Sağlıkta Dönüşüm

Programı Neleri
Dönüştürdü…
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Dünya Bankası projesi olarak Sağlık Bakanlığımızın

talebi ile başlayan bu projenin ilk aşaması tamamlandı
(Dünya Bankası proje no: P074053) 60,610,000 US$
Türkiyeye bu proje için aktarıldı.
– Rapor:
http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSConten
tServer/WDSP/IB/2007/06/12/000090341_20070612135757/
Rendered/PDF/40018.pdf
 Projenin ikinci aşamasına (Dünya Bankası Proje no:
P102172) 11 Haziran 2009’da geçildi. Bu
aşamada Türkiye’ye verilmesi planlanan maddi
destek 73,130,000 US$ olarak belirlendi.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 2003 yılı başında, daha önceki hükümetlerin

uygulamada tereddüt ettikleri programı Sn.
Prof.Dr.Recep Akdağ bir an evvel başlatmak
istediğini belirten bir mektupla Dünya
Bankasına başvurdu.
 Projede Türkiye Sağlık alt yapısı
incelendikten sonra bir grubun dönüşüme
direnç göstereceği raporlarla belirlendi;
– Hekimlerin meslek örgütleri
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sağlıkta dönüşüm programının

amaçları neydi;
– O tarihte yaklaşık 20 milyar dolar olan
devletin sağlık harcamalarını azaltmak
– Sağlık sektöründe özel girişimlerin payını
arttırmak
– Ülkedeki tüm vatandaşları sosyal güvenlik
şemsiyesi altında toplamak
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Neler yapıldı;
– SSK, ES ve Bağ-Kur SGK adı altında birleştirildi.
– SSK hastaneleri Sağlık Bakanlığı’na devredildi.
– SSK’nın ilaç ve malzeme temini ortadan kaldırıldı.
– Hastaların özel sağlık kuruluşlarından fark
ödeyerek sağlık hizmeti alabilmesi sağlandı.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Neler yapıldı;
– Aile Hekimliği uygulamasına geçildi (5 yıldır pilot
yasa olarak uygulanıyor ve ülke genelinde
uygulamaya sokulamadı)
– Genel Sağlık Sigortası yasası mecliste kabul
edildi, Cumhurbaşkanı’nca onaylandı, ancak
uygulamaya sokulmadı.
– Aynı yasa gereği uygulanması gereken basamaklı
sevk zinciri uygulamaya sokulmadı.
– Aynı yasa gereği aylık olarak asgari ücretin
1/3’ünden fazla geliri olan her bireyden sağlık
sigortası primi alınması uygulamasına geçilmedi.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Neler yapıldı;
– Tam Gün Yasası kabul edildi. Bu yasa ile
hekim özlük hakları iyileştirilmeden, hekim
gelirleri performans sistemine bağlandı.
– Hastaların kamu sağlık kuruluşlarındaki
muayene ve tetkiklerinden, tedavilerinden
katkı ücreti alınmaya başlandı.
– İlaçlarda eczane kar oranları azaltılarak
ilaç fiyatları ucuzlatıldı.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuçta ne oldu;
– 2002 yılında 20 milyar dolar olan sağlık
harcamaları 40 milyar dolara dayandı.
 İlaç harcamaları, ilaç fiyatlarında eczane karları
azaltılarak ucuzlatılmış olmasına rağmen 1 milyar
dolardan 12 milyar dolara yükseldi.
 Özel sağlık sektörünün sağlık harcamalarından aldığı
pay %6’dan (1,2 milyar dolar) %28’e çıktı (11 milyar
dolar).
 Hastalardan alınan katkı payları yaklaşık 4 milyar
dolara ulaştı.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuçta ne oldu;
– Sağlık ocağı sisteminden aile hekimliği sistemine geçilen
yerlerde bebek ve anne ölüm hızları arttı.
– Artmış harcamalara karşın ulaşılabilen sağlık hizmetlerinin
bozukluğunun ifadesi olan uluslararası sağlık
göstergelerinde Türkiye’nin yeri 40. sıralardan 90. sıralara
indi ve sunulan sağlık hizmetinin hızla kötüleştiği
tescillendi.
– Çevre sağlığı teknisyenleri Çevre Bakanlığına devredildiği
için, salgın hastalıklarda kaynak tespiti sorunları yaşandı.
– Eczaneler hastaların muayene farklarını takip ve tahsil
etmekle görevlendirildikleri için hastalarla sorunlar
yaşanmaya başlandı.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuçta ne oldu;
– Büyük devlet hizmet hastaneleri eğitim hastanelerine
dönüştürüldü, ve yatak sayıları azaltıldı. Toplamda nüfus
başına düşen kamudaki hasta yatağı sayısı azaltıldı.
– Bu uygulamayla yeni şef, şef muavini kadroları yaratılarak
buralara “hülle” uygulaması ile üniversitelerden yandaş
atamaları, görevlendirmeleri yapıldı.
– Eğitim hastanelerine şef ve şef muavini atamaları
yandaşlar arasından, bilimsel kriterlerden çok cemaat
ilişkisine göre yapılarak eğitim kalitesinin önemi ortadan
kaldırıldı.
– Üniversiteden öğretim üyesi maaşı, görevlendirildiği devlet
eğitim hastanesinden performansa dayalı prim ödemesi ile
yandaşlar yüksek gelirlerle nemalandırıldılar.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuçta ne oldu;
– Hekim sayısının az olduğu savıyla tıp fakültesi sayısı 72’ye
çıkarılarak yılda 13500 hekim yetiştirilmesi hedeflendi.
Ancak kurulan yeni fakültelerin alt ve üst yapı sorunları
düzeltilmedi. Mezun olan hekimlerin mesleki yeterlilikleri
göz ardına itildi.
– 2015 yılında ülkedeki hekim sayısının 200,000’e ulaşması
planlandı (şu an 117,000 ve %4’ü işsiz).
– Tıpta Uzmanlık süreleri kısaltılarak daha kısa sürede uzman
yetiştirilmesi devreye sokuldu. Daha fazla sayıda, ancak
nitelik olarak daha yetersiz uzman hekimler ile kurulan
sağlık piyasa şartlarında emeğin ucuzlatılması hedeflendi.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuçta ne oldu;
– Hastanelerdeki bazı hizmetler taşeron
şirketlere devredildi.
 Bu şirketlerde işçi statüsünde ve meslekleri
dışındaki işlerde çalışan binlerce iş güvencesiz
personel istihdam edildi. Bu şekilde verilen
sağlık hizmetinde hastaların riskleri artmasının
yanısıra, ILO kurallarına aykırı olarak çalışan
bir çok insan da bilinçsizce hastanelerde
çalışanların risklerine korumasız olarak
katıldılar.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuçta ne oldu;
– Performansa bağlı prim sistemi nedeni ile hastanelerde
yapılan gereksiz tıbbi girişim ve ameliyat sayıları arttı.
– Bir çok uygulama Sağlıkta Uygulama Tebliği ile paket fiyat
içerisine dahil edildiği için, paket dışına çıkılması zorunlu
hallerde hastaların bu farkı ödemeleri gerekmeye başladı.
– Paket dışında tutulan uygulamalar nedeni ile hastalar ile
hekimler arasında elden maddi çıkar sağlama oranları
yükselmeye başladı (hastaneye kayıtsız, hastane
malzemelerini kullanarak ancak hastadan ücreti hekimin
elden aldığı).
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuçta ne oldu;
– Sağlık sistemindeki aksaklıkların nedeni
olarak hekimler hedef olarak gösterildiği
için, ve hekimlikte uygulamada ortaya
çıkan komplikasyonlar TCK kapsamında
değerlendirilmeye (bilinçli taksir suçu
olarak) alındığı için (ayrı bir hekimlikte
kötü uygulamalar kanunu bulunmuyor),
hekimler riskli ve zor tedavilerden
kaçınmaya başladılar.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuçta ne oldu;
– İyileştirilmiş otelcilik hizmeti, daha az çalışan ile
daha fazla gelir elde etme esasına göre çalışan
özel hastanecilik yaygınlaştı.
– Özel hastanelerde yerel küçük hastaneler
sistemin gereklerine dayanamadıkları için
tekelleşmeye doğru hızlı bir geçiş ortaya çıktı.
– Kanuni olarak belirlenen özel hastanelerdeki
hastanenin sınıfına göre en fazla %70 olması
gereken fark ücreti, bir çok hastanede kat kat
aşıldı.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuçta ne oldu;
– Özel hastanelerde kamu kuruluşlarında part-time
çalışan hekimlerin cerrahi girişim veya tedavi
yapmaları halinde SGK tarafından tedavi
bedelleri o özel hastaneye ödenmediği için,
hekimler de taşeron hekimler ile yasak olmasına
rağmen, başka hekim üzerinden özel
hastanelerde tedaviler yapmaya başladılar
 Özel hastanede tam-gün çalışan bir hekimle anlaşarak,
o hekim işlemi yapmış gibi gösterip, hastanenin
SGK’dan ücretini alması, asıl işlemi yapan hekimin
adının hiç görünmemesi, bu hekimin hastadan aldığı
“bıçak parasını” özel hastanedeki tam günlü hekimle
paylaşması.
 Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…
 Sonuçta ne oldu;
– Özet olarak;
 Sağlık harcamaları 7 yılda 2 kat arttı.
 Sağlıkta ülke iyilik göstergeleri ciddi olarak bozuldu.
 Sağlık hizmetine ulaşabilmek için hastalar büyük paralar
ödemeye başladılar.
 Devlet eliyle vatandaştan alınan paralar ulusaşırı ilaç
tekellerine ve özel sektöre aktarıldı.
 Zor, riskli yada uzun sürecek tedavi gerektiren
hastalıkları bulunan hastaların bu tedavilere ulaşması
zorlaştı.
 Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Daha neler olacak;

– 2015 yılında devlet sağlık finansmanından
tamamen vazgeçecek (Sn. Prof.Dr. Recep
Akdağ’ın Özel Sigortacılar ve Reasuransçılar
Birliği toplantısındaki konuşmasından).
– Halen sözleşmeli personel olarak çalışan aile
hekimleri gibi tüm sağlık personeli sözleşmeli
statüde çalışmak zorunda kalacak.
– Genel Sağlık Sigortasının öngördüğü şekilde 18
yaşını aşmış ve asgari ücretin 1/3’ünden fazla
geliri olan her aile bireyi için en az 65TL prim
toplanacak.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Daha neler olacak;

– Sağlık primlerinin toplanmasının
denetlenmesi aile hekimleri tarafından
yapılacak ve eksik primi bulunan hastaların
bir üst merkeze sevkleri yapılmayacak,
hasta giderse tedavi ücretini ve eksik
primlerini cezalı olarak kendi ödeyecek.
– Aile hekimleri şimdi olduğu gibi baktıkları
hasta başına prim sistemi üzerinden ücret
alacak ve sevk ettikleri hasta sayısı belli bir
oranı aşarsa ücretlerinden kesinti
uygulanacak.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Daha neler olacak;

– Kamu Birlik Hastaneleri kurulacak.
 Bu hastaneler A,B,C,D,E olarak
sınıflanacak, E sınıfı hastaneler devlette
kalacak, diğerleri verdikleri hizmet
kalitesine göre yerel yönetimlerde
işletme haline dönüştürülecek.
 İşletme haline dönüştürülen hastanelerde
yapılacak tedavilerde hastanenin sınıfına
göre katkı payı değişerek hastalardan
talep edilecek.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Daha neler olacak;

– Kamu Birlik Hastaneleri kurulacak.
 Bu hastanelerin yönetimi işletmelerini kar
amaçlı kuruluşlar haline getirecek.
 Bu hastanelerin yönetimi içinde hiç hekim
bulunmayan mütevelli heyetleri
tarafından yapılacak.
 Bu hastanelerde çalışan personel
tamamen sözleşmeli personel statüsünde
çalışacak.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Daha neler olacak;

– Tam Gün Yasası ile hekim emeği
ucuzlatılacak ve hekimlerin gelir
seviyeleri düşürülecek.
 Hekim örgütünün Anayasa Mahkemesine
götürülmesi için çaba gösterdiği bu yasa ile
hekim geliri yapılan girişim vb. işlemlere
bağlandığı için üniversitelerde ve eğitim
hastanelerinde eğitim fonksiyonları azaltılmış
olacak.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Daha neler olacak;

– Tam Gün Yasası ile hekim emeği
ucuzlatılacak ve hekimlerin gelir
seviyeleri düşürülecek.
 Global bütçe uygulaması nedeni ile Devlet
eğitim hastaneleri ve Üniversite
hastanelerinin verdikleri sağlık hizmeti
karşılığında SGK’dan alacakları sabitlendiği
için, hekim ne kadar çok işlem yaparsa
yapsın gelirini arttıramayacak.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Daha neler olacak;

– Tam Gün Yasası ile hekim emeği
ucuzlatılacak ve hekimlerin gelir
seviyeleri düşürülecek.
 Kaçak olarak özel sağlık merkezlerinde
çalışmaya çalışan hekimlerin sayısı artacak.
 Defansif hekimlik yaygınlaşacak ve riskli,
uzun tedavi gerektiren hastalıklar tedavi
edilmeyecek.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Hekimler ne istiyor;
– Herkes tarafından ulaşılabilir nitelikli,
parasız sağlık hizmeti sunmak
– Bağımsız, nitelikli akademik ortam
– Cemaate liyakata dayanmayan eğitim
aşamaları
– Meslek onuruna uygun maaş ve özlük
hakları
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Hekimler ne istiyor;
– Barışçıl sağlık hizmeti ortamı
 Tam zamanlı, hasta ile hekim arasında maddi
ilişkinin hiç olmadığı sağlık hizmeti
 Performans prim sistemi ile bozulmamış iş
barışı
 Kötü sağlık sisteminin nedeni olmadıkları için
hedef gösterilmemeleri
 Bilimsel ve araştırma yapılabilen eğitim
ortamı ve sistemi
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Yaklaşan tabip odaları ve TTB Merkez

konsey seçimleri için Sağlık Bakanlığı,
işbirlikçileri ve İl Sağlık Müdürlükleri
yoluyla müdahil olmaya çalışmaktadır.
 Amaç bu programa direnç gösteren,
bu programın halkın sağlığına iyi
gelmediğini söyleyen hekim
örgütündeki direnişi kırmaktır.
Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Bu noktada kamuoyunun
– Kurulan sistemden nemalanmayan
– Herkesin, eşit, ulaşılabilir parasız sağlık
hizmeti alması gerektiğini savunan
– Sağlıkta dönüşüm programının halkın
sağlığı ile oynadığını söyleyen
HEKİMLERİ VE HEKİM ÖRGÜTÜNÜ
KORUMASI VE DESTEKLEMESİ GEREKİR.
 Sağlıkta Dönüşüm Programı Neleri
Dönüştürdü…

 Sonuç;
– SAĞLIK DOĞUŞTAN GELEN BİR HAKTIR.
– PARASIZ SAĞLIK HİZMETİ ANAYASAL BİR
HAKTIR.

– SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM PROGRAMI ÜLKEMİZDEKİ

İNSANLARIN SAĞLIK HİZMETİNE ULAŞIMINI
ENGELLEMEKTEDİR.