir
koca bulsayd, annemin beni hesaba katacan pek
sanmyorum.
Babasn her zaman daha ok sevmiti aziye... Mithat
Enite, onlar brakp gittiinde bile ok kzmad. Daha ok
annesini sulamt. Bktrd adamcaz, kendi elleriyle itti o
gen kadna diye.
Teyzemden hazzettiimi syleyemeyeceim, fakat defalarca
talibi kt halde, stelik bunlarn arasnda son derece
mnasip ksmetler bulunmasna ramen srf kk kz zlecek diye hi dnmeden hepsini reddettiini bizzat kulaklarmla duymutum.
Bence hakszlk ediyorsun... Annen, seni asla terk etmezdi.
Olaylara bir de onun gzyle bak. O yata bir kadn iin, kocas
tarafndan terk edilmek...
Kara gzleri buulanm, alt duda usulca titremeye balamt. Alayacak diye dndm, hayr, gl teyze kzm
hemen toparlad kendini.
Peki, neymi bu olay? Niye ldrmler Nzheti?
Nihayet asl meseleye dnmtk. Ne yalan syleyeyim ben
de sevinmitim cinayet konusuna geldiimize. nk aziyeye
soracaklarm vard.
Henz belli deil, diye yantladm. Polis, yeeninden
pheleniyor. Belki Nzhetlerin evinde karlamsmdr
onunla?
Usulca ban sallad.
Hayr, Nzhetlere hi gitmedim...
Neyse ite, Sezgin diye biri... Tek vrisi oymu. Aralarnda
anlamazlk da varm. yle diyor polisler...

Polisler mi? Endielenmeye balamt. Seni de mi sorguya

ektiler?
Anlalan Kadife Kadmla karlamamt, yoksa olan biteni
btn teferruatyla anlatrd benim hamarat temizlikim.
Haberin yok mu? dedim btn masumiyetimi taknarak.
Sabah buraya geldiler.
Eve mi? Sessizliim, endiesini iyice artrd. Yoksa senden
mi kukulanyorlar?
Evet, sonunda benim de katil olabileceim akima gelmiti.
Oysa daha Nzhetin ldrldn renir renmez bunu
dnmesi gerekmez miydi? Sanrm teyze olunun cinayet
ileyebilecei aklnn ucundan bile gememiti. Byle
dnmeye devam etmesinde yarar vard.
Hayr, diyerek rahatlatmaya altm. Niye benden kukulansnlar. Bilgime bavurdular.
Szlerim hibir ie yaramad.
likinizi renmiler mi?
E tabii eskiden tanklmz biliyorlar...
Hafife ne dm gzlklerini geriye ittikten sonra, karsndaki bo iskemleyi gsterdi.
Otursana Mtak... Sen ayaktayken kafam toparlayamyorum.
Eyvah, kafasn toparlamak istiyordu. Demek ki ortalkta
zlmesi gereken bir sorun vard. Hi itiraz etmeden iskemleye
ktm.
Dn... Anlamak istercesine bakyordu. Dn akam u
gezmeye ktn saatler... Hani evde seni bulamamtm. Karda
yrdm demitin ya... Hani oraplarn su iinde kalm...
En kk bir detay bile atlamyordu. Kuku, o muhteem
zihnini altrmaya balamt ite.
Yry srasnda tuhaf bir ey olmad deil mi? Suratma
en az aziyeninki kadar hayret ykl bir ifade yerletirdim.
Nasl tuhaf bir ey?
Nzhetin lmyle bir alakan var m? diye dorudan
soramad iin aklamakta glk ekiyordu. Boynunu hafife
saa yatrd, ellerini yana at.
Yani o srada bilincin yerinde miydi? Neler yaptn hatrlyor musun?

ma ettii eyi anlamazlktan geldim.

Tabii hatrlyorum, evden ktm, caddeye yneldim. Sokak
arasnda genler kartopu oynuyorlard. Arkamdan birka
kartopu da bana salladlar. Sonra Modaya gittim. skeleye inen
yokuta yine kzl erkekli genler vard. Yokuu bir tr piste
evirmiler, poetlerin zerine oturarak iskeleye kadar
kayyorlard. Bir sre onlar izledim... Birden duraksadm,
sanki jeton yeni dm gibi. aziye, neden anlattryorsun
bunlar bana? Yoksa... Sesimi biraz daha bouklatrdm.
Yoksa Nzheti benim ldrdm m zannediyorsun?
Samalama... Sen bir karncay bile incitemezsin.
Byle sylemesine ramen kara gzlerini bir an bile zerimden ayrmamt.
Ama dn akam tuhaf bir halin vard... Gn iinde beni
aradn da dnnce... Aklna gelen korkun senaryonun
arlndan kurtulmak istercesine ban iki yana sallad.
Tamam akladn, bilmeden basmsn tulara... Artk bana
bakmyordu. Yani ne bileyim Mtak... Duraksad. Masann
zerindeki kollarn gsnde kavuturdu. Dn de sormutum
ama bir kez daha sormak zorundaym. Baklar yine yzmde
gelip durdu. Dn yeni bir kriz yaamadn deil mi?
Biraz ge olsa da sonunda gerei tahmin etmiti aziye.
Hep ederdi zaten. Ondan bir ey saklayamayacam biliyordum
ama sakladmn ne olduunu ben de bilmediimden itirafta
bulunmak yerine oyunu srdrmeyi setim.
Unutma krizi mi? Hayr, eer leden sonraki yarm saatlik
ekerlememi saymazsak dn neler yaptm ok iyi hatrlyorum. Uykum srasnda da ne bir rya grdm, ne de
kbus...
Kbus! Pek manidar kmt sesi. Niye yle syledin?
Aptal, sen kim, yalanlarn detaylandrmak kim? Ne demiti
dnyalar zekisi babam. Gerektii kadar konu. Azn atka
batyorsun.
Bilmem, diye toparlamaya altm. Yani ml ml
uyudum demek istemitim. fkelenmek olmazd ama hayal
krklna uram gibi davranmam duruma uygun kaard.
Bir ey mi demek istiyorsun aziye? Alnm gibi bakyordum.
Ne yani, yeni bir kriz geirdim, o karanlk anlarda da
Nzheti...

Hayr, hayr! Yine kesti szm, ama bu defa sesi daha

mfikti. Sadece anlamaya alyorum... Nzhetle grmyordun deil mi?
Grmyordum... Artk biraz fkelenebilirdim. Neden
ak konumuyorsun... Masada ona doru eildim. Neden
Nzheti sen mi ldrdn diye sormuyorsun?
Hi duraksamadan cevaplad.
Nzheti senin ldrmediini biliyorum.
Ne kadar da kendinden emindi, ben bile kukular iindeyken...
Psikojenik fg hastalarnn, evrelerindeki birini ldrmesi
mantkl deil, diye srdrd konumasn aziye. nk
beyin, gerek yaamdaki olaylarla baa kamad iin
hafzann kontan kapatr. Krize neden olan sorunla
yzlememek iin... ldrmek ise kabul edilebilir bir yntem
olmasa da kiinin karlat sorunu zme biimidir. Halbuki
unutmak, sorunlardan katr. Senin hastalnda ise sadece
sorunlardan deil, o sorunu yaratan hayattan ka sz
konusu. O yzden, kriz annda senin cinayet ilemen ok zayf
bir ihtimal.
htimal! Neden imknsz demiyor. Mantksz, fakat zayf bir
ihtimal dahi olsa mmkn. Neye gre mantksz, teoriye gre...
Neye gre yapm olabilirim, hayata gre... nk hayat
teoriden ok daha karmak... Teori sadece bir harita, henz
snrlar izilememi beynimizin kaba bir dkm... Yoksa
ruhumuzun mu demeliydim? Bir insann ruhunda olup
bitenleri tmyle kim bilebilir ki? Keke aziye benimkini
bilebilse. Keke, aptallama Mtak, sen cinayet ilemi
olamazsn, bu mmkn deil, diye beni terslese. Terslememiti ite; nk o da emin deildi. Ama beni rahatlatmak iin,
daha dorusu kendini buna inandrmak iin laf dolatrp
duruyordu.
O zaman neden sorup duruyorsun? Beklediimden daha
sert kmt sesim... Beklediimden daha yksek... Yllardr bu
tonda konumamtm onunla... Belki de hibir zaman.
Madem ki kimseyi ldremem, neden bir zanlymm gibi beni
sorguluyorsun?
aziye allak bullak oldu.
Kusura bakma, diye geveledi. Niyetim seni sulamak
deildi. Yani, dedim ya, anlamaya alyorum. O zeki ka-

din, sanki ne diyeceini unutmu gibiydi. Nzheti ne kadar

sevdiini biliyorum. Buz gibi bir ifadeyle kendisine baktm
fark edince... Tamam, belki artk nemi yok. Belki hepsi
gemite kald ama... Szn tamamlayamad, benden hi
beklemedii bu davran kafasn iyice kartrmt. Sa eliyle
usulca masaya vurdu. Haklsn, bu defa samaladm. Hayret,
bizim inat teyze kz teslim oluyordu. Bu kadar ileri gitmeye
hakkm yoktu. Kara gzlerindeki ate snmt. Ama kt bir
amacm olmadn biliyorsun. Senin iin kay- glanmtm. Bir
an aptal bir fikre kapldm ite. Affedersin, ok samayd.
Tuhaf ey! aziyenin karmda byle ezilip bzlmesi
houma gidiyordu. Oysa hibir kusuru yoktu. Syledii gibi tek
amac bana yardmc olmakt. stelik son derece mantkl fikir
yrtyordu. Drst olmayan, yalan syleyen, onun hisleriyle
oynayan bendim. nsan anlalmaz bir mahluktur Mtak. u
anda
Tahir
Hakknm
kaba
psikolojik
tanmlaryla
uraamazdm. Her zaman hakl olan, her zaman beni
ynlendirmeye alan teyze kzma dersini vermek iin yanp
tutuuyordum.
Kusura bakma ama gerekten de samayd. diye onayladm. Bugn berbat bir gn geirdin herhalde... ilerin filan
yolunda gitmemi olmal... Onun hncn da benden karmak
istiyorsun.
Yok, yanl anladn...
Konumasna izin vermedim.
Nasl yanl anladm? Daha grr grmez, hrszlkla suladn beni...
Hrsz m?
Evet. Demek em-i Lali ona vermitin? demedin mi itham
eden bir tavrla. Sanki bunu herkesten saklayarak yapmm
gibi...
Kpkrmz oldu, elleri titremeye balamt. j Ya... zr dilerim,
bilmiyordum. Ben ey sanyordum... aziye karmda ezildike
iimdeki zalim byyor, galiba u aynadaki manyak, hzla
benliimi ele geiriyordu. nsan ^ en ok sevdiklerine ac ektirir.
yle mi, yoksa benim gibi akldan yoksun dengesizler mi yapar bu
ii sadece? Bence herkes yapar, nk tuhaf bir hkimiyet hissi
veriyor insana.

Peki karanlkta oturup beklemek de ne oluyor? stelik

kendi evimde... Sanki baskn verir gibi...
Benden byle bir k beklemeyen aziye, hayretler iinde
kalmt. Aslnda, yeter artk Mtak, evinin anahtarn veren
endin. stediin zaman gir, k diyen de endin... imdi niye
byle konuuyorsun diye azarlayabilirdi beni. Ama yapmad.
nk uysal teyze olundan byle bir davran beklemiyordu.
nk bu km, aslnda aramzdaki iliki biimine bir
bakaldr olarak yorumluyordu. Onun beni ynetmesinden,
ynlendirmesinden, kk bir ocukmuum gibi akl
vermesinden skldm sanyordu. Oysa hi de yle bir
dncem yoktu. Annemden sonra birinin beni kollamasndan,
korumasndan son derece memnundum. Fakat anlayamadm
bir nedenle, hayatta beni dert edinen tek kadn zmek
istiyordum. Bu rocukta bir manyaklk var. Hayr, sk sk buna
benzer szlerle beni aalayan teyzemden intikam almak iin
yklenmiyordum kzma... aziyeyi zmek iimden geliyordu.
Haklsn, dedi bir kez daha. Evine de izinsiz girmemeliydim.
nanlmaz ey, o kaya kadar salam kadn ban edi. Bu
defa kesin alyor diye dnyordum ki, blucininin cebinden
iki anahtar karp, masann zerine koydu.
Bunlar da vereyim sana... Pek mahzun bakyordu. Haklsn, benim dairemin anahtarlar sende yokken, seninkilerin
bende durmas hi yakk almyor.
Oysa mahallede t . ka kzlar dururken teyze kzm p'.nen de hi yakk almamt. tiraz bile etmemiti zavallck...
Birden karmda renkten renge giren bu kadn, manolya
aacnn glgesinde ptm o kk kz olarak grdm. Ne
kadar masum, ne kadar korunmasz... Ama ben de yle... Ksa
pantolonlu, elimsiz bir olan... Anneannemin bombo
baklar, babamn otoriter tavrlar, annemin hep glmseyen
yz, teyzemin dikenli dili Dnyadan kopuk, yal bir kkn
iinde hayat tanmaya alan iki ocuk... Birden ne kadar
acnacak halde olduumu hatrladm. Birden kendimden
tiksinmeye baladm. Birden bu oyuna daha fazla devam
edemeyeceimi anladm.
Yapma aziye! diye alamaya baladm. Ellerimi yzme
kapatarak, hkra hkua... Ltfen bana bunu yapma...

Belki de Nzhet demek istiyordum... Ltfen Nzhet, ltfen

bunu bana yapma... Ltfen, beni brakp gitme... Ltfen bana ac
ektirme... Ltfen geri gelme... Ltfen seni ldrmeme izin
verme... Ltfen aklm kartrma.... Ltfen...
Ne kadar byle kaldm bilmiyorum. aziyenin, salarmda
gezinen parmaklarnn dokunuuyla kendimi toparladm. Sa
tarafmda dikiliyordu. ki eliyle bam alm, sanki bir
ocukmuum gibi gsne yaslamt. Vanilyay andran bir koku
yaylyordu ak kahverengi bluzundan... ri gslerinin lkl
vuruyordu yanama... Salarm tarayan parmaklarnn
yumuakl... Kendimi bir tuhaf hissetmeye baladm. Ben de
ona sarldm. Sa elim kalasnn hemen zerine gelmiti. imde
bir eyler uyanyordu ki annemin sesi nlad odann ortasnda...
Ne kadar ayp, o senin kardein...
Hemen ektim elimi kalasndan, bam kurtardm kucandan...
zr dilerim.
nemli deil, dedi elleriyle gzyalarm kurulayarak.
nemli deil...
Utantan lmek zereydim, neler sylemitim az nce ben bu
kza... O karmda ezilirken o iren egom iindike iin- miti.
Oysa u lanet olas dnyada hl ondan baka kimsem yoktu.
Evet, galiba ben sahiden de normal deildim. imdi nasl
bakacaktm aziyenin yzne?..
Teyze kzm, sanki ne dndm anlam gibi iki eliyle
yzm tutup kendisine evirdi. Islak kirpiklerimin arasndan iyi
seemiyordum yzn ama sesindeki o gven verici scaklk
hissedilmeyecek gibi deildi.
Asl zr dilemesi gereken benim. ok yklendim sana... ok
geldim zerine...
Artk daha iyi grebiliyordum; onun da yanaklar slanmt,
gzleri yalyd.
Kusura bakma, Nzhetin senin iin ne kadar nemli olduunu unutmuum.

Hayat kontrol edemezsin Mtak m.

aziyenin unutmas normaldi, nk yllardr Nzhetten

bahsetmemitim ona. Nelerden bahsediyordum peki, birlikte
olduumuz nadir anlarda? Gnlk gailelerden apartmann
sorunlarndan, ne bileyim, kiraclarmzn paray yatrmaylarndan, aziyenin mevsim geilerinde tutan migreninden,
bamn yeni belas siyatiimden ve elbette en sevdiimiz konu
olan
hatralarmzdan.
evki
Paa
Konanda
yaadklarmzdan... Akp giden yllar, nedense bir hogr
gzl geiriyordu insann gzne, daha bir anlayla karlyorduk gemite yaananlar... En ok, o zaman duygusallayorduk haliyle... En ok, o zaman yakn hissediyorduk
kendimizi birbirimize. Ama hi bu geceki kadar yakn olmamtk.
stelik ben pek de drst davranmamken... Belki ayn durum
aziye iin de geerliydi. Belki konumasnn balarnda o da
bencilce davranmt. u em-i Lal meselesi... Yoksa kskanyor
muydu eski sevgilimi? Hep kskanm myd? Gen aziyenin,
gen Nzhete davranlarn hatrlamaya altm. Aklma hibir
olumsuzluk gelmedi. En az Nzhet kadar kendine gvenirdi
aziye... Nasl gvenmesin? Bahariyeden Kalama kadar
Kadkynn btn delikanllar etrafnda pervane... Ne gzel
bir kzd genken... Hl gzel... Hayr, kskanmas iin bir neden
yoktu. Kaybolduunu sand aile yadigr mcevheri, Nzhetin
boynunda grnce sinirlenmiti, hopui bu. yi ki de sinirlenmiti,
bir kez daha farkna varmtk birbirimizin...

Keke, gitmeden nce olan biteni anlatsaydm aziyeye.

Nzheti ldrm olabilir miyim diye aka sorsaydm. Kuruntularm bounayd, asla polise ihbar etmezdi. Aksine bir
k yolu gsterirdi bana. k yolu? Sanmyorum, aziye de
emin deildi ki. zgnm, zayf bir ihtimal ama Nzheti
ldrm olabilirsin Mtak. Tam olarak yle demedi. Neyse
ite, bir ihtimalden sz etmedi mi?
Yeniden masann bana geldiimde hl kendi kendime
konuuyordum. Evet, sanki karmda biri varm gibi normal
bir sesle, hatta biraz daha yksek bir tonda... Bilin yarlmas...
Paranoyak izofren demiti adamcaz da inanmamtm... Ne
ilgisi var canm? Zaten adamcaz dediin de zihninden ryana
bir yansma... Yetmi ksur yl nce yaamn kaybeden Freud,
seninle terapi yapmak iin ryalarna girecek... i hayaletlere
inanmaya vardrdysak hi umut kalmam demektir... Biraz
daha zorlarsam, laf seilmi biri olduuma kadar getireceim...
Yok, daha neler? iyi de neden masann banda duruyorum
byle? Nerede duracaktn, daire kapsnn nnde mi? aziyeyi
uurladktan sonra, meczup gibi ylece dikilecek miydin orada?
Hayr canm, onu demek istemiyorum, bir amala dnmtm
masaya... aziyeyi uurlarken aklma gelen... Tamam,
hatrladm... Gazel o ye bakacaktm, Nzhetin fotorafna...
Belki dn gece gzden kardm baka bir detay...
aziyenin oturduu iskemleye kp gazeteyi nme ektim.
Yakn gzlklerimi taktktan sonra fotoraf incelemeye
koyuldum yeniden. Sandmdan daha aydnlk kmt oturma
odas... Polisler, klar yakm olmallar ya da fotoraf
makinesinin fla... Belki basknn kalitesizliinden- dir... Eski
sevgilimin oturuunda hibir deiiklik yok. zerinde bir
srahiyle yar yarya su dolu bardan bulunduu sehpa bile
ylece kalm... Nzhetin boynunun sol yanndan, em-i Lalin
bir parmak zerindeki yara yerinden akp beyaz bluzunu
koyulatran kann, parmaklarnn kucana dedii yerde
oluturduu leke bile seilebiliyordu. Nzhetin gerisindeki
kadife perdeler de kapattm gibi ylece duruyorlard. Cinayet
mahallini hi bozmamt Bakomiser Nevzat... Vki, bu
fotoraf? Kim ekmiti bu fotoraf? Muhtemelen eve ilk giren
polislerin haber verdii bir muhabir...

Yine dald dikkatin Mtak. Kim ekerse eksin, sana ne?

Detaylara konsantre ol.
Tamam babacm, tamam, olalm da bu fotorafta bana
yardm edecek hibir detay yok ki, demeden nce, yine bir ak
vermemek iin fotoraf tarad gzlerim. Hayr, dn geceden
farkl olarak hibir ey gremedim. Tabii em-i Lali saymazsak... Nasl oldu da grmemitim ben dn gece bu gerdanl? Psikojenik fg hastalar krizin ardndan etrafmdakileri
alglamakta zorluk ekebilir. yle miydi acaba? Ya deilse? Ya
benden sonra cinayet mahalline gelen birileri taktysa gerdanl
Nzhetin boynuna? Peki, nasl anlayacaktm bunu? Eer
mektup aacan, boynundan kartp Marmarann karanlk
sularna atmasaydm, zerindeki parmak izlerinden... yi de o
parmak izleri bana da ait olabilirdi. Ama gerei anlardk hi
deilse... Ya o mektup aaca benimki deilse? Nasl benimki
deilse, dn gece alma odama baktm yoktu ite... Baktm
ama ylesine, stnkr. nk katil olduumdan emindim.
imdi deil miyim? Deilim tabii... Anlamyor musun, eer
mektup aaca evdeyse masumum demektir. Heyecanla
kalktm masadan... Ayaklarm kendiliinden koridorun yolunu
tuttu. Eer dn gece Nzhetin evinde korkun bir ama iin
kullanmadysam mektup aacam alma odamda olmalyd.
nk dzenli Mtak Serhazin eya ve aletlerin ait olduklar
odalarda bulunmasna zen gsterir. Yapmam gereken dn
geceki gibi panik iinde deil, sakince, detayl bir arama
gerekletirmekti.
Eski konaktan bugne kalm ender eyalardan olan kk
avize, umutlu bir haber verir gibi aydnlatverdi alma odamn
iini. Dn gece bakm olmama ramen emin olmak iin,
mektup aacann hep durduu yere, masama yneldim. Hayr,
yoktu. Ahap kalemlii olduu gibi boalttm. Liseyi bitirdiim
sene annemin hediye ettii Parker dolma kalemim, mavi, siyah
ve krmz tkenmez kalem, metal bir ayra, bir dzineye
yakn ata, erimi iki silgi paras ahap zemine yayldlar.
Aralarnda mektup aaca grnmyordu. Oraya girmesi son
derece g olmasna ramen ince plastikle rtl klavyemin
altna bile baktm; yoktu. Masann sol kesinde st ste duran
kitap ynn en tepesine bu sabah koyduum Babingerin
eserini kartrdm, belki aralarnda

unutmuumdur diye alttaki kitaplarn sayfalarn evirdim,

nafile... ekmecelere eildim, yerlerinden kardm, hepsini
odann ortasna ters evirdim. Tarihlerine gre sralanm
elektrik, su, doal gaz faturalar, apartman aidat makbuzlar,
pelur ktlar, geen senenin ajandalar, sar bir kalem
aaca, stampa, atmaya kyamadm yeil bir mrekkep iesi,
zmba, kim getirdiyse puro, yedek yakn gzlm, fi
tarihinden kalma bilgisayar disketleri, hatta kocaman bir
pertavsz... Babam kullanrd bunu, iyi gremediinden filan
deil, ahin gibi gzleri vard. Hayat boyunca da gzlk
kullanmad zaten. Pertavsz srf zevk olsun diye almt.
Okuduu kitaplardan bilhassa sevdii blmleri bana gsterirken pertavsz tutard ilgili paragrafn zerine... Demek
ekmecemde unutulup kalmt. Ama sapnda Fatih Sultan
Mehmedin turas bulunan gm mektup aaca yoktu.
Eyalar odann ortasnda ylece brakarak, karmda tavandan tabana kadar kitaplarla dolu ktphaneye saldrdm.
Aceleyle raflar gzden geirmeye, kitaplarn arasnda bir potluk, bir kabarklk aramaya koyuldum. yle ya, belki de okuduktan sonra raflara yerletirdiim bir kitabn arasnda unutmuumdur. Bir ara ikinci raftaki Nerinin Cihannmasnn
sayfalarnn arasndaki boluu fark edip sonra bunun kullanlm bir kurutma kd olduunu anlayarak hayal krklna
kaplmama ramen tek tek btn kitaplar taradm. Ne yazk ki
masumiyetimi kantlayacak o lanet olasca aleti bulamadm. Ya
yatak odamdaki kitaplarn arasnda braktysam... Hi
sanmyordum. Bana gelen mektuplarn hepsini alma odamda
amak gibi bir huyum vard. Dzen taknts var bu Mtakm.
Her ey ayn ekilde yaplacak. Fena m ite, babamdan kalan
bir alkanlkla, bu karmak, kaotik dnyay hizaya sokmaya
alyordum kendimce. Hayat kontrol edemezsin Mtak.
Olsun ama hi deilse kendimi kontrol edebilir, gndelik
yaamm dzene sokabilirdim. Evet, bana gelen mektuplar da
bu prensibin dnda kalamazd. Ne zaman nemli bir mektup
alsam, masama oturur, gm mektup aacann ucuyla zarfn
yaptrlm kenarn usulca... Sahi en son ne zaman nemli bir
mektup gelmiti bana? Yirmi bir yl nce... Gn bile aklmda,
13 Eyll, Sah gn... Gneli bir sonbahar sabah beni
karanla boan bir mektup. O tarihten gn nce ili
Postanesinden atlm bir

mektup... Kusura bakma Mtakm, bu iliki yrmyor.

Kendimi zorladm, ok denedim ama olmuyor. Daha nce
sylemek isterdim bunu, yapamadm. O yzden Chicagoya
giderek bir tr ka seiyorum. Ltfen beni affet... Hepsi bu...
Evet, Nzhetin veda mektubu... Dn leden sonra gelen
telefonunu saymazsak bana son seslenii... Bir daha ne bir
mektup, ne bir haber... O bana mektup yollamaynca ben de
mektup aacam kaptm gibi... Samalyordum, hayr,
kendimi sulamayacaktm... Hem o gnden sonra mektup
almadm m sanki? Mesela bir hafta nce sraildeki u niversiteden gelen mektup... Mektup aacan zarfn ucundan
usulca ieri sokarak amtm. Demek ki bir hafta nce buradayd. Baka nerede olacak? Dnden beri yoktu ite. O zaman, gerekten de Nzheti ben mi? Bu kadar kolay teslim olmamalydm. Belki de yatak odasna gtrmtm mektup
aacan... Beklemenin anlam yoktu, yatak odasna getim.
araflar meneke kokan yatamn baucunda, iki eser
vard; okumaktan her zaman zevk aldm Risale-i Garibe adl
enfes metinle, Doan Kubanm stanbul Bir Kent Tarihi adl nemli
almas. Telala ikisinin de sayfalarn kartrdm. Sanki koca
mektup aaca gzmden kaacakm gibi iki kitab da ters
evirip silkeledim ama ne yazk ki iimi rahatlatacak o gere
kmad ortaya. Hayal krkl iinde yatamn kenarna
ktm. Sezginle Tahir Hoca ve rekasn bo yere mi
suluyordum? Bu cinayeti gerekten de ben mi ilemitim? Yok
canm, bir mektup aacan bulamadm diye niye ben katil
oluyormuum? Psikojenik fg de unutmayalm... Tamam da,
hatrlamyor oluum, o saatlerde eski sevgilimi boazlyor
olacam anlamna gelmez ki. Belki de o saatlerde, sadece
babo bir halde dolayordum ilinin sokaklarnda... Karn
altnda m? Aynen yle, karn altnda... Hibir eyin farknda
deildim ki... Hem diyelim ki Nzheti ben ldrdm, peki
Akma kim saldrd o zaman? nce titreyen, sonra almaya
balayan cep telefonum kesti yine dncelerimi. Cebimden
karp kimin aradna baktm. Tanmadm biri olmalyd,
numaras bende kaytl deildi.
Alo, buyrun?
yi akamlar hocam...
Ses tamdk geliyordu ama karamadm.
yi akamlar..."

Tanmadnz galiba... Ben etin... Tahir Hocanm asistan...

Neler oluyordu? Niye aryordu bu gudubet olan beni?
Aa merhaba etin... diyerek elimden geldiince normal
davranmaya altm. Hayrola, kt bir ey yok ya?
Yok, yok, az nce Tahir Hocayla konutuk.
Tahmin ettiim gibi, evine gelmemi istemeyen hoca, hemen
su ortaklarn arayp fikir alveriinde bulunmutu.
Boazkesene gidecekmisiniz...
Tylerim diken diken olmutu. Nzhetden mi bahsediyordu?
Onun boazn o mektup aacayla....
u fetih gezisi diyorum...
Hayr, Boazkesen derken Rumeli Hisarndan bahsediyordu.
Tahir Hakknm sahadaki tarih anlatsndan... Siz de
katlacakmsnz. Aracnz yokmu, hoca sizi getirmemi istedi...
Neler eviriyordu yine bunlar? Yoksa beni aralarna alp
sinsi Erolla o korkun bakl Sibelin de yardmyla... Tpk
Nzhet gibi... Gndz gzne mi? Yok, yok o kadar uzun boylu
deil, buna cesaret edemezler. Akm bulduumu bildiklerinden
konuyla ilgili ne dndm anlamaya alacaklar.
Reddetmeliydim. Ama dur! Belki benim iin bir frsat olabilirdi
bu. Eer cinayeti onlar ilediyse kaybedecek neyim vard ki,
bildiklerim" ^aten Tahir Hakkya tlatmtm, kalanm da
grtmzde anlatacaktm. Oysa yarn, en az bir saat
srecek o yolculukta etini konuturup azndan laf
alabilirdim. Bylece Tahir Hocaya ne kadar alabileceime de
karar vermi olurdum. Yine de hemen kabul etmek istemedim.
Teekkr ederim etin, zahmet vermeyeyim, kendim giderim.
O nobran olan, bir zarafet timsali kesilmiti.
Olur mu hocam, ne zahmeti? Ben de Kzltoprakta oturuvorum. Sabah okula gideceim. Geerken sizi de brakrm,
araba bo zaten.
Demek teki iki ete yesi de olmayacakt. Bu, daha iyiydi
ite.
Peki o zaman, madem srar ediyorsun. Sabah yedide
Altyoldan al beni, boa heykelinin nnden...
Yorulmasaydnz, evinizden alsaydm hocam...

Tabii ya, adresimi vereyim de... Sonra bu dncenin ne

kadar sama olduunu anlayverdim. Tahir Hakk defalarca
gelmiti evime. Olsun, yine de bu herife adresimi kendim
vermeyecektim.
Yok, yok o kadar da deil... Saat yedide boann orada
olurum.
stelemedi; gerekirse adresimi Tahir Hocadan alabileceini
biliyordu.
Tamam hocam, yarn sabah grrz o zaman...
yi geceler...
Telefon elimde ylece kalakaldm. Tuhaf dnceler iindeydim. Az nce mektup aacan bulamadm iin kapldm
karamsarlk sanki yok olmutu. Evet, iimde umuda benzer bir
duygu kprdanyordu. Tahir Hakk ve mezlerinin bu kadar
zerime dmesi bir rastlant olamazd. Kesinlikle bu olaylarla
balantlar vard. O zaman mektup aacam bulamamamn
hibir nemi kalmyordu. Belki bir yerlere dmt. Koca ev...
Kim bilir nerede unutulup kalmtr. Her neyse ite... te
yandan Tahir Hakk ve etesinin bu iin iinde olmas tedirgin
ediyordu beni... Ne tedirgini dpedz korkutuyordu. Eer
Nzheti ldrecek, Akna saldracak kadar gzleri dnmse
beni de ortadan kaldrmaktan ekinmezlerdi. Belki de bu ii hi
eelememem lazmd.
Artk ok ge.
Bam kaldrnca gardrobun aynasndan beni szen o tuhaf
adamla karlatm yine. u saldrgan tip...
Artk burnuna kadar boka batm durumdasn. Yapman
gereken bu heriflerle mcadele etmek. Kmseyen bir bak
frlatt. Tabii becerebilirsen... Belki de en iyisi, dn de
sylediim gibi itiraf etmek. Evet, hemen u bakomiseri ara,
her eyi anlat... Belki inanr sana...
zerimde bu kadar phe varken mi? Annda katil diye ieri
tkarlar beni. Bir daha da kimse karamaz oradan... Gerek
katiller de ellerini kollarn sallaya sallaya dolarlar darda...
O zaman mcadele edeceksin... Eliyle aynann altn iaret
etti. Bak o ekmecede babann tabancas var... Hani bir
keresinde seni ata gtrmt de silah patlaynca dn
kopmutu ya, ite o tabanca... Hatrladn m?
Neler samalyorsun sen? Silahla ne iim olur benim.

Pis pis srtt.

Kzma hemen... Yapamam, tabancadan korkarm diyorsan,
ben yaparm senin yerine...
istemiyorum yardmn filan...
Tamam, ama hazrlksz yakalarlarsa eski sevgilin gibi seni
de...
Hayr, yapamazlar. Daha nceden de syledim, Tahir Hakk,
beni ldrmelerine izin vermez.
Alayc bir tavrla ban ne doru usulca sallad.
Tabii, sen adamn katil olduunu kantlamaya ura. Sevgili
hocan seksen ksur yandan sonra hapislere gndermek iin
elinden geleni ardna koyma, sonra da ondan merhamet
bekle...
Ben kimseye ktlk etmek istemiyorum ki, sadece kendimi
kurtarmaya alyorum...
Herkes kendini kurtarmaya alyor. Kendini kurtarrsan
baka biri yanacak... Daha dorusu drt kii... stelik ilerinden biri, hocalarn hocas, saygn bir bilim adam, teki
ise gelecein nemli tarihileri olacak parlak genler... Yoldan
geen birini evirip sorsak, senin gibi yararsz, mymnt bir
tarih hocasn m, yoksa lkemiz bilimine katkda bulunacak bu
drt kiiyi mi kurtarmalyz diye, elbette senin aleyhine karar
verir.
Ama onlar katil...
Ben de onu diyorum. Gzlerini krpmadan Nzheti ldrdler, o Akn denen olan da ld diye braktlar, sana m
acyacaklar... Bir kez ldrmeye baladn m, arkas gelir.
Bilgi bilgi konumas canm skmt. Sanki birini ldrdn de diye ktm.
Belki de ldrmmdr... Sustu. Gizemli bir anlam brd gzlerini. yle deil mi? Dn leden sonraki o karanlk
saatlerde neler olduunu hl bilmiyoruz.
Bu kadar da fazlayd. Ne yapmaya alyorsun? diye
bardm.
Aptal, diye ayn ses tonuyla karlk verdi. Hl anlamyorsun deil mi? Sana yardm etmeye alyorum. aziyeyi
filan unut... Gen kzken adam yerine bile koymazd seni... Sen
daha masum bir pck yznden kendini sularken onun
Bahariyeden Kalama kadar vermedii adam kalmamt u
Kadkyde... Evet, bu semtin ad da Kadky filan

deil, Kadkydr. Malarda alan o pankartta yazd gibi

Kadkyden k yoktur! anladn m? Artk brak gemite
yaamay, bugne gel... Karma baklarn yle. Yzme bak...
Evet, artk kaim kafana dank etsin... u dnyada benden daha
yakn kimse yok sana. Sadece benden iyilik bekleyebilirsin...
Sadece ben yardm edebilirim sana... Artk akim da, saduyun
da, cesaretin de benim...
Ya, ne demezsin, diyerek dudak bktm. Az nce, silah
bana diye, beni mcadeleye aryordun, imdi katil olduumu ima etmeye alyorsun.
Hi istifini bozmad.
Ne yapabilirim, elimdeki bilgiler bu kadar. Daha fazlas
olsayd, daha kesin eyler sylerdim. Sanki bakalarnn
duymasn istemiyormu gibi sesini kst. Akln bana topla...
Tahir Hakk denen o ihtiyar deccalin mritleri, keskin baklarn boazna dayadklarnda ihtiyacn olacak. O silah al...
Her ihtimale kar yannda bulunsun...
Baklarm, tabancann bulunduu ekmeceye kayd. Her
ihtimale kar yanma alsa mydm acaba? Birden ne yaptm
fark ettim. Dncede bile olsa silah tamak... Kendimi
korumak iin bile olsa birini ldrmeye almak...
Hayr, diyerek ayaa kalktm. Hayr, benim tabancayla tfekle iim olmaz.
Dur! Aklamama izin ver.
Yalvarr gibiydi ama artk ne yzn grmek, ne de sesini
duymak istiyordum. Aklm kartrmaktan baka bir ie yaramyordu. Baklarm karp szlerini duymazdan gelerek
kapya yneldim.
Demek yine kayorsun... diye seslendi arkamdan. Demek
yine annenin dne uydun. Demek yine ban kuma
gmeceksin... Ama benden kurtulamazsn... Hep yannda olacam. Sesim hep kulaklarnda nlayacak... Grnmez varlm
adm adm hep seni takip edecek... Sen istemesen de hep destek
olacam sana... Benden asla kurtulamayacaksn...

Yedi tepeli ehri, ancak yedinci padiah

fethedebilir

Kudretimizin sana eriemeyeceini mi sandn?

Hayr, aynadaki o saldrgan adam deildi konuan. Daha
etkileyici, daha buyurgan, kendinden son derece emin bir ses.
Yaptklarndan bihaber olacamz m dndn? Hayatmda
hi duymadm ama sahibinin kim olduunu ok iyi bildiim
bir ses; iki gndr yaadm o tuhaf olaylarn merkezindeki
adamn
sesi.
ki
denizin
ve
iki
karann
sultan,
Konstantinopolisi fetheden, Osmanl devletini bir imparatorlua
dntren gen hkmdarn sesi. Osman olu Orhan olu
Murad olu Bayezid olu Mehmed olu Murad olu, Mehmedin
sesi.
Onun kim olduunu bilmek beni hi artmad. Bir de u
tedirginlik olmasa... Evet, gergindim, endieliydim. Ne endiesi
korkudan nerdeyse lmek zereydim. Dizlerimin zerine
kmtm, yerde ipekten bir Acem hals vard. Halnn
zerinde gller, karanfiller, laleler, envai eit iekler... Itrl
ho bir koku... Bu ho koku ve sessizlik, korkumu diri tutuyordu. Gzlerimin ucundan iki yanmda kprtszca dikilen
insanlarn ayaklarn gryordum. Ayakkablar, elbiseleri,
durular, hibir ey alldk deildi. Bambaka bir dny,
bambaka bir lem, bambaka bir zaman. Gndz vakti olmasna ramen k bile bir tuhaf parldyordu; sanki tanrsal
bir g, gnei tl bir perdeyle rtm gibi...

Sylesene bre adam! Neden konumazsn? Yoksa senin de

mi dilini kestiler?
Dilini mi kestiler derken bizim Akma m gnderme yapyordu, olan bitenden haberim var m demek istiyordu. Anlayamyordum ama ses artk sabrsz, neler yapabileceini hissettirecek kadar tehditkrd... Bam kaldrrsam saygszlk
edeceimi dndmden, Ne konumam emredersiniz
kymetli hnkrm? diye karlk vermeyi denedim.
Yzme bak, diye paylad. Nasl bir ulemasn sen byle?
Hissettiim rk, yoksa sayg m demeliyim yle bykt ki
hemen dorulamadm.
Bir kahkaha nlad odann yksek duvarlarnda.
Pek bir mahcupmu bu yeni zaman ulemalar... Bizim
mbarek Molla Grani ne ehzade dinlerdi, ne hkmdar...
Huzurda bulunanlar da gldler, tabii edeplice... Glmelerden cesaret alarak sonunda kaldrdm bam. Altn bir
tahtta oturan, geni yzn dzgn bir sakaln ssledii gen
bir adamla karlatm. Tpatp Bellininin portrelerindeki Sultan
Mehmed Han. Bedenine rahata oturan hk, uzunca bir elbise
giymiti, onun zerinde de krkl mavi bir kaftan... Banda,
parlak tyl bir sorgucun renklendirdii beyaz bir sark...
Sarn saklayamad geni alnnn bitiminde, gergin kalarnn
altndaki kara gzleri elenceli bir merakla bakyordu renkten
renge giren yzme. Kartal burnunun glgesinde kalan st
dudandaki
karanfil
byk,
o
konutuka
usulca
kprdanyordu.
Allah inayetini zerinden eksik etmesin, Molla Grani, bir
kez dahi eilmemitir tahtmzn nnde... Molla Hsrev de...
Ulema dediin de yle olmaldr zaten. lim, her zaman
hkmdardan daha gldr. Daha uzun mrl... Bu topraklarn tarihi, ilmin nemini kavrayamayan nice malup
hkmdarlarn hikyeleriyle doludur.
Alimlere yapt bunca vgden cesaret alarak kendimi
gsterme zamannn geldiine karar verdim.
Elbette kudretli hkmdarm. Ulemaya gsterdiiniz ilgi ve
alaka bilinen konudur. Onlar o kadar ok onurlandrdnz,
onlara o kadar ok eref bahettiniz ki, bir dn sofrasnda sol
yannza aldnz Molla Hsrevin, sanzda oturan Molla
Graniyi kskanp size ksmeye cesaret ettii de bilinen bir
hakikattir.

ki mzrak gibi atld gen padiahn kalar.

Byle ahmaka hikyelere, ancak ahmaklar inanr. Taht
odas annda buza kesmiti. Kimseden t kmyordu. Kendi
szlerinin yaratt sessizlii yine kendisi bozdu. Mbarek
hocalarm Molla Grani de, Molla Hsrev de dnya maln hie
saym ulu kiilerdi. Sofrada bana yakn oturmak yle dursun,
srarlarma ramen ou zaman uzak dururlard ziyafet
davetlerimden. Tepeden trnaa szd beni. Senin alimliin,
ilme deil de byle rivayetlere dayanyorsa iin zor hoca.
Bir uval inciri berbat etmitim. Az konu Mtak... ok
dn, az konu... Hele dnyay zp balayan bir padiahn
karsndaysan,..
Ey, benim anlay sonsuz padiahm, diyerek boynumu
bktm. Karnzda dili dolaan bu mnasebetsiz kulunuzu
ltfen balayn. Haklsnz, yaptm benzetme yersizdi. Tabii
biz yllar sonra okuyoruz olanlar, o sebepten hakikatle efsane
birbirine karabiliyor baz zaman... Yoksa hocalarnzn ne
kadar deerli insanlar olduklarn bilmez deilim. Szlerim onu
etkilemedi.
Her ne hal ise... diyerek kesti szm. Gelelim meseleye...
Kimdir, bize baba katillii iftirasn atan o kendini bilmez?
Demek hakkmdaki sulamadan da haberdard. Hkmdarn
yannda dikilen iki zlfl baltac sanki zerime atlacakm
gibi ters ters bakyordu yzme. Kanm ekilir gibi oldu, btn
bedenim tir tir titremeye balamt. Dattm toplamaya,
dktm doldurmaya altm.
Ey saadetti ve evketli padiahmz, sizin parlak gnl aynanzdan ne saklanabilir. Hi phe yok ki zaman iinde baz
bedbahtlar, kendi sinsi menfaatleri iin, iyilik ve ycelik timsali
olan siz ulu hakanmza ve soylu ailenize kara almaya
yeltenmilerdir. Ama ne mutlu ki, bata bu kulunuz olmak
zere akl banda hibir demolu bu iftiraya inanmamtr.
Korkuyla karsnda titrememe ramen bu szleri yan yana
getirebilmem, houna gitmi olmal ki, atlm kalar henz
almasa da byklarnn kesinde belli belirsiz bir glmseme
kprdand.
Hoca, hoca, dedi btn iyimserliimi tuzla buz eden uzlamaz bir sesle. Bizzat sen deil miydin, bu i nasl olmu diye
kafa yoran? O kitaplarn sayfalarn kartrrken seni grmedik
mi sanrsn?

te imdi mahvolmutum, derhal bir eyler yapmalydm. An

bu and, ya imdi kendimi savunacaktm ya da hibir zaman.
aziyenin hep syledii gibi an yakala Mtak... Benim
merhametli padiahm, diyecek oldum.
Yeter! diye kkredi. O beklediimiz scak glmseme galiba
hi stmayacakt bu oday. Yeter be adam! Artk ciddi bir alim
gibi davran. Onurlu bir hoca gibi vakarl ol. Dalkavukluk
yapmay brak da anlat bana u iin asln.
Titremekte olan bacaklarm denetim altna almaya urap
ama byle yaptm iin daha ok titremelerine neden olarak
baladm sze...
Ey, lemin sma hnkrm, malumunuz olduu zre
ecnebi bir devlette ikamet etmekte olan bir hatun kii, acayip
fikirlere kaplarak, siz devletl padiahmzn, rahmetli yce
babanz Murad Han...
ster istemez sustum. Koca Fatihe, babanz zehirlemekle
sulanyorsunuz demek, brakn benim gibi tavan yrekli
birini, Zalolu Rstem iin bile kolay deildi.
Evet, ne susarsn bre molla, gerisini de bakalm.
Emredersiniz, anlay nehirler kadar uzun, sezgisi dalar
kadar byk hkmdarm. te bu ecnebi diyarlarda yaayan
hatun kiidir ki, acep byle bir olay vuku bulmu mudur diye
bir aratrmaya kalkarak...
Sezgisi dalar kadar byk hkmdar bir volkan gibi patlad.
Bu densiz avrat bizi, ata katili gstermeye mi urayordu
yani?
Eyvah, kalar yay gibi gerildi, kartal burun bir haner gibi
sivrildi.
Yok estafurullah, zaten yle olduunu gsteren bir delil ya
da vesika elimizde bulunmadndan...
Taht odasn sarsan o tok ses yine bld szlerimi.
Bu hatun, bir zamanlar sana avrattk yapan kii midir?
Hadi bakalm cevapla Mtak... Zavall andarl Halil, imdi ok
iyi anlyordum adamcaz.
Ey melek huylu padiahm, diye yutkundum. Haklsnz,
buyurduunuz gibi olmakla birlikte, benim o hatunla btn
iliiim ve de alakam yirmi bir sene nce kesilmi olup...
Dinlemedi bile...
Peki bu hatun neyin peindedir? Bizi baba katili sayarak ne
amalamaktadr?

Sesindeki fkenin snmeye yz tuttuunu sezinler gibi

oldum, yoksa beni anlamaya m alyordu? Biraz cesur
davranmakta fayda vard. Ne demiti hocalarn hocas Tahir
Hakk: Fatih, kendisi gibi korkusuz, cretkr, atak insanlar
sever.
Ey balamas bol hkmdarm, belki de bu hatunun
amac, siz kudretli padiahmz dnyaya daha doru tantmaktr
ki, hani Kostantiniyyenin fethiyle ilgili bir kitap yazm olan
kulunuz, mrozlu Kritovulos gibi...
yle dersin de alim efendi, kulumuz Kritovulos bizi katil
gsteren tek bir satr bile yazmamtr, oysa bu hatun, biz
Manisada kendi halimizde otururken bir anda baba katillii
yaftasn yaptrmtr zerimize...
Sesinde alayc bir ahenk, yznde elenceli bir ifade... Ne
zaman aka yapyordu, ne zaman ciddiydi anlamak zordu.
Ey, benim nkteden anlayan padiahm, belki de bu hatun
kii, dmanlarnzn yaymak istedii byle bir iddiay akllardan
silmek maksadyla...
ite imdi glmsyordu. apkn bir glmseme... Evet, yz
aydnlanyor, daha bir gen grnyordu, daha bir sevimli... Sa
eli byna kayd, dokunacakken vazgeti.
Dur, dur molla... dedi prnee iinde. Allahn resul adna
doru syle, o kadar ok mu seviyordun sen bu hatunu? O
eskidendi, hayr imdi nefret ediyorum, demek istedim, ama ulu
hakann her an tutumaya hazr mizacndan ekindiim iin yine
orta yolu setim.
Bilmiyorum, ey benim halden anlayan hkmdarm. Eer
gn nce sorsa idiniz evet derdim. imdi bilmiyorum. Lkin bu
hatunu sevmi olaym ya da ondan nefret edeyim, hak diliyle
konumak gerekirse onun amacnn ktlk olmadn da
syleyebilirim size...
Muzip bir ifadeye dnt glmsemesi.
Yreindeki ate, akln karartyor olmasn molla? Tehdit
yoktu szlerinde, hatta bir para acma bile sezinliyordum.
Ey klar hamisi padiahm, eer yle olsayd, kalbimi kendi
ellerimle sker kartrdm gs kafesimden... Sylediim szler
o kadar sahte, o kadar gereklikten uzakt ki, bir an yalan
sylediimi anlayacan sanarak panikleyecek oldum ama
sultann baklarndaki yumuamay grnce,

doru yolda olduumu anladm. Zaten bu hatun beni terk

eyleyip gittiinden onu mdafaa etmek deil, yerin dibine
sokmam icap ederdi. Lkin drst olmak gerekirse bu hatun
kiinin, ecnebi diyarlarda, kefere alimlerin yannda yapt
takdire ayan almalar grmezden gelmek, kadir kymet
bilmezlik olurdu ki, bu da sizin kulunuz olarak bana hi yakmazd. Evet, imdi yanl bit yola tevessl etmi olsa dahi bu
hatun ta Osman Gaziden bu yana kahraman atalarnzn ve de
anl ceddinizin baard zorlu ileri bir bir sayfalara dkerek,
Osmanl adnn ve annn yerkre ve sukre zerinde
yaylmasna katkda bulunmutur. Fakat bu hatun biraz erkek
tabiatl olduundan, tarihin karanlkta kalan, el srlmemi
ksmlarn da aydnla karma sevdasna kaplarak...
Havaya kalkan sa eli bir kl gibi bld szlerimi.
Gzel konutun molla, amma velakin olmam ileri olmu
gibi gstererek hret olmaya almak haramzadeliktir ve de
iftiradr ki, her frsatta ayamz kaydrmaya alan sabk
sadrazammz, andarl brahimin olu Halil dahi byle
mesnetsiz bir iddiada bulunmamtr. nk her ne kadar hain
biri olsa dahi ahmak deildi. Padiah babamzn hayatnn bizim
iin ne denli nemli olduunun farkndayd. Ve dahi salnda
padiah babamzn klma zarar gelse bizim dnyay bu alakl
yapanlarn bana ykacamz bilmekteydi. Yani bu eytan
fitnesi fikir, kimden karsa ksn, tmyle kara iftiradr ve de
yalandr. Senin yreini yakan sevda ateine hrmeten ve de bizi
katillikle sulayan kiinin halledilmi olduunu da bildiimizden,
hem de senin bir alim olduunu hesaba katarak ol hatun kiiyi
gyabnda balayp ve de senin masumiyetine karar vermi
bulunuyoruz.
Derin bir huzur duydum iimde, hayat balanm bir idam
mahkmunun uar sevinci... O mutlulukla galeyana geliverdim.
Ey, adaleti yerkrenin zerinde gne gibi parldayan
padiahm... diye sze balayacak oldum ama o kl gibi el yine
kalkt havaya.
Lkin bu meselede senin dahi kusurlu olduun bir yan
vardr. Neden deryalar tesindeki bir hatunun aklna uyup,
bizim baba katili olacamza dair kukulara kaplrsn? Hadi
kapldn diyelim, niin gelip bize sormazsn?

Bilsem sormaz mydm, diye geirdim aklmdan. Byle bir

frsat hangi tarihi karmak ister? Hem istesem bile siz anlatr
mydnz, diyemeyeceimden, Nerde bizde o cesaret,
yardmsever padiahm, diye mrldandm. Sizin huzurunuza
kmak kim, biz kim? Eer yle bir frsat olsa idi... imdi var.
Derinden bir i geirdi. Artk dnya hkmdarlmz bitmi,
tahttaki sremiz dolmutur. Ak kpkl Arap atlarn zerinde
snrdan snra komak son bulmu, sava naralar, kl
akrtlar, top sesleriyle nlayan, cengverlerin kanyla sulanan
sava alanlar bize mhrlenmitir. En zalim hkmdardan
daha zalim olan hayat, senin mddetin buraya kadar, demitir
bize. Artk konuma andr, hakkmzda sylenen yalanlar,
yanllar dzeltme zamandr.
Ulu hakann sesinin clzlatn hissettim, huzur-i hmayunun biraz daha kslr gibi oldu, duvardaki inilerin rengi
soldu. Fatih sylediklerinin duyulmas iin yksek tonda
konumaya balad. Ayn anda gen alnnn krklarla
dolduunu grdm, sakalna zamansz yaan kar tanecikleri
gibi krlar dt, evik bedeni kalnlat, gen padiah gzlerimin nnde orta yal bir adama dnt. Hayretten ak
kalan azma bakp uyard.
arma molla, arma. Biz lm eiini geenler, ahi- ret
gnn beklerken neyi dnrsek ona dnrz. Dert etme
bunlar, nasl olsa sen de greceksin, sen de tadacaksn...
nemli olan u an. Kulan a beni dinle. te karnda bir
hkmdar. te sana cmert bir frsat, sor merak ettiklerini...
Ben de drste anlataym bildiklerimi...
Bir tarihi iin ne muhteem bir an! Koca Fatih Sultan Mehmed karmda durmu, sen sor, ben cevaplayaym diyordu. yi
de ne soracaktm ben ona? Aklmdan geenleri dillendirmek
yrek isterdi. Hele hele u baba katillii meselesine dnecek
halim hi yoktu, ama andarly sorabilirdim. Hepimizin akln
kartran bu meseleyi dorudan sultann azndan duymak
ilgin olurdu. Zaten kendisi tlatmad m konuyu?
zniniz olursa ey ilimin ve hakikatin dostu hkmdarm,
eski baveziriniz andarl Halil Paay sormak isterim size...
Orhan Gaziden beri Devlet-i aliyyeye hizmeti dokunmu soylu
bir ailenin yesi olan Sadrazamnz, gerekten de sinsi bir hain
miydi?
Sanki iyi seemiyormu gibi gzlerini ksarak bakyordu
yzme...

Yakna gel hoca, yakma... Konuurken seni daha iyi greyim.

Dizlerimin zerinde tahta yaklarken elleriyle evresindekilere iaret etti.
Yalnz brakn.
Annda boald taht odas. Bir Fatih Sultan Mehmed, bir de
ben... Ayasofya Ktphanesinde grdm bir minyatr
hatrladm; nl gkbilimci Ali Kuu, Fatihe bir eserini takdim
ediyordu. Minyatrdeki bilim adam gibi hkmdarn dizinin
dibine kadar sokuldum.
Her olayn en az iki yz vardr, diye aklad Fatih.
Hayrn iinde er, errin iinde hayr. andarl ailesi devlete
yz elli yl hizmet etti dedin, dorudur. Lkin ayn ailenin
yeleri daha sonra sapttlar. anl soyumuzu oluturan kymetli atalarmn cmertliini, kadirbilirliini, haktanrln
yunla yordular. Tahtn bir sahibi varken, kendilerini devle- lin
sahibi sandlar. Atamz Yldrm Bayezidin Timura yenilmesinin
ardndan balayan o kargaada, o karanlk gnlerde bizzat bu
Halilin z amcas Ali Paa denen melun, kahra-, man dedem,
anl hkmdar Mehmed Hana kar, o ayya I*;mir
Sleymann tarafn tutarak bizim soyumuzu kurutmak
istemitir.
tiraz etmek istediimden deil, ama yanl anlamamak iin
sormak gerei duydum.
Cretimi mazur grn, hakbilir padiahm, ama Halilin z
babas brahim Paa ise kardeinin aksine, kahraman dedeniz
Mehmed elebiye katlarak saysz yararllklar gstermemi
miydi?
Usulca ban sallad.
Dorudur, lkin bu uyank slalenin kurnaz ocuklar,
gideni grmekte, geleni anlamakta bir khin kadar ustadrlar.
Musa elebiyi terk etmesinin nedeni kahraman dedemiz
Mehmed Hana duyduu sayg deil, hizmetinde olduu ehzadenin bahtnn kara olduunu fark etmesindendir. teki
ehzadede bir gelecek grmedii iin dedemize meyletmitir ki,
bu slalenin her zamanki alkanldr. Yine de soylu babam
Murad Gazi Han nce Ali Paaya sonra da onun olu Halile
sonsuz gven duymu, onlar her zaman yannda tutmutur.
Lkin kurdu ne kadar terbiye edersen et, asla kpek kadar
sadk olmaz. Bu vezir slalesi, hkmdarlar ynetme-

yi alkanlk haline getirdiklerinden, hem rahmetli babamla,

hem de benimle, yani dorudan Devlet-i aliyyenin kaderiyle
oynamaya kalkmlardr. Melek huylu babam bunlarn trl
eit oyunlarndan, hilelerinden bizar olup sonunda taht
brakma yolunu semi, yerine de bizi layk grmtr, te o
vakit, yine andarl Halil denen o melun adam ortaya atlm,
bizi dost dman herkese rsva etmek iin bamza getirmedik
i brakmamtr ki, bunlarn iinde en arma gideni de ne
babamn akima girerek bizi tahttan azlettirmesi, ne her trl
iini rvet ile grmesi, ne de Kostantiniyye kuatmasnda
gizlice tekfura haber uurarak muradmza ermememiz iin
elinden gelen gayreti gstermi olmasdr. Derinden bir i
geirdi. fkeyle kslan gzleri karya, taht odasnn bir yaz
gnn resmeden inilerine kayd. Oda renklendi, klar
oald. Fatihin alnndaki izgilerin silindiini, sakallarndaki
aklarn yok olduunu, koca hkmdarn gencecik bir ocua
dntn grdm.
Bu mendebur adam, ilk clusumuzun ardndan bize yle bir
oyun oynamtr ki, diye yeniden konumaya baladnda 12
yanda bir padiah belirmiti karmda. 1444 ylnn yaz
aylarnda Edirnede ocuk bir hkmdar... Bize yle bir hakaret
etmitir ki, u dnya yklp yeniden kurulsa unutulur i
deildir. akmak akmak yanmaya balayan gzlerini yeniden
bana evirdi. Edirne Saraynda tahta oturuumuzun ilk
aylarnda bir acayip dervi tremiti. Bilinmedik, duyulmadk
konulara girmekte, bir baka zaviyeden bakmaktayd bizim
bildiimizi sandmz meselelere.
lim inde de olsa gidip alnz, kelam uyarnca, biz de bu
dervii makammza ardk. Geldi, boyun edi, diz kt. Clz
bir kavak aac gibi incecik bir dem ama gzlerinde greni
yakan bir ate... ite bu demoludur ki, tahtmzn nne
gelince, bizi grnce bir meczup gibi titreyip kendi etrafnda
usulca dnerek, ahenk iinde o mbarek hadisi okumaya
balad: Kostantiniyye elbet fetholunacaktr. Onu fetheden
kumandan ne gzel kumandan, onu fetheden asker, ne gzel
askerdir.
Sonra olduu yerde znk diye durup yle dedi:
krler olsun ki, sen bildirilensin, hamd olsun ki sen o
sylenensin. Sen yedincisin... Osmann soyundan gelen yedinci
hkmdar... Yedi tepeli ehri ancak yedinci padiah

fethedebilir. nk yedi, ol diyenin srrdr. nk yedi, tekamln ifresidir. nk yedi, gelenin iaretidir. Hi phe
yok ki sen gelensin. Yce peygamberimizin mjdeledii o
kahraman sensin... Fethin mbarek olsun ey padiah.
Huzurda bulunan vezir vzera deiik anlamlar kardlar
bu szlerden. Saruca Paa ile Zaanos Paa, Bu szlerde bir
mana var, bu adam yabana atmayalm, diye, dikkat ektiler.
Tahta kmz hibir zaman gzne, gnlne sindiremeyen
andarl Halil ise dudak bkt Acem derviin hikmetine. nk
o sralar bizi, padiah deil bir ocuk olarak grmekteydi. Lkin
kurnaz adam yine de belli etmemiti niyetini. Meerse bir hinlik
dnr, hem zavall derviin canna kastetmeyi, hem de bizi
rezil etmeyi tasarlarm ki, biz o vakitler henz hile nedir
bilmeyen gen bir padiah olduumuzdan ve de bu namerdin
karanlk oyunlarndan bihaber bulunduumuzdan aklmza
kt iler gelmemekteydi. Bunu dahi frsat bilen andarl derhal
ie koyulup zavall dervii evine davet etmi, amma daha nce
Mft Fahreddini kt szlerle doldurarak ve de onu, dervi
gelmeden kendi evinde gizlice bir perdenin ardna oturtarak
sinsi hilesini balatm bulunmaktayd. Dervi evine ayak
basnca da Sizin grlerinize ok sayg duyuyorum, ltfedip
biraz
daha
anlatr
msnz?
deyip
zavall
Acemi
cesaretlendirmiti. Perdenin arkasndan kendince sapkn
bulduu szleri duyan Mft Fahreddin ise sonunda
dayanamayp sakland yerden Acemin zerine atlayarak,
adamn boazna sarlmak istediyse de neye uradn aran
dervi, cann kurtarmak iin kendini sokaa zor atm, lkin
darda bekleyen muhafzlar grnce soluu saraymzda
almt. Devlet-i aliyyenin saray ki, mazlum insanlarn
yuvasdr. Bu sze bile hrmeti olmayan Halil, halkmdan
insanlar bizzat bana, devletin yedinci padiahna kar
kkrtarak, kargaa karm, gya benim bir sapkn
sakladm ima eder olmutu. Bizim de devlet idaresinde yeteri
kadar tecrbemiz bulunmadndan, yaral ku misali bize
sman bu Allah adamn istemeyerek dahi olsa bu gz
dnm taifeye teslim etmek mecburiyetinde kalmtk.
Karmdaki gen padiahn sanki o gnleri yeniden yayormu gibi yz sararyor, enesi titriyordu.
Bu kadar rezillik yetmezmi gibi bu feci katliamn gzmzn nnde vuku bulmas iin, zavall dervii ve alt m-

ridini sarayn dibinde enlendirdikleri kocaman atete canl

canl yakmlard ki, yakt insan olan yedi ayr mealeyle gzmz korkutalar. Ve de ayn anda odunlar alevlendirmeye
alan Mft Fahreddin sakalndan tutumu, az kalsn kendi
yaratt cehennemde can verecek olmutu. te Halil
mendeburu, o meydanda sadece Acem derviini deil ayn
zamanda bizim itibarmz da yakmt ki tahttaki varlmza
son vere. Ve biz, o lanetli meydanda, incecik bir servi gibi cayr
cayr yanan o zavall dervii grdmz gn, bu Halilin, iblisin
hakiki hizmetkr olduunu anladk ki, pei sra gelen olaylar
dahi bu dncemizde ne kadar hakl olduumuzu gsterdi.
Yine de hdavendigr babamn aziz hatrasna ve de bu vezir
ailesinin gemi hizmetlerinin vefasna bu sinsi ala
balayabilirdik. Lkin bir keresinde, onu sarayma davet
ettiimde gsterdii basiretsizlik ve de bir devlet adam olarak
dt durum, onun en ksa zamanda siyaseten halledilmesi
gerektii fikrimi iyice perinledi.
Fatih konuurken yine deitiini fark ettim, ilk grdm
civan padiaha dnmeye balamt. Gen, hrsl, atik,
dnyay fethetmeye kararl bir kumandan...
Kuatmaya aylar kala, o uykusuz gecelerden birinde Halili
yanma artmtm ki Saruca Paa ile Zaanos Paa gn ba
bu hainin rvet haberleriyle kulam doldurmaktaydlar.
Gecenin bir yars davetimi duyunca korkmu. Kucanda
altndan bir tepsi, stnde de il il tekfurun altnlaryla girdi
odamza. Bu nedir lala? diye sordum.
Hi utanmadan, pikin pikin srtt:
Hkmdarmz arnca eli bo gitmemek dettendir, diye
cevaplad. Hem de bu altnlar bana deil, size aittir. imdiye
dek bende emanet olarak dururlard.
Dnebiliyor musun, biz atamz Osman Gazinin ryasn
gerekletirme peindeyiz, biz dnyay fethe kmz, adam
be altnn derdinde. Altnlar sende kalsn lala, dedim
kzgnlm belli etmeyerek. Eer Kostantiniyyeyi almama
yardm edersen sana ok daha fazlasn balayacam. Elimle
bozulmam yatam gsterdim. Bak, gnlerdir bam yasta
koymadm. Devletimizin bekas iin, dmanlarmzn ban
emek iin bizim bu ehri mutlaka fethetmemiz lazmdr. Ve de
Allahn izniyle edeceiz. Ama senin desteine ihtiya vardr.

Sevindi, cann ve de altnlarn kurtardna. Emredersiniz

sultanm, ben her zaman yannzdaym, diye yine beni oyalama
cihetine gitti, ite o gece mutlak karar verdim bu Halilin
defterini drmeye.
Bir padiahn lsyle katlettirdii bir bavezir hakknda
konumann tuhafl yle dursun, adalet duygusu mu dersiniz, yoksa tarihi sorumluluu mu, kar kmak lzumu
hissettim.
Hi phe yok ki haklsnz, hakllarn ba tac padiahm,
lkin bildiklerimi paylamazsam vazifemi yerine getirmemi
olacamdan, msaade buyurursanz andarl Halilin, rahmetli
babanz, mekn cennet olsun Murad Gazinin siyasetini
srdrmek niyetinde olduundan komularyla sava deil,
bar bir mnasebet yrtmek istediini sylemek isterim.
Ben dahi onu sylemek isterim ite, diye azmdan ald laf.
Yerkrede ve de sukrede bar diye bir ey yoktur. Nasl ki
her lkenin bir tek hkmdar varsa sonunda dnyann da bir
tek hkmdar olacaktr. Tpk skender gibi, Sezar gibi... Ve
elbette ki her hkmdar, dnyann efendisinin kendisi
olacana inanr. Kudreti olan bunu aka ilan eder, kudreti
olmayan niyetini sinsice yreinde besler. Eer biz onlarn
zerine yrmezsek onlar bizim zerimize yrr. Eer biz
hkimiyetimizi ilan etmezsek onlar ilan eder.. Eer biz onlarn
kalasn fethetmezsek onlar bizim kalamz fetheder.
Yaananlar szlerimizin dayanadr, yaanacaklar ise ahidi.
alacak i deil, kanundur bu; ilelebet, kadim dnya kanunu.
Ve elbette kanla yazlmak zorundadr. nk demolu denen
bu mahluk, iyilikten ok ktlkten anlar. Ve de ne yazk ki,
erdem doutan gelen bir vasf deildir, insanlar okutmak,
yetitirmek iin binlerce molla, binlerce medrese gerekir ve dahi
binlerce kitap ve de onlarca yl gerekir. Ve siz bu ile urarken
dmanlarnz, bir gecede kknz kurutabilir. O sebepten
bar bir hayaldir ki, hdavendigr babam Murad Han, asla
hayalci bir padiah deildi. Yapt cenkler onun nasl bir
hkmdar olduunu dosta ve de dmana gstermitir. Lkin
andarlnm torunu Halil bakadr. O sebepten babamn adyla
onun adnn yan yana anlmas caiz deildir. Ve de kafir dostu
Halil lm ta bandan beri hak etmitir.

9*7

Fatih szlerini bitirirken bir grlt duyuldu taht odasnda.

Anlamak iin etrafa bakndm, tahtn arkasndaki duvarda asl
altn ilemeli perdenin erimeye baladn grdm. Evet,
gzlerimin nnde deerli kuma bir kum gibi dklyordu.
Sadece kuma dklse iyi ardndaki duvar da zlyordu,
dizimin dibindeki ipek hal da...
Durumu fark etmesine ramen Fatihin yznde hibir
aknlk belirtisi yoktu.
Galiba ayrlyoruz, dedi sakin bir sesle. Evet zamane
mollas, vakit tamam, eer son bir sorun varsa cevaplayaym,
yoksa helalleelim.
Son bir soru... Son bir soru... Ne olabilirdi? Telaa kapldm.
Panik annda aklnza hibir ey gelmez ya. Sanki zihnim, znk
diye duruvermiti. Giderek glenen grltyle birlikte, zlme
de hzlanyordu. Fatih Sultan Mehmedin oturduu taht da
kk kk paralara ayrlmaya, un ufak olmaya balad.
Daha taht yok olmadan sra hkmdarn ak sarna, parltl
sorgucuna gelmiti.
Benden soru gelmeyeceini anlayan Fatih ban sallad.
Olmad molla, sen hakkn yitirdin, o zaman ben bir soru
soracam sana. ldmden beri aklm kurcalayan bir soru.
Syle bana, nikris hastalndan len bir insan grdn m sen?
Giderek younlaan o grlt noktay koydu hkmdarn
szlerine. Koca Fatih karmda erirken, eteini tutmak iin
uzattm sa kolumun da dalmaya, toz olup dklmeye
baladn grdm. Dehet iinde haykrdm: Hayr... Hayr...
Gzm anca oturma odasndaki divann zerinde buldum
kendimi. zerimde meneke kokulu bir battaniye, bamn sol
tarafna dm bir kitap: Read Ekrem Kounun Fatih Sultan
Mehmed adl eseri. Divanda dorulurken o grlty yeniden
duydum. Biri yumruuyla kapya vuruyordu. ylece kaldm.
Neydi imdi bu: Rya m sryordu, yoksa gerekten de kapnn
nnde biri mi vard?

Katillerin arasna byle eli bo mu gideceksin?

Kapy ap karmda o musibet olan grnceye kadar

uyandmdan emin olamamtm. Kafam dumanl, gzlerim
mahmur, ryayla uyanklk arasnda skp kalmtm.
Dizlerine kadar uzanan kl rengi paltosu, boynunu kaplayan
siyah atksyla irkin surat iyice kararm olan aratrma grevlisi, Gnaydn hocam, diye seslenince, ne uyku kald, ne
rya, dipdiri sradm kapnn eiinde.
etin!
Yoksa korkularm gerek mi oluyordu? Yoksa sra bana m
gelmiti! Telala ellerine baktm, bak ya da baka bir silah var
m diye. Hayr, siyah deri eldivenlerin iindeki iri elleri
bombotu. Paniklediimi anlaynca, aklamaya at:
Rahatsz ediyorum ama on be dakika kadar bekledim
gelmediniz...
Ne diyordu bu, nereye gelmemitim?
Altyolda boa heykelinin orada buluacaktk ya hocam...
Doru sylyordu, uyuyup kalmm demek. O gudubet
suratna yansyan sknty bastrarak, sabrla anlatmay srdrd.
Zaten caddede beklemek de bir sorun, az kalsn ceza yiyecektim. Trafik polisini ikna edinceye kadar anam alad. Ama
sizinle yle kararlatrdmz iin beklemek zorundaydm tabii.

Kinayeli szlerine aldrmadm; ne sabahki randevuya gidemeyiim, ne onun kalabalk caddede yaad park sorunu
umurumdayd. Canmn derdine dmtm. Buray nasl
buldun? diye sordum telala.
Masum bir glmseme belirdi yznde. Hatrlamyor
musunuz? ki yl nce cenazeden dnerken sizi ben brakmtm.
Neler uyduruyordu bu ocuk?
Hangi cenaze?
Berrin Hammm cenazesi... Gzlerindeki yadrgayan ifade
derinleti, sanki benim iin zlyormu gibi bir hal ald. Tahir
Hocanm kars Berrin Hanm... Yanmzda prehistorya
blmnden Ender Hoca da vard. nce onu Altunizadeye
brakm, sonra da sizi...
Tamam, tamam... Acayip scak bir gnd deil mi? ite
byle garip bir adamdm ben, asl meseleyi hatrlamaz ama
detaylar tek tek sayp dkerdim. Fil hafzasndan balk
hafzasna geite ara duraklar...
Evet yleydi, diye glmsedi. Arabann klimasn sonuna
kadar amtm ama o bile yetmiyordu ieriyi serinletmeye...
Duraksad. Uzun surat kukuyla gerildi.
Buraya gelmekle yanl bir i yapmadm deil mi? Elbette
yapmt, onun gibi katil zanllarnn deil evime gelmesi,
sokamdan gemesini bile istemezdim. Yok canm, ne saknca
olacak, diyerek o mehur sahtekr glmsememi takndm.
Buraya kadar zahmet etmene zldm.
Sanrm inanmad.
Aslnda sizi rahatsz etmeyi dnmyordum. Cesurca
bakyordu yzme. Telefon ettim, amadnz. Bunun zerine
Tahir Hocay aradm, gelmediinizi renince tedirgin oldu.
Senden rica ediyorum, ltfen Mtak bul diye srar etti. Hibir
kt niyeti olmayan, aksine iyilik yapt iin bu skntlara
katlanmak zorunda kalan biri gibi konuuyordu ki, ilk bakta
yleydi. Randevuya gitmeyen bendim, uyandrmak iin evime
kadar geldiinde kibar olmayan bir tavrla karlayan yine
bendim. Ama btn bunlar sadece grnteydi. Ona inanmam
iin hibir neden yoktu. nk karmdakiler son derece zeki ve
acmasz insanlard. evirdikleri bu korkun entrikann dilileri
arasnda kalmak istemiyorsam ben de en az onlar kadar akll
ve soukkanl olmalydm. Omuzumun zerinden babamn
fsldadn duydum:

Bir memlekette namuslu insanlar en az namussuzlar kadar

cesur olmadka o memleket iin kurtulu yoktur.
Tannm bir devlet bymzn bu veciz szlerinin
yanks silinmeden, etinin sorusu nlad kulaklarmda.
Sahi, Tahir Hocay korkutan nedir? Niye sizin iin bu kadar
kayglanyor?
Laf hi eip bkmeden, dorudan konuya girmiti. Sanrm
bir tr meydan okumayd bu. Dncelerimi toparlamama
frsat vermeden ikinci soruyu yetitirdi.
Btn bunlar Nzhet Hocanm ldrlmesiyle ilgili deil
mi?
Aslnda onu konuturmak iin iyi bir frsatt ama byle kapnn nnde olmazd. Tartmaya balarsak onu ieri almak
zorunda kalrdm. Kesinlikle bunu yapmay istemiyordum.
nk zavall Nzhet de onlar evine alm ve...
Emin deilim, dedim bam sallayarak. Bunlar yolda
konuuruz. erisini gsterdim. Kusura bakma etin, davet
ederdim ama, ieride hanm arkadam var... stelik etraf ok
dank...
Hayret, ne bir alnganlk gsterdi, ne de en kk bir srar
da bulundu. Tabii hocam, anlyorum. Ama benimle geleceksiniz deil mi?
Bir kez daha ikillendim, yanl m yapyordum, yoksa vaz m
geseydim? Hayr, olmazd, yakk almazd. Tahir Hakkyla
konumak isteyen bendim, stelik meselenin acil olduunu
sylemitim. Her ne kadar, bizim kurnaz profesr yine bir
numara evirerek, devreye bu gen irisini sokmusa da ben
szmden dnemezdim. Artk olmazd, sonuna kadar gitmek
zorundaydm. stelik hl etini konuturma ansm vard.
Geleceim ama... Elimle kirli sakalm svazladm. Bana
biraz vakit ver.
Anlayla bir adm geriledi.
Tamam hocam sorun deil, aada, arabada beklerim.
etin, kapmn nne kara bir bulut gibi ken varln
toplayp giderken ben de kapy kapattm. Hzla banyoya ynelecektim ki, durdum. Kapy bylece brakp gidemezdim,
maazallah bir omuzda arlard. Anahtar ard ardna iki kere
evirerek kilitledim, yetmedi zinciri de taktm. Paranoya m?
Hayr, temkinlilik... Artk banyoya gidebilirdim.

Belki de hayatmdaki en hzl tra bu sabah oldum. Annemin deyimiyle aklanm, paklanm, misler gibi olmu bir
halde yatak odama dnp gardropta sra sra tl mavi
gmleklerimden birini srtma geirerek, kravatm takyordum
ki, Silah almayacak msn? diye seslendi o habis adam.
Katillerin arasna byle eli bo mu gideceksin? Duymazdan
gelerek kravatm balamay srdrdm. Yaknda kafan kuma
gmmene gerek kalmayacak. Aynann kesinden usulca
ban uzatmt. Szlerinin etkisini artrmak iin tane tane
konuuyordu. nk btn bedenini topraa gmecekler.
Aldrmaz grnerek kravatmn dmyle ilgilenmeye
altm.
Karacaahmete... nce baban, sonra anneni gmdkleri
mezara... Onlardan geriye bir ey kalmamtr zaten... Babann
zerine anneni gmerken sa keye ydn bir avu kemii
hatrlasana...
Artk dayanamadm, yeter, kes artk diye bardm. Ne olursa
olsun o tabancay almayacam. Ben bilim adamym, canavar
deilim. Silah canilerin, katillerin iidir.
Aynann camn sarsan bir kahkaha att.
Rahmetli babana hakszlk ediyorsun... Ne yani baban katil
miydi?
arptma diye ktm, babam merakl olduu iin silah
tayordu, bir kere bile o tabancay insanlarn zerine dorultmad. Herkesin bir saplants olur, onunki de buydu ite.
Bizim ailemizden katil kmaz.
yle mi? Mstehzi bir glmsemeyle bakyordu, gzlerini
yzmden ayrmadan aynann iinden bana yaklat. ok iyi
tandm ela gzlerinin iindeki sar benekleri grebiliyordum.
Bundan emin miyiz? Hi kimseyi ldrmediniz mi? Eminim
tabii, ne babam, ne de ben birini ldrdk. Eer katil aryorsan
aadaki arabann iine bakmalsn...
Ben de onu diyorum ya... diye mrldand heyecanla. Eer
o irkinlik abidesi olan katilse tabancay alman ikimizin de
hayrna olur.
Yok, u ana kadar kimseyi ldrmediysem bile bu aynadaki
silah manyann yznden sonunda elimi kana bulayacaktm.
Yine kr ve sar oynamaya baladm; sanki o odada yokmu
gibi sakince pijamamn altn kartp, pantolonumu

bacaklarma geirdim. Ama ruhumdaki sapk duracak gibi

deildi.
Seni hi anlamyorum. O zibidiyi grnce korkudan dn
bokuna karyor, ama kendini korumak iin hibir nlem
almyorsun. u silah antana koymann, kapy iki kere
kilitleyip stne de zincir takmaktan ne fark var? Fermuarm
ektim, kemerimi baladm.
Ya arabaya bindiinde bayltc spreyle seni uyutursa ya da
bana bir eyle vurup... Gzn atnda ssz bir ormanda
elleri balanm olarak bulursan kendini. Tabii o zamana kadar
boazn kesmemise... enesini sa avucunun iine alarak,
dnceli bir tavr taknd. Geri baygnken ldrmesi de tercih
edilebilir bir ey. nk konuturmak isterse halin duman...
Syle bakalm Mtak Hoca, o Nzhet kars neler anlatt sna?
Peki sen duyduklarn bakalarna syledin mi? Konusana be
adam! Gerei anlatsan bile inanmayacaktr sana... Hadi
bakalm gelsin ikencelerin en korkuncu... Hayr, onu
dinlemiyordum, dinlemeyecektim. Gardrobun kapan atm,
grnts kayboldu. Ceketimi askdan aldm, kapa yeniden
kapatnca, Hem arabada tek bana olduunu nereden
biliyorsun? diyerek canm skmaya balad yeniden. Belki de
yannda biri var.
Yannda kimse yok, tek bamaym dedi ya... stemeden de
olsa azmdan dklmt szckler, bu frsat karmad.
O dn akamd... Bu sabah tekbamaym demedi. Pencereyi gsterdi. Eilip bir baksan uradan... Ne kaybedersin?
Aslnda bunu yapmaya hi niyetim yoktu ama ya haklysa? Bir
inat uruna yaamm tehlikeye atmaya deer miydi?
Baklarmn pencere kaydn grnce, Hadi, alt st iki
udim... Ban uzat da bir bak aaya... Belki de hayatn kurtulacak...
Tamam, tamam diyerek ceketimi hrsla giydikten sonra cama
yaklatm. Prl prl bir gne vard darda. Pencereyi anca,
eriyen karlardan szlen sularn kard rlty duydum.
etinin arabas binann nnde duruyordu. Mavi bir Golf. Ama
ierisini tam olarak seemiyordum, sanki src koltuunun
yannda biri oturuyor gibiydi. Yoksa etinin glgesi mi?
Anlamak iin bam uzattm, hayr gremiyor- dum. Yeniden
ieri dndm.
Yok, kimse yok ite...

Niye kendini kandryorsun? yice gremedin ki...

Daha ne yapaym, bak dedin baktm ite... Ama arabann
iinde kimseyi gremedim.
Tamam, tamam anlyorum... O zaman ii garantiye alalm,
hadi at u silah antana.
Baklarm dn gece olduu gibi yine tabancann bulunduu
alt ekmeceye kayd. Ahap kabzal, alt kurun alan 38
kalibrelik, Cold marka bir tabanca. Babamn iri avucunda
kaybolan bir silah. Patladnda top gibi ses kartyordu. Sanki
daha nce top patlattn da hayatnda... Bilmiyorum, haklsn
belki de abartyorum, nk babam beni at talimine
gtrdnde 14 yanda bile yoktum...
Yalan syleme tam tamna 15 yandaydm Doum gnnn ertesinde gitmitiniz ata... Erkek olmann erefine bir
dl vermek istiyordu adamcaz sana. Ama erkeklik nerede,
sen nerede...
Hop, hop doru konu...
Doru konuuyorum zaten... Fatih on iki yandayken,
Varna Savanda Hal ordularnn karsnda kl sallamak
iin yanp tutuuyordu. Sen bir tabancay tamaya bile korkuyorsun.
Bir kere o zamanlar henz Fatih deil, sadece Mehmedti.
kincisi kendisi savamayacakt, vezirleri, kumandanlar, bahadrlar vard.
Ama sava kaybetseydi, kimse vezirleri, kumandanlar
sulamayacakt, malup olan kendisi olacakt. Hayr, nemli
olan yrek. Sende hi bulunmayan, Fatihte ise mangal kadar
olan yrek... Adam sadece on iki yanda olmasna ramen
yaklaan tehlikeyi gryor, dman ordularna kafa tutuyordu.
Sen olsan annenin eteinin altna saklanrdn...
Bouna urama, beni kkrtamazsm... O silah almayacam. Beni katil yapamayacaksn. nk ekmecede bir tabanca varsa mutlaka patlar. Sahi kim sylemiti bunu? Yine bir
Rus yazar... Dostoyevski...
Hayr, geri zekl, Dostoyevski deil ehov. Cmle de
ekmecede bir tabanca varsa deil, Duvarda asl bir tfek
varsa patlar, eklindedir. Ne nemi var? Kim sylerse sylesin!
nemli olan silahn patlamas deil, yere kimin dt. Eer
yere den sen olmak istemiyorsan, al artk u siktiimin
tabancasn ekmeceden...

Bunlar, gnde n dveceksin hocam

Arka koltua oturmam adamakll tedirgin etmiti etini.

Habire dikiz aynasndan bakp duruyordu. Gzlerinde karanlk
sorular... Oysa apartmandan ktm grnce byk bir
nezaketle arabay bana yaklatrm, gireceimden eminmi gibi
yanndaki kapy amt. Halbuki ben o srada, baka biri var
m diye aracn iini kontrol etmekle meguldm. Hayr, bizim
manyak yanlmt, arabada etinden baka kimse yoktu. Yine
de temkinli olmakta yarar vard. antam iyice arlatran
38lik tabancama ramen, bu iri yar gencin yanna oturmak
pek akllca olmayacakt. Bayltc spreyi yzne skt gibi...
yle olmasa bile sevmediim biriyle yan yana oturmak pek de
isteyeceim bir durum deildi. O yzden, ak kapya doru
hafife eilmi, ieri girmemi bekleyen etine, Kusura bakma,
ne oturamyorum... Yolu yakndan grmek beni tedirgin
ediyor, diyerek arkaya ynelmitim.
Bozulsa bile bu oldubittiye ses karamayan katil zanls,
sabrla arka koltua yerlememi beklemi, ancak arac hareket
ettirdikten sonra sormutu.
Her zaman m yleydi, yoksa bugnlerde mi byle?
Merak m ediyordu, yoksa kendisinden kukulanp kukulanmadm anlamaya m alyordu?
Aslnda ocukluumdan beri korkarm. Ama yalandka
daha da artt. Sinir sistemi zayflyor tabii... Ee aka deil, ya
altm geti. Her gn bir maraz kyor ite...

inand m bilmiyorum ama rahatlam grnd.

Daha durun hocam, Tahir Hakkmn yannda siz ok
gensiniz... Adam seksenini at, ama hl ak gibi. Her gn
etkinlikten etkinlie koturuyor.
Her ne kadar elim antamn aznda, bir saldr annda baba
yadigr tabancaya uzanacakm gibi duruyorsa da bu gergin
halimi fark ettirmemeliydim. Kk bir kahkaha koy- verdim.
Galiba ar kamt, bir suskunluk oldu, can skc havay
uzatmamak iin hemen girdim lafa.
Onlar eski toprak... Gleri, takatleri hi tkenmiyor... Sanki
bakalarnn enerjileriyle besleniyorlar.
Dikiz aynasndaki gzler yzmde sabittendi. Ne demek
istiyordum imdi? Derhal dzelttim.
Evet, bakalarnn enerjileri onlara g veriyor. zellikle de
sizin gibi genlerin... Sizin ilginiz, meraknz, heyecannz onlara
geiyor. yle deil mi? Konferanslar, syleiler, geziler, Tahir
Hocay adeta arj ediyor. Gya emekli oldu, ama almay
hibir zaman brakmayacak.
Glmseyerek, baklarn eriyen kar sularnn slatt yola
evirdi. Elbette btn bu lakrdlar, eskilerin deyimiyle perev
ekmekti, merkezinde Nzhetin bulunduu zihin msabakamz
birazdan balayacakt. lk admn ondan gelmesini umarak, bana
Akn sormasn bekledim ama etin hi oral deildi.
kinci kprden gitmemiz lazm, diyerek bozdu sessizlii.
Umarm ok kalabalk deildir. Araba caddeye karken
skntyla ekledi. Daha imdiden geciktik. Saat sekize geliyor.
Geri Tahir Hocay arayp gecikeceimizi bildirdim ama...
Aslnda hibir serzeni yoktu sesinde, ama dnyauaki btn
sularn sorumlusu olarak hemen stme alndm.
Kusura bakma etin... Akam Reat Ekrem Kounun Fatih
kitabn okuyordum. Geziye hazrlk olsun diye... Fena sard.
Vaktin nasl getiini unutmuum.
Hanm arkadanzla birlikte mi okuyordunuz?
Bir an sylediim yalan unuttum.
Hanm arkadam?
Dediniz ya hocam, misafirim var diye...
Evet, imdi kinayeli konuuyordu ite. Galiba bu ocuun
zeksn kmsemekle yanl yapyordum, bu arabada bir aptal
varsa o da bendim. Hadi boboaz Mtak, cevap ver bakalm
imdi.

Ha Feriha... Feriha da kimdi yahu? Hayatmn hibir

dneminde bu isimde bir hanmla tanmamtm. Her neyse,
yalana baladn ite. Ha Feriha ha baka biri ne fark eder.
Bizim Feriha tarihten pek holanmaz. Onun ilgisi ieklere...
Evet, hi bilmediimiz bitkiler... Geenlerde bir dergide
okuduum makaledeki iein ad aklma geldi. Mesela
Lathyrus Karsianus iei, dnyada sadece Karsta yetiiyormu. Bizim umurumuzda bile olmaz ama Feriha bir iek de
olsa, ot da olsa her canlnn nemli olduunu dnyor. ster
insan olsun, ister iek hibir canlnn, baka bir canly
ldrmeye hakk yok diyor.
Sessizce gld.
Tarihten holanmamas normal o zaman... Brakn otu, brt
bcei yok etmesini, insann birbirini boazlamad bir tarih yok
ki...
Sohbet istediim yere geliyordu...
Hele ortalkta bir de taht kavgas varsa... diye ta gediine
koydum.
Taht szcn duyar duymaz, sanki hevesi kam gibi
aniden susuverdi. Ama onu kendi haline brakacak deildim.
Sahi Nzhet ne diyordu bu konuda?
Cevap yerine ac bir fren sesi geldi, hzla ileri savruldum.
Elimi kar koymasam, suratm n koltuun srtna yapacakt.
Yuh! diye bard etin hemen nmzde duran lenduha
gibi bir kamyona... Omuzlarnn kasldn, siyah salarnn,
tehlike annda kendini korumaya alan bir kirpi gibi dikildiini
grdm. Eolu eee bak, sinyal bile vermedi, tnip unun
azn burnunu...
Evet, ite bizim gen tarihinin gerek yz ortaya kyordu.
Sabahtan beri kibar grnmeye alan, o efendi ocuk gitmi,
yerine gz dnm bir saldrgan gelmiti. Ya da kendi doal
hali kyordu ortaya.
Bo ver etin, diyerek teskin etmeye altm. Hangi biriyle
uraacaksn... Caddeler byle ofrlerle dolu...
Hayr, sakinlemedi, hatta iyice celallendi.
Grdnz deil mi hocam? Nasl da zart diye durdu pezevenk nmde. Biraz ge kalsam, altna girecektik.
Beklediimden daha sert tepki veriyordu, enikonu asabi
biriymi bu etin.

Aldrma, kr kaza bela olmad ite... Hadi, skma cann... Bas

gidelim.
Olan bitenden haberi bile olmayan kamyon ofr aracn hareket
ettirdi, biz de pei sra kmldadk ama etinin fkesi gemedi. Be
on metre sonra yol uygun hale gelince kamyonu sollad, geerken de
kfreder gibi sonuna kadar bast kornaya...
imdi anlamtr hayvan...
Sanrm anlamt hayvan, nk o da dibine kadar bast kornaya...
Bizim gen bilim adam, bir ay gibi homurdand. Ulan, imdi senin
anan...
Eyvah, arabay durduracakt.
Yapma etin! diye omuzuna dokundum. Kavga m edeceiz
adamla... Ayp yahu!
Yan aynadan bir bak att kamyonun ofrne; nefret dolu, kin
dolu bir bak... O anda anladm: son derece ciddiydi; eer brakrsam
gerekten de aratan inecek, adama sille tokat girecekti.
Hadi etin hadi, ge kaldk zaten...
Kzgnlkla derin derin soludu.
Siz olmasaydnz, gsterirdim ben ona.
Belki de ben olmasaydm bu kadar gerilmeyecekti. Buluma yerine
gelmeyiim, onu evime sokmaym, dahas Nz- het hakknda
sorduum soru, akln bandan alm, bana sesini karamad iin
de kamyon srcsne patlamt.
Bunlarn insanlkla hi alakas yok hocam... Aralar byk ya,
kimseyi umursamyorlar. Krmz kta geerler, yanl sollama
yaparlar, kamyonlarn zerimize srerler. Alak bunlar ya...
Ne kadar da kolay kaybediyordu kendini bu olan. Peki byle
sinirleri zayf biri, soukkanllkla bir cinayet ileyebilir miydi?
nceden dnerek, tasarlayarak... Belki o tasarla- mamtr, sadece
darbeyi vurmutur. Hem Nzhetin planlanm bir cinayete kurban
gittiinden de emin deiliz ki. Belki de cinayetle sonulanacak olaylar
silsilesi kendiliinden gelimitir. etin, Nzhete de byle kzdysa...
Yanlarnda da kimse yoksa... O anda sehpann zerinde mektup
aaca duruyorsa... Niye olmasn? Tahir Hakkya da sevgili rencisini korumak grevi dmtr. yi de etinin o evde ii ne? Belki
o da yemee davetliydi. Nzhet holanmad bir aratrma grevlisini
evine davet edecek. Holanmadn

OAQ

bilmiyoruz ki, sadece tartmlar. Her neyse ite, pek tanmad

birini davet etmek yerine kendi asistann armaz myd? Belki de
armtr... Belki de o yzden Akn... Sahi Akn hakknda tek bir
soru bile sormad. Yoksa Tahir Hoca, eski asistanmn
yaralandndan bahsetmedi mi ona? Zaten bildii bir konudan niye
bahsetsin...
Bunlar gnde n dveceksin hocam... te yine balamt
sylenmeye. Levyeyi ekip, kemiklerini teker teker kracaksn...
Bunlar ancak dayaktan anlar...
Dillerini keseceksin demeyi unutmutu, sonra ylece yatak
odasnda brakacaksn, kan kaybndan gebersin ibne... Evet, hi kuku
yok, bu etin rahatlkla birini ldrebilirdi. Yanma da Erolla o sinsi
kz alnca... Akldaneleri de bizim Tahir Hakk olunca...
Bir keresinde yine byle oldu. Yok, bir trl sakinleemeyecekti bu boku cinli. Yanmda Tahir Hoca da var. Barbaros
Bulvarnda... Sar bir minibs yandan krd stme... Evet, u
dolmulardan biri... Eer direksiyonu evirmemi olsam, maazallah,
Tahir Hocann olduu kapya bindirecek. Ya dnn hocam,
Trkiyenin yetitirdii en deerli bilim adam, bir hayvann
yznden lp gidecek... Yok, bu itlere acmayacaksn. Yasadan
anlamayan adamlar yasaya havale edemezsin...
Tabii tarihten anlamayan kadnlar da tarihe havale etmeyeceksin,
mektup aacan sapladn gibi boynuna... Kafasndaki sapk
dncelerle birlikte...
eytan diyor ki, u pompal tfekler var ya... Ama yle ult fiek
alanlardan... Koy onlardan bir tane arabaya... Byle- leri kt m
karna, hi dnmeden bas tetie...
rkildim. Beni anlatyordu. etinin sylediini zaten yapmtm.
Pompal tfek deil elbette, tabancayla, fiek deil mermi ama
syledii gibi alt tane alyor. Arabasnda pompa- 11 tfek tayan
tarihi aratrma grevlisi deil, antasnda tabanca tayan tarih
profesr... Biz tarihilerin iinde mi vard iddet? Yok canm,
kendimi savunmak iin almtm tabancay yanma... Bu deli ise yolda
cann skanlar katletmek iin istiyordu pompal tfei... fkesini
dindirmek iin bakalarnn kann aktmak istiyordu.
Hi sormayacaksn hocam... Gzlerinin yama bakmayacaksn...
nk zoru grd m yalan syler bunlar, yaltaklanr, elini ayan
pmeye alr.

Artk can skc olmaya balamt. Baktm susmayacak, baktm iin

ucunu alp gidecek.
Biraz abartmyor musun? diye sylendim. Alt st bir kaza
etincim. stelik arpmadk bile... Belki kamyonun nndeki baka bir
ara hata yapt. Ne bileyim belki o yzden durdu.
nnde kimse yoktu, diyecek oldu ama sesi bir perde dmt.
Grdm, n bombotu.
Sesini ksnca ben daha bir gvenle srdrdm szlerimi.
Neyse ite, bu kadar fkelenmek iyi deil... Hem kavga etsen ne
olacak? Ders alacaklar m dersin? stelik biz bilim adamyz, yakr m
sokak ortasnda sille tokat... Biri grecek olsa ne der?
tiraz etmedi. Demek ki sertlikten anlyordu bu hapishane kakn.
Yakmaz etincim... Hem Allah gstermesin, ya kavga ettiin
adamn zerinde silah filan varsa...
Kmser bir tavrla elini sallad.
Nerede onlarda o yrek... Polisten korkar, silah filan tayamaz bu
yavaklar...
Polis... Srtma buz gibi bir rperti yayld. Atlattmz tehlikeyi imdi
fark ediyordum. Ya bu salak, gerekten de ofre saldrsayd, ardndan
polis gelip bizi yaka paa karakola g- trseydi. Aramada, bizim tabanca
ksayd... Su stne su...
Eski sevgilisini baklayarak ldren Mtak Serhazin, tarihi
meslektalar arasnda bir katliam dzenlemek zereyken silahyla birlikte
ele geirildi.
Elimde babamn tabancasyla gazetelerin ilk sayfasnda James Bond
gibi boy gsteren fotorafm grr gibi oldum. Allah belam versin! Sanki
niye almtm ki bu silah yanma? Uymaca akll Mtak! Niye inanmtm
ki aynadaki o manyan szlerine? Hayr, bir de kullanmay bilsem u mereti... Benden sana nasihat olum, demiti sevgili annecim. Sakn bu
silaha dokunma, kendini vurursun maazallah. En iyisi verelim birine
gitsin... Evet, en iyisi oydu. Ama her zamanki gibi salaklma gelmi
kimseye vermemitim ite... Bir frsat bulup bir yerlere atsam... Dur, dur
panikleme hemen... Hem baba yadigr atlr m yle p gibi?
Belki ar tepki verdiimi dnyorsunuz. diyen e- tinin sesi
bld dncelerimi. Haklsnz da, insanda akl

fikir brakmyor ki bu davarlar... Hatasn anlam myd ne? Kusura

bakmayn yani, sizin yannzda olsun istemezdim. Uzanp yine omuzuna
dokundum ama daha yumuak, duha dosta...
nemli deil, ben senin iin korktum. Belaya bulatna demez.
Biliyorum hocam, biliyorum, sa olun... lk kez samimi bir hava
olumutu aramzda. Belki artk Akn sorard. Hayr, yine o skntl
sessizlik. Fenerbahe kprl kavana girerken artk dayanamayp
sordum. Sahi demin ne konuuyorduk biz etin?
Uykudan uyanr gibi irkildi.
Hm...
Gerekten de unutmu muydu bu kadar nemli bir meseleyi, yoksa
numara m yapyordu?
u kamyon nmze kmadan nce, diye hatrlatmaya ltm
ama nafile, bo gzlerle bakmay srdrd dikiz aynasndan.
Tahir Hocay m konuuyorduk?
Ya gerekten de balk hafzalyd bu olan ya da benden daha iyi
oynuyordu roln...
Yok, yok Tahir Hakk deil... Sanki imdi hatrlam gibi heyecanla
akladm. Hah tamam tamam, Nzheti konuuyorduk. Hani aranzda
bir tartma kmt ya... Sahi neler mlatmt Nzhet?
Suratnn asldn grdm, eyvah geitirecekti galiba. I layr,
yanlmtm.
Aslnda tartmay Tahir Hoca balatmt, dedi direksiyonu tutan
ellerini ap kapayarak. Oryantalist bak eletirim szler etti. sim
vermeden Nzhet Hoca gibilerini suluyordu ki, bence yerden ge kadar
haklyd.
Yapmack bir hayret ifadesi yerletirdim yzme. Halbuki
Tahir Hakk ok severdi onu...
Severdi de, Nzhet Hanm abuk sabuk konuuyordu ho- cum.
Yannda da u ecinsel asistan...
Akn m?
Evet, ite o... Amerikadan burs alacakm ya, ne sylerse onaylyor.
Nzhet Hanm da abarttka abartyor. Yok efendim Trkiyedeki tarihiler
aymazm, yok efendim sadece vesika toplayarak tarih yazlmazm, yok
efendim biz gereklerin zerini rtmeye alrmz.

Biliyordum, kaba bir slubu vard, beni de terk eden sevgilimin. Ukala, insanlara tepeden bakan...
ada tarihileri mi suluyordu?
Vites deitirirken cevaplad.
Sadece bizleri deil hocam, Tursun Beyden Neriye,
Bitlisden Kemal Paazadeye kadar kim varsa hepsini. Gya
alay resmi tarihiymi... Yaadklar dnemin hkmdarlarna
dair olumsuz ya da eletirel tek bir satr bulamazmz yazdklarnda. Ama bizler de yanl yapyormuuz. Osmanly
savunmak adna hakikatlere ihanet ediyormuuz. Evet, evet
aynen yle syledi. Hakikatlere ihanet ediyormuuz. nk
kendimize otosansr uyguluyormuuz.
Nzhetin zellikle Chicagoya gittikten sonra tarihe baknn
deitiini biliyordum. Neredeyse yazd her makalede bu yeni
bak
asnn
izlerini
bulabilirdiniz.
lkemizdeki
meslektalarnn ounun romantik tarih yazcs olduuna
inanyor, paralanan Osmanl mparatorluunun yaratt
byk ykmn, Trk tarihilerde gemilerini koruma gibi bir
refleks yarattn vurguluyordu. Nzhete gre bu tarihiler ya
sadece belge ve bilgi toplamakla yetinerek yoruma girmekten
kamyor ya da gemite yaanan hakikati anlatmak yerine
ulusal karlar savunacak kurgusal bir tarih yazyorlard. Ona
gre bir tarihi ister Amerikal, ister Fransz, ister inli, ister
Japon ya da Trk olsun kendi ulusal ve dinsel nyarglarndan
kurtularak objektif bir bak asn benim- seyebilmeliydi. Ama
mesele, artk Nzhetin tarihe bak as olmaktan km,
onun lmne yol aan bir cinayet nedenine dnmt.
Peki u ldrme hakk meselesine nereden geldiniz? diye
sorarak ben de cinayet konusuna yaklamay denedim.
Oturduu koltukta tedirginlikle kprdand.
Hangi ldrme hakk?
Sanrm konumay nereye ekmek istediimi anlamt.
Padiahn ldrme hakk... diye akladm. Taht iin
rakiplerini yok etme konusu... Emin olamam gibi duraksadm. Dn Tahir Hakk bahsetti ya... ldrme hakk zerine
tartmsnz. Derinden bir i geirdim. Allah rahmet eylesin
Nzhetin bu konuda da enteresan fikirleri vard. Fatih
hakknda diyorum... Dikiz aynasndan kaamak baklar
atarak, ne yapmak istediimi anlamaya abalyordu hl. Size
de tuhaf eyler anlatt m?

Ne gibi tuhaf eyler?

Sesi buz gibi souktu. Artk uyanmt, artk daha temkinli
olacakt. Sanrm bu arabaya binmemdeki gizli amaca ulaamayacaktm. nk Tahir Hakk, onu gzelce uyarmt. ok
stelememekte yarar vard ama geri de dnemezdim.
Ne bileyim mesela baba katillii...
Kimin baba katillii?
Ayn souk, ayn uzak, ayn kukucu ses...
Kimin olacak Fatihin baba katillii... Dn odamda konumutuk ya... Hatta Tahir Hoca, Nzhetle tartmann bu
yzden olduunu sylemiti.
Evet, II. Muradm ldrlm olabilecei tezi...
arptyordu, bu tezden ilk kez ben bahsetmitim. Demek ki,
hafzas da o kadar gl deildi. Ama yalann srdrme
konusunda kararl grnyordu.
Nzhet Hanm birok konuda suluyordu Fatihi. Roma
mparatorluunda olduu gibi OsmanlIda da taht adaylar
tranda seim yapmak yerine ldrme geleneinin yaygn
olduunu anlatyordu. Buna rnek olarak da Fatih Sultan
Mehmedin karde katli fermann gsteriyordu...
Galiba artk yalan sylemiyordu. Nzhet bu gr savunabilirdi.
Tahir Hakk bu gre kar kt. Nizam- lem iin, huzuru
bozan kiilerin katledilmesinin doru olduunu syledi. Ama
kadn yle bir arptyordu ki grlerimizi ben ldrdm,
barp ardm. Karde Katli Fermannm gerekli olduunu
savundum. Bir anlna dnp bana bakt. Siz de
almanzda... Karde Katli Fermam zerine verdiiniz tezde
diyorum... Aa yukar ayn grleri dile getirmitiniz... yle
mi yapmtm. Hatrlamaya altm: II. Mehmedin ikinci
clusunda tek kardei, sekiz aylk Ahmedi siyaseten
halletirmesinin nedeni, karsnda hl ejderha gibi dikilen
andarl Halilin bulunmasdr ki taht savann henz sona
ermi olmadn bilen gen padiahn baka da aresi yoklu.
Evet, aynen bunlar yazmtm. Her zaman ekingen biri
olduumdan, konuurken de, yazarken de hem say hem
Musay ve elbette sevgili peygamberimiz Muhammedi ve de
hepsinden nemlisi onlara inananlar ve de soylu gemiine dil
uzatldnda dnyay atee vermekten ekinmeyen ulusal
gururuna dkn insanlarmz gcendirmemek iin

laf eveleyip gevelediimden grlerim her tarafa ekilebilirdi.

Yani etinin karde katli tezim hakknda syledikleri hi de
geree uzak deildi. O yzden sesimi karmadm.
Ama daha ilginci etinin rahatlam olmasyd. Birka dakika
nce skntyla kvrlrken ne olmutu da birdenbire huzura
kavumutu bu ocuk? Dn de ayn olayla karlamtm
aslnda. Bu kirpi sal olan, Tahir Hakk ve Erolla birlikte
odama geldiklerinde, de son derece gergindi. Nzhetin
projesini merak ediyorlard, daha dorusu o konuda benim neler
bildiimi... Hatta Tahir Hakk aktan, onun ne yapmak
istediini sormutu. Ben aptal da iplerin elimde olduunu
sanarak, II. Muradm olu tarafndan ldrlmesini aratryor
galiba demitim. te o andan itibaren tedirginlikleri kaybolmu,
tpk u etin gibi birden huzurla aydmla- nvermiti yzleri.
Galiba Nzhetin projesinin gerekten de baba katilliiyle bir
ilgisi yoktu. Yanlm mydm? Freudun Baba Katillii makalesi,
bulduum ktta yazan, Patricide, Filicide, Fratricide szckleri,
Babingerin kitabnda II. Muradla ilgili blmlere ayra
konulmu olmasnn hibir anlam yok muydu? Hayr, bu
sonuncuyu ben grmemitim Bakomiser Nevzat anlatmt.
Adamn yalan syleyecek hali yoktu ya! Yalan sylemez ama o da
benim gibi paranoyaya kaplm olabilirdi.
Baklarm, beni oyalamak iin hl anlatmay srdren
etine kayd. Peki bu sahtekr aratrma grevlisinin deien
tepkilerine ne demeli? Hadi bu olan, gereksiz heyecanlara
kaplyor diyelim, Tahir Hakknm davranlarndaki tutarszlklar nasl aklayacaktk? Hayr, Fatih ve baba katillii
olmasa bile Nzhetin kesinlikle bunlar rahatsz eden bir projesi
vard. Muhtemelen de o sebepten ldrld. yi de neydi o proje?
u asabi olann bildii, benim bilmediim ey neydi?
Muhtemelen, bu cinayetin ve Akmm yaralanmasnn nedeni ite
o bilmediim konuydu. Hayr, Sezgin katil filan deildi.
Bakomiser Nevzat yaknda anlayacakt bunu. Ama az sonra
karlaacam hepimizin hocas asla gerei sylemeyecekti
bana. Olayn tek iyi taraf, gerei bilmediimi onlarn
bilmesiydi...

Padiahlk onun hamurunda vard g

Uyuuk k gneinin turkuaza dntrd denizin

kysnda, heybetle dikilen Rumeli Hisarnm nne geldiimizde,
saat dokuzu oktan gemiti. Tahmin ettiimiz gibi vaktinde
yetiememitik. Kim bilir ne kadar kzmtr Tahir Hakk? insan
randevusu iin yola bir gn ncesinden kmal. Bulumalarna
ge kaldn hi hatrlamyorum. Bir zamanlar boazn menevili
sularnn hisar duvaryla pt, imdi ise doldurulmu
denizin zerinde ylan gibi kvrlan asfalt yolun kenarnda indirdi
beni etin.
Tahir Hocaya selam syleyin, zamanm olsayd ben de
gelirdim ama dersim var.
Teekkr ederek yolladm, ksa seyahatimiz boyunca azndan ie yarar tek kelime bile alamadm, fkesi burnunda
aratrma grevlisini. Bunu, benim beceriksizliim ya da onun
ketumluuyla aklayabilirdim, asl tuhaf olan etinin bana
Akn hakknda hibir soru sormamasyd. Eski asistanmn
akbetini renmek iin azm yoklamas gerekmez miydi?
Brakn onun durumunu merak etmeyi, dairemin kapsnda dile
getirdii, benim de yolda konuuruz dediim, Btn bunlar
Nzhet Hocanm ldrlmesiyle ilgili, deil mi? sorusunun
cevabn bile renmek istemedi. Unutmu muydu? Olur mu
yle ey? Onu hapse yollayacak adam konuturma frsat
ayana gelmiken bunu teper mi? Teper tabii, ama katil
deilse... etin bu cinayete bulamam ola-

bilir mi? Aslnda elimde somut tek bir delil bile yok. Yoksa
Nzheti, mirasn tmne konmak isteyen Sezgin mi ldrd?
Bu kadar basit mi? Neden olmasn? stelik Bakomiser
Nevzattan da ses kmyor. Belki de Sezgin suunu itiraf etmitir. Gzel de Akna kim saldrd o zaman? Tahir Hocanm
iddia ettii gibi ilikiye girdii birileri mi? Neden olmasn? Bu
lkede ahval-i adiyeden olaylardr bunlar. Fakat ya yanlyorsam, ya Tahir Hakk ve mezlerinin vermek istedikleri imaj
buysa? yi de ne kadar gizleyebilirler ki bunu, Akm kendine
geldiinde bir bir anlatacak olan biteni... Tabii kendine
gelebilirse... Birden olduum yerde durdum. Ne yapmtm ben!
Aklmdan bin trl sama sapan ihtimal geerken asl yapmam
gerekeni unutmu, almam gereken tedbiri almamtm. Akndan
sz ediyorum. Tahir Hakkya onun iyi olduunu syleyerek,
ellerimle tehlikeye atmtm ocuu. Cep telefonumu kartp
Aknm numarasn tuladm... Bolukta ard ardna nlayan
ziller... Eyvah, ocuk gitti diye dnrken, uykulu bir ses,
Alo, diye at telefonu... Alo... Buyrun Akn otakanm
telefonu...
Bizim vefal i mimar... Alo Teoman Bey, gnaydn... Ben
Mtak...
Ahh Mtak Hocam siz misiniz? Gnaydn...
Kusura bakmayn, uyandrdm galiba...
Yok canm ne uykusu? Daha sabahn krnde damlad
hemireler odaya... Ardndan da doktorlar...
Telala sordum.
Akm iyi mi yani?
Gece ok ars vard... Yatakta kvranp durdu... Doktorlar
ar kesici verdiler. imdi daha iyi... Toparlanmas zaman alr
diyorlar. Ksa bir sessizlik oldu... ey... Bir ara gelseniz de ben
eve gidip
stm deitirsem... Arkadalardan birini
arabilirdim ama olay duyulsun istemiyorum.
Haklyd, bu meselenin yaylmamasmda fayda vard.
leden sonra gelsem olur mu?
Olur, olur idare ederim...
Telefonu kapattktan sonra kendi kendime sylenmeden
edemedim.
Akn iyiymi ite, kimse de ona saldrmam. Vehme mi
kaplyordum acaba? Tahir Hakk ve rekasnn gerekten

de bu ile hibir ilgisi yok muydu? imde gizli bir sevin kprdand. Umarm yoktur. Umarm hepsi bir yanl anlamadr.
Rahatlamaya baladm hissettim. yi de Tahir Hakk ve onun
rencileri deilse, katil kim? Kim olacak, Sezgin tabii. Ama
hisarn kapsndan geerken, iimde uyanan sevin parlad gibi
aniden snverdi. Denizden esen rzgrn srkledii souk bir
ses, Ya deilse? diye mrldand. Ya Nzheti yeeni
ldrmediyse? Tahir Hakk da masum ktna gre...
phelerin zerinde topland tek zanl sen kaldn. pheler
niye benim zerimde toplamyormu canm? Polisin elinde ne
tank var, ne de bir kant... Hem Sezgini hl brakmadklarna
gre...
Beyefendi, beyefendi...
Denizden esen rzgrn getirdii o ses, artk mrlt olmaktan
km, dpedz baryordu arkamdan. Sanki o uursuz sesin
sahibini grebilirmiim gibi dndm. Kimsecikler yok- lu...
Beyefendi, bir dakika...
Kimdi bu yahu? Az nce getiim kapnn nnde, boyu bir
buuk metreden daha uzun olmayan, kahverengi kaban- nn
iinde kaybolmu esmer bir adam grdm.
Bilet almadnz, diye azarlad. Bilet almanz lazm...
Hakl olarak Hisara girmem iin yapmam gerekeni sylyordu adamcaz.
Kusura bakmayn, geziye ge kalmtm da...
Ask surat gevedi.
Tahir Hocanm ekibinden misiniz?
Tahir Hakky da tanmayan yoktu. Sahada alacaksn
Mtakm, sadece arivlerin karanlk koridorlarnda dolaarak
tarihi
olunmaz.
Gemite
yaananlar
muhayyilende
canlandrmadka, olan biteni anlayamazsn. Son yirmi bir
yldr, ne mzelerin yollarn arnladmdan, ne de saray saray,
kale kale dolatmdan, oradaki memurlardan da, grevlilerden
de hi tandm yoktu. Bu gidile de hi olmayacakt, adam sen
de, kimin umurunda...
Ksa boylu, esmer adama giri cretini dedikten sonra
girdim ieri.
Ta merdivenlerin daha ilk basamanda Tahir Hocanm sesi
alnd kulama... nce neden bahsettiini anlayamadm ama
birka adm sonra szler netlie kavutu.

Tarihte hibir olay nedensiz deildir. Elbette bu hisar da

nedensiz yere yaplmad. Kulle-i Cedide, Yenice Hisar, Boazkesen ve nihayet Rumeli Hisar olarak adlandrlan bu muhteem
kale byk bir hazrln ilk admyd.
Ben basamak kncaya kadar sustu. Dinleyiciler, szlerinin arln hissetsin istiyordu. Yeteri kadar bekledikten sonra
balad sze.
Byk bir hazrlk... Neydi bu byk hazrlk?
Henz gremediim kalabalktan kakafonik bir ses ykseldi.
Fethin... stanbulun fethinin...
stanbulun deil, Konstantinopolisin... diye dzeltti yal
profesr neeli bir sesle. Anlalan ge kalm olmam keyfini
karmamt. Bu iyi haberdi ite. Tahir Hakk, alayc bir slupla
konumasn srdrrken ben de merdivenleri daha hzl
trmanmaya baladm.
Ya da OsmanlIlarn lisanmca sylersek Kostantiniyyenin
fethi... ehrin stanbul olmasna daha ok var. Daha ehir fethedilmedi bile... Daha hisar yeni yaptryoruz.
Neeli glmeler nlad burlar hl karlarla kapl surlarn
evreledii bolukta. Ama nce Kostantiniyyenin fethi nereden
kt, onu konualm biraz...
Yeniden sustu, ite o anda grdm hocay. Hisarn neredeyse
tam ortas saylabilecek, yazlar konser verilen dairem- si
aklkta ayakta duruyordu. Srtnda siyah, kaln paltosu vard,
boynunda siyah atks, banda ayn renk kae kumatan
kasketi... OsmanlIlardan bahsetmesine ramen senatoda
konuan Romal bir konsle benziyordu. Niye byle dndm bilmiyorum, belki rahat tavrlarndan, belki hitabet
gcnden... Katlanlarn ounun kadnlardan olutuu otuzkrk kiilik grup, konser izleyicilerinin oturmas iin yaplm
beton basamaklarn zerinde dikiliyorlard; nk yerler slakt.
Baz basamaklarn zerinde kirli kar kalntlar gze arpyordu.
Gne, andarl Halilin yaptrd burcun tepesine ulam
olmasna ramen hava hl souktu. Paltolarna, mantolarna
sk sk sarlm olan katlmclarn ou siyah gzlklerin ardna
saklamlard gzlerini. Ama o karanlk camlar bile geziye
katlmaktan duyduklar memnuniyeti gizleyemiyordu. Srtn,
andarl Halilin kulesine verdii iin Tahir Hoca henz gne
gzlne ihtiya duymuyordu.

Dnk konferansa katlanlar var m aranzda? Kalabaln

yarsndan fazlas elini kaldrd, tabii ben de... Anlamak iin
gzleriyle kafilesini tarayan Tahir Hakknn akr gzleri bana
gelince durdu. Bir an bombo, manaszca szd beni, sonra
demek terif edebildiniz beyefendi derce- sine ar ar ban
sallad.
ki ak ay, bir peynirli omlet, zeytin, bir para yasz
beyazpeynir, iki dilim tahll ekmek ve artk ok da kalmayan
mrmn en kymetli bir saatlik zaman... Evet Mtak, bana
bunlar borlusun...
Muhtemelen suratm kpkrmz olmutu, muhtemelen
kalabalktakiler ilgiyle bana bakyorlard. Yer yarlsa da iine
girsem durumu... iinde babamn tabancasn tadm antama
iki elimle smsk sarlp, aptal aptal srttm. Elbette Tahir Hakk
ii burada brakmayacakt.
Mtak ok deerli bir tarihidir, diyerek, beni izleyenlere
dnd. Bir zamanlar rencimdi, son derece baarl bir
renci...
Niye vmeye balamt ki beni imdi. Sezarm katledilmesinin
ardndan yapt konumasna, Ben buraya Sezar vmeye
deil, gmmeye geldim, diye balayarak sonra byk bir dil
ustalyla l hkmdar gklere kartp, katillerini rezil rsva
ederek, halk ayaklandran Marcus Antoniusu hatrladm. Yoksa
Tahir Hakk tam tersini yapp, beni ven szlerle balayp sonra
rezil rsva m edecekti? Evet, Mtak baarl bir rencimdi,
ama sonra saptt; ak, tarih merakn yendi, bir kadn bunun
akln eldi diyecekti, fakat yapmad. Sonra profesrle
ykseldi, diye beni vmeye devam etti. imdi ise en yakn
dostum oldu. Ancak son zamanlarda kt bir huy edindi,
randevularna ge kalyor. Sabahleyin, bu ihtiyar adam tam bir
saat bekletti.
ok zr dilerim hocam, diye mrldandm. Ne syleseniz
haklsnz.
Ben sylemeyeceim, dedi, sahte bir uzlamazlkla ban
geri atarak. Siz syleyeceksiniz Mtak Bey.., Evet, anlatn
bakalm konuklarmza, bu fetih meselesi nereden kt?
Tereddt ettiimi grnce, alayc nezaketine bo verdi, eliyle
kabaca ard. Hadi, hadi, dikilme orada, yanma gel, insanlar
seni daha iyi grsn. Burann akustii de ahane...

Hocam, siz varken...

Hi kvrmaya yeltenme Mtak, o tr lakrdlarla beni
kandramazsn. Derhal gel ve borcunu de...
aresiz uydum emrine. Tahir Hakk durumundan gayet
honut, sahnenin ortasnda kollarn kavuturmu, en sevimli
haliyle etraftakilere muzip glckler datyordu. Birden
anladm, bu adamdan katil olmazd. Tahir Hakk ne kimseyi
ldrebilir, ne de byle bir olaya destek verebilirdi. ok kt bir
insandm ben. Korkun biriydim. Kendisine iyilik yapanlar
hakknda hep fenalk dnen bir habis. aziyeye de neler
yapmtm akam. Bu ocuun iinde fenalk var. aheste
Teyzem haklyd, fesattm ben, fitne fcurdum. Neler
dnmtm, tek suu beni olu gibi sevmek olan bu ihtiyar
adam hakknda... ete lideri, cinayet organizatr, banaz
Osmanlc, karanlk tarihi... Aklmdan geenleri bilmediinden,
ekingenliimi bile iyilikle yorumlad. Bir de acayip utangatr
bu Mtak... imdi karnzda konuacak ya, mahcubiyetten
lr artk...
Yanna gelince, samimi bir tavrla elini uzatt. Kucamdaki
antam ayaklarmn dibine koyup, elini minnetle kavradm,
balanmay dilercesine sktm.
Dur yahu, biraz yava... akacktan elini havada sallad.
Uff, byle gl adamlara elinizi kaptrmamakta yarar var.
Kalabalk kk glmelerle hafife dalgaland.
Evet, sizi dinliyoruz Mtak Bey... Ne olmutu da Fatih,
Kostantiniyyeyi almak istemiti?
Derin bir nefes aldm, souk hava boazm yakt. Ruh halimi
gizlemek amacyla konumama Tahir Hakknn o ok sevdii
inelemelerden biriyle balamak istedim.
zr dilerim ama kk bir yanlnz dzeltmek zorundaym hocam. Az nce Fatihin Kostantiniyyeyi fethinden sz
ettiniz, oysa II. Mehmedin Kostantiniyyeyi fethinden
bahsediyoruz. Henz ehir fethedilmedi ki Fatih diye biri olsun...
Sizin de belirttiiniz gibi daha hisarn yapmna yeni balyoruz.
Ukalalma kk bir kahkaha ile cevap verdi.
Doru sze ne denir. Tamam, II. Mehmedten balayalm o
halde... Hisarn yapmna kalktnda ka yandayd hazret?
Onun neesi bana da geti.

9en

Benim yamn te biri kadar.

Yani benimkinin drtte biri oluyor.
Orta yan zerindeki hanm, bizim hocay apkn baklarla szerek, abartl bir hayranlkla sylendiler.
Aaa o kadar yal msnz?
Hayatta inanmam...
Hi gstermiyorsunuz... ok dinsiniz...
Gsterilen iltifatlardan memnun ve mesutmu gibi grnmesine ramen benim bildiim Tahir Hakk bu tatl szlere
teslim olmazd. Nitekim bu eski rencisini yanltmad.
Hepiniz ok naziksiniz hanmefendiler, zarafetiniz iin
teekkr ederim, ama tarih belagatli laflarla deil, hakikati
anlatan kelimelerle yazlr...
Kadnlarn ne diyeceini beklemeden bana dnd, daha e
susuyorsun, kurtarsana beni unlardan der gibi bakt.
ey ne diyordum... Tamam, II. Mehmed hisar yapmaya
karar verdiinde nerdeyse yirmi yandayd, diye konuya
dndm. Burasnn yapmna mart aynda baland sylenir.
1452 ylnn Martmda... Yani gen padiahmz tahta ktktan
bir yl sonra... Tabii tahta ikinci kndan sz ediyoruz. Ama
Kostantiniyyenin fethi elbette ok daha nce belirginlemiti
kafasnda. Aslna bakarsanz, sadece II. Mehmed deil, babas II.
Murad, ehzade Musa elebi, u kardaki Gzelce Hisar
yaptran dedesinin babas Yldrm Bayezid de ehri kuatmt.
Onlardan ok nce Konstantinopolise saldran Acemleri,
Araplar, Vikingleri, Hunlar, Gotlar saymyorum bile. Btn bu
halklar iinde OsmanlIlardan nce ehre sadece Latinler
girebilmiti, 1204 ylnda.
4. Hal seferi, diye onaylad Tahir Hakk... Hl gsndeki
kollarn zmemiti. Gya Kuds kurtarmaya gidiyorlard
ama Konstantinopolisin zenginlikleri kutsal amalarndan daha
cazip geldi onlara... Elli ksur yl srd igalleri... Deil mi
Mtak? Evet, 1204ten 1261e kadar... ehrin urad en
byk ykm o zaman oldu. Kentlerin kraliesinin en deerli
ziynetlerini aldlar. En kutsal tapnaklarn yamaladlar. Ama
sonunda yine BizanslIlar daha dorusu Dou Romallar hkim
oldu dnyann gzn diktii bu ehre. Birka adm geriye
ekilip kendisini dinlediimi fark edince... Yok, yok uzaklama
yle... Gel bakalm, kamak yok.

Devam etseydiniz hocam... ahane anlatyordunuz. Kesin

bir ifadeyle ban sallad, sonra sa eliyle beni gstererek, bir kez
daha, ama bu kez iyice abartl bir tarzda takdim etti kk
kalabala...
Evet, Profesr Mtak Serhazin, fethin nedenlerini anlatyor
efendim...
Bu iten kurtulu yoktu.
Peki devam edeyim o zaman... Osmanllar iin Kostantiniyyenin alnmas Latinlerden ok daha farkl bir anlam
tayordu. Sadece kentin zenginliklerinin ele geirilmesi deildi
amalanan, byk bir engelin kaldrlmasyd. Evet, Osmanl
devletinin, imparatorlua dnmesinin nndeki en byk
engellerden biriydi Kostantiniyye. zellikle de II. Mehmed
zamannda neredeyse btn blge OsmanlInn hkimiyetine
girmiti. Kostantiniyye bu topraklarn ortasnda bir adack gibi
kalmt. Cihanmul bir devlet kurmak isteyen II. Mehmed iin,
her an arkadan hanerlenebilecei bir dman adas...
OsmanlInn ail topuu... Ancak bu ada ele geirildikten sonra
daha byk seferlere kabilirdi gen padiah...
Kalabaln arasndan nazik bir ses ykseldi.
zr dilerim Mtak Bey... Krmz bereli, orta yal bir
hanmd, yznde ll, hafif bir makyaj... Ltfen balayn
sznz kestim ama yeri gelmiken soraym istedim.
erevesiz gzlklerinin arkasndan hayranlkla bakan gzlerini
Tahir Hakkya evirdi. Dn, sizin konferansnza katmanlardanm. II. Mehmedin Konstantinopolisi almak iin
kiisel nedenleri de var demitiniz. Varna Savan kazanan
babasnn glgesinde kalmamak iin bu ehri fethetmek zorunda
olduunu sylediniz. Yoksa tahttan bile olabilirmi. andarl
Halil ve adamlarnn ona kar olduunu biliyoruz. Aklm
kurcalayan konu u. Eer II. Mehmedin byle bir korkusu
olmasayd... Mesela II. Murad, benim yerime padiah olan olum
savasn diyerek, Edirneye gelmemi olsayd, bylece Varna
Savan II. Mehmed kazansayd, hatta an- darl Halil de ona
biat etmi olsayd, yine de ehri fethetmek iin bu kadar aba
harcar myd?
Bilmece gibi bir ifade belirmiti Tahir Hakkmn yznde.
Gzel soru Jale Hanm.

Jale Hanm m? Demek tanyordu bu kadn? Az nce

kendisine iltifat edenlere itibar etmemesine ramen Jale Hanma
itenlikle glmsemesi de dikkatimden kamamt. Flrt
benzeri bir durum mu vard aralarnda? Niye olmasn, herkesi
kendin gibi mi zannediyorsun? Hayatn sadece bir kadnn
peinde harcayan biare k.
Evet Mtak, diyen hocann sesiyle toparladm. Ne diyorsun Jale Hanmm sorusuna, sence ne yapard gen hkmdar?
Muhakkak aba harcard... dedim kendimi aalamay
brakarak. OsmanlIlar mutlaka Konstantinopolisi fethetmek
zorundaydlar. Toplulua bakarak aklamaya altm. Bu
kanlmazd. Yanl anlalmasn hocamn teorisine kar
deilim. Aslnda iki sebebin de birbirine bal olduunu
dnyorum. Gnmzde nasl ki hkmetlerin ayakta
kalmas iin, lke iindeki koullar kadar, d konjonktrn de
elverili olmas gerekiyorsa, gemite de aynen byleydi. Ama
tarih biriciktir, liderler de... Fethi yaratan koullar olmasayd
elbette II. Mehmed, Fatihe dnemezdi, te yandan ayn
koullar olsa bile gen padiahn kiiliinde bir nder ortaya
kmasayd Konstantinopolisin fethi ertelenirdi.
Bir diyecei var m anlamak iin, hocaya baktm.
Bu szlerin altna imzam atarm, diye destekledi. yle de
syleyebiliriz; tarihi, halk kitlelerini pelerinden srk- leyebilen
liderler yapar ama asla kendi gnllerince deil, tarihin bir
mant vardr, zamann bir ruhu... Ancak tarihin mantn,
zamann ruhunu anlayabilenler baarya ulaabilirler... II.
Mehmed bu tr liderlerden biriydi. Sustu. Gzleri nemlenmi
gibiydi. Heyecandan m, souktan m? Daha nce de tank
olmutum buna, Fatihe duyduu hayranlk o kadar bykt ki,
onun
niteliklerinden
bahsederken
elinde
olmadan
duygulanyordu. Nemli gzleri bir an karl burlarn zerinde
gezindi. Belki II. Mehmedin kiiliini biraz daha anlatmak
gerekiyor.
izin ister gibi yine bana bakt.
Tabii hocam, buyrun...
efkatle koluma dokunduktan sonra kalabala dnd.
Biliyorsunuz ehzadelerin kaderleri onlar daha ok kkken izilir. Bu ocuklar istese de, istemese de padiah olmak
zere yetitirilirler. Ka karde olurlarsa olsunlar by-

ledir. lerinden bazlar belki de hkmdarla hi uygun kiiler

deillerdir. Hatta bazlar taht istemezler ama kaderlerinden
kama anslar yoktur. Fakat II. Mehmed hkmdar olarak
yaratlm biriydi. Padiahlk onun hamurunda vard. Dn de
anlattm gibi, daha 12 yandayken kendini, koca Osmanl
lkesini ynetmeye aday olarak gryordu. Doutan gelen bir
cretkrlk, snrsz bir zgven... Elbette ald eitim nemliydi,
elbette ilk clusu srasnda yaad ihanetler onu daha da
piirmiti; gerektiinde acmasz olmay ve tutkularn gizlemeyi
renmiti, ikinci clusunda, bu karmak taht satrancnn nasl
oynanacan biliyordu. Zekiydi, hrslyd, cesurdu, hepsinden
nemlisi soukkanlyd. Asla vakitsiz fkeye kaplmaz,
duygularnn akln ele geirmesine izin vermezdi. Biriyle
hesaplaacaksa en uygun zaman beklerdi. O dnem yaanm
bir olay nakletmekte yarar var.
Konstantinos Palaiologosun elileri huzuruna varp,
Konstantinopoliste rehin olan Osmanl soyunun bir baka
hanedan mensubu, ehzade Orhan iin, her yl tahsil ettikleri
300 bin akenin denmesinin geciktiini, stelik artk bu
miktarn iki katma kartlmas gerektiini, aksi takdirde onu
brakacaklarn, bununla da yetinmeyip, taht zerindeki hak
mcadelesini
destekleyeceklerini
sylediklerinde,
hi
fkelenmeden onlar dinlemiti. Tamam, Edirneye dner dnmez
bu meseleyi ele alrz, diyerek elileri nezaketle geri gndermiti.
nk
o
srada
Anadoludaki
ilk
seferindeydi.
Karamanoullarnm bitmek bilmez ayaklanmalarndan biriyle
urayordu. Bu meseleyi hallederek Geliboluya geer gemez
imparatorun hkm altnda bulanan Rum kylerini basarak,
ahalisini Konstantinopolise srd. Artk byk amacn aikr
etmekten ekinmiyordu. Bir sonraki adm ise bu hisarn yapm
olacakt.
Aniden bana bakt.
Ee, hep ben konuuyorum Mtak, hani sen anlatacaktn?
Hemen itiraz ettim.
Anlattm ya hocam, fethin nedenleri bu kadar zaten...
Ellerini kaldrarak itiraz etti.
O kadar kolay kurtulamazsn. imdi de hisarn yapmn
anlat...
Ama...

Birden hocann beni haylaz bir lise talebesi yerine koyduunu

hissettim... Koca bir adama ocuk muamelesi yapyordu.
Bozulmam gerekirdi, ama houma gitti.
Amas mamas yok Mtak... Sanrm Tahir Hakk da
kendini liseli bir retmen gibi hissediyordu. Ya da yleymi gibi
grnyordu. Gizli amac, yar aka, yar ciddi benimle
takarak, geziye katlanlar diri tutmakt. II. Mehmedin yaptrd tarihi surun iinde Kavukluyla Piekr oynuyorduk
anlayacanz.
yle olsun hocam... Evet arkadalar, hisarn yapm malumu
ilam ediyordu. Konstantinopolisin kuatmas yaknd. Hisar,
ehirle Karadenizin btn balantlarm kesecekti. Ama
barizdi, kuatlacak ehre, erzak, silah ve asker yardmn
nlemek. Usulca geriye dnerek surlarn arkasn iaret ettim.
Kar yakaya Anadolu Hisarn yaptran Yldrm Bayezidin
seimi de kukusuz bir rastlant deildi. nk buras Boazm
en dar yeridir. Yzlerce yl nce Pers Kral Dariusun da buradan
Avrupaya getii sylenir. Yeniden kalabala dnerek bu kez
surlarn iini gsterdim. Daha nce burada bir kilise
bulunuyormu. St. Michael Kilisesi... Tabii yktrlm. Hisarn
talar arasnda duran stunlardan birini gsterdim. Bakn u
ta muhtemelen o kiliseden kalan bir malzemedir. Evet, kilise
yktrlnca, blgede yaayan inanl Rumlar kar kmlar.
lmne kavgalar olmu. Ama Osmanl o kadar gl ki,
sonunda Rum kyller kaderlerine raz olmaktan baka are
bulamamlar. mparator Konstantinos ise II. Mehmede eliler
yollam, kalenin yapmnn, aralarndaki antlamalara aykr
olduunu bildirerek, inaatn durdurulmasn istemi. Gen
padiah son derece sakin bir tavrla onlara yle sylemi: Ben
kendi devletimin menfaatlerini koruyorum. Bu topraklar zaten
bizimdir. Eskiden beri Asyadan Avrupaya olan yolumuzdur. Bu
konuya karmamalsnz. Eer gei hakkmz engellemeye
alrsanz klcmza sarlrz. Siz haddinizi amayn, biz de
bar bozmayalm.
Eliler hsran iinde dnmler Konstantinopolise... Gelen
haber tam bir bozgun duygusu yaratm ehirde... Yaklamakta
olan byk felaket daha imdiden kara bir bulut gibi km
insanlarn zerine. Umutsuzluk iinde kiliselere ko-

mular, ehrin koruyucusu Meryem Anaya mumlar yakm, sa

Peygambere kendilerini korumas iin yalvarmlar...
Hisarn yapm ise inanlmaz bir hzla sryormu. izi- mini
bizzat II. Mehmedin yapt sylenen kalenin mimar Muslihiddin
adnda bir dnmeymi. Ama gen padiah ynetimi sadece
Muslihiddine brakmayacak kadar nemsiyor- mu bu yapm
iini. Adeta bir seferberlik balatm. Be bin civarnda iinin
alt inaatta, Halil, Saruca ve Zaanos paalara zel grevler
vermi. Her biriniz bu hisarn, bir kulesini yaptrasz. Evet, az
sonra gezeceiniz bu kuleden u arkamdakinin inasn
andarl stlenmi. Yukarda, sol taraftakini Zaanos, sa
taraftakini ise Saruca Paa yaptrmtr. Sanrm dikkatinizi
ekmitir, hisar gen biiminde denize inmektedir. Grdnz
gibi bir tepenin eteklerine kurulan bu yap, bylece savunmada
byk bir stnlk kazandrmtr Osmanlya- Mart aynda
balayan hisarn yapm austos sonunda eksiksiz olarak
tamamlanm. Kaplar, kuleleri, surlar, burlar...
Burlar dedin de aklma Tursun Beyin yazd beyit geldi,
diye yine lafa girdi Tahir Hakk. Hatrlyor musun dizeleri?
Beni mr boyu hapse tkabilecek bir cinayet davasnda kr ve
sar olan belleim, be yz ksur yl nce yazlm bir drtln
szcklerini de hatrlamamalyd. Ama bu tutarllk makul
insanlarda aranmalyd, benim gibi atlaklarda deil. Evet, annda
hatrladm Tursun Beyin szcklerini.
Cebe ve i ve harbeden bezenb
Bir aceb ekil buldu burc-i hisar
Sanki simurg bee bir nice bin
Gsterir aiyan eden minkr.

Grkemli surlarn arasnda Tahir Hakknm alk sesleri. Bir de

yalandm diyordun, bak hafzan hl fil gibi... eyy, bir ricamz
olacak hocam. ahane gzleri olan bartl kz bozmutu
sohbetimizi. Bu iirin Trkesini syleyebilir misiniz?
Hi nazlanmad bizimki, baylrd iirden konumaya... Tabii
kzm... Hatrlamak iin bir an gzlerini kapatt... yle
evirebiliriz:

Hisar burcu, karg, ok, mzrakla bezenip bir

acayip ekle brnd ki sanki binlerce Anka
kuu yuvadan gagalarn gsterirler.

Geziye katlanlar, sanki Anka kularn greceklermi gibi

kalenin burlarna baktlar. evirisinin yaratt etkiyi memnuniyetle izleyen Tahir Hakk anlatsn yle tamamlad: Evet,
Kulle-i Cedide, Yenice Hisar, Boazkesen ya da Rumeli Hisar....
Adna ne denirse densin, ite bu muhteem hisar bylece yerden
ykseldi. Tursun Beyin dile getirdii gibi, ok, yay, mzrak, grz,
topuz gibi cenk silahlarnn yan sra, surlara irili ufakl toplar
yerletirildi. Hisar tamamlannca, gen padiah, kalann bana
Firuz Aay koyup emrine de drt yz sekin asker verdi. Evet,
karda Anadolu Hisar, burada Rumeli Hisar, artk Boaz
mhrlenmiti. ster askeri olsun, ister ticari, artk tek bir gemi bile
Osmanllarm izni olmadan bu su yolundan geemezdi. II. Mehmed
artk Edirneye gnl rahatl iinde dnebilir, bahtnn kapsn
aacak olan Kostantiniyyenin fethi iin hazrlklara balayabilirdi.

Nikris hastalndan len kimseyi duymadm

II. Mehmedi fetih hazrlklarn tamamlamas iin Edirnedeki

sarayna yollayan Tahir Hakk, geziye katlanlar da kuleleri
gezmeleri iin yarm saatliine serbest brakmt. Surlara
trmanmay gze alamadndan m, yoksa benimle konumak
iin zaman yaratmak istediinden mi, kendisi de yanmda
kalmay semiti. Kalabalktakilerin hadi siz de bizimle gelin,
srarlarna ramen yle kei gibi kule tepelerinde dolaacak
halim olmadndan, olsa bile, tpk Tahir Hakk gibi bu frsattan
istifade ederek, sabah yapamadmz konumay imdi
gerekletirmeyi umduumdan bulunduum mevkiyi terk
etmedim. Karadenizden Venedik kadrgalarnn geldiini haber
alp gayretle silahlarnn bana kouturan tvana askerler gibi
basamaklara ynelen kafile yelerimiz uzaklarken, bizim
ihtiyara dndm. Tekrar zr dilerim hocam, diyerek girizgh
yapmaya hazrlanyordum ki, Gelmedi deil mi etin? diye
homurdand. O sebepten mi ge kaldn?
Az nceki o ho sohbet tarihi gitmi, aksi bir adam gelmiti
yerine. Daha da tuhaf olan beni deil, ibirlikisi sandm o at
suratl olan suluyor olmasyd. Dnk konferansta yaanan
tartmalar da gz nne alrsak, aralarnda bir anlamazlk
olduu muhakkakt. Ama hangi konuda? Belki

Tahir Hakk anlatacakt. Fakat imdi, etini savunmak zorundaydm, gz gre gre yalan syleyecek halim yoktu ya.
Hayr hocam, ocuun gnahn almayalm, sabah erkenden
gelmi randevu yerine. Kabahat bende, vaktinde gidemedim.
tnanamyormu gibiydi...
Sen hi ge kalmazsn ki!
Kaldk ite hocam... Akam uyuyamadm, sabaha kar
szmm. Kalkamadm.
Yine kzmad, akl baka yerdeydi.
Nasl geldin peki buraya?
etin getirdi. ocuk gelip evden ald beni...
Gergin bir ifade belirdi yznde.
Evini nereden biliyormu?
Hayr, o irkin aratrma grevlisine takmt. Olan gnahm kadar sevmesem de iimde bir acma duygusu olutu.
etin azyla ku tutsa Tahir Hocaya yaranamayacakt. Peki,
hocann sesindeki bu rkntye ne demeli? etinin evimi
biliyor olmas neden endielendirmiti onu? Anlamak iin
sorusunu yantlamam gerekiyordu.
Daha nce gelmi evime...
yle mi? Ne zaman?
Einizin cenaze treninden sonra demek istemedim.
iki yl nce galiba...
Hayr, bir trl sakinleemiyordu.
Hatrlyorsun yani...
Hatrlyorum desem ok rahatlayacakt, gzlerinden okunuyordu bu. yi de neden? Yoksa Nzheti, bu fkesini kontrol
edemeyen olanla arkadalarnn ldrdne mi inanyordu?
Ama yleyse katil olduundan phelendii birini neden bana
yollamt? Ne yapmaya alyordu bu adam? Tavana ka,
tazya tut mu diyordu? Tahir Hakk konusunda yine mi
yanlmtm? Yeter artk, ok abuk fikir deitiriyorum. Sadece
fikir deitirsem iyi, tm ruhum altst oluyordu. On dakika nce
kanl katil olduunu dndm adam, on dakika sonra iyilik
melei olarak gryordum. Gerei kavramada arpklk.
Grneni alglamada bozukluk... te psikolojik sorunlar byle
balar Mtakm. aziyenin saptamas elbette her zamanki
gibi yerinde. Evet, bunlarn hepsi bende var. Algda bozukluk,
kavrayta arpklk, deerlendirmede yanllk...

Ne oldu Mtak? iyi misin evladm?

Tahir Hakknm uyarsyla kurtuldum iine dtm derin
ukurdan.
yiyim hocam, iyiyim... Hatrlamaya alyordum sadece...
etin hakl olabilir, muhtemelen daha nce evime gelmitir. Ama
tam olarak hatrlamyorum.
Tedirginlik iinde mrldand.
Demek hatrlamyorsun?..
Gzleri aresizlik iinde bocalyordu.
ok mu nemli hocam? diye kar ataa getim. Niye
merak ediyorsunuz etinin evimi bilmesinde ne saknca var ki?
Gzlerini kard.
Yok, bir saknca yok...
Lakrd buraya kadar gelmiken artk kamasna izin veremezdim.
Hem ocuk niye yalan sylesin? Geldim diyorsa gelmitir,
yle deil mi?
Ban hafife saa yatrd.
Tabii... Yalan sylemesi iin bir neden yok da...
Yzme bakmadan konumutu. nk etinin yalan
sylemesi iin bir deil, birka neden olabilirdi; hem de esasl
nedenler. Nzheti ldrm olmak... Akn yaralam olmak...
Ve ikinci cinayeti ilemek iin yaplan sinsi bir hazrlk...
Nzhetin ardndan Mtak... anl tarihlerine ihanet eden
soysuz tarihileri boazlayarak, milli gemiimize yaplan
hakaretleri... yi de ben yle biri deilim ki...
u Akn... diye bld zihnimin ou zaman kontrolm
dna kan akn. Kim saldrm ona?
Galiba kartlar amann zaman gelmiti, sanrm artk Tahir
Hakkda bunu istiyordu. Ama her zamanki gibi tan altna
nce bakalarnn elini koymasn bekliyordu. rencileri
hakkmdaki pheleri ilk ben sylemeliydim. Aslnda dn akam
konusaydk, bunu yapmakta hi de tereddt etmezdim, fakat
imdi... Artk emin deildim. Bilmiyordum... Kafam karmt.
Belki de sorun o ocuklara duyduum phe deil, u
karmdaki ihtiyara duyduum gvensizlikti. Evet, bu ite bir
terslik vard. Sorun sadece benim ruhsal hezeyanlarmda
deildi. Sevgili hocam, gzlerimin nnde, az nce bambaka bir
kiilii oynarken imdi ok farkl bir

role brnmt. Hangisi gerekti? etin ve rekasn m

savunuyordu, yoksa lisanmnasiple rencilerini ihbar m
ediyordu? Anlamak zordu. O yzden ben de etini aka
sulamaktan kandm.
Akm kimin ya da kimlerin darp ettii belli deil. Konuamad iin saldrgann kim olduunu anlatamad. Ama
birka gn iinde aklayabilir.
Sknt basyormu gibi derinden bir i geirdi. Hi kuku
yoktu, o da saldrda etinin parma olduundan kukulanyordu. Eer tahmini doru karsa kendi bann da
belaya gireceinden korkuyordu. Bana duyduu bu yaknlk,
birdenbire kapld bu endie, bu itirafms konumalar, ite bu
yzdendi.
Evet, hkim bey, inanmazsanz, Profesr Doktor Mtak
Serhazine sorun... Ben bu katillerin asla ibirlikisi olmadm
gibi kayglarm onunla da paylamtm.
Eer nceki su ortaklarn batarsa, yeni ibirlikiler edinmelisin. Tarih de gndelik politika gibi ittifaklar sanatdr.
Mesele, ittifak kurduun grup kmeye baladnda, derhal
onlar terk ederek yeni bir grupla ibirliine gidebilme becerisini
gsterebilmektir. Bylesine karmak bir davada yeni ve faydal
bir ittifak, ahmaklk abidesi Mtaktan baka kiminle
kurulabilirdi ki?
Senin phelendiin birileri var m?
Dedim ya, sulamay illa bana yaptracak, hayr, bu defa
olmaz. Binlerini itham edecekse bunu bizzat kendisi dile getirmek zorundayd.
Bilmiyorum ki hocam... Akam telefonda da syledim, siz
katlmyorsunuz ama bu iin Nzhetin lmyle ilgisi olabilir...
Mavi damarlar km eliyle, krl sakallarn kad.
Nzhetin lm... Ak havada renkleri iyice alan akr
gzleri kurnazca kslmt. Evet, dn de biraz konutuk ama
ocuklarn yannda rahat deil gibiydin. etinle Eroldan sz
ediyorum... Biliyorsun tarihe romantik bir adan bakyorlar.
Fatih konusunda hassaslar... Belki o yzden yanlarnda
grlerini aka dile getirmedin.
Hl kenarda geziyor, aklindakini dile getirmekten ustaca
kanyordu. Kansn bakalm, nereye kadar kanacaksa...

Akam telefonda sizinle konumak istiyorum deyince de bu

konuda baz fikirlerin olduunu anladm.
Kurnaz adam, imdi de kendi szlerimle balamaya alyordu beni.
Evet Mtak, ne dnyorsun? Sence kim ldrd
Nzheti?
Konuacak kii ben olunca laf hi dolandrmyor dorudan
soruyordu. Bekledii yant akt: Nzheti, etin ve arkadalar
ldrd. Ben bu aklamay yapnca hayretler iinde, Olamaz!
diye haykracak, o ocuklar byle bir ey yapamaz, diyecek,
durup dnecek gya sakinleecek, gya aklselime gelip,
Seni byle dnmeye iten nedir? diye soracakt. Ben de
mantk erevesinde nedenleri sralayacaktm. Enteresan...
diyerek ban sallayacak, enteresan... Senin kadar ileri
gidemezdim ama benim de baz kukularm var, diyerek
balayaca konumann sonunda ocuklarn ipini ekecekti.
nk kendini kurtarmak iin baka aresi yoktu.
Niye susuyorsun Mtak?
Niye susacam, aresizlikten susuyordum. Tpk onun gibi
ben de keye skm durumdaydm. Dn akamki mutlaka
sizinle konumalym, srarndan sonra elbette makul ve
mantkl bir aklama yapmak zorundaydm.
Dnyordum hocam... Gzlerimiz karlat; rkek,
ekingen, bir para mahcup da olsalar sinsiliklerinden zerre
kaybetmeyen baklar. Birbirine sayg duyan iki dostun deil,
birbirini alt etmeye alan iki rakibin baklar. Ne yazk ki,
ben de Nzhetin katilleri unlar diyecek halde deilim.
Souun bile canlandramad yznde iyice tatsz bir ifade
belirdi.
nk kafamda baz sorular var hocam... nce ben de sizin
gibi dnyordum. Katil Sezgin olmalyd. Bizzat Nz- het
anlatmt aralarnda anlamazlk olduunu. Zaten Bakomiser Nevzata da Sezgin konusunu aan bendim. Keke
sandmz gibi olsayd, o zaman bu ac olay kapanm olurdu.
Ama Akna yaplan saldr bu meseleye bak am deitirdi.
Dn telefonda da sylediim gibi Nzhetin lmyle Aknm
saldrya uramas birbirine yakn saatlerde gereklemi. Belki
de ayn zamanda... Akn anlattnda kesin saati reneceiz.
Neyse, sanki bu iki saldr da organize olmu bir

grup tarafndan yaplm gibi. Sanki Nzhetle Akn hedef seilmi ve ayn anda yok edilmek istenmi. Eer dndm
gibiyse Sezginin katil olma ihtimali ortadan kalkyor.
Heyecandan m, telatan m, yoksa dpedz paniklediinden
mi, hemen araya girdi.
Peki o zaman kim? Kim olabilir katiller?
Yok, o kadar kolay deil, bunu bana sylettiremeyeceksi- niz.
Nzhet ve Akmla husumeti olan insanlar, dedim sakince.
Babamn vg ykl fslts kulaklarmda nlad:
Aferin Mtak, ok iyi gidiyorsun olum, ancak Agatha
Christienin efsanevi dedektifi Hercule Poirot bu kadar doru
tahlil yapabilir, ancak o, bu kadar soukkanl olabilirdi. Elbette
aldanmadm babamn yalandan srt svazlamalarna, kurnaz
hocama dndm.
Evet, ikisiyle birden elikisi olan insanlar.
Bulmaca gibi konuma Mtak, diye azarlad Tahir Hakk.
Kim o insanlar? Hem neden elikileri olsun ki Nzhet ve
Akmla...
Sabrszlanmas iyiye iaretti. Sinirlerini biraz daha bozmakta yarar vard.
Sizce kim hocam? Nzhet ve Aknm birlikte yaptklar bir
tek i vard.
Korkun bir kehaneti bildiriyormuasma dudaklar adeta
kendiliinden mrldand.
Nzhetin projesi...
Ta gedie koymutum.
Aynen yle... Nzhetin Aknla baka bir ortak yan yok.
Gzlerindeki endieyi silmek ister gibi, II. Muradn zehirlenmesi teorisi, diye aceleyle sylendi. Nzheti bu projenin
peinde olduu iin mi ldrdler?
Ah uyank ihtiyar, ah, hl oynamay srdryor, hl
yanl ynlendirmeye alyordu beni.
Artk ondan emin deilim, dedim glmseyerek. Belki de
Nzhet baka bir tezin peindeydi.
Endie yeniden ele geirdi akr gzlerini.
Nasl bir tez?
Bilmem, bana anlatmad, ama belki siz biliyorsunuzdur. Bu
kadar sk grtnze gre size tlatm olmal...

Hi dnmeden kestirip att.

Hayr, bana da anlatmad.
Kesinlikle yalan sylyordu. Fatih Sultan Mehmede atfedilen
bir deyimi hatrladm: Yapmak istediimi sakalmn bir teli dahi
bilseydi, o teli hemen koparr ve yakardm. Koca bir
imparatorluu yneten padiahn aznn sk olmas
anlalabilirdi ama bizim Tahir Hakknm ketumluuna ne
demeli?
Kendisine inanmadm anladndan mdr nedir, Niye
Nzhetin II. Muradm zehirlenmesi zerine almadn
dnyorsun? diye sordu. Evinde bulunan u Freudun,
baba katillii makalesi... Dostoyevski hakkndayd deil mi?
Biliyorsun Nzhet baylr edebiyatla tarihi alakalandrmaya...
Hakikatle hibir irtibat olmamasna ramen II. Muradm
lmn bir zehirlenme gibi gstererek, tezini rahatlkla bu
komplo teorisinin zerine kurabilir. Zoraki bir glmseme
belirdi souktan rengi atm dudaklarnda. Niye anlatyorum
ki, zaten sen syledin bunlar... yle deil mi? Sahi, niye fikir
deitirdin Mtak?
Sizin yznzden hocam, davranlarnz o kadar kukulu ve
tutarsz ki, II. Muradm zehirlenmesi meselesini atmda
heyecanlanmadnz bile. nsan ister istemez, Nzhetin projesi
bu deilmi diye dnyor... Elbette bunlar ona syleyemezdim.
II. Muradm lmn okudum yeniden... Zehirlenmeye hi
benzemiyor. Beyin kanamas ya da kalp krizi olmal.
Alayc bir gl koyverdi.
Bakyorum tarihten sonra tababete merak sarmsn.
H hocam, tarihi beceremedik bir de tpla m uraacaz.
Ama yazlanlar okuyunca byle bir kanaate varyor insan.
nk biliyorsunuz beslenmeleri et arlkl... Saray yemekleri
ar... Padiahlarn ou da bu yzden nikris hastas ya...
Manidar bir bak att.
yi de nikris hastalndan len kimseyi duymadm ben...
Bu laf daha nce kim sylemiti? Hatrladm, dn gece
ryamda, Fatih Sultan Mehmed... Ne byk rastlant! Aradan
yirmi drt saat gemeden ayn cmleyi duyuyordum. Niye
rastlant olsun canm, baba da, oul da ayn hastalktan muz-

darip... Elbette ryamdaki kii Fatih deil, benim bilin dnda

kalm olan hayal dnyamd.
Ya sen? diye steledi Tahir Hoca... O hastalktan len
birini biliyor musun?
Tanmyorum, ama mesele o deil... Nikris hastalna yol
aan beslenme tr, ana damarlar da tkayabilir demek
istiyorum. Kalp krizine ya da beyin kanamasna yol aabilecek
damarlar... Zaten fikrimi deitiren tek neden de II. Muradm
lm ekli deil. Dn birileri fakltedeki odama girmi. Bir
eyler aramlar.
Yine endieyle karard yz, yine krl sakallar titredi.
Emin misin? Temizlikiler yanllkla yapm olmasn? Hayr,
temizlikiler deil... Odamn altn stne getirmilerdi.
Bilgisayarmda da aratrma yapmlar...
Niye daha nce sylemedin? Polise haber verseydik...
Kayglar sahici gibiydi ama elbette ona inanmyordum. Bu
olayn Nzhetin lmyle ilgili olacan dnmemitim.
Akna yaplan saldry rendikten sonra yle olabileceini
anladm. Polise de anlatacam tabii... Neyse, odama girenler,
sanki bir makale ya da tez bulmak istemiler. ekmecemdeki
dosyalar
kartrmlar.
Sanrm
bulamadklar
iin
bilgisayarma girmiler. Aradklar II. Mehmed dneminde
yaam alt kiinin adnn getii bir tez. lki Fatih Sultan
Mehmed, kincisi sadrazam andarl Halil, ncs
ahabeddin Paa, drdncs Zaanos Paa, beincisi II. Bayezid ve altnc arama da Cem Sultan... II. Murad yok... Omuz
silkti...
Bunun bir anlam yok ki. Adamlar, bilgisayarnda II. Murad
aramaynca Nzhetin bu meseleyle ilgilenmedii kantlanm m
oluyor?
Elbette olmuyor. Ama odama girenlerin, cinayeti ileyen
kiiler olduunu varsayarsak -ki aklma baka bir ey gelmiyor- Nzhetin tezine eksen ald II. Murad merak etmiyorlar
ama ailesini ve vezirlerini aratryorlar. Biraz tuhaf deil mi?
Bir kulp bulamad iin tekrarlad.
Tuhaf...
Lakrdnn arkasn da getiremedi. Akl karm gibiydi.
Gerekten de olanlarla ilgisi yok muydu bu adamn? Hayr,
buna inanamazdm. lgisi olmasa bile saklad nemli bir

bilgi vard. Belki de katilleri ele verecek bir sr. Eer yleyse iki
gndr yaadm bu korkun kbusu sona erdirmek onun
elindeydi. Belki de bana anlatmak istedii buydu. Belki o da
elindeki bilgilerin doruluundan emin olamadndan kimseyi
sulamak istemiyordu. O zaman yanl yapyordum, katillerin
ismini ona aklataym derken konumaktan vaz- geirebilirdim.
Belki de yolu ben amalydm. Kanaatimi dile getirmeli, etin ve
arkadalarnn
ismini
ben
zikretmeliydim.
Evet,
ne
kaybederdim. Oysa kazanabileceim koskoca bir masumiyet
vard.
Aslnda hocam... diye sze balamtm ki, yle aranzda
bir fotoraf ektirebilir miyim? diyen bir ses engel oldu bana.
znimizi bile beklemeden ortamza dalveren tombulca hanm, az
nce Tahir Hakkya gen olduunu syleyen kadndan en
cretkr olanyd.
Ay, sizinle fotoraf ektirebilmek iin sadece bir kule gezebildim, diye beni aka iteledi. Olsun, hi zlmedim,
baka zaman yine gezerim oralar, ama sizi bir daha nerede
bulacam?
Elinde fotoraf makinesi, dudaklarnda psrk bir glmsemeyle karmza konulanan ufak tefek adama seslendi.
Hadi Peyami, eksene, daha ne bekliyorsun?

Yine kaybeden taraf dmt bize

mm

Hayvanlarla aramzdaki temel fark bizim psiemizin gelikin

olmasdr. Dncelerimiz, duygularmz, sezgilerimiz, egomuz,
yani bilinciyle, bilin dyla btn benliimiz. teki canllarn
hibirinde ruh dnyas bylesi bir aamaya ulaamamtr ama
yine de insan sklkla hayvanlarmkine benzer tepkiler
gsterebilir.
Rumeli Hisanmn ortasnda dikilmi, aziyeden duyduum
bu teorinin, gzlerimin nnde gereklemesini aknlkla
izliyordum. Fotoraf ektirmek iin sorgusuz sualsiz, Tahir
Hakkyla aramza dalan o hevesli hanm, kafilemizin dier
elemanlar takip etmi, geziye katlan ne kadar insan varsa gen
yal, kadn erkek demeden poz verme yarma girimilerdi.
Girisinler bir itirazm yoktu da bizim konuma kaynayp
gitmiti arada. Hem de sonu almaya o kadar yaklamken.
Daha sinir bozucu olan, bu tuhaf gsterinin iine beni de
srklemi olmalaryd. Bir kenara ekilmek iin ne kadar
urarsam uraaym, bizim tatl dilli profesrle ayn karede
grnmek isteyen herkes, ne hikmetse koluma girip beni de
kadrajm iine sokuyordu. Daha ne istiyorsun, insanlar sana ilgi
gsteriyorlar, tadn kar ite denebilir. Lkin be yz ksur yl
nce yaplm bu hisarn iinde, aklmda zlmemi bir
cinayet, antamn iinde babamn Cold marka tabancasyla en
az otuz kez kameraya glmsemek, takdir ediniz ki hi de ho
bir durum deildi. Ancak bu ho

olmayan durumu mutlulukla karlayp fotoraf makinelerinin o

souk camlarna srtmaktan baka da elimden bir ey
gelmiyordu. Umudum, yarm kalan konumamz otobste
tamamlamakt. Ayn dncede olduunu sandm Tahir
Hakk da herhalde yanma oturmay tercih edecek, bylece ok
isteyip de birbirimize anlatamadmz gizli dncelerimizi,
gezinin bir sonraki etabna kadar paylama frsatn
bulabilecektik. Tabii benim u salak nezaketim olmasayd...
Aslnda o bitmek bilmez fotoraf ekimleri nihayet sonlandmda, iler yolunda grnyordu. Hatta otobse yrrken
bir ara kalabalktan syrlp Tahir Hakkya, Birlikte oturalm
hocam, deme frsatn bile bulmu, onun da kulama eilerek,
yi olur, dediini duymutum.
Otobse ilk binen Tahir Hakk olmutu; herkes hocann
nne gemeyi saygszlk olarak dndnden, kolayca
merdivenleri trmanm, ofrn aprazndaki koltua rahata
oturmutu. Benim de yapmam gereken, insanlar biraz
iteklemek pahasna da olsa acele ederek hocann yanma yerlemekti ki, kimsenin buna itiraz edeceini sanmyordum.
Otobsn yanna gelinceye kadar da hibir sorun kmamt
zaten. Ama n kapya ynelirken, gm sal, yalca bir adam,
dirseime dokunmu, Aznza salk ok iyi anlattnz, demiti
gl bir sesle. Gne gzlklerinin gizledii gzlerini
gremiyordum ama samimiyetle baktn hissediyordum. Bizim
hocann yalarnda olmalyd. Tahir Hakk bu kadar iyi
anlatamazd.
Yok canm, olur mu? Biz ondan rendik bunlar...
Takdir eden bir glmseme yayld dudaklarna.
Engin gnllsnz, bu da ok iyi... Birden elini uzatt.
Ben Bahri.
Sanki tanyormuuz gibi aina bir ifade belirmiti yznde.
nemsememitim tabii...
Memnun oldum, diyerek otobse ynelmitim ki, arkamda
duran Jale Hanm fark ettim. Hi gerei yokken o mzmin
kibarlm nksetmiti yine. Tahir Hakkyla flrt etmesi dnda
hibir zellii olmayan bu hanma, Ltfen buyurun, diyerek
nme gemesine izin vermitim. stelik arkamda edebiyle
srasn bekleyen hanmefendinin, Olmaz Mtak Bey, siz
buyurun, diye srar etmesine ramen. Sonunda ne yapsn
kadncaz, daha fazla beklemeyerek otobsn

kapsndan ieri girmiti ite. Aferin ocuum, Serhazinlerin

son ehzadesi olarak sana da bylesi yarar, diyen annemin
sesi, otobsn basamaklarn trmanan Jale Hanmm, bizim
ihtiyarn yanna oturmasyla yitip gitmiti. Tahir Hakknm, ne
yaptn salak diyen baklaryla karlamamak iin ben de
basamaklar hzla trmanarak, onlarn hemen arkasndaki
koltua hsran iinde kvermitim.
Yakalad frsat iyi deerlendirmek niyetinde olan Jale I
lanm, hi vakit yitirmeden sohbete koyulmutu bile.
Ay, muhteem anlatyorsunuz Tahir Bey... Olaylar gzmzn nnde birer birer canlanyor. Sanki o gnleri yayoruz.
Bizim ihtiyar o kadar hevesli deildi.
Teekkr ederim Jale Hanm, mbalaa ediyorsunuz.
Sesi tatszd. Belli ki, onun da akl benim gibi konuacamz
meseledeydi ama kadna ltfen siz arkaya geer misiniz,
diyemiyordu ite. Niye desin, benim gibi bir ahman yanl
(kvran yznden neden kabalasn?
Ama aklma taklan bir konu var. Tahir Hakknm haletiruhiyesinden bihaber olan hanmefendi ise steledike steliyordu. Hisar yapldktan sonra Boazdan geen gemilere no
oldu?
Hemen cevaplayamad; nk onun akima taklan konu,
Boazkesen Hisarnm marifetleri deil, Nzhetin boazn
kesen katillerin kimliiydi.
Efendim...
Bizimkiler diyorum, gemilerin geiini nasl engelledi?
Derin bir nefes ald hocalarn hocas. Kendini toparlamas,
acilen sevimli tarih anlatcs rolne dnmesi gerektiini
anlamt. Boazn temizledi, krl tylerin evreledii dudaklarnn kycma sahte bir gl yerletirdi.
Evet Jale Hanmcm... zerine sayfalarca macera roman
yazlacak kadar enterasan bir konudur bu.
Havaya girmi grnyordu.
O yl... Yani 1452nin Sonbaharmda, Venedik gemisi
Boazdan gemek istemiti...
Ama olmaz ki, diyen biri itiraz etti.
Bam evirince, az nce fotoraf ektiren hanmn sitemkr baklaryla karlatm.

Ltfen Tahir Bey, biz duyamyoruz... Kim bilir neler karyoruz imdi? Yannda snt gibi oturan kocasna bir dirsek
att. yle deil mi Peyami? Bir ey sylesene...
Zavall Peyaminin azn amasna bile frsat kalmadan
artk almaya baladm o akortsuz seslerle doldu otobsn
ii.
Ne? stanbulun fethi mi?
Biz de duymak istiyoruz.
Mikrofonla konuun ltfen...
Src koltuunda sabrla gezi kafilesinin yerlemesini
bekleyen ofrmz bile bu youn talep karsnda daha fazla
kaytsz kalamayarak hantal gvdesinden beklenmeyen bir
eviklikle yerinden kalkt, aracn gsndeki mikrofonu
kartp, nazik bir tavrla, otobsnn en saygn yolcusuna
uzatt.
Bununla konuabilirsiniz hocam, buyrun...
Uzatlan mikrofonu kendinden emin bir tavrla ald Tahir
Hakk. Daha birka dakika nce endie iinde kvranan adam
kaybolmu, yerine anlatacaklarna hkim, iini zevkle yapan, o
hosohbet tarihi gelmiti. Ya da yle grnmeye alyordu.
nce mikrofona fledi; yal akcierlerinden ykselen nefes,
gl bir uultuya dnerek eflatun renkli koltuklarn
zerinden hafife szld.
Duyuluyor deil mi? Tamam o zaman... Boazdan izinsiz
gemeye alan gemilerin akbetini anlatyordum. Hisarm
yapm yaz sonunda tamamland demitik, mevzubahis olaylarn vuku bulmas ise kn balarna rastlar.
Evet, kasm aynda Venedik bandral iki gemi, hisarn
nlerine geldi. Muhtemelen Krmdan Konstantinopolise erzak
getiriyorlard. Onlar gren hisar nbetileri, yelken indirmeleri
iin uyard. Ama gemiler uyarlar dikkate almak niyetinde
deillerdi. Hzla hisarn nnden svrz diye dnyorlard.
Buyruklara riayet edilmediini gren kale muhafzlar, derhal
ok yamuru ve top ateine baladlar. zerlerine yzlerce okun
yadn, yanlarna gllelerin dtn gren gemiciler
yaptklar hatay anlamlard. Yelkenleri toplayp teslim
olmaya karar verdiler ancak, Boazm ak onlar hzlandrd.
Bunun zerine, kamlar aklad, kaptanlar forsalara haykrd:
Haydi, asln, kreklere asln!

Forsalar can havliyle ekmeye baladlar krekleri. Denizin

akntsna, tutsaklarn gc de eklenince gemiler hzla leri
atld. Bylece Venedikliler, muhafzlarn gzleri nnde
hisardan uzaklaarak gvenli sulara ulatlar. Kaledekilerin
yaad hsran tahmin etmek g deil. Ancak iki hafta sonra ayn uslle kamay deneyen bir Venedik gemisinin sonu
luzin olacakt. Gemi kaptannn ismi Antonino Erizzoydu.
Olduka tecrbeli, bu sular avucunun ii gibi bilen bir denizciydi. O da teki iki gemi gibi ehre erzak getiriyordu. Tahir
Hakk koltuundan doruldu, otobsn n camndan turkuaz
rengi sular gsterdi.
Bakn ite uraya ulatklarnda... Venedik gemisi muhlemelen kardaki Anadolu Hisarnm hizasna geldiinde,
hisar nbetisinin gr sesi yankland sularn zerinde: Yelkenleri topla! Yelkenleri topla!
Kendine gveni sonsuz olan, belki de daha nceki iki geminin sa salim Konstantinopolise ulatn duyduundan
iyice cretkarlaan Antonino Erizzo ikazlara aldrmad. Yelkenleri toplamak yerine, gemisini rzgra gre konumlandr(i. Rzgrn ve akntnn gcyle Hisarm nnden zarife
szlerek, hzla at menzilinin dna kmak niyetindeydi.
Ama ne demiler, papaz her zaman pilav yemez. Kaptann niyetini anlayan muhafzlarn komutan haykrd. Ate, ate...
Geit vermeyin kefereye...
Yaylar gerildi, toplar atelendi. Ve bahtsz Antonino
lirizzonun kadrgas kocaman bir glle tarafndan vuruldu.
Kadrga, kala gz arasnda, tm mrettebat ve tad erzakla birlikte suyun dibini boylad. len ld, denize atlayp,
cann kurtarmaya alan cevval gemiciler eksiksiz olarak ele
geirildi. Ve bata Antonino Erizzo olmak zere baz gemiciler
Boaz izinsiz gemeye kalkacak denizcilere ders olsun diye
idam edildi.
Yarglama filan yaplmadan m?
Jale Hanmd aknln dile getiren. Tahir Hakky dinlerken, heyecandan kk bir kz ocuu gibi sere parmann trnan ineyip durmutu.
Yarglama filan yok Jale Hanm... diye kestirip att Tahir
Hoca. Kadnn safl cann skm gibiydi. Hak da, hukuk da
yok... Gcn, yasa olduu bir dnemden sz ediyoruz. K-

lcm, devletler gibi insanlarn da kaderini belirledii bir dnemden...

Gnmzde de yle deil mi?
Gen bir hanmd imdi konuan. Bam evirince gzel
gzl, bartl bir kzla karlatm.
Amerika, demokrasi getireceim diye Iraka girdi, ama bir
milyon kiinin lmne neden oldu.
Gen kz onaylayan fkeli mrltlar ykseldi arkadan. Konu,
be yz ksur yl ncesinden gnmze gelmek zereydi ki,
gezimizin komutan elini kaldrd.
Gnmzn uluslararas politikasn deil, tarihi konuuyoruz. Sesi buz gibi souktu. Evet, biz konumuza dnelim.
Mrltlar, homurtular annda kesildi.
imdi sizlere bir sorum var.
Sorusunu soramad, nk gzleri artk hareket edelim mi
dercesine bakan ofrle karlat. Mikrofonu azndan
uzaklatrd.
Biraz msaade et Kadri evladm, az sonra gideriz, diye
fsldad. Yeniden mikrofona dnd. Evet, Venedikli Kaptan
Antonino Erizzonun kadrgasnn bir top gllesiyle batrldn
syledik. O topu yapan kiinin adn bilen var m?
Kesif bir sessizlik kt koltuklarn zerine...
Yok mu?
Clz, gvensiz bir ses duyuldu:
Urban m?
Heyecanla, sesin geldii yne bakt.
Kim?
En arka sradaki beli koltuun ortasnda, drt gen kzn
arasna skm, kirli sakall genti konuan ama imdi sesi
daha gr kyordu.
Urban, top ustas Macar Urban.
Aferin, diye sylendi hoca. Gen arkadama kocaman bir
alk...
Az nceki gergin sessizlik, birbirine cokuyla arpan avularn enlikli grltsne brakt yerini. Delikanlnn yanndaki
kzlar kk lklar atarak, ii sulandrmaya balaynca
skneti salama grevi yine hocaya dt.
Tamam, tamam... Evet, bu konuda farkl grler olmasna
ramen birok tarihi, Boazkesenin toplarn Macar

Urbanm yaptm syler. Bildiiniz gibi Urban, Konstantinopolisin kuatmasnda nemli bir rol oynayacak olan devasa
toplarn yapmclarndan biriydi. Belki de en nemlisi... Tarihi
Dukasm yazdna gre, Urban nce Konstantinopolise gitmiti.
Hatta bizzat mparator XI. Konstantinos ile grmt. Ama
bu yorgun ve yoksullam kentin yneticilerinde Macar top
ustasnn yksek cretini deyecek para yoktu. O da II.
Mehmedin kapsn ald. Teknolojiye byk ilgi duyan gen
padiah, Macar ustay l-vl ile karlad, ona cmerte
ihsanlarda bulundu. Sonra da Konstantinopolisin surlarn
ykmak iin yaplm olan dev glleleri gstererek sordu: Ey
dkm ustas, bana drste syle, bu glleleri atacak
byklkte toplar dkebilir misin?
Urban da ak yreklilikle cevap verdi: Eer dilerseniz, bu
glleleri atacak kadar byk toplar dkebilirim. Konstantinopolisin surlarnn nasl olduunu biliyorum. Yapacam
toptan atlacak glleler, Babil surlarn dahi ykabilirler. Ama
menzillerinin ne kadar olacan hesaplayamyorum. O sebepten
size garanti veremem.
Padiah biraz dndkten sonra, Tamam, dedi ona gvenerek. Bu topu dk. Onun menziliyle bizzat ben alakadar
olacam.
Bylece Macar dkm ustas Urban, ie koyulmu oldu.
zr dilerim ama, diyerek yine araya girdi Jale Hanm.
Urban, Hristiyan deil mi? Konstantinopolistekiler de Hristiyan... Neden Mslman bir padiaha yardm ediyor?
Tahir Hakknm yznde ac bir anlam belirdi.
Ah Jale Hanmcm, insanolu yle acayip bir mahluktur ki,
onun ncelik sralamasnda ekmekle, din sk sk yer deitirir.
Karn asa, onun iin en kutsal mekn midesidir. Ancak
bedeninin ihtiyalarn giderince, yani dnyaln kurtarnca,
teki dnya akima gelir. Herkes iin sylemiyorum ama genel
kaide budur. te din en ok o zaman anlam kazanr. Sadece
Urban Usta deil, Konstantinopolisi kuatan Osmanl I
ordusunun iinde de binlerce Hristiyan vard. Yama ve
talandan elde edecekleri ganimet, sa Peygamberin sevgisinden
daha nemliydi onlar iin...
Sanki ok gerekliymi gibi mdahale ettim.
Ama hocam, mezhep farkn da unutmayalm.

Gz ucuyla yle bir bakt bana. Glmseyecek sandm

yapmad, unutsak ne olacak, ne nemi var ki bunlarn diyen
bir anlam belirdi yznde. Tahir Hakkmn skldn, hem de
ok skldn ite o zaman anladm. Sanrm bu tr etkinliklerden artk pek keyif almyordu. O sevimli tarihi maskesinin arkasnda yorulmu, usanm bir adam vard. Yanlyor
muydum? Yoksa meslei deil miydi bktran? Nzhetin
ldrlmesiyle balayan u meum sre mi bezdirmiti onu?
Nedeni ne olursa olsun, tad kamt bizim ihtiyarn. Ama
nedense bu halini gizlemek istiyor, o hevesli bilim adam
maskesini kartmay bir trl gze alamyordu. Belki de onu
yaama balayan baka bir neden kalmad iin.
Mtakm da hatrlatt gibi, diyerek yznde beliren o
sklgan ifadeyi sildi. Konstantinopolisin dmesinde Katoliklerle Ortodokslar arasndaki dinsel ekime de bizimkilerin
lehine bir rol oynamt.
Baklar bir kez daha Kadri adndaki ofrmze kayd;
adam artk src koltuuna oturmu, aracn hareket ettirmek iin dpedz sabrszlanyordu.
Evet arkadalar... Rumeli Hisanndaki gezimiz bu kadar.
Fazla bile kaldk. ofrmz yola kmak iin benim koltuuma
oturmam bekliyor.
Bu szleri Tahir Hakknm anlatsn sonlandracama yoran
yolculardan yine itirazlar ykseldi.
Hayr, hayr... Konumay kesmeyeceiz. II. Mehmedin
1452nin Austos sonundan 1453n 6 Nisanma, yani kuatmann balad gne kadar geirdii yedi aylk srede olanlar
yol boyunca anlatacaz. Caz diyorum, nk bendeniz
Osmanl cenahnda neler olduunu sayp dkerken sevgili
dostum Mtak da Konstantinopolisin fethini, kuatlmlarn,
yani kentin iindeki mdafilerin gznden aktaracak. roniye
bakn, yine kaybeden taraf dmt bize. Bir anda elim
ayam buz gibi olmutu. Dpedz paniklemi- tim. Nasl
anlatacaktm o gnleri ben imdi? Niye zerime ykmt ki bu
zor ii Tahir Hakk? Niye olacak, yenilmilerin tarihini, ancak
yenilmi biri anlataca iin. Bin yllk Dou Roma
mparatorluunun hazin sonunu, hayat hep hsranla gemi
Mtak Serhazinden daha ahane kim anlatabilirdi ki?

Anlatk m? Koltuuna oturmadan nce son kez soruyordu bizim yorgun profesr. Tamam m?
Elbette bana deil. Nasl olsa Mtakm reddetme gibi bir
lks yoktu. O emreder, biz yapardk. Zaten kalabalk da yle
anlamad.
Tamam, diye haykrd otobsteki ortak irade. Tamam.
Anlatk.
O zaman sz Mtaka veriyorum.
Elindeki mikrofonu uzatrken yine o bezgin ifade gelip
oturmutu gzlerine.
Haydi, kolay gelsin Mtakm... Sesi bile krk dkk
kyordu artk. Sen konuurken ben de biraz dinleneyim.

30
Latin klah yerine, Trk sar grmeyi yelerim

Bu hikye, her zaman hznlendirmitir beni. Ne zaman

Konstantinopolis kuatmasndan sz alsa yreime belli
belirsiz bir keder ker, kendimi bir para buruk hissederim.
Bu ruh hali ilk kez, Nicolo Barbaronun kuatma gnlklerini
okuduumda ele geirmiti benliimi. 1453 ylnn 6
Nisanmdan 29 Maysma kadar geen o mthi kuatmann 54
gnn bizzat yaayan bu doktorun yazdklarn okurken
gzyalarm tutamamtm. Duygusal bir yan var bu ocukta.
Dmanlar
iin
bile
zlr.
Dmanlar...
Benim
dmanlarm myd Dou Romallar? Benim deil ama atalarmn dmanyd. Belki de o sebepten, ehri savunanlara
acma zayfl gsterdiim iin kendimden utanarak sonunu
getirmeden kapatmtm kitabn kapan. Ama kitabn kapan
kapatmak, balarna geleceklerin korkusuyla titreyen insanlarn
ac dolu lklarn, yalvarlarn, yakarlarn silememiti
kulaklarmdan. Dou Roma mparatorluunun artk kmek
zere olduunu ok iyi bilmeme, Osmanllar olmasa da baka
bir devletin Konstantinopolis! mutlaka ele geireceinden adm
gibi emin olmama ramen bu anlamsz kederden kendimi
kurtaramamtm. Anlamsz keder diyorum nk zulm, o
an mantyd. Osmanllar, Hallar ya da Moollar, gc
yeten yetene... Gelenekti; yenenler, yeni- lenlere her trl
fenal yapma hakkna sahipti. stelik ben

yenenlerin torunuydum, stelik bu ok sevdiim ehirde yaamam o tarihi zafere borluydum. Tarihinin duygusal olmaya hakk yoktur Mtak. Savalar, onlar yaratan koullar
iinde deerlendirmek gerekir. Tamamyla doru bir nerme
ama gel de bunu yreime anlat. te bu yzden Tahir Hakk,
Knstantinopolisin fethini, kuatlmlarn, yani kentin iindeki
mdafilerin gznden aktarmam sylediinde paniklemi,
eyvah ne yapacam imdi diye dnmtm. Fakat itiraf
etmeliyim ki sze balamak sandm kadar g olmad. Yoksa
ben de mi deimeye balamtm? ki gndr bama gelenler,
zorluklara rahata intibak etmemi mi salamt? Neyse, artk
kendimle uramay bir kenara brakmal, sabrszlkla
anlatacaklarm bekleyen gezi kafilesini mutlu i'tmeye
almalydm.
Tuhaf bir rastlantdan sz ederek balamak istiyorum,
dedim otobsmz denize paralel akan yola inerken. Konslantinopolis, Roma mparatorluundaki en aal gnlerine
Konstantin adnda bir hkmdarla balamt. Gaius Flavius
Valerius Aurelius Constantinus... Evet, daha nce sradan bir
ehir olan Byzantion, bu byk imparatorla birlikte bir
bakente dnmt. Ve bin ksur yl sonra baka bir
Konstantinle kentin Roma dnemi sona erecekti... Konstantin
Paleologos Dragases... Yani Romanm son imparatoru... Yiit
bir insanm deil mi? Dverek can vermi. Hemen
arkamdan geliyordu bu tandk ses. Bam evirince grdm.
u bartl kzd. Otobsn glgesinde iyice irileen gzleri
merakla bakyordu.
Fatih Sultan Mehmed Hann, onun naama sayg gsterdiini okumutum bir yerde.
O konuda farkl rivayetler var. diye geitirdim. Ama
durun, daha Konstantin Dragases lmedi. Konstantinopolis
hl Dou Romallarn hkimiyetinde... Uygarlk kronolojik
olarak gelimeyebilir ama tarih kronolojik olarak ilerler. Yani
olaylar srasna gre anlatmakta fayda var. Bylece kafamz
karmaz.
Hanm kzmz anlayla ban sallad. Ben de konumama
kaldm yerden devam edecektim ki, fotoraf ektirme furyasn
balatan hanmefendinin sesi duyuldu.
Ama hocam sizi gremiyoruz ki, ayakta anlatsanz...
Ve otobsteki ayarsz koro, srarla onu destekledi.

Evet, evet, yznz grmek istiyoruz.

Ayakta anlatn ltfen...
Bylesi etkinliklere katlmay bu yzden sevmiyordum, bir
sre sonra ister istemez insanlarn esiri oluyordunuz. Kar
durursanz, annda kaba ya da burnu byk diye nitelerlerdi
sizi, kabul ederseniz daha da fena, nk isteklerin sonu
gelmek bilmezdi. aresizce ofre seslendim.
Sizin iin bir sakncas olur mu?
Dikiz aynasndan skntyla bakt.
Benim iin mesele deil de hocam, fren yapmak zorunda
kalrm, der mersiniz maazzallah...
Siz de dikkat edin canm, dedi Jale Hanm... O kibar kadndan hi beklenmeyecek bir tarzda, adeta azarlarcasma konuuyordu. Otobs yava kullanrsnz olur biter.
ofrn yz kpkrmz oldu, ama annda yaptrd cevab.
Yoldayz hanmefendi, tamam ben yava sreyim de kardan gelen hata yaparsa ne olacak?
fkelenmiti, stelik konutuka sesi daha da sertleecee
benziyordu, neyse ki Tahir Hakk daha fazlasna izin vermedi.
Hadi Kadri, hadi, tamam evladm... Zaten bu yolda iste- sen
de hz yapamazsn. Biraz temkinli git. Mtakta salam basar
zemine...
Akima hi yatmasa da yal profesre duyduu saygdan
olsa gerek, Peki, dedi skntsn bastrarak. Siz nasl isterseniz hocam. Ama bakn sylyorum, bir kaza bela olursa ben
mesul deilim.
Oldu, oldu der gibi ban usulca sallayan Tahir Hakk baklarn bana evirdi.
Dmezsin deil mi Mtak?
Dmem, dmem... Rahatlatmak iin srcye dndm.
Anlaynza teekkr ederim Kadri Bey.
Tnmad bile, ne haliniz varsa grn dercesine vites klterek, gergin baklarn yola dikti. Kumral byklarnn gizledii
ince dudaklarnn seirdiini grdm. Tatsz bir hava esmeye
balamt otobsn iinde. Sanki tur sorumlusu benmiim
gibi, tarih merakls grubumuzun canm daha fazla skmadan
ayaa kalktm. Hep sorumlu bir ocuk olmu

tur Mtak. n camdan bana glmseyen annemin saydam

baklarna srtm dndm hemen. Bu kadar insann karsmdayken bir de hayaletlerle uraamazdm imdi.
Evet, dedim olabildiince canl sesle. Byle iyi mi? Herkes
gryor mu?
Gl bir alk ykseldi koltuklarn arasndan...
iyi--- yi-
ok gzel...
ahane hocam...
ofrn bu alklar kendisine gsterilen bir tepki olarak
alglamamas iin, Tamam, tamam abartmayalm arkadalar... diye yattrdm herkesi. Ama Aiyan Mezarlna
kan sapakta trafik lambas krmz yannca, sinirli srcmzn sanki inadna yapyormu gibi ani bir frenle hepimizi
sarsalamasm engelleyemedim yine de. Belki de isteyerek
yapmamt, kim bilir. Gergin srcmze soracak halim
olmadna gre, her halkrda kendimi gvenceye almamda
yarar vard. Sol elimle nmdeki koltua tutunurken srtm da
aprazdakine dayadm. Evet, son Roma mparatoru XI.
Konstantinden bahsediyorduk. Konstantin, vefat eden
aabeyinin yerine tahta oturmutu, fetihten yaklak drt yl
nce... Ne demi atalarmz, tahtn da bahtn da hayrls
evladr. Konstantine taht hi de hayrl gelmeyecekti. Tahta
ktktan sadece yl sonra karsna dikilen II. Mehmed,
onun kaderinde belirleyici bir rol oynayacakt. Elbette o
felaketlerle dolu dnemin ilk belirtisi az nce gezdiimiz
Boazkesen Hisarnm yaplmasyd. nceleri gen padiah
hakknda nemli bir yanlgya kaplarak, ehzade Orhan
konusunda OsmanlIlara diklenen imparator, aradan bir yl bile
gemeden yapt hatay fark ederek, karsnda II. Muradtan
ok farkl bir hkmdar bulunduunu anlayacakt. Mehmed
kararlyd, cesurdu, atakt, hepsinden nemlisi byk idealleri
vard. Ve bu ideallerin nndeki ilk byk engel Konstantinin
kentiydi. mparator bu gerei anladnda korkuyla titremi
olmal. Ama henz o kadar da umutsuz deildi. Kentin
savunmas iin iki nemli dayana vard.
Sustum. Btn gzler zerime toplanmt. u arka sradaki
kvrck sal olan bile yanndaki kzlar unutmu, az yar
ak beni izliyordu. Oysa son on yldr takdir toplayan tek bir
konuma bile yaptm hatrlamyorum. Daha nce,

yani Nzhet beni terk etmeden nce de fakltenin en popler

hocas olmasam da rencilerin, dersine girmekten zevk ald
bir
tarihiydim.
Hatta bu
zelliim
nedeniyle
baz
meslektalarmn kskanlna hedef bile olmutum. Fakat bu
dediim nceydi, ok nce... Sonra hayatn neesi snd. Sonra
niversitenin keyfi kat. Sonra tatsz tuzsuz bir herif oldum
ktm. Ne kimsenin bir ey anlatmak istedii, ne kimsenin bir
ey dinlemek istedii bir adam. Fakat imdi koltuklarndan
ucuz oda spreyi kokulan ykselen bu otobste, birbirinden ok
farkl bu kadar insann soluunu tutmu beni dinlediini
grmek hakikaten artcyd. Yoksa eski gnlerime geri mi
dnyordum? Neden olmasn? Nasl olsa artk Nzhet yoktu. O
bitmek bilmeyen yrek acs, o dinmek bilmeyen amansz
hasret, o alev alev yanan nefret, hepsi sona ermiti. yle mi?
Yorgan gitmi kavga bitmi miydi? Hi sanmyordum, ne giden
vard, ne de biten. Tahir Hakknm kan ekilmi yzne, bir
endie kuyusunu andran gzlerine bir kez bakmanz bile
yeterliydi bunu anlamak iin. Hayr, ben deimemitim.
Herkesin bildii, kendine bile yarar olmayan, o mymnt
tarihiydim. Marifet bende deil, konunun cazibesindeydi.
nsanlar yaadklar ehrin tarihini merak ediyorlard. Kentlerin
kraliesinin nasl el deitirdiini renmek istiyorlard.
Kendimi anlamsz dncelerin pener sinden kurtarp sordum:
Neydi o iki dayanak? Konstantinin umut balad o iki
diren noktasn bilen var m?
Ksa bir sessizlik... Karlan baklar... Biraz daha beldesem
ilgi dalacak...
ilkini ben syleyeyim, surlar... Evet, ehri epeevre saran
tatan bir gerdanl andran devasa surlar. zellikle de alt
kilometrelik kara surlar... Haliten, Marmara Denizine kadar
uzanan, beinci yzylda, yani II. Mehmedin ehri kuatmasndan yaklak bin yl kadar nce yaplm alt kilometrelik tatan duvar. Ki, dnyann en gl ordular bile bu
surlarn nnde aresiz kalm, cengverlerinin l bedenlerini
kentin kaplarnda brakp dnmlerdi lkelerine. Birazdan o
surlarn nne gideceiz, aradan geen yzlerce yla ramen
grkemini hl koruyan o tatan seti grdnzde ne demek
istediimi daha iyi anlayacaksnz. Evet,

Konstantin ncelikle bu tatan sete gveniyordu ite... Ama

nemli bir sorunu vard. Yirmi bir kilometre uzunluundaki
surlarn her kapsna, her burcuna, her kulesine asker dikmek
/orundayd. Oysa ordusunda o kadar sava yoktu.
Yine sustum. Yaratacaklar etkiden emin olarak soru dolu
gzlerimi ar ar dinleyicilerimin zerinde gezdirdim. Sizce
ka askeri vard Konstantinin?
Elli bin mi?
Oturduu koltukta dnm, tahminini onaylamam bekliyordu Jale Hanm. Tahir Hakk benden nce davrand Eer yle
olsayd, bizim Fatihin ii ok zor olurdu.
Jale Hanmm dudaklar bkld.
Daha m az?
ok daha az, diye sylendim. Konstantinopoliste yaayanlarn says ancak elli-altm bin kadard. ehri savunan
asker says ise en abartl haliyle sylesek bile on bin kiiyi
gemezdi ki, bunlarn ancak be bini Konstantinopolisliydi,
teki savalar dardan gelmiti. Hal byle olunca, surlar savunmak iin imparatorun baka cengverlere ihtiyac vard.
Sadece surlar mdafaa iin mi? Denizdeki muharebeyi
unutma...
htiyar kurt, akln kemiren Nzhet cinayetine, bedenini
saran yllarn yorgunluuna ramen rahat duramam, oturduu yerden laf yetitiriyordu. Yok, bu adamda heyecan asla
lmezdi.
Haklsnz hocam... diyerek yapmack bir huuyla hafife
ona doru eildim. Evet, ehrin bir yarmada zerine kurulu
olduunu unutmamamz lazm. taraf sularla evrili
olduundan, deniz sava da nem kazanyordu. Nitekim
Osmanl donanmasn engellemek iin Konstantin, Haliin
giriine zincir ektirecekti. Neyse, biz konumuza dnelim.
Konstantinin daha fazla savaya ihtiyac vard. Ama bu askerleri temin edebilecei bir yer yoktu. Bir zamanlar dnyann
kaderini belirleyen Dou Roma mparatorluu hkmn
tmyle yitirmi, ayakta kalmak iin baka devletlerin himayesine muhta hale gelmiti. lkesini destekleyebilecek devletlerin hepsinin Avrupada olduunu bilen imparator, Hristiyan Avrupay hareketlendirmek iin din kartn kullanmay
seecekti. Olduka mantkl bir seim. nk Mslman OsmanlIlarn, Hristiyanlarm kutsal kentlerinden biri olan

Konstantinopolise saldrs, sa Peygamber ve onun dinine ak

bir saldr olarak yorumlanabilirdi. stelik OsmanlInn bu gz
pek padiahnn saldrs hi de bu kutsal ehirle snrl kalacakm
gibi grnmyordu. Evet, imparator, bu savlarla Hristiyan
dnyasn ayaa kaldrabilirdi. Ama ncelikle Papa V Nikolay
ikna etmesi gerekiyordu. Papaln nclnde byk bir dini
cephe kurulmadan, yani bir Hal ordusu oluturulmadan, hibir
Hristiyan devlet, yreklere korku salan OsmanlIlarla atmay
gze alamazd. te imparatorun ehri savunmadaki ikinci
gvencesi Papa V Nikolanm gnderecei bu yardmd. Gelen
inanl savalarla, surlar hem tahkim edecek, hem koruyacakt,
bylece yedi yz ksur yldr Konstantinopolisi ele geirmeye
alan Mslmanlar bir kez daha hsrana uratacakt...
Ama... dedi koltuktakilerden birisi... Az nce ilk fotoraf
ektiren hanmn ei Peyami Beydi. Ama BizanslIlar Ortodokstu, oysa Papa Katolik... Aniden sustu, gvensiz gzlerle
karsna bakt. Kadn, Peyami yine neler zrvalyorsun, der gibi
skntyla oflad. Zavall, sinik Peyami, son bir umutla bana
dnd. yle deil mi? Yanl m biliyorum yoksa? Doru
biliyorsunuz,
diyerek
rahatlattm
adamcaz.
Yaasn
psrklarn dayanmas... Kocasn desteklediim iin bana ters
ters bakan kadna aldrmadan dinleyicilere seslendim yeniden.
Evet, Peyami Beyin de belirttii gibi, Konstantinopoliste
yaayanlar Ortodoks Hristiyanlard, oysa Romadakiler Katolik...
mparator da biliyordu bunu. Ama ne yapsn, suya den ylana
sarlr misali, ehri ve elbette imparatorluunu kurtarmak iin ne
lazm gelirse yapmaya alyordu. Bylesi yaamsal bir meselede,
sanrm din ok da nemli bir sorun tekil etmiyordu onun iin.
Ha Katolik, ha Ortodoks ne fark eder diye dnyordu belki,
hepimiz Hristiyan deil miyiz? Ancak Konstantinopoliste
yaayanlar hi de ayn fikirde deillerdi. O sebepten Konstantinin
din ekseninde kurulu bu stratejisi, Konstantinopolisin sokaklarnda yine dinin etkisiyle bozulacakt. Fakat zavall Konstantin henz
bunun farknda deildi. Edirne Sarayndan gelen rktc
haberlerle kuatma gnnn yaklatn hissediyor, gen
Mehmedi durdurmak iin tela iinde rpmyordu.
Daha fazla zaman kaybetmeden, sekin adamlarndan oluan
bir heyeti, papalk makamna gnderdi. Papamn hu-

zuruna varan eliler, felaketin yakn olduunu eer yardm

edilmezse bin yllk Hristiyan yurdunun Mslmanlarn eline
geeceini, bylece sa Efendilerinin dininin btn yerkrede
tehlikeye deceini, gzyalar iinde naklettiler. Papa V Nikola
etkilenmiti, i ekti, zld ama yardm iin acele etmedi. Bir
art vard; Konstantinopolis Patrikliine Katolik bir din adamnn
getirilmesi ve Dou Kilisesinin Bat Kilisesiyle birlik
oluturmas... Kiliseler arasnda yzlerce yldr sren kadim
anlamazl, Konstantinopolisin dt zor durumdan
yararlanarak, kendi mezhebinin lehine zmlemek istiyordu.
Kendi dinine aka kfr olmasna ramen aresiz imparator,
Papanm bu isteini bile kabul etti. i oldubittiye getirmek
isteyen Papa, zaman yitirmeden has adamlarndan Kardinal
sidoru yanma iki yz sava katarak Konstantinopolise
gnderdi.
Aralk aynn 12sinde, sidorun da katlmyla yaplan
Ayasofyadaki ayinde iki dinin birletii akland. Ama dindar
Konstantinopolis halk bu birlemeye byk tepki gsterdi. Halk
sokaklara dkld. Bir daha Ayasofyaya ayak basmayacaklarna
yeminler ederek birleme kararma kar ktlar. Bu karar
benimsemeyenler sadece halktan kiiler deildi, o zamann
babakan saylan Grandk Lukas Nota- ras da herkesin iinde
bara ara u tarihi szleri syledi: Konstantinopoliste Latin
klah yerine, Trk sar grmeyi yelerim.
Yine Konstantinopolisin baka bir nemli kiisi, eskinin
devlet adam, yeni kei Gennadius, bugn Zeyrek Camii dediimiz, o zamanlarn Pantokrator Kilisesindeki hcresinin
kapsna ast bir yazda Latinlere duyduu nefreti yle dile
getiriyordu: Ey yurttalar, ne yaptnz bilin. nk Tanr
biliyor. Kendinizi sadece gelmesi mukadder olan ktle
mahkm etmekle kalmyor, ayn zamanda babalarnzn size
emanet ettii imannz da yitiriyorsunuz. Tanrya kar yaplan
saygszla da raz oluyorsunuz. Yazk, yarg gn geldiinde
yazk olacak sizlre...
Halk dehet iindeydi. Boazkesen Hisar yapldnda bile,
kentin koruyucusu Hazreti Meryemin Konstantinopolisin
dmesine izin vermeyeceine inananlar, Katoliklerle yaplan
birleme sonrasnda umutlarn tmyle yitirmilerdi. Pa- pann
temsilcisi sidorun kutsal Ayasofyaya girmesinin din-

lerine en byk hakaret olduunu syleyerek, artk Tanrmn

gazabndan onlar kimsenin kurtaramayacan dile getiriyorlard. Tanrnm, Trklerin hkmdar gen Mehmedi, bu
gnahkr kavmi cezalandrmak iin grevlendirdiini syleyenler bile vard.
Peygamber efendimiz de yle buyurmam myd? Bu bas
bariton ses, otobse binerken kendini tantan Bahri adndaki
ihtiyar delikanldan geliyordu. ki sra arkada, pencere
kenarnda oturuyordu. Gm rengi salarn eliyle geriye doru
tarad. Bu ehri alan komutann cennetteki yeri hazrm.
Adam krmak istemedim.
O hadis biraz farkl, diyerek glmsedim. Hazreti Muhammed, bir cezalandrcdan sz etmez, baarl bir komutandan bahseder. Ama haklsnz, Hazreti Muhammed de
Kostantiniyyenin Mslmanlarca fethedilmesini buyurmutur.
Ve ehri fethedecek komutan kutlu kii saymtr. Hatta fethetmek szcn, igal, ele geirme deil de amak anlamnda
yorumlayan alimler bile bulunmutur. Kostantiniyyeyi a ve bir
gl bahesine evir, diyenler de vardr. Lkin kuatmann
arifesinde Konstantinopolis halknn demek istedii tam olarak
bu deildi. Onlar dinlerinin lekelendiini, azizlerine hakaret
edildiini, bu sebeple de kutsal ehirlerinin, kafir saydklar
Mslmanlarn eline geeceini dnerek, ac iinde
dvnyorlard.
Yeniden teki yolculara dndm.
yle bir gznzn nne getirin... Korkun bir durum
olmal. Ellerinde azizlerinin ikonalar, feryat ederek sokaklarda
dolaan insanlar. Ve tabii ard ardna yaylan kehanetler... Evet,
ne zaman kt olaylar yaklasa, hemen felaket tellallar ortala
kar, korkun iaretlerden bahsetmeye balarlar. Fetih ncesi
Konstantinopoliste de yle olmutu. Gnein tutulacan, bir
daha n hi grnmeyeceini anlatyorlard. ehirde ska
yaanan depremler bile yaklamakta olan byk kyametin
habercisi olarak dillendiriliyor, Ayasofyadaki mermer direklerin
terlediinden, azizlerin heykellerinin gzlerinin yaardndan
sz ediliyordu. Tanr bizi terk etti, diyorlard aresizce... Tanr
bizi zalimlerin vicdanna brakt. stelik, Katoliklerle birleme
de hibir ie

yaramamt. ehir halknn kendilerini istemediini fark

ettiinden midir, yoksa gen padiah kmsediinden mi
bilinmez, papalk imparatora gerekli yardmda bulunmad.
Kuatma baladktan sonra bile umudunu koruyan Konstanlin, Hristiyan kardelerinden asla ciddi bir yardm alamad.
Peki u Cenoval valye... Hani be yz kiilik askeriyle ythri
savunan gemici... Giustiniani miydi neydi ad?
Bizim snepe Peyamiydi soran yine. Anlalan epeyce bir
malumat toplamt Konstantinopolis kuatmasna dair. Ama
beni etkileyen, kahverengi gzlerinde inatla parldamaya
balayan kt. Sanrm sadece merakndan sormuyordu, bu
klar despot eine kar bir bakaldr anlamna da geliyordu.
Zaten oturuunu da deitirmi adeta kayklarak rahata
yaylmt koltua.
yle deil mi Mtak Bey? Bu Giustiniani ve askerlerinin
yiite savatn okumutum.
Byk bir zevkle onayladm bu ufak tefek adam.
Tamamyla haklsnz Peyami Bey. Giovanni Longo, Giusliniani ailesinin oluydu. Byk bir komutan, zeki bir asker ve
yiit bir savayd. Maiyetindeki kiilerin says biraz tartmaldr, kimileri be yz, kimileri ise yedi yz savadan sz
eder. Saylar ne olursa olsun, kentin en aresiz annda, byle
naml bir askerin yardma gelmesi imparatoru mutlulua
bomutu. yle ki, Konstantin sevincinden Giustinianiyi
mareal rtbesiyle onurlandrarak, ona Limni adasn hediye
etmiti. Giustiniani de kuatmann son gnne kadar, hem
askeri maharetiyle, hem gsterdii kahramanlklarla kendisine
yaplan vgleri sonuna kadar hak ettiini kantlamt. Fakat
hocam, Giustiniani de Katolik deil miydi? Artk daha gvenli
kyordu Peyaminin sesi. Kars da ters ters bakmay kesmi,
sayg duymasa da anlamak ister gibi sessizce dinliyordu
kocasn. Katolik bir komutan niye yardm etsin Ortodokslara?
Bravo, yine gzel bir soru, diyerek sinik kocay yreklendirmeyi srdrdm. Gevrek gevrek srttn grnce ben de
neelenerek akladm. Bu konuda farkl grler var Peyami
Bey. Kimileri Giovanni Longonun para karl savunmaya
katldn iddia ediyor, kimileri Hristiyan dnyasnda hret
yapmak iin kl kuandndan dem vuruyor, kimileri ise
dnyann yalnz brakt bu kente acd

iin imparatorun yardmna kotuunu sylyor. Bilmek ok

zor, belki hepsi birdendir. Ama ehirdeki direnii ok glendirdii muhakkak. Gelir gelmez ie koyuldu. nce savunmaclar milletlerine gre gruplandrarak organize etti, sonra
kk toplar, mancnklar surlara yerletirdi. Surlarn zayf
yerlerini tamire koyuldu. ehre geldii ilk gnden, son gne
kadar canla bala alt.
Ama son gn, yani Maysn 29unda bu yal ehir gibi onun
da durumu tmyle deiecekti.
Tam Giustinianinin maceralarn anlatmaya koyuluyordum
ki, Tahir Hocanm elinin havalandn grdm.
Bu kadar yeter Mtak, birazn da surlarn nne sakla.
Aslnda iime geldi bu neri, nk ayakta durmaktan srtm
armaya balamt. Konumam srdrmem iin homurdananlara aldrmadan, Evet, imdilik bu kadar, diyerek
toparladm szlerimi. Kalann Konstantinopolis surlarnn
nnde anlatacam.

Yalansz dolansz, kaamaksz bir dv

Konstantinopolislilerin en zayf noktas Likos Deresi civarndaki surlard, bizimkilerin ise deniz...
Dolmabahe Saraynm nndeki aklkta, yeille mavi
arasnda harelenen billur sularn hemen nndeki ta setin
zerinden konuuyordu Tahir Hakk, iri k kartallar gibi gezinen kl rengi bulutlarn arasndan korkusuzca parldayan
gne, tepeye yaklat iin glgede kalan yz, olduundan
daha yorgun grnyordu.
Aslnda buraya gelmemize gerek yoktu; dorudan kara
surlarnn nne gitmemiz gerekirdi ki, daha nceki gezilerde
hi Dolmabaheye uramamtk. Boazkesenden sonra
Halie geer, kara surlarnn balad Ayvansaraya inerdik.
Bazen de Erikap ya da Edirnekap veya Topkapmn oraya...
Hnkrn ota hmayununun kurulduu yere... nk kuatmann en kanl safhalar o kaplarn nnde yaanmt. Her
iki taraftan cengverler en byk kahramanlklarm bu
kapnn nnde gstermilerdi. Ve Konstantinopolisin kaderi
burada belirlenmiti. Ama otobsmz Beiktaa yaklanca
Tahir
Hakk,
gerginliini
hl
koruyan
ofrmze
Dolmabaheye ynelmesini sylemiti. Ne afra, ne tafra, en
kk bir itiraz bile etmeden sessizce uymutu Kadri, hocann
buyruuna.
Hi gerei yokken gzerghmza, Dolmabahe etabn koyan
Tahir Hakk, sanrm yarm kalan konumamz tamam-

lamak iin frsat yaratmak istiyordu. Yalanmak bilmeyen o

canl gzlerini ele geiren bu donukluk, hareketlerindeki o
belirgin yavalk, hi phe yok ki, aklnn hl Nzhet cinayetinde olduunu gsteriyordu. Belki de rencilerinin bu
kanl olaya bulatn bildiinden, nasl olur da bu pis iten
kendimi kurtarrm diye tasalanyordu. Ama ncelikle benim
neler dndm anlamas gerekiyordu, ardndan bu cinayetle hibir ilikisi olmadn anlatacakt. Tabii kk
topluluumuzun merakl yeleri izin verirlerse... Nitekim Bezmi
lem Valide Sultan Camiiyle Dolmabahe Saraynm arasndaki
bu geni akla yanaan otobsmzden inerken de bir araya
gelme frsatn bulamamtk. Bu defa esir alman Tahir Hakk
deil bendim. ki kez cesaretlendirme hatasn gsterdiim
Peyami peimi brakmam, imparatorun Halie ektirdii
zincirin, gnmzde tam olarak nerelere denk dtn
renmek iin adm adm beni izlemi, Gzel Bahe nereye
dyor? arap skelesinin yerinde imdi ne var? diye soru
stne soru yadrmt. stedii cevaplan alncaya kadar da
yakamdan dmemiti.
mitsiz bir yzle beni izleyen sabrsz hocamla birka kez gz
gze gelsek de kendini gsterme istei uyanan bu srnak
adamdan bir trl kurtulamadm iin ikimizin de can att
konumay yine ertelemek zorunda kalmtk. Tahir Hakk,
ltl denizi arkasna alarak tatan setin zerine ktnda, bir
nlem olarak Peyamiden ve tombul karsndan uzak durmaya
altm. nk gezi bakanmzm anlatacaklar bittiinde, ay
molas vereceini, bylece 1453 ylnn ilkbaharndaki
Konstantinopolis kuatmasndan stanbulun bu souk
gnlerine,
zavall
Nzhetin
lmne
dnebileceimizi
umuyordum. Ki, sanrm artk ikimiz de kibarl bir yana
brakp kimsenin aramza girmesine izin vermeyecektik. O
sebepten olsa gerek vakit yitirmeden konumasna balamt
Tahir Hoca.
Evet, Osmanllar iin kuatmann en zayf noktas denizdi,
diye vurgulad. Belki de bunun farknda olduu iin, gen
padiah denizde savaacak orduya zel bir nem vermi,
Kaptanderya Baltaolu Sleyman Bey ynetiminde Geliboluda
Osmanl tarihindeki en byk donanmay hazrlamt.
Kimilerine gre yz, kimilerine gre yz elli para gemiden
oluan bu donanma, 1453 yl Mart ay sonun

da anakkale Boazndan geerek Konstantinopolise doru

yola kt. Komutanndan forsasna tm mrettebatnn neeyle
zafer arklar syledii bu dev filoyu grenlerin hayretten ve
hayranlktan az ak kalyordu. Osmanl tebaasndan
olanlarn gs gururla kabarrken Dou Romallar zntyle
dvnyorlard. nk o gne dek bu byklkte bir donanmann su zerinde salmd vaki deildi. Dolaysyla ne
Sultan Mehmed Han ne de veziri vzera bu donanmann hsrana urayacan akllarnn ucundan bile geirmiyorlard, ilk
gnlerde uramad da... Muhtemelen Nisan aynn 12sin- de
ehir sularna giren Baltaolu Sleyman, donanmasn u
nnde durduum yerde, denizin zerine yayd. Kadrga, kayk,
pergandi ve ektirmelerden oluan gemiler o kadar oktu ki,
ahap ve yelkenden su grnmez olmutu. Gemilerden yaylan
davul sesleri, savalarn naralar, cenk arklar denizin
zerinden sekerek btn kylar tek tek dolayordu. Manzaray
surlarn zerinden izleyen Konstantinopolis- liler panik iinde
istavroz karyor, Hazreti saya, Meryem Anaya kendilerini
kurtarmalar iin yalvaryorlard. Donanma nihai zafer iin
zerine deni yapadursun, Baltaolu, gemilerin bir ksmn
yanna alp Konstantinopolisten uzaklap Prinkiposa hcum
etti...
Ban evirdi, bir yerleri grmeye alt.
Yok, buradan gzkmyormu. Prinkipos, yani Bykadadan bahsediyorum. Prinkiposu zorlu bir mcadeleyle alan
Baltaolu...
Yahu Tahir, hani srasyla anlatacaktnz... Hocann lafn
kesen, u gm sal ihtiyard. m olduundan kahverengi yn atksyla sk skya sarmt boynunu. Grubun en
arkasnda yer almasna ramen gr sesi pek de kk saylmayacak meydanda yanklanyordu. Benim kafam kart
arkada, imdi bu bizim donanma geldiinde kuatma balam
myd, yoksa balamam myd?
Bizim hoca sinirlenecek sandm, aksine neelenir gibi oldu;
yznde garip bir ifadeyle bakt gm sal adama...
Maallah Bahri, sesin sadrazam tellal gibi gmbr gmbr
de kulan pek iitmiyor galiba... Yahu duymadn m, 12 Nisan
diyorum... Kuatma ne zaman balad, 6 Nisanda. Bir gn de
ncesi var. Demek ki bizimkiler 5 Nisanda gelmiler kara
surlarnn nne. Yani donanma u arkamdaki sulara

demir atarken ehir bir hafta ncesinden kuatlmt. Hatta

bombardman balamt bile.
Hi alnmad Bahri.
Ne bileyim yahu, tarihi miyim? ardn geldik, belki bir
ey reniriz diye...
Bizimki glmsedi. Efendim, Bahri Bey benim ocukluk
arkadam olur. Bakmayn byle aksi aksi konutuuna, aslnda ok iyi bir insandr kendileri...
Niye aksi oluyormuum? Hayr, Bahri de kzmamt tatl
tatl birbirine taklyordu iki kafadar. Doru drst anlatamyorsun, biz sorunca da... Kafiledekilerin kendisine baktn grnce iyice cesaretlendi. yle deil mi arkadalar?
Nereden bilelim kuatmann hangi gn baladn?
Akolsun, diyerek Jale Hanm da katld tartmaya.
Gelmeden birka satr okusaydmz bilirdiniz beyefendi. K
souundan daha sert bir hava esti sarayn nnde. Eyvah, bu
iin sonu kt grnyor diye kayglanmaya balamtm ki,
nabza gre erbet verme ustas olan sevgili hocam, Aslna
bakarsanz Bahri hakl, diyerek ipleri eline ald Ama Jale
Hanma da mavi boncuk datmay unutmad. Tabii, geziye
gelmeden konu hakknda okuma yapanlara bilhassa teekkr
ederim, fakat herkesten bunu isteyemeyiz. Mtakm da
syledii gibi bu tr gezilerde tarih srasna gre gitmekte yarar
var. Zaten yle de yapyorduk. Ama buras Dolmabahe, eski
adyla ifte Stun, kuatma asndan ok nemli olaylara
sahne olduu iin yaananlar ayn meknda anlatmay tercih
ettim. Olan biteni gznzn nnde daha iyi canlandrmanz
iin...
Teekkr ederiz, dedi Jale Hanm ekimeyi srdrerek.
Biz halimizden ok memnunuz...
Gm sal, afili ihtiyar, niyetini anlyorum dercesine yle
bir bakt kadna ama uzatmad, glp geti. Zaten bizim hoca
da kuatma gnlerine dnmt bile.
Dediim gibi kara ordusunun Edirneden, Konstantinopolise hareketini surlarn nnde aktaracam, ama u arkamdaki deniz, Kabatatan Ortakye kadar Osmanl gemi:
leriyle kaplandnda, Konstantinopolis karadan ve denizden
tmyle kuatlm, biz eskilerin deyimiyle muhasara altna
alnmt. ehirdekiler de kendi tedbirlerini almlard tabii.

OsmanlIlarn ehre girmesini engellemek iin surlarn zayf

yerleri tahkim edilmi, kaplarn ou rlmt. Donanmann
saldrsn nlemek iin de Haliin giriine o nl zincir
ekilmiti. Zincir, hemen gerisindeki on sava gemisi tarafndan
korunuyordu. Halite bulunan gemilerdeki mrettebatn hepsi
korku iinde her an gerekleebilecek Osmanl saldrsn
bekliyorlard. Bu arada, Baltaolunun gemileri Dolmabaheye
yanamadan bir gn nce balayan top atlar faslalarla
sryor, Konstantinopolis gklerini kaplayan barut kokusu,
surlarn iinde derin bir yeis, surlarn dnda ise byk bir
gven yaratyordu.
Aslnda olaylar Sultan Mehmed Hann planlad gibi
geliiyordu, ta ki, o uursuz 20 Nisan gnne kadar. Ama daha
nce yaananlar da anlatmam lazm. ehirde, devasa surlar
korumak iin yeterince askerin olmad malumatna sahip
bulunan padiah, kara surlarnda dven savunmaclarn
gcn datmak iin, donanmasnn Halie girmesinin elzem
olduuna inanyordu. O sebepten Baltaoluna, vakit
geirmeden Halie saldr emri vermiti.
Kaptanderya derhal harekete geti; gz pek savalarn
yer ald gemileriyle Halie yaklat. OsmanlIlarn geldiini
gren nbetiler zincirin gerisinde yer alan gemideki savunmaclar uyard. Birden sakin denizin zerinde bir kyamet
koptu. Toplar atelendi, oklar havada uumaya balad. Gemiler borda bordaya geldi, savalar birbirlerinin zerine
atladlar, grtlak grtlaa, kl klca kanl bir dv balad.
Yalansz dolansz, kaamaksz bir dvt bu. Taraflar sava
yeteneklerini ve cesaretlerini birbirlerinin zerinde deniyorlard.
Kazananlarn dl hayatta kalmak ve onur, kaybeden- lerinki
ise lm ve utant. Kazanan taraf olmak iin kl alyordu
her iki taraf. Savunmaclar gemilerinin serenlerine km ok ve
mzrak yadryorlard bizim leventlerin zerine. Direklere
astklar su dolu ar flarla, iplerle baladklar talar boca
ediyorlard yukardan aaya. Boazlama srdke sryor,
atma uzadka uzuyordu. yle bir an geldi ki, ne
kuatmaclar
Halie
girebiliyor,
ne
savunmaclar,
kuatmaclar pskrtebiliyorlard. Savan devam halinde
daha fazla askerinin ehit deceini anlayan Baltaolu kritik
bir karar vermek zorunda kalarak, glerini geri ekti.

Sanki sava kaybeden kendisiymi gibi can sklmt Tahir

Hakknm ocukluk arkada Bahri de onu yalnz brakmad.
Adamlar ka yllk denizci tabii. Tuttuu takm malup
olan bir taraftarn hayal krkl vard gl sesinde. Yenmiler ite bizimkileri...
Ama hemen pes etmedi azimli padiah, diyerek arkadan
teselliye alt bizim profesr. Gen Mehmed yle kolay kolay
morali bozulacak bir hkmdar deildi. Surlarn karsnda
kzl bir peygamber iei gibi duran ota- hmayuna ekildi.
Gvendii adamlarn da yanma alarak yenilginin nedenlerini
deerlendirdi. Ortaya kan sonu, Haliteki dman gemilerini
vurabilecek bir silaha ihtiya olduuydu. Bu silah karadan
havaya doru atelenecek bir toptu. Yeterince ykselen glle ya
da ta aradaki mesafeyi rahatlkla geerek Halie
ulaabilecekti. nk aradaki mesafede Galata vard. Ve
Galatada yaayan Cenevizliler, bizimkilerle dosttu. Onlara
zarar vermeden, Haliteki gemileri vurmann tek yolu bylesi
bir topu icat etmekti. Gnmzdeki havan topunun ilkel bir
biimi olan bu silahla, yzlerce metre teden denizdeki gemileri
vurmak mmkn olacakt. lk deneme baarsz olsa da
ardndan gelen giriimler sonu verdi, Haliteki dman
gemilerinden biri isabet ald. Etraftaki denizcilerin akn
baklar altnda gemi denizin dibini boylarken mrettebatnn
byk bir blm hayatn kaybetti. teki denizciler derhal
demir alp gemilerini top menzilinin dna ektiler. Ama
OsmanlIlarn yeni deniz saldrsna kar tetikte durmaktan
hibir zaman vazgemediler. Ne yazk ki her an yaplmas
beklenen bu saldr, yaanacak bir talihsizlik sonucu biraz
daha gecikecekti.
Yeniden ban geriye evirdi. Eliyle Salacakla Saraybur- nu
arasnda bir yerleri gsterdi.
Muharebenin en moral bozucu ksmlarndan biri orada
gerekleti.
Dnd, Bahriye bakarak sylendi.
Bu Halie yaplan ilk hcumdan daha berbat bir yenilgiydi.
zgn baklar, ilgin kafilemizin zerinde gezindi. Derin
bir soluk ald, ald nefes cierlerindeki hzl gezintinin
ardndan, azndan buhar olarak ykseldi.

Papa nihayet drt gemi gndermeye karar vermiti. Gya

otuz gemi de hazrlanyordu. Ama bu otuz gemi hibir zaman
Konstantinopolise ulaamayacakt. Neyse, tepeden trnaa
silahlanm, en iyi cengvereri tayan bu drt gemi 20
Nisanda, yani kuatmann 14. gnnde, gne ykseldikten
birka saat sonra ehre doru hzla yaklayordu. Surlarn gerisinde gemileri grenler sevin lklar atmaya baladlar.
Gemilerin nc kuvvetler olduunu, ardndan byk donanmann yardma geleceini zannediyorlard.
O zamanlarn Altmkaps, bugnn Yedikulesi aklarnda
gemileri fark eden Osmanl gzcleri, hemen padiaha haber
verdiler. Derhal atma atlayan gen hkmdar, Halii dolap,
Galata surlarnn arkasndan, Dolmabaheye, yani aa
yukar bulunduumuz blgeye geldi. O zamanlar buras kk
bir koydu.
Eliyle nn Stadyumunu gsterdi.
Muhtemelen deniz u karya kadar uzanyordu. Ad stnde, 17. yzylda doldurulduu iin buraya Dolmabahe
denildi. Evet, padiah heyecan iinde atyla doludizgin buraya
geldi, Kaptanderya Baltaolunu ard. Son derece ak
konutu. Ne olursa olsun, o gemiler Halie girmeyecek.
Gemileri batr ya da ele geir. Kaptanlarn tutuklayp huzuruma getir. Eer aksi olursa, yani o gemiler Halie girerse o
zaman, var sonunu sen dn!
Baltaolu derhal donanmann bana geti. En seme savalar doldurduu yz elli gemiyle denize ald. Gemiler ok
menziline girer girmez bir kyamet koptu sularn zerinde.
Ular alev alev yanan oklar uutu, kk toplar atelendi.
Ama gemileri yakmak, ahap, demir, insan, karlarnda ne
varsa topyekn imha etmekti. Bizimkiler top ateiyle dman
gemilerinin direklerini krmaya alrken tekiler ykseklere
karak sirenlerden ve anaklklardan ok, ta ve mzrak
yadryorlard. Gemilerin birbirlerine yanamalaryla birlikte
korkun bir vuruma balad. lm gze alm OsmanlI
denizcileri, rakip gemileri yakmaya, ellerindeki karg, balta ile
kpetelerini paralamaya ve elbette onlarn gvertelerine kp
gs gse dvmeye alyorlard. Ama gemileri
savunanlar da seme askerlerdi. mrleri denizlerde cenk
ederek gemiti. Osmanl serdengetilerinin azimli saldrlarna
byk bir cesaret ve yiitlikle kar koyuyorlar-

d. Gemilerine kmaya alan korkusuz dmanlarnn ellerini

kesiyor, topuzlarla, tokmaklarla kafalarn paralyorlard.
Onlarca denizcimiz orada sulara derek can verdi.
Sultan Mehmed, bu acmasz atmay, kyda atnn
zerinden takip ediyordu. Denizde cansiperane kl alan
leventlerinin arasna katlmamak iin kendini zor tutuyordu.
Heyecan iinde olan bakalar da vard; mparator Konstantin
Dragases ve ehir halk... Onlar da surlarn zerine km,
denizdeki korkun boazlamay ayn endie, ayn mitle
izliyordu.
Osmanllarmkine gre olduka yksek olan Papalk gemileri
bu avantajlarn da son derece iyi kullanyorlard. Savan n
saflarnda elinde klcyla bizzat savaan Baltaolu ar kayplar
vermesine ramen asla vazgemiyor, ehit den askerlerini
yenileriyle takviye ediyor, saldrya bir an bile ara vermiyordu.
Hayr, papalk gemileri o limana giremeyeceklerdi. Ancak kar
tarafn gemilerinin yelkenlerini iiren lodos, dev dalgalar
yaratarak, manevra kabiliyetimizi kstlyordu. Bu kadarla
kalsa yine iyiydi, ama rzgr iddetini giderek artrd. Bylece
atmann kaderi de belirlenmi oldu. Donanmamzn ksa
sreliine de olsa tereddde dtn gren Italyan denizciler
lodosu arkalarna alarak, Halie yneldiler. Gecenin
karanlndan
da
yararlanarak
limana
yaklatlar.
Gereklemesi neredeyse imknsz olan bu olay aknlkla
izleyen savunmaclar, derhal zinciri indirerek, drt gemiyi ieri
aldlar.
nanlmaz ey! Bundan be yz ksur yl nce cereyan eden
bu kk bozgunu sanki kendisi yaam gibi kederli kyordu
bizim hocann sesi. Merakllara fetih gezisi yaptran bir tarihi
deil, ordusunun banda Konstantinopolisi almaya gelen gen
padiah gibi hissediyor olmalyd kendini. Sadece Tahir Hakk
m? Ben de dahil herkes derin bir suskunlua brnmt.
Hepimiz sukutuhayal iindeydik.
Asfalt yolda iti kak ilerleyen arabalarn ya da denizden
geen motorlarn kard grltler de olmasa hibir ses
duyulmayacakt meydanda.
Nasl ki futbol hibir zaman sadece yirmi iki oyuncunun bir
sahada top peinde kouturmas deilse tarih de hibir zaman
sadece gemite yaam devletlerin yks deildi. Tarih,
topran nasl srld, ekmein nasl piirildii,

evin nasl ina edildii, annelerin bebeklerinin altn nasl

balad, eitimin nasl yapld, bir erkein bir kadna akn
nasl sylediiydi. Tarih, insan insan yapan irili ufakl olaylarn
toplamyd. Tarih korkaklkt, cesaretti, ihanetti. Tarih
dnceydi, duyguydu, nseziydi, gururdu. Elbette btn
uluslar tarihlerindeki zaferlerle gurur duyarlard, elbette
yenilgilerden zntye kaplrlard ama gemileri bugnden
daha parlak olan topluluklar, tarihlerindeki zaferlere daha fazla
ballk gsterirlerdi. Sadece bizim iin deil, btn uluslar iin
geerliydi bu. Doal bir durum, ama bu psikoloji, tarih
yazmna yansynca ciddi meseleler ortaya kabilirdi. Mesela
bizim a kapatp a aan diye nitelendirdiimiz bir fethi,
Batllar rahatlkla saldrganlk olarak niteleyebiliyor, Hayr
efendim, Ortaa kapatan, Yeni a balatan olay,
Konstantinopolisin fethi deil, Amerika ktasnn kefidir,
diyebiliyorlard. Sanrm, bir bilim dal olarak tarihin en byk
handikab da buydu; objektif olamamak. Tarafgirliin, hakikati
bomas... yi de doru olan hangisiydi? Bizim tezimiz mi,
onlarnki mi? Kim objektif davranyordu? Onlar m, biz mi? in
tuhaf birka yzyl sonra belki de ulus devletler sona erecek,
bugn gerekirse uruna lmekten, ldrmekten ekinmediimiz
tarihi hassasiyetlerin yerini bambaka duyarllklar alacakt.
Hal byle olunca tarihin bilimsel bir disiplin olmasndan sz
edilebilir miydi? Birden Nzheti zlediimi fark ettim. Hayr, bu
kez bir sevgili gibi deil, bir bilim insan olarak onu
zlyordum. nk onunla her eyi tartabilirdiniz, snrlar
zorlar, resmi dncenin, resmi ahlakn, resmi dinin ve
statkonun izdii btn krmz izgilerin tesine geebilirdik.
Donanmamzn urad yenilginin verdii keder, Nzhetin
yokluuyla katlanarak derin bir acya dnyordu ki, benimle
birlikte btn kafilemizin mutsuzluunu ortadan kaldracak
giriim, sadece tarih uzman deil ayn zamanda insan sarraf
olan hocalarn hocas Tahir Hakkdan geldi.
Ama her olumsuz olayn bir de iyi taraf vardr. Hatta zamann mant bazen bilhassa zorluklar kartr insana. Bir tr
snavdr bu. Halklarn ve liderlerinin kendilerini gstermeleri
iin bizzat tarih tarafndan konulmu bir snav. Yenilgilerden
zaferlere ulaabilecek yolu bulabilmeleri iin bir

snav... Kllerinden yeniden domalar iin bir frsat... O sebepten, her olumsuzlukta morali bozmamak lazm.
ocuk dilerini gstererek glmsedi.
Ne demiti Shakespeare, Yeter ki sonu iyi bitsin. te bu
moral bozucu kk yenilgi de ok daha byk bir baarnn
yolunu at. yle ki, Konstantinopolis kuatmasn anlatan
herkes, bu mucizevi olaydan sz etmek zorunda kalacakt.
Neden bahsettiini tahmin etmemiz iin bir sre soran gzlerle
tek tek hepimizi szd.
Gemilerin karadan yrtlmesi yahu.
Bir mjde verir gibi sevinli sesi n n tmt meydanda.
Dnk konferansmda da baka bir olay vesilesiyle bu etkiden sz etmitim. Hatrlayan var m?
II. Muradm Varna Savan kazanmas...
Elbette hocann flrtletii hanmd hatrlayan.
Babas Varnada Hallar yenilgiye uratnca II. Meh- medin
padiahl tartmal hale gelmiti. Artk gen padiah,
babasndan ok daha mhim bir zafer kazanmak zorundayd.
Mthisiniz Jale Hanm...
Bizim ihtiyar havaya girmiti bile; yzndeki donukluk
kaybolmu, gzleri neeyle parldamaya balamt. Hep byle
olurdu zaten, ne zaman sz Fatihin zaferlerinden alsa hoca
kendini kaybeder, adeta huu iinde anlatrd ulu hakann baarlarn...
Evet arkadalar, insanlarn kaderiyle savalarn kaderleri
birbirine benzer... Banza gelen berbat bir olay, belki de
hayatnzn en byk frsatn sunacaktr size... Devlet ynetiminde ve savalarda bu frsat gren kiilerdir ki, byk insanlar olarak tarihe geeceklerdir, ite Fatih Sultan Mehmed de
onlardan biriydi. O sebepten denizde yaanan bu yenilgiyi
bertaraf etmek iin derhal kollar svayarak yeni bir taktik
gelitirdi.
Ama Tahir Bey...
Benim psrk Peyamiydi bu ateli konumay blen. Sadece
tombi hanm deil, herkesin sran gzlerle kendisine baktn
grnce zavall iyice kld, fakat sorusunu dile getirmekten
de vazgemedi. Cesur bir yan vard bizim bu krtpilde...

zr dilerim, konumanz blmek istemezdim ama tarih

kitaplarnda bir yaz okumutum. Gya bu hezimeti gren
padiah ok sinirlenmi, hatta hiddetinden atn denize srm.
Doru mu?
Sznn kesilmesine sinirlenmiti Tahir Hakk, ama deme
diplomatlara ta kartan bir soukkanllkla duygularn
glmsemesinin ardna gizlemeyi bildi.
Evet, elbette doru... Mehmed ok fkelenmiti. Atn denize
srm, izmelerine kadar slanmt. Son derece insani ve
doal bir tepki... Aylarca kafa yorduu, gnlerce planlar yapt,
geceler boyunca uykusuz kalarak en ince detayna kadar
tasarlad, hepsinden nemlisi hkmdarlnn snava
ekildii bir kuatmann hi hesapta olmayan nedenlerle
sekteye uramas, gen padiah elbette ileden karmt.
Hatta Baltaolu Sleyman derhal huzura arm, belki idam
ettirmeyi bile dnmt. Ancak ylgnlk nedir bilmeyen
kaptanderyanm atmada bir gzn kaybetmi olarak
nnde diz kmesi, onu daha sert kararlar almaktan
vazgeirmi, sadece paay azletmekle yetinmiti. Hiddeti de ok
srmemi, her dirayetli padiah gibi fkesinin akln ele
geirmesine izin vermemiti. Yenilgiye zlecek zaman deildi,
derhal ikinci hamleye geilmeliydi. yle de yapt. Kimsenin
aklna gelmeyen bir metodla gemileri karadan yrterek Halie,
dmann burnunun dibine soktu.
Peyaminin artk sesi kmyordu, karsnn glgesine snm anlatlanlar hayranlkla dinliyordu.
Tahir Hakk karda bir yerleri gsterdi.
Muhtemelen gemiler bu yokutan karld.
Hepimiz dnp stadyumun yanndan aa inen hncahn
arala dolu yola baktk.
Hayr, hayr, o zamanlar bu yol yoktu, diye uyard hoca.
Herhalde oras denizdi. Belki de u parkn olduu yerden
ekmilerdir gemileri. Geri biraz dik ama...
Konuma o kadar heyecan vericiydi ki, dayanamayp ben de
fikrimi syledim.
Hocam biliyorsunuz baz tarihiler, gemilerin Tophane
yokuundan karldn sylerler. Bugnk Asmalmescit
yaknlarndan geerek Kasmpaaya indirildiini iddia ederler.

Kendinden emin, gzlerini kst, ban usulca geri att.

Zannetmem. Tamam, bahsedilen hat, mesafeyi ksaltyor
ama bir sakncas vard. Pek de gvenilecek kiiler olmayan
Cenevizliler bu hummal almay annda fark eder ve derhal
BizanslIlara haber uururlard. nk bahsedilen gzergh,
Galata Kulesinden, o zamanki adyla sa Kulesinden rahatlkla
grlebilirdi. Oysa bu koy, Galataya epeyce uzakt. O sebepten
Mehmedin gemilerinin karadaki muhteem yolculuunun
buradan balam olmas daha kuvvetli bir ihtimaldir. Tabii bir
de gemilerin karadan yrtlmediini syleyenler var. Gya
Tepeba ya da Kasmpaa civarnda kurulan bir tersaneden
indirilmi gemiler... Ama bu gr destekleyen bir bulgu yok
elimizde...
Neyse, biz hikyemize dnelim... Denizdeki yenilginin
ardndan cevval padiah derhal harekete geti. nce Kaptanderya Baltaolunun yerine Hamza Beyi atad, sonra donanmada grevli nemli deniz subaylarn toplayarak, buradan
Kasmpaaya uzanan bir yol yapmalarn buyurdu. Alan
yolun zerine kalaslar denmesini, gemilerin Halie kadar bu
kzaklarn zerinden gtrleceini, hibir itiraza yer brakmayacak aklkta dile getirdi. Komutanlar, askerler, ameleler derhal ie koyuldular. evkle, azimle balayan alma,
ksa srede neticesini verdi. O zamanlar balk ve koruluk olan
blgede genie bir yol ald. Durmak yoktu, hnkrn emriyle
gemiler altlarna dayanaklar yerletirilerek kzaklara ekildi.
Askerler, ameleler byk bir hevesle iplere aslarak,
gerektiinde hayvanlarn gcnden de yararlanarak gemileri,
kalaslarn
zerinden
yrtmeye
baladlar.
Gemilerin
mrettebat eksiksiz olarak grev yerlerindeydi. Sanki denizdeymiesine yelkenler alm, forsalar kreklerin banda
yerlerini almlard; komutanlar direklerin etrafnda kouturarak emirler yadryor slk alarak, bararak, gerektiinde
krbalarn aklatarak askerlerini aka getiriyorlard.
Asl aka gelen Tahir Hakkyd. Sanki topran zerinde
adm adm ilerleyen o gemilerin kaptanderyas kendisiymi gibi
enesini ileri uzatm, gzlerini uzaklarda bir noktaya dikmi,
yzne arpan souk rzgra aldrmadan, olaylar cokulu bir
dille tasvir etmeyi srdryordu.
Grlmeye deer manzarayd dorusu. Onlarca gemi derya
zerinde szlr gibi -elbette biraz daha yava- yokuu

trmanyorlar, alan yelkenleri dolduran rzgr gemicilerin

iini kolaylatryordu. En byk zorluk elbette ki yokuu
karken yaanyordu ama tepeye ulaan gemiler iin karada
hareket etmek olduka kolay, hatta elenceli bir iti. Yal
kalaslarn zerinden kayan gemiler rahatlkla adeta kendiliinden, o zamanki adyla Souk Su koyuna, yani bugnk
Kasmpaaya indiler. Orta byklkte altm yedi para gemiden ibaret olan filonun bir gecenin iinde, on iki saat gibi
ksa srede Halie indirildii sylenir. 22 Nisan Pazar gn,
gn denizin zerine dnce, Halite salman Osmanl
gemilerini gren savunmaclar gzlerine inanamadlar, iki gn
nce drt papalk gemisinin, yzlerce Osmanl gemisinin
arasndan syrlarak Halie girmesiyle beliren kurtulu
umutlar, Dolmabaheden Kasmpaaya inen gemilerin uar
rzgryla silinip gitmiti bir anda. Belki de bedbahtlar, ilk kez
o sabah inandlar ehirlerinin ellerinden gideceine...

Al u ba, yeti kadnn ardndan, sapla

grtlana
3E

Nasl ki, Konstantinopolislilerin umudu, Beyolu srtlarndan

Kasmpaaya inen gemilerin rzgryla savrulup gittiyse bizim
kafilenin neesi de ayn olay nedeniyle annda yerine
gelivermiti. zellikle de bizim ihtiyar, sanki genlik as olmu
gibi birden canlanmt. Ne Nzhetin lm kalmt akimda,
ne rencilerinin katil olma ihtimali, ne de kendisinin cinayetle
sulanaca korkusu... Kalmasn, hi itirazm yoktu, hatta onu
byle coku iinde, adeta yirmi ya genlemi grmek beni
mutlu ederdi ama kendini tmyle kuatmann bysne
kaptrp yapmamz gereken u nemli konumay bir kez daha
ertelemek zorunda kalrsak diye endieleniyordum. Elbette
tasalarm yersizdi. Kendini duygularnn akna ancak benim
gibi uymaca aklllar kaptrrd. Tahir Hakk gibi adamlar,
Fatihin soyundan geliyorlard. Ne kadar heyecanlanrlarsa
heyecanlansnlar,
asla
dirayetlerini
kaybetmezler,
asl
amalarndan asla ayrlmazlard.
Nitekim syleyeceklerini tamamladktan sonra, kalabala
yar aka yar ciddi yle seslenmiti.
imdi on be dakika mola veriyorum. u kafede ay, kahve
iip biraz snabilirsiniz... Sizden tek ricam, mola srasnda
Mtakla bana ilimemeniz. Kusura bakmayn ama burada ne
fotoraf ektireceiz, ne de merak ettiiniz sorular

cevaplayabileceiz. nk konumamz gereken nemli bir

mesele var.
Bata Peyami olmak zere bizimle konumak iin frsat
kollayanlar elbette ok zldler bu habere. Kalabalktan yaylan homurtudan, zlenlerin hi de azmsanmayacak kadar
olduu anlalyordu.
Hi itiraz etmeyin, diye kestirip att hocalarn hocas babacan bir tavrla. Daha birlikteyiz... Hem otobste, hem de
surlarn nnde bol bol konuacaz, bol bol da kameralara
glmseyeceiz.
te bu kadar. Dedim ya, kiminle nasl konuulacan ok iyi
biliyordu bizim profesr. stelik kimseyi krmadan. Bizden
umudu kesen merakl kafilemiz, ilerideki kafeye ynelirken, ben
de ona yaklatm.
Valla bravo, dedim ta setin zerinden inmesine yardm
ederken. Meramnz ok gzel anlattnz.
ocuksu bir neeyle ldad ehresi.
Yahu ne yapaym Mtak. Yoksa nefes almamza bile izin
vermez bunlar... Geri onlar da hakl... Ne yapsnlar, fetih ok
ilgilerini ekiyor.
Dmemesi iin elini tuttum, eli buz gibiydi. msnz,
scak bir eyler imek ister misiniz? Zayf bir yan aa km
da bundan rahatszlk duyuyor- mu gibi hzla ekti elini.
Yok, imem... Tedirginlikle etrafa baknd. yle tenha bir
keye ekilelim de u meseleyi konualm...
sterseniz araca kalm, oras daha scaktr.
Kapsnda Kadrinin fosur fosur sigara itii beyaz otobsmze kayd baklar.
Bo ver, oraya gidersek bu kez de ofrden yakamz kurtaranlayz. enesiyle saray gsterdi. Gel yle yryelim, hem
hareket edersek biraz snrz.
Srtmz Fatih Sultan Mehmedin yaptrd mtevaz
Topkap Saraymn siluetine dnerek, Osmanl padiahlarnn
hi de parlak olmayan dnemlerinde, kendilerine mekn setii
gsterili Dolmabahe Sarayna doru admlamaya baladk.
Evet, etinden konuuyorduk, diyerek sol koluma girdi.
Sen niye pheleniyorsun bu ocuklardan?

Asla etinden kukulandm sylememitim. Ah kurnaz

ihtiyar ah, hl faka bastrmaya alyordu beni. Aslnda bunu
ok nemsememeliydim, hatta hocann bu kk kurnazlklar,
konuya iyi bir girizgh olabilirdi, stelik dile getirmesem de
byle bir kuku duyduum gerekti ama inatlm tuttu.
Yanl hatrlyorsunuz, onlardan kukulanan ben deildim,
sizdiniz.
Hayretler iinde kalm gibiydi.
Nasl!
Hi umursamadan yzne arpmay srdrdm gerekleri.
Hatta bana, o ocuklarn tarihe romantik bir adan baktklarn, Fatih konusunda hassas olduklarn bile sylediniz.
Abartl tepkisine aldrmayacam anlaynca sessizce kt
kolumdan.
yle mi dedim?
Evet, stelik bunu tam da Nzhetin lmn konuurken
dile getirdiniz.
Benden byle bir k beklemiyordu. Her zamanki Mtaklm gsterecek, beni ynlendirmesine kibarca izin verecektim. Hayr efendim, yeryznde gerektii yerde, gerektii
gibi konuan tek kii o deildi elbette. Artk benim de bir
kiiliim olduunu anlayacakt. Artk beni istedii gibi ynlendirmesine izin vermeyecektim. Ama olmad, yapamadm.
Gzlerindeki ykm grnce yumuadm. aresizliini yreimde hissettim. Annemin efkatli sesi alnd bir yerlerden
kulaklarma. Hep yufka yrekli bir ocuk olmutur bizim
Mtak. Evet, dpedz acmaya balamtm, hl samimiyetinden emin olamadm bu adama.
Byle dnmeniz ok normal, diye evirdim laf.
Cesaretlenir gibi oldu, biraz daha yreklendirilmeye ihtiyac
vard.
Evet, aslnda ben de kukulanyorum onlardan. Bilhassa da
etinden...
Umutla ldad gzleri...
etin deil mi? nemli bir srr aa vururmuasna
esrarengiz bir tn belirmiti sesinde. Beni de kukulandran o
zaten... ok abuk fkeleniyor. iddete meyilli bir ocuk...
Byle syleyince yine asabm bozuldu.

O zaman niye kabul ettiniz niversiteye? ok iyi hatrlyorum, aratrma grevlisi olmas iin siz devreye girdiniz. Katta
benden bile destek istemitiniz.
Hi savunmaya kalkmad.
Ah, ne bileyim aptal kafa ite... Tanmyordum ki etini...
Rkny biliyorsun, onun rencisiymi. Temiz adamdr
Rkn, o kefil olunca ben de inandm.
etinin sulu olduundan emin gibiydi. yice canm skld.
Dn geceden beri aklm kurcalayan soruyu dile getirdim.
Peki hocam, katil olduunu dndnz bir insan iye
bana yolladnz?
Kslm gzlerini anlay beklercesine yzme dikti. Katil
olduundan emin deildim ki. Sana yolladm, nk ondan
kukulandn biliyordum. Dn gece sen arayp konualm
deyince, konunun etin olduundan emin oldum. Aklma
seninle onu buluturmak geldi. Ksa bir yolculuk boyunca da
olsa tepkilerini gzlemlemeni, onunla konuman ve bir fikre
sahip olmam umuyordum. O sebepten sana yolladm.
Tam da onun gibi cin fikirli birine gre davran...
Emin olmak iin...
Emin olmak iin... diye yineledi. Biliyorsun, senin grn
benim iin nemlidir.
Nerdeyse beni ikna etmek zereydi, ama aklm kurcalayan
en nemli soruyu henz sormadm fark ettim.
Neden etinin katil olabileceini dnyorsunuz?
nk... Arkasn getirmekte zorlanyordu. nk Nz- leti
ldreceini sylemiti.
te bu! Evet, demek ki yanlmamtm, demek ki kukularm
doruydu, demek ki...
Ama bu, onu ldrm olduunu kantlamaz tabii...
Son szlerini umursamadm bile. Kamyon ofrne baran
etinin nefretle parldayan gzleri zihnimi kaplamt. Evet, bir
katilin baklaryd onlar... Hi phe yoktu, bir caninin
baklar... Ben salak da sevdiim kadn ldrdm diye kendi
kendimi yiyip durmutum iki gndr.
Belki de fke annda sylenmi szlerdi.
Gzlerimdeki ifadeden etini yarglayp, hapse gnderdiimi
anlayan Tahir Hakk, durumu hafifletmek iin konuup
duruyordu.

Ne zaman sylemiti etin bu szleri? diye atldm.

Nzhetle buluacanz gece mi?
Hayr, hayr daha nce... u tartmadan sonra...
nce bir alaka kuramadm.
Hangi tartma?
Nzhetle yaptmz tartma...
Haa, u Nzhetin Trk tarihileri sulad tartma...
arm gibi gzlerini krpt.
Hayr, yle bir sulama hatrlamyorum, Fatih zerine
konuuyorduk. Nzhetin tarihileri suladn kim syledi
sana?
etin... Arabada anlatt. Nzhet herkesi resmi tarihi olmakla itham etmi.
Kafas allak bullak olmutu hocann... Evet, etin yalan
sylemiti bana. Tartmaya neden olan gerek konuyu saklamak istiyordu.
Yani bu yzden mi tarttk dedi Nzhetle?
O anda Tahir Hakknm da asl konuyu gizlemeye altn
sezinledim.
Bir de u baba katillii meselesi varm?
Gya beni dinliyordu ama akl baka yerlerdeydi, samimiyetini lmenin tam zamanyd.
Hani, II. Muradm ldrlm olabilecei tezi, diyerek
kk oyunuma baladm. Aslnda bu fikri veren etindi;
arabada yaptmz sohbette, bir gn nce benden duyduu bu
tezi Nzhetin savunduunu syleyerek, tarttklar konunun bu
olduu yalann yumurtlamt. Bakalm bizim ihtiyar ne
diyecekti? II. Mehmede atlan bir iftira... Gya ka- pkulundan
vezirler,
II.
Muradm
daha
fazla
tahtta
kalmasn
istemediklerinden, gen ehzadenin de onayyla padiah
zehirletmiler. Nzhet bunu syleyince etin de zvanadan
km.
Bir anlna ban ne edi; galiba ne dndn anlamamdan korkuyordu. Gzleri yeniden yzme dediinde
baklar kararmt.
Evet, dedi bir kez daha katil diye phelendii kiinin
yalann destekleyerek. Evet, etin zvanadan kmt. Benim
evdeydik. alma odamda... Nzhet, Akn, etin bir de ben...
Tartmann nasl baladn hatrlamyorum bile... Ama Nzhet
ileri gitti. Aka II. Mehmedin baba katili olabileceini ima etti.

Hikyesini detaylandrrken neden yalan sylyor diye

geirdim aklmdan. Masum biri neden gerekleri arptmak
ihtiyac hisseder ki? Yoksa bu kanl cinayetin organizatr
karmda dikilen bu saygn profesr myd? Yapt plan suya
dnce, foyalar ortaya kmaya balaynca rencim dedii
tetikilerini ihbar ederek yakasn m syrmaya alyordu?
Dikkatle szdm ka yllk hocam. O ise dndklerimden
habersiz, beni ikna etmek iin ballandra ballandra yalan
sylemeyi srdryordu.
Fatihin baba katillii ile sulandn duyan etin ileden
kt. Sesini ykseltti. Hakarete varan szler sarf etmeye balad.
Nzheti milletini satmakla, Batnm ua olmakla sulad. Akn
dayanamad, Biraz terbiyeli ol, karnda bir profesr, bir kadn
var, diye uyarmaya kalkt. Sen misin uyaran... etin, Sana ne
oluyor lan ibne! diye bard. Evet, azn da bozdu. Akm ayaa
kalkt, muhtemelen evi terk etmek istiyordu ama etin yanl
anlad ve ocuun suratna bir tokat indirdi.
Akna vurdu yani...
Evet, ne yazk ki vurdu. ocuk kalkt koltua dt...Ne
kadar utandm tahmin edemezsin. Ama etin bir trl yatmak bilmiyordu, nerdeyse yeniden Akmn zerine atlayacakt.
Neyse ki araya girdim de daha korkun bir ey olmad.
Nzhet ne yapt?
Ne yapsn dehet iindeydi. Bir tela toparland. Artk bu
evde kalamayz, dedi. zrler diledim, gitmemesi iin yalvardm.
Ama dinlemedi, Akmla birlikte ayrld yanmzdan...
Szlerini srdremedi, titremeye balamt.
yi misiniz hocam? diye sormak gerei duydum.
Ellerini usulca paltosunun cebine soktu.
yiyim, iyiyim, dm birden...
Sadece souun etkisi deildi bu, bulat belann boyutlarn imdi daha iyi kavryordu. Isnmak iin ayaklarn
usulca yer vurdu.
etinin fkesi Nzhetle Akn gittikten sonra da srd. Bu
kadna ok yz veriyorsunuz hocam, diye bana bile kt.
Bunlar tarihi mi, Amerikan ajan m belli deil. Bunlar insan
katil yapar. Masamn zerinde duran, mektup aaca olarak
kullandm, bizim Profesr Naserin Tahrandan getirdii haneri
gsterdi. eytan diyor al u ba, yeti kadnn ardndan, sapla
grtlana.

Ne! diye sylendim kendimi kaybederek. Tam olarak yle

mi syledi. Sapla kadnn grtlana m dedi?
Heyecanm ona da gemiti, gzlerini birka kez krpt. Belki
de sapla boynuna demitir, ayn kelimeler olmayabilir ama bu
manada bir eyler syledi. Dn o Bakomiser Nevzat, cinayetin
nasl ilendiini anlatnca oka uradm. Peki, neden Nevzata
sylemediniz?
Ellerini cebinden karp yana at.
Nasl syleyeyim Mtak, etin benim rencim... stelik
sulu olduu kesin bile deil. Benimki sadece bir kuku, seninki
de yle... Emin miyiz katil olduundan?
Birka saat nce emin deildim ama imdi... stelik etinin
katil olmas btn sorunlarm zyordu. Tabii Nzheti
kaybettikten sonra hayatma nasl devam edebilirdim sorusu
hari...
O sebepten, etini sana yolladm, diye aklamasn
srdrd. nk bir karara varamyordum. Belki sen... Evet,
ben karara vardm, etin sulu demek geti iimden. Eer hocann
samimi olduuna inanabilsem bunu sylemekte bir an bile
tereddt etmezdim. Gelin grn ki neler dndnden hl emin
deildim.
Ben de bir karara varamadm... dedim asl dncemi
gizleyerek. etinin tarihe bakndaki banazl biliyorum. Evet,
fkeli, gergin hatta aka saldrgan bir ocuk... Ama onu cinayetle
sulamak iin daha fazlasna ihtiyacmz var. Mahcup bir ifade
belirdi gzlerinde.
Aslnda bir ey daha var.
Ne kadar ok ey saklamt benden. Merakla baktm
grnce sralad gizlediklerini...
Nzhetin ldrld akam... Hatrlar msn seninle de
telefonda konumutuk... Henz olaydan haberdar deildik. Ben
kayglanmaya balamtm. Gidip Nzhete bakmas iin etini
aramtm. Taksimde bir seminere katlacakt. Cep telefonu
kapalyd. Oysa seminer oktan bitmi olmalyd. Acaba evine mi
gitti diye sabit telefondan aradm yine cevap vermedi. Akam
defalarca ev telefonundan aradm, yine almad. Ertesi gn
nerede olduunu sorunca, Eve gittim, dedi. Evden de aradm
deyince, Belki telefonun sesini ksm- zdr, dedi. Emin olmak
zor ama bana yalan sylyor gibi geldi.

Yani cinayet saatinde nerede olduunu gizlemeye mi alyordu?

Olabilir, bilmiyorum... Olmayadabilir... Diyorum ya etini
sulamak iin yeterli delil yok elimizde, sadece pheler... Bu
durumda onu polise vermek acmaszlk olur.
Hayr efendim, etinin yle kolayca avucumuzun iinden
kayp gitmesine izin veremezdim.
Yine de olanlar Bakomiser Nevzatn bilmesi gerekir.
Endieyle kapland yz.
Evet hocam, bu iten kurtulu yok... diye stne basa basa
belirttim. Olaya ait btn bilgiler Nevzatta. Belki de etin
hakknda syleyeceklerimiz eksik olan bir paray tamamlayacak,
bylece fotorafn btn ortaya kacak. Katil etin deilse bile,
bu bilgiler bizi gerek faile yaklatracak.
Bilmiyorum. Yine kaak oynamay seiyordu. Bilmiyorum
Mtak... Polisler acmaszdr. Hi yoktan atee atmayalm
ocuklar...
ocuklar... Yani etin bu ite yalnz deil diyorsunuz?
yice karard yz. rencilerini sulamak arna gidiyor
olmalyd.
yle deil mi? Tek bana bu ii yapmas biraz zor. Tabii o
yaptysa...
Hayr, artk rol yapmyordu ama u tartma konusu hakknda
niye yalan sylemiti? etinin katil olabileceini aka dile
getirdiine gre kimi korumaya alyordu? Ya da neyi
saklyordu?
Yanl dnyorsunuz hocam, diyerek zerine gittim.
nnde sonunda Nevzat bu ii zer. Ona anlatmamz lazm.
Eer bu ocuklar katilse Akma da onlar saldrm demektir. Onun
lmediini renince yeniden deneyeceklerdir. Sadece Akmla
kalsa iyi, belki sra bana gelecek, size bile saldrabilirler...
te bu hi akima gelmeyen bir ihtimaldi. Belki de akima gelen
ama kendine konduramad bir ihtimal. O sebepten darbe yemi
gibi sarsld.
Bana m?
Bu frsat karamazdm.
Size... Farknda deil misiniz? Syledikleriniz sizi bu davada
ok nemli bir tank haline getiriyor. etin, Nzheti l-

dreceini sizin yannzda sylemi... Bunu mahkemede de

tekrarlamak zorunda kalacaksnz.
rkt, tehlike altnda bir tank olmaktan m, mahkemede bu
szleri tekrarlayacak olmaktan m, bilmiyordum ama korku bir
anda ufack bir adama dntrmt Tahir Hakky. radesi,
benlii km, dediklerimi harfiyen yerine getirecek bir
adama... Ama grne aldanma demiler.
Hayr!
Hi beklemediim bir tepkiydi bu. ilk haykr yeterli gelmemi olmal ki, Hayr! diye ikinci kez grledi. etin yle bir
ey yapmaz!
Bu bar bana deil, rencisini ihbar eden kendi benliineydi. Belki de korkaklna ya da cinayet ortaklarna ihanet
eden kendi alaklna... Tahir Hakkya gvenemediim iin
hangi seenee inanmam gerektiine karar veremiyor- dum.
Ben de hesapl bir sakinlie sndm.
Neden yapmasn? Nzheti ldrdyse hapse girmemek iin
pekl beni de, sizi de ortadan kaldrmay dnebilir. Ha bir
kii, ha iki, ne fark eder... Nasl olsa elini kana bulad. Kati bir
tavrla ban sallad.
Hayr, etin beni sev.
Her insann zayf bir taraf vardr, demek ki bizim hoca- nmki
de buymu, renciler tarafndan sevildiine inanmak. Oysa
beni sevenlerimden koruyun, dmanlarmla nasl olsa ba
ederim dememi miydi bir dnr?
Sizi seviyor olabilir hocam, diye ikna yoluna gittim. Ama
aresiz kalrsa...
nat bir kei gibi burnunu yukar dikti.
Hayr, bunu kabul edemem, etin bana fenalk yapmaz.
stelik ocuun katil olduu bile belli deil.
Olay buraya kadar gelmiken artk teslim olamazdm.
Ya katilse... Hadi size kyamad diyelim. Ama daha imdiden
ikimiz de su orta saylrz. Gzmzn yama bakmadan
ikimizi birden atarlar ieri. Yok hocam, bunu Bakomiser
Nevzattan gizleyemeyiz. Bildiklerimizi anlatmamz lazm
nmzdeki ssl saray saatinin arkasndan babam ban
uzatp, Aferin Mtak, her zaman devletimize byle saygl ol,
diyecekti ki, Sakn Mtak! diye kan Tahir Hakk, Milli
Emlaktan mtekait Aziz Beyin pabucunu ann

da sarayn damna atverdi. Sakn bunu kimseye anlatma.

Durduk yere, bu ocuklarn istikballeriyle oynamayalm...
Ama hocam...
Bir an bile yanmdan ayrmadm antam tamaktan
yorulmu sa kolumu dirseimden tuttu.
Ltfen Mtak... Gel, yle yapalm, ben etinle bir konuaym...
Kendi lm fermann m imzalamak ' tiyordu bu adam?
Asla bunu yapmayn! diye uyardm. Kendinizi tehlikeye
atyorsunuz.
Szm kesme. Ne yaptm biliyorum Mtak. ocuk
muyum ben? Aka sormayacam ama onu konuturacam.
Bu akam eve arrm.
Galiba ar ar ldryordu bizim hoca.
Evinize mi aracaksnz? Tek banza?
Evet, ne var bunda? Daha nce de defalarca geldi evime.
Hatta bir anahtarm bile var onda. Anlayla szd beni.
Biliyorum benim iin kayglanyorsun ama bouna. Ne etin,
ne Erol, ne de Sibel... O kadar kt ocuklar deiller... Belki de
yanlyoruz, belki de hibir ilgileri yoktur Nzhetin lmyle...
Olsa bile... Kt ihtimalleri kovmak istercesine ban sallad.
Hayr, olmamtr ama olsa bile, bana bir ktlk yapmazlar.
Dnsene Mtak, onlar da senin gibilersen zarar verebilir
misin bana?
iindeki tabancann gven veren arln hissetmek iin sa
elimdeki antam tartladm.
Tamam etinle konuun ama ben de yannzda olaym.
Kararllkla bakan akr gzlerini yzme dikerek tartmamza
son verecek szlerini syledi.
Gerek yok, hem sen olursan rahat konuamam...

Osmanl bir Trk devleti deil miydi?

Haliin durgun sularna paralel akan deniz surlaryla Blahernai Sarayndan gelen kara surlarnn bulutuu yere vardmzda hl tereddt iindeydim: Tahir Hakk iin kayglanmak m, yoksa ondan phe mi duymalydm? Eer etin ve
rekas katilse, bizim ihtiyar aka risk alyor demekti. Ama
benim tandm Tahir Hakk hi de yle saf bir adam deildi.
Kendi karnn nerede olduunu son derece iyi bilir,
konumasna, davranlarna zen gsterirdi.
Biz tarihiyiz Mtakm, fincanc katrlarn rktmemekte fayda var. Yoksa krlan zccaciyenin parasn bizden
alrlar.
Bunca yllk retim hayatnda da tek bir katr bile rktmeden, krlan tek bir fincan iin bile fatura demeden bugnlere gelebilmiti. Neredeyse gen cumhuriyetimizle yat olan
bu adam, sk sk darbelerle sekteye urasa da hl ar aksak
yrmeye alan demokrasi servenimiz boyunca hem darbeci
askerlerle, hem de onlardan sonra gelen sivil siyasetilerle
cancier kuzu sarmas olmu, farkl kesimlerden insanlarn
takdirini kazanmt. Hocay ekemeyenler, bunu eyyam
dmbeleklii olarak nitelemilerse de benim gibi onu sevenler
bu zelliini her kesime gsterdii mesafeli durua
balamlard. Bence utanmas gereken bizim uzlamac hocamzdan ok, bilim adamlarn bu hallere dren devlet
olmalyd. Elbette Tahir Hakkya kzanlarn bile takdir ettii

vesikaya dayal tarih almalar bu tartmann dndayd. O

sebepten, btn bu siyasi badirelerden ustalkla syrlm olan
sevgili hocamn, yeni yetme tarihinin, sonunda azlarna
yzlerine bulatracaklar kanl oyunlarna yem olacan
dnmek pek mantkl deildi. Fakat yalanyordu, eski zek
kvrakln gsteremeyebilir, kendisi bile farkna varmadan ak
vererek, o acmasz etinin son kurban olabilirdi. te yandan,
u tartma konusunda, Nzhetin projesi hakknda, tpk etin
gibi bana yalan sylemeyi srdrmesi aklm kartryor, ona
duyduum pheyi derinletiriyordu. Katil diye sulad o gen
irisiyle ayn karanlk srr paylayor olmas hi de hayra alamet
deildi.
Yer yer yklmasna, erimi tulalarnn arasndan otlar,
hatta kk aalar fkrmasna ramen hl insann zerinde
byleyici bir etki brakan grkemli surlarn nnde
toplandmzda ite bu iki dnce zihnimde savamay
srdryordu.
Tahir Hocayla u mehur konumamz tamamlamamza
ramen geziyi brakamamtm. Peleri sra srklenerek, deniz
surlaryla karadan gelen surlarn bulutuu Ayvansaraya kadar
gelmitim. nk kafiledekilere fetih hakknda o kadar
malumat verdikten sonra yle anszn ekip gitmek kabalk
olacakt, ayrca itiraf etmek gerekirse Konstantinopolis
savunmas hakknda konuurken eski gnlere dnm, kendimi yeniden tarihi gibi hissetmeye balamtm.
Letftehannel Kostaniyette vele nimel emr zlikel emr
vele nimel cey zalikel cey.
Kafile bakammzm dudaklarndan dklen Arapa kelimeler, burlar yer yer karlarla kapl surlarla Haliin kl rengi
sularnn zerinde yankland. Srsnn hibir koulda
dalmayacandan emin olan bir obann gveniyle bakyordu
bizlere.
Ne anlama geliyor bu Arapa szckler?
Hi ummadm birinin, hani otobsn en arka koltuunda
drt gen kzn arasnda oturan kirli sakall delikanlnn eli
kalkt.
Kostantiniyye mutlaka fetholunacaktr, onu fetheden kumandan ne gzel emir, onun ordusu ne gzel ordudur... Benim
gibi Tahir Hoca da aknd.

Valla bravo evladm, diye mrldand. Arapay nereden

rendin?
Souk havadan m, mahcubiyetten mi, delikanlnn yanaklar al
al olmutu.
Ben Arapm efendim...
Kafilemiz kk gllerle dalgaland.
Adm George... Filistinliyim... Hem Arapm, hem Hristiyan...
Gller snd, nedense kafilemize bir suskunluk kt.
Filistinli George aldrmad, yannda dikilen gen kzlar gsterdi.
Arkadalarla Boazii niversitesinde Tarih Blmnde
okuyoruz. Tez konumuz Fatih Sultan Mehmed... O yzden katldk
seziye...
Konutuka aksam kendini belli ediyordu. Elbette ocuun ne
Arap, ne de Hristiyan olmas etkilemiti tecrbeli profesr. Onun
her ulustan rencisi olmutu.
yi yaptnz... dedi byk altndan glmseyerek. Nasl bari
yardmc olabiliyor muyuz sizlere?
ok yardmc oluyorsunuz hocam.
Kzlarn en uzunuydu konuan. Boynundaki atkyla ayn
krmzlkta olan dudaklar kprdadka sa yananda kk bir
gamze beliriyordu. Birka adm temde duran gen kzdan tandk
bir koku alnd burnuma; meneke kokusu. Nzhet! O bildik ac,
genzime doru ykselir gibi oldu. E gezilere ilk katldmzda,
Nzhet bu gen kzn yandayd. likimiz balamamt bile.
Tahir Hakk daha doentti. Ar bir deri antas vard. Siyah renk...
Evet, ar, elbette benimki gibi tabanca yoktu iinde ama yine de
kurun gibi ard. Biliyorum, nk o konuurken ben tardm.
Ve bugnknden daha heyecanl anlatrd kuatma srasnda
yaananm , ok daha cokulu... Mesela daha fazla iir okurdu.
ounlukla Yahya Kemalin fetih zerine yazdklarn... Son
savletinle vur ki alsn bu srlar / Fecr-i hcum iindeki tekbr akna.
Zaten bu gezileri de byk airden esinlenerek yapmaya balamt. Fetih gezilerini yaptran ilk kiiydi Yahya Kemal.
Anlatlanlar okumutuk, diyen gen kzn sesi datt
zihnime en anlar. Ama tarihteki olaylarn getikleri
meknlarda konumak acayip bir deneyim.
Gen kzn benzetmesi houna gitmiti hocann.

Acayip bir deneyim ha... Kk bir kahkaha koyverdi. O

zaman bu acayip deneyime devam edelim.
te yeniden sevimli tarihi rolne brnmt. Akimda bu
kadar endie varken bunu nasl yapyor diye kendime soracaktm
ki, ayn feraseti benim de gsterdiimi fark ettim. Ben de en az
onun kadar tasal, onun kadar gergin olmama ramen
konuurken, kafilemizdekilere hibir ey hissettir- memitim.
Roller Mtakm, roller sadece oyuncular iin deildir.
Modern toplumlarda hepimizin bir rol vardr. ster benimseyelim
ister benimsemeyelim, hepimiz dikte ettirilen rol sonuna kadar
oynamak zorundayz... ou zaman mutluluumuzu yitirmek
pahasna da olsa o roln dna kamayz. karsak hem kendi
dzenimiz hem de toplumun dzeni bozulur.
Hayr, babam deildi zihnimde uyanan bu konumann sahibi,
srtn denize vermi, baklarn eriyen karlarla slanm surlara
dikerek yeni tiradn atmaya hazrlanan Tahir Hakkyd.
Evet sevgili arkadalar, yce peygamberimiz, Hazreti
Muhammedin, Konstantinopolis hakkmdaki bu hadisi hi phe
yok ki, bir benzeri daha yaratlmayan bu kentin, Ms- lmanlar
tarafndan alnmasn istiyordu. Onun bu dileinin yerine
getirilmesi iin ehrin defalarca kuatldn da biliyoruz. Ancak,
aralarnda sahabelerin de bulunduu slam askerlerinin u surlarn
nnde ehit dt bu kuatmalardan hibir sonu
alnamamt. Sonu alnacak saldry balatacak o kutlu emirin
abalarn kavramak iin, gezimizin ilk etabnda yaptmz
konumaya geri dnmemiz gerekiyor. Boazkesen Hisarndaki
sohbetimizi nasl noktalamtk?
Gzleri yine ar ar kalabaln zerinde gezindi. Cevap
alamaynca, hayal krklna uram gibi ylgn bir sesle sordu.
Hatrlamyorum demeyin sakn... Uzun uzun konutuk ya...
Gezi ekibinden yine ses kmad.
Yapmayn arkadalar... Hisar yapldktan sonra II. Meh- med
nereye gitmiti?"
Edirneye... Jale Hanmd konuan. Payitahta dnmt.

Kadnn sesindeki gurur sezilmeyecek gibi deildi.

Evet, Edirneye dnmt. Niin? Kuatma hazrlklarna
balamak iin. enesiyle beni gsterdi. Mtak bize Konstantin
Dragasesin savunma stratejisinde iki dayanaktan sz etmiti.
Daha sormadan bizim heveskr Peyami atld.
Hristiyan devletlerin yardm ve ite u surlar...
Bakn ne gzel hatrlyorsunuz... diye yreklendirdi psrk
kocay. Ama teki arkadalarda sanrm biraz ekingenlik var.
Gerek yok... renmenin en iyi metodu dinlemek deil, sormaktr.
Dinlerken sadece hafzanz altrrsnz, sorarsanz mantk da
devreye girer. Neyse, konumuza dnelim... Evet, Dou Romanm
son imparatorunun ehri savunurken iki dayana vard. Osmanl
devletini, bir imparatorlua dntrecek olan Mehmed de ite bu
iki dayana ykmak zerine kurdu stratejisini. Hristiyan devletler
kuatmaya karmasn diye onlarla bar anlamalar imzalad.
Avrupadan gelebilecek saldrlar bylece bertaraf ettikten sonra,
Tura- han Bey ve oullarn Mora zerine yollad. nk
imparatorun kardeleri olan Mora despotlar Tomas ile
Dimitriyosun,
Konstantinopolise
yardmn
engellemek
gerekiyordu. Derisi yer yer dklm, rengi solmu yal, devasa
bir ylan gibi hafife kvrlarak Edirnekapya doru trmanan surlar gsterdi.
Gen padiah artk bu geilmez denilen uzun duvar zerine
dnmeye balayabilirdi. Kenti frdolay saran kilometrelerce
uzunluktaki bu tatan seti nasl aacakt? Avrupann en gl
ordusuna sahipti, ama tek bana bu sava makinesi hibir ie
yaramazd. Savaa, dne gider gibi neeyle koan cesur
askerleri vard ama nemli olan surlarn nnde can vermek deil,
kentin iinde yeni bir hayat kurmakt. nk ona Kostantiniyyeyi
fethet ve bir gl bahesine evir denilmiti. Velhasl, sadece asker
gcyle surlarn geilemeyeceini ok iyi biliyordu Mehmed. O
sebepten dnemin en nemli topularn payitahtna getirtti.
Bunlardan birini konumutuk.
Soru dolu baklar, Georgeun yznde durdu.
Urban, diye mrldand Hristiyan asll sevimli Arap. Macar
Urban.

XOA.

Evet, Urban ama tek top ustas o deildi elbette. Mhendis

Muslihuddin de surlar patlatacak byklkteki toplarn yapm
iin kollar svamt. Yine de Urban kmsemeyelim, nk
Konstantinopolisin surlarn yakndan grdnden bu almaz
setin kalnln, uzunluunu, zayf yerlerinin nerelerde olduunu
ok iyi biliyordu. almalar, sert Edirne k boyunca hummal bir
ekilde srd. Mehmed uykuyu yitirmiti, gndzleri fikrinde,
geceleri zikrinde hep Konstantinopolis vard. Bir kara sevdaya
dmt ki, kentlerin kraliesi olan ehir kaplarn ardna kadar
aarak, onu kucaklamadan huzura kavumas imknszd.
Ama buna zorunluydu deil mi?
Jale Hanmd araya giren, irkilir gibi oldu Tahir Hakk. Kadna
ters ters bakt. Niye yaptn anlayamamtm. Sznn kesilmesi
mi cann skmt? Hayr, sinirleri bozulduundan artk
kontroln yitirmeye balamt ki, aslnda u ana kadar fazla bile
dayanmt.
Nasl?
Bu nazik adamn tepkisine anlam veremeyen kadn, masumca
glmsemeye alt.
Siz sylediniz ya Tahir Bey... Mehmed, Varna Savandan
daha byk bir zafer kazanmak zorundayd diye... Yoksa andarl
Halille arasndaki kavgay kaybedermi.
Hocann her zamanki uzlamaclyla konuyu geitireceini
sandm. Yapmad.
Bu konuyu konumadk m? diye adeta kt. Ortalk buza
kesti. Zavall kadncaz, ne diyeceini bilemeden ylece kalmt.
orada kalsa yine iyi, bizimki, kalabala dnd. Bu konuyu
konumadk m arkadalar? imdi de bana dikmiti gzlerini.
Mtak, sen bu soruyu cevaplamadn m? Ne diyeceimi bile
beklemeden, aknlk iinde ylece duran Jale Hanma evirdi
baklarn. Hanmefendi, ltfen artk u Varna Savan
geelim... Zavall kadnn enesi titremeye balamt. Aldrmad
bile aksi ihtiyar. Bakn, Hisarda da anlatmaya almtm... Fatih
Sultan Mehmed olaanst bir kiilikti. Osmanl ad altnda bir
dnya imparatorluu kurmay hedefliyordu. Tpk Roma
mparatorluunun bakentini Roma ehrinden, buraya tayan I.
Konstantin gibi... Souk, nemli havay cierlerine ekti. Ama...
Bir ksrk nbeti yarda brakt cmlesini... ansszlk ite... Ara
vermeden be alt kez ksrd. Hay Allah... Gck yapt...

Hocann iki adm nnde duran Peyaminin kars elindeki su

iesini yetitirdi.
Buyrun, bir yudum iin iyi gelir.
Suyu itikten sonra da ksr gemedi hocann. Ama
glmsemeye alt. Byk Konstantinden sz ediyordum...
kez daha ksrdkten sonra normale dnd nefesi. Evet, sakn
ola ki, onu, Konstantin Dragasesle kartrmayn ha! Sesi
yumuamt, sanrm tepkisinin ar katn anlam, yapt
hatay tamire kalkyordu. Biliyorsunuz, Konstantin Dragases
Dou Romanm son imparatoruydu. Yani bizim Mehmedin bu
surlarda yenecei bahtsz hkmdar. Byk Konstantin ise
Fatihten bin yz ksur yl nce yaam anl bir hkmdard.
Roma imparatorluunu kendi hkmdarlnda birletirip farkl
halklardan tek bir millet yaratmaya alan adam. te II. Mehmed
de bunu amalyordu. Farkl dinlerden, farkl dillerden, farkl
halklardan oluan bir tek Osmanl milleti. Bir dnya devleti.
Eskilerin deyimiyle cihanmul bir imparatorluk.
Sustu... Anlatmaktan, anlalmamaktan bkm gibiydi. Belki de
u ksrk dalgas yormutu onu. Vazgeecek, artk hi
konumayacak diye kayglandm. Elbette yapmad. Ne de olsa o,
babam gibi eski toprakt. Asla yorulmaz, asla yarda brakmaz, asla
boyun emezdi. Jale Hanma bakt yeniden, bu kez balanmasn
dileyen bir glmseme vard dudaklarnda.
O sebepten Jale Hanmcm... Hanmcm lafn olduka tatl bir
tonda sylemiti. andarl Halilin engellemeleri olmasa bile hatta
yle bir sadrazam olmasa bile II. Mehmed bu ehri alacakt. nk
atas Osman Gazinin ryasnda grd o byk imparatorluu
kurmay akima koymutu.
Kadncaz sevinsin mi, zlsn m ne yapacan bilemiyordu. Evet, evet tabii, diye mrldand. Yani ben katk olsun
diye ey yapmtm.
ok teekkr ederim, ok byk katknz oldu. Gerekten...
Kinayeli gzlerle szd kalabalktakileri. zellikle de aramzda
konumaya ekinen bu kadar ok insan varken. ekingen
insanlar bu kez iyice rkekletiler, baklarn karp birbirlerinin
arkasna gizlemeye altlar yzlerini. Neyse ki akl bana gelmi
olan bizim ihtiyar ok gitmedi zerlerine.

Mehmedin Edirnedeki hummal faaliyetlerinden sz

ediyorduk... Padiah, kendi eliyle izdii devasa Konstantinopolis haritasnn zerine kapanm, aylar sonra gerekletirecei
kuatmay tasarlyordu. Toplan yerletirecei tepeleri, seyyar
merdivenlerin dayanaca surlar, siperlerin kazlaca yerleri
iaretliyordu. nk, savalar kazanan asl gcn asker ve silah
deil, zek ve bilgi olduunun farkndayd. Eer bir savata, her
trl ihtimal gz nnde bulundurularak hazrlanm bir plan
yoksa hem ok daha fazla asker lr, hem de zafer iyi eitilmemi
bir doan gibi uup giderdi cenk meydanndan, ama dirayetli bir
hkmdarn aklc hamlelerden oluan stratejisi hem lmleri
nler, hem de zaferi mutlak klard. Byk skenderin
Makedonyadan Hindistana kadar sren muazzam yry,
Sezarm dnyay zaptetme giriiminden kan ortak sonu
buydu.
Yeniden havaya girmiti, artk zorlu k mevsimini geip
lkbahar aylarna gelebilir, Mehmedin ordusunu Edirneden
kaldrp u surlarn nne indirebilirdi ama ne gezer, bu kez de
bizimkinin kadim arkada, bariton sesli Bahri girdi araya.
yi de Tahir, Osmanl bir Trk devleti deil miydi? Konstantin
mi neyse, o Romal imparatorun tek millet dedii eyi nasl rnek
alyor bizim Fatih?
Ya sabr dercesine bir i geirdi bizimki.
Senin tarihe bu kadar merakl olduunu bilsem, btn
derslerime arrdm yahu, iyi ki bir gezimize geldin, habire
kurcalayp duruyorsun.
Kafilemiz yeni bir kahkaha dalgasyla sarsld. Gm sal
ihtiyar ise ne arkadann szlerini umursad, ne de glmeleri.
Sen syledin ya sorun diye... Dinlemek sadece hafzamz
altrrm, sorarsak mantmz devreye girermi. Biz de
soruyoruz ite.
Ks ks glmeye balad.
Tamam da niye glyorsun? dedi iki elini beline yaslam
arkadana laf yetitirmeye alan Tahir Hakk; aslna bakarsanz
makaralar koyvermemek iin o da zor tutuyordu kendini.
Ne bileyim yahu, bir an orta mektepte sandm kendimi...
Byle milleti azarlayp duruyorsun ya, u bizim tarihi geldi

aklma... Mehter Memduh... Hatrladn m? Herif doru drst

ders anlatmaz, her aklna geldike paylard bizi...
Alnm gibi yapmacktan suratn ast ocukluk arkada. Ee
ak olsun Bahri, biz yle mi yapyoruz! Duyan da elimizde denek,
medrese tedrisat uyguladmz sanr urada...
Estafurullah Tahir Bey, diye bizimkini destekledi Peyaminin tombi kars. ok gzel anlatyorsunuz.
Yanl anlalmann verdii telala elini kaldrd Bahri. Durun
yahu, yle demek istemedim. Yani glyordum ya... Sen de
sorunca...
Bu kadar mavra yeterdi.
Tamam, tamam bak millet dondu souktan, diye toparlad
halden anlayan hocam. Daha anlatacaklarm var. Alnm gibi
bakt Bahri.
Soruma cevap vermeyecek misin?
Arkadandan kurtulu olmadn anlayan profesrmz
aresiz teslim oldu.
Tamam, u Trklk meselesi... Elbette Osmanl imparatorluu
bir Trk devletiydi. Ama imparatorluk, rktan daha nemliydi.
Mesela Karamanlar da Trk olmasna ramen sk sk OsmanlIlarla
atrlard. Keza Fatihin Akkoyunlu hkmdar Uzun Hasanla
yapt sava da iki Trk devletinin atmasyd. Ayrca
Edirneden bu surlarn nne gelen ordunun iinde sadece
Trklerden deil her halktan askerler vard. O zamanlar halklar
rklarna gre deil, devletlere gre birleiyorlard...
ittikleri tam olarak kafasna yatmasa da daha fazla kurcalamad Bahri. Arkadann sustuunu gren anlatcmz da gnl
rahatl iinden yeniden kuatma gnlerine dnd.
Ordu Edirneden ayrlmadan nce padiah btn komutanlar
bana toplad, onlar evke getirecek bir sylev verdi. nk
planlar, taktikler, stratejiler ne kadar mkemmel hazrlansa da
onlar uygulayacak kiiler olmadan hibir ie yaramazlard.
Kritovulosun tafsilatyla naklettii bu konumann aklmda
kald kadarn aktaracam. yle diyordu yirmi bir yandaki
padiah, OsmanlInn ileri gelenlerine: Ey benim kahraman
komutanlarm, ey benim sadk devlet erknm! Sahip olduumuz
bu anl devlet, sahip olduumuz bu gzel memleket, byk
savalar ve tehlikelerle kazanl

mtr. Bu bereketli topraklar atalarmzdan bizlere miras kalmtr.

htiyar olanlar o zorlu uralar, o kanl atmalar grdler,
yaadlar. Genlerimiz atalarndan, babalarndan duydular,
iittiler. Atalarmz zerlerine deni laykyla yaptlar. imdi sra
bizde. imdi nmzde zorlu bir ura var. Kostantiniyyenin
fethi. Bu ehri kuatan denize hkimiz. Bu ehri kuatan karaya da
hkimiz. Bu ehir adeta avucumuzun iindedir. Bize den, bu
ehri bir an nce ele geirmek, bizim de atalarmzn
kahramanlklarna layk bir nesil olduumuzu herkese
gstermektir. Ya Kostantiniyyeyi alacaz ya da bu uurda
leceiz. Tartacak bir ey yok, konuacak bir ey yok, vazgemek
yok, geri dn yok.
Ben kuatma boyunca sizlerin yannda, ordumun n saflarnda olacam. Hak edeni, hak ettii kadar dllendirecek, hak
edeni hak ettii kadar armaanlara boacak ve elbette hak edeni
hak ettii kadar cezalandracam. yle ki, tehlikelere gs
gererek an ve eref kazanmak neymi, herkesler bilsin, rensin.
Sadrazam, vezirler, kumandanlar, ulema bu tarihi sylevi can
kulayla dinlediler. Gen padiahn azmini, cesaretini, dirayetini
bir kez daha grdler. Huzurda el pene divan duran herkes ama
herkes ona destek verdi.
Sustu; yal yznde muzip bir ifade, ylece beklemeye balad.
Kimseden ses kmaynca, Ee merak etmiyor musunuz? diye
patlatt soruyu. Hani andarl fethe karyd. Sadrazam,
padiahn bu ateli konumasna kaytsz m kald? Hadi kald
diyelim, akllarda soru oluturacak, en kck bir itirazda bile
bulunmad m?
Baklar Jale Hanmm zerinde durdu. Artk onu zmek gibi
bir derdi olduunu hi sanmyordum ama kadncaz ister istemez
toparlanmt.
Ya siz hanmefendi... Siz bu konuyla ok ilgilisiniz. Hi merak
etmiyor musunuz OsmanlInn gelmi gemi en anl
bavezirlerinden biri olan andarl Halilin tavrn?
eyy, ediyorum tabii ediyorum da...
Hepimiz ediyoruz ama errinden soramyoruz ki... Elbette bu
creti gsterecek tek kii vard; dallar zerindeki karlarla iyice
arlaan kestane aacnn iri gvdesine yaslanm, pikin pikin
srtan Bahri. Geni bir glmseme

yayld Tahir Hakknm yzne, arkadann aznn payn

verecekti ki, ondan nce Jale Hanm atld.
Hi de deil, hakszlk ediyorsunuz Bahri Bey. Hepimizin
karsnda syledii bu aikr yalann srdrmeden nce
beeniyle szd bizim ihtiyar. Tahir Bey son derece kibar bir
insan. Ondan ekinmemiz iin hibir neden yok.
Binlerce yl imparatorluklarla ynetilmi bu topraklardaki
insanlarn g karsnda saygyla kark bir korkuya kaplma
alkanln hi yadrgamamt Bahri. Muhtemelen bambaka bir
ortamda kendisi de ayn tepkiyi verdiinden olsa gerek, sadece
manidar bir glmseme belirmiti yznde. Hatta bizim ihtiyarn,
Aldn m cevabn, diyerek kkrtmasna ramen sesini
karmad. Akas iyi de oldu, bylece kafile efimiz, yeniden
sava ncesi gnlere dnme frsatn buldu.
O sylevin ardndan, kudretli andarl bile padiaha kar
kmayu cesaret edemedi. Ama elbette Kostantiniyyenin
kuatlmasn doru bulmuyordu. Sadece, szn sylemek iin
uygun zaman kolluyordu. Bu arada sadrazam hakknda kt
rivayetler dolayordu. andarlnm Konstantinden rvet ald
dedikodular alm yrmt. Bilmiyoruz. Aldysa vebali
boynuna, ama asl nemlisi sadrazamn II. Murad zamanndan bu
yana devletin srdrd bar politikann doruluuna
inanmasyd. O sebepten, yeni bir savaa yol aar diye
Kostantiniyye kuatmasna kar kyordu. Neyse oraya geleceiz
zaten...
Evet, kuatma hazrlklar tamamlannca, Karaca Paa komutasndaki on bin kiilik bir kuvvet Edirne ile Konstantino- polis
arasndaki Dou Roma kalelerini teker teker ele geirdi. Ardndan
ubat aynda toplar yola kartld. Kolay i sanmayn, be yz
ksur yl ncesinin teknolojisinden sz ediyoruz. Ne bugnk i
makineleri var, ne de yollar. O devasa toplarn Konstantinopolise
ulatrlmas bal bana bir olayd. Toplarn ekiminde yzlerce
manda kullanld sylenir. Toplarn dengede tutulmas ve
kaymamalar iin yanlarnda yzlerce asker bekliyordu. nden elli
inaat ustasyla iki yz amele gidiyor, yolun bozuk ksmlarn
dzeltiyor, derelerin, nehirlerin olduu yerlere kprler
yapyorlard. Haftalar boyunca sren bu zahmetli yolculuk, Karaca
Paann nezaretinde sa salim surlarn nne gelinmesiyle son
bulacakt.

mmr\

Sultan Mehmed Hann Edirneden ayrlmas ise mart aynn

ortalarna rastlar. Frtna ncesindeki sessizliin bozulmasna ok
az kalmt. Keana varan padiahn bir sre anakkale
Boazndan geerek kendisine katlacak Anadolu ordusunu
bekledii sylenir.
Yine ara verdi szlerine... Herkes merakla onu izliyordu.
Mtak kentteki sava saysnn ta atlasa on bin kii olduunu
sylemiti, belki biraz daha fazla. Kesin saydan emin olmak zor.
Peki bizim orduda ka cengver vard?
300 bin mi?
Bu kez tutturamamt heveskr Peyami...
Yok daha neler... Byle abartl saylar Batl tarihiler verirler
ki, ehri savunanlarn anna an katlsn diye...
Elli bin mi?
Gzel gzl, trbanl kzn tahmini de biraz snk kalmt.
O kadar da az deil...
Yz elli bin...
Jale Hanmd en yakn tahminde bulunan. Nedense, nnde
sonunda bu kadn Tahir Hakky tavlar diye geti aklmdan. O
zaman bugnk diklenmelerinin hesabn soracakt bizim hocaya.
nk kadnlar, kendilerine yaplan saygszlklar asla unutmaz.
Yz altm bin, diye dzeltti hoca. u grdnz surlarn
arkasnda kuatmay bizzat yaam olan Barbaronun verdii say,
yz altm bin kiiydi. Ama bu say da abartl bulunmaktadr.
Gerek asker saysnn seksen bin ile yz bin civarnda olduu
tahmin ediliyor. Yine de yanlma pay var tabii. Elbette bu sayya,
dzenli orduya mensup olmayan savalar, tccar ve
zanaatkarlardan oluan yalnayak ba kabak taifesi de eklenince
say biraz daha artar.
Hcum emrini kendisi verecekmi gibi ban kaldrp, yeniden
surlara bakt.
Evet, sonunda 5 Nisan gn, muazzam ordusuyla Mehmed
surlarn nne gelmi bulunuyordu.
Kalabalktakiler, beyaz at zerinde, ordusunun nnde
ilerleyen padiah grecekmi gibi surlarn nne baktlar.
Hayr, hayr, diye telala uyard bizim profesr. Mehmed
buraya gelmedi. Hnkrn krmz atlastan ota- hmayununu,
yani adrdan oluan seyyar sarayn kurduu

yer buras deildi. Padiah on iki bin yenierisi ve seme bin

sipahisiyle Ayos Romanos yani Topkapmn karsnda yer alan
Otatepeye yerlemiti. Surlara doru kaamak bir bak att,
ierideki bedbahtlarn durumunu bir dnn. Buradan
Yedikuleye kadar olan yaklak yedi bin metrelik alan devasa bir
ordunun askerleriyle dolmutu. Rahmetli Re- ad Ekrem Kou o
manzaray edebi bir dille nakleder: Davul sesleri, sava naralar,
askeri marlarla ehre doru adm adm yaklaan tepeden trnaa
silahl, misyonlar lmek, ldrmek olan adamlardan oluan
maheri bir kalabalk. Zavalllarn korkudan dizlerinin ba
zlm olmal. Gen padiah ise grkemli ordusunun yapt
etkiden emin olarak, derhal vezirlerini, komutanlarm bana
toplad.
Tahir Hakk kendinden beklenmeyen bir eviklikle ar
gvdesini Halie evirerek, suyun teki yakasn gsterdi.
Kaymbabas ve veziri olan Zaanos Paaya, kuvvetleriyle u
kar sahillere yerlemesini, bir yandan Halii kontrol altna
alrken, bir yandan da Galata Cenevizlilerini gzaltnda
bulundurmas grevini verdi. Asl ama, Hali surlarna saldry
organize etmesi, mmkn olduu kadar fazla askeri buraya
ekerek, kara surlar ynndeki kuatmay zayflat- masyd.
Hatrlarsanz, Dolmabahede anlattmz gemilerin karadan
yrtlmesi Zaanos Paanm gayretleri sayesinde baarya
ulamtr. Ayrca padiahn buyruuyla Balat civarnda, kar
kydan bu yakaya kadar, flardan oluan bir kpr yaptrd ki,
zerinde be kii rahatlkla yryebilir ve kk toplarla surlar
glle yamuruna tutulabilirdi.
Duraksad, eksik kalan bir ey vard, evet, hatrlad; usulca
ban ne doru sallad.
Bu sularda yaanan kk apl bir gemi sava var, onu
nakletmezsem konu eksik kalacak... Biliyorsunuz bizim gemilerimiz 22 Nisanda Halie inmiti. Elbette bu, savunmaclar
iin byk bir tehlike anlamna geliyordu. Her ne kadar
gemilerimiz bir saldr harektna girimemise de zaman
geldiinde en kararl ekilde bu taarruzu yapacaklarna phe
yoktu. O sebepten, savunmaclar Trk gemilerine bir baskn
vermek istediler. 28 Nisanda afak skmeden birka saat nce iki
dman gemisi sessizce harekete geti. Onlar koruyan drt gemi
daha vard. Aysz gecenin zifiri karanlnda bulunduumuz
taraftan, kar kydaki gemilere doru yak

lamaya baladlar. Eer gemilerimizi yakabilirlerse OsmanlIlarn

Halie girmesiyle kaybettikleri psikolojik stnl yeniden
kazanacaklard. Zaferden ylesine eminlerdi ki, gemilerden birinin
kaptan olan Jacoma Coco temkinlilii elden brakarak top
menziline girmekte saknca bile grmedi. Trk gemilerini yakan
ilk kaptan olma erefini tatmak istiyordu. Hzla bizimkilere
yaklamaya balad, ama ite ne olduysa o zaman oldu. Jacoma
Coconun hedef setii Osmanl gemisinin toplar birden atee
balad. Hrsl kaptan daha ne olduunu bile anlayamadan, ilk
glle, gemisinin pupasna isabet etti. Can alc darbeyi ise fustamn
ortasna inen ikinci glle indirecekti. Kaptan, mrettebatyla
birlikte denizin dibini boylad. Neler olup bitiini anlayamayan
ikinci dman gemisi de ateten nasibini almt ancak darbeler
lmcl deildi, mrettebat gllenin at delii tkamay baard,
bylece kadrga yar yarya batmasna ramen geldii yere geri
dnebildi. Gya ndeki iki kadrgay korumak iin gelen gemiler,
pabucun pahal olduunu grnce gerisin geri ark ettiler. Bu
kk apl deniz sava, bizimkilerin moral stnln iyice
artrrken, savunmaclar Osmanl gemilerinin hi de yle kolay
lokma olmadn renmi oldular.
Szleri bitmi olmasna ramen kafiledekiler hl Haliin
durgun sularna bakyorlard. Sanrm herkes kendi hayalindeki
sava sahnesini sonlandrmaktayd.
Evet, Haliin kar tepelerinin Zaanos Paanm sorumluluuna brakldn sylemitik. Tahir Hakk yeniden surlara
evirmiti yzn. Bu mntka ise... Ta setin nndeki incecik
bir kar tabakasyla kapl engebeli araziyi gsteriyordu. Rumeli
Beylerbeyi olan Karaca Paaya dmt. Tam u bulunduumuz
sahilden, yani Ayvansaraydan Erikapya kadar olan surlar onun
emrine verilmiti. Karaca Paa ordusuyla u kar tepeye yerleti.
Erikapdan Topkapya kadar uzanan ksm ise bizzat
padiahn kendisi kontrol edecekti. Ki, en kanl atmalar da bu
blmde gerekleecekti. andarl Halil Paay her daim yannda
istiyordu.
Konstantinopolislilerle
irtibat
olduundan
kukuland sadrazam yalnz brakmay gze alamyordu.
Topkapdan Yedikuleye kadar uzanan dzlk alan ise
Anadolu Beylerbeyi shak Paa ile ileride Fatihin hayatnda

trajik bir rol oynayacak olan mehur Mahmud Paamn yetkisine

ayrlmt.
Deniz tarafna gelince, Yedikuleden Hali giriine kadar olan
blge Baltaolu Sleyman Beyin donanmas tarafndan
zaptedilecekti. Yaplan kanl deniz savalarn ve bu acmasz
cenklerde baarsz olan Baltolunun bana gelenleri de tafsilatyla Dolmabahede anlatmtk.
Ortaan bu en grkemli kalesi, OsmanlIlar tarafndan son
kez kuatlyordu. Ama ilk top atelenmeden nce Meh- med,
elilerini Konstantine gnderdi. ehri teslim ederlerse kimsenin
canna ve malna zarar gelmeyeceini, imparatorun sa ve salim
olarak istedii yere gitmesine izin verileceini, halkn ise hayatna
eskisi gibi devam edebileceini bildirdi. Ama imparator ve
Konstantinopolisliler korkak insanlar deillerdi, belki de hl
Papalktan gelecek yardma gveniyorlard; ehirlerini teslim
etmektense lmeyi yeleyeceklerini sylediler. Bu cevab alan
gen padiahn nnde, cenkten baka yol kalmamt.

Tarihini bilmeyen, kendini bilmez

adrlarn nnde, bek bek yaklm atelerin banda

toplanan askerlerin arasnda geziyordu Mehmed. Snr boylarnda
kl sallam, yan ban alm aknclardan byklar yeni
terlemi heveskr savalara, dervilerin arsyla vurumaya
gelmi Tanr erlerinden padiahn buyruuyla silah kuanm Srp
askerlerine kadar lkenin en seme bahadrlar, akm akn
gelmilerdi surlarn nne. Elbette ounun adn bile bilmiyordu
gen hkmdar, ama ok iyi bildii bir hakikat vard; kendi
hayat ve devletin kaderi bu tanmad askerlerin ellerindeydi.
Bir buuk asr nce Stte doan mut, byyerek yerkreyi
kaplayacak myd, yoksa kayna clz rmaklar gibi bu Ortaa
kalesinin grkemli surlarnn nnde kuruyup gidecek miydi?
kinci kez tahta kan Murad Han olu Mehmed tahtta kalacak
myd, yoksa hayalleri ikinci defa krlarak saltanat bir kez daha
bakalarna m brakacakt? Aysz gecenin altnda karanlk bir
heyula gibi yklp zerine gelen Kostantiniyyeye bakt Mehmed.
Ey btn dnyann arzulad ehir, ya ben seni alacam, ya da
sen beni, diye mrldand.
Srtmda bir rperti hissettim. Hayr, ak havada etkisini iyice
hissettiren sert rzgrdan deil, Tahir Hakk nm etkileyici
szlerinden. Sadece ulusal gurur deildi bu, tarihe yn vermi bir
adamn kaderine ahit olmann getirdii o tuhaf hisli. Ayn
zamanda bir halkn yok oluuyla yzlemenin hzn. Bu
topraklarn en grkemli ve en trajik hikyesi.

Kk kafilemiz imdi, Topkap ile Mevlanakapnm karsnda, surlarn en iyi grlebildii kltr parkn iindeydi.
Sabahki gnein nn devasa bulutlar kaplamt. Rzgrda
uuan seyrek kar taneciklerinin zaman zaman yzne arpmasna aldrmayan Tahir Hoca, enfes bir hikyeye dntrd
kuatma servenini kendi duygularn da katarak anlatyordu.
tiraf etmek gerekirse o gnlerin ruhunu hissetmek iin buradan
daha iyi bir yer bulunamazd. Surlarn gerisinde, Rum atei, top,
tatar oku, mzrak, kl, balta ellerine geirdikleri ne varsa, onlarla
ehirlerini savunmaya alan bir halk, surlarn bu yannda ise ne
pahasna olursa olsun Kostantiniyyeyi almaya kararl bir adam ve
ona inanm muhteem ordusu. Her iki taraf da ayn eylere
ihtiya duyuyordu: nan ve umut, akl ve g, elik ve ate,
cesaret ve fedakrlk. Kim kazancaksa zaferi ancak bunlarla elde
edecekti. Ve biraz da baht akl. O sebepten surlarn her iki
tarafnda eller ayn Tanrya kalkyor, farkl dillerde ayn ilaha
yakaryorlard. Bizi muzaffer eyle yce Allahm... ehrimizi
koru yce Tanrm... Ama yaratcnn hangi taraf desteklediinin
belli olmasna daha elli drt gn vard.
6 Nisan gecesi ordughn gezen gen padiah, grdklerinden memnun dnmt otana, diye srdrd surlara
bakarak bizim yal profesr. On binlerce insandan oluan bu
maheri kalabalkta tam bir disiplin hkimdi. Komutanlar kararl,
din adamlar inanl, askerler neeli ve azimliydi. yle de olmas
gerekiyordu.
zr dilerim hocam, belki sormak iin biraz ge kaldm
ama...
u ana kadar hi fark etmediim bir genti konuan. Gkyz
kadar gri bir bere vard kafasnda. Kara gzlerinin biri dierinden
daha kkt ve konuurken belirgin ekilde seiriyordu.
Az nce sylediiniz bir konuya takldm. Konstantinopolisin fethinin, Mehmed iin bir lm kalm sorunu olduunu
sylediniz. Fakat tahta oturabilecek baka bir ehzade yokken,
byle bir tehlike nasl mmkn olabilir?
Tahir Hakk ilgiyle bakt delikanlya. lgisinin nedeni, sorunun
cann skm olmas m, yoksa takdirini kazanm olmas myd,
anlalmyordu.
Sen de tarih rencisi misin?

Yok hocam. Kk gzndeki seirme artt. Ben sadece

tarih meraklsym. zellikle de Osmanl tarihi... Rahmetli babam
alad bu merak... Tarihini bilmeyen, kendini bilmez derdi.
Kendini bilmek istiyorsan nce bu topraklarn tarihini ren.
nk kendini bilmeyen sorumluluklarn da bilmez. Demek ki
bizim peder bey yalnz deilmi bu lkede. Aslnda iyi bir taraf da
vard bylesi ebeveynlere sahip olmann, size sorumluluk bilinci
alyorlard, keke biraz da z gvenimizi gelitirselerdi. Umarm
babas benimki kadar otoriter deildi diye umut ederek, ilgiyle
izlemeye baladm bu gsterisiz ocuu.
Yanlyorsam dzeltin ama Osmanlda taht kan ba olan
birine gemez mi? Baka ehzade olmadna gre... Baka
ehzade olmadna emin misin?
O gizemli glmseme belirmiti yine bizim hocann dudaklarnda.
Var myd? Mehmedin baka kardei yoktu ki...
Eletiren bir bak frlatt bizimki.
Osmanl ehzadesi olmas iin sadece Mehmedin kardei
olmas gerekmiyor. Delikanlnn bo bo baktn grnce
aklad. Doru, Mehmedin btn kardeleri ld. Ama bir
ehzade daha vard. Mehmedin babasnn olu deildi ama
Osmanl ehzadesiydi. Hatta bu sabah bahsettik ondan...
ehzade Orhan, diye atld Peyami. Konstantinopoliste
yaayan Orhan.
Evet ehzade Orhan... Orhan kimilerine gre Emir Sleymann torunudur, yani II. Mehmedin dedesi, I. Mehmedin
kardeinin torunu, kimilerine greyse bizzat Fatihin amcasdr.
Fakat inkr edilemeyecek olan hakikat, Orhann OsmanlI
soyundan geldiidir. Dolaysyla II. Mehmedin yerine geebilecek
bir ehzade mevcuttur. Yani gen padiah, bu surlarn nnde
malubiyeti tadarsa i orada kalmayabilir, andarlnn abalaryla
Mehmedin yerine Orhan tahta geirilebilirdi.
Sanki II. Mehmed dneminde yayorlarm da Orhann tahta
gemesiyle lke felakete sreklenecekmi gibi kalabalktan itiraz
homurtular ykseldi. yle ki milleti sakinletirmek iin sa elini
usulca havaya kaldrmak zorunda kald Tahir Hakk.
Muhakkak byle olurdu demek istemiyorum ama byle bir
ihtimal her zaman vard. Yoksa koca Osmanl devleti,

Dou Romaya ehzade Orhan Konstantinopo.te tutmas iin

neden hara desin? Hem andarlnm amcas Sadrazam Ali
Paanm, taht kavgasnda Fatihin dedesine kar bir baka
ehzadeyi, Emir Sleyman desteklediini de unutmayalm. Nasl
ki gemite yaananlar bizim anlattklarmzdan ok daha
acmaszsa, siyaset de bizim sandmzdan ok daha vahi ve
etikten yoksundur.
Gen padiah elbette bunu hepimizden daha iyi biliyordu.
Yenmesi gereken iki dman olduunun farkndayd; ilki Dou
Romanm son imparatoru XI. Konstantin, kincisi ise divannda
bulunan, kendi sadrazam andarl Halil Paa. Korkun bir
durum. Her insan kaldramaz. Ama daha nce de sylediim gibi
hkmdarlk Mehmedin hamurunda vard. Ve daha ocuk
yatayken sinsi bir saray komplosuyla tahtn altndan ekilmi
olmas, siyaset sanatnn nasl icra edilmesi gerektiini ok iyi
retmiti ona.
Tarih merakls zayf ocua bakt. Tamam m? imdi anladn
m, bizim gen Mehmedin kaygsnda ne kadar hakl olduunu?
Delikanl kendisine bir beden byk gelen kabanyla birlikte
kk kalabalmzn iinde kaybolmadan nce minnetle
mrldand.
Anladm hocam, ok teekkr ederim.
Kar taneleri giderek artmaya balamt. Baklarn gkyzne evirdi Tahir Hakk; siyah kasketinin siperliini aan
beyaz zerrecikler, kumral kirpiklerinin zerine dt.
Hava aztacak gibi grnyor. Elimizi abuk tutsak iyi
olacak. Siz de msnzdr.
Gazanz mbarek olsun! diyen beyaz at zerindeki
Mehmed Han, sava naralaryla selamlayan fetih askerle- rininki
gibi heyecan ykl bir itiraz ykseldi bizim bar kafilemizden.
liayr, hayr biz byle iyiyiz...
Hi medik...
Sizi d-'nliyoruz, anlatn ltfen...
Bata Bahri olmak zere baz yal gezginlerimizin hatta Jale
Hanmm bile solgun yzleri yle sylemiyorsa da cokulu
ounluun eilimi bu yndeydi.
Gryor musun Mtak, anlattklarmz insanlarn iini nasl
styor. Bir de tarih, gemiin donmu hali derler...

Valla bi^im ihtiyarn da hi m gibi bir hali yoktu. Belli ki

yklendii adrenalin kan, souu unutturmutu.
Mehmed ile devasa ordusu surlarn nne geldiinde hava
bu kadar souk olmasa da 1453 ylnda baharn ge geldiinden
sz edilir. Gnlerce yaan yamurun adrlar srkledii,
hayvanlara zarar verdii anlatlr. Neyse, bizimkiler, (5 Nisan
sabah toplar, mancnklar, surlara trmanacaklar merdivenleri,
dikecekleri kuleler iin gereken malzemeleriyle Haliten
Marmaraya kadar sava dzeni almlard. Ama henz toplar
atelenmemi, kllar knndan syrlmam, yaylar gerilmemi,
yani atma henz balamamt.
Ama hocam, ehirdekilerin kuatmaclara bir baskn verdiinden sz ediyor baz tarihiler...
Szlerini tartarak konuan bu kii, Arap renci Georgetu.
Haklsn, diye onaylad tarih profesrmz. Kuatma
balarken babozuk takmndan bir avu macerac aka gelip
surlara saldrd. Durumu msait gren savunmaclar da kaplar
ap, onlar pskrttler ama bu olay kuatmann ciddiyetiyle
karlatrldnda sz bile edilmeye demez bir vakadr. Asl
cenk Nisan aynn llinde, yani muhasarann beinci gn
balamt. nk o gn, bu kuatmann kaderini belirleyecek
olan toplarn yerletirilmesi tamamlanmt. Blahema Sarayn
hatrlyorsunuz... Haliten ayrlrken kalntlarn grdmz,
imparatorun ikamet ettii saray, ite o saraya kar , Silivrikap
ynne doru , Edirnekap ynne iki top ve savunmann en
zayf yerlerinden biri olan Romanos Kapsmn karsna...
Surlarn sol tarafnda bir yerleri gsterdi. Yani u ilerideki
Topkapnm karsna ise drt dev top konulmutu. Bu toplarn
att gllelerin arl be yz ksur kiloyu buluyordu. te bu
grlmedik byklkteki toplar Nisanm llinde atee baladlar.
Birka yzylda bir depremlerle sarslan ehir, imdi insan eliyle
yaplm silahlarn iddetiyle tir tir titriyordu. u durduumuz
yerin zerine kesif bir barut kokusu km olmal. Toplardan
ykselen dumanlardan oluan bulutlarn savalar zerinde
kocaman glgeler oluturduklarn sylersek sanrm hi de
abartm olmayz. Dnemin tarihilerinin, azlarndan ate
fkran ejderhalara benzettii bu devasa toplar, 28 Maysm
geceyarsma kadar surlar bombalamaya devam edecekti. Etmek
zorundayd. Mehmedin stratejisi buydu; surlarda gedik

amak, askerlerini oradan ehre sokmak. Ama t>u sanld kadar

kolay bir i deildi. nk karmzda sradalar gibi ykselen bu
surlar yalnkat deildir. Bakn, imdi bile grebilirsiniz...
apkalar, berelerle kapl balar derhal surlara evrildi.
Grdnz m, surun nnde bir hendek var. imdi orada
bostanclk yapyorlar. Laf aramzda stanbulun en lezzetli
sebzeleri burada yetiir. O marullar, salatalklar, naneler,
kokusunu hl koruyan domatesler... Neyse, ite o hendein sona
erdii yerde ise bakn d surlar balyor. Sonra arada bir boluk,
ardndan i surlar. Yani Mehmedin askerleri youn ate altnda
nce bu hendei geecek, d surlardaki askerlerle bouacak,
onlar alt ettikten sonra aradaki boluu aarak iteki sura
dayanacak... Byk cesaret, snrsz kahramanlk isteyen bir i ki,
ordumuzdaki neferlerin bu grevi byk bir fedakrlkla
yaptn dost dman herkes yazmtr. Mesela Nicolo Barbaro
gnlklerinde yle anlatr:
Sultann askerleri surlarn dibine kadar geliyorlard, hibiri
lmden korkmuyor, vahi arslanlar gibi dvyorlard.
lerinden biri lnce, arkadalar surlara ne kadar yakn
olduklarn umursamadan llerini srtlarna vurup gtryorlard. Savalarmz, l arkadan tayan askere nian
alyor, bazen hem ly, hem de onu tayan kiiyi vuruyorlard.
Fakat Trkler baka askerler yollayp, cesetlerini alp
gtryorlard. Bir tek Trkn lsn sur dibinde brakmaktansa on kiinin lmesini tercih ediyorlard. Evet, surlarn
n bylesi kahramanlklara sahne oluyordu. Peki ehrin iinde
neler yaanyordu?
Tahir Hakknm sorusuyla birlikte istisnasz kafiledeki herkes
bana dnd.
Niye yle suratn asld Mtak? 1453te televizyon olmadna gre, kuatmay tarafsz olarak aktarmak iin, bir sen, bir
ben anlatacaz.
Aslnda hi ikyeti deildim durumdan ama ok da hevesli
grnmemek iin, yi de neden ben hep yenilen taraf
anlatyorum? diye mzklandm birazck. Belki anl OsmanlI
ordusunda yaananlar anlatmak istiyorum? nanmayan gzlerle
bakyordu yzme.
istemiyorsun, istemiyorsun. nk senin empati hissin
benden daha gl. Kafiledekilere dnd. Mtak hep ye

nilen taraf iin zlr. Dmana bile merhamet gsterecek kadar

yufka yrekli bir adamdr.
Durgunlar gibi oldu hoca, ilgiyle bakyordu kafiledeki- ler.
Hi tanmadmz insanlarn hakkmzda acayip dncelere
kaplmamas iin, O yzden de savunmaclarn hali prmelalini
ben anlatmalym, diyerek tamamladm szlerini. Peki hocam,
siz nasl uygun grrseniz.
Davranm rahatlatmt onu.
Bakmayn byle sylediine, diye canland. Aslnda
dnden raz Konstantinopoliste olan biteni anlatmaya. Ki 1453
ylnn baharnda ehirde yaananlar ondan daha iyi
anlatabilecek ok az insan vardr bu topraklarda.
Tamam hocam, tamam yeter ki beni vmeye balamayn,
anlatyorum...
Ciddileti Tahir Hakk.
aka bir yana iyi olur Mtak... Baya yoruldum.
Sesi bouk kyordu.
Anladm, siz dinlenin. sterseniz bizim taraf da ben anlatrm.
Sahte bir fkeyle parlayverdi.
O kadar da uzun boylu deil, ehri nasl aldmz blmn
asla sana kaptrmam.
Artmaya balayan kar yann altnda birbirine sokulan
kk grubumuz yine gllerle usulca dalgaland.
Otobste, Konstantin Dragasesin Hristiyan devletlerden
gelecek bir filo beklediinden sz etmitim, diye baladm.
ehir kuatldnda byle bir yardmdan henz eser yoktu.
imparator ve halk derin bir kedere kaplmlard ama son gne
kadar umutlarn koruduklarn sylemek yanl olmaz. Papadan
yardm gelmeyeceini anlayan Konstantin elindeki glerle kendi
savunma stratejisini uygulamaya geti. Os manlI ordusu surlarn
nnde grnmeden nce 2 Nisanda u mehur zincir Haliin
giriine ekildi. Ve derhal surlarn nndeki hendekler kazlmaya
baland. Mehmedin babas II. Muradm kuatmasndan o gne,
neredeyse otuz ksur yldr ehir sava grmediinden bu
ukurlar toprakla dolmu, hendekler adeta dzlemiti.
Kumandan, valye, asker demeden kazma kree sarlan herkes
topra derinletirmeye balad. Bu nemli i tamamlannca
savalarn grev dalm yapld.

Ellerini paltosunun ceplerine sokmu snmaya alan Tahir Hakkya baktm.

Hocamz, Konstantinopolisi kuatan Osmanl ordusunun
yerleme dzenlerini Haliten balayarak anlatmt, ben de
surun arkasndaki savunmaclar yle sralayaym: Sakz
Piskoposu Leonardo bata olmak zere nemli subaylar, Halie
yakn Ksyloportanm bulunduu suru savunuyorlard.
Yukarda Blahernai Saraymn surlar ise Venedik Balyosu
Giralomo Minottonun kumandasna verilmiti. Gerekten yiit
adamlard, kuatma sresince imparatorun kzl bayran
sarayn damndan indirmediler. Erikap dediimiz Kaligaria
Kaps etrafndaki surlar ise Venedikli Theodore Karistosla
kuatma altndaki ehirde sava tnelleri aarak nemli bir
misyon stlenen Alman mhendis Johannes Grantm
sorumluluuna braklmt. Edirnekapya kadar olan blm
ise Boccoardi kardelerin emrindeydi. soylu karde,
askerlerinin giysilerinden silahlarna kadar her eyi kendileri
almlard. Konstantinopolis direniinin hakiki kahraman,
Giovanni Giustiniani ise en riskli olan blgeyi semi,
askerleriyle birlikte Topkapda mevzilen- miti. atmann en
sert safhalar da bu kaplar arasnda olacak, deyim yerindeyse
ehrin kaderi bu surlarn nnde kanla yazlacakt.
Marmara Denizine kadar uzanan surlar gsterdim.
Bu taraf ise Venedik kolonisinin en nemli adam olan
Catarin Contarini ile Andronik Kantakuzinos tarafndan savunulacakt. Grandk Lukas Notoras ise merkezi bir yerde, il
':iyac elana yardm etmek zere yz kiilik bir askeri birlii
hazr kuvvet olarak bekletiyordu.
Ya ehzade Orhan? Onun da ehri savunduunu sylyorlar. Bunun asl var m?
Bartl kzmzd soran. Souktan al al olmu yanaklarnn aksine gzel gzleri szgn bakyordu. Belli ki Osmanl
hanedanndan birinin kendi soyundan olanlara kar dvmesini iine sindirememi, emin olmak istiyordu.
Ne yazk ki doru. Orhan da savunma kuvvetlerinin arasndaki yerini almt. Kendisine sadk askerlerle Samatya
yaknlarndaki surlarn bir blmn koruyordu. Onun yanndaki surlar ise din adamlarna, keilere braklmt.

Saydm isimlerden anlalaca gibi savunmada sadece

Dou Romallar deil ncelikle Latinler ve dier uluslardan
insanlar da yer alyorlard. Osmanl ordusunun da okuluslu
bir g olduu gereinden yola karsak Konstantinopolis
kuatmasnda farkl uluslarn kar karya geldiini de syleyebiliriz, deil mi Tahir Hocam?
Pek kafasna yatmad Tahir Hocamn.
Syleyebiliriz tabii ama asl kavga Trklerle, Dou Romallar arasndayd dmek daha doru olur.
Ama Osmanl da okuluslu bir devlet olduuna gre...
diyerek beni destekledi George. Bu kuatmay Trk, Dou
Roma arpmas olarak deerlendirmek ne kadar yerinde
olur?
Daha da neler? Hayr, bizim yorgun profesr deildi itiraz
eden, yakkl arkada Bahriydi. stanbulu Trkler almad
m yani?
Yanl anladnz Bahri Bey...
Hi sanmyorum. Yok BizanslIlar kahramanm, yok yiite
dvmlermi... Sanki ehrin alnmasna zlm gibisiniz.
Ayn durumda siz olsaydnz, onlar size acrlar myd? Galiba
bu defa gerekten de sinirlenmiti. Durumun ciddiyetini
anlayan George t karmadan kz arkadalarnn arasnda
kaybolurken, Bakn yle anlataym Bahri Bey, diyerek milli
duygular kabaran adam yattrmaya kalktm.
Yok efendim anlatmayn... Dinlediklerim bana yeter.
Memleketin elden gittii yetmezmi gibi imdi de gemi
zaferlerimizi elimizden almak istiyorlar. Siz de buna anak
tutuyorsunuz.
Yorgunluk ve souk havann etkisiyle asab iyice bozulmu
olmalyd. Daha da sylenecekti ki, Dur be Bahri, diyen Tahir
Hakknm sesi bastrd. Kim, neye anak tutuyor? Bayla
beni gsterdi. Bu suladn adam, Osmanl tarihi konusunda
en baarl tezleri yazan kii. Milli tarihimiz Mtak gibi
adamlarn almalaryla hayat buluyor.
Yalan da olsa houma gitti eski hocamn syledikleri ama
bu kadar fkelenmesi iyi deildi.
nemli deil hocam, diyecek oldum.
Hayr efendim nemli... Senin kim olduunu bile bilmiyor.

Dudaklar titremeye balamt, bu kadar belann arasnda bir

de bu dangalakla urayoruz diye geiriyor olmalyd aklndan.
Dangalak da sylediine piman olmu gibiydi.
Ya Tahir bir dinle, hemen tersliyorsun insan.
Sen de terslenecek yerde gezme o zaman birader.
Eyvah, kalbini kracak eski arkadann diye tasalanmaya
balamtm ama hi de yle olmad. Deli deliyi grnce
deneini saklarm misali, paparay yiyen Bahri pamuk gibi
oldu.
Yahu, ben yle demek istemedim...
Hayr, bizim fkeli tarihi sakinlemiyordu. Belki de ocukluk
arkadana deil de tpk onun gibi milli hisleri yznden
Nzheti ldrdklerini dnd etine kzyordu. Yoksa,
ska kendisinin de savunduu bu tezlerde yle ok da
fkelenecek bir yan yoktu. Byle uzlamaz byle krc olmasnn
nedeni, gemite yaananlar deil, gnmzde ilenen bir
cinayetti.
Tahir Hakkdan yz bulamayan gm sal ihtiyar bana
srnat.
Mtak Bey, siz anladnz beni. Kendi tarihimize sahip
kmazsak, bakalar hi kmaz demek istiyordum.
Tahir Hoca soukkanlln yitirince sakinletiricilik grevi
bana kalmt. Uuan kar tanelerinin arasndan, Mtak her
zaman uyumlu bir ocuk olmutur, diye fsldayan annemin,
mnasebetsiz hayaletine fazla itibar etmeden, Tabii, tabii sizi
anlyorum Bahri Bey, diyerek olgunluk gsterisine baladm.
Ne olacak canm! Medenice tartyoruz urada... Sinirli
profesrmn, kvrtma Mtak hi de medenice tartmyoruz
diyen baklaryla karlamamak iin yeniden surlara dnerek
sze baladm.
Konstantin elindeki kuvvetleri, kenti en iyi koruyacak biimde karmzdaki surlara datmt. Bu mevziler Osmanl
ordularnn tecrbeli paalarnn ve sekin birliklerinin sraland
yerlerin karsna dyordu. te bu yzden kanl atmalarn en
youn olarak yaanaca yerler de buras olacakt. Ki, bu yiit
adamlar, yeri g sarsan btn o cehennemi top atei boyunca
da, askerlerimizin saldr giriimi srasnda da, surlarn nnde
grtlak grtlaa yaplan dvlerde de yerlerini terk etmeden
canla bala savatlar. Bizimkiler Konstantinopolise girdikten
sonra Fatihin de haklarn

teslim ettii gibi, onlar, kendilerinden kat be kat stn ordumuza

tam elli drt gn boyunca kar koydular.
Ya Hali? Oralar kimler savunuyordu?
Bu kadar suskunluk ok gelmi olmalyd Peyamiye. Sanki
kuatma hakknda bir kitap yazacakm gibi cma ccna kadar
renmek istiyordu her eyi.
ounlukla Latinler savunuyordu Halii. Dev zincirin
yannda yirmi alt gemi vard. Bu gemilerden sadece onu
Romallara aitti. On alt geminin ounun banda Latinler vard.
Gabrielle Trevisano komutasndaki askerler Hali surlarn
koruyorlard. Galatada yaayan Cenevizliler de destek
veriyorlard Konstantinopolislilere. Aslnda ikili oynuyorlard.
Gndzleri OsmanlIlara malzeme satyor, geceleri ise ehrin
surlarnda Dou Romallarla omuz omuza bizimkilere kar
savayorlard. Gnmzde olduu gibi, o zamanlarda da sava
nemli bir geim kaynayd.
Koyun can derdinde, kasap mal derdinde, diye sylendi
Peyaminin tombul hanm. Zavall halk kim bilir ne kadar
korkmutur? Sahi Mtak Bey, o zavall insanlar ne yaptlar?
ehir kuatlnca kamak istemediler mi?
Omuzlarm silktim.
Nereye kaacaklar? Bin yllk ehirlerini brakp gitmek kolay
m? te yandan hl umutlarn yitirmemilerdi.
Boazkesen Hisarnm yaplmasyla balayan dehet havas,
ordumuzun ufukta grnmesiyle dorua ksa da, yallar otuz
ksur yl nceki kuatmay hatrlatp Trkler bu defa da
baaramazlar, diye genleri teskin etmeye alyorlard. Ancak
surlarn nnde uzanan o usuz bucaksz insan seliyle
karlaanlar, kalabalktan ykselen nakkare, zurna seslerini
duyanlar, sava naralaryla irkilenler, gece adrlarn nnde
yaklan atelerin gkyzndeki yldzlardan daha fazla olduunu
grenler, felaketin kanlmaz olduunu anlayarak Tanrnm
sonsuz gcne smyorlar, son bir umutla kentin koruyucusu
kutsal bakireden, kurtulularn mutulayacak ilahi bir iaret
bekliyorlard.

Direneceiz, ya kazanrz ya lrz

m.

Kk kervanmzdaki herkesin kafas karm hatta kimilerinin can sklmt. Anlattklarm hi de ho deildi tabij. Kim
yenilenin yerinde olmak ister ki? nceleri surlarn dndaki ota
hmayununda uykusuz geceler geiren gen padiah ve onun
askerleriyle empati kuranlar, imdi Konstantinopolisin iinde
korkuyla bekleen insanlar da anlamaya balamlard. Halbuki
sur dnda elli drt gn boyunca yamur, amur demeden ekilen
bunca zahmete, verilen onca ehide ramen sonunda hikye mutlu
bitecek, bizimkiler ehri ele geireceklerdi. Onca aba, onca ac,
dklen onca kan boa gitmemi olacakt. Oysa bu meczup tarihi,
onlara baka bir hakikati gstermi, surun te yakasmdakilerin halini aktarmt. ok mu gerekliydi sanki bu? ok merhametli bir
ocuktur bu bizim Mtak! Merhameti batsn. Bama gelmedik i
kalmad bu hastalkl duygu yznden. Hayatm bile tehlikeye
attm. Hayr ben deil, Nzhet... stelik hayatn tehlikeye atmakla
kalmad, kaybetti. Ama merhameti deil, hrs yznden... nk
hi de bakalarn denen biri deildi Nzhet. Belki de haklyd.
Bakalar iin zlmek, tekine merhamet duymak, onlarn acsn
paylamaya kalkmak hem seni, hem de etrafmdakileri mutsuz
ediyordu. Baksanza u insanlarn haline, ne gzel hazrlamlard
kendilerini zafere... Fakat sonra benim gibi bir tarihi msveddesi
kyor, a- zlarmn tadn karyordu. Evet, tarihi msveddesi...
nk

bizim iimiz sava kurbanlarna zlmek deil, yaananlar

mmknse hakikate en yakn ekilde aktarmakt. Ancak mesleini
hibir zaman laykyla yerine getiremeyenler gereksiz bir
duygusalla kaplr, hakikat yerine ezilenlerin ektiklerini dile
getirirdi. yle mi? Bu kadar basit mi? Peki, insan anlatmayan bir
tarih, hakikati nasl yanstabilirdi? nsan yoksa ne halk vardr ne
de devlet, dolaysyla ne de tarih... Amaan gel de iin iinden k
imdi. Karmak meseleler, kadim tartma konular, hibir sonuca
varmayacak nermeler. stelik bilinli olarak da yapmamtm ki
bunu. Benim doal halim buydu, byle gryordum tarihi... ou
zaman yenilenlerin gznden... Sakat bir bak as belki...
Asl tuhaf, Tahir Hakknm da bu duruma itiraz etmeyiiydi.
Baka bir zaman olsa, arkada Bahriden ok daha nce mdahale
ederdi szlerime. Elbette onun kadar sert bir slupla deil, daha
ustaca, daha etkileyici szlerle. Savata taraflardan biriyle empati
kurmann sanatlara has bir yaklam olduunu, bilimsel bir
almada bu yolun naif kaacan, hem de lzumsuz olduunu
anlatrd. Haklyd, sadece yenenlere deil, yenilenlere
duyduunuz yaknlk da bizi objektif davranmaktan alkoyabilir,
ortaya gereklerden uzak bir tarih algs kabilirdi. Ama bunu bile
nemsememiti bizim kl krk yaran profesr. nk vicdan azab
duyuyordu, isteyerek ya da istemeyerek Nzhetin lmne
sebebiyet vermi olmaktan korkuyordu. Belki de u geziyi bir an
nce bitirsek de gidip etinle konusam diye geiriyordu akimdan. Szlerim biter bitmez, Kuatma boyunca drt byk
yry dzenledi bizimkiler surlara, diyerek cenk gnlerine
dnverdi. lk akn, Nisan aynn 18inde gerekleti. Kuatmann
on ikinci gnnde... Gnlerdir sren top atei savunmaclara
epeyce zarar vermi, onlarca askerin yaralanmasna ve lmne
neden olmutu, daha da nemlisi geit vermez dalar gibi dikilen
surlar delik deik etmiti. Ama savunmaclar da bo durmuyor,
dilerini trnaklarna takm, yklan duvarlar, burlar tulalarla
rmeye, yapamyorlarsa kum torbalaryla takviye etmeye, o da
olmasa aa gvdeleriyle, al rpyla kapatmaya alyorlard.
Gen padiah, artk vaktin geldiine inanyor, askerlerle surlara
yaplacak bu ilk yryn hem kendi gcn hem de dmann
direncini ortaya koyacan dnyordu.

Saldr zifiri karanlkta gerekletirildi. Sessizce hendeklere

sokulan yenieriler surlara yeteri kadar yaklatklarna kanaat
getirince ellerindeki mealeleri yakp, davul, zurna sesleri
eliinde, tekbir getirerek dman siperlerine saldrdlar. Ucu
kancal ipleri, yklm surlarn zerine savurarak, seyyar
merdivenlerini duvarlarn zerine dayayarak dman hatlarn
amaya altlar. Gerekten cesurca bir abayd. Surdakiler biraz
ge de olsa saldrnn farkna varm, ok, mzrak, kl, ellerinde ne
varsa can havliyle kar koymaya balamlard. Onlarn en
nnde dven kii, kuatma boyunca bizimkilerin ban epeyce
artacak olan Giovanni Giustinianiydi. atma drt saat kadar
srd. Ne yazk ki o cehennem saatlerinin sonunda bizimkiler
ekilmek zorunda kaldlar. phe yok ki Sultan Mehmed, bu ilk
saldryla kenti alacan dnmyordu. Yine de geri ekilmek
cann skmt, ne yazk ki tatsz olaylar pepee gelecek, iki gn
sonra, yani ayn 20sinde daha nce anlattm deniz yenilgisini de
yaayacaktk. Ama ylmak nedir bilmeyen gen sultan, boyun
emeyecek ve 22 Nisanda Halie girerek dmann moralini
yerle bir edecekti.
rencilerinin dersi dinleyip dinlemediklerini kontrol eden bir
retmen gibi dikkatle szd kalabal. Neden bahsettiimi
anladnz m? Usulca uuan kar tanelerinin arasnda bereler,
apkalarla rtl balar salland.
Anladk tabii... Gemilerin karadan yrtlmesi...
Memnun ve mesut glmsedi Tahir Hakk.
Peki, Haliteki gemi sava hangi gn olmutu? Hani bize
baskna gelen kadrgay batrdmz u atma...
28 Nisanda, diye atld hocann mstakbel hanm arkada
Jale Hanm. Batrdmz geminin kaptan da Jacoma Cocoydu.
Hevesle konuuyordu; az nceki kk tartma onu yeniden
canlandrm gibiydi; souu, yorgunluu unutmu grnyordu.
Evet, gemisiyle birlikte sulara gmlen kaptann ad Jacoma
Cocoydu, diye tekrarlad tecrbeli rehberimiz. te bu olay,
Dou Roma cephesinde gerilime yol at. yle deil mi Mtak?
Ayaklarm usulca yere vurarak snmaya alrken yakalamt beni.

Evet, evet... Anlatsana o zaman der gibi baktn grnce,

kendime eki dzen vererek laflar ard ardna sralamaya
baladm. Tahir Hocamzn da aktard gibi Latinler, ani bir
pusuyla Haliteki gemilerimizi yakmak istiyorlard. Saatlerce
tartarak, inceden inceye yaptklar bu plan elbette byk bir
gizlilik tayordu. Daha dorusu onlar yle zannediyordu.
OsmanlInn cevval padiah daha ilk toplantdan itibaren
pusudan haberdard. O dnemde de istihbarat ok nemliydi ve
casuslarn getirdii haberler kese kese altn deerindeydi. Ve
elbette Konstantinopoliste bizimkilerin ok sayda casusu vard.
Saldrdan haberdar olan Sultan Meh- med Han, duyduklarn
kimseye sylemeden, tam bir gizlilik ierisinde, gerekli
hazrlklar yaparak dman' beklemeye balad. atma
bildiiniz gibi Latin denizcilerin hsranyla noktaland, ite bu
yenilgi, Venediklilerin, Galatadaki Cenevizlileri, Trklere siz
haber verdiniz, diye sulamasna yol at. atma daha da
byyecekti ki, Konstantin araya girerek kavgay yattrd. Ama
kuatma boyunca, gerek Konstan- tinopolislilerle Latinler, gerekse
Venediklilerle
Cenevizliler
srtmeyi
hibir
zaman
brakmadlar...
yi de ettiler, diye laf azmdan ald lkemizin en nl
Osmanl tarihisi. Keke aralarndaki anlamazlk daha da
byseydi de direnileri bir an nce krlsayd, ama olmad.
Surlarn dndaki muazzam ordumuz, onlar birlemek zorunda
brakyordu. Neyse ite, surlara ikinci yrymz, Haliteki
bu zaferimizin zerinden on gn kadar sonra, 7 Maysta
gerekleti. Artk havalar snmaya balamt, top ateleri
kesilince, genzi yakan barut kokularnn yerini ilkbahar
ieklerinden yaylan enfes rayihalar alyor, bahar kendini iyice
hissettiriyordu. nsanlarda savamak hrs deil, ak urzusu
uyandran o lk gecelerden birinde bizimkiler ikinci kez surlara
atldlar. Surlar derken zellikle Edirnekapyla Topkap
arasndaki blgeden sz ediyorum. Savunmaclarn hi
beklemedii bir anda, gne batmak zereyken balayan bu ani
saldrya otuz bin civarnda askerin katld sylenir. Askerler
kancal ipler, merdivenler ve kobalaryla birlikte, lmne
surlara doru aktlar. Yamur gibi yaan oklarn, gllelerin,
talarn, Rum atelerinin altnda kalkanlarn siper yaparak kente
girmeye uratlar. Saatlerce sren bu zor-

lu aba, bu kanl kalkma, bu cesaret gsterisi ne yazk ki yine

sonusuz kald. Ama ylmak yoktu, ertesi gn toplarmz
eskisinden daha gl ve aralksz olarak patlamaya balad,
bin yllk surlar, ta gllelerin ar darbeleri altnda gnlerce
srecek zorlu bir dayankllk snavna tabi tutulmutu.
Surlara nc hcum, 12 Mays gecesi yapld. Mehmed
bu kez farkl bir noktaya, Halie inen bayrdaki surlara, yani
Erikapnn bulunduu blgeye saldr emri verdi. Yine sivri
ulu oklara, mzraklara, yakc kkrt alevine kar insan bedeni, yine oluk oluk akan kan, yine gs kabartan yiitlikler i
ama ne yazk ki, sonunda yine geri ekilme...
Bu arada, karadaki atmann byk fedakrlklar ve
kahramanlklarla yaand baka bir cephesini daha aktarmazsak
kuatmann hikyesi eksik kalr. Deniz ve kara y- j nn zorlayan
ordumuz, ehri ele geirmek iin hi akla gel- meyen baka bir
yolu daha denemiti. Lam savalar... Yani j tnel aarak surlarn
altndan ehre girme mcadelesi. Zaanos Paa komutasndaki
birliklere mensup olan lamclar ki, | bu bahadrlar Srbistandaki
gm madenlerinden getiril- mi ustalard. lk tnel, Edirnekap
civarnda kazld. Ancak j toprak sert, stelik yer yer kayalarla dolu
olduundan mev- i ki deitirildi, Erikapya inildi. Ama Blahernai
Sarayn J koruyan surlarn altndan gemekti. Ne yazk ki,
savunma- | clar 16 Maysta tnelin farkna vardlar. Mhendis
Johan- ' nes Grant komutasnda bir ekip derhal kar tnel amaya
j balad. Ksa bir sre sonra Grant ve adamlar, bizimkilerin i

tneline szarak destek ve payandalar yaktlar. Lam k- \ t,

onlarca askerimiz topran altnda can verdi. Ama derhal S yenisi
kazlmaya baland. Grant ise usta bir kstebek avcs gibi tnelleri
bulup patlatmay srdryordu. Bu amansz mcadelenin,
kuatmann son gnlerine kadar devam etti- ini sylerler.
;
Bir de ahap bir kuleden sz ederler... Meneke kokulu kzd
sze giren. Devasa bir yapym. Altnda tekerlekleri : varm.
Surlara kadar yaklam.
j
Dorudur... Zeki padiah, adeta her gn bir baka srprizle
kyordu savunmaclarn karsna. 18 Mays sabah surlarn
nnde bu grkemli kuleyi gren Konstantinopolis- liler
korkuyla titremilerdi. nk bu muhteem yap sadece

bir gecede ina edilmiti. Ahap bir iskelenin zerinde ykseliyordu. evresi kat kat manda ve deve derisiyle rtlyd.
En stnde geni bir teras vard. Savalar bu terasa bir merdivenle ulayorlard. Eer kule surlara yaklarsa bu savunmaclarn sonu olabilirdi. 18 Mays gn bizimkiler, savaarak
kuleyi surlarn yaknma sokmaya altlar. Bir yandan
nlerindeki hendekleri dzleyerek kulenin geebilecei yolu
dyorlar, bir yandan da adm adm ehire yaklayorlard.
Durumun vehametini anlayan surlardaki savalar, OsmanlI cengverlerine kar koymak iin cansiperane savayorlard. abalarnn sonusuz olduunu sylemek de g.
Bizimkiler o gn de surlara ulaamadlar, umut ertesi gne
kalmt. Ama o gece korkun bir ey oldu; savunmaclar barut
dolu flarla kulemizi atee vermeyi baardlar. O muazzam
kule, iindeki askerlerle birlikte gecenin karanlnda cayr cayr
yanmaya balad. Bir kez daha hsrana uramtk.
Son paparay yedikten sonra sesi soluu kmayan Bahri
daha fazla dayanamayp patlad.
Yahu Tahir, imdi yine kzacaksn ama seni duyan da hezimete uradmz sanr. Ne bu yahu, hep. malubiyet, hep
malubiyet. Nasl aldk yleyse biz bu ehri?
Tahir Hakk, sessizce szd gm sal ahbabn. Giderek
uzayan o suskunluk annda, artk sinirleri iyice gerilmi olan
hocann, arkadan bu kez ok fena halayacan dnmeye
balamtm.
Merak etme Bahri, diyerek beni bir kez daha yanltt.
stanbulu sonunda alacaz. Azck daha diini skver.
Bahrinin konumasna frsat vermeden yeniden kalabala
dnd.
Nasl ki, alman yenilgiler bugn bile bizim asabmz
bozuyorsa o scak atma annda duygular ok daha fazla
keskinleiyor, insanlar ok daha hassas oluyordu. yle ki
askerler arasndan atlak sesler kmaya balam, birtakm art
niyetli kiiler, Bu ehir byl, Kostantiniyye fethedi- lemez,
sylentileri yaymaya balamt. Tam yedi haftadr olduu yerde
aklp kalan, surlara defalarca kahramanca saldrd halde
hibir olumlu netice alamayan ordunun bu sylentilerden
etkilenmediini dnmek saflk olur. Olan bitenden annda
haberdar olan, kula delik sultan yeni bir

taktik denedi. mparatora bir eli gndererek, daha fazla kan

dkmenin anlamsz olduunu, ehri teslim etmeleri halinde hi
kimsenin canna ve malna zarar gelmeyeceini bildirdi. Ama
imparatorun cevap katiydi. Konstantinopolisi teslim etmek ne
benim, ne de baka birinin yetkisi dahilindedir. Teslim
edebileceimiz bir ey varsa, o da bu ehre adadmz
canmzdr.
O gnlerde ota- hmayuna Macaristandan yabanc bir
konuk gelmiti; yeni krallar Vladislavm tahta knn
haberini getiren Macar elisi. Padiahn huzuruna varan bu
adam, Sadrazam andarl Halille grerek, Konstantinopo- lis
kuatmasna son verilmesini istemi, aksi takdirde ehirdekileri desteklemek zorunda kalacaklarn belirtmiti. Hakikati
mi dile getiriyordu yoksa blf m yapyordu, Osmanl devlet
ricali anlamaya aladursun, otuz kadrgadan oluan bir
Papalk donanmasnn ehre yaklat haberi ordu saflarnda
hzla yaylmaya balad. Durum kritikti. Gen padiah derhal
harp meclisini toplad. Sadece vezirlerin deil, nemli
komutanlarnn ve din alimlerinin de katld bir toplantyd
bu. Bandan beri kuatmaya kar kan andarlnm sesi
artk daha gr kyordu. Hi ekinmeden Derhal kuatmay
kaldralm. Yoksa arkadan Macarlar, denizden Papalk donanmas ve nden de Konstantinopolis kuvvetleri arasnda
kalarak, ar bir hezimete urayabiliriz, diye konutu.
Gergin bir toplantyd. OsmanlInn yedinci padiah
Mehmedin ve Konstantinopolisin kaderini belirleyecek bir
toplant. Sadrazamn syledikleri mantklyd, elli gndr sren
kuatmada nemli bir baar elde edilememiti, bundan sonra
edilebilecei de pheliydi. Mehmed gzlerini bir noktaya
dikmi sessizce dinliyordu drt kuaktr OsmanlIy yneten
andarl ailesinin belki de en tecrbeli sadrazamnn
konumasn. Szler birbirine eklendike yz kire gibi
beyazlayor belki de Sadrazamm bundan yedi yl nce kendisini kallee tahttan indirmesini dnyordu. Alt dudan
aznn iine alm, baklarn gizliyordu, nk iinde kopan
frtnay kimsenin bilmesini istemiyordu.
andarl Halilin szleri tkenince derin bir suskunluk
kt harp meclisine. Ylgnlk, pimanlk yoksa vazgei mi?
te tam o belirsizlik annda sz ald Zaanos Paa. Sava

meydannda yorulmu gvdesini dimdik tutmaya alyor,

bahar gneinin esmerletirdii teninde gzleri, keskin iki bak
gibi alev alev yanyordu. Sadrazamn byk bir yanlg iinde
olduunu dile getirerek balad konumasna. Kuatmay
kaldrmay dnmenin utan verici olduunu syledi.
Kostantiniyye ar yaral, dedi inan dolu bir sesle.
Savunmaclar mitlerini kaybetmek zere. Zafer sadece birka
hamle uzakta. Macarlarn zerimize ordu yollayaca ise
kocaman bir yalan, Papalk donanmasnn denizde olduu bo
bir safsata. Dmanlarmz asla birlik olamazlar. nk onlar
iin din, bu ehirden daha nemli. Adeta yalvarrcasna gen
padiaha bakt. Kostantiniyye oklanm avmzdr devletlm...
Surlarn ardnda yaralanm ylece sizi bekler. Bu gzel ceylan
brakp giderseniz, sizin yaraladnz mbarek av bakalar
alr, yazk olur.
Gen padiahn baklar takld noktadan zld.
Gzleri tpk Zaanos Paamnkiler gibi l l yanmaya
balamt. Ama sze girimeden nce, hocas Akemseddin dile
geldi. Zaanos Paa doru syler. Allah bu ehri sana
sunmutur. Yaradanm sunduu ksmeti geri evirme. len
ehitlerimizin gzleri senin zerindedir. Onlarn ahm alma.
Zaferden sakn phe duyma. Atalarmzn tertemiz hatras
seninledir. Peygamber efendimizin hadisi seninle, kahraman
askerlerimiz seninle birliktedir, kader seninle birlikte. Bak,
Kostantiniyye orada ylece durmaktadr ki, uzanp alman
beklemekte. Daha nice bekleyeceksin, artk uzan ve u ehri al.
Sadrazam itiraz edemiyordu artk. Sultan Mehmed Han,
sanki andarl Halil orada yokmu gibi, hatta byle bir adam
hi olmam gibi harp meclisindeki sava yoldalarna bakt.
Tek, tek, herkese ayr ayr deer verdiini hissettirerek sylevine balad. Ey benim dirayetli paalarm, yiit beylerim,
cesur aalarm, ey benim kahraman silah arkadalarm. Biz bu
ehrin nne geldiimizde uurum gibi hendekleri vard, da
gibi surlar, iblis tuza gibi denizleri... Ama hendekleri
doldurduk ova eyledik, surlar paraladk yol eyledik, denizi
zaptettik iblislerden temizledik. Artk Kostantiniyye avucumuzdadr. Bir hamle daha... Azim, drstlk ve itaat... Cesaret,
akl ve fedakrlk... Biliyorum, elli gndr bunlar eksiksiz
yaptnz. Biliyorum, kimse fedakrlnza sz edemez,

kimse kahramanlnz grmezden gelemez. Ama zafere az

kald. Elli gndr sren abalarmz, ehri savunanlarn direncini krd, umutlarn tketti, ok kt drmdalar. Bir
hamle... Sadece son bir hamle. Bir hamle sonra Kentlerin
Kraliesi bizimdir. te o hamle 28 Mays 29 Maysa balayan
gece yaplacakt.
Sustu Tahir Hakk... Kk kafilemizden t kmyordu.
Tuhaf ey, sanki anlatlanlar karmamak iin yaan kar bile
seyreklemi, hafiflemiti. Beyaz zerrecikler yere demeden
eriyip gidiyordu bolukta. Belagatli rehberimiz, yle bir nefeslenip, o son hamleye geiyordu ki, Peki kim haklyd? diye
engel oldu Bahri. Hayr, artk abartlm milli hislerinin etkisiyle, anlatlan her olayn altnda apanolu aramyordu, merak
samimiydi. Sahiden de ehir teslim olmaya hazr myd? Yoksa
Fatih askerlerine moral mi vermeye alyordu?
Sanki o sava meclisindeki sorumlu paalardan biriymi gibi,
sanki az sonra surlara saldracak askerlerine komuta edecekmi gibi byk bir ciddiyetle bam sallad Tahir Hakk.
Her ikisi de doruydu. ehir bitmi tkenmiti ama surlar
koruyanlar henz teslim olacak raddeye gelmemilerdi. Yorgun,
ylgn, hatta mitsiz olmalarna ramen hl dvecek gleri
vard. Hl bu ehir iin lmeyi srdrebilecek inanca
sahiptiler. Duraksad. Ama dur dur, byle geitirmeyelim...
Yine muzip anlam yerleti yzne. Kasketinin altnda
glgelenen gzler yine bana evrildi. Evet, Profesr Serhazin,
sanrm bu noktada sz size dyor. Yine o sava muhabiri
havasna brnmt. Buyrun sizi dinliyoruz, evet, 1453
senesinin 29 Maysma birka gn kala manzara-i umumiye
nasld Kostantiniyyede?
Anlatnn heyecan kamasn diye hemen girdim sze.
Korkuntu... Tahir Hakknm coku ykl szlerinden sonra
ne talihsiz bir benzetme. Ama durumu bundan daha iyi
zetleyecek baka bir kelime de bulunamazd. Korkuntu.
Aradan geen elli gn boyunca bizimkilere engel olmalarna
ramen savunmaclarn moralleri bir trl dzelmiyordu.
nk ehir ylesine sk kuatlmt ki insanlar nefes
alamyordu. Hem uyurken, hem de uyankken bir kbusun
iinde yayordu herkes. Yiyecek sknts ba gstermiti. Ahali
salgn hastalktan korkuyordu. Ve Papaln vaat ettii gemiler
bir trl ufukta grnmyordu. Daha nce de syle

diim gibi btn bu felaketlere kar, halkn Meryem Anaya

snmaktan baka aresi kalmamt. Gklerden, kurtuluu
mjdeleyen bir iaret bekliyorlard. Ama ortaya kan kehanetler hi de umut verici deildi. Sanki Hazreti tsa ve kutsal
annesi koruyucu ellerini ekmilerdi kentin zerinden. O
gnlerde yaanan bir olay, mitlerin iyice krlmasna yol at.
29 Maystan birka gn nceydi, din adamlar rehberliinde
byke bir kalabalk, ellerinde ehrin koruyucusu Hazreti
Meryemin tasviri, dudaklarnda dualar ve ilahilerle Haliten
Marmara Denizine kadar uzanan bir yry tasarladlar.
Amalar surlara paralel olarak yrmek, hem savunmaclara
moral vermek, hem de azizleri yardma armakt. Ama daha
yry yeni balamt ki, Hazreti Meryemin resmi birden yere
dt. Tasviri kaldrmak istediler ama resim sanki yere
ivilenmi gibiydi, ne kadar abalarlarsa abalasnlar
dorultamyorlard. Uzun uralarn ardndan sonunda tasviri
kaldrmay baardlar fakat bu defa da korkun bir tufan
balad. Sanki gk delinmi gibiydi; kz gz byklnde
damlalardan oluan bir yamur, ardndan erik byklnde
dolular yamaya balad insanlarn tepesine. Ksa srede ehrin
sokaklar sel sularyla doldu. Bykler, ocuklarn tutmasalar,
sular onlar denize kadar srkleyebilirdi. Kutsal yry
bylece yarda kald. Halk bunu byk bir uursuzluk sayd.
Kt
kehanetler
bununla
da
bitmedi.
Ertesi
gn
Konstantinopolisi duvar gibi bir sis rtt. Saatler sonra sis
kalkarken Ayasofyamn zerinde sar bir k grld. Ik
kilisenin grkemli kubbesinden ar ar gkyzne ekiliyordu.
Halk ac iinde dvnmeye balad. nk Hazreti tsa n
temsilcisiydi ve galiba onlar terk ediyordu.
Btn bu belirtiler ehre dair kt inanlar yeniden canlandrd. Bir kehanete gre; nasl ki bu ehri imar eden imparatorun ad Konstantin ise, sonunu getirecek kiinin ad da
tpk u anki imparator gibi Konstantin olacakt. Yoksa o gn
gelmi miydi? Konstantinle balayan ehir Konstantinle bitecek
miydi?
Bir baka kehanet ise gkyznde dolunay olduu srece
ehrin dmeyecei inancyd. nk pagan dnemde kentin
koruyucusu Ay Tanras Hekateydi. Ayn gmten klar,
surlar aydnlatt mddete, Konstantinopolis g-

vende demekti. Ama tam da o gnlerde saatler sren bir ay

tutulmas yaand. Btn bu iaretler hi de hayra alamet
deildi. Karamsarlk, Osmanl ordusundan daha beter bir moral
bozukluu yaratmt halkn zerinde. te o andan itibaren
insanlar
Ayasofyaya
yneldiler.
Hatrlayacak
olursak,
Ayasofyada yani Ortodoks Hristiyanlarm bu en byk
mabedinde, Katoliklerle birlikte ayin yapldndan beri halk
kiliseyi kirlenmi saydndan, oraya adm atmyordu. Ancak elli
ksur gnlk kuatma insanlar o kadar aresiz, o kadar
bedbaht hale drmt ki, mezhep ayrmn unutmu, belki
Tanr bizden hl rahmetini esirgememitir diyerek oraya
snmlard.
Sadece halk m? ehrin yneticileri de yaklaan felaketi
sezinliyorlard. Yaplan bir toplantda imparatorun ailesiyle
birlikte ehri terk etmesi teklifi ortaya atld. Toplantdaki herkes
bu neriyi destekledi. Ancak Konstantin hi dnmeden
reddetti. Konstantinopolis dtkten sonra onursuzca
yaamaktansa, l bedenimin ehrin topraklarna karmasn
byk bir eref sayarm, dedi kararllkla. Direneceiz, ya
kazanrz ya lrz. Her ikisi de korkaka yaamaktan iyidir.
Toplantda bulunanlarn gzyalarn tutamad sylenir.
Evet, bir taraf iin ykm, teki taraf iin zafer, diyerek yeniden
sz ald Tahir Hakk. Mahzunlam gibiydi. Onu ilk kez byle
gryordum; benim gibi o da m duygusallayordu? Yoksa
Nzhetin lm m deitirmiti onu?
Bir tr insanlk durumu, diyerek ellerini yana at. Ne
yazk ki tarih kanla yazlyor. Her zaman, her yerde... Yzndeki ifade deiti; glmsemeye alt. dnz m? u
arkada 1453 Fetih Mzesi var... sterseniz oraya gidelim. 29
Mays gnn resmeden enfes bir panorama var, orada grnce, bu anlattklarmz daha iyi anlayacaksnz. imdiden
gidebilir, szlerimizi orada tamamlayabiliriz.
Yok Tahir Bey. ilk itiraz Jale Hammdan geldi. Burada
konualm... Anlattklarnzn hayalimizde canlandrd sahneden daha muhteem bir resim olamaz.
Beni en ok artan, bas bariton Bahri oldu. Hanmefendi
doru sylyor, dedi souktan akmaya balayan burnunu
ekerek. Olaylar bu surlarn nnde olmad m zaten? Burada
kalalm. Donacak deiliz ya.
Kimse kar kmaynca hoca nihayet kuatmann son gnne gelebildi.

29 Mays Sal gnnn ilk saatleri... Konstantinopolis, lk

bahar gecesinin iinde kesin bir sessizlie gmlmt. Surdaki
Cenevizli nbeti, yars yklm bir burca yaslanm, crcr
bceklerinin arksn dinliyordu. Birden baka bir ses fark etti.
nilti gibi kan bir ses. Gitgide glenen bir ses. Kulak kesildi
nbeti. Tatl bir esinti, Osmanl hatlarndan gelen sesi
yasland burca getirip arpt. Arapa kelimeleri aka duydu
nbeti. Allahu ekber... Allahu ekber... Ses Hali kylarndan
balayp btn sur boyunca dalga dalga yaylarak Marmara
Denizine kadar ulayordu. Nbeti silah bana demeye
kalmadan, surlar, kprleri, kaplar, saraylar, kiliseleri, evleri
ve korku iinde kvranan halkyla birlikte btn bir ehir, o
tandk grlemeyle sarsld. Mehmedin dev toplar surlar
dvmeye balamt. Artk crcr bcekleri susmutu. Osmanl
ordughnda
zafer
borular
tyor,
davullar,
ksler
gmbrdyordu. Surlarn iinde ise lmcl bir tela vard.
nce kiliselerin anlar duyuldu; kck apellerden, devasa
manastrlara dek ehirde ne kadar Hristi- yan tapma varsa
istisnasz hepsinin anlar hi susmadan alyor, sanki srafilin
borusu gibi yaklaan kyameti haber veriyordu. Umumi hcum
balamt.
Denizden Kaptanderya Hamza Beyin leventleri, Halite
Zaanos Paanm bahadrlar, Blahernai Saraymn nnde
Karaca Beyin silahorleri, Topkap civarnda shak Paamn
gz kara Anadolu askerleri, yenilmez cengverler unvan
tayan yenieriler, tm Osmanl ordusu tek bir sava gibi
ayaa kalkm kavgaya hazrlanyordu. Ama saldr zellikle
Erikap, Edirnekap ile Topkap arasnda kalan blmlerde
younlaacakt. nk buradaki surlar ypranmt. nk
toplar bu surlarn karsndayd. nk iki tarafn da en naml
savalar bu blgede toplanmt.
Sultan Mehmed Han zrhn giymi, elinde klc bizzat
ynetiyordu saldry. nce babozuk tabir edilen toplama
fedaileri srd surlara. Ellerinde merdivenler, envai eit kllar, irili ufakl kalkanlaryla, farkl giysiler iindeki dvler, farkl dillerde sava naralar atarak hcuma kalkt. Ki
bunlarn arasnda Trkler kadar macera dkn Srplar, Almanlar, Macarlar, hatta Dou Romallar bile vard. Kendini
toplayan savunmaclar, derhal saldrya cevap verdiler. Kk
toplarla attklar glleler, tatar oklar, mancnkla frlattklar

talar, surlardan boca ettikleri kzgn yalar, Rum atei, velhasl, silah adna ellerinde ne varsa hepsiyle kar durdular bir sel
gibi akan Osmanl serdengetilerine. Saldr iki saat kadar
srd. Adm ba bir arkadalarn ehit vermelerine aldrmadan, ylgnlk nedir bilmeden, dilerini trnaklarna takarak
dvmeyi srdren bahadrlarn tm kahramanlklarna
ramen sonu alnamad. Ama Mehmed byle olacan zaten
biliyordu, yorulmu, yaralanm, ller vermi, morali bozulmu
askerlerini derhal geri ekti. Saldrnn sona erdiini zanneden
savunmaclar cokuyla haykrdlar. Hazreti Isaya kran
dualarna baladlar. Fakat sevinleri kursaklarnda kalacakt.
nk Mehmed defalarca dnerek oluturduu taktiinin
ikinci aamasn uygulamaya gemiti bile. Hazr vaziyette
bekleyen, Anadolu askerlerinden oluan ikinci gruba saldr
emrini verdi. Ki bu savalar, ncekilerden ok daha disiplinli
ve toplu halde savamay iyi bilen tecrbeli silahorlerdi.
Dinlenmi
ve
zinde
olan
bahadrlar,
padiahlarnn
ynlendirmesiyle, Allah Allah! nidalar eliinde, adeta etten
oluan deli bir rmak gibi surlara arptlar.
ki saattir kl sallamaktan, ok atmaktan, mzrak savurmaktan yorulmu olsalar da savunmaclar hl byk bir gayret ve fedakrlkla surlar korumaya alyorlard. te o srada
Urbann dev topundan frlayan bir glle Edirnekapyla Topkap
arasndaki surda byk bir gedik at. Bunu frsat bilen yz
kiilik bir askeri birlik, derhal yklm surlara atld. Hatta
ehrin iine bile girdiler. Ancak savunmaclar vakit
kaybetmeden toparlanarak, yz askeri orada ehit ettiler.
Fakat gleri her geen dakika tkeniyordu. Oysa OsmanlIlarn
elinde dinlenmi, sava sanatn ok iyi bilen binlerce kiilik bir
yenieri ordusu vard. Gnn ilk klar, kanl boazlamann
srd surlara derken padiah, Anadolu askerlerini de geri
ekti. Surlar savunanlar artk mit etmekten korktuklar iin
bu duruma sevinemediler bile. Ki, yanlmadklarn az sonra
greceklerdi.
Aklindakini adm adm uygulayan Sultan Mehmed Han,
muazzam silahlarla donanm, lmek ve ldrlmek iin yetitirilmi yenierilerin nne geerek, klcyla surlar gsterdi:
Haydi yiitlerim, haydi arslanlarm, ehir orda, bizi bekliyor.
Haydi, cengverlerim, dman yorgun ve yaral. Moralleri
bozuk, her an kamaya hazrlar. Haydi artk alalm u ehri...
leri!

Yenieriler ve sultann has askerleri kalkanlaryla zerlerini

rterek dev bir kaplumbaa gibi surlara yrdler. Aydnlanan
gkyz atlan oklardan grlmyordu. Ama padiahn bu
tecrbeli savalar fazla zayiat vermeden surlarn dibine kadar
geldi. O andan itibaren gs gse sava yeniden balad.
ehirdeki kiliselerin anlar deli gibi almay srdryor,
herkesi surlarda dvenlerin yardmna aryordu. tiraf
etmek gerekirse drt saattir aralksz kl sallayan
savunmaclar da lmne dverek, bizimkilere inatla kar
koyuyorlard. Ama bu kadar gl bir ordunun karsnda daha
fazla ayakta kalmalar mmkn deildi. lk a hi umulmadk
biri, savunmaclarn byk kahraman Giovanni Giustiniani
verdi. Bu gnll komutan, Romanos Kapsn, yani u
ilerimizdeki Topkapy koruyordu. Top atlar altnda
paralanan surlarn nne ylan OsmanlI ehitlerinin aziz
naalarmm arasndan burlara yaklaan bir yenieri,
Giustinianiyle kar karya geldi. Arkadalar, Giustinianinin
yardmna yetise de artk ok geti. Bizim bahadr zarif bir
hamleyle klcn Cenevizli valyeye saplamay baard. Ar
yaralanan Giustiniani lm korkusuna kaplarak surlar terk
etmek istedi. Durumu renen mparator Konstantinin
gitmemesi iin yalvarmalarna ramen Giustiniani, adamlarna
kendisini gemisine gtrmeleri emrini verdi. Giustiniani ve
cengverlerinin kann etkisi byk oldu. Savunmaclar
arasnda ani bir panik balad. Surlardaki atmay yakndan
izleyen padiah bu an karmad; dman hatlarmdaki
bozulmay grnce yenierilere doru haykrd. Dman
kayor, hcum arslanlarm, hcum... Artk surlar bizimdir.
ehir dt. leri...
ehir dt, bu iki szck kapal kaplar aacak byl bir
anahtar gibi surlarn zerinde dolamaya balad. Gne
ykselirken Erikap ve Edirnekap surlarnn zerinde de yenieriler grnd. ift bal kartaldan oluan Bizans bayraklar
yerlerini al yeil Osmanl sancana brakyor, askerler yklan
surlardan, alan kaplardan, gediklerden oluk oluk ehre
akarak padiahlarna Fatih unvann getirecek olan saldry
nihayetlendirmek iin canla bala vuruuyorlard. ehir Dt!
lklar bahar rzgryla birlikte Konstantinopolisi saran
btn surlar dolayor, bu szckleri duyan savunmaclarn
son direnci de krlyordu. Bizimkiler sadece karadan

deil, deniz surlarndan da ehre girmeye baladlar. lk saatlerdeki atmalar olduka kanl geti. Elli drt gndr surlarn
nnde fkeyle bilenen, elli drt gndr arkadalarn ehit
veren askerler, savunmaclara acmaszca davrandlar.
Sokaklardan oluk oluk kan akt sylenir. Zavall insanlar
korku ierisinde Ayasofya Kilisesine kayorlard; hem aresizlikten hem de hl eski bir kehanetin gereklemesi umudunu tadklarndan.
Tahir Hocanm heyecan iinde yzen gzleri bana evrildi,
zin verirsen bu kehaneti de ben anlataym Mtak...
ehirlerinin dtn renen Konstantinopolisliler tela
iinde Konstantin Stununu yani bugnk emberlita
Stununu gemeye alyorlard. nk inanlarna gre,
dmanlar Konstantin Stununa ulatnda gkten bir melek
inecek, onlar kurtacak olan bir cengvere, byl bir kl
uzatarak, Bu klc al. Tanrnm inayetiyle halkn koru,
diyecekti. O kutsal sava da melein ilahi buyruuyla dmann zerine yryecek, Osmanllar da korkup kamaya
balayacaklard. Ama hi de yle olmad, askerlerimiz Konstantin Stununu kolayca geerek Ayasofyaya ulatlar.
Durumun mitsiz olduunu gren mparator Konstantin
ise zerindeki hkmdarlk armalarn atp ehir dt, ben
nasl hl yayorum, diye bararak, yaln kl yenierilere
saldrd. Cesur imparator lme atldn biliyordu. Hep
syledii gibi erefsiz bir hayat srdrmektense, gerek
imparatorlara yakan onurlu bir sonu yelemiti. Prl prl
bahar gnei gkyznde ykselirken ehir artk alnmt,
kanl arpmalar sadece birka kulenin zerinde sryor, kiliselerdeki anlar teker teker susuyor, Konstantinopolis ev ev,
sokak sokak teslim oluyordu.
Anlatlanlar o kadar etkiliydi ki alman anlarn nlamasn
duyar gibi oldum. Henz bizimkilerin eline gememi bir
kilisenin an kulesinden ykselen metal bir lk. Clz ama
srarla nlamay srdren bir lk. Sanrm sadece ben deil,
kafiledeki herkes ayn sesi duyuyordu. nk Tahir Hoca
susmu, nlamann kaynan bulmak istercesine etrafa
bakmyordu. yi de niye bana dnmt ki? Telefonun alyor
Mtak.
Ne?
Telefonun diyorum... Seninki deil mi alan?

Kesinlikle haklyd, 1453 ylnn 29 Maysmda hl ele

geirilmemi bir kilisenin an kulesinden deil, ceketimin
cebinde sesini ak unuttuum telefondan geliyordu nlama
sesi. Tam da sras... Osmanl ordusu Konstantinopolise
girerken mnasebetsizin biri beni aryordu. Hep de benim
bama gelir byle abuk sabuk olaylar! Nasl mahcup olduumu anlatamam.
zr dilerim, diyerek elimi cebime attm. Niyetim konumak deil, telefonun sesini kapatmakt ama ekranda, Bakomiser Nevzat adn grnce yapamadm. Cevap vermem
lazm, diyerek kafileden uzaklatm. Ard ardna almay
srdryordu telefon. Niye bu srar? Panikleyerek atm.
Alo... Alo, buyrun Nevzat Bey?
Merhaba Mtak Hocam. Sesinden bir sonu karmak
mmkn deildi. Rahatsz etmiyorum umarm. Derste miydiniz yoksa?
Endiem yatr gibi oldu.
yle saylr ama nemli deil, buyrun, sizi dinliyorum.
u anda Sahtiyan Apartmamndayz... Nzhet Hanmm
dairesinde...
Hayr, hibir eyin yatt yoktu. Adm adm yaklayorlard
bana. Yoksa dairede parmak izlerimi mi bulmulard?
Evet... diye fsldadm clz bir sesle.
Sizin de buraya gelmeniz gerekiyor.
Sormamam gerekirdi ama dayanamadm.
Niye? Ne oldu ki?
Bir-iki mesele var, konumamz lazm.
Kestirip atmt polis efi ve benim davetine icabet etmekten
baka arem yoktu.
Tamam, dedim korkumu bastrmaya alarak. Tamam,
bir saate kadar oradaym.

nsan, tuhaf bir mahluk Mtak Bey

Teslim alnm Konstantinopolisin sokaklarnda st ste

ylm cesetlerin arasndan mparator XI. Konstantinin cansz
bedeninin bulunup bann kesilerek Fatihe sunuluuyla,
ehzade Orhann lmle sonulanan servenini de dinledikten
sonra geziden ayrlmak iin Tahir Hakkdan izin istedim.
Fatihin ehre giriini dinlemeyecek misin? diye sordu o alayc
nezaketiyle. Hikyenin en ilgin ksmn karyorsun.
Kardm hibir ey yoktu. nk muzaffer padiahmzn,
beyaz atnn zerinde ehirdeki grkemli yryn,
Ayasofyada kld namaz, ardndan andarl Halil Paay
tutuklattrmasn, bylece de babas zamannda balayan siyasi
bunalma son vererek, Osmanl devletini bir imparatorlua
ykselttiini ok iyi biliyordum. Hazrladm bir tez bile vard
bu konuda. Dou Roma mparatorluunun Sonu, Osmanl
mparatorluunun Balangc. Hayr, yanl hatrlyordum, tez
benim deil Nzhetindi. Ben sadece yardmc olmutum ona.
Hem konu hakknda hibir fikrim olmasa bile yine de gitmek
zorundaydm. Yzlerce yl nceki o kuatmada yaamlarn
yitiren binlerce insann katledilmesinden kimse beni sorumlu
tutamazd ama, cinayete kurban giden tarihi sevgilimin
yaamn yitirmesi yznden hapse girebilirdim.
Teyze kzma uramam lazm. Siz de tanrsnz, aziyeye...
diye aceleyle cevapladm hocay. Bir aile meselesi...

aziyeye urayacam derken yalan sylemiyordum.

antamdaki tabancayla Bakomiser Nevzatn yanma gidecek
kadar aptal deildim. nce teyze kzma urayp antay
brakacak, oradan geecektim Sahtiyan Apartmamna.
Osmanbeye mi gideceksin?
Sesi kuku doluydu. Gzlerindeki endie ykl kprtlar
Konstantinopolisi kuatan Osmanl gemileri gibi usulca kprdanyordu. Yalan m sylyordum? Osmanbeye deil de
iliye, Nzhetin evine mi urayacaktm yoksa? Hem u az
nce gelen telefon da neyin nesiydi?
Evet Osmanbeye gideceim, aziyenin muayenehanesine,
diye onayladm sakin bir tavrla. u bizim Sirkecideki dkkn
kiraya vereceiz de... inand m bilmiyorum, ama ikna olmu
grnyordu, isterse olmasn, nereye gideceimi, ne yapacam
ona anlatmak zorunda deildim.
Madem aile meselesi, git o zaman. aziyeye de ok selam
syle...
Bastne, sylerim... Kafilemize dnerek elimi kaldrdm.
Hoa kaim arkadalar, size iyi geziler...
Kymet bilen insanlarm, hi enmeden hepsi tek tek vedalat benimle. Hele bas bariton Bahri, Biz bu iin uzman
deiliz Mtak Bey. Ama kt bir niyetimiz yoktu, anlamak iin
soruyorduk yle. Srlisan eyledikse affola, diye saniyelerce
avucunda tuttu elimi.
Onlardan ayrlrken kederlendiimi bile syleyebilirim,
yolcularn yar yolda brakm bir kervancba gibi mahzun
hissediyordum kendimi. Elbette bu duygu uzun srmedi.
Gruptan ayrldktan birka adm sonra, Bakomiser Nevzatn
beni neden Nzhetin evine arm olabilecei dncesi,
olanca arlyla kt zihnime. Byle apar topar aradna gre
muhakkak yeni bir bulguya ulamlard. Dairede delil filan m
brakmtm? Ne delili canm, mektup aacayla o meneke
kokulu sabunu denize attm ya... Ya parmak izlerim? Mutfakla,
alma odasn temizlememitim. Sama, evde parmak izi
brakm olsam bile, poliste kaydm yok ki, neyle
karlatracaklar? iyi ya ite, parmak izi almak iin aryorlardr. yle olsayd emniyete arrlard, Nzhetin evine
deil. Belki anlayamadklar tarihsel metinler bulmulardr.
Amma yaptm ha! Nevzat tarihi deil ki polis, ne yapsn o
metinleri... Ya Fatih ve baba katillii hakknda belgeler

buldularsa... Tahir Hakk yok yle bir ey dese de Nevzat pek

inanm grnyor bu teoriye... Mantksz da deil, ama Tahir
Hocamn, etin hakknda syledikleri hepsinden daha nemli.
Geri pheli sralamasnda etine gelmeden nce Sezgin var.
Adam hl poliste... Biraz ferahladm, evet korkmam iin hibir
sebep yoktu. Taksiye o rahatlkla bindim. Kar ya kesilmi
olsa da berbat bir trafik vard. Bir saatte zor vardm aziyenin
muayenehanesine. Teyze kz yoktu. ahaneydi; antam
sekreter kza emanet ettikten sonra, Sahtiyan Apartmannm
yolunu tuttum.
ki gn nceki o kesif beyazlktan eser yoktu Nzhetin
sokanda. Kar eridii iin daha bir sevimsiz grnyordu
yalanmaya yz tutmu evler. Nemli kaldrmlar boyunca
ilerleyerek Sahtiyan Apartmammn nne geldim. Aydnlkta
daha bir ypranm grnd gzme, bir zamanlar belki de
ilinin en gzel apartman olan bu yal bina. Tuhaf bir his
vard iimde; endielenmiyordum hayr, keder gibi, belki daha
da beter bir ey... Nzhet... Evet, Nzhet artk yoktu. Hayatmn
anlam olan kadn, binlerce kilometre uzaklktaki bir lkeye
deil, yoklua gitmiti. Karanla, bolua, sonsuzlua...
Eskiden ona duyduum derin hasreti, bir gn yeniden
grebilmek, yeniden balayabilmek umuduyla bastrrdm.
Artk o umut yoktu, aptalca da olsa beni hayata balayan btn
o mutluluk hayallerini artk kuramayacaktm. Nzhetin
Chicagoya giderken brakt veda mektubunda yazd gibi,
bitmiti. Yirmi bir yl nce okuduumda inanmadm, kabul
etmediim bu tek kelimelik cmle, gerek anlamn imdi
kazanyordu. Evet, bitmiti. Bir katil, benim armaanm olan o
mektup aacayla sahte umutlarma, yalan hayallerime son
vermiti. Belki de bir tr iyilik... Bir mr, bir aka adamann
ne kadar muhteem bir yanl olduu basit bir cinayetle
kantlanmt ite. Nzhet lm, ak bitmiti. yle mi? Sahiden
de bitmi miydi? Kurtulmu muydum o anlaml illetten? nsan
ruhunun yaratt o grkemli hastalk, byle kolayca geer
miydi? Eer yleyse, iimde byyen bu sancya ne demeli,
benliimi ele geirmeye alan bu karamsarla, bu bolua, bu
hilik duygusuna... nk o aklmn ve ruhumun sultanyd.
Sultan olmayan bir kul kendi bana nasl yaayabilir ki? Bu
mmkn m?

Biraz daha beklersem ieriye giremeyeceimden korkarak

itekledim demir kapy. Unutma krizinin karartt saatlerin
ardndan kendime geldiim yerdeydim ite, ama ierisi
aydnlkt. Birden irkildim; asansrn nnde biri vard. Hi de
dman
gibi
bir
hali
yoktu,
aksine
glmseyerek
bakyordu.Mtak Bey... Gzlerini ksm, emin olmaya alyordu. Siz misiniz?
ekingenletiimi fark edince, yorgun yznde aina bir
ifadeyle elini uzatt.
Ak olsun, tanmadnz m? Sezgin... Nzhetin yeeni
Sezgin.
Sezgin mi? Yllar nce tandm o kvrck sal ocua hi
benzemeyen bu adam Sezgin miydi? Nzhetin szleri nlad
kulaklarmda. Artk o tatl ocuk yok... Paragz herifin biri
olmu... Mantm annda krmz alarma geti. Ne yani,
brakmlar myd bu paragz herifi? Ama neden? Katil o deil
miydi? Bu yzden mi armt Bakomiser Nevzat beni? Katil,
maktln yeeni olmadna gre btn pheler sizin
zerinizde toplanyor, demek iin mi? Hayr, benden nce Tahir
Hocanm asistan, belki de su orta etin vard.
Ne oldu Mtak Bey, niye kaldnz yle? diyen, kvrck
salar artk sadece akaklarnda kalm adamn sesiyle geldim
kendime.ardm Sezgin! Ne kadar deimisiniz! Sokakta
grsem karamazdm valla.
ok zaman geti... Beni tandnzda kck ocuktum.
On yanda filan... Uykusuzluktan km, morumsu
ukurlarn iinde parldayan mavi gzleri hlyaland... Ne gzel
zamanlard onlar... Nzhet Halam, siz... Ne kadar sk gelirdiniz
bize. Sesi bouklat, gzleri nemlenmiti. Siz ve Nzhet
Halam... Neler geldi bamza...
Birden boynuma sarld. Gvdesi sarslmaya balamt. Evet,
dpedz alyordu... Koca adam, aresiz bir ocuk gibi
kollarma ylp kalmt. Ne yapacam bilemedim, sarlamyordum bile. Zavall Sezgin ok ac ekiyordu. Yok, bu adam
katil olamazd. Niye olamazm canm? O kadar herzeyi yememe
ramen ben nasl masumu oynuyorsam, o da pekl numara
yapyor olabilirdi... Uyank olmalydm, hem de ok... Ama
Sezgine yalan sylyorsun diyecek halim de yoktu tabii...

Tamam, tamam Sezgin. Elimle usulca srtna vurdum.

Kendinizi heba etmeyin... Hayat devam ediyor. Aklma baka
teselli szleri gelmiyordu. Neyse ki, ok uzatmad. Burnunu
ekerek koptu gvdemden.
En ok da benden phelenmelerine zlyorum... Dnebiliyor musunuz, beni halamn katili olmakla suladlar.
Onu annem gibi severdim... Bedeni yeniden sarslmaya balad.
Birka damla ya daha yuvarland Nzhetinkileri andran mavi
gzlerinden... Ama abuk toparlad kendini. Lacivert kabanmm
koluyla gzlerini kurulad. Adamn biri ihbar etmi...
O adam da ben oluyordum tabii... Bilse ne yapard acaba?
Evet, bizi tanyan biri... Belki mahalleden... Belki de u
anlaamadm mteahhittir. Gya Nzhet Halamla miras
davas varm aramzda, gya kavgalymz. Polisler de aptalca
inanmlar buna... Yapt hatay ge fark etmi gibi birden
sustu. Baklarn korkuyla yukar evirdi. Sesini ksarak
tamamlad szlerini. Evet, inanmlar o alaa... Biliyor
musunuz, btn geceyi sorguda geirdim.
nanmyorum, dedim sanki ok sinirlenmiim gibi. Ne
renmek istiyorlarm ki?
Anlayamadm ki, polis kafas ie... Apartman neden satmak
istiyormuum? nk eski, imentosu dklyor, demirleri
pasland, Allah gstermesin bir depremde bamza yklr,
dedim. Ama Nzhet Hanm satmak istemiyormu dediler. Ben
de bunun yalan olduunu syledim. Halam apartman
satmayalm demiyordu, yaza doru sata karalm diyordu.
Sonra cinayet saatinde nerede olduumu sordular. Arkadalarla
lokalde
olduumu
syledim.
Kt
oynadk,
dedim.
nanmadlar. Gen bir komiser var. Sa solu belli olmuyor,
klhanbeyi gibi bir ey. Yalan sylyorsun, cinayeti sen
ilemisindir, dedi. Allahtan, bakomiser makul bir adam.
Lokalde birlikte kt oynadm arkadalar buldurdu, onlar
szlerimi dorulaynca da beni serbest brakt. Sanki binlerinin
bizi dinlemesinden ekiniyormuasna etrafna bakt. Ama
ehirden ayrlmamam gerekiyormu. Yani hl benden
pheleniyorlar. Sizden rica ediyorum Mtak Bey... Benim
katil olamayacam anlatsanza unlara... Korkmutu, salkl
dnemiyordu. Duraksad. Sahi, siz niin geldiniz buraya?

u sizin makul bakomiser ard. Niye ardn bilmiyorum. Belki tarihi bir metin filan vardr. Yani cinayetle
alakal... Belki onu soracaklardr.
Olabilecek en masum gerekeyle bamdan savmak istiyordum artk Sezgini ama kurumu dudaklarn yalayarak
sorduu soru durdurdu beni.
Fatih Sultan Mehmedle mi ilgili?
1453 ylnn 29 Maysmda surlarn nnde braktm
Byk Hakan, ilide Sahtiyan Apartmammn giriinde yeniden
kmt karma. Ve ayn anda zihnimde akan imek,
renmek istediim pek ok bilgiyi u karmda dikilen
adamdan edinebileceimi hatrlatt bana. Ne de olsa son gnlerinde Nzhetle en yakn olan kii Sezgindi.
Fatih de nereden kt? diye gya safa sordum.
Bilmiyor muydunuz, Nzhet Halam, Fatih zerine bir
aratrma yapyordu. Rahmetlinin alma odas mzeye
dnmt. Her yerde padiahn resimleri, haritalar, kitaplar...
Zaten bu aratrma yznden apartman sata karmyordu
ya. Bu ii bitirmem lazm, diyordu. Emlaklarla,
mteahhitlerle uraamam imdi. Ama benim de paraya ihtiyacm vard.
Fatihle ilgili almasnn ieriinden de bahsetmi olabilir
miydi Sezgine? Neden olmasn? Cinayet davalarnda en nemli
detay hi beklemediin bir yerden kabilir dememi miydi bizim
polisiyeci peder.
u Fatih meselesi... Nzhet tam olarak neyi aratryordu?
Gzlerini masumca krpt.
Bilmiyorum ki... Belki sorsam anlatrd. Geri anlatsayd,
anlar mydm, o da belli deil ya... Akima bir ey gelir gibi oldu.
Bir mezardan bahsediyorlard.
Bu konumay daha nce de yapmtm. Teoman bahsetmiti
mezar konusundan, bizim Akmn vefal ev arkada...
Nasl bir mezar? diye kurcaladm. Trbe mi demek istiyorsunuz?
Trbe, evet trbe... Yani u tarihi eylerden ite... Suratnda kmsemeyle glmseme aras bir ifade belirdi. u
ecinsel ocuk... Halamn asistan...
Akm m?
Evet, ite o. Birilerini bulacakm da trbeyi atracaklarm.

Teomann syledikleriyle uyuuyordu bu bilgi. Eski sevgilim, II. Muradm lm hakknda nemli bir bulguya ulam
olmalyd ya da en azndan bunu mit ediyordu. Sanrm
cinayeti zecek olan dm, o trbedeydi.
Niin atracaklarm trbeyi?
Onu bilmiyorum.
Peki trbe kiminmi, sylediler mi?
Sylemediler. Dalgn dalgn mrldand. Syledilerse de
dikkat etmemiim. Bunlar sizin mevzularmz Mtak Beyliimizi ekmedii iin...
Hafzasn tazelemekte yarar vard.
II. Murad demi olabilirler mi? Ya da Fatihin babas?
Fatihin babas m? Yok, duysam kesin hatrlardm. Yanl bir
sz etmiim gibi almganlamt. Tamam tarihi deiliz ama
Fatih deyince... Biz de sizin kadar severiz onu... Fatihin babas
diyecek, ben unutacam... Olur mu yle ey! Peki
neredeymi bu trbe? Bursada m?
Yorgun yz aydnlanverdi.
Bursa... Evet, Bursa olmal... ay nce benim arabamla
oraya gittiler. Halamla asistan... ki gece Bursada kaldlar.
Demek yanlmamtm, demek Nzhet II. Muradm trbesini
atrmann peindeymi. Peki amlar m trbeyi?
Sormadm ki... Asistan benim arabay arpm. nemli deil
geri, sa amurluk yamulmu biraz ama insann can sklyor
ite... Mercedes, yle ucuz bir araba deil ki. O yzden
bozulmutum. Hatta birka gn ks gezdik halamla... Bir
daha konu almad m?
Dn geceden beri uykusuz kalmann getirdii sersemlikle
yanl anlad.
Halam anlatt sonradan... Heykel diye bir yer varm
Bursada... Kaldrma arpm arabay...
Hayr, yani halan Bursada ne yapm, onu soruyorum.
Ban usulca geriye att.
Yok, o konuda hi konumadk.
Peki yeniden gittiler mi Bursaya?
Benim arabay istemediler bir daha... Gittilerse de haberim
olmad. Ama halam stanbul dna kmad hi. Mavi gzleri
heyecanla kprdanmaya balamt. ok mu nemli o
Bursadaki trbe?
Belki... Nzhetin neden ldrldn anlamaya alyoruz.

alyorsunuz... lkkez kukuyla bakyordu. Polislerle

mi?
Fena yakalamt beni, dncesini sonuna kadar srdrrse onu Nevzata ihbar eden alan ben olduumu anlamas
iten bile deildi.
Elbette hayr, dedim kalarm atarak. Polislerle benim
ne iim olur? Ama Nzhetin katilinin yakalanmas iin her eyi
yaparm.
phe bulutlar dald.
Ben de yaparm. Yumruklarn skarak sylendi. O canavar bir elime geirsem. Duraksad. Trbe filan dediinize
gre, katil sizin camiadan biri olabilir mi?
Olabilir... u Fatih hakknda yapt aratrma... Onu tam
olarak bilebilseydik...
Size anlatmad m? Yine kukuyla gerilmiti yz. Szlerimde bir tutarszlk vard, ama ne olduunu anlayamyordu. Gryordunuz deil mi halamla?
Bir anlk tereddt bile mahvma yol aabilirdi.
Gryorduk tabii...
Darda buluuyordunuz o zaman... Buraya hi gelmediniz
nk.
Okulda gryorduk, diye aklma ilk gelen yalan uydurdum. Bana uruyordu.
Keke buraya gelseydiniz, sizinle konumay ok isterdim.
Geri u akrabanz olan hanm geliyordu.
Kimden bahsediyordu bu Sezgin?
Hangi hanm?
u psikiyatr...
Bamdan aaya kaynar sular dklr gibi oldu...
Hangi psikiyatr?
u kemik gzlkleri olan kadn... Hani deri pantolon giyiyor.
Aklma gelenin gerek kmasndan korkarak sordum:
aziye mi?
Evet, aziye Hanm... ki kere karlatk.
Nzhetle mi gryordu aziye? Neler eviriyordu bu kz?
Ne gizliyordu benden? Belki em-i Lalin Nzhette olduunu
da biliyordu. yleyse neden dn akam o gerdanlk yznden
canma okumutu?

O da sizin gibi iyi bir insana benziyor... Ne yalan syleyeyim, aziye Hanm burada grnce, acaba halamla yeniden bir
araya m geleceksiniz diye dndm.
Aldm aziyenin evirdii entrikada olmasna ramen,
szleri beni hznlendirdi.
Bir araya gelmek mi? diye ac ac glmsedim.
O i oktan bitti Sezgin...
Sanki ayrlmamzdan kendisi sorumluymu gibi baklarn
kard.
Biliyorum Mtak Bey... ok zlmtm ayrldnz
duyunca... Ben hep evleneceksiniz diye dnyordum.
Amerikaya gideceini rendiimde halama ok kzdm.
Herkes yle dnyordu, zavall annem, sinsi teyzem, gya
hayattaki tek dostum olan aziye, babam yerine koyduum
Tahir Hakk, hatta bizim Kadife Kadn... Fakltede bizi tanyan
herkes... Bir tek Nzhet yle dnmyormu. ok ge
anladm... Belki o da yle dndn bilmiyordu. Belki o da
ok ge anlad. O yzden, yle apar topar brakp kat beni...
Birden Nzhete kar artk daha anlayl davranmaya
baladm fark ettim. Houma gitti bu durum.
Nzhete kzmamalydmz, diye Sezgine akl bile verdim.
nsanlarn duygulan deiir.
Deiir de, bence halam yanl yapt. Gitti o Jerry denen
adamla evlendi. Nasl da kaba bir insan. Bir keresinde onun
burnunu krmt.
Ne! diye bardm. Nzheti dvyor muydu?
Her zaman deil tabii... Ama dvyormu. Biz de olaydan
sonra rendik. Halam bir stanbul dn, Jerryi kendi
evinde, kendi yatanda bir rencisiyle yakalam. Tabii ldrm, atlam adamn zerine. Herif de karmdaki kadn filan
demeden yaptrm yumruu. Ters yere gelmi, burun
yerinden krlm. Estetik ameliyat filan oldu, ciddi bir durumdu yani...
Sanki kendi burnum krlm gibi acmt iim. Jerry denen
o hayvanla karlasam gzm krpmadan ldrrdm. Alayc
bir kahkaha nlad kulaklarmda. Sen kimseyi ldremezsin
Mtak. Karanlkta gizlenen o saldrgan adam uyanm, beni
kkrtmaya alyordu yine. Brak ldrmeyi, birine fiske bile
vuramazsn. Bo yere kendini gaza getirme. Hem niye
kzyorsun ki Jerrye, adam senden daha iyi

tanyormu Nzheti. Baksana burnu krldktan sonra bile onu

terk etmemi kadn...
Hemen defettim bu sinir bozucu adam glgeli toprana,
ama szleri aklma taklmt. Sezgine sormadan duramadm.
Burnu krldktan sonra da Jerryle yaamaya devam etti
mi?
Etti ya... Rahmetli babama ok dokunmutu bu olay. Ameliyat olacam renince beni Chicagoya yollad. Kz kardei
yalnz kalmasn diye. Ama gerek yokmu, Jerryle barmlar
bile. Allah rahmet eylesin Nzhet Halam biraz tuhaf bir kadnd. Ne yapaym Sezgin, demiti, seviyorum adam. Hem ilk
saldran bendim... Jerry kendini korurken oldu. yle deyince
ben de sesimi karmadm tabii. Ama o herifle de bir araya
gelmedim hi. Yemee kalm birlikte, dedi halam. stemedim,
nk o Amerikalnm halam yine dveceinden emindim, ki
zaten yapt. Artk, o kadarna dayanamad, o yzden ayrldlar.
Bana sorarsan adam hl seviyordu, insan, tuhaf bir mahluk
Mtak Bey... Kendisine deer verenden kaar, eziyet edeni
sever.
Sanrm bana acyordu. O ilikide terk edilen tarafn ben
olduumu renmi olmalyd. Halasn hep sevdiimi, onu
hibir zaman unutamayacam biliyordu. Belki bizzat Nzhet
anlatmtr. Pimanlk duyarak, gzyalar iinde... Hayr, hayr
bu dncelere kaptrmamalym artk kendimi. Nzhet beni
sevmiyordu. Bu muhakkakt. Baksana o Jerry denen adam
burnunu krm, yine de ayrlmam heriften. Belki de benim
yzmden. aziye, abartl sevginin de bir tr iddet
olabileceini, insan ruhunda ykc travmalara yol aabileceini
sylemiti. Belki de Nzhete gsterdiim zen, ona her yerde
her zaman deerli olduunu hissettirmem, bir tr duyarszla
yol amt. Belki de aalanmak, kmsenmek, hatta
aldatlmak houna gidiyordu. Akimdan neler getiini kim
bilebilir? Neyse, bu tr meselelere kafa yormaktan, bilinmezleri
zmeye almaktan vazgemeliydim artk. Aklm cinayete
yormalydm.
Demek Sezgin masumdu. Hayr, henz masum olduunu
syleyemezdik, sadece gzaltnda tutulmasna yetecek kadar
delil yokmu. O nedenle, ehri terk etme demi ya Nevzat. s-

telik, ardndan gzya dkmesine ramen hi de yle onaylarm gibi

grnmyordu halasnn yaamn... Hatta iten ie fkeleniyor gibiydi.
Chicagoya gittiinde, Nzheti dven o herifle karlatnda gururu
incinmi olmal. Ama bunun iin halasn ldrecek hali yoktu. Gururu
incindii iin deil, apartman satmad iin...
imdi ne olacak? diye aklimdakini dile getirdim. Satacak msnz
bu binay?
Alngan bir ifade belirdi yznde.
Yapmayn Mtak Bey... Daha halam topraa bile vermedik.
Apartman kimin umurunda? O ileri dnecek halde miyim ben?
Nasl utandm anlatamam. Patavatsz bir yan var bu Mtakta.
Hep kibardr ama yle mnasebetsiz bir laf eder ki... Tamam teyze
tamam, ben ktym ite diyerek aziyenin cadaloz annesini
payladktan sonra, ok zr dilerim Sezgin, diyerek toparlamaya
altm. yle demek istemedim. Kusura bakmayn, kafam allak
bullak...
Yumuad, uzanp elime bile dokundu.
Biliyorum, biliyorum... Siz ok iyi bir insansnz. Gzel bir any
anmsam gibi aydnland gzleri. Biliyor musunuz rahmetli
babaannem, size karmcaezmez evki derdi. Hi armadm, oldum
olas holanmamt Nzhetin annesi benden. Bula bula bu mymnty
m buldun? demi ya Nzhete.
Durgunlatm fark eden Sezgin, Yanl bir ey sylemedim deil
mi? diye gnlm almaya kalkt. Yani o karn- caezmez sz kt
manada deil...
Alnmadm diyecektim ki, antika asansr byk bir grltyle durdu
nmzde. kimizin de baklar asansre evrildi. Ahap kap ald.
Polislerden biri mi? Hayr, gll dall earbnn altndan knal salar
grnen, zerinde bej rengi ucuz bir mantoyla gen bir kadn kt.
Elinde pembe bir kovayla mavi bir fara tutuyordu. Bizi grnce
skntyla sylendi.
Temizlik istemiyorlar Sezgin Bey. Parmak izi mi ne silinirmi... O
yakkl polis fena tersledi beni.
Temizliki kzn szleri, gen yeeni telalandrm gibiydi.

Tamam, tamam Fazilet, sen evine gil. Polislerin ii bitince

temizlersin...
iyi, dedi usulca ban eerek, iyi, ben gideyim o zaman... Ama
yanmzdan geerken durdu. Bi de o polis abi, u yal olan, sizinle
ilgili sorular sordu.
Sezginin tela artt sanki.
Ne sorusuymu onlar?
ite, rahmetli ldrld gece siz apartmana ne zaman
gelmisiniz, halanzla aranz naslm, hi kavga etmi misiniz
gibilerden...
Sezginin surat asld, benim yanmda anlatlacak konu muydu
bunlar imdi? Yine de belli etmemeye alt.
E syleseydin ya neler olduunu.
Yeil gzleri tedirginlik iinde kprdad kadnn. Syledim zaten,
syledim de... O polis abi bir de karakola ard beni... Yazl olarak
alacakm ifademi...
Tamam, dedi skntyla Sezgin. Tamam gider orada da anlatrsn,
bir ey olmaz...
Olduu yerde yle bir salnd, arsz, meydan okuyan bir yan vard
bu gen kadnn tavrlarnda. Sezginle bir ilikisi olmasn? Olur mu
olur, baksanza konuurken sanki krtyor kadn.
Ben de gelirim dedim zaten. O yal polis iyi bir adama benziyor.
Yal deyince fark etmi gibi birden ilgiyle yzme bakmaya balad.
Aaa siz Mtak Bey deil misiniz? Hoppala nereden tanyordu bu
beni?
Fazileti hatrlamadnz m? diye yardma yetiti Sezgin. Bizim
Sat Kadmm kz... Siz buraya gelip giderken ok kkt. Be alt
yanda olmal...
Hi de deil... Nzhet Hanm Amerikaya giderken sekiz
yandaydm.
Neyse ite aferin sana, nasl tandn Mtak Beyi?
Hayranlkla szd beni gen kadn.
Nasl tanmam, Mtak Bey kmazd ki bu evden. Sislerin
iinden kzl sal, cin bakl, tatl gll bir kz ocuu belirir gibi
oldu.
Galiba nde iki diiniz eksikti o zamanlar.
Yanaklar yine al al yanmaya balad.
Valla helal olsun ite hatrladnz; yleydi. Zaten disiz kz, diye
severdiniz beni.

Ah zr dilerim, dedim alndn dnerek. Kabalk

etmiiz.
Yok Mtak Bey, niye kabalk olsun... Siz hep iyi davrandnz bana.
Mtak Bey bir tanedir, diyerek onaylad Sezgin. Bana da
hep hediyeler getirirdi. Bir keresinde krmz bir araba almt.
Hi unutmam markas bile yazyordu zerinde: Mercedes...
Faziletin fldr fldr dnen gzleri sakinleti.
Sahi Mtak Bey, siz niye evlenmediniz Nzhet Hanmla?
Ne diyecektim imdi ben bu kadma?
Hadi, hadi Fazilet artk evine, diyerek Sezgin bir kez daha
kurtard beni.
Gen kadn, bu szlere bozulmutu; bir hoa kaln bile
demeden, bir elinde kova, bir elinde fara, ucuz mantosunun
altndan bile belli olan diri kalalarn sallayarak bodrum kata
inerken arkasndan seslendi Sezgin. Ha Fazilet... Akam iin
yemek filan istemiyorum. ok yorgunum, yatp uyuyacam,
sakn beni kaldrma...
Ne evet, ne hayr... Tnmad bile Fazilet, kendinden emin bir
tavrla merdivenlerde kayboldu. Duyduumuz sadece uzaklaan
ayak sesleriydi.

Hl beni mutsuz etmeyi srdryordu Nzhet

Az nce Faziletin indii asansre bindik, nsanm iini

bayltan, ucuz bir parfm kokusu arpt yzme. Kadnn
edepsiz baklar, yuvarlak hatlar beliriverdi gzlerimin
nnde.
Rahmetli Sat Kadmm yadigr, diye aklamaya balad
Sezgin, sanki sormuum gibi. Fazilet diyorum... Asansrn
iini gsterdi. Sanrm ucuz kokunun kadna ait olduunu
belirtmek istiyordu. Be yl nce evlenip gitmiti, kendi kyllerinden biriyle... Akrabas mym neymi... Ama adam ahlaksz kt. Alt ay sonra ekip geldi. Sat Kadm da vefat edince
apartmann demirba oldu. Annemin vasiyeti var, onu sokaa
atma diye. Ev ilerime bakar. Temizlik, yemek filan... Deli
doludur ama iyi kzdr, ok da alkan...
Apartman sahibinin ince uzun parmaklar bizi yukar gtrecek butona uzanrken, Sevimli bir insan... demekle yetindim.
Antika asansr ac ekiyormu gibi inleyerek usulca yukar
trmanmaya balad. Baklarm bir anlna Sezgine takld.
Niye suluymu gibi duruyordu karmda? Evet, kesinlikle bir
ilikisi vard bu gen kadnla... Yoksa bu kadar aklamay niye
yapsn?
Akas o kadar da ilgimi ekmemiti Fazilet. Aklm aziyedeydi. Nzhetle neden gryordu ki? Daha da nemlisi

bunu niye saklamt? Kzacam m dnmt? Onunla ben

bile grmezken neden evine gidiyorsun diyeceimi mi? Yoksa
kendisini katil olarak sulayacam m zannediyordu? yle bir
ey yapar mym hi? Soru yanlt; yle bir ey yapar mym
deil, yapmal mym? aziyenin dn akamki gergin hali...
em-i Lali bahane ederek kard kavga... em-i Lal...
Yoksa o yzden mi? Anneannemin o benzersiz mcevherinin bir
baka kadnn boynunu sslediini grnce... Haydaa, imdi de
aziyeyi mi sulayacam. yle ya, Sezgin temize ktna gre
zanl listesine derhal bakalarn eklemem lazm. Teyze kzm ya
da baka biri, kim olduunun hi nemi yok; yeter ki bana
zarar gelmesin. Acmasz bir yan var bu Mtakta. Hayr,
teyzeciim hi de acmasz bir yan yok, sadece kendimi
korumaya alyorum. Buna acmaszlk ya da bencillik yahut
merhametsizlik diyorsanz deyin. Artk bktm kibar biri
olmaktan. Bugne kadar duyarl davrandm da ne oldu?
nemsiz sayldm, kmsendim, kaldrlp bir keye atldm.
Evet, bama ne geldiyse, airin dedii gibi incelikler
yznden... Belki Nzhete, o Jerry denen herif gibi kaba
davransaydm, beni terk etmeyi akimn ucundan bile
geirmezdi. Tahir Hakk iin de ayn durum geerli... Ka yama
geldim, adam hl asistan gibi kullanyor beni. stelik cinayet
gibi insann ban yakacak ilerde bile. Niye izin veriyorum ki
bunlara?
Mtak Bey, size bir ey soracam.
Sesi duygusallamt.
Tabii Sezgin, buyrun.
Ne dersiniz, onu nereye gmmeliyiz?
Nasl?
Elbette ne sylediini duymutum ama gmmek laf huzursuz etmiti beni. Hayatmn anlam olan kadn, topraa
koymaktan sz ediyordu. Yllar nce bu asansrde beni ateli
pcklere boan kadn bir ukurun iine atp zerine toprak
atmak... Bu kadar basit miydi?
Halamn vasiyeti olmasa sorun olmayacak. Eypte aile
mezarlmz var, oraya defnederdik. Ama halam cesedinin
yaklmasn istiyordu.
Yaklmasn m? Peki menekeler ne olacak? Hani renk
renk... Hani mezarnn zerine ekecektik?.. Bu yaklma meselesi
de nereden kmt imdi?

Evet, yaklmasn istiyor. Rahmetli sanki leceini biliyormu gibi iki hafta nce sylemiti bana. lrsem beni topraa
gmmeyin, cesedimi yakn, diye... Kllerinin de Bykadada
Dil Burnundan denize serpilmesini istiyordu...
Dil Burnu... Adada vaktimizin ou orada geerdi. Bilhassa
hafta aras... ehirden gelenlerin aday istila etmedii gnlerde... Kzl am aalaryla ssl burnun en ucundaki koyu
yeile alan kayann zerine oturur, rengi anbean deien
denizi seyrederdik birlikte. Hayatmn en gzel gnleriydi
diyebilirim. Demek o da benim gibi dnyordu... En gzel
anlarnn benimle geirdii o dakikalar olduunu... Birden,
yanm tenine ok yakan, nariei rengi bikinisiyle yekpare
kayann zerine uzanarak, kendini adeta ehvetle gnein
kollarna brak canlanverdi gzlerimin nnde. O anda, ne
ben, ne tarih, ne kariyer... Hibir ey umurunda deildi.
Muhteem bedeninin her hcresiyle doaya brakmt kendini.
Salarn okayan lk rzgr, burun kanatlarnda pul pul ter
damlalar, denizin tuzuyla lekelenmi uzun bacaklar... Aman
yarabbi, kskanlktan lecek gibi olmutum. lgisini ekmek
iin sokulmaya alm, ben de buradaym demek istemitim
ama,
Yine
gneimi
kesiyorsun
Mtak,
szleriyle
sukutuhayale urayarak kayann en uzak kesine ekilmitim.
Hayr, benimle geirdii o gzel anlar iin deil, zellikle de
bensiz, doayla babaa kald o huzur verici dakikalar iin
kllerinin Dil Burnuna serpilmesini istiyordu. Ne kadar
korkun... Ne kadar ac verici... Hl beni mutsuz etmeyi
srdryordu Nzhet...
Bence yanl, ee dosta ne deriz? Zaten, Kadm gitti Amerikaya bir daha dnmedi, diye bir sr dedikodu yaptlar
hakknda... Hadi ondan da vazgetim. Dinimizde ly yakmak
diye bir ey yok ki... Tamam ok dindar biri saylmazd halam
ama... Vebalini nasl alrm? Bu ktl nasl yaparm ona?
Ne diyeceimi bilemedim.
Ben de hayret ettim imdi... Hi bahsetmemiti bana...
Demek ki, Amerikada karar vermi bu meseleye. Bir hocayla
konusanz, belki bir zm nerir size...
Sesini yine olabildiince kst.
Nasl konuaym Mtak Bey, halam dnyaca nl bir tarihi... Annda basma szar konumamz. Kadm, Amerikalar-

da dinini imann unutmu diye. yle sessiz sedasz hallet- sek

diyorum... Kimse duymadan, kimse farkna varmadan...
Bilmiyorum ki bu ii, yani ceset yakan kimse var m? Benzini
bitmi bir araba gibi sarslarak durdu asansr. Ben de
bilmiyorum Sezgin, diyerek kapya uzandm. Bir an nce bu
tatsz konudan kurtulmak istiyordum. Sormak, soruturmak
lazm. Belki bir krematoryum filan bulursunuz. Uzandm
kap, ben dokunmadan adeta kendiliinden da doru ald.
Alan kapnn aralnda niformal, iki gen polis belirdi. Orta
boylunun elinde byke bir mukavva kutu, uzun boylu olann
ayaklarnn dibinde bir uval... Bacaklaryla uval dengeleyen
uzun boylusu, Yukar m kyordunuz? diye sordu skntyla.
Bu souk havada bile alnnda ter damlalar...
Yok ben burada iniyorum, dedim kapya ynelerek. Ama
beyefendi...
Daha bugn serbest braktklar zanlya beyefendi dememi
yadrgam gibi tepeden trnaa szdler bizi. Umurumda bile
deildi bu gen polislerin ne dndkleri, aklm tadklar
malzemelerdeydi. Acaba geen gece burada olduumu
kantlayacak bir ey var myd ilerinde? Meer Sezginin akl da
mukavva kutudaym. Onlar nedir? diye sordu. ne doru
km, mukavva kutunun iindekileri grmeye alyordu.
Halamn eyalar m?
Delil. Hepsi bu. Kestirip atmt uzun boylu polis. Kurun
gibi de ar mbarek. Merkeze gtryoruz. yle emredildi.
Zeynep Komiserim inceleyecekmi.
Zeynep mi? Telalandm, tam da Bakomiser Nevzatla
bkn yardmcsna almken, baka biriyle mi muhatap
olacaktm imdi. Hem de bir kadn polisle...
Bakomiser Nevzata ne oldu?
Sen de kimsin be dercesine ters ters bakt.
Ne yapacaksn Nevzat Bakomiserimi?
Beni armt da... Tarih profesrym... Fikrime bavuracak herhalde...
Anlald... Nevzat Bakomiserim ieride, Ali ve Zeynep
komiserlerimle birlikte olay yerini inceliyorlar. Yzn ekitti.
Mbarek, ev deil, sanki mze... Kitaplar, evraklar, mektuplar...
Allah yardmclar olsun, iki gnde bitmez bu

i... Sustu, azarlar gibi bakt yine. Ee hadi inecekseniz inin,

asansr olmadan tayamayz bu malzemeleri.
Affedersiniz, diyerek kendimi dar attm. Gya yukar
kacak olan Sezgin de polisin hmndan ekindiinden midir
nedir, sessizce indi asansrden.
Uzun boylu polis bacaklarnn arasndaki uval srkleyerek
ieri sokarken biz de Nzhetin dairesine yneldik.
Hardal rengi ahap kap, tpk cinayet gecesinde olduu gibi
aralkt. O tandk sarsnty hissettim yine. Boazm kurumaya
balamt, belli belirsiz bir huzursuzluk anbean ykseliyordu
iimde. Benim burada ne iim vard? Yanmda Sezgin, asansrde
u polisler olmasa... Ne yani brakp kaacak mydm? Tabii,
Bakomiser Nevzat da brakrd peini... Hayr, artk ok geti.
Bu snavdan kaamazdm. Sahtiyan Apartmanndan geri dn
yoktu. Cinayet mahalliyle yzlemek zorundaydm. Derin bir
soluk aldm.
Siz de geliyor musunuz?
Kararszd Sezgin. Sanki benden medet umuyor gibiydi.
erideki eyalarmz almazlar deil mi?
Sanmyorum, niye alsnlar ki? Hem ne var ki deerli olan?
Dt durumdan utand...
Yok, yani olsa ne olacak da... Asl nemlisi manevi deerleri... Samaladn fark etti. Haklsnz, niye alsnlar? Ben
girmeyeyim hi ieri. Allah kimseyi polislerin eline drmesin...
Yeterince grdm adamlarn yzn... Ama sizin iiniz biterse
urayn yukar... Birer kahve ieriz.
Bakalm, diye geitirdim. Buradan baka bir yere daha
gideceim. Olmazsa sonra grrz.
Yetim kalm bir ocuk gibi ellerime sarld.
Ama mutlaka grelim, olur mu?
Sonunda bir de erkek kardeim olmutu ite, daha ne istiyordum. Kendi derdim yetmezmi gibi, bir de bu ergen ruhlu
adamla ura.
Tamam Sezgin, tamam greceiz. Bu kez ben vurdum
omuzuna dosta. Hadi, siz gidin gzel bir uyku ekin. Her ey
dzelecek, merak etmeyin...

O benim delice tutkum, hibir zaman

iyilemeyecek yaramd m

Cinayet gecesi yaptm gibi hardal rengi ahap kapy

parmamn ucuyla ittim. Gcrdayarak kk sofaya ald
kap. Her ey geen geceki gibiydi. Sofann kirlenmi, neredeyse
gri bir hal alm bir zamanlar beyaz olan duvarlar... Sa
yandaki portmantoda ala yeili bir kadn mantosu, yanndaki
askda kalnca, koyu kahverengi bir atk... Nzhetin giysileri...
zerimde bir bakn arln hissettim. Yoksa Nzhetin
baklar m? Bam kaldrp korkuyla oturma odasna baktm.
Hayr, donuklam mavi gzler deil l l, hayat dolu kestane
rengi gzlerle karlatm. Esmer gzeli gen bir kz ilgiyle beni
szyordu.
Merhaba Mtak Bey.
Bu evde de herkes tanyordu beni... Yine gemiten biri mi?
Merhaba?
Hl kimin nesi olduunu karamamtm ama kz, hayranlkla bakmay srdryordu.
Sandmdan daha uzunmusunuz. Daha iri... Sonunda
fark etti kabaln. zr dilerim, kendimi tantmadm. Ben
Komiser Zeynep. ince plastik bir eldivenle kapl elini uzatt.
Bakomiser Nevzatn yardmcsym...
Demek ki, emniyetteki o tahtaya fotoraf yaptrlan
zanllardan biri de bendim. Sulu sarraf bakomiseri ve deli

dolu meslekta Aliyle birlikte fotorafma bakarak saatlerce

beni konutuklarndan, hakkmda epeyce bilgiye sahip olmutu,
hayatmda ilk kez grdm bu alml kz. Belki psikolojik
profilimi bile karmt. Ancak hi de katilmiim gibi
davranmyordu. Henz emin deildi de ondan. Yahut o kurnaz
amiri gibi bir tr sorgulama taktii uyguluyordu. Asla
gvenemezdim onlara.
Edebiyata merakl msnz Mtak Bey?
Hoppala, bu da nereden kmt imdi?
Edebiyat diyorum, roman okur musunuz?
Dostoyevski geldi aklma... Baba katillii... Fatih ve babas...
Nzhetin byk kukusu... Bursadaki st ak trbesinde
toksikoloji incelemeseni bekleyen altnc Osmanl padiah II.
Murad... Oysa Tolstoy gelmeliydi aklma... Kroyer Sonat...
Kskan bir kocann trajedisi... Eri bir am kamasyla karsn
ldren Pozdnievin ackl hikyesi... ki gece nce, bu eve
gelmeden, Nzhetin cesedini bulmadan, yoksa onun canna
kymadan nce mi, okuduum enfes kitap. Okurum tabii...
Romanlar olmadan hayat ok skc... Ayn fikirdeyim, roman
okumak, cinayet zmekten daha elenceli. Ama sizin edebiyat
meraknz okumayla snrl deil galiba?..
Nereye varmak istiyordu bu kz, canm sklmaya balamt,
dorudan sormaya hazrlanrken Nevzatn yz belirdi, oturma
odasnn ardna kadar alm kapsnda.
Oo Mtak Hoca... Demek geldiniz. Dorusu artk sizden
umudu kesmeye balamtm.
Uzatt eli dosta sktm.
Kusura bakmayn... Tahir Hakknm gezisi vard. Fetih
hakknda... Oradan geliyorum, ben de rehberlik yapyordum.
Geciktiimi filan unuttu.
Fetih gezisi ha... diye hayranlkla sylendi. Yahya Kemal
yaptrrm zamannda. Hatta bir tanesine annem de katlm.
Anlata anlata bitiremezdi. Keke ben de katlabilsey- dim. Yine
yapacak m Tahir Bey?
Yapar sanrm. Geri artk ok yaland. Her seferinde
bktm, usandm diyor fakat birka ay geince, srarlara dayanamayp yine balyor organizasyona... Beni de darda
brakmyor. Kambersiz dn olmazm. Yoruluyor tabii, bir

tr destek oluyorum ona... Siz araynca, nemli bir mesele var diye
yarda braktm geziyi...
Aklama yapacan umuyordum, Doru olan yaptnz,
demekle yetindi. Buyurun, yle geelim.
Oturma odasna yneldik; perdeler braktm gibi hl kapalyd,
ierisi tavandan sarkan kristal avizelerden yaylan j kla
aydnlanyordu. Yrrken baklarmn Nzhetin cesedini bulduum
ampanya rengi koltua kaymasn engel- leyemedim. Koltuk botu
tabii... Sadece ortasnda koyu bir leke... Eski sevgilimin boynundan
szlerek, bluzunun ko- i lundan kucana, oradan da koltuun
zeminine geen kan lekesi. Mektup aacan boynundan
kardmda bir mik- tar taze kan ayn gzergh geerek, ayn
zemine akmt... Gzlerim kararr gibi oldu, yutkunup bam
evirdim ama ( bizim klyutmaz bakomiserden kamamt
davranm.
Cesedi orada bulduk, koltuun zerinde oturur vaziyet- ! te.
Aniden lm, katil ba ilk sapladnda...
Aslnda neden oraya bakyordunuz demek istiyordu. Hi
ekinmeden onayladm.
I
yleymi. Koltuun zerindeymi ceset. yle yazyordu i
gazetelerde. Fotorafn da grmtm. Bu evi avucumun ii i gibi
bilirim. Defalarca geldim gittim bu apartmana...
|
Derhal yaptrd laf.
Bu ayrnty daha nce sylememitiniz.
Tavandan sarkan iki kristal avizeden ilkinin altnda dur- | dum.
Hangisini?
Maktulle ilikinizin niteliini...
Taknabileceim en masum maskeyi geirdim yzme. ' arm
gibi gzlerimi kptrdm.
s
Nasl olur? Nzhetin en yakn dostum olduunu syle- 1
medim mi?
Yalan sylemenize ne gerek var dercesine bakyordu.
Evet, yakndk dediniz. Ama Nzhet Hanmm eski sevgi- , liniz
olduunu sylemediniz.
;
Al ite, bile bile lades! Ahmak Mtak, ne vard sanki bu J bilgiyi
saklayacak.
Hem de ne sevgili... Bam evirince koridorun giriindeki
Aliyle gz gze geldim. Deme edebiyat yazamaz bu
mektuplar, diyor bizim Zeynep... Hayran kald kz...

Neden bahsediyordu bu gen polis?

yle valla... te hayran kz da katlmt arkadann
sayklamalarna. Kitap yapsanz, yok satar... Mektuplarnz
enfes...
Mektuplarm m? Demek edebiyatla alakal sorular yazdm
mektuplar yzndenmi. Birden irkildim. Nasl yani mektuplarm
m bulmulard? Yani Nzhet saklam myd yazdklarm?
Evet, saklam. Aklmdan geenleri okuyordu sanki bu kz.
Kim olsa saklard. Mthi mektuplar... ansl kadnm Nzhet
Hanm.
Kendiliinden dkld szckler azmdan.
O sizin gibi dnmyordu ama...
Derin bir sessizlik... Terk edilmi bir adamn hazin hali...
Sahi niye sakladnz bizden ilikinizi?
Artk sadede gelelim istiyordu Nevzat, yine de anlayl bir
ifade vard yznde.
Haklsnz, eskiden sevgili olduumuzu anlatmadm.
Atladmdan filan deil, bilhassa sakladm. Mazide kalm bir
ilikiye saygmdan... Biraz da Nzheti dile drmemek iin...
Bilirsiniz, gazeteciler baylr byle hikyelere... Dnyaca nl kadn
tarihimize yazlm ak mektuplar...
Duygusal bir tonda konuuyordum ama numara m yapyordum, yoksa samimi miydim artk ben de bilmiyordum.
Hem yarda kalm bir sevdann sizi ilgilendirmeyeceini
dnmtm.
Hayret, mahcup oldular. Bir adamn mahremine girmi
olmaktan duyulan sululuk. Evet, gzlerinde utancn glgesini
grdm. Ama ok srmedi, yine ilk toparlanan Nevzat oldu.
Yanl dnmsnz Mtak Hocam. Sesi uzaklam, o
candan adam souk bir devlet grevlisine dnvermiti. Faili
bulunmam cinayet soruturmalarnda, her trl bilgi deerlidir.
Brakn da neyin nemli, neyin nemsiz olduuna biz karar
verelim, olur mu?
Yakkl olanla gzel kzn gzlerindeki mahzunluk da
kaybolmutu. Benimle kurduklar empati bozulmutu. Yine de
yenilmi adam -yoksa tam olarak kendimi mi- oynamakta yarar
vard.
zr dilerim, Nzhet ok nemliydi benim iin...

Gzlerinin nne den salarn, eliyle geri atarken sordu

Zeynep:
Onu hl seviyor muydunuz?
Ne kadar da kolay soruyordu. Onu seviyor muymuum?
Sevmek mi? Ona tapyordum. O gnlmn kederi, sevinci,
ruhumun gdasyd. Hayatmn anlam, soluk almamn nedeniydi. O benim delice tutkum, hibir zaman iyilemeyecek
yaramd. Tatl tatl szlayan, yeryznn en gzel yaras... Ama
siz bunu nereden bileceksiniz kk hanm diye haykrmak
geti iimden. Yapmadm tabii...
Bilmiyorum... dedim bylesi daha kolay olduu iin.
Balarda ok seviyordum. Hani derler ya deliler gibi.... Hatta
gibisi fazla... Tam olarak yleydi. lgnca bir his. Nzhet beni
brakp gittikten sonra da yllarca srd.
Yedi yl... diye fsldad hayranlkla...
Tam olarak yedi yl iki ayd ama farknda deilmiim gibi
davrandm.
Yedi yl boyunca m yazmm? Buruk bir sesle tekrarladm. Demek yedi yl...
Evet, her ay bir mektup yollamsnz.
Sanrm gz kara bir ktm.
Ona sultan diye hitap ediyorsunuz mektuplarnzda... Bir
ark sebebiyle... Ortak arkmz... Siz bilemeyebilirsiniz ama
Nevzat Bey eminim hatrlar...
Kat devlet grevlisi ifadesi kayboldu bakomiserin yznde.
Hangi ark o?
Vcut ikliminin sultan sensin...
Eski bir any hatrlam gibi mahzunlat Nevzat.
ok gzel arkdr... Vcud ikliminin sultan sensin / Efendim,
derdimin derman sensin... Hac Arif Bey bestesi... Nihavenddi deil
mi?
Evet, Nihavend... kimizin ortak arkisiydi... Sultan laf
oradan kald...
arky bilmedii iin olsa gerek pek ilgilenmemiti Zeynep,
akl mektuplardayd.
Ama sonra brakmsnz... Yazmay diyorum... Birdenbire
kesilmi mektuplar... Aniden...
Bunu niye yaptnz ki, dercesine zgn kmt sesi; galiba
beeni terazisinde bir puan aaya dmtm; air ruhlu
sevgili, ayran gnll bir adama dnvermiti.

nsan bir yerde yoruluyor. Umudunuz krlyor Zeynep

Hanm. Gereklemeyen hayallerin verdii zdrap korkun... Ne
bileyim, tkeniyorsunuz ite... Sonra bir de bakyorsunuz, ak
bitmi.
Ak bitti mi? Keke bitseydi, keke anlattm gibi olsayd,
keke o biti annn byk huzurunu hissedebilseydim iimde.
Peki nefret ettiniz mi ondan? Ali, yeni bir cephe amt
soruda. Yani ne bileyim. Siz deliler gibi seviyorsunuz, kadn
umursamyor bile...
u kalender glmsemelerden biri lazmd, hemen takndm.
Ettim tabii.. Hem de nasl... Derinden bir i geirdim.
fkeden baz geceler uyuyamadm hatrlyorum... fkeden ve
zlemden... Tabii kskanlk da var. O Amerikada ne yapyor
imdi? Kiminle beraber filan. te bir sr samalk... nsan
akln karacak gibi oluyor. Ama sonra geti. Ne kadar gl
olursa olsun btn duygular hafifliyor. Hani unutulmaz
diyorlar ya, yalan! Hepsi, her ey, herkes unutuluyor. Bu ilerin
tek ilac var, o da zaman...
lk karlatnzda ne oldu? Onu karnzda grnce neler
hissettiniz?
Yine Zeynep, yine aka dair duygusal bir soru. yle mi
gerekten? Yoksa yine beni mi snyorlar? Sessizce szdm
onlar, nn de baklar zerimde. Hayr, artk riske giremem, doruyu sylemeliyim. Yirmi bir yldr grmediimi
mi? Ama bu biraz tuhaf kamaz m, bu kadar yl grmememize ramen onu hl seviyor olmak... Hastalkl bir
adamn manyaka taknts... Sonra Nzhetin o ani daveti...
Gya benim reddediim. Aniden deitirdim fikrimi.
Yabanclama... Szckleri iki anlama gelecek ekilde
semeye almalydm. Grmediimizi biliyorlarsa telefondaki
konumamzdan
bahsediyorum
diyerek
iin
iinden
syrlabilirdim. Evet, yabanclama, ilk hissettiiniz ey bu.
Daha sesini duyduunuz anda anlyorsunuz o, artk yllar nce
k olduunuz kadn deil. Zaman bambaka biri yapm onu.
Yabanc, uzak biri...
Hayal krkl m yaadnz?
Kark duygular Zeynep Hanm, hem hayal krkl, hem
sevin. Bir yandan zlyorsunuz, ben bu kadn m sevmi-

tim diye. Bir yandan seviniyorsunuz, onu unutmakla iyi bir ey

yapmm diye...
Ya mesleki kskanlk? Ne de olsa o da sizin gibi bir tarihi.
stelik ok baarl bir tarihi... te yine mantn temsilcisi
Nevzat.
O da var belki. Ama ben hibir zaman hrsl bir adam
olmadm. Sevdiim iin tarih okumutum... Gemite yaananlar zmeye almak... Sisler ardndaki hakikate ulamak.
Zevkli i. Tarihiliin kariyerime getirecei katklardan ok, u
hakikate ulamak ksmn seviyorum. Yeni vesikalar bulmak,
onlar okuyup kk detaylar fark etmek, bylece bildiimizi
sandmz bir olay hakknda hibir fikrimizin olmadn
anlamak. Bu abann kendisi gzel. Aslnda sizin yaptnz ie
benziyor biraz. Geree ulamak, muammay zmek, katili
bulmak. Elbette birebir ayn deil... Farkllklar var. Mesela
bizde ceset ve kan yok...
yle mi dersiniz? Kinayeli konuuyordu Nevzat, Ben aksini
dnyordum. Kan oktan kurumu olsa da, cesetlerin sadece
kemikleri kalm olsa da sizin mesleiniz bizimkinden ok daha
korkun, ok daha vahice ilenmi cinayetleri konu ediniyor.
Mesela beni ele aln... Yllardr bu meslekteyim ama sadece
Otlukbeli Savanda len insanlarn says bile benim zmeye
altm cinayetlerden yzlerce kat fazladr.
yle de denebilir Nevzat Bey. nsanlk tarihinin toplu
cinayetlerden baka bir ey olmadn syleyen pek ok tarihi
var. Fakat bu, biraz eksik bir grtr. Tarih boyunca insanlar,
birbirlerini ldrmenin dnda baka iler de yapmlardr.
Az nce dudaklarma yerletirdiim sahte glmsemenin
hakikisi Nevzatn dudaklarnda belirdi.
Ama eski sevgiliniz, sanrm birinci ksmyla ilgileniyormu.
Hem de aile ii cinayetlerle... Hani u Roma mparatorluunda
yaygn olan gelenek... Neydi o ngilizce kelimeler?
Patricide, Filicide, Fratricide... diye hatrlattm.
Yani baba katillii, oul katillii ve karde katillii... Sanki
bu szlerini kantlayacak deliller oradaym gibi koridoru
gsterdi. Buyurun, yle Nzhet Hanmm alma odasna
geelim. Size gstermek istediim bir eyler var.

Merhaba, aptal k Mtak

ki gece nce panik iinde koturduum dar koridora girdik.

Nzhetin yatak odasnn kaps kapalyd. Banyonun nnden
geerken o ac meneke kokusu alnr gibi oldu burnuma,
aldrmadm nk, alma odasnda parmak izlerimin
bulunmu olabilecei endiesi dmt aklma. O karanlk
saatlerde oraya girdiysem, eyalara dokunmu olmam byk
ihtimaldi. Belki de o izlerden birini bulmulard. Birden
samaladm fark ettim. Parmak izi yle gzle saptanacak bir
ey deildi ki, yle olsa beni laboratuvara armalar gerekirdi.
Hayr, yine paranoyaya kaplmtm, yine sululuk duygusunun
yaratt anlamsz kuku...
alma odas koridorun sonundayd. Dairenin en aydnlk
odasn semiti Nzhet. Kedili baheye bakan byke bir oda.
Evet, kedili bahe derdi Nzhet arkadaki aalkl kk
bolua. Mahalle sakinleri, sokaktaki kedicikler iin adeta bir
hayvan barnana evirmilerdi karlkl apartmanlarn
arasnda yer alan bu akl. Hl yle miydi acaba?
Odaya girince, ne bahe kald aklmda, ne de kediler. Kendimi
bir anda Fatih Sultan Mehmedin huzuruna km gibi
hissettim. Sezginin de syledii gibi Nzhet adeta bir tapmaa
evirmiti burasn. Pencereye yaptrlm saman sars
ktlarn zerindeki izimler ilgimi ekti nce. Dardan vuran
gn doal bir Hacivat-Karagz perdesi oluturuyordu camn
zerinde. Perdeye yaklatm. Bir ocuun

elinden kma olduu hemen anlalan naif izgiler: Bir at ba,

bir bayku, kei mi eytan m olduu anlalmayan bir mahluk,
yarm bir ay, tura denemeleri, Arapa, Yunanca ve Latince
harfler...
Ders srasnda yaplan izimler, lisan renme almalar...
diye mrldandm. Gzlerini kocaman kocaman aarak ilgiyle
sordu Ali:
Fatih Sultan Mehmedin izimleri mi?
Sanki bir anda soruturmann getirdii ar hava dalm,
hepimizin akrabas olan sevimli bir ocuktan bahsediyormuuz gibi drdmzn de yzne tatl bir anlam gelip
oturmutu.
yle olduu sanlyor. Bu tr belgeler gerektii gibi tasnif
edilmediinden emin olmak zor... Ama bu izimlerin II.
Mehmedin kaleminden km olmas muhtemel.
Yedi dil birden biliyormu yle mi? ngilizce, Franszca,
Rusa...
Asl ocuk olan, sert grnmeye alan bu komiserdi.
Nevzatla birlikte koyverdik kahkahalar. ngilizce mi? diye
sylendi bakomiser. lahi Ali, o zaman ngilizceye ne gerek
vard? ngiltere o sralar nemli bir devlet deil... Amerika bile
henz kefedilmemi. Osmanlca ok daha yaygn bir dil, deil
mi hocam?
Nevzat Bey hakl, 15. yzyln ilk yarsnda Ingilizler Yzyl
Savalarn sonlandrmaya alyorlard. ngilizce gnmzdeki
gibi bir dnya dili deildi. Ama Fatihin Trke dnda, Arapa,
Farsa, Yunanca, Slavca bildii sylenir. Bam evirince,
yandaki duvarda krmz, siyah ve sar renklerin hkim olduu o
nl portrenin rprodksiyonu arpt gzme; Venedikli usta
ressam
Gentile
Bellininin
yapt
Fatih
resmi.
Konstantinopolisin ele geirilmesinden 27 yl sonra yaplan bu
grkemli portre, Fatih Sultan Mehmedden sonra tahta oturan
sofu olu II. Bayezid tarafndan saraydan karlm, Venedikli
bir tccar tarafndan satn alnarak talyaya gtrlmt.
Bizimkilerin itibar etmedii resim, elden ele dolaarak nihayet
Londradaki bir mzeye kadar ulamt.
Fatih, stanbulu alnca gn yama emri vermi diyorlar.
Yine Aliydi merak eden. Gzleri, benim gibi byk sultann
portresindeydi. Doru mu hocam?

Fatihin portresini brakp gen komiserimizin yzne

baktm.
slamiyete gre gazadan elde edilen ganimet helaldir Ali
Bey. stelik askerlerin ou iin ganimet, bu lmcl savata
tevik edici bir anlam tar. Fatihin iki kez teslim olun diye
haber yolladn ama mparator Konstantinin kabul etmediini
de sylememiz gerek. ehir dnce de askerlerine verdii sz
zerine yamaya izin vermi Fatih. Osmanl askerleri ehirdeki
halka acmaszca davranmlar, zenginliklere el koymu, elli
bine yakn insan da kleletirmiler. Be bin kadar kiinin de
katledildii sylenir. Fatih, ikinci gn ehre girerek, bu talan
durdurmu. ehirdeki vaheti grnce de yama emrini
verdiine piman olmu.
ittikleri karsnda can sklan Ali baklarn karrken
ben de Fatihin resmine dndm yeniden. Portrenin sanda ve
solunda yine Belliniye ait olduu sylenen iki alma yer
alyordu. Sadaki resim, Akmm evinde grdm tabloydu.
Daha dorusu Akn yar baygn bulduum koridorda asl olan
resim: II. Mehmed ve Olu adndaki yal boya tablo.
Resimdeki oulun Cem Sultan olduu tahmin ediliyordu. Solda
ise II. Bayezidin bir minyatr vard. Tek bana... Btn
grkemiyle Osmanl mparatorluunun sekizinci padiah...
Fatih ve Cem Sultanm bulunduu tabloya yaklatm. Padiah
ve ehzadesi...
Szlerim Nevzatta buldu yanksn.
Cem Sultan deil mi? ki olu mu vard Fatihin?
, diye dzelttim. ehzadesi vard. En byk olu II.
Bayezid, ortanca olu ki belki de en ok sevdii ocuu buydu
Mustafa ve Cem Sultan... Mustafa 1474 ylnda, babasndan
yedi yl nce ld. Dolaysyla Fatihten sonra taht kavgas II.
Bayezid ile Cem Sultan arasnda geecek, kazanan ise byk
oul olacakt.
Bakomiserin merak artyordu.
Fatih, kimin padiah olmasn isterdi?
Iltl gzlerle babasna bakan ehzadeyi gsterdim.
Muhtemelen Cem Sultanm... Bu konuda ilgin bir vakadan
bahsedilir. Bayezid Amasyada sancakbeylii yaparken Hzr
Paazade Mahmud ve Meyyedzade Abdurrahman isimli iki
kiinin tesiriyle kendini zevk sefaya kaptrmt. Hatta afyon
tr uyuturuculara mptela olduu syleniyor-

du. Her yerde gz kula olan Fatih Sultan Mehmed vaziyeti

renmekte gecikmedi. Bayezidin lalas Fenarzade Ahmet Beye
bir ferman gndererek, bu duruma niin engel olmadm sordu.
Derhal Hzr Paazade Mahmud ve Meyyedzade Abdurrahman
adl iki kiinin halledilmesini istedi. Bunlara ilaveten olunun bu
keyif verici uyuturucular ne ekilde kullandnn ve ne
zamandan beri bu illete bulam olduunun yazl olarak
kendisine bildirilmesini istedi.
Lala Fenarzade Ahmet, cevabi mektubunda, Hzr Paazade
Mahmud ve Meyyedzade Abdurrahman isimli kimselerin
icabna bakldn, zaten ehzadenin de bu kt niyetli kiilerle
yle ok ili dl olmadn bildirdi.
Birka gn sonra babasna ehzade Bayezidden bir mektup
geldi. ehzade, babasndan zrler dileyerek, kulland
maddeleri zayflamak amacyla aldn ama hatal olduunu
anlayarak, bu iten caydn belirtiyordu. Bu mektuplamalar
nemsiz bir mesele olarak grmemek lazm. Nitekim Fatihin
ikazndan sonra adeta bir travma geiren II. Bayezid tam bir sofu
oldu. Ama Fatihle byk olu arasndaki asl mesele elbette bu
deildi. II. Bayezid babas gibi fetihi bir kii deildi. yle byk
bir imparatorluk kurmak, insanl tek bir bayrak altnda
toplamak gibi idealleri yoktu. Oysa kardei Cem, babasna
benziyordu. O da Fatih gibi geni bir pencereden bakyordu
dnyaya. Azimliydi, zekiydi, atakt, sava kadar sanatla da
alakalyd, Dou kadar Baty da merak ediyordu. Evet, Cem
Sultan, babasnn ideallerini yaatacak bir ouldu.
Sava insanlarm deil mi? Gzlerinde byk bir hayranlk vard Alinin. Hayatlar at srtnda gemi adamlarn.
Cepheden cepheye koturmular.
yle... Fatihin neredeyse btn mr fetihlerle geti ama
onu kan dkmekten zevk alan bir kii sanmak hakszlk olur.
Farkl dinlerden, farkl dillerden, farkl insanlardan olusa da bir
dnya imparatorluu kurmak istiyordu. Kons- tantinopolisin
fethi bu idealinin mmkn olduunu gstermiti. Ama
yeryzn fethetmek iin sadece sava yetmezdi, askerlik kadar
bilimin, dinin ve sanatn da nemini anlamt. Gle zapt ettii
topraklar ancak kltrle elinde tutabileceini ok iyi biliyordu.
Farkl halklara, farkl dinlere yaam hakk

tanyan byk bir imparatorluk kltryle... Ortodoks Patriiyle

Yahudi Ba hahamn payitahtnda tutma nedeni buydu.
Kuraca cihan mul devletin snrlarn daha iyi belirlemek iin
Amirutzese yerkrenin haritasn izdiriyordu. Bu idealine
sadece kendisi inanmakla kalmyor, dmanlar dahil herkesi
inandryordu. Dnemin Papas II. Pius, Osmanl padiahn
Hristiyanla davet eden bir mektup yazd. Eer dinlerini kabul
ederse Fatihin meru imparator olarak dnyann en kudretli
hkmdar haline geleceini, ona Yunanllarn ve Dounun
mparatoru unvann vereceini sylyordu. Her ne kadar bu
mektubun Fatihin eline geip gemedii bilinmese de, byk
hakann hayali asla bo bir rya deildi. Evet, o Dou kadar
Baty da biliyordu. Roma tarihi okumutu. Ge- orgios
Trapezuntios, Amirutzes, Benedetto Dei, Gaetal Jacopo, Criaco
dAncona gibi nemli insanlardan ve onlarn yaptlarndan
etkilenmiti.
Ya Mslman alimler? diye szm kesti Ali. Mesela
Akemseddin... Onlardan da ders alm deil mi?
Anlalan gen komiserimiz de hassast bu konularda.
Haklsnz Ali Bey, dedim glmseyerek. lk derslerini
mollalardan, ulemadan ald Mehmed... Molla Grani, Ho cazade
Muslihuddin, Molla lyas, Sirceddin Haleb, Molla Abdlkdir,
Haan Samsun, Molla Hayreddin, Akemseddin gibi slam
alimleri onun ufkunu genilettiler. Dini ve felsefi konular
tartmaya baylrd. Elbette olunun da kendisi gibi olmasn
istiyordu, ama ne yazk ki kader, dnyaya hkmeden bir
padiah da olsa insanolunun isteklerini pek dikkate almyor. Az
nce de belirttiim gibi ortanca olu Mustafa erkenden ld, II.
Bayezid ise babasna hi benzemeyen biri olmutu, Cem Sultan
belki onun boluunu doldurabilirdi ama o da hkmdar
olamayacakt.
Dnyann kadim meselesi, babalar ve oullar, diye sylendi
Nevzat. Kimse ocuunun nasl bir insan olacan bilemez.
Haklsnz... Mehmed, Muradm en sevdii olu deildi, ama
yerine o geti. Bayezid de Mehmedin en sevdii ehzadesi deildi
ama tahta o yerleti. Murad ve Mehmed ayn kaderi paylatlar.
stemedikleri ocuklarnn padiah olmas talihsizliini...

Ama bu hikyede durum daha trajik. Yan duvarda asl

duran, ayn boyda bytlm iki minyatr gsteriyordu
Nevzat. lki, Kitab- akaik- Numaniyedeki II. Murad, hemen
yannda, Nakka Osmann yapt, II. Mehmedin Edirnede
tahta k... Birbiri ardna hkm srm iki padiah... Belki
de korkun demeliyiz. Oulun, babann canna kastetmesi...
Sanki anlamak istiyormuasma sordum:
Nzhetin lmnn bu meseleyle ilgili olduu konusunda
srarcsnz...
Bu kez, kapnn bulunduu duvar iaret etti.
u emay grdkten sonra siz de ayn eyi dneceksiniz.
Duvarn zerindeki kartonda bir izim vard. ki sultann soy
aac. En tepede Murad vard, altnda oullarnn adlar
yazlyd. Ahmet, Alaeddin Ali, Mehmed, Haan, Orhan ve Kk
Ahmed... Alt ehzade, doum yllar, yerleri, lm yllar,
yerleri... Annelerinin ad yok. Anneler kimsenin umurunda
deil. Mehmed dndaki be ehzadenin altnda kocaman bir
boluk, kartonun i beyazl... O beyazlkta vakitsiz gelen be
lm... hastalk, ikisi cinayet. Bir tek Mehmedin alt bo
deil. Yan yana sralanan isim: ehzade... Bayezid,
Mustafa, Cem... Mustafa ve Cem ayn kaderi paylayor.
Sahneden zamansz ekilmenin acs... ki gen l... Bayezidm
altnda sekiz erkek ismi... ansl m, yoksa bahtsz m demeliyiz,
sekiz ehzade... En azndan yedisi bahtsz, kazanan Selim
olacak...
II. Muradm babas yok. Nevzatn iaret parma, yenieri
mzra gibi emadaki padiahlarn isimlerinin zerinde
geziniyordu tek tek. Yavuz Sultan Selimin ocuklarn da
eklemek gereini duymam. Nzhet Hanm, sadece Fatih ve
babasyla ilgileniyormu. Paralar birletirelim. Dostoyevski ve
Baba Katillii... II. Murad ve sevmedii olu II. Mehmed... Taht
elinden adeta zorla alnm belki de bu yzden hrsl, kararl,
gerektiinde acmasz olabilen bir ehzade... Unutmayalm,
ehzade de olsa ocuklar iin baba sevgisi ok nemlidir. Oysa
Murad, nl vasiyetnamesinde, olumu benim katma
koymayalar buyurmu. Nedense olundan uzak durmaya
alm. Ve kadim yasa: ktidar, gerek anlamn tek kiinin
benliinde bulur... Sanrm Nzhet Hanm, tezini bu dn

cenin zerine kurmu. Tahta ortak olan adaylar ortadan kaldrmak... Baban ya da olun olsa dahi...
Ayn fikirde olduumu daha fazla saklamann bir anlam
yoktu. stelik bu ketumluk bana hibir yarar da getirmeyecekti.
Eer katil Sezgin deilse geriye zanl olarak Tahir Hakk ve
rencileri kalyordu. Tabii Nevzat, beni pheli olarak
grmyorsa. Elbette bu da yabana atlmayacak bir ihtimaldi.
te tam da bu nedenle artk bakomisere dncelerimi
aklamak zorundaydm. Ama tmn deil, Tahir Hakkya sz
vermitim; onun etin hakkmdaki kukularn dile getiremezdim.
Hakl olabilirsiniz. Baklarm hl emann zerindeydi.
Her ne kadar II. Mehmedin babasn zehirledii ya da zehirlettii ynnde elimizde hibir kant veya yazl belge yoksa
da Nzhet tezini bu varsaymn zerine kurmu olabilir.
Baklarm, Osmanl Imparatorluunun kaderini belirlemi
isimlerden kopartp, belki de benim kaderimi belirleyecek olan
kiiye evirdim. Ama size bir ey itiraf etmem gerek. Fikrimi
sadece bu emay grmek deitirmedi, az nce kapda Sezginle
karlatm.
Evet, cinayet saatinde Bomontide bir kulpte kumar oynuyormu Sezgin... Kumar yasak biliyorsunuz. Balarda sylemek istemedi, ancak durumun ciddi olduunu grnce itiraf
etmek zorunda kald. ahitler de doruladlar. Elimizde baka
delil de yok, o yzden brakmak zorunda kaldk.
Niye braktnz merak etmiyorum zaten... Sezgin ilgin bir
detaydan bahsetti. Nzhet, Bursaya gitmi. ki gece orada
kalm.
nn baklarnda da ayn soru vard: Ne olmu yani
Bursaya gitmise?
II. Muradm trbesi, Bursada Muradiye Klliyesinde...
zerime evrili gzler heyecanla kprdand. Yine en atik
davranan, en yallar oldu.
Tabii ya, diye atld Nevzat. Toksikoloji incelemesi... Padiahn zehirlenip zehirlenmediini aratracaklar. Peki amlar
m II. Muradm mezarn?
Onu bilmiyoruz, nk Nzhet yeenine anlatmam. Biri
mutlaka biliyordur, diye homurdand bakomiser. Koca
padiahn mezarn amaya tek bana gidecek deil ya bu
kadn? Geri Tahir Hakk, Nzhet Hanmm bana buyruk biri
olduundan sz etti ama...

e bak, bana drstlk pozlar atan Tahir Hoca, polise

Akmdan bahsetmemi demek. Neden? Belki yeri gelmedii
iin... ocuk olma Mtak, Tahir Hakk hibir eyi rastlantya
brakmaz. Akmdan bahsetmediyse mutlaka bir nedeni vardr.
nk kendi etesinin Aknm sesini ksacan dnyordu,
iler ters gidince.... Peki ne yapmalym imdi? Anlatsam m
Tahir Hakknm bana sylediklerini? Yok, yok beklemeliyim.
Ama eski asistanmdan bahsetmem gerek. Nzhetle ilikimi
anlatmam olmam yeterince kuku uyandrd zaten, bir de
Akmm durumunu gizlersem...
Aslnda Nzhet yalnz deilmi...
nn de baklarn ayn aknlk ele geirdi.
Yannda Akn varm. Akn, benim eski asistanm. Ama
dne kadar Nzhetle birlikte altklarn bilmiyordum. Daha
da beteri, Akn evinde bir saldrya urad.
Saldrya m uram? diye sylendi Nevzat. lm m?
Tam beklediim tepkiyi vermilerdi.
Yok, sadece yaralanm. Aslnda bu saldrnn nemli olmadn dnyordum...
Dnyordunuz! Deminden beri suskun olan Ali patlamt sonunda. Nasl byle dnebilirsiniz? Adam, maktulle
birlikte alyor.
Kabahatli olduunu bilen bir ocuk gibi boynumu bktm.
Bilmiyorum, zr dilerim, aklma bile gelmedi ite... Ne
zaman oldu bu saldr?
Neyse ki Zeynepti soran... Sulamalardan kurtulduuma
sevinmitim ama eski sevgilimin ldrld akam demedim
elbette, bu balanty kurduumu bilsinler istemedim, ki gece
nce...
Balanty Zeynep kurdu.
Yani Nzhet Hanmm ldrld gece...
Ksa bir sessizlik.
Siz nereden rendiniz?
Sesindeki kuku sezilmeyecek gibi deildi Nevzatn. Sanrm,
tehlike anlar artk benim iin alyordu. Yalan sylememekte
yarar vard.
Sibelden... Onu siz de grdnz. Dn, niversitedeki
toplantda sorular soran u zayf kz. Toplantdan sonra ya

nma geldi, Akna ulamak istiyorum, dn geceden beri telefonu cevap vermiyor, dedi. Akn severim, biraz aykr bir
ocuktur ama iyi bir insandr. Numaras vard, aradm. Ben de
ulaamadm. Kayglandm evine gittim. yi ki gitmiim, onu
kanlar iinde buldum.
Alinin gergin olan kalar iyice atld.
Bir dakika, bir dakika... Nzhet Hanmm asistann yaral
buldunuz ve bize haber vermediniz, yle mi?
Giderek batyordum; ok iyi bir yalana ihtiyacm vard.
yle, dedim olabildiince gvenli bir tavrla. Sylemek
istemiyordum ama Akn ecinseldir. Onu yle rlplak yaral
halde bulunca, bu saldrnn cinsel yaamyla ilgili olacan
dndm. Gazetelerde okuduumuz u ecinsellere ynelik
saldrlardan biri sandm.
Soluk almama bile frsat vermeden sorusunu yaptrd.
Peki yle miymi?
Bilmiyorum, Akm fena yaralanm, konuamyor. Olaya
tank olan kimse de yok. Zaten o yzden bu saldry Nzhetin
lmyle irtibatlandramadm. Ama Sezgin, Nzhetin Bursaya Akmla gittiini syleyince kafamda bir imek akt.
Galiba baarmtm, akllar karmt, iyi de, dedim anlamaya alrm gibi. Polisler hastanede tutanak tutmulard,
sizin haberiniz olmad m bu olaydan?
Ne kadar da safsnz dercesine bakyordu Nevzat.
Bizimle ilgili olmayan bir olay niye bildirsinler Mtak
Hocam? imdi brakn bunlar da Akn hangi hastanede onu
syleyin... Derhal korumaya almamz lazm ocuu. ite beni
rahatlatacak szler...
Aslnda burada, ilide, Etfal Hastanesinde...
Ali merkezi ara. Talimatlar sralamaya balamt Nevzat.
Derhal koruma yollasnlar Etfale... Neydi Aknm soyad?
Akm otakan, yannda Teoman diye biri kalyor, ev arkada...
Ha Ali sallanmasnlar, acil durum... Yaknda hangi ekip
varsa hemen hastaneye yetisin, derhal. Nzhet Hanm kaybettik hi deilse Akm kurtaralm.
Ne diyorsunuz bakomiserim? diye korkuyla iimi ektim.
Yine mi deneyecekler?
Niye denemesinler? Tabii u ana kadar denemedilerse...
Yardmcsna seslendi yeniden. Ali, hadi evladm abuk.

Gen komiser belinden telsizini karp yldrm gibi odadan

karken, Demek ki yanlmamm, diye kendi kendine
sylendi Nevzat. Demek ki kadncaz, bu aratrmasndan
rahatszlk duyan bir fanatik ldrd. Bana evirdi baklarn... Belki de kadnn baarsn kskanan bir meslekta...
Akn da olay bildiinden onu da ortadan kaldrmak istedi ama
baaramad. Bir an dnd. Yoksa bir kii deil mi? Bir ekip
mi yapyor bu ii?
Kimleri kastettii gn gibi aikrd ama o da tpk Tahir Hoca
gibi bana sylettirmek istiyordu.
Ne derseniz Mtak Hocam, grlen o ki, zanllar faklteden
birileri... Sizce kim bunlar?
Skntyla bir adm geriledim.
Bilmiyorum Nevzat Bey, ne desem yanl olur. Bizim blmdeki herkes Fatihi sever, lkedeki her vatanda gibi... Onu,
baba katili gibi gstermek isteyenlere kar herkes fke duyar.
Ama fkesini Nzheti ldrmeye kadar vardracak biri ya da
birileri kim derseniz, aklma gelmiyor.
Bir tekine bile inanmamt szlerimin.
Yani bu byk sorumluluk, diye kendimi savunmak zorunda kaldm. yle deil mi? Bir insan katil olmakla suluyorsunuz. Sebep bulmanz yeterli deil, tank lazm, delil
lazm...
Zerrece etkisi olmad savunmamn... Bakomiserin, yzme
kilitlenmi baklar azck olsun gevemedi.
Bizden yine bir eyler saklamyorsunuz deil mi?
Yapmayn Nevzat Bey... Katilin kim olduunu bilsem sylemez
miyim? Nzhet ok nemli bir insand benim iin. Onun katilini
mi koruyacam?
Ya ok sayg duyduunuz biriyse?
Tilkilerin keye sktrd bir tavan neler hisseder, imdi
ok iyi anlyordum. Ama benden katbekat gl olan tehdit
makamna kar cesurca kar koydum.
Kim olursa olsun, asla bir cinayeti rtbas etmem. Ltfen
Nevzat Bey, o kadar da alak bir insan deilim.
Evet, biraz sinirli kmt sesim. yi de olmutu, cenderesini
gevetti Nevzat.
Estafurullah hocam, o nasl sz yle... Size inanyorum.
nanmak istiyorum. Sizin gibi deerli bir profesre inanmaz

sak kime inanacaz. Gven vermek isterken bile kinayeli

szlerle talamay srdryordu. Yalnz sizden bir ricam var.
Eer konu hakknda kulanza bir ey alnrsa... Ama ne
olursa olsun, ltfen vakit geirmeden bize bildirin. Merak
etmeyin, ne sizin, ne de arkadalarnzn mahremiyetine halel
getiririz.
Galiba sonunda kurtuluyordum. Hayr, sevinmek iin hi
acele etmemeliydim sadece imdilik yakay syryordum. Nevzat
yeni bilgilerle dnp geldiinde ne yapacaktm? Yine de bu
apartmandan ktmda rahat bir nefes alacam dnerek
toparlanrken Zeynepin sakin sesiyle irkildim.
Bunu tanyor musunuz?
Elindeki saydam poeti bana uzatmt. Poetin iinde
altndan bir gerdanlk. Salkm salkm dklen gerdanln yedi
ucunda, damla biimindeki yedi krmz yakut... aheste
Hanmdan bu yana, aile kadnlarmzn takt o muhteem
ziynet eyas... aziyenin beni azarlamasna neden olan mcevher...
em-i Lal. Adeta kendiliinden dkld bu szckler.
Yllar nce Nzhete hediye ettiim gerdanlk.
Ayn byle yazm mektubunda.
Mektubunda m? Yorgunluum, sinmiliim, bir an nce bu
evden svma isteim, hepsi geiverdi.
Hangi mektubunda? Gzlerimi ksp, btn alglarm
amaya altm. Nzhet bana mektup mu yazm?
Nevzat da, Zeynep de ibretlik bir olayla karlam gibi ilgiyle
izliyorlard bendeki deiimi. Yine o savunma ihtiyac belirdi.
Yani yedi yl boyunca yazdklarma tek satr cevap alamam
biri olarak ardm da biraz...
armakta haklsnz, dedi Zeynep dncelerini belli
etmeyen bir sesle. Evet, size mektup yazm ama yollayamam. Sanrm bir tr sululuk duyuyordu. Orada bahsediyor
em-i Lali ona verdiinizden. Davrannz onu ok ezmi...
Ezmi mi? Sesim o kadar clz ki, adeta kurumu bir iein
kopup derken kard bir fslt... Oysa ok mutlu olduunu
sylemiti.
Tatl bir kla aydnland Zeynepin kestane rengi gzleri. Ak
neden gzelletirir btn kadnlar?

yle sylyor zaten... zlmeyin, iyi eyler yazm. Ama u

anda bu mektubu veremeyiz size...
Kararsz baklar bakomiserine kayd. Yoksa verebilir
miyiz?
Maalesef olmaz, diyerek kesin hkm bildirdi bakomiser. Dava sonulannca, mektuplarn hepsini teslim ederiz.
Sizin Nzhet Hamma yazdklarnz da.
Gya merhametli polis, terk edilmi adam teselli ediyor,
ama sevgilinizin size yazd tek mektuptan birka satr mrldanp gerisi cinayet zlnce demek, hangi vicdana sar?
Baka ne yazyor?
Daldm, evet kesinlikle daldm. Maskelerim dmeye
balad birer birer, oynadm rol zerime kt. Eski aknn
lmn umursamaz grnen adam, cinayet mahalli denen bu
sahnede bocalamaya balad, ne bocalamas, parampara oldu.
Merhaba aptal k Mtak. Ama bu halim bile yumuatmaya
yetmedi katil avclarn. Hele u gzel kz, her azn atnda
umutlarm birerbirer kryordu.
Takdir edersiniz ki, neler yazdn hatrlamam mmkn
deil Mtak Bey.
Nasl da duyarsz kyor sesi, sanki resmi bir evraktaki
nemli maddeleri okuyor gibi. Takdir edersiniz ki, bir cinayet
soruturmasnda, sevgilinizin size yazd mektup ancak bir
delil kymeti tar bizim iin. Sizin duygularnz da yle.
Meraktan atlasanz da, kederden geberseniz de umurumuzda
olmaz bizim. Elbette bu kadar ak dile getirmedi dncelerini.
Sanrm baka bir meseleden sz ediyordu. Yine bir delilin
peinde olmal... nce anlamadm ne sylediini...
Gerdanlk diyorum Mtak Bey... Mtak Bey, beni dinliyor
musunuz?
Yine o kukulu ses tonu... Yine o imal baklar...
Evet, evet, diye toparlanmaya altm. Buyrun...
Bu gerdanln iki de kpesi olduundan sz ediyor Nzhet
Hanm mektubunda. Gerdanlktan daha ok severmi kpeleri,
yle yazyor...
Sevgilimin biimli kulaklarnda sallanan iki krmz damla...
Dudaklarm kulak memesinde gezinirken azma gelen krmz
yakutun o tuhaf tad...
Nerede o kpeler, biliyor musunuz Mtak Bey? Gerdanlk
maktuln boynundayd ama kpeleri bulamadk.

Bulamazsanz tabii, nk ak kumral salarn evreledii o

zarif kulaklar artk yok. O zarif kulaklarn simetrik olarak
yerletii o gzelim ba yok. O ban sahibi yok... Aradnz
krmz kpeler, sizin maktul dediiniz, benim hayatmn anlam
olan kadnla birlikte yok oldu...
Keke bunlar diyebilseydim, kelimeler boum boum dmlenip, grtlamda kald.
Bilmiyorum, diye sylendim, hafzama en anlar
kovmak iin bam serte sallarken. Bilmiyorum, bu gerdanl
da ilk kez gryorum yirmi bir yl aradan sonra...

Katiller mutlaka hata yapar

lm bir sevgiliden gelen mektup, hem de varlndan yllar

sonra haberdar olduunuz... stelik tek satrm bile
okumadnz bir mektup, insan bu kadar derinden etkileyebilir
mi? Eer hayatnz, umutsuz bir akn zerine kuracak kadar
aresiz, kendi tutkularnzn esiri olacak kadar saplantl, sizi
hibir zaman sevmemi bir kadnn etkisinden syr- lamayacak
kadar zayfsanz ve de adnz Mtak Serhazinse evet, kesinlikle
etkileyebilir.
Ne Nzheti ldrmekle sulanacak olmam, ne u esrarengiz
Fatih projesi, ne Tahir Hakknm gizledii sr, hepsini
unutmutum. Kimin umurundayd Bakomiser Nevzatn
cinayet soruturmas? O eski yara kanamaya balamt bir kez
daha, bitti sandm ac depremi, ltsn oktan kaybetmi
olan ruhum, sevda denilen o lanetli duygunun sihirli burcuna
girivermiti
yeniden.
Tamam
saklayacak
deilim,
o
alacakaranl seviyordum, tpk katilini seven bir kurban gibi...
Dile kolay tam yirmi bir yl o alacakaranlkta yaamtm.
Tamam inkr etmiyorum, kurban olmaktan da holanyordum.
Hayata bir anlam gerek deil mi? Hayal krklyla umut,
nefretle sevgi, kskanlkla hayranlk arasndaki o acmasz
atmada bir o yana, bir bu yana savrulmann verdii eziyetten
daha byk bir anlam olabilir mi? Kii ancak o zaman fark
edebiliyor bir ruhu olduunu. Baka trls... Baka trls
kocaman bir hilik... Derin bir boluk... Nasl da inanabildim o
esiz atmadan kurtulduuma? Nzhetin

donuk mavi gzleri nasl ikna edebildi beni bu iin sona erdiine? Hayr, hibir eyin bittii yoktu. Kendimi kapattm o
hcrede bir anlna uyumu, ite o anda bu muhteem azaptan
kurtulduumu sanmtm. Ama kr ki, kurtulmamm. te
yeniden balyordu o lezzetli ikence... stelik ikencecim lm
olmasna ramen... Belki en fenas da buydu. Beni bu
cehennemde yaamaya altran kadndan nefret bile
edemeyecek olmam. imdeki o meum maarada gizlenen u
manyan dedii gibi, Nefret bazen ie yarar. nsan zinde tutar,
ayaklarnn zerinde durmasn salar, hayata kar dayankl
hale getirir. yi de sadece nefretle yaanr m? Sevgi olmadan
nefretin ne anlam var? Yine ayn dng, yine ayn amaz, yine
ayn aresizlik... Evet, yazarn syledii gibi, merhaba hzn....
Merhaba sonsuz karmaa... Merhaba sonsuz matem... Sonsuz
deil, gzlerimi kapaynca bitecek olan... Evet, merhaba ben
lnceye kadar srecek olan matem... Velhasl yeniden
hogeldin ak...
Sahtiyan Apartmamndan ktmda tek bir kar zerrece- i
bile kalmamt gkyznde. Kudretini yitirmi bir gne, inatla
hkmn srdrmeye alyordu ama ne atlardan sarkan
buz paralarna, ne de kyda kede kalm beyaz birikintilere
geirebiliyordu szn. Kar topluyor, demiti Nzhet. Hayr,
bu sokakta deildik, bu ehirde bile deildik. Edirnede II.
Mehmedin Kostantiniyyeyi fethetme tasarlarn yapt sarayn
ykntlar arasndaydk. Cihannma Kasrnm ykk binasnn
tepesinde karlarla kapl ovaya bakyorduk. Yapraksz kavaklar,
boynu bkk salkm stler, adn sann bilmediim mahzun
aalar... Gkyznde kara lekeler gibi uuan karga srleri...
Koyu griliin derinliklerinde yumurta sars bir parlaklk. Kar
topluyor... Bu akam kar yaacak. O bitmek bilmez neesi
iinde, durduu yerde duramyordu Nzhet. Hzn alamayp
enerjisini nereye dkeceini bilmeyen bir olan ocuu gibi
omuzuma yalandan birka yumruk bile atmt.
Gece yrye kalm Mtakm... Sessizce kar yaarken.
Ama ehrin dna... Krlara doru...
Ve mzk Mtak, yine tadn karmt hayallerin.
Sence gvenli mi? Ya kurtlarla karlarsak... yle tuhaf
tuhaf bakma yzme... A kalnca ehre iniyorlarm.
yi olur, demiti somurtuk bir suratla. Seni yerler ben de
kurtulurum.

akaya vurarak kurtulmaya almtm.

Zay f olan sensin, nce seni yerler... Onlar seni yerken asl
ben kaar kurtulurum.
Tam da sylediim gibi olmutu. Karl bir akamda, stelik
krlarda deil, stanbulun gbeinde, insan grnmnde
kurtlar acmaszca ldrmlerdi onu. Ben ise sa salim,
kaldm yerden devam ediyordum hayata... Canm isterse
Nzhetin pek sevdii kar aydnlnda yaplan yry bile
gerekletirebilirdim bu gece. Hatta Edirneye gidebilir, orada
yapabilirdim bu ii... Hem de baka bir kadnla... Baka bir '
kadn? yle biri yok ki... Hibir zaman da olmayacak. Benim
kadnlarla olan maceram Nzhetle balad, onunla sonlanacak...
Kadnlarla olan maceram! Macera... Btn bir hayat de- l sek
una. Yaadm gnlerin te ikisi desek, bundan sonra ka
gnm kaldysa hepsi desek... Kendimi hi kandrmama- lydm,
Nzhetsiz nasl yaanr bilmiyordum. Ondan ncesini
unutmutum, ondan sonras ise... Eski sevgilimin bedensel
varlndan sz etmiyorum, o zaten yllardr yoktu. Ona duyduum bamllktan, eskilerin deyimiyle mptelalktan, her
anm dolduran anlarndan, habire kulaklarmda nlayan .
sesinden, gnlerime anlam katan grnmeyen varlndan sz
ediyorum. Benim kafamdaki Nzhetin gerek Nzhetten ok
daha gzel, ok daha etkileyici, ok daha byleyici olduunu
sylemeliyim. Yllar sonra onu grdmde yaadm hayal
krklnn nedeni de bu olsa gerek. nk benim hayallerimin
Nzhetiyle o yalanmaya yz tutmu kadm asla ayn kii
olamazd. Hakikatmi, gerek kiiymi hibiri umurumda bile
deil. Nzhetin kendisi bile, zihnimdeki o olaanst
yansmasn bozamaz. Ne o, ne de bir bakas...
Sahtiyan Apartmanndan adm adm uzaklayordum. j
Nzhetin sokan geride brakyordum ama tuhaftr her admda
sanki biraz daha yaknlayordum onun beni hibir zaman terk
etmeyecek olan varlna. Sanki keyi dnsem burun buruna
gelecektim yllardr iimde kutsal bir ema- i netmi gibi
sakladm kadnn o hi bozulmam hayaliyle. Ama omuzuma
dokunan bir el, engelledi bu karlamay.
Mtak Bey! Mtak Bey!
Dndm, avurtlar km bir yz, iri, krmz bir burnun
ardnda karanlk gzler. Zayf, ty gibi bir adam. Bir yerlerden
tandk geliyor ama karamyordum.

Evet, buyurun?
Souktan atlam dudaklar araland, sigaradan sararm
dileri grnd.
Mtak Abi?
Bey bir saniyede abiye dnmt. Sevmem bu kadar hzl
senli benli olmalar, yle yol ortasnda omuzuma dokunmalar da
sevmem...
Beni tanmadnz m Mtak Abi?
Sezginin laflar deil miydi bunlar? Anlalan yine gemiten
gelen bir tandk... Gzlerimi ksarak hatrlamaya altm; yok,
bordoya yakn kahverengi ceketinin iinde gvensizce
kprdanan bu elimsiz adam hatrlamyordum.
Adem... diye mrldand. Nail Dillinin olu...
Neden bahsediyordu, Nail Dilli de kimdi?
Kardaki dar cepheli dkkn gsterdi. Vitrininde envai eit
peynir, salam, sosis... Dkknn alnnda hl yllar ncesinin
tabelas... Dilli arkteri... Nzhetin bayld dilli kaarl
sandvileri yapan dkkn... Gelirken Dilliye ura da bir dilli
kaarl sandvi al... Yannda da tekel biras... Tandmda
ocuk denecek yatayken, imdi kocaman adam olmu bir
bakas... Kaamyorsun ite, sadece anlar deil, hayat da seni
bir yerlerden yakalyor.
Adem ha... Merhaba... Sizi son grdmde kk bir ocuktunuz.
Ademin kirpiksiz koyu renk gzlerinde manidar bir ifade.
nanmad her halinden belli. Yanl m hatrlyordum? Yoo, on
yanda bir ocuk vard o zamanlar arkteride... Hatta birka
kez, Nzhetlerin daireye sandvi siparilerimizi getirmiti. Bu
krmz yzl adam, o ocuktan bakas olamazd.
yle deil mi? On yandan daha byk deildiniz herhalde... Yllar oldu sizi grmeyeli.
Adem sanki beni dinlemiyor gibiydi; etrafa kaamak baklar
attktan sonra cebinden bir kart kartp uzatt. Nedense
geriledim.
Bu sizin.
O zaman fark ettim elindekinin bir kredi kart olduunu.
Benim mi?
Samalyordu herhalde ya da beni bir baka Mtakla kartryordu.
Sizin.

Ne kadar da kendinden emin konuuyordu bu adam byle?

Adam deil, Adem. Nail Dillinin olu Adem... Her neyse ite,
kredi kartm niye ona brakaym ki? Ama yine de aldm kart
ayp olmasn diye, yoksa eli bolukta ylece kalacak. Benim
kullandm trden bir kart. Zaten bu kartlarn hepsi birbirine
benzemiyor mu? zerindeki ismi okumam iin gerekli mesafeyi
ayarlamam lazm. Evet, ite kartn sol alt kesindeki kabartma
harfler...
M T A K S E R H A Z N . . . Yksek sesle tekrarladm.
Mtak Serhazin... fkeyle adama dndm. Benim kartmn
sizde ne ii var?
Siz verdiniz...
Ben mi verdim? Aman Allahm, yoksa...
Ne zaman verdim?
iki akam nce... O da benim kadar telalanmt; baklar
endieyle az nce ktm Sahtiyan Apartmannm kapsn
tarad.
Gelin, dkkna geelim... Olmuyor byle sokak ortasnda.
Sinirlerim bozulmutu.
Hayr, diyerek ayak diredim. Burada konuacaz.
Mtak Abi, ben yabanc deilim, gelin u dkkna girelim...
Yok, diye diklenmeyi srdrdm. Emin misiniz benim
verdiimden?
Tabii eminim. Alveri yaptnz.
Hayr! diye bam salladm. Yalan sylyorsunuz. Ben
sizden alveri filan yapmadm.
Kalar atld, krmz burnu adeta sivrileti.
Abi ayp oluyor ama... Kartnz alacak halim yok herhalde.
Biraz daha stelersem, u tysiklet haline bakmadan yumruu yaptrabilirdi suratmn ortasna. Korkmak iyi geldi, daha
makul dnmeye baladm. Yllardr karlamadm bu adam
nasl alabilirdi ki kartm?
Yok, yani yanl anlamayn Adem... Sizi sulamak iin demiyorum...
Birden Ademin, dkkna girelim derken ne kadar hakl
olduunu anladm, ierideki polislerden birinin apartmandan
kp bizi tartrken yakalamas iten bile deildi. arkteri
dkknna dndm.

En iyisi ieri girelim de orada konualm...

Size sylemitim diyen baklar. Sessizce kar kaldrma
yneldik. Demek o akam brakmtm kredi kartm. O akam
bu sokak kar altndayken...
arkterinin kapsnda, pastrma, sucuk, peynir, turu karm lk bir hava arpt suratma. Aldrmadan daldm ieri.
Adem saygyla yana ekilip tezghn arkasn gsterdi.
Buyurun Mtak Abi, yle gein... Sokaktan grnmezsiniz.
Raflarda sralanan sala ve turu kavanozlarna srtnmemek iin hafife ne eilerek tezghn arkasna getim. Kslm
gz kapaklarnn arasndan darya yle bir baktktan sonra,
kasann altndaki buzdolabndan bir poet kard. Bu sizin...
Benim mi?
Sizin, iki dilli kaarl sandvi, drt de bira... Tpk eskiden
olduu gibi... Anlamak istercesine bakt yzme. Gerekten
hatrlamyor musunuz?
Bam sallamakla yetindim.
Hi mi?
Hi! Bir hastalm var benim. Yaptklarm unutuyorum.
Her zaman deil, ama birka ylda bir oluyor...
Elbette inanmad szlerime, cinayeti ilerken kendimde
deildim trnden bir bahane uydurmaya altm sand.
lgin. Oysa geen akam buraya geldiniz Mtak Abi.
Kendimi tanttm, siz de ardnz hatta az nce sylediiniz
szlerin neredeyse birebir aynlarn sarf ettiniz. Sonra iki tane
dilli kaarl sandvi, drt tane de Tekel biras istediniz. Tekel
biras artk yok, baka marka verdim. Hepsini poete koydum,
demek iin kartnz uzattnz, ifrenizi yazdnz. Bir anlna
arkam dndm, baktm kaybolmusunuz.
En kk bir an bile canlanmyordu hafzamda. Ne bir
grnt ne bir ses, ne insann burnunun direini kracak kadar
keskin olan bu koku. Belki zihnimde bir eyler uyanr diye
merakla sordum:
Nasl kayboldum?
ylece kayboldunuz ite. Sokakta birini grdnz
sandm... Nzhet Hanm... Eski sevgilimden bahsederken
krmz yzne kirli bir sarlk yaylmt. Onunla konumak
iin dar ktnz, hemen dneceinizi dndm ama
dnmediniz...

Ademin gzlerindeki utanga su ortakl, davranlarndaki

tutukluk, olan biteni btn gerekliiyle anlatyordu aslnda.
Ne kadar abalarsan abala kaderden kaamazsn. Babamla
kavga ettii zamanlarda aslnda kendisini teselli etmek iin byle
sylerdi annem. En iyisi kabul etmek M- takm... En iyisi
raz olmak, boyun emek...
Hayatta beni gerekten seven tek insan olan anneciimin
dediini yapmaya hazrlanyordum ki, babamn otoriter sesi girdi
araya. Sakn ha! Bize boyun emek yaramaz, her zaman nde,
her zaman ileri. Her zaman bir k yolu vardr. Demir da
delen atalarmz nasl Ergenekondan ktysa sen de...
Sendelediimi hissettim, antajcm tutmasa decektim.
Mtak Abi! yi misiniz Mtak Abi?
yi filan deildim, tki gndr yabanc insanlarn yannda
decek gibi oluyordum. Ademin sylemesine frsat vermeden,
duvardaki mareal niformal Atatrk fotorafnn altndaki
kk iskemleye ktm.
Tam olarak ne zaman geldim buraya?
Emin olmaya alt.
Yedi filan olmas lazm... Bilmiyorum, belki daha nce... Ama
kesin saatini renebiliriz...
Bakalar da m vard beni gren?
Nasl renebiliriz?
Sesimin endieli kmas, onu da telalandrmt.
Slip var ya, hani almadnz dilli kaarllarla biralarn kredi
kart slibi... te burada... Kasann ekmecesini at, iinden bir
kt paras ald. te saati de yazyor: 19:38...
Bylece katilliimiz tescillenmi oldu. Sadece Adem deil, ayn
zamanda devletin kasasnn kestii slip de vard; hem ahit, hem
delil... Mkemmel cinayet yoktur Mtak. Katiller mutlaka hata
yapar. Dedektifler de bu hatalar takip ederek... Beynimde
vzrdayan babamn sesini kstm.
Bir daha grdnz m beni?
Kirpiksiz gz kapaklar ald kapand; Ademin yznde
henz ahlakszl tmyle benimsememi ama bu kirli yolda
ilerlemeye niyet etmi bir adamn azmi vard.
Grmedim. Yllar nce olduu gibi yine Nzhet Hanma
gittiinizi dndm. Ne byk akt sizinki... Glmsedi.

Dkkn byle sokan aznda olunca istemese de olana bitene

ahit oluyor insan...
Lakrdya bak, ahit oluyormu. Yani gerekirse mahkemeye
de gider anlatrz grdklerimizi mi demek istiyordu bu rezil?
Elli yllk esnafz abi bu sokakta. Kim ne zaman dodu, kim
ne zaman ld, kim kiminle evlendi, hepsini grmz. Ben
deil tabii babam. Prlanta gibi delikanl bu Mtak, derdi sizin
iin. ok zengin olduunuzu da sylerdi. Kkl bir aileye
mensupmusunuz. Saraya dayanyormu slaleniz... Yazk,
nereden taklm bu ahlaksz ailenin kzma, diye hayflanrd.
Evet, hi sevmezdi babam Nzhet Ablamn ailesini. Haksz da
deildi. O kadar varlklydlar ama hep bor takarlard bize...
Ama siz baka... Nasl da yakyordunuz Nzhet Ablayla
birbirinize... Yazlar gelirdiniz, annesiyle abisi Bykadaya
tannca... Akamlar onda kalrdnz. Sabah birlikte okula
giderdiniz... zlm gibi kederlen- miti koyu renk gzleri.
Yine yle yapacanz zannettim. Yeniden birletiinizi, sabah
apartmandan birlikte kacanz, kredi kartnz da o zaman
alacanz dndm. Ama gelmediniz. Sizin yerinize polis
geldi.
Baklarm kardm. Omuzumda belli belirsiz bir arlk
hissettim. Korkak, ekingen bir temas. Hainin rkek dokunuu... Adem, szde teselli ediyordu beni.
Dert etmeyin Mtak Abi... Kaderin nne geilmez... Ben
sizi ok iyi anlyorum. Hak da veriyorum. Nasl da iren bir
anlam vard gya zntyle bakan gzlerinde. Hem bilinen
mesele, lenle lnmez... Allah rahmet eylesin, Nzhet Abla iin
yapacak bir ey yok artk. Glmsemeye alt, beceremedi.
Ama bizim iin hayat devam ediyor. Duraksad. Mesela ben,
iki ocuk okutuyorum. Ellerinden perler ikisi de ilkretimde...
Daha bunun lisesi var, niversitesi var... Eskiden iler iyiydi.
imdi her yanmz spermarket... Bizden daha kalitelisini, daha
ucuzunu satyorlar. Geim derdi zor, ok zor... Ben sizi her
zaman sevmiimdir Mtak Abi. Nzhet Abla, bizim mahallenin
kzyd ama yukarda Allah var, sizin yeriniz bende ayr... Her
zaman iyi davranrdnz bana... Her zaman cmerttiniz.
Tabii bundan sonra daha da cmert olacaktm. Aksatmadan,
dzenli olarak para deyecek, ev kirasna, ocuklarn okul
taksidine, hanmn alveriine yardmc olacaktm. Adem de

o akam Mtak Abisini bu sokakta grdn kimseye sylemeyecek, kredi kartmn slibini kimseye gstermeyecekti.
Anlamazlktan gelsem. Hayr, deve kuu stratejisi bu trden
akallara kar ie yaramaz. Yakasndan tutup bana bak ulan,
ben kuru grltye pabu brakmam desem. Ben mi? Yani
Mtak Serhazin, birinin yakasndan tutup... Olacak i deil ya,
diyelim ki yaptm, bu alak herif suratmn ortasna kafay koydu
mu, annda yere sererdi beni. Belki de yakamdan tutup,
emniyete kadar kendi elleriyle gtrrd.
Daha grr grmez bir terslik olduunu anlamtm bakomiserim... Mtak Abi ldrm gibiydi... Mektup aacan
kapt gibi saplam eski sevgilisinin boynuna...
Nevzat inanr myd ona? Niye inanmasn? Sokaktaki arkterici durduk yere niye iftira atsn bana? Hem inanmasa kredi
kart slibi var. Durumum tartmaya yer vermeyecek kadar
berbatt. Burada oturduum her dakika daha da kt- leecekti.
Aceleyle doruldum.
Ben artk gitsem iyi olacak...
Anlayla karlad telam.
Haklsnz Mtak Abi, sizi burada grmesinler.
Sanki Nevzatla gen yardmcs dkknn kapsndan balarn uzatm bizi izliyorlarm gibi rperdim.
Yok abi, panie gerek yok. Polislerin ii uzun... dedi tedirgin
olduumu anlayan Adem. Az nce Sezgin buradayd. Sigara
almaya gelmi. eride canna okumular. Zavall, halbuki hibir
suu gnah yok... O syledi, polisler tiftik gibi atyorlarm
Nzhet Hanmm dairesini... Akama zor karlarm evden...
Ama belli olmaz tabii. Durduk yere bamza i almayalm.
Cebinden ucuz bir kda baslm, ucuz bir kartvizit kard.
Sizde bulunsun lazm olur. Beklentiyle bakt yzme. Ben de
sizin numaranz alaym...
Tek tek syledim telefon numaramn rakamlarn, baka ne
yapabilirdim ki, can damarmdan yakalamt beni. zenle not
etti duyduu rakamlar.
Yaknda ararm sizi. iliye kadar zahmet etmeniz de gerekmez, dilediiniz yere gelirim. Suratm kararm olmal.
Cannz skmayn Mtak Abi... Bak zlrm valla... Merak
etmeyin halledeceiz bu ii...

II. Muradm mezarm aacaklard

Her cinayet kendiyle kaimdir. Gze gz, die di hukukunun

esas olan bu cmle aradan binlerce yl gese de hl geerliliini
koruyordu. Elbette birinin cann alan kiiyi, ayn ekilde
ldrmezsek adalet salanmaz gibi sama bir lakrdy
savunacak deilim ama artk undan eminim, cinayet ileyen biri
sonsuza kadar lanetlenmitir. Katil ne kadar urarsa urasn
elindeki kan temizleyemez, Azraille giritii bu rezil ortakln
omuzlarna ykledii sorumluluktan kendini hibir zaman
tmyle kurtaramaz. Polisleri, savclar, hatta kendini
kandrmak iin senaryolar retmek, bakalarn sulamak,
olmadk ihtimallerin peinde koturmak, dardan izleyenler iin
ilgin olabilir ama hepsi bouna. lediimiz cinayetin kefareti,
alnmzn ortasna grnmez bir demirle dalanmtr. Tpk
lmmz gibi mutlaktr. O adil leke imdi fark edilmiyor olsa
bile er ge kendini gsterecektir. Btn o kurtulma abalar,
uydurulan yalanlar, masumlar sulama giriimleri, bu kara
lekenin alnmzda belirmesini sadece biraz geciktirebilir tmyle
silmesi uzak bir ihtimal deil, kesinlikle imknszdr.
Nail Dillinin aalk olu Ademin yoluma kmas, bu
mutlak gerei bir kez daha hatrlatt bana. Mademki Nz- heti
ldrmtm, bedelini de demek zorundaydm. Dilli
arkteriden ayrlp ana caddeye karken hzla geiyordu bu
dnceler aklmdan. stelik bu bedel, Adem Dillinin

benden isteyecei paradan ok daha ar bir cezayd. Evet,

ertelemek mmknd o namussuza her ay belli bir miktar
dzenli olarak deyerek... u halime bak... Hayat boyunca
kavgadan, dvten uzak durmu, sutan, beladan kam
saygn bilim adam, stanbul beyefendisi Mtak Serhazin, para
iin her trl pislii yapmaktan ekinmeyecek bir antajcnn
oyunca haline gelmiti.
Bunu cinayeti ilemeden nce dnecektin! Karanlk
maarasnda, keskin bir bak gibi parlayan dilerini gstererek
pis pis srtyordu iimdeki psikopat. Sen kim, insan ldrmek
kim? Bak, eline yzne bulatrdn ite her eyi. Cinayeti benim
ilediim bile belli deil diye itiraz edecek oldum.
Hl yalan sylyorsun! Hem de kendine...
Haklyd ama rk bir ipe tutunur gibi inatla sarldm
masum olma ihtimalime.
Niye yalan syleyecekmiim, o Adem denen at hrsznn beni
sokakta grmesi katil olduumu kantlamaz ki... O anda birok
insan bulunabilir ayn sokakta.
Sokakta deil, dkknnda...
Ne olmu? arkteriye girmek su mu?
Bana kalsa deil, hatta o kary boazlamak da su deil ama
takdir edersin ki bu kadar rastlant biraz fazla. Ayrca orada
bulunduun vakit de manidar.
Ne varm vakitte?
Hatrlarsan, u bakomiser cinayetin, saat 19:00 ile 20:00
arasnda ilenmi olabileceini sylemiti. Adem denen o
erefsizin dkknndaki fi ise 19:38te kesilmi... Sahtiyan
Apartmannda kendine geldiinde ise saat 19;42ydi. Arada tam
be dakika var. Yani aldn iki dilli kaarl sandvii ve drt
biray ve de seni hapse yollayacak kredi kartn antajcya
brakp o sersem kafayla Sahtiyan Apartmanna kadar
yrmene yetecek kadar bir zaman...
yi ya, bu da benim masum olduumu kantlamaz m? Be
dakikada Nzhetin dairesine girip, onu ldrp aa inmi
olmam imknsz.
Tabii, Dilli arkteriye gitmeden nce kadn halletmediysen...
Halletmediysem... htimal zerine ihtimal... Hepsi ok ok
muallak. Hayr efendim, Adem Dillinin dn akam beni ar

kteri dkknnda grmesi, hi de katil olduum anlamna

gelmez.
Neeli bir kahkaha koyverdi.
u senin bakomiserin de yle der zaten. Haklsnz Mtak
Hocam, bunlar muallak eyler. Siz eve geldiinizde saat
19:40m. Yani cinayeti siz ilemi olamazsnz. Ayrca eve
geldiinizi bizden gizlemenizin de, parmak izlerinizi itinayla
temizlemi olmanzn da, cinayet aletini maktuln boynundan
karp, denize atmanzn da hibir kymetiharbiyesi yok. Eer siz
masum olduunuzu sylyorsanz tamam o zaman, diyerek
dosyay kapatr. Yahu salak msn sen? Bu delillerle, bu bilgilerle
en katil sever hkim bile, hi dnmeden hapse yollar seni.
Gerek gn gibi ortada.
Peki Akna kim saldrd o zaman? Tamam, Nzheti ben
boazladm, ya eski asistanm? Onu da ben mi yaraladm? Tamam eski sevgilimi ldrmek iin iyi nedenlerim vard, peki
Akma niye saldraym?
O kadarn bilemem ama bu dili uzun Ademi susturmazsan...
Susturmazsam... Nasl olacak o i?
ok basit, gsteri merakls babann, hibir zaman anlamna uygun bir ekilde kullanmad tabancasnn tyden hafif
tetiine bir kez, yok ii garantiye almak lazm, en az kez
dokunarak... Evet, hadi gemi olsun, Adem gitti kavga bitti.
Samalama... Ben kimseyi ldremem... Yani en azndan
aklm bamdayken yapamam. Hem Adem de uzlama yanls.
Belki de tek ansm bu. Bir sreliine de olsa parayla onu
susturabilir, bu arada davann kllenmesini salayabilirim.
andarl da denememi miydi bu yolu? II. Mehmede altn
tepside, il il tekfurun altnlarn sunmam myd?
Sundu da ne oldu? Konstantinopolisi fethettii gnn ertesi
tutuklatt onu bizim Fatih... Krk gn sonra da doru cellada...
ite kesin zm. Ama sen ne yapyorsun? andar- l Halil gibi
ii rvetle zmeye alyorsun. Bir de Fatih Sultan Mehmedi
ok iyi bildiini anlatrsn orada burada. Hibir bok bildiin yok.
Eer bilseydin, bu meseleyi nasl zeceini de bilirdin. Gordion
Dmn nasl zm adam? Byk skenderden
bahsediyorum. Bizim Fatihin idol olmu adamdan. ak, bir
kl darbesiyle. Fatih Baba

nasl zyor, ayn metodla, jet hzyla operasyon... Adam

Konstantinopolisi aldktan sonra da inmiyor atndan, karmyor
zrhn, klcn knna sokmuyor. Onca yl boyunca seferden
sefere kouyor. Tam iki yz ehir alm diyorlar... Adamn mr
destan... Hayat zafer... Niye, nk zm dnyay. Sen onlar
dize getirmezsen onlar seni dize getirir, nsan denen iki ayakl
ancak zordan anlar. Gce sayg gsterir. Sopayla yola gelir. Gel,
biz de doruluu denenmi bu kadim yoldan gidelim, en hzl
ekilde halledelim u Dilliyi, olsun bitsin...
Yazk deil mi yahu, oluu ocuu var adamn...
Yazk m? Yuh, bir de otur ala bari... nanamyorum ya,
herif hayatn karartacak, sen de kalkm ona zlyorsun...
Adamn baklarn grmedin mi? Fldr fldr dnen o ipil
gzler... Para iin ocuklarn satar o namussuz be... Kim bilir,
kime borcu var? Kumarhaneye mi, tefeciye mi, uyuturucu
satcsna m? Anlaana yahu, onu hibir zaman doyuramazsm... O iki daireyi satsan bile baa kamazsn... Serhazin ailesinin maln mlkn son kuruuna kadar yer bitirir de seni
yolmaktan vazgemez. Akln bana topla, yarn aralm u
herifi kuytu bir yere... Alnnn ortasna kurun, hadi sen sa,
ben selamet...
Adem Dilli kanlar iinde yere ylrken bir kornayla irkildim,
peinden ac bir fren sesi... ilinin en ilek caddesinin
ortasnda ylece kalakalmtm. Burnumun dibinde kocaman,
beyaz bir cip. Src koltuunun yanndaki camdan uzanan
kapkara bir kafa, alan kocaman bir az.
Dikkat etsene lan. Az kalsn geberecektin... insan getii yere
bir bakar!
Kaldrmdakiler neredeyse ehvetli bir merakla, yolun ortasnda hl aknlkla dikilen bu insan msveddesinin rezil
oluunu izliyorlard. Bir de bakyor ya... Hem sulu, hem
gl... Bak iner imdi sarm azna. Tvbe tvbe, cinayet
iletecek imdi bu dingil bana! Bakmasana lan yle kz gibi...
Haklyd; Nzheti katlettiim yetmezmi gibi, bir de elin
adamn katil edecektim.
zr dilerim, diye kekeledim... Kusura bakmayn, dalmm..."

Artk yatr diye umuyordum ama o adam grnmndeki

ay iyice kt zvanadan.
Dalmm, imdi bir de ben dalacam sana... Bak hl
dikiliyor yolun ortasnda. Yahu yal bal adamsn, siktir git,
belan bakasndan bul...
Dileinin er ya da ge mutlaka gerekleeceini bildiimden,
btn o hakaretleri yutup, hatta belli belirsiz bir ba hareketiyle
adam selamlayp hzl admlarla getim karya.
Hzl... Hzl... Daha hzl... Trafik nn altnda duran, sa
sakal birbirine karm genten bir meczup bana sesleniyordu.
Ka, beybaba ka... Bu ehir bir canavar... Bu ehir bir gn
hepimizi yutacak... Ka, beybaba ka, canavar seni yutmadan
ka...
Merhametle bakyordu yzme, son gnlerde hi kimsenin
gzlerinde grmediim bir sevgiyle.
Ka, beybaba ka...
arsna uydum, kamasam da iyice hzlandm. Beton, cam,
plastik ve insan denen mahlukun karmyla hakiki bir
canavara dnen bu ehirden, bu utan verici sahneden derhal
uzaklamak istedim. Ama ruhumdaki karanln geveze prensi
derhal mdahale etti.
Ka Mtak, ka... Hep katn zaten, zoru grdn m hep
kuyruu kstrp meydan terk ettin... u arabadaki dallama- y
yle yakasndan tutup azn burnunu krmak varken ka...
Bakalm nereye kadar kaacaksn...
Daha fazla konumasna meydan vermedim iimdeki
manyan; kafam kartrmaktan baka bir ie yaramyordu.
Hzla kovdum onu karanlk deliine...
yi de nereye gidiyordum ben byle? Nereye olacak hastaneye.
Sen hayal fener bir adamsn Mtak, akln fikrini bo ver,
ayaklarna gven yeter. Bak ite, uradan sola dndm m,
karnda Etfal... Zavall Teoman beni bekliyordur hl. Gya
leden sonra gelirim demitim, nerdeyse hava kararacak. Ya
antam? inde babamn tabancas... Hangi akla hizmet aldmsa
yanma... Hl aziyenin muayenehanesinde. Ya biri antay
ap bakarsa? Kim aacak? O mymy sekreter mi? aziye ise
asla byle bir terbiyesizlik yapmaz. anta orada kalsn,
hastaneden knca alrm. Zaten polisten geilmi- yordur imdi
Aknn yatt oda.

Akmm yatt odann nnde tek bir polis bile yoktu. Bizim
Nevzat kimse kaale almyor diye dnyordum ki kap ald,
delimen Komiser Alinin gergin yz grnd. Kalar atlm,
gzler sabit, alt duda aznda. Yoksa ge mi kalmt, yoksa
Akm da... Baklar benimkilerle karlanca patlad.
Gryorsunuz deil mi hocam, gelmemiler. Ya adama bir
ey olsa, kim verecek bunun hesabn? Ama kabahat bizde... Ka
kere syledim bakomiserime, bunlara acmayn diye. Rapor
edeceksin, bak nasl saniyesine buradalar. Biliyorlar Nevzat iyi
adam, hemen suistimal... Eliyle oday gsterdi. Adam tek
bana... ieri gir, grtlam kes k... Teomanda m yok?
Yok hocam, hi kimse... Duraksad. Ama kapnn arkasnda u not vard. Cebinden ikiye katlanm bir kt kard.
Hocam, bekledim gelmediniz. Benim eve gitmem gerek. Bir
saate kalmaz dnerim, Teo. Okumay brakp bana bakt.
Hocam, siz oluyorsunuz herhalde...
Evet, Teoman da ev arkada...
iyi arkadam valla, yaral adam ylece brak git. Onun
suu yok. Gideceini sylemiti, gya ben erken gelecektim
ama...
akmak akmak yanan gzleri birden dikkat kesildi.
ite bizim yldrm ekip de geliyor. Bak, bak, nasl da sallanyorlar hl... Sanki Beyoluna zamparala km arkadalar... Gelin, gelin de cannza okuyaym sizin.
Sabahtan beri olan bitenden sonra bir de Alinin meslektalarn fralamasn izleyecek halim yoktu, odaya attm
kendimi.
Akn hl baygnd. Belki de uyuyordu, ar kesicilerden
olmal. Dilindeki yara ok cann yakarm. Yanna yaklatm,
huzurlu bir ifade vard yznde. Ac ekmiyordu demek, iyi,
yaknda dzelir demiti doktor. Krk parmaklarn iyilemesi
biraz zaman alrm. Ama yaknda konumaya balarm. Ah, bir
an nce anlatsa olan biteni... Belki de btn muamma zlr.
Evet bakomiserim, etinle Erol evime geldiler. Niyetlerinden
habersiz, ieri aldm onlar... ieri girer girmez, zerime
atladlar. Byle mi diyecekti gerekten? Bunlar m anlatacakt?
Yoksa? Yoksa ne? Hayr, ben Akna saldrmadm. Salar alnn
tmyle kapatm olan eski asistanma baktm.

Hafife soluk alp veriyordu. Hayr, ona neden saldraym?

Hatrlamyorum yle bir ey? Ama Nzheti ldrdm de
hatrlamyordum. O telefondan sonras silinmi hafzamdan.
Koyu karanlk. Ne bir ses, ne bir grnt, ne bir koku... Ya Akn
yaralayan bensem? Hadi canm, ayn anda iki kiiyi birden
ortadan kaldrmaya alamam ya! Ayn anda olduunu kim
syledi? Aknn hangi saatte saldrya uradn bilmiyoruz ki.
Saat be gibi eve geldi diyordu yal komusu. Bilmem ne dizisi
balyormu
televizyonda...
Yani...
Yanisi
yaananlar
hatrlamadma gre... Eski sevgilimi katletmeden nce, eski
asistanmn Akaretlerdeki evine urayp... Yok canm, daha da
neler! Aknm Nzhetin asistan olduunu bile bilmiyordum.
Daha dn Sibelden duydum... Durduk yere, niye saldraym
ocua? Daha nceden bir yerlerde duyduy- sam, sonra da
unuttuysam? Ne de olsa unutma hastasyz... Psikojenik fg...
Sama, her unutuu bu hastalma ykle- yemem ya. Zaten
Aknm asistanlk yaptn duymu olsaydm, Nzhetin
stanbula geldiini de renmi olurdum. Bu bilgiyi unutmama
imkn ve ihtimal olmadna gre... Hayr, bu kadar zorlamann
anlam yok. Hem neden illa ben sulu kacakmm ki? Yok,
Akn konuursa olay kesinlikle aydnlanr. Ben de bu korkun
iten yakam syrrm. Ya Adem Dilli? Gerek katil ya da katiller
yakalanrsa o mesele de zmlenir. Nevzata hastalm anlatr,
cinayeti ileyip ilemediimi bilmediimden size itiraf edemedim
derim olur biter. Belki yine tatl sert biraz nasihat eder, ama dosyay kapatr. Yardmcs bile azndan kard, Nevzat iyi bir
adam... Hatta fazlasyla iyiymi... Umutla dokundum Akmn
yatak rtsnn kenarndan dar kaym sol eline... Parmaklar kprdad, eyvah uyandrdk ocuu diye kayglanyordum ki, gzlerini amadan usulca ekti elini. Yine dzenli
olarak nefes alp vermeye balamt. Tam rahatlyordum ki,
derinlerden bir zil sesi duydum. Benim telefonum mu? Hayr,
benimki byle almaz. stelik ses o kadar clz ki. Galiba
arkadaki dolaptan geliyor. Dolabn kapan anca ses artt.
Akn ambulansa bindirmeden nce zerine rttmz, deri
pardsnn i cebinden geliyordu. Uzanp aldm telefonu...
Mansur yazyordu siyah ekranda. Arkada olmalyd? Israrla
aldryordu. Belki de olay duymu, meraktan kvranyordu.

Alo?
Alo? Akn nerdesin olum ya?
Ses samimiydi.
eyy, ben Akmm hocasym...
Mansur arm olmalyd, sessiz kald. Gven vermek iin
en az onunki kadar scak bir sesle akladm.
Efendim, yabanc deilim, adm Mtak, tarih Profesr
Mtak Serhazin...
Ah hocam, sonunda tanabildik. Ben de Mansur... Neeyle
adeta cvldar gibi konuuyordu. Akn sr gibi saklyordu sizi...
sminizi bile sylemedi. Sadece bir tarih profesr... Sahi nerede
o hayrsz? Gya bugn arayacakt bizi...
Aknm beni sr gibi saklamasna bir mana veremesem de u
Mansur denen adamn saldrdan haberi olmadn anlamtm.
Ne yani imdi olan biteni btn tafsilatyla anlatmak zorunda
m kalacaktm? Yok, en iyisi gizlemekti.
Akn biraz rahatsz, dinleniyor...
Hay Allah, gemi olsun... Neyse hocam, zaten bize lazm
olan Akm deil sizsiniz. Mademki artk tantk, u trbe meselesini sizinle konumak daha doru olur.
Trbe mi? Neden bahsediyordu bu adam? Yoksa, yoksa beni
Nzhetle mi kartryordu?
Nasl olsa iin sahibi sizsiniz.
in sahibi... Tabii ya beni Nzhet zannediyorlard. yi de
neden Nzhetin kimliini gizlesin Akn? Sakncal bir i yapyorlard da ondan. Trbe? Evet, Muradiye Klliyesindeki II.
Muradm trbesi. II. Muradm mezarn aacaklard. Tok- sikoloji
incelemesi iin. Demek yasal bavurular sonusuz kalmt.
Kalr tabii, sen ceddimizi rencide edecek bir rezillie kalk.
Rezillik mi yoksa hakikati bulmak m? Aman her neyse ite...
Sonuta beni de bulatrdlar ya bu netameli projeye... u
telefondaki frsat da patronun ben olduumu sanyor. Hemen
anlatmalydm durumu bam daha fazla belaya girmeden... Dur,
dur ne belas, belki de bu bir anstr. Talih, btn muammay
zecek frsat ayama getirmitir. Bu frsat tepmek delilik olur.
yle deil mi hocam? diye hevesle beni iknaya alyordu
Mansur. u Bursadaki vakflar mdryle uraarak o kadar
zaman kaybettiniz. Aknm days deil, z abisi olsa fark
etmezdi. Ona sylemitim, araya kimi koyarsanz koyun

izin alamazsnz diye... Oysa batan bize gelseydiniz p diye

zmtk ii... Akna anlatamadk ki! Neyse artk sizinle tantmza gre mesele kalmad.
Evet, evet de bunu telefonda konusak...
Olmaz! Sesi dinleyen herkesi tedirgin edecek kadar gizemli
kmt. Takdir edersiniz ki, bu iler telefonda anlatlmaz
Mtak Bey.
antajc Adem Dilliden sonra, mezar hrsz Mansur... Aferin
Mtak, iyi yolda ilerliyorsun. Mezar hrsz Mansur... Bunlar bo
lakrd, deil mezar hrsz, l sevici bile olsa fark etmezdi. Belki
de beni temize kartacak olan adam telefonun teki uundayd.
Haklsnz, dedim heyecanm gizlemeye alarak. Yz yze
grelim. Ne zaman?
Hemen...
Hemen mi?
Yok, bu kadar hza gelemezdim ben ama Mansurun acelesi
vard.
i uzatmann lemi yok hocam. Bugn Akmla buluacaktk.
Madem o rahatszlanm, siz gelin. Haan Usta da yanmda...
Biliyorsunuz, daha nce de restorasyon almalarna katlm.
Sadece trbe deil, camisinden medresesine, btn klliyeyi
avucunun ii gibi biliyor. Trbeye nasl gireceini de aklar.
Alaca creti de syler, hem benim komisyonu da konuuruz.
Hadi, Zeyrekteki dkknda sizi bekliyoruz... Zeyrekteki
dkkn?
Akn anlatmad m? Helal olsun, ketum ocukmu. Haan
Ustann nalburiye dkknmdayz. Salam Nalburiye... badethane Soka, Molla Zeyrek Camiinin paralelinde... Neyse,
hadi fazla bekletmeyin bizi...
Tamam. Hastane odasnn ila kokulu havasn cierlerime
doldurduktan sonra biraz da kendimi ikna etmek iin kararllkla
tekrarladm. Tamam, hemen geliyorum.

Ak, akl tutulmas yaratr insanda

Hastaneden ktmda kar yeniden balamt; usulca ken

karanln iinde sessizce uuan beyaz zerrecikler. Sokaklar
hzla tenhalayordu. Nzhetin bahsettii o yryn
yaplabilecei enfes bir k gecesi balamak zere. Ama benim
hi de yry yapacak halim yok. Kafamn iinde ses
birbiriyle kyasya mcadele etmekte.
Gitmemelisin olum, atla uradan bir taksiye... Ya da bin
dolmua doru evimize... Karma Nzhetin iine. Sana ne
padiahlarn nasl ldnden? Biz kendi yanda kavrulan
insanlarz. Annem bu. Burnumu sokmazsam, ilerin yoluna
gireceine inanyor zavall. Keke sylediklerini yapabilsem, u
anda hayatta en ok istediim ey olanlar unutup, evimin
huzurlu duvarlarnn ardna snmak. Ama artk ok ge, boazma kadar amura batm durumdaym.
Evet, sakn o kadn dinleme olum. Ben yllarca dinledim de
ne oldu? Yapman gereken eve deil, Nevzata gitmek. Bir bir
anlatacaksn olanlar... Evet, ta en bandan... Tamam, dedektif
romanlarnda polisler ounlukla aptal olarak gsterilir ama
kanundan kalmaz olum. Onlar senden daha iyi bilir. Ne de
olsa devlet grevlileri...
Aslnda babamn dediklerini yapacaktm, Nevzat olmasa bile
Aliyle konuacaktm. Fakat Teoman geldikten sonra, eski
asistanm ona emanet edip, koridora ktmda deli fiek
komiseri gremedim. Odann kapsnda stanbulda g-

rev yapmann skntlar hakknda derin bir muhabbete koyulmu iki polise sordum, onlar da bilmiyorlard. Eer Aliyi
bulabilseydim...
Aliyi bulsaydn da sylememeliydin, diye itiraz etti ruhumun karanlk dehlizlerinde gizlenen saldrgan... Aklm
devletiyle bozmu babana inanma. Polisle molisle olmaz bu i.
Yapmamz gereken ok basit... nce aziyeye urayp u
emanetimizi alalm. Sonra Zeyrekteki nalbura gidelim. Anlayalm
bakalm, neyin nesiymi u herifler. Nzhet ne yaptracakm
onlara? Oradaki iimiz bitince de iliye dnelim... Hastaneye
deil, Hanmefendi Sokaa... Dilli arkteriye. K gecesi... Vakit
de ilerlemi... Kimsecikler olmaz sokakta. Adem Dilli tezghn
arkasnda hafiften balamtr imeye. Kar bile koyamaz. eri
girer girmez silah karp kafasna kurun. Kredi kartmzn
slibini kasadaki paralarla birlikte attk myd cebimize, mesele
hallolmu demektir. Artk isteyen istedii gibi konusun...
Bu manyan dncelerine pek itibar etmesem de aziyeye
urama konusundaki nerisi aklma yatmt. Hem iindeki
tabancayla antam orada brakmaz, hem de kim olduklar
hakknda en kk bir fikrim bile bulunmayan adamlarn
yanna elim bo gitmemi olurdum. O niyetle, daha imdiden
karn beyazlatrd arka sokaklardan Osmanbeye yneldim.
Yine sekreter kz at kapy. Her zamanki gibi mahmur bir
hali vard, her zamanki gibi uykulu... Kelimeleri sndre- rek
nerdeyse fslt halinde syledi.
Buyurun Mtak Bey... Ho geldiniz...
Aslnda onu grdme sevinmitim. Teyze kzm gelmemi
olmalyd, antam alr, abucak svrdm buradan. Ama
hevesim kursamda kalacakt.
aziye Hanm da ieride, sizi bekliyor.
Baklarm boluu tarad.
antam...
Ayn ruhsuz, cansz sesle mrldand.
Doktor Hanm ald, onun odasnda.
Belki de telalanacak bir durum yoktu. Belki de antada ne
olduunun farknda deildi aziye. ylesine almt yanna. Ama
kapy ap, ieri girince yanldm anladm.

Babamn tehlikeli oyunca teyze kzmn masasnn zerinde

masumca duruyordu. Masumca diyorum, nk aziyenin
lacivert, kemik ereveli gzlklerinin arkasndan karanlk iki
namlu gibi yzme dikilmi gzleri, ok daha tehditkrd.
Teyzemin korkun surat geldi aklma. te foyan meydana kt
Mtak. Ne kadar abalarsan abala gerekleri rtbas
edemezsin.
Sar,
neredeyse
bal
rengi
k
bile
yumuatamyordu, aziyenin giderek annesine benzeyen
yzndeki sert ifadeyi.
Nereden geliyorsun Mtak?
Kapy kapatmam bekledikten sonra sormutu sorusunu.
Sekreter kzn konutuklarmz duymasna hi gerek yoktu. Ne
olursa olsun kontrol kaybetmezdi aziye. Ama ne yazk ki sesi
annesininki kadar iticiydi. Dn akamki kavgann ardndan
yumuayan teyze kz gitmi, biraz da kendi muayenehanesinde,
hastalarna hkmettii masann banda oturmann verdii
stnlkle o her zamanki demir leydi havasna girivermiti. Ben
de daha kapnn nnde yaptrdm cevabm.
Nzhetin evinden... Polis birka belge gsterdi. OsmanlIca
yazlar filan... zememiler. Cinayetin esrarl bir proje
yznden ilenmi olabilecei zerinde duruyorlar. Fatihin
babasn ldrme ihtimali...
Alayc bir tavrla mrldand.
Baba katillii ha... Freud akln bozmutu bu konuyla...
Bu meseleye fazla dalma, yoksa sen de frlatrsn, demek
istiyordu. Aldrmadm. Benden yorum gelmeyince, gzlkleri
gibi lacivert rengi ojeyle boyanm iaret parmann trnayla
nndeki tabancann kabzasna vurdu.
Peki, bu nedir Mtak? aziyenin afrasm tafrasn ekecek halim yoktu.
Tabanca, dedim omuz silkerek. Babamn tabancas...
Hatrlarsan, o lnce ruhsatn zerime almtm. Hem de
annenin srarlaryla... Koca kk neyle koruyacakmz? Sakin
admlarla masaya yaklatm. Daha nce de grmtn. Hani
geenlerde evinin kapsn ak grnce telala bana gelmitin
de elimde bu tabancayla evinde hrsz aramtk ya...
Makyaj kalemiyle kalnlatrlm kalar atld.

Ne olduunu gryorum Mtak. Bu silahn burada ne ii

var?
Polislerin yanna giderken yanmda gtrmeyeyim dedim.
Manal baklarla szd.
Polislerin yanna giderken... Ama ben onu da sormuyorum.
Bu tabancann antanda ne ii var?
Masann zerindeki silaha uzanrken giderdim merakn.
Kendimi koruyorum.
Kara gzleri tedirginlikle kprdad.
Kimden?
Tabancay masann zerinden aldm.
Katillerden.
En kk bir hareketimi bile karmadan beni izliyordu.
Hangi katillerden?
Sze balamadan nce tabancay, yine masann zerinde
duran antama yerletirdim.
Nzhetin katillerinden. Kinayeli bir bak frlattm. Nerede
olduklar belli deil nk, her an her yerde karma
kabilirler.
Ne bakm, ne manidar szlerim etkili oldu.
Kimlikleri belli oldu mu? Kim ldrm Nzheti?
Zerrece zerine alnmamt. O halde ak oynamak zorundaydm.
Bilmiyorum.... Belki sen biliyorsundur.
Deme padiahlara ta kartacak o kendinden emin duruu
bozulur gibi oldu.
Ne diyorsun Mtak? Ben nereden bilecekmiim katilleri?
Baklarm zerinden ayrmadan, hastalar kabul ettii
koltua oturdum.
Belki Nzhet anlatmtr. O kadar gidip gelmisin evine...
tiraz edecek sandm, aksine koltuuna yaslanarak kollarn
boazl, siyah kazann gsnde kavuturdu. Demek
rendin grtmz.
rendim. Sesimin dalgalanmamasna zen gsteriyordum.
Anlamadm u, madem Nzhetle gryordun, dn akam
o gerdanlk iin neden bamn etini yedin?

Kibirle ksld gzleri.

nk em-i Lali Nzhetin boynunda hi grmemitim.
Belki utanmtr karmda takmaya...
Szleri mantklyd, Nzhet hep tedirgin olmutu em-i Lal
meselesinden. Ama aziye gerdanl bir rastlant sonucu da
grm olabilirdi. Ve nasl ki dn akam bana patlady- sa,
em-i Lali eski sevgilimin ince uzun boynunda grnce yine
bir fke krizi sonucu, sehpann zerinde duran mektup
aacan kapt gibi...
Seni sevdiimi bilirsin aziye... Senin ktln istemem.
stemem nk hayatta senden baka yaknm yok... Yine ayn
sebeple kimsenin sana zarar vermesine de izin vermem. Ama bir
ey soracam, ltfen doruyu syle.
Ban hafife kaldrd, dimdik bakt gzlerime.
Tamam, sor...
Rolleri deimi gibiydik, sanki ben doktor olmutum, o
hasta.
iki gn nce, akam saat alt ile sekiz aras neredeydin?
Ne? diye bard. Ne? nanmyorum, beni cinayet ilemekle mi
suluyorsun? Hiddetten ayaa frlamt. Mtak sen manyak
msn? Nasl byle bir ey dnebilirsin?
Manyak olabilirdim ama byle dnmem iin yeterince
nedenim vard. Hi istifimi bozmadan, aadan yukar szdm
onu.
Seni hibir eyle suladm yok. Sadece alt ile sekiz aras
nerede olduunu sordum.
Mtak, sen sahiden ldrmsn... Derin bir hayal krkl
vard sesinde. Hayr, az nceki fkesinden syrlmt, acmaya
benzer bir ifade sslyordu gergin yzn. Senin tedaviye
ihtiyacn var.
Umurumda bile deildi szleri.
Sorumun cevabn alamadm.
aresizce kt koltuuna.
Peki dinle o zaman... Saat altda ben nerede miydim? Parkinsonlu bir hastam var Acbademde, Sezai Bey... Saat 18:15
gibi ona uradm. Hastal ilerledii iin Sezai Bey beni dorulayamaz ama kars Meral, olu kr, gelini Emel, Moldovyal bakcs Yelena tanmdr. stersen telefonlarn vereyim,
sor...

Utanmam gerekirdi, en azndan mahcup olmalydm, hayr

hi de yle bir his yoktu iimde. Madem ki, Nzhetle grtn benden gizlemiti, elbette her trl yalan da syleyebilirdi. Baklarmdaki sulayc ifade kaybolmad iin olsa
gerek aziye cinayet saatinde neler yaptn anlatmay
srdryordu.
Yedi gibi ktm Sezai Beyin evinden. Kar yayordu, her
taraf bembeyazd, stanbulda ska karlamadmz bir k
gecesi... Sokaklar erkenden sszlam. Karn tadn kararak
eve kadar yrdm. Derinden bir i geirdi. Yeniden
konumaya baladnda sesindeki sknt yerini itham eden bir
tona brakmt. Eve gelince de nce senin dairene ktm.
Hatrlarsan o leden sonra beni aramtn. Ben de ancak eve
gelirken fark etmitim aradn. O yzden nce sana uradm
ama yoktun. Dikkatini ekerim saat sekize geliyordu. Bir saat
sonra yeniden indim. Yine yoktun. nc kez kapn
aldmda ise saat ona geliyordu, sen karmday- dm...
Baklar ayakkablarma kayd. Hatrlyorsun deil mi?
Ayaklarn plakt. Tuhaf bir halin vard. Tedirgindin,
heyecanlanmtn, tatsz bir tela iindeydin. Az nce geldiini
syledin. Gya karda yrmsn. nsan iki buuk saat
boyunca karda yrr m?
te, bizim aziye. Tepeden trnaa mantk, tepeden trnaa
irade... Eer duygusal bir annda deilse onu kimse alt edemez.
Btn sulamalarm rtt yetmezmi gibi bir anda katil
zanls da yapvermiti beni. stelik kukularnda yerden ge
kadar haklyd. Ama ne kadar hakl olursa olsun, benim teslim
olmak gibi lksm yoktu.
Anlamsz sulamalarla yaptn hatay rtemezsin, diye
grledim. Karda yrdm syledim, ama nce iyaya
urayp karnm doyurdum... u senin yemeklerine bayldn
restorana... Yani iki saat boyunca sokaklarda aylak aylak
dolanmadm. Hatal olan sensin, Nzhetle grtn bana
sylemeliydin.
km ie yaramt, o itham eden tavr silindi gzlerinden.
Senin iyiliin iin sylemedim. Seni yeniden krmasndan
korkuyordum. Ayn travmay yeniden yaatmasndan... Szleri
iime dokunmutu ama o kadar kolay teslim alamayacakt beni.

Madem yle, niye Nzhetle gryordun o zaman?

Anlamaya alyordum. nk onu hep senden dinlemitim,
anlattn kadaryla tanyordum. Gerek Nzheti tanrsam, sana
daha fazla yardm edebilirim diye dndm. Yani benim
anlattklarma gvenmiyordun?
Aptal soruma, zekice bir karlk verdi.
Gvenmiyordum, nk Nzhete deli gibi ktn. Ak, akl
tutulmas yaratr insanda, grmz arptr. k olan kii,
k olduu kiiyi objektif olarak deerlendiremez. Sen de yle
yapyordun; kadncaz ya gklere karyordun ya da yerin
dibine sokuyordun. Gerek ortalarda bir yerlerde olmalyd.
O yzden gidip Nzheti buldun?
Bulmadm, tesadfen karlatk. ki ay kadar nce... u
ilerde, metronun kesinde. Muayenehaneden yeni kmtm, o
tand beni... Hi deimemisin, dedi bana. Ama Nzhet
deimiti; o gzel kadn, sanki hzla kmt. Sustu,
baklar yzme kilitlendi. Bak, nasl da asld suratn. Ondan
bahsederken imdi bile etkileniyorsun.
Yok, sana yle geliyor, diye yalanlara sndm ama ne
yaparsam yapaym bouna, hakl olduunu ikimiz de ok iyi
biliyorduk. Hayat da ak kadar merhametsiz Mtak... zellikle
de kadnlara kar... O tatl kz, o senin akln bandan alan
Nzhet nasl da orta yal bir kadna dnvermiti. Sahiden
zlm gibi iini ekti. Ama glmsemesi hep ayn kalm, bir
de gzlerindeki o k... Senden bahsetti. zlemi gibiydi.
Yllardr arayamadm syledi. Nedenini sordum, sylemedi.
Bize gelsene, birlikte ay ieriz, dedi. Telefonunu aldm, bir
hafta sonra arayp gittim.
Aptalca sorgulamalardan vazgemitim artk, yllardr
grmediim neler yaptndan emin olamadm sevgilim
hakknda ilk elden bilgiler almann heyecan stn gelmiti.
Topu topu kere gittim zaten, bir kere de o buraya geldi.
Geceleri uyuyamyormu, sakinletirici bir ila istedi. Daha
fazla sabredemedim.
Peki niye aramam beni?
O konuya girmek istemedi. Aslnda Nzheti sngs
dm grdm biraz. zel hayatnda neler olup bittiini
bilmiyorum ama anladm kadaryla iler pek yolunda git

memi. Byle durumlarda insan, yaralarn saracak birini arar.

Onu koulsuz seven, koulsuz efkat gsteren birini. Hi yle
gzlerini iri iri ama Mtak. nsan bencil bir hayvandr.
Hepimiz yleyiz, nce kendimizi dnrz. Nzhet de yleydi.
Kendisini pohpohlayacak, krlm kalbini tamir edecek birine
ihtiyac vard. Elbette o kii endin. Sanrm benimle grmek
istemesinin nedeni de buydu; senin hakknda bilgi almak. Onun
hakknda neler dndn renmek.
Sen ne syledin?
ekingen bir sesle aklad.
Artk onu sevmediini... Seninle grrse kalbinin krlacan... Senin de ok mutsuz olacan...
Aslnda kzmal, hatta barp armalydm. Eer Nzheti
byle ynlendirmese ok daha nceden arayacakt beni. Ama
arasa ne olacakt? Manzara ortadayd, eski sevgilim beni
sevmiyordu belki de hi sevmemiti. aziyenin syledii gibi
yaralanm gururunu, benim efkatli szlerimle tedavi etmek
istiyordu. Belki daha da beteri, bana acyordu. Bir insana zarar
vermi olmann vicdannda uyandrd rahatszl gidermek
istiyordu. aziyeyle grmesinin nedeni de buydu. Peki sonra
niye fikir deitirmiti, neden aramt beni? Niin olacak,
projesine yardm etmem iin. Kariyeri sz konusu olunca,
Mtakm zlmesi, yeniden kahrolmas kimin umurunda.
Aramad seni deil mi?
O kadar masum bir tavrla sormutu ki, bo bulundum,
Nzhet mi? diye mrldandm.
Baka kim olacak? Gzlerini ksarak bakyordu yzme.
Canl bir yalan makinesi gibi davranlarm, mimiklerimi tek
tek test ediyordu. Yoksa arad m? Korkun bir gerekle
karlam gibi sarsld. Mtak, o eve gitmedin deil mi?
Cinayet gecesi orada deildin?
Deildim tabii, neler samalyorsun diye azarlamam gerekirdi
ama yorulmutum. Evet yalan sylemek yormutu beni, bu akl
oyunlarndan,
bu
kk
entrikalardan
bkmtm.
Kararszlmn uzamas aziyeyi kelimenin tam anlamyla allak
bullak etti. Adeta yalvarrcasna sordu:
Mtak onu sen ldrmedin deil mi?

zlmek zereydim, bilmiyorum diye balayp olan biteni

kendi hakkmdaki btn kukularm anlatmak zereydim ki,
birden bama gelecekleri olanca plaklyla grdm. aziyenin
panik iinde beni azarlamas, ardndan durumu nasl kurtarrz
diye planlar yapmas, belki de polise gitmemi nermesi. Velhasl
durumun iyice berbat bir hale gelmesi...
Ne diyorsun sen aziye, diye bu kez ktm. Ben niye
ldreyim Nzheti?
kna olmasa da kibar davranmaya alt.
Ya kusura bakma, akim bandayken elbette yapmazsn ama
u krizlerden birini geirdiysen, o anlarda...
Kendi szleriyle vurmay denedim.
Yapma aziye, daha dn gece bizzat sen syledin psikojenik fg hastalarnn, kriz annda birini ldrmesi mantkl
deil, diye... Beyin, gerekle baa kamad iin hafzann
kontan kapatrm. Krize neden olan sorunla yzlememek
iin...
Biliyorum, biliyorum, diyerek skntyla ban sallad. Ama
insan beyni korkun bir makine. Biz hl bu makinenin srlarna
vakf deiliz. Genellemeler yaparak alma yntemini anlamaya
urayoruz. Hastalklar, sapmalar, davran bozukluklarn
byle ortaya karyoruz. Ama ad stnde genelleme, arada
birok istisna olay bulunabilir. Bu defa inanmak istercesine
bakt yzme. Ltfen bana gerei syle Mtak, yeni bir kriz
geirmedin deil mi?
Geirmedim, diye sylendim. Niye inanmyorsun? Dn de
anlattm kriz filan geirmedim. Annemin lmnden sonra
yaadm o hafza kaybndan bu yana hi yle bir unutma
nbetine tutulmadm. Kara gzlerinde hl gri kuku bulutlan
geziniyordu. Yalan sylemiyorum aziye, yle bir olay yaasam,
nce sana anlatrm.
Anlatrsn deil mi?
Galiba rahatlamaya balamt.
Kesinlikle... Elimden baka trls gelmez ki... istesem de
yapamam... Kucamdaki antay iaret ettim. Silah da bunun
kant deil mi? Eer Nzheti ben ldrsem, kendimi korumak
iin neden tabanca tamak zorunda kalaym? Hi holanmam
bu tr aletlerden...
Evet, inad krlmt, sanrm bana inanmaya balamt.

Yine de tama o silah... Katillerin sana bulamas iin bir

neden yok ki... Glmsedi. Hem o kadar beceriksizsin ki,
kendini vurursun sonra...
Kendi acizliime snmak ok adiceydi, ama zeki teyze kzm
kandrmann baka yolu da yoktu. stelik zaman hzla akyordu,
bir an nce Zeyrekteki nalburiye dkknnda olmak
zorundaydm.
Haklsn, diye mrldandm toparlanrken. Ben de bin
piman oldum tabancay yanma aldma... Ama ne yapaym!
ok korkmutum...

ahane bir duyguymu insanlarn senden

korktuklarn grmek

Taksiden indiimde kar hafiflemi belki de durmutu; ama bu

kadar bile sokan yumuak bir beyazlkla kaplanmas iin
yetmiti. O sebepten yolun aznda indirdi ofr beni... Zincirim
yok beyefendi, bu yokuu kamayz. Tek bir lamba bile
yanmyordu engebeli sokakta ama ne gam, karlardan yaylan
yumuak k, karanl aydnla eviriyor, grnmezi grnr
klyordu. Temkinli admlarla yokuu trmanrken Salam
Nalburiyeyi grmek iin gzlerimi ksarak etrafa bakndm.
Brakn nalburiyeyi, bir bakkal dkkn bile yoktu. Daha ileride
olmalyd. Hadi bakalm tabana kuvvet.
Sokan kesine yaklarken ortalk birden aydnlanverdi.
Kocaman bir tur otobsnn farlar. Molla Zeyrek Camiinden
geliyor olmalyd. Konstantinopolisin en grkemli ibadethanelerinden biri olan eski Pantokrator Kilisesinden... Konstantinopolis kuatmas srasnda Ortodokslarn, Katoliklerle
birlemesine inatla kar kan Gennadiusun kendini kapatt
ibadethane. Fatih Sultan Mehmed, ehri aldktan sonra srarla
Gennadiusu aratm, ancak onu kilisede bulamamt, nk
yenieriler tarafndan esir edilerek Edirneli zengin bir Trke kle
olarak satlmt. Gen padiah, Edirneli zengine misliyle altn
sayp Gennadiusu zgrlne kavuturdu ve onu Ortodoks
Hristiyanlarn patrii yapt. Tur otobsnn

lastikleri karn zerinde derin izler brakarak geerken Fatih

Sultan Mehmedin karmak kiiliini dndm. Bir yanda
tahtta kald zaman iinde seferden sefere koarak dnyay ele
geirmeye alan bir sava, te yanda enfes ak iirleri yazan
ince ruhlu bir air, bir yanda egemenlii altndaki halklarn kendi
inanlarn yaayabilmelerini kanunlarla gvence altna alan
hogrl bir insan, te yanda karde katli fermann yaymlayan
kat bir devlet adam, bir yanda amacna ulamak iin ne
gerekiyorsa yapmaktan ekinmeyen bir padiah, te yanda
Dounun ve Batnm bilim adamlarn saraynda toplamaya
alan aydn bir hkmdar. Bunlarn hangisiydi Fatih? Belki
hibiri, belki hepsi. Yaptklarnn hangilerini mecbur olduu iin
yapmt, hangilerini zevk iin? zmlenmesi zor, karmak bir
kiilik. Sanrm Nzheti de cezbeden buydu. Karmak kiilik.
Elbette sadece bu deil, projede kullanaca metodu daha ok
nemsiyor olmalyd.
Psikiyatrinin yntemleriyle
tarihin
yntemlerini kullanarak bir hkmdarn profilini karmak. Bu
mmkn myd? Mmkn olsa bile, bu metodla insan hakikate
ne kadar yaklaabilirdi ki? Tarih, gemiteki hakikati ne kadar
aklayabi- liyorsa o kadar...
Ama bunun bir nemi yoktu artk. Dncesi ya da setii
yntem ne olursa olsun, bir bilim insan, gelitirmek istedii bir
proje yznden canndan olmutu. Asl vahim olan buydu. yi de
emin miyiz bundan? Nzhet, Fatih projesi yznden mi
ldrld? Sezgin katil olmadna gre, zaten hibir zaman tam
anlamyla kukulanmadm aziye de cinayet saatinde nerede
olduunu kantladn gre, Tahir Hakknn o at hrsz suratl
asistan kalyor geriye... Akna tokat bile atm. Braksalar belki
de daha orada paralayacakt ocuu... Sabah trafikteki halini
dnsene, bildiin psikopat... Peki ya Adem Dillinin
syledikleri? Cinayet saatinde Hanmefendi Sokakta grm
beni... Yeni bir bilgi deil ki bu. Orada olduumu biliyorum
zaten. Bilmediim Nzhetin boynuna o mektup aacan benim
saplayp saplamadm. Adem Dillinin de bundan haberi yok
ama var sanyor. Nzhet Ablasn, Mtak Abisinin
ldrdnden emin. Sama! Niye ldreyim ki? Niye mi?
Hayatm mahvettii iin. Beni yerin dibine soktuu, ac
ektirdii, delicesine kskandrd

iin, beni acmasz, fkeli, yapayalnz bir ucube haline getirdii

iin... Hayr, hayr... Onu ben ldrmedim. Sadece bir kriz
geirdim. aziye de syledi, psikojenik fg annda hastann
birini ldrmesi pek mmkn deilmi. Pek mmkn deil,
dedi ama imknsz demedi. nsan beyni korkun bir
makineymi, hl srlarna vakf deillermi... Yani? Yanisi
Ademin tahmin ettii gibi Nzheti ben de ldrm olabilirim...
Samalyorum... Serhazinlerin yine o kadim sululuk duygusu...
Her trl kt olaydan kendini sorumlu tutma hastal...
Memleketi bu menfi durumdan kurtarmak iin zerimize den
grevleri harfiyen ve eksiksiz olarak yerine getirmek elzemdir.
Bu mesuliyeti kannda ve cannda hissetmeyen bireyler...
Babamn szleriyle, tam anlamyla kanma, canma ileyen, u
antamdaki tabanca kadar etkileyici bir miras... Tabanca
deyince birden rperdim. Ensemde birinin baklarn hisseder
gibi oldum. Dnp arkama baktm. Elbette kimse yoktu, bir k
gecesi evham... Yeniden yrmeye balarken grdm Salam
Nalburiyenin kl tabelasn... Yirmi metre kadar ilerde
kedeki en biimsiz, en yksek apartmann giriindeydi.
Floresan lambasnn buz rengi i yla aydnlanan bir
dkkn... Dkkn demek hakszlk olur. Devasa bir maaza...
Yksek raflardan oluan koridorlar... Boya, imento, alet edevat,
takm taklavat, inaata dair ne ararsanz... Boya raflarnn
arasndan, kumral, sakalsz, byksz, yakkl bir adam
beliriverdi karma.
Merhaba... Giyim kuammdan m, hal ve tavrmdan m
nedir, anlamt kim olduumu. Ho geldiniz Mtak Hocam.
Buluacam adamlardan biri olmal...
Ho bulduk...
Benden bir ba daha ksayd ama salam yaplyd. Yakkl
biri olmasna ramen itici, insan rahatsz eden bir yan vard
davranlarnda... Nerdeyse krmzya alan kahverengi gzleri
srekli hareket ediyordu. Anneannemin tabiriyle insann
gznden srmeyi alacak u frldak heriflerden biri...
Anlamaya alr gibi baktm fark edince, Mansur... diyerek
elini uzatt. Telefonda konumutuk.
Ilk, yumuak eli, avucumda kaybolurken tatl tatl ikyet
etti.

Geciktiniz, nerdeyse vazgetiinizi dnecektik.

Yollar bir felaket Mansur Bey...
Kendi sesimin rkekliini duyduum anda hata yaptm
anladm. Daha cesur olmalydm. Madem ki bir oyuna baladm,
rolmn hakkn vermeliydim.
Zor bela geldim valla... Nerdeyse vazgeecektim gelmekten...
Karda kayan arabalar, adm adm ilerleyen trafik...
Glmsedi, ince, hrsl dudaklarnn evreledii kocaman
az iyice yayvanlat. nce sararm dilerini grdm, ardndan
sigara kokan nefesi arpt yzme.
Teekkr ederiz geldiiniz iin... Sizi de yorduk bu kta
kyamette... Ama bir aydr konuuyoruz, artk bitirelim u ii.
Tabii bitirelim de komisyonunu cebine at diye aklmdan
geirirken raflarn arasndan gvenli admlarla bize yaklaan,
beyaz sal, ince bykl bir adam fark ettim. Soba borusu
renginde bir takm elbise, yana kayklm krmz bir kravat,
cretkrca bakan, yeil mi, ela m olduklarna karar veremediim ehla gzler. Ustalktan iadamlna gei aamasnda
bir giriimci.
Bu da Haan Usta... diyerek adam takdim etti Mansur.
Telefonda bahsettiim arkada.
Dudaklarnda ylk bir glmseme, sahte bir saygyla
nn ilikleyerek elini uzatt.
Merhaba hocam. Ho geldiniz.
Onun da elini sktk; nasrl, ptr ptr bir ten.
Merhaba Haan Bey.
Keke usta deseydim, bu bey laf fazla kibar kat galiba...
Ama adamlarn hi de yadrgam gibi bir hali yoktu.
Buyurun yle geelim. Haan Ustanm frnc kreini
andran eli, rengrenk paketlerin sergilendii, birbirine paralel
uzanan raflarn sonunu gsteriyordu. Karanlk sokaklarla
evrili, tenha bir maazann derinlikleri... Beni urada ktr ktr
kesseler kimsenin ruhu duymaz. rperdiimi hissettim. Hayr,
dlekliin lzumu yoktu, madem ki buraya kadar gelmitim
sonuna kadar da gitmeliydim. Hem silahm da yanmdayd.
antam sk skya kavrayarak adamn gsterdii tarafa
yneldim.
Kede gsterili bir masa... Masada gm srtl bir bilgisayar, krmz ahizeli bir telefon, st ste duran iki kirli defter,
drde katlanm haritaya benzer bir evrak... zeri si-

gara yanklaryla dolu kk bir sehpay evreleyen kadife

kumal koltuk.
Siz yle gein hocam...
Masay gsteriyordu Haan Usta. Tarih profesrne sayg m,
birlikte su ileyecei mterisini kafaya alma abas m?
Olmaz Haan Bey, oras sizin yeriniz, diyerek sadaki
koltua kecekken kolumdan yakalad beni.
Ltfen hocam... Bakn orada trbenin planlar var. Masann
zerinde daha iyi grrsnz.
Trbenin planlar deyince akan sular durdu. Masann
zerindeki drde katlanm evraka bakarak gsterilen koltua
ktm.
Bu mu trbenin plan?
Evet, dedi Haan Usta; masann kar ucunda, Mansurla
birlikte ayakta dikiliyordu. ki yl restorasyonunda altm
klliyenin... O zamanlardan kalma... Akima bir ey gelmi gibi
duraksad. Ama nce bir eyler iseydik... ms- nzdr.
Taze demlenmi aymz var.
Evet, mtm, yle ekerli bir ay hi de fena olmazd,
hatta yannda attracak bir eyler... Fetih gezisi srasnda
otobste ikram ettikleri sandvile duruyordum hl ama belki
de gndr iinde debelendiim o derin muammay zecek
sihirli bir el yazmas gibi masann zerinde bekleyen u evrak
bir an nce grme istei almdan daha ar bast.
Teekkr ederim, belki daha sonra, diyerek Muradiye
Klliyesinin planna uzandm. Haan Usta izin vermedi, benden
nce ald, drde katlanm kd.
Ben anlatrsam daha iyi olur.
ri parmaklarndan beklenmeyen bir beceriyle kd aarak
masann zerine yaymak istedi. Ama bilgisayar engel oluyordu.
Lzumsuz bir aleti uzaklatrr gibi eliyle itti bilgisayar.
Yaz kullanyor bunu... Aklama gerei hissetti. Yaz
bizim olan... iin deil ha, btn gn oyun oynayp duruyor
kerata... Kaldrp atacam bir gn sokaa...
Nihayet klliyenin plan nme serilmiti.
imdi Mtak Hocam, esasnda klliyenin iinde kaz
yapmamza imkn yok. Mansur kardee de anlattm. Eer alt
bahedeki u kuyuyu slah etme projesi olmasayd, bu ii
imkn yok, yapamazdk. Eskiden klliyenin su ihtiyac iin

bir sr kuyu amlar sonra bunlar kapanm. Onlardan birini

bulduk. Islah ediyoruz. te o kuyudan aacamz bir tnelle
mezara ulaabiliriz.
Haan Usta anlatrken, kdn zerindeki daire, kare ve
dikdrtgenleri anlamaya abalyordum. Aklmda kald kadaryla Bursadaki Muradiye Klliyesi byle bir yaplanma
ierisinde deildi. ncelikle cami ile trbenin birbirine bu kadar
yakn olduunu hi sanmyordum. stelik klliyenin
bahesinde ptrak gibi yan yana, karlkl olarak dizilmi on iki
trbe olmas lazmd. Sadece II. Murad ve ok sevdii olu
Alaeddin Alinin birlikte yatt trbe deil, Hma Hatun,
ehzade Mustafa, Cem Sultan, ehzade Ahmedin ve OsmanlI
hanedanna
mensup
kiilerin
son
istirahatghlarmn
bulunduu trbeler... Oysa nmdeki planda aralklarla ancak
be bina grlyordu. Baka bir kesiti mi anlatyordu bu izim,
diye dnrken usta yapaca iin glklerini sayp
dkyordu.
Tamam, vakftakiler de camidekiler de bana gveniyor ama
stanbulun gbei... Herkesin gz zerimizde olacak.
stanbulun gbei mi? Neden bahsediyordu bu adam? Bir
terslik vard bu ite. Baklarm nmdeki plann tepesindeki
bala kayd. ncecik yazlar, glkle seilebiliyordu. Endieyle
yakn gzlm kardm.
Ama meraklanmayn Mtak Hocam, biz kuyuda olduumuz iin, aada ne yaptmz kimse fark edemez. Bylece
Allahn izniyle tnelimizi rahata kazp mezara ulaabiliriz...
Elimiz abuktur bizim... Hem klliyenin her yerini, her kesini
biliyorum.
Gzlm taknca harfleri semeye baladm ve beni
hayretler iinde brakacak o iki kelimeyi okudum: Fatih Klliyesi... Tepeme yldrm dm gibi sarsldm.
Ne!
Evet Mtak Hocam, Fatihin mezarna ancak byle ulaabiliriz. Neye ardm anlamamt adam, koparaca
parann hayaliyle hl yapaca ii satmaya alyordu.
Rahmetlinin mezar trbenin altnda deil zaten, caminin
mihrabnn altnda... Fatih orada yatyor.
Fatih Klliyesi... Tabii ya... II. Muradm deil, Fatihin naanm peindeydi Nzhet... II. Mehmedin babasn zehirle-

mesi ihtimalini aratrmyordu, Fatihin kendi z olu II. Bayezid tarafndan zehirlenmesini aratryordu. Sandmn
aksine Fatihi katil olarak deil, kurban olarak gryordu. Baba
katili sand padiah Fatih deil, olu II. Bayezidti... Nasl da
atlamtm ben bunu? Aslnda atlamamtm, bilinaltmda bir
yerlerde bu ihtimali dnyor olmalydm ki, ryamdaki
Fatihe, Nikris hastalndan len bir insan grdn m hi
sen? diye sordurtmutum. Ama met- cezir gibi gidip gelen
aklm, doru fikir yrtmemi engellemiti... Fakltedeki odam
altst etmeleri, bilgisayarmda II. Baye- zid hakknda yazlm
bir makale var m diye yaptklar arama... Evet, imdi talar
yerine oturuyordu. 1481 ylnn Mays aynda Sultan ayr
denilen yerde yaama gzlerini yuman Fatihin bu ani
lmnn peindeydi eski sevgilim. O yzden bu adamlarla
ilikiye gemiti. Yanl, Nzhet deil, Akn bulmutu Adem
Dillinin Zeyrek versiyonu olan bu tekinsiz herifleri... Ama hrsl
hocasnn isteiyle tabii. Ah Nzhet, kimlere bulamsn sen?
Biz bu iin erbabyz, diyerek Mansur adndaki parlak herif
almt sz. Akn bana bu iten bahsedince, hemen aklma
Haan Usta geldi. Bu ii ondan bakas halledemez dedim.
Ustayla konuunca Akn da hemen ikna oldu. Size de yle
anlatt deil mi?
Evet, demeye hazrlanyordum ki raflarn arasndan bir
glgenin yaklatn fark ettim. Salar jleyle dikletirilmi,
kirli sakall genten bir adam. Sanki darda kar yamyormu gibi srtnda ince bir deri ceket, bacaklarnda rengi atm
bir kot pantolon...
Herkese merhaba...
Dnyay takmayan, asi bir tavrla konuuyordu.
Merhaba Yaz, dedi Mansur alayc bir tavrla. kr
kavuturana... Nerdesin ya ka saattir?
Buradayz Mansur Abi, takldk biraz...
Ters ters bakt babas.
Lafa bak, taklm... Yanlarnda benim olduumu unutmu
gibiydi. Dn ortalkta yoktun, sesimizi karmadk. Sabah
evden ktmda uyuyordun... Annene, Kalkar kalkmaz,
dkkna yolla, dedim, gelmedin. Ka defa aradm cevap vermedin. Nerdeyse dkkn kapatacaz imdi geliyorsun, bir de
utanmadan takldk m diyorsun...

Al A

Yaa tamam baba ya, geldik ite...

Adam artk yatacak diye dnyordum ama birden irkildi.
Gzne ne oldu senin?
Gerekten de Yazm sa gz mosmordu, alt dudanda da
iyilemeye yz tutmu kk bir yara vard.
Yine mi kavga ettin lan yoksa?
Yazm yardmna Mansur Abisi yetiti. Ee ne de olsa ikisi de
bkn, ikisi de delikanl...
Tamam abi ya, ok stne gitme ocuun. Genlikte olur
byle eyler... Hem bak misafirimiz var.
Haan derhal toparland, mahcup bir ifadeyle bakt yzme.
Kusura bakmayn hocam, byle sizin nnzde... Esasnda
yle kolay kolay sinirlenmem... Ama gryorsunuz ite...
Oluna dnd yeniden. Bak koca profesr, bu karda kta, ta
nerelerden kalkp buraya kadar geliyor, sen kn kaldrp iki
admlk yerden gelemiyorsun.
Yadrgayan bir ifade belirmiti Yazm babas gibi ehla
gzlerinde...
Profesr m?
Sanki yakndan grrse tanyacakm gibi babasyla Mansurun yanna, tam karma gelmiti. Glmseyerek, masann
zerinden elimi uzattm.
Merhaba Yaz Bey, ben Mtak...
Hastalk yayacak bir nesneymi gibi szd elimi. Niye, ne
olmutu da holanmamt bu gen adam benden?
Delikanlnn tavrndan rahatsz olan Haan Usta, Akm
Beyin bahsettii profesr, olum... diye tantt beni. Hani u
Fatih trbesini ama ii var ya...
Hayr, Yaz yine uzanmad elime...
Siz Aknn hocas msnz?
Sesi kuku doluydu. Evet, dedim bolukta kalan elimi geri
ekerken. Babanzn bahsettii projeyi yapacak kii.
Yalan! Sesi nalburiye dkknnn derinliklerinde yankland. Yalan sylyor baba... Bu adam, o profesr deil. O
profesr bir kadn.
te imdi mahvolmutum. ektiim elimi kimseye sezdirmeden antamn azna doru gtrdm. Ne sayklyorsun
Yaz? diye grledi Mansur. Akm bana bile anlatmad
hocasnn kim olduunu. Sen nereden biliyorsun?

Hakszla uram gibi ellerini yana aarak haykrd, Valla

doru sylyorum Mansur Abi... Akn, kadnn resmini bile
gsterdi bana...
Neler samalyorsun? diye kt babas. Ne zaman gsterdi Akn o resmi sana?
Yz kpkrmz olmutu, nedense cevap veremiyordu. Belki
de lmme neden olacak bu gen serseri, babasnn karsnda
kvranrken antamn kapan amaya muvaffak olmutum.
Sylesene olum! Sabrnn sonuna gelen Haan yeniden
sordu: Ne zaman gsterdi Akn o resmi sana?
iki gn nce... Yutkundu. ki gn nce gsterdi. Hani
buradan birlikte gittiimiz akam...
ki gn nce... Nzhetin ldrld akam... Yani Akmm
saldrya urad akam... Yani bu it mi varm Akmm yannda? ki mezar soyguncusuyla birlikte ben de aknlkla
Yaza bakyordum.
Birlikte mi gittiniz Aknla?
Soran Mansurdu. Sesinde, gzlerinde bu hatay nasl yaparsn diyen bir ifade.
Beyoluna kalm dedi, sana bira smarlayaym dedi. Ben
de takldm peine...
Neler olup bittiinin farknda olmayan Haan safa sordu:
Sarhoken mi baktn fotorafa? Belki o kafayla yanl grmsndr?
Daha fazla dayanamad Yaz, itham eder gibi iaret parman yzme dorultarak haykrd.
Yok baba ya, anlamyorsun bu adam sahtekr...
teki ikisi telala bana dndler.
Yaz byk bir hata yapyor, dedim bam sallayarak ama
sa elim, kucamdaki antann iindeki tabancann ahap
sapma smsk sarlmt. Ben, sahtekr deilim. Ben Akmm
hocasym.
Tarih
profesrym...
sterseniz
kimliimi
gstereyim size...
O kadar makul ve mantklyd ki szlerim, Haan yeniden
oluna dnd.
Lan olum sapttn m sen? Niye sahtekr diyorsun Mtak
Beye? Ne itin lan sen?
Anlalmamanm verdii hrnlkla olduu yerde zplad
olan...

Bir ey imedim baba ya... Ben bir ey imedim de, o Akn

ibneymi.
Olunun sylediklerinden bir anlam karamayan adam
kafasn sallad.
Ne ibnesi lan? Kulan duyuyor mu sylediklerini? Ne ktln grdk Akmn?
ibne! O Akn bildiin ibne... Niye anlamyorsun baba, adam
evine gtrd beni yav...
Haan duraksad.
ibne mi? Nasl yani? Bildiimiz ibne mi?
Suratnn ortasna sert bir yumruk yemi gibi sarsld.
O ibne seni evine mi gtrd?
Srr aa kan Yaz, utan iinde alamaya balad.
Farknda deildim baba, bilsem gider miydim? Bana, Gidelim,
ikiye evde devam ederiz, dedi. Ne bileyim ben, i yapacaz
adamla samimi olmakta fayda var dedim.
Ne diyorsun lan sen? Gzleri dehetle falta gibi almt.
fkeyle olunun yakasna sarld.
Samimi olmak ne demek lan?
Tir tir titriyordu ocuk.
Yok baba, dndn gibi deil... Bir ey olmad.
Nasl bir ey olmad? Gitmisin ya herifin evine?
Gittim ama namusumu korudum. Elini nme atnca,
anladm niyetini. Yer misin yemez misin, azna stm orospu
ocuunun... ld diye braktm.
Olunun birini ldrm olmas hi nemli deilmi gibi,
Doru syle, diye sarsalad Yaz. O ibne ilimedi deil mi
sana?
Ban dikip adeta gururla sylendi, erkek adamn erkek
evlad.
Parman bile sremedi. ld diye braktm diyorum sana.
Eliyle morarm gzn, yaral dudan gsterdi. O da bana
vurmaya kalkt. Beceremedi tabii. Krdm kemiklerini
lubunyann... ylece, kanlar iinde brakp ktm nonou
evinde...
Galiba sonunda kani olmutu Haan, olunun yakasndan
ekti ellerini ama ate saan gzlerini Mansura dikti.
Ya sana ne diyeceiz? diye kt. Niye bulatryorsun bizi
byle ibnelere... Duydun mu, neler yapm ocua?

Valla bilmiyordum Hasan Abi, bilsem bular mym yle

adamlara... Biraz para kazanrz dedik.
Yerin dibine girsin paras, durduk yere namusumuzdan
olacaz. Birden hatrlam gibi bana bakt. Siz de koca profesrsnz, niye byle sapklarla alyorsunuz?
Kendimi savunmama frsat kalmad.
Ya baba ne profesr, yalan sylyor bu adam, diye grledi
Yaz. O profesr, bir kadn diyorum sana ya. Akn denen
ibneyle birlikte fotoraflarn grdm evde. Adn da syledi,
Nezahat m, Nzhet mi ne?
Hasanm yzme dikilmi ehla baklar kukuyla arlat,
tehdide dnt.
Kimsin lan sen? diye patlad. Ne istiyorsun bizden? Bir
ey istemiyorum, diye kekelememi bile beklemeden masann
zerinden uzanp, beni yakalamaya alt. Duracak sra deildi
kendimi geri atp antadan tabancay kardm. Kprdamayn,
yoksa ate ederim!
Ama sesim o kadar clz, o kadar inandrclktan uzakt ki,
Mansur dahil hibiri ikna olmad tetie basabileceime.
Silah m ekiyorsun lan bize! diye grledi Haan. Gzlerini
korkusuzca namluya dikmiti. O tabancay alr kna sokarm
imdi.
Rezillik, rezillik, rezillik... Ah salak Mtak, ah, senin ne iin
var byle adamlarla? Sen kim, netameli ilere bulamak kim?
Silah tutan elim titremeye balamt, teki elimle destek
vermeye altm, nafile, daha beter titriyordu.
Daha tutmasn bile bilmiyorsun, brak lan o tabancay.
Haan szleriyle beni tahkir ederken Mansur ile Yaz masann
iki yanndan bana yaklamaya balamlard. Tabancay
umutsuzca bir ona, bir tekine eviriyordum.
Gelmeyin, bak ate ederim. Gelmeyin, bak valla basacam
tetie...
Mansura bakarak tamamlamtm szlerimi. Ne byk bir
hata. Dnmeye frsat bulamadan, Yazm yumruk darbesiyle
sarsldm. Ayn anda Mansur iki eliyle birlikte tabancaya
sarlmt bile. Ama pes etmedim btn gcmle yaptm
babamn silahna, o anda Yaz denen it de yandan yandan
indiriyordu kafama yumruklar. Allahtan ty sikletti de pek
etkili olmuyordu darbeleri...

Brakmayn, sakn brakmayn, diye Haan da oluna

destek vermek iin masann bu tarafna hamle eyledi. Durum
vahimdi, son bir gayretle silah kurtarmak iin ekitirirken
elim tetie dokundu ve babamn 38lik Coldu grltyle patlad. Bir anda ty gibi hafifledim; de annda kendini yere
atmt. Ruhumun karanlk maarasnda yaayan psikopatn
sesi neeyle nlad kulaklarmda. Grdn m? Hepsi nasl da
trstlar. imdi birer tane de kafalarna...
O kadar da deil, ama nedense bir kez daha bastm tetie...
Fatihin topu gibi gmbrdyordu mbarek... Tavandan paralar dkld yere.
Gelmeyin stme demitim...
Yerdekiler panik iinde titrediler. Srngenler gibi ellerinin
zerinde geri geri ekilmeye altlar. Ne kadar ahane bir
duyguymu insanlarn senden korktuklarn grmek... Niye
dinlemediniz sanki... Sadece konumak istiyordum. Beti benzi
atm, gzleri korkuyla alm Hasana baktm. Olun yanl
dnyor, ben sahtekr deilim, anladnz m? Sizi hapse filan
attracak da deilim.
Ama ben attracam. Bu tandk ses, allarn bulunduu
raflarn nnde dikilen Aliden geliyordu. Ellerini gsnde
kavuturmu dudaklarnda takdir eden bir glmsemeyle beni
szyordu. Bravo hocam, ok etkilendim, performansnz
mthiti.

Babalarn ldremeyen ocuklar hibir zaman

byyemezler

Bazen aklnz tutulur, heyecan benliinizi ele geirir, kendi

mahvnza sebep olacak bir adm atm olmanza ramen coku
burnunuzun ucundaki hakikati grmenizi engeller ya, sanrm
yle olmutu. Nalburiye dkknnda rendiklerim, katil olma
ihtimalimi glendirmesine ramen, ben, babamn tabancasn
atelemi olmann verdii gururla kendimden gemitim. Oysa
kkken o silah grmekten bile korkardm. Belki de
bymemiz iin babamzn lmesi gerekiyordu. Yoksa Freud,
Dostoyevski ve Baba Katillii incelemesinde bunu mu
anlatmak istiyordu? Babalarn ldrmeyen ocuklar hibir
zaman byyemezler. Elbette mecazi anlamda. Baba, gemi
kltr temsil ediyordu, eskinin arlndan kurtulmak iin,
ebeveynlerin arlndan kurtulmak m gerekir demek istiyordu
nl psikanalist? Bu topraklarn kltrne ne kadar uzak bir
nerme... Biz, hakiki anlamda babamz ldrsek bile mecazi
anlamda ldrenleyiz. Hep bir baba figrne ihtiyacmz var.
Her neyse ite, Bakomiser Nevzatn bask tavanl odasndaki floresan lambann beyaz en az nalburiye dkknndaki kadar i olmasna ramen, nedense kendimi ok daha
rahat hissediyordum burada. Oysa meskun mahalde silah
kullanmak gibi bir su ilemitim. Her ne kadar Ali taraf
tutarak, Mtak Hocam kendini korudu, diye aka beni

savunsa da zerimde silah tayor olmam bile bal bana

phe uyandracak bir davrant. Ayrca, davann bandan
beri defalarca yaptm gibi polislerden bilgi saklam, mezar
kazclarla bulumaya gideceimi onlara bildirmemitim. Elbette
bunu itiraf etmedim. Mansurdan telefon gelir gelmez, hemen
odadan kp hastane koridorlarnda Ali Komiseri aradm,
bulamaynca grevli polislere sorduumu ama fazla vaktim
olmadndan bulumaya tek bama gitmek zorunda kaldm
anlattm. Ama beni adm adm izleyen Ali bunlar zaten
biliyordu. En kk bir detay bile karmamak iin gzlerini
dikmi yzmdeki her bir mimiimi, her bir davranm
prdikkat izleyen Bakomiser Nevzat ise Bir telefon aacak
kadar bile vaktiniz yok muydu? diye serzenite bulunmasna
ramen fazlaca stme gelmedi. Belki zamann bekliyordu.
Onun da akl, Fatihin mezarnn almas meselesine taklm
olmalyd.
Demek yanlmz, diye sylendi hayal krkl iinde.
Demek Nzhet Hanm, II. Muradm deil, Fatih Sultan
Mehmedin trbesini atrmaya alyormu. Peki, byle bir
ihtimal var m gerekten? Yani Fatih zehirlenmi olabilir mi?
Faili mehul bir cinayeti zmeye alan bir bakomiser- den
ok, tarihi bir ahsiyetin lmn aratran hevesli bir bilim
adamna benziyordu
Kadim bir tartmadan sz ediyoruz, dedim Nevzatn ikram
ettii simitten bir para daha srmadan nce... Fatih Sultan
Mehmed, Sultan ayr denilen yerde ldkten sonra balayan
bir tartma...
Ban hafife geriye att. Sanki bylece beni daha iyi grecek,
szlerimin anlamna daha iyi kavrayacakt.
Ben de duymutum bu iddiay...
Azmdaki simit parasn hzla inedim.
Tabii, o sebepten ayaklanmt yenieriler... ehirde isyan
kt. Yahudi Mahallesi basld, Sadrazam Karamani Mehmed
Paa paralanarak ldrld
Boazma taklp kalan hamur ve susam kalntlarn mideme
yollamak iin aceleyle ay bardana uzandm.
O kadarn bilmiyordum, dedi Nevzat yazklanarak. Doru
drst bilgiye sahip deiliz tarihimiz hakknda. Scak sv
azmda buruk bir tad brakarak mideme yollanrken, Ne yazk
ki yle, diye destekledim onu. Ama unu

da unutmamak lazm. Btn bu olaylara ramen zehirlenme

meselesi hl bir iddia. Fatihin ldrld kantlanamad.
Gzlerinde zekice bir k belirdi.
nk ne bir tank var, ne de kant deil mi?
Aynen yle... Sadece bir iir... Dnemin tarih yazclarndan
kpaazdenin eserinde yer alan bir iir... Hatrlamaya
altm. Yanlmyorsam yleydi: Tabibler erbeti kim verdi hana
/ O han iti arab kana kana / Cierin dorad erbet o hann /
hemin-dem zr etti yana yana / Dedi nin bana kyd tabipler /
Boyadlar cieri can kana. Birka dize daha olmas lazm ama
karamadm imdi.
Nin bana kyd tabibler, diye tekrarlad Nevzat. Gzleri
kslm, yz gerilmiti. Gerekten de phe uyandrc szler.
Peki, daha sonra, mesela gnmzde, Nzhet Hanmdan nce
diyorum, kimse gndeme getirmedi mi bu konuyu? Yani
Fatihin zehirlenmi olabilecei meselesini?..
Nzhetin evinde kitabn grdnz Alman tarihi yazd...
Annda hatrlad uyank polis.
Franz Babinger...
Ta kendisi... Fatih Sultan Mehmed ve Zamannn yazar...
Kitap fethin be yznc ylnda yaymlanmt, yani 1953te.
Babinger eserinde Fatih Sultan Mehmedin zehirlenmi olabileceinden sz eder. Hafzam beni yanltmyorsa Fatihin ok
sayda dmannn oluu ve lmnn detaylar muhtemelen
zehirlendiini gsteriyor, diye kayt der. Daha sonra 1964te
ressam ve mzeci Elif Naci, Fatihin mezarnn almas ve
toksikoloji testi yaplmasn nerir. Dnemin gazetelerinin bu
konuya yakndan ilgi gsterdiini biliyoruz. Hatta Abdi
Ipekinin konuyla ilgili bir ak oturum yapt bile sylenir. O
dnem yazlanlar okumutum, mze mdrlerinden dnemin
mftsne, nde gelen gazetecilerinden sanatlara kadar
birok kii mezarn almasnda bir saknca olmadn
belirtiyorlard. Ama sonra ne olmusa olmu konunun zeri
kapatlm. Arada kk tartmalar olsa da konuya dair kimi
metinler yazlp, hatta kitaplar yaymlansa da mesele sarsc bir
ekilde kamuoyunun gndemine gelmemi. Fakat anlalyor ki,
btn tehlikesine ramen bizim Nzhet bu meseleyi yeniden
amak istiyordu.

Masann zerine uzatt ellerinin parmaklarn birbirine

geirdi.
Tehlikesine ramen mi? Fatihin zehirlenmi olduunu
sylemenin ne tehlikesi var?
Ne yani, bilmiyor muydu bunu? Hayr, azmdan laf almak
istiyordu. Madem bakomiserimiz beni snamaya kalkmt, o
halde hayal krklna uratmamak lazmd.
anl tarihimize leke sren biri olarak anlma tehlikesi, diye
akladm. Milletine, lkesine ihanet eden biri olarak
damgalanma endiesi...
Neden sz ettiimi elbette ok iyi biliyordu ama kurcalamay
srdrd.
Niye yle anlasnz ki? Gerek buysa gizlemenin ne anlam
var?
Tahir Hakknm ikaz eden szleri yankland kulaklarmda:
Baarya a, sululuk duygusuyla kvranan bu ezik milletin
elinden, bunu da almaya kalkmayn.
Mstehzi bir glmseme belirmi olmal dudaklarmda. yle
deil mi? diye steledi Nevzat. Tarihten sz ediyoruz burada...
Yani bilimden... Bilimde gizli, sakl olur mu? ok haklsnz
ama o kadar basit deil... Bilimle uramak bazen ok tehlikeli
olabilir. Mesela Fatihin zehirlendiini kabul ederseniz ardndan
gelecek soruya da cevap aramanz gerekir: Onu kim zehirledi?
Yorgun gzlerinde bir k yand snd.
Kim zehirlemi?
Polis olan sizsiniz. Byle bir cinayet ilendiyse katili sizin
bulmanz gerekmez mi?
Kk bir kahkaha koyverdi.
Be yz ksur yl nceki bir vakay m? stelik cinayet olup
olmad bile belli olmayan bir lm. nsaf Mtak Hocam...
Tamam polis olan biziz, ama tarihi olan da sizsiniz. Gereken
bilgileri vermezseniz olay nasl zelim?
Bu adamn karsnda ok dikkatli olmalydm, nalburiye
dkknndaki o apulculardan ok daha tehlikeli biriydi Nevzat.
Krk yllk dostmuuz gibi scack glmsemesi, teklifsizce simit
smarlamas, ay sylemesi, bunlarn hepsi sahteydi. Nazik,
anlayl, hogrl bir adam deildi bakomiser, benim dostum
hi deildi. Gvenimi kazanp Nzhetin ldrlmesine dair
sakladm bilgileri renmenin peindeydi.

yle babamn emektar tabancasn ateleyerek de kurtulamazdm, bu eytana pabucunu ters giydirecek adamdan... Hep
tetikte durmal, gardm asla drmemeliydim.
Size gereken bilgiler nedir Nevzat Bey?
Aslnda tam bir fikrim yok. Son derece mtevaz bir tavrla
konuuyordu. Sahiden yok... Oturduu koltukta toparland,
bana yaknlamak istercesine masada ne eildi. Elimizde
gizemli bir vaka var. Ama bu cinayeti zmek iin Fatih Sultan
Mehmedin nasl ldn bilmemiz gerekiyor. Sanki
sylediklerini anlamyormuum gibi sormak gereini hissetti.
Yanl m dnyorum?
Yksek sesle onayladm.
Yoo, doru dnyorsunuz.
O zaman bu konuda beni aydnlatmanza ihtiyacm var.
Fatihin yaam... Dmanlar kimdi? lmnden kimler yararland? Sevimli bir tavrla gzlerini iri iri at. Eer elimizde
tank ya da kant yoksa, o cinayetten kim kar salam, kim
mutlu olmu, ona bakmamz gerekir.
Samimi grnyordu, stelik ihtiyac olan bilgileri vereceimden emin olarak dinleme pozisyonuna gemiti bile.
Kendini szlerime teslim etmi gibi... Ama hayr, hepsi grntde... Grnene aldanmamalydm, bu babacan tavrl adamn
her sz bir sorgu tuzayd, her davran beni oyuna getirmeyi
amalayan sinsi bir hamle. te yandan, artk onun istediini
yerine getirmemek de olmazd, stelik Fatihin yaamn
anlatmakta ne saknca olabilirdi ki?
Tamam anlataym ama krk dokuz yllk bir mrden sz
ediyoruz, dedim nmde duran ay bardan yana ekerek.
Olduka uzun srebilir bu.
Sabrla gzlerini krpt.
nemli deil hocam, vaktimiz var. Ali ieride trbe hrszlarn sorguluyor. Zeynep u sizin maktule hediye ettiiniz
em-i Lal zerinde alyor. Biz de tarih zerine sohbet ederiz
biraz... Baklar, boalm ay bardama kayd. Birer de ay
syleriz.
Teekkr ederim ay istemem ama bir bardak su varsa...
Eilip masann dolabn at, byke bir su iesiyle cam bir
bardak kard. Barda kendi eliyle doldurup uzatt. Buyurun,
afiyet olsun...
Ben boazmda kalan son simit kalntlarn suyla temizlerken, Zaten en bandan anlatmanza gerek yok... diye ye

niden konuya dnd. Fatihin ne zaman doduunu, tahta ka

kez ktn, Konstantinopolisi nasl aldn filan biliyoruz. Biz
lm ann konualm... Tekfur ayr m demitiniz? Fatihin
son nefesini verdii yerden sz ediyorum.
Bence sonrasn da ok iyi biliyordu, kendini yeryznde
Allahn glgesi olarak gren Fatihin Bakara Suresinde
buyrulan, Dou da Allahndr Bat da hkm uyarnca,
Konstantinopolisi fethettikten sonra Osmanl devletinin snrlarn hem douya hem de batya doru genileterek, otuz yl
iinde dnya hkimiyetine aday bir imparatorluk oluturduunun farkndayd. Srbistan, Mora Yarmadas, Eflak,
Midilli, Arnavutluk, Eriboz, kodra, Otranto, Dou Anadolu,
Amasra, Trabzon, Krm, Karaman onlarca devlet, onlarca
beylik, yzlerce ehir, yllarca sren savalar... Ylmak bilmeyen
bir hkmdar, yorulmak bilmeyen bir adam, ne pahasna
olursa olsun hayalini gerekletirmeye alan bir idealist...
Byk skender, Sezar, Mool mparatorluu ve Islami fetihlerin
yaratt byk heyecan... Onun bu dinmek bilmez heyecannn
peinde snrlardan snrlara koturan, savatan savaa seirten
eitli milletlerden kurulu bir ordu... Bu devasa sava
makinesini besleyen farkl dinlerden, farkl dillerden, farkl
rklardan bir halk... Osmanl mparatorluu...
Elbette Nevzat bunlar biliyordu. Belki detaylara benim kadar
sahip deildi ama onlar da konunun uzman bir tarihiden
rahatlkla renebilirdi. Hayr, ilgisini eken sadece bu byk
hkmdar deildi, bu sra d padiahn hayat hikyesini
benden dinlemek istiyordu. Fatihin hayat kadar merak ettii
konu Nzheti boazlam olup olmadmd.
Evet, Tekfur ya da Sultan ayr... diye tekrarlad, odaya
girdiimden beri czrdayp duran telsizin sesini ksarken. Fatih
niye gitmiti oraya?
Elbette yeni bir sefer iin. indeki suyu yarsna kadar
itiim bardam masann zerine braktm. Ama bu yeni
seferin nereye yaplaca bilinmiyordu.
Gya hayrete kaplm gibi kalar atld.
Nasl bilinmiyordu? Koca ordu, on binlerce insan payitahttan kalkacak, gnlerce sren bir yolculuk yapacak. stelik
sonunda zorlu bir savan yaplaca bir yolculuk... Gidilecek
yer bilinmeden neye gre, nasl hazrlk yaplacakt? Esrarengiz
bir bak frlattm.

Bence de tuhaf. Geri Fatih son derece ketum bir hkmdard. Kendisinden baka kimseye gvenmezdi ama sava
denen o byk organizasyonu gerekletirmek iin, elbette
komutanlarn nereye gidileceini bilmesi gerekirdi. nk bu
sefer iin yz bin kiilik bir ordu kurulduundan sz
ediliyor.
yz bin kiilik bir ordu ha... diye hayranlkla tekrarlad.
Dili bir rakibin zerine gidiyor olsa gerek... Tahmini dman
kim?
Bizim yeni yetme tarihiler bile belki bu kadar isabetli bir
soru soramazd.
ihtimal vard. En azndan Osmanl tarihilerinin dile
getirdii ihtimalden sz edebiliriz. lki, Memlklerle yaplacak
bir savat. Hac yolundaki su kuyularnn tamiri yznden
kan husumet, iki devlet arasndaki hkimiyet savann
alevlenmesine neden olmutu. Buna dayanarak, Fatihin
ynnn Msr olduu sylenebilir.
kinci ihtimal olarak, Rodosa yaplacak bir karmadan sz
edilebilir. Son Rodos seferinin baarya ulamam olmas
Fatihin aklndan kmyor, Akdenizde banba gibi duran bu
adadaki dman hkimiyetini krmay ok istiyordu.
nc ihtimal ise talyann fethiydi. 1480 ylnda Gedik
Ahmed Paa komutasnda talyaya gnderdii ordu, Otrantoyu
alm, yani Osmanllar izmeyi ele geirmeye hazr hale
gelmilerdi. Ancak ordunun ynnn Anadolu olmas sebebiyle
Rodos ya da talya ihtimali zayf kalyordu. Muhtemelen hedef
Msrd.
Eksik bir para kalm gibi beklentiyle bakyordu Nevzat.
Baka bir ihtimal...
Fatihin yaamn kesinlikle ok iyi biliyordu bu polis.
Bir ihtimal daha vard, dedim muzip bir glmsemeyle.
Ama onu imdi sylemeyeceim. Belki de olan biteni rendikten sonra siz bulursunuz drdnc ihtimali.
Mtevaz bir tavrla boynunu bkt.
Hi sanmyorum, ama siz yle uygun gryorsanz...
O ihtimali sizin bulacanzdan eminim... Neyse... Fatih
Sultan Mehmed, 1481 ylnn baharnda son seferine kt.
Elbette bunun son seferi olduunu bilmiyordu. Her zamanki
gibi byk bir cokuyla hazrlanlmt yeni savaa... Cihan

imparatoruna yakr grkemli bir trenle saraydan ayrlarak,

skdara ayak basan padiahn keyfi yerindeydi, hasta
olduuna dair hibir belirti grlmyordu. Geri son zamanlarda epeyce kilo almt, babas gibi o da nikris yani gut hastalndan muzdaripti, romatizmasnn olduundan sz ediliyordu. stelik hastalk nksedince ok ac veriyordu. Hatta
birka yl nce gut sanclar balaynca seferlere kendisi kmam vezirlerini gndermiti. Yani kendini kt hissediyor olsa
bu seferi erteleyebilir ya da paalarn yollayabilirdi. Ama
ordusunun banda bizzat kendisi dmt yollara.
Fatih, skdara geerken, Rumeli ordusu da anakkale
Boazn ayordu, Anadolu ordusuna da mays ortalarna
kadar Konyada toplanmas buyrulmutu. Bunlar rutin ilerdi.
Cenkten cenge komaya alm tecrbeli bir ordu iin sradan
olaylar. Ta ki, payitahttan ayrlan ordu Tekfur ya da Sultan
ayrna gelinceye kadar.
Sustum, boazm kurumutu; yeniden su bardana uzanrken vurguladm.
Bu arada tarihe merakl olduunuz iin size ilgin gelebilecek bir bilgi: Tekfur ayr denilen yer, Romallarn tuzana
den Kartacal Komutan Hannibalin kendini ldrd yere
ok yaknd. Ve baka bir nemli not; stanbulu Roma
Imparatorluunun bakenti yapan Byk Konstantin de yine
bu yrede vefat etmiti. Fatih bu bilgilere sahip miydi,
bilmiyoruz. Sahip olsa bile yle gen denecek yata lrken bu
bilgi, onu teselli eder miydi ondan da emin deiliz tabii...
Bardakta kalan suyu son damlasna kadar kafama diktim.
Masallardaki gak deyince et, guk deyince su yetitiren kahraman gibi boalan bardam iede kalan suyla yar yarya
doldurdu Nevzat. Yeter ki anlatmay srdreyim.
Teekkr ederim, dedikten sonra kaldm yerden devam
ettim, belki de Osmanl tarihinin en muammal olay olan bu
beklenmedik lm hikyesine. Payitahttan ayrlan ordunun
byk yry Sultan ayrnda durdu. Anszn, birdenbire
ortada hibir neden yokken. Bir tela, bir koturmaca, alelacele
ota- hmayun kuruldu. Belki bilirsiniz, ota- hmayun
Osmanl saraynn adr halinde yaplanmasdr. Saraydaki
birok bina ve kurum ota- hmayunda varln srdrr. Bir
tr seyyar saray da diyebilirsiniz...

Henz menzile varlmadan ota- hmayun kurulunca

paalardan, yenierilere kadar btn orduyu bir endie ald. Ne
oluyordu? Niin yrye ara verilmiti? Fatihin son
sadrazam, -ki kendisi Mevlana Celaleddinin soyundan
geliyordu- Karamani Mehmed Paa, Rumeli ordusu ve Anadolu
ordusuyla zamannda bulumak iin mola verdiklerini,
padiahmz efendimizin de bu arada dinlenecei yalanyla
huzursuz askerleri yattrmay denese de pek baarl olamamt. Zira hakikat ok daha vahimdi. Fatih Sultan Mehmed
birka gndr ar hastayd. iddetli karn arsyla balayan
rahatszlk giderek artyordu. Ona ilk mdahaleyi Acem hekim,
Hamideddin el-Lari yapt. Fakat ne kadar urarsa urasn,
hangi ilac denerse denesin tababet ilminin ustas olan bu
doktorun abalar hibir sonu vermedi. Aclar iinde kvranan
padiah kurtarmak iin derhal Maestro Iacopo arld
Namdier Yakup Paa... Hem bahekim, hem de Fatihin yakn
dostu olan Yahudi doktor, sultan grnce byk bir
mitsizlie kapld. Acem hekim Larinin yanl ila verdiini,
padiahn ald terkibin barsaklarn tkadn, artk hibir
ey yaplamayacan syledi. Ne yazk ki syledikleri de kt. 3
Mays Perembe gn Fatih Sultan Mehmed aclar iinde
kvranarak hayata gzlerini yumdu.
Avnn kokusunu alan bir avc gibi gzlerini ksm, dikkat
kesilmiti Nevzat. Sanki be yz ksur yl ncesine gitmi,
Tekfur ayrnm zerine ptrak gibi yaylm rengrenk OsmanlI adrlarnn arasnda gezinerek kudretli hnkrn katilini
aramaya balamt. Belki de ota- hmayundan ieri nasl
girerim de olaya bulaanlar nasl sorgularm diye geiriyordu
kafasndan.
ki hekim var yani... diye mrldand. Zanl olarak grebileceimiz kiiler onlar.
Evet, iki hekim... Belki ilerinden biri Fatihi tasarlayarak
ldrm olan iki hekim. Belki her ikisi de susuz olan, sadece
padiah kurtarmaya alan iki hekim...
Kslm gz kapaklarnn arasnda zekice kprdanan gzleri
birden durdu.
Belki de her ikisi birden komplonun iinde olan iki hekim.
Neden olmasn? Fatihi ldrenler ii salama almak iin iki
hekimi birden satn alm olamazlar m?

Bir cinayet masas bakomiserinin ilgin bak... Yanl diyebilir miyiz, hayr. nk rivayet muhtelifti, her isteyen her
istediini syleyebilirdi, dileyen diledii yorumu yapabilirdi ama
hakikat tekti, biricikti; o da Fatih Sultan Mehmedin tpk
babas II. Murad gibi beklenmedik bir anda lmesi.
Elbette her iki hekim de komploya karm olabilir, dedim
ama ekincemi eklemeden de duramadm. Tabii ortada bir
zehirlenme varsa...
Surat aslr gibi oldu, cinayet olmama ihtimali cann m
skmt ne?
Ama krk dokuz yanda bir adam, stelik zorlu bir sefere
kacak kadar kendini salkl hissediyorken, birdenbire niye
lsn?
Gut hastalndan...
Ryamda bizzat Fatihin dile getirdii elikiye dikkat ekti.
Gut hastal insan ldrmez ki!
Usulca bam salladm.
Kesinlikle haklsnz fakat sorun u ki, bundan be yz
ksur yl nce, sizin Zeynep Komiseriniz gibi kl krk yaran su
bilimcileri yoktu.
O yzden de kimse cinayetten phelenmedi, diyerek
tamamlad szlerimi.
Byk bir memnuniyetle yanldn akladm.
Aksine, nerdeyse herkes Fatihin zehirlenerek ldrldn dnyordu. Ama herkesin katil aday farklyd.
Yenieriler, padiahn lmnden sadrazam sorumlu tuttular... Ayaklandklarn sylemitim ya... Ama durun durun
sray bozmayalm. Padiah yaama gzlerini yumunca, dirayetli Sadrazam Karamani Mehmed Paa, lm ordudan ve
halktan gizlemek istedi. Ama nce iktidar krizini nleyecek,
devletin bekasn gvenceye alacak bir adm att. Fatihin iki
oluna iki ulak yollad.
II. Bayezid ile Cem Sultana...
Evet, Amasyadaki II. Bayezid ile Karamandaki Cem
Sultana... Padiah ldne gre, karde katlini makul gsterecek kanl taht sava balam bulunuyordu. Hzl olan,
zeki olan, gl olan tahta oturacakt. Bir tr iktidar rallisi de
diyebilirsiniz. Sadrazam Karamani Mehmed Paanm gnl
Cemden yanayd, ki Fatih Sultan Mehmedin tercihinin de

kk ehzade olduu, II. Bayezidden holanmad sylenir.

Fatihe sadk bir bavezir olan Karamani Mehmed Paa, belki de
bu sebeple, Ceme gidecek atly daha nceden yollad
rivayet edilir. Ancak, Karamandaki kk ehzadeye haber
iletecek atl da, Yenieri aas Sinan Paamn kurduu
pusuya derek katledildiler. Oysa II. Bayezide yollanan Keklik
Mustafa adndaki ulak, gnlerce sren yolculuun ardndan
Amasya ehrine vard, padiahn lm haberini byk
ehzadeye iletti.
Gnderdii ulaklarn akbetinden habersiz olan Sadrazam
Karamani Mehmed Paa, byk hakann naam bizzat kendi
nezaretinde, gizlice bir arabaya yerletirerek payitahta gtrd.
Sultan ayrndaki askerlere de ordughtan ayrlmamalar
ynnde kati emir verdi. Ayrca bir buyruk yaynlayarak
skdardan kar yakaya, kar yakadan da bu yana geii
yasaklad. ehirdeki acemi olanlarn da bir kprnn tamiri
bahanesiyle ehirden karp kale kaplarn kapattrd. Ama
sadrazam, padiahn naayla Sultan ayrndan ayrldktan
sonra, nasl oldu bilinmez, askerler bu ac olay reniverdi.
iin iinde bir apanolu olabileceini vurgulamak iin sa
gzm krptm. Yine komplo teorisi yazacak olursak, belki de
birileri askerlerin renmesini salad.
Fatihin katilleri mi? Konu zerine younlamt artk
sessiz kalamyordu. Siz detaylar anlattka karmak bir saray
entrikasnn iine dmm gibi geliyor.
Hayr, fikrimi aklamayacaktm. Hangi kanaate varacaksa
kendi bana varmalyd.
Bilemiyorum artk, ona siz karar vereceksiniz. Evet, padiahn yaamn kaybettii renilir renilmez ordughta
kyamet koptu. Askerlerin ilk aklna gelen, sultann ldrlm
olmasyd. Ya da birileri onlarn kulana bu ihtimali
fsldamt. znt, hayal krkl, aldatlmlk... Bu duygular
her insanda kzgnlk yaratabilir ama meslei lmek ve
ldrmek olan silahl adamlarda yaratt etki ok daha korkun
olmutu. fkeden lgna dnen askerler, irili ufakl gruplar
halinde, Pendik ve Kartal iskelelerine aktlar. Oradan kayklara
dolarak tez elden payitahta ulatlar. Hi anlamadan,
dinlemeden evvela Karamani Mehmed Paamn sarayn bastlar.
Fatihin en gvendii adam, ayn zamanda devrin nemli
entelektellerinden biri olan sadrazam l

drdkleri yetmiyormu gibi bedenini orada tiftik tiftik ettiler.

Kimi tarihilere gre, Hekimba Yakup Paa da o srada
katledildi. Belki de ldrlmedi, o sebepten hekimban ele
geiremedikleri iin askerler, Yahudi mahallesine yneldiler.
Evleri, dkknlar yamaladlar, halk kltan geirdiler.
rndan kmt, babozuk takm zenginlerin evlerine
saldrmaya balamt ki, Fatih tarafndan payitahtn muhafz
komutan olarak braklan shak Paa, birdenbire tarih
sahnesine kt ve isyana son verdirdi.
Niye o kadar beklemi ki? diye kesti szm Nevzat. Keke
daha nce mdahale etseymi.
Cinayet soruturmasnda uzman bir polis efinin deil, her
mantkl insann sormas gereken soruydu ama ben tarafsz
kalmay setim.
Gaflet diyebiliriz, belki de shak Paa hazrlksz yakalanmtr. Yenierilerin olay bu raddeye vardracan dnmemi
de olabilir... Ya da shak Paa bilinli olarak mdahale
etmemitir. Sadrazam Karamani Mehmed Paamn ldrlmesine kadar zellikle beklemitir. Hangisi doru? Kestirmek
zor. Bak asna gre deiir.
Polis efinin gzlerindeki kuku bulutlar gitgide artyordu.
Siz ne dnyorsunuz? Gerekten de shak Paa bu
komplonun iinde miydi?
Hibir ey dnmyorum, dedim kesin bir ifadeyle. Anlat
dediniz, ben de ihtimalleri sralyorum. Unuttunuz mu, bu
lmn bir cinayet mi, yoksa hastalk sonucu mu gerekletiine siz karar verecektiniz?
Mahcup bir glmseme brd dnceli yzn. Kurallar
inedii iin azarlanan sportmen bir oyuncu nezaketiyle
dirseklerini masann zerine dayayarak ellerini usulca yukar
kaldrd.
zr dilerim Mtak Hocam, kesinlikle haklsnz. Ama
iinizden gelir de ahsi kanaatinizi sylemek isterseniz, ltfen
ekinmeyin. Evet... Kafas karmt. imdi bu shak Paa,
Fatihin babas II. Muradm veziri olan shak Paayla ayn kii
mi?
Nasl da doru mantk yrtyordu. Sahiden de korkulurdu
bu adamdan.

Kesinlikle ayn kii... II. Mehmedin tahta kma ho

bakmayan andarl Halille ibirlii yapan vezir. Edirne Sarayndaki II. Murad yanls hizbin nemli adamlarndan biri...
Muhtemelen bu sebepten II. Mehmed, tahta ikinci knda
shak Paay Anadolu Beylerbeyliine atayarak Edirneden
uzaklatrd. Bununla da kalmad babasnn elerinden Halime
Hatunla evlendirdi. Aradan geen yllar iinde Fatihin
dncesi deiti, babasnn yakn dostu bu eski veziri, payitahta ard ve ehrin gvenliiyle grevlendirdi. Yanl
anlamayn, herhangi bir imada bulunmuyorum ama Fatihin
lmnden sonra tahta kan II. Bayezid ise shak Paay en
byk makama, paralanarak ldrlen Karamani Mehmed
Paamn yerine sadrazamla getirdi.
Bir dnce bulutu geti yznden. Yok, yle ani kararlarn
adam deildi Nevzat.
Srf bu yzden shak Paay Fatihin katili olarak gremeyiz
deil mi? diye mrldand. stelik bir padiaha, hem de
Osmanlnm gelmi gemi en kudretli hkmdarna bir vezirin
tek bana suikast dzenlemesi olduka g... Sylediklerinin
arasnda iki anahtar kelime vard.
Tek bana... Gzlerinin iine bakarak sordum. Yani shak Paa yalnz deildi mi demek istiyorsunuz?
Mehur kahkahalarndan birini daha koyverdi. Bakyorum
da rolleri deitik. Kusura bakmayn ama Mtak Hocam,
burada sorular siz yantlyorsunuz, ben deil.
akacktan alnm gibi davranacaktm ama sesim umduumdan daha yksek kt.
Zanl olduumu mu hatrlatmak istiyorsunuz?
Gl yznde eridi. Nasl da birden ciddileiyordu bu
adam!
Bildiim kadaryla size hibir zaman zanl olduunuzu
sylemedik. nk elimizde bu ynde bulgular yok, ama vicdannz yle olduunuzu sylyorsa o baka...
Ne anlama geliyordu imdi bu? Yoksa her eyden haberleri
vard da itiraf etmeye mi zorluyordu beni. Yok canm, hi de
yle bir niyeti yoktu Nevzatn. Ben geri zekl, durduk yere
kkrtmtm adam. Hi gerei yokken kendi kaleme gol
atmtm yine...

Yok yanla anladnz, diyerek toparlamaya altm. aka

yapyordum. Yani bir tr oyuna dnd de bu konuma... Hi
etkilenmemiti. sterseniz keselim...
Kararl bir tavrla ban sallad.
Bilakis, devam edelim... Yeni yeni bir eyler belirmeye
balad gzlerimin nnde...
Hoppala, ite yeniden deimiti. Sanki az nceki soukluk
hi olmam gibi hevesle sordu.
syan yattrlnca ne oldu?
Eh, madem sorun yoktu, ben de anlatmay srdrdm.
Sadrazam ldrlnce shak Paa, ehzadelerin gelmesini bile
beklemeyerek II. Bayezidin olu Korkutu naip olarak tahta
kard. Bu ii yaparken en byk yardmcs elbette Sinan
Paa ve yenierilerdi. Bu arada u nemli notu da eklemeliyim.
II. Bayezidin orduda iki damad vard. Yani askerlerin iinde
destei olduu muhakkakt. Cem Sultan destekleyen gl
komutanlardan Gedik Ahmet Paa ise Ot- rantodayd. Sadece
askerler deil, ayn zamanda din adamlarndan da destek
alyordu II. Bayezid. Halveti eyhi Muhid- din Mehmed, Fatihin
lmnden nce hacca gitmiti. Yola kmadan nce Bayezide,
Kudretli ehzadem, dndmde sizi padiah tahtnda
greceim inallah, demiti. Syledikleri kt. Ve elbette
Bayezid tahta oturunca, kehaneti kan eyhi dllendirmeyi
de ihmal etmedi.
Ne yani komplonun iinde din adamlar da m vard?
Komplo varsa tabii, diye ekincemi koyduktan sonra, onu ok
artacak bir aklama yaptm. Sadece din adamlar deil,
olduka geni bir evrenin artk padiaha tepki duymaya
baladndan sz edebiliriz. Sanlann aksine, ne yazk ki son
dnemlerinde Fatih baz kesimlerde ok da sevilen bir
hkmdar deildi. Onun byk imparatorluk hayalini
gerekletirmesi iin elbette devasa bir gelir gerekiyordu.
Bitmek bilmeyen askeri seferler, ordunun her daim ve her
ekilde gl olmasn zorunlu klyordu. Her adan gl bir
ordu ise byk mali kaynak demekti. Bu snrsz mali kayna
bulmak iin Fatihin uygulad ekonomik tedbirler, lkede
honutsuzluu artryordu. Yeni gm sikkeler bastrmas,
halkn elindeki paralarn deerini dryordu. Ayrca kkl
ailelerin mlklerine ve vakf mal olarak sahiplendikleri
arazilerin ouna el koymas, hem toprak sahibi olan

snflarla hem de slami kkenli vakflardaki din adamlaryla

arasn ayordu. Vergilerin artrlmas da ayr bir honutsuzluk
nedeniydi. Ve tabii yenieriler... Saylar gitgide artan bu
profesyonel askerler, gelirlerinin dmesi nedeniyle padiaha
tepki duyuyorlard. Fatihin lmnden sonra yaplan
ayaklanmay, Karamani Mehmed Paann ldrlmesini biraz
da byle yorumlayabilirsiniz. Neyse... Biz hikyemize dnelim.
Babasnn lm haberini ilk alan ehzade olma ayrcaln
doru kullanan II. Bayezid, 20 Maysta skdara ulat.
ncelikle babasnn cenazesiyle ilgilendi. Gnlerdir bekletildii
iin naa bozulmaya yz tutan Fatih Sultan Mehmed nihayet
topraa verildi. Ve ertesi gn II. Bayezid, otuz bir yl boyunca
oturaca taht olu Korkuttan devrald. Cem Sultan ise
sonusuz savalarn ardndan Rodos valyelerine snd. 14 yl
devam eden srgn hayatnn sonunda pheli bir lmle
hayata gzlerini yumdu. Artk II. Bayezid tahtn tek sahibiydi.
Yeniden koltuunda geriye yasland Nevzat, yine parmaklarn birbirine geirdi.
Yani Fatihin lmnden en byk yarar salayanlardan
biri, byk olu II. Bayeziddi.
Sanki sulanacak olan benmiim gibi savunmaya getim.
Hep bir orta yol arar u Mtak. Dobra bir insan olamad gitti.
Kimdi bunu syleyen? Ne nemi var. u anda asl mesele bu
cevval polis efinin elinden kurtulmakt. O sebepten hem nalna
hem mhna vurmay srdrdm.
Doru, sonunda Bayezid padiah oldu, ama Fatihin lmnden yarar salayan sadece o deildi. Efsanevi hakann
lm haberi en byk yanky Romada buldu. Pare pare zafer
toplar atld, ehrin btn kiliselerinde anlar gn boyu alnd.
Halk, Byk kartal ld, diye haykrarak gn gece
elendi. talyanlar sevinten sarho olmulard. Az buz mesele
deil, en azl dmanlar hayata veda etmiti ki, eer Fatih bir
on yl kadar daha yaasa dnya bambaka bir yer olurdu. Bu
gerein farknda olan Venedik hkmeti Fatihi zehirletmek
iin bir dzineye yakn giriimde bulunmutu. Hatta Venedik
Meclisinin, Fatih Sultan Mehmedi ldrmesi karlnda
Hekimba Yakup Paaya bir servet nerdii bile yazlmtr.
Sadece Venedikliler mi, byk hkmdarla

aralarnda husumet bulunan Memlkleri de unutmamak lazm...

nanmayan gzlerle dinliyordu szlerimi, sonunda dayanamayp mdahale etti.
Ama Nzhet Hanm, Fatihi ne Venediklilerin, ne de Memlklerin ldrdn dnyordu. Benden ses kmaynca
tahminini dile getirdi. Fatihi z olu II. Bayezidin ldrttne
inanyordu. Evde bulduumuz baba katilliiyle ilgili makale...
Freudun incelemesinden bahsediyorum. Sayfalarn arasna
konulmu kdn zerindeki szckler... Patricide, Filicide,
Fratricide... Baba katillii, oul katillii ve karde katillii...
Belki yine rol alyorsunuz, sorular ben deil, siz yantlayacaksnz diye beni azarlayabilirdi ama kafamdakileri dile
getirmezsem atlayacaktm.
Peki siz ne diyorsunuz Nevzat Bey? Artk konu hakknda bir
bilginiz var. Hakl myd Nzhet? Fatihi gerekten de olu mu
ldrtt?
Szlerine balamadan ilgiyle szd beni. Sahiden merak m
ediyordum, yoksa onu yanl m ynlendirmeye alyordum?
Bilmiyorum, dedi enesini kayarak. Emin olmak zor.
Anlattklarnza bakarak, kanl bir saray entrikasndan sz etmek mmkn. Elbette, II. Bayezid de bu entrikann iinde
olabilir, belki de ba planlaycsdr. shak Paanm padiaha
husumeti ok eskilere dayanyormu. Fatih, zengin snflarn,
dini evrelerin karma dokunmu. Eer kendinden sonra,
hkmdarlk iin kk olu Cem Sultan dnd de
gerekse... Btn bunlar yan yana sralaynca, katil II. Bayezid
diyebiliriz. Ama daha Fatihin zehirlenmi olduu kesin bile
deilken byle bir iddiada bulunmak ne kadar doru?
talyanlarn deyimiyle byk kartal, belki de hastalk sebebiyle
lmtr. Cinayet yoksa, ne soruturma yapmann bir anlam
var, ne de kimin zanl olduunun...
Nihayet bir yerlere varyordu konumamz.
te Nzhet bunun iin istiyordu toksikoloji incelemesini,
diyerek baklay azmdan kardm. Fatihin zehirlendiinden
emin olmak iin. Yasal olarak bu ii yapamaymca da, o mezar
hrszlaryla anlama yoluna gitti.

Yine o, benim hi holanmadm kukulu ifade geldi oturdu

kslm gzlerine.
Tamamyla ayn fikirdeyim. Buraya kadar hibir sorun yok.
Asl mesele Nzhet Hanmm bu aratrma yznden ldrlp
ldrlmedii... Eski sevgilinizin lmyle eski asistannza
ynelik saldrnn ilgisi olmadn artk biliyoruz. Akas bu
biraz elimizi zayflatyor. nk eer iki saldrnn da failleri
ayn olsayd, karmzda rk duygular gl, Osmanlya laf
syleyen herkesi yok etmek isteyen, Fatihe duyduklar sevgiyi,
bakalarna saldr raddesine getirmi fanatikler olduunu
kolayca iddia edebilirdik.
Tahir Hakk ve rekasndan sz ediyordu. Demek ki Nevzat
da ciddi ciddi kukulanmt onlardan. Ama galiba artk bu
dncesinden vazgeiyordu. Sezginden sonra Tahir Hoca ve
etesi de temize ktna gre geriye benden baka kimse
kalmyordu. Polise ard ardna sylediim yalanlar da gz nne
alnnca, bunlara bir de Adem Dillinin ifadesi eklenince, stelik
u Cold tabancadan kan iki kurun... Tabii ya, Nevzatn beni
karsna
oturtup
uzun
uzadya
Fatihin
lmn
anlattrmas... Ama vicdannz yle olduunuzu sylyorsa gibi
laf sokmas... Tabii adam kan kurras, anlad benim zayf
karakterli biri olduumu, Raskolnikov gibi itiraf ettirecek ite...
Zaten demedi mi yeterince vaktimiz var diye... tiraf edinceye
kadar tutacak beni... Belki de etmeliyim. Belki de ben ldrdm
Nzheti... Benim dmda hemen hemen btn zanllar bir bir
temize kyor ite. Onlar masumsa demek ki katil benim...
Belki de onlar suumu ispatlamadan nce itiraf etmeliyim.
Kulaklarmda yanklanan babamn sesi. Devletle uraamazsn
olum... Teslim ol. Evet, sanrm teslim olmalym... Belki de
hemen imdi anlatmalym, polisten gizlediklerimi...
Sustunuz hocam...
Nevzatn alayc szleri souk du etkisi yapt zerimde.
Kabulleniin tatl lkl, teslim oluun uyuukluu annda
kayboldu. Hayr, hibir ey anlatmamalydm. Hayr, suu ispatlanana kadar herkes masumdur. O saral Rus yazar, kendi
kahramanna sululuk duygusu altnda cehennemi yaatt diye,
niye ilemediim bir cinayeti stlenecekmiim? Devlet manya
babam, olunun yasalara saygl bir vatanda olmasn istiyor
diye, niye yllarca hapislerde ryecekmiim?

Hayr, efendim itiraf filan yok... Bana gereken soukkanllk...

Bana gereken sakince dnmek... Yeterince derin, yeterince
geni, yeterince esnek dnebilmek...
Sk sk byle dalar gider misiniz?
Acilen u adama bir eyler sylemeliydim, yoksa iyice karacakt iler.
Dnyordum, dedim aceleyle. Belki de u eski koca...
Nevzatn surat tam anlamyla allak bullak oldu.
Hangi koca?
Jerry... Nzhetin ayrld adam...
O iri yar sanat tarihisi herifin Nzheti dvdn ballandra ballandra anlatmaya hazrlanyordum ki, mnasebetsiz
telefonum yine almaya balad.
zr dilerim, belki nemlidir, diyerek kardm cebimden.
Tanmadm bir numara. Bir ev ya da iyeri olmal. Adem Dilli
mi yoksa? Nevzatn yannda nasl konuacam ben? Ama
bundan kaamazdm, korkuyla atm, ekingen bir sesle Alo?
dedim kardaki kiiye...
Alo. Mtak Hoca?
Rahatladm, Adem Dilli deildi. Tanmadm, sanki duvarn
ardndan gelirmi gibi yanklanan bir ses...
Evet, buyurun?
Tahir Hakk... Sustu, konumakta glk ekiyordu. Tahir
Hakk...
Ne anlatmak istiyordu bu bouk ses?
Ne olmu Tahir Hakkya?
Kanm donduran o cmleyi syledi sonunda.
Tahir Hakk bu akam evinde ld.

Hatanz bir insann lmne neden oldu

Tahir Hakk... Belki de u hayatta bana en ok emei geen

adam... ou zaman babamdan daha yakn hissettiim insan...
Hocam... Bym... Kadim dostum... Demek o insan da artk
yok... Ama telefondaki o esrarengiz ahs, Tahir Hakknm
ldn sylediinde, zntden ok aknlk hissettim.
Hayr, merhametsiz biri olduumdan deil, gndr
yaadm sra d olaylarn aklm allak bullak etmesinden.
Tam
dm
zlyor
derken
her
eyin
birbirine
karmasndan. Aralarnda benim de bulunduum katil
adaylarnn habire deiip durmasndan. te yandan, sevgili
hocamn lm haberinin beni bir para rahatlatm olduunu
da itiraf etmek zorundaym. nk Akna yaplan saldrnn
Nzhet cinayetiyle bir ilgisi olmad anlalnca, adm zanllar
listesinde n sralara kmt. Oysa Tahir Hakknn
ldrlmesiyle birlikte, zerimdeki kuku bulutlar seyreliyordu. Sk sk Kalpsiz bir ocuk bu Mtak, trnden teraneleri tekrarlayp duran teyzem, demek ki ok da haksz
saylmazm. Ama neresinden baklrsa baklsn yaananlar
korkuntu ve bir o kadar da esrarengiz. gece boyunca,
yaknma yaplan, kanl saldr. En ok sevdiim iki insan
benden koparan vahi cinayetler... Neler oluyordu? Btn
bunlara rastlant diyebilir miydik? Yoksa gzden kardmz
nemli detaylar m vard? Olaylar benim etrafmda cereyan
ettiine gre, yoksa hedef ben miydim? Ben mi? Neden beni

tehdit olarak grsnler ki? Brakn onun bunun etlisine stlsne karmay, kendi vazifelerini bile yerine getirmekten aciz
bir tarihi, hayali bir ak iin hayatn mahvetmi zavall bir
adam, Serhazinlerin son temsilcisi Mtak Serhazini mi
tehlikeli biri olarak greceklerdi? Hayr, sayklyordum. Kim,
niye beni ldrmeye tenezzl etsin? Benim gibi lzumsuz bir
adam iin, kim, niye elini kana bulasn? Her ne kadar polislere,
Nzhetin lmnden sonra endielendiim iin silah tamaya
baladm desem de, benim tehlikede olmam iin hibir neden
yoktu. Olaylarn etrafmda cereyan ediyor oluu tmyle
tesadften ibaretti. Tahir Hakknm Tevikiyedeki o grkemli
apartmannn geni merdivenlerinden karken tam tamna ite
bunlar geiyordu aklmdan.
Yalnz m yayordu? Nevzatt soran, geni, yeil merdivenleri yan yana kyorduk. Bir yakn filan yok muydu
yannda?
Yoktu... Eini iki yl kadar nce kaybetmiti. Berrin
Hanm... ocuklar olmamt. ocuklar rencileriydi...
Mesleini ok severdi Tahir Hoca... Btn hayat mesleiydi. Bu
yanda hi enmez, konferanstan konferansa, faaliyetten
faaliyete koar dururdu. Biliyorsunuz, daha bu leye kadar
birlikteydik. Tahir Hakknn yz beliriverdi gzlerimin
nnde. Genzim yanmaya balad, boazma o dm geldi
oturdu. Gzyalarm bastrmaya altm. Evet, yle
demiti... Burnumu ekerek srdrdm. lm yaklayor
Mtak, hissediyorum. nallah durup dmeden, hl ayaktayken, bir gece anszn gelir. Farkna bile varmadan... Ama
istedii byle bir lm deildi. Sesim titriyordu. Daha fazla
tutamadm, gzyalarn kendiliinden boand. nmdeki
basama gremiyordum. Koca adam merdivenin trabzanna
yaslanp hngr hngr alamaya baladm... Cinayet
masasnn halden anlayan bakomiseri, yanmda dikilerek
sakinlememi bekledi. Gzyalarn seyrelip ruhumun kabarmas durulunca da elindeki mendili uzatt.
Aln, unu kullann.
Ne bir teselli, ne bo yere kendinizi zmeyin trnden bir
lakrd, hepsi bu.
Uzatt mendili alp yalarm kurularken Sizi uyarmak
zorundaym... diye ekledi. Yukarda greceiniz manzara hi de
ho olmayabilir... isterseniz burada bekleyin...

Yok, gelmek istiyorum.

Dairenin nne ulatmzda kap aralkt. Apartmann
nne ayn arala gelmi olmamza ramen merdivenleri koar
adm trmanan tez canl Ali ak brakm olmalyd, ama eve ilk
gelen ekipten bir komiser yardmcs, Nevzata telefonla bilgi
verirken de daireye geldiklerinde kapy ak bulduklarn
sylemiti. Tpk iki gece nce Nzhetin evinde olduu gibi...
eri girdiimizde o tamdk koku karlad beni. Portakal,
turun karm o keskin koku... Aslen Mersinliydi Berrin
Hanm... Enfes turun reeli yapard; det haline getirmiti, her
sene bir kavanoz da bana verirdi. Hi sevmezdim turun
reelini, ama krmamak iin alrdm. aziyede istemezdi, eker
kilo yapyormu, bacaklarndaki sellit de cabas... Kadife
Kadn baylrd ama... Her yl reel zaman geldi mi sormadan
edemezdi: Yine turun reeli getirecek misiniz Mtak Bey?
Nur iinde yatsn, Berrin Hanmm yapt reellerin kokusu
yllar sonra bile kmamt evinden.
Duvarlar boydan boya kitap raflaryla kapl, her zaman
.yumuak bir kla aydnlatlm geni salona girerken, bu eve
her geldiimde beni u kapnn nnde karlayp Karnn a m
Mtak? diye soran o her zaman nazik, her zaman samimi
kadnn gle yz canland gzlerimin nnde. yi ki Berrin
Hanm daha nce gm bu dnyadan diye sevindim.
Kocasnn vahi bir cinayete kurban gitmesi, kim bilir nasl da
kahrederdi onu? Berrin Hammm beni karlad kapnn
eiinde tandk bir ses ikaz etti.
Aman Mtak Hocam, bir saniye bekleyin! Bam kaldrnca Zeynepin kestane rengi gzleriyle karlatm. u
galolar ayanza geirmeniz lazm. Bir de rica edeceim,
ortalkta ok dolamayn... Mmkn olduu kadar ayn yerde
kalmaya aln... Malum buras olay yeri... Kantlar bozmayalm.
Uzatt galolar aldm.
Tamam Zeynep Hanm, merak etmeyin.
Bu iri bedenle, zerimde bu kat kat giysilerle galolar
ayama geirmek deveye hendek atlatmak kadar zor olmasa da
epeyce zahmetli bir iti. Ama katili ele verecek izleri silmektense her trl cefay ekmeye hazrdm. Srtm duvara
verip oflaya puflaya galolar ayama geirirken Nevzat takdirle
sordu:

Hangi ara geldin Zeynep? Sen kuyumcuda deil miydin?

Anonsu duyar duymaz yola ktm bakomiserim... Peki,
bir ey kt m?
Neden bahsediyordu bu Nevzat? Sorusu bizim davayla m
alakalyd? Baka neyle olacak? Baklarm, gayriihtiyari
Zeynepin dudaklarna taklp kalmt. Zeki kz bunu fark etmekte gecikmedi.
Sonra anlatrm bakomiserim, diyerek konuyu kapatt.
Durumu fark eden Nevzatn eletiren baklarna muhatap
olmak ho deildi ama gecenin bu saatinde kuyumcu deyince,
insan ister istemez merak ediyordu. em-i Lalle ilgili bir
aratrma m yapyordu bunlar? Ama niye? Eer yleyse
aziyeden kukulanm olmallard. Hastaneden sonra beni
izleyen Ali, teyze kzmn muayenehanesine girdiimi de
grm, nalbur dkknndan emniyete gelirken arata
aziyeyle ilgili sorular sorup durmutu. Zavall kz... Onun da
ban yakmasaydk bari...
Yaknlarna hep zarar verir zaten bu Mtak...
Galolar ayamza geirdikten sonra, nde Nevzat, bir adm
gerisinde ben, geni salona girdik. Allmadk bir ey vard:
nsann gzne batan u k... Hayr, salonun deildi bu,
ierisinin aydnl yeterli gelmemi olacak ki, seyyar lambalarla
gndze evirmilerdi ortal. Ali, uzun beyaz nlklerinin
zerinde Olay Yeri nceleme yazan, ayaklar, balar galolu,
elleri eldivenli iki polisin yannda, yemek masasnn gerisindeki
kl rengi ini sobann nnde ayakta dikiliyordu. de
gzlerinde derin bir ciddiyetle yerdeki halya bakyorlard;
cinayet masasna mensup polislere deil de Acem halsnn
harikulade
motiflerini
inceleyen
dokuma
eksperlerine
benziyorlard. Ali kprdaynca, yanldm anladm. Acem
halsna deil, onun zerine srt st devrilmi olan birine
bakyorlard; sevgili hocamn cansz bedenine... Bam dnd,
sendeler gibi oldum. Zeynep annda yapt koluma.
Mtak Bey, iyi misiniz Mtak Bey?
Her an yere ylmamdan korkuyormuasma zenle beni
tutuyordu. Hayr, yere ylmayacaktm. Hayr, artk kaacak,
geri duracak sra deildi. Hayr, lmne engel olamamtm,
hi deilse en yakn dostumun cesedine bakabilecek kadar
cesur olmalydm.

Ben iyiyim Zeynep Hamm... dedim kolumu usulca ekerek.

Ayam takld galiba...
Emin misiniz?
Nevzat da endieli gzlerle beni szyordu.
Eminim, dedim her ikisine birden hitap ederek. Ben
iyiyim, siz iinize bakn ltfen...
Her davranlarndan birbirlerine duyduklar gven okunan
iki polis, yerde yatan kadim dostumun bedenine doru
yrdler, birka adm geriden onlar izledim. Daha bu sabah
yan yana durduumuz, akalar yaptmz, srlar paylatmz,
birbirimize akl oyunlar oynadmz Tahir Hakky grmeye
alyordum salonun zemininde. Ama nmde hareket eden
insanlar olduundan yarm yamalak seebiliyordum onun
hareketsiz gvdesini. Yerdeki u krmzlk kan myd, yoksa
Acem halsnn naklar m? Zeynepin zarif bedeni ekilince,
yerde yatan dostumu grdm. Srtnda sar yakal, kahverengi
u ropdambr vard. Eve gelince elbiselerini karm olmal,
kimseyi beklemiyordu demek. etinle konuacam dememi
miydi bana? Hem de bu akam, eve arp... Birden fark ettim,
Tahir Hakkmn lmnden ben sorumluydum. Hayr,
Serhazinlerin mzmin sululuk duygusunun yaratt bir
aldan deildi bu, hakikatin ta kendisiydi. etin denen o
psikopat hakkndaki kukularm Nevzata anlatm olsaydm,
belki de sevgili hocam u anda yayor olacakt. yi de, bizzat
Tahir Hoca anlatma demedi mi bana? Hem de sk skya
tembihleyerek. nce u etinle ben bir konuaym, sonra
polise bildiririz, demedi mi? Dedi demesine de hoca meseleye
hissi bakyordu. Kendi rencilerini ihbar etmek arna
gidiyordu. Mantkl bir deerlendirme yapmaktan uzakt.
Bilmiyorum, belki de bir eyler saklyordu. Oysa ben tehlikeyi
grmtm, riski biliyordum, onun hayatm kurtarabilirdim.
Uyuuk beynim ne yapmam gerektiine karar verinceye kadar
olan olmutu ite. Alaklar, acmaszca ldrmlerdi onu.
Kendi kemde yaamak beni ve dostlarm tehlikeden uzak
tutmuyordu demek. Ayakta kalmak iin doru yerde, doru
zamanda gereken mdahaleyi yapmak zorunluydu. Ama artk
yazklanmak manaszd. Hi deilse Tahir Hakknm katillerinin
adalete teslim edilmesi iin elimden geleni yapmalydm. Bu,
ayn zamanda Nzhetin kannn yerde kalmamas demekti.

Eski sevgilimi ldrenlerle Tahir Hocaya saldranlar ayn kiiler

olmalyd. Bundan hi phem yoktu. Belki de ayn silahla...
Samalyordum, Nzheti ldrdkleri silah bir kez daha
kullanamazlard, nk o mektup aacan bizzat kendim
denize atmtm.
Bana sert bir cisimle vurmular gibi grnyor. Aliydi
fikir yrten. Baksanza zemin kana bulanm. Bulabildiniz mi
cinayet aletini?
Bulamadk, dedi meslektann yanma yaklaan Zeynep.
Ama bir ey gstermek istiyorum. Dizlerinin zerine kt.
Sanrm ropdambrn nn ayordu. Daha iyi grmek iin
ben de yanlarna yaklatm. Keke yapmasaymm, nce Tahir
Hakknn kana bulanm yzn grdm, sonra iri iri alm,
dehetle bakan akr gzlerini... Niye beni dinledin ki Mtak?
Niye bana yardm etmedin? Yine o bulanty hissetim iimde,
yine o ba dnmesi... Hayr, baylma- yacaktm, hayr, kendimi
yle kolay kolay brakmayacaktm. Derin derin nefes aldm.
Bakn, gryor musunuz? Tahir Hakknm dmeleri ak
gmleinin altnda, beyaz kllarla kapl gsnn sol tarafndaki
mor lekeyi gsteriyordu. Belki de ilk darbeyi buraya ald.
Eilince de katil sopay ya da elindeki her neyse bana indirdi.
Tam sol akann zerine... Ropdambrla gmlein zerindeki
incelemelerden sonra cinayet silah hakknda daha detayl
konuabiliriz tabii...
uradaki leke ne?
Koyu gri inili sobay gsteriyordu Nevzat... Bu evin en
deerli eyasn... Tahir Hocanm Baba evimden kalan tek
yadigr, diyerek yere ge sdramad ama artk sadece dekor
olarak kullanabildikleri eski stcy. evik bir hareketle yaklat
Zeynep, bizim hocann kymetli sobasna. Gzlerini ksarak,
bakomiserinin gsterdii keye bakt.
Haklsnz bir leke var. Dnd, birka adm geride, yerde
duran antadan ucu pamuklu kk bir ubuk ald. ubuu
sobann stndeki lekeye srd. Pamuun ucu kzllat. Evet,
galiba kan... Belki derken sobaya arpt ya da tutunmak
istedi. Aklna gelen yeni bir fikir onu tereddde srkledi.
Belki de katilin kamdr. Maktul kar koyduysa... Saldrgan da
yaralanm olabilir. Umarm yledir. Anlayacaz.

Nevzatn alnndaki krklk dzelmedi, aksine kalar biraz

daha atld.
Ya bu bir kazaysa?
Ne?
Sahiden ne demek istiyordu bu Nevzat?,Yani Tahir Hoca
kendi kendine mi dp lmt?
Evet Zeynepcim... Niye olmasn? Belki de kalp krizidir.
Dnsene Tahir Hakk yal bir adam... Yetmiin ok zerinde...
Onaylamam ister gibi bana bakt.
Bu yl seksen ikiye girecekti.
Seksen iki... Dn bir konferans verdi, bugn dondurucu
soua aldrmadan saatlerce fetih gezisi yaptrd. Seksen iki
yanda bir adam iin fazla deil mi?
nemli bir noktay hatrlam gibi yine bana sordu.
Kalp rahatszl filan var myd?
stemeyerek de olsa gerei akladm.
Alt yl nce bypass geirmiti. damarn deitirmilerdi
ama o gnden beri hi sorun yaamad.
Son cmlemi iitmedi bile Nevzat.
Duydunuz mu, kalp rahatszl da varm.
Allahtan Zeynep inat kzd, yle kolayca ikna olmad.
Ya gsndeki u morluklar... Kapnn ak oluu... Daha
da nemlisi iki gn nce kendisi gibi bir tarihinin ldrlm
olmas...
Salon kapsnn tkrdamasyla blnd szleri. Bamz
evirince kulaklarna kadar uzanan grkemli pala byklarnn
gerisindeki ince, uzun yz sararm Hseyinin rkek gzlerle
bizi szdn grdm.
eyy, beni armsnz... Ben kapc Hseyin... Birden
yz r gibi oldu. Ah, merhaba Mtak Bey, demek buradaydnz.
Bize doru bir adm atmt ki Orada durun! diye seslendi
Zeynep. Kprdamayn, biz geliyoruz.
Beyaz nlkl polisleri Tahir Hakknm banda brakp
Nevzat ve iki yardmcsyla birlikte sanki ekibin bir parasymm gibi ben de Hseyine yaklatm.
Banz sa olsun Mtak Bey, diyerek benimle konumaya
alt. Polislere kar belirgin bir ekingenlik hissedi

yordu. Nedir bu bamza gelenler? Kime ne zarar vard Tahir

Beyin? Herkesin sevdii, kendi halinde bir insan...
Cesedi sen mi buldun? diyen Nevzatn sorusuyla kesildi
yaknmalar.
Ben... Kendisini suluyorlarm gibi telaa kaplmt ama
abuk toparlad. Ben deil esasnda, polisler buldu. Bir saat
nce bir ekip geldi apartmana... niformal polis... Burada
cinayet ilenmi, dediler. ardm, kaldm... Yok yle bir ey,
dedim. Nerden bileyim, olaydan haberim yoktu ki... Tahir Hakk
Bentli burada m oturuyor? dediler. Ben de Evet, ikinci katta,
dedim. Bizi oraya gtr, dediler. Getirdim. Kap aralkt, ieri
girecek oldum, beni sokmadlar... Biri yanmda kald, ikisi
daireye girdi. te Tahir Beyi l bulmular ierde... Allah
rahmet eylesin, ok iyi bir insand. Pala byklar titremeye
balad, nemlenmi gzlerini bana evirdi. yle deil mi
Mtak Bey, siz daha iyi bilirsiniz? Bir gn bile kimsenin
kalbini krmamtr. Kim yaptysa elleri ayaklar krlr inallah...
Ne istemiler adamcazdan?
Cinayet olduunu nereden biliyorsun? diye adeta kt Ali.
Bir eye mi tank oldun?
Nasl da ters bir adamd u gen polis! Hseyin iyice rkekleti.
Nasl?
Cinayet olduunu nereden biliyorsun dedim?
Deil miymi? diye sylendi safa... Eceliyle mi lm
Tahir Bey?
Ben de sana onu soruyorum. Adamn ldrldn nereden biliyorsun?
Szlerinin delili Tahir Hocanm yatt yerdeymi gibi o tarafa
bir bak att Hseyin.
Polisler syledi. Her yer kan iinde, dediler. Bana vurmular adamcazn... Sopayla m ne? Nasl da titiz bir insand..
Hep iki dirhem bir ekirdek... Elbiseleri, hal filan kana
boyanm, dediler. Yine Tahir Hakknm yatt yne bakmaya
alt. yle deil miymi?
Kapcnn sorusu havada kald.
Sen kimseyi grdn m? diye Nevzat girdi araya. Apartmana girip kan birilerini, anormal davranan, pheli binlerini?..

Yok, grmedim amirim... Sadece u adam geldi... Tahir

Beyin rencisi mi ne? Uzun boylu olan... Yardm ister gibi
yine bana bakt. Siz de tanyorsunuz Mtak Bey... Hep zayf
bir kzla gelirdi, hatta yanlarnda genten bir adam daha
olurdu.
etin mi? diye atldm. Hani u yz iek bozuu... Laf
azmdan ald.
Evet, o, surat tal tarla gibi opur opur olan...
Gzlerimizde beliren ifadeyi grnce aknlkla sylendi. Yoksa
katil o mu? Ama Tahir Bey, onu ok severdi. Olu yerine
koyard. Hatta onda evin anahtar bile vard.
Demek anahtar vard? diye kukuyla mrldand Nevzat.
Galiba Tahir Hakknm kalp krizi geirerek lm olmas
fikrinden vazgeiyordu. Onu grdnde etin apartmana yeni
mi geliyordu?
Yeni geliyordu, kapda karlatk...
etin apartmandan karken de grdn m?
Yok, grmedim... Bir daha grmedim.
Ne zaman gelmiti apartmana? Yani onu grdnde saat
kat?

Mahcup bir ifade brd, pala byklarnn glgeledii yzn.

Bilmiyorum ki... Bizde akl m kald amirim... Ama hava
kararmt, polisler daha gelmemiti.
Polisler gelmeden ka saat nce? Adamcazn iini kolaylatrmaya alyordu Zeynep. Tahmini de olsa bir saat
syleyebilir misin?
Sa eli byna gitti, sararm ularn ekitiremeye kalkt,
sonra bu yaptnn yakksz olduunu anlayarak vazgeti.
Tahmini olarak... Tahmini olarak saat nce diyebiliriz...
Bayla birlikte elimsiz bedenini de sallad. Evet, evet en az
saat nce... Akam servisine balayacaktm.
Be gibi filan m?
Yok daha ge olmas lazm, rahat alt vardr.
Alt diyorsun yani. Gzlerini ksm, pala bykl kapcy
szyordu Nevzat. Sakin ama ne yaptn bilen bir adamn
gveniyle bana evirdi baklarn.
Siz, Tahir Hakkyla birlikteydiniz hocam... Gezi ne zaman
bitmitir? Ne diyorsunuz, ka gibi dnmtr eve?

Srtm duvara yaslayp, hatrlamaya altm.

Saat bir gibi ayrldm yanlarndan. Ama gezinin sonuna
gelmitik. Onlar Panorama 1453 Mzesini ziyaret edeceklerdi.
gibi filan gezi bitmitir.
Bir yere urayacak myd? Yani dorudan eve mi gelmitir?
Muhtemelen yledir. nk hava ok souktu. Bir an
tereddt ettim. Aklma geleni sylemeli miydim, yoksa beklemeli
miydim? Ama Tahir Hoca ldne gre artk neyi
bekleyecektim. stelik kapc, etinin burada olduunu anlatmt zaten. Daha da nemlisi keyfi yerinde deildi, dedim
polis efinin konuyu didikleyeceinden emin olarak. Neden
keyfi yerinde deildi?
Tam dndm gibi annda sormutu Nevzat. Hem szlerimin etkisini artrmak, hem de Hseyinin syleyeceklerimi
duymamas iin baklarm kapcya diktim.
Tamam, Hseyin Efendi, dedi, leb demeden leblebiyi
anlayan Nevzat. Sen gidebilirsin... Ama evinden ayrlma, sana
ihtiyacmz olabilir.
Hseyin Efendi sigaradan sararm pala byklarm ineyerek, polislerden kurtulduu iin rahatlam bir halde hzl
admlarla uzaklat yanmzdan, iki ift erkek, bir ift dii gz
ayn mesleki hevesle yzme dikilmiti.
Belki bana kzacaksnz, diye baladm lafa... Aslnda ben
daha ok kzyorum kendime...
Gzlerdeki merak giderek derinleiyordu.
Bu sabah Tahir Hakkyla konutuklarmz derhal size
bildirmeli, onu korumaya almanz sylemeliydim.
Ne diyorsunuz Mtak Hocam? Aliydi hayretini gizleyemeyen. Yoksa Tahir Hakk ldrleceini sylemi miydi
size?
Bu defa benim baklarm Acem halsnn zerinde yatan
hocamn yal bedenine kayd.
Hayr, dedim i geirerek. Aslnda ben, ldrlebilece- ini
sylemitim ona.
Nereden biliyordunuz ldrleceini?
Onun anlattklarndan...
Anlattklarndan m?
Konumann bu minvalde akmasndan rahatsz olan Nevzat
mdahale etmek lzumunu hissetti.

Alicim, brak da anlatsn adamcaz... Sonra sorarsn akima

taklanlar...
Bu leden nce, diye yeniden girizgh yaptm. Gezi
srasnda, Tahir Hoca, rencilerinden kukulandn syledi
bana. Bilhassa da etinden... Saldrgan bir kiilii var o
delikanlnn... Durduk yere kavga karyor. rencilik dneminde de ar gruplarla ilikisi olmu...
Yine sabredemedi tez canl polis... Evet, niversitede iki
yaralama olayna karm ad, diye aklad. Bir keresinde
dner bayla, birinde de satrla teki rencilerin zerine
saldrm...
Demek etinin dosyalarn kartrmlard. Bu iyi bir haberdi ite.
Evet, eskiden bir siyasi grn militanym, diye katmerlendirdim sulamalarm. O ileri braktn sanyorduk
ama Nzhetin zerine yrm bu evde... Akm da yanlarndaym, ona da tokat atm. Araya girmesem ldrecekti
ocuu, dedi Tahir Hakk. Nzhetle asistan evi terk edince de,
Bunlar tarihi mi, Amerikan ajan m belli deil. By- leleri,
insan katil yapar, diye sylenmi. Bir trl yatm- yormu.
Hatta masann zerinde duran, haneri gstererek u szleri
sarfetmi: eytan diyor al u ba, yeti kadnn ardndan,
sapla grtlana... Zavall Tahir Hoca, olu yerine koyduu bu
fkeli adamn tepkisi karsnda oka uram. Peki
neredeymi u haner?
Koridoru iaret ettim.
Tahir Hocanm odasnda olmal, masasnn zerinde...
Bakomiserinin emir vermesini beklemeden koridora dald
Zeynep. Yllarca birlikte alnca, konumaya bile gerek
duymadan anlaabiliyordu demek ki insanlar... Bir zamanlar
biz de yleydik, Tahir Hakk, Nzhet ve ben. Bir tek bak yeterdi ne dndmz anlatmamz iin, ama sonra...
Yani hocanz, eski sevgilinizi etinin ldrdne mi
inanyordu?
Eski sevgiliniz kelimelerinin zerine vurgu yaparak konumutu Nevzat, hi alnmadm.
inanmak istemiyordu aslnda. Ne de olsa etin en sevdii
rencilerinden biriydi. Ama ciddi kukular vard. Anlattklarm
dnda...

Konumann giderek daha ilgin bir hal almas iyice heveslendirmiti bakomiseri.
Anlattklarnz dnda, diye tekrarlad.
Cinayet saatinde etini aram cep telefonundan, kapalym. Bunun zerine evinden aram, alm, alm ama o da
almam. Ertesi gn, dn gece neredeydin diye sormu, o da
evinde olduunu sylemi...
Nevzatn kafas karm gibiydi.
yi de Tahir Hakk neden bunlar bize anlatmad?
rencisini ihbar etmek istemiyordu. Ama daha fazla
dayanamam olacak ki bu sabah bana anlatt. Dehete dtm, Derhal polise gitmeliyiz, dedim. Beni yattrd. nce
etinle konumalym, belki bir aklamas vardr, durduk yere
ocuu cinayet zanls yapmayalm, dedi. Polise gitmeyeceime
dair benden sz ald. Bu akam etini evime arr, onunla
konuurum, gerekiyorsa sonra polise bildiririz, dedi. Keke
dinlemeseydim onu...
Evet, byk hata, diye kt Nevzat. stelik daha bugn
bilgi saklamamanz konusunda uyarmtm sizi. Bakm, hatanz
bir insann lmne neden oldu.
Yerden ge kadar haklyd...
zr dilerim, byle olacan bilseydim...
Bilmeniz gerekirdi, yoksa yine mi bilgi saklyorsunuz
bizden?
Elbette saklyordum, ama zaten dm omuzlarm biraz
daha kerterek, Olur mu yle ey Nevzat Bey! diye andrdm
kendimi. Ben size yardmc olmaya alyorum.
Burnundan soluyan polis efi, iaret parman yzme
doru sallad.
Bakm hocam, son kez uyaryorum, eer bizden bir eyler
sakladnz fark edersem, sizi gzaltna almak zorunda kalrm.
Anladnz m? Bunu yapmay hi istemediim halde, inann sizi
ieri tkarm...
eri tklmay defalarca hak etmi biri olarak ne syleyeceimi bilemedim, babamdan papara yediim anlarda yaptm
gibi somurtarak ylece kaldm. Ama bakomiserin bana ihtiyac
vard.
Neyse, neyse, diye kendini sakinletirdikten sonra yeniden
balad sorulara. Sizce Tahir Hakk neden korumaya
alyordu etini?

En ufak bir alnganlk belirtisi bile gstermeden cevaplamaya

altm.
Katillik ar bir itham... Sebepsiz yere bir rencisinin
hayatn karartmaktan korkuyordu belki de...
Ama bir baka rencisinin hayat, brakn kararmay, sona
ermiti. Nzhet Hanm da rencisi deil miydi onun?
Yeryznn en makul ve mantkl sorusuydu. Aslnda Tahir
Hakknm benden de baz bilgiler sakladndan emindim. Emin
olmadm, onun bu cinayete bizzat karp karmadyd. O
sebepten bu kukularm Nevzatla paylamak istemiyordum.
Haklsnz, dedim bir kez daha gerek dncelerimi
saklayarak. Ama Tahir Hoca, Nzhetten pek holanmaz- d...
Bak alarndaki farkllk nedeniyle mi?
Elbette hibir sorusu bo deildi bu kurnaz polisin, laf
Nzhetin lm nedenine getirecek, cinayete bizim profesrn
bulap bulamadn soracakt. Eer bulatysa bile bunu
benden renemeyecekti. lm hocama ihanet etmemi kimse
benden isteyemezdi. yi de bylece lm sevgilime ihanet etmi
olmayacak mydm? Hayr efendim, Nzhetin lmne ben
neden olmadm ki ihanet etmi olaym. Eer Nevzat, suluyu
bulmak istiyorsa o etin denen psikopat yakalamalyd. Ancak
o zaman zebilirdi muammay.
Hayr, diyerek attm palavralara bir yenisini daha ekledim. Nzheti kiilik olarak da pek sevmezdi Tahir Hoca...
Ar hrsl bulurdu. kar iin herkesi, her eyi kullanmaktan
ekinmeyen biri olduunu dnrd.
Belki sizi terk ettii iin de ayrca kzyordu.
Ne zamandr susan Ali de balamt yaray kamaya...
Sanmyorum, gnl ilerine karmazd hoca... Nzheti
unutmam iin de srekli tavsiyelerde bulunurdu bana. Nefret
etmek yerine, onu anlamaya almam sylerdi.
Ya mesleki kskanlk... Bir kere baladlar m durmak
bilmiyordu bu polisler. Olamaz m? Dnn bir, renciniz
sizden daha iyi bir tarihi oluyor. Boynuzun kula geme
meselesi...
Zeynepin sesiyle yarda kald cinayet masasnn cevval
polisleriyle aramdaki sinir harbi.
Tahir Hakknn szn ettii haner bu mu?

Ba ve iaret parmaklan arasnda tuttuu altn kaplama

haneri gsteriyordu.
Evet, ranl bir profesrn hediyesi...
Zeynepin uzatt haneri alp ilgiyle incelemeye balayan
Nevzat kendi kendine konuuyormu gibi hayretle sylendi:
Tahir Hakk gibi bir adam niye masasnda tutar ki bu silah?
Bu kadar da fazlayd.
Silah m? Abartmayn canm... Hoca, mektup aaca olarak
kullanyordu bu aleti.
Srtn dikletirip ban usulca geriye atarak, kanm donduracak u szleri mrldand Nevzat.
Mektup aacaklarn kmsemeyin, o masummu gibi
duran aletlerle ldrlm ka insan grdk biz biliyor musunuz? Hem Nzhet Hanmm boynuna saplanm alet de
pekl bir mektup aaca olabilir.

Sadece siz deilsiniz terk edilen

mm

Nzhet Hanmm boynuna saplanm alet de pekl bir

mektup aaca olabilir. Evimin sokana girinceye kadar
kurcalayp durdu zihnimi Bakomiser Nevzatn szleri. Acaba
bildii bir ey mi vard? Mektup aacan denize attnn
farkndayz m demek istiyordu? Nasl olabilir ki? Ya Adem
fikrini deitirip olan biteni anlattysa? Neden yapsn? O
namussuz, alaca paraya bakar, demeyeceim demediime
gre, Yok, yok, gammazlamaz, en azndan imdilik. Felein
emberinden gemi o polis niye yle konutu o zaman?
Rastlant m? Yok, rastlant filan deil, benim ahmaklm...
Mektup aaca lafn ben atmadm m ortaya? Hem benden
pheleniyorlarsa neden etinin peine dsnler? Nevzat bile
nerdeyse emin oldu, cinayetleri o opur suratl olann
ilediine... Umarm yakalamlardr o canavar da hepimiz
rahat bir nefes alrz...
Buzdan bir gecenin iinde yryordum. Her yanm beyazlk,
her yanm kristal... Ne yuvasz kalm bir kedi, ne yiyecek
peinde a bir kpek, benden baka tek canl yoktu sokakta...
Iklar snm mahallemizin sakinleri, oktan brakmlard
kendilerini uykunun lk kucana... Kar tmyle durmu,
souk bir hava kaplamt ortal ama nedense iime ferahlk
veriyordu bu keskin ayaz. Denizden esen taze rzgr, adeta
beynimin koridorlarnda geziniyor, gndr ard ardna gelen
ar olaylarla sersemleyen ruhumu kendine getirme

ye, cinayetlerin insanlktan kard benliimi toparlamaya

alyordu. Bu mmkn myd? Beni derinden etkilemi,
etkilemek ne kelime, dorudan hayatmn anlam olmu iki
insan kaybetmitim, hem de iki gn arayla... Hem de iki korkun cinayetle... Bu ar travmay atlatmak, yeniden normal
hayatma dnmek.... Normal mi? yle bir anm oldu mu ki
benim? evki Paa Konanda yaananlardan normal bir hayat
kar m? km bir imparatorluun tedavlden kaldrlm
bir ailesi... Akln devlete sadakatle bozmu, i gveysi bir baba.
Kendini kifayetsiz hissettii iin olsa gerek otoriter grnmeye
alan, zavall bir adamcaz. mutsuz kadn... Hayr,
hakszlk yapmayaym, anneannem mutsuz saylmazd. Hi
deilse onun gzel anlar vard snabilecei. Ama kzlar
saadeti oktan yitirmiti. Teyzem daha anslyd, barp
aryor, iindekileri dkebiliyor, kendini rahatlatabiliyordu.
Kt olabilecek cesareti vard en azndan. Kskanmaktan
ekinmiyordu, ekinmek bir yana bunu belli etmekten byk
bir zevk alyordu. Bilhassa da tek kardeine, biricik ablasna,
benim bahtsz anneme kar... Nefret ediyordu annemden, hem
daha gzel olduu iin, hem babam annemi terk etmedii iin,
daha da ok o sahte iyimserlii iin... Gerek olmasa da
pespembe iyimserlik. O sahte iyimserliin emsiyesi altnda
huzuru bulmaya alyordu. Sanrm sonlara doru, zellikle
de babamn lmnn ardndan buldu, hayallerinde var ettii
bu olmayan cenneti. Olmayan m? Belki de bunu sylemeye
hakkm yok. Sizi bahtiyar ediyorsa kapldnz duygunun
gerek olup olmamasnn ne nemi var? nanmak kafiydi.
Tarttka, dndke, kurcaladka mutluluk zedelenir, bir
yerlerinden yara alrd, bir de bakmsnz eriyip gitmiti o gzel
gnler avularnzn arasndan. Ne zaman baladn
grmediiniz, ne zaman sona erdiini fark etmediiniz u kar
ya gibi. Fakat aziye katlmyordu bu gre. Ona gre
mutluluun da hakikisi, sahtesi vard. Olmayan bir mutlulua
inanmak hastalkl bir ruhun belirtisiydi. nsan benliinde
yarlma yaratabilirdi. aziye! Mutsuz kz kardelerin arasnda
byyen bir kz ocuu... evki Paa Konandan bir baka
mutsuz kadn... Belki de o derin mutsuzluktan kurtulmak iin
psikanalize merak salm bir aile ferdi. Ve Mtak Serhazin...
Ailenin o kadim mutsuzluunu inatla srdrmeye niyetli
Serhazinlerin son erkei. Meslei-

ni, kariyerini, kkl ailesinin geleceini, yani btn bir mrn

tek yanl bir sevda uruna hoyrata harcamay marifet
zanneden mzmin k. Mzmin k olmann bile bir manas
vard. Ak arabn imeyenler nereden bilsin onun sarholuunu? O sarholuk bile bir kimlikti, bir hayat tarzyd.
imdi o da yok. Nzhet ld, tpk Tahir Hakk gibi, sonsuza
kadar brakp gitti beni. Artk Nzhetin bir gn beni yeniden
sevebilme ihtimali bile yok, geri dnme ihtimali yok, telefonla
arama ihtimali yok, mektup yazma ihtimali yok. Yirmi bir yl
nce, beni acmaszca terk eden o zalim kadn artk hi
gelmeyecek. Ne zalimlii kald, ne hasreti... Sadece o ak. Sadece o mzmin k. O mzmin k, bundan sonra nasl yaayacak? Kendini artk neyle, nasl kandracak?
Mtak Hocam...
rkildim. Bu da kimdi? Etrafa bakndm, hi kimseyi gremedim. Artk gaipten sesler mi duymaya balamtm?
Mtak Hocam... Buradaym, Mtak Hocam...
Bam evirince, yandaki apartmann glgesine park edilmi
Golf arabann yannda uzun boylu birini fark ettim. Tandk
geliyordu. Gzlerimi ksarak anlamaya altm. Anladm anda
da kalbim deli gibi arpmaya balad. etindi; u irkin suratl
psikopat, hayatta en sevdiim iki kiiyi benden alan o kanl
katil. antamdaki tabancay karmalydm, ama babamn
silahna geici olarak el koymutu polisler. Geri el koymasalar
ne olacakt? Bu acmasz cani, silah kullanmama izin verir
miydi sanki? Hzla ona dndm, dnerken de antam bir
kalkan gibi nme tuttum, bakla filan saldrrsa diye... Ama o
iri yar olan ne bak ekti, ne de zerime atlamaya kalkt.
ftira ediyorlar hocam. Yklm, yorgun bir hali vard.
Ayaklarn sryerek, yaklat. Polislere inanmayn... ftira...
Tahir Hocay, ben ldrmedim... Doruyu sylyorum, ne Tahir
Hocay ne de bir bakasn...
Olan biteni anlamakta zorluk ekiyordum.
Sen neden bahsediyorsun etin? diye oyalamaya altm.
Ama onun dolayl konumalar iin harcayacak vakti yoktu.
Polis her yerde beni aryor hocam... Evime gelmiler, bulamaynca babam aramlar. Annemin yksek tansiyonu var.

Yataklara dm kadm... Babam, Allah belam versin! diye

beddualar yadryordu telefonda...
Anlalan evini basan polisler ele geirememilerdi bu caniyi... Cani mi? Daha ok zavall bir kaa andryor.
Ltfen yardm edin. Sizden baka kimse kurtaramaz beni.
Vallahi, ben kimseyi ldrmedim...
Ackl bir hali vard; sabahki o herkese efelenen deli bozuk
gitmi, kendi glgesinden korkan bir adam gelmiti yerine...
Her eyi aklayabilirim... Hepsini... Ne isterseniz... Size
telefon eden de bendim...
Ne telefonundan bahsediyordu bu?
Evet, bu akam sizi arayan bendim. Tahir Hocanm ldn syleyen o kii...
aknlktan gzlerim nerdeyse dar frlayacakt.
Sen miydin?
Bendim. Karanlkta yznn kzardn greme- sem de
ezik tavrlarndan ne kadar mahcup olduu anlalyordu. Evet,
o bendim... Ankesrl telefondan aradm. Mecidiyekyden...
Telefonun
almacm
mendille
kapattm
iin
sesimi
tamyamadmz.
Ortalk anszn aydnlanverdi. Bir otomobilin farlar kabak
gibi ortaya kard ikimizi de. Korkuyla srad etin... Polisler!
Hayr, bedenlerimizi yalayp geen farlar bir polis aracna
deil, sokamzn tek Rock mzisyeni, Apai Nejatn fstki yeil
Volkswagenine aitti. Yeniden ssz sokan gvenli alacakaranlna gmlmek bile rahatlatmad etini.
Hocam burada durmayalm sokak ortasnda byle... Evinize
kp konusak...
te o zaman bir kurt dt iime. Yoksa btn bu korku, bu
perianlk hali numara myd? Nzhetle Tahir Hakkya yapt
gibi, beni de kendi evimde boazlamay m tasarlyordu?
klasik Osmanl a tarihisi, gn iinde esrarengiz ekilde
ldrld. Baklarm, etinin nnde dikildii arabasna
kayd. Belki Erol denen zibidiyle o ylan bakl Sibel de
buralarda bir yerdeydi. Alacakaranlkta aracn iinde kimseyi
grememi olsam da riske giremezdim.
Hayr, evde hastam var. Yal teyzem... Gecenin bu saatinde
onu rahatsz edemem.
Titreyen parmaklaryla arabasn gsterdi.

eride konualm o zaman.

Bir adm geriledim.
Olmaz, gel yle yryelim...
Hi beklemedii bir tavrla karlam gibiydi.
Siz de benden pheleniyorsunuz...
Artk rol yapacak halim kalmamt.
Haksz mym? Kimliini, sesini gizliyorsan, sonra gece-: nin
bir yars kanun kaaklar gibi karma kyorsun. Nasl
gveneyim sana?
Omuzlar iyice kt, beli kamburlat.
Haklsnz...
Haklym tabii, bandan beri bir eyler saklyorsunuz
benden... Nasl inanaym imdi ben sana? Hakknda vereceim
hkm bekleyen bir kle gibi boynunu bkmt. Peki,
dedim
yaptmn
doruluundan
kuku
duyarak.
Anlatacaklarn varsa seni dinlerim, ama bu karanlk kede
deil. Gel, yle caddeye doru yryelim...
rkek gzlerle bakt, iaret ettiim yne. Gren de sokan
sonunda ellerinde ar silahlarla zel timcilerin pusu
kurduunu sanrd.
Korkma etin, bu kadar yahu! Polisler seni niye burada
arasn? lerde bir sabah kahvesi var, oraya oturur konuuruz.
Tedirginlik iinde mrldand.
Yok, bir yere oturmayalm Mtak Hocam, baskn maskn
olur. Ne yapacan bilemiyormu gibi bir sokan sonuna bir
yzme bakyordu. Tamam, yryelim o zaman... nanlr gibi
deildi, sabah deli danalar gibi herkese saldran o psikopat, bu
sngs dm snepe olanla ayn kii miydi?
Tamam, yryelim.
Az nce geldiim yolu gerisin geri admlarken Tahir Hakk
eceliyle ld, diye aceleyle aklad. Gzlerimin nnde... Kalp
krizi...
Ters ters baktm suratna.
Nasl kalp krizi? Adam kanlar iindeydi.
Kuru kuru yutkundu.
Derken bam sobaya arpt. inili sobaya...
Nevzatn szlerini hatrladm. Ya bu bir kazaysa? demiti
tecrbeli polis.

Kurtarmak iin ok uratm, diye izah etmeyi srdryordu etin. Kalp masaj bile yaptm...
Tahir Hocamn gsndeki morluklar geldi gzlerimin
nne... Onu da bilmiti bakomiser... Belki de kalp krizidir,
demiti. Eer yleyse... Ne yani, etin de mi masum? Hayr,
buna inanamazdm. Sularcasma, adeta fkeyle sordum. Niye
doktor armadn ya da ambulans?
ok geti. Sokan ortasnda durdu. Alamakl bir sesle
yalvard. Vallahi billahi doru sylyorum Mtak Hocam. Yere
dtnde oktan lmt...
Hayr, ikna olmayacaktm, hayr, onun susuz olduunu
kabul edemezdim.
Sen de onu ylece brakp katn.
aresizce ellerini yana at, nerdeyse dizlerinin zerine
kerek yalvaracakt.
Korkmutum hocam, ok korkmutum... Ama yaama ans
olsa yine de brakmazdm onu... Anlattm ite, Tahir Hoca
oktan lmt. Birden alamaya balad. Hngr hngr
deil, ama iri bedenini sarsacak kadar kuvvetli bir alama.
Allah benim belam versin... fkeme yeniliyorum her
seferinde... Adamcaz hakl olarak phelenmi benden...
Nzheti sen mi ldrdn? diye sordu. Ben de hayr dedim.
Aklamaya alrken, ite tam o srada...
Daha fazla konuamad, hkrklara bouldu.
Merhamete benzer bir duygu kprdand iimde... Galiba
inanmaya balamtm bu pheli olann szlerine... Cebimde
unuttuum Nevzatn mendilini uzattm.
Al, ununla sil yzn.
Hi itiraz etmeden ald mendili.
Sa olun...
Gzyalarn kurularken ben de sakince dnmeye alyordum. Eer katil o deilse, kimdi? Birden yanl fikir
yrttm fark ettim. Ortalkta iki cinayet vard. Belki Tahir
Hoca eceliyle lm olabilirdi ama Nzhetin kalp krizi
geirmedii gn gibi ortadayd. Yani imdi karmda ezilip
bzlen bu olan Nzheti acmaszca boazlam, Tahir
Hakky ldrmek istemese de sinirlendirerek yaamn kaybetmesine yol am olabilirdi. Nasl renecektim hakikati?
Yaananlar en bandan anlattrmalydm ona. En kk bir
detay bile atlamadan. Ne demiti rahmetli babam, eytan de-

taylarda sakldr. Bu gen irisinin gzyalarna inanmam iin

hibir sebep yoktu, ama inanm grnmem ie yarayabilirdi.
Kendisine yardm edebileceimi dnrse daha kolay
alabilirdi.
Bak etin, dedim elimi omzuna koyarak. Sana yardm
etmemi istiyorsan, her eyi anlatmalsn... Ne olup bittiyse
hepsini renmek istiyorum.
Tamam hocam, anlataym. Elinde tuttuu, usta polisin
mendilini karsndaki acemi sorgucuya uzattktan sonra
balad aklamaya. Bu leden sonra Tahir Hoca arad.
Yine kandrmaya alyordu beni.
Hayr, diye serte ikaz ettim. Sadece bugn deil, en
bandan beri olanlar soruyorum. Nzhetle yaptnz tartmadan, Akna attn tokattan bahsediyorum. Bandan beri
benden sakladn bilgilerden...
Kar karya duruyorduk. Kardan yaylan aydnlk, yz
izgilerini daha keskin hale getiriyor, zaten itici olan grnts
rkn bir maskeye dnyordu... Hi umurumda deildi.
Artk o snr gemitim.
En kk bir detay bile atlamayacaksn, diye bir kez daha
vurguladm. Sana yardm etmemi istiyorsan her eyi
bilmeliyim. Eksiksiz olarak... Anladn m?
Sanki emir erimmi gibi hazrol vaziyetinde bam sallad.
Anladm.
Nasl da lgn kyordu sesi, nasl da yenilmi!
Eer, yalan sylediini ya da benden bir ey sakladn fark
edersem, seni burada brakr giderim.
Gitmeyin hocam.
Yutkunmaya balad, sanrm yine gzleri dolmutu, te
bakn, demek benim gibi sulu gzn biriymi bu afili delikanlck.
Anlatacam hepsini, ne olup bittiyse... Yine burnunu ekti,
ard ardna birka kez. Aslnda olaylar balatan Tahir Hoca
olmutu. Yoksa ben nereden tanyaym Nzhet zgeni?
nce bir buz tabakasyla kaplanm soka yeniden admlamaya balarken dklmt bu cmleler azndan. Yine bir
numara evirmeye mi alyordu bu sahtekr olan? Olan
biteni lm hocamzn zerine ykp vartay atlatmak m istiyordu?

Bu konu bir yl nce almt ilk kez... diye srdrd

anlatmay. Tahir Hocann evindeydik, Sibel, Erol ve ben... Bir
pazar kahvalts... Biliyorsunuz kalabalk kahvaltlara baylrd
hoca... Bir telefon geldi. Nzhet Hanm aryordu. Hoca onunla
samimi bir tavrla konutu ama telefonu kapatnca surat asld.
Yine neyin peinde bu kadn? gibilerden mrldand. Merak
ettik. Sorunca da kadnn ilgin olmak, dikkat ekmek adna
milli, manevi deerlerimizi hie sayan almalar yapmaktan
ekinmediini syledi. Hi unutmam aynen u cmleyi kurdu.
Kadnn gz kendinden baka kimseyi grmyor. Affedersiniz
ama konumada sizin de adnz geti. O kadnn size ok byk
ktlk yaptn anlatt. Olaylarn ayrntsna girmedi ama
aranzda bir gnl ilikisi olduunu hepimiz anladk. Konu
uzamadan kapand. Ama iki ay sonra yeniden gndeme geldi.
Yahya Kemal Enstitsnde Fetih ve iir balkl bir
konferanstan dnyorduk. Yine telefonu ald Tahir Hocamn.
Arayan yine Nzhet Hanmd. Konuma bitince Kadn
ldrm, diye fkeyle sylenmeye balad Manyak, Fatihin
mezarn
atrmak
istiyor.
Toksikoloji
incelemesi
yaptracakm... Neymi efendim, ulu hakan zehirlenmimi de,
gerei bilmek herkesin hakkym da, bu trden olaylar
aydnlatmak tarihilerin greviymi de, hepimizin daha cesur
olmasna ihtiya varm da, bilim adamlar resmi grlerden
uzak durmal, devletten bamsz olmallarm da... Niyeti belli,
yine sansasyon yaratacak, Fatih Sultan Mehmedin aziz naa
zerinden kendi reklamn yapacak. Bir de utanmadan, benden
yardm istiyor. Mezar atrmak iin Vakflar Mdrlne
bavurmas gerekiyormu da, eer tarihilerden imza toplarsa
bu ii kolayca yapabilirmi de. lk imzay da ben vermeliymiim.
Benim gibi saygn bir bilim adam onu desteklerse, tekiler de
peimden gelirmi...
Bunlar duyunca benim de kan beynime srad. Ne yapmak
istiyordu bu kadn? Bu topraklarn en byk padiahnn
pheli lmn bahane ederek, milli tarihimize leke srmek
istemesindeki gizli ama neydi?
Gizli ama m? diye mrldandm, etinin ne demek
istediini anlamayarak. Tahir Hoca sylemi ite, baka ne
maksad olabilir ki Nzhetin?
Ne kadar da safsnz diyen bir bak belirdi gzlerinde.

Biz bu konuda Tahir Hocann saptamasna katlmyorduk.

Siz kimsiniz? diye kestim lafn. Sokak lambasnn altnda
durmutuk. Bir tekilattan m bahsediyorsun?
Konuurken kapld heyecan annda snverdi.
Yok hocam, ne tekilat? Yine dt sngs, yine derin
bir rknt kaplad gzlerini. Ben o ileri brakal yllar oldu.
Babama, daha da nemlisi Tahir Hocaya sz verdim. Yemin
ettim... Benim o taraklarda bezim yok... iddet, terr bana uzak
eyler...
Daha bu sabah yolda giderken, kamyon ofrne savurduu
galiz kfrler yankland kulaklarmda ama duymazdan geldim.
Kim o zaman biz dediklerin?
Kim olacakhocam, Sibelle Erol... Biz, bu iin altnda politik
bir mesele olduunu dnyorduk. Blgemizde yaananlar
biliyorsunuz. Trkiye eski gnlerine dnebilir. Ortadouda lider
lke olarak ne kabilir, Osmanl zamannda olduu gibi...
Yldz parlayan lke... Tam da byle bir dnemde Amerikada
yaayan gya Trk bir profesr, OsmanlInn anl gemiine
leke drecek bir projenin dmesine basyor. lgin deil mi?
Kendisini onaylayacamdan phe duymuyor gibiydi.
Hakikaten hibir fikrim yok etin, dedim nmdeki
yekpare buz tabakasna basmamaya zen gstererek. Gncel
politikayla ilgilenmiyorum. Ama benim tandm Nz- het, byle
pis ilere girmez. Hele hele szn ettiin trden politik
komplolara asla bulamaz. Tahir Hocanm syledikleri akla
daha yakn... Nzhet ilgin bir projenin peindeydi anlalan...
Fatihin zehirlendiini kantlayarak yeni bir tartma balatmak
istiyordu.
Deimi olamaz m? Amerikada ne beyin ykama yntemleri var. Ne de olsa uzun zamandr grmyormusu- nuz.
Sadece son cmlesi alakadar ediyordu beni.
Nereden biliyorsun grmediimizi?
Hoca syledi. Nzhet Hanmm lm haberini aldktan
sonra... Bizi bana toplamt.
Demek Tahir Hakk, eski sevgilimle grmediimizi biliyordu. Niye bana sylemedi? Belki emin deildi. Ama daha

da enteresan, Nzhetin ldrlmesinden sonra bu ocuklar

bana toplayp bir durum deerlendirmesi yapm olmasyd.
Merakm gizlemeye alarak sordum:
Nasl geti benim adm o toplantda?
Toplant deildi, ylesine bir araya gelmitik. Cinayetten bir
gn sonra... Tahir Hakknm evinde... O armt mz
de...
Olaylarn perde arkas bir bir aa kyordu ite, emin
olmak iin sordum.
niversitede konferansn olduu gnn sabahndan m sz
ediyorsun?
Evet, Nzhet Hanmm lm haberini alr almaz bizleri
arad. Galiba, hepimizden pheleniyordu. Dn akam neredeydiniz diye sktrd mz de...
Sahi neredeydin, hoca seni cep telefonundan aram ulaamam, evden aram bulamam, ne halt kartryordun o
saatlerde demenin tam yeriydi ama etini rktmemek iin
sesimi karmadm. Braktm, anlatsn, braktm eteindeki
talar dksn...
Cinayetle bir ilikimiz olmadn renince rahatlad Tahir
Hoca. Ya da yle grnd. nk kukusunu hep srdrm
anlalan amabize belli etmek istememi. Olay artk polise
intikal etti, dedi sakin bir tavrla. Bu konuda yapacamz bir
ey yok. Lkin u Fatihin mezarn ama bahsini kapatalm
artk... Bu samal daha fazla insann renmesine lzum yok.
Sizden ricam, Nzhetin projesi gndeme gelirse, ltfen kimseye
bir ey sylememeniz... Delinin biri kuyuya bir ta atar, krk
akll karamaz sonra... Yllar nce, benim genlik dnemimde
de Elif Naci diye bir ressam bu ii kurcalamt. Alman tarihi
Babingerin tezini, sanki kendi fikriymi gibi ortaya atmt.
Basn da olaya mdahil oldu. Ak oturumlar, gazete yazlar
filan, nerdeyse aacaklard Fatihin trbesini. Neyse ki sonunda
saduyu galebe ald da vazgetiler bu tuhaflktan... Artk
Nzhet vefat ettiine gre biz de bu konuyu kapatalm. Hi
olmam gibi davranalm... Hoca byle deyince uyarmadan
duramadm. Tamam da Akn denen u olanla Mtak Hoca
zaten biliyordur projeyi. O mehur soukkanliya cevaplad.
Akm zavall bir ocuk. Kendi derdine dm, bir an nce
kapa yurtdma atmann pein-

de. Bu meseleyi uzatacan sanmyorum. htiya olursa bizzat

ben konuurum onunla. Mtaka gelince, bu meseleden
haberdar olduunu sanmyorum. Zaten Nzhetle yllardr
grmyorlard. Dn telefonla konutuk, bu konunun kapan bile kaldrmad, diyerek ilikinizi anlatmaya balad.
Daha dorusu Nzhet Hanmm size yaptklarn... Allah rahmet
eylesin, lnn ardndan konuulmaz ama ok vefasz biriymi
o kadm...
Yan bamda yryen etin, galiba baklarn bana evirmiti, farknda deilmi gibi yaptm, ar admlarla ilerlemeyi
srdrdm.
Kadnlar neden byle Mtak Hocam?
Ne yani, imdi bir de ak zerine sohbet mi edecektik?
Bover etin, bunlar kark iler... Biz o sabaha dnelim...
niversiteye... Benim odama geldiinizde, Nzhet II. Muradm
lmn aratryor dediimde, o sebepten mi szlerimi
desteklediniz. u baba katillii meselesinden bahsediyorum.
Fatihin mezarn ama teebbsn gizlemek iin mi?
Utanga bir glmseme belirdi dudaklarnda.
Kusura bakmayn, Tahir Hocanm fikriydi.
Ya odamda yaptnz arama, o da m hocann fikriydi?
Resmen durduu yerde sarsld. Gzlerini yere dikmi, ne
diyeceini bilemiyordu.
Sylesene, koridorda arptm kii endin deil mi?
Bendim, diye fsldad. Piman olmu gibi bir hali vard. ok
zr dilerim hocam... Fatih projesini bilmediinizden emin
olmak istiyordum. Tahir Hocanm sylediklerine inanmamtm.
Nzhet Hanmm uluslararas bir komplonun paras olduunu
dnyordum. Yanl anlamayn sizi sulamyorum. Ama emin
olmam gerekti. Sadece dosyalarnza bir gz atmak istedim.
Zaten kolayca giriliyor ieri. Anahtarlar da ortalkta...
Banazlk, nasl da akl tutulmas yaratyordu insanlarda.
Emin oldun mu bari? diye sylendim alayc bir tavrla...
Haksz olduumu biliyorum. Yzme bakabilecek cesareti
yeniden kazanmt sonunda. Ama anlamaya aln. Kadnn
biri km, Fatihin zehirlendiini sylyor. Aratrmalar
yapacak, makaleler yazacak, dnya leme rezil edecek bizi...
Sadece zehirlendi dese iyi. Venedik Meclisinin suikast

giriimlerinden hepimiz haberdarz. talyanlar zehirledi denip

geilebilir. Fakat, Nzhet Hanm, bu alaka eylemin, II.
Bayezid tarafndan tasarlandn sylyordu. Bu suikast bizzat
ulu hakann olu, Osmanl Devletinin sekizinci padiah II.
Bayezidin yaptrdna inanyordu. Hani 1481 ylnda Fatih
Sultan Mehmedin kt seferin nereye yaplaca bilinmiyordu
ya, Nzhet Hanma gre biliniyormu. Fatih, Amasyaya
yryormu, Bayezidin zerine... Evet, buyruunu yerine
getirmeyen, koyduu vergileri toplamayan oluna sava amaya
gidiyormu. nk dar kafal, yeterince atak olmayan byk
olu yerine, ileri grl, atak, zeki, yani kendisine benzeyen
Cem Sultanm hkmdar olmasn istiyormu. Ama Fatihin bu
amacndan haberdar olan saraydaki shak Paa ve Bayezid
yanls komutanlar bir kar atakla padiah yola ktnn
nc gn zehirlemeyi baarmlar. Padiahn lmn de
Sadrazam Karamani Mehmed Paanm zerine ykarak, byk
sultann tahttaki btn dayanaklarn yok etmiler. II.
Bayezidin, Fatih Sultan Mehmedin cezalandrd andarl
Halilin olu brahim Paay sadrazam olarak atamasn da
tezlerine kant olarak gsteriyordu. Fatihin ldrlmesinin
Osmanl derin devletinin marifeti olduunu syleyecek kadar ii
ileri gtrmt, inanabiliyor musunuz hocam, bu sama
tezleri ileri sren kii bir Trk... Hem de bir tarih profesr...
Yine cokuya kaplmt etin, bir mehter takm eksikti, bir
de al yeil Osmanl sanca...
O yzden de lmeyi hak ediyordu?
Szlerim souk du etkisi yapt zerinde. ylece kald; kulaklarmza arpan rzgrn hafif uultusundan baka bir ses
duyulmuyordu karlarla kapl sokakta.
Ben yle bir ey mi syledim hocam?
Savunmadan ok saldr havas vard tavrnda. Hi etkilenmedim. stelik caddeye yaklatmza gre ok daha cesur
davranabilirdim.
Ne sylediinin nemi yok. Sen soruma cevap ver. Nz- heti
bu yzden mi ldrdn?
Olduu yerde zplad adeta.
ldrmek mi? Yapmayn hocam, ben kimseyi ldrmedim.

Artk onun palavralarna karnm toktu.

Tek bana deil tabii, iki arkadanla birlikte...
Sibel ve Erol mu?
Karmda kvrandn grmek, byk zevkti.
Baka kim olacak? diye srdrdm. Belki Sibel almtr
kapy... Ne de olsa kz, Nzhet kukulanmaz.
Yanl dnyorsunuz hocam... Nzhet Hanm ldrldnde biz... Sibelle ayrlmtk. Sibelle ilikimiz bitmiti.
Bombo sokakta, iri gvdesinin hazin bir grnts vard.
Yalandan glmsemeye alt, onu bile beceremedi.
Grdnz gibi sadece siz deilsiniz terk edilen...
Demek bu irkin ocuun ak yolculuu da benimki gibi
hsranla sonulanmt, belki daha da kt. Aklma gelen en
beter ihtimali sordum:
Yoksa Erolla m?
Bilmiyorum... diyerek bu bahsi kapatmak istedi. Ama can
damarna dokunmutum, fazla alakasz kalamad. Emin
deilim. O akam ikisini de izledim. Gzlerini yzme dikerek
vurgulad. Evet, ikisini de izledim, sinsice...
ektii ak acs umurumda bile deildi. Bana onun katil
olduunu kantlayacak bilgiler lazmd.
Hangi akamdan sz ediyorsun?
Nzhet Hanmm ldrld akamdan... mz de
Taksimdeydik. Atatrk Ktphanesinde. Fatih Devrinde
Enflasyon balkl bir seminer vard. Seminerden birlikte
ktlar. Ben de pelerine takldm. Erolun evine gittiler.
Sokan karsndaki internet kafeye girip saatlerce Sibelin
evden kmasn bekledim. Sevdiim kz, en yakn arkadamn
evinden ksn diye bekliyordum. kmad, geceyi orda geirdi.
Hibir ey kantlamaz diyeceksiniz, doru daha nce de Erolda
kald olmutu. Ama gel de bana sor. En yakn arkadan da
olsa...
te gerek srpriz buydu. Katil zanls sandm adam,
cinayet saatinde kskanlktan deliye dnm bir halde sevgilisini izlediini iddia ediyordu. Yalan sylyor olmalyd.
katil aralarnda anlaarak, byle bir senaryo uydurmulard...
En akla yakn ihtimal buydu. Ama bir dakika... Sibel, yurtdma
gitmek iin Akmdan yardm alacan anlatmam myd? Akn
da o sebepten merak etmiyor muydu? Yorgun zihnim iyice allak
bullak olmutu. Yoksa doruyu mu

sylyordu bu etin? O sebepten mi, bu sabah arabada o kadar

fkeli davranmt? Samimi olabilir miydi? Sanki zihnimi
okuyormu gibi umutla mrldand.
nternet kafenin yetkilisiyle konuabilirsiniz... Erolun evinin
tam karsndaki Avatar Kafe... Kel kafal bir sahibi var... Bira
gbeinden ayak parmaklarn gremeyen iko bir adam...
Epeyce sohbet ettik o gece, beni mutlaka hatrlar... Ona
sorarsanz, szlerimi dorulayacaktr...
ahidi de vard demek ama resmi tamamlamak iin son bir
sorumu daha cevaplamas gerekiyordu.
Akna niye tokat attn? Tahir Hocanm evinde diyorum.
Fatih projesi sebebiyle mi?
Az nce Volkswagenin farlar altndayken ortaya kan o
plak rkeklik belirdi yine yznde.
Anladnz deil mi? diye ban sallad. Hayr, proje
yznden deil. Sibele yardm edecekti, yurtdma gitmesi
iin... Emin deilim ama belki Sibel beni terk ettiini bile sylemi olabilir ona. Biliyorsunuz, biraz asabi biriyim... Belki de
Bu manyaktan kurtulmam iin Trkiyeden kamam gerek,
demitir. O Akn denen olan, alayc gzlerle beni szp dalga
geer gibi konuunca dayanamadm, yaptrdm tokad
suratna. Tabii Fatih meselesinden de gck oluyordum ama, asl
neden, Sibeli benden uzaklara gtrecek olmasyd... Yzn
ele geiren umutsuzluu o kadar iyi tanyordum ki, ancak ac
iinde kvranan insanlarda grebilirdiniz bu ykk ifadeyi. Yok,
yalan sylemiyordu. Ne Nzheti, ne de Tahir Hakky
ldrmt. Belki benim kadar umutsuz olabilirdi ama bu
delikanl, asla katil deildi. Peki, kim ldrmt o zaman, beni
yirmi bir yl nce terk edip giden sevgilimi? Ortalkta baka zanl
kalmadna gre... Yoksa?.. Artk bu meseleyi dnmek bile
beynimi artyordu.

Mtak, huzuru ldrd

m.

Evden ieri admm attmda kafam hl zonkluyordu.

etinden kurtulduktan sonra, etrafmda ne varsa sanki dnmeye balamt; aalar, pencereleri kararm evler, arabalar,
donmu su birikintileri, atlardan sarkan buzullar, her yan
kaplayan kar, hatta u sert rzgr... Tandk yzler, tandk
eyalar, tandk szcklerden oluan devasa bir girdabn
ortasnda gibiydim. Nzhetin donuk mavi gzleri, Tahir
Hakknm cansz bedeni, aziyenin gizlemeye alt sr,
Akmm aresizlii, Teomann dostluu, etinin yalancl,
Erolun sinsilii, Sibelin tutkusu, Mansurun sahtekrl,
Yazm nefreti, Haan Ustamn ktl, Sezginin safl,
Ademin agzll, Faziletin krt, Kadife Kadmm sadakati,
Hseyin Efendinin aknl, hatta bugn ilide yol ortasnda
bana hakaretler yadran u kfrbaz srcnn fkesi... Ve
elbette insan sarraf Bakomiser Nevzat, aydnlk yzl Zeynep
ve delimen Ali... Ve Freudun o mehur makalesi: Dostoyevski
ve Baba Katillii... Patricide, Filicide, Fratricide... Baba katillii,
oul katillii ve karde katillii... Osmanlnm Romadan,
Romamn Hititlerden, Hititlerin Allah bilir hangi zalim hanedan
slalesinden ald kanl gelenek... Ve kskan bir koca...
Tolstoyun Kroyer Sonat... Ve kadnn bedenine yumuack
saplanan am kamas... Ve kskan k Mtak... Eski
sevgilinin kuu gibi ince boynuna saplanan gmten mektup
aaca, karanlk denizde ilerleyen bir vapur, cebindeki cinayet
aletini karanlk denize atA OC

maya alan korkak bir adam, puslar iindeki Topkap Saray...

Ve benim baba yadigr Cold marka tabancam, Tahir Hakkmn
baba yadigr inili sobas... II. Mehmedin baba yadigr
tehlikeli padiahl... Ve Sultan Mehmed Han... Mehmed Han
olu Murad Han olu Mehmed Han... ki karann ve iki denizin
hkimi...
Allahn
yeryzndeki
glgesi...
Roma
mparatorluunun doal vrisi, slamiyetin klc, farkl
dinlerden, farkl dillerden, farkl rklardan yepyeni bir millet
yaratma akyla yanp tutuan kudretli hkmdar... Yoksa
babasnn ilgisini ekemedii iin btn dnyann ilgisini
ekmeye alan, krk kalpli bir ocuk mu? Ya da hepsi birden
mi? Hafzamn usuz bucaksz ovalarnda at koturan ordular...
Kl sesleri, sava naralar, korku lklar... Kadn lleri,
ocuk lleri, ihtiyar lleri... Ard ardna den ehirler, ard
ardna yklan devletler, ard ardna el deitiren kaleler, ard
ardna bayrak deitiren burlar... Krk dokuz yanda dnyaya
nam salm bir hkmdar... Ve nihayet deimez kader...
nnde sonunda akama kavuan gn... nnde sonunda ecel
erbetini ien insan... Ve Fatih Sultan Mehmedin pheli
lm. Ve onun iki ehzadesi... Ve yine deimez kader, kanl
taht boazlamas... kiye blnen saray, ikiye blnen devlet,
hibir eyden haberi olmayan bir halk... Her zamanki gibi gn
kurtarmaya, orbasn kaynatmaya, ban sokaca bir evde
huzurla yaamaya alan bir halk... Ve iki kardein kanl
boazlamas srerken saray odasnda, rmeye braklan
Fatihin cansz bedeni...
te bunlarn hepsi, srasz, arasz, dzensiz ama sanki tekinin varlna sayg gsterir gibi birbirine demeden, birbirine
arpmadan, gnlerdir yaan hznl kar tanecikleri gibi
sessizce uuuyorlard aklmn saydamlnda. Uusunlar bir
diyeceim yoktu da onlarn bu uyumlu hareketi bam
dndryor, zihnimi yoruyordu, ayakta durmakta glk
ekiyordum. O sebepten sanki sarhomuum gibi, sanki
admlarm birbirine dolanacakm gibi duvara tutundum evime
girince.
Salondan geerken, iki pencereyi birbirinden ayran kaim
stunda, dnyada bir zamanlar huzur diye bir duygunun olduunu anlatmak istercesine tatl tatl tkrdayan evki Paa
Konanm kadim saatine takld gzlerim; sabahn n
gsteriyordu.

Ama imdiye kadar oktan yatakta olmalydn Mtak. Sevgili

anneciim, kendisi iyi olursa herkesin iyi olacan, kendisi
mesut olursa herkesin mutlu olacan zanneden saf anneciim,
koridorun banda durmu, zgn gzlerle beni szyordu.
Neredeydin bu saate kadar? Bak saln bozulacak yine...
Bana uzatt ak ellerini hemencecik tuttum elbette. Hibir
zaman u anki kadar ihtiyacm olmamt onun scaklna.
Acmasz bir beyazlkla rtlen bu ehirde hibir zaman bu
kadar yalnz, bu kadar yorgun, bu kadar biare hissetmemitim
kendimi. Belki gzlerimden birka damla scack ya bile
dklm olabilir. Ka yanda olursa olsun annesinin kk
oludur o. Annem eskiden olduu gibi kendi ayaklaryla
gtrd beni yatak odama... Giysilerimi kard, pijamam
giydirdi, yataa uzanmam bekledi, sonra efkatle rtt yorgan
zerime, sonra hep yapt gibi birer pck kondurdu gz
kapaklarma...
yi geceler Mtak, tatl ryalar evladm.
Artk ezbere bildiim bu sevgi dolu cmlenin son szcn
duymadm bile... Huzur dolu bir karanlk... Yumuak, insanda
iine gmlme, iinde saklanma, iinde kaybolma istei
uyandran kadifemsi bir karanlk. Hakikatin gzleri yakan sert
ndan, acmaszlndan, kabalndan, irkinliinden sizi
koruyan dipsiz, koyu bir karanlk. Hibir ey grmeseniz de en
kk bir gvensizlik duymayacanz, banza kt bir ey
gelmeyeceinden emin olduunuz bir karanlk... yle olmal,
yoksa sabah gneini gz kapaklarmda hissedince neden
tedirgin olaym.
Gzlerimi atmda vakit leye geliyordu, belki daha ge...
Demek ki saatlerdir uyuyordum. Kadife Kadn? Hayr, bugn
perembeydi, onun izin gn... Hl beynim zonklu- yordu.
Belki biraz daha uyku... Gzlerimi kapar kapamaz, etinin
yalvaran yz belirdi gz kapaklarmn lo perdesinde...
Yapmayn hocam, ltfen yapmayn.
Korkuyla sradm. Yoksa onu da m? etini de mi ldrdm? Cesedi de arabasnn bagajna saklayp... Telala frladm
yataktan, pencereye kotum, aceleyle ektim perdeyi, panik
iinde sokaa baktm. Oh, yoktu, etinin arabas gitmiti.
Hayr, onu ldrmemitim. Bam dner gibi oldu, yeniden

yataa girdim. Evet, demek ki, etini polise teslim olmas iin
ikna etmitim. Dorudan Bakomiser Nevzata... Kolay olmamt elbette... Eski tecrbelerinden iyi tanyordu polisi...
Bana gelebilecekleri dnerek korkuyordu.
Neden korkuyorsun! diye adeta ktm. ktm m?
Dorusu, tam olarak hatrlamyorum, ama bu konuda konumu olmalyz. Nzhetin ldrld saatlerde, baka yerde
olduunu kantlayacak ahidin var, demiimdir byk
ihtimalle. Tahir Hakkmn kalp krizi geirdii ise otopsi sonucu
ortaya kacak zaten. Kimse seni sulayamaz.
etini arabasna bindirip emniyete yolladm herhalde.
stersen ben de geleyim, gibi salaka bir teklifte bile bulunmu
olabilirim. Herhalde reddetmitir, gitmediime gre... yi de
neden emin deilim? Neden gece yars yaananlar hl sislerin
ardnda. Yoksa yine kriz mi geirmitim? Yine psikojenik fg
m? O saatlerde yaptklarm hatrlamaym bu sebepten mi?
Galiba etinin katil olmadn anlaynca karmaya balad
kafam. Tuhaf bir sarholuk... Tam olarak geici amnezi deil,
ama ona benzer bir sarsnt... Adem Dilliyle karlama, Akmm
bana gelenleri renmek, hepsinden nemlisi Tahir Hakkmn
lm ve barda taran son damla, etinin masumiyetini
kantlamas... yle mi, hakikaten masum muydu acaba? Belki
de yalan syledi bana? Eer yleyse yaknda kar kokusu. Ama
ortaya kacan bile bile niye yalan sylesin ki? Bence doruyu
sylyordu olan... Mesele de buydu zaten; onun drst
olduunu biliyor olmam. Zaten o anda balamt zihnim
zonklamaya, grntler bulanklamaya, sesler uuldamaya...
Evet, yine hakikatlerden kama istei... Evet, bir tr krizdi
yaadm. Hafif bir kriz... yleyse neden hl bamda o arlk
var, neden gerektiinden daha parlak bu oda, neden sokaktan
gelen sesler habire oalyor kulaklarmda?
Birden karmdaki gardrobun aynal kapanda bir kprdanma fark ettim. Yar yarya dorulduum yataktan, srl cama
baktm. Aynann derinliinde kprdanan kendi aksimden
bakas deildi. Ama bir tuhaflk vard; ben hl yataktaydm,
halbuki aynadaki Mtak ayaa kalkmt; yakasna
viner kravatn geirdii solgun mavi gmleinin zerine,
lacivert ceketini giyiyordu, bacaklarnda siyah pantolon... Az
nce karm olduu lacivert ubuklu, gece mavisi

pijamalar, biraz geride, yatan zerinde duruyordu. Ne bir fke

vard yznde, ne bir heyecan; gzlerindeki o keskin k da
olmasa uykuda hareket ediyor sanlabilirdi. Hayr, bu adam
iimdeki karanlkta yaayan, her frsatta binlerine saldralm,
birilerini ldrelim diyen o manyak deildi. O manya da iinde
tayan, benim ruhumdu, benliimdi. Ama imdi nedense bir
tela iindeydi, bir yerlere yetiecekmi gibi acelesi vard.
Yzn glgeleyen sakala bile aldrmad. Oysa ben, tra
olmadan admm atmazdm sokaa... Kendine yle bir
baktktan sonra kapya yneldi teki Mtak... Evet, artk
aynann srl grntsnden kurtulmu, odann iindeydi.
Dnp bakmad bile yzme; ya beni fark etmemiti ya da
umurunda bile deildim. Elbette onu ylece brakmayacaktm.
Derhal frladm ardndan. Koridorun sonunda yakaladm,
doruca sofaya gidiyordu. Sofaya gelince eilip yerde bir eyler
arand. Bulamam olmal ki ayakkab dolabn at, siyah
makosenleri
kard,
alkanlkla
ayaklarna
geirdi.
Portmantoda asl kirli duman rengi paltoma uzanyordu ki,
birden hatrlam gibi durdu. Dnd, usulca eildi, hi
enmeden makosenleri ayandan kard. Daha ne yapacan
anlamadan, birden zerime doru yrd. O kadar hzlyd ki,
ekilmeme frsat vermeden iimden geerek yeniden koridora
dald, inanlmaz bir tecrbeydi. Sanrm kendi ruhumu, plak
gzlerle grebilme ayrcaln yayordum. Ruhum ya da teki
Mtak, koridordan szlerek alma odama girdi, durur
muyum ben de ardndan...
Odann ortasnda dikilmi, etrafa bakmyordu. Ne aryordu
acaba? ok beklemem gerekmedi, masaya yneldi. Bilgisayar
klavyesinin sanda Varlk Yaymlarndan km, kk, eski
bir kitap duruyordu: Tolstoyun Kroyer Sonat. Kitaba uzand.
Sayfalarnn arasna ayra gibi yerletirdiim parlak nesneyi
ald; sapnda Fatihin turas bulunan gmten mektup
aacan... Hi dnmeden ceketinin yan cebine att.
Ardndan Kroyer Sonat yeniden ama bu defa sayfalar ak
olarak yzkoyun masann zerine brakt. Dnd, bir kez daha
zerime yrd, bu defa atik davrandm, iimden gemesine
frsat vermeden yana ekildim. Hzla kt alma odamdan.
Ben de peinden. Hi kurtuluu yoktu, nereye giderse gitsin,
takip edecektim, beden hapishanesinden kurtulmutu ama
benden kurtulamayacakt.

Apartmandan birlikte ktk. Birlikte dediysem o, benden

birka adm nde. Al bir gariplik daha; gzlerimi atmda
ortal stan gne, dar ktmzda ortadan kaybolmu,
hava kapamt. Hatta haberci ilk zerrecikler, gelmekte olan kar
yann mjdesini verir gibi usulca savruluyorlard bolukta.
Uumaya balayan kar taneciklerinin arasndan hzla
szldk. Artk ben de ayak uydurmutum onun olaanst
sratine... Asl aknl Bahariye Caddesinden geerken
yaadm; o tarihi muhallebicinin yerine yaplan u Avrupa
meneli giyim maazasnn geni vitrininde kendi aksimi
grnce. Tpk birka adm nmde yryen adam gibi
giyinmitim. Adam gibi derken bile kendimi bir tuhaf
hissediyordum. O varlk ya da grnt, yani her neyse ite,
benim bir paramd, param ne kelime zbez ruhumdu. Birden
kafam kart, ya tersiyse? Ya gerek Mtak oysa, ben onun
ruhuysam? Hayr, canm dnen ben olduuma gre hakiki
Mtak bendim. Dnyorum o halde varm... Ohoo,
materyalist felsefeciler yzlerce yl nce rtmt bu tezi. Var
olmazsan dnemezsin, iyi ya tam da bu sebepten, benim
hakiki Mtak olmam gerekmez mi? Dndme gre, var
olan benim... Yoksa var olduuma gre dnen ben miydim?
Aman kafam kart, zaten hibir zaman tam anlayamammdr
u felsefecileri... Bama en sorular hzla defettim
zihnimden. Btn dikkatimi kaldrmn zerinde uarcasna
gitmekte olan kaak ruhumun grntsne verdim. Ayn benim
gibi yryordu, hafif kamburunu kartarak ekingen
admlarla. Hep sahile indiim ara yolu kullanyor, hatta yolda
grd tandk esnaflarla selamlamay bile ihmal etmiyordu.
Ve Kad ky... Tiyatro binasnn nnde bekleen genler...
Bu soukta bile ar kovan gibi kaynayan iskele... Son anda
yetitik 18:00 vapuruna... O jeton att, ben bedava getim ama
kaak gibi davranan oydu. Kimse grmesin, kimseyle
konumasn diye giriteki salonun en arka srasna sindi,
pencerenin kuytusuna. Ben de karsndaki sraya yerletim.
Baklarn denize dikmiti, ne vapurla, ne iindeki yolcularla,
ne de baka bir eyle ilgiliydi, sadece deniz... Karl gkyznn
altndaki deniz... Yemyeil... Hayr, kl rengi... Belki biraz
aydnlk... Hayr, aydnlk deil... Kl rengi... Hayatn
sonluluunu, skc rutinliini simgeleyen renksizliin ren-

gi... Ksa yolculuumuz boyunca bir kez bile koparmad baklarn bu renksizliin renginden...
Vapur zor yanat Karaky skelesine... Rzgr, savrulan
kar.... Dalgalanan deniz, sallanan gemi... Neyse ki kaptan ustayd, macnn iskele grevlisine savurduu kaln ip sonunda
geti iskele babasnn kaln boynuna. Kyda, tpk bizim gibi
paltolarna, mantolarna, kabanlarna sarnm bekleyen
insanlar... Kendilerinden de, yaadklar ehirden de bihaber,
adsz, sansz, sabrsz hemerilerimizin arasndan indik karaya... Karaky Meydan karlar iindeydi. Kede liman binas...
Arkasnda bir heyula gibi kat kat dikilen otopark. Heyulann
kesinde dakikalarca bekledikten sonra nihayet nazlana nazlana duran bir taksi. O arkaya oturdu, ben de yanma. Kaln
ensesini grdmz, dikiz aynasnda koyu renk gzleriyle
karlatmz ve durmadan konuan bir ofr... Kiminle konutuunun farknda olmayan bir adam... Nerdeyse bir saat
sren bir yolculuk... Benim elim dizlerimde, onun eli cebindeki
mektup aacann sapnda; iaret parma, Fatih Sultan
Mehmedin turasnn izgilerinde...
Hanmefendi Sokanm giriinde indik taksiden. ofrn
parasn yine o dedi, nk bu onun macerasyd. Peinden
gelip gelmediimi merak bile etmeden karlara bata ka
ilerlemeye balad sokakta. Elbette, ben de ardndan. Dilli
arkterinin nnden geerken birden durdu. Dnd, glmsemeye benzer bir ifade belirdi gzlerinde. Dkkna yneldi.
Kapy ap ieri girdi, ben olanlar vitrinin camndan izledim.
Tezghn ardnda bir adam vard. Bordoya yakn kahverengi
ceketinin iinde gvensizce kprdanan elimsiz bir adam.
Avurtlar km bir yz, iri, krmz bir burnun ardnda
karanlk gzler. Byk bir ilgiyle karlad bizim kaa, sanki
nceden tanyormu gibi. Bizimki neler syledi bilmiyorum,
adam tezghn ardndan geti, raflardan bira ieleri indirdi, bir
eyler sard. En son bizimkinin kartn uzattn grdm
arktericiye, fakat sonra ne olduysa birden kapya yneldi.
Elleri, kuca bombo, smarladklarn orada brakarak kt
dar... Gzlerini bir hedefe dikmi gibi hzl admlarla Sahtiyan
Apartmanna yrmeye balad.
Demir kap kapalyd. Nzhetin ziline bast. Ksa bir
beklemenin ardndan otomatiin sesi duyuldu. Ar kapy
birlikte itip birlikte girdik ieri. Antika asansrde ne o, ne

de ben anlar hatrladk. Ne yapacan bilen iki insann kararll iinde sabrla asansrn Nzhetin katma kmasn
bekledik. Tuhaf bir arlk vard zerimizde... lmn arl...
Sarsntyla duran asansr, hzla alan kap. Karmzda yirmi
bir yl nce bizi acmaszca terk eden o sevgili... yle olmalyd,
kadnn alp kapanan dudaklarndan kan ses, kesinlikle
onun sesiydi, ama bu krm yz, anlam deimi o mavi
gzler, bu irkinlemi glmsemenin Nzhetle hibir ilgisi
yoktu. Fakat kadn bunun farknda deildi. O sebepten olsa
gerek grr grmez boynuma sarld. Boynuma m? Benim mi,
tekinin mi? Galiba benim, nk tekinin iki eli de
ceplerindeydi, sanrm mektup aacann sapndaki Fatihin
turasyla oynamay srdryordu.
Nzhetin yerine geen kadn ise nee iindeydi. Durmadan
bir eyler anlatyordu. Geni oturma odasna geinceye kadar
hi susmad. Hatta o ampanya rengi berjer koltua
yerletiinde bile kapatmad enesini. Ben sandaki koltua
ktm, teki adam yanmda ayakta dikiliyordu, elleri ceketinin
cebinde. Habire anlatyordu kadn. Anlardan sz ediyordu.
Mtak diye bir adamdan, Nzhet diye bir kadndan... ok
eskilerde kalm bir aktan... lgiyle dinliyor gibi yapyordum;
arada cevap vermi, hatta anlattklarna glm bile olabilirim.
Kt bir niyetim olduundan deil, Ama hanmefendi siz,
Nzhet deilsiniz, demeyi beceremediimden. Ayakta dikilen
adamn ela gzlerindeki k kaybolmu, baklar kararmt.
Belki de o karanln sessizlii kmt zerine... Belki de
yirmi bir yl boyunca biriktirdii nefretin sessizlii... ylece
dikiliyordu adam, kadnla benim koltuumun arasndaki
kede. Sonra kadnn ses tonu deiti. Fatihten bahsetmeye
balad. ehzadelerinden... Fatihin en ok sevdii olu, gen
yata len Mustafadan... Padiaha benzeyen Cem Sultandan ve
byk ehzade II. Bayezidden... Tarih hakikatle beslenir gibi bir
eyler zrvalad. Tarih gemiteki bugndr, bugn ise
gelecekteki tarihtir gibi klie lakrdlar dkld kenarlar kr
kr olmu dudaklarndan. Tarih, cesur bilim adamlarnn
omuzunda ykselirmi. lkeye gereken tam da buymu.
Tabular yznden neler ekmi bu lke. Deil mi ama... Artk
tabulardan kurtulma zamanym, gerekle yzleme an...
Geree saygs olmayan bir tarih, yalandan baka bir ey
deilmi... Yardm etmeliymi-

im ona... Fatihin lm zerindeki sr aydmlanmalym...

ok basitmi, sadece bir toksikoloji incelemesi... Fatih Sultan
Mehmedin cesedinin mumyalandm biliyormuuz zaten, bize
gereken padiahn bir sa teliymi ya da trna... Tahir Hakk
anlamyormu ne yapmak istediini ama ben farklymm. Ak
fikirli, ileri grlymm. Eer hocayla konuursam, belki
fikrini deitirebilirmi. O fikrini deitirirse Fatihin mezarn
ama iznini kolayca alabilirmi. Bu konuda yardmma ihtiyac
varm. Onu bir tek ben anlarmm. Hem o kadar hukukumuz
varm. Yaadklarmz... O da unutmam elbette... Unutulacak
ey miymi onlar? Btn o gzellikler lnceye kadar bizimle
yaayacakm... Son nefese kadar, seninle ve benimle, Mtak
ve Nzhetle...
Nzhet nerede?
Ben mi sormutum, teki mi, anlalmamt ama ses bir
bak gibi keskin ve nefret doluydu.
Nzhet nerede?
Kadnn yzndeki iyimserlik parampara olmutu... inip
kalkmaya balayan gs, panik iinde mrldan.
Nzhet... Nzhet benim...
Hayr! diye grleyen ses. Sen Nzhet deilsin... Benim
sevgilim nerede? diyen tehditkr ses...
Artk fkeden ok aresizlik ykl olan ses, alamak zere
olan bir adamn haykr gibi... lgnlk arifesinde olan bir
n tekinsiz haykr gibi, sipsivri bir silaha dnm olan
ses.
Nzhete ne yaptn?
Kadnn sararan teni, titreyen elleri, korkuyla alan mavi
gzleri, hafife sarkan enesi... Ani bir kararla dorulmas, belki
kamaya karar vermesi... Gz ap kapayncaya kadar olup
biten olaylar... Yan bamda dikilen adamn, cebinden frlayan
eli... Gzlerimi alan parlaklk. Bolukta kk bir imek
akmas. Yarda kalan bir itiraz... Yal bir iein krlrken
kard inilti... Akcierde kalan son nefesin hane- reden
ykselii. Sadece bir Ah sesi. Sonras sessizlik, kpr- tszlk,
sonras derin bir huzur. Oturduu ampanya rengi koltukta
heykel gibi donup kalan tanmadm bir kadn... Kadnn bir
soruyu oaltan dehet iinde bym mavi gzleri: Bana
bunu nasl yaparsn Mtak?

Ve sonra aynadaki Mtak... Yatann bana srtn dayam, o karanlk saatlerde neler yaptn hatrlayan bir adamn
dehet iinde byyen ela gzleri... Bandan beri bildii
gerei, bir kez daha anlayan, artk kurtuluu kalmayan, artk
btn bahaneleri elinden alnm olan, artk iindeki katille
yzlemekten baka aresi kalmayan bir zavallnn sona eren
umutsuz rpn...
te o anda almaya balad telefon... Ceketimin cebinden,
bouk bouk, durmadan, srarla... Nevzat m? Hazr olun sizi
tutuklamaya geliyoruz, diyecekti herhalde? Amasam? Bu, beni
kurtarr m? Ka mmkn m? ikenceyi uzatmann anlam
yok. Toparlanp kalktm yataktan. Cebimden kardm telefonu.
Hayr, Nevzat deil, ama imdilik. Er ya da ge arayacak
bakomiser. Rahatlamak iin hibir neden yok. Ne demiti,
Shakespearein nl kahraman Macbeth, huzuru ldrd...
Yok, uykuyu ldrd demiti. Huzuru ldren bendim...
Mtak huzuru ldrd. Tekrar kazanmak biraz zor olacak...
Zor mu, imknsz desene una. Baklarm telefonun ekranna
kayd. Tanmadm bir numara... Atm.
Alo?
Alo Mtak Abi, sayglar.
Ylk, riyakrca nlayan bir ses. Dilli arkterinin sahibi
Adem Dilli...
Naslsnz abi? Salk ve afiyettesiniz inallah. Merak etmeyin polisler Sahtiyan Apartmanndan ayrld. Tehlike geti
imdilik... Biz de bir grsek diyorum. u meseleleri bir
konusak... Biraz nakde ihtiyacm var da abi. ok deil, yirmi
be bin lira olsa yeter. Hepsini birden vermeseniz de olur, iki
taksit yaparz.
Azmdan alo dan baka szck kmamasna ramen Adem
Dilli konutuka konuuyordu, dayanamadm, bastm tua...
Sonuna kadar, kapanmcaya kadar. Telefonun klar
snnceye kadar. Derin bir huzur hissettim iimde. Suunu
kabul eden bir adamn vicdan azab uyamncaya kadar idare
etmesini salayan o geici sknet...

Nzheti ben ldrdm

3*g

km bedenimi tayan yorgun ayaklarm srkleyerek

emniyetin sevimsiz kapsndan girdiimde hava nerdey- se
kararmak zereydi. Kt kaderini kabullenmi birinin
yenilmilii ierisinde metal kap dedektrnn nndeki alt
kiilik kuyruun sonuna ilitim sessizce. Ama giriteki nbeti
polis, nedense adm adm beni izlemiti. Bam gayriihtiyari
evirince gz gze geldik. Bir anlk tereddtten sonra atk
kalar, kukulu baklar ve atee hazr kocaman tfeiyle
dikildi nmde.
Sen!
Bamdaki bela yetmezmi gibi bir de bu igzar polis kmt karma. Anlamazlktan gelerek teki insanlara baktm.
Hayr, hayr, sen... Sana diyorum.
Onun ikazyla birlikte giri katndaki herkesin gzleri zerime evrildi. Tfeinin ucuyla elimdeki valizi gsterdi.
O nedir?
zerime evrili baklar annda derin bir endie kaplad;
Yoksa bu iri yar adamn tad kk valizin iinde hepimizi
havaya uuracak bir bomba m var? Bense mahcubiyet iinde
kvranyordum. Eyvah, ya valizi amam isterse... Ya
tanmadm insanlarn nnde i amarlarm tek tek
sergilemek zorunda kalrsam... Halis yn fanilalar, uzun i
donlar, kaim oraplar...

Kiisel eyalarm... diye mrldandm. eride ihtiyacm

olacak giysiler.
eride mi?
Szlerimi anlamamt, baklarndaki kuku fkeye dnmek zereydi, silahn namlusunu bana dorulttu. Durum
gitgide daha vahim bir hal alyordu.
Bakomiser Nevzat grecektim, diyerek korkulacak biri
olmadm kantlamaya altm. Beni tanr.
Karmak bir matematik probleminin karsndaym gibi
bir trl karar veremiyordu.
Niin grmek istiyordun Nevzat Bakomiserimi?
Bu kadar insann gz zerimdeyken Suumu itiraf etmeye
geldim. Eski sevgilimi ldrmm de onu aklayacaktm,
diyemezdim herhalde.
Bir cinayet soruturmasyla ilgili bilgi verecektim de.
Galiba inanmaya balad.
Tamam. Yine silahnn ucuyla ilerideki X-ray cihazn
gsterdi. Valizi oraya brak.
Derhal yaptm dediini.
imdi ellerini kaldr... Srtn dn... Evet, ite yle...
Yanlmtm, hl gvenmiyordu bana. Demek ki iyi polisti,
grr grmez anlamt eli kanl bir katil olduumu. Tepeden
trnaa arad; zerimde akimdaki silah kategorisine girebilecek
bir alet bulamaynca, X-ray cihaznn banda oturan bayan
meslektana evirdi soran baklarn.
Temiz, diye mrldand bayan polis bezgin bir tavrla.
antada elbiseler var sadece.
Oysa havlu, di fras, di macunu, gece terlii, gargara
ilac, yarda braktm Tolstoyun Kroyer Sonat , bir de
Babingerin Fatih Sultan Mehmed ve Zaman da vard.
killi polisin artk beni brakacan umuyordum, hayr
yapmad; daha ilem bitmemiti.
Tamam, yr ama detektrden geince bekle... Nevzat
Bakomiserimizi arayp geldiini syleyelim.
ok mu korkun bir grntm vard acaba? Temiz yzl bu
polisi bu kadar korkuttuuma gre. Kuyruktakilere zr
dileyen bir bak frlattktan sonra, sadece ortasnda sallanan
ipi eksik bir daraacm andran metal kap dedektr- nn
teki yanma getim. Danma krssnde oturan polislerden
esmer, sert bakl olan giri kaydm yaparken, sar

A Q7

salarnn buklelerini kepinin altna saklam, minyon yzl bayan

arkada bakomiserlerini arad. Telefonda konuurken bizim
pimpirikli nbeti beni gzaltnda tutmay srdryordu. Ne olur,
ne olmazd? Bu tuhaf davranl, tuhaf grnl herif,
beklenmedik biranda saldrya kalkarak...
Bir defasnda sakal brakmtm, galiba yaz sonuydu. Ege
civarnda bir yerde tatildeydik. Latin Amerikal gerillalara
benzedin, demiti Nzhet. ok karizmatik olmusun. Mtak
Serhazin kim, gerilla olmak kim? Ama houma gitmiti sevgilimin
benzetmesi... Demek ki sakal yle bir hava veriyordu bana. Oysa
bugn, evden karken tra olmutum daha... Ne sakal vard
yzmde, ne de yle tehditkr bir bak... Suumu itiraf etmeye
gelmitim buraya... Kendimi Trk adaletinin gl kollarna teslim
etmeye... Ama her nedense u pimpirikli polis tehlikeli biri olarak
grmt beni. Neyse ki sonunda sar sal bayan memur telefonu
kapatt.
Nevzat Bakomiserim sizi bekliyor.
Bu szler, sadece beni deil kuruntulu polisi de rahatlatt,
srarl takibini brakp nbet yerine geri dnd.
Oh be! diye sylendim. Allah sizden raz olsun... Adam bir
an ayrlmad peimden...
ihbar var beyefendi. Memur arkadamz grevini yapmaya
alyor. Ne bir alnganlk, ne bir serzeni, sadece aklama
gerei duymutu. Yzndeki ifade deimeden sordu.
Bakomiserimin odasn biliyor musunuz?
Derinden bir oh ektim.
Biliyorum, biliyorum, ikinci katta...
kinci katta, soldan nc oda...
Cinayet bronun en gzde eleman, tam kadro beni
bekliyordu Nevzatn odasnda. nn de zerinde dn geceki
giysileri vard, nn de yzlerinde dn geceden daha beter bir
yorgunluk. Evlerine hi gitmemilerdi anlalan ama gzlerindeki
huzur dolu k, nemsiz klyordu yorgunluklarn... nemli bir
meseleyi zm insanlarn rahatlyla szyorlard beni. Yoksa
onlar da anlamlar myd, Nzheti benim ldrdm? Onun
iin mi byle gamsz grnyorlard? Katili bulmu olmann
keyfi... yle olsa, evimi basmazlar myd? Belki ayaklarna
gelmemi beklemilerdi. Suumu itiraf etmemi.

AO

Ho geldiniz Mtak Hocam. Oturduu masann bandan

kalkan Nevzat, odann ortasnda karlamt beni. teki ikisi de
ayakta... Ne gzel bir srpriz!
Bir de bilmiyormu gibi davranyorlar. Yoksa oyun mu oynuyordu bunlar benimle? Hi yle bir halleri de yok...
Ho bulduk...
de ayr ayr, samimiyetle sktlar elimi...
Buyurun, yle oturun.
Masann nndeki iskemleleri gsteriyordu efleri. Televizyonun arkasndakine otursam yzn gremezdim. Halbuki
itiraf ona yapmaya hazrlamtm kendimi... O sebepten
kardakine oturdum, az nce Alinin kalkt yere... Televizyonun
Nevzatla aramza giremeyecei iskemleye... Televizyon mu? Dn
var myd bu cihaz burada?
Bitkin grnyorsunuz hocam, dedi Ali. Ayakta dikiliyordu,
gzlerinde anlamn zemediim o k.
yle, yle olduk biraz...
Ee kolay deil, diye sevecen mrldand Zeynep. Meslekta
gibi ayakta durmay tercih etmiti. Bizimle birlikte koturdunuz
gece yarlarna kadar...
etin de masummu. Masann gerisindeki koltuuna
yerleen Nevzatt saptamay yapan. Avatar adl internet ka- fenin
sahibi Durmu dorulad sylediklerini... Kesin olarak ispatlad
susuz olduunu...
Sanki hayal krklna uram gibi konuuyordu.
Haklyd, kimin akima gelirdi ki o saldrgan olan dururken, u
snepe Mtakm cinayet ileyebilecei... Bu saygn profesrn
kanl bir katil olabilecei...
Sahi hangi rzgr att sizi buraya?
Bir yere yerletiremediim iin acemice kucama aldm
kk valizime bakyordu.
Sanki ciddileivermiti, sesi de yle... Ama gzlerindeki o
parlt kaybolmuyordu. Her eyi biliyorlard, ikenceyi uzatmann
manas yoktu.
eyy... Yalvaran baklarm Nevzata diktim. Nedense en
fazla onun beni anlayacan dnyordum. eyy iin geldim.
ikenceyi uzatmann anlam yoktu ama birini ldrdm demek
de hi kolay deildi, stelik o kii eski sevgilinizse... Yine de
denedim.

AQO

Nzheti... Boazm kurumutu... Su istesem. Yok, ertelememeliydim, bir an nce itiraf edip kurtulmalydm bu
cehennem azabndan... Ama nasl? Nasl anlatacaktm bu acmasz cinayetin benim eserim olduunu? Peine dtkleri o
kanl katilin tam karlarnda durduunu...
Evet hocam, yeni bir bilgi mi var Nzhet Hanmla ilgili?
Evet, eyyy... Yok, byle kvrarak, kvranarak olmayacakt.
Birdenbire sylemeliydim, damdan der gibi, pat diye... Tam
da yle oldu, kendiliinden dkld kelimeler azmdan.
Nzheti ben ldrdm. Oh be! Sylemitim ite. Evet, onu
ben ldrdm. Tuhaf, sanki bilmiyorlarm gibi nn de
aknlkla almt gzleri... Bense iin zor ksmn baarm
olmann verdii rahatlkla itirafm detaylan- drdm. Doru
sylyorum Nevzat Bey, evet Ali Bey kardeim, evet Zeynep
Hanm, onu, eski sevgilimi ben ldrdm. O karl akam...
Nzhetin Tahir Hakkyla beni davet ettii akam... Hani size
yemee gitmedim dediim o akamdan sz ediyorum. Bir
mektup aacayla... Kabzasnda Fatihin turas ilenmi bir
mektup aacayla...
Sessizlik... Yorgun yzlerindeki huzur dolu ifadeyi hayrete
dntren bir sessizlik... Her zamanki gibi erken davranan
Nevzat oldu:
Mektup aacayla... Sanrm kafasndaki resim tamamlanmt. imdi nerede bu alet?
En kk bir endieye bile kaplmadan akladm o akam
korkuyla tamamlayabildiim eylemimi.
Denize attm. O gece, vapurla evime dnerken... Sarayburnunun oralarda. Meneke kokulu sabunla birlikte... Sabunu da
almtm evden, belki zerinde parmak izim kalmtr diye...
Bir dakika, bir dakika, diye susturdu beni kurt polis. u
ii en bandan anlatr msnz?
Yoksa hakikaten bilmiyorlar myd benim katil olduumu?
Ne nemi vard ki, nasl olsa renmeyecekler miydi? Artk
saklamak iin bir sebep de yoktu zaten. Ne olup bittiy- se,
hepsini anlatmalydm onlara. Anlattm da... En bandan,
Nzhetin beni yirmi bir yl nce terk ediinden, drt gn nce
gelen telefona, hafzam yitirmemden, eski sevgilimi ldrmeme,
Sahtiyan Apartmanndan panik iinde kam-

dan, Tahir Hakk ve rekas hakknda duyduum kukuya,

Adem Dillinin antajndan, aziyenin em-i Lal tutkusuna
kadar ne varsa, ne yaadysam, bama ne geldiyse hepsini
aktardm.
Aliyle Zeynep de tpk bakomiserleri gibi seslerini hi
karmadan, szm kesmeden, karlarnda ilgin bir vaka
varm gibi sonuna kadar dinlediler beni.
em-i Lal. Yine Nevzatt sz alan. Nzhet Hanm ldrdnzde gerdanlk boynunda myd?
Benim iin de mehul olan bir konuydu bu ite. Niye sorduunu anlamasam da samimiyetle cevapladm.
Olmadn sanyordum, hatta bundan emindim. Mektup
aacan Nzhetin boynundan kartrken gerdanlk filan
grmemitim. Ama yanlm olmalym, nk gazetede
yaymlanan fotorafta em-i Lal boynundayd.
Kpeler... Kpeler de yok muydu?
Elbette Zeynepti sorunun sahibi; konu mcevherlerden
alnca bir kadnn kaytsz kalmas dnlebilir mi?
Yoktu, diye omuz silktim. Ya da bana yle geldi. Ama
gazetedeki fotorafta da kpeler yoktu.
Sanki ortak bir kanaate varm gibi birbirlerine baktlar.
Neler dnyordu burada, benden gizledikleri neydi bunlarn?
yle deil miydi? renmek iin yanp tutuuyordum.
Kpeler yoktu deil mi?
yle, yle... Gzlerinde nerdeyse muzip bir ifadeyle yzme
bakyordu Nevzat. Peki, neden bize gelmediniz? Neden
suunuzu itiraf etmediniz? Dorusu sizin gibi sorumlu bir
insandan bunu beklerdim.
Aka eletiriyordu beni ama mimiklerinde, baklarndaki
kprtlarda hi de yle bir anlam yoktu. Kesinlikle bir numara
eviriyordu bu polis... Yoksa yakaladklar her katile ayn
muameleyi mi yapyorlard? Niyetleri ne olursa olsun ben
drste davranmalydm.
Korktum Nevzat Bey... Hayatmda ilk kez cinayet iliyordum. stelik ne yaptmn farknda bile deildim. Farkndaysam da o ben deildim tekiydi. Anlyor musunuz, teki
Mtak...
Glmelerle kesildi szlerim... Evet glyorlard,
birden, nce ekingen, sonra kahkahalarla... Ayp olmasn

diye ben de glmeye altm. Hatr iin i tavuk bile yer bu Mtak.
Hayr efendim bu defa deil, polisleri mutlu etmeye hi niyetim yoktu.
Kestim glmeyi, ellerimi valizimin stne koyup somurtmaya baladm.
Krlmtm, yaptklar ok aypt. Tamam, bir insan ldrm
olabilirdim eli kanl bir katil olarak deerlendirilebilirdim, ama
hastalmla alay etmeleri hi de ho deildi. Eer katilsem bunun
cezasn hukuk verirdi, byle aalanmay hak etmiyordum. stelik sevmeye baladm, kanmn snd insanlardan bu muameleyi grmek
gerekten inciticiydi. Hadi iki yeni yetme polis neyse de, u akl banda
Nevzatn onlara katlmas tam bir hayal krklyd. Bozulduumu
anlam olacak ki, Kusura bakmayn Mtak Hocam, dedi
kahkahalarna engel olmaya alan yal polis. Ltfen, yle yanma
gelir misiniz?
Kelepe takacakt koluma. Ne bekliyordum ki, krmz halyla m
yollayacaklard beni hapishaneye? Yollasnlar hi itirazm olmazd, yeter
ki benimle alay etmesinler. Vakarla dorulmaya altm oturduum
iskemleden, ama kucamda duran valizi unutmutum, grltyle yere
dt. Yetmezmi gibi bir de kapa almasn m? Mtak Serhazinin
paal donlar, yn fanilalar, di fras, di macunu cinayet masas
bakomiserinin odasnn ortasna dalverdi. Yer yarlsa da iine
girseydim keke. Yine bir kahkaha tufan kopacak diye beklerken, iki
gen polisin eilip yere salan eyalarm toplamaya baladklarn
grdm. Glmeleri kesilmiti, hazin bir durumdu tabii... istemedii
halde sevdii kadn ldren saygn bir tarih profesrnn dt ackl
hal... Elim ayam titremeye balamt sinirden...
Bu valiz niin hocam?
Kederli bir sesle soruyordu Nevzat, az nceki kahkahalardan eser
yoktu yznde.
Hapishane iin... Pek tecrbem yok, ama lazm olacak eyalardan
aklma gelenleri toparladm.
O kadar sahiciydi ki durumum, sanrm polis efinde acma duygusu
uyandrmtm.
Anlyorum, dedi baklarn kararak, iki gen arkada eyalarm
toplayp valizimi oturduum iskemleye dayadklarn grnceye kadar da
konumad. Buyrun, sizi yle alalm...
Koltuunun yanndaki boluu gsteriyordu. Evet u kelepe fasl,
inallah basna haber vermemilerdir, yarn ga-

zetelerde boy boy fotoraflar... Bunu cinayet ilemeden nce

dnecektin. Her neyse, artk ka yoktu.
Teekkr ederim Ali Bey, teekkr ederim Zeynep Hanm, size de
zahmet oldu, dedikten sonra masann teki tarafna, Nevzatn yanma
getim. Eliyle televizyonu gsterdi.
Gelin, unu birlikte seyredelim.
Ne diyordu bu adam? Seyredeceimiz de neydi?
Elindeki uzaktan kumandann dmesine dokundu. Dn bu masann
zerinde durduundan kukulu olduum televizyonun ekrannda nce
karl bir grnt titredi, ardndan bir kuyumcu dkknnn ii grnd.
Tezghn gerisinde otuz yalarnda bir adam, gelen mterilerle
ilgileniyordu. yi de bu kuyumcunun benimle ne ilgisi vard? Soran
gzlerimi Nevzata evirdim, dudaklarnda ketum bir glmsemeyle
ekran gsterdi. Yeniden kuyumcu dkknna dnnce, bir kadnn
tezghtara yaklatn grdm. Tandm biri, kimdi bu kadn yahu?
antasndan pembe nakl bir mendil kard. Mendili at iinden tam
seemediim yze, kolyeye, kpeye benzer bir ziynet eyas kard.
Adam ziynet eyasn ald, usulca havaya kaldrd bakt. Krmz tal bir
kolye, hayr iki taneydi, adam kincisine de bakt.
Yoksa, diye heyecanla mrldandm. Yoksa kpeler mi? em-i
Lalin kpeleri mi?
Yine kimse aklama yapmad, aresiz, ekrandaki tezghtara dndm.
Adam kpeleri alp teraziye yneldi. Kadn da cam tezghn bu
tarafndan onu izledi; yrrken diri kalalar ucuz mantosunun altndan
bile belli oluyordu. Birden kadnn yz canland hafzamda... Edepsizce
bakan yeil gzler...
Fazilet! diye bardm. Nzhetin apartmanndaki temizliki kz.
O mu alm kpeleri?
Sadece kpeleri deil. Uzaktan kumandann dmesine basp
televizyonu kapatt Nevzat. Gerdanl da alm. Yani siz doru
hatrlyorsunuz. Cesedin boynunda gerdanlk yoktu.
Kafam yine allak bullak olmutu.
Peki gazetedeki resim... Orada vard gerdanlk. Hem siz de
bulmusunuz. Dn Zeynep Hanmn elindeydi em-i Lal...
nk Fazilet yakalanmaktan korktuu iin yeniden yukar km.
Belki kpe fark edilmez ama koca gerdanln

kaybolmas dikkat eker diye dnm. Tabii ne siz onu

grdnz, ne de o sizi...
Yani benim ardmdan daireye mi gelmi?
Evet, panik iinde gya kendini kurtarmaya alyormu...
Ama kapy kapatmtm, ieri nasl girmi?
Anahtar varm; Sezgin gibi Nzhetin evinin temizliini de o
yapyormu, gerektiinde yemek piiriyormu, diye aklad
Nevzat. Mektup aacam gremeyince telaa kaplm.
Gerdanl yeniden Nzhet Hanmm boynuna takarak, bir kez
daha ayrlm daireden... Tabii, kapy yine aralk brakarak...
Byle yaparsa eve yabanc birinin girdiini zannedeceimizi
dnm.
Sa yumruumu avucumun iine indirdim.
imdi anlalyor Sezginin kap aralkt demesinin srr...
Yani Faziletin yapt hrszlk kartrm herkesin kafasn.
Nevzatn gzlerinde yine alayc bir anlam belirmiti, yine mi
balayacaklard benimle maytap gemeye?..
Mtak Hocam, ne dediimi anlyor musunuz?
ki gen polis gevrek gevrek gld, ben saf saf baktm.
Anlyorum tabii, ne var anlamayacak, Fazilet hrszlk yapm.
Nzhetin cesedinin boynundaki gerdanl alm. Kt bir
ey... Yapmasa iyiydi ama gen kadn ite... Cazip gelmi olmal
krmz yakutlar... Tutamam demek ki kendini...
Hey Allahm gibilerden ban sallad Nevzat.
Evet tutamam kendini... Ama sadece hrszlk deil, cinayet de ilemi, o cazip yakutlar uruna...
Ne! diye irkildim. Kim cinayet ilemi?
Ya niye anlamyorsunuz hocam? Sonunda patlamt Ali.
O kadn ite, Fazilet...
Fazilet mi? Yani... O kadar heyecanlanmtm ki, iittiklerimin gerek olmamasndan korkuyordum. Yani, o mu? O.
Zeynep de katlmt ahmak Mtak ikna kafilesine. Nzhet
Hanm ldren kii Fazilet... nce em-i Lalin kpelerini
alm. Nzhet Hanm fark etmemi. Ta ki yemek davetinin
olduu akama kadar. O akam, Fazilet de evdeymi, yemeklere
filan yardm iin... Ev sahibesi, muhtemelen size ho grnmek
amacyla em-i Lali takmak istemi. Gerdanl boynuna
geirmi ama bakm ki kpeler yok.

nk Fazilet gnler ncesinden kpeleri yrtp Kapalardaki kuyumcuya satm. O eve bu gen kadndan baka
giren kan olmadn bilen Nzhet Hanm sktrm. tiraf
edeceksin, demi. Yoksa seni hapse attrrm. Fazilet de
korkuya kaplp sehpann zerinde duran mektup aacan
kapt gibi saplam ev sahibesinin boynuna...
O fettan kadn deil, kzl sal, cin bakl bir kz grdm
eski sevgilimin oturma odasnda. elimsiz vcuduna aldrmadan, ite o kz saplyordu mektup aacan Nzhetin
boynuna... Sonra gzlerinde bitmek bilmez bir ihtirasla karyordu gerdanl eski sevgilimin boynundan... Niye kk bir
kz olarak gryordum o gzleri velfecri okuyan kadn? Ne
olarak grrsem greyim, nemli olan cinayeti Faziletin ilemi
olmasyd. nanlr gibi deildi. Bir an kukuya kapldm. Yoksa
bu polis kafa kafaya vermi uyduruk bir senaryo mu
yazyorlard? Belki de beni kurtarmak iin cinayet suunu o
kk kza yklemek istiyorlard.
Bir varsaym m bu?
Azarlar gibi sert kmt sesim.
Rahatlayn artkhocam! Benim gerginliimin aksine son
derece sakin, adeta efkatle konuuyordu Nevzat. Nerdeyse bir
para sevgi olduunu bile syleyebilirdim baklarnda.
Varsaym filan yok, gereklerden sz ediyoruz burada. Siz katil
deilsiniz. Fazilet de suunu itiraf etti zaten... Etmese de nemi
yok, em-i Lalin zerinde bulduumuz parmak izleri,
giysilerindeki kan lekeleri katil olduunu kantlamaya yetiyor.
O kzl sal, cin bakl, nden iki dii eksik kz, sulu sulu
glmsedi sisler arasndan... Nedense zlmtm onun bu
haline.
Eminsiniz deil mi? diye tekrarladm. Nzheti o kz m
ldrm?
Eminiz, elimizdeki bulgular yle sylyor, katil de yle
diyor. Kendini tutamayp gld. Bir tek siz emin deilsiniz.
Yoksa katil olma frsatn kardnza m zlyorsunuz?
Karmak duygular iindeydim, bir yanda cokulu bir sevin, bir
yanda derin bir utan...
Yok, yok yle demek istemedim. Size ok teekkr ederim...
Byk bir yanlgdan kurtardnz beni... Hepinize minnettarm...
Ama insan oka uruyor... Kendimi katil zannederken baka
biri... Hem de hi ummadm biri knca...

Bir de u hafzam kaybettiim anlar... Demek ki sokaklarda

vakit ldrmm.
Kk bir kahkaha koyverdi Nevzat...
Evet, ldrdnz tek ey vakit olsa gerek. Ayrca Faziletin
Sezginle ilikisi de varm...
Sesi manidard.
Yoksa Sezgin de mi? diye sylendim. O da m iin iindeymi?
Temkinliydi usta polis....
Bilmiyoruz... Ama o ihtimali de gz ard etmi deiliz.
Fazileti kullanarak halasndan kurtulmak istemi olabilir.
nk Nzhet Hanmm lmnden en byk yarar salayan
kii Sezgin... Anlaml gzlerle uzun uzun szd beni. Tpk
Fatih Sultan Mehmedin lmnden en byk yarar salayan
kiinin II. Bayezid olmas gibi...
Bu kez ben gldm. Skntlardan, belalardan kurtulmu
olmann verdii rahatlkla bakomisere taklmay bile denedim.
Umarm Nzhetin lmndeki esrar Fatihinki gibi be yz
ksur yl srmez.
Annda yaptrd cevab bizim tarih sever bakomiser... Merak
etmeyin hocam, bu dosyada hibir ey karanlkta kalmayacak.
Hem biz polisler, siz tarihilere gre olduka ilerdeyiz. Siz henz
Fatihin zehirlenip zehirlenmediini bile bilmiyorsunuz, oysa biz
katili yakaladk bile...
ok zor deil ki bunu kantlamak. Mesleiyle ilgili konuulmaya balaynca dayanamam araya girmiti gzel
kriminologumuz. Bir sa teli, bir trnak paras bile yeter
zehirlenip zehirlenmediini renmek iin. Basit bir toksi- koloji
incelemesi...
Zeynepin kolayca aklad ilemin ne kadar belal bir i
olduunu kavram birinin skntsyla i geirdi Nevzat...
nemli olan toksikoloji incelemesi deil Zeynepcim, mesele
insanlarn gerekleri renmeyi isteyip istememesi...

Baarlarmn en utan verici olan

gg

Kzl amlarn arasndan yryorduk, ayaklarmzn altnda

kurumu ine yapraklar, etrafta tek tk kozalaklar... Sevgilimin
minicik eli benim kocaman avucumun iinde. Srtmda ikimizin
plaj antalar, Nzhetin ayanda ksack, ingene pembesi bir
ort, boynunda mavi benekli beyaz bir earp. Ya haziran ba, ya
eyll sonlar... Bykadanm en gzel zamanlar. Tenimizde
Marmarann o tatl nemi... imiz dmz kpr kpr... imiz
dmz mutluluk... Denize yryoruz. En utaki koyu yeil o
yekpare kayaya... Gneler iinde Dil Burnu, gneler iinde
kaya...
Hayr, gne yok, sadece kl rengi bir k, souk bir leden
sonra... Karlar oktan kalkt ama yerler hl slak... amurlar
iinde ine yapraklar, biare kozalaklar, ilerdeki tmsein
zerinde a bir mart kafilesi, onlarn uzanda sinsi bir
kargann uursuz gaklamas... Ne Nzhet var yanmda, ne
minicik elleri avucumda... Ama kucamda menekeler... Tam da
istedii gibi rengrenk... Belli belirsiz kokular alnyor
burnuma. Kulaklarmda avare rzgrn kederli arks.
Hafzamda artk tekrarlamaktan ezberlediim Nzhetin son
mektubu...
Merhaba Mtak,
Biliyorum ok ge kaldm, biliyorum ok daha nceden yazmalydm sana. Yapamadm. Drst olacam, yapamadm

deil, yapmadm. mit vermekten korktum, seni yeniden hayal

krklna uratmaktan, incitmekten... Aradan geen bunca yldan
sonra, belki de senin deimi olduunu umarak kalemi elime alabildim
nihayet...
Dardan bakldnda hataym gibi grnmyor. Chicagoya
gitmekten sz ediyorum, stanbuldan ayrlmaktan... Evet, sanrm doru
bir i yaptm buraya gelmekle, tabii kendi amdan... Belki eksik olan,
seninle yzlemememdi. Ama bunu dnmediimi sanma sakn. O iki
satr mektubu brakp kaar gibi stanbuldan ayrlmak... Kabul
ediyorum rezilce tiir davrant. Utan verici... Hem sana saygszlkt,
hem de kendime. Uaktan inene kadar vicdan azab iinde kvrandm
sylesem, bilmem inanr msn? Oturup konumalydk. Bu ilikinin
artk bittiini anlatmalydm sana... Evlenmemizin bir felaket olacan...
Sonunda ikimizden birinin akl hastanesine gidebileceini ya da
birimizin tekini ldreceini... Muhtemelen katil sen olurdun, ben de
kurban... Ama seni cinayet ileyecek hale getirinceye kadar epeyce
uramam gerekirdi. O kadar iyisin ki... Keke olmasaydn. Keke
hepimiz gibi olsaydn. Normal insanlar gibi; bencil, vefasz, duyarsz...
Ne yazk ki deilsin... Ne yazk ki derken kendim iin deil, senin iin
zldm sylemeliyim... Tpk benim yaptm gibi insanlarn seni
incitmesine hep ak olacaksn. Keke deiebilsen demeyeceim,
biliyorum yapamazsn. Belki bir anlna sinirlenir, bir anlna gzn
hibir ey grmez olur, bir anlna iindeki nefret boazndan dm
dm ykselir ama hi bir zaman haykramazsn, fkeyle sklm
yumruunu havaya bile kaldramazsn. Sen kimseye vuramazsn,
kfretmeyi brak, azarlayamazsn bile... Hayr, sakn deneme, istesen de
deiemezsin... Aslnda en ok bu yann sevmitim senin. tekilerde
olmayan bu anlalmaz masumiyetini, hesapszln... Fakat bir gn
geldi, ne yazk ki bitti... Sen deil, ben deitim. Belki kt biri
olduumdan, belki bencilliimden, belki sadece skldmdan...
Gerekten zr dilerim ama bitti. Seni krmamak iin, belki ykmamak
iin demeliyim, bu bitti duygusundan kamaya altm. Sana duyduum
akn srdn telkin ettim her gn kendime. Hatta u evlilik
meselesine inanr gibi oldum. Zavall annem bile heveslendi bu bizim
deli kz ba gz olacak diye... Fakat olmad, yapamadm. Denedim Mtak ama inan bana baaramadm. Belki sen farknda deildin, bu iliki
bana ok ar gelmeye balamt... in korkuncu sen o

kadar baka bir dnyada yayordun ki, o kadar ok inanyordun ki

ilikimize, bittiini sylemeye cesaret edemedim.
te hepsi birbirinden gzel, hepsi birbirinden enfes mektuplarn bu
yzden cevaplamadm. Herbirini en az birka kez okumama ramen, her
okuyuumda gzyalarm tutamayma ramen sana karlk
veremedim. nk ak benim iin bitmiti, ama sen deil... Samalama
deme hemen, dur, kzma... Seni gerekten de seviyordum... Keke hep
yanmda olsaydn... Hep birlikte yaayabilmeydik. Hayr, bir aabey gibi
deil, bir arkada, kadim bir dost gibi... Kmseme, ou zaman iyi bir
dost, delice k olduumuz bir sevgiliden ok daha nemlidir. Elbette
dost olarak kalamayacamz ok iyi biliyordum, nk bana hl
ktn. Ne demiti Tahir Hakk... Ak, dostluu ldrr. Sen bana
ktn, bunu bir kader gibi gryordun, bir aln yazs gibi... Belki de
sonsuza kadar yle kalacana inanyordun... Daha fenas bunu bana da
inandrmtn. Bir kadn iin belki de gurur verici bir durum, ama ben
azap ekiyordum... O kadar cmert, o kadar teklifsizdin ki, u em-i Lal
meselesi diyorum. Onu bana hediye ediin... Nasl ezildim bilemezsin...
Halbuki o gerdanlk muhteemdi. Hayatta en sevdiim taklar oldu o
kpeler... Evet, adeta bir cehhenem azab yayordum, kendimden nefret
ediyordum. te bu nedenle yazmadm... Bu nedenle aramadm, o kadar
zlememe ramen bu nedenle seni grmeye gelmedim... Sana zarar
vermemek iin... Kalpsiz, bencil hatta kaba biri olabilirim ama bu
satrlar yazarken inan bana son derece drstm...
Artk genlik ok gerilerde kald. htiraslar, hrslar, kskanlklar,
ak syleyeyim ehvet, hepsi ar ar snyor. ster istemez gemie
bakyor insan... ster istemez gemii dnyor. Kimler vard
hayatmda, kimler kald. nkr edecek deilim, senden sonra da
erkeklerle tantm, bazlarn gerekten de sevdim, hem de delice, ama
son nefesimde kimi unutamadn diye sorsalar, hi duraksamadan Mtak
diye cevaplarm: Galiba ben en ok kocaman gvdesinde tertemiz bir
kalp tayan, o tuhaf adam sevdim.
Bu mektubu sana yollayabilir miyim hl emin deilim... Ama bir
gn okursan, beni balaman ok isterim... nk hayatmda en byk
ktl sana yaptm. Hem de hi istemediim halde... Ne yazk ki bunu
baardm. Baarlarmn en utan verici olan, en acmasz olan... Ltfen
beni affet, gzel gnlerimizin hatrna bu kadarn esirgeme benden...
Bir gn bunu senden duyabilecek miyim? Dnmeye bile cesaret
edemiyorum. Ama bu mucize gerekleirse, dnyann en mutlu insan
olacam.

Seni sevgiyle kucaklarm, benim byk akm, gerek arkadam,

kadim dostum...
Hah ettiinden okfazlasn verdiin, vefasz sultann Nzhet...

Kelimesi kelimesine byle yazmt eski sevgilim. Elbette

baladm onu; bu mektubu yazmasayd da, hi okumam
olsaydm da balardm zaten. Baka trls elimden gelmezdi
ki... Artk Nzhetin tavsiyesine uygun yaayacam, tabii
becerebilirsem. Kendimi deitirmeye almayacam. Tpk bir
dervi gibi teslim olacam hayata... Baka trls bana gre
deil... Direnmek ok ac veriyor, hepsinden nemlisi o kadar
cesur deilim. nsan kendini bilmeli, derdi rahmetli babam.
Erdemli olmann ilk koulu budur. Erdemli yurttalar ncelikle
kendilerini kandrmamal ki toplumu da hayal krklna
uratmasnlar. Toplumu mu? Benim kendime hayrm yok ki,
teki insanlara faydam dokunsun... Ama bir yerden balamakta
fayda var. Kendini bilmekten...
Nzhet bir baka konuda daha haklyd. Onu hibir zaman
unutamayacaktm. Zaten yirmi bir yldr alkn olduum
hayaletiyle birlikte yaamay bundan sonra da zevkle
srdrecektim. Bir daha grmeyecek olmamzn ne nemi
vard, Nzhetle birlikte geirdiim o benzersiz gnler bana yeter
de artard bile... Tek zldm, son dileini yerine getirememekti. Evet, onun naa yaklamamt. ok basit bir
nedenle... lkemizde krematoryum yoktu. Bir Avrupa lkesine
gitmek gerekiyordu ama Sezgin buna yanamad. Mslman
mahallesinde salyangoz satmak gibi Mtak Bey... Konu komu
ne der sonra, diyerek syrld sorumluluktan. Bana gelince,
aklmda hep, gen Nzhetin vasiyeti vard: ldmde
mezarmn zerine menekeler ekin... Renk renk menekeler.
Belki de bu nedenle yeni vasiyetini yerine getirmek iin pek
uramadm. Onun yerine Eypteki mezarnn zerine mor
menekeler ektim. Henz kmadlar ama eli kulanda havalar
snnca eski sevgilimin istedii gibi olacaklar. Yine de bir
eksiklik kalmt iimde... O sebepten geldim bugn Dil
Burnuna... Kllerini dkemesem de, hi deilse, onun ok
sevdii menekeleri serpmek iin denize...
Hayr, Sezginin cinayetle alakas yokmu. Yani en azndan
dorudan yok. Faziletle ilikisi ok eskilere uzanyormu. Kzcaz evlenmeden nceye. Hatta evlenerek gittii kyden geri

dnmesinin nedeni de buymu; bildiiniz mesele... Ama hibir

zaman deer vermemi kzcaza Sezgin... Bir metres kadar bile
nemi yokmu zavallnn. Can ektiinde erkekliini
sndrd dii bir beden... Belki de bunun iin, Sezgine
duyduu byk nefret sebebiyle ldrmt Nzheti? Belki de
tek neden para deildi, belki de Sezginden intikam almak iin
saplamt, sapnda Fatihin turas bulunan mektup aacan,
benim sultanmn kuu gibi ince boynuna...
Sapma Fatihin turas ilenmi gmten mektup aaca
benimki deildi. Tpk em-i Lal gibi Amerikadaki evinden
getirmiti Nzhet. Nereden mi biliyorum? nk benim mektup
aaca mutfak ekmecesinden kt. Utanarak itiraf etti Kadife
Kadn, konserve aaca olarak kullanyormu. yle korkmu bir
hali vard ki, kzamadm bile...
Akn iyileti, iyileir iyilemez de anlatt olan biteni. Nzhet
vazgemi projesinden... Zaten Fatih Sultan Mehmedin
zehirlendiini kantlasak bile bu ii kimin yaptrdn renmemiz mmkn deil, demi. Aknm nerilerini tmyle
reddetmi. Haan Ustayla, kaak kazyla filan bu iler olmaz
diyerek kestirip atm. Galiba biraz gz de korkmutu hocann, dedi eski asistanm... Tahir Hakkyla beni davet ettii
yemek de sanrm bir tr vedalamaym. nk Chicagoya
dnmeyi dnyormu. Beni neden davet ettiini biliyor
musun? diye sordum. Bilmiyordu, ama birlikte alrken sk
sk beni sorduunu syledi. Galiba sizi hl seviyordu, demeyi
de unutmad gzleri nemlenerek.
Fatihin zehirlenip zehirlenmedii meselesine gelince, eski
sevgilimin lmyle tmyle kapand. yi mi oldu, kt m
bilmiyorum, ama Nzhet kadar hrsl, belki de cesur demeliyim,
bir tarihi kana kadar, sanrm bu muamma bilinmezliini
koruyacak.

KAYNAKLAR

Afyoncu, Erhan, Sorularla Osmanl mparatorluu, Yeditepe

Yaynevi, 2010.
Afyoncu, Erhan, Truvann ntikam, Yeditepe Yaynevi, 2009.
Almaz, Ahmet, Fatih Sultan Mehmet Nasl ldrld?, Nokta
Kitap, 2007.
Angiolello, Giovanni Maria, Fatih Sultan Mehmet (Fatihin Io- lan
Anlatyor), Profil Yaynclk, 2011.
Atasoy, Nurhan, Ota- Hmayun Osmanl adrlar, Ko Kltr
Sanat Tantm, 2002.
Aydn, Erdoan, Fatih ve Fetih (Mitler-Gerekler), Krmz Yaynlar,
2008.
Ayverdi, Smiha, Edeb ve Manev Dnyas inde Fatih, stanbul
Fetih Dernei Yaynlar, 1953.
Babinger, Franz, Fatih Sultan Mehmed ve Zaman, ev. Dost
Krpe, Olak Yaynclk, 2002.
Barbaro, Nicolo, Konstantiniyyeden stanbula, ev. Muharrem
Tan, Moralite Yaynlar, 2007.
Bardak, Murat, Osmanlda Seks, nklab Yaynlar, 2005.
Barthes, Roland, Bir Ak Syleminden Paralar, ev. Tahsin Ycel,
Metis Yaynlar, 1993.
Bedarida, Franois, Tarihinin Toplumsal Sorumluluu, ev. Ali
Tartanolu-Suavi Aydn, mge Kitabevi Yaynlar, 2001.
Carr, Edward Hallett ve J. Fontana, Tarih Yazmnda Nesnellik ve
Yanllk, ev. Prof. Dr. zer Ozankaya, mge Kitabevi, 1992.
Carr, Edward Hallett, Tarih Nedir?, ev. Misket Gizem Gr- trk,
letiim Yaynlar, 2009.
Clari, Robert de, stanbulun Zapt (1204), ev. Prof. Dr. Beynun
Akyava, Trk Tarih Kurumu, 2000.
Crowley, Roger, 1453 Son Byk Kuatma, ev. Cihat Taolu,
April Yaynclk, 2006.

aykara, Emine, Tarihilerin Kutbu Halil nalck Kitab, Trkiye

Bankas Kltr Yaynlar, 2006.
Dervi Ahmed ki, kpaazde Tarihi, Mostar Yaynlar,
2009.
Emecen, Feridun M., Fetih ve Kyamet 1453, Tima Yaynlar,

2012.
Emecen, Feridun M., Osmanl Klasik anda Siyaset, Tima
Yaynlar, 2009.
Erdem, Hakan Y., Tarih-Lenk (Kusursuz Yazarlar ve Kttan
Metinler), Doan Kitap, 2008.
Eyice, Prof. Dr. Semavi, Tarih Boyunca stanbul, Etkileim Yaynlar, 2006.
Faroqhi, Suraiya, Osmanl mparatorluu ve Etrafndaki Dnya, ev.
Aye Berktay, Kitap Yaynevi, 2007.
Fatih Camii ve Fatih Klliyesi, stanbul Bykehir Belediyesi
Kltr A..
Finkel, Caroline, Ryadan mparatorlua: Osmanl mparatorluunun yks, ev. Zlal Kl, Tima Yaynlar, 2010.
Freely, John, Byk Trk, ev. Ahmet Fethi, Doan Kitap, 2011.
Freely, John, Osmanl Saray Bir Hanedanln yks, ev. Ayegl etin, Remzi Kitabevi, 2005.
Freud- Jung- Adler, Psikanaliz Asndan Edebiyat, ev. Selahattin Hilav, Ata Kitabevi.
Hammer, Joseph von, Osmanl Devleti Tarihi, ev. Mehmet Ata,
Kap Yaynlar, 2008.
Imber, Colin, Osmanl mparatorluu 1300-1650, ev. iar Yaln,
stanbul Bilgi niversitesi Yaynlar, 2006.
Osmanl mparatorluu Toplum ve Ekonomi (editr Halil nalck),
ev. Aye Berktay, Halil Berktay, Serdar Alper, Sphan And,
Eren Yaynclk, 2009.
nalck, Halil ve Mevld Ouz, Gazavt- Sultn Murd b. Mehemmed Hn- zladi ve Varna Savalar (1443-1444) zerinde Anonim

Trk Tarih Kurumu, 1989.

nalck, Halil, Devlet-iAliyye, Trkiye Bankas Kltr Yaynlar,
2009.
nalck, Halil, Fatih Devri zerine Tetkikler ve Vesikalar I, Trk
Tarih Kurumu, 2007.
nalck, Halil, Kurulu (Osmanl Tarihini Yeniden Yazmak),
Hayykitap, 2010.
Gazavtndme,

nalck, Halil, Kurulu Dnemi Osmanl Sultanlar (1302-1481), ISAM

Yaynlan, 2010.
nalck, Halil, Osmanl mparatorluu Klsik a (1300-1600), ev.
Ruen Sezer, YKY, 2009.
nalck, Halil, Osmanllar (Ftuhat, mparatorluk, Avrupa ile
likiler), Tima Yaynlar, 2010.
Jones, J. R. Melville (der.), 1453 stanbul Kuatmas (Yedi ada
Rivayet), ev. Cengiz Tomar, Yeditepe Yaynevi, 2008.
Jorga, Nicolae, Fatih ve Dnemi Byk Trk, ev. Nilfer Epeli,
Yeditepe Yaynevi, 2007.
Kabacal, Alpay, Fatih Sultan Mehmed, Deniz Kltr Yaynlar,
2006.
Kafadar, Cemal Kafadar, Kim Var mi Biz Burada Yo ken, Metis
Yaynlar, 2009.
Kafadar, Cemal, ki Cihan resinde, ev. Ceren kn, Birleik
Yaynevi, 2010.
Kayacan, Feyyaz, ocuktaki Bahe, YKY, 2008.
Koi Bey Risaleleri (haz. Seda akmakcolu), Kabalc Yaynevi,
2008.
Kou, Reat Ekrem, Fatih Sultan Mehmed, Doan Kitap, 2004.
Kou, Reat Ekrem, Osmanl Padiahlar, Doan Kitap, 2004.
Kritovulos, stanbulun Fethi, ev. Karolidi, Kakns Yaynlar,
2007.
Kuban, Doan, stanbul: Bir Kent Tarihi,Tarih Vakf Yurt Yaynlar, 2004.
Kk, Yaln, 21 Yanda Bir ocuk Fatih Sultan Mehmet, Tekin
Yaynevi, 1990.
Lamartine, Alphonse de, Osmanl Tarihi, ev. Serhat Bayram,
Kap Yaynlar, 2008.
Lord Kinross, Osmanl mparatorluunun Ykselii ve k, ev.
Meral Gaspral, Altn Kitaplar Yaynevi, 2008.
Lwy, Michael, Walter Benjamin: Yangn Alarm (Tarih Kavram
zerine Tezlerin Okunmas), ev. U. Uraz Aydn, Versus Kitap,
2007.
Mevln Mehmed Ner, Cihnnma (Osmanl Tarihi 1288- 1485),
haz. Prof. Dr. Necdet ztrk, amlca Basm Yayn,
2008.
Namk Kemal, Osmanl Tarihi Cilt 1-2, haz. Mcahit Demirel,
Bilge Kltr Sanat, 2005.

Necipolu, Glru, 15. ve 16. Yzylda Topkap Saray Mimar, Tren

ve ktidar,

ev. Ruen Sezer, YKY, 2007.

Nicol, Donald M., Bizansn Son Yzyllar (1261-1453), ev. Bilge

Umar, Tarih Vakf Yurt Yaynlar, 1999.
Ortayl, lber, Osmanl Saraynda Hayat, Yitik Hazine Yaynlar,
2008.
Ortayl, lber, Osmanly Yeniden Kefetmek (Son mparatorluk
Osmanl),

cilt 2, Tima Yaynlar, 2011.

Ortayl, lber, Osmanly Yeniden Kefetmek ( Ktada OsmanlIlar),

cilt 3, Tima Yaynlar, 2007.
z, Tahsin, Topkap Saraynda Fatih Sultan Mehmed II.ye Ait
Eserler,

Trk Tarih Kurumu, 1993.

air Ftih: Avn

(haz. skender Pala), Kap Yaynlar, 2010.

Pamuk, evket, Osmanl mparatorluunda Parann Tarihi, Tarih

Vakf Yurt Yaynlar, 2007.
Pertusi, Prof. Agostini, stanbulun Fethi (adalarn Tankl),
ciltl, ev. Prof. Dr. Mahmut H. akirolu, Fetih Cemiyeti Yaynlar,
2004.
Pertusi, Prof. Agostini, stanbulun Fethi (Dnyadaki Yanks), cilt 2,
ev. Prof. Dr. Mahmut H. akirolu, Fetih Cemiyeti Yaynlar,
2006.
Pertusi, Prof. Agostini, stanbulun Fethi (stanbulun Fethine Dair
Neredilmemi ve Az Bilinen Metinler),

cilt 1, ev. Prof. Dr. Mahmut

H. akirolu, Fetih Cemiyeti Yaynlar, 2008.

Pitcher,

Donald

Corafyas,

Edgar,

Osmanl

mparatorluunun

Tarihsel

ev. Bahar Trnak, YKY, 2007.

Rifat Osman, Edime Saray, haz. Ord. Prof. Dr. Sheyl nver, Trk
Tarih Kurumu, 1989.
Risale-i Garibe

(haz. Hayati Develi), Kitabevi Yaynlar, 2001.

Runciman, Steven, Konstantinopolis Dt, ev. Derin Trk- mer,

Doan Kitap, 2005.
Sakaolu, Necdet, Saray- Hmayun Topkap Saray, Deniz- bank
Yaynlar, 2002.
Sarkis Sarraf Hovhannesyan, Payitaht stanbulun Tarihesi, ev.
Elmon Haner, Tarih Vakf Yurt Yaynlar, 1996.
Schimmel, Annemarie, Saylarn Gizemi, ev. Mustafa Kp- olu,
Kabalc Yaynevi, 2000.
Schlumberger, Gustave, stanbul Dt, ev. Hamdi Varolu,
Kakns Yaynlar, 2005.

imek, Ahmet, Tarih Nasl Yazlr? Tarih Yazm in ada Bir

Metodoloji,

Tarihi Kitabevi, 2011.

Tansel, Selhattin, Osmanl Kaynaklarna Gre Fatih Sultan

Mehmedin Siyasi ve Askeri Faaliyeti,

Trk Tarih Kurumu, 1999.

Thompson, Paul, Gemiin Sesi, ev. ehnaz Laykel, Tarih Vakf

Yurt Yaynlar, 1999.
Tursun Bey, Cihan Fatihi, Gncel Yaynclk, 2003.
Tursun Bey, Trh-Ebl-Feth, haz. Mertol Tulum, Fetih Cemiyeti
Yaynlar, 1977.
Trkiye Tarihi

/ Osmanl Devleti 1300-1600 (haz. Metin Kunt-

Suraiya Faroqhi- Hseyin G. Yurdaydm- Ayla dekan), cilt 2, Cem

Yaynevi, 1995.
Uluay, M. aatay, Padiahlarn Kadnlan ve Kzlar, Trk Tarih
Kurumu, 2001.
Uzunarl, Ord. Prof. Dr. smail Hakk, andarl Vezir Ailesi, Trk
Tarih Kurumu, 1988.
Uzunarl, Ord. Prof. Dr. smail Hakk, Osmanl Devletinin Saray
Tekilat,

Trk Tarih Kurumu, 1988.

Uzunarl, Ord. Prof. Dr. smail Hakk, Osmanl Tarihi, cilt 1-2,
Trk Tarih Kurumu, 1988.
nver, Ord. Prof. Dr. Sheyl, Fatih Sultan Mehmedin lm ve
Hdiseleri zerine Bir Vesika,

stanbul niversitesi Yaynlar, 1952.

nver, Ord. Prof. Dr. Sheyl, Gemi Yzyllarda Kyafet Resimlerimiz,

Trk Tarih Kurumu, 1999.

Ycel, Prof. Dr. Yaar ve Prof. Dr. Ali Sevim, Klsik Dnemin
Hkmdar Fatih-Yavuz-Kanuni,

Trk Tarih Kurumu, 1991.

Zinkeisen, Johann Wilhelm, Osmanl mparatorluu Tarihi, cilt 1-7,

ev. Nilfer Epeli, Yeditepe Yaynlar, 2011.
Resimli Tarih Mecmuas,

Mart 1950, say 3.

Resimli Tarih Mecmuas,

Nisan 1950, say 4.

Resimli Tarih Mecmuas,

Mays 1950, say 5.

Yllardr ayn kadn bekleyen bir adam. Serhazinlerin son

temsilcisi Mtak Serhazin. ahane bir ak iin harcanm bir
hayat. Ve hayatm Osmanl tarihine adam hrsl bir kadn...
Baarlarla dolu bir kariyer... Sapnda Fatih Sultan Mehmedin
turas bulunan mektup aacayla ldrlm bir tarih
profesr... Bir ak cinayeti mi? Yoksa kkleri Ulu Hakann
pheli lmne uzanan bir entrika m? Osmanl devletinin, bir
imparatorlua dnt zaferler ve ihanetlerle dolu gnlerine
yaplan srad bir yolculuk. Ve bu heyecan verici yolculuk
boyunca kulaklarmzdan eksik olmayan o kadim soru: Tarih
gemite yaananlar mdr, yoksa tarihilerin anlattklar m?
Ve Fatih Sultan Mehmed Han... Mehmed Han olu Murad Han
olu Mehmed Han... ki karann ve iki denizin hkimi. Allahn
yeryzndeki glgesi. Kostantiniyyeyi zapt eden padiah. Roma
mparatorluunun doal vrisi, farkl dinlerden, farkl dillerden,
farkl rklardan yepyeni bir millet yaratma akyla yanp tutuan
kudretli hkmdar. Usuz bucaksz ovalarda at koturan ordular.
Kl sesleri, sava naralar, korku lklar. Ard ardna den
ehirler, ard ardna yklan devletler, ard ardna el deitiren
kaleler. Krk dokuz yanda dnyaya nam salm bir hkmdar. Ve
deimez kader. Akama kavuan gn. Ecel erbetini ien insan.
Ve Fatih Sultan Mehmedin pheli lm. Ve onun iki ehzadesi.
kiye blnen saray, ikiye blnen devlet, hibir eyden haberi
olmayan bir halk. Ve iki ehzadenin kanl boazlamas srerken
saray odasnda unutulan Fatih Sultan Mehmed Hann cansz
bedeni...

EVERET

twitter.com/everestkitap