ÖRMECİLİK TEMEL BİLGİLERİ

Örücü elemanlar vasıtasıyla ilmek şekli verilen ipliğin, kendinden önceki ve sonraki ilmekler
ile bağlanması sonucu oluşturulan yüzeylere örme kumaş denir. Teknik açıdan örmecilik
başlıca iki gruba ayrılır:
1.
Atkı Örmeciliğinde, (Weft Knitting) tek bir iplik enine ilmekler yapar. Bu ilmeklerin alt ve
üst ilmek sıraları ile bağlantısı sonucu bir yüzey oluşur. Bu örgü türünde ipliği çektiğimizde
örgü enine yönde sökülür. Atkı örme yöntemi ile elde edilen ürünlerden bazıları; kazak, yelek,
ceket, etek, elbise, gibi dış giysilikler, fanila, külot gibi iç giysilikler, t-shirt, eşofman,
sweatshirt gibi penye ürünleri, çorap, bazı tıbbi ve teknik kumaşlardır.
2.
Çözgü Örmeciliğinde, (Warp Knitting) her iğneye en az bir iplik beslenir. Her iğnenin ayrı
ayrı oluşturduğu ilmek çubuklarının yanındaki ilmek çubukları ile bağlanması ile yüzey
oluşur. Bir çözgü örme mamulü sökmeye çalıştığımızda ya hiç sökülmez ya da boyuna yönde
biraz sökülür. Çözgülü örme yöntemi ile elde edilen ürünlerden bazıları; tül, perde, dantel,
mayo ve döşemelik kumaşlar, havlu ve halılar, bandaj ve suni damar gibi tıbbi malzemeler,
ayakkabı yüzü, filtre, çuval, sera örtüsü gibi teknik kumaşlardır.
ÖRME MAKİNALARI
Örme Makinalarının Sınıflandırılması
Farklı iğne tiplerinin ilmek oluşturma yöntemi farklı olduğundan her bir iğne için değişik bir
makina geliştirilmiştir. Buna göre makinaları şöyle sınıflandırabiliriz:
1.
"Cotton makinalar" de denilen makinalarda, arka yüzünde iplik atlamaları olmaksızın renkli
desenli ince kazaklar üretilir.
2.
"Mayözlü makinalar", tüp halinde, düz ve atlamalı desenli kumaşların üretiminde kullanılır.
3.
"Trikotaj makinaları" olarak adlandırılan makinalar üç gruba ayrılır:
a)
Tek yataklı olanları, kalın kazak üretiminde kullanılan ev tipi makinalardır.
b)
Çift yataklı olanları, her türlü desenin üretimine uygun olup V-yataklı makinalar olarak
adlandırılır. Sanayide en çok kullanılan trikotaj makinasıdır.
c)
Özel iki ucu dilli iğnelerin kullanıldığı haroşa makinaların kullanımı oldukça azdır.
4.
Daha ince örme mamullerin üretiminde kullanılan "yuvarlak örme makinaları" da üçe
ayrılmaktadır:
a)
Tek yataklı olanları sanayide süprem veya single-jersey makinası olarak adlandırılmaktadır.
Küçük çaplı olanları ince bayan çorabı üretiminde kullanılır.
b)
Birbirine dik iki iğne yatağına sahip bu makinalarda sanayide silindir kapak veya double-
jersey makinaları olarak adlandırılmaktadır. İki yataktaki iğneler yükseldiğinde birbirinin
arasından geçiyorsa ribana, birbirine karşılık geliyorsa interlok makinası denir.
c)
İki ucu dilli iğnelerin kullanıldığı tip, çift silindir makinası olarak adlandırılır ve çorap
üretiminde kullanılır.
5.
"Çözgü otomatı" olarak da adlandırılan makina tiplerinde ince her türlü giysilik kumaş
üretmek mümkündür. Desenlendirme imkanı sınırlıdır.
6.
"Raşel" olarak adlandırılan makinalarda desenlendirme imkanı çok yüksektir. Özellikle dantel
ve fantezi kumaş üretiminde kullanılırlar.
Örme Makinaları Hakkında Bilgiler
a)
Makina İnceliği (F): Belirli mesafedeki iğne sayısı olup mesafe ölçüsü olarak genellikle
İngiliz ölçü birimi "inch" (1 inç = 2,54 cm) kullanılır. İncelik, üretimde kullanılacak iplik
numarasını, çalışma hızını, örgü cinsini, elde edilecek dokunun enini ve en çekmesini
doğrudan etkileyen faktörüdür.
b)
Makina Çapı (D): Yuvarlak örme makinalarında çıkacak dokunun enini belirleyen bir
ölçüdür. Mamulün kullanım yerine göre değişik çaplarda makinalar seçilir. Birim olarak (inç
= ") kullanılır.
c)
Çalışma Hızı (v): Düz örme makinalarında kilit sisteminin, yuvarlak örme makinalarında iğne
yatağının m/sn olarak hızıdır. Bu hız makinanın örme prensibine (RL, RR,LL), desenlendirme
durumuna, makina eni veya çapına, örgünün yapısına ve kullanılan iplik özelliklerine göre
belirlenir. Yuvarlak örme makinalarında hız:
V(m/sn)= [ D(")*n(dev/dak)*2,54 ] / 100*60
eşitliğinden hesaplanır.
d)
İplik Numarası: Bir örme makinasında kullanılacak iplik numarası başta makina inceliği
olmak üzere, örgünün yapısı ve özelliklerine göre belirlenir.

ÖRME KUMAŞ YAPILARI

Atkı Örme Kumaş Yapıları:
1.
Düz Örgü (RL Örgü, Süprem, Single-Jersey): En çok kullanılan bu temel örme yapısı kalın
iplik ile düz yataklı makinalarda örülmüşse düz örgü, ince iplik ile yuvarlak yataklı
makinalarda örülmüşse süprem veya "single-jersey" olarak adlandırılır. Oldukça esnek
yapının ön ve arka yüzeyleri farklı görünümdedir. Dengesiz olan düz örgülerde kenar
kıvrılması ve dönme problemleri ile karşılaşılır.
2.
Rib Örgü (RR Örgü): Enine elastikiyetlerinin çok yüksek olması nedeniyle lastik örgü olarak
da adlandırılan bu tip örgüler çift yataklı örme makinalarında üretilirler. Ön ve arka yatakta
iğne eksiltme yöntemi ile çok değişik rib örgüler elde etmek mümkündür. En yaygın olarak
kullanılan ise; her iki yatakta tüm iğnelerin (veya daha esnek bir yapı isteniyorsa ön ve arka
yataklarda karşılıklı olarak birer iğne eksiltilerek) çalışması ile elde edilerek örülen 2x2 Rib
(Kaşkorse) örgülerdir.
3.
Haroşa Örgü (LL Örgü): İki ucu dilli iğneli veya aktarma iğneli, V yataklı örme
makinalarında üretilir. Boyuna elastikiyeti yüksektir.
4.
İnterlok Örgü: İğneleri interlok düzeninde sıralanmış, silindir - kapak makinalarında üretilen
bu örgü, iç içe geçmiş, iki 1x1 rib yapısından oluşmaktadır. Enine elastikiyeti daha düşük
olup, pijama eşofman, sweat-shirt gibi giysilerde kullanılır. Tek (single) pike, Fransız çift
pikesi, Fransız çift pikesi, İşviçre pikesi gibi türevleri mevcuttur.
5.
Astarlı Örgü (2-İplik, 3-İplik, "Futter"): Ön yüzü düz örgü yapısında olan bu örgünün arka
yüzünde belirli bir düzene göre yapılan iplik atlatmaları mevcuttur. Arka yüzünde kullanılan
ve astar ipliği olarak adlandırılan iplik, zemin ipliğine göre daha kalın seçilir. Astar ipliğin ön
yüze bağlantısı askılarla yapılır ve buda tek yataklı yuvarlak örme makinalarında özel
mekanizmaların ilavesi ile gerçekleşir. Bu tip kumaşlar, arka yüzleri şardonlanarak veya
şardonlamadan eşofman, sweat-shirt gibi giysilerde kullanılır.
Çözgülü Örme Kumaş Yapıları:
Her iğneye bir veya daha fazla iplik beslenerek oluşturulan çözgülü örme yapıları, atkı örme
yapılarına göre daha az esnektir. İplik besleyen yatırım iğnelerinin arka tarafında yaptığı alt
yatırım miktarına göre farklı desenler elde edilir. Alt yatırım miktarı arttıkça daha stabil bir
yapı sağlanır.

Örme Teknolojilerinin Sınıflandırılması

Atkılı örmecilikTek bir iplik sistemi kullanılarak ve iğnelerin tek tek hareket etmesi ile; iplik
sabit-iğneler hareketli veya iplik hareketli-iğneler sabit olarak kumaşın eni yönünde ilmekler
oluşturulmasıyla yapılan örme şeklidir.
Çözgülü örmecilikHer iğneye bir iplik gelecek şekilde ve iğnelerin topluca hareket etmesi ile;
iplikler hareketli-iğneler sabit veya iplikler sabit-iğneler hareketli olarak kumaşın boyu
yönünde ilmekler oluşturulmasıyla yapılan örme şeklidir.

İLMEK NEDİR?

İlmekÖrücü iğnelerin oluşturduğu özel şekilli iplik halkalarından meydana gelen temel iplik
şekline veya örme kumaşın temel yapı birimine ilmek adı verilir. İlmek, iğnenin ve
dolayısıyla ipliğin tam hareketi ile oluşur ve diğer ilmeklerle birlikte enine ve boyuna
bağlantılar yaparak örme yüzeyinin meydana gelmesinde temel fonksiyonu teşkil eder.Örme
yüzeyi; atkılı örmecilikte önceden oluşturulmuş bir ilmek formunun arasından, daha önce
örülmüş olan ilmeğin geçirilmesiyle, çözgülü örmecilikte ise önceki ilmeğin sonra oluşan
ilmeğin üzerinden aşırtılmasıyla oluşturulur. İlmeğin, dolayısıyla kumaş yüzeyinin oluşması
için gerekli olan elemanlar iplik ve iğnedir. İğnenin rahat ve çabuk çalışabilmesi, iğne
yataklarına ve iğnenin yapısına bağlı olduğu kadar, ipliğin hammaddesine, düzgünlüğüne ve
numarasına da bağlıdır...

Türkiye’de elyaf ve iplik üretimi

10/1/2008 -Kategori: tekstil

Türkiye’de elyaf ve iplik üretimiCumhuriyetten sonraki dönemde, pamuk üreten, ihraç eden
ve iplik, kumaş, giysi ithal eden Türkiye, 1950’den sonra tekstil ürünleri, 1970’lerin başından
itibaren ise hazır giyim ürünleri ihraç eden ve bugün dünyada önemli tekstil ve konfeksiyon
üreticileri arasında yer alan bir ülke konumuna gelmiştir. Ülkemizde üretilen başlıca elyaf ve
iplik çeşitleri pamuk, poliester, akrilik ve polipropilen elyaf ve ipliktir. Türkiye pamuk ipliği
üretiminde dünyanın önde gelen ülkelerinden birisidir. Türkiye kısa elyaf ring iplik
üretiminde dünyada 5., openend iplik üretiminde ise 4. sırada bulunmaktadır. Türkiye
İstatistik Kurumu’nun 2002 işyeri sayımına göre Türkiye’de elyaf ve iplik üreten firma sayısı
2200’nin üzerindedir. Elyaf ve iplik üretiminin yoğunlaştığı iller: İstanbul, Bursa,
Kahramanmaraş, Gaziantep, Adana, İzmir, Kayseri, Malatya, Tekirdağ, Uşak, Hatay ve
Denizli’dir. 2004/2005 sezonunda yaklaşık 900.000 ton pamuk üretimine sahip olan Türkiye,
dünya pamuk üretiminde altıncı tüketiminde ise dördüncü sırada yer almaktadır. Türkiye’deki
başlıca pamuk üretim alanları Ege Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Çukurova Bölgesi
ve Antalya’dır. Türkiye pamuk üretim verimliliğinde dünyada 80 kadar üretici ülke arasında
3. sırada, 400 hektarın üzerindeki büyük pamuk ülkeleri kıyaslamasında ise birinci sırada yer
almaktadır. Dünya ortalama pamuk verimi 192 kg/da iken, Türkiye’de pamuk verimi 354
kg/da düzeyindedir. Pamuk üretim verimliliği, Çin‘de 315 kg/da, Özbekistan’da 259 kg/da,
ABD’de 231 kg/da düzeyindedir.