Professional Documents
Culture Documents
DERS NOTLARI
İÇİNDEKİLER
Lojistik Yönetimi Temel Kavramlar
Depo Yönetimi
Kargo Yükleme Problemleri
Ulaştırma Modelleri
LOJİSTİK YÖNETİMİ
LOJİSTİK İŞLETMESİ
Kara, hava, deniz, demiryolu, nehiryolu, boru hattı Lojistiğin Rolü
veya kombine taşımacılık gibi bütün taşıma Dı! Organizasyon içerisinde i!lemler Dı!
Tedarikçi Mü!teri
türlerinde, sevkıyat, dağıtım, depolama,
gümrükleme ve sigorta hizmetlerini gerçekleştiren "ç "ç Mü!teri
Tedarikçi
aktif bir işletme ağına sahip olan ve anahtar teslim
lojistik hizmeti veren organizatör bir kuruluştur.
•Sigortalama
•Ambalajlama, barkod ve etiketleme
•Operasyon ve sevk yönetimi Tedarik Zincirlerinin Faydaları
•Lojistik maliyet planlaması • Tedarik zincirlerinin birçok faydası vardır. Bunlar
•Tersine lojistik faaliyetleri (iade ürünler, tamir, vs.) aşağıdaki gibi özetlenebilir.
•Fabrika içi destek, montaj hattı vs. süreçler • Üreticiler, müşteri yerleşim yerlerine göre en iyi
•Stok yönetimi yerleşim yerlerinde işlemlerini gerçekleştirebilirler.
•Hizmet pazarlaması • Üreticiler üretimle ilgili işlemlere daha çok
•Müşteri ilişkileri yönetimi odaklanabilirler.
•Raporlama • Üreticiler yüksek miktarda bitmiş ürün stoğu
•Talep yönetimi tutmak zorunda kalmazlar.
•Lojistik performans değerlendirme • Toptancılar yüksek miktarda sipariş verdiklerinden
•Banka işlemleri ve mal bedeli tahsilat, vb. fiyat indirimleri elde edebilirler.
•Vergi mevzuat ve işlemleri • Toptancılar, birçok tedarikçiden mal alarak
•Bilişim teknolojilerini kullanarak tüm üniteler perakendecilere seçme imkânı sağlarlar.
arasında koordinasyon ve iletişimin sağlanması. • Toptancılar perakendecilere yakındırlar ve
siparişler kısa zamanlarda teslim edilir.
Materyal-Tedarik Zinciri • Perakendeciler az stok bulundururlar, çünkü
Materyal: Ürün ürütmek üzere taşınan her şey. toptancıdan makul sürede temin edebilmektedir.
Somut ( hammadde) ya da soyut (bilgi) olabilir. • Organizasyonlar belirli tip işlemlerde
uzmanlıklarını geliştirebilirler
Te d a r i k z i n c i r i : m a t e r y a l l e r i n b a ş l a n g ı ç
tedarikçisinden son müşteriye kadar ulaşmasını Tedarik Zinciri Yönetiminin Bileşenleri
sağlayan bir seri aktivite ve organizasyonların
Bile!en Yakla!ım
bütünü
Mü#teriler Mü#terilerin Ne !stediklerinin Belirlenmesi.
Tahminleme Talebin Miktar Ve Zamanlamasının Tahmini.
Talep-Tedarik Çevrimi
Tasarım “Mü#teri !stekleri, Üretim, ... Zaman” Uyumlandırılması.
Mü!teriler
Süreçler Kalitenin Kontrolü, !# Programlama.
Envanter Talep Ve Envanter Maliyetlerinin Uyumlandırılması.
Satınalma Tedarikçilerin Ve Destek Faaliyetlerin De"erlendirilmesi.
Ürün tedariki Ürün talebi
Tedarikçiler
Yerle#im Tesislerin (Fabrika, Depo, Da"ıtım Merkezi) Yerle#imi.
Lojistik Malzemelerin En !yi Hareketi Ve Depolanması !çin Karar
"!lemler
Varlıkların
Mü!teri Satı!lar Getirisi
Bu görüş Lojistik ve Taşıma Enstitüsü (ILT – tatmini
İngiltereʼdeki ana kurum) tarafından
desteklenmektedir. Aşağıdaki iki tanım ILT "!lem Kar marjı Kar
maliyeti
tarafından yapılan tanımlardır.
Ürün Fiyat
Özellikleri
Lojistik: kaynakların zaman ayarlı olarak
konumlandırılması ya da toplam tedarik zincirin
stratejik olarak yönetimi Mevcut varlıklar: etkin bir lojistik daha düşük stok
seviyesinden dolayı mevcut varlıkları azaltacaktır.
Tedarik Zinciri: Müşteri tatminini sağlama amacına Stoğa yapılan yatırımın azalmasından dolayı diğer
yönelik planlanan bir dizi faaliyetler faaliyetlere ayrılacak nakit miktarı artar ve böylece
borçlanma ihtiyacı azalır.
Genel olarak söylemek gerektiğinde; lojistiğin •Sabit varlıklar: tesis, ekipman vb. kapsar. Lojistik
amacı yüksek müşteri memnuniyetini sağlamaktır. bu varlıkları yoğun kullanır.
Bunu da yüksek kalitede servisi düşük ya da kabul •Satışlar: Lojistik sayesinde daha cazip ya da daha
edilebilir bir fiyattan sunarak sağlayabilir. kolay bulunabilir ürünler yaparak satışların
artması ve daha yüksek pazar payının elde
Bu denge müşteri algı değeri olarak adlandırılabilir. edilmesi mümkündür.
Lojistik bir ürünün istenilen zamanda istenilen •Kar payı: Etkin bir lojistik daha düşük işlem
yerde olmasını sağlayarak ona değer katar. Bu maliyetine sebep olacağından daha yüksek
değer katma işlemi yer faydası ve zaman faydası kar payı oluşur.
olarak bilinir. Dolaysıyla lojistiğin amacı en yüksek •Fiyat: Lojistik ürünlerin algılanan değerini
müşteri faydasını yada müşteri algı değerini yükseltebilir. Bir ürünün daha kolay
sağlamaktır. Lojistiğin amacı; istenilen materyalin, ulaşılabilir olması teslim zamanlarının az
TAŞIMA
Taşıma dar anlamda bir nesnenin (eşya, ürün, yük, PAZARLAMA ÇEVRESİ
veya mal) bir yerden bir başka yere nakli demektir. • Makro Çevre: Pazar ve rekabet yapısı ekonomik,
politik, doğal, teknolojik, sosyo-kültürel, demografik
Geniş anlamda taşımacılık, müşteri ihtiyaçlarının çevreler.
giderilmesi amacıyla üretilen malların ihtiyaç • Mikro Çevre: İşletme kaynakları ve özellikleri,
duyulan bölge ve merkezlere zamanında pazarlama taktik ve Stratejileri
ulaştırılmasıdır.
LOJİSTİK ÇEVRESİ
Bu yönüyle taşımacılık, ulaştırma sürecinin • Taşıyıcılar, taşıma operatörleri
yanında yükün taşınması için gerekli evrakların • Acentalar
( yük, araç, sürücü, gümrük, vb. ) hazırlanmasından • Depo ve antrepo işletmecileri
müşteri deposuna teslimine kadar, çeşitli hizmetleri • Sigorta şirketleri
de içeren daha kapsamlı ve karmaşık bir sektör • Gümrük müşavirleri vb.
haline gelmiştir.
LOJİSTİK HİZMET SAĞLAYICI İŞLEVLERİ
Temel Taşıma Türleri
•Demiryolu
•Karayolu
•Havayolu
•Denizyolu
•Boru Hattı
Uluslararası E-Lojistik
Belgeler Incoterms ve Bili!im
LOJ"ST"K YÖNET"M"N"N
5 DO#RUSU
Do!ru Fiyat
Do!ru Zaman
Do!ru Kalite
LOJİSTİK İŞ ÇEVRESİ
YASAL ÇEVRE
•Ulusal ve uluslararası kuruluşlar
•Yasal düzenlemeler,
•İlgili bakanlık ve müsteşarlıklar
•Gümrükler vb.
DEPO YÖNETİMİ
Depo: Ürünlerin hammadde aşamasından üretim
ortamına, oradan da tüketim merkezlerine
dağıtımına kadar olan bütün bir faaliyetler dizisinin
gerçekleştirilmesinde stratejik rol oynayan ara
noktalardır.
Diğer yöneylem araştırması tekniklerinde olduğu ÇÖZÜM: X1, Dış boya miktarı ve X2, İç boya
gibi DP de bir çok matematiksel işlem miktarını göstersin
gerektirmektedir. Bu işlem karmaşıklığını aşmada Maks Z= 3x1+2x2
mevcut DP paket programlarından istifade edilebilir.
x1+2x2 ≤ 6
2x1+x2 ≤ 8
DP MODELİN KURULMASI -x1+x2 ≤ 1
x2 ≤ 2
Bir DP modelinin kurulabilmesi için aşağıdakilerin
x1,2 ≥ 0
belirlenmiş olması gerekir:
HAMMADDE A 1 2 Küçük 93 60 5
Şirketin karını maksimum yapacak üretim X11 + X12 + X13 + X14 ≤ 1500 Ön
programını veren DP modelini veriniz. X21 + X22 + X23 + X24 ≤ 3000 Orta
X31 + X32 + X33 + X34 ≤ 2000 Arka
ÇÖZÜM: max Z= 12X1 + 9X2 + 6X3
Hacim Kısıtları
Kısıtlar: 2X11 + 1.5X12 + 3X13 + 3X14 ≤ 7000 Ön
8X1 + 4X2 + 5X3 ≤ 6000
Mak. 1. kısıtı 2X21 + 1.5X22 + 3X23 + 3X24 ≤ 7000 Orta
X1 + 5X2 + 4X3 ≤ 6000
Mak. 2. kısıtı 2X31 + 1.5X32 + 3X33 + 3X34 ≤ 7500 Arka
X1+X2+X3 ≤ 1500
Depo alanı 1. ksıtı
X1≥ 300
X tipi kasa kısıtı Denge Kısıtları
X1, X2, X3 ≥ 0 Ön Kargo
Arka Kargo
(X11+X12+X13+X14)≥ %90.(X31+X32+X33+X34)
ÖRNEK: Ömer Ertaş kargo şirketi İstanbulʼdan (X31+X32+X33+X34)≥ %110.(X31+X32+X33+X34)
İtalyaʼya gemi ile kargo taşımacılığı yapmaktadır. (X21+X22+X23+X24≥%40.(TOPLAM AĞIRLIK)
Şirket sorumlusu İtalyaʼya gidecek 4 ayrı tarım (X21+X22+X23+X24)≤%60.(TOPLAM AĞIRLIK)
ürünü için gemiye yükleme planını elde etmek TOPLAM AĞIRLIK=
istemektedir. Taşınacak ürünler ile ilgili bilgiler X11+X12+X13+X14+X21+X22+X23+X24+X31
+X32+X33+X34
Xij ≥ 0 ; i=1,2,3 j=1,2,3,4
aşağıdaki tabloda verilmiştir.
AKTARMA MODELLERİ
Orjinal ulaştırma modelleri iki tip düğümden oluşur.
Bunlar arz ve talep düğümleridir. Kaynak
düğümlerde sadece çıkan akışlar ve hdef
düğümlerden sadece hedef girişler vardır. Oysa
gerçek hayat problemlerinde bazı düğümlerde
1. YOL: 1-2-5-7 4. YOL: 1-2-4-5-7 (Merkez) hem gelen hem de giden akışlar olabilir.
Û12=5-0= 5 Û13=7-2= 5 Bu tip merkezler aktarma merkezleri olarak
Û25=3-0= 3 Û34=3-0= 3 adlandırılır. Bu tür problemlerin çözümü de aktarma
Û57=9-0= 9 Û46=2-0= 2 modelleriyle mümkündür.
f1= min {5,3,9}= 3 Û67=6-0= 6
f4= min {5,3,2,6}= 2
2. YOL: 1-2-4-5-7
Û12=5-3= 2 5. YOL: 1-3-6-7
Û24=2-0= 2 Û13=7-4= 3
Û45=2-0= 2 Û36=1-0= 1
Û57=9-3= 6 Û67=6-2= 4
f2= min {2,2,2,6}= 2 f5= min {3,1,4}= 1
5
3. YOL: 1-3-7 Q= Σ fk= 3+2+2+2+1= 10
Û13=7-0= 7 k=1
Û37=2-0= 2
f3= min {7,2}= 2
ÖRNEK: Esra Karakurt Gıda yurt dışından muz ÖRNEK: Andaç Semerci Otomotivʼin Edirne, İzmir
ithal etmektedir. İthal ettiği muzlar İstanbul ve İzmir ve Bursaʼda 3 fabrikası ve biri Malatya diğeri
limanlarına gelmektedir. Can Gıda muzların yurt içi Diyarbakır olmak üzere 2 ana dağıtım deposu
dağıtımını yaparken ulaştırma maliyetlerinden vardır. Önümüzdeki 3 aylık dönemde fabrikaların
tasarruf etmek amacıyla yurt içinde yetişen tarım kapasiteleri Edirne için 1000, İzmir için 1500 ve
ürünlerini illere dağıtıp boş dönen kamyonları Bursa için 1200 arabadır. İki ana dağıtım
kullanmak istemektedir. Bu kamyonların standart deposunun talep miktarları ise yapılan ÖTV
güzergahları vardır. Bu güzergahlar ve birim ürün indiriminden dolayı artmış ve önümüzdeki 3 aylık
nakletme maliyetleri ve şehirlerin haftalık arz ve dönemde Malatyaʼda 2300, Diyarbakırʼda 1400
talepleri aşağıdaki gibidir. Karakurt Gıdaʼnın olmuştur. Fabrikalar ile depolar arasındaki
minimum maliyetle taşıma maliyeti planını uzaklıklar aşağıdaki gibidir.
çıkarınız.
Malatya
Diyarbakır
İst. Trab. Erz. Ank. Diya. Mer. İzm. Arz Edirne
1000
2690
İzmir
1250
1350
İstan. - 25 - 15 - - - 500 Bursa
1275
850
Trabz - - 30 - - - - -
Arabaları taşıyan nakliye şirketi her araba için KM
Erz. - - - - 40 - - - başına 0.08 para birimi almaktadır. Firma en az
taşıma maliyeti ile depoların talebini karşılamak
Ank - - - - - - - -
istemektedir. DP modelini geliştiriniz.
Diyar. - - 30 35 30 - - -
ÇÖZÜM:
Mers. - - - - 20 - - -
Malatya
Diyarbakır
İzmir - - - 40 50 45 - 750
Edirne
80
215
İzmir
100
138
Talep - 250 150 350 200 200 - - Bursa
132
68
2300 1400
Arz Kısıtları:
X11 + X12 ≤ 1000
X21 + X22 ≤ 1500
X31 + X32 ≤ 1200
Talep Kısıtarı
X11 + X21 + X31 ≤ 2300
X12 + X22 + X32 ≤ 1400
Xij ≥ 0
Amaç Fonsiyonu:
MinZ= 25X12+15X14 + 30X23 + 40X35+ 30X56 +
20X65 + 40X74 + 50X75 + 45X76
Kısıtlar:
X12 + X14 ≤ 500 İstanbul Çıkış
X12 -X23 ≥ 250 Trabzon
X23 + X53 - X35 ≥ 150 Erzurum