1

SALMAN RUSHDIE

GECEYARISI
OCUKLARI

Midnights Children, Salman Rushdie

1981, Salman Rushdie
2012, Can Sanat Yaynlar A..
Bu eserin Trke yayn haklar The Wylie Agency (UK) Ltd.
araclyla alnmtr.
Tm haklar sakldr. Tantm iin yaplacak ksa alntlar dnda yayncnn
yazl izni olmakszn hibir yolla oaltlamaz.
1. basm: Metis Yaynlar, 2000
Can Yaynlarnda 1. basm: 2012
3. basm: Nisan 2015, stanbul
Bu kitabn 3. basks 1 000 adet yaplmtr.
Kapak tasarm: Aye elem Design
Kapak resmi: Shutterstock / Sharath A Haridaasan
Kapak bask: Azra Matbaas
Litros Yolu 2. Matbaaclar Sitesi D Blok 3. Kat No: 3-2
Topkap-Zeytinburnu, stanbul
Sertifika No: 27857
bask ve cilt: Ayhan Matbaas
Mahmutbey Mah. Devekaldrm Cad. Gelincik Sokak No: 6 Kat: 3 Gven
Merkezi, Baclar, stanbul
Sertifika No: 22749

ISBN 978-975-07-1526-6

CAN SANAT YAYINLARI

YAPIM VE DAITIM TCARET VE SANAY A..
Hayriye Caddesi No: 2, 34430 Galatasaray, stanbul
Telefon: (0212) 252 56 75 / 252 59 88 / 252 59 89 Faks: (0212) 252 72 33
canyayinlari.com
yayinevi@canyayinlari.com
Sertifika No: 31730

SALMAN RUSHDIE

GECEYARISI
OCUKLARI
ROMAN

1981 MAN BOOKER DL

1993 BOOKER OF BOOKERS DL
2008 BEST OF THE BOOKER DL
ngilizce aslndan eviren

Asl Bien

<
>
5

Salman Rushdienin Can Yaynlarndaki dier kitaplar:

Soytar alimar, 2007
fke, 2008
Floransa Bycs, 2009
Ayaklarnn Altndaki Toprak, 2011
Dou, Bat, 2011
Utan, 2013

SALMAN RUSHDIE, on roman, bir ksa yk derlemesi ve drt edebi

yatd yaptn yazar ve Mirrorwork adndaki ada Hint edebiyat antolojisinin iki editrnden biridir. Yazarn Geceyars ocuklar adl roman 1981de Booker dln, 1993te Booker of Bookers ve 2008
de Best of the Booker dllerini ald. The Moors Last Sigh (Magriplinin
Son ekii), 1995te Whitbread dln ve 1996da Avrupa Birlii
Aristeion Edebiyat dln kazand. Salman Rushdie, edebiyata yapt katklardan dolay 2007 ylnda valye unvanyla dllendirildi.
Ayrca, ngiltere Kraliyet Edebiyat Dernei yesidir ve Fransa Kltr
Bakanl tarafndan verilen Commandeur des Arts et des Lettres unvanna da sahiptir.

ASLI BEN, 1970te Bursada dodu. lk ve orta eitimini bu ehirde

tamamlad. Boazii niversitesi ngiliz Dili ve Edebiyat blmnden
mezun oldu. eviri yapmaya rencilik yllarnda balad. 1990dan
beri srdrd meslek hayatnda krk ksur kitap evirdi. Faulkner
n Abalom Abalom!, Dickensn Mterek Dostumuz ve Kasvetli Ev,
Rushdienin Utan, Kennedynin Cennet, Fuentesin Domam Kristof,
Djuna Barnesn Geceyi Anlat Bana, Fowlesun Fransz Temenin Kadn
gibi eserlerini Trkeye kazandrd. evirmenlerin maruz kald
hakszlklara kar mcadele veren Kitap evirmenleri Meslek Birlii
nin kurucularndandr. evirilerinin yan sra u na kadar yaymlanm roman vardr: Elime Tutun, nceldii Yerden ve Tehdit Mektuplar.
7

Btn beklentilerimizin aksine,

leden sonra doan
Zafer Rushdieye

10

indekiler
BRNC KTAP
Delik araf .................................................................. 15
Mercurochrome ........................................................... 38
Hokka-vurmaca ........................................................... 59
Halnn altnda ............................................................. 81
Kamuya duyuru ......................................................... 101
ok bal canavarlar ................................................... 123
Methwold .................................................................. 143
Tik tak ....................................................................... 166
KNC KTAP
Balknn iaretparma ............................................. 189
Ylanlar ve merdivenler .............................................. 213
amar sandnda kaza ............................................ 233
Hindistan Radyosu ..................................................... 257
Bombayda ak ........................................................... 278
Onuncu doum gnm ............................................. 298
Pioneer Cafde ......................................................... 319
Alfa ve Omega ........................................................... 341
Kolynos Kid ............................................................... 363
11

Komutan Sabarmatinin sopas ................................... 385

faat .......................................................................... 408
Biberliklerin manevralar ............................................ 431
Tahliye ve l ............................................................. 450
arkc Cemile ........................................................... 469
Salim nasl pakland ................................................... 498
NC KTAP
Buddha ...................................................................... 527
Sundarbansda ............................................................ 549
Sam ve Kaplan ........................................................... 569
Caminin glgesi ......................................................... 585
Bir dn ................................................................... 616
Geceyars .................................................................. 641
Abrakadabra .............................................................. 672

12

Birinci kitap

13

14

Delik araf
Ben Bombayda dodum... evvel zaman iinde. Yok,
bu yetmez, tarihi sylemeden olmaz; 15 Austos 1947
de Doktor Narlikar Doumevinde dnyaya geldim. Ya
saati? Saat de nemli. yi yleyse: geceleyin. Yok yok,
biraz daha ayrntl... Aslna baklrsa saat tam geceyarsn vurduunda. Ben dnyaya gelirken akreple yelkovan
saygyla tokalatlar. Syleyiver gitsin, syle hadi; tam
Hindistann bamszlna kavutuu anda yuvarlandm dnyaya. Herkes nefesini tutmutu. Pencerenin dnda havai fiekler ve kalabalklar vard. Bir-iki saniye
sonra babam ayak baparman krd ama onun bana
gelen kaza, karanla boulmu o anda benim payma
denin yannda hi kalrd; nk o vurdumduymaz
kutlama saatlerinin esrarl zorbalklar yznden ben garip bir biimde tarihe kelepelenmitim, kaderim kopmazcasna lkemin kaderine zincirlenmiti. Bunu takip
eden otuz yl boyunca da o kaderden hi kurtulamadm.
Khinler hakkmda kehanetler savurmu, gazeteler dnyaya geliimi kutlam, politikaclar sahiciliimi onaylamlard. Bu konuda bana syleyecek sz kalmamt,
ben Salim Sina ya da daha sonra anlacam adlarla Smkl, Lekesurat, Kelto, Keskinburun, Buddha, hatta
Ay Paras, kaderle son derece sk fk olmutum en iyi
15

koullarda bile tehlikeli bir ilikiydi bu. stelik daha

kendi burnumu bile silmekten acizdim.
Ama imdi (benim iin artk bir faydas kalmayan)
zaman tkenmek zere. Yaknda otuz bir yanda olacam. Belki. Eer ufalanan, fazlaca hrpalanm gvdem
izin verirse. Ama ne hayatm kurtarmaktan yana umudum var ne de bin bir gecem olduuna gvenebilirim.
Niyetim bir anlam evet anlam ifade etmekse hzl almalym, ehrazattan bile daha hzl. tiraf ediyorum:
Her eyden ok anlam yokluundan korkuyorum.
Anlatacak yle ok hikye var ki, bir sr, birbirine
gemi hayatlar olaylar mucizeler yerler rivayetler bolluu, olanakszla olaann son derece youn bir karm!
Ben bir hayat yutucusuyum ve beni tanmak iin, bir tek
beni tanmak iin sizin de btn hepsini yutmanz lazm. Tketilmi kalabalklar iimde itiip kakyor; ortasna hemen hemen yirmi santim apnda dairemsi bir
delik alm byk beyaz bir arafn ansyla, tlsmm,
al-susam-alm olan o delikli, yarlm arafn hayaline sarlarak, otuz iki ksur yl nce balam olan hayatm yeniden, gerekten balad yerden balayarak, saatle
lanetli, sula lekeli doumum kadar aikr ve mevcut klmak zere yeniden ina etme iine girimeliyim.
(Tesadf eseri araf da lekeliydi, zerinde damla
eski, solgun krmzlk vard. Kurann dedii gibi: Oku,
ismiyle o Rabbinin ki yaratt, insan bir alaktan.)
1915 baharnn balarnda bir Kemir sabah dedem
Adem Aziz namaz klmaya alrken burnunu kradan
sertlemi bir toprak kntsna arpt. Sol burun deliinden kan damla kan sabah ayaznda nnda sertleip seccadenin zerine dklerek gzlerinin nnde yakuta dnt. Kafasn tekrar dikletirecek kadar dorulduunda gzlerine dolan yalarn da donduunu fark
16

etti ve kibirle gzlerindeki elmaslar silerken bir daha ne

bir insan ne de bir tanr iin yeri pmemeye karar verdi.
Ama bu karar iinde bir delik, derinlerdeki bir blmede
bir boluk yaratt ve onu kadnlarla tarihe kar savunmasz brakt. Henz tamamlam olduu tp eitimine
ramen bunu fark etmeden ayaa kalkt, seccadeyi kaln
bir puro gibi sard ve sa koltuunun altna alarak berrak, elmassz gzlerle vadiyi tarad.
Dnya tekrar yenilenmiti. Vadi buzdan kabuunda
k boyunca gelitikten sonra gagasyla kabuu krp sar
ve slak ortaya kmt. Otlar yeraltnda yeermeyi bekliyordu; dalar scak mevsimi geirmek iin yazlklarna
ekiliyorlard. (Kn, vadi souktan bzlrken dalar
da vadiye yaklaarak gln zerinde ehri yutmaya hazrlanan fkeli diler gibi yansrlard.)
O zamanlar radyo vericisi henz ina edilmemiti;
haki bir tepe zerinde kk bir kabarca benzeyen Sankaraarya Tapna hl Srinagar sokaklarn ve gln
hkm altnda tutuyordu. O zamanlar gln kenarnda
ordu karargh yoktu, kamuflajl kamyon ve ciplerden
oluan usuz bucaksz ylanlar dar da yollarn tkamyordu, Baramulla ve Gulmargn tesinde da tepelerine
askerler saklanmyordu. O zamanlar kprlerin fotoraflarn eken gezginler casus saylp vurulmuyordu, her bahar yenilenmesine ramen vadi, gldeki ngiliz yzer evleri dnda Mool mparatorluundan bu yana neredeyse hi deimeden kalmt; ama dedemin gzleri geri
kalan her yeri gibi yirmi be yandayd her eyi daha
farkl gryordu... ve burnu karncalanmaya balamt.
Dedemin bak asndaki deiikliin srr uydu:
Evinden uzakta be yl, be bahar geirmiti. (Seccadenin rastgele bir kvrm altna saklanm kk tmsek
hayati nemde olsa da neticede topu topu bir hzlandrcyd.) imdi geri dnm, baka diyarlar grm biri17

nin gzleriyle bakyordu etrafa. Dev dilerle evrelenmi

vadinin gzellii yerine darln, ufkunun yaknln
fark ediyordu; evinde olduu halde kendini bylesi kstrlm hissettii iin de zgnd. Ayn zamanda bu eski
yerin anlalmaz bir biimde onun eitimli, stetoskoplu dnnden pek de holanmadn hissediyordu. K
buzunun altndayken souk bir aldrmazlk vard ama
artk hi phe kalmamt; Almanyada geirdii seneler
onu dman bir evreye geri dndrmt. ok seneler
sonra, iindeki delik nefretle tkandnda ve kendini tepedeki tapnan kara ta tanrsna kurban etmek iin
geri dndnde, cennette geirdii ocukluk baharlarn; seyahat, tmsekler ve asker kamyonlar her eyi berbat etmeden nce hayatn nasl olduunu hatrlamaya
alacakt.
Eline seccadeyi eldiven etmi vadi burnuna yumruk
att sabah, anlamszca hibir ey deimemi gibi davranmaya alyordu. Bu yzden sabahn drdnde,
ayazda kalkm abdestini alm, giyinmi ve babasnn
astragan apkasn bana geirmiti; sonra rulo yaplm
seccadeyi eski, karanlk evlerinin gl kenarndaki kk
bahesine tam ve onu beklemekte olan tmsein
zerine sermiti. Ayaklarnn altndaki toprak yanltc
bir biimde yumuakm gibi geliyor ve onu ayn anda
hem kararszla hem de tedbirsizlie sevk ediyordu.
Rahman ve Rahm olan Allahn adyla... elleri bir
kitapmasna nnde kavumu halde syledii mukaddime onu bir lde rahatlatrken, daha byk bir
lde tedirgin ediyordu ... Hamd, o lemlerin Rabbi... ama imdi zihnini Heidelberg igal etmiti; ite
ksa bir sreliine onun Ingridi olan Ingrid, Mekkeye
dnk mrltsna surat ediyordu; ite anarist arkadalar
Oskar, Ilse Lubin, ideoloji dmanlklaryla onun namazn tiye alyorlard O din gnnn mlikidir...
18

Heidelbergde tp ve politikann yan sra Hindistann

da radyum gibi Avrupallar tarafndan kefedildiini
renmiti; Oskar bile Vasco da Gamaya hayranlk duyuyordu, ite Adem Azizi arkadalarndan ayran da
buydu, kendisinin bir bakma onlarn atalarnn icad olduuna inanmalar Sadece sana ederiz kulluu, sade
senden dileriz yardm... bu yzden buradayd, kafasnn iinde onlarn varln tad halde, zerinde yarattklar etkiyi umursamayan ama bir yandan da bilmesi
gereken her eyi, mesela teslimiyeti bilen eski benliiyle
bulumaya alyordu, u anda yapt eyi bilen benliiyle, eski anlarn klavuzluunda elleri yukar kalkt,
baparmaklarn kulaklarna bastrd, parmaklar ald,
dizlerinin stne kt Hidyet eyle bizi doru yola;
o kendilerine nimet verdiin mesdlarn yoluna ilet...
Ama ie yaramyordu, tuhaf bir biimde orta yerde
kalmt, inanla inanszlk arasna skmt, ne de olsa
bir pandomimdi bu yapt ne o gazap okunanlarn,
ne de sapknlarn. Dedem alnn yere edi. ne eildi
ve seccade kapl yer ona doru kabard. Tmsein vakti
gelmiti. Hem Ilse-Oskar-Ingrid-Heidelbergin hem de
vadi-ve-Tanrnn tekdirleri ayn anda onu burnunun
ucundan vurdu. damla dt. Yakutlar ve elmaslar.
Dedem dimdik dorularak bir karara vard. Ayaa kalkt.
Puroyu sard. Gle bakt. Varlna tamamen inanmazlk
da edemedii bir Tanrya tapnamadndan, o orta yere
saplanp kald. Kalc bir deiiklik: bir delik.
Gen, yeni mezun Doktor Adem Aziz deiim esintilerini iine ekerek bahar glne kar durdu; daha nice
deiiklie (son derece dik olan) srtn evirmiti. O
yurtdndayken babasna inme inmiti ve annesi bunu
ondan gizlemiti. Annesinin sesi metanetle fsldyordu:
...nk senin tahsilin daha nemliydi olum. Btn hayatn tesettrl, eve kapal geirmi olan o anne birden19

bire kendinde byk bir g bulmu ve dar kp kk kymetli ta (turkuvaz, yakut, elmas) iini yrtmeye
balamt; Ademi tp fakltesinde okutan da bir bursun
yan sra bu iti; geri dndnde hi deimez gibi grnen aile dzeninin tepetaklak olduunu grmt, annesi dar almaya gidiyor, babas ise inmenin beyninin
zerine rtt peenin ardna gizlenmi oturuyordu...
Tahta bir sandalyede, karanlk bir odada oturmu ku sesleri karyordu. Otuz deiik ku tr onu ziyaret edip
kepenkli camnn pervazna tnyor, havadan sudan sohbet ediyorlard. Baya mutlu grnyordu.
(... imdiden tekrarlarn baladn grebiliyorum;
nk anneannem de bulmam myd yle devasa...
nme de tek deildi... Bakr Maymunun da kular vard... Lanet daha en batan kendini gsteriyor ama biz
kokusunu alamyoruz!)
Gl artk buz tutmu deildi. Her zamanki gibi abucak eriyivermiti buzlar; kk kayklarn, ikaralarn1 birou uykuda yakalanmt ki bu da normaldi.
Ama o miskinler karada, sahiplerinin yannda huzurlu
bir horultuyla uyurken teknelerin en eskisi btn yallar gibi erkenden kalkmt ve bu yzden de buzlar zlm glde szlen ilk tekneydi. Tainin ikaras... bu
da dettendi.
Bakn teknesinin knda tnemi yal Kayk Tai
sisli suyun zerinde nasl da hz tutturmu! Sar bir sopann ucundaki tahta bir kalbe benzeyen krei yosunlarn arasndan nasl srayarak ilerliyor! Ayakta krek
ektii iin buralarda onu ok tuhaf bulurlar... Geri bu
tuhafln baka nedenleri de vardr. Doktor Azizi acil
bir vakaya armaya gelen Tai tarihi harekete geirmek

1. Kemir gondolu. (Y.N.)

20

zere... Bu srada gzleri sulara dalm Adem, Tainin

ona yllar nce rettii eyi hatrlyor: Buz hep beklemededir, dem Baba, suyun teninin hemen altnda.
Ademin gzleri masmavi, dalar zerindeki gn arpc mavisi ki bu mavi Kemirli erkeklerin gzlerine dmeye tenedir; onlar nasl baklacan unutmamlardr.
Onlar grr ite! bir hayaletin iskeleti gibi, Dal G
lnn yzeyinin hemen altnda! o narin dantel, renksiz hatlarn geimesinin yaratt o karmak a, gelecein beklemekte olan souk damarlar. Pek ok eyi bulandran Almanya Ademin grme yeteneini elinden
alamamt. Tainin ba. Ban kaldryor ve Tainin
yaklamakta olan teknesinin ardndaki V eklini gryor,
elini sallyor. Tainin de kolu kalkyor ama o bir emir
veriyor. Bekle! Dedem bekliyor; hayatnn son huzurlu
nn, bu bulank lanetli huzuru yaad u fasladan istifade onu biraz tarif etsem iyi olacak.
irkinlerin, arpc bir ekicilii olanlara duyduu
doal haseti sesime bulatrmadan belirtmeliyim ki Doktor Aziz uzun boylu bir adamd. Baba evinin duvarna
srtn yaptrdnda yirmi be tula boyundayd (her
ya iin bir tula), baka bir deyile bir doksan ksur.
Ayn zamanda gl bir adamd da. Sakal gr ve kzld
bu sakal annesini endielendiriyordu nk kadn sadece Mekkeye gitmi haclarn kzl sakal brakabileceini sylyordu. Ama salar daha koyuydu. Gk gzlerini zaten biliyorsunuz. Yzn yaratrlarken renkler
rndan km, demiti Ingrid ona. Ama dedemin
anatomisinin merkez zellii ne rengi, ne boyu, ne kuvveti ne de srtnn dikliiydi. Suya yansyan yznn ortasnda lgn bir muz gibi dalgalanan... Taiyi bekleyen
Adem Aziz dalgalanan burnunu seyrediyor. Onunki kadar dramatik olmayan bir yzde hemen gze arpard;
onda bile ilk grlen ve en ok hatrlanan organd. Bir
21

Cyrano-burun, demiti Ilse Lubin, Oskar da eklemiti:

Fil hortumu. Ingrid, O burunla nehir bile alabilir,
diye ilan etmiti (kprs geniti).
Dedemin burnu: burun delikleri iki yana ak, danslar gibi biimli. Ortalarndan burnun zafer tak ykseliyor, nce yukar ve yanlara doru genileyerek, sonra
alalp daralarak stdudann zerine eiliyor, ucunda
muhteem, imdi hafif kzarm bir uzant. Tmsee kolayca arplacak bir burun. Bu arada bu muazzam organa minnettarlm da eklemek isterim o olmasayd benim annemin gerek evlad, dedemin gerek torunu olduuma kim inanrd? Bu heybetli alet doutan baz
haklar kazandracakt bana. Doktor Azizin burnu sadece fil kafal Tanr Ganeann burnu onunla boy lebilir onun ata olma hakkn itiraz kabul etmeyecek
ekilde tescil ediyordu. Bunu da ona Tai retmiti.
Gen Adem daha yeniyetmeyken hrpani kayk ona
yle demiti: Bu burunla bir hanedan kurulur prensim.
Kimin varisi olduklar kuku gtrmez. Mool mparatorlar byle bir burun iin sa kollarn feda ederlerdi.
Bu burnun iinde ne hanedanlar bekliyor, bu noktada
Tai kabalamt smk gibi.
Burun Adem Azizin yznde pederahi bir hava
kazanyordu. Annemde soylu ve ileli grnyordu;
Emerald teyzemde biraz ukala, Aliye teyzemde entelektel duruyordu; Hanif daymda baarsz dehay temsil
ediyordu; Mustafa daym onu ikinci snf bir sezinleme
organ olarak kullanyordu; Bakr Maymun ondan tamamyla kurtulmutu; ama bende bende bambaka bir
eydi. Ama btn srlarm bir kerede ak etmemeliyim.
(Tai yaknlayor. Burnun gcn aklayan Tai, imdi dedemi gelecee frlatacak mesaj getirmek zere seher glnde ikarasnn kreini ekiyor...)
Tainin gen olduu zamanlar kimse hatrlamaz.
22

23

24