1A C O UES

B E R G ! ER

Lnetli Kitaplar
(r r r )

eviren :

Vadat GOtan RETRK

Les Livres Maudt$

Bu oMHn BMnc! Baah HaMn

Metapa!!k TetMMer

V*
Hm! Arattrmatar

Demeine
A)TTR

Kapak D^en!:
Can SMER

TA M a t b a a n

tSTANBUL1981

NDEKLER

Sayfa
NSZ (Kara Cppe)i!er)......................................... .. 7
1

Toth Kitab!

.......................................................... ...10

skenderiye'de yok o!an ......................................... .. 20

Dzyan drt!kteh

Rahtp Tritheme'in snrt

John Dee'nn kara aynada grd ..........................45

Voynich etyazmas! .................................*................ S3

Mathers e!yazmaa< .............................. ...... . ... .. 61

De!i eden kitap: ExcaHbur *............*................... ......70

Profesr FHtppov sorunu......................................... ..79

............................................... 2$
.............

. .

. . ......37

10

ift sarma!

................................. ........................ ..87

Son sz ................ ............. ................. ...... ...... ..... 93

NSZ

KARA CPPELLER
Bilgiye kart bir Kutsa! Birieme'nin, baz! s<r!an yok ettirmek iin
dzenienmi bir biriikte ynetimin buiunduunu dnmek gerekdt
gibi getir. Oysa, bu varsaym byk nazi kompiosundan daha gerekdt! degiidir. Yaintz imdi Kara Tarikat rgtnn ne derece tam, yeierinin dnyanm tm !ke!erinde ne derece ok. ve bu kompionun ne
derece baartya uiam oiduunu anityoruz.
Bunun iindir ki daha eski br kompionun varsaymum ncei oiarak reddetmek gerekmez.
Btn tarih boyunca dzence ortadan ka!d!r)im: otan Jnetii
kitabn konusu birok yazan, H. P. Lovecraft', Sax Rohmer'i, Edgar
Waiiace'i esinfedi kukusuz. Bununta biriikte, bu konu bir yazm konu
su deiidir yaintzca. Bu dzenii yok etme o derece deer tatr ki in
sana zg biiginin ok hzh geiimesini engeiiemegi amaiayan srek
ti bir kompionun oiup omad soruiabir. Coeridge boyie bir komp
ionun oiduuna inanmrt ve yeierine *Por!ock'tan kier- diyordu.
Bu ad ona Poriock kynden geien ve onu yaphgt ok nemii bir i
sonuiandrmasm! engeeyen bir kiinin ziyaretini dndryordu.
Bat! tarihinde oidugu kadar in ya da Hint tarihinde de bu entrikamn izieri butunur. Bundan doiay) bu inetli kitapiarm bazdan ze
rinde ve bunarm dmanian konusunda gerekii her soruturmay bir
araya getirmek bize zoruniu grnd.
nce inet kitapiann birka sa!am rneini vereiim. 1885'te,
yazar Saint-Yves d'Aiveydre son kitabn ortadan kaidtrmak iin bir
buyruk ahr, yoksa cezas imdr: Mission de nde en Europe et
Mission de MEurope en Asie. La question des Mahatmas et sa soiu
tion. (1)
f il Avrupa'da Hind Misyonu, Asya'da Hind Misyonu, Mahatma'lar Sorunu ve zm
7

LANETL KTAPLAR

Saint-Yves d'Aiveydre bu buyrua boyun edi. Bununta birtikte,

bir nsha ytktmdan kurtuidu ve yaymc! Dorbon aabey, 199'da, bu
tek nshadan batayarak bunu, ok stmrh say!da, yeniden bast. Oy
sa, 1940'da A^man^ar, Fransa'ya ve Paris'e getdikterinde, butduktan bu
baskmm btn nshaiarm! yakttlar.
1897'de, yazar Stanistas de Guaita'nm mirastlan, arivierini o!duu gibi, yazann kara by konusunda yaymfanmanu drt e!yazmasmt da yok etmek buyruunu atdtiar, yoksa cezas! tmd. Buyruk
yerine getiriidh bu etyazmaiarmdan hbir ey kaimadt geriye.
1933'te, na2 iter Aimanya'da G!-Halar stne D!e Roaenkreuzer, Zur Geschichte einer Reformation (1) kitabmm nshaiarmm hep
sini yakyortar.
1970'de bu kitabm bir basest yeniden !k<yor ama bu baskmm
gerek kitaba benzer o!duunu hibtr ey gstermiyor.
Bu ornekieri oaitabrdim ama, bu kitabin akf< iinde bunian
yeterii sayada buiacaz.
Bu tnetfi kitapiartn dmantan kimdir? Kara Cppetiter* diye
ceim bir topiuiuun varittm dnetim. Btn Piante-yantS! ya da
Pianete -kar!t! (2) konferansiarmda, uursuz grni b)r karanhk
kier tak^mm], hep ayn ker! grnce bu adlandrma dncesi ka
fama taktidt. Bu kara cppelierin uygarhk kadar esk otdukiarm! d
nyorum; yeteri arasmda Fransz yazan Joseph de Maistre't ve Rusya'mn Nicotas 'si sayttabir santnm.
Bence, bun!ann ro!)er! Mtginin ok htzh ve ok gen! bir yaythtm, bizden nce geen uygarhkian yksmtanna gtren yayd!! n!emektir. Bu uygaritkiann iziyte brkte. bize, ilkes bi!ginn korkun tehke o!abi!di!m ortaya atmaa dayanan bir geienek kainuttr, bence.
Bynn ve simyamn sakian yntemieri, sanki, bu grte birieir.
ada bitimin, bugn, bizzat kendisini kimi zaman ok tehHketi oiduunu kabu) ettii de grlebiiir. Coge de France profesr.
Michei Magat, ada siihtanmalarla giii ortak bir yapta (F!ammarion} daha yaknda yie diyordu: * Btn bitimin !net!i otduunu
kabut etmek gerekir betkh^
Byk Franstz matematikisi A. Grothendieck Survivre biteninin
son saytsmda bitimin oias! sonutan konusunda unu yaztyor: -Heie
(1) Rozkruva -Cha Tar!kat<(2) P!an6te (Gezegen), yazarm L, Pauweta He kurduu b!r ayifk dero!n!n ad). ev.
8

KARA CPPELtLER

geiecek on yarda insanhm ( mityar insan, mityar yittik biyotojik evrm...) ortadan siiinmesinln otastiim! dnrseniz, bu antatmayacak kadar korkun ey, coku verici kapsam otarak kesintikte
bo. ciddiye atmmast yteyse otanaksz btr kavramdr. cret arttlan
iin, sz zgrt iin, niversitede seime kar!, kentsoytutua, i
ki dknine, tm cezasna, kansere, rktha kar[ - gerektiin
de Vietnam savama ya da ktsaca savaa kar savayoruz. Ya yer
yznde yaamm ortadan katdirtt)? Bu herbirimizin antaytm aar,
bir *gerekieemez*dir. Bu arada, butabifdiimlz en kart - etki otan
bir konuya bavurarak koiay sonuiar aramaktan huytanarak, hemen
hemen bundan sz etmekten utamyoruz.*
Ve gene:
-Yeryz nde btn yaamm yok otmast tehiikesiyie kartiatt)mz bugn, bu aym akti atmaz iteyi bu tehtikenin gerekemesini
ve btn ikeierin aydm ve biiimie uraan ^sekin-tert de nde otmak zere, timzden ounun gerekti savunma tepkterini engeiiiyor.
Yksek bir aba ve byiest yasaktayiC! itey!erde bitintenmeyte bu
tehtikenin attatdmt otabitdini umabilfriz yatnzca.^
Bu metnin yazttmt otduundan bu yana, ve daha yakmiarda, bimse) kongreterde bu ok tehkett butgutarn sansr editmf ya da
ortadan katdirttm otmasmm gerektii dncesinin yaytdtn sik
sk duydum. Bu yitin balangtcmda, Association angtaise pour Mavancement des sciences (1) toptantsmda, insan trnn birok eitinfn
ayn^ biimde zeki otmadr otastim sansr edecek tde byte bir
butgu rnek diye g5steri!di. Btn nde geten bitginter beyte bfr bu!gunun yaymtna her yotia enget otmantn gerekti orantarda rkrtt]
krkteyeceini biidirdiier. y!eyse gnmzn baz! sekin bitginte^h
nin ^Kara Cppeiiter^ smtftna kat!d!! otduka y grtecekti.
Uydurma denen bihmterde, seve seve bitimter - tesi adm? verdkterimde otduu kadar amaz denen bimterde de bu a la n m a
yacak kadar tehtike buigutann butundugu gerekten ortaya ^kar.
Ama pek uzun zamandr tehtikei butgufart teren kitap!arm ya da
betgeterin yntemhce yok edifi, nceden ya da tam yaytntantar
srasmda uygutand. Btn tarih boyunca bu byie yrmtr. !te
gstermee at!aca!m!z budur.
(1) ingHlz Btm Getirmo Derne!

1
TOTH

KTABf

ni ngiiiz arkeolog, Sir Mortimer Wheeier, y)e yazabiidi.

^Arkeotoji bir bitim deii de br kangtmedir.Hibir yerde, bu kesinieme romantik arkeotogiaria klsik arkeologJarm kryasrya arpttrktart Mtstr arkeotojtsi atanmdan daha gerek de
ildir. Ktsik arkeologlara gre, Mtstr arkeotojisi hibir sorun yarat
maz ve burada neototikten daha iteri bir uygarhk biimine srekli bir
gei, kesintikte doa! biimde gerekte,en gei, grlr. Tersine
romantik arkeoiogiar iin, resm arkeotoji toptutuuna ba!) otmayan
batmsz aratrmactar iirt de, Mtstrln eskiiii ok daha nemtidir
ve zimeyen soruntar santidindan ok daha faztadfr. Kistk Mfsr arkeotojisinin bu dmanian arasnda, ki ad!, Ren Schwatter de
Lubiczle C. Dafy Kfng'i sceceim. 1891'de doan ve 1961'de ten
ilki, reikte, Aor, Adam, rhomme rouge [piyasa dt zet bask!, 1925);
L'appe! du eu [piyasa dt?! ^e) baskt): Aor, sa vie, son oeuvre (Paris,
Cotombe Yaymtarf, 19S3); Le ro do ta thocratie pharaonque (Paris,
Flamrrmnon, 1961); Le mracte gyptien [Paris, Ftammaron, 1963); Le
tempte de t'homme, Apet du Sud Louksor'u [Dervy'de depoda, Pa
ris, 1957, 3 ci!t); Marseiite'de Cahiers du Sd'terde, heie 358. say
daki deiik yazttar gibi Propos sur sotHsnte et symbo!fsme'i (Pa
ns, La Cotombe, 1960) yazdt. nce Matisse'in rencisi, ressam o!du.
Byk sava srastnda, orduda kimyagerdi, kimya da onu simyaya g
trd. Byfece Gececiter Kardeiii diye bir topiutuk kurdu. zeikie
Henri de Rgnier, Paut Fort, Andre Spire, Henri Barbusse, Vincent
dlndy, Antoine Bourdet, Fernand L6ger ve George Potti bu topiutugun
arastnda buiunuyordu,
Bu topiutugun iinde, kapat! bir ezoterik kurut, Gizemci Tekrardou Tarikat! Kardeteri, batan uygaritktannki gibi belirti bir sayda
sorunu incetiyordu* Saint - Moritz'e, sonra Patmai de Majorque'a, da^
ha sonra Loukson'a yerteen Schwailer de Lubtcz. Mstr'in strtanm
incetedi.
10

TOTH KtTABI

Alexandre Varitte gibi betti br saytda m!S!rbitimci onun gr

n iztedi; tekiter, tersine, bu gre iddette kart kttiar ve im
diye kadar srp geten bir kangtmedir batadh
C. Day King'e getince, stetik ok resm, maddeci, ruhbitimci,
angto-sakson tketerinin retiminde okunan, Beyond Behaviourism
(1927), integrative Psychotogy (W. M.
H.E.H. Marston'ta ortakla
a (1931), bir de The psychotogy of consciousness (1932) gib? k!sik kitabn yazar! bir biigindir bu.
C. Daty King 1946'da Yate'de uykuda otuan etektromagnetik o!gutar konusunda bir fizik doktora tezi verdi. Derken yksek bitin durumiarma, gemeteri strasmda insanm oiaan uyankktan ok uyantk otduu durumtara eitdi, bu atma baka bir ktsik kitapta, lle
states of human consciousness'te (University Books, N Y 1963) so
nutand.
Bu kitabm provatarmt dzeitirken ve eski Mtstrda dnce bitimteri zerine nemti bir yapit haziriarken td (1).
Schwa)!er de Lubicz'te C. Daiy King arasmdaki betki tek ortak
nokta, bitimse) bitgiterinin yksek dzeyidir. Bu bakurdan, bu ok de*
itk iki kafa temei iki sonuta birteir. nce, Mtsr uygart!mm, en
azmdan 20.000. belki 40.000 yttk itgin eskitigi; te yandan, eski MtS!r'da, insan zihni konusunda oiduu kadar dr evren konusunda da
biigiterin iteri durumu. Bu gr resm arkeoiojininkiyie karitath
raitm. Resm arkeotojiye gre, 6000 yt) nce Mtstrhiar henz ke! oy
mak yeieriydi. Resm arkeotogtarm nemti ve tamnmt bir yorumcu
su. Leonard Cottre, The Penguin book of !ost worids'da, sayfa 18'de,
untan yazmada: "Ni! ktyfsmda yaayan bu yan-arap oymaktar! yh
ttmm!, ok kisa bir zamanda, 3000 ytt sren ok uygar bir Devtet'e
eviren birey otdu, Bu otanm zeiliine getince, etbette ki zmee
ahabitriz. Ama arkeotojik kanttiar bize birok ipucu verir ve yarmki butgutarm bo!uk!ar! dotduracaktan umtabitir.*
Romantik arkeotogiaria ayktn grt arkeoiogtar buna kariitk
otarak hibir zaman bu kaba deiimin otmadtm! iteri sryortar.
Buntara gpre, M:s!r uygarhmm Yeni - Gine'deki itketierin adatartf1) Syientye gre, savatan nce Fransa'da Empreinte kofeksiyonurtda evri !en
poiis romantarmm yazan gene C. Da!y King'mi
11

LANETL KTAPLAR

rmz oimatar gibi, kendi adatan otan itketterte kesintikie hibir il

gisi yoktur. Buniara gre, M<s<r nygar)<mm kaynak!ar! bakada ve
bu kaynakta? henz bu[unmam!t.
zgr Afrika'daki arkeotogtarm ou bu kandadr ve iiermden kt
miieri eski Msrhtar'm Zenciter oiduktarm, Msr'n gizti kaynakiarmt
Afrika'da da aramak gerektiini bite dunrter.
loth Kitab) sorununu inceiemek iin bu ok eski bir Mtsr -ncesi
uygari varsaymna baianmak gerekir,
Toth, edindiimiz btn Msr be!geterine gre, Msr'dan nce
geien insandan daha kutsat bir mitotogya kiisidir. Msr uyartnn
douunun batangcmda, rahipterte firavuntarm etinde baka dnyatarm tm srtarn kapsam ve sahipierine pek byk gter vermi ota
cak otan betki de br tomardan ya da bir yn yapraktan otuma Toth
Kitab] otmu otacakt.
t.. 2500'de Msrrttar yaz yazyoriar ve kitapiar kateme atyoriard. Bu kitapiar papirse yazlmtr. Kitap demek antamna geten bibt
szc papirs tomsrtarmm nemti dsatm timan! otan Lbnan'daki
Bybtos timan!nm admdan getir. .. 2500'deki Msr yaznnda bitim
ve tp kitaptan, dinset metinter, etyazmatar ve kurgu-biim yapttan
bite butunur.
Hete, Keops'un babas, firavun Snofru'nun serventerinin yks
esfz buigutar, devter ve makinaiarta gerek bir dgc romandtr.
Gnmzde yaymtanm otabttirdi.
Tth Mtab! yteyse birok kez gizti gizi: kopya editen ve eskilii
10000 ya da be!ki de 20000 yta dek uzanan ok eski bir papirs otarak
grtebtiyordu. Ama somut bir nesne hibir biimde bir simge deitdir.
Daha ok atete yaktm otabiten somut nesne, yteyse. Bana
geienin ne otduunu greceiz.
nce Toth'un kendisini e!e atatm. Ba bir ibis kuunun ba otan
bir insan yarat otarak tasarmtanmtr. Etinde bir kam kaiemie
parmen zerine yazmak iin kutiamian o mrekkebin bir paietini tu
tar. teki iki simgesi ay ve ebektir. En eski getenee gre, yazy but
mu ve tanntarm btn toptanlarnda yazmantk etmi.
Az eyi bifinen Hermopos kentinin ve zerterinde daha da az ey
12

TOTH KTABI

binen yerattt tkeierinin yestdir. Toth sonradan, Hermes'te zdete?mitir fi).

tnsania yazryj itettyor, sonra teme! bir kitap, o nt Toth Kitah'm,
btn eski kitap!ar arasnda eski, snrsz gcn gizemini de ieren ki*
tabi yaztyor.
Okunan ve 1868'de Paris'te yaymianan Turis papirsnde bu kitaba
i!k im grir. Bu papirs firavuna kar byl bir entrikaya yziertne gre yaptm ba!mumundan heyketter yotuyta batca danmantarm oiduu gibi firavunu da byyte ortadan katdrmay amatayan
entrikayt antattr. Cezatand:rma korkun otmu. Saray'n ktrk subayyta
att soylu kadm) tme mahkm oimu ve tdrtm^ brleri kendi
lerini zetir!emi!er. Lanetti Toth kitab itk kez o zaman yaktnu.
Bu kitap daha sonra Msr tarihinde Ramses 'nin o!u, Khanuas'm
eerinde grtuyor. Bir yaztcmmkfnden diegii de., Toth'un kendi etinden
kan gerek nshay ete geirmi otacakt. Belgelere gre bu kitap
gnei yz yze grmek otanam veriyormu, Yeryz, deniz ve gk
cisimterine ikin gc dzentiyormu. Aratarmda an!amak iin hayvantarm kuttandiktar.gfzti yetenekteri yorumtamak gcn gsteriyor
mu. tteri dirtmek, uzaktan etki yapmak oianam satyormu. Ta
rihse! Misr be!ge!erinde btn buntar bize antattmr.
Byie bir kitap, kukusuz dayantlmaz bir tehtikedir, Khanuas ger
ek kitab yaktyor ya da yaktrm i)eri sryor. Ayn metin bu ateten
doma kitabm atete yok oimaz otduunu sytediinden, serven y*
leyse etiiktir. Ama bu -yok olma* gerekietiyse bite, ancak geici
dir. Kitap Metternich dikititamm, Mehmet Ati Paa'ca Metternich'e
sunutmu otduundan byie anttan dikilitan zerindeki yazttarda ge
ne ortaya k)yor. Bu dikiiita 1828'de bulunmu olup ).. 360'dan kat
madr. Msr tarthi bakmndan, bu yieyse yeni bir belgedir. Aynca bu
dikiitam akrepterin srmasna, gtkte kanttanabiten etkiye kar,
Avusturya'da az butunan akrepteri koruduu grutyor. Bu dikita
her hatde yz akn tanry, iterinde baka y!dz!arn evresinde
dolanan gezegenlerin tanriarn da temsii ediyor - hibir ey uydurmu(1)

Ay - tanr... Mtsrhiar Cehuti deriermi, Tioth biiminde do yaztityor...

Hereyi yaratan, yazy btan, ruhlarn gnahlarn teraziyle tartan odur. Yunaniiar onu Hermes'ie bir tutmulardr
Arab'iarda tdris peygamber otarak binir.

13

LNgTU KTAPLAR

yorum, Metterrich dikilitamm yani okuyucuiannm ou tan kurgu bitim yazariartnt ilgilendirdiini iteri sryor.
Toth ta, bu dkiMta zerinde, kendi kitabm yaktn ve Set ey
tanm (1) ve ktln yedi efendisini uzaklattrdim bildiriyor.
Sorun bu kez sonuca balanm grnyor. . . 360 yihnda Toth
Kitabt trente yaklmitr. Ama uydurma yk gene de yryor. ..
aa yukar 300'den balayarak, Toth un bu kez simyanm kurucusu,
Hermes Trismegisthosla (2) zdetemi otarak ortaya kt grlyor. zettikte skenderiye'de, her sayg gren byc, etinde Toth K!tab! olduunu iteri sryor ama, kitabn kendisintn ortaya kt! hi grimyor : bir byc kitab etinde buiundurmakia vnd m, bir ters
tik iini bozuyor.
.. i. yzyln balangcyta . S. ikinci yzytim sonu arasmda Cor
pus hermeticum u biriikte oiuturan ok sayda kitap griyor. V, yzy!dan baiayarak, bu metinter toptanmtr ve buniarda gene Toth K!tab<'na bavurutar griyor ama kitabt buimak olanam salayan tek
bir z! ize rastianmyor hibir zaman. Bu dizinin en nt metinieri
Asdepius, Kor^ Kosmou, ve Pomandres adm air. Hepsi Toth kitab
na bavururiar ama, hibiri hibir zaman ne onu dorudan doruya
anartar ne de onu inceiemek yofunu gsterirler.
Bununta biriikte Asc!ep!us batan uygartktarm gcne iiikn garip
benzetmeier tatr:
^Atalarmtz tanrtar yaratmak sanatm bulmutu. Heyketter yapt!tar ve caniar yaratmay bilmedrkierinden, eytanlarta metekierin ruhiarn airip buntan kutsai sr sayesinde tanrttarm grntierine yer!etirdiier, yte k bu heykeller iyiiik ve kttk yapmak gcn kazandiiar^
M<sr tanriar ve Toth'un kendisi de bylece yaratim olacakt.
(1) -Karanltklar - tanr,.. Tann Gebeb'ln oiu, Oairia'le isisin kttuk kardei
dir... Karde! Osiris'i ktskamr ve onu oidrmee ahtr...(2) *M!S<rl)!ar!n ay tanns^ Thot'a Yunanhiarm verdii ad... kez byk Hermes
anlammdadr. Yunani!ar onu eski bir Msr kral, din adam ve bycfgtln ku
rucusu saymtlardir. Yunan nanlarna gre astroioji ve simya bttimterlni de
o kurmu, Tevrat'a gre o altmc! kuaktan bir peygamberdir... Kaieme yaz
yazan ve diki diken, terzi, i!k nsan odur.

14

TOIH KTAB

Kim tarafmdan yaratitrmtard!? Bu sylenmi deitdir. MfS)r'dan

nce ge!en byk uygarhka.
Asciepius'a gre bu tanniar tsa'nin zamaninda gene de varditar ve
etkinditer: ^Libya datarmdaki byk bir kentte yatyoriar ama, faziastnt sytemeyecegim.^
Bu hermetik yazttar btn zettikte Nock ve Festugire'ce butun
mu, Corpus hermeticum'da [Bude dizisi, Paris. 1945*54) yaymtanmi
otabitir. Kurgu - bitime iiikin otarak dntm bite de otsa dgc*
n kamttamak zettii vardtr bu metinterde. Saint -Augustinusla ba
ka birok tannbitimci ve fitozof bununta yakmdan itgitenmterdir.
Buntar kukusuz Toth Kitaben! yayan metinterdir. Mitdtn V. yz^
yttmdan gnmze dek ktap o den!i sfka grtyor ki bas!mc!tt)n
ve fotorafitin butunuundan nce bunun nas yayitm oiduu sorutabiHr. Engizisyon kitabt tam otuz kez yakt), eerinde Toth Kitab ol
duunu ortaya atantarm bama geien garip otayian sratamak iin de
btn bir kitap gerekirdi.
Ne otursa otsun kitabn basttmt ya da bir yoa oattttnrn otduu
grtmedi, hibir zaman. XV. yzyttdan bu yana garip bir efsane dola*
maa batadt. Bu efsaneye gre, Toth Kitabem etinde butunduran gizti
top!u!uk bunun bir zetini, herkese antaitabitir bir biim fi takmmt
ha!ka yaymt otacaktt. Bu fi taktrm nt tarot oyunundan bakas otmayacakt!. Bu dnce itk kez Antoine Court de Gbetin'in bir kitabin
de : Le monde primitifte enine boyuna aManmtttr. Bitim adam!, La
Rochette K^raftk Akademisi yesi, Court de Gebetin, bu yaptt dokuz
ctit otarak 1773'den 1783'e kadar yaymtand!. Burada skenderiye y^k^
mmdan kurtutan eski bir Mrstr kitabtna varrm otduunu ortaya atar,
ve bu kitap zerine unu syter: Kitap ontann en itgin konutardaki
tamamen gizti bitgiierini kapstyordu. Eski hitstr'm bu kitab tarottar oyu
nudur - bu iskambi! kittan hatinde etimizde vardr.^
Bu para bana atk geJmiyor. Yazar skenderiye kitaphmda daha
nce bir tarot oyunu butundugunu mu sytemek stiyor acaba? Ya da
tskendenye ytktmmdan kurtutan bir Mistr kitabtmn tarot oyununun bir
fi takmn, Toth Kitabndaki ders!erin bir zet) otduunu ortaya dkt*
n m bttdtrmek istiyor?
f*) Gelenekiere gre 8at!k Atiant!s Uygarht'mn bir koioniaJ oian
bmierini biycriard!. (R. M. Notu.)

attantis

15

LNETL KTAPLAR

Bu konuda hibir ey bitmiyoruz. Tarot oyununun, zeikie yeni

ada, ok iigin ncelemeterin, buntar arasmda da, ada ressam
Baskineln yaztk ki bast!madan katan incetemesinin (bnusu oiduu betiidir kukusuz.
Gerekter aianmda katmak zre, tarot oyununun 1100'e doru or
taya tkmm grtd sytenebiiir. Oyun 78 ktttan otuuyordu ve
bugn de gene byte oiuuyor, 52 k<t!k iskambii oyununun ve fa!
ata yarayan oyunun buradan geidii de sytenebjtir gene) oiarak. Bu,
kabuiieniien dunceierin ou g ^j, yanit kabu) editen bir dncedir.
Batangtta, bu k!tiara nebi deniyordu, peygamber antamma ge
ten itatyanca sz. Tarot sznn kayna bitinmiyor.
Tarot sznn Fransizca syienii, taro'nun, orta'tun, ya da ordfe
du tempte'm [1) bir evirmesi oiduu varsaytm! karistnda en byk
kukutuuk gsterebillr. evirmeterle nereye otursa otsun vanhr.
Tampye'ierin tarottar! alm! ve benimsemi otmaiar! o!as!d)r, ama
hibir ey oniarm buntart evretertne yaymt otduk!ann< kantttamtyor.
Nepo!on !!! zamanmdaki Mitt Eitimin kitaptk memuru, Chriat&n Pitois, 1876'da tkan, Histoire de )a Magte'sinde, uygartm^n oriadan katkfmdan nce Mtsr'm en onem bitimse! S!rtarmm tarottara geiritmt
otduunu ve Toth Kitah'mn gereinin burada butunduunu syter.
Kabut ediyorum ama, insan biraz daha nandtrtct kanttlar isterdi.
Tarotiarm gsterdt gibi son derece betirsiz simgeterde, insan ne
oiursa otsun butabiiir, gerekten de buimutur. yteyse durum deiinceye kadar, tarotiaria zettenen Toth Kftab^nln bu yks bana ef
saneyi andtrtyor gettyor.
XVttt. yzy!tda, sayg! gsteriten her artatan etinde Toth Kitab'
otduunu ortaya atyor. Hibiri bunu gstermedi ve bunun iin ou
1825'e kadar Engizisyon un odun ytntarmda yok oimutur: gerekten
1825'te, Engizisyon spanya'da gene de ortaht kas^p kavuruyordu.
XX. yzyida oiduu gibi XtX. yzyttda da, eilerinde papirs ya da
(syientiye gre, Gaston Leroux'nun nt romantnda, Le fauteuii han^
(1) -Ordre du tampe.- Tempte [ampiye] Tarikath Bu tarikat. 1119*da. Franstz ovaiyes! Hugues de Payens ve btrka vaiye arkada!nca kurutmutur. Tarkatm
amact. kutsa! kent!, Kuds' korumakmt. G!eri, var!tk!ar< 1312'ye kadar sr
mtr. ev.

16

TOIH KtTAB!
tA'de, iin iine kartttt grien Toth Kitabt oiduunu iter) srecek
kadar ok artatan yok deitdir.
Ama kitabt etinde tatyaniartn batna geten oiayiar ok karttk ol
duundan, kimse kitabt yaytniamayt gze aiamazdt.
Sandt]m gibi ve u kitabtn gstermee aittt) zre, u)us!ararast
bir Kara Cppeiiier ortakitt varsa, bu ortakhk en eski Mtstr'ia ada
oimatt ve o zamandan bu yana etkiniiini gstermedh. Toth Kitabnn
strtarmt etinde butunduran ve bu strJardart yarartanan ada topiuiuk!ara imda buiunan C. Daiy King kadar atrbah yazariarda, bu konu
da kaynakatar butunur. C. Da!y King Orage'ta Gurdjieff'in bytesi toptutuktann yesi oiduktartnt iieri sryor. Orage'i tantmadtm ama. bir
yatanct oian Gurdjieff'i tantdtm.
Bu ze) durumda, . Daiy King'in iyi niyeti akmhk uyandtrabiidi. Bunun!a biriikte insanm strf kiise! abastyta Mtstr yntemine uy
gun otarak stn bitine! kazanmaya uiaamadttnt. kendisine gre de.
ynetHmi oimakstztn bu tr bir giriimi gerektetirmenin son derece
tehtiketi otabiidiini yazar. Bu giriim en atr sonuiar dourabitir,
zetUkte yaratar aabiiir.
Gene ona gre -bu yntemi yatntz bir niteiikii ve etkiteyici kiiter
rgt retebir, kazandan yntem yatmzca byie bir rgtn iinde
ygutanmt otabitir. Okuyucuya tek batna deneyfere, kaiktmamayt en
cidd biimde haber veriyorum. Bununia biriikte, bu yntem insan b'
[incinin etkiniii iin pratik bir yo) aar-.
Byie bir rgt varsa, etinde ister istemez Toth Kitabt ya da kita^
tan geriye katant otabitmetidir. Ve Mtstritiar mumyatara uyguiadtkiartntn aynt koruma yntemterini papirse uygutadtiarsa, bir papirsn
X)X. yzytia kadar katabitdiini, ondan sonra fotoraftmn tkanimt
otabiteceini dnmek hi te sama dedir. Ad< antian rgt XiX.
yzytidan ok nce fotoraftitt tanmt olmadka, sorun yoktur.
Cromweit'in kaytn biraderi ve gizii potisinin bakam. Thurtoe, karanttk odastnda fotorafa benzer bir yntem kuttanmt gibi grnyor.
Bu metinter zfebitdi mi? Burada gene Mtsirbitimcerinin uyumazhtna dyoruz. Sax Rohmer resmi Mtstrbitimciieri stne unu
vazdt *insan tmn kaynatsaydt da byie etde editen aktkan imbik17

LNETL KTAPLAR

ten geirseydi, bir mikrogram dgc e!de edemezdik Bu pek doru

grnyor. Hi dese 1920'ye doru hiyogrotifleri resm oimayan ger
ekten zebilir arkeologlar oldu saytiir.. Schwiller de Lubicz bu gibi
uzmaniardan ders almra benzer. O kadar k, gizli bilimin birka e
sini elinde bulunduran kk bir topluluun, .. 1971 yhnda oidu
u kadar . S. 1971 ythnda da dayantkh varh) yatsmamaz.
[te, C. Da!y King'e gre, bu gizli bitime ilikin bir rnek: "Mtsr'*
da, gerek okuttar vardt ve piramitier iinde ders veren oku), Byk
Okut, gerekten nemydi. zettii gerek evren stne nesne), gerek bitgiydi. rencitere sunuian otanaktardan biri de, titiztikie haztrtanan bir ders sayesinde, hepimtzin otdugu aagd)k -varhktardan, ger
ek varbk!ara dntrmek zre, kendi z bedenterinin doa! ama ku
ku editemez grevterini yerine getirmek otanatydt.
aByk Oku! sahip otmadtnmz bir bHimi aydmtta kavuturmu,
tu : ruhbilimsel optik bitimiydi bu. Bu bitim kenditertne gste^iten bir
yzde yalrnz kt otan< yans!tan aynatan incetemek otanam! veriyor
du. Byte bir ayna ankh -en-maat*, gerein aynas! adm< ahyordu.
Byk Oku!'a kabu) ediien aday iim!er^cttko!an herey^ eleyinceye
kada^kendM^emiz!enu-oidu#unda^ aynada l^ t)k hibir ey grm
yordu. Byte bir aday bir duru ayna staslTadm ahyordu,*
Btn bunlar daha fazlasm! renmek isteini douruyor. Ama kimiierinin insanhtn bu bilgileri edinmee hazr olmadtm! dndkle
ri, Kara Cppeller rgtnn de Toth Kitabnn yaynlanmasn nle
mek iin hereyi yapt antalabitir durumdadr.
Bu rgt bugne kadar bunda o k laa n gstermi gibidir.
Bu kitabn neyi ierdiini bilmediimden, bir dnce vermek benjee^gnrnrrefgkten bilinmeyecek kadar tehlikeli srlar var oiabilir,
ruhbitimset optikl^ srr da bana kukusuz yazgya ba! gibi geliyor.
^ma^banezi^rlTe boinanllar da vardr.
Bu boinanllara seslenerek, konu dma da karak, Tout Ankh
Amon'un mezarmm alnda haz<r butunan herkesin ortalama yaam
sresi zerine salam bir sayilama yapldn belirtelim; ortalama ola
rak yaamlar! yatlarmnkinden daha uzun srmt. yleyse btn
lnetli mezar ve firavun neti yklerini dorulamaksam kabu) etme*
yelim. Ama Tout Ankh Amon'un mezar) gerekten almt.
18

TOTH KTAB

te yandan, *ggn ve yerin btn striartm biii*i bitdiren herhan

gi bir M!S<r papirs gerekte ancak birinci derece denkiemterin
zmn tammiar .. yteyse Toth Kitabt'mn dmaniarmm ii fazta byttkieri mmkndr.
Hak!) otmaiar! da mmkndr.
Betti otan ey, gerek metnin desteini ve resmni saiamakia,
Toth Kitab)'mn bir evirisi oisaydf. her yaytmctnm bunu yaymiamadan nce duraksayacatdr. Ben bite...

Bim !'e eh
Nefer-Ka-Ptah, Toth Kitaben) nasH butd
Lin Carter'ce bir Go!den cities, far antoiojisinde anHan bu safyrek ama gerek yky, Brian Brown'nun The wisdom of the Egyptiansm da (New York, Brentano's. 1928) butdum.
Nefer-Ka-Ptah eski bir Mtstr rahibi sayesinde Toth Kitabt'mn izin!
butmu. Kitap ytantarta akrepier ve zeiiikie imsz bir yiiania sakianmtmi. Kutuianmt br dizi kaptara konmu, bu kapiar bir rmagm
dibinde yatfyormu, tsis rahibinin, bir bycnn yardmtyia Nefer-KaPtah, byi bir ka)d^ra!a kutuyu kaidtrmttt. O zaman otmsz ytam
iki paraya birbirinden yeterince uzak kuma gmm. O zaman kitabm
tk sayfastn! okumu^ g, yer'i, bouu, datar! ve denizi, kutarm,
bahktarm ve hayvantann ditini kavram bytece. kinci sayfay! okumu
ve Gnein karanhk gkte pariaditn) ve Gne'in evresinde tanr:!ann kendiierinin byk grntterini grm.
Bunun zerine sarayma dnm, yeni bir papirste bir bira mef a!mt, papirse Toth Kitabnn gizii szierini yazmt, buntan biravia
ytkamt^ ve birayt imi .Byk bycnn tm Migisi byiece ona
gemi.
Ama Toth iter tkesinden !kagetmi ve korkun bir ekitde
cn atmi. Nefer-Ka-Pta!< m otu, sonra Nefer-Ka-Ptahln kendisi ve
karts! imier. Onu bir k!ra! ouna yaratr onuriaria gmmter ve
Toth'un gizii kitab< onunia birtikte toprat boyiam!.
Kukusuz sonsuza dek degii, nk Toth Kitab! yzy!ar boyunca
gene grtyor. Nefer*Ka-Ptah'm mumyast te, toth Kitabt'mn evresi
ni sarmt otan sonraki bir efsane onun Tyanah Apoltonius'ca yeniden
butunmu oiacagtnt sytyor.
19

2
SKENDERYE'DE YOK OLAN
Byk skenderiye kitaphmm ortadan katdtrtht mitdtn 646 yt!<nda Araptar'ca tamamtanmt oidu. Ama bu ortadan katdtrttt baka y<ktmtartn nne gemiti ve bu inamtmaz bgi koteksiyonunu yok etme
e ynetJk satdtrt ayrtc^ pek antamhdtr.
skenderiye kitaptt! Ptotemaios t'ce ya da Ptoiemaios ti ce kurut
mu otmah gibi grnyor. Kentin kendi de, adtntn gsterdii zre,
i. . 331 te 330 batnda Byk skender'ce kurutmutu. Kitaphtn btn
btne ytkttmt otmastndan nce aradan yaktatk 1000 yt] geti.'
skenderiye hibir biimde tahta kuttamtmadan, btn btne ta
tan yapttm bir kent otmak baktmtndan dnyantn itk kenti otdu betki.
Kitaptk. aratrclar iin ayrttan on byk satonta odatardan otuuyormu. Kurutuunun tam tarihi ve kurucusunun ad t gene de tarttihyor
ama, yatmzca o dnemde saitanat sren ktrattn de!) de kttaphm dzenteyictsi ve yarattcts antamnda, gerek kurucu, Phater'ti Demetrios
admda biri otmu otmatt gtbt grnyor.
Baiangtta, kurucu yedt yz btn kitabt toptamt ve sonradan bo
yuna yeniterinl katmt. Kitapiar ktrattn istekterine gre sattn attnmtmt.
Bu !. . 354'te 348 arasmda doan Phater'ti Demetrios Artstotetes'
in kendisini tantmt otmatt. . . 324'te hatk hatibi otarak ortaya tktyor,
317'de Atina vaiist seitmitir, i. . 317'den 307'e kadar, on ytt Atinayt ynetiyor.
Betti bir saytda yasa, zeMikte cenaze trentertnde gsteriin katdmtmast konusunda bir yasa tkarmt. Onun zamantnda, Attna 90000
yurttatan, kendini benimsettirmi 45000 yabanctdan ve 400000 kteden otuuyormu. Demetrios un kendi kttit konusunda, tarih bize
onu tkesindekt tktttn hakimi diye gsterir: satarnt oksijeni! suy!a sartya boyamada itk Atinatt o otmu.
20

iSKBNDBRlYBDB YOK OLAN

Sonra, vaiitikten uzak!at<rt!dt ve Teb'e gitti. urada, uan dairetar stne belki iik yaptt otan. Gkte t'k dathnn konusunda diye,
btri garip battktt, birok kitap yazd).
. . 297'de, firavun Ptotemaios getip skenderiye'ye yertemesf
iin onu kandtrtyor. O zaman kitapht kuruyor. Ptotemaios t , ). 0 . 283'te
tyor; otu Protemaios i! de. Demetrios'u Mtstr'daki Busiris'e srgn
ediyor. Demetrios burada, zehirti bir yttanca sokutuyor ve burtdan
tyor.
Demetrios Mtstr'da Ptotemaios i adtna bitimterin ve sanatlarm
koruyucusu otarak n salmtttr. Ptotemaios tt. bitimter ve zettikte zootojiyte otduu kadar kitaphkta da itgitenmei srdryor, i. . 327'de
doan, ve ayrmtitan ve lm tarihi bilinmeyen Efesti Zenodotus'u kitapttk memuru otarak atamt.
Bundan sonra, bir diz) kitap!)k memuru, yzytttar boyunca, parmenter, papirster. gravrter, k)m) getenekiere kutak vermek gerekir
se bas)h kitaptar bite ytarak, kitapttt genitetiyor. Kitapitk yteyse
tamamen paha biitmez betgeter ieriyor. zettik!e, Roma.daki muha
tifteri toptuyor.
Betgeter !. . 131 e kadarki kitaphk memurtarmtn otduka geree
yakm bir izetgesini tkarmak otanatnt verir.

!..
dan
Phaterti Demetrios
Efesti Zenodotus
Kureneti Caimachus
Rodostu Apotionius
Kureneti Eratostenes
Bizanst Aristophanes
Apottonius t'Eidographe
Semadirekti Arfstarkus

Yy
y.

y.

282
260
240
230
19S
180
160

ye,

y
y.
y

y.

282
260
240
230
195
180
160
131

Bundan sonra, gstergetc belirsizteiyor. Bir kitaplk memurunun

i. . 47 ytttnda Cutius Caesar'ca bir itk kitaphk soygununa korkun
kart tktt] bitiniyor ama, Tarih onun adtru vermemitir. Betti otan ey.
daha Cutius Caesar dneminde, skenderiye kitaphtntn hemen hemen
21

LANETL KTAPLAR

stmrstz bir g tayan kitap!ar buiundurmak gibi pek yertemt n

oiduudur.
Caesar'm skenderiye'ye getdiinde kitaptk en azndan yedi yz
bin etyazmasn ieriyor. Neteri? Ve neden i!erinden kimiierinden kor
kulmaa batanyor?
Kaian betgeier bu konuda bize yeterince satam bir bgi verir.
nce Yunanca kitaptar vard. Kukusuz gmter: kisik Yunan yazpmdan etimizde butunmayan btn o para. Ama bu eiyazmaiar arasn
da etbette tehtikeiiteri otmaiyd,
Buna karhk, Beros'un yapttmm tmnde kaytandracak ey
vard. Yunanistan'a sman Babii'ii rahip Beros, bize dnya-dtdarta
b!r kar:!amanin yksn brakt : battkiara benzeyen, daig kispet
ten iinde yaayan ve insantara itk biiimset bttgiieri getirmi otacak
otan yaratkiar, kimiikteri karanik Apkatiusiar.
Beros Byk skender zamannda ve Ptoiemaios i dnemine kadar
yaamt. Babit'de Be!-Marduk (1) rahibi oimutu. Tarihi, mneccim
ve gkbiiimciydi. Yarm ember gne saatini buimutu. tm giriimi
konusundaki en yeni ahmatan nceden kestiren Gne ktanyta
Ay'mkiter arasmdaki atmaiarm br kuramn buidu. Yaamnn tarihieri doumu iin j, . 356 ve tm iin 261 oiarak saptanabtitr. a
da bir efsane, khinetik eden nt Sibya'nn (2), onun kz kardei otduunu syter.
Beros'un dnya - dtarta itk iiikiierini anlatan -Dnya tarihi*
kayptr. Geriye birka para kalyor ama, bu yaptn tm skenderi
ye'deydi. Dnya - dtarm retmi oidukiar da iinde.
skenderiye'de Manethon'un tam yapt da buiunuyor. Bu, Ptoiematos i ve 'nin ada, Msrt rahip ve tarihi, Msr'n btn srtarm tanmt. Ad bite ^Toth'un sevgitisi* ya da -Toth'un geretni etin
de buiunduran- diye yorumianabitir.
Bu Msr stne hereyi btien, hyogratifteri okuyan, son Msr rahipteriyte iikeri o!an msand. Kendi de sekiz kitap yazm, Msr'n
btn srtarn ve beiki Toth Kitabt'nr iinde buiunduran zettikte iyi
(1) Babiln tartm tanns. ev.
(2) Faic, kadn peygamber terden. ev.

22

SKENDERYE'DE YOK OLAN

Geitmi ktrk tomar parmeni de skenderiye'de toplarm olacakt. 8u

koieksiyon sakianmt otsayd, Mstr strtan stne bilinmesi gereken
hereyi bitecektik beiki, Engetiemek stenen kukusuz budur.
tskenderiye kitapit!, feniketi bir tarihinin, kendisine atom kurammm butucutuu kondurutan Mochus'un yap^iarm! da buiundurur.
Kitap)^kta son derece az buiunan ve deerti Hint etyazmaian da
vardtr.
Btn bu efyazmafanndan, geriye htbir iz katmyor. Yrktm batadtmda tomartartn kesin saytstm bitiyoruz: be yz otuz iki bin sekiz
yz. -Matematik bitimieri* denebiten bir bimte ^Doat bitimter* de
nen baka bir bimn butunduunu biiiyoruz. Genet bir kataiog da vardt. Bu da ytktma uranu otdu.
Bu ytktmian batatan Caesar*d!r. Betirtt bir saytda kitabt topiad,
br bimn yakt! ve gerisni sahiadh Hem bu otay zerinde gn
mzde de betirti bir kararsztk dotatyor ve imnden 2000 y<t sonra
Cuiius Caesar yandaiann) ve dmantarm! etden karmadh Yanda
tan onun kitaphm kendisinde hibir zaman kitaplar yakmadtm! sy!uyor)ar; otsa osa, Roma in gemiye bindiritmi olmaya haztr belirti
bir saytda kitap tskenderiye timanndaki bir hangarda yanmtm, ama
hangar! atee veren Romahtar deiimi.
Buna kartttk, Caesarln kimi dmanian kitaptarin, korkun say;da, biie bHe yok editmi otduunu syiyorlar. Tahmini say! 400001e
70000 arasmda deiiyor.
Orta bir tez, arpttian bir mahaMeden geten aievterin kitaph3
utamt ve kaza sonucu kitaph) yakm otacami bildiriyor.
Bu ytktmm tam otmad! ne otursa oisun beiii grnyor. Caesarln
yandatan gibi dmanian da salam kaynaka vermiyoriar, adaian hibir ey syiemiyor ve oiaym en yakn ykteri iki yzytl sonraki
ykterdir.
Caesar'm kend de, yapttannda, bundan sz etmiyor. Kendisine
zettikte itgin geten kimi kitaptan *aymp aim-a benziyor.
Mtstr tarih! uzmaniarfnm ou yedi yz bin citdi, aitma saontartnt, zet daireteri kapsadtma gre kitaphk yap!S!ntn byk ap
ta otabecetni, s!r yangmtn smtnnda ka!an bu nemiiiikteki bir ant23

LANETLt KTAPLAR

tm btn btne de yok otmu otmadm dnyortar. Yngmm tenmemi papirs tomariarm! otduu kadar buday stokiartnt da yaktp ki etmi otmas! otastdir. Yanginin kitapttn byk bir btmn
yok etmi otduu da bei deiJdir, bu btm hepten yok etmi otmad<! atkttr. Ve daha ok tehtiketi gibi grten bot say!da kitabm or
tadan katktt! da bettidir.
Kitapta kart sonraki en nem)! satdtn imparatorie Zenobta'ca
yapttmta benziyor. Bir kez daha, yjktm tam otmadh yafmz nemti kitap!ar ortadan katknu otdu. mparatorieden sonra imparator Doctetianus'un (t. S. 284-305) yaptt! satdtnnm nedenini bitiyoruz. ada betgeter bu konuda ayn kanidadr.
Dioctettanus attm ve gm yaptmmn pf noktatartm atkiayan
btn kitaptan ortadan katdtrmak istiyordu. Baka deymte btn sim
ya ktaptannt. Mtstrttar ditedikterince attm ve gm yapabitseterdi,
bir ordu haz^riaytp bytece imparatortua kari koymantn yottanm butacakardt, diye dnyordu. Kte otu otan Dioctetianus'un kendh
17 Eytt 284'te, imparator Hn edimiti. O, gatiba, bir doutan -zatim
di ve tahtm btrakmasmdan nce, 1 Mayts 305'te imzatadi! son buyruk
ta, htristiyanhgm ortadan katdtntmasm! istiyordu. Dioctetianus Mtstr'da gt bir bakatdtnyta karttat! ve 295 Temmuzunda skenderiye'
nin kuatttmasm! batatt). Kenti ete geirdi ve bu korkun k<y<m!ann
nedeni otdu. Bu arada, fetheditmi kente girerken Dioctetianus'un at!
tkeztedi, Dioctetianus ta bu otay! tanrttartn ona kente kar hogrt davranmas!M buyuran br bdirisi diye yorumtadh
tskenderiye'nLn ete geiriiiini simyayta itgti etyazmatartn! toptamayr amatayan dzenti aramatar iztemi o!du. Ve bulunan tm etyazmatarr bytece ortadan katdtntrm otdu. Buntarda, gatiba, madensi
degiiktikterin gerekteebitir otduunu bitdiimfze gre, bu bitimin
kavranmas iin sfmyamn etimizde otmayan battca anahtartan bulunu
yordu. Eiimizde yok editen etyazmatanntn stesi butunmuyor ama ef
sane, iterinden bazttann) Pythagoras'tn, Steyman'tn ve Hermesln
kendinin yaptt! otduktanm syter. Etbette smtr! bir gvenie kabu! editmesi gereken nokta.
Ne otursa otsun, gerekti belgeier simyamn anahtartarmt veriyor
!ard! ve buntar sonsuztua dek yok olmutur. Ama kitaphk yaadh U
radt) aratksiz ytktmtara karm, Araptar'm kendisini btn btne or
24

SKENDERYE'DE YOK OLAN

tadan katdnncaya kadar grevni srdrd. Arap)ar bu yktm; gereketirdiier ama, ne yapttktanm biliyoriardh Bir rpda byk sayda
gizti by, simya ve mneccimlik kitabm! -ran'da oiduu gibi^ stm
dnyasnda, ortadan katdrmiiard.
Fatihterin parotas ^Kitap'tan baka kitapiara gerek yoktur^u^
yani Kurandan baka. Bu bakmdan i. S, 696'daki ykm ok gene! ko
nutu kitaptardan daha fada, tnetti kjtaptan amalyordu. sim tarih
isi Abda! - Latif tH60- 1231) unu yazar: ^skenderiye kitapt Fa
tih mer'in buyruuna gre davranarak, Amr bni As'ca yangmtarta
ortadan katdrtm otdu^ Hz. mer zaten Mstmah kitaptardak yaz
lan, hep Tann'nm kitab bize yeterw tkesine gre engeitemiti. Ken
disi daha yeni din deitirmi, yaratih bakmndan atabifdiine koyu
bir Mstmand, baka kitaptardan ireniyordu ve peygamberden sz
atktan iin birok kez kitap yakmt.
yieyse Cutius Caesar'ca batatitan, Dioctetianus ve bakaiannca
srdrten sonutandrm olmas! yeteri kadar doatdr.
Betgeter bu atete yakmatardan kurtutdutarsa da, t. S. 646'dan bu
yana titizlikte saktandtar ve bir daha ortaya ktktan hibir zaman
grlmedi. Ve kimi gizti toptutuktartn etinde bugn skenderiye'den
gelen etyazmatan varsa; buntart gz gibi korurtar.
imdi destelediimiz tezin ttmda oiayiann incetenmesin yapatm gene : Kara Cppeliier dediimiz ve beii! br tr bilginin ortadan
kaHmasmt amalayan bir birlikte ynetmeyi kuran bu topluluun var<!!.
Bu toptuiuun, Dioctetianus zamannda srektice arandktanndan
391 de saman attfndan su yrtm oiduu, simya ve by ktaptarm
yakm buiunduu apak grlr.
Bu toptutuun 646 otayiarmda yapacak hibir eyi kalmad da
gene apak grtr; stm'n getirmesi buna yetti.
1692'de, B. de Maiet admda bir Fransz konsotosu Kahire ye atan
mtr. skenderiye'nin hemen hemen bo ve hepten ssz bir kent ot
duunu bitdirir. Daha ok hrsz otan, tek tk kiiler, ky keterde
saktanyortar. Yaptann ykmtian yiece braklmtr. Kitaptar 646
yangnndan kurtuldutarsa da, artk o dnemde skenderiye'de oimamatar bu durumda ok otast grnr: kitaptan atp gtrmter.
25

LNETL KTAPLAR

Buradan batayarak, varsaytmtara getirtmitir.

Biz! itgitendirenin, yan! battp giden uygarhktara, simyaya, byye
ya da artk bitmediimiz yntemlere deinen kitaptann atanmda kata!^m. yieyse, yok oluu kukusuz ok zc otan, ama konumuzun
dttnda katan Yunan ktsikterini bir yana btrakacafz.
nce, Mtstr'a bakattm. Toth Kitab!'nm bir nshast skenderye'de
butunmu? otsayd!, Caesar buna benimsenebitir bir g kayna! otarak
drt ette sartlmt olmahyd!. Ama Toth'un kitabt kukusuz skenderiye'
deki tek Mtstr betgesi deitdi. Nice Mistr betgesi yok otmamt otsayd.
M!S!r konusunda mdi bite ortaya tkan tm soruntar betk zm
yottarm! butmu otabitecekti,
Ve bu betgeter aras!nda, daha ok buntar amafanmtt! ve zen!e gerek metinteri, sonra kopyatart, sonra da zetteri ortadan yok
etmek zorunda kahndt : biiinen husus Mstr'dan nce geten uygart<!
bize antatantar. Bazt izterin katmr otmas) otastdtr, ama z kaytp, ve bu
ytktm ytesine tam ve derin otdu ki akitc arkeotogtar imdi Mtstr'da
uygarhtn neototik ada byk hanedanlara kadar getiiminin n
ceki uygarhm varttnm, hibir eyin tantttamas< gerekmeden. tztenebitdiini iteri sryoriar.
Bu nceki uygarhm tarihi, bilimi ve corafya konumu, zaten bi
zim iin btn btne bilinmedik eyierdr. Bir Zenciter uygarhtntn
sz konusu oiduu varsaytmt ortaya a!d!. Bu koutlarda, MiSir'm
kaynak!ar:nm Afrika'da aranmt omast gerekiyordu. Bu batan uygarhktan geten kayidar, papirster ya da kitaptar betki skenderiye'de yok
otdu.
En ayrmt)!t simya et kitaplar), gerekten etementlerin deiimtertni etde etmek yoiunu gsterenler yakttdt. By yapttan yakttdt. Beros'un Apkattustar konusunda szn ettii dnya - dtttarla karttamantn kanittan sitnip gttti. Yok otdu... ama bitmediimiz hereyin saytmrn! nastt yapmatt. skenderiye kitaph<mn byesine partak y:k!m<
kukusuz Kara Cppetef'in en byk baansd<r.
B!Hm H'ye ek
Ya Piramitier?
skenderiye kitaphmm birok y!kh!!ndan kurtutan elyazmatannm piramitter atttndak gizti maaratarda S!mak buiduktannt dne

26

tSKENDBRYE'DE YOK OLAN

cek okuyucutar otacakttr kukusuz. En i!gin otan nokta okuyucutarm

betki tamamen hakstz otmadtktandtr. Mtstr'tn strrt kesintikte ztm otmaktan uzakttr.
Bu baktmdan yatmzca Franstz MtstrbHimcisi Atexandre Varitte'in
iki uyartstnt sByeyetim. Kendisi sorumtutuunu Kara Cppetiter'e yktemee attmt otacatmtz garip btr kazada 1 Kastm 1951 de td;
unu yaztyordu :
-Batt anlaytt bu dnceyi zmekte gsz grndnden fi
ravun fetsefesini bitmiyoruz."
Sonra da unu vurgutuyordu :
-niversitenin resm kadrosuna girip mestekten MtstrbiMmciter
yava yava yetenekti M)strbitimci)er!n yerini attnca Mtstrbitim ktstrtamaa batadt.Variite piramittere safa ve deiice deer bimeden uzakttr. Mtstr
yapttartntn butunmu otabiten son derece satam bir bitimse) aniamt
otduktarmt hi deitse dnmyor.
Bu bitimse) strtartn tm Keops'a yazttmt otacak ve hem birok
nsha!) bir kitapta, hem de bazt piram)t)erin kendi iinde butunacakt).
zettikte Gize deki tki byk piramitte.
Bu bitgtnin en byk parast skenderiye'de yok otmu otmattdnr.
Ama hepsi dei!. Caesar'tni getiinden nce bite, battca birka betgenin yok editmi ve saktanmt otmast iten deitdir. Bugn de butunmatart tamamen olanakstz bite deitdir.
Amerika!) fiziki Luis Atvarez byk piramiti ttntarta arattrmat denedi. !tk sonutar imdi butunmastntn sz konusu otduu gizti
oda!artn vartttnt gerekten ortaya tkartyora benziyor. br piramit!erin ve mezartartn arattrtmas) yapttmt deitdir. Tout Ankh Amon'un
mezartntn butunuu kadar nemti, ama arttk eyatar deit de betgeter
ierecek otan bir butguyu dnmemek gerekmez.

27

DZYAN DRTLKLER
Hindistan'dan getiren ve Vens gezegeninden gelen bir kitaba !!k
imada buiunanm kim otduunu bitmek gtr. Bu XV!!!. yzyhn so*
nunda Fransfz gkbimcis Baiy oimah, ama n kaynakaiar butunma$! otastdtr.
X!X. y^zy^ida, Fransz Louis Jacoiot, bu kitaba Dzyan Drttkter!
adtn! verecek i!k insan olmua benzer (1). X!X. yzytim ortasmda, eiterinde bu kitab! b)undurduk!arm< iteri sren kiiiertn bana geien
bir dizi otay yaziabitir. Ama Bn Biavatsky'nin ykseiii ve dyiedir ki Dzyan Drttkieri'nin yks otanca gentiini kazanrr.
Bn Btavatsky'den tamamen yans<z bir ditte sz etmek gtr. Grier ok deiiktir ve atmtzda bite, banazhktar atabiidiine srp
gider.
Frans^zcada konuya Hikin en iyi kttap Jacques Lantier'ce yaz!m!
otdu : La thosophe (GAL). Dzyan Drttkieri'nin inamtmaz yksn
aniamak iin bana gerekii gzkeni yaimz Bn Biavatsky'den atacatm.
Heiena Petrovna Biavatsky birok musibet be!irtsiy!e, 30 Tem
muz 1831'de Rusya'da doar. Vaftizinde, uursuziuk batar: papazm
yin giysisi ate ahr. adamcaiz a)r biimde yanmt ve yindekiferinin ou panie kaptimtr. Bu partak baiangttan sonra, Heiena Bia
vatsky be yamda, oyun arkada)armt ipnotize ederek, evresine deh
et satar: iterinden biri irmaa dp bouiur.
15 yamda btn btne bekienmedik durugr yetHer gsterme
e baiar ve ze!!!k!e potisin butamadtt katieri bu!ur.
(1) insaniara atei, yay!, oku reten Dzyan tDrtker! stnde duran bu k!l, ikin
ci imparatoruk donemtnde, Kaikutta'da konsoiosiuk yapmttr/ev.

28

HZYAN DRTLKLER

akmhk alp yrr, davrantan ve yetiter! stne doru drst

aiktamaiar yaptncaya kadar gen kn hapse atmayi dnrier. Bere
ket versn ie aitesi kantr: yattrma dnerek, onu bagz eder!er, ama kizcaiz kaar ve stanbui'a gtmek zre Odessa'da gemiye bi
ner. istanbui'dan, Msr'a getir.
Bir kez daha itk btmde, Toth Kitab nda^ skenderiye yikmtndan
kurtutan kitapiarta ayn yottara dyoruz.
Ne otarsa oisun, Bn Btavatsky Kahire'de, kopt asitti ve steiik b
yk !stm aydin bir bycyte yaar. Byc ona ok tehtikeii, ama
durugr yo!uy!a ncetemei rettii tnetii bir kitabin vartim bitdirir. Bycye gre, gerek metin, Tibet'teki bir manastrdadr.
Kitabin a d : Dzyan Drt!k!eri'dir.
Kopt! bycye gre, bu kitap deiik gezegenterden geten ve yz
miiyontarca yittik eski bir ykye deinen srtar akfyordu.
H. P. Lovecraft'm syiedii g ib i:
-leozofiar safa oiduu kadar, dokunakh bir iyimseriikie atktanmi otmadikiarmda, kan dehetten donduracak otaytardan sz eder!er-^
Bu drttkterin kaynagn arattrmak istedik. Bostum Jacques Van
Herp Asiatic Roview'in Bn Btavatsky'nin betki hibir zaman incetemek
otanan butamadi karantk br yazsmda, bir kaynana rasttam
otduunu sanyor.
Hi deitse, kafasi her zaman ok itek otan Bn Btavatsky'nin, pek
eski bir getenee uygun geten gerekdti ykiere kar, zvanadan kti sytenebiiir. Varsaym en teriye vardrmak istenseyd, ne otursa
otsun dntebitirdh Tamamen ayricahkt durugr otaytari vardr.
Baka bir iyi rnek Edgar Cayce'tn rneidir. Bn Btavatsky'nin duru
gr yoluyta otaanst bir kitab gerekten okumu otmas btn b
tne otanaksiz dedir.
Daha sonra, bir kitap formas kadar o!an bu Dzyan DrttMeri'ne
sahip otduunu iteri srerek. Kahire'den ayntarak, Paris'e gider, babastnin para yardirmyta burada yaar. Sonra Londra'ya, son Amerika'
ya geip burada Mormoniar'ta itiki kurar ve Vaudou'yu inceter.
29

LAHETLt KTAPLAR

Bundan sonra, Far West'te (1) ekiya otur - abartmyorum, tarihe

uygundur bu.
Sonra gene Londra'ya dnp burada Kut Hum! La) Sing adtnda b!
fine rasttadm syier. Bu kii zerine, ortaya drt varsaym at!mtr:
1 ^ 0 hap sadece Bn Btavatsky'nin dnd yaadt.
2 Hibir zaman yoktu ama Asya'da buiunan mritterden getme
zihinset glerin bir yansmasyd.
3 Bu Bn Btavatsky'yi Hindistan'n Bamsztklna tet etmek iin
kuttanan, gizti br rgtn casusu, br Hinttiydi. Bu tez ekirdekten ye
time potis otan Jacques Lantier'nin tercihini kazanma benziyor.
4 Bu kii tnteiiigence Service'in bir casusuydu.
Bu drdnc tez Bn Btavatsky'nin ve btn eyieminin ngiiz em
peryalizminin bir arac oiarak gridg Sovyet yaznnda buiunur.
K. H. baharfieriyie beiirtiten bu kimiii karanttk kii zerinde otup
bitenierden bir yzyl sonra, onca bayazdan ve yzterce kitaptan
sonra gene de yknn baiangcmda bilinenden tesini bitmediimizi
syiemek korkuntur. Santiara vartmtr ve daha yukarda ortaya at*
ian drt varsaymn hepte uydurma otmast duntmemi degiidir.
Ne oiursa otsun, K. H. Bn Blavatsky'ye yazmaa balyor, Mektupiarnn bir bim yaymtanm o!du. Baka konutar arasnda, atom
enerjisine bai sifhiarm tehlikesinden, sonu oiarak ta, kimi srtar
giztemenin gerekiriiinden sz aar burada. Yzyi nce! inde mad
denin tam enerjiye dnmne tamk olduumuz, Louts Jacotiot'nun
kurgu - btim romant Le$ mangeurs de feu'de bu mektupiarn br yan
ksn! butacaz.
Bu mektuptar baka birok konuyu ierirter. Bn Btavatsky, kitapt yatmzca gartardan ucuza satn ahnma romantardan otuan eititmemi kadn otduundan. bu mektuptan aidka, bilimter konusunda
birden XtX. yzyim en iyi haber atan kiisi otur. DiibHimden teski
sanskritenin anlambitimini incelemekte birincidir) tutun da zaman:*
mn, zamanmzn btn bilgiterinden, daha buiunmas gereken birka
(1) -Far West - uzak batt*, XIX. yytlda. A.B.D.lerlnia bah eyalette rine verlcn ad.

ev

30

DZYAN DRTLKLERf

bitimden geerek ekirdek fiziine kadar uzanan geni bir kttr gt

mek iin, La doctrine secrete, !sis devoiiee, Le symbotisme archaique
des ratigions gibi kitaptan, attma mzasn: attt! kitaptar! okumak yeter.
Sekreterinin, George Robert Stow Mead'm, ok kttrt bir insan
otduu iteri srtd. Ama Mead, Bn Biavatsky'ye ancak 1889'da rastad! ve onunta ancak yaammi son ythnda katdh Aynca/bu Camb^
ridge'ti eski renci gnoztzmte itgiii btn sorunlar ok iyi bitmekie
birtikte, gene de Bn Bavatsky'nin yapttmda grten o evrense), za
manna gre ytesine iteri k!tre sahip deiidf.
Bn Btavatsky getimesinin, nce uzaktan iztemi ve sonra or
nshasn! Hindistan'da atmt oiduu Dzyan Drttkieri'nden doduu
nu her zaman iteri srd; sanskriteyi nerede rendii pek bilinmi
yor : bu s!rrm bir paras o)ur.
1852'de, Bn Blavatsky gene Hindistan'da grnr, sonra yenide!.
New York'a dner ve iki ytt yeniden Far West'te yaar. 1855'te, yeniden
Katkutta, sonra Tibet'e girmee kakar: kendisini iddette engeerte^
O zaman uyantar atmaa batar: Dzyan Dorttkteri'ni geri vermezsb,
bama bet getecekmi. Gerekten, 1860'da, hasta o!ur. yt! boyun
ca, arxasmdan kova)anm!$ gibi Avrupa'da dotaacak.
1870'de, atian Svey kanahm geen bir gemiyte Doudan dnet.
Gemi imfitk eder. Geminin top barutu ta!d)< sytenir ama bu, kamttanm otmaktan uzakta. Yotcutann ou her hatde ytesine ince baru
ta dnmtr ki cesetterinden iz bite butunmaz. Pattamann tanm!
baka eyden daha ok taktik bir atom bombasmm pattaym dn
drr. Bn Btavatsky bitinmez hangi mucize eseri kurtutur.
Sonra Londra'da bir basm konferans! vermee katkar. Detinin bi
ri (?) ona stste ate eder tabancayla. Bylece Lee Harvey, Oswatd,
Sirhan Sirhan ve Chartes Manon dan nce, uzaktan ynetiimi oiduunu bdirir deti sonra.
Bn Btavatsky bundan kurtutur, ama ok korkmutur. Bunun zeri
ne gzdam ortadan katdtrma dnerek, Dzyan Drt!k)eri'ni gs
termek iin bir basm konferans! dzenter. Ama etyazmas! yok o!ur. B
yk bir ote!de duran, zamana gre yeni bir para kasasmdan yok otur.
Bn Btavatsky o zaman ok yaman bir gizti toptutua kar! savat!tna tamamen inanm!t<r Bu savan gerek otay! birka yt) daha sonra,
3!

LANETL KTAPLAR

Bn Biavatsky, Amerika'da, atbay otduunu syieyen. Amerika!) is adamt, Henry Stee! Oicott'a rast!ar rast!amaz oimaftydt.
Oicott yabano kadina byk bir i!gi gsteriyordu. Bn Biavatsky
ona by!eyici geidi.^Adam onunia iikin bir .mucizeier kuib- kurdu.
Bunun arkasmdan nce Mistrbimse! topiuuk adtnt vermek istedii
bir toptuiuk. Derken deiik uyartiar sonunda, adam bu adt ^Teozofik
Topioiuk.a eviriyor. 8 Eyif 1875'teyiz. Hemen beiirter ve mucizefer
bagsteriyor. Topiutuk, bu topiuiuun yesi ve kimiii karttk ser
venci, Pa!m Baronunun cesedini yakttrmak istiyor. ! yakma, hi
deitse Amerika'da tamamen yenidir. Teozofik topiuiuun bir ! yaktt dzen!eyebi!mesi iin ze! bir izin gerekiyor. Pa!m Baronu'nun ce
sedi yerine yertetiriiir yerietiritmez, Baron'un sa ko!u oimaz oimaz diye havaya kaiktyor. Aynt zamanda, o anda, Brookiyn'de korkun
bir yangtn <ktyor : byk bir tiyatro yanryor ve iki yz New York'iu !yor. Btn kent titriyor.
Bir sre sonra, aibay Oicott'ta Bn Btavatsky'nin byk Beyaz Loca
Usta!art'y!a iiiki kurmak iin Asya'ya gitmeierine karar veriiiyor. G
rev Birieik - Dev!et!er hkmetince o kadar nemsenmitir ki yo!a <kt antnda. 1878'de, bakan Rutherford Hayes Bn B!avatsky')e a!bay
0!cott'u ze! muhabirieri o!arak gsteriyor, oniara kendi eiiyie yazt!mt i buyrukian ve dip!omatik pasaportiar veriyor. Bu be!ge!er on!art
daha sonra Hindistan da Sovyet casusu o!arak !ngiiiz!er'ce cezaevine
konmu o!maktan kurtaracak : bu oiayda pek casustuk yoktur, o kadar.
Kafiie 16 ubat 1879'da Hindistan'a vartyor. Bn B!avatsky Pandit
Schiamji Krishnavarma ve baka mritterce kardanmittr. Kartiama
treninin daha az ho yant : van s<ras!nda yo!cu!ann ^titn be!ge!er!
ve btn paras< ahnnHr. ngiz pMsi paray< bu!acak ama be!ge!eri
dnyada e!e geiremeyecek.
Aomasiz bir savam ac!y!a sonu!anacak oian ba!ang)C)dtr bu.
Poiise tutuk!ama!ar ve aramaiar birbirini kova!)yor. Aibay 0!cott kar!
tktyor, Birieik -Devtetier bakantnm mektubunu :kar<p gsteriyor ve
yie yaztyor: ^Hindistan hkmeti hakktmtzda, bgisizfie ya da kt!e dayanan iki uydurma rapor a!dt, bjz de yiesine beceriksizce
o!an bir gzetim aitma aitndtk ki btn ikenin dikkati buna ekdi ve
yeriiferde dostiartmiz o!ma iinin kenderine yksek memu^!ann r^jmanittnt kazandfracama ve ze! tkar!artna zarar verebecegtm? inan
32

DZYAN DRTLKLER

maa yol atd. Bytece toptumun vtmee deer ve yardmsever istekteri c!dd bifmde engebenmi otdu ve bizfer uydurma sytenMerte
yamidmdan, hkmetin kararmm ardndan kesintikte haksz kttk^
tern kurban! otduk.Bunun sonunda, potis ikenceterf azattyor ama gzdaar! oat
y o r: Bn Blavatsky Dzyan kitabndan sz etmekte ayak direrseymi, da
ha beterini bektemetiym, Ayak diriyor.
imdi etinde, sanskrite bite otmayan ama ne kendisinden nce ne
de sonra kimsenin konuutduunu hi duymad Senzar denen bir dii^
de kateme atnm Dzyan DrttMeri vardr. Bn Bfavatsyk metni ngitizceye bite evirdi : bu eviri Dr. A. S. Rateigh'in bir nszyte, Birtetk-Devtetter'de, San Dego'dak Hermetic Pubiishng Company'de
kacak 1915'te. Washington'daki Kongre kitaptmda bu betgeyi ncete*
yebildim. ok itgintir ve inceienmi otmaa deiyordu.
Bi!lnmeyen!er'in kar -dnce ne sr korkun; hayranha
deercesine dzentidir. Kendisine en itgin geten noktaya dikkati ekittyor Bn Btavatsky'nin : giztibitime ynetik istekteri. ngitiz Ruhsat Aratrmatar Toptutuu Dr. Hodgson'ca kateme atman, kesintikte ezci, bir
raporu yaymhyor: Bn Btavatsky tam ortama!) bir gzbae<dan baka
birey dedir; btn yks bir dotandmchkr' Bu rapordan hibir
zaman betim dorultamayacak, tter acs br zihinse) bunahm iinde,
ruhsa) otarak iyice km, 1891'e kadar yaayacak.
Dzyan Drt)k!er!'nden sz etmi otduuna ztdn herkesin
nnde bitdiriyor, ok sonra. E. S. Dutt gibi, Hintti aratrctar Hodg
son raporunu eietirecek ve geersiz sayacaktar ama, Bn Btavatsky'yi
kurtarmaa artk zaman yoktur*
tmnden sonra hem tngitiz hkmetince, hem Hindistan'daki
krat -naibinin potis daireterince, hem Hindistan'daki protestan misyonerterce, hem de kimiii saptanamayan, betki de komptonun en nem*
titeri otan baka kiiterce, gerek bir entrikann dzentenmi otduu
gsterttmi otacak, Ruhbitimse) sava atannda, Bn Btavatsky'ye kar
yaptan item bir aheserdir.
Bu dotap, te yandan, Birteik - Devtetter'in bakamnm bite, ko
ruma hususunda, kenditertne kar kesintikte hibir ey yapamad
baz! rgtterin otduunu gsterir. Sonu satanmt. Siyasa) atanda,
33

LANETL KTAPLAR

Mohandas Karamchand Gandhi, Bn Btavatsky sayesinde yoiunu, uiusai

bitinci butmu otabitdifni, ve onun sayesinde en sonu Hindistan') d
man izmesinden kurtarm otduunu kabu] etti. Gandhi en g anlar
da aism diye kendisine soma kisi D veren Bn Btavatsky'nin bir
mezidir. Ve heiki bu ilikiterden tr Gandhi bir kez daha uzaktan y
netilen ve muhbir bir banazca, 30 Ocak 1948'de, tdrld.
Ama Bn Btavatsky'nin dnceteri ar basyordu. Teozofi toptutuunun, Hindistan'n kurtutuunda, kesin deitse de nemti bir rot oynadr beidir. Intettigence Servce'te ngiz emperyalizminin baka letterinin Bn Btavatsky'ye kar ve Dzyan kitabma kart entrikada yer atdtkiart da aiktr.
Bunun!a brkte Bn Btavatsky'mn konumasm engeemege at
an, Intelligence Servicemen de daha gi, ama siyasa! otmayan bir
rgt bulunduu iztenimi uyantyor.
Bana bu rgtn 1915'te metnin yaymianin nlemedii syienecek ama, yaymtanm paranm gerek metinte ok az itgisi otduunu
kim gsterecek? Ne de otsa, San Diego'daki hermetik topiutuk stne
hibir ey bitmiyorum.
Ne otursa otsun, Bn Btavatsky fetketten sonra kendini yitip biti
riyor. Son bir gigesini grmek zre biz onu gene Paris'te Notre-Da
m e-des-Shamps sokanda butuyoruz. Sonra 1891'de Londra'ya gidi
yor, tmek iin yaamn burada tamamlyor.
Ona dmanlartndan birinin, zamanm bir dergisinde, Messager de
!a Russie'de kendisiyte kartamatarn antatan Rus V. S. Sotovyoff'un
gzyte bakatm. Adam, Bn Btavatsky'nin durmadan kendisine att
sessiz yakmmaiardan arp katm gibidir zettikte. Engeltenti otnriasna karn, Bn Biavatsky gene de garip otgutarn konusuydu. te
Bn Biavatsky'yte mezterinden birkana gezide eiik eden pheci
Sotovyoff'un Eiberfeid'de (Atmanya) bana geten :
Birden uyandm. Scak bir sotukta caniandm. Karantkta, yanm
da, beyaztar giyinmi uzun boytu bir insan yz duruyordu. Hangi d
den otduunu syleyemeyeceim bir sesin, bana, mumu yakmam bu
yurduunu duydum. Mum yannca, sabahn saat 2'si otduunu ve cant
bir insann yanmda durduunu grdm. Bu insan ttpatp Mahatma Mor(*) Soma i k is i: Hind'in Kutsa! Kitab Veda'da geen Soma bitkisinden hazrianan
sarho edici sihir iki: Tantrizmde ze bir roi vardr. Ay Tanrtstmn da adtdtr

34

DZYAN DRTLKLER

ya'nm grm olduum portresine benziyordu. Benimie bitmediim,

ama gene de antadim bir diile konutu. Bana byk zet yetilerim
otduunu ve grevimin buntar kuiianmak olduunu syledi. Sonra krk!ara kant. Az sonra yeniden grnd, glmsedi ve ayn biiinmeyen
ama gene de anlalr ditte, yie d e d i: *Emin o), ben bir haya! dei!im, sen de akim karmakta deitsin.* Sonra yeniden yok oidu. O za
man saat 3't. Kap! kitliydi.Bu olay pheciierin bana geten olay cinsindense de Bn Bavatsky'nin kendisinin daha olaanst denemeter zerinde yarg yrt
m o!mas! artc deidir etbette. Yazmak iin br eit durugrdon yararlanma benziyor, her hatde. Bir ngiliz eletirmeni, Wttiiam
Emmett Coteman Bn Btavatsky'nin isis devo^e'de, sahp olmad
aa yukar bin drt yz kitab andm sylyor. Anmatar dorudur.
Le matin des magciens'i M) yazmak iin ayn beni gizti biimde
davranm oimakta sutadiar ama, bu kitabn da, sonraki kitaptarmm
da, u imdiki kitabin da, hibir amtts uydurma deildir. Yaynianm<
1915 baskd) Dzyan Drt!k!eri'nden 1947'de karttrm otduum fotokopiteri bu!amadm iindir ki kafadan aktarma yapmyorum.
Bn B!avatsky artk her hatde Dzyan Drt!k!eri'ni yayinlamakla
kimseyi korkutmayacak. Okuyucu bana ok eski uygartkiarta itgi yaptiarn, betki gezegenteraras! kaynakt yaptlarn Hindistan'da bulunduu dncesinin nereden akima geldiini sorabiiecekti. Bu dnce
yeni deiidir: Batya Bn Btavatsky'nin kendisi kadar garip bir kiice
sokuidu : Tyanah Apoiiontus. Tyanai Apoonius, sanki beklenmedik bi*
imde yaammm son ylnda Bn Biavatsky'nin son yazman otan
George Robert Stow Mead'ca (1863-1933) incelendi zellikle.
Tyanai Apollonius gerekten yaama benziyor. Bir yaam Fiavius Phiiostratus'ca (.S, 175-245) yaztm o!du. Tyanai Apoonius,
adalarn ve geiecek kuaklar o kadar etkiiedi ki, bugn bite, gvenitir aratrmaclar sa'nn hibir zaman yaamadn, ama retisinin
gerekte Tyanai Apotlonius'tan getdiini iieri srerler. Bu yalnz biraz
tk aklclarda nem tamayan bir tezdir. Apoonius'a en byk
enerji olarak grdn kendi bile yatsd doast gler konduruldu.
(t) Byclerin Sabaht. Yazann Louis Pauwelsle biriikte yazdtgt bu kitap, Nihai
nal'ca, "Evrenin Sahipten* adyla dilimize evrim itir (Alttn Kitaplar). ev.

35

LANETL KTAPLAR

Durugr yotuyia her ha!de Roma mparatoru Domitianus'un cina

yetini (1), . S. 96 ytimm 18 Eyt!n grme benzer. Kukusuz Hin
distan'a yotcutuk etti. ok gekin, yzn stnde br yata, Girit'te td betki.
Kendisini saran efsaneteri, zettikte de Tyanah Apottonius'un gene
de aramzda yatyor o!duunu iter! sren efsaneyi bir yana btrakahm.
retisiye Htristiyanhk arasmdaki ikiteri de bir yana btrakahm. Bu
arada yatn!zca Vottaire'in onu sa'mn stnde tuttuunu, ama bunun
kukusuz Htristiyantan sinriendirmek iin otduunu syteyetim.
Betti otan ey, Tyanah Apottonius'un kendi zamanmds^, yan! L S.
!. yzyda, Hindistan'da, yok otmu atardan. ok eski bir gemiten
geten bir biigetik dotu ok eski oiaanst kitaptar butunduunu bitdirdiidr. Tyanat! Apottonius bu kitaptardan bir kam< getirmie benzer,
hermetik yaznda Upaniad'tardan ve Bhagavad Gita'dan deimemi
paratar buimamtzt da zettikte kendisine bortuyuz.
BaHty'den nce ve Jacottiot'tan nce, azdan atza dotamaktan
geri katmayan bu dnceyi ortaya atan odur. mezi Damis bu kitap
tar stne nottar atmtt!, ama not defterier), sanki bektenmedik biim
de, yok oidu. Mead'tn kitabmtn nszcs, Lestie Shepard, 1965 Tem
muzunda, yani daha yakmda, Damis.in not defterterinin bir gn ortaya
tkmasmm o!as^ otduunu yazar. Bu ok ilgin oturdu, i Deniz eiyazmatartntn tarihi ne de otsa, en garip nesneierin ortaya kmatartmn da
otas! otduktannt gsterir.
Notiarmdan bize katanda Damis. Apottonius'ta Hint bitge!eri ara*
smda, dnmemi otduu, gizii batardan sz eder. Katktstz bir irade
etkisiyie, ara yardtmt otmadan tevitasyon (2) ve partttth dorudan t
m otgutan da izer. Hint bitgmierinde gerektetirten, bu biim ot
gutarda haztr butunmu otmatt. Bu biiginter Apottonius'u kenditerine
eit otarak kabut etmi, onu eitmi ve ona hibir zaman, hibir Bat!h'ya retmedikierinden ounu retmi grnyortar.
Apottonius Dzyan Drt!k!er!ni okumua benziyor. Bir nshaam*
Bat< ya getirdi mi? Bunu kim bitecek?
[1) t. S. 64 ve 30 ytartndaki yangmiardan attst oian Roma'y! yeni batan yapan
yahudiiere korkun zuimierde buiunan. tarihe <Ke! Neron^ adtyia geen mpa
rator (.S. 51 56). ev.
(2) OJaand! yoardan bedanm ya da c!stm!ertn yerden ykseimesi. ev.

36

4
RAHtP TRtTHEME'N S!RR!
Rahip Trith^meln bu kitabm obur kiiterine gre u stnt var
dr k gerekten yaad. 1462'de dodu ve 1516 da id. Birok tarihi
yi etkited ki Paut Chacornac buntarm arasndadr: Grandeur et adverde Tabb^ Trithme, (Traditionnettes Yaymiar, Paris, 1963). Daha
!md!den syiiyeyim ki bu sekin tarihiyte btn btne antamya
cam. Bu szie, kendisinin tarihi deerinden kuku ettiimi, ama
B. Chacornac'm betki ikincii oiarak grecei, ama etimde hem kriptografide (1). hem de yok otan yntemlerin incetenmesinde uzman otan
bana, byk bir nemi var gibi geten, baz bgiier buiunduunu hi sytemek istemiyorum.
te yandan, benim kaynaktanm tmyte B, Chacornac'm kaynakta*
rm kapsamyor.
Bunu dedikten sonra, ie bandan baiayahm. Rahip Tritheme ad
n atacak otan rahip Jean de Heidetberg, 2 ubat 1462'de, Tritthenheim de dnyaya getir (2). renimini yapmak zere 1480'de nt Heidet
berg niversitesine girer. Onu renm gderterini demekten bak
tutan bir yoksuuk betgesi atr. Jean de Datberg Rudotphe Huesmann'ta
birtikte mneccimk, sayitardaki by, ditter ve matematik stne ara
trma iin gtzti bir toptuiuk kurar. yeter takma adtar alrriar, Jean de
Daiberg Jean Camerarius, Rudotphe Huesmann Rudotphe Agricota. Jean
de Heidenberg de Jean Trithme otur.
Takma adtar genettikie rastete seitmez ama, kiinin aka
betti oimasmdan baka, bu seimin kayna bitinmiyor. Toptutuun ken
disi de ok antamt gizti br ad atacak : Sodatas Ce!t:ca, Kettik Derne
i. t]k yandatara kendiierine kabatay reten Yahudi Paut Ricci katU) ifreyle yaz yazma. ev.
(2) Rahip, -abb6- kartigmda veritdl. ev,

37

LANETLt KTAPLAR

hyor. 2 ubat 1482.de, yirmine! doum ytidnmnde, Jean Tritheme

Saint - Martin - de - Spanheim manastrnn Benedktinieri'nin yamnda
dine giriyor. Daha sonra Spanheim, derken VVrzburg rahibi oiacak. Hristiyantk sevgisi kuku uyandryora benzemiyor.
Mneccimiie ve bycte iigi duyaca sratarda onu eytana
uymaktan kurtaracak otan bu sevgidir. Bu iigi ne zengintik ne zel saygntk arayan,, yarar gzetmez bir biiim adamnn sevgisi oimua pek
benzer- Rahip Trithme'in durumu evrenin gentemesi kuramn! btan
Einsten'm kendisince de beeniien piskopostuk kurutu yesi Lematre
de Louvainln gnmzdeki durumuyla bir otmu gibidir. Bu onu evre
nin varsayian genteme oigusunda Tanr'nm varimm kan:tm! aramak
tan engettemiyordu.
Tritheme Sait-Martin manastrtnda, Atmanya'mn esas oiarak etyazmatarmdan oiuan en zengin ktapim! bir araya getirdi. Bas!), son
zamaniarda uydurulmu, steiik baya butduu kitapiar sevmiyordu.
Tam uzman ve tarihi grevini yerine getirerek, aratrmalarn ar
dna dt. ok garip arattrmatar. zerterinde atan ve kendisine
engei otan gevezeterin ya da ktskartlanr^saygszca mektuplar yazmatartn haki) grd aratrmalar. nsantan teiepatiye, diiin kimi kutianmtar yardmtyta uzaktan ipnotize etmek otanagmt veren bir ynte
me dayanyordu aratrmatar. Ditbiiim, matematik, kabata ve ruhbitim
tesi arattrmatarmda garipe birbirine kartyordu.
Aratrmalarm bir araya getiren, byiece de inanimaz bir gcn
smriarm kapsayan sekiz citttik kitap, Steganografj adn: tayordu. Bu
tamamiyte eiyazmas kitap, bunu babasnn kitapimda buian ve ok
korkan Eiektr Phiiippe'in, kont Paiatin Phitippe Ji'nin buyruu i!e ate
te yaktm oidu.
Bu kitabm tam hibir nshas! yoktur. Buna mim koyaitm, ok b
yk gterin anahtarm ieren gerek eiyazmas yakdrm oidu. Lovecraft'm yks, L'abomination de Dunwich'de, ifreti eski yazdan z
mek iin eiyazmatarmdan yarartanan Dr. Armitage, kahramantnm tarihh
sei gerei buiabilmi oimasma kesintikie inanmayan, bakaiar kadar
kukusuz kendisinde de tam Steganografi butunmayan Lovecraft'ta her
paray kafadan uyduruvermi oldu.
Bununia birtikte btnn aa yukar sekizde n ieren eksik
bir eyazmas! vardir, ite bundan sz edeceiz.
38

RAHP TRTHEME'N SRRJ

Bu Steganografi'de ne vardt? nce Tritheme'in kendisinden birka

sz aktara)!m :
u 1499 ydmda bir gn, uzun uzadtya, biiinmedik S!riarm bulunmastn! dndkten, en sonu arad)mrnn o!anaks!z otduuna; inandk
tan sonra, otanakstz! deneyecek kadar ii deiiiie vard:rm! oimamdan
biraz utanarak, gidip yatttm. Geceteyin (dte) kartma bana adtmia
sesienerek biri tkt!: Trithme, dedi bana, btn bu dnceierin bo
una otduunu sanma. Aradtm eyier ne senin ne de hibir insan iin
gerekieebiir ey!er deitierse de, gerekieebiiirter.
w yteyse, dedim, bana baarmak iin ne yapmam gerektiini
retir misin? Bunun zerine, btn strn nme serdi ve bana hibir
eyin artik koiay olrhadtm! gsterdi.Trith&me o zaman ie bahyor ve ite gene kendi azmdan, buldu
unun yks:
"Eskiden kimse hibir zaman benden nce yazmadtt ya da adtm
anmadt! iin, birok az biinen strrt ve karanhk noktay! kendisiyle or
taya serdiim bu kitabm, herkese, aynca bilgisiztere insanst, hayrantta deer ve inandmaz konuian kapstyora benzeyeceine dair size
inanca verebitirim.
"tk kitap istenecek hereyi ve gerek metinden kukuiandama*
dan, biiinen hangi diide olursa oisun onu, metatezsiz yani harfterin
yer deitirmesi otmaksizm, sirrtn da hibir zaman bu bitimi kendisi
ne giziice retmi oiacafm kiiden baka kiice tamnnu, ya da ikili
saytmm da gene kendisine gizce iietilmi olaca! kiiye varmt olmastndan hibir korku ve kuku oimakstztn ona yazmantn yz aktn yoiunu kapstyor ve gsteriyor, Kullamian btn szler ve deyimler, hi
bir gvensizlik yaratmayan, stradan ve beiii eyier oiduundan, dene
mi te olsa, strrtm! kendi bana zebiiecek oian hibir kimse oimayacak bunda, bu da herkese hayran o!ma deer birey, biigisiziere
de bir otanakstzitk gibi geiecek.
-kinci kitapta, kendi teri sayesinde uzakta da, benden yz mi! tede de oisa, hnerimin aniarmm, birtakm simge, biim ya da harf kuiianmt oiduumdan benden kuku edilmeden de kavrayacak herhangi
bir kiiye, gvenilir biimde, istemimi benimsetebitdiim kimi yetiiere
benzeyen gene daha o)aanst konuiardan sz aacatm, ve bir uiak
39

tANETL KTAPLAR

kutfamrsam ve o da yo!a ikmt otursa, hibir biigisi otmadmdan hi

bir yatvarma, gzda! ya da szver, iddet bite bu uta) srrrru a
maa zortamayacak; ve bunun iindir ki hibir kimse, uzman da otsa,
zemeyecek sirnrm,
*Ve gene btn buntan, houma giderse, bfr gece bekMnin nn
de ok kuytu bir yere kapatthm bir tutukiuyta bite, kimsenin yard<m
da haberi de oimadan, kotayca gerektettrebUrim.^
tte korkun saviardtr buntar.
Rahip Tritheme tarihiierinin ou onun hi te birey buimarm
olduunu ve dier kurduunu syiyortar, kibarca. Bizim dncemiz
byie deitdfr. Ben Trith^meln gerekten korkun bir butgu yapm ot
duunu, bundan sz etmekte yerden ge hakh otduunu, kitabmm or
tadan kaidtnhmtn da kitabtmm kenditerne ayntmr otduu Kara Cuppetiter'in iteri dizisine hepten doatca bat) buiunduunu dnyo
rum.
Trith&me zamanma gre ok akttctydt ve zettikte mneccfmtie
(astroiojiye) said!rmakta da hakttydL tte bu konuda dedii:
^Savu!un, kafatan kar<tiran ve uydurma eyter zerinde ene a
tan, yrekti kiiier, bo adamlar ve yatanc mneccimier. nk y)!d<z!arm dzeninin imsz ruh zerinde hibir ha^rhg!, doa! biiim ze
rinde hibir etkisi yoktur; bedenin pek pek beden zerinde gc o!abitdiinden yddtziarm dzeninin utu-gkse! bi!geiik!e hibir itgist yoktur.
Ruh zgrdr ve y)!d<z!ann boyunduruunda deiidir, oniann etkterini
atmaz ve ktptrdamianm iziemez, ama ya!n<zca kendisince yarat!nn$
o!duu ve kendisince diienmi butunduu u!u -gkse! iikey!e eMintdedir*
8u uyanda, Trith^meln baka b:rok mektup ve yazsmda oiduu
gibi, kesiniikie akic bir aniayt grir. Kendisinin doa! by dedii,
bizim teknik dediimz eydir.
Ona fetsefe tat (1) stne kitaptar maieditir, Bu saptanma deitdir. Tritheme'in kitaptan zettikte : -Yaymtayamayantara yatvannm*
diye yazan ngiiiz simyacst George Riptey'ce uzun uzadtya yorumtanmt oidu. Rahip Trithme'e, imnden sonra bir kara byc n
(1) Esktiertn hacert faisef;- ded!!, simyacttara g^re, madeneri ahtna eviren tap.

ev,

40

RAHP TRTHEME'tK SIRRI

kondurutmutur* Engizisyon'un en gz donmu cizvitierinden bri, De)

R!o, ortattkta gene de yaimz tamamianmam! biimde doiaan Steganografi'nin neden yasakianm ve sansr editmi kitaptar arama so
kutmam oidugunu soracak. zette, denememin konusu o)an kitapiar.
Yain!zca 161O da, Francfort'ta, Mathias Becker'ce Steganograf^^
den geriye kaiamn bir i)k basks! yay!n[anm!t!r. Bu bask! ^stier'in
ayr!ca!) ve izniyte^ biigisini tatr, ne var ki zerinde hibr basma iz
ni grtmyor. Hangi stier'in sz konusu otduunu sorabitmemizi do
uran nokta.
Kitap sonradan kaidtrtacak otan, ve iinde u i!gin szdizim!
butunan bir nsz kapsar; ^Amma bu bitimin gizti k^tmasm! istedii
ne gre, betki biri beni sutayacak, neden hemen, sz konusu harfterin antamm! a!a vurmak istedin?-Sana ba! otduum baz! insan toptutuktarm! bu stn itketerden
yarariahdrmak istediim iin, onian ytmia tehhkeden kurtarmak iin,
ve onian baz bektenmedik otaytardan korumak iin diye kartttk vere
ceim.Bu tam akia yaktn bir grtr. Ne var ki kitap, kua evritmiken
bite, gene de tehkeii grnyordu. Bundan doiay), bu bask!, btn b
tne eksik oimasma karm, 7 Eyti 1609*da, Engizisyon Mahkemesi Ku^
ruiu'nca tndex'e (1) gemi otdu. Bu yasaktama 1930'a dek srebiiiyordu.
1616'da, rahip Trithme'in bir savunmas! Bavyera'daki benediktin
C6on manasrtndan rahip Cigsemon'ca yaytntanmtr. Yeni bir bask!
kyor 1621'de. Bu bask! da -stier'in izni ve onayyta^ yazm ta!yor. Bu kez, yap!t 1609'dan beri tndex'te otduuna gre kukusuz kitise babatart sz konusu oiamaz, yteyse bu kimtii kank stter kimterdir?
Kitaphktarda bu basktiardan beitrii bir sayda vardtr. Burada zet
tikte grten, gnmzde de diptomatt!kta ve casustukta ku])an!td!!
gibi transpozsyontu (2) ifretere ttikin genei brr kuramdr.
Transpozsyontu metiniere itikin betiri bir sayda rnek, uzmantar gre, yok otmu tam baskda butunan bitgiterin hi deitse bir btmn otutururdu. Bu bitgiterin hibiri inandmc deiidir. ok daha
(1) htdex ya da !ndex brorum prohibitorum : Papa!)ka okunmas! yasak kitapfar
stesi. iik istanin 1559'da ktt! gerektir. ev.
(2) Szckier!n yernt deitirme ev.

41

LANETLt KTAPLAR

sonra Per eL Brun Steganografi'deki sfriardan yararlanmantn bir dona

nm! kutianma ierdiini beiirtyor: bu donamm, gaba, bugnk rad
yomuzdan o denii deiik deifdir.^ Birka kiinin, miknatslanmi ine!er!e, birbir!erine etii miti akn uzakhktan Sirlar iletmi olduunun
syiendiini ok zaman duydum. ki arkadam herbiri eiine, evresine
aifabe harfierinin kazim oiduu bir pusuia alyor, arkadaiardan biri
ibreyi harfierden birine yaklatirdmda, ok uzaktaki teki ibrenin, o
saat aym harfe doru dnd iteri srlyormu.*
ok i!gi uyandrc ey. Tranzistoriar ve ferrit!er (1) sayesinde bu
tr donamm gnmzde gerekiemi olurdu dpedz Ama insaniar
XV!J. yzyiln baiangcmda bu gte oiduiarsa, etlerinde dpedz satam. steiik dpedz doa!, eytanta hibir anlamaya dayanmayan ve
yararlanmakta ruhu tehtikeye drmeyen bir iletim aract oimak stntne sahiptirler.
Bir topiuluk bu sriara sahip kanda, bunlar! korumak istemi
otmas) olduka olasdir. Toptutuk bunda baarya utanu grnyor.
Trithemeln baka bir yapt, Poiigrafj, yalnz gizti yazilan inceler,
stek son derece yeni biimde. Yapt 1518'de ktt ve 1516'da Franstzca bir evirisi yaptlrm otdu. Yapt afabildiine genie takiit ediimi
oidu. Bu yaptta, giz!i biimde hi bir s^ otmakszm, yainz an kriptografi sz konusudur.
Tamamlam otmak iin, 1515'te, Trith&me'in hem Hint gelenein!,
hem de baz: yeni kuramian dndren evrimsel bir insanhk tarihi
kuramtn! yaynladm betirtetim. Kitap Yedi ikinci! neden, yani Zektar, ya da Tann'dan sonra evrenm Ruh!ar'<, ya da giye deer oiaanst gizteri ieren, gzemse! kronotoji bain almtr. Yapt kabaiao ve byc Pierre d'Apone'un ahmaiarma dayanr. Bu byc Kitise'yi yiesine hirpaamt ki 1313'te Padoua'da idnde Engizisyon,
yakmak iin cesedini arad ama bulamad. Pierre d'Apone'un dostian
bu cesedi Santa Glustina kiiisesine gizlemitendi. Kzginiktan, Engizis
yon, onun yerine, bir kuklay yaktrd.
Tritheme'in bir yaptnn yeni kurgu ve dgc romanian okuyu
cusuna byk bir yarar vardr. Gerekten, C. S. Lewis e!di!a'lar, gne
dizgesini alran melekler, dncesini burada buldu. Bunu syle
dikten sonra, evrimler kuram ok arbah kiilerce kabui ediimitir,
f1) ietiim ynteminde kutamtar bjr seramik. Bu seramtkte, gerek magnetlk geirgentiin, gerekse elektrik direncinin yksek otduu grlr. ev,

42

RAHP TRITHBME'N SIRRI

ve Tritheme bir kez daha bize ok yeni dnceler salyor. Kukusuz,

kitabnn yaratt cokuntuklardan, zettikte de, 1890'a doru, gizti
bir toplutuun, Hermetic Brotherhood of Luxor'un yapt atkiamadan
onu aorumtu tutamayz. Bununla birtikte bu konuda Trithme'in mneccimtik stne dncesini, daha yukarda deinmi otduumuz dn
ceyi anmsayabiliriz.
Kk yk meraktlar; iin, Trithme'n, kitabmda, kesin tarihi,
19181 vererek, tsrait'de bir Yahudi Devletinin kurutuuna itikin Batfour bildirisini nceden sylediini, ve bu kehanetin oiaydan 400 y!
nce yaplm otduunu bitdiretim.
Trithmeln, yazm otduundan hani emin otmadmz butunmayan kitaptar! zerinde durmaya!im, ve gene Steganografi konusundaki
varsaymmza dnetim.
Bize gre, Tritheme, ddeni yoia kp smgeier kuanaraktan, a
r uzakiktaki baka zihinterce saptanm oiabiien, ve bu zihinteri denettemek olanan satayan ekiter yaratmann bir yotunu bulmu oacakt. Bu otaanst ama pek otas grnyor. Trith&me dnyay yeni
gzierte gryordu, btn btne yeni birey butmu otmak yetenei
ne sahipti.
Kendisinin pek akia yakn savlar otdu ancak: -Ben otaanst
gt hibir ey yapmadm ama gene de bir *byc "otduum dedi
kodusu :karhyor, Taktit etmek rin deil, ama k kt bo inanlarn
bir gn rtmek gryle byclerin kitapiarmm ounu okudum.te bunun iin Steganografi'nin, Trithemeln zerlerinde durduu,
btn btne doat glerine inanmaa otduka etimyim. Byte bir
g kukusuz tehtikeiidir. Tritheme hemen ok sakncal oiabiiir. Hi
bir zaman mezi oimua benzemeyen ama -yetikin fetsefe*si iin
cokunlukta kutlada Agrippa adl, Heinrich Cornetius'a [1) da sakini
mi neriyor. Ona biigece salk veriyor ;
<fkz!ere kuru ot, ama papaantara, eker verin yaimzca.*
Paracetsus'a [2) geiince, Tritheme ldnde ancak on iki yatndayd, yleyse ona hi te rastlamad. Ayrtca, Paracelsus ondan hibir
(1) Agrippa Von Nettesheim (Heinrich CorneMus), Aman hekimi, simyacs ve tiiozofu (1486/1535). ev.
(2) Gerek ad! Thephrastus Bombastus von Hohenheim. nlO hekim, kimyact (14931541). ev

LANETL KTAPLAR

esin atm oiamazd. Paracelsus pek pek onun kitaplarn okumu o!abilir. Bundan baka, destektediimiz gibi, Trithme bu kadar gven
uyandrabitdiine gre, gerekten uzaktan bir tetepatik denetim yotunu
buldu. Hangi papa, hangi imparator by!e bir gce sahip oiacak kadar
bilgeydi? Tritheme'in susturuimu olmas anlaiyor. Eiyazmasmm or^
tadan kaidrlm oiduu ve kua evrien baskdann ancak stter'in
izni^yie tkabiim oiduu da aniahyor.
Gene mektupiarmdan birini anatm, br an iin de gerei sytediini dneiim. -nk bu bitim kimsenin tam bir biimde aniayamadt sonsuz bir deriniikie doiu bir karkiktr, nk bu sanatn
oianca kavrantlma ve deneyimine karn, e!de etmi oiacatn ey
btn bitmediin arta kaiana gre haydi haydi ok dk katacak her
zaman. Bu derin ve ok gizii sanatn gerekten u zeii vardr ki
mez ustasmdan daha bitgii oiacak kolayca. bu mez dou
tan itertemeter gstermee iyice hazfsa, ve yahudi Kabata'smda buiunan konuiarda byk aba gsterirse. Kitabmn birka
okurunun dncetere yneiik kimi iiemierin ad, dzeni ve zet
tiiyle sarstm otmadi, benim bir byc, ruh arcs otduum^
ya da eytanlaria bir szteme yaptm ve u ya da bu stniu gs
terdiimi de sand anda, bu nszde tumturakh bir itirazda butunmak
ve gene byiece, nm ve adm! byie bir bataa kar korumak ka
nsna vardm aka.*
[inde btn bu bilgiyi buiduumuz karanhk. daha sonra ortak bi
linalt dediimiz ey dei! midir? Trithme'n gizinin yok otmas betki yidir, ama ben Tritheme'in gerekten byk ve korkun bir srr
bulduundan kuku etmiyorum.

44

5
JOHN DEE'NN KARA AYNADA GRD
Rahip Trltheme gib!, John Dee de gerekten yaadt. 1527'de do
du. 1608'de id. Ve yaamt o kadar attast otdu ki dgcne itiktn
yapttiarda bunu yaam yksnn yazarlanrun oundan daha iy) be)irtmt otan romanctardtr. Bu romanctiar Jean Ray'ta Gustav Meyrinktir. Sektn matematiki, ktsikier uzmant John Dee, bir ana meridyen
dncesini buidu : Greenwich meridyeni. Denizci)ik aratan gibi Mer
cator (1) yerkreterinden tkisfni, Louvain'de (2) butduktan sonra tngittere'ye getirdi. Bytece ngittere dentzcitiinin getimesinin nedeni
oidu.
Ktratie Etizabeth hesabtna ingittere'ye ok saytda denizciiik strrt ve yaptm strrt getirdiinden, bytece John Dee'nin sanayi casus!uu
yapmakta bata geldii -bu dnceyi paytamtyorum- syiendi. Ku
kusuz tam itk stradan^bir fenci, aynt zamanda bir k)sik!er uzmant otdu. XV). yzyttda, imdi otduu gibi birbirinden betki ayrttmt otmayan
!ki kttr arastndaki geii de gsterir.
Greceimiz gibi, bambaka ey de otdu. Cambridge'teki par)ak
a)tma!art strastnda, kendisi iin ne yaztk, aratannda, tiyatrovari bir
gsteride ortaya sahverdii ve panik yaratan mekanik bir bokbcei
butunan robottar yapmaa batad). Byctkten tr Cambridge'ten
kovutunca, 1547'de sotuu Louvain'de a)dt. ite Mercator'ia burada itiki kurdu. Mneccim o!du ve fatct otarak geimini satadt, sonra ktrati
e Mary Tudor'un yaamna kart byset komptodan tr tutuktandt.
Daha sonra, Etizabeth onu cezaevinden kurtardt ve kendisini ingittere'
ye itikin karanhk iterte grevtendirdi.
Byye ve bycte kart bet tutkusunun gerek fonksiyonu :
casustuk i! itn ancak b!r rt- otduu ok zaman yazttdt. Ben buna
pek inanmt deitfm.
(1) Flaman matematikisi, corafyac (1512-1594). av.
(2) Beilka'da, Leuven kent!. ev.

45

LANETL KTAPLAR

1563'te, Anvers'deki bir kitaptda, Tritheme'in Steganografi'sinin,

her hatde eksik bir eiyazmastm butdu. Bunu tamamtad) ve hemen he
men Trithme'in kendisininki kadar etkiii bir yntemi ortaya koymu
gibi oldu.
Eukteides'in iik ngizce evirisini yaytniayarak, ngiiiz ordusu iin
teieskoplarm ve drbnterin askeri kuttantmm! da inceteyerek, Steganografi konusunda attmaiartn! srdrd. Ve 25 Mayts 1581'de. a^^matan btn umutian atL
ttkta evriii, insanst, ya da, en azmdan insan olmayan bir varirk tkt! kar!S)na. John Dee yahn!at:rmak iin buna me!ek adm< ver
di. Bu meiek ona imdi British Museum'da butunan bir kara ayna btrakth Bu ok parlak bir antrasit parastdtr. Meiek ona, bu kristate baktnca, baka dnyatar greceini ve insanmknden baka zek&!ar!a ittki
kurabiieceni syted, ok yeni dnce. Bu insan oimayan varhktarta
yaptt! konumatan kateme aid), Meric Casaubon'ca 1659'da, A true
and faithfutt reiation o what passed between Dr John Dee and some
aprits bahmda beiii bir saytda yaymtandt.
br beiii bir sayida konumaiar kmam^ttr ve eiyazmatar! Bri
tish Museum'da butunur.
John Dee'ce tutuian notiarm en byk bim ve haz!riad!t kitap
tar, greceimiz zre, yok oldu. Bununta birtikte, bu varitkiarm konu
tuu ve Dee'nin enoiyen diii dedii diii yeniden kurabitmemiz iin bi
ze yeteri kadar para kahr.
Bu iik bireimse) dit, bitdiimlz i!k insanca oimayan dit oimah. Bu
her hatde bir atfabesi ve bir diiaitgisi oian bir ditdir. Bize kaian eno
iyen ditinden btn metinter arasmda, kimiieri John Dee'nln yaadi!
zamanda oimadtmdan daha iteri matematii ierir.
Enoiyen di! X!X. yzyttin sonunda, n! Gotden Dawn derneinin
gizti retisinin kayna! o!du.
Dee garip ziyaretiteriyte yapm otduu konumatan anmsayamad)m< abuk grd. O zamantar konumayta iigiii hi bir mekanik ka
yt dzeni yoktu. Bir fonograftan ya da bir magnetefondan yarartanabitmi olsayd). Dee'nin yazgs, betki de dnyamn yazg!S] bite, dei
mi oiacakt!.
46

JOHN DEB'NN KARA AYNADA GRD

Yaztk ki, Dee'nn aklna kendisini ytkmma srkleyen bir dnce

geldi. Bu dnce akta yakmd! gene e : Dee'nin nottar aldit strada
byl aynaya bakan ve dnya- dttlaria konumalar yapan birini bul^
mak. !ke otarak, bu dnce btn btne yaltndi. Yaztk ki, Dee'nin
yanma ald iki keif sahibi, Barnabas Sautle Edward Talbott, birbiri
ardndan korkun rezil insan otduktarmt ortaya koydutar. Dmantannm ayhkh bir casusu olmua benzeyen Saut'den abuk yakasn! styrdi.
Buna karthk, adint, Keliy adayla deitiren Talbott, taktltp kaldt. O ka
dar takthp kaidt ki Dee yi mahvetti, kartstnt batan tkardi, bir simyact
gibi gezip tozmak bahanesiyle adamcatzt Avrupa'da her yerde dotattrdt, en sonu da yaamnt oiduu gibi sndrd. Dee bitkin ve btn
btne gzden dm, 1608'de !d sonunda. Ezabeth'in ardmdan
geien ktral James !, ona bir pansiyonu ok grd ve adamcatz yokauttuk iinde ld. Butunabiten tek avuntu Tatbott'un, br adtyla Kattynin, Prag'daki bir cezaevinden kamaa kaikarken 1595 ubatt^da l
dn dnmektik Adam ok iri yan ve ok etki but!u otduundan,
haztrianru oiduu ip koptu, bytece bacaklartnj ve kollartni kirdi. Ta
rihin o zamana kadar tantd) en uursuz alaklartndan biri iin hakh
bir son.
Elizabethan ko! kanat germesine kartn, Dee ezilmi otma sr
drd, nottarmm byk br bim gibi etyazmalan da bylece ahnmt otdu.
Yoksulluk iinde olmayi bir baktma hak etmiti, bunu kabut edeiim. Gerekten, ktratie Etizabeth'e simyao oidugunu atkiamt o!duktan sonra, ondan paraca bir yardim istemiti. ngittere'nin Ezabeth'i
ona, pek zekice, a!tm yapmai bitdiinden, ze! gereksinimterini sa
lamak zorunda otmadtgt kartltnt verdi. Son otarak, John Dee yaayabitmek iin koca kitapiitnt satmak zorunda ka!dt. byiece ktsmen a
tktan td.
Tarih onun Kelly'le ok ilgin olan servenlerinin inantlmast g
otaytann zettikle saktdi. Birleik - Devletler de bugn o kadar hat*
ka ynetik otmu otan kadmtarm dei - tokuu burada itk kez grtebitir, zettikte.
Ama u Epinat resim ticareti enoiyen dilinin sorunu, Dr. John
Dee'nin hibir zaman yaymtanmanu otan kitaplarmm sorunu gerek
sorunu karartyor.
47

L A N E nt KTAPLAR

Jacques Sadou!, Dr Dee'yie Key'nin servenierinin tam simyayia

iigiii blmn kitabmda, Le trsor des aichimistes'te pek yi aniat<r.
yfeyse okura bu kitabi sat^k vereyim.
Biz gene enoiyen dine ve bundan sonra ge)ene dneiim. Ve ken
disi insan oimayan *melek-terie konumaiann: yaymiayacam! bitdrrmee kalkar katkmaz, John Dee*ye yapman ikenceden sz edem n
ce. 1597'de, yoktuu strasmda, biiinmeyen kiiler katabah! kik^rtti,
kaiaba!j< evine satdrtt!. Az buiunur drt bin kitap ve be eiyazmas!
kesintikte yok otdu, birok not yandt. Sonra ngittere ktratiesinin koru*
yucutuuna karm srp gitti ikence. Gnt k<nk, daha sonra Bn B!avatsky'nin bama getecej gibi, gzden dm, 81 yamda, 1608'de,
Mortake'da id. Bir kez daha, Kara Cppetiter'in entrikas! baanya
uiam!a benziyor.
Esiz ngitiz ansikiopedisi, Man, Myth and Magic, John Dee stne
yaztsmda pek hakh otarak u noktay< gz nnde tutar: ^Bee'nin yaam< zerine betgeterin bot otmasma karin, kendisini a<kiamak ve yorumtamak iin az ey yapttd!.* Bu tamamen dorudur.
Buna karihk, Dee'ye kar! iftiralartn arkas< kesiimiyor. Bo inan
dnenlerinde, onun bir kara byc otduu sytendi' Bizim aktc d
nemde, onun, simyay! ve kara byy gerek ahma alantanmn bir
giztemesi hatine getiren bir casus otduu ortaya ahyor. Bu sav zet
tikte daha yukanda admt and<!m!z ansiktopedinin sav^d^r.
Bununi^ biriikte, otayian incetediimizde, hereyden nce ok ye
tenekti, 24 saatte 22 saat ahabiien, ok htzh okuyucu, itk sradan pra*
tik matematiki bir insan gryoruz. Bundan baka, kendi kendine iteyen nesneier yap)yor, optik daltnda ve optiin asker uygutamaiarmda,
kimyada bir uzmanda.
Pek ktlk dnmez ve saf otmu oimas!, o!astd<r. Ketty'nin se
rveni bunu gsterir. Ama ok nemti, insanhk tarihinin belki de en
nemti bir buiuunu yapmt oimas!, bsbtn yabana att<r ey deil
dir. Dee'nin nsan otmayan vari<k!ay!a tetepati, durugr ya da bamba
ka paraps!ik yotta Hiki kurmu otmas) btn btne c!ast gibime geiiyor- Baka b!r gezegenden ya da baka bir boyuttan getirtme ktense,
bu var))k!ar< meieksi bir kaynaa ba!am< oimas), am an!ay!< bak<mmdan, doaidh Ama insanca olmayan bir diii renmek iin ontarta
yeteri kadar haberieti.
48

JOHN DEE'NtN KARA AYMADA GRDG

Btn btne yeni btr dit butma dncesi Dee'nin ama zg

deitdir, onun antayimtn parast da otmaz. Ancak ok daha sonra Wiikins itk bireimse) d!!i butacak. Enoiyen di) btnyte tamdtr, ve n
sanca hibir di!e benzemez.
Dee'nin bu diti tamamen kendi binatttndan ya da ortak binattndan karm otmast otastdtr. ama bu varsaytm dnya-didarta i)etiim varsaytm) kadar uydurmadtr. Ne yaztk ki, Ketty'nin araya giriin
den sonra, konumatar aka bozutmutur. Ketiy bu konumaiart otduu gibi uyduruyor ve metektere ya da ruhtara iine geieni syietiyor. Zek ve dgc bakmmdan da Key az yetenekiiydi. Kendisine
bir on be gntne be sterting bor veritirse -ruh!ar-m birinden is
tedii bir konuma zerine notiar attntr.
Bununta birtikte Ketty'yi tantmadan nce, Dee garip bir kitap ya
ynlamt : La Monade hirogiphique. 8u kitap zerinde yedi yi at
m t, ama Steganografi'yi okumu otduktan sonra, kitabt on iki gn
iinde tamamtadt. ada bir Deviet adamt, Sir WitHam Cecit. o za
man' untart d e d i: "La Monade hi6rog)yphique'de butunan strtar kra!)ttn gveniii atstndan en byk nemde str!ard<r.<
Kukusuz, bu striar kriptografiye batanmak istendi, bu otduka
oias'dtr. Ama John Dee iin herey i))e de casusiua yorutmak istenir
se, bu fazta gibime geiiyor. nk simyactiar ve bycter kriptografiyi casustarm yarartanmadttndan daha etrefit biimde bot bo! kuHantyoriardt. Dee'yi oiduu gibi kabu) etmek ve aynasyla satanan kendi
kendine -ipnotizmayta. ya da baka bitinmedik yo))ar!a gezegen!er ara
sndaki ya da boyuttar arastndaki bir stntrt amat baardn dn
mek eitimindeyim.
Kendi dediine gre, yazk ki, o, oiaan -tesi her yetiden yoksun
du. -Medyum*larta de katka hasta otdu, bu da bir ytktmta sonutand.
Ayrca La Monade h!6rogtyph!que'te ifreyie syiemi otduunu
ak ak yayniamastnt istemeyen ^stter^ce kkrtttan, ataya atman,
oa!tt!an ytktm. Dee'nin ikencesi 1587'de batad ve tmOne dek kesitmedi. Bu ikence Avrupa'da da srd, Potonya kratyta imparator
Rodoiphe t) ruhtardan geten* bitdiriterden tr Dee'ye kar uyan!m otdutar, 6 Mays 1S86'da, papann byk etisi, imparator Rodotphe'a John Dee'yi ruh atrmayta sutayan bir betge sundu.

49

LNETL KTAPLAR

Betgeyi yay!ntamaktan vazgeerek, ngiitere'ye dnen ve 1595'ten

1605'e kadar srdrd, ve, gaiiba, kendisini doyurmayan grevte,
Manchester'deki !sa Koteji'nin mdr o!arak ten, cesaret! k!nk bir
insandr bu.
Ayrfca, geriye bu grev konusunda, ztm oimayan bir sorun
kahyor. Gene bu straiarda Rus ar! John Dee'yi bitim danman! nvan!y)a Moskova'ya amyordu. Ytda iki bin steriing ira. bugn hemen
hemen iki yz bin iira tutan ok byk para, prensiere yaratr bir ev, ve
ar'm (H mektubuna gre -onu Rusya'nn en nde geten kii terinden
biri durumuna getirebiien* bir durum aiabirdi, Bununia birtikte John
Dee istemiyor. Buna kart tkan ngittere'nin Etizabeth'i mi Gzdaiari
mr aid!?
Biiinmiyor, beigeier ok karttktr. Ne oiursa otsun, tri iftiratar
!k!yor, bu iftiraiara gre gene tamamen Keiiy'nin egemenine giren
Dee, prensierie zenginter], arka arkaya, soyup sovana evirerek Avru
pa'da dotayormu, bu red dikkate ahmrsa smamay! aktmtn ucundan
biie geirmiyor. ar'm onu butmu oiduu srian uyguiamaa zortamastndan ve bylece Rusya'ya dnyamn egemeniiini satamasmdan be[ki korkuyordu.
Ne otursa otsun Dee, btze, insan otmayan vartktann ziyaretini ka*
bu) eden, ontarm diermi renen ve ontarta dzeni! bir iietiim kur
maa atan bir insan otarak grnyor. Heie John Dee'nin zihinse!
deerinde bir insan sz konusu oiduunda, durum btn btne esiz
dir.
Dee'nn biztere btrakmdan batayarak, yazk ki, ne bu varhktanrt buiundukiar! yer konusunda, ne de kenderinin bedense! nitetik!eri zerine hibir ey tkaramtyoruz. O yaintzca ontann tetapat oiduktarm, sonra gemite ve getecekte dotaabitdikierini syiyor. Bu za
manda yotcutuk dncesi, bitdiim kadaryta, iik kez ortaya hyor.
Dee bu yarakiardan doa! yasatartn hepsini, matematiin geiecektet<t tm geiiimini reneceini umuyordu. Ne ruh atrma soz ko
nusuydu ne de ruhutuk. Dee'de srtar, doast hereyden nce bitim
se! otan gizter renmek isteyen bir bi!ginin anlaytt vard. Sonra ken*
dini ikide bir matematik fiiozofu diye tanmhyor.
(1) Korkun tvan. av.

50

JOHN OEB'NN KARA AYNADA GRD

Evinin yangmtnda notiarm byk paras! yok otdu, teki ter pek
deiik kiiterce birok kez ortadan kaidtrtidh Biztere La vritabte re!at!on de Casaubon'daki ve henz butunan kimi not!ardaki birka ima kahyor. Bu bitgiter ok itgintir. Dee, zettikte, Mercator projeksiyonu
nun (corafyada) iik yaktattrtmdan baka birey oimadtm bitdiriyor.
Ona gre, dnya tam yuvartak deitdir, ya da en azmdan baka bir boyut
boyunca straianmt stste konma birok kreden otumadtr.
Bu kreier arastnda, noktatar, daha dorusu itetiim yzeyieri vard!, ite bytece de Groenand bizimkinden baka topraklarda sonsuztua kadar uzanr. Krae Etizabeth'e birok ituf ditekesinde, bunun
indir k, diye srar ediyor Dee, ngittere'nin baka dnyann kap^artnt eerne geirecek biimde Groenand*! fethetmesi yerinde oturdu.
Baka b itg !: matematik henz baiangtcmdadtr, Dee'nin, anmsayahm, ngitizceye evirmede itk oiduu Euktdes'ten ok daha iteri de
giditebir. Dee'nin bunu syiemekte yerden ge hakk! vardt, daha
sonra grtebiten euktides ii oimayan geometri de, kendisinin gr
n dorutar.
insanm her iini grecek otan btn btne kendi kendine ahan
makinatar yapmak otastdr, diyor gene, John Dee. Bu, dye ektiyor,
1585'te gerektemi otdu hem oktan - nerede otduunu bitmei ok
isterdik.
Sayttarm nemi ve yksek matematiin pek byk gt zerin
de de duruyor. Bir kez daha, hakk! var. Sayttar kuram!, matematiin ce
birden ya da geometriden ok daha en g dah otarak domutur,
John Dee'nin dikkati ektirdii zre, hem i dnyarmz!, hem de
dt dnyaiar! atkiayan dier incetemek ok nemtidir. Bu btn b
tne jung'cu gr zamanma gre ok iteridir stetik. Gene dikkati ek
tirdii zre, ok tehiiketi o!abiten S!rtan toptumdan giztemek nemtidr. Burada da yeni,bir dnceye rasthyoruz. Dee'nin zet gntnn bu temetti konusunda bir dncesini daha butduumuz zre, ok
doa) ve s!mrs!z gterin nitetiinin bitinmesinden Fkanabiteni, ama
aratrmaya kum gibi para dkmenin gerektiini bitmek.
Bu paray) butmak iin bykterin yardtmtm ve att!n yap!m!nt arad!. Onun iin ne o ne de teki baarth otmad!. Yatmzca bir bitim koru
yucusu butabitmi oisaydt, dnya pek deim oturdu.
Rasttadt! tm kiiter arasnda, Wiiiiam Shakespeare') (1564 - 1616)
tarnd! m!? Buna inanmak isterim. Betirti bir saytda shakespeare'c!

31

LKETLt KTAPLAR

etetirmen John Dee'nin Ftrtma'daki Prospera admdaki kiinin kendisi

otduunu kabut etmekte e kamdadr. Oysa, bdiim kadartyta, Shakes
pearean yap!t!h) kateme atann John Dee otduunu dnecek kadar
katk shakespeare-kart! ortaya km deitdir henz. Bununta bir
tikte, Dee bana Francis Bacon.dan daha tyi bir aday gibi getiyor.
Jngitiz mizahs A A. Mitne'in bu kuramn dite dotamamn keyfi^
ne de dayanamyorum. Ona gre, Shakespeare yatnz Shakespearean
yap!tn deit, hepten okumas! yazmas otmayan Francis Bacon hesa
bna Novum Organum'u da yazm! Bu kuram bacon'cutan. yani Sha
kespearean yaptn kateme atann Francis Bacon otduunu yumurttayaniar fkeden kudurttu.
Bu arada baka bir efsaneyi tdrelim, John Dee hibir zaman
Abdut At Azred'in tnett ktabm, Necronomicon'u evirmedi, ad ge
en yapttm hibir zaman otmad ho nedenden tr. Ancak Un Carter'in pek haki otarak dedii zre, Necronomicon otmu otsayd, Dee,
bunu satayabitecek ve evirebiiecek tek insan otmu oturdu, her
hatde.
Yazk ki, bu Necronomcon, bana bir mektupta bunu ahsen dorutayan Lovecraft'ca butunmu otdu oiduu gibi. Yazk.
Baka bir evrenden geten, kara ta, kont de Peterborough, sonra
Horace Watpote'ca (1) ete geiritmi o!duktan sonra, British Museum'da butunuyor imdi. Mze ne bu tam kuHamimasma izin veriyor, ne
de baz zmtemeter yaptmasma. ok yazk. Ama bu tam yaptm
otduu karbonun zmiemeteri yeryz karbonununkinden
baka,
bytece bu tam deiik yerden getdtini kanttayan izotopik bir uyguntuk gsterseydi, herkes ok arm otacakt.
Dee'nin La Monade hi^rogtyphique'i butunmu ya da fotokopi yotuyta sa!anm: o!abir. Ama yapttm eitti ifreterine uygun geien
anahtartar otmadan, John Dee'nin kra) James t'in buyruu zre Mort*
[ake'da yakdm ya da yok ediimi otan teki eiyazmatar da otmadan,
bu pek bireye yarayamaz. Bununta birtikte Dr. John Dee'nin yks
son bu!mu deitdir ve gerisini antatmak iin bana iki btm gerekti
otacak.
[1) Peterborough tngiiz genera (1658-1736), Horace Wa!po!e )8e tngiHz yazan
tl717.1797).ev.

52

6
VOYNCH ELYAZMASt
Dr. John Dee garip etyazmaiarma dkn bir koieksiyoncuydu.
15841e 1588 arasnda, garip Voynich eiyazmastm imparator Rudoiphe
H'ye sunan odur.
Bu eiyaimasmm yks bir kez daha, zettikte de bence L'homme
temet'de ve Lea extra - terrestres dans t'histoire'da aniatilrm
oidu. Bununta biriikte bunu gene baiangttan ete atmak yarar!d!r.
(Northumberiand dk (1) Henry Vi)i zamantnda byk bir sayida
manastr! yama etmiti. Bu manasttriann birinde, bir eiyazmas! butdu
ki aitesi bunu garip oiaytara ve gizemii metiniere kart itgisi pek beti!
oian John Dee'ye verdi. Bunlarm betgeiere gre, sz konusu eiyazmas!
Roger Bacon.m kendisince yaz<!m<ti. Roger Bacon (1214-1294) son
raki kuakiarca byk bir byc diye saytim oidu. Gerekten, ncierinden biri oiduu biiimse) inceieme dediimize zettikte iigi duyu
yordu.
Mikroskopta teieskopu, motortaria a!itiriian gemiieri, otomobiiteri, byk arkt< makinatan nceden biidirdi. L'epitre sur !es oeuvres
secretes de Tart et !a nu!tit6 de !a magie'de szn ettii kriptografiye de gi duyuyordu. Dee tam byiece Roger Bacon'm yayinianmami
ve ifreti bir etyazmasmtn i!gin S!rian kapsamak otasthktan oidugu
nu dnebiidi. Prag'da John Dee'nin yaamndan sz aan, otu, Dr.
Arthur Dee, *bahamm bouna zmee ahti antatmaz bir met
ni ieren bir kitap-tan sz eder. Dee bytece eiyazmasm! mparator
Rudoiphe'a verecek. Kantk servenierden sonra, beige New York'taki
Hans P. Kraus kitabevine varacak, 1962'den beri burada 160000 doiar
gibi nemii fiyata satttadtr. Kttabm dnyanm tm strtarmt ierip ier[1) John Dudtey de denen ngiiiz siyasetisi (1502-1553). ev,

53

LANRTL KTAPLAR

memesi nemli dedir, iinde yatmzca Xitt. yzytim bitimse) bitgiierinin zeti butunuyorsa ok nemtidir.
Daha nce u, itke otarak, "karanhktartn tm srtar^n) aydmtatabiten, okuyucuya yatmzca birinci dereceden denktemterin zm yn
temini gstermee de ahan Msr papirsnden sz etmitik. Voy
nich etyazmast iin de, bytece kukutu davranmak gerekir. Ben, ken
di hesabma, bu Voynich etyazmasmm yatmzca kendisini zmei ba*
aramadtktar, bu bakimdan, an! bir tehtike meydana getirmedii iin yktmdan kurtuian tnetti kitabm gze) bir rneini verdiini dn
yorum.
Kapakstz, 27'ye 15 cm.tik bir sekiz yaprak oiarak grnr ve say
fa numaratamasma gre, yirmi sekiz sayfa yitiktir. Metin mavi, art,
krmz, kara ve yeit renkte boyanmttr. Desenier ktsa boyiu tptak
kadmtar!, diyagramtar! (astronomik?) ve hemen hemen dset drt
yz bitkiyi gsterir. Yaz: btn btne her zamanki bir ortaa yaz
sna benzer. Yazsat iteme yaztctnm kuiiandt! diii bitdii sonucunu
karmaa otanak verir: noktast noktasna deit de itek bir biimde
kopya yapm.
Kuttamtan ifre kotaya benziyor ama, insan bunu zmei baara
myor.
Eiyazmas 19 Austos 1666'da kmca, Prag niversitesi rektr,
Joannes Marcus Marci bunu, zeiiikie kriptografi, Msr hiyerotifteri,
aynca yiten anakaratar zerinde uzman otan, n! cizvit Athanase
Kircher'e gnderiyor. Bu tam bu metni kendisine gndermenin uygun
otduu insand, ama metni zmei baaramad,
Etyazmas sonra Rodotphe tt'nin gzdesi, ek bitgini Johannes de
Tepenecz'ce inceienmi otdu. Sayfa kenarmda Tepenecz'in bir imzas:
bulunuyor, ama o da srrt zmee utam deitdir. Kircher de, iin
stesinden getememi otduundan, etyazmasm, bir ctzvit kitaptma
veriyor. 1912'de, Witfred Voynich admda bir kitap etyazmasm tatya'da, Frascati'de, Mondragone cizvit okuiunda but^yor. Bunu Birteik
-Devietier'e getiriyor, burada bir sr uzman drt ette ie sartyor.
Bitkiierin ounun kimtiini saptama baaramtyortar. Astronomik diyagramtarda, Atdebaran ve Hyade takmytdziartnm kimtii saptanyor,
bu da pek birey gstermiyor. Gene] kam ifreti, ama b)tinmeyen br

54

VOYNICH ELYAZMASI

ditden br metnin sz konusu otduudur. Vatikan'n nt arivteri ara^

trmaya yardtmc otmak zre atktr. Gene in iinden ktamyor.
Bir sr fotoraf bastyor, buntar byk ifre uzmantarmn eerine vermitir. Toptan baarsztk.
1919'da, fotokopter Pennsytvanya niversitesi detant, Prof. Wiiiiam Romaine Newbotd'a uayor, Newbotd bu srada 54 yandadr.
Hem dibitim, hem de kriptografi uzmandr.
1920'de, bu ara Deniz Bakantmda atan Franktn Rcosevett, casusiar arasmda, srr Washington'daki uzmantamt dairelerin hibirince ztememi otan bir haberiemeyi zm otduundan, kendisine
teekkr ediyor* Newboid gitgide Gra! efsanesiyte ve gnostizme iigiteniyor. Voynich etyazmasn zmekte, dnyada yetenekti biri varsa,
bu kukusuz derin kitri, yetenekii bir insandr.
O iki yti buna atyor. Bir anahtar butmu otduunu, gene de ga
riptir, bunu yotda yitirmi otduunu iteri sryor. 1921'de, bututar
zerine konferanstar vermee batyor. Bu konferanstar iin en az sytenebiten, bunarm esiz otduktardr.
Newbotd'a gre, Roger Bacon Andromeda nebiznn tpk bizmki gibi bir gkada otduunu bitiyormu. Gene ona gre, Bacon hcre
yapsn ve bir spermayta bir yumurtacktan baiayarak br ogucuun
otuumunu bitiyormu. Coku dnya apndadr.
Yatnz btginter ortamnda det, geni hafk arasmda coku. Br
kadn Roger Bacon'm yntemterini kuttanarak, kendisine ikence eden
eytan kovmas iin Newbotd'a yatvarmak zre btn Amerika ktasna geiyor.
Bundan dotay tiraztar vardr. Newbotd'un yntemi antatmyor,
savtarm) geri atd santyor, onun yntemi kuttaniarak yeni bttdirte
Hetmekte baar satanamyor. Oysa, bir kriptografi dizgesinin iki yn
de temesinin gerektii ortadadr, tnsan bir ifreyi butursa, bu ifre
ye gre bitdiriteri zebttirdi, ama ak bidiriteri bu ifreye evirebil
mesi de gerekirdi. Coku srp gidiyor, ama Newboid gitgide bersfzteiyor, gitgide daha az kabu! editir oiuyor. 1926'da tyor, i arknda
ve dostu, Roiand Grubb Kent, onun ahmatanm yaytntyor. Dnyadaki
coku pek byktr.

55

LAMBTL! KTAPLAR

Sonra, zettikte Prof. Maniy'ce yrtten bir kar -satdr ba!yor.

O Newbotd'un ifreyi zme konusunda aym dncede deiidir. Kimi
yardmcr betirtiterin ancak kdm zn deitirmeier otduunu d
nyor. Yeterince hzta da, efyazmasmdan artk sz editmiyor.
!te sorunu inceieyen birok derin bgiden, zettikte de, hayranta deer kitab The Code-Breakersln kriptografi uzmantarmn yeni
inciti otan David Kahn'dan bu srada ayrtyorum. Kriptografi atanmda*
ki kiise! serventerimden birini anrm otduundan David Kahn a te
ekkr etmek iin frsattan yarartanaym. Atman igatr srasnda, bir
te) kafesi tamamtamak iin, be harfe gereksinmeni varken, itfaiyeci[er gibi sigara ien, ama sigaratar oimayan gentern banda buiunurken de, bitdiriye T A B A C harfierin [1) kattm. Londra antad ve ertesi
ay paratte, indirme atannda, bama 150 kHo ttn dt.
Yaymaa atacam varsaym kisetdir. Hi dese, yte gibi/nc geyor ki, kendisini hibir yerde grmemi otduumu sanyorum ve
Voynich eiyazmasm ieren hereyi okumu otduumu da sanyorum.
Bana gre, Newbo!d gzda! atnu otduundan, ortaht bite bite karb

rd Kendisinin her tCri top!u!uk!a ok garip itikileri vard). Kimi giz!! rgtierin gerekten tehtikeii oiduktarm) antayacak kadar ok ey bs
Hyordu. Ve 1923'ten batayarak, korkututmu oiduu, ar misittemeterden ekinerek te, savtarn geriye atd kansmdaym. Ynteminin
zn saktad, batca anahtan da henz butunmu detdir.
Vovnich etyazmasmm ieriine ftikin dndme dnmeden
nce, kin hemen Newboid'dan sonraki ifre zme giriimterini zet!emek gerekir. ou gtntr. Ama 1944'ten batayarak, 1970'te ten,
byk asker kriptografi uzman, Wittiam F. Friedman, sorunta Hgendi. R.C. A. 301 rne! bir bitgisayar kuttand. Friedman'a gre, bitdiri
yatnz ifreli dei], ayn zamanda btn btne uydurma bir ddedfr.
John Dee'nin enoyen diH gibi. Bu bir gn betki kanttanm oiacak
otan itgin bir varsaymdr.
Voynich'in tmnden sonra, karsnn mirasttar etyazmasm ki
tap Kraus'a satyoriar. Bu eiyazmas John Dee'yi bu kadar etkitediyse onun, Trith&me'in Steganoprafi'sinde o!duu gibi, bunda bitdii ve
beiki insanca bir di! otmayan bir ditm ifretenmesinr grd iindir.
(1) Tabac, ttDn. ev.

56

VYNCH ELYAZMASI

Roger Bacon, kendinden nce ve kendisinden sonra bakatan gibi, gerek

batan bir uygarhktan, gerek baka zektardan geten bir biigiye sahipti.
Bir kez daha, kimeri, ok erken bizimkinden stn bir bitginin deiik
Srtanndan geten bir vahyin, uygarhtmtzt yok edeceini dndter,
gene de dnyortar.
Bu durumda, sorutacak, Voynich etyazmast ne diye ortadan katdtrtlmt otmadt? Bence, varlttndan ok sonra, 1920 ye doru haber altndt, o zaman da metnin fotoraftan ylesine elden ete dolatyordu ki
buntarin hepsini yok etmek otanakszdt. [te ilk kez [netti bir kitap
iinde fotoraf araya giriyor, fotorafm, sonradan, Kara Cppeiiter'in
iini ok zoriattracat da betti grlyor. Fotorafir bir kez yay!tin
ea, Newbotd'u susturmaktan baka yapacak ey katrmyordu, bu da,
aman aman kuku uyandtrmadan yapttamazdt. te bunun iindir ki Newbotd'un bama i^ getmedi, o da doa! bir tmte bu dnyadan gp
gitti. Ama kendisini gzden drmei ve eiyazmasmdan gtn evi
riler yaymtama! amatayan savatm ok iyi dzenlenmi otdu.
t o!sun diye ve doum denetimiyte itgilenen kiiter iin, bu uy
durma eviriterden birinin, Dr. Leonelt C. Strong'un evirisinin, Vo^
nich eiyazmasmdan bir doum nteyici haptn veriten bir formtn
zetlediini bitdiretim. Ama gerek sorun ytece kattyor.
Yen! soruturmatara ayntan, NFO Amerikan dergisinin amatartn*
dan bri, Voynich elyazmasmm ifresinin zmne dayantr. imdiye
kadar, bu ifre zm getimeler gsteriyora benzemedi. Bence, bu
trden baka soruntardan daha ok Voynich eyazmast zerinde dur
mak uygun oturdu, Trith&me'in etyazmaiart ya da John Dee'ntn tamamtanmamt etyazmaiart sz konusu otsun. Voynich etyazmast otayinda,
etimizde tam yasaklanm bir metin butunuyor gibidir. Newbotd'un ya
ynlarnda geen kimi szler arastnda, bir gerek zettikte dndr
yor insant. yte diyen Roger Bacon'dtr : bkey bir aynada salyan
goz biiminde bir ytldtz grdm. Bu yttdtz Pegasus'un merkezi[ Andro
meda'ntn gvdesi ve Cassiopeia'nm bat arastna yerlemitir.
Byk Andromeda neb!z, teden beri tantnmt otan ilk gkada*
dtt neblz ite tam burada butundu. Arttk kendi metin yorumlamastna gre etki altmda katmt otmayan Newbold'un yay;ntndan sonra bu
nun kanttt henz bulunmayan bir gerekte btidiritmi otdu.
Newbotd*un baka szteri ^yeni yttdtztartn strrtna^ imada butunur.

57

LANETL KTAPLAR

Voynich eiyazmast gerekten novatarm ve kuasarstarm strtann^

ieriyorsa, ztmeden katmas) daha doru oturdu, nk hidrojen
bombasmdan stn ve X!!t. yzyldaki bir insanm kavrayabitecegi ka
dar kutiantmas! yeterince koiay br enerji kayna), uygarirtmrzm hep
ten gereksinimini duymadt! btn S!rn eriyor. H, bombasma egemen
otma! hemen hemen baardttmfz iin ancak, gtkte, yatyoruz.
Yksek enerjiteri zgr btrakmak otasiysa, bunu bitmemiz deii, bitme
memiz daha dorudur. Yoksa, br stunnova'mn ktsa ve parlak atevnde gezegenimiz ok abuk yok oturdu.
Voynich etyazmasmm zutmesi, bence, yaymtapnu olmadan n
ce yi bir sansrden sonra gerektemi otma!yd) yteyse. Ama bu
sansr kim yaptt? Ltin atasznn dedi gibi, bekiieri kim gze
tecek? Voynich etyazmasmtn bir fotokopisini Edgar Cayce gibi, ken
dini han! har!! bir ifre zme ne kapttrmadan eviri yapabiimi oiacak otan sezgisi gc byk birine veritdi mi dye soruyorum kendi
kendime, Anahtanm bulmas! yetmi oturdu zaten, bitgisayartar gerisi
ni getirirdi. Daha nce amtan David Kahn'm, Weidenfetd ve Nichotson
baskts! kitabtmn 855. sayfastnda Voynich etyazmastnin bir sayfastnm
fotokopisi butunabitir. Ne otursa otsun, kukusuz, ayrmtttanyta antatflamaz, Yaintzca insan yinemeerin saytsmdan a!r!r katr. Bu ytnemeter
etkitt sonularm ortaya tkaran brok kriptografi uzmantnca gsteritmi otdu hem.
Ama fotoraftann buiunabitmesinin yatm gerei Kara Cppetiter
in imdiden nemtt bir baansizttf gsterir. Ve bu biim br betgeyi etinde butunduran herhangi birinin, yikHrum nteyecek biimde, bu
nu etverdiince bot fotorafta yaymasnm istenmesi gerekecekti. Av
rupa farmasoniuu 1939- 1945 savandan nce byte ntemter atmt
otsayd, biricik betge!er yok otmu otmayacakth Mason betgeterintn
bu ytktrm zet komandotarta gerektetiritmi otdu. Bu komandotann
(erbiri Fransz'dan, Betikatt'dan ya da yktmm gerekteti tkenin
baka yurttatarmda yardtm gren bir nazice ynetiimiti. Bu komandotar ok satam bitgitiyditer. Ve bertmek gerekir ki bu ie karjan
Franstztar, 1944 kurtutuunu izteyen tasfiye srasmda ok garip bir dokunutmazhktan yarartandtar. Yatn;z bu biim birtikitere uygutanmt otduundan, gerekten garip dokunutmazttk. Ozan Robert Brasih
tach gibi, daha ok aydtn ibirtikiter, pek serte cezatandtnttrken,
kar^-mason eyteminin uzmantarma dokunutmad).
58

VOYMtCH ELYAZMASI

Voynich etyazmasna dnmek zre, bu eiyazmastntn atka bir e

vrisinin yok otmu otduuna inanmak iin ok yerinde nedenterim var.
Gerekten, Roger Bacon'tn etinde, kendisine baktrsa, ktrat Sieymatn mat o)an, byk srtarn anahtar!artnt da kapsayan bir beige varm.
Parmen tomartardan otuan, bu kitap, papa innocent tinin buyruu
zre 1350'de yakttmt. Heri srten neden bu betgenin eytan!ar< yardtma armak yotunda bir yntemi kapsadtyd.
eytan yerine metei, meiek yerine de dnya-dththyt geirebi!ir, bu ytktmtn nedenini o zaman ok iyi antayabitiriz. Katoiik kitisesi.
1350'de. Voynich etyazmastnn nerede butunduunu bitmi otsaydt.
muhtemeten bunu ortadan yok ettirmi oturdu.
Ama bu etyazmastnn bir manasttrda saktanm otduunu, yatntz
bu manastrtn Northumbertand dknce yamatanmast strastnda yeni
den ortaya ktn, bytece John Dee'nin bgisine utam otduunu
imdi bitiyoruz. Roger Bacon'tn birka notuna gre, etinde butunan ve
Steyman'dan geten betge, ne kodtu ne de ifretiydi. ama yatmzca ibranice yaztimtt. Roger Bacon bu konuda bu betgenin byctkten
daha ok doa fetsefesine uygun getditni sytyor.
Bacon unu da yazyor: Srtar konusunda hatka giz!! otmayan bi
imde katem oynatan, tehtiketi bir detidir.* Bunu yte byte 1250'de
yazyor. Sonra zettikte hibir atfabede butunmayan harfterin butunmasn kapsayan bu giz yaz yntemini aktyor. Sleyman'tn betgesi
diyebiteceimiz, ama Voynich etyazmast demenin daha uygun otduu
eyin ifreti evirisi iin yaptdr bu betki.
Bu etyazmastnn ana diti John Dee'nin kara aynastntn arao tttyta
renebitdii, ve getecek btmde Gotden Dawn tarikat) konusunda sz
editeceini de ok iiteceimiz aynt enoiyen ditidir betk!.
Ftavius Josephe'te (1) bu kitaptan iz!er butunuyordu daha nce.
Bunu ne Ctavicute de Satomon'ta, ne Testament de Satomon'ta. ne de
Lemegeton'ta kartttrmamatt. Btn bu intihatter XVt. yzyttdan ncedirter, kimiteri de XVttt. yzytdan nce.
ou hem itgintikte tamamen yoksundurtar ve yatmzca eytantara itikin tisteter verirter.
(1) Yahudi tarthisi [37-100). ev.

59

LANETL KTAPLAR

-Steyman'm kftab)*, Roger Bacon'm etinde bulunan ve 135Q'de

yaktm otan kitap, bambaka eydir kukusuz, ovecraft'm dedii z
re belirti bir sayada baka ^kuku gtrmez ve yasak kaynakiar*! oldu
u gibi, Roger Bacon'm bilinmeyen bir dile evirdii, aynca da ifreiedii bu yaptttir betki. Zavalh Newbotd, bekti gzda) verifdiinden
ve ok korkututduundan, ifre zmede yntemter buimak ve zettikte
kukusuz ltince deii, ancak enoiyen ditinde otmastna karm, met
nin tince otduu varsaymam srdrmek zorunda kaldt.
Bacon bu betgeyi nastt edindi? Bu konuda imditik uzun uzun dntebitir ve Kara Cppetiterln trde bir birtik oluturmadtkiarm),
ama aratarmdan kimilerinin srtar aktamak istedikterini ve en azmdan bunun ktsmen stesinden geidiklerinl tasarlayabiliriz. Bu Kara Cppeiter'in pek srntrh bir dnyasal rgt olduklarn, dnyad vartkiann deneme amacyla kimi zaman yardim etmee getdikterini de tasar
layabiliriz. Ve bu konuda Giordano Bruno'nun durumuna dikkati ek
mek istedim.
Akicdar bu kurban) kendilerine mat ettiler ve ondan Kilise'nin
en gerici inanltarmm kurban) bir biiJm adam] yarattiar. Hibir ey
art)k uydurma deiidir. Giordano Bruno hereyden nce byye d
kn ve byy uygulayan bir bycyd. Byy, yetenekti bir kiinin
ellerinde, mucizeier yaratabiien bir khca benzetiyor, matematiin b
ydeki rotu zerinde de ayak diriyor. Ona gre, baka gezegenlerin
varh) ve Yer'in Gne evresinde dnmesi ou byse), attmt br
kitaptan otuan yapttrmn ikinci) bir btmn dourur, tinde oturuian baka gezegenlerin varh ona gre byye bahdtr. Ve bu konuda
ok ey bildii iindir ki, kendisini efenderine testim eden Giovanno
Morenigo admda bir Engizisyon casusunca Venedik'e ekilmitr.
Byye ve Yeryz nden baka gezegenterin kiilerine inand!g<
indir ki, Gtordano Bruno haddini bilmez ve dedii dedik sapkn diye
hkm giymi, 17 ubat 1600'de Roma'da Campo die Fiori'de yak)tm)t!r. 1583'ten 1585'e kadar ngittere'de yaad, John Dee'nin ahmalanndan ve Voynich etyazmasmdan haberti o!mast da bir yana at))nru de
ildir. Giordano Bruno stne edindiimiz btn bilgilere gre, inanan
ve gzn budaktan sakumayan bir insand bu, Atka ok konumutu.

60

7
MATHERS ELYAZMAS)
Mathers elyazmas, Steganografi ve Voynich e!yazmasi gib!, if*
reiidir. Ama bu eiyazmasmda bir dereceye kadar kolay bir ift transpozisyonlu ifreyle uramak gibi tatt taraf vardr, bu oiduka abuk if
re zmne oianak verir. Bu ifre zm zamanmztn en olaan
st gizli servenine, Goiden Dawn farikat'mn servenine burdan
uiat.
Bdiim kadanyta, gene de yaymtanm olmayan ama daha nce
den ok ykma yo! aan, inetli olduu kadar byi bir belgeier btonn kaleme ahnmasma da neden oidu.
)e bandan balayaim.
Bir ngiiz rahibi, saygtdeer A.F.A. Woodford Londra*da Farrington
Caddesi boyunca doiayor. Bir eiden dme Tdtaptar satcsna girh
yor, burada ifre eiyazmaianyia Almanca bir mektup buluyor. Bu o!ay
1880'de geiyordu. Saygideer Woodford mektubu okumakta ie ba?
tyor. Bu mektup elyazmasm zenin Anna Sprengel adndaki bir ka
dnn araclyla Atman giz dernei Sapiens Donabitur Astrls'ie (S.
D. A.) grp konuabiteceini biidiriyor. Buna layksa baka bililer
veriiecekmi, o zaman.
Mason ve Gl -Ha [Rozkruva) yesi, saygdeer Woodford, arkadaiarmdan ikisine, her ikisi de sekin bitgin, steiik ^Kabaiac^ oian
Dr. Woodman'ia, Dr. Winn Westcott'a gidip, bu!uundan sz edecek.
Dr. Winn Westcott tngiiiz polis romaniar okurlarnn biidii bir grev
de koroner'dir. Bir koroner hem yas3 hkim, hem de sorgu yargc
oiur. Karanhk im oiaymda, gerektiinde mahkemenin ve poiisin ara
ya girmesini saiayabiiecek bir yarg veren bir jriyi topiar. X!X. yz
ylda koronerin yarglarndan biri ni olm utur: jri bir Londra par*
knda p! buiunan bir biiinmeyen kiinin -binmeyen insaniar ya da
eyierce- idrlm oiduuna karar vermiti. Bu yargy gerekten

61

LAMBTt tTAPLAR

ze' bir biimde kateme atann Dr. Westcott otduunu s6y!eyebilmek

o!urdu. Etimizde kanttt butunmuyor ama, daha iterde greceiz k)
Dr. Westcott garip kouar inde koroner grevini yitirdi.
A .. ^
Woodman'ta Westcott. Sapiens Donabitur
Aatris den fSDA) soz editdlini duydular zellikle simyactardan oluma bir gizti Atman dernei sz konusudur. Sradan hekimterin iyitettrmek istemedikleri Goethe'nln yaamn), simya illar sayestnde
kurtaran, bu dernektir
,
^
Otay gerekten olmutur, Oxford niversitesi de Goathe, i'alchimiste. adl bir kitap bile yaynlad. SDA gnmzde de yayora benziyor; imdi, Stephan George'ca kurulan ve Hitter'i deviren -kozmik
merkezier*e batyd. 20 Temmuz 1944 sutkastnn dzenteytctst, Kont
Von Stauffenberg. bu kozmik merkezlerdendi. SDA'nn tannm son
temstiosi, yakmtarda !en Aiexander Von Bernus o!du.
Westcott'ia Woodman eiyazmasmt zmei oiduka abuk baartyortar ve Bn. Anna Sprengei'e yaztyoriar. aitmatanm srdrmek iin
btigiter ediniyoriar. Bunun zerine baka bir Masondan, Samuei Liddeit
Mathers adtnda, Henri Bergson'un ktz kardeiyie evti, kararstz mt kararstz br kiiden yardtm gryortar. attacak derecede kttrt, ayrica otduka karanitk dnce) i bir insandir bu. -Mathers tren kitap
tan ^mn henz yaytntanmamt btnn kaieme aityor. Bu tren kitap
tan zgn Atman betgesinin zetterinden, Mathers'in etindeki baka
betgeterden, bir de durugr yotuyia Sn. Mathers'ce ahnmt biidiriterden otuuyor. Atmanya'da, kk tngitiz topiutuuna dta dnk, yani
atk bir gizii biiim dernei kurmak oanamt veren SDA'nm eiindedir.
Dernein adt Order of the Gotden Dawn in the outer: Dttaki Attin
afak Tarikata oiacak. Bu yetki 1 Mart 1888'de, Woodman, Mac Gre
gor,, Mathers ve Dr. Westcott'a veriimitir. Samuei Liddeti Mathers
bu arada Mac Gregor'un adtna kont nvanmt ekiedi. ve imdi onun
tam yartm-dzne )skoyat! soytu ve bycnn yeniden doumu ot
duunu biidiriyor.
1889'da, bu dernein douu resmen bitdiriimitir. unu gznnde tutmak gerekir ki XX. yzyttda otduu gibi XiX. yzyttda da iik kez,
ezoterik nitetikii bir g, SDA, dia atk bir dernek kurma yetkisini
veriyor. Bu yetki hi bir zaman bir daha veritmi oimadt ve bu tur bir
dernei yetkim oimadan kimseye sahk vermem : ok atr beitar a
mak oiurdu bytes!.

62

MATHERS ELYAZMASI

Dr. Woodman'm, tamamen doa! br tmden sonra, Tarikat gatiba, W estcottla Mathers'ce ynetmitir 1897'de Westcott'un bana
Tarikatn teriyte gi betgeteri bir takside unutmak kazas; getdi. Bu
be!ge!er, yetkisinde bu!unan cesetteri ruh arma iteri iin kuttanmaa ka)km! o!duu iin, bir koronern bu gibi davrantarda butunmasm! kt kartayan polisin ene geiyor. Bytesinin kendsi iin
daha iyi o!duuna inanarak, Tarikat tan ekiyor Westcott,
Dernek bymee batjyor ve zekst ve kttr tart!tmaz otan
kiiteri kendine ekiyor, Nbet edebiyat d) atabiten Yeats', Arthur
Machen'i, Atgernon Btackwood'u, Sax Bohmer'i, tarihi A. E. Watte*!,
n) kad!n oyuncu F!orence Farrl ve daha birounu sayahm. Zek ve
dgc baktmtndan, tngittere'de zaman!n en satam kafah insantar!
Cotden Dawn'un yes! otuyortar. Ana ^oca Londra'dadr. Bakan, m
parator. W. B. Yeats'dr,
ngiz tarasnda ve Mathers'in gitgide konaktad Paris'te, ba
ka !oca!ar vardtr.
Tarikat'm iki dzeyi v a r :
dokuz dereceye btnen, ders verilen, birincisi;
derecesiz rtbesiz, aratrma yaptan, kincisi.
renim itk dzeyin birtnci derecesinden baayarak bir evirisi
yaptan John Dee'nin enoiyen di!ine dayan<r. Yaz!k kt bu eviriter ya
yok editd! ya da saktanm!? otdu. Enoiyen metinterinden geriye, ^insa^
na grnmez o!ma o!ana!n]H veren bir metin katyor daha o k : ^Of
sonuf vaorsag goho !ad ba!t, ton^h ca!z vonpho. Sobra Z o! ror ) ta
nazp$ Bitinen hibir dite benzemiyor. nsan bu tekertemeyi tam ota
rak syteyebitirse, bedenden ortatama 45 santimetre uzaktkta bir grnmezHk ha!kasyta evritmi gibidir. Buna kar tkmyorum.
renim, yieyse, enoiyen difine. simyac)!a, daha ok da kend!* kendine egemen otua dayanyordu.
Birinci dzeyin ikinci derecesinden batayarak raa yte bak!!yor ki tm zihinse! hastahktar ve btn zayfhktan ortadan katyor
du. Bu trden ok iyi baarya utam grnen etti kadar tedavi bitiniyor.
Be a!t yi! iinde, Tarikat herkese honuttuk veriyor, buraya gi
ren btn kiiter de zihinse) ynden zenginiemt otduktann! sy!&

63

LANETL KTAPLAR

yortar. Sonra Mathers yakttkstz iter yapmaa batyor. 29 Ekim 1896

da, Tarikatn bir nc dzeyi otduunu aiktayan bir bitdtri yaymth
yor. Bu nc dzey, ona gre, tammm: verdii nsanst varhtdardan
oium utur:
-Beni iigitendiren konuda inantyorum ki buntar insandiriar ve bu
Yeryz'nde ya^yortar. Ama etterinde insanst korkun gter var.
Katabahk yerierde oniara rasttadtmda, akm sat)k ve bedence saiamhk izienimi dtmda, grnterinde ya da giyinterlnde hibir ey
oniar! stradan kiilerden aytrmtyor.
^Baka deyimte, geienee gre uzun yaam iksirini imenin ver
dii bedensel grn. Buna karthk, yabanct !kenin yanma yaktadamaz bir yerinde butuma otduunda, simgese) giysiter giyiyor ve smtftanmn rozetierini ta<yorlard!.^
Bu bitdirinin ieriine getince kukusuz trt biimde dntebiiir, Mathers'in detitii de iin iine karttmtabiiir, ama yatan sytemediini dnmek gerekir betki. Bizim diyebiteceimiz ey, susmak
ta ok daha yi etmi olacadir. Bitdirisi bir yandan, onu 19t7'de ime
srkteyen bir ikencenin konusu o!du. te yandan, bitdirisi dernekte
nt Aieister Crowtey gibi, ok az iyi diye blinebiten kiiteri ekti.
Hepten uursuz ve elbetteki bykik hastas! ve de her hatkrda
dgm bir kii otan Crowtey, 1900'de, gnn birinde, Londra Loca'smda
ortaya k. Yznde kara bir maske ve zerinde bir !sko giysisi
vard. Mathers'in etisi otduunu, Loca'nmynetimini etine atmak iin
seitmi bu!unduunu bitdirdi. Tepk korkun oldu* Loca'nm mpara
tordu, Yeats, Mathers'i tahtndan indirdi ve Crowtey'i dar) attird. A.
E. Waite nc dzeyin ve bitinmeyen stterin varitnt kukutu butdu.
1903*te, Waite'ta beiirii bir saytda arkada< ekitder ve gene
Golden Dawn denen baka bir tarikat kurdutar. Bu tarikat 1915'e ka
dar iierini srdrdter, sonra Yeats, Arthur Machen ve Winn Westcott ekitder.
Tarikat Dr. Feikin denen birinin ynetiminde iyi kt yrd,
derken kadmiarm etine geip yava yava snd. Bytece Yeats':n
-ruhun zekya kar son deit, itk bakaidtns* demi oiduju ey son
butdu. Mathers kimi otgutarm ortaya kmasma yot aan tren kitaptarmm hepsini geriye atmta benziyor. Etyazmatan fketi yazdar otduundan ya da kendisi hasta dtnden buntar! yay)m!amak iin b64

MATHERS ELYAZMASI

tn girimier suya dm otdu. 1917'de gnl hepten ktrtk td. Kimiter Crowtey'in onun ba ikencecisi olduunu sytyor, ama
Crowtey gerekten ancak otduka az tehtiketi bir byktk hastas! o!mua benziyor.
Mathers'in tren kitaptarmm tm yok otduysa da, beiir bir aayrda tren betgesi ya da Gotden Dawn'ca veriten derster yaytmtanmt
oidu. zettikte Btrteik - Devietter'de Dr. israet Regardie taraftndan
drt ciltte ve bu 1971 ythmn bamda, R. G. Torrens BA'mn The Gotden
Dawn
Inner teachings') [yayjnc! Nevitte Spearman, Londra).
Bu son kitabm akdet bttmde yaztimt oimak, (ktrk sekiz btm
vardr), ve her botumun sonuna ksa ve deerii bir kaynaka da vermek
gibt iki ayncaht vardtr.
Bundan baka. Gotden Dawn konusunda etimizde ok kamt var.
Bunun iin durum saptamast yapmak o!anakitdtr. Hereyden n
ce gze arpan nokta, yeierinin ounun itgin zek ve kttr dze
yidir. Goiden Dawn yatntzca byk yazariardan deit, steiik fizikiterden, matematikiierden, asker uzmaniardan, hekimterden de oiuuyordu. Betti oian ey, Gotden Dawn denemesi yapan tm kiiierin bu
denemeden zenginiemi otarak tkktartdtr. Hepsi yaamtarmm gzetletiritii zerinde, yeni ise! dotguniuk zerinde, Goiden Dawn'rn
kenderine adamt otduu duygu ve gzeilik zerinde duruyor.
Gustav Meyrink yte yazdt: -tmsz Benin bir uyantt otduu
nu bitiyoruz.*
Atk grnyordu ki Gotden Dawn bu uyantr ktktrtabiiiyordu,
aynca yatntz birka arattrma ynn : insantn kendisinin defimini
betirtmek zre, stmyacjtartn, gnostikterin, kabatacttartn ve Gt . Ha'cttartn o tmsz dn de gerektettrmiti.
Byye kart gsteriiebiten kukucutuk ne otursa otsun, -kiise)
kukucutuum oiduka nemtidtr- Gotden Dawn'tn bitdiimiz kadartyta, insanttk tarihinde grtenden daha saiam bir byset deneyimi
baardtt daha az geerti saytfmaz. Bunu yaimzca daha iyi baarmakta
katmadt stetik byy retmeyi de becermi otdu.
nsan binterce yttdtr, uyamm kendisinden ok, uyantk bttin du
rumunu dtedi. Gotden Dawn buna erimitir. Bu atk. Atk ta, en

65

LNETL KTAPLAR

azmdan pek otabiiir grnen bir noktada, Gotden Dawn'tn John Dee'nin
enoiyen alfabesini evirmei baardt, br de yneticilerinin John
Dee'nin yaptm, Trithme'inkini ve eerinde br rnei varsa betki
Voynlch eiyazmasm okuduktar!d)r. John Dee ounu yapabildiinden,
bunu dnmemek otmaz.
Bunu byiece kabui ettikten sonra, gerek soruf byie bir bigi ve
g birikiminin neden bir gerek enerji merkezi, XX. yzyda egemen
olacak oian bir ttyan kaie kurmaa utamadin: bitmekte ortaya tktyor. Bettdir ki Golden Dawn dmanhktar yaratt!, ama gene beitdir
k dartdan y^kimt olmaktan daha ok ieriden kt.
Bu ytkthm sorumtuiuu Aieister Crowtey'e ykienmek istend. Bu
szmona bycnn ztrdeti oiduu, kesintikte beltidir. Otduka ktsik
bir cinse) takntik biiminde betirmi otan detiiiinden baka, inand^
maz ykiere karmaa katkmak gibi otaanst bir yetenei vardt
Crowtey'in. Birinci Dnya Savat strasmda, ngittere'yi zora ete vere
rek Almanya'nm yarnm tuttu. Kimiieri, gizti Atman servislerinden saianan bitgilerie br denizattmm, Birieik - Devtetter'n savaa girmesi
ne yol aan Amerikan transatlantii Lusitania'yt torpitteyerek battrmaS!na otanak salayamn o olduunu iler! srerier. Crowtey Breik Devietierln bama betti bir saytda i a t ve byiece Sctya'ya katp
orada Cefatu'da inetti bir manasta kurdu (imdi bu yerde Akdeniz
kuibnn bir ky vardtr).
Crowtey'in manasttrtnda actkt bir otay otdu. Raoul Loveday admda Oksfortlu br air, bir kara yin treninde, bir kedinin kamm ti,
o saat ta bundan id; adamcatz bu 6!m hak etmemiti. Du! kanS! bir ktztlca ktyamet koparda, basmm etkisiyte de, Crowtey 1923'te
Siciya'dan kovutmu otdu.
Daha sonra tngttere'de yaayp burada iftira dye bastnt mahke
meye vermee katktt. Yargtiar Crowiey'in mrterinde rastiad!klart
^en iren kii* oduuna karar verdiier, ona az da otsa zarar - ziyan
paras) vermei de reddettiter. Daha sonra, 1947'de, Hastings'te bir ai!e
pansiyonunda !nceye kadar gitgide derin bir yoksutiuk inde s
rnd, yaamtndan ve yapitmdan yaydan etki, tehtikeil bir kiiden da
ha ok, iyice kot kanat gerebiteceimiz bir mutsuzun etksidir. Zaten
Crowtey Mathers'in ellerine den tek do!and!nc< da deitdi.
1900'e doru, kendini, bitinmeyen stler'in temsitcis diye tam66

MATHERS ELYAZMASI

tan, ertes! y! tamamen otaan dotandmctiar gibi de hkm giymi

otan, Horos adi! bir iftin kurban! otdu. O zaman basmda boi bo) Go!den Dawn'dan a&z editdi ve bu, kimiierinin Tarikattan ekiimeierine
sebep otdu.
Basm, 1910'da, Gotden Dawnla giienmee batadimda da Mathera, Goiden Dawn'm tren kitaptarm! izinsiz yaymiayan Crowiey'in
Equ!nox gazetesinin km! niemee attt!. ngitiz bitirkiiier mah
kemesine denk bir mahkeme, mdahaieyi ka!d)rd< ve gazete tk.
Kukusuz bu Mathers'in saygmttm! dzettmeyecek bir ey; Mathersin etinde gerekten bir g otmu oisayd, Crowiey*i yok etmi
oiabiieceini, ya da Crowtey'in etinde bir g otsaydt Mathersl orta
dan katdtrnH otabiteceini saptayantar oktur. Genettikte byk sonutar vermeyen bycter detiosunun yeni bir ok rneini de biti
yoruz. Betttdir ki Mathers'in atk yrekiitii hayii zarar grd, ama
bunun Go!den Dawn'tn kmesinin teme) nedeni otduu santtmaz.
zet kaynaktardan ba!ayarak toptayabiidiime gre, beiirti bir
sayda gcn, hete de durugrnn iiertii Tarikat'm yeteri iin
gerek bir it otmutur, 1905'ten ba$!ayarak da her trt aratrma
durmutu. Otmadtndan daha ok olaanst otabitmi oian bu ser
venin baanstztmm nedenini burada aramak gerekir gibime getiyor.
Dr. Fetkin tarafndan kurutan Stetta Matutina, Ateister Crowtey'in
kurduu Argenteum Astrum, Bn. Vioiette Firth takma adt, yazar Dion
Fortune'un kurduu Soci6te de !a Lumiere tnMrieure gibi, yetkisiz,
deiik grt kiiterce kurutan eitti ikincii nemde topiutukiar. ite
ri gitmi gornmyortar.
Bu son toptutuk gene de vard<r, ve Bn. Firth ykter ve ok gin
romaniar yazd.
Eksiksiz o!mak iin, Gotden Dawn'da angtikan katoiik kiiisesine
bai hristiyan kiiterin, ze!tikte La guerre du Graat'm yarattcs, b
yk yazar Chartes Wittiams'm, bir de gizemci Evetyn Underhitt'in butunduunu betirtmek gerekir.
Goiden Dawn'in beigeterinin kimiieri ezoterizme deinir ve
atann uzmaniarmca otduka nemii otarak sayimiardjr.

bu

Ayraca Mathers'in gizemci yapttan ya da evirileri katyor ge

riye : La cabate (1889), Satomon !e roi (1889). La mag!e sacr6 d'Abra-

67

LNETL KTAPLAR

metin (1898). Bu son kitap Mathers'in garip betgeterin ana kaynaa

Arsena) Kitapti'nda butduu b!r etyazmasmm evirisidir, Otduka
tam bir metni yakmtarda, 1962'ye doru Paris'te yeniden bastmt.
yieyse etimizde bot sayda ok itgin para butunuyor, ama biz
de oimayan Mathers'in tam tren kitabtdtr. Bu tren kitabi, inetii kitaptarm, bu kitaptarm ounu zetleyen ve tamamen otaanst kaptar aan, doruu otabiiirdi. Mathers'in bitinmeyen stierie bir itiki ota
rak yorumlad! stn bir bitin biimini bytece gerektetirmi olmaS! sama grnmyor. Mathers'e satdritm otmas hi te artc de
itdir.
Bununla birtikte. btn bu otay amzda geiyor \^e Mathers fo
toraftan yarartaniyordu. Yeterti bir saytda fotoraf a!mi^ otmas), b
tn bu fotoraftarn da yok otmu otmamast yteyse otaakstz deit
dir. 1967'de, btn Mathers betgeterinin yeniden bulunmu otaca!
umutabdi. Bu yl, Manche kytsmdaki bir tepe sularta ken^iritdiinden
kt, Golden Dawn'dan katan, toprak attmda yatan eyatar da, deni
zin kysma vurdu. Ne yaztk ki bu eyaiartn incetenmesi, derster sra^
smda atman notlar gibi atma aratar!n)n ve ders metintdrinin sz
konusu otduunu gsterdi. Betgeterin hi biri Mathers'ten ge^^miyordu.
Gotden Dawn'un eitti dersierinin kateme atmnda grten etkiter zerinde ok tarttd. Daha nceden hristiyan etkiteri^ btdirdik. Kukusuz Yeats'ca getirtmi, Btake'm byk bir sayda dnce
si de buiunur. Kukusuz, aka Mathers'in tncetemetermden geten,
byk br sayda Kabata'ya bavurutar da bulunur.
Butunmayan, enoiyen ditinin gnlk dite evirisi ve bunun denemeterte itgiti uygutamasdr. Enoiyen deyiminin kendisi de iigintir.
eitti *Enok kftaptan- peygamber Enok'un baka gezegenlerdeki, da*
has da baka evrenlerdeki inamtmaz yo!cu!uk)arm anlatan bir dere
ceye kadar yeni sahteterdir. 1883 ve 1896'dan katma basktan butunur.
John Dee'nin enoiyen diti tamamen baka bir ykdr. Dee !?!kh bir yarattka baka gezegentere gtrten Enok'un efsanesini biti
yordu ve karsna tkan kh yaratgtn dine enoiyen dili adn) ver
di. Ama kimi safditlerin inandktan gibi, ncit'le ada Eno kitab
yoktur. ki Eno kitabnn gnostikterden katma otduuna nanmak iin
nemti nedenter de yoktur. Etyazmas durumunda bite, buntann XVttt
yzytdan nce ortaya ktktan grtmez.

68

MATHERS ELYAZMASI

Gotden Dawn'm yaayan birka tam!, enoiyen diiinfn uygutama!an konusunda, inanmak zorunda kam! oimadtgtmtz ok gin ey)er antat'rtar. Sz getimi bir oyundan, *enoyen satrancr^ndan, sat
ranca benzeyen ama tatan Mtstr tanriiartn! andean bir oyundan sz
ederter. Taiar bir tr satran tahtasmm bir yartianst zerinde tek
batarma yer detiririerken, sanki grnmeyen br dmana kart
oynamyormu bu oyun.
Bu deneme bir otomatik yazt ve teteknezi karm! otarak tan!mtantrsa biie, gene de betirii bir airane gzeii vardtr. Btn buntar
bize Mathers beigeterinin yok otuunu pek o kadar aratmaz.
Umabileceimiz ey, yok oiuun beiki kesin oimadttdtr. Mathers
n!em!erini atdtysa, bir gn, yeniden ortaya tkmt oiaak oian foto
raf kttiarm! Londra'da ya da Paris'te sakiamak zorunda katdt. Meer
ki gizemii Atma dernei SDA da ortaya tkmasm.
Atexandre Von Bernus, Alchtmie et m6dec!ne'de, bu Dernein t
mediini gsterir gibidir. Bu tr soruntan en iyi biien Avrupa adam!,
zavai! dostum Henri Hunwaid'm dncesi de byieydi. Beiki bir gn,
yeni bir dta a^k bir dernek kurma izni veritebiMr.

69

DEL! EDEN KTAP: EXCALiBUR

u satrtar yazdmz srada, (1970-71lerde) ok gsteriti bir
yat dnyann denizterini dotayor. Biiinen, biiinmeyen hibir ikenin
oimayan bir bayrak tayor yat. Gvertesinde berii bir sayda koruyu
cu var, nk daha nceden ok kez, kaptann para kasas zorianarak
aiimaa kaiktim; bu para kasasnda okunmas insan deii eden,
adna da Excaiibur denen tehtiketi bir kitap butunuyor.
Bu yknn antatabitir oimas iin, yatn sahibinin yaamna de
inmek gerekir: Ad Lafayette Ron Hubbard, diyanetik ve siyantotoj:
gibi, iki butuu da buiunan bir Amerikatr. Hubbard'n yks genettikte, Martin Gardnerce Les magtciens dmasqus'de, bence de Rhe
avec ies savants'da atayh bir biimde antattm otdu. Ama son iki y!
iinde gr!en, betirti bir sayda yeni oiay, bunun yatmzca gartp br y
k oimadtm kabui ettirmek istiyor. Bunu eiden geidiince en yansz
biimde aniatmaa atacam.
Lafayette Ron Hubbard bir bulucu ve ok yrekti bir Amertkan de
niz subaydr, kesinlikte. steitk - bu trde artk pek yazmyor. en iyi
Amerikan kurgu - bitim ve fantastik yazariarmdan biri otdu. Frans^caya evriten romantar arasnda, Le bras dro!t de !a mort'u (Hachette)
anatm.
Kurgu ^ bitim ve fantastik konusunda, yaptnn en iyi btm,
1940 savandan nce yaztmt. Bu sava srasnda, Japonlarla olan
bir- arpmada, atm otduu bir yarann sonunda Hubbard, Kiinih
tm deneyi geirdi. Yeniden kendine ge!di, ama, hi bir zaman o!aan biimde bir insan otamayacan! artk antam, hibir zaman tam
atktanamayan atgtar ya da duyumtar edinmiti.
Gene savatan sonra, dzentice insann sinir sistemi zerinde d
nmee batad. Sonunda diyanetik adn verdii yeni bir kuram dzentedi ve nl kurgu - bitim bascs, John Campbe'e bitdirdi.
70

DEL EDEN KTAP

Diyanetik tamamiy!e Amerikahtar'f ayartmak iin yap!fm! br ruh

zm biimiydi. Amerika!Nar gerekten *bunu siz - kendiniz yapmaa
dkn kiiierdir ve diyanetik nceden hibir deneme geirmi otmadan insanm kendi yetiterini bfri zerinde denemek otanatm verir.
Gene) diyanetik kuram!, Freud gibi, br biiinaitm! kabut eder
ama Freud'ca b)tinatt!ntn ok tehiiketi - eytandan kopya ediimi - oi
masma karm, Hubbard'm biHnatt! tamamen samadr. Bu binatt!
antamhy: amaktan uzak, tmyte yaz!ya dayat! otduundan, kaytttar
ya da engram'tarta M) da (Hubbard bu bitimse! deyimi hi te oiaan bh
imde kendi antam!nda otmayan bir antsmda kuttanfyor gerekten) ku
rutmu butunduundan biztere en kt tgmhktar yapttnyor.
Hubbard'tn bi!ina!t! ok erkenden, zettikte dltn (fts) yaa
ma strasmda otuur. Ve, gene Hubbard a gre, ocuun erginteince
kotayttkta en atrt sotcutua dmesi iin, kam! burnunda bir kadma
-sofunu kuanmakta ayak dtrtyorsun* denmesi yeter!
Beyni btn engram'tartndan kurtarmakta baart satantrsa, Hubbardln atka bitdirdiine gre, a!abi)diine -aydtntik^ bir insan yaratacak. Her karmaadan uzak, zihince tmyte satam bu "ayd!nt!kinsan, (2) insanstne yakm, yeni bir insan trnn ekirdeini oiuturacak. Hubbard'm Astounding Science-Fiction'daki yazttannda ya
da, !kar tkmaz, en ok okunan br kitap otan Dianetics kitabtnda tan!m!ad!] yntemierden yararianarak kiiyie yahn bir konuma yotuy)a bu saianmt otabitir.
Hubbard kanstn! tedavi etmekte ie batadt. Kadm ^ayd!nt)k^ otur
otmaz, boanmak istedi ve bunu etde etti. Daha sonra arkadatarmdan btrini tedavi etti, hemen *ayd!nhk" otan adam kansm! drp
intihar etti. Bunun zerine diyanetiin sevitip tutuimast byk otdu.
1955'e doru, Amerikat!!ar bfnterce kiiyi diyanetikle tedavi ediyortard!. Sonutar batangttaki kadar coku verici otmad! ama, bu kk
aton oyunu abucak ruhzmte (psikanatizte) yar!t!.
Ruhzmn kukusuz hayvantara uygutanmak ayrtcatt vardr.
Kpektere gre diyanetik uygutaytotar bitinmezken, kpektere gre
t
' * ........ "
(H Engram: Fizikse) ve bitind! an!ar sirasmda kaybedHen zihinsef imge resmi,
Tantm olarak, br sarstnt! ya da yaraianmay^ erir. (R. Hubbard'a gre)
[2) Aydmhk (Ctear); aydmtanma : Bireyse) hayatn btn fizikse! actartm ve tsrap)< heyecaniarnn siimek. fR. Hubbard'a gre)
71

LANETL KtTAPLAR

ruhzmcteri vardr, Birteik - Devtetier'de. Buna kartk, diyaneti

in, hzh, az tehtiketi o!mak, bir de, insan ruhunu kark deyimterte
deit de size bir etektrik zitini evinize yertetirmek ofanam; vereniere oiduka benzer diyagramtarta sergiiemek stnt vardr, Bytesi ne de oisa daha rahattattcdr.
Huhzmcier ayrca bunun kendierine byk iyiiik yaptn
incetemt otdutar, kesiniikte *aydmhk* otmakszm da, antadtar. Hubbard't okuyunca, onun Reich ya da Ferenczi'den [1] daha ok defi ol
duunu sanmayz. Daha az detidir. Ve dtutn canft srasnda olu
mu antar konusunda, Hubbard hakti grnyordu. Q)3 y klinik a m
dan dorutanma benziyor, ortaya byiece znmenmi oimayan bir
sorun kyor: daha iitme sistemi otmayan dlt, na) oiuyor da,

evresinde syteneni duyabiiiyor? Ama d!t duyuyor, bu biigi imdi

saiamdtr.
Ne otursa otsun, diyanetiin ruhzmden az ok sama oiduu
sylenemez. kisi, ilkel amamn ynterpterinden daha az saiam -i
gryor*, ama gryor. Her ruhta dengeye doru yte bir aba vardr
ki, herhangi bir yoi kusurtu bir ruhsath geici otarak jyttetirebitir.
Bu iyitetirme kukusuz srekti deitdir, yatmz kimyasa! yntemter
gerekten iyiletirebilir.
Diyanetik bu ancak olabitdiince itgin yntemlerden biri otmaa
zg grnyordu, herkes te bunu bytece dnd. Ama, i yryor
du durmadan. Hubbard diyanetiin eksikiikierinj dndkten sonra,
diyanetiin ancak bu dnya yaamndaki psiik bozuktukiar giderdii,
ama hi bir durumda gemi yaamtara itikin ruhsat yantanmatan iyitetirmedii sonucuna vard. Byiece yeni bir bitim datn, siyantotojiyi yaratt.
Diyanetik bir parlay)p snd ama, siyantotoji, ar ve yava yava
artc bir getiimie, 1971'de siyantotoji akmnn birok kiiyi kaygtandtran dnya apnda bir g yarattn gsteren sz gtrmez bir b
yme kazand. Bu akmn ynla paras vard, hangi kaynaktan getdii
pek bitinmiyor. Hubbard'm iik mteebbis hissetert byk bir tutar
karlnda etinden satn atnm otabitr, on mityon dolar fitn de
niyor
[1) Reich (Withe'm) Avusturya kkentl ruhzmc (1897-1967); Ferenczi (Sandorl
Macar ruhzmcO (1873 - 1933). ev,
72

HRL EDEN KtTAP

Hubbard Sc!ento)ogy (1) diye, baka kitaptar yazd). Ve birka yak)n dostun okumas iin, kendi ncek! yaam!armtn aniiarin) kateme
a!dh Bu anttar, ona gre, yitik bir smrgesi otduumuz byk bir gataktik uygartiktan geiiyormu.
Aniiann!, birka gnitye okuttuu ExcaHhur isimii br kitapta
topiad). Buntar! okuyaniar, detirditer ve, bitdiim kadanyta, hep detiter
evine kapat))d)tar.
Ne diyanetik, ne ruhzm, ne siyantoioji, ne de biidiimiz it!ar ontara hibir ey yapanuyor. Hubbard denizterde do!ama! srd
rrken, bitinmeyen kiter kasastn) zoriayarak amaa ve Exca!ibur'u
okumaa katk)yortar. Bu strada, siyantotoj) ok kiiyi hayii kaygtandh
nyora benzeyen bir durumda yaythyor. Sharon Tate'm katiii, Chartes
Manon, siyanto!ojinin yere) temsitcs otduunu sytyor bytece. Siyantotog!ar bunu inkr ediyortar ve Hubbard Manson'u tehtketi bir
eytanet insan diye FBt'ya bitdirmi otduunu bite sytyor. Siyanto-

!og!ar insantara egemen otmakta, insantan denet!emek!e ve insantan

uzaktan ynetmekte ve y&ryzn etegermeyi ama!amaMa sutanm!!ard:r.
Oniar, itk hiristyantann yaptt) gibi, skunette kar)t)k veriyortar.
Rakamtarta ifade editemeyecek kadar katabaitkttrtar. Ama 1969'da.
daha ak)to bir hekimiik itn, ve resm hekimtie paratet hekimiktcrin
en a)r ekifde mahkmiyeti iin mcadete eden bir tngitz dernei,
ontan herkese duyurdu. Btn tngitiz siyantotogtar! dernee yazttmaa
batadtlar, burada da ok abuk ouniuu ete geirditer. Bu otay ontarm otduka katabattk otduktarm) gsterir.
Kimi tketer siyantoojiyi yasaklamaktan sz ediyortar ama, bit
diim kadanyta bu. hi bir yerde gerektemedi. Siyantotogiann ya
rarlandktan parasat byk kaynaktar gazeteterte, dergi [erte ve betgeierte dnyay! tam antamtyta dotdurmak otanamt satyor ontara. Bir
siyantotoj) kursuna yazttma masraft) deitdir, akimtn kaynaktar) buradan
da getmiyor. Dernein, birok lkede, yere) yasaya uygun otarak saptanmt otan ynetim kurutu, bunun ok satam bir i otduunu bitiyor.
Ama bu ok satam iin nstt yrdn aika aydmtatmtyor.
(1) Scentotcgy: Uyguiama!! dinse! fetseie. Dnyantn birok yerinde ktiseter hande rgttenm!t)r.
73

LNETL KTAPLAR

ngiiiz siyantotoji yneticilerinden biri basma unu atkiad:: *Bfri

bize satamaa kafkarsa, onun hakkmda, arat!rmalar yapar, kukusuz
ayhr! birey butup bunu kamunun bilgisine sunanz ite.** ^Bu ger
ekten otmutur, siyantotojinin etinde hem ok satam bir casustuk a!
bulunduunu, hem zet dedektiflerden oiuma en iyi caausiari kuttan^
mak yottan otduunu bu bize gsterir.
Zaman zaman yeni bir nazizm gibt. ya da en azmdan bir ruhsat sithtanma tr gibi gsteritmesine kar!n, siyantotoji siyaset yapar
grnmyor. Bu kamttanrm gibi deitdir. Buna karrhk, tam otarak
benimsenmi grnen ey, siyantotojinin yalntz kiytda kede kalmt
din!erin ve ufak tefek gizti mezhepterin mteriterini dett, ama htristiyanltk ya da marksizm gibi yi kurutmu dinterin mterilerini de ken
dine ektiidir, Siyantotoji hem say! baktmndan, hem de g bakmmda srekti yayttmadadtr. inde ben oe otmak zre, Hubbard't alaya
atan!ar, belki ok erken gtdter. Siyantotoji otgusu alabildiine ilgin
tir, henz yeteri kadar da incelenmi de deildir.
Siyantotoji birok kurgu - bitim yazarmt, hete, art!k sadece syantotojiyie uramak iin, betti bir sredir, kurgu - bitimi bir yana btrakmt bulunan Van Vogt'u ama drd. Siyantoloji dlyanetii inkr et*
miyor, ama gn! gzyte gr denebiten ek bir ierik katyor. Ve
Hubbard, gerek servenci ve biigiii mhendis d grn attmda,
hi kukusuz, gnt gzyle gren bir kiidir. Ktinik tmde bulunduu strada bir ryet grm, o zamandan bu yana baka grntuter de
edinmi gibidir. Aratannda i adamtart, ama betki baka kiiterin de
butunduu siyantotoji yneticiten hakknda, ne yaztk ki arttk pek bir
ey denmiyor.
Siyantotojinin halkla ilikisi dzeyinde, kotay renimi dzeyin
de de, ok inanrm, tm grnterine gre de, samimi kiitere rasttanrr. st dzeyde otan! tam otarak syleyemeyeceim. Fitozof Max
Weber'in [1) ard!ndan, bir insan varhmm bir bakas<na etkisine ge
nellikte -eytan etki* deniyor [21. Siyantotoji ok yksek eytan etkitere sahip olan kiileri topluyor.
Ne otursa otsun, bir siyantotoji toplutuunun yelerinin bakan(!) Dinler Sosyoojisi stne aratrmafan bulunan Alman ik tisa ta U864-920].
f2) eytani e tk i: -effet Char!smat!que-: Cezbeden etk!, sihirleyen etki de denir
74

DEL EDEN KTAP

tarma, geneikte de siyantolojinm durumuna bait tam banaz bir

nite)ikted!r. O kadar ki top!utukiara kar ymia yaknma ortaya kt.
Goiden Dawn'un tersine, otduka kaygiandrc gerek bir gc
beiirten bir enerji merkezi oimutur siyantotoji. Diyanetiin bana
geimeyen ey. Gc azaian Psikanatizin ayr ve yaimiatrc yoiun*
dan daha iterde otmayan bir akmn yapsna birey rnga editmi
o!du ve bu akm henz smrtandrmadgmz amaiar iin kutiantan bir
aygta dnt. akann zaman gemitir ve yieyse siyantotoji ka
dar dinamik bir etkini gstermek iin diyanetie getiritmi otan ne
diye soruiabiiir.
Btn dinierin baiangcmda oiduu gibi, bir kitap vardr. Hemen
hemen bunun iindir ki Excatibur, yeni dinin gizti tism! diye zenie
saki tutuimutur. Oiay iigintir, nk Mormon'iar ya da Bb'ter gibi
benzer durumiarda. temei kitab - Mormon'iar iin Joseph Smith'in ki
tab, Bbiler iin Bab'n kehanetten - boi boi yaymianmt otdu. Siyan
toioji konusunda, hem ok yeni bir propaganda abas), hem de tnetH d!yebi!ec$imii gidi bir kitab sakiayan b:r rgt kartsmda buiunvyoruz. Bu kitab okuyan insaniarm bama geteni pek bitmiyoruz; kitab
okuriarken yatnz deii mi oiduiar, yoksa bazt deneyimiere mi giritt)er?
[Burada bana sk sk soruian bir soruya kartk vereyim : Matn
des magMens'te Piante'den doan akm neden bir din - tesi tre
dntrmee katktm? Yainzca u karit vereceim ki insan toptuiuktarmm dinamiini btnyie biiemeyiimiz gznne aimdmda
din - tesi yeni akmtar karmak bana ok tehtikeii geliyor. Nouveau
Piante'in 2. says iin Franszcaya evirdiim Catherine Mac Leanln
L'effet bovte de neige (1) adi gzetim bir yksnde, kk bir Ame*
rika kentinde, giysiier topiamak, buniar onarmak, sonra yoksuitara da*
tmakia uraan bir bek evde katm k!z grtr. Dncesiz topiumbitimciier bu bee gibi byyen, baka topiutukiar da eken di
namik bir yap ekiiyoriar. Ve bu bir avu insan sonunda dnyay ete
geiriyor... Bu tr otayiar, bence, btnyie oianakhdr, tte bunun
iin Pian&te akmmdan baayarak btn bir din - tesine itikin giri
imi zenie ksa kestim.)
Hatk dzeyinde, siyantotojik renim daha akta yakn bir biimde,
M) gibi byyen etki- ev.

75

^ANETL K TATLAR

otduka itke! d!yanetie benziyor. Tedavi gren insantarda bitincin yountuunu arttrdttn! iteri sryor( buna beiki de eriiyor. Bytesi her
zaman grtmez. Sz get imi, Amerikan kurgu - bitim yazan Barry
Maizberg 1971 ythmn batangtcnda, New York metrosunda siyantoio
ji propagandas! afiterini grnce, nastt derster aimaa gittiini afktadh Bu kendisinde hi te birey yaratmam ama. betkide batangtta
iyi tesirteri yoktu...
st dzeyde retiien eyi, bitmiyorum. terfeme edebiyat Dnya'ntn henz yitik bir smrge otmadt!, ancak byk gataktik insant!k
akmma batj butunduu adan geten bitgitere inantyor. Bu kukusuz
kurgu - biiime ok benzer, ama hidrojen bombas! ve Ay a yotcutuk ta
buna benziyor. Otayt, daha yaktndan grmek gerekirdi.
Siyantofojinin Kara Cppettter dediim, vartktaum bu kitapta sergitediim kiiiere gerekten oiduka benzer insantarca htrpa!anm
otamak ortaya ktn betirtmek te itgintir.
Gnti ya da gntsz, devreden [km! grnen Hubbard'm d!*
mda, siyantotojinin arkasmda kimin bulunduu pek iyi bitinmiyor. Bu
rada otduka itgin bir paradoksa dyoruz : Golden Dawnln, o ka
dar partak ve bazan o kadar dah erkek ve kadmtart, neden bir enerji
merkezi yaratmayt baaramadttar? Ve siyantotojinin ad betirstz kiiteri neden bunun stesinden getemediter?
Bunda toptuiuktann dinamiinden domu nedenter otabitir. Hep
si gt bir kiitie sahip otan fnsantardan otumu bir toptutuk yaratiamaz betki. Siyantoiojide var otduu iztenimi brakan, Gotden Dawn'da kendsini saydrmakta baartya utami grnmeyen bir s:ra dze
ni (hiyerari) gerekiyor betki.
Betirti bir atayta, siyantotoj orta dzeydeki kiiiere sestenirken,
Gotden Dawn'm ok sm!rt) bir ayrtcaiikt! insaniar katma sesterdii de
sytenebir.
Siyantotojik toptutuklarm yeteri bana gene nc bir karthk
verditer: ontara gre, Gotden Dawn yatnz bir bo inaniar ve by
se) uyguiamatar ytmrvken, siyantotoji, bitimse! otduundan baanya
utamtm.
Siyantotojinin kendisinin yaytmtadt betgenin okunmas! en aztr^
dan genetiikte bu szc veriten an!amda. hi te bitimin sz konusu

76

DEL! EDEN KTAP

otmadn gsterdiinden, bu kart geerii saymak bence gtr.

Bu freudcte otduka benzer bir gizemdir. Tpk freudc!kte otduu
gibi, etimizde hi bir kant trnn butunmad kesintemeteri tart^
maz kabuttenmek gerekir. Ayrca, Gotden Dawn uyann byk sr
rm zmee karar vermi grnrken, siyantotojide hibir benzertk
grimyor. Ama gene de getiip byyor siyantotoji Gotden Dawn'm
ynetdiine benzeyen bir yapya gre de itertiyor.
Goiden Dawn'da oiduu gibi, gntk, dahas Jung'ia geiitirimi
ruhbitim eriemedii ve vartn inkr ettii aianiarda butunan derin
ve bitinmedik giere bavurmak sz konusudur. Goiden Dawn asmdan, uyann stnde butunan^ stn ptntar*dand buntar. Syantoojiye gre, akta uygun hi bir jenetik yasann aklayamad sre!ere iiikin gemie uzanan br stn yksek - bi)indi< sz konusu
dur. Kimi siyantotojik beigeier yetmi mityon ytdan sz ediyortar. ok
gibi getiyor.
Bu bim dnceyi yanig diye suiamak kukusuz kotaydr, ben
ite bunu yapmaa katktm. Bununia brtikte, otgunun vari kukuiu
dedir, nereye kadar geiiecei sorutabitir.
Tarih in marksist dinamiinin, Nobe! dui atm Jacques Monod'un Le hasard et ta necessite'de ok kez gsterdii gibi, bitimse) taba
n da yoktur. ki kiiden birinin marksist dzende yaamasn engetteyen ey. budur.
Ay'a yotcutuktar stne bir ak oturumda, bir sm bitginin Ay'da
yaamtdm sytediini dydum. Ay yoicutuu bunu kanttamad ama,
bu yotcutuk stm' sarsmad daBir insan topiutuu hereyini bitmediimiz dinamik gierin etki
sinde gibi bymee batad m, onu durdurmak ok g, beki de
otanakszdtr. Siyantotojinin betirti bir gentie sotcuiuun ve LSD'nin
veremediini verdii ve siyantotojinin beiki de sithtarm desteinde
yaytd ne otursa otsun dntmemi deitdir.
Bunun iin, u ExcaHbur'da tam ne otduunu bitmek, siyantotojinin,
varsa, gzti retisinin ne dereceye kadar tnetti bir kitaptan dodu
unu da bitmek sorunu, inceienmi otmaa deer. Ve yatmzca Tanr
nn tdn, bireyin ya da bir kimsenin onun yerini atmasmm ak
a gerektiini de syteyerek bu tr sorunu aydntatiabilsn sanmyo
rum. Atomun, datga mekaniine dayanan kesin kimya kuramnn da bu
lunmasndan nce de simyactarm oidugunu dnyorum.
77

LNETU KtlAPLAR

Benzer biimde, yie byte toptumbitimci etti kiitik bir kyde

kendisini saydtracak durumda otmayacakken, yapktarmt atktayamayan, ama gene de sonutar atan toptuiuk dinamii uygutaytcttart otdu*
unu santyorum.
Dnyorum ki Hitter ya da Hubbard tamamen grg! biimde
atrttct sonutar atan o amatr toptumbitimciterdendtr.
Bununta birtikte, bu uygutaytcttar bence arkatartnda bir rgtter ve ptntamacttar taktmt varsa i grebitiyortar yatntz. Hitter'in arkastnda butunan toptutuun ne otduunu imdi otduka iyi bitiyoruz,
buna kartttk Hubbard'tn arkasmda butunan taktma ait, hete de item
itn, kesin amatan iin gerekti para stne otant biteni bitmiyoruz.
Hubbard'tn arkastnda gerekten tnetl! bir kitap varsa, bunun birok
fotokopisini atmast, dnyada biraz tehtikeden uzak bir yerlerde buntart
saktamast arzu editir. Yoksa, bir gn yatmtn batna bir i getmesinden
atrmt otmayacatm.
Hubbard'tn kuramt kukusuz uydurma sayttabitir, ama betki doru
sonutar verebitir. Bu biim iterin otmast itk kez deitdir.
Siyantotojinin kendine ektii insantara ait henz toptumbitimse)
arattrma yapttmadt. Diyanetik, psikanatiz gibi, daha ok detiteri ek
ti. Freud'un kendisi, mesteinin itk dneminde, ztrdeti otmua ben
ziyordu : nmerotojiyi [1) uygutuyor ve en kt bo inantara inantyordu. Bana onun ikinci bir dnemde, kendi - kendini zmledikten sonra
akttnt batna devirmi otduu sytendi. ama bundan kuku ediyorum.
G. K. Chesterton'un (2) pak haktt otarak dedii gibi *De)i ak!m<
yitiren kii deitdir, deli akttndan baka hereyini yitiren kiidir.* Si
yantotoji otaan diyebiteceimiz kiiteri yttn hatinde ektii bir evre
ye girmee batamtyor mu? Hangi oranda? tgin oturdu bunu bitmek.
Tehtiketerine ve korkutanna kartn, ben de Excatibur'a yie bir
gz atmat pek isterdim
[1) Saytann byiu etkisini deriniemesine atkiayan nan. av.
(2) ngtHz romanca!. ?atri, eietirmeni ve denemecisi (1874-1936). ev.

78

PROFESR FLPPOV SORUNU

1903 Ekiminin 17' 18*e baiayan gecesi, Rus biigini Mihai! Mihay!ovi Fippov iboratuvarmda i buiunmu otdu. Kukusuz arm gizii poiisi, Ohrana'nm buyruu zerine idrtmt. Poiis biiginin b
tn dosyaiartna, zeiiikte de 301. bask<s yaptiabiten bir kitabm eiyazmastna ei koydu, [mparator Nicotas !!, dosyayt eyie inceiedi. sonra
iboratuvar oiduu gibi yok editdi ve kttiar yaktidh
Ete geen kitap u adt tatyordu : Bitimde devrim ya da savatann sonu. Bu ya)n!zca kuramsa) br kitap deitdi. Fitppov dostiarma
^mektuptan potise adtp okunmu otmah- tnandmaz bir butu yapm!
oiduunu yazmtt. Ynetiien bir k<sa daigaiar demeti zerinde, radyoyia, bir pattamanm etkisini iietmek oianamt buimutu gerekten.
Gerekten yeniden buiunan mektupiardan birinde kendisi unu yazyor
du : *Bir ksa datgatar demeti zerinde bir patiamanm oianca gcn
iietebittrim. Patiaytct daiga btnyte tatytc! etektro-magnetik datga
boyunca geer, bu Moskova'da pattayan bir dinamit kutusunun stanbui'a kadar etkisini iietebitdiini gsterir Yaptt^m denemeter bu oigunun binlerce kiiometre uzakta meydana gelebdiini gsteriyor Dev
rimde byte bir siihm kuantimast haikiarm ortadan kaikacakiartm ve
savaiarm btn btne kknn kazmmt otabiieceini gsterecek.^
Bu tr br gzdatmn imparatoru coturmu oiduu ve gerekenin
ok abuk ve ok etkiti biimde yerine getiritmi butunduu aniathyor.
in ayrtnttiartna girmeden nce, Fiippov'un kendisi zerine bir
ka aydmiattc) biigi vereiim.
Btnyte sekin bir bitgin oiarak, Konstantin Tsitkovski'nin a!masmt yaymiamitt : Tepkiti ayg!t)arta kozmik uzayan ete geiriHi. Fi79

LANETL KTAPLAR

ppov otmasayd), Tsiikovski yiesine mehut kaimt ofacakt! ki Sput

nik !'i ve yeni astronotii (1) dotayti otarak Fi!ippov*a boriuyuz. Fitippov Mendeteev'in teme! yapttmt, iinde etementterin srekti bir tab[osunu veren nt Mendeteev yasastnm atkianmt buiunduu, Kimyamn Temetter^ni Franstzcaya evirdi ve bytece dnyaya tamtt).
Fitippov Rusya'da i!k kez, Revue de ta science admda, ok yksek
bir dzeyde haika indirmi ok nemti bir bitimse! derg[ de ikarmtL
Ama Fippov bir bitgin olmakta yetinmedi, byk Rus yazartarm^
dan biri de otdu, 1880'e doru, Toistoy'ia Gorki'nin hayranta deer
butmakia birtetikteri roman!, S^astopo) Kuatmasn!, yay^mtadL
Bu denti k!sa bir mrn -Fiiippov hrk be yamda tdrtmdnastt bu kadar do!u otabildii sorutabitir. Btn bir ansiktopediyi kateme a!d), tm Rus bilginierni bir araya lopiayan ve Totstoy'ta Gorki gi
bi yazarlarm^azlanm da basan bir dergi tkardh Btn mrnce, yatn!z bitimin yay!!mas! iin deit, bitimse! yntemin yayHmas! iin de
aht.
Henz yaayan oiu, Boris Fitippov, babas stne, bir yaam y
ks yaymiad : Moskova'daki Editions ae !a Science'de. 1960 ve 1969
da iki kez yaym!anan Dikenierte Dotu YoL
Fippov marksist dzeyde estetii de incetemiti ve ahmast,
baka birok atanda oiduu gibi bu atanda da. ktsik dye katmttr.
Lenn'i ok etkiiedi ve nt : "Komnizm Rusiar iin etektrik!enmed!r
de* szn syteyicisi otduunu dnmekte hakhyiz. Lenin'de iteri biiimse arattrmaya kar! itgi uyandtrmtt!, Rus biiiminin yaydttndan
da zettikte sorumiudur.
Kiitik otarak : hatkm antayaca! dde bitim yayimc^Sh byk ya
zar, denemeci, bitimte marksizm arasmdaki itikiterin kuramos!, im*
parator Atexandre tt'nin tdrtnden beri potise koltanan bir insan.
Buiuunun gerekiii stne ne dnmeti? Hereyden nce, ok
benzer bir butuun : yantt otarak argon bombas] deniten bombanm
Birteik - Devietier'de yapttrm otduunu an)msayat!m.
Bu buiuun itkesi bettidr: bir dinamit kutusunun ya da bir kuars
tp iindeki bir para ptstik maddesinin pattamastyta eide editen
(1) Yer atmosfer! dtmdak! yo!cutuklartn biHmaet incelenmesi. ev.

80

PROP. FIUPPOV SORUNU

enerji younca k saan argon gazn skarak hacmin! kttr. Bu

kt enerji bir tazer demetinde yountatntm ve bytece, k bi
iminde, ar) uzakha etm enerjidir.
Atminyumdan bir uak maketini binterce metretik bir yksektikte
atetemek daha imdiden baantd. Birt&ik -Devtetter'in kim btgeterinde, bugn buratarda bu tr denemetere giriitdtnden, uakiara
uu yasaktr. Bu donammn fzetere konabiiecei ve baka fzeieri
atetemek iin de bundan yarartaniabitece umuiuyor, H bombashta^
yan deiik fzenin karsnda bi!e, etkit bir savunma yaratacaktr
bu.
Fttppov'un aygtnn tamamtanmamt bir biimi bytece daha im
diden gerektetiritmi otdu.
Fitippov kukusuz tazeri bitmiyordu ama, kvtctmt bir jeneratr
aractyta eide ettii, aa yukar bir mitimetre uzuntuunda, ok ksa datgaiar incetiyordu. Bu konuda birka inceleme yaymtamt!.
Oysa, bugn biie, bu tr datgatanh zettikteri btny!e bitinmi deit
dir ve FtJippov bir patiamann enerjisini dar ^ok - ktsa datgatar^ de
metine evirmenin yoiunu ok iyi butabiidi.
Tek bana katmt bir bitgnin bu kadar nemti bir butu, tmden
yitik butu, yapabimes artc grtebitir. Ama bu itiraza kar bir
ok kant vardr.
Hereyden nce, Fitippov btn btne tek bana yaayan bir bitgtn dettd. Btn dnyann en byk bitimse! kafatanyta itikideydi,
tm dergiter okuyordu ve birok bitim dat snrnda i grmee ve
bunun bitemin yapmaa uygun ansikiopedik bir kafas vardt.
te yandan, bitimse! toptutuk zerine antatttan hereye karn,
bututann henz bireyterce yaptm otmas gene de gerek katr.
Winston Churchi'in dedii g ib i: -Bir deve bir kuruta atkianan bir
attr.*
amizm, zettikte fizik aiantndaki byk buiuian, bireyierjn ya
rats otdu : ok kk uzak!tk!artn radyoaktiviteyte ttmesini satayan, Mssbauer etkisi, kk evrenierde sarn ve sotun nesne! gerek!er otduunu gstererek btn evren kavrammz attst eden tam
ettin korunamazt iikesi, bettekti mercekter yapmak otanan ve
ren Ovsanski etkisi. Oysa ki C.E.A. ya da C.E.R.N. gibi byk toptuiuk!ar, yz mttyontarca para harcam otmatarma karn, gene de hibir
ey butmadtar. Fitippov'un pek paras yoktu, ama bir donamm elde
81

L M i L KTAPLAR

etmek iin yerine getiritmesi gereken formatitede yoktu, bu ona tez

erteme otanan: veriyordu.
te yandan, Filippov'un att srada yksek frekansiar bilimi
ancak balangitarmdayd; ama nclerin, genettikte, ancak daha yzterce yit sonra kefediien iketer hakknda ak bir ryetter! vardr.
Bense, Fippov'un inandinc, ynteminin yaygmtam olabtdiini kan)t!ayan denemeleri tboratuvarda gerekietirmi otduuna inan
dm.
Bir an eytann avukatim yapaim, sonra Rusya'mn imparator
Nicolas 'sinn, Fitippov'u tdrerek ve ktab!yta dosyatarmt yok et
tirerek, dnyay ykltan kurtarp kurtarmadm soratm.
Soru sorutmaya deer. FHppov !903'te ldrtmd. Yntemini
eer yaymtam otsayd, tam zamannda, 1914-1918 sava srasnda,
kutlamtmaa hazr otmu oiacakt. Ve Avrupa'nn, betki de Amerika'mn
btn kentteri yer!e bir ediimi otabitecekti.
Ya 1939- 1945 sava srasnda? Hitier, etinde Fitppov'un ynte
mi, ngiltere'yi, Amerikatiar da Japonya'y oiduu gibi ortadan kat^
drm oimayacak myd?
ekindiimizden bu soru!ara evet you karlk veremiyoruz. Ge
nellikte iptii pazara kardan, imparator Nicolas 'nin, insanim kurtanciiar arasnda say^m otamamasi demek ki dntmmi deit
dir
Biri nkteer patlamatarrn, A ve H bombatarnn enerjisini uzaktan
itetmek iin Fitippov yntemini kuanmann bir yotunu butursa, bu
gn, 1971'de ne oiacak? Bu kukusuz dnyann fetketi ve tmden or
tadan kaik oturdu
Ve Fitippov'un butuu ya da baka butuiar sz konusu otsun, bu
gr, genie paytatm olmaa bahyor. Yeni bilim kendisinin bu
gn ok tehlikeii otduunu kabu! ediyor, sekin bilginlerden geten uya
rlardan da ndeyiimizde sz atk.
te buntar nemli uyarlardandr. <cSurvvre- akmnn yneticiieri, Prof. Grothendieck'ie Prof. Chevalley bu noktada pek aniaamyortar ama, bitimi btn btne tek bama brakmaa ve biiginterte as
kerler arasndaki otancaJbirtjini ntemee atyortar. nsan antadka, aralarnda birka siyaset ayri da otsa, bitginterin devrimcterfe
ibirtiini nlemek zorundayd ayn zamanda. Bombayta, yaptarn ka-

82

PROF. FLtPPOV SORUNU

pitartnt havaya uuracak yerde, Fiiippov ynteminin sayesinde, Etyseyi ya da Matignon'u pattatacak otan ahmatan dnetim!
Fiiippov'un buiuu, kuantttt asker ya da devrimci otsun, b!r uygartt! btn btne ortadan kaidtrabiten bututar arastnda butunuyor
gibime getiyor. Bu tr butuiar tek katm otmaitdtr.
Ve bununta biriikte, bu butularm banctt uygutamatarL da otabiiirmi. Gorki Fitippov'ta yapmt oiduu bir syieiyi yaytntadt, yazart
hereyden ok atrtan nokta da, uzaktan enerji iietmek ve enerjiye
gereksinimteri otan tketeri byiece pek abuk sanayiiemek otanatymt. Ama biigin hi asker bir uyguiamadan sz etmiyormu.
Amerikan atom enerjisi komisyonu bakam. Gteen Seaborg, ge
en yti bu gibi oianakiardan sz e tti: bir datga demeti zerinde gk
ten getip hi bir kirietme yapmakstztn, getime yotundaki bir ikeyi
hemen o anda sanayetirmek oianamt verecek otan bir enerji Bakan
da arttk, ama kukusuz hakkt oimadttndan, asker uygutamatardan
az amtyor.
Fitippov'un atrtto kiilii Rus haiktnt ve yazariart her gn daha
bir itgitendirmee battyor. Byk air Leonid Marttnov son ytarda
ona Saint-Ptersbourg Batad) ad!) bir iir adadt.
Stk stk yeni oiayiar grtyor. terinden, 1969'da ba gsteren
biri, bir efsaneyi gene de ytktt pekaia.
Revue de !a seience'da V. Ui imzah kitap zetieri ktyor, bu imzantn da Vtadimir Uiianov'u, yani Lenin'n ta kendisini gsterdii santttyordu. Lenin'te Fiiippov arastnda byie dorudan bir batantf kurmak
iigin otmu oturdu. Yazk ki, yeni arattrma bu zetierin V. D. Ulri
adtnda birinin ii otduunu ortaya koydu.
Ama Lenin Fiiippov'un kukusuz kendisini ok etkiteyen yaptttnt
gerekten bitiyordu. Elektronun bitip tkenmeyen nitelii konusunda
Mat6rta!!sme et empiriocriticisme'in ni parast dorudan doruya
Fiiippov'un bir altmastna baitdtr.
Fitippov gerekten hem yaytntamaa can atan b!r bitgin, hem de
bir devrimciydi. Daha yukartda betirttiimiz gibi, patiama enerjisinin
Hetiai konusundaki buiuu 301. basktstnt yapabitiyordu, dnyayt byie
ce ortadan kaldtracatnt hesaba katmaksztn, bunu kukusuz yapmt
otabitirdi.
nk, onun ettertne verdii sithta donatttmt halktartn, kratian
ve 2orbaiar< siiip sprecekterint ve; marksizm sayesinde, evrense)

83

LANETU KTAPLAR

bartt satayacaktarn! dnmek, syiemek gerekirmi gibi, otduka

aptatca grnyor. Bugn en byk iki marksist tke, S.S.C.B. ve in
arasmda tkacak bir savata korkututmu butunuyoruz.
Her ikisi fzeyte iietiteh bir H bombasn kuitantrsa, zarariar kor
kun otacak. Her ikisi yeniden Fitippov aygtn buiursa, kar!<khca
birbirini yok edecek. Oysa, argon bombasyia Fitippov arasmda dar
geit byk deitdir.
tte bunun iindir ki, kimiterinin gene de kamtmaz diye grdk
ten. S.S.C.B. - in atmasnn kmayacan) ummak gerekir.
Ama biiimierin ve teknikterin savaa uyguianmas sorunu otduu
gibi katyor. Bitimse) kuruitaytarm ou gitgide daha stk kimi bututar
saktamann gerektii sonucuna varyor ve gene gitgide eski simyacitarm durumuna dyoriar; yoksa dnya yok otacak.
Bu Kara Cppetiter in dnceterinin dorufuu deti, ancak ya
ayan bir sorunun beiirtisidir,
Fred Hoyte, sorunu baka bir adan e!e atarak, Des hommes et
gafaxies'de (Buchet Chaste)) unu yazyor:
"Uygartit siiip sprecek otan ok deit be sattr yazmanin yeterti otduuna inandm.*
Hoyte, kukusuz, bugn yeni bitim konusunda, hete yeni bMmin
yapma) baarabitdii konuda gezegenimizde en iyi habere sahip
o!an insandr.
FHippov sorunu, yiece, tnetii kitaptar serveninin yeni, nem
ti bir evresini oiuturuyor gibime geiiyor.
Fitippov etyazmas! ok eski bir bitgiye uzanacak yerde, deneye
ve Marx'tn genet kuramtartna da dayanan ok yeni butuiarin anahtarm veriyordu. Fitippov 1903'te bmter stne bitinebiten hereyi ku
kusuz biien, tam ansiktopedik bir insandh tte butuunu, tmn ge
tiren butuu bunun iin yapt.
Bu trden baka bututarm, bitin otarak. saktanm ve ortadan
katdrtm oiup oimad sorutabitir.
Bakan Richard Nixon mtkroptarm ve virusiarm kuanimasma da
yanan btn bakteriyotojik sithtarm ortadan katdmtmasm buyurmu
tu. Bu konuda arivterin de yok editmesini acaba buyurmu mu tdi?
Hi bir ey daha az emin deitdir, betki de bir gn zgrt seecek
ve Sir Richie Catder'in -kyamet mikrobu* dedii eyi bytece ger-

84

PROF. FLtPPOV SORUNU

ektetirmek otanam verdiinden, incetemeternt antatacak otan bir

Amerika)! biigln ortaya kacak.
Bu etyazmatarm yok edenterin fnsantm iyitikiterinden otacaktanm kabui etmek gerekir.
Asker sr konusunda ok atay ediidi. Bu sr kimi zaman gtntr ama, kimi zaman da aiabidine tehtiketi silhtarn aa vurufmasm nleyebilir.
Benzer biimde, simya srfarmm yayitmr olmad gerektir. Bir
gaz frnnda bir hidrojen bombas yaplabitirse, kisei otarak bu yaptabitir samyorum, yapm yolunun ortja!a yaytm olmamas daha
iyidir.
Bu tartmann aabitdit zararlarn smrt otmas kouluyta bir
tartma evresinde yaamak ok iyidir nk. Her toptuiuk, ya da her
tartmac kk ike, kar kmak zre, Paris'i ve New York'u orta
dan katdrabilirse, uygarhk ok uzun zaman yaamayacak.
nk unutmayalm ki gnmzde kim otursa otsun, ok kk yatmmtarla, Curie'nin ya da Pasteur'n istemi otacaktar! bir tboratuvar
kurabitir. nsantar daha imdiden kendi evterinde LSDv, ya da ok
daha bir tehtiketi ilc, fenitsklidini yapyorlar.
Bugn, biri, Fippov'un srrm bilseydi, aygt gerekietirmek
iin gerekti tum kk paratan piyasada butabilir ve, kiise) hibir
tehiikeye uramadan, houna gitmeyen kfiteri kitometreterce uzaktan
havaya uurtabirdi.
Kiisel otarak etimde, houma gitmeyen insantar ve iren bul
duum, bytece etemei ok istediim yaptan gsterir t(stem de var.
LNETL KTAPLAR
Ama herkes yapm itikterinde uan bombayta ve onartm bir Fitip
pov projektruyte bu sonuca utaabitirse, ayakta katmakta zortuk e
keceiz.
Sytendiine gre, etde, ok tehtiketi bututarm tisteter; var. ![erinden, Fransz askerterince yaptan biri, 805'ten daha aa katmazd.
Biri btn bunlan aklayan bir yazt yazp bunu yaymtad m!, tnett!
kitaptarm rekorunu krm otacak.
Tehtiketi bulutan deit, ancak u dnyay deitirebiien -be satrhk cumleter^ gibi, tehtiketi dnceteri ieren Fred Hoyie yottu bir
etyazmast da dnlebiiir. Biri bu etyazmasm kateme atrsa, Miha
Mfhaytovi Fttippov'un ansna armaan edebitir.

85

10
FT SARMAL
Prof. James D. Watson'un yapt, *ift Sarm ak btn kitaptiarda
rahata buiunur. Robert Laffont yaymtarmda Frans<zcaya evritdi. Ye
niden basam ngiizce bask!ar, ayrrca br cep kitabi baskis da var
dr,
Lnet kitaptar konusunda bir denemeyi tamamlamak n o ha[de bu yap^ semek neden? Az ka!sm iki kez ortahktan katdirdacakt :
nk nce kimse onu basmak istemiyordu, ve sonra da kimse bunu
aklamak istemiyordu.
Ve bu yapttm serveninin bizieri sansrn zeiiti, yasakiamaiann
pf noktatart ve bitimin kendisinin zettii konusunda aydmtatti iin
de setik,
e kiiden batayahm; James D. Watson 1928'de Chicago'da dn
yaya getdi; 1950'de, ndiana niversitesinde Ph. D. bitim doktorastm
veriyor, sonra Copenhague'da ve, kahtm atantnda oiaanst buiuiarda buiunduu Cambridge'de alryor. 1962'de, ^kairtsai asit* DNA'ntn motekt yaps zerine bututarmdan dotay, Prof. Crick ve Prof.
Maurice Wiikins'te Nbet dtn payietyor. Bu asttin motekt ift
sarmatr oiuturur (berteiim ki, burada uyar te benim kiisei uya
rmdr ve Prof. Watson'a kondurutmu otmamaidr, bu sarma) hekimin eski simgesi, kads'e (1) ok benziyor.)
Bu butu genettikie yzyim en nemii bututarmdan biri otarak
sayimtr. Jenetik yasanm zimesine gider, kattmtn ve demeterin (2) insan zeksyia bir denetimine de kap aar.
(1) Sihirbaz denei. Tanrtiartn habercisi otarak Hermes'in tad denek. Ttp biti
minin simgesi, ift ytianh denek. ev,
(2) Bir karakterin birden, kahtsai otarak deimesi, jendeki deiiklik. Mutasyon.
ev.

86

FT SARMAL

Motekt biyolojisi ad! aitmda toptanan, bu biim arattrmaiar ko

nusunda, Fred Hoyie ite unu yazabiidi : *Yirmi yi sonra yalnz za
rarsz hidrojen bombast yapan fizikiier zgrlk iinde atacak. Ama
moiekt biyotojistteri eiektriklendirmi diken teller arkasmda i grecekter.*
Bu byk butuun, yaratclarndan birnce kateme atman bir y
ks, hi kukusuz, byk bir baar kazanm olabirdi. Ama Atlan
tic MontMy'de kitaptan paralar knca, akmhk pek yaygn oidu.
Etyazmas yayntannca da, fkeye dnt bu akmhk.
nk Prof. Watson am devirip keyifie pimi aa su katyordu.
Kitabmda. bitimse! ortam, gerein peinde bir soylu kiiler biriii
olarak grnmek yle dursun, iinde herbirinin komularma en iren
oyunlarj oynad bir batakhaneyi andryordu. Dnld gibi bi
timse! daha ok botevik partisi ya da mafia denmi otacakt.
Bu tr savtar yeni deiidi. Daha nce George Duhamel'te Jutes
Remains bu dzenin tanm!armt yapmt. Ama ilk kezdi ki gvenilir
ve dahi, Nbet kazanan bir bitgin, gizli tututmas gerekeni aklyordu.
stelik, kitap kpr kpr gerein grkemtice bir dite getiritii zerin
de deit, yatnzca Saint - Germain - des * Pres'de kz tavlamaa katkan
Prof. Watson'un grnts zerinde sonulanyordu.
Yaymctara yaptabitecek olanca basklar yaptmaa baland. So
nu atmamad. Bunun zerine bilgnter tantma yaz^s! yazmamakta atz
birlii ettiler, Sekin bir bitgin byk ngiliz dergisi Nature'e u de
mete bulundu ; "Pornografik kitaptan sz edecek bir din adamn! ift
Sarmaldan sz edecek bir bilginden daha kotayca bulursunuz,"
Kitap gene de tuttu. Bir Amerikan basks, Weindenfeld ve Nicholson'da 1968'de yeniden bir ngiliz bask;st, 1970'de Penguin Books'ta
bir basks, Fransa'da bir evirisi, btn dnyada eviriteri kt.
ift Sarma!! okumak gerek.
Bu bakmdan, kitaptan ok uzun atmttar yapmayacam.
Prof. James ve D. Watson'un pek yarinde otarak unu dediini betirtetim yatmzca :
-Gazetelerin ve bitginterin analarnn destekledii halk dnce
sinin tersine, bu bitginterin kabark bir says yatnz dar kafal ve re87

LANETLt KTAPLAR

zii dei!, stetik strstktam aptaidr da.- Bu bana 18 Nobe! dinn dattid Nobe! vakfmm bir toptantsma kattip, dnnde : *Nobe!
dtieri atantar arasnda apaarm sayst baka yerdekiierin ayndtrdiyen ok deerti bir dostun uyarm anmsatiyor.
ift Sarmai'da, yainiz apaiiar da grtmez. Burada gce kart
savaan, yeni dnceteri oiantarm ayama karpuz kabuu koyan, biti
min yarariarmdan daha ok kiisei kinterine nem veren utanmaz arianmaz kiiter de griebiiir. Oniar iin nemli otan tek ey, para he
saptan ve dtterdir.
Gen Prof, Watson.a getnce -buluu srasmda yirmi beindediraitmastnm ounu boaz tok)uuna ahmak iin ngtere'ye geten
gz kamatmo gen ktztara aytrmt oiduunu giztemiyor.
Prof. Watson'u seve seve ldrecek birok bilim adam! tanyorum
ama, ne yaztk ki ok ge. Kitab hastraitt etmek giriimieri suya dt
ve Watson atk yrekte kurdunu dkebitdi. nszde, X tntarmm se
kin uzman ve X mtannm kintmasn btan biiginin oiu, Sir Lawren
ce Bragg, durumu kurtarmaa ahtyor: Bu kitapta butunan ktiter,
diye yazyor, kitab! batama dotu bir dnceyte okumaitdriar. Du
rum ok zaman daha kartkt ve ii dt kierin gdteri Wat
son Ym antamadindan daha az ikencetiydi.*
Pek mmkndr. Bu kitabn ie dokunan br ak yreklikte otmastnm nemi yok. Watson, arkada Francis Crick iin : *Onu hibir
zaman bir ekingenlik anmda grmedim^ diye yazyor. Ve daha iieride,
gene Crick iin ; "abuk abuk ve herhangi bir baka kiiden daha gr!t! bir seste konuuyor, btn Cambrfdge'de hangi cehennemde ot*
duunu aniamak iin de konutuunu iitmek yeter* diyor.
Bu trden betirii bir sayda portre kukusuz herkesi sevindirdi,
ama, tantma amac gden ditden bir szck kuiianmak fin, bitimin ve
bilginlerin belirgin grnts, baar kazansa da, gtke kendini to
parlayaca bir darbe yedi zettikte.
Baka bir ada, ya da baka siyasa! kouttarda, baka ynetim
biimterinde, kitap tkrm otamayacak, Watson da S.S.C.B.'de jenetki Vavitov'un bana getdii gibi kendini bir toplama kampmda butmu
otacakth
Watson bu arada betirti bir sayda beytlk sz yktyor. Sz get imi,
imece hatinde atma efsanesini: en ok az gereti ve az dip!oma):
88

tPT SARMAL

(Watson')a birtikte DNA'nm yaptsmt bulduunda Francis Crick doktor

b!)e deildi) iki bitgin btn zamanterm en byk bututarmdan bi
rini gerekletirdi.
Uygutamah matematik efsanesi de kyor: Crickle Watson ok
saduyuyia, kurahn! (1) gemeyen hesaplardan, sonra bir makinaC!da yapt)rdk!ar! mekanik stHde kt^plardan yararlandtar. Kukusuz,
hibir bitgisayar tipini kuitanmadiar.
Prof. Watson belki cam ereve birbirine katmaa devam ettii
Harvard [ABD) niversitesinde, imdi, mo!ekt biyolojisi ve biyokimya
okutuyor, tnsanhm bugn kuilandt: en gt ara! btjidu. nk DNA
mn yapfsmt deitirmei ve, bunu bir insan organizmasna byiece de
iik oiarak sokarak, gerek iyitemi insan varhk!an, gerek stn aamay), inam rnek tutarak insandan sonra nsan!, insanst mutant*!
(2) yaratma! umabitiriz.
Watson'da cana yakm oian taraf, hibir uydurma ekingenlik gs
termediidir. unu yaziyor tm itenlikte: *Biz yaamm srnnt bul^
duk.* Hakhdr da, insan soyuna kendi soyaekimni denetiemek oiana!n! verecek otan byk strdr bu dpedz.
Kimi bilinier Watson'un yalnz haik ii kitabnn deil, tam anlamyta bitimse) at^masmm da yok editmi otabfleceini sanyortar.
Sekin bir biyoiojist, Sir McFariane Burnet, unu yaz!yor: *)nsan iin
ok tehlikeli o!duklarmdan biilnmeteri gerekmeyen eyler vardr.* Bu
na karthk, baka jenetiker, hrzh davranmak dnceslndedirter. N
bet kazanm Marshatt W. Nirenberg unu yazyor : ^Ytrmi be yit son
ra yapay blldiriierte insan hcreternl, bundan pek be ytl sonra bak
teri hcrelerini programlayaca.*
Bunu 1969'da yaztyordu, ve herey. ok az gerete, kl insanca
yap!tm! aitmalardan douyor! Ama ontarm yrekleri ve dnceieri vard. Ve ift Sarma! saygdeer bitime ve bitim ykselten de denen
byk sermaye bim ticaretine bununta ok ar bir darbe indiriyor.
Bu kitap nemti otann para hesaplan dei! -Watson aa yukar
be yz dolar ahyor- ama kafa otduunu gsteriyor. Ve birka detlkan[1) Bir orantt meydana getiren drt nice!!^kten biltncHl haide, drdncy bu!ma kura!f. ev.
(2) Deiime uram!$ Biyolojik deyim. ev
89

LANBlLt KTAPLAR

h Cavendish'in n! ve byi adin! t3!yan saygdeer bir tboratuvarda dunyay! deitirirken, mityoniarca dolar harcayan byk bi!im
ykseiten rgtierin neden hibir sonu aiamadkiarj soruiamaz m<?
Crick herkes bam aitp giderken konuan, aratfkstz konuan, 2000
biyokimyacmm o bir araya geidi butumalar konusunda aiay ediyor.
Ve uyutucu oimayan esiz akademi yeteri arasmda, o gn bugndr,
Nobe! dt a!an ve daha nce adm anmak oianatnf buiduum itgin
bir kitab : Le hasard et ta ncessite'yi yazan, Franstz Jacques Monod'u
sayyor
Watson'un yepyeni bireyi. baktererin o zamana kadar varhm
bitmediimiz cins!ik!erini bulduunu da syieyeiim. Tm kitaptar), tm
yaytnian yeni dnce!erie doludur.
Ve burada ift Sarmat'm kendisini aan gerek bir sorun tktyor
ortaya : bulutann basttriimas! ve sansr sorunu, Kara Cppeiiier'm
sorunu. Bertrand Russe! unu yazmada pek hakh : ^nsantar Dnya'daki herhangi bireyden daha ok, ytktmdan daha ok, tmn kendisin
den daha ok zgn dncelerden korkartar.- Oysa, bu zgn dn
ce baka hibir yeni kitapta bulunmayandan daha ok gte ift Sar
malda kendini gsteriyor, bana yie geiiyor ki, biiim dnyasmdaki fketerin ve aitmaartn fammmdan daha ok, kaygtandtran ve gene
kaygttandran da, ite bu.
Watson'ia arkadaiarmm butuunun sonutar; uzman topiuiukiartnca incelenmi ve G. Rattray Tayior'm kitab!, La rvotution biotogique'
te (Robert Laffont Yaymtart) butunan bir izetgesi tkardmt. Oiduka
benzer bir izelge Rank Corporation'un uzmanlartnca dzentenmi.

Buradan 1975 e kadarki i!k aama :

Ei ve koliann ve organtarm dzenh nakil.
nsan yumurtactktarmm deney tpierinde verimiitetirmesi.
VerimtMetiritmi yum urtaoklarm bir kadma nakli.

Yumurtactkiarm ve eeytik hcreierinin sonsuz saklanmas.

Cinseliiin istenitdiginde betirtenmesi.
Kiinik lmn sonsuz gecikmesi,
tllarta dncenin deiimi ve isteklerin dzeRenii.
Bettein silinii.

90

tFT SARMAK

Yapay ptesenta (dt yatafj

Yapay virs!ar.

Buradan 2000'e kadarki ikine! aama:

Dncenin deimesi ve kiiiiin yeniden dzentent.

Bettek trmgas; ve beitein yeni biimh
Sanayice *yaratmt* ocuktar.
Tam yeniden yaratmt organizmatar
Dondurma.
Genin uzatmast.

etikteme yotuyia yaratrm hayvantar.

Sentez yotuyta yaratmt motekier organizmatar.
Organtarm yeniden caniandtntmash
imer (1) tipten insan-hayvan metezteri.

2000'den sonraki nc aama :

Yahhm ortadan kaldtrt!.
Tam can!! organizmatann sentezi.
Bedenden ayrmt beyinter.
Beyinte bitgisayar arasmda ortakhk.
Tohumtartn atmjtar! ve ektemferi,
etikteme yofuyta yaratmt insan varhkfart.
Beyinter arast itikiter.
!nsan-makine metezteri.
tmszlk.
Bu ngrter okununca akia i)k geten ey, u d u r: cesaret ede
meyecekler, Ama !ft Sarmak n okunmas haki! otarak Watson gibi
kierin hereyi ktvrabitir otduk^arm) gsterir. Bu kitapta adm! ettiim
kierin kimiierinde rasttanan. az ok baanyta basttrmt otan prometeuscu ve fausteu zek imdi otanca '^tyta parityor. Ve, iki sarma)
simgesiyte, dnyanm fethine tktyor.
J.B.S Hadane y!e yazar: *Otmayan otur ve bundan kimse uzak
katmaz.*
(1) Mitoiogyada geen, azmdan ate ftkrran canavar. Ba) ars!an, gvdes! tcet,
kuyruu ytian. Khimaira. ev.
-9

LNETL KTAPLAR

Yanmn tarihileri be!ki, burada sz konusu edilmi otan btn

lanet!! kitap!ardan daha ok, insann kendisine gre ok byk gtere
erimemesin! nlemek tn, sansr edfp ortadan kaldntmasmm ge
rekmi oiaca! eyin !ft Sarma! o!duuna karar verecekter. Be!kt de

tersine Kara Cppeierln son sz sy!emeyecek!erine, erieyiin

durdurutmak yerine yava!at!)ab!)ece!ne, by)es!ne kart tkan g)er
ne o!ursa otsun, insamn da sonunda insanhk art!armda stn g)er
edineceine karar verecek.
ift Sarma! feisef ve ahlksa! dnceierden uzak bir kitapta.
Yazar alay ettii eskimt bilginterden daha kafatdr ama, insanla
kar sorumlutuunun hibir ynn kantlamyor. teki bitgnterin o
u bu!u)arn ancak giztice ve dar bir ortamda ortaya dkmekte dpe
dz anlarlarken, Watson yaynlama dnyor yalnz. Kendisine
kar uyandrd fke, bu yzden. Paray, n, sonra gc, doa! ola
rak aradn saklamyor. Ancak, buniar ararken, btn insantara a
rtc kaplar ayor.
Kukusuz geriye insanim stesini verdiimiz ve az ok tm
tft Sarmaldan doan butulara gs gerip geremeyeceini bilmek
kahyor.
Kendim, insanltm neye olursa otsun gs grebileceine ve
andm lnet kitaplar yok etmekte hakszlk edildiine inanyorum.
Ama bu kiiset, yleyse su gtrr bir dncedir. Prof. Watson'un
ruhbiiimsel evrimini, insanlara kar sorumluluunu anlamann zaman)a aklna getip geimeyeceini de renmek ilgin olacak. Bugn, simyactarm ve Dr. Faust'un dncesinden esinlenen, ne susam bir yi
ittir bu.
Geiecek bize Watson'ia arkadalarmm zgrce atacak son moiekler btyolojistleri o!up olmayacaklarn, arkalarndan geleceklerinin
en byk s!rda zorlanm olup olmayacakiartn ve a!ma)annn yaytnlanmasma nemli snrlamalarn getirilmi olup otmayacan da
syteyecek.
Ne olursa oisun, a!mzn sonu ilginlikten yoksun kalmayacak.

92

80NSZ

Paranoya ya da eziyet manisi hepimizi pusuda bekleyen bir zihin

hastahtdtr. ite bunun iindir ki btn Tarih imiz boyunca yefyznn
drt bir kesine yaydan byk komptoian dnrken pek tedbirti
otunmuyordu.
Bununta birtikte. bizimkinden nce baka uygarhktar yaadttar ve
bitim ve teknikteki gterini ktye kuttanarak ytkddtiarsa. bu uygaritktar<n ve tmterinin antst bytes! ytktmtartn tazetenmesini amatayan
bir kompioyu ok iyi dogurabitir gibime getiyor.
Bu trden bir ideotoji Joseph de Maistre'in, Saint -Yves d'Atveydre in, ya da Ren6 Gunon'un yazdartnda gtk ekitmeden butunmu
otabitir. Bu ideotoji Tarih ten daha eski bir Getenein, bu Getenei etde tutan merkezlerin ve byk ide korunan ktiierin varittnt kabul
etmee dayantr; bu ideolojiye gre, bilim, tekhikter ve btn doayta
giti bgiter srekti bir tehtike yarattriar.
tte bu tamamen gerici bir ideotojidir. Ama gizti bir rgtn kendiierint ey4eme geirdiini dnmek iin bu yksek - getenekse! ku
randan destekieyen gt insantartn ya da rgtterin. Tarih te, yeteri
kadar mekteri vardr.
Bu rgtn nemti gsteritert Engizisyon'da, nazizmde ya da tisenkizmde grtebitiyordu. Bu son konuda, Medvedev'in kitabtnt, Gran
deur et chute de Lyesenko'yu (Galiimard) okumak gerekir. Yalntzca
yaytnlanmt olamadtt iin deit, yazart 29 Mayts 1970'de tutuklanm< ve akh bai yerindeyken bir psikiatri hastanesine yatmimt otduu iin de kendi ikesine gre tnetti kitap. Yazar btn Rus bitginterinin ortaktaa bir eylemi sayesinde aynt ytirn 18 Haziranmda sahverttmtt!. Bu kitapta antatdan otaytarm getii o az ok uzak gemite
deit de, 1970'de. gnmzde otuyor bu. Grtd gibi, Kara Cppetiter eyietn yetenekterinden yoksun kaimt deitlerdir.

93

Gzde Rus biyotojisti, Jaures Medvedevln suu, ontara gre, tisenkzmin geersiztiin! bitdirmek otmu. Neydi sz konusu? Kendi
kendini yetitiren ve banaz, siyaset adamtarmca ve hete Stalin'ce
destektenen artatan, T. D. Lyssenko, kafasmdan uydurma bir biyotoji
yaratrm, bytece S.S.C.B.'nde jenetik bitimini ytkmtt!. zettikte, Rustarln yaktatjkian DNA'nin ift sarmahmn S.S.C.B.'de butunuunu engettedi. Rus jenetikiteri toplama kamptarma atttdt. ok insantn Prof.
W atsonla arkadatarma uygun grdkteri bir yazgt bu.
Rus jenetii ancak ok yakmtarda gene betini dorulm aa batad! ve Lyssenko'nn kurban^ar^ yeniden saygmlta kavumu otdu.
Lyssenko, ona getince, o gene zgrtkteydi ve stkmtan otmad!. nu
s!rasmda, Rus Devlet Korosu onun onuruna u Hhiyi sytyordu :
-at keyfince, akordeonum,
Syyeyim dostumta bengi zaferini
8kademi yesi Lyssenko'nun,
Karart! bir adtmta iztedii
Yotu Miturin at!
Onun sayesinde, otmayacatz artik
Mendetclierin - morgancann kurbantan.* (1)
Bu s!rada, Statin kamptannda jenetikiter toptuca tdrlyordu.
Lyssenko'nun bir Kara Cppetiter rgtnden otduunu kesintikte
syteyemezdtm. ok gt bir uzmandir her halde. Ve byte bir rg
tn var olduuna inandtm.
imdi bu rgtn gcnn bir dereceye kadar yeni bir gsterisi
zerinde soruturma yapmak zreyim, bugne dek elde ettiim sonutar tam ve kesin deitse bite - hibir zaman byte otmayacak!ar m!? ilginlikte dotudur her halde.

1943'n sonundan 8 Mayts 1945'teki atekese kadar, ttalya'da

Mussolini tarafmdan ynettten bir tatyan Cumhuriyeti otdu. Bu Cum
huriyetin gizti tarihi Reich t'nkinden ok daha az bellidir. Mussotini,
Hitter gibi, etinin altmda gizli ak hocatan, kara bycter butunduruyordu. Buntar yaadar ve ftira yasatan oniarm adlarn vermee
enge! otuyor.
(1) Miturin tanmbHmci (1855-1925); Mendeleev kimyact (1834 1907);
Amertka! biyolojisi (1866-1945). ev.

94

Morgan

SON SZ

lerinden ikisinin buyruu zerine, ze! bir faist birtik, 1944'de,

Soctt Royate du Savoir de Naptes'm matt ofan 80000 kitap ve etyazmasmt yaktL, Giriimin amact pek byk bir nem tayan be!geterin mttefikterin eerine gemesini ntemekmi.
Bu betgeterin kimiteri eskiydi; tekiier, yeniter, Mussotini'nin zamanmda yapttan by aratrmatarma dayantyordu, benim bu arattrmatar konusunda renebitdtim ey de kitaphgm yaktht ztecek ve
fotokopiierini butmak iin etimden geten! yapmaya ahacak derecede
itgntir. Bu arattrmaiarm hi deitse brinin btn btne zgn ol
mak deeri vardtr, b, bu atanda az butunur eydir. Bir byc, teteskop yardtmtyta br yddtzdan geten tt su zerinde toptaytp bytece
Sirius - suyunu, Vega - suyunu, Antares - suyunu, Atdebaran - suyunu,
v.b. eide etmiti. Daha sonra bu suda rnein uranit nitrat gtbi meteorotojik ve kozmik etkere kart zettikte duyartt cevherteri bttirtattrma! dzenliyordu. Bunda bakatar! da vardt.
Hepten nemti kimi bitimse! rgtter bu trden otgutar) incetiyoriar. Ama byc hi te bitmset olmayan sonutar e!de ediyor. Y<tdtztarm tjma eritmi suda bitturtaan tuztar y<ma!ar yarat^yortar
ve bu ytmatar, grdm biimterine gre, sz konusu yddiztarm ezoterik simgeterine ok benziyordu.
Bu otaym atktamasm) bana sormaym, bitmiyorum bunu.
Napoti kitapttmm bu trden fantastik, eski ve yeni buiutarta dotu otduu, iinde Leonardo da Vinci'nin yasaktanm etyazmatarmm,
faist potis Sicitya'daki Cefatu manasttrmt-ortadan katdtrdtmda Ateister Crowtey'in Qzerinde ete geen betgeterin de butunduu samtmaktadtr.
O, Mart 1944 gnnde, Kara Cppetiter kara gmtektitertn mttefikteriydi. Korkun birteme.
Kukusuz, btn inetii kitaptar bitimse! ya da byse! detdir.
7 Nisan 1971 aramba gnt Canard Fnchane'den u itgin aimtntn
gsterdii zre, sryasai otantar! da vardtr:
*Fitdii Kytst'nda, Yammassokro'ya sinan, biafra ordutarinm es
ki kumandanr, Alexander Madiebo, birka hafta rice, anttanmn yazth
tn< bitirdi, tterinde ytmta otayt atktadit anttar: Fransa'ca satanmt sithtarm tistest, geit yerieri, Biafra'yta uztama iindeki Foccart'm casustarmm adtart, v.b.

95

LANETL KTAPLAR

Hete SAFRAP-ERAP'tn kr etmesinin gerektii kim! petrot sz*

temeteri, stetik te, eski -Biafra topratnda kurutmu maden yatak
tan atsmda Nijerya'yia tarttddt! bir zamanda, bu i Paris'te grenitdi ve kimseyi sevindirmedi.
-Ho de!) ama, katem zgrdr, deii mt? Oyteyse... yteys
stste geien bir rasttantty beiirtmekten kendimizi aiamtyoruz: bir
centitmen toptutuu Fitdii Ktytst'na gidecek uaa btnip Madiebo'nun
vtstnda, kurata uygun, bir arattrma yapmaa gitti. Grevteri, do
rusunu sytemek gerekirse, baaryia sonutandi ve )net!i etyazmast
ortadan yok oidu. Tatihsiztik: genera) Madiebo'nun etinde bu anttartn
Londra'da bir kasada satam yere de yertetirdii b!r kopyast varmt.
<ok rezitce ey, kukutanma...Canard Enchane'yte her ne kadar dosttuum varsa da, bu yaz)
benim deitdir.
Ama 'tnet aiyazmast* deyimini otduka seviyorum ve gnmz
de, zettikte de bu kttabtn atanmda, dnOtmediinden daha ok ipiiinin pazara tkarNdtma inandtm.

96