tmmob

makina mühendisleri odası

TÜRKİYE’NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ 
Oda Raporu 

Mart 2010

Yayın No: ...................................................................................................MMO/2010/528

tmmob
makina mühendisleri odası

Meşrutiyet Caddesi No: 19 Kat: 6-7-8

Tel: (0 312) 425 21 41¡Faks: (0 312) 417 86 21
e-posta: mmo@mmo.org.tr
http://www.mmo.org.tr

YAYIN NO: MMO/2010/528

ISBN: 978-9944-89-953-6

Bu yapıtın yayın hakkı Makina Mühendisleri Odası’na aittir. Kitabın hiçbir bölümü
değiştirilemez. MMO’nun izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik vb.
yollarla kopya edilip kullanılamaz. Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir.

Mart 2010 / Ankara

Baskı : MRK Baskı ve Tanıtım Hizmetleri

(0312) 354 54 57
İÇİNDEKİLER
Sunuş
Kısaltmalar ------------------------------------------------------------ I-II
Simgeler ---------------------------------------------------------------- III
Birimler ----------------------------------------------------------------- III
Türkiye’nin Enerji Talebindeki Gelişmeler ------------------------ 1
Enerji Talebi, Üretimi ve İthalatı ---------------------------------- 10
Hükümetin Enerji Politikaları -------------------------------------- 16
Elektrik Üretim Yatırımları için Mevcut Mevzuat
ve Uygulamalar ------------------------------------------------------ 18
EUAŞ Santrallerinin Özelleştirme İhaleleri ---------------------------- 27
Türkiye Elektrik Üretimi ve Potansiyeli -------------------------- 28
Doğalgaz---------------------------------------------------------------- 30
Petrol ------------------------------------------------------------------- 37
Linyit Potansiyelimiz --------------------------------------------------- 44
Kömür Kaynaklarımızın Dağılımı -------------------------------------- 46
Nükleer Santraller Üzerine--------------------------------------------- 51
Hidroelektrik Potansiyelimiz ------------------------------------------- 51
HES Projelerindeki Sorunlarla İlgili EPDK
Uzmanlarının Saptamaları --------------------------------------------- 58
Hukuki Sorunlar -------------------------------------------------------- 62
Kurumumuza Yansıtılan Sorunlar ------------------------------------- 66
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Durumu ---------------------------- 68
Rüzgar Potansiyelimiz-------------------------------------------------- 68
Jeotermal Potansiyelimiz ---------------------------------------------- 72
Güneş Potansiyelimiz -------------------------------------------------- 74
Biyogaz ve Biyoyakıt Potansiyelimiz ---------------------------------- 77
Enerji Verimliliği ----------------------------------------------------- 83
Öneriler---------------------------------------------------------------- 85
Kaynakça ------------------------------------------------------------ 111
4 boşşşşşşşşşşşşşşşşşşşş
 SUNUS

Enerji, ekonomik ve sosyal gelişmişliğin bir ölçeği ve aynı zamanda en temel insani bir
gereksinimidir. Özellikle de elektrik enerjisi, insan yaşamında tartışmasız bir önceliğe sahiptir.
Günlük yaşamın birçok alanında vazgeçilmez, sınai üretim, ticari ve evsel kullanımda ikame
edilemezdir. Refah seviyesinin sürdürülebilmesi için de günlük yaşamda geri dönülemezdir.
Enerjisiz bir yaşam, günümüz koşullarında neredeyse olası değildir. Gelişen teknoloji ve artan
enerji açığı bütün ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de yeni enerji kaynakları üzerinde daha fazla
düşünülmesini ve hızlı bir şekilde alternatiflerin üretilmesini gerekli hale getirmiştir.

Birincil enerji tüketiminde % 75’lere,elektrik üretiminde % 60’lara varan dışa bağımlılık

sorununu aşmak, 2008 yılında 48,2 milyar doları aşan dış alım faturalarını düşürmek, enerjiye
ucuz, sürekli, güvenilir ve sürdürülebilir bir şekilde erişmek için ulusal ve kamusal çıkarlara
dayalı enerji strateji, politika ve programlarını tasarlamak ve uygulamak gerekir. Oysa
ülkemizde yıllardır izlenen özelleştirmeci politikalarla enerjide dışa bağımlılık daha da
fazlalaşmış, enerji fiyatları artmıştır.

Bu rapor; Odamızın, Elektrik Mühendisleri Odası’nın ve İnşaat Mühendisleri Odası’nın üyesi

olduğu ve Yönetim Kurulunda temsil edildiği Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesinin
(DEK-TMK) enerji alanında yürüttüğü çeşitli çalışmaların sonuçlarından hareketle
hazırlanmıştır.

Raporda; ülkemiz enerji sektörünün durumu irdelenmekte, yerli ve yenilenebilir enerji

kaynaklarında değerlendirmeyi bekleyen potansiyel vurgulanmakta, Türkiye’nin Enerji
Görünümü vurucu bir şekilde ve güncel verilerle anlatılmakta, enerji sorununun kamusal ve
ulusal çıkarlar doğrultusunda çözümü için, planlı ve programlı bir yaklaşımla hazırlanan
kapsamlı önerilerde bulunulmaktadır.

Raporu hazırlayan MMO Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz TÜRKYILMAZ’a, çalışmanın
başlangıç, hazırlık ve sonuçlandırma sürecinde değerli katkılar veren; MMO üyeleri, MMO
Enerji Verimliliği Danışmanı ve MMO Enerji Çalışma Grubu Üyesi Tülin KESKİN, MMO
Enerji Çalışma Grubu üyeleri Haluk DİRESKENELİ, H. Caner ÖZDEMİR, Yunus YENER ve
Barış LEVENT, MMO Enerji Birimi Teknik Görevlileri Koray TUNCER ve Derya BARAN ile
İktisatçı ve Araştırmacı-Yazar Mustafa SÖNMEZ, ODTÜ Mezunlar Derneği Enerji Komisyonu
Sekreteri Matematikçi Yusuf BAYRAK, DEK-TMK Yönetim Kurulu Üyesi Yön Eylem
Araştırmacısı Ülker AYDIN, DEK-TMK Üyeleri Elektrik Mühendisi Zerrin ALTUNTAŞOĞLU ve
Maden Mühendisi Mehmet KAYADELEN’e teşekkür ederiz.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu
6 boşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşşş