Klan Dergi 2003-02

KlanDergi
- Yoga - Tai Chi - Beslenme - Meditasyon - Aikido - Salk - Zen - evre - Dou - Shiatsu - Kendo - Sanat
Bu sayda:
Ruh ve Mzik :
Demir Demirkan
Japon ay Sanat
Zen Tarihi
Taoculuk
Be Element
Farkndalk
Derin Ekoloji
Ayur Veda
Yemein Enerjisi
Yamaoka Tessh
Kabbala
Fitoterapi
Tasavvuf ve Felsefe
Yoga Asana
Bilinli Ryalar
Bilincin Doas
iir
Kitap
Chanoyu
ay Sanat
temmuz 2003
iki
Kullanm
KlanDergiye hogeldiniz.
KlanDergi PDF teknolojisiyle hazrlanmtr.
Adobe Acrobat Reader 3.0 veya daha yeni srmn
bilgisayarnza (Mac ya da PC) kurduktan sonra Tantm
ikonuna ift tklayarak dergiyi okumaya balayabilirsiniz.
Adobe Acrobat Reader bedava bir program olup aadaki linkten indirilebilir :
www.klannews.com
Sayfalar evirmek iin Acrobat alet ubuundaki
oklar kullanabilirsiniz. Okumay kolaylatrmak iin ayn alet ubuundaki
Sayfa dmeleriyle mmkndr. PDF teknolojisi ile, sayfalardaki web
ya da e-posta adreslerine tklayabilirsiniz.
Sayfay ne kadar bytrseniz bytn yaz kalitesinin
azalmadn greceksiniz. Bu, PDF teknolojisinin okuma rahatl iin
salad bir olanak. Sayfalar yazcnzda bastnzda yazlarn
kalitesi sizi artacaktr. Resimler, dosya boyutlarn snrlamak zere
ekran znrlnde (72 dpi) tutulmutur.
Arama yapmak iin de Drbn (search/arama) ikonuna tklayabilirisiniz.
Btn teknik sorularnzn yantlar Acrobat Reader yardm mensndedir.
Bilgelik, Gelenekler ve Kiisel Geliim dnyasnda iyi yolculuklar...
KlanDergi
KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003
KlanDergi
Klan Yaynlarnn rndr.
Editrler:
Cem en / cemsen@klannews.com
Suavi Kendirolu / suavi@klannews.com
Yazarlar (alfabetik srayla):

Refik Algan, Tijen naltong, Suavi Kendirolu,
Hakan Onum, Nimet zata, Dr. Ender Sara, Cem en,
Bar entuna, mer Tecimer, Gne Tokcan
Dier katklar (desen, fotoraf vs.):
Suavi Kendirolu, Tijen naltong, zgr Taylan,
Cem en.
nternet Uygulama: Nusret Kurar /
nusret@klannews.com
Tasarm ve sayfa dzeni: Suavi Kendirolu
Reklam: reklam@klannews.com
(Tel: 212 324 82 10)
letiim:
http://www.klannews.com
info@klannews.com
KlanDergi sadece elektronik ortamda
yaynlanmaktadr. Yeni saylar sitemizden
indirebilirsiniz. Bunun iin cretsiz yelik ilemini
yapmanz yeterli olacaktr. (letilen dosyalarn
boyutlar bir disketin kapasitesini amayacak
ekilde hesapland) KlanDergi cretsiz olup
serbeste oaltabilir, e-maille tandklarnza
gnderebilir ya da yazcnzda basabilirsiniz.
Yaz ve izimlerin telif haklar sakldr ve baka
bir yayn bnyesinde izinsiz kullanlamazlar.
Sistemimiz en son virs tarayclarla kontrol
edilmektedir ve sunucumuzdan indirdiiniz
dosyalar kesinlikle virs barndrmaz.
Bunun yannda, e-mail vs. yollarla ve bizden
baka kaynaklardan edindiiniz KlanDergi
dosyalaryla ilgili sorumluluk kabul edilmez.
Teknik not :
Belge rahata okunabilmesi iin Adobe Acrobat
Reader 5.0 veya yeni bir srmn bilgisayarnza
kurulmu olmas gerekmektedir. Bu program cretsiz
olup PC ya da Mac bilgisayarlarn ounda bulunmaktadr. Bu programa sahip deilseniz, bilgisayar dergileri
ile birlikte datlan hediye CD-Romlarda bulabilir ya
da www.klannews.com sitesinden indirebilirsiniz.
Yokluk tac
alnm sktnda,
Zevk de, keder de
ruhumdan uar gider.
Nazm Hikmet
(10 yalarnda)
indekiler
(Balklara tklayn)
Merhaba! < Tklayn!
KlanDergi
ay Sanat / Suavi Kendirolu

Zen Tarihi (2) / lhan Ermete
lgn Bir iir / Po Chu - I
Taoculuk (2) / Gne Tokcan
Be Element / Cem en
nci / Anonim yk
Farkndalk (2) / Ilhan Ermete
Derin Ekoloji / Hakan Onum
Kitap Tantm
Demir Demirkanla Sylei / Klan
Ayur Veda / Ender Sara
Yemek ve Sevgi / Tijen naltong
Yamaoka Tessh / Suavi Kendirolu
Kabbala (2) / mer Tecimer
Fitoterapi (2) / Nimet zata
Tasavvuf ve Felsefe / Refik Algan
Gnee Selam B / Yoga Asana
Bilinli Ryalar / lhan Ermete
Bilincin Doas (2) / Cem en
Mektup
Merhaba !
KlanDergi
Daha ilk sayda Klanmzn binden fazla yesi oldu.

Birou da dergilerini arkadalarna dorudan tanttlar, paylatlar.
Bu arada sizlerden gelen olumlu-olumsuz tm eletirileri
deerlendirdik, sorularnz yantlamaya altk.
Sk karlatmz sorulardan biri Acrobat Readern kurulumuyla ilgiliydi. Bu okuma aracn nermemizin ve dergiyi PDF
formatnda yaynlamamzn ana gerekesi var:
1) Dosya boyutu: Ayn dergiyi Wordle hazrlasaydk boyutu rahatlkla 10 MB civar olabilirdi.
2) PC-Mac uyumu: PDF bu iki sistem arasnda sorunsuz
alan tek format. Yukardaki nermeye ramen Word seseydik
Mac kullanclar dergiyi okuyamayacaklard.
3) Font sorunu: Yabanc lkelerdeki okuyucularmzn yaz
karakteri sorunlarn PDF tamamen ortadan kaldryor. Bu sorunu
da gereken yaz karakterlerini derginin iine dahil ederek zyor.
Bu arada sizler iin pekok yeniliin hazrl iindeyiz.
Sitemizdeki Forum blm ald. Dergide kan seme yazlarndan oluacak ve ayda bir yaynlanacak bir hardcopy kat versiyon karmay planlyoruz. Koleksiyoncular iin !
Bu ay, ilk sayda balayan yaz dizilerimizin devamn bulacak, Eurovision zaferiyle herkesi mutlu eden, besteci ve mzisyen
Demir Demirkanla yakndan tanacak, yeni yazlar okuyacaksnz.
Japon ay Sanatnn tarihini ve uygulamasn anlatan bir
yaz ile balyoruz. Cem enin Be Element yaz dizisi de bu sayda balyor.
yi okumalar !
KlanDergi
ay Sanat Chanoyu
ay bir iecek olmadan nce ila olarak kullanlyordu. iir imparatorluu
in'de hoa vakit geirme aracna dnmesi VII. yzyl buldu.
Bu ura XV. Yzyl Japonya'snda bir estetik dinine, ay Sanat'na dnt.
Suavi Kendirolu
ay
ay imekten ay Trenine:
ay imek gibi sradan ve gnlk bir faaliyetin
bir trene dnt ay Sanat, Japon
kltrnn en nemli paralarndandr.
Gnmzde kadnlara ynelik bir ura gibi
grnse de Maiji devrimine (1868) kadar daha
ok erkeklere zgyd. Dier gsteri/performans sanatlarndan farkl olarak davetliler de bu
tremde rol alrlar. ay hazrlama, sunma, kabul
etme ve ime hareketlerinin tm nceden belirlenmi kurallara gre gerekletirilir. Trende
tanrsal bir varla atfta bulunulmaz. Sadece
katlanlar iin yaplr. Gnlk yaamn stresinden kp dosta bir ortam paylamakla, i disiplin, alakgnlllk ve estetik zevkler
glendirilir.
9. yzylda feodal derebeyleri olan
Daimyo'lar ve tccarlar olduka gsterili ay
toplantlarna katlarak sunulan rnn kkenini
bulmaya alri kalitesi zerine syleirlerdi. Bu
tren Chanoyu adn alyordu. Bunun tam
Trke karl "ay iin scak su"dur. Daha
sonralar halk "Unyaku Chakai" adl, in
kltrne daha yakn ve daha az soylu bir ikrm
tarzyla tant.
ay Treni Chanoyu'nun daha spritel
olan ay Yolu'na (Chad) dnm 16. yzylda Sen no Rikyu'nun eliyle gerekleecektir.
Sava kesimin tekelinde bulunan elitist trenlere (Daimyo-cha) sadelik getirmek uzun zamandan beridir ay ustalarnn istedii eydi. Bu
sadelik Wabi ad altnda bir tr ideale dnt.
Wabi daha ok sade bir yaam araydr. Sabi
(sade grnm), Shubui (sade zevkler), Ygen
(gizemli zerafet ve hzn) gibi trevleri de Japon
yaamn derinden etkilemitir. Edebiyatta en
derin duygular asla dorudan aa vurulmaz,
sadece hissettirilirdi. Hatta bu duygularn ifade
6
ay Sanat
edilemeyecei de dnlrd. N Tiyatrosu, ay

Treni, aido gibi sanatlarn sessiz ve trensel yaplar
bu Wabi idealine baldr.
Tren:
Tipik bir ay Treni'ni yazya dkmek olduka
cesaret krc, hatta neredeyse imknsz bir i. Burada
ancak kaba bir tasvirle yetineceiz. ay Treni'nin
yapld ay odas normal bir odadan daha sadedir ve
ieriye ufack bir kapdan (Nigiriguchi) eilerek girilir. Bu yap mtevazi bir yaam eklini hissettirmelidir. mparator dahi bu kapldan girebilmek iin
eilmeli ve samuraylar silhlarn darda brakmalydlar.
Bu ay odas bazen bir kulbe halini alarak
evden bamsz bir yapya dnr. ay evine giden
yol bir arnma yoludur. Eve girmeden nce durulur, el
ve az sabit bir kaptaki suyle temizlenir, beden
arndrlr. Sonra ev sahibinin davetiyle odaya girilir.
Tokonoma adl keye yerletirilmi bir iek kompozisyonu (kebana) ya da resim seyredildikten sonra
oturulur. Atein zerindeki demir aydanlktaki su
kaynaynca usta ay hazrlar. nce Kocha denilen
tadmlk koyu bir ay sunar. Bu hediyelerin en itenini kabul ettikten sonra konuulur, shbet edilir, ardndan da Usucha adn alan ak ay iilirdi.
Chanoyu gereleri:
ay Treni'nde kullanlan aralara deinmeden
gemek olmaz. Bu aralar usta tarafndan misafirin
kiiliine, yaknlk derecesine gre seilir ya da zel

olarak retilirdi. Tabii ki bu tercihlerde sadelik en
nemli yol gstericiydi. Sadelikte gizli, byk bir
zevklilik, soylu bir estetik vard. Yeil toz ay konulan kap (usuki), ay almaya yarayan bambu kak
(chashaku), kartrma fras (chasen), su dkme
kepesi (hishaku) ve ay ksesi (chawan) iilik
bakmndan birer ustalk rnei olup bazlar trenin
belli bir evresinde ayr ayr incelenir, uyanan beeni
ve hayranlk dile getirilirdi. Chanoyu sayesinde kebana, seramik, Sumi-e (bir tr resim sanat) gibi
birok sanat dal halk tarafndan anlalabilmi,
gelime frsat bulmutur.
Bizi en ok duygulandran arasa ay ksesi
Chawan'dr. Chawanlar trl stillerde ve tekniklerle
Kama ve Furo:
aydanlk ve ocak.
Kn yer demesi
kaldrlarak altndaki
Ro ad verilen ocak
kullanlr.
Mizuhashi: Chawan ykama

suyunun bulunduu kap.
Kama
Furo
Chawan:
ay ksesi.
Kensui: Chawan ykama
suyunun dkld kap.
Hishaku: Su dkme
kepesi.
Usuki
(natsume):
Usucha (toz ay)
konulan lakl kap.
ay Sanat
retilmitir. Farkl blgelerde, farkl malzeme ve

sanat anlayyla tasarlanan bu seramik kseler
gnmzde paha biilmez birer koleksiyon
parasdrlar. zellikle Roku stili chawanlar dikkate
deerdir. Dner tezgah yerine elle ekillendirilip
dk sl (800-1000C) frnlarda piirildiklerinden
dzensiz ekilli ve grece kaba dokulu olurlar. Her
adan farkl grnrler ve ayn zamanda dokunma
duyusuna da htap ederler. yle ki, mlekinin ellerine dokunduunuzu, o yarat ann tekrar yaadnz
hissedersiniz. Tren srasnda misafirin kulland tek
ara olduundan ev sahibiyle arasndaki yegne
kprdr. Misafir ustann ince sanatn, koskoca bir
dnyay avucunda tutar, hisseder ve dudaklarna
gtrerek tadar. Yzyllarn birikmi gelenekleriyle
ve bu geleneklerin ustalaryla arasnda fiziksel bir ba
kurulur. Tm aralar, ay odas, giyilen kimonolar,
sarfedilen nezket szleri, duygu ykl bir atmosfer
yaratr. Bu ortamnparalarn yaratan tm sanatlar
bir olup hibir karlk beklemeden size bu ay sunmulardr.
Kaynaka:
The Book of Tea, Okakura Kakuzo
A Look into Japan, (Japan Travel Bureau)
Le Japon, Dictionnaire et Civilisation, (Louis Frdric)
Art, Tea and Industry, (Masuda Takashi)
Japan, "Spirit & Form", (Shuichi Kato)
Chanoyuda Matcha ad
verilen yeil toz ay
kullanlr. Bu ay
Chashaku adl kk
kakla Chawana
konulur.
zerine, Hisshakuyla Kamadan alnan scak su

dklr. Chasenle (fra) kprtlerek
kartrlr.
Nasl iilir?
Hafife eilerek Chawan sa elle alp sol elin
avu iine yerletiriniz. Kseyi saat ynnde sa
elinizle harekette eviriniz.
ay itikten sonra
sa elle Chawan
silin ve bu sefer ters
ynde evirerek ev
sahibine geri verin
Zen Tarihi (2)

lhan Ermete
nc Pir Seng-ts'an
in'deki nc Zen piri olan
Seng-ts'an hakknda ok fazla bir
ey bilinmiyor. Seng-ts'an Huik'o'nun yannda bir Zen rahibi
olarak yaad. Satori'ye ererek
nc pir olduktan hemen sonra, 574 ylnda Budaclarn cezalandrld dnemlerden biri
daha balad. Stra'lar ve Budac
heykeller yakld, rahipler ve
rahibeler tapnaklardan karak eski yaamlarna geri
dnmeye zorland. Seng-ts'an zalimce cezalandrlmaktan kurtulmak iin tam on be yl boyunca oradan
oraya gezip durdu. Bundan sonra Huan-kung Da'na
giderek on yl orada sakland. Huan-kung Da vahi
hayvanlarla dolu bir yerdi, burada yaayan yrtc
kaplanlar evre halknda byk bir korku uyandrmt. Anlatlanlara gre Seng-ts'an'n varl bu vahi
kaplanlar yattrmaya yetti, kaplanlar bir daha o
civarda yaayanlar rahatsz etmedi.
Seng-ts'an bylece dalarda dolarken 592'de
Tao-hsin (Dshin, 580-651) ile karlat. Sylenceye
gre Tao-hsin Seng-ts'an'n yanna geldii zaman ona
yle dedi:
"Yalvarrm ustam merhamet edin, bana
bamszlama yolunu gsterin."
"Kim balad seni?"
"Hi kimse balamad."
"Peki yleyse niye bamszlamaya alyorsun?"
Seng-ts'an'n bu szleri Tao-hsin'in hemen o

anda satori'ye ermesine yetti. Tao-hsin drdnc pir
oldu. Seng-ts'an pirlii Tao-hsin'e devrettikten sonra
nce baka bir daa gitti, ama sonra eskiden kald
yere geri dnd. Ora halk sk sk onu ziyaret ediyor,
ondan Budacln ilkelerini reniyordu. Seng-ts'an
yine byle bir toplantda vaaz verdii bir gn, bir
aacn yannda ayakta durarak ld.
Seng-ts'an'n yaam zerine

geriye fazla bilgi kalmamakla birlikte, yazm olduu bir iir ok
byk bir nem tamaktadr.
Zihne nan Dizeleri (Hsin-hsin
Ming; Shinjin Mei) olarak bilinen
bu iir ilk Ch'an (Zen) iiridir.
Zen'in baz temel ilkelerini zengin
bir dille anlatan bu iirde belirgin
Taocu etkiler grlr. Dizelerde
eylemsizlik (wu-wei), doallk
(tzu-jan) gibi Taocu kavramlar ska karmza kar.
Daha sonraki dnemlerde Zen'in belirgin bir zellii
haline gelen Taocu etki, ilk olarak bu erken dnem
Zen iirinde grlr. Bu nedenle, Zihne nan Dizeleri
Zen'le Taocu retinin bir araya geliini aka
gstermesi asndan da nem tar. Sonraki dnemlerde hem inli hem de Japon Zen ustalar tarafndan
bu iirin birok yorumu kaleme alnmtr. Sengts'an'n bu nl iiri aadaki dizelerle balar:
Tao'a ulamak zor olmayacak
ya unu ya bunu semek olmasa
unu sevip bunu sevmemek bir yana braklsa
kendiilinden kacak aa
Sa teli kadar ayrm yapmak
yerle gk kadar uzaklatrr gerei
Eer grmek istiyorsan onu
brak u doruyla eriyi
steneni istenmeyen karsna koymak
zihnin hastal denir buna
Gizemli srlara ermeyince insan
zihni sakinletirmek bouna
Byk bir boluk gibi tam
ne eksik var ne de fazla
Ama unu alp bunu atnca
kaybolup gider bulunmaz asla
Zen Tarihi (2)
Drdnc ve Beinci Pirler:

Tao-hsin ve Hung-jen
Tao-hsin'in farkndaln iyice bilemek iin 60 yl
boyunca hibir yere uzanp yatmad ve hi uyumad sylenir. Tao-hsin ilk Zen topluluunu organize etti, Zen rahipleri burada ailelerinden ve
toplumdan ayr yayorlard. nceki pirlerin sadece
birka rencisi varken, Tao-hsin'in etrafnda
yzlerce Zen rahibi topland. Tao-hsin 624 ylnda bir
gn kendinden sonraki pir olacak kii olan Hungjen'le karlat. 651 ylnda birdenbire rencilerini
toplayp onlara, "Her ey bamszdr. Bunu aklnzdan karmayn ve ileride bunu retin," dedikten
sonra meditasyon yaparkenki gibi oturdu ve ld.
ldnde 72 yandayd.
Beinci Zen piri Hung-jen (Gunin ya da
Knin, 601-674) daha yedi yandayken Tao-hsin'le
karlat ve bir Budac rahip olarak onun tapnana
girdi. Gnlk ileri yapt zamann dnda srekli
olarak zazen yapt. eitli Zen okullar kuran birok
Zen ustas yetitirdi. Hung-jen 676 ylnda bir gn
rencilerine artk stne den grevi tamamladn
ve dnyadan ayrlacan syledikten sonra meditasyon yapar gibi dik oturdu ve ld. Hung-jen'in en nl
rencisi olan Hui-neng Ta-chien (En Daikan, 638713), Zen'in gelimesine byk katklarda bulundu.
Altnc Pir Hui-neng
Zen tarihinde en nemli iki kiiden ilki Bodhidharma,
ikincisiyse Hui-neng'dir. Hui-neng'in Zen retisini
biimlendirmedeki rol yle nemlidir ki baz tarihiler Zen'in asl kurucusunun Hui-neng olduunu
savunurlar. Hui-neng'e gelene kadar Zen hl Hint
Budaclnn etkisi altndayd, Zen Hui-neng'le iyiden iyiye in kltrnn renklerine boyand,
btnyle inlilerin anlayp zmseyebilecei bir
hale geldi. Bylece Zen'i dier Budac okullardan
ayran belirleyici zellikler de ortaya kms oldu.
Ondan nceki btn pirler son derece eitimli
kiilerdi, ama Hui-neng'in okumas, yazmas olmayan
cahil birisi olduu sylenir. (Baz aratrmaclar onun
okur yazar olmadnn kastl bir abartma olduunu
savunurlar.) Babas o daha ocukken ld iin Huineng ok fakirdi, durumu ok ktyd. Daha ocuk
denecek bir yata olduu halde geimini salamak
iin odunculuk yapyordu. Bir gn yine yakacak odun
kesmi pazarda satyordu. Odun almak isteyen birinin
dkkanna bir eki odun gtrd. Hui-neng dkkandan ktnda darda duran bir rahibin okuduu
stra'daki szleri duydu ve hemen o anda aydnlanKlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003
lanma deneyimi (kensh) yaad. Hui-neng rahipten

bunun Elmas Stra (Vajracchedik Praja Pramit
Stra) olduunu rendi. Rahip ona stra'y Hung-jen
adnda bir Zen ustasnn tapnandan aldn anlatt
ve gidip bu nl ustay grmesini syledi.
Hui-neng anlayn derinletirmek iin beinci Zen piri Hung-jen'i grmeye karar vererek yola kt. Bir ay kadar yrdkten sonra beinci pir
Hung-jen'in Sar Erik (Wang-mei) Da'ndaki tapnana vard. Tapnakta bine yakn Zen rahibi yayordu. Hui-neng Hung-jen'e sayglarn sunduktan
sonra Hung-jen ona nereden geldiini ve ne istediini
sordu.
"Ben gneyden gelen bir kylym. Buraya
size sayglarm sunmaya geldim, tek istediim buddha'la ermek."
"Gneylilerde buddha doas yoktur, nasl ereceksin ki buddha'la?"
"nsanlar gneyde ya da kuzeyde yaayabilir,
ama hepsinin buddha dogas birdir. Gneyden gelen
birinin bedeni sizinkinden farkl olabilir, ama buddha
doamz ayndr."
Hung-jen verdii bu yanttan Hui-neng'in ok
zeki olduunu anlam, onun doal yeteneini farketmiti. Bakalarndan ktlk grmemesi iin ona hi
konumamasn tledi ve dier rahiplere katlp
almasn syledi. Hui-neng'e yakacak odun kesme
ve pirin tme ii verildi.
Hui-neng'in tapnaa geliinin zerinden sekiz
ay kadar gemiti ki, beinci pir Hung-jen bir gn onu
grd ve, "Budaclk zerine bilginin ok salam
olduunu biliyorum, ama baz kt niyetlilerin sana
zarar vermemesi iin seninle konumaktan kanyorum. Beni anlyor musun?" dedi. Ksa bir sre sonra,
675 ylnda, Hung-jen pirlik grevinden ekilmek
istedi ve btn rencilerini bir araya toplad. Onlara
pirlii devredecek birisini seeceini, vard Zen
anlayn bir drtlkte (gth) en iyi kim dile getirirse
yeni pirin o olacan syledi.
Tapnaktaki yedi yzden fazla rahip arasnda
en yal, en gzde olan barahip Shen-hsiu'ydu
(Shinsh). Herkes pirlik grevinin ona deceinden
o kadar emindi ki, ondan baka hi kimse bir iir yazmaya girimedi bile. Shen-hsiu uzun uzun dndkten sonra bir drtlk yazd, ama bir trl cesaretini
toplayp onu ustas Hung-jen'e veremedi. Drt gn
boyunca srekli olarak iirini ustasna gtrmeye
alt, ama bunu yapamad. Sonunda gece yarsn
bekleyerek kimseye grnmemek iin karanlkta
gizlice Hung-jen'in kald odann karsndaki duvara
10
Zen Tarihi (2)
gitti ve iirini oraya yazd. Drtlk yleydi:

Beden benzer bilgelik aacna
Zihinse ayn parlak bir ayna
Onu srekli silmek gerek ki
zeri hi toz tutmaya
Shen-hsiu sabaha kadar ustasnn drtln

beenip beenmeyeceini dnd, gzne bir damla
olsun uyku girmedi. Hung-jen ertesi gn drtl
grp okudu. Ama Shen-hsiu'nun daha gerekli olgunlua ermedigini zaten biliyordu. Ona daha pirlii
haketmediini syledi, ama yine de drtln duvarda kalmasn ve dier rahiplerin onu okumalarn istedi. iiri okuyan rahipler onu ok beendiler, hepsi de
Shen-hsiu'nun pirlii adamakll salama aldna
inandlar.
Bundan iki gn sonra, gen bir rahip Huineng'in pirin ttg yerden geerken Shen-hsiu'nun drtln okudu. Drtl duyan Hui-neng,
bunu yazann daha buddha'la ermemi birisi
olduunu hemen anlad. O gece yanna gen bir rahibi
alarak drtln olduu yere gitti. Okuma yazma
bilmedii iin rahipten syledii drtl duvara yazmasn istedi. Hui-neng'in drtl yleydi:
Bilgeliin znde ne aa var
Ne de parlak bir ayna var
Aslnda bir tek ey bile yok
Nereye konacak ki tozlar?
Tapnaktaki rahipler ertesi sabah bu drtl

okuduklar zaman ok ardlar, kimse o gne kadar
bir kenarda kendi haline duran basit bir a yamandan byle gzel bir iir beklemiyordu. Herkes
drtln olduu yere topland ve Hui-neng'i vd.
Hung-jen drtl okuyunca onun ulam olduu
anlayn derinliini daha da iyi anlad ama Hui-neng'i
kskan kiilerin zararndan korumak iin
ayakkabsnn altyla drtl duvardan sildi.
Hung-jen tapnaktaki rahiplerin bu grnte
gen ve fazla bir bilgisi olmayan a yamann pir
olmasn kabul etmeyeceklerini biliyordu. Onun iin
ertesi gn Hui-neng'e gece olunca gizlice odasna
gelmesini syledi. Hung-jen gece boyu Hui-neng'le
birlikte Elmas Stra'y okudu ve stra'nn tad
derin anlamlar ona aklad. Bu srada Hung-jen'in
okuduu bir sz Hui-neng'in satori'ye ermesine neden
oldu. Hung-jen pirlik simgesi olan kseyle cbbeyi
Hui-neng'e verdi, ama bunlar kendisinden sonra kimseye devretmemesini tledi. Bylece Hui-neng
altnc ve son Zen piri oldu.

Hui-neng daha Budac rahiplie bile kabul
edilmemiti, sadece tapnakta kalp almasna izin
verilmiti. Tapnaktaki rahiplerin ou, pirliin onun
gibi basit bir as yamana devredilmesini anlayacak
olgunlukta deildi. Bunun iin Hung-jen Hui-neng'e
tapna derhal gizlice terkederek gneye gitmesini
syledi. Ona pirliini hemen aa vurmamasn,
birka yl bekledikten sonra kendi okulunu amasn
tledi. Hui-neng o gece tapnaktan ayrld.
ki ay boyunca gneye giden Hui-neng bir da
geidine geldiinde yzlerce rahipten oluan bir kalabaln kseyle cbbeyi ondan geri almak iin kendisini takip ettiini grd. Balarnda Hui-ming
adnda bir rahip vard. Sonunda rahipler Hui-neng'e
yetitiler, Hui-neng kseyle cbbeyi oradaki bir
kayann stne brakt ve yle dedi: "Bu cbbe
sadece bir simge. Onu zorla almak neye yarar ki?
Ama yine de almak istiyorsan al." Hui-ming kseyle
cbbeyi kayann stnden almaya alt ama bouna,
ikisi de bir da kadar ard! Hui-ming yerinden
kaldramad onlar. Bunun zerine yapt hatay
anlad, korkudan titreyerek, "Aziz kardeim, ben
buraya cbbeyi deil retiyi almaya geldim," dedi.
Hui-neng ona yle yant verdi: "Eer retiyi almak
iin geldiysen her trl dnceyi bir yana brak ve
zihnini bo tut. O zaman sana istediin eyi retebilirim." Hui-ming uzun bir sre durup zihnini iyice
sakinletirdi. Sonra Hui-neng ona, "Ne iyiyi ne de
kty dnme, u anda gerek yzn, sen daha
domadan nceki asl yzn gr." diyerek ondan asl
doasn, yani buddha doasn grmesini istedi. Huiming bu szleri duyar duymaz bir aydnlanma deneyimi yaad. Yaad deneyimin etkisiyle gzyalar
ve ter iinde kalan Hui-ming, "Bu anlaml szlerin
arkasnda ayrca gizli bir anlam var m?" diye sordu.
Hui-neng ona u yant verdi: "Sana sylediim eyde
gizli olan bir ey yok. Eer kendi zne bakar ve daha
dnya bile var olmadan nceki kendi yzn grebilirsen, gizli olann kendi iinde olduunu anlarsn."
Hui-neng bu szleriyle Zen retisine yeni bir
yaklam getirmi oldu. O zamana kadar Zen'de hem
reti hem de yntem asndan belirgin bir Hint
Budacl etkisi hakimdi. Stra'lardan alnan anlalmas zor szler ska kullanlyor, "Sen buddha'sn,"
"Sen ve buddha birsiniz," "Buddha senin iinde yayor," gibi fazlasyla soyut ve kavramsal kalan, kafa
kartran laflar sk sk duyuluyordu. Hui-neng'se Zen
retisini bu kalplardan tmyle kurtararak kendine
zg bir biimde ifade ediyordu: gerek yzn
grmek. Gerek yz, ya da asl yz (honrai no men11
Zen Tarihi (2)
moku) kiinin kendi doas, yani buddha doasyd.

Zen'in temel amac kiinin kendi doasn grmesi
(kensh) ve bylelikle aydnlanmaya ulamasyd.
Hui-neng'in renim ve felsefe tarafndan bozulmam bu basit yaklam tmyle somuttu, gizli olan
bir ey yoktu. Onun Zen'i dorudan, sade ve yalnd.
Kiinin tek yapmas gereken ey kendi benliinin
derinliklerine inip gerek doasn tanmakt.
Hui-neng bu olaydan sonra bir sre daha onu
cezalandrmak isteyenlerden kap saklanmak zorun-
da kald. Beinci pir Hung-jen pirlii ona devrettikten

ksa bir sre sonra ld halde, Hui-neng gzden
uzak kalmak iin on be yl boyunca bir grup avcyla
birlikte yaad. 39 yana geldiinde artk ustasndan
ald retiyi yayma zamannn geldiine karar vererek gneyde kendi okulunu at. n ksa srede
evreye yayld, binlerce renci yetitirdi. Hui-neng
76 yanda, T'ang Hanedan'nn en grkemli dneminde, in kltrnn en parlak gnlerini yaad
bir zamanda ld.
Bu iln alan
sizi bekliyor !!!
reklam@klannews.com
12
Btn Kardelerime Seslenen lgn Bir iir

Dnya, okuma bilmeyenleri aldatr;
Ben, ne mutlu ki hem okumada hem de yazmada ustaym.
Dnya hibir ii olmayanlar aldatr;
Oysa ben yksek devlet memurluklaryla onurlandrldm.
Yallar daima hastadrlar;
Bana gelince, u an ne arm ne de szm var.
nsanlar durmadan evlilik sknts ekerler;
Fakat ben evlilikle ilikimi kestim ve elimi eteimi ektim.
Hibir deiiklik zihnimin huzurunu bozmuyor;
Hibir i bacaklarm titretmiyor.
Bu nedenle on yldr ruhum ve bedenim
Kankln huzuru iinde dinleniyor.
Hepsinden te, ar ar geen son yllarda
ok az eye ihtiya duydum.
K boyunca beni stan bir para rt
Ve gn boyunca tok tutacak bir n yemek.
Evimin kk olmas hi de nemli deil;
Ne de olsa, insan bir odadan fazlasnda uyuyamaz...
Bir sr atmn olmamas nemli deil;
Bir insan ayn anda iki arabay sremez ya!
Dnyadaki on insandan belki de yedisi
Benim kadar talihlidir.
Ama halinden benim kadar memnun birini ararsanz,
Bir tane bile bulamayabilirsiniz.
Bakalarnn meselesi olduunda ahmaklar bile bilgedir,
Kendi meselelerinde bilgeler bile hata yapar.
Kimseye kalbimi amaya cesaret edemem.
Bu nedenle yabanl szlerim
Tm kardelerime seslenir.
Po Chu - I, .S. 835
(evriri: A. Waley - Cem en)
13
Taoculuk (2)
Taoculuun Tarihi, Kkenleri ve Erken Dnemlerdeki Geliimi
David Verdesi Shen'in katklaryla Gne Tokcan
nyadaki dinlerden bahseden

kitaplar sklkla listelerine
Taoculuu da dahil ederler ve
tpk Hristiyanlk, Mslmanlk, Budaclk gibi dinlerle
karlatrlabilecek bir din
olarak anlatmaya alrlar. Bu
adan bakldnda Taoculuk
da dier dinler gibi bu retiyi
kuran bir peygamberden sonra
dinsel bir kurulu haline gelerek,
tapnaklar yoluyla yaylm etkin
olmu sonra eitli mezheplere
blnerek deiik kollara yaylm bir
reti gibi grlebilir. Hatta belki de ilk balarda bu kurum saf ve bozulmamken sonralar giderek
eitli nedenlerden dolay bozulmalar, "yoldan" ayrlmalar grld dnlebilir.
Bu yorum neredeyse tamamen yanl bir yaklamdan kaynaklanmaktadr. Taoculuun kk, ne
Lao Tzu'ya ne de baka herhangi bir kiiye
dayandrlamaz. Ana kollar da bir tapnak sisteminden srgn vermi filizler deildir. Tapnak sistemini kuranlar ve bu tapnaklara bal mezheplerin
in tarihi boyunca eitli dnemlerde siyasi g
kazanmasna uraanlarn gerekte Lao Tzu'nun
takipileri olduklar kukuludur, nk baz aratrmaclara gre Lao Tzu'nun sz ettii hemen her
kavrama, dnce tarzna srtlarn dnmlerdir. Bu
retiyi bir din diye adlandrmak, her ne kadar tarihsel geliimi bir dini ve dinsel kurumu imi olsa da,
dier unsurlarn da bu reti iinde ayn derecede
nemli olduklarn gz ard etmek demektir. Taocu
reti ve uygulamalar oluturan dier unsurlar da
olduka eitlidir; simya bilimi, lmszlk otunun
ya da mantarnn bulunduu aday bulmak iin
yaplan deniz yolculuklar, kendine zg bir in yoga
sistemi, bir arap ve iir klt, cinsellik ve cinsel zle
ilgili almalar, teokratik bir dzende ynetilen bir
lkeyi koruyan bir tapnak ordusu, devrimci gizli
rgtler ve Lao Tzu'nun felsefesi.

Tm bunlar Taoculuk olarak
adlandrmak doru olsa da, bu
terim gerekte olduka geni
kapsamldr ve Uzak Dou
retileri ve dinler tarihiyle
ilgilenen kiilerin kafasn
kolaylkla kartrabilir.
Taoculuun esas kaynak kitab olan Tao Tsang yani
Taocu Ansiklopedi de eldeki bu
bilgilerden daha az akl kartrc
deildir. Tao Tsang, yaklak on be
yzyllk bir dnem boyunca yazlarak
tamamlanm 1120 ciltlik bir kaynaktr. Bu ciltlerin ou da sadece belirli bir eitimi alm kiilerin
anlayabilecei ezoterik bir dille yazlmtr ki baz
durumlarda da harhangi bir konuda yazlm metni
anlayabilecek bylesine yetkin bir kiinin yzyllar
nce lm olduu grlmektedir. Neredeyse
hibirinin yazar ve yazl tarihleri bilinmemektedir.
Hatta bu ansiklopedinin hangi sray izledii bile tam
olarak zlememitir. Bu eserdeki metinleri bir
dzene sokmak ve in'i yneten Hanedanlarn oluturduklar ktphanelerdeki malzemeyle ilikilendirmek, aratrmaclarn uzun yllarn alm ve
almaya da devam etmektedir. Bylesi bir alma
tamamlanana dek de Taoculuun tarihinin kesin bir
ereve kazanamayaca aktr.
Her ne kadar tarihte Taoculuk'tan sz edilmeye balanmas kabaca M.. 4. - 3. yzyllara denk
geldii grlse de Taoculuk terimi gerekte in'in
tm ruhsalln kapsar ve yukarda da belirtildii gibi
tarihi Neolitie veya onun sonuna dek dayanr. Bugn
Taoculuk dediimiz ey, gk, yer ve insann bir araya
getirilmesi, ayn btn oluturmalar dncesi veya
olgusundan ortaya kmtr. lk kullanld andan
itibaren, her kullanlnda bu terimi yeniden tanmlamak gerekmitir. Bu nedenle ne zaman ve nasl
balad gibi sorulara verilecek cevaplar pek ak
14
Taoculuk
deildir. Fakat Taoculuu oluturan ya da zaman

iinde kapsamna giren unsurlarn in'in Neolitik
dneminden beri sre gelen kavramlar olduklar aktr. rnein, M.. 2700-2600'de yani Xia hanedanl'nn da ncesinde Huang Ti dnemiyle ok
sonralar Taoculuun bir sin haline gelmesi arasnda
geen sre iinde bilgiyi elinde tutan en az 5 tane klan
veya ekol olduu bilinir:
Wu Klan: kadnlarn klan, bedensel alma
yoluyla geliim yntemleri gelitirmilerdir. Bu
klann yesinin Huang Ti'ye yani efsanevi Sar
mparatora cinsel almalar rettii analtlr.
Xi Klan: sadece erkeklerin ye olduu bir
klan. Wu klannn kart cinsteki paraleli olarak
grlebilir.
Zhu Klan: hem kadn hem de erkek yeleri
olan bu klann yeleri rahip snf olarak grlebilir.
Lao Tzu'nun da ktphaneci olmas nedeniyle yani
ritelleri, kadim bilgileri bilen bir kii olduu hakkndaki bilgi nedeniyle da bu klana ait olduu
dnlmektedir.
Zhang Meng Klan: ryalarn efendileri veya
ustalar. Zhou Hanedanl (M.. 1700 - 256) boyunca imparatorluk ailesinin yeleriydi. Bu klandan
olmayanlar imparator olamazd.
Fang Shih Klan: ilalarn, tertiplerin, ustalar
yani genel olarak simyaclardr.
Bu be klan, Taoculuk sistemli, kurumsal bir
hale gelene dek varlklarn srdrdler ve tarih
boyunca Taocular garip, sra d eyler yapan kiiler
olarak bilindiler - aslnda hl da yledir demek yanl olmaz.
in'de corafi farkllklar gz nnde bulundurulmal ve Taocu retilerin geliimindeki, ekillenmesindeki rolleri gz ard edilmemelidir, tpk
Avrupa'da Viking ve Yunan uygarlnn ruhsalla
yaklam ve bu kltrlerdeki geliim gibi.
Taoculuun bir dnce sistemi olarak geliimine,
in'de esrime iinde dans ederek trans halinde
kehanetlerde bulunan amanlarn, lm atalarla
balantya geebilen ruhsal kiilerin, Konfiys'n
baz pasajlarnda sz edilen aykr dnceli ya da
anarist yaklaml mnzevi ve iftilerin, Yang Chu
ve Sun Tzu gibi kiilerin ve kehanet zerine en eski
metin olan I Chng hakknda byk bilgi sahibi olan
uzmanlarn katkda bulunmu olmas byk bir
olaslktr. Ama bu katknn ne oranda olduu zerine
sadece tahmin yrtlebilmektedir.
Ama genel olarak daha sonra Taoculuk olarak
adlandrlabilecek ya da Taoculua yn verdii

sylenebilecek drt ana koldan sz etmek
mmkndr. Bunlar, M.. 6. yzylda Lao Tzu'nun
(veya Laozi) Tao Te Ching'i yazmasyla tarihte
grlmeye balanm ve yaklak olarak M..
200'lere doru da Lao Tzu, Chuang Tzu (Zhuangzi)
ve Lieh Tzu isimler "Felsefi Taoculuk" terimiyle
balantl kullanlmaya balanmtr, yazdklar kitaplar daha sonra nefes egzersizleri ve eitli bedensel
egzersizler yoluyla uzun yaamay ve hatta gen
kalmann yollarn arayan Hijyen Ekolne katkda
bulunmu, yine ayn dnemde Be Element kavram
Tsou Yen (veya Zou Yan) tarafndan ortaya atlm ve
onun rencileri de yaam iksirinin arayna girimiler, son olarak da gemiler in'in kuzey dou
kylar boyunca yelken aarak, lmszlk salayan
mantarlar bulmak iin Kutsanm Adalar aramaya
balamlardr. Burada sz edilen drt akmdan
nde "lmszlk" kavram ve araynn ortak
olduuna dikkat etmek gerekir.
M.. 5. yy,'da Savaan Eyaletler Dneminde
Yan Eyaletinde yaayan drt kiinin (Song Wuji,
Zheng Bogiao, Chong Shang ve Mo mengao) By ve
lmszlk zerine usta olduklar ve bedenlerinde
doa st gler tadklarndan bahsedilmektedir.
Burada by, lmszl elde etmek iin kullanlan
kutsal ve sihirli formlleri, lmszlk ise ok uzun
bir yaam iermektedir. Zaten bu dnem Taoculuk,
Konfyslk ve Yasaclk (Legalizm) gibi
nemli felsefi yaklamn kendilerini belli ettii
dnemdir. M.. 770 - 221 arasnda sren bu dnem
boyunca, lmszlk salayan Sihir Sanatlarn kullanan Bycler, toplum iinde ok etkin bir konumda olmular, sihir becerilerini kullanarak yksek
dzeydeki soylu kiileri etkilemilerdir. Savaan
Eyaletler Dnemi'nin orta ve ge dnemlerinden Han
Hanedanl'nda mparator Wu'nun dnemine dek
lmszlk aray iinde olanlar ve yneticiler hep
birbirlerini desteklemilerdir. Bunun sonucunda da
mparatorlar bycleri, deniz ar blgelere lmszlk iksirini bulmalar iin gndermilerdir. Ama ne
kadar ok sayda byc bu ie grevlendirilirse
grevlendirilsin, byle bir iksir ya da mantarn bulunmas konusunda baar salanamamtr. Yine de
lmszlk arayna ynelik dnce yaps, daha
sonraki dnemlerde dinsel anlamdaki Taoculua
nfuz etmi ve en nemli inanlardan biri olmutur.
Bilinen lk Teorisyenler ve Eserlerinin Taocu
Hareketin Geliimine Katks
Genel hatlaryla Taoculuun tarihine gemeden nce,
15
Taoculuk
ilk nemli teorisyenlerden sz etmekte yarar var.

Bunlardan ilki Lao Tzu yani Yal Usta'dr. Gerekte
yaayp yaamad bile tam olarak kantlanamasa da,
baz metinlerde Kongzi ya da bizim bildiimiz adyla
Konfys'n kendisini ziyaret ettiinin anlatlm
olmas onun tarihi bir kiilik olduu dncesini
glendirmektedir. Kaynaklara gre Lao Tzu, M..
604 - 531 arasnda yaamtr ve efsaneye gre, Lao
Tzu'nun annesi, gkte Kuzey Yldz'nn parldayan
ndan ona gebe kalan bir bakiredir. Annesi onu,
seksen bir yl boyunca rahminde tam (dokuz kere
dokuzluk kozmik bir dnem), ve annesi bir erik aacna uzand srada Lao Tzu, annesinin sol koltuk altndan yal bir bilge olarak domutur. Zaten ad farkl
bir ekilde yorumlandnda "Yal ocuk" anlamna
gelir. Lao Tzu'yu dourduktan sonra annesi lr,
aslnda bunu Hristiyanlktaki, Aai Rabbani ayni
srasnda rahibin sunduu ekmek ve arabn Hz.
sa'nn bedeni ve kanna dnmesi inancna
(transsubstantion) benzetmek de mmkndr; anne ve
oul burada tek ve ayn kiidirler. Yalnz kalan Yal
ocuk, annesine destek olan erik aacn atas olarak
kabul eder ve aile ismi olarak da "Li" adn alr. Daha
sonra, Zhou Hanedanlnn (M.. 1050 - 256)
saraynda ktphane grevlisi olarak alr, bu da
onun her tr ritel, reti hakknda bilgili biri
olduunu simgeleyen bir bilgi olarak yorumlanabilir.
Her ne kadar Konfys'n yaad dnem, tarih
geleneinde M.. 551 - 479 olarak verilse de Lao
Tzu'yu ziyareti ve ona baz ahlak lleri, toplum
iindeki doru davran tarzlar hakknda sorular sormasyla ilgili hikayeyi de bu nne borlu olmaldr.
Konfys, bu tr kurallarn, iyi bir ynetimin de
anahtar olduuna inanmaktayd. Ona gre, herkes,
toplumsal statsne ve snfna uygun davranr, belirlenmi trelere bal kalrsa, her ey yolunda giderdi.
Bu iki dnrn karlamalar ve konumalarn pek
ok hikayeye eitli ekillerde konu olmutur ki bunlardan en nls de Chuang Tzu'nun (Zhuangzi)
anlatm olduu hikayelerdir. Ama genel ereve hep
ayndr, Lao Tzu, Konfys'n dncelerini paylamaz ve soylu konuuna, doalln, kiisel zgrln ve mutluluun geleneksel standartlara
uymaktan daha nemli olduunu syler. Bu olay ve
konuma, insan davranlarnda ahlaklk ile doal
olana, doal erdeme ulamak arzusu arasnda
gnmzde de sregiden tartma ve ikilemlerin bir
z gibidir. Bu dnyada uzun bir sre yaadktan sonra Yal ocuk veya Yal Usta, gerek toplumsal
gerekse de ynetimdeki rmlk ve bozulma
nedeniyle hayal krkl iinde Bat'ya, uzaklardaki
dalara ekilmeye karar verir. nsanlarn yaad

dnyann snrn simgeleyen da geerken kapnn
bekisi onu tanr ve retileri hakknda sorular sormaya balar. Lao Tzu da bu bekiye 5000 kadar in
karakterinden oluan klasii Tao Te Ching'i (Dao de
Jing) - Yol ve Erdemin Kitab veya Yol ve Onun
Gcnn Klasii - brakr.
Bu efsaneyle kark hikayeye baktmzda,
Lao Tzu'nun yaad dnemdeki in'in kkl
deiikliklere sahne olduunu grebiliriz. M.. 6.
yzyl boyunca, Zhou Hanedanlnn feodal yaps
yerini yeni bir toplumsal ve kiisel geliime brakmtr. Erken Dnem in tarihi, dier pek ok Bronz
a kltrleri gibi, atalar kltrnn ve kanl kurban
trenlerinin hakim olduunu gstermektedir. Bu
arkaik kltrn izleri, gnmzde pek ok mzeyi
sisleyen ve zamannda tren sunakklarn ssleyen
bronz kaplarn zerindeki tasvirlerde yaamaya
devam etmektedir. Bu eserler, kral ve soylular, klanlar ve atalar etrafnda toplanm aristokrat bir
sava toplumun rnleridir. Baz ok nemli yenilikler bu feodal dzenin sonunu getirmitir, bunlardan
biri M.. 7. yzylda demirin yaygn olarak ilenmeye balanmas ve madenciliin gelimesiydi. Daha
sonralar, in, Yakn Dou ve Roma'ya dek ipek ve
vernikli kap kacak ihra etmeye balad. Bu yeni
ekonomik geliim, o zamana dek aristokratlarn
ynettii ehir devletlerde nemli bir yer tutmaya
balayan yeni bir tccar ve zanaat snfnn domasna yol at. Bu da baz nemli ve yeni dzenlemelerin yaplamsna neden oldu, rnein, M.. 6.
yzyln ikinci yarsnda, bir anlamda soylularn nceliklerini snrlayan ilk kanun ve vergiler kondu. Zhou
Hanedanl krallar tarafndan yerletirilmi eski dinsel ve sosyal kurallarn giderek kaybolmasndan
endie duyanlar da yok deildi. Eski gelenekleri ve
adetleri korumaya alan bu trdeki gelenekilerinden biri de, Konfys't. Bu konudaki tm szleri sonradan bir rencisi tarafndan yazya
dklmtr. Bu klasik eserin, aristokraside geerli
olan dini ne lde temsil ettiini tam olarak bilemesek de, kutsal dalar ve akarsulara tapnmn ve tanralarn hakim olduu halk dininin sistemli bir
ekilde bir kenara braklmaya baland kesindir.
Taoculuk bir din haline dntnde bile herhangi
bir yce varln olmad bir din olma zelliini
korumutur. Ne ok tanrl ne de tek tanrl olmadan,
bizi zel tanr ve atalarn daha stnde bir dzeye,
cennetten de yukarda bir cennete, dnyann kendi
sonsuz eitlilii iinde birlii bulmasna imkan
tanyan tek bir evrensel bir ilkeye gtrmenin
16
Taoculuk
yoludur.
Baz aratrmaclar, bu gelimelerin Erken
Dnem Akdeniz dnyasnda yaanan gelimelerle
benzerlik gsterdiini ne srmlerdir. Burada da,
eski feodal dzen ve kurban verilen din anlay yerini giderek ehir devletlerde gelien yeni bir toplum ve
kltre brakmtr. Antik Yunan'da da, eski halk
inan yannda, erme ve lmszlk araynn ifadesi olan "gizemci dinler" ortaya kmtr, geleneksel
snfsal kurallar izlemeyen bu hareketlere dahil olan
kiiler de genellikle de toplumun farkl snflarndan
gelmitir. Belki de bu sayede, gizemci dinler, felsefenin geliebildii verimli topraklar olabilmilerdir.
in'de de, benzer bir ekilde ortaya kan
dnce yaps, eski sava toplumla ehir hayat
iinde gelien yeni uygarlk arasnda bir ayrm
salam ve Lao Tzu ile Konfys arasnda geleneksel deerler hakkndaki gr ayrlnn tam otasnda
yer almtr. Geleneksel anlatmlarda, Konfys, eski
deerlere ahlak bir anlam ykleyerek onlar koruyan
taraf temsil etmi, buna karn Lao Tzu ona "Peki,
tm bu iyi eyler senin kiiliine ne yapyor?" diye
soran taraf ifade etmitir. te bu kiisel farkndalk
konusundaki aydnlanma da in kltrnde esasl bir
dnm noktasn oluturmutur. Kiisel kader,
yaamn, lmn ve lmszln anlamyla ilgili
tm sorular da bu noktadan kmtr denebilir. Eski
dzenin ykntlar arasndan, Yal Usta'nn Yolu'nu
temel alan ve kiisel deiimin giderek artan bir ekilde n plana kt bir inan, daha dorusu
retiyi yaratan yeni aray domutur.
M.. 370 ve 280 arasnda bir dndem
yaad sanlan Chuang Tzu (Zhuangzi) ise bir sonraki byk Taocu dnrdr. "Tam/Tamamlanm
Kii" anlamna gelen Zhou Usta da denilen Zhuangzi,
Song blgesinde yayordu ve Yal Usta'nn
sylediklerinden bazlarn bildii aktr. Ondan ksa
bir sre sonra ya da baz modern aratrmaclara gre
M.S. 3. yzylda yaam olan Lieh Tzu, Taocu
dnce hareketinin geliiminde byk etkisi olan bir
dier teorisyendir.
Bu iki kiinin ayr ayr verdikleri eserlerde
konu edilen dnceler, Tao Te Ching'de rastladklarmzla benzerdir; eylemsizlik, eylemlere veya
eylemsizlie te'nin (doal erdem) yn vermesi, kart
glerin grecelii, meditatif veya zihinsel alma
yoluyla Tao'nun aratrlmas. Fakat zellikle bu
dncelerin vurgulanmalarnda baz farkllklar
grlr. Lao Tzu, alakgnllk zerinde dururken,
Chuang Tzu, yksek bir mevkide olmann tehlikesine
dikkat ekmitir. Chuang Tzu'da, sanatnn belli bir
nedenle deil de belli bir nsezi veya sezgiler

nedeniyle yaratt, kitaplarn ve belli kurallarn incelenmesi yoluyla deil, kendini yaratm olduu eyin
iinde kaybederek yarattn treniriz. in sanatnn
geliimin belirleyen de bu kavram olmutur. Lao
Tzu'da ise bundan pekl sz edilmez. Chuang Tzu,
isimlerini vererek antik dnemin tanrlaryla ve onlar
kendine rnek alan Konfysle dalga geer.
Dier yandan Lieh Tzu, gerekircilik (determinizm) zerinde durmutur. Yaamda gelip geen
olaylardan ve eylerden, kaderden ok etki ve tepkinin/nedenin etkili olduunu belirtmitir. Kitabnn
bir blm, Yang Chu adl bir bilgenin dncelerine
ayrlmtr. Yang Chu, Bilge kiinin, dnyay kurtarmak iin sann tek bir telini bile feda etmemesi
gerektiini syleyerek (tabii ki burada, byle bir feda
etme eyleninin dnyay kurtarma olasl olduu farz
edilmitir), Konfysleri ok etmitir. Yang
Chu'nun kahramanlar, kendilerini en garip uarlklara, herkesi saknla drebilecek sefahat alemlerine adayan kiilerdir. Bu trde uarlk veya sefahat
dncesi, trans durumundaki aknlk iin bir benzetne veya bu tr bir durumun yerini tutan bir terim
olabilir. Chuang Tzu ve Lieh Tzu, Lao Tzu'dan farkl
olarak, fiziksel dnyann illzyondan olutuunu
neren ilk inli dnrlerdir. Her birinin anlatmnda kendine zg bir tat vardr. Lao Tzu, ketum,
duygularn aa vurmaktan holanmayan bir tarz
izlerken, Chuang Tzu, cokulu bir anlatm izler ve
hayal gc geni bir yaratclk sergiler, Lieh Tzu ise
kvrak bir zekadan kan nkteli bir anlatma sahiptir.
Ama aralarndaki en ilgin fark, lmszlk ve lmszlk arayna yaklamlarndadr. Chuang Tzu ve
Lieh Tzu, baz pasajlarda bu mucizevi adalardan sz
etmi ve kendilerini mkemmellik dzeytine ulatrm kiinin sahip olduu sihirli gleri tasvir
etmilerdir. Denebilir ki, Lao Tzu'da benzerleri
grlmeyen bu blmlerin yanl yorumlanmas ve
gerekliklerinin aratrlmas, Taocu hereketin geliiminin sorumlusudur. Lieh Tzu'da, in edebiyatnda
ilk kez Kutsanm Adalar kavramn grrz. Uzak ve
kadim denizlerde bulunan bu adalarn en nls P'eng
Lai'dir, bu adalarda tm binalar altn, tm canllar
beyazdr, iekler yiyen ve asla lmeyen "lmsz
bilgeler" yaar.
te tam bu noktada, Taoculuun nasl gelitii
hakknda yorum yapmadan nce, biraz durup dnmemiz iyi olur. Acaba, Chuang Tzu ve Lieh Tzu,
bylesi sihirli gleri ve adalar, kelimenin gerek
anlamnda m yoksa birer simge, birer allegori olarak
m kullanmlard? Bu konuda bitmek bilmez tart17
Taoculuk
malar yaplp ve ok eitli savlar ne srlmtr.

Fakat grlen o ki, bu eserlerden bir ka
yzyl sonra, kelime anlam "dada yaayan veya
dan insan" olan anlamna "hsien/xian" yani "lmsz" kavram Taoculuun merkezini oluturan
inanlardan biri olmutur. Onlar gkyznden
dnyadaki yaam ve her eyi yneten gksel varlklardr, insan olarak domu olsalar da, yaptklar
hijyen almalar yoluyla sihirli gler ve lmszlk kazanmlardr ve ancak gvenlerini kazanan
kiilere bu almalar ve kendilerini nasl izleyeceklerini retirler. Burada sz geen lmszler artk
farkl bir karaktere sahiptirler, yeri bilinmeyen varlndan phe duyulan kutsal adalarda yaayan sisler
aradndaki figrler olamktan km, Taocu panteonun
unsurlar haline gelmilerdir. Fakat rnein Chuang
Tzu'nun gerekte istedii, amalad bu muydu?
Chuang Tzu'nun, lmszlk vre lmszler
kavramn hi de zel bir yere koymad, ifal otlar
aramak, doann iinde dalarda yaamak, ila hazrlamak, solunum almalar ve bedensel almalar
yapmay ve bu trde uygulamalar yapan kiilerle
srekli olarak alay etmitir. Kiinin kendine bakmas,
salna dikkat etmesini nemsemekle birklikte onun
iin bilge kii sonsuza dek bu dnyada kalmaya
alan kiiden ok, "lm iirsel bir ekilde kabul
eden" kiidir. Ona gre, safla ulamak iin mutlaka
dalara ekilmek ve vahi doa iinde yaamak
gerekli deildir, doayla bir olabilmek her an her
yerde mmkndr. Bylesi bir "Yolda yrmek",
belirli bedensel ve zihinsel almalarla olduu kadar,
gnlk hayatn dier disiplinler yoluyla baarlabilecek bir eydir. Buna ulaan kiiler de "zhenren" yani
"gerek kiilerdir. Chaung Tzu, uzun yaama
kavramn kabul etse de, lmemek kavramn ekici
bulmamaktadr. Ona gre Bile Kii, uzun yaar nk
kendine rnek olarak doay alr ve doay rnek
ald iin de lmek zorundadr.
Chuang Tzu/Zhuangzi, tm sanatlarn
mkemmellik dzeyine ulatrldnda, kiiyi Tao'ya
gtrdn ne srer. XVII, 7'de, Tao'yu kavram
kiinin nasl her art altnda kendi durumunu
dzenleyebileceinden, hibir eyin onu yaralamasna
izin vermeyeidnen sz eder. Ne ate, ne su ne kular
ne de vahi bir hayvan ona zarar veremez. "Bu, onun
bu eylerden farkl olduu anlamna gelmez; gven
iinde dinlenebilecei yer ile tehlike iinde olaca
yer arasnda ayrm yapabildii, hem felaket durumunda hem de mutluluk annda ayn sakinlikte kalabilecei, neden uzak durmas ve neye yaklamas
konusunda dikkatli olduu anlamna gelir, bylece de
hibir ey onu yaralayamaz" . Benzer bir anlatm

Lieh Tzu'da da grrz . Bu blmde sz ettii
byl ve gizemli adalar lmllerin ayaklarnn
ulaamayaca sadece ruhun eriebilecei yerdedirler.
Yine ruhun yolculuu, Taoculuun en gzde
temalarndan biri olmutur. Ama bu iki kitapta da, ne
hijyenle ilgili almalara ne de simyaya gndermeler
yaplmamtr. Lao Tzu'da, rnein vahi hayvanlarn
hibir saldrsna maruz kalmama kavramndan,
Chuang Tzu ve Lieh Tzu'dakinden fazla sz
edilmemitir.
Dnyann ilk corafyaclarndan olan Tsou
Yen'in simyann kkleri hakknda bilgiler bulunan
kitab kayptr. Ancak esere yaplan baz gndermeler
ve tartmalar sayesinde teorileri hakknda bir eyler
bilmek mmkndr. Tsou Yen be element kavramn
ortaya atm, evrenin, be elementin - yer, aa, metal, ate ve su - kendi aralarndaki etkileime gre
ilediini ne srmtr. Her biri bir element tarafndan ynetilen hanedanlar da bu srayla birbirlerini yok
etmektedir.Tsou Yen'in, M.. 325'lerde eserini
yazd dnlmektedir. M.. 200'den ksa bir sre
nce ise, kuzey dou kylar boyunca Tsou Yen'in
sanatn aktaran bycler grlmeye balanmtr.
lalarn efendileri veya (herhangi bir karma veya
ilaca ait) tarif adamlar diye evrilebilecek "Fang
Shih" ad verilen bu kiiler, anlatma gre eitli tariflerle yaptklar ila ve karmlar yoluyla lmszln Taosunu aryorlard. Hayaletlere (kuei) ve
ruhlara (shen) ynelik baz riteller uyguluyorlard.
Yaptklar almalarn simya olduuna kuku yoktur,
in'de simya, lmszlk iin bir iksir bulmaya
uramak demekti. Bu durumda, M.. 200 - 100
arasnda Tsou Yen'in bir simyac olarak tanmlandn gz nne alarak, Erken Han Hanedanl
dneminde aka Taoculuk ve Taocu almalardan
ayn terimlerle sz edildiini grebilmekteyiz. Bu
simyaclarn ilk gelitirdikleri iksirse slfr ve cva
karm olan zincifre idi. Erken dnemlere ait
mezarlardaki oymalarda renk verici olarak zincifrenin
kullanld ve bu iksirin "yaam uzatan" bir tertip
olduu ne srlm olsa da gerekte zincifre
olduka gl bir zehirdir.
Uzak denizlerdeki yeri bilinmeyen sihirli
adalar ve Peng Lai efsanesine geri gelirsek, bu efsanenin sadece simgesel bir yk olmann tesinde
M.. 4. yzyldan itibaren drt bir yana gnderilen
gemiler yoluyla ok nemli keiflere neden olduu
sylemek abart olmaz.
M.. 220 ile 120 arasndaki dnem, yukarda
sz geen drt kolun bir aaray gelmeye balad
18
Taoculuk
dnem olarak tanmlanabilir. Her birinin de ortak noktas lmszln peinde komakt. Bu dnemde,
in'deki tm eyaletleri birletiren Qin Hanedanl
imparatoru Qin Shihangdi ve sonrasnda meydana
gelen baz gelimeler Taoculuun bir din olarak
grlmesine ve kurumsallamasna yol amtr.
Dahas, yine Qin Shihangdi ve daha sonra ynetimi
ele alana eitli hanedanlklar boyunca imparatorlarn
saraynda belirli pozisyonlara gelmeye ve hem
imparatorlar hem de soylu tabaka zerinde etkili
olmaya balamlardr. Farkl bir yol izlemeye
balayan ve dnsel anlamda kimi zaman
Budaclkla da birleen Taoculuun bundaki sonraki
yks ise bir sonraki yaznn konusu olacaktr.
Sumi-e
Frann hareketleri Ruhun hareketleridir.
Doay izerken Doa gibi hareket edin ve
kendi Doanz kefedin.
Zen resminin sadeliinde huzur bulun.
Shodo
Gzelyaz sanatnn, soyutu ve somutu,
maddeyi ve ruhu birletirdii, dncenin
olmad yerde, zihniniz ve bedeniniz gerekte
hi ayrlmadklarn hatrlarlar.
ince ve Japonca renenler iin de Kanjileri
renmenin ve hatrlamann en kolay ve zevkli
yolu gzelyaz sanatdr.
Frann Yolu (Tao of Brush)

Suavi Kendirolu
kendiroglu@e-kolay.net
www.geocities.com/kendiroglu
0212 - 288 7500 / 0535 - 239 5102
19
Be Element (1)
Cem en
Giri
Be Element, Taocu dnceyi temel alan bir uyum
sanatdr. Taoculuk, insann evren ile uyumunun
salanmasnn kiinin aydnlanmasnda ve salkl bir
yaam yaamasnda en nemli unsur olduunu ne
srmektedir. nsan, doa ile olan uyumunu
yitirdiinde mutsuzlamakta, salkszlamakta ve
sradan insandan tam insan'a ya da ruhsal, aydnlanm insana doru olan doal evrimini tamamlayamamaktadr. nsan, olduu haliyle ya da doal haliyle
mutlu ve salkldr; mutluluk ve salk aramak iin
zel bir ey yapmasna gerek yoktur. Bununla birlikte
modern yaam insan doal durumundan uzaklatrd iin onun evrensel duyarlln, bilgeliini
ve buna bal olarak da saln ve mutluluuunu
yitirmesine neden olmaktadr. Gnmz insan
Taocularn binlerce yldr kullandklar, doa ile
btnleme yntemlerini kullanarak ayn mutluluu,
doal bilgelii ve sal yaamna tayabilir. Bunu
baarmak iin modern ehir yaamn terk etmenize
gerek yoktur. Tabii ki modern ehir yaamndan uzak,
medeniyetin baz "zararsz oyuncaklarn" kullanarak
doada yaam yaamak phesiz ki kiinin salk ve
mutluluk kazanmas iin ok daha etkili bir yol olacaktr; ancak ne yazk ki bu her insan iin uygun bir
durum deildir. Bu durumda, elimizdeki aralar kullanarak doa ile "mmkn olduunca" uyumlu yaamann yollarn aratrmak son derece nemlidir.
Taocu mutluluk ve salk yolunda doru bir ekilde
beslenmek, bedeni doru bir ekilde altrmak, zihni doru bir ekilde eitmek uzun yaam ve bilgelik
yolunu oluturan nemli admdr. Doru bir ekilde beslenmek iin Be Element Beslenmesi, bedeni
doru bir ekilde altrmak iin Tao-Yin (yaamsal
enerjinin beden iinde ve dnda ynlendirilmesini
salayan almalar) ve Ch'i Kung uygulamalar, zihni doru bir ekilde eitmek iin ise meditasyon ve
sel Simya almalar kullanlmaktadr.
Be Element, doadaki her varlk, her durum
ve her tr enerji iin geerlidir. Tm varlklar Be
Element'ten birine dahildir ve doal olaylar olsun,
beslenme tarzlar olsun, yaamlarnn her annda
evrelerindeki Be Element'ten olumlu ya da olumsuz
bir ekilde etkilenmektedirler. Doa ile uyumlu bir
ekilde yaanmadnda Be Element herhangi bir

varlk iin ykc olabilir; doa ile uyumlu bir yaam
tarz gelitirildiinde ise Be Element kii iin hem
salnda hem de baarsnda byk bir destee
dnebilir.
Be Element Kuram
Be Element ya da Wu-hsing, doann toplam enerjisinin be ayr biimidir. Bu elementler asla element
tablosundaki elementlerle kartrlmamaldr. Be
Element daha ok, eer bir benzetme kullanmak
gerekirse suyun hallerine benzer. Evrensel enerjinin
toplam su gibidir; donmu haldeki su, buhar haldeki
su ya da younlam su ise ayr ayr elementler
gibidir.
Doadaki her ey be elementten bir tanesine
aittir. Ayn zamanda her elementi bir yin hali bir de
yang hali bulunmaktadr. Bu anlamda bakldnda
doadaki her ey Be Elementten birine ve bu elementin yin ya da yang haline karlk gelir.
Be Element srasyla u elementlerden oluur:
METAL, SU, AA, ATE ve TOPRAK
Mevsimler be elemente gre hareket eder:
Sohbahar mevsimi METAL elementine ait bir
mevsimdir. Bu mevsimde gene METAL elementine
ait yin organ akcierler ve yang organ kalnbarsaklar fazla alr. Bu elementin zellii kuruluktur; bu
nedenle enerji kalitesi kuru ve serindir. Elementin
enerjisi ar dzeye ykseldiinde ya da eksik
olduunda bu elemente bal olumsuz duygular olan
hzn, znt ve keder hissedilir. Belki de edebiyatta
sohbaharn neden hzr mevsimi olarak
adlandrldn imdi baka bir gzle deerlendirebilirsiniz. METAL elementine ait organlarn almalarnda bir bozukluk olduunda da bu olumsuz
duygular hissedilir. Bu organlar dzgn altnda
ya da elementin enerjisi dengeli olduunda METAL
elementinin olumlu duygusu olan cesaret duygusu
hissedilir. Keskin ve baharatl tatlar METAL enerjisinin artmasn salarlar. Bu tatlar METAL elementinin tatlardr. Bu element ayn zamanda derimizi,
burnumuzu ve koku duyumuzu kontrol eder.
20
Be Element
Dolaysyla derimizin durumu bize bedenimizdeki

METAL enerjisi hakknda da bilgi verir. METAL
elementi SU, elementini besler ve yaratr; TOPRAK
elementi tarafndan beslenir ya da yaratlr; ATE elementi tarafndan denetlenir ya da yokedilir; AA
elementini denetler ya da yokeder.
K mevsimi SU, elementine ait bir
mevsimdir. Bu mevsimde gene SU, elementine ait yin
organ bbrekler ve yang organ mesane fazla alr.
Bu elementin zellii soukluktur; bu nedenle enerji
kalitesi nemli ve souktur. Elementin enerjisi ar
dzeye ykseldiinde ya da eksik olduunda bu elemente bal olumsuz duygu olan korku hissedilir. SU,
elementine ait organlarn almalarnda bir bozukluk
olduunda da bu olumsuz duygu hissedilir. Bu organlar dzgn altnda ya da elementin enerjisi dengeli olduunda SU, elementinin olumlu duygusu olan
dinginlik duygusu hissedilir. Tuzlu tatlar SU, enerjisinin artmasn salarlar. Bu tatlar SU, elementinin
tatlardr. Bu element ayn zamanda kemiklerimizi,
kulaklarmz ve duyma duyumuzu kontrol eder.
Dolaysyla kemiklerimizin durumu bize bedenimizdeki SU, enerjisi hakknda da bilgi verir. SU elementi AA elementini besler ve yaratr; METAL
elementi tarafndan beslenir ya da yaratlr; TOPRAK
elementi tarafndan denetlenir ya da yokedilir; ATE
elementini denetler ya da yokeder.
lkbahar mevsimi AA elementine ait bir
mevsimdir. Bu mevsimde gene AA elementine ait
yin organ karacier ve yang organ safra kesesi fazla
alr. Bu elementin zellii nemliliktir; bu nedenle
enerji kalitesi nemli ve lktr. Elementin enerjisi ar
dzeye ykseldiinde ya da eksik olduunda bu elemente bal olumsuz duygu olan fke hissedilir.
AA elementine ait organlarn almalarnda bir
bozukluk olduunda da bu olumsuz duygu hissedilir.
Bu organlar dzgn altnda ya da elementin enerjisi dengeli olduunda AA elementinin olumlu
duygusu olan sevecenlik duygusu hissedilir. Eki tatlar AA enerjisinin artmasn salarlar. Bu tatlar
AA elementinin tatlardr. Bu element ayn
zamanda tendonlarmz ve gzlerimizi kontrol eder.
Dolaysyla tendonlarmzn durumu bize bedenimizdeki AA enerjisi hakknda da bilgi verir.
AA elementi ATE elementini besler ve yaratr;
SU, elementi tarafndan beslenir ya da yaratlr;
METAL elementi tarafndan denetlenir ya da
yokedilir; TOPRAK elementini denetler ya da yokeder.
Yaz mevsimi ATE elementine ait bir
mevsimdir. Bu mevsimde gene ATE elementine ait
yin organ kalp ve yang organ ince barsak fazla

alr. Bu elementin zellii scaklktr; bu nedenle
enerji kalitesi kuru ve scaktr. Elementin enerjisi ar
dzeye ykseldiinde ya da eksik olduunda bu elemente bal olumsuz duygular olan kibir ve acmaszlk hissedilir. ATE elementine ait organlarn
almalarnda bir bozukluk olduunda da bu olumsuz
duygu hissedilir. Bu organlar dzgn altnda ya
da elementin enerjisi dengeli olduunda ATE elementinin olumlu duygusu olan sevgi duygusu
hissedilir. Ac tatlar ATE enerjisinin artmasn
salarlar. Bu tatlar ATE elementinin tatlardr. Bu
element ayn zamanda sinir sistemimizi, dilimizi ve
tat alma duygumuzu kontrol eder. Dolaysyla
kaslarmzn durumu bize bedenimizdeki ATE enerjisi hakknda da bilgi verir. ATE elementi TOPRAK
elementini besler ve yaratr; AA elementi tarafndan beslenir ya da yaratlr; SU, elementi tarafndan
denetlenir ya da yokedilir; METAL elementini
denetler ya da yokeder.
in, enerji takvimine gre her mevsimin son
15 gn ya da Yazn Son dnemi TOPRAK elementine ait bir mevsimdir. Bu mevsimde gene TOPRAK
elementine ait yin organ dalak ve pankreas ve yang
organ mide fazla alr. Bu elementin zellii rutubettir; bu nedenle enerji kalitesi rutubetlidir.
Elementin enerjisi ar dzeye ykseldiinde ya da
eksik olduunda bu elemente bal olumsuz duygu
olan endie hissedilir. TOPRAK elementine ait
organlarn almalarnda bir bozukluk olduunda da
bu olumsuz duygu hissedilir. Bu organlar dzgn
altnda ya da elementin enerjisi dengeli olduunda TOPRAK elementinin olumlu duygusu olan dengelilik duygusu hissedilir. Tatl tatlar TOPRAK
enerjisinin artmasn salarlar. Bu tatlar TOPRAK
elementinin tatlardr. Bu element ayn zamanda
kaslarmz ve azmz kontrol eder. Dolaysyla
kaslarmzn durumu bize bedenimizdeki TOPRAK
enerjisi hakknda da bilgi verir. TOPRAK elementi
METAL elementini besler ve yaratr; ATE elementi tarafndan beslenir ya da yaratlr; AA elementi
tarafndan denetlenir ya da yokedilir; SU, elementini
denetler ya da yokeder.
21
Be Element
BE ELEMENT DNGLER
Be Elementi oluturan elementler arasnda iki tr
iliki bulunmaktadr: (Sheng) Yaratc ya da besleyici
dng - (Ke) yokedici ya da denetleyici dng.
Yaratc dngye gre: METAL elementi SU, elementini yaratr; SU, elementi AA elementini
yaratr; AA elementi ATE elementini yaratr;
ATE elementi TOPRAK elementini yaratr;
TOPRAK elementi METAL elementini yaratr.
Yokedici ya da denetleyici dngye gre:

METAL elementi AA elementini yokeder ya da
denetler; AA elementi TOPRAK elementini
yokeder ya da denetler; TOPRAK elementi SU, elementini yokeder ya da denetler; SU, elementi ATE
elementini yokeder ya da denetler; ATE elementi
METAL elementini yokeder ya da denetler.
Bir sonraki sayda yaratma ve yoketme dnglerinin
kullanmlar ve bedendeki Be Element dengesinin
nasl bulunaca anlatlacaktr.
Bir sonraki sayda yaratma ve yoketme dnglerinin

kullanmlar ve bedendeki Be Element dengesinin
nasl bulunaca anlatlacaktr.
22
ski zamanlarda bir lkede,

ocuk douramayan bir
prenses en sonunda hamile kalm.
Btn lke hummal bir hazrla
girimi. Hekimler prensesin ve
doacak veliahtn sal ile
ilgilenirken, halk da kutlamalara
hazrlanyormu. O zamana kadar
bulunmu en byk inci hazineden
karlm. Bu inci doacak biricik evld ve onun ilerdeki hkmdarlnn birliini temsil edecekmi. nciyi bir kolyeye dntrmek iin
lkenin en iyi kuyumcu ustasna gndermiler. Usta, nice arnma almas ve dualardan sonra, gece vakti gelip el ayak ekildikten sonra
iba yapm.
Ertesi gn doum gerekleecekmi. ncinin de ayn zamanda ilenmesi gerekiyormu. Btn dikkatini toplam hayatnn iini yapmaya
hazrlanrken elinden bir kaza km ve...
nci tam ortadan ikiye blnm!
Usta leyazm. Btn varl kararm. Kendini lanetlenmi hissetmi.
En kts de ektii vicdan azabym. Sabaha kadar kvranm. Gn
aardnda saraya giderek kara haberi verecekmi. Bunun bir uursuzluk belirtisi olduu dncesi tylerini rpertiyormu. Sabah olunca kapnn tekmelenmesiyle kendine gelmi. Kapy anca karsnda
askerleri grnce dizlerinin ba zlm. yle demi askerlerin
komutan:
"Usta! Tez inciyi ikiye bl! Prensesin ikizleri oldu!"
23
Farkndalk
(2)
lhan Ermete
) szc 'her eyi iyiletiren',

Eski Yunancadaki panakeia (
'her derde deva' anlamna gelir. Panakeia farkndaln nemli bir niteliini
anlatmak iin ok uygun bir szck, nk farkndalk hemen her hastalk,
sorun ya da zorluk iin bir are. Geen saydan devam...
Farkndaln kinci levi:
Bedensel ve Ruhsal Btnle Ulamak
Farkndaln ikinci ilevinin bedensel, zihinsel ve
ruhsal ynden btnle ulamamza yardmc olmak
olduunu sylemitik. Hemen hepimiz bedenimizde,
zihnimizde ve ruhumuzda bir ayrlmlk hissi yaarz.
Bu his kendini bedenimizde sertlesmi, katlp kalm
yerlerle salkl yerler arasndaki kopukluk hissi
olarak, zihnimizde benliimizin birbirinden ayrlm
paralar ve bilincimizle bilindmz arasndaki
kutuplama olarak, ruhumuzdaysa kendimizle evren
ya da Tanr arasndaki ayrlk hissi olarak gsterir.
Aslnda bu ayrlklar gerek deildir, ayrlk hissine
neden olan ey alglarmzn bizi yanltmasdr.
Saaltm ve terapi yntemlerinin ve ruhsal gelimeyi
hedefleyen btn gizemci retilerin ortak amac,
iinde bulunduumuz ayrlmlk durumuna son vererek bir birlik, btnlk hissi yaratmaktr. Yoga, Ta'ichi ve beden terapisi gibi yntemlerin amac
bedenimizin
benliimizden
kopmu,
bize
yabanclam blmlerini; psikoterapinin amac benliimizin birbirinden ayrlm paralarn; Zen,
Budaclk, Taoculuk gibi gizemci retilerin amacysa
insan kopmu olduu evrenle, Tanr'yla yeniden birletirebilmektir. Burada farkndaln btnlk hissini
geri kazandrma ilevine iki deiik alandan rnekler
vereceiz: bedensel btnl kazandran saaltm ve
zihinsel btnl amalayan psikoterapi.
Farkndalk ve Saaltm
Farkndalk gnmzde arlarn kontrol edilmesinden kalp hastalna, sakatlklarn iyiletirilmesinden
psikolojik sorunlarn giderilmesine kadar pek ok
alanda kullanlan bir teknik haline gelmitir. Salkla
ilgili sorunlarmzn ve rahatszlklarmzn birounun bir tr farkndalk eksikliinden kaynaklandn
syleyebiliriz. Beynin bedensel ilevleri dzenleyerek
sal koruyabilmesi iin bedendeki belirli ilem ve
srelerin farknda olmas gerekir. Bedenimizin bir
yerinde kronik bir sertlik olduunda, bedenin bu blKlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003
gesiyle beyin arasndaki iletiimde bir zayflama, bir

kopukluk ortaya kar. Benzeri bir biimde, deneyimlemek istemediimiz duygular srekli olarak basklayarak bilinaltna ittiimiz ya da bastrarak
bilindnda tuttuumuz zaman, ruhumuzun, benliimizin bir blm katlar, donup kalr, benliimizin o blgesine ulaamaz hale geliriz. Byle bir
yerde bir rahatszlk ya da hastalk ortaya ktnda,
zihin bunun tam olarak farkna varamaz ve gerekli
nlemleri alamaz, doal iyiletirme srecini balatamaz. Zihnin de kendi kendini iyiletirme mekanizmalar vardr ama zihin hastalk ya da rahatszlklarla
ilgili doru, ayrntl bilgilerden yoksun kaldnda,
bu mekanizmalar verimli olarak kullanamaz.
Farkndalk zihne rahatszlk ya da
hastalmzla ilgili bilgileri ulatrarak iyiletirme
mekanizmalarn harekete geirir. Bedenin hasta,
rahatsz, ya da zarar grm bir yerinin farkndaln
artrmak, saaltma neden olur. Farkndaln,
dikkatin bedenin belirli bir yerine yneltilmesi, o blgeye gidip gelen biyoelektrik uyarlarn dengeli hale
getirir, ayrca oradaki yaamsal enerji akn dzenler
ve bylelikle iyilemeye neden olur.
Diyelim ki gn boyu bir eyler tarken, ev
ileri yaparken, yaz yazarken omuzlarnz hep kasyor, gevsek brakmyorsunuz. Ayrca omuzlarnz
24
Farkndalk (2)
olumsuz etkileyen baz psikolojik etkenler de buna

katlyor; kaldrabileceinizden fazla sorumluluk yklenmisiniz, stres altndasnz, ve baz korkular duymaktasnz. Zamanla omuzlarnzdaki kaslar ve dier
dokular sertleip tutuluyor. Omuz ve srt ars ekmeye balyorsunuz. T'ai-chi yapan bir arkadanz
size omuzlarnz gevek tutmanz neriyor. Bunun
iin farkndalnzn bir blmn srekli olarak
omuzlarnza yneltmenizi ve omuzlarnz nasl
kastnzn, gereksiz yere nasl yukarya
kaldrdnzn farkna varmanz sylyor. Artk i
yaparken, korku ya da endie duyduunuzda omuzlarnz kastnz fark ediyor ve arlarnza neden
olan bilinsiz tepkilerinizi grebiliyorsunuz. Hemen
omuzlarnz, kollarnz gevetiyorsunuz. Bunu
birka hafta srdryorsunuz. Bylece ksa bir sre
sonra omuzlarnzdaki sertlik azalyor, ve arlarnz
elveda diyorsunuz.
Ya da belki sorununuz fiziksel degil de
psikolojik. Kapal yerlerde kalma korkunuz (klostrofobi) var ve bir gn mecbur kalarak asansre bindiniz.
Byle bir durumda, dar ve lo asansrde birdenbire
byk bir korku duymaya balarsnz, soluk solua
kalmsnzdr, btn bedeniniz kaslp kalr, her
tarafnzdan terler boanmaya balar. inizdeki bir
ey derhal asansr durdurup darya frlamak ister,
kendinizi zor tutarsnz. Ellerinizle bulabildiiniz bir
kntya sk skya yaprsnz, gzlerinizi asansrn
bulunduu kat gsteren gstergeye dikersiniz, ne
kadar da yava hareket etmektedir u asansr...
Asansr gittiiniz kata geldiinde kendinizi derhal
dar atarsnz. inizden, "Bir daha asansre binmek
mi..." dersiniz, "nite mutlaka merdivenleri kullanacagm!" Ama eer farkndalnz gelitirmiseniz senaryo biraz farkl geliecektir. Dar bir yerde
kaldnz iin o kadar ok panie kaplmazsnz,
bedeninizi kasmayp gevek tutmaya alarak metabolizmanzda olan deiimleri izlemeye balarsnz.
Kalbiniz deli gibi atmaktadr ve normalden ok hzl
solumaktasnzdr. Herhangi bir korkunun nasl soluk
alp verdiginizle yakndan ilikisi vardr ve siz farkndal kullanarak solunumunuzu izlemeye balarsnz.
Dikkatinizi solunumunuza ynelttiinizde soluklarnzn biraz daha yavaladn, daha derin soluk
alabilir hale geldiinizi grrsnz. imdi korkunuz
biraz daha hafiflemitir, asansrde bir yandan
korkunuzla bouurken dier yandan derin soluk alp
vermeye balarsnz. Bylece bedeniniz gever, kalp
atlarnz yavalar, solunumuz normale dner.
Korkunuz artk iyiden iyiye hafiflemitir. Fobiniz
artk sizi eskiden olduu gibi penesine alamamakKlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003
tadr. Asansrden glmseyerek inerken, imdadnza

yetien farkndalk yeteneinize teekkr edersiniz.
Farkndalk sayesinde psikolojik bir rahatszln
neden olduu bir durumu dzeltmisinizdir.
Farkndalkla birok hastalk ve rahatszln
ortaya kmasn nleyebilirsiniz. rnein diiniz ok
kt armaktadr ve istemsiz olarak boynunuzu
kasarsnz. Bu, acy hissetmemek iin gsterdiiniz
doal bir tepkidir. Eer bu di arlar uzun bir sre
boyunca devam ederse, boynunuzu srekli olarak kasmaktan dolay boyun arlar ekmeye balayabilirsiniz. Yine farkna varmadan bu ary azaltmak
iin boynunuzu daha da kasarsnz, bu da sonunda ba
arlarna neden olabilir. Halbuki eer diiniz
ardnda boynunuzu kastnzn farkna varsaydnz, kendinizi gevetebilir ve bylece boynunuzdaki
kaslarn sertlemesini nleyebilirdiniz. Bir rnek
daha. Mesleiniz gerei btn gn masa banda i
yapyorsunuz, ya da renci olduunuz iin oturup
ders alyorsunuz. Byk bir olaslkla dik oturmuyorsunuz, bylece i organlarnz sktrarak onlarn
iini zorlatryorsunuz; akcierleriniz yeterince
havayla dolamyor, bask altndaki mideniz yediiniz
yemei sindirmek iin fazladan almak zorunda
kalyor. Srtnzdaki kaslar fazla alt iin zamanla
sertleip armaya balyor, kan dolamnz kt etkileniyor. Halbuki eer farkndalnz gelitirmi ve
bedeninize duyarl hale gelmi olsaydnz, kambur
durmann size ne gibi zararlar verdiini hissedecektiniz. Yanllkla kafanz ne doru eerek oturduunuzda bunun hemen farkna varacak ve dik
oturmaya balayacaktnz. Bylece farkndalk sizi
yanl oturuun getirdii zararlardan koruyacak ve
salkl kalmanza yardmc olacakt.
Hepimizin bildii gibi beslenme salk asndan ok nemli bir konu. oumuz salkl beslenme
denildiinde bundan dengeli beslenmeyi anlarz, yani
karbonhidrat, protein, ya gibi temel maddeleri dengeli bir biimde tketip tketmediimizi. Ama nemli olan yalnzca ne yediimiz deil, nasl yediimiz de
ok nemli. Biroumuz yemek yerken dikkatimizi
yediimiz yemee vermeyiz, yani farkndal yemek
yemeye uygulamayz. Bunun yerine lokmalarmz
iyice inemeden yutarz, yediimiz yemei tadn
alarak, hakkn vererek yemeyiz, daha bir lokmay
bitirmeden dierine hcum ederiz, bir yandan yerken
br yandan birileriyle konuur, dergi okur, ya da
televizyona bakarz. Byle olunca hem bedenimiz
yediklerimizdeki enerjiyi verimli bir biimde metabolize edemez hem de beynimiz yeteri kadar yemek
yemi olduumuzun, karnmzn aslnda doyduunun
25
Farkndalk (2)
farkna varamaz. Ayn anda birok eyle megul olan

beynimiz de tabii ki bize doyduumuzu zamannda
bildiremez. Bildirse de biz gelen bu "artk tokum"
mesajn alamayz, taa ki karnmz gereinden fazla
doldurana kadar.
Eskiden adab- muaeret denilen grg kurallar bazlarmza modas gemi eyler gibi geliyor,
ama aslnda bunlarn bir blmnn altnda bir eit
bilgelik yatyor. rnein eskiden sofrada konumamak bir grg kuralyd, nk bu farkndalmz
yediimiz yemee yneltmek iin gerekliydi.
imdiyse bunun gerekliliini salk alannda birok
bestseller'lar olan Dr. Andrew Weil, Dr. Deepak
Chopra gibi yazarlar sylediinde anlyoruz. Bu ve
baka yazarlar, bize salkl beslenmenin nemli bir
ilkesinin de bilinli yemek yemek, yani farkndal
yemek yerken de uygulamak olduunu sylyorlar.
Yemekleri byle farkndalkla, her lokmay tadn
alarak, keyfini kararak yemek salmza byk bir
katkda bulunuyor.
Sadece yemekleri dk bir farkndalk
dzeyinde yemekle kalmyoruz, aslnda yaptmz
hemen ii byle kendimizi vermeden, dikkat etmeden
yapyoruz. rnein biroumuz mzii gerek
anlamda dinlemeyiz, baka ilerle urarken teybe
bir mzik koyar, bylece ortama bir ses katm oluruz.
Hatta TV izlerken teybe mzik koyup alanlarmz
bile vardr. Halbuki mzii farkndalkla dinlemenin
byk bir saaltc etkisi olduu bilinmektedir. John
M. Oritz'in yazd Mzigin Taosu (The Tao of
Music) ve Don Campbell'n yazdg Mozart Etkisi
(The Mozart Effect) gibi kitaplar, bu konuda yaplm
pek ok aratrmadan yalnzca ikisi. Bu aratrmalara
gre, mzii bilinli olarak, yani farkndalkla dinlemek, iinde bulunduumuz olumsuz zihinsel, duygusal durumlar daha olumlu, daha salkl durumlarla
deitirmek iin birebir. Farkl bilin durumlarna
girmek iin davul, ngrak ve baka mzik aletlerinin
kullanlmas amanizmde de olan bir uygulama.
Hastalklar mzikle saaltma kk ok eskilere
dayanan bir yntem. Bu konuda yaplan modern
aratrmalar, mzii farkndalkla dinlemenin bizi
stres, yalnzlk, depresyon gibi birok sorundan kurtaracan, hastalklarn neden olduu aclar azaltmada, hatta son derece ciddi hastalklar iyiletirmede
bile kullanlabileceini gsteriyor. Bu teknik temelde,
sevdiiniz, gzel bir mzii meditasyon yapar gibi,
btn dikkatinizi ynelterek dinlemekten ibaret.
Farkndalk ve Psikoterapi
Freud'un kendi psikanalitik tedavi tanm, onun "id
neredeyse, ego orada olmaldr" anlamna gelen nl

"O neredeyse, ben orada olmalym," (Wo Es war, soll
Ich werden.) szleriyle zetlenebilir. Yani psikanalizin ve psikanalitik temeller zerine kurulmu dier
psikoterapi yntemlerinin amac, hastann kendi bilindndaki isteklerin, korkularn, saplantlarn, komplekslerin, inanlarn farkna varmasna yardmc
olmaktr. Bir baka deyile, psikoterapinin amac
kiiliin bilinli ve bilind kutuplarn ksmen bir
araya getirmek, bir ortak noktada birletirmektir.
Psikoterapi sayesinde kii, terapistin yardmyla, baz
bilind sreleri bilin dzeyine kartr. Yaamda
karlatmz sorunlarn birou, aslnda dtaki etkilerin deil bizim bu etkilere verdiimiz tepkilerin
bir sonucudur. Psikoterapi bize bu etki-tepki srelerini daha ak bir biimde grebilmede ve bylece
zararl sonular douran tepkilerimizi deitirmede
yardmc olur. Bylece kii isel atmalarnn farkna varr, davranlarnn altnda yatan neden-sonu
ilikilerini daha net olarak grebilir ve kendisinde
bunlar zmlemek iin gerekli deiiklikleri yapar.
rnein kii bastrlm igd ve isteklerini kendisine ya da bakalarna zarar vermeyecek bir biimde
ifade etmenin alternatif yollarn bulabilir.
Psikanalistin grevi, kiiye benliiyle ilgili bu farkndal kazanmada ve istenmeyen, zararl davran
biimlerini deitirmede rehberlik etmektir.
Gnmzde kiinin her eyi kontrol etmesi
gerektiini vurgulayan yaygn dnce biiminin etkisinde kalan baz psikoterapi ekolleri, belirli gizemci
retilerde de olduu gibi, kiinin istenilmeyen zellik ya da davranlarn iradesiyle kontrol altna
almas gerektiini savunur. Yani kii aklyla, mantyla, iradesiyle kendini kontrol etmeli ve kontrol
eline almaldr. Bununla birlikte, psikanalitik terapinin temelinde kontrol etmekten ok farkna vararak
deimeye yol ama ilkesinin yatt unutulmamal.
stenmeyen davran ya da psikolojik durumlar kontrol ederek basklamak soruna nedeni olan eyi, yani
bastrarak bilinten uzaklatrmay, desteklemis olur.
Bu yangna krkle gitmek gibi bir eydir. Buna alternatif bir yntemse, kiinin deitirmeyi istedii zellik ya da davranlarn izleyerek bunlarn aslnda
kendisine ne kadar fazla zarar verdiinin bilincine
varmas, yani farklndaln artrmasdr. Bu yntemde ama kiinin kendi kendine bilmeden ne kadar
eziyet ettiinin, nasl ktlk yaptnn, kendini nasl
yorduunun farkna varmasdr. Kii bir kez bu farkndala, bu bilince ulatnda zararl alkanlklarn,
olumsuz davran biimlerini kendiliinden brakacaktr. Ayn srtnda yllardr bilmeden koskoca bir
26
Farkndalk (2)
kaya tayan birinin kayann farkna varz varmaz onu

srtndan atvermesi gibi. Simone Weil'in u szleri bu
yaklam ok gzel zetliyor: "Hatalarmz iradeyle
deil dikkat yoluyla dzeltmeye almalyz."
Daha nce psikoterapinin amacnn benliimizin birbirinden ayrlm paralarn birletirmek
olduunu sylemitik. Psike (ruh) Freud'un libido
adn verdii ruhsal enerjiyi tar. Btn istekler, arzular, itkiler, ve igdler bu libidoyla ykldr. Bu
isteklerin, itkilerin, igdlerin bilince kmasn
nleyerek onlar bastrdmz zaman, bunlarn
tad enerjiyi de ana libidodan, yani kendi benliimizden koparm, ayrm oluruz. Bunun sonucu
olarak, sahip olduumuz yaamsal enerjinin, saln,
yaratcln bir blm eksilmi olur. Bastrlm
istekler, itkiler, ve igdler kendi benliimizin bilindnn zindanlarnda mebbet hapse mahkum
ettiimiz paralardr. Kiilii oluturan bastrlm
eitli kompleksler ve enerji sistemlerinin herbiri bilince kmaya ve kendisini ifade etmeye alr. Eer
bunlardan biri ok fazla libidoyla yklenirse, dier
sistemler ona kar karak isel atmalara neden
olur. Ego bastrlm olan bu enerji kmelerini orada
tutmak iin de enerji harcamak zorundadr, bylece
iki kez enerji yitirmi oluruz. Ciddi isel atmalar
yaayan kimselerin hibir i yapmadklar zaman bile
kendilerini yorgun, halsiz hissetmelerinin nedeni
budur. Libido zayflar ve kiinin gelime srecinde
karlast dsal engellerle baa kma yetenei azalr. Bastrlan istekleri, igdleri farknda olmadan
sonsuza kadar orada, bilindnda tutmaya alrz.
Ama bunun iin dediimiz bedelin ne kadar byk
olduunun farkna varmayz. Orada hapis ettiimiz
ey bizim benliimizin bir parasdr, bizim ta
kendimizdir. te psikoterapi bilind srelerin
farkndaln kazanarak libido enerjisinin birbirinden
ayrlm blmlerini yeniden birletirip btnletirerek isel atmalar zmlemeyi, benlikteki
ayrlmlk durumuna son vermeyi, bir birlik, btnlk hissi yaratmay hedefler.
Nesnellik psikolojik sorunlar zmlemede
nemli bir etkendir. Ruhsal dengesi bozulmu olan

birisi ounlukla nesnelliini byk lde yitirmitir. Kii her eyi kendi inand, yorumlad
biimde grr (aslnda bunu hepimiz bir yere kadar
yaparz, %100 nesnel olan birisi yok denecek kadar
azdr). Farkndalk bizim daha nesnel olmamz
salar. Farkndalk sayesinde dnyay varsaymlarmzn, nyarglarmzn, dnce sistemlerimizin
filtresinden geirerek alglamay azaltabilir hatta
brakabiliriz. Farkndalk bize her eyi yorum yapmadan, ilk defa gryormucasna gzlemleme
yeteneini kazandracandan evremizdeki insanlarla, sevdiklerimizle onlarn hakkn yemeden,
gnahlarn almadan uyum ierisinde yaayabiliriz
hale geliriz.
Farkndalk yalnzca ruhsal sorunlar olanlara
yardmc olan bir ara deildir, terapist iin de son
derece gerekli bir yetenektir. Psikanalitik terapinin
ana aralarndan biri, terapistin hastann kafasndakileri hissedebilme, empati yoluyla anlama, ya da
sezme yeteneidir. yi bir terapist bunu yapabilmek
iin ayn vipassan'da olduu gibi, terapi seansnda
olanlar kendilerini kaptrmadan, nyargsz, tarafsz,
ak bir zihinle izleyebilmelidir.
Farkndaln ne olduunu, bize ne gibi yararlar olabileceini burada inceledik. Umarz farkndalk sizin yaamnzn da bir paras olur ve
farkndalkla dolu bir yaam srerek btnl, mutluluu ve i huzurunu bulursunuz. Unutmayn, farkndalk, simya ilminden bir terimi kullanacak olursak,
yaamnz altna dntrebilecek bir "filozof
ta"dr. Farkndalk sayesinde bakrlar altn etmek,
her eyi daha iyiye "dntrmek" sizin elinizde.
www.klankitap.com
27
a?
d
a
r
u
b
m var
e'e
-Mauric
t
S
e
l
I
erek
sine
den ge
r
p
e" ube ndan bir

k
r
m
i
s
i
b
r
k
t
l
"Eso
z yl
n alt
dirolu
r. ki y ne kitabevinin tadr. Kprn r vzr vzr,
n
d
e
a
K
d
i
n
v
Sua
zla
ortas
si!
rt Jeu
rmak
tler ve k Karaca'nn se
diye so
'nin tam chel'deki Gibe
s
i
i
"
r
r
?
h
u
r
t
e
a
,
v
N
r
en
ni
Mi
letle
iim
Adam S ir. Oradan St
ada ne
ar, bisik kulaklarnda. K
r
l
u
a
b
b
a
r
m
d
i
A
e
t
r
da "Ben
ektedir.
rmek
es patla
doru y tr. Bir yandan zi gemisi gem inleten bir s
ge
cak
yollana ouche, turistik . Aniden yeri g
M
'tir
"
Bateau
ki Paris
n
a
yledim!
m
e
a
z
d
r
y
e
r
h
e
la f
aris Kendirolu
PSuavi
in ydy
n
i
p
l
-i g
ans
deiir.
"Perem
s
i
r
a
fteli Biz en
P
.
g
r
a
a
l
r
c
l
d
n
Adam Sen Nehri'nin
tam ortasndadr. ki
geerek
sman
hzla yllkdbir
'in tepe ne
, Okprden
ne?
ar yz
s
l
i
r
u
a
k
B
i
P
n
h
!
.
a
r
a
a
a
ende
udm
mrld
g bal Jeune
Hoppal
ininMichel'deki
Ile-St-Maurice'e
doru yrmektedir.
dnGibert
esSt
aris'in b
alar. K Oradan
r
n
i
P
a
n
"
b
y
a
:
e
r
z
n
i
d
n
i
krm
r. i
ocukk
ru de
aviden
ulardBir
a soda
a?". yollanacaktr.
m
k
d
m
l
a
kitabevinin
"Esotrisme"
ubesine
yandan
"Benim burada ne
t
r
t
u
r
z
u
b
a
b
a
y
r
g
va
da d
Gk
a
i
m
r
i
u
u
i
b
B
aurice'e
e
.
u
N
n
r bu
dirdolu
ek Ile-St-Mturistik
nr: "sormaktadr.
eerMouche,
ileri oKprnn
daltndan
g
i Ken
diye
iim
var?"
bir
Bateau
gezi
s
n
en
n
d
Suav
i
r
g
p
n
n
k
k
ir
m
l
e
ji dr. ki yz yllk b
ni
in
r
a
es
Ada
b
e
u
n
u
.
l
e
r
e"
e
o
r
sm
r
i
ri
i
ad
ig
"Esot vzr
niobrtasndbisikletler, turistler
ervzr,
ininkzlar
rinden Nehrik'n
yem
ir
ta
egemektedir.
gemisi
Arabalar,
ndan bher
ezAgidlam
r. vKeipr
Jeune kitabevve
r
n altParis
t
a arin
n
a
Sen
er
n
k
ib
u
G
i
s
ek
o
r
i
'd
d
p
n
el
ta
h
'i
ak
ic
m
n
M
rm
e
t
a
t
so
S
e
z
an
km
r v r,
adliy
inmeki
var
W
zaman
Paris'tir.
yeri
g
inleten
bir
ses patlar
kulaklarnda.
tedir. OradAniden
im
kzlar vzKni
e
r. ?"
e si
v
m?ek
n
r
a
d
le
d
st
a
ra
ri
u
d
tu
b
,
n
er
doru yir
im
"
varr. Bir yandan da "Ben tap kardir. Arabalar, bisikletl
araca'nn sesi!
i ak
K
i
n
K
t
te
a.
i
d
ek
n
K
r
m
ac
Karaca'nn
sesi!
la
yollan
tir. isi ge
r kulak
mi igem
rist
ikggeez
ten bir ses patla
e,tu
le
y
ch
in
u
o
r
M
p
g
u
i
ea
er
y
at
K
B
iden
ki Paris'tir. An
Paris her zaman
"Perem-i gl-pininlaydyla
feryd
ledim!" eyledim!"
dy feryd ey
y
in
n
i
p
l
g
"Perem-i
Ne ii
Ne iim var burada?
?
a
d
a
r
u
b
r
a
v
m
i
Ne i
Ne iim var bu
rada?
Hoppalaa!
ne? ne?
! BuBu
SuavHi oKpen
paldaa
iir.
irolu
nrlar. Paris de
la
z
izans
h
ar
l
ik
h
anlca gfteli B
udm
K
sm
r.
O
la
,
a
d
a
y
an
d
z
l
r
tepeden
aviden krmkrmzya
aris'in deiir.
nesinin m
PParis
an
r.
la
en
zSmmaviden
k
a
k
b
cu
GAkdyam
o
g
Gkyz
alar.
Kudm
hiklar
hzlanrlar.
n
d
".
da?
ene i
ura
inde bir
Nim
ende ne
ehriv'narinbta
m ortas
ulmulardr.
dam
iir: "Paris'in b
orudy
a. bk
nmr:ek"N
d
e
n
d
a
d
d
ad
ru
ra
r
r
u
so
b
d
a
u
A
n
i
k
o
te
y
tt
d"Ne
Adam
dnr:
mrldand,
arkp
z uylilkgbirannesinin
ir. Ora
nilerivar
iniim
t Micburada?".
u.B
bocukken
rden geerek
hdel
dibr er
entor.luBairn ilk n dan Sen
aninacdak
'dgek
s
n
i
G
ji
Ile-St-Maurice
ezygoilller
er
t
Je
y
ir
u
an
ne kninnileri
anidba "B
itabevinin "E
yden
'e
Osmanlca
gfteli
ezgilerinden
onu
burada
da
enim burada noluan ilk
na karBizans
ateeateumM
so
poosu
t
ri
sm
uch
e
e"
inBm
i
e, turistik gezi
ubesine
im var?" diye so
gemisi gbalar.
rm
Piarvisarh?"er zamaninde bir dng
ak
emekteParis'in
dr
bulmulardr.
tepeden
inme
temposuna
yeni
er. iKgirper
vetai
dir. Arabalan
r. nn alkar
i
r
ar
ki Paris'tir. An
k
i
tndan bir
'in
ar
,
b
m
is
k
ik
al
le
iden yar
W
tl
.
er
r
,
turistler ve kz
gndarttka
i s
adinleten bsoru
kierg
bir enerji dngsdr
Bu
lar vzr vzr,
Kitap
ir ses deiir:
patlar kulaklar
mitir.bu.
e
g
y
r
p
K
"Perem-i glnda. Kni Karac
pinin ydyla
a'nn sesi!
feryd eyledim
!"
"Paris'in
bende
ne ii var?"
Hoppalaa! B
u ne?
Gkyz mavid
en krmzKitap
gemitir.
Walkman'ini karr ve ieri girer.
ya alar. karsndadr.
Adam dKpry
nr: "Ne i
Kudm hiklar
im
h
v
zlanrlar. Paris
ar burada?".
ezgilerinden olu
ocukken annes
deiir.
an ilk ninniler
inin mrldand
i onu burada d
inme temposun
,
O
smanlca gftel
a bulmulardr
a kar yeni bir
i Bizans
. inde bir dn
enerji dngs
ii var?"
g
balar. Paris'in
dr bu. Bu i g
tepeden
arttka soru
deiir: "Paris'in
bende ne
Kpry gem
itir. Kitap k
arsndadr. W
alkman'ini kar
r ve ieri girer
.
28
Derin Ekoloji
Hakan Onum
Ekoloji (evrebilim) canl varlklarn birbiriyle ve bulunduklar

ortamla ilikilerini inceleyen bilimlerin tmne verilen addr.
Derin ekoloji yalnzca canllarn deil, btn olaylarn temelde karlkl
dayanma iinde birbirine bal olduunun bilincine varr.
u bilin, biz insanlarn

da hem bireyler hem de
toplumlar olarak, doann
dngsel srelerinin iine
gml durumda ve bu
srelerin
ayrlmaz
paralar olduumuzu ileri
srer.
Derin ekolojinin,
felsef bir okulla ve kresel
dzeyde halkn barndan
karak gelien ve ayn adla
anlan bir bilinle balants vardr. Felsef okul,
Norveli dnr Arne Naess tarafndan 1970lerin ilk
yarsnda kuruldu. Arne Naess, s ve derin ekoloji
ayrmn ortaya koydu. Bu ayrma gre s ekoloji
insan merkezlidir; insan doann dnda ya da
stnde, btn deerlerin kayna olarak grrken,
doaya, insann kullanabilecei bir ara deeri atfeder. Buna karn derin ekoloji insan da iinde olmak
zere hibir varl doal evreden ayrmaz, doay
yaltlm bir nesneler topluluu olarak deil, temelde
birbirine bal, karlkl iliki iinde olan olaylar a
olarak grr. Her varln yaam dierlerininkine
baldr. Derin ekoloji ruhsal bir farkndalktr.
Evrenle bir olma, evrene ait olma, onunla btnleme
duygusu ekolojik farkndal znde ruhsal klar.
ki nemli ekolojik okul derin ekolojiyi tamamlarlar.
Bunlardan birisi sosyal ekoloji, dieri feminist ekoloji ya da ekofeminizmdir.
Derin ekolojik giriim yaamn ve evreyle
etkileimlerin ruhsal temelini kursa da, mevcut ekolojik krizin sosyal ve kltrel ynlerini aydnla kavuturamaz. Bu konu sosyal ekolojinin alandr.
eitli sosyal ekoloji okullar, iinde
yaadmz toplumlarn sosyal ve ekonomik
yaplarnn temelde ekoloji kart doalar olduu
konusunda anlarlar, nk teknolojileri Riane
Eisler'in deyiiyle baskcdr. Ataerkillik, yaylmaclk
(emperyalizm), ana malclk

(kapitalizm) ve rklk
sosyal yaamn smrgeci
ve ekoloji kart bask
unsurlardr.
Ekofeminizm sosyal
ekolojinin zel bir okuludur.
Ataerkillik balam iindeki
sosyal basknn temel
dinamiklerini
aratrr.
Ekofeminizm, ataerkilliin
birok grntsnn ve
feminizm ile ekolojinin balantlarnn kltrel analizini yaparak elde ettii sonularla sosyal ekolojinin
erevesini geniletir. Ekofeminizm, erkeklerin
kadnlara uygulad ataerkil basky, eitli hiyerarik, askeri, kapitalist ve endstriyalist biimlerdeki
btn baskn kma ve smrme giriimlerinin prototipi olarak grr; kadnn alar boyunca doa ile
zdeletirildiini anmsatarak doann smrlmesinin zellikle kadnn smrlmesine kout
gelitiine iaret eder. Ekofeministler, deneyimin diil
ynyle kazanlan bilgiyi, gereklie ekolojik bakn
ana kaynaklarndan birisi olarak grrler.
Arne Naess'in belirleyici bir deyiine gre
derin ekolojinin z derin sorular sormaktr; modern,
bilimsel, endstriyel, bymeye ynelik materyalist
dnya gr ve yaama biimine derin sorular
yneltmektir. Bu balamda hepimizin dierleriyle,
gelecek kuakla ve paras olduumuz yaam ayla
olan ilikisi sorgulanr. Derin ekoloji, ilikiler ann
salkl ilemesiyle ilgilenir, nk ilikiler doal
akn koruduu srece yaam srecektir.
Evrendeki varlklara tek tek bakacak olursak,
onlarn ak sistem olduklarn grrz. Ak sistemler doalar gerei, varlklarn evrelerindeki dier
varlklarla etkileerek srdrrler; bir bakma onlar
solurlar. Yaltm iinde var olmazlar. Bu nedenle,
yaamlarn srdrebilmek iin byk yaam ann
29
Derin Ekoloji
paras olmak durumundadrlar. Bylece evrensel bir

bilinten sz etmenin yolu alr. nsan yaps btn
kurum ve sistemler de bu bilgilerin nda yaam
ann iindedir, yani her sre geri kalan dierleriyle
etkileir ve geriye yaltlm hibir sistem kalmaz.
nsann i dnyas ve toplumsal davranlar, dnyaya
yaptklar ve topyekn sal karlkl etkileir, hatta gezegenimizin kaderi tm samanyolunu etkiler.
Buradan yola karak sorular sormaya ve yantlarn
aramaya giriebiliriz. Disiplinleraras yaklamlarn
ykselme dnemini yaad zamanmzda birok bilim dal geliebilmek iin derin ekolojinin yaklamndan yararlanmaldr. Derin ekoloji, yaamn
btn ynlerine doru dallanr, saysz alma gebedir. Ona, en basit ilikiler ve ortamlar iin de bavurulabilir. Karayollarnn etkin kullanm bu konuya iyi
bir rnek oluturur: Yol hibir srcnn mal deil,
yalnzca kullanma hakknn olduu bir aratr. Gei
ncelikleri trafiin akcl gz nne alnarak
dzenlenir. Gei nceliinde bireysel ne klar
yalnzca bakalarnn yol almasn engellemekle
kalmaz, arapsana dndrd trafii gemeye
kalkana da dnyay dar eder. Bireysel ne kn
nedeni olan rahat yol alma sreci sekteye urar.
Bylece, src akgzlln brakarak dier
srclerle ibirlii yapmann uygun olduunu grr.
Ayn yaklamla u dncelerle u sorular sorabiliriz:
1) Niye tketimden sz ediyoruz? Tketim
tevik edilerek zorlanan yapay bir sre ve kayna
kurutmak demek. Bun karn bizim tketim ile anlatmak istediimiz eylem kullanmaktr, sonucunda ise
bir dnm olur. Hrsl tketiciler yerine yetingen
kullanclar olamaz myz?
2) Her sreci ok ynl deerlendirerek,
endstri devrimi insanlara, toplumlara ne kadar refah
getirdi ve yaam kalitelerinden ne kadar gtrd diye
dnelim, nk bu sreten hem dnya hem de
insanlar etkilendi. Doal kaynaklar tehdit eden kitlesel retim ve tketim srdrlebilir mi?
3) Kullandmz kaynaklar yalnzca kaynak
olarak m, yoksa ekosistemi meydana getiren sizin
gibi, bizim gibi canllar olarak m gryorsunuz?
Sizce, onlarn varl yalnzca insan iin mi?
4) Her canlnn yaama ve yaamda kalma
igds vardr. Kaynak kullanrken, rnein yemek
adna can alrken bunun da farkna varyor musunuz?
Kendinizi besin zincirinde ayn yere koyup hissetmeye alrsanz, ne demek istediimi anlarsnz.
Dnya yaamnda yemek iin can almak gerekiyor.
Eer canlara, yaamlara sayg duyuyorsak, bunu
agzllkle deil de, yetingen bir zihniyetle yalnzca

ve yalnzca gerektii kadar yapmamz uygun olmaz
m?
5) Hepimizin bildii, oumuzun uygulamad bir nokta da, binilen dal kesmemektir.
Doann kaynaklk eden varlklar sonsuz, snrsz
deildir. Onlarn remesine ve nitelikli bir yaam
srmesine yetecek kadar zaman tanmal, sayg, sevgi
ve anlay retmeliyiz. Kullanm ikinci srada gelir.
6) Sper ve hipermarketler "fazla" deil mi?
Raflardaki rn bolluu sizi artmyor mu?
Kullanc olarak reticileri ve retim srecini ynlendirecek gcmzn olduunu bilelim. Gerekten
gerek duymadmz rnleri srarla almayalm ve
reticiyi, iletiim iinde kalarak gerek gereksinimlerimiz konusunda bilgilendirelim. O zaman cenneti
yaratma konusunda byk bir adm atm olacaz.
7) Dnya, kaynaklar kt bir cansz yn
deildir. O, btnyle bilin tayan tek bir organizma
biiminde davranr (Gaia hipotezi), nk her varl,
birbiriyle karlkl olarak iletiim kurar. Bu btnlk
iinde yerimizi nasl almalyz? Doay rakip deil,
retmen olarak grebilir miyiz?
8) Kurumlarmz ve hatta kiisel ilikilerimizde bile ban alp gitmi rekabeti zihniyet,
ataerkil bir kltrn izidir. Bu yaklam birok kurumu ve saysz aileyi egemenliine alp insanla yeterince hasar vermedi mi ve zamann doldurmad m?
Artk ok daha fazla ibirlii yapmann ve dayanmaya gitmenin zaman gelmedi mi? Yaammz, dengesinin
aleyhine
bozulduu
dii
unsurla
kurtarabileceimiz dncesiyle iimizdeki diil ruhu
da uyandrmamz gerekmez mi?
9) nsanlk birka bin yldr organizasyonlarn
hiyerarik bir yaklamla yrtt ve hala da byle
yrtmekte. Hiyerari, organizasyonlar ve ilikilere
tek yaklam biimi ya da tek bak as mdr?
Birileri st, dierleri ast olmak zorunda mdr?
Doada yneten ve ynetilen yoktur, zorlama yoktur.
Her sre kendiliinden ve zorlamasz cereyan eder.
Doann deiim ve dnm ilkelerini gzleyip her
tr ilikimize yanstamaz myz? Doadan adeta
korkuyoruz, niye?
10) Gc ve gereklii, yaamn d dnya
dediimiz parasnda araymzn sonu var m, yok
mu, bilemiyorum. Ama yeni domakta olan bilin bilimi, gerekliin sinir sistemimizin etkinlii iinde
"oluturulduu"nu sylyor. Sizce de gereklii, i
dnyamzda da aramann zaman geldi de gemedi
mi? Asl g ve zenginlik nerede?
11) Her ynden bal olduumuzu grp de
30
Derin Ekoloji
yaamn rgsne huu duymamak sizce olanakl m?

Bu srecin derin ekoloji bilimi ile inceleme alanna
girmesi bouna m? Aslnda varlmzn derinliklerinde olan, ama unuttuumuz bir bili mi uyanyor?
Bu ve benzeri sorular reten kavray yeni bir bilin
dzeyinin gstergesidir. Btn dnyada insanlar binlerce kez ayn hatalar yapabiliyorlar. Bilin dzeyi
deneyim kazanarak, dersler alarak, uygarlk tarihini
iyi etd ederek ve zihinsel-ruhsal yetileri gelitirerek
ilerletilir. Derin ekoloji, uygarlatn ne sren

insann, yetersizliini grerek ruhunu gelitirmeyi
srdrebilmesi iin inandrc, yreklendirici ve
devindirici bir g olacaktr.
Not: Derin ekoloji, sosyal ekoloji ve ekofeminizm

tanmlar Fritjof Capra'nn yazd Yaamn rgs
(Web of Life) adl kitaptan alnmtr.
DOADA YOGA ve YEMEK KURSLARI / ZEYTNBAI OTEL / KAZDALARI
Zeytinba
w w w. z e y t i n b a g i . c o m
DOADA YOGA ETM

Uygulamal yoga eitimi, aalar altnda canl hint
mzii ile konsantrasyon ve meditasyon almalar,
kendi kendine masaj yapma ve derin dinlenme
teknikleri, baklk sistemini glendirecek yoga
prensipleri, vejeteryan beslenme,
3 gece iki kii TP 550 m.TL / 17 - 20 Temmuz
Zeytinba - 8 oda, iki kiilik oda YP 150 m.TL
amlbel Ky Edremit
Yoga Kursu Program

Eitim ve sohbetlerin kapsam:
Beden ve zihin paralelliini glendirecek etkiye sahip
yoga hareketleri (asanalar)
Mzik ve yoga
Mistik yoga danslar, kaoshiki, tandava ve kiirtan
Duygu derinlii oluumuna yardmc olacak kollektif
mantralarn renilmesi ve birlikte sylenmeleri
Tm duyu ve motor organlarn tek bir yne teksif
ederek yaplacak konsantrasyon dans : Kiirtan Lalita
Marmik
Kendi kendine masaj yapma teknii, reflexoloji,
aura masaj
Derin dinlenme tekniklerinin renilmesi
Zihin renkleri ile yaplacak baz zel mantra ve
mudralar ile duygu ve dncelerin baka kanallara
kaydrlmas almalar
Salkl bir yaam iin baklk sistemini glendirecek ve koruyucu olabilecek yoga prensipleri zerine
konumalar ve de bunlar olabildiince uygulayabilme
Beden iindeki enerji akmlar ve nefes etkileimleri
omurga boyunca bedendeki enerji merkezleri ve farkl
salg bezleri ile olan ilikileri ve zihinsel eilimler ile
olan ilikisi:BO-ENERJ
Yoga retiminde eitmen talebe ilikisi
Yoga retiminde yaratl ve evrim gr
Dharma- z nitelik
Yoga programna katmak iin gelen kiilere program
sresince yoga sistemine gre tamamen vejetaryen
beslenmeye uyan yiyecekler sunulacaktr
Daha ayrntl bilgi ve tarihler iin Menend Kurtiz'e
aadaki kanallardan ulaabilirsiniz.
zeytinbagi@zeytinbagi.com
266 387 37 61-62 / 532 261 27 29
Adres : Zeytinbai amlbel Ky Edremit /
Balkesir
31
Kitap
Doal Yaam
ve Bakaldr
Sivil taatsizlik Makalesi
ve Walden Gl
Henry David Thoreau
Kakns / Dnce
stanbul, 2001
Henry David Thoreau,
1817 ylnda Amerika'nn
Massachusetts Eyaletinde
dodu. Harvard niversitesi'ni bitirdikten sonra bir sre devlet okullarnda
retmenlik yapt. Disiplinden holanmad iin
brakt iinin ardndan bir dnem kardeiyle birlikte
ynettikleri zel bir lisede srdrd mesleini. Ancak
onun amac doada yaamakt. Bu nedenle Walden
Gl kysnda, arkada Ralph Waldo Emerson'a ait
bir arazide iki yl kendi elleriyle ina ettii kk
kulbesinde yaad. Bu dnemde doay gzlemledi,
kendi ihtiyalar iin sebze yetitirdi, doadan
meyveler toplad, maya kullanmadan ekmek yapmann mmkn olduunu kefetti. Gn geldi birka
dilim ekmekle geirdi tm gn. Gn geldi yamurdan dar kamad. Kimi gn para kazanmak iin
evredeki iftliklerde altysa da o hep zgr bir
yrek olarak srdrd yaamn. Dostluu doada
buldu. nsanlardan ok doadaki dostlarna yaknd
Thoreau.
Doa yazlarnn bayapt olarak kabul edilen
bu kitap da o dnemin rndr. Kitapta bir
kulbenin kaa mal olacan, msr ve fasulye
yetitirmenin srlarn, az eyayla nasl yaanacan,
yaban mersinlerinin ehre gidene kadar 'yabani'
meyve zelliini nasl kaybettiini, neden evinde
sadece 3 sandalye bulunduunu, doadaki sessizliin
insana verdii huzuru ve daha pek ok keyifli gzlem
ve any okuyacaksnz. Kiinin yaamn kendi ellerine almasnn nemini u cmlelerde ak biimde
anlatmtr:
"Kii gvenle hayallerinin peinden giderse ve
zihninde canlandrd yaam srdrmek iin aba
gsterirse bildiimiz saatlerle hesaplayamayacamz
bir sre iinde arzusuna kavuacaktr. Baz eyleri
geride brakacak, grnmez bir snr geecektir;
yepyeni, evrensel ve daha liberal kurallarla kuatlacak, bu kurallar iine yerleecektir; ya da eski kurallar
genileyecek ve kendi lehine daha zgr bir anlamda
yorumlanacaktr..."
Kendi yaamlarmz ynetmeyi ok arzu ettiimiz u

dnemde, iinize su serpecek sivri dilli bir itaatsizin
szlerini okumak sizi bol bol glmsetecek ve hayallerinizin snrn geniletecek.
Tijen naltong
Gizemler Kitab
Eskia Gizemleri
Edouard Schur - Ahmet Gngren
EA / Totem
stanbul, 2003
Ahmet Gngren'in yeni yaynevi projesi EA
Yaynlar meyvelerini vermeye balad.
lk kitaplardan biri "Gizemler Kitab / Eskia
Gizemler" adn tayor. Ahmet Gngren, Edouard
Schur'nin Les Grands Initis (Byk Ermiler) adl
yaptn derlemesinde youn olarak kullanm. E.
Schur, Madam Blavatsky ve R. Steiner'le birlikte
Teozofi hareketinin kurucularndan. Yahudi-Hristiyan
gelenei ile Hint, Yunan ve Msr gizemciliinin sentezini yapmaya alt. Sosyal Antropolog olan Ahmet
Gngren ise Cadlarn Gnbatm, Reklamc ve
aman, Kimlik Bulmacas iin Klavuz adl kitaplarn
yazar.
Gizemler Kitab, grnrde "akademik" olan
ieriine karn okumas zevkli bir dille kaleme alnm.
indekiler'de unlar var:
Gizemlere Giri, Ramayana, Krina
Sylencesi, sis-Osiris Gizemleri, Dionysos Ayinleri,
Delfi Kehanetleri, Eleusis Gizemleri.
Arka kapak yazsndan:
"Gizemlerin gizemini anlamak iin, yer yer
romans bir anlatmla
yazlm, kolay okunan,
temel bir bavuru kitab...
Dikkatli okuyucu, buradaki
metinleri
irdelediinde,
Yzklerin Efendisi gibi
postmodern gizemlerin de,
hangi
ana-kaynaktan
beslendiini
kolayca
kefedecektir."
Suavi Kendirolu
32
Sylei
Sylei:
DemirDemirkan
Klan: ncelikle Eurovision'daki baarndan dolay
seni tebrik ederiz.
Demir Demirkan : Teekkr ederim.
Syleimiz bizim iin de bir heyecan kayna. Bu
tipik bir rportaj deil. Soru hazrlamadk nk
gerekten seni arkada olarak tanmak istiyoruz.
stersen ilk soru semeli olsun. Dilersen sorunu sor,
yantn da ver.
Mzikle ilgili olsun o zaman. Mziin benim iin
byk bir anlam var ve bu anlam gittike olgunlayor. Zamannda benim iin mzik yapmak, gitar alp
kzlara ark sylemek gibi bir eydi. Ama gitgide
mziin teorisine de girdim. itsel dnyann i
dnyamz zerine ok byk etkisi var. Btn duyular kaldrsanz ve geriye sadece duyma kalsa, ki bu
bir anlamda 360 derece kresel bir alglama salard,
buna "grmek" diyebilirdik.
Yakn tarihlerde incelediimiz bir deney vard. Bu
deneyde bir grup insann bir sreliine gzleri
tmyle kapanp bir tr geici krlk duygusu yaamalar salanyordu. Bunun sonucunda bir sre sonra
bu insanlarn beyinleri incelendiinde bir anlamda
duyma duyusu grmeye benzer bir algya dnyordu. Beyin, sesleri bir tr grnt gibi alglamaya
balyordu senin anlayacan.
Dorudur. Ancak eer bir mzisyensen o zaman
durum daha da farkllayor. Normal bir insann
kulayla duyduu ses senin iin baka bir alglama
biimine dnmeye balyor. Bu aslnda inanlmaz
derecede meditatif bir durum. rnein ben duyma
zerine konsantrasyonumu ok gelitirdim. Bir gn
bilinli olarak kulaklarm tkayp yaamaya altm
ve o deneyin tam tersi oldu benim iin: ilk defa renkleri grdm farkettim.
Ama tabii ki bu bizler iin deil senin iin geerli olan
bir durum.
Her zaman byle farkl bir alglama sz konusu deil
elbette. Soru u olmal: Buna vardktan sonra nasl
kullanacak ve bununla ne yapacaz? rnein mzik
denilen iletiimle iki kiiye ayn eyi hissettirebilmeliyim.
Bunu baarabiliyor musun?

Everyway That I Caaan !!!
arkn gerekten ok baarl. Tabii durum sanat
olunca, sanatnn her zaman yaad bir sorun var.
Ortalama insana kendi i dnyasn yanstp yalnzca
dier mzisyenlerin deil ortalama insann da
alglayabilecegi ayn eyleri hissedebilecei bir eser
yaratmak. Senin bu gibi iletiim sorunlarn var m?
Aslnda mzik bizim iin bir ara, bir tr tayc. Bu
tama ilkesinin de bir teknii var. Dolaysyla,
mzisyen olmayan insann da bu duygu aktarmn
alglamasn salayacak bir basitlik ama sradanlk
33
Sylei
deil de asl zor olan eyi yani gerek anlamda

basitlii yakalamak gerekiyor. Mzisyene den ey,
her eyden nce ne aktarmak istediini belirlemek...
Einstein'n tm fizik kanunlarn ierecek birleik bir
TEK Kanun aray vard. Mzik iin byle bir ey
sz konusu olabilir mi?
Doru. Aslnda bu sze dklm bir kanun olmasa
da mziin ya da herhangi bir sanatn mutlak hedefi
her art ve ortamda istenenin aktarlmasn salayacak
bir temel kanun kefetmek olabilir; ki bunun anahtar
da bence sadelik. Oysa sanat eserini yalnzca elit bir
kitlenin anlayabilecei karmaklkta yaratrsa o
zaman bu duygunun kitleler tarafndan anlalmas
iin gerek bir dezavantaj olurdu. rnein
Bethoven'n 9. Senfoni'sini ele alalm. Bu eser yle bir
deha rn ki bir ocuktan mzisyene kadar herkesi o
ya da bu ekilde etkileme gcne sahip. Ancak bu
eseri basite incelediimizde ana temann bir ocuk
melodisinden farksz olduunu grrz. Anlatmak
istediim sadelik de bu. Elbette ki ben Bethoven
deilim ve onun baar dzeyine yaklam da deilim. Popler mzikte bir form ve sre snrlamas dayatlmtr. Bu kurallar ierisinde iyi iler yapmak
zorundasnz. Batllarn analiz zellii kendini
mzikte de gsteriyor ve akas mzik formlize
edilmi ve matematik forml iyi kullanan baarl
eser yaratabiliyor. Hatta dnsenize bizler mzii
kayt edilmi halde dinliyoruz. Oysa mzik gerekte
canl dinlenmelidir. Konserlerime gelin 10 milyon
lira. Hah hah haaaaaaa aka bir yana, mziin
gerek anlam kendini en etkili bir ekilde canl dinlendiinde aa karr. CD'den mzik dinlemek ile
mzisyenin performans arasnda fark var. Ben daha
ok bu olayn bire bir etkileimi ile ilgileniyorum.
Bence mzik byle yaplmal.
Yani alg fark var.
Evet. Ben bir konseri kasntl bir tavr olarak alglamam. Daha ok mzik dinlerken seyircinin kendisini
darda brakmamasn istiyorum. Mzik performans
olmal. Hatta buna ilkel yaklalmal. Tamtamlardan
balayarak. Ben olayn bu tarafndan yaklayorum.
Konserlerimde amanik ritellerdeki tamtamn tadn
bulmak istiyorum.
Yani bir anlamda amanik bir arayta olduunu
syleyebilir miyiz?
ll da ruhsal bir hava yaratmak deil. Bu akamki
konserimde bir dayatma yapabilirim. Ancak dinleyicilerin katlmlarn almak, yaatmak, onlarla ortak bir
ey yaamak istiyorum.
Douda, bir sanatta ustalaan insann bu ustalnn
onun tm yaamna yansyaca sylenir. Sen bunu
hissediyor musun?
Ben kkken, 14 yalarmda filanken yani, henz
gitar almaya yeni baladmda usta bir klasik besteci ile tanmtm. Bir hayli yal bir insand. Bana
'ritm duygun geliince bu ritmi tm yaamnda
hissedeceksin,' demiti. O an sylediklerini anlayamayacak kadar gen ve vurdum duymazdm; ama
bugn yllar sonra onu ve sylediklerini anlamaya
baladm. Senin anlayacan benim iin tekne kullanmak da artk mzik rnein, stanbul'dan
Bodrum'a bir rota izilecek ve seyir yaplacak
Bunun balangcndan sonuna kadar olan sre herhangi bir mzikal fikrin balangcndan fiziksel hale
gelmesine kadar geen srecin ayns, benim iin.
Peki ya "i" dnyan?
Bunlar "d" myd?
Bu ok doru bir soru oldu.
Bu benim algm. Kendimi mzisyen olarak
adlandrdmdan beri her yerde alan bir mzik hayal eder dururdum. Bunu gn getike daha fazla hissetmeye balyorum. Bu sanki bir film mzii gibi
ama eer onu adlandrmam gerekseydi "yaamn
mzii" derdim.
Hint retileri hayat tndr, yani ritmdir derler.
Hint mziinde ilgin bir durum var. "Harmonic
Experience" diye bir kitap okumutum. Kuzey
Hindistan'da mzik eitiminde bir nota uzun tutuluyor. Bunun doukanlar insan sesi ile tnlatlarak
aralarndaki rezonansn ritmi hissediliyor. Doukan
denilince bir notann saf olmayn ve iinde baka
notalarn gizli olduu anlarz. Ritim bundan doar.
Ritim aslnda bir orandr, melodiden gelir. Dalgann
yaps gerei bu byle. Do ve Re aras "dar" bir aralk,
Do ve Sol aras ise "geni"tir. Bu nedenle Do-Sol tnlatmak ile Do-Re tnlatmak farkl ritmler yaratr.
Okuyucumuza eziyet etmeyelim. Bir gene sohbete
daldk. Bat mzii ve keifleri iin ne dersin?
Batnn mzii alglay Dou'ya gre daha analitik.
Kefi alp zerine kural yaratr. Ardndan bu kuralla
kefi yeniden canlandrmaya alr. Bat'nn her
eyinde var bu; mimari olsun, fizik olsun, tm alanlarda mkemmel bir form aranr. Senin anlayacan
batl, gerekliin kendinde yaratt izlenimden ok
34
Sylei
onun objektif halini yakalamaya alyor. Ama

objektiflik kime gre objektifliktir eklindeki kanlmaz soruyu sorduunuz anda kendinizi ister istemez
objektif bir subjektiflik durumunda bulursunuz. Yani
ne olursa olsun aslolan gerekliin sizde yaratt
izlenimdir. Dolaysyla burada "doal" olmak, kiinin
anlk alglamas onun subjektifliini hissetmesini
salar, bu du bizi doalamaya getirir. Belki de bu
nedenle bin dokuz yzl yllarn sonlarna doru bat
formdan sklp formsuzlua yneldi.
Gnmzde bildiimiz kadaryla Drum Circle'larda
mzisyen olmayan insanlar da bu tr bir formsuzlukla stres atmaya alyorlar.
Bir anlamda kendilerini bulmaya alyorlar aslnda.
Doalama yaptklar zamanlarda, ksa srelerde bile
olsa kendilerini, kendilerinin dndaki her ey ile
"BR" hissedip "Gerek nsan" oluyorlar. Ama ou
bunu anlamlandramayp yalnzca stres atmak olarak
adlandryorlar.
Bizim anladmz anlamda bir tr felsefe ve ruhsallktan bahsediyorsun mzikte. Bildiimiz kadaryla
bunu Mercan Dede ve Sezen Aksu haricinde pek
yapan yok gibi. Ne dersin?
Bunlar popler isimler. Eminim ki, lkemizde bunu
alglayan bir sr mzisyen var. Kendi adma konumam gerekirse, u gerei gzard etmemek gerekir:
Belli bir maddi baar eldre ettikten sonra ister istemez bir boluk duygusu da kyor ortaya. nk hayal edilen baar sanki yakalanm ve her ey bitmi
gibi oluyor. Ben bu duyguyu zamanla atm. Kendime
ben napyorum diye sordum. Bir sredir bu mzik
denen eyin sebebini aryorum.
Bu anlam aray bizler ve okuyucularmz iin son
derece ruhsal bir ey. Peki seni bu anlam aray nereye doru ynlendiriyor?
Mzik bir ifade arac. Duygular anlatmak iin szler
ne yazk k yetersiz. Oysa mzik bunu baarmak iin
bir ara olabilir. Bu yazy okuyup beni tanyanlar
eee bu mzik nerede peki? diye sorabilirler. Aslnda
o, orada; benim yaptm ortalama 4 dakikalk
arklarn iinde. Gn getike bu konuda ustalayorum.
Peki sen bu arayta bir yere vardn m?
Aydnlanma kadar yolun da nemli olduunu grdm.
Bir sona ulamak beni mutsuz ederdi. Yol ne kadar
uzunsa o kadar ilerlerim. Arayn kendisi her eydir.
Benim yolum mzik.
Yollardan bahsetmiken, bu aralar insanlara yeni

Yol'lar sunuluyor. ou da saate endeksli kurslar
halinde. Oysa gryoruz ki kiinin yatknl ok
nemli.
Elbette. Kii "O" olduu iin o ii yapyordur. Hayatta
bakasna zenmemeli. Sama olurdu bu i. rnein
bir zenci yaps gerei daha hzl koup ampiyor
oluyor diye beyaz bir insann tenini siyahlatrmas
onu bir ampiyon yapmaz.
Sanatlarda sra d hatta acayip bir yan aranr. Bu da
hreti krkler. Ruhsallkla ilgin olduunu biliyoruz.
Ama bu sende dier sanatlara oranla bir tantm
arac deil, gerek bir yol. Bize bundan bahseder
misin.
Benim iin bir "trend"e uymak nemli deil.
Lise'deyken, medyann sanat dedii adam olmadan
nce de bu yoldaydm. Transandantal Meditasyon
rendim, ardndan baka gruplarla da altm.
niversite yllarnda algm biraz daha alnca
lmn bizim yarattmz bir ey olduunu farkettim
ve tpk lm gibi hayatta bizim zihnimizin yaratt
ve bizi hapseden dier koullandrmalar da deitirmenin yollarn aramaya baladm.
"Kaderinizi kabul edin" denir. Yoksa lme meydan
okumak da bir kader mi sence?
Niye btn bu artlar yaamak zorundaym diye sormaya baladnda tm hayat da sorgulamaya balyorsun. Bu zaten an sorusu. Kaderi kabul edip
zgr irademizi kullanmamal myz, yoksa kaderimizi belirleyen ey zgr irademiz mi? Biraz Matrixvari bir durum var burada.
Sonra?
Bunlar Dou retilerinde aramak en bata aklmda
yoktu. Yaam srenizi uzatmak vb. ile ilgili sorularm
vard. Dnce eer bedeni yaratyorsa, dnceyi
deitirmek acaba bedenimi ve gerekliimi de
deitirebilir mi diye aratrdm. Bunlar bakalaryla
pek paylaamadm. Eer insanlar deitirmeye
altm bu gereklii yanllarlarsa o zaman bu
durumun yaratmaya altm gereklii olumsuz
ynde etkileyebileceini dndm. Trkiye'ye
gelince gerek anlamda, Yang Fu Lin sayesinde
Taoizmle ilgilendim. Ondan T'ai Chi Ch'uan ve Kung
Fu dersleri aldm. Lao Tzu ve Chuang Tzu yorumlar
okudum ve ardndan Taocu lmszlk kavram geldi. Taoculukta bir fiziksel bir de felsefi yan vard.
Ama ben bunlarn birletirilebileceklerini bilmiyor35
Sylei
dum. Her eyi braktm bir anda, Cem (en) ile

balantya getik; u an gerek yola girdiimi
hissediyorum. David ve Cem ile Taoculuun ama
Batllara gsterilen o New-Age kabuun tesindeki
gerek Taoculuun zn inceliyoruz. David, belli ki
bizlere gre olduka ileri bir dzeyde. Ama her insan
gibi elbette onun da hatalar var. Gene de u anki
haliyle David'in bize yolda ilerlemek iin byk bir
hediye olduuna inanyorum. Eer ruhsallk ile temas
edeceksek bunu ilk aamada bedenle yapmamz
gerekiyor. Bunun safsata olmadn David ile tannca anladm. Kendisi olmad bir eyi "oynamayan"
bir insan.
David ve Cem ile yaptn almalar daha ok beden
ile ilikili o zaman?
Evet. nk gereklii ifade etmek iin gereken ara
bedenin ta kendisi. Yalnzca beden gerek anlamda
tamla ulatnda devreye ruh girebilir.
O zaman senin iin bu yol netlemi durumda m?
Evet. Yol netleti. Bu benim iin mzisyenliimden
bile daha nemli.
Eer ilk balangcn bedensel olmas gerektiini
sylyorsan bu durumda yapmakta olduun alma
sana ne kazandrd?
Ben zaten kendimi bildim bileli bedenimin gerekliini kabul eder ve bunu alglamaya alrm. Bu
almalar ise bedenin tamamn hissetme ve onun
iinde yaamann en hzl yolu gibi grnyor bana.
Konsantrasyonumu, orada olmay, n yaamay, daha
dorusu yaama hissini gelitiriyor. oumuz, yayor olduumuzu hissetmeden "vakit geiriyoruz".
zlrken, sevinirken, hatta sarhoken bile "hissetmek" gerekir.
Bu yol sana neden yakn geldi?
nk Taocu retinin ayaklarnn yere salam
bastn hissediyorum. New Age ve popler hale
getirilmi olan dou retilerinde "Ego'yu ldrmek"
diye bir kavram var. Ama bu retiler egonun ne
olduunu ve onun tanmn yapmaktan yoksunlar. Bir
anlamda egodan korkuyorlar. Taocu almalarda ise
onu tanmlamay, anlamay reniyor ve bunun sonucu olarak da "gerek doan" anlyorsun ve burada
ldrlecek bir ey deil tam tersine dourulacak bir
ey var. Yani bu yaamn yolu.
Peki. Son sorularmz mzikle ilgili olsun. u andaki

mzik almalarn neler?
Somutluk kazanan iki- proje var. Eurovision ile birlikte, Avrupa'daki ark yazar kariyerim ilerlemeye
balad. Kendi projelerime gelince, bu tantmn bana
getirdii avantajlardan doan eyler var. "D. Walker"
ad altnda bir projem var. ngilizce Rock. Ben stanbul'lu bir mzisyenim ve bu zamanda byle bir
insann sesinin ne olduunu aryorum. Dnya mziinde Pink Floyd, Led Zeppelin, Nirvana, Genesis
gibi "neriler", dnm noktalar var ve bu gruplar ile
birlikte dnya mziinde bambaka bir kap alyor.
Baka bir akm takip etmektense, bizim buralarn
sesini kendi tavrmla oraya duyurmak istiyorum; ve
umuyorum ki, bu da dnya mzii iin bir "neri"
olur.
Dnya sanats olmann getirdii zorlamalar var.
rnein ngilizceyi kullanmana gelen tepkilerden sz
edersek...
Trk dilini kullanmyor deilim ki. Yedi senedir
Trkiye'de trke mzik retiyorum. Ayrca Trke
arklarda prozodi kurallarna uyan bir avu ark
yazarndan biriyim. Dolaysyla trkeyi koruma adna yeteri kadar aba sarfediyorum. Ama bunu tabulatrmamak lazm. letiim sz konusu olunca buna
taklamayz. Kendi alanmda bunu da, ngilizceyi kullanmay da ayr ayr yapabiliyorum. Tepki tepkidir ve
bir zgrlktr. Zaten tepkileri kaldramyorsan bu ii
yapmyor olman gerekir.
Bu da ruhsal bir egzersiz deil mi?
Evet, yle (glmeler). Trkiye'de de yeni bir trke
albm hazrlyorum. Varolan dinleyicimi unutmu
deilim. Yurt iindeki konserlerim devam ediyor.
Bu sohbet iin sana ok teekkr ederiz.
Ben teekkr ederim.
36
Ayur Veda
Dr. Ender Sara
u an yeni bir tp dal

olarak bilinen Ayurveda
aslnda tarihi binlerce yl
ncesine dayanan Hindistan
kkenli en eski tp sistemlerinden biridir. Ancak bata
Amerika'llar olmak zere
Batllarca tekrar gzden
geirilmi ve modernize
edilmitir. 1990 yl Ocak
aynda, dnyada birok
lkenin bir referans merkezi
olarak kabul ettii Amerikan
Konseyi'nde, legal, tavsiye
edilecek bir tp dal olarak
kabul edilmitir.
Gnmzde Ayurveda'nn poplerlik kazanmas, Ayurveda ad altnda
tuzlu su iirip kusturmak
gibi eksik ve hatal uygulamalarn yaplmasna da yol
amaktadr. Bilimsel Ayurveda ise, Maherishi Mahesh
Yogi'nin nderliinde modernize edilmi, bilimsel
olan ve sadece tp doktorlarna retilen Ayurveda'dr.
Kelime anlam olarak (Ayur) yaam ve (Veda) bilgi,
yani yaam bilgisi demektir. Amalar hayat uzatmak,
mkemmel sal yaratmak ve hastalklar, bozukluklar vcuttan uzaklatrmaktr. Ayurveda'nn esas
nemli noktalarnda biri de insan, beden ve zihinle
bir btn olarak grmesi ve onun tm unsurlarn bir
arada uyumlu ve dengede tutmaya almasdr. Peki
zihin ve beden arasnda nasl bir ilgi vardr?
Getiimiz yllarda fizikte kabul edilen Quantum
teorisine gre, maddenin moleklller ve atomdan te,
bir de quantum dzeyi vardr. Bir quanta, bilinen en
kk atomdan 10-100 milyon kez daha kktr. Bu
dzeyde enerji ve madde birbirine dnebilir bir
halde durmaktadr. Bu quantalar gzle grlemeyecek
titreimlerden oluurlar ve adeta bir fizik oluum iin
ekillenmeyi beklerler. nsanda da ayn olay geerlidir. nce grlmeyen titreimler quantum dalgalanKlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003
malarna, o da
enerji
uyarlarna ve o da maddeciklere, dnceye, DNA'ya,
arya, dokulara, hcreye,
ksacas her eye dnr.
te Ayurveda, bu dzeyden,
zihin ve beden dzeyinden
sala bakar.
Bu sistemin en nemli
noktalarndan biri de sal
korumann, tedavi etmekten
daha nemli olduudur.
Yaplan patalojik aratrmalar
gstermitir
ki,
rnein 40 yanda bir
erkekte oluan kalp enfarkts, koroner damarda tkanma
gibi
semptomlarla
kendini belli edip, doktora
gidince ortaya kmaktadr.
Oysa daha 20 yanda bu
kiinin damarlarnda ileride
kalp enfarktsne dnebilecek ve damar tkanmasna yol aacak ya taslaklar
patalojik olarak saptanmtr.
te bu dzeyde olaya mdahele edilirse, her ey ok
daha basit ve daha kolay olur. nk her hangi bir
doha tipindeki kiide ne tr hastalklara eilim
olduu bellidir.
Nedir bu doha'lar? Doha'lar, Ayurveda'da
ok nem tayan, bireysel psiko-biyokimyasal zellikler grubu ve kiiye zg beden tipleridir. Her insanda bir, bazen iki, hatta ender olarak adet egemen
doha vardr. Bu doha'lar kiiye btn nemli zelliklerini verirler, bylece hi kimse bir dierinin ayn
olmaz. Eer bu doha'lar dengeden kar, artar veya
azalrsa hastalklarn yolu alm olur.
Mkemmel bir salk iin kiinin kendi beden
tipini, yani doha tipini bilmesi ok nemlidir. nk
bir beden tipi iin iyi olabilecek bir yiyecek bir
bakas iin ok zararl olabilir. te bu yzden
bazlarmz yaz sever, bazlarmz k, kimimize
dondurma zevkli gelir, kimimize ise dokunur. Bazen
37
Ayur Veda
canmz orba ister, bazen de tost. Peki bunun nedeni

nedir? Bir bardak stte, kim ierse isin 120 kalori
vardr. Ama bazlarmz onu ierse ya depolar,
bazlarmzda enerjiye dnr. Bazlar ise kemikte
CA++ depolar, bazs idrarla dar atar, bazlar ise
ayn kalsiyumu bbrek tana dntrr. Doha tipimizi bilmek, kendimizi anlamak ve ayn maddelere
neden farkl cevaplar verildiini bilmemiz asndan
nemlidir. Ayrca modern tpta genellikle hastalk
olutuktan sonra belirtiler anlalmakta (tkanan
damar rneinde olduu gibi) ve kii o zaman salna dikkat etmektedir. Oysa kendi tipimize gre uygun
beslenme ve davranlarda bulunmak, temelden bir
korunma ve hastalk belirtileri olumadan kolay bir
tedavi olana salamaktadr. Tm belirtiler olutuktan sonra tedavi olanaklar ok kstl kalabilir. Bir
dier nemli nokta da, belli bir beden tipinin her
hastala yatkn olmamasdr. Baz hastalklar ise ayn
beden tipinde daha kolay olumaktadr. Bu nedenle de
tedavide beden tipini bilmek ok nemlidir. oumuz
biliriz ki aspirin herkesin arsn kesmez veya midesi
aryan kiilere antiasit verildiinde bir gruba iyi
gelirken, dierine pek yarar olmaz.
scaklk hissi, cilt problemleri, lser, grme problemleri, kt koku, kzgnlk, ar ackma, susama, yzde
kzarklk, terleme oluur.
Doha Kappa
(Su ve topraktan oluur). zellikleri yal, souk,
ar, yumuak, parlak, salam ve tatllktr. Vcuda
kuvvet ve destek verir, cesaret verir, balama,
iyileme gc verir. Anormal fonksiyonlarda ar
yavalk, donukluk, depresyon, alerji, kant, ar
uyku uyuma grlr.
Vata Doha'y Artran Fattrler : Ar uyanklk,
yetersiz uyku, korku, endie, heyecan halleri, ar
beyin faaliyetleri, doal ihtiyalarn giderilmemesi,
yolculuk, alk, ar kuvvetli rejimler, kuru, hafif, ac,
buruk tatsz yiyecekler, ar kilo kayb, mevsimlerin
deime dnemleri, sabah erken ve leden sonra
saatleri, 60 ya dneminde olmak, kuru, souk, rzgarl hava.
Pitta Doha'y Artran Faktrler : Ar konuma,
dnce ve faaliyet, ar gne n, scak, asitli yiyecek ve iecekler, len ve gece yars saatleri ve scak
hava.
Nedir bu Doha ?
Balca grup doha vardr; Vata, Pitta, Kapha. Bu
doha'lar temel olarak be elementten, boluk, hava,
su, ate ve topraktan oluurlar.
Doha Vata
(Boluk ve havadan oluur). zellikleri, deiken,
kuru, hafif, souk, kk, hareketli, sert olmas ve
dier doha'lara liderlik etmesidir. Vcutta enerji ve
hareketi salar, sinir sistemini altrr. Konuma,
duyu organlar ve hareket organlar, nefes alp vermek, barmak ve idrar yolu hareketleri hep bu
doha'ca ynetilir. Anormal alp, artnda,
sinirlilik, gerginlik, uykusuzluk, dinlememe, kuruluk,
kabzlk, ar, endie, gaz, me, kaslarn seyirmesi
gibi durumlar olur. rnein, souk ve rzgarl hava,
gaz.
Doha Pitta
(Ate ve nemlilikten oluur). zellikleri scak, keskin,
hafif yal, hafif sv, asidik, ac, eki, kokulu, barsaklar boaltc etkiye sahip olmasdr. tah, susuzluk hissi, s dengesi, grme, cilt rengi ve yaps bu
doha ile ilgilidir. Bu doha dengede olmazsa ar
Kapha Doha'y Artran Faktrler : Ar dinlenme

ve uyku, gndz uykusu, yetersiz gnlk faaliyet,
yetersiz fiziksel ve zihinsel alma, ar yemek, ar
yal, souk-eki, tatl-tuzlu yiyecekler, ocukluk
a, sabah-gece saatleri, souk-yal hava.
Dengede olmazsa astm, allerji, romatizma, imanlk
gibi durumlar ortaya kabilir.
Kiiler sadece bir doha tipli olabilecei gibi,
iki, hatta doha tipine ait olabilir. Bylece ift zellikli dediimiz bireyler oluur. rnein; Vatta-Pitta
olan bir kimse, kn, rzgarl, souk bir havada,
buruk, souk yiyecekleri yedii zaman, veya seyahat
nedeniyle Vata zelliklerini artrabilir ve uykusuzluk,
heyecan, kas seirmesi, sinirlilik gibi belirtiler
grlebilir veya ayn kiide yazn le vakti ciltte
kzarklk, sivilceler, mide yanmas gibi durumlar olabilir. Veya Kapha bir kimsede ilkbaharda astm-alerji
grlebilir.
te, kii kendi beden tipini ve hangi doha's
artnda ne gibi hastalklara zemin hazrladn
bilirse, o doha'y pasifize ederek, ilgili hastalklar
henz ortaya kmadan saln koruyabilir veya bir
hastalk ortaya kmadan onu daha kkl bir ekilde
38
Ayur Veda
onarabilir.
Yiyecek-iecekler
Ayurveda'da yiyecek ve iecekler ve tadlar ok
nemlidir; nk vcudumuzun daryla al-verii
en ok yiyecek ve ieceklerlerle olur. Vcudumuza
dardan en ok giren maddeler besinler olduuna
gre etkileri de tartlmaz. Her insann atomlarnn %
98'i bir yl iinde deiir. Yani u an bu yazlar
okuyan siz, geen seneki size gre % 98 tamamen
farkl bir kiiniz. u an bile atomlarnzn bir blm
deimekte. Bir kiinin atomlarnn ou deitiine
gre, besinlerin bu deiim iinde sal korumak
veya bozmaktaki rolleri ok nemlidir. Hatta bu etki
bazen ilalarda olduundan bile daha fazla grlebilir.
Gnlk Rutin
Dzenli yatak ve uyku nerilir. Saat 11.00'de yatmak
idealdir. Uykunuz yoksa, uyuyamayacam diye
endielenmeyin, sadece gzlerinizi kapayp dinlenin.
Sabah : Erken kalkmak, bir bardak lk su imek.
Mesane ve barsak boaltm. Di fralamak, dili
temizlemek. Baa, vcuda, ayak tabanlarna ya
masaj. Du, banyo, meditasyon. Mevsime uygun
rahat giyim, hafif kahvalt, i veya aktivite.
len : len yemei esas ndr. Beden tipine ve
mevsime gre yenmelidir, yemekten sonra hafif oturarak dinlenme iyidir. , aktivite.
Gece : Akam yemei, tercihen hafif olmal, 10/15
dakika yry, mutluluk veren faaliyetler yaplmaldr, erken yatmak nerilir.
Baz pf noktalar: Gnde bir iki kez temiz havay
derince cierlerinize ekin, yemek aralar en az
saat olmaldr. A deilseniz yemeyin. Akam yemei
ge yenmemelidir. Her gn tercihen ayn saatlerde,
gzel bir ortamda ve oturarak yenmelidir.
Hastalklarn fizyopatolojisinden u faktr sorumludur :
1) Doha'lar (Vata, Pitta, Kapha)
2) Shrota'lar ( vcudun kanallar, patikalar)
3) Agni (sindirim atei)
Doha'lar artm, azalm veya nitelikleri
deimi olabilir.
"Shrota'lar" genilemi, daralm, dms bir
yap oluturmu veya akntlar ters yne doru dnm olabilir.
"Agni'nin" zayflamasysa en byk problemdir. Bu durum, "ama" (hastalk oluturabilecek
toksin - serbest radikal benzeri bir madde) oluumuna
yol aar. Vata'lar iin hafif, Pittalar iin orta arlkta

egzersiz nerilir. Egzersiz yaparken kapasitemizin %
50'si kadar zorlanmalyz. Terlemeye balandnda
durmak iyi olacaktr.
Tedaviler basamak basamak ama mutlaka
doal yolla yaplmaldr. Tedavilerde gda destekleyicileri, bitkisel ilalar kullanyoruz. Bunlar sanki bilgisayar disketi gibi belirli bir hedef sistemi etkileyip
bir dizi zincirleme reaksiyona yol aar, doha'lar dengelerler. stenirse allopetik ilalarla birlikte kullanlabilirler. Hayvanlar zerinde yaplan deneyler ve
laboratuvar aratrmalarnn (1050 aratrma)
sonular ok olumlu kmtr, zellikle hamilelerde
kusma, hamilelik, astm, romatoid artrit, gut, ocuklar
iin tonik, bbrek talarndan korunma, kanser, aids,
empotans, dkler, uyku bozukluklar, ksrlk,
hazmszlk, kabzlk, hipertansiyon, ba ars,
migren, yorgunluk, eker hastalnn hafif formlarnda baarl sonular alnmtr. Artk, Batda, doalla
dn grlmektedir. Meditasyon, zihin-beden btnln, derin dinlenmeyi salayp streslerden
arndrarak bu tr tedavilerde ok yardmc olmaktadr.
Beden tipinizi renmeniz iin size bir test
sunuyoruz. Bu testin sonularna gre beden tipinizi
renip, doru beslenmeyi uygulayabilirsiniz. Ancak
her zaman iin doal ve bitkisel tedavileri mutlaka
konunun uzman bir doktorun yapmas ve klasik
hekimlik dzeyinde yaplmas gereken uygulamalarn
yapldnn kontrol edilmesi gerekir.
Beden tipinizi bilmek ister misiniz?
Aadaki sorular, beden tipinizi renmek iin yzde
yz kesinlikle olmasa da size byk lde bir fikir
verir. Bu sorular dikkatle okuyup, hangi maddenin
size ne kadar uyduunu doru bir ekilde cevaplamaya aln. Btn sorularn sonucunda kan toplam
puan, her bir doha tipi iin ayr ayr yazn.
Sorgulama blm sonunda, bunlarn nasl olduu
ayrntl olarak anlatlacaktr.
Bu testi yaparken belirsizlik hissettiyseniz,
kendinizi hi bir kategoriye oturtamyorsanz, sizde
Vata zellikleri n plandadr.
Bu testi nasl deerlendireceksiniz?
Puanlamann sonucunda tek doha tipli olanlarn
(Vata, Pitta, Kapha) puanlarnn dier doha tiplerine
gre olduka yksek olmas sz konusudur. ift
doha tipli olanlar, iki doha puannn birbirine yakn
veya eit olduu durumlardr. Dierine gre daha
baskn olan doha nde sylenir.
39
Ayur Veda
Vata-Pitta'da, Vata zellikleri daha fazladr

ancak Pitta da belirgindir.
Pitta-Vata'daysa, Pitta zellikleri daha fazladr
ancak Vata da belirgindir.
Bu testi yapan iki kiiyi ele alalm, diyelim ki
birinde, Vata: 85, Pitta 65, Kapha : 45 bulunmu
olsun, bu kiinin beden tipi Vata olarak nitelendirilir.
kinci kiide ise, Vata: 45, Pitta: 60, Kapha: 45 bulunmusa, kendisinde Pitta zellikleri n plandadr.
Birinci rnekteki kiinin doha zellikleri Vata
olmasna ramen ondaki Pitta'nn kuvveti, n zellii
Pitta olan ikinci kiiye gre daha fazladr. Birinci
rnekteki kiinin doha zellikleri genelde ok
kuvvetli demektir. kinci rnekteki kiideyse her
doha daha zayf dzeydedir.
Bir Ayurveda hekimi iin dohalarn keskinlik
dzeyi ve kuvveti tedavide byk nem tamaktadr.
Bir doha zellii artarken otomatik olarak dier
doha tipi olabilecei gibi, daha nce bahsettiimiz
gibi ift doha karakteri de grlebilir. Bu tr durumlar, iftt karakterli insan, deiken karakterli
dediimiz kiileri hatrlatr.
PUANLAMA :
Bu madde bana ok uyuyor
Bu madde bana uyuyor
Bu madde bana bazen uyuyor
Bu madde bana nadiren uyuyor
Bu madde bana uymaz
Bu madddenin benimle hibir ilgisi yoktur
5 puan
4 puan
3 puan
2 puan
1 puan
0 puan
AYURVEDK TEST
Pitta Beden Tipi
radem ok kuvvetlidir, bir dereceye kadar
glymdr.
Bir ok insana gre scak hava beni daha ok rahatsz
eder veya yorgun derim.
Her zaman belli etmesem bile kolay kzar, fkelenirim.
Faaliyetlerimde ar derecede titiz ve dzenliyimdir.
Kolay sabrszlanrm.
ok itahlymdr, kendimi engellemezsem ok miktarda yiyebilirim.
Kendimi ok etkili ve yeterli bulurum.
Bakalarnn souk bulduu mekanlar bana scak
gelir.
Kolay fkelenir sonra abuk sakinleirim.
Ayrntlarda ok titizimdir.
Bunlardan biri veya bir ka benim sa tipime uyar;
erken beyazlayan veya dklen, ince, dz, zarif sa.

Sarn, kzl, kumral sa rengi.
Pek ok insan beni inat olarak kabul eder.
Eer bir n karrsam veya yemek saatini
geirirsem rahatsz olurum.
Dondurma gibi souk yiyecek ve iecekleri ok severim.
Meydan okumak houma gider ve bir eyi istediim
zaman onu elde etme konusunda ok azimliyimdir.
Acl ve baharatl yiyecekler bana dokunur.
Anlamazlklarda olmam gerektii kadar hogrlymdr.
Hem bakalarn hem de kendimi eletiririm.
Barsaklarm ok dzenli bir ekilde boalr, kabzlktansa yumuak dklama eilimim vardr.
Kolay terlerim.
Vata Beden Tipi
Yeni eyleri her zaman abuk renirim.
yi ezberleyemem, ezberlesem bile hafzam ok
kuvvetli deildir, kolay unuturum.
Karar vermekte zorlanrm.
imi ve faaliyetlerimi genelde byk bir hevesle
yaparm.
Kolay endielenir ve skntya derim.
Doal yapm ok kuvvetli ve hayat doludur
Hzl konuurum ve arkadalarm konukan biri
olduumu sylerler.
Ruh halim ok kolay deiir ve biraz duygusalmdr.
Zihnim ok aktiftir, hatta bazen hi durmaz, ayn
zamanda ok yaratcymdr.
Souk havaya dayankszmdr, sevmem.
Cildim, zellikle kn kuruma eilimindedir.
Genelde ince bir vcut yapm vardr.
Kolay kilo almam.
Yrdm zamanki karakteristik zelliim hzl ve
abuktur.
Genelde uykuya zor dalarm, gece uykum hafiftir.
Kendi kendime brakldm zaman, yemek ve uyku
alkanlklarm dzensizdir.
Hareketlerim hzl ve aktiftir, enerji birdenbire patlak
verir.
Kolay heyecanlanrm.
Genelde ellerim ve ayaklarm souktur.
Kapha Beden Tipi
nemli bir rahatszlk olmadan ok rahat n atlayabilirim.
ok derin uyurum.
Souk ve nemli hava beni rahatsz eder.
Dier insanlar kadar hzl renmem, fakat ok iyi
40
Ayur Veda
aklmda tutarm ve gl bir hafzam vardr.

Sam kaln, koyu ve dalgaldr.
Pek ok insana gre daha kolay kilo alrm ve daha
zor kilo veririm.
Ertesi gn kendimi iyi hissetmem iin en az sekiz saat
uyumam gerekir.
Genelde sakinimdir, kolay fkelenmem.
ri salam bir vcut yapm vardr.
Fazla uyumaya eilimim vardr, sabah kalknca
hemen aylamam, kendimi sersemlemi hissederim,
tutuk ve yavamdr.
yaparken doal halim dier insanlara gre daha
relaks ve sakindir.
Tombullamaya eilimim vadr, kolay yalanrm.
u szler beni tanmlar : sakin, tatl huylu, sevgi dolu,
muhabbetli ve balayc.
Fiziksel olarak ok gl ve dayanklymdr.
Uysal ve sakin huyluyumdur. Kolay sinirlenmem.
Sindirimim yava olduun iin, yemeklerden sonra
kendimi ar hissederim.
Ar mks, balgam, ime astm, dem veya sins
problemlerine eilimim vardr.
Hafif soluk olan yumuak, przsz bir cildim vardr.
Yemeklerimi yava yerim, faaliyetlerimde yava ve
dzenliyimdir.
Yava ve ll yrrm.
ALINAN PUAN
PTTA BEDEN TP :
VATA BEDEN TP :
KAPHA BEDEN TP :
41
Bir tas orba
Yemek ve Sevgi
Beslenme terapisti olan bir hanm in'e yaptklar bir
ziyaretten bahseder kitabnda. Gruptaki tek vejetaryen
kendisidir. Gezi boyunca bir kase halanm pirin ve
biraz lahanayla doyurulmutur ve bir manastrda
yemek yiyecekleri o akam da her zamankinden farkl bir yemek beklememektedir. Yemek balar, grubun
yemei gelir. Oysa onun iin bir kase pirin bile
sunulmamtr henz. Dierleri afiyetle yemeklerini
yerken o sessizce bekler. Ksa bir sre sonra kap
alr ve elinde koca bir tepsiyle manastrn as
grnr. Tm dikkatler aya evrilmitir. Yabani
mantarlardan yeil yaprakl sebzelere, zencefilli
havu dilimlerinden tofu kzartmasna rengarenk
yiyecekler, k tabaklarda, et yemez misafirin nne
konulmutur. Tepsideki yiyecekler bir ressamn
frasndan kmasna mkemmeldir ve sofrada
bulunan herkesin dilinin tutulmasna neden olur bu
gzellik. A, misafirinin nnde saygyla eilir ve
manastrda alt sre boyunca pek az kez vejetaryen yemek yapma frsat bulduunu syler.
Misafirine, kendisine bu yiyecekleri hazrlama imkan
verdii iin minnettar olduunu bildirir. Yabani mantarlar yakndaki bir ormandan toplanm, sebzeler ise
kalitesiyle tannm bir baheden o gn gelmitir. A
bu aklamalardan sonra kranlarn sunmak iin
misafirinin karsnda bir kez daha eilir ve akn
baklar altnda salondan ayrlr.
Geen bahar bir gn Kariye'deki sitane
Restoran'da yemek yemitik. Mende yabani mantarlarla yaplm bir tarif vard, o yemekle ilgili bilgi
edinmek istediimde garson ellerinde o anda mantarn
olmadn, bunun iin yanl zamanda geldiimizi
syledi. Bir ka gn sonra mantarlar gelecekti. Bize
sylendiine gre restorann 76 yandaki as
Bolu'ya, yabani mantar toplamaya gitmiti. Yetmi
alt yandaki bir a iini gcn brakp mantar
toplamaya gider. Bu nasl bir sevgidir, meslek akdr
diye dndm o an. O insann gzel ellerinden kacak yiyecekleri dnebiliyor musunuz? yle bir
yiyecei yediinizde alacanz sevgi titreimleri
yemein lezzetini kat kat arttracaktr. Yemei hazrlayan kiinin enerjisi size de geer.
Tokat'ta yaayan arkadam Sema da
annesinin yemeklerinin herkes tarafndan beenildiiKlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003
Tijen Inaltong
Mide salkl olduunda, btn uzuvlar

salkl olur. Mide iindeki gda yaramaz
olduunda, btn uzuvlarn hali yaramaz
olur.
Hz. Muhammed
ni yazmt bir notunda. Tm komular ondan tarif
istermi, ama bir trl onun yemekleri gibi olmazm
dierlerininki. Sorulduunda 'onlara bir malzemeyi
sylemiyorum, o da benim ocuklarma duyduum
sevgi' der ve eklermi 'her anne ocuklar iin yapt
yemee sevgisini katar.' Sema'nn annesiyle, inli ve
Bolulu alarn ortak yn sevginin yemee olan
katksnn farknda olmalar. Yemek yapmaktan ok
zevk alan ve yaptklarn sevdikleriyle paylamay
seven bir dostunuzu, ya da annenizi dnn. Bir de
yapt her yemei yakan, ya da tuzunu, biberini fazla
karan birini dnn. steyerek, keyifle, huzurla ve
sevgiyle yaplan yemekler nasl da lezzetli oluyor
deil mi? Mevlana 'tencereyi bile ocakta yava yava
ustaca kaynatmak gerekir,' der. 'Delice kaynayan
tencerenin piirdii yemekten hayr gelmez.' (Can)
'Delice kaynayan' ey bir tencere olabildii gibi
kiinin i dnyas da olabilir. Mutsuz, kzgn, sinirli
bir haldeyken yemek yapmay denediniz mi hi?
Geen sonbahar bir yemek festivali iin
zmir'deydim. Festival sonrasnda sevgili arkadam
kran'n evinde misafir oldum. Bir gn sohbet
ederken kran'cm annesinden ve annesinin mutfaktaki bilgeliinden bahsetmeye balad ve annesinin
kaynvalidesinden rendii bir srr anlatt. "Annem
evlendii yllarda olduka sabrszm, ileri bir an
42
Bir Tas orba
yemekler vcut, zihin ve ruhun yaama gcn arttrrken ilemden gemi, canlln yitirmi, doal
olmayan yntemlerle hazrlanm yiyecekler ise tam
tersi etki yapar. Bu nedenle eer bir kii hasta olursa
nce diyetini gzden geirmeli, sonra yediklerine
dikkat edip huzur iinde ve gerektii kadar yemeli, iyi
inemeli ve yedikleri iin kran duymaldr. Bu ekilde doann iyiletirici gc harekete geer ve btn
hastalklar tedavi edilebilir. Hipokrat'n dedii gibi,
"yemeiniz ilacnz, ilacnz yemeiniz olsun."
nce bitirmeye alrm. Kaynvalidesi ise sabrsz

ve gergin olduu zamanlarda annemin mutfaa
girmesini istemez, 'kzm mutfaa bu ekilde girersen
yemek gzel olmaz. nce biraz otur, sakinle, ie yle
bala' dermi. Bu t anneme ok sama gelse de yllar iinde bunun ne kadar deerli olduunu renmi,
bize de bu d verdi" dedi.
12. yzylda Zen Manastrlar iin 10 ciltlik
bir kurallar kitab yazm olan inli kei Zongze
'yemek yaparken aydnlanm zihninizi iinize verin.
Manastrdakilerin ihtiyalarna ve mevsimine gre
eitli malzemelerden oluan, birbiriyle uyumlu yiyecekler hazrlayn' diyor. Belki de bu nedenle Zen manastrlarnda yemek yapmak ancak en kdemli
kiilerin grevi olabiliyor, nk yukardaki szlerde
anlatld gibi, yemek yapmak byk bir deneyim ve
titizlik gerektiriyor, aydnlanm bir zihin istiyor. 13.
yzylda yaam olan Zen ustas Dogen'e gre Tenzo
(Zen manastrlarndaki alara verilen ad) pirin
ayklarken ya da sebze dorarken hi bireyi ziyan
etmemelidir. Yemek piirirken iyi bir ruh hali
iindedir, manastrda yaayanlarn keyif iinde yemek
yemesini salamak iin elinden gelen hereyi yapar.
A, mevlevilikte ve bektailikte de ok
nemli bir ahsiyet. Mevlevihanede a dede (Atebaz- Veli) sadece yemek piiren kii deil, salikleri
piirip olgunlatran ve bu yzden aba veya a
dede adyla anlan bir rehber. Hac Bekta tekkesinde
a baba, aevinin babas olduu gibi dedebabadan
sonra babalarn en by.
Sevgi ve saygyla yaplan bir yemek hem
karnmz doyuruyor, hem de ifa kayna oluyor.
Ruh, yemein grnmez malzemesidir ve ancak ruhumuzu katarak yaptmz yemek gzel olur.
Yiyecekler temel besin ve enerji kaynamzdr.
Doru, taze, salkl gdalar kullanlarak hazrlanan
Kaynaklar
Bekta Veli, Hac, Vilayetname (Menakb- Hac Bekta
Veli), Ant Yaynlar, st., 1995.
Can, efik, (Derleyen) Cevahir-I Mesneviyye (Mesnevi'den
Semeler), tken Neriyat A.., stanbul, 2001.
Glpnarl, Abdlbaki, Mevlana'dan Sonra Mevlevilik,
nklap ve Aka, stanbul, 1983.
naltong, Tijen, 'Yemein Enerjisi', Buday Dergisi, Say
15, 2002.
Scott, Anne, Serving Fire: Food for Thought, Body, and
Soul, Celestial Arts, CA, 1994.
Scott, David, Pappas, Tom, Three Bowl Cookbook: Secrets
of Enlightened Cooking from a Zen Kitchen, Carol & Brown
Publishers Ltd., UK, 2000.
Svoboda, Dr. Robert. E., Your Ayurvedic Constitution,
Motilal Banarsidass, Delhi, 1994.
Yoneda, Soei, Hoshino, Koei, Zen Vegetarian Cooking,
Kodansha International, 1998.
43
Temmuz Tarifleri
Yourtlu Domates orbas (souk)
Zencefilli Hafif eftali Tatls
1 rendelenmi salatalk
1 doranm taze soan
1 di dvlm sarmsak
1 orba ka doranm dereotu
4 su barda domates suyu
1 su barda yourt
1 doranm dolmalk biber
4-5 ince dilimlenmi i mantar
deniz tuzu ve karabiber
Bu hafif tatl zellikle i meyve yiyemeyenlere

veya eker yememesi gereken kiilere nerilir:
4-5 ok olgun eftali
1 ay ka toz zencefil
Yourda domates suyunu azar azar ilave ederek

rpma teliyle iyice rpn. ine dier malzemeleri
koyun, iyice kartrn ve ister sade isterseniz frnlanm kk ekmek paralar ile servisini yapn.
(4-6 kiilik)
eftalilerin kabuklarn soyup ortadan ikiye bln.

Bir tencereye kolay alabileceiniz bir ekilde dizin.
zerine zencefili serpin. (Eer eftalilerin tad yeterli
deilse 1 orba ka esmer eker ekleyebilirsiniz.)
ok ksk atete kapa kapal olarak 10 dakika
piirin ve biraz souttuktan sonra servisini yapn.
Tatly kaymakla veya zerine bir nane dal koyarak
sunabilirsiniz.
(4 kiilik)
Semizotu Diplesi
1 demet doranm semizotu
3 ay barda pimi tam pirin (i olarak 1 ay
barda)
2 yarm halka halinde doranm soan
3 di doranm sarmsak
2 kuba doranm domates
2 orba ka zeytinya
deniz tuzu
Tencerede ya stp soan ve sarmsa kavurun.
Dier malzemeleri ekleyip ok az su ilavesiyle ksk
atete 5 dakika kadar piirin. Semizotlarnn vitamin
deerini kaybetmemesi iin uzun sre piirmekten
kanmak gerekir. Yourtla birlikte mkemmel bir
yaz yemeidir. Hafif, doyurucu ve lezzetli...
(4 kiilik)
Mideyle ayaklar bir gn ekimeye balamlar. Biri demi, "Ben daha glym," tekiler demi,
"Yok, biz daha glyz." Kavga uzam. Ayaklar mideye, "Yahu! Sen bizden nasl daha gl
olursun? Grmyor musun, seni biz tayoruz," demiler.
Bunun zerine mide: "Ama, a efendim," demi, "bir eyi unutuyorsunuz: ben sizi beslemesem siz beni
deil, kendinizi biletayamazsnz!"
Ezop (Aisipos), "Masallar"
44
Bu 1/16 iln
Bu 1/16 iln
alan
alan
sizi bekliyor
sizi bekliyor
!!!
!!!
Bu 1/4 iln alan

sizi bekliyor !!!
reklam@klannews.com
Bu 1/8 iln alan
sizi bekliyor !!!
reklam@klannews.com
Bu 1/2 iln alan

sizi bekliyor !!!
reklam@klannews.com
45
Yamaoka Tessh
Bir lm ustas...
Derleyen: Suavi Kendirolu
836'da Yeodu'da doan Tessh, st dzey bir

samuray olan olan Ono Tomoemon'un oludur.
Genliini babasnn grevli olduu Hida
Takamaya'da geirmitir. Gen yata babas tarafndan Itto Ryu kl okuluyla tantrlmt. Buna paralel olarak Ittei Iwasa'nn gzelyaz rencisi ve bu
sanatn Jubokudo stilinin 52. sokesi olmutur.
17 yanda, anne ve babasn kaybederek
Edo'ya gmtr. Burada Chiba Shusaku'nun rencisi olmu, ardndan Yamaoka Seisan'dan So Jutsu
renmitir. 27'sindeyken, mehur kl ustas Asari
Matashichiro'yla bir karlama yapmak frsat bulmu ancak yenilgisini sindirmekte glk ekmitir.
Bunun arlyla kendini sanatnda ilerlemeye ve
Zen'e adamtr.
1868'de Shogun ve mparatorluk ordular
arasnda sava patlak verir. Son Shogun, Tokugawa
Keiki iki kez yenilerek Edo'ya ekilir. Shogun'un
muhafzlarna komuta eden Tessh'nun rtbesi ykseltilir. Zafer yoluna devam eden imparatorluk ordusu
Edo'ya doru ilerleyiini srdrr. Ama hkmet
akrt gleri ezmektir. Bu ilerleme durdurulmazsa
Japonya'nn grd en kanl savalardan biri ve
Shogun'un lmyle sonulanacaktr. Bu artlar altnda Teshh, Shogun'un zel emriyle bakente gitmek
ve byk sava durdurmak iin bir anlama yapmakla grevlendirilir. mparatorluk ordusu Edo'ya 150
km. kadar yaklamtr.
Tessh zorlu bir yolculuktan sonra General
Saigo Takamori'yle grp Edo'nun yaklp yklmasna ve Shogun'un ldrlmesine engel olur. Bu
anlamadan sonra Tessh, Shogun'a bal glerin
bar iinde dalmasna danmanlk eder. Hayat
kurtulan ve kesine ekilen Shogun'a da hizmetini
srdrr. Bu dnemde onun kl ustalna hayranlk
duyanlar evresinde toplanmaya balarlar ve rencileri oalr. Ksa zamanda Dojo'su kk gelir ve bir
yenisi ina edilir. Bu yeni Dojo'nun ad
Shumpukan'dr. Yani "Bahar Esintisi Evi". Burada
Muto Ryo ("Klsz Okul") adl zgn stilini retir.
Okul daha sonra Itto Shoden Muto Ryu adn alacakKlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003
tr. Dojo'sunun ad rahip Bukko-Zenji'nin bir iirinden

gelir :
"Bahar esintisini klla kesmek,
imein karanl kestii gibi"
17 yl sonra bir sabah, Asari Matashichiro'nun hayalinin kendisini artk korkutmadn hisseder. Nee ve
gvenle Asari'nin yanna varr ve ikinci kez karlarlar. Rakibinin sadece duruuna bakan Asari: "Bylesi
bir seviyeye nasl varabildiniz?" diye sorar. Bunun
ardndan Tessh'ya Ono Ha Itto Ryu tam ustalk
diplomas verir.
1887'de mide kanserine yakalanr. 19 Temmuz
1888'de, beyaz giysileri iinde Zazen'e oturur ve lr.
Cenazesine 5000 kii katlr.
46
Yamaoka Tessh
Tessh'nun lm:
Tessh'nun arkada Katsu Kaishu lmn yle
aktaryor: "Olduka scak olan 19 Temmuz 1888
sabah arkadam Yamaoka Tessh'nun evine vardm.
Beni olu Naoki karlad. Ona babasnn nasl
olduunu sordum. Bana babasnn yaknda leceini
syledi. Evde birok ziyareti vard. Tessh onlarn
ortasnda Zazen yapyordu. Bembeyaz giyinmi,
stne de bir budist yelei geirmiti. Ona "Sona geldiniz mi Sensei?" diye sordum. Gzlerini hafife
aralayarak glmsedi ve hibir ar izi olmakszn
bana: "Geldiin iin teekkrler sevgili dostum.
Nirvna'ya varmn kysndaym" dedi. Sonra da
unu ekledi: "Siz de Buddha'la ulanz".
Huzurundan ekildim.
Tessh yallktan deil kendisine aylarca ektiren bir
mide kanserinden ld. lmnden iki gn nce olu
Naoki'ye: "Bugn daha nce grmediim bir acm
var. Ayrlmadan nce arkadalarm grmek istiyorum." der ve ondan herkese haber vermesini ister.
Banyosunu yapar, lm elbisesini giyer ve Zazen'e
oturup lm bekler. lmnden birka saat nce bir

karga bir sabah arks syler. Bunu duyan Tessh,
Haiku formunda bir iir okur:
"Karn armn ortasnda
Tanyerinde bir karga"
Aryla yzleir ve ondan ayrlr. Brakt izlenim

yanan tapnanda sknet iinde oturup lmn
bekleyen rahip Kaisen'i hatrlatmaktadr:
"Ruhumu sndryorum,
Ate sadece serinlik"
Kl ve Zen / Beden ve Ruh

Yukardaki rneklerde, zihnin bedene hakimiyeti en
st seviyededir. Sanlann aksine Japon dncesinde
bir zihin-beden kutuplamas vardr. Yaam bu ikisi
arasnda sonsuz bir dngdr. Zihin ve beden birletiklerinde dng batan balar. Kendo'nun temel
dncesi bu zihin-beden ztl zerine kurulu olup,
tekniklerde ilerlemenin yolunun zihinden gemesi
Kendo
*Klcn Yolu
lkemizde Kendo ve buna bal
branlarn (aido) dnya standartlarnda
alld bir ortam var. stanbul Kendo Kulb,
1999dan beri uzman eitimci kadrosu ve nitelikli
eitim programyla Japon kl geleneinin
lkemizdeki ncs olmutur.
almalarmz Avrupa Kendo Federasyonuna
(E.K.F.) bal olarak srdrlmekle birlikte,
etkinliklerimiz Dnya ve Japon Kendo
Federasyonlar tarafndan da tannmaktadr.
Sizleri gerek Budo atmosferiyle dolu olan
Dojomuza bekliyoruz.
Bilgi iin :
http://www.geocities.com/kendo_ist
E-mail : kendo_ist@yahoo.com
.K.K. bir Trkiye Kendo Komitesi yesidir (www.geocities.com/kendokomitesi)
Program
Sezon iinde haftada 2er saatlik 4 antreman yaplmaktadr
(P.tesi-ar-Per-C.tesi)
Detayl bilgi ve gncel alma program iin

Internet sitelerimize bavurunuz.
Yer
Beyolu Spor Kulb: Bykparmakkap Tel Sk. Beyolu - st.

(Taksim-Galatasaray ynnde soldan 3. sokak)
stanbul Kendo Kulb

1999dan beri Klcn Yolunda...
47
Yamaoka Tessh
eklindedir. Ayn ekilde zihni salamlatrmak iin

de bedensel tekniklere ihtiya vardr. Gnmzde
Zen'den bahsederken tavrlar zihnin stnl
ynndedir, ancak beden sorunu nemli bir yer tutmaktadr. rencileri Zen almak zerine fikrini
sorduklarnda Tessh: "Zen (zazen) almamak daha
iyi olur. nk Zen, Kendo'dan ok daha zordur."
Bununla birlikte Tessh'nun Kendo'su ok ciddi ve
sert bir alma gerektirirdi.
lmnden hemen nce Tessh
"lme en ok yaklaan kazanr". Tessh'nun
Kendo'su bu paradoksa yakndr. Buna gre kendi
lmne yaklaan insan iin de ayn eyi syleyebilir
miyiz? Bu mmkn olabilir mi? nanmas zor olsa da
Budo tarihinde aktarlan yaanmlklar bu yndedir.
Elbette herkes bunlara inanp inanmamakta zgrdr.
Tessh aylardr hastayd ve yataktayd. lmnden
bir hafta nce btn rencilerini Dojo'ya artt ve
unlar syledi: "Her birinizle ayr ayr ders ve antreman yapacam. Eer bu dersin younluu ve kalitesi
her zamankinden dkse ben ldkten sonra Dojo'yu
kapatn." Bu szler dudaklarndan dklrken o kadar
zayftr ki, zrhnn iplerini bile tek bana balayamamtr. Tessh elinde bambu klc ile Dojo'nun orta
yerinde dikilir.
En ileri rencilerden bir olan Somo herkesten
nce hocasna yaklar. Hocasyla karlamak ve onu
yenebilmek iin bu son ansdr. Btn gcn toplar
ve bir vurula saldrr. Sonu alamaz. Bu sefer
bedeniyle darbe (tai atari) indirmeye alr. Omzunu
serte arptn sandnda hocasndan otuz santimetre kadar uzakta olduunu grr. Bedeni grnmez bir
zrhla arpmtr. Ondan baka alt renci daha
saldrmay denerler. Ancak Tessh'nun gc tarafndan durdurulurlar. Tessh kar saldrlar dzenler.
Antreman tm renciler iin ok iddetli ve etkileyici geer. Tessh: "te byle..." der ve yatmak iin
odasna ekilir.
Burada elbette usta-rak ilikisi de psikolojik
bir faktrdr. Ancak hakknda olduka bilgi sahibi
olduumuz Tessh'nun bu performansn sadece
psikolojik faktrle aklamak mmkn grnmemektedir. Bu durumu dardan deerlendirmeye almak, bir arl kaldrmay hayal etmek, ancak altna
bizzat girmemek gibi olacaktr.
Bu 1/2 iln alan

sizi bekliyor !!!
reklam@klannews.com
48
Kabbala
(2)
Yahudi Gizemcilii ve Kabbala

Derleyen: mer Tecimer
Sabetay Sevi
1626 Ylnda zmir'de dnyaya gelen Sabetay Sevi,
gen yalardan balayarak kendini Yahudi mistisizmine, Kabbala'ya kaptrmt. Bilincini yitirdii,
cokulu dnemler yayordu. Gl kiilii ile evresine bir ok mrit toplamay baarmt. Henz yirmi
iki yanda iken, Kabbalac yorumlara dayanarak,
kendisinin beklenen Mesih olduunu iln etti.
Gelimelerden huzursuz olan hahambalk,
Sevi'yi zmir'i terk etmeye zorlad. Sevi nce eski bir
Kabbala merkezi olan Selnik'e, sonra stanbul'a gitti.
Bakentte, saygdeer ve nl bir vaiz olan Abraham
ha-Yakini ile karlat. Yakini'nin elinde Sevi'nin
Mesih olduunu dorulayan Kabbalac bir kehanet
belgesi vard. Ksa sre sonra stanbul'dan da ayrlan
Sevi, nce Kuds'e ve sonra Msr'a gitti. Kahire'de
Osmanl valisinin hazinedar olan gl ve varlkl
Raphael Halebi'yi kendi davasna inandrd.
Mal destek salam olarak, yandalarndan
oluan bir maiyet ile Kuds'e muzaffer bir biimde
geri dnd. Burada, Gaza'l Nathan adnda yirmi
yalarnda bir renci, Yahudi geleneklerinde yer alan
"Mesih'in Mjdecisi" roln stlendi. Nathan, coku
iinde, srail devletinin yeniden kuruluunun ok
yaknda gerekleeceini ve Sevi'nin zaferi ile
dnyann kurtulacan herkese duyurdu. Nathan,
Kabbala hesaplarna dayanarak, kyamet gn iin
1666 yln bildirdi. Ancak, Kuds hahamlar tarafndan tehdit edilen Sevi, 1665 ylnda sevinle karland zmir'e geri dnd. Bir ka yllk sre iinde,
Sabetayclk akm hzla glenerek Venedik,
Amsterdam, Hamburg, Londra ve baz Kuzey Afrika
kentlerine kadar yayld.
1666 Yl balarnda, stanbul'a giden Sevi,
Osmanl yetkilileri tarafndan tutukland. 16 Eyll
gn Edirne'de Padiahn huzuruna karld. nceden lmle tehdit edildii iin, Sevi din deitirerek
Mslman olmay kabul etti. Padiah, Sevi'nin adn
Mehmet Efendi olarak deitirdi ve yksek bir maala
kapc ba grevini verdi. Ancak, bu din deitirme
olay, mritlerinin ounu hayal krklna srkledi.
Zamanla itibarn yitiren Sevi, srgn olarak gnderildii Arnavutluk'ta 1676 ylnda ld.
Sevi'yi din deitirmesine karn terk etmeyerek etrafnda toplananlardan oluan Sabetayclk
ad verilen akm, Sevi'nin dinsel yetkileri hakkndaki
ar iddialar ile sonradan din deitirerek Yahudi
inancna ihanet etmesi elikisini giderme abas
iindedirler. Sadk Sabetayclar, Kabbalac bir yaklamla, Sevi'nin din deitirmesini Mesihliinin
gereklemesi iin atlmas gereken son adm olarak
yorumlarlar. Bu nedenle, nderlerini izleyerek
Mslmanla gemilerdir. Bu dnmeler (din
deitirenler) iin, kiinin kendini kalpten Yahudi hissetmesi nemlidir ve grnrde uygulanan
Mslmanln ve biimsel eylemlerin deeri yoktur.
Zohar'n Luriac yorumundan yola karak, bir eit
"Kutsal Gnah" kuramna ulaan Sabetayclar,
Torah'n amalarnn tam olarak gereklemesinin
ancak, manev olmayan eylemler sonucunda Torah'n
grnte ortadan kaldrlmas ile olanakl olacan
ileri srerler.
(Sabetay Sevi'nin yaam ve Sabetayclk
akm hakknda daha ayrntl bilgi iin Sabetay Sevi
adresine baknz.)
Hasidizm
Eer engellenmemi olsayd, Sabetaycln Yahudi
dininin sonunu getireceini ileri sren din tarihileri
49
Kabbala
bulunmaktadr. Sabetay Sevi'ye odaklanan Mesihi

beklentilerin yarat d krklklarna karn bu
akm, yalnzca baz ileri grl din adamlarnn teozofik
amalarn
yantlamakla
kalmayp,
Talmudistlerin kuru yorumlaryla yetinmeyen ve
ynetici snflarn sosyo-ekonomik basksndan
bunalan Yahudi kitlelerinin gereksinimlerini de
karlamtr. Benzeri bir durum Litvanya, Belorusya
ve Ukrayna topraklarn da ieren Lehistan Krall
iin de geerli olmutur. XVIII. Yzylda ortaya kan
ve Luria Kabbalasn kendi dnsel kuramlarnn
temeli olarak alan Hasidizm akm Lehistan'da etkin
olmutur.
Hasidizm, olas en dk dzeyde bir
rgtlenme ile youn biimde propaganda ve vaaz
yntemlerini kullanan, bilgili yelerden oluan kk
gruplara dayanan bir kitle akmdr. Sylentilere gre,
Hasidizm akmnn kurucusu "yi Adn stad" (Ba'al
Shem Tov - Tanr'nn dile getirilemez adn bilen kii)
lkabyla tannan Israel ben Eliezer'dir. Eliezer 1700
dolaylarnda dnyaya gelmi ve 1760 ylnda Gney
Polonya'da lmtr. Kendi dneminin Ortodoks
Yahudilii hakknda iyi bir eitime sahip olmamasna
karn, olaanst manev nitelikleri olan ve yalnzca
sradan insanlar deil, entelektel kesimi de yandalar arasna alabilen etkileyici bir kiilie sahipti.
Hakkndaki efsanelerin younluu, byk olaslkla
hi bir zaman sistemli biime dntremedii kiisel
retisi zerine ayrntl bilgi edinmeyi engellemitir.
Dou Avrupa Yahudiliinde XVIII. yzylda etkinlikleri giderek younlaan gezgin vaizlerin yntemlerinden esinlenen Eliezer, retisini yaymak iin,
gndelik yaamdan ve folklordan aktard ykleri
kullanarak kutsal metinleri yorumlama yntemini
benimsemiti. Bu yntem Hasidizm'in deimez niteliklerinden biri olacaktr. Ancak, akmn tm otantik
kuramlarnn ve retilerinin, bu tr yk ve fkralara
yansdn dnmek abartl bir yaklam olur.
Temel reti almalar, Hasidik hahamlarca Torah
zerine verilen haftalk vaazlarda ve ritellerde
ifadesini bulur. Neredeyse her haham, kendine zg
ekleme ve yorumlarla Hasidik retiyi etkilemitir.
Bu nedenle, akmn ilk nesli kapsayan dneminde,
Hasidizm retisi byk lde eitlenmi ve farkllamtr. Yine de, Hasidizm akmnn ortak temel
izgilerini belirlemek olanakldr.
Kuramsal olarak, Hasidizm'in kkleri Luria
Kabbalasndan kmaktadr. Ancak, Hasidizme zg
olan kavram "Tanr ile birlikte olmak" (Devequt)
kavramdr. Devequt, tm Yahudiler iin bir ama ve
deimez bir grevdir ve her koul altnda insan varKlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003
lnn tmyle manev deerlere dayanmasn gerektirmektedir. Bu gereklilik, Kabbala'nn dnsel

kavramlarnn yeniden deerlendirilmesini zorunlu
klar. Tm arlk, inanan kiinin i yaamna verilmelidir. Kozmik dramn sahnesi artk Sefira'lar
evreni deil, insann i yaantsdr. Buna ek olarak
Hasidizm, Luriac "restorasyon" (Tiqqun) retisinin
bir paras olan dier bir gereklilii de toplumsal bir
gereklik biimine dntrr: grubun dinsel yaam
ve rgtlenmesinin merkezine, tartlmaz bir yetkeyi,
doast gleri olan bir nderi, "Tzaddik"i yerletirir. Bylece Hasidizm, baarl olduu her yrede,
tartmasz bir manev yenilenme yaratmtr. Oysa
madalyonun dier yz, giderek kiisel kltler
biimine dnen hahamlar aras ekimelerin varln, Hasidik topluluklarn kendilerini evreleyen
toplumdan soyutlandn, bunun yaratt kt
sosyo-ekonomik koullar ve kendilerini soyutlayan
Yahudilere kar oluan dmanl ortaya koymaktadr.
lk gnlerinden balayarak Hasidizm,
Sabetaycln etkisiyle ar hassaslaan resm
Talmudu Yahudi yetkililerinden byk diren grmtr. Hasidizm yandalarnn ritelik kurallara sk
skya bal davranlar, "Rakipler" (Mitnaggedim)
tarafndan kabul edilemeyecek baz zellikler gstermekteydi: Tzaddik'e koulsuz boyun emeleri, sinagoglara devamszlk yaparak kendi aralarnda
toplanmalar, dinsel trenlerin deitirilmesi, gndelik giysilerle dua edilmesi, Talmud'un incelenmesi
yerine gizemci meditasyonun ye tutulmas bu zelliklerin nde gelenleriydi. Yine de, Hasidizm ile
Talmudizm arasndaki bu ekime bir blnmeyle
sonulanmad. nesil boyunca sren ekime yerini, aka dile getirilmemi, kendiliinden bir uzlamaya brakt. Ancak, iki taraf da aralarndaki
farkllklarn silinmemi olduunun bilincindeydiler.
Varlan bu uzlama, genel olarak Hasidizm'in yararna
olmasna karn, Hasidizm'in eitim konusunda baz
tavizler vermesine yol at.
Hasidik gruplarn i rgtlenmeleri, II. Dnya
Savann Dou Avrupa Yahudilii zerindeki ykc
etkilerine karn, ayakta kalabilmelerini salad.
Sava sonrasnda, tm nemli Hasidizm merkezleri
Amerika'ya tanmak zorunda kald. Hasidizm, hem
ekonomik nedenler ile, hem de Siyonizm'e ve srail
Devletine kar neredeyse dmanla varan tutumundan dolay, Filistin yerine Amerika'y tercih etti. Bu
gn, Amerika'da Hasidizme bal en nl ve en etken
grup, merkezi New York'ta bulunan ve Rusya'daki
tannm Lyubavichi Hasidizm okulundan adn alan
50
Kabbala
Lubavitcher'lerdir.
Sonu
ada Yahudiliin manev yaam ve dnceleri
zerinde Kabbala'nn oynad rol, eskiye oranla bir
hayli azalm olmasna karn, hi de azmsanacak bir
dzeyde deildir. Bugn, gerek anlamyla yaayan
bir Kabbalac akmdan sz etmek olanakl deildir.
Yine de, Abraham Isaac Kook (1865-1935) gibi
yazarlarn kiisel abalar hl etkili olmaktadr.
Ayrca, iki Dnya Sava aras dnemde
"Batllam" Yahudiler zerinde gl bir etki
yaratan Martin Buber'i (1878-1965) ve dinsel
dncenin reformu konusunda Hasidizm propagandas ieren almalarn belirtmek gereklidir.
Polonyal bir Yahudi olan Abraham Joshua Heschel
(1907-1972) de nemli etkinlie sahip kiilerdendir.
Yahudi gizemcilii, Yahudiler dndaki uluslarn dnsel yaamlar zerinde de etkin olmutur.
zgn amalarndan saptrlan Kabbala, Yahudiliin
snrlarn am, Rnesans dneminden balayarak
Hristiyan toplumunda da baz dnce akmlarnn
domasna yol amtr. "Hristiyan Kabbalas",

spanya ve talya'da din deitirip Hristiyanl kabul
eden Yahudilerin etkisiyle, XV. yz ylda domu ve
Kabbalac belgelerde Hristiyan inancnn gereklerini bulduunu ileri srmtr. Bylece, bir ok
Hristiyan Hmanist dnr, Yahudi gizemcilii ile
uramaya koyulmu ve bazlar Kabbala hakknda
geni bir bilgiye ulaabilmitir. Bu kiiler arasnda
Giovanni Pico della Mirandola (1463-1494), Egidio
da Viterbo (1465-1532), Johannes Reuchlin (14551522) ve Guillaume de Postel (1510-1581) en nde
gelenlerdir. Reuchlin'in kaleme ald "De Arte
Cabbalistica" (1517) adl yapt, Yahudi olmayanlarn
anlayabilecei bir dille yazlm olan ilk Kabbala
aklama kitabdr.
XVI. Yzyldaki gizlici (oklt) dnler,
XVII. ve XVIII. yzyllardaki doa felsefesi,
Masonluun ideolojisini renklendiren baz motifler ve
gnmzde yeniden gndeme gelen gizlici ve teozofik kuramlarn tm Kabbala'ya odaklanmlar,
gerek anlamn ve ruhunu yakalayamasalar da, ondan
aktarmalar yapmlardr.
ZENDOKAN - Erenky
Dojomuzda bykler ve ocuklar iin aikidonun yansra ok baarl hocalar ynetiminde Yoga ve Dans dersleri
de verilmektedir. zel ders olana vardr. cretsiz deneme dersi iin bizimle irtibata gein...
Adres: Badat caddesi, cami sokak no.17 Erenky , stanbul Tel: 0216.363 64 78
ZENDOKAN - Zincirlikuyu
Adres: Kore ehitleri cad. Yzba Kaya Aldoan sok. Gen Apt. No:11/B Zincirlikuyu, stanbul
Tel: 0212.216 24 39
ZENDOKAN - Ankara
Adres: Or-an sitesi , Meclis lojmanlar arkas, Trk-Japon Vakf spor salonu, (Oranium)
Tel: 0312.491 74 97
ZENDOKAN - Kocaeli
Adres: Tepecik Mah. Tepecik Sk. Hamzaolu Apt. No.1/a zmit
Tel: 0262.331 68 62
51
Fitoterapi
(2)
Nim e t z at a
itkisel droglar ve bitkisel

ilalar konu alan bilim dal,
Eczaclk Fakltesi 3. ve 4. snfnda
okutulan Farmakognozidir. la
haline getirilebilen tm doal kaynakl maddeleri Farmakognozi inceler.
Droglarn makroskopik ve mikroskopik
tanm, etken maddelerinin kimyasal yaps,
tehisi, miktar tayini, etkisi, kullanl, kontrol, tbbi bitkilerin yetitirilmesi ve
ticareti Farmakognozinin kapsamna
girmektedir.
Tm bu bilgiler bitkilerle tedavide yani Fitoterapide
ok nemlidir. Bitkilerin farkl etken maddeler ieren
dolaysyla farkl etkilere sahip trleri mevcuttur
(rnein papatya). Bitkilerdeki etken maddelerin miktar toplama zamanna veya yetitii yere gre deiebilir.
Fitoterapide kullanlan bitkilerin tayini yaplm,
etken madde miktar belli, standardize edilmi ve
hijyenik artlarda ambalajlanm olarak hastaya
sunulmas gerekir.
Farmakognozi eitimi alan tek meslek dal eczaclktr. Eczac bitkisel bir drogun veya bitkisel ilacn kontroln yapabilecek, hekimi ve hastay bu ilacn etken
maddeleri, farmakolojik etkileri, yan etkileri ve dozaj konusunda aydnlatabilecek dzeyde bilgiye sahip
tek kiidir.
Her ila gibi bitkisel ilacnda belli dozlarda tedavi edici ama daha yksek dozlarda ya da yanl kullanldnda "zehir" olabilecei unutulmamaldr. la
ile zehir arasndaki fark bir doz meselesidir.
Fitoterapide kullanlan balca 2 terim:
Bitkisel drog:
la haline getirilebilen tm bitkisel

kaynakl hammaddeler: yapraklar, kkler, kabuklar, meyvalar, iekler gibi ya
da dier bir deyile tbbi bitkin tedavi
amacyla kullanlan ksm.
Bitkisel ila:
Sadece bitkisel materyeli veya bu materyelden hazrlanan preparatlar aktif madde olarak tayan tbbi
rnler. Bitkilerden hazrlanan, saf etken maddeler
tayan rnler bu kapsamn dndadr.
Avrupa'da bitkilerin ilaca katlm en fazla olan lkeler Almanya, ikinci srada Fransa ve talya, sonra
ngiltere ve daha sonra da Belika'dr.
Bitkisel la ekilleri:
1) Tbbi aylar: Hazrlanlar = infuzyon (demleme),
dekoksiyon (kaynatma), maserasyon (s uygulamas
yaplmadan, bitki zerine su konularak, bir gece bekletme ve ertesi gn szlerek ime yntemi) eklindedir.
2) Galenik Preparatlar: Pomat, tentr, ekstre, eliksir
vb.
3) Hazr ilalar: Krem, yalar, yak, solsyon, urup,
gargara, buu, losyon vb. dir.
Bitkisel lalarla Sentetik lalar
Arasndaki Balca Farklar:
1) Bitkisel droglarn yan etkileri azdr ve ok uzun
zamandan beri tedavide kullanldklar iin bunlar iyi
bilinmektedir. Buna karlk sentetik ilalarn yan etkileri daha fazladr.
2) Bitkisel droglarn birou birka etkiye birden
sahiptir. nk deiik etken maddeleri bir arada
ierirler. Sentetik bileikler ise bir tek etkiye sahiptir.
3)Bitkisel droglarn etkisi ge grlr ve uzun sre
kullanlmas gerekir (3 haftalk krler tavsiye edilir).
Sentetik ila ise hemen tesir eder.
52
Fitoterapi
Tamamlayc Tp Olarak
Kullandmz Bitkilerin Kullanmnda
Dikkat Edilecek Hususlar:
1) Doru bitkiyi toplamak
2) Doru zaman semek:
a) Yapraklar: Bitki iek amaya balad zaman
b) iekler: Tamamen almadan evvel veya tomurcuk halinde
c) Toprak alt ksmlar: Bitkinin toprak stndeki
ksmlar kuruduktan sonra
d) Kabuklar: Bitki yapraklarn dktkten sonra
e) Meyve ve tohumlar: zel kaytlar yoksa olgunlatktan sonra
3) Saklanmas: Droglar rutubetsiz, havadar, mmkn
olduu kadar serin ve ksz yerlerde saklanmaldr.
Drog cam kavanoz, teneke kutu gibi kaplarda saklanmal, 1 yl iinde tketilmelidir. Uucu ya iin kullanlacak droglar sk kapal, teflon kapakl renkli cam
ielerde +4 derecede buzdolabnda saklanmal.
- iek, ince yaprak veya uucu ya tayan droglar:
Demleme (infuzyon) yaplr.
- Kaba yaprak veya yumuak meyveler: Drog su ile 12 dakika kaynatlr. 5 dakika dinlendirilir, szlr.
- Kk, kabuk, sert meyve ve tohumlar: Kaba toz
edilmi drog su ile 3-5 dakika kaynatlr. 5 dakika dinlendirilir, szlr.
Devam edecek
Vadi Ruhu igong Organizasyonu

Hakan Onum
0 212 280 84 20
mho6@turk.net
www.geocities.com/vadiruhu2002
igong, Can Yetkinletirme Sanat:

Can Gelitirme
Kanal Altrmalar
Sekiz Brokar
Kendine Masaj
Alt Saaltc Ses
Aa Durular
Destek tedavi niteliinde eitli tbb igong programlar
Taici en (88 Kalplk Yang Stili)
iatsu (Zen ve Akupresr Okullar)
Zazen (Soto Okulu)
Feng ui, Yerleim Sanat
53
Tasavvuf, Felsefe
ve Tasavvuf Felsefesi
Refik Algan
yk
Alman
filozofu
Immanuel Kant felsefeyi
"Usa dayanan nedenlerle kendisini yasal klmak ya da hakl
karmak iddisnda olan bir
zihinsel etkinlik biimi" olarak
tanmlamtr.
Bir baka tanma gre de
felsefe, insan ve evren arasndaki
ilikiyi btnsel olarak kavrama
abasdr.
Felsefeye ait bu tanmlar
oaltlabilir. Gerekten de her
filozofun felsefe tanm farkl
olabilir, ama ortak olan nokta,
felsefenin kendisini anlatmak
iin hereyden nce zihinsel bir
etkinlie, usun kendisine dayanmasdr.
Bir tasavvuf sohbetinde stat, konuklardan
birisine mesleinin ne olduunu sorar. Konuk, felsefe
retmeni olduunu syleyince stat, "Dnyada, filozof says kadar felsefe vardr, ama tasavvuf tektir.
Baz ayrntlar farkl gibi gzkse de onlar zel
deneyim farkllklarndan ileri gelir, ama btn
dnyada tasavvufun ana izgileri ayndr" yantn
verir.
Us, yaps ve ilevi gerei, hereyi "ben" ve
"ben-olmayan" ya da "zne" ve "nesne"olarak ikiye
bler. Karlatrr, snflandrr. bler ve yargda
bulunur. Us, bir "ben" merkezinden "dar"ya,
"evre"ye doru bir oalmadr. Bu durum, "zne" ve
"nesne" arasdaki uzakl oaltr. Usa dayal tm
dinsel anlaylarda ve felsefelerde bu zellik kolaylkla gzlemlenebilir.
Tasavvuf ise bunun tam tersine bir yol izler.
Tasavvuf iin hedef, "ben" merkezinden "evre"ye
doru oalmak deil, insan, evresindeki "okluk"tan, "merkez"deki Birlie, insan varlnn
Hakikat'ine doru ynlendirmek, yani "zne" ve
"nesne"yi birbirine yaklatrmaktr. Bunu yle de zetleyebiliriz: Tasavvuf, "merkezden

evreye doru bir oalma"
deil, "evreden merkeze doru
bir azalma"dr. Hz.sa'nn "Ne
mutlu ruhta fakir olanlara;
nk
gklerin
melekutu
onlarndr"
ve
Hz.
Muhammed'in
"Fakirliim,
vncmdr" szleri hep bu
gerei gstermektedirler.
Tasavvufun, usu tmyle reddetii sanlmasn. Tasavvuf iin
ussal etkinlik, gerekli bir koul
olmak ile birlikte, yeterli bir
koul deildir.
nsan varln bir btn olarak
ele almak, tm gizemcilik disiplinleri iin geerli olan
bir ilkedir. Nitekim, Kur'an' Kerim'de kendisinden
Ruhullah olarak sz edilen Hz.sa'ya, Yahudi bilginlerince en byk emrin ne olduu sorulduunda,
Hz.sa'nn Eski Ahit'ten verdii yant udur:
"Allahmz Rab, bir olan Rabdir. Ve Rabbin olan
Allah' btn yreinle, btn cannla, btn fikrinle
(dnce) ve btn kuvvetinle (beden) seveceksin.
Markos 12:30". Yantn devam da ilgintir: "Ve buna
benzeyen ikincisi udur: "Komunu, kendin gibi seveceksin. Btn eriat ve peygamberler bu iki emre
baldrlar. Matta 22: 30"
Dikkat edilecek olursa, Birinci Emir'de kii
kendi iinde kendi kendisi ile btnleip odaklanrken, kinci Emir'de de "komusu" yani "benolmayan" ile bir olmaya, yle hissetmeye davet
edilmektedir.
Burada sevgili Yunus Emre'ye de bir selam
gndermemek elde deil. O da XIII. c Yzyl'da
Anadolu'da, hem de Trke olarak "Sen sana ne sanrsan, ayrua da onu san / Budur drt kitabn manas,
eer var ise" dememi miydi?
54
Tasavvuf
Demek ki tasavvuf, usu, insann dier ilevleri

ile birlikte, onlarla bir uyum iinde ele almakta ve ona
"... Rabbin olan Allah' btn fikrinle ... seveceksin"
diye bir yn nermektedir.
Bugne kadar yaam byk Sufilerin
tasavvuf iin bir tanm yapmaktan kanmalarnn bir
dier nedeni de budur. nk soruyu "us" sormakta
ve yant da yine "us" istemektedir. Oysa usun sorduu soruya verilecek yant "us dzlemi"nde olmad
iin de verilecek ussal bir yant, gereken ve sonuca
gtren bir "yant" olmayacaktr.
Tasavvuf kltr ve szl iinde yaygn
olarak kullanlan "Tatmayan bilmez!" sz de bu
gerei iaret etmektedir. "Papaya yemi olanlar"
"papaya yememi" olanlara, , papayann tadn nasl
bildireceklerdir? Us, bir takm benzetmeler yaparabilir, ama bunlarn en kestirmesi ve dorusu,
papayann ne olduunu soran kiinin eline papayay
verip tadna kendisinin bakmasn salamaktr.
Tasavvuf, bilgiyi genellikle e ayrr:
1) Duymak yolu ile elde edilen bilgi: lk kez
Istanbul'a gelen bir kii Istanbul'u hi grmemi bir
arkadana bir mektup yazarak Istanbul'u anlatr.
2) Grmek yolu ile elde edilen bilgi: Mektubu
alan kii de arkadann arkasndan Istanbul'a gelir ve
kenti grr.
3) Olmak yolu ile elde edilen bilgi: Kii
Istanbul'da o kadar ok yaar, o kadar Istanbul'lu olur
ki, adeta Istanbul'un tadn alr ve Istanbul'un kendisi
olur.
Gnlerce a kalm bir insann nne yemek
mi koyarsnz, yoksa yemesi iin en gzel yemek kitaplarndan birinden kestiiniz bir sayfay m?
Ya da erkek bir Kadn-Doum Hastalklar
uzman olan bir doktoru ele alalm. Bu uzman doktor,
"Doum" olay ile ilgili olarak bugnn tm bilgilerini bilse bile, kendisi doum yapmad ve bu bilgi
onun "dolayl" bilgisi, "dorudan" bilgisi olmad
iin "Annelik" deneyimini sadece "duymak" ve
"grmek" yolu ile bilecek, ama "olmak" yolu ile asla
bilmeyecektir. Ne zaman ki kendisi de kadn olan bir
Kadn-Doum uzman, doum yaparak bir ocuk
sahibi olur, o zaman onun yaad bu dorudan
deneyim "Olmak yolu ile bilmek" olarak adlandrlr
ki buna da tasavvuf disiplini iinde "rfan" denmektedir.
"rfan" ya da Bat dillerindeki karl

"Gnosis" olan bu tr deneyimlenmi bilgi, tasavvufun
uygulamalar iin gerekli koul olarak grd bilgi
trdr. Dikkat edilirse, burada "zne" ve "nesne"
arasndaki uzaklk ortadan kalkm ve "deneyen" ve
"denenen", "deneyim" iinde bir olmulardr.
Bu durumda bir "Tasavvuf Felsefesi"nden ya
da "Sufi Felsefesi"nden sz edilebilir mi? Doal
olarak "Hayr!" Tasavvuf konusunda sylenebilecek
herey, tasavvuf yaantsnn us dzlemindeki bir
izdmnden baka bir ey olmayacaktr ki bu da tek
bana tasavvufun hedefi deildir. Bir yapnn "projesi" ile yapnn "kendisi" arasndaki farktan bile daha
byk bir uzaklk vardr bu ikisi arasnda, nk
tasavvuf, kendi bana bamsz bir disiplin olarak,
tm gizemlerini us dzlemine amaz ve bunu bilinli
olarak yapar.
Bu balamda Niyazi-i Msri'yi anmsayalm.
"lmine irfan isteyen gelsin!" derken, bilgi sahiplerini,
bilgilerini deneyimlemeye davet etmiyor mu?
Mevlana'nn da anlatt bir ykdr: Bir dilbilimci gemiye binmi bir yere gitmektedir. Bu arada
da denizci ile arkada olur ve ona sorular sormaya
balar. "Sen u dilbilim kuraln biliyor musun?"
Denizci, "Hayr" der demez, "Eyvah!" der, "Gitti
mrnn drtte biri!" "Peki ya unu?" Yine "Hayr"
yantn alnca, yine "Eyvah!" der, "Bir drtte bir daha
gitti!" "Ya peki, teki dilbilim kuraln?" Denizci yine
"Hayr!" der, ama o srada da denizde bir frtna kopar.
O zaman da denizci birden atlr ve sorar, "Peki sen
yzme bilir misin?" Bilgin "Hayr!" deyince, denizci
de "Eyvah! Gitti imdi senin mrnn tamam!"
deyiverir.
Dilbilimcinin yerinde pekala bir filozof da
olabilir bu ykde. Ama ne dilbilimi ne de felsefeyi
kmsemek... Btn olay, usu ait olduu yerde kullanmak ve ona yapamayaca ilevler yklememek.
"Birisi Zeyd'e arkadan gl bir tokat vurdu. Zeyd
de aynen karlk verecei srada, tokad vuran adam:
"Senden bir ey soracam" dedi, "nce yantn ver, sonra
bana vur. Ensene vurunca tokadn sesi kt; imdi senden
dosta soruyorum: O ses benim elimden miydi, yoksa
senin ensenden miydi, ey ulularn nd zat?"
"Zeyd dedi ki: "Acdan kurtulamadm ki, bu
dnceyi halledeyim. Senin derdin yok; sen dnedur;
zdrab olan bunlar dnmez."
Mevlana Celaleddin-i Rumi

Mesnevi, III, 1380
55
Surya Namaskara B (Gnee Selam B)

Surya gne anlamna gelmektedir, Namaskara ise herbirimizin iindeki kutsalln saygyla selamlanmasdr.
Tm Atanga Yogann temeli Gnee Selam A ve B serilerinin dinamik akna dayanr. Yoga almamz
Gnee Selam'la doar. Nefes ve harekerin bu dinamik birleimi ve kusursuz ak Atanga Yogay dier sistemlerden farkl klar. Gnee selam serisini alrken hareket ve nefes arasndaki ilikiyi farketmeye aln.
Samasthiti: Ayaklar bitiik, bacaklar

aktif olarak dik bir ekilde durun.
Omurganzn uzadn farkedin.
Nefesinizi derinletirin.
4) Nefes verirken tek bir

admda ya da zplayarak geriye
gidin. leriye bakarken aa doru
inin, arlk kollarda. Bu hareket zor
geliyorsa nce dizleri yere koyup,
daha sonra gsnzle tamamen
yere inin.
8) Nefes verirken ellerinizi yere

koyun ve yerden 2-3 santin uzakta
kalacak ekilde kollarnzn zerine
inin, ya da tamamen vcudunuzu
yere brakn.
1) Nefes alrken dizlerinizi krarak,

iki kolunuzu kaldrn.Akcierlerinizi
tamamen doldurun, parmaklarnza
bakn.
2) Nefes vererek ikiye katlann.

Gsnz dizlerinize
yaklatrrken, dizleri dzeltin.
5) Nefes alrken kollarn dmdz

yapp, ayak parmaklarnz
zerinde yuvarlann.
Diizler havada, ayaklarn st
yerde, parmaklar sivri.
6) Nefes verirken kalalar geri

itin. Omurganz, kuyrak sokumunuzdan banzn tepesine
doru iyice uzatn. Topuklar iyice
yere bastrn, diz kapaklarnz
yukar baksn.
9) Nefes alrken kollarn dmdz

yapp, ayak parmaklarnz
zerinde yuvarlann.
Dizler havada, ayaklarn st
yerde, parmaklar sivri.
10) Nefes verirken kalalar

geri itin. Omurganz, kuyrak
sokumunuzdan banzn tepesine
doru iyice uzatn. Topuklar iyice
yere bastrn, diz kapaklarnz
yukar baksn.
3) Nefes alarak, baknz

ufka doru yneltirken,
omurganz uzatn.
7) Nefes alrken sol topuunuzu ve sol

ayanz evirin, ayanzn d ksm
iyice yere bassn ve sa ayanzla
ne doru bir adm atn. Ayanz
ellerinizin arasna yerletirin. Nefes
almaya devam ederken kollarnz
kafanzn iyice stnde, dmdz birletirin. Nefes almanz avu ileriniz
birbirine dediinde bitmeli. Baklarnz parmaklarnzda odaklasn. Bu
sekans tek nefeste tamamlanmal.
Eer tek nefeste zorlanyorsanz,
ekstra bir nefes aln, ancak tek nefeste
yapmak zere aln.
11) Ayn ekil 7deki gibi

(bir sonraki sayfada devam ediyor)
KlanDergi / Say 1 / Haziran 2003
56
12) Ayn ekil 8deki gibi
13) ekil 9daki gibi ve

gsnz kaldrarak, gs
kafesinizi an iyice.
16) Nefes verirken
gsnz yere
yaklatrarak
katlann.
Baklarnza ayak
parmaklarnzda
odaklasn.
14) ekil 10daki gibi

Burada be nefes kaln !
15) Nefes alrken, zplayarak ya

da bir admda ayaklarnz
ellerinizin yanna getirin.
17) Nefes alrken,

dzlerinizi krn ve
kollarnz banzn
zerinde birletirin.
Baklarnz parmaklarnzda.
Samasthiti:
Nefes verirken
kollarnz indirin,
bacaklarnz
dzletirin ve bir
sonraki gnee
selam B'ye
hazrlann.
Baklarnz
karda bir
noktaya odaklansn.
Bir an iin zaman durdurun

ve nasl yaadnz
dnn.
Duru, nefes ve younlama
zerine kurulu yoga, tm
bedeninize yaylan yaam
enerjisiyle retkenliinizin
artmasn, d etkenlere
kar zihin ve bedeninizi
koruyarak salkl ve huzurlu
bir yaama ulamanz
salar.
Uma Yogann yaam
destei salayan reti ve
terapi yntemleriyle
tanmakta ge kalmayn:
Shivananda Yoga
ntegral Yoga
Ashtanga Yoga
Hatha Yoga
Tai Chi Chuan
Kung Fu
Meditasyon
EMF
Thai Yoga Terapisi
Refleksoloji
Grinberg Terapisi
Meeli Sokak, 12 4.Levent 80620 stanbul 0212 264 51 45 - 0212 264 51 01
Badat Caddesi No: 284 Canolu Apt, D: 9 Caddebostan
34728 stanbul 0216 363 44 94
www.umayoga.com - uma@umayoga.com
Bilinli Ryalar ve Rya Yogas (2)

lhan Ermete
Carlos Castaneda'nn
gretilerinde Bilinli Ryalar
Modern Batnn dikkatini bilinli
ryalar konusuna eken yazarlarn
banda, daha nce sz ettiimiz
antropolog yazar Carlos Castaneda
geliyor.
Bildiimiz
kadaryla
Trkiye'de kan kitaplar arasnda bilinli ryalardan sz eden ilk kitap da
Castaneda'nn yazdg Ixtlan Yolculuu
(Ixtlan Yolculuu-Yaqui Kzlderili
Bycs Don Juan'n Yeni retileri,
Carlos Castaneda, Sz Yayn).
Castaneda bunu izleyen kitaplar olan
Erk ykleri, kinci Erk emberi,
Kartal'n Armaan, Sessizliin Erki, ve
ten Gelen Ate'te de bilinli ryalardan sz ediyor. ki yl nce (1999'da)
len Castaneda henz lkemizde yaynlanmam olan (ama srada bu kitap var)
Rya Grme Sanat (The Art of
Dreaming) adl kitabn tmyle bilinli
ryalara ayrm. Yazar, bilinli
ryalara 'rya grme' diyor ve 'grme'
teriminde olduu gibi, bilinli ryalar
sradan ryalardan ayrmak iin italik
harflerle yazyor. Eski zaman Meksika
Yaqui kzlderililerinin amanik retilerini Castaneda'ya aktaran don Juan,
rya grmeyi ona u szlerle aklyor:
"te yandan bi sava erk pesindedir; erke gtren
yollardan biri de rya grmedir. Bi avc ile bi savas
arasndaki fark, bi savann erke ynelmi olmasnda, bi
avcnn da bu konuda hibi ey bilmemesinde ya da pek az
ey bilmesinde yatar."
Don Juan'la Castaneda arasndaki konuma

daha sonra yle srer:
"Ne yapmam gerektiini neriyorsun?" diye sordum.
"Kendini erk iin ulalabilir kl; ryalarnla
cebelle," diye yantlad don Juan. "Sende erk olmad
iin onlara rya diyorsun sen. Bi sava, erk

arayan bi insan olarak, onlara rya demez,
onlar gerek diye grr."
"Yani ryalarnn gerek olduuna m
inanr?"
"Hibi eyin baka hibi ey olduunu sanmaz o. Senin rya dediin ey, bi sava iin
gerektir. . . . Rya grme bi sava iin
gerektir; nk o, ryasnda lnmeli
olarak eyleme geebilir, bi eyi seer ya da
yadsr, bi sr ey arasndan erke ulatracak
olan eyi seebilir, sonra da onlar kendi
karna kullanabilir, oysa sradan bir ryada
lnmeli olarak eyleme geemez."
Don Juan daha sonra rya grmeyle

ilgili olarak unlar ekler: "Rya grmede
erk vardr; bi eyleri deitirebilirsin;
saysz gizli olay aydnlatabilirsin; istediin eyi denetleyebilirsin."
Don Juan Castaneda'ya "rya grmeye
gei yntemini" retirken ona unlar
syler: "ok basit bi eyi yaparak balamalsn. . . . Bu gece ryalarnda ellerine
bakmalsn." Bu kiinin bilinli bir ryada kendi istedii eyleri yapmaya balamas iin kullanlan bir yntemdir.
(lgintir ki modern rya yorumcularna
gre kiinin ryasnda ellerini grmesi,
amac simgeler ve ryay grenin edimlerinin arkasnda yatan niyetlerinin zerine younlamas gerektiini gsterir.) Castaneda rya grme almalar
yaparken ellerini bulup onlara bakabilmek iin yllarca uramas gerektiini anlatr. Bir arkadamz daha
Castaneda'nn Ixtlan Yolculuu kitabndaki "Erk in
Ulalabilir Olmak" adl blm okuduu gece
ryasnda uyanm ve aklna kitapta okuduklar
gelmi. Hemen ellerine bakmaya alm.
Sylediine gre ellerini kaldrrken ona ellerinin
zerinde bir arlk varm gibi gelmi, nk
arkadam fiziksel bedeninin ellerinin yorgann altnda olduunu dnmekteymi. Ama yine de hemencecik kaldrvermi elini. Sonra da dier elini kaldrm.
Arkadam bana, "Demek ki Castaneda'nn yazd
58
Bilinli Ryalar
gibi yllar boyu urasmak gerekmiyor ryanda ellerine bakabilmek iin," demiti. (Bunda kesinlikle hakl. Hibir almada bunun ok zor bir i olduunu,
sonuca ulamak iin ille de ok almanz gerektiini dnmeyin. almalar siz onlar ne kadar zor
sanrsanz o kadar zor.) Bilinli ryalar grmeye yeni
balam olanlar, ounlukla arkadamn yapt gibi
fiziksel bedenleriyle ryadaki bedenlerini birbirine
kartrmaya benzeyen yanlglara derler, bunlar
ok normaldir. rnein ilk bilinli ryalarnzda
ounlukla, rya sona erdiinde bedeninizi ryada
grdnz halde bulacanz sanrsnz. Yani eer
ryanzda bir koltukta oturmaktaysanz, ryadan
uyandnzda kendinizi yatanzda oturur bulacanzdan eminsinizdir. Ama, srpriz. . . Kendinizi
yatakta yatar halde bulursunuz. Ya da eer ryanzda
kendinizi
srksklam
terlemi
grrseniz,
uyandnzda yatan terden slanm olmasn beklersiniz; halbuki yatak kupkurudur. Ska karlalan
bir durum da gerek yaamdaki korkularn, artlanmalarn ilk balarda ryalarda da ortaya kmasdr.
rnein ryanzda karsnza bir uurum kar ve siz
oradan asagya atlamak istersiniz, nasl olsa bu bir
ryadr ve hibir zarar grmeyeceksinizdir. Koarak
uurumun ucuna gelirsiniz, ama kendinizi aaya
atamazsnz, bir eyler sizi durdurmaktadr; hatta
grnmeyen bir g, siz yrmediiniz halde, sizi
geriye doru kaydrabilir. nk byle bir ey yapmamaya artlanmsnzdr. (Ryasnda rnein ate
gren bir Tibetli Budacnn kendisini atee atmas, ite
bu gibi artlanmalardan kurtulmak ve bilinli ryalarda daha zgr hale gelebilmek iindir.) Zamanla
ryalarda deneyim kazandka ryalarnzda istediiniz her eyi rahata yapabilir hale gelirsiniz. Don
Juan'n szleriyle: "Erk avcs bi adamn rya
grmesinde snr filan bulunmaz."
Dnelim don Juan'la mezine. Don Juan
daha sonra Castaneda'ya rya grmeyi renirken ille
de ellerine bakmasnn gerekmediini, kendi setii
herhangi bir eye de bakabileceini anlatr. Ryasnda
bak odaklama konusu zerineyse unlar syler:
"Ellerin biim deitirmeye baladnda, baklarn
onlardan uzaklatrp seecein baka bi eye yneltmelisin; sonra, gene ellerine bakmalsn. Bu yntemde ustalamak uzun zaman alr." Bilinli ryalarda
baknz zerine dorulttuunuz herhangi bir nesne
dalgalanmaya ve netliini yitirmeye balayabilir. Ama
bu her zaman olmaz! ou zaman bakmakta
olduunuz nesneye uzun uzun bakabilir, hatta onu en
ufak ayrntlarna kadar inceleyebilirsiniz. Ama eer
dalgalanmaya balarsa, o zaman baklarnz baka
bir yere kaydrp sonra yeniden bakmakta olduunuz

eye dndrebilirsiniz.
Castaneda'nn kitaplarnn ona byk bir
baar getirdii bir gerek. Don Juan'n ona rya
grmeyle ilgili rettiklerinde de yanl bir taraf yok.
Ama Castaneda'nn bilinli ryalar zerine yaadn
anlatt baz deneyimlerin ne derece tutarl olduu
tartlr. Stephen LaBerge Lucid Dreaming adl
kitabnda Castaneda'yla ilgili olarak unlar yazyor:
"Ne zaman bilinli ryalar konusunda bir
konusma yapsam, hep birisi, ounlukla Ixtlan
Yolculuu'nda 'don Juan' adl kiinin 'Carlos' adl
kiiye, grnte rya grmeyi srekli klmann bir
yolu olarak, ryada elini bulmay rettii olaydan
sz ederek, Carlos Castaneda konusunu aar. 'Carlos'
srekli, acemice iler yapp duran bir geri zekal
olarak gsterildii iin, ellerini herhangi bir yerde
bulmay renmesi onun iin bir gelime saylabilir.
Ama bilinli ryalar renecek olan ou baka
kimse iin, elini bulmay anmsamak bir bilinlilik
ipucu olarak ie yarayabilir, ama bir kez bilinli hale
geldiinizde, yapacak bundan daha ilgin eyler
vardr.
"Dinleyicilerimin bundan baka bilmek istedikleri bir ey de, benim Castaneda kitaplar hakknda
ne dndmdr. ounlukla, onun 'erk ykleri'
ok sayda okuyucuya i dnyalarn kefetmede ve
zihinlerini alternatif gereklikler olanana amada
ilham verme grevini grd iin Castaneda'ya bir
kran borcumuz olduu yantn veririm. Bu iin iyi
yan. Kt yanna gelince, kantlarn okluu bu kitaplarn, yazarn iddia ettii gibi, 'roman olmayan'
kitaplar olduu gryle eliiyor gibi grnmektedir. rnein, bir etnobotaniki, Carlos'un Sonora
lnde karlatn iddia ettii bitki ve hayvanlara
dayanarak antropolog Castaneda'nn oraya hi gitmemi olduu sonucuna varmann yanl olmayacan sylemektedir. Her iki halde de, Castaneda'nn,
yani yazarn tarif ettii ln, onun olduunu iddia
ettii l olmad aktr. Benzeri bir biimde,
Carlos'un rya grme dnyasyla ilgili anlattklarna
dayanarak, kendimi onun gerekte oraya da gidip
gitmediini merak etmekten alamyorum.
"Nezaket ounlukla beni bu gibi dnceleri
herkesin iinde ifade etmekten alkoymaktadr.
Bununla birlikte, roman karakterleri nezaketle konumak zorunda deildirler ve birka yl nce, 'don
Juan'a Carlos Castaneda'nn son kitab olan Kartal'n
Armaan hakknda ne dndn sorduumda,
kontrol edilemeyecek bir biimde gld ve aka u
yant verdi: 'Ku pislii.' Umarm Dr. Castaneda,
59
Bilinli Ryalar
yazar, kendi yarattg karaktere verdii aka anlayndan honut kalmtr."

Sz Castaneda'dan almken, yazd kitaplar Batda bestseller olan bu antropolog yazarla
ilgili baz olumsuz eletirilere de burada deinelim.
Castaneda'nn kitaplar nlenince hakknda birok
eletiri de ortaya kmaya balad. Yazd olaylarn
doruluu ve kiilerin gereklii tartma konusu
haline geldi. Hatta akademik camiay aldatt iin
Los Angeles'taki California niversitesi tarafndan
kendisine verilen doktora nvannn geri alnmas
gerektiini syleyenler bile kt. Baz Amerika'l
yazarlar, Castaneda'nn yazdklarn irdeleyen ve onu
eletiren kitaplar yaynladlar. Bunlardan ilki,
LaBerge'in yukarda szn ettii etnobotaniki, R. E.
DeMille'dir. DeMille 1976 ylnda karttg
Castaneda'nn Yolculuu: G ve Alegori
(Castaneda's Journey: The Power and the Allegory)
adl kitabnda, Castaneda'nn eserlerinde anlatt
birok eyin gerek olmad sonucuna varmtr.
Castaneda taraftarlarysa onun don Juan, don Genaro
ve onlarn mezlerini korumak iin gittii yerlerdeki
bitki rts ve canllar kitaplarnda kastl olarak
deitirdiini ileri srerek onu savundular. Gerekten
de 1970'lerde birok macerac Amerikan genci
Meksika'ya yolculuk yaparak Castaneda'nn kitaplarndaki veriler nda don Juan' bulmaya
almt. Bir baka yazar Jay Courtney Fikes ise,
yazd Carlos Castaneda, Akademik Frsatlk ve
Psikedelik Altmlar (Carlos Castaneda, Academic
Opportunism and the Psychedelic Sixties) adl kitapta
Castaneda'y
frsatlkla
sulamaktadr.
Castaneda'ysa bir rportajda kendisiyle ilgili sulamalar syle yantlyor:
"Batl adamn bilisel sistemi bizi nceden
dnlp yaplan karmlardan oluan grlere gvenmeye zorlar. Yarglarmz her zaman, rnein neyin "kabul edilmi" oldugu gibi, 'a priori' olan bir ey zerine
kurarz. Kabul edilmi olan antropoloji nedir? niversitedeki anfilerde gretilen antropoloji mi? Bir amann
davran nedir? Kafasna tyler takp ruhlarla dans etmek
mi? Otuz yl boyunca, insanlar Carlos Castaneda'y yaznsal bir karakter yaratmakla suladlar, nk benim onlara
bildirdiklerim antropolojik 'a priori' olanla, anfilerde ya da
antropolojik alan almalarnda kabul edilmi olan
grlerle uyumuyordu."
Onun yazd deneyimleri gerekten yaayp

yaamadn, Meksika'da anlatt yerlere gidip
gitmediini, don Juan'n retilerini ondan renip
renmediini bilemiyoruz ama uras kesin ki

Castaneda nabza gre erbet vermeyi ok iyi biliyor.
Neden derseniz 60'l yllarda psikedelik, sanrlandrc (halsinojenik) maddeler, yani insann hayaller, halsinasyonlar grmesine, psikotik durumlar
yaamasna neden olan esrar, marijuana, haa, LSD,
meskalin gibi maddelerin kullanlmas, hipiler, beatnik'ler arasnda ok yaygnd (60'larda herkes biraz
hipiydi zaten). ou kii iin bu maddeler nirvana'ya
(?) giden "kestirme yol"du. Psikedelik madde ve
ilalarla gizemciliin ilikisi zerine birok kitap ve
dergi makalesi yaynlanmt. Castaneda ite bu yllarda yaynlad ilk iki kitabnda don Juan'n kendisine rettii sanrlandrc bitkilerle yaad
deneyimlerini anlatt. 70'li ve 80'li yllardaysa
psikedelik maddelere duyulan ilgide bir azalma
olurken Uzak Dou felsefesi gibi ruhsalla ynelik
gretilere olan ilgi hzla artt. Castaneda bu yllarda
kartt kitaplarnda don Juan'n retilerinin ruhsal
yann anlatt. lk olarak Ixtlan Yolculuu adl kitabnda ksaca anlatt bilinli ryalar konusu, baka
yazarlarn da almalaryla Batda ilgi ekmeye
balaynca, Castaneda sonraki kitaplarnda rya
grme sanatna ayrd blmlere yer verdi, sonra da
1993'te kan Rya Grme Sanat (The Art of
Dreaming) adndaki kitabnn tamamn bu konuya
ayrd. 90'l yllara gelindiindeyse, beden terapisi,
bedensel farkndalk, ch'i-kung tr isel enerji almalar gibi konularn gittike poplerlik kazannca,
Castaneda bu kez rencilerinin "byl geiler"i
Taocu almalardan alnan tekniklerle birletirerek
gelitirdikleri Tensegrity adl sistemle kt karmza.
Daha sonra bu sistemi anlatan Byl Geiler
(Magical Passes) adndaki kitabn kard. Yani ne
zaman ne revataysa, neler ilgi gryorsa, Castaneda
eserlerinde don Juan'n retilerinin o yanlarna arlk verdi.
Geri Castaneda'yla ilgili byle olumsuz eyleri aktardk ama onu eletiren, sorgulayan kitaplarn
yannda Castaneda'nn yaamn, retilerini anlatan
birok kitabn olduunu da burada belirtelim. Hatta
Castaneda'nn retileriyle ilgilenenlerin yazarn kitaplarnda dank halde bulunan belirli konu ve
kavramlar kolayca bulabilmeleri iin zel kavram
indeksleri bile basld. Dediimiz gibi, don Juan
gerek mi, Castaneda yazdklarn gerekten yaad
m, bunlar kesin olarak bilemiyoruz, ama u bir
gerek ki don Juan'n retileri ok salam, aya yere
basan, sk retiler. Birok sisteme gre daha az karmak ama etkin yntemler var don Juan'n retilerinde. (Aslnda Castaneda bu gre elinden
60
Bilinli Ryalar
geldiince kar kmaya alsa da, don Juan'n

retileri, amanizm dndaki birok Uzak Dou
retisiyle ve Bat okltizmiyle yakn benzerlikler
gsteriyor.) Don Juan'n retilerinin "g"l bir yan
da fazla kafa kartrmamas, pratie ynelik olmas.
Ayrca bu kitaplarn ok zevkli oldugu ve insan bol
bol gldrd de bir gerek. Bu nedenlerle okumam olanlarnza Carlos Castaneda'nn kitaplarn
iddetle neriyoruz.
Castaneda Rya Grme Sanat adl kitabnda,
bildiimiz dnyadan farkl dnyalarn var oldugunu
ve alma yapmak yoluyla bilin durumumuzu
deitirerek bu artc yerlere gidebileceimizi
sylyor. Gl byclerin bilinli ryalarn kontrol ederek baardklar ileri; aramzda yaayan eski
zamana ait, olaanst ve bazen tehlikeli varlklar;
don Juan'n bilgileri sayesinde iki ya da daha fazla
kiinin ayn anda nasl birlikte rya grebileceklerini;
ve ryann "drdnc kaps" kullanlarak dier
dnyalara nasl ulalabileceini anlatyor. amanlar
iin, bildiimiz dnyann "sradan" gerekliiyle
Castaneda'nn "bir baka gereklik" adn verdii
gereklik birbiriyle eit derecede gerektir. Bir aman
ou kez gndelik yaamndaki deneyimleriyle
amanik yolculuk yaparak gittii dnyalarda bana
gelenleri aralarnda kesin bir ayrm yapmadan
anlatr:
. . . eer bir Hivaro (Jivaro) amannn konumasn dinlemi olsaydnz, onun gnlk yaamnda size, bir Batl
olarak, tmyle anlamsz ya da olanaksz grnen deneyim ve davranlarn anlatmasn dinleyebilirdiniz.
rnein, size amanik gcyle uzaktaki byk bir aac
yardgn ya da bir komusunun dolabnn iinde ters dnm bir gkkua grdn syleyebilir. . . . Ayn konumada size yeni bir flemeli boru silah yapmakta olduunu
ya da nceki sabah avlanmaya ktn syleyebilir.
(amann Yolu 80-1)
Don Juan da bilinli ryalardaki yaama, uyankken

deneyimlediimiz yaamn bir uzants olarak
bakldn sylemektedir:
Rya grme uykunun yapmamasdr. Bu durumda rya
grme, uygulayclarn yaamlarnn bir blmn uyku
halinde geirmelerinden oluur. yle ki, rya grcler
artk uyumuyor gibidirler. Yine de, uykusuzluk onlarda
herhangi bir sorun yaratmaz. Rya grmenin etkisi, szm
ona ayr bir bedenin, rya gren bedenin kullanm sonucu,
uyank yaanan zamann bir uzants gibi grnr.
(Kartal'n Armaan 29)
Gerekten de bilinli ryalarda yaanlan

deneyimler, uyankkenki deneyimlere inanlmaz, ayrt
edilemez derecede benzer. Bu bilinli ryalarn
sradan ryalarla arasndaki birok farktan biridir.
Bilinli olduunuz bir ryada be duyunuz da alr
haldedir. Sonradan anmsadnz normal bir ryada
ounlukla yalnzca grme ve iitme duyusu
alrken, bilinli ryalarda grmekle ve iitmekle
kalmaz, dokunduunuz eitli eyleri, kalbinizin
atlarn hissedebilirsiniz, yediiniz bir yemein
tadn ya da kokladnz bir eyin kokusunu alabilirsiniz. Bilinli ryalarn bir baka zelii de, bu
ryalarda yaanlan deneyimlerin gerek yaamdakinden ok daha "gerek" hale gelebilmesidir.
Farkndalk dzeyiniz ne kadar yksekse grdgnz
bilinli rya da o kadar canl, berrak, net hale gelir.
Eer bilinciniz yeterince aksa, ryalar alemi yle bir
hl alr ki, uyankkenki gerek deneyimleriniz bunlarn yannda snk kalr. Castaneda'nn bilinli
ryalarn gerek yaam kadar gerek olup olmadn
renmek iin sorduu, "imdi bizim yapmakta
olduumuz eyler ne denli gerek yani?" sorusuna
don Juan u yant verir: "ayet karlatrma yapmak
istiyorsan, belki daha da gerek olduunu syleyim
sana."
Don Juan rya grmede bu derece ustalamak
iin "ikinci dikkat" adn verdii farkndalk durumunun gelitirilmesi gerektiini sylyor. Bu dikkati
gelistirmek zaman alan, deneyim gerektiren bir i.
rnein eer bilinli ryalar diye bir eyin olduundan haberiniz yoksa, banza gelen bir deneyimi
uykudan uyanmak zereyken yasadnz bir halsinasyon sanabilirsiniz. Bilinli ryalar gren bir
tandmza da ilk nce byle olmutu. Arkadamz
yllar nce de birka bilinli rya grms olduunu,
ama o zamanlar henz bilinli ryalardan haberi
olmad iin bunlar halsinasyon sandn
sylemiti. Bilin dzeyiniz, farkndalnz ne kadar
yksekse bu ryalarn size oynayaca saysz oyunu
o kadar kolay atlatrsnz. rnein siz gece uyurken
bazen bolukta bir delik alr ve orada bir grnt
grmeye balarsnz, bu ilk balarda birka saniye srer sonra yeniden uykuya dalverirsiniz. Ama eer bilinliliinizi koruyabilirseniz bu delik geniler ve
bilinli rya grmeye balarsnz. Bazen nce duraan
bir grnt kar karnza, sonra sanki grnt bir
sinema perdesindeymi gibi siz gidip o grntnn
iine "girersiniz". Bir de "sahte uyanlar" vardr, yani
uyurken uyandnz sanrsnz, ama bir sre sonra
tekrar uyanr ve az nce aslnda uyank olmadnz
anlarsnz! Uzun bir sredir bilinli rya grme al61
Bilinli Ryalar
mas yapmakta olan bir arkadamz eskiden yaad

bir olay mektubunda yle anlatyor:
"Gece du aldm, kendimi ok keyifli hissederek yattm.
Birka rya grdm, birka defa da yatamda uyandm
geri uyudum. Sabah bir ey getirmek iin bir arkadasm
geldi ve kapy ald. Yatamdan kalktm, kapy atm.
Arkadsam biraz konutuktan sonra gitti. Ama ben yatakta bilinliydim, kesinlikle bilinliydim, bunu ok iyi biliyorum, ok keyifliydim, bir eyler dsnyordum, iyi bir
uyku ekmitim. Ve birden kapnn alnmasyla uyan-
Bu 1/8 iln alan

sizi bekliyor !!!
reklam@klannews.com
mtm. Ama ben uyanktm, dahas dsnyordum.

Ryadan iki defa uyanmann bakalarna da oldugunu
biliyorum. Ama bu aklma bile gelmedi, eer ben az nce
uyanktysam, bilinliydiysem, ki bundan eminim, o zaman
simdi neredeydim? Ve gerek olan - varsa eer - hangisiydi, nk deminki de en az u anki gerekliim kadar
gerekti. Yani yllardr urasp durduum, kendime dert
ettiim hayat bir rya myd? Ryalardan tek fark srekli
olmas myd? Srekli bile deildi, hayat ryalarla - ya da
ryalar hayatla, hangisi bilmiyorum - blnyordu.
Bu 1/8 iln alan

sizi bekliyor !!!
reklam@klannews.com
Bu 1/2 iln alan

sizi bekliyor !!!
reklam@klannews.com
62
Bilincin Doas
(2)
Ce m e n
nsann en acnas gerei kendini evrenin geri

kalanndan ayr, bamsz ve tek bana bir varlk
olarak alglamasdr. Bunun nedeni gelitirdiimiz
sahte benlik duygusudur. Farkl retiler bu sahte
benliin ortadan kaldrlmas iin farkl gibi grnen
ama temelde birbirine ok benzeyen yntemler
gelitirmilerdir. Bu yazmda birlik duygusunu Tanr
olarak adlandrmak istiyorum. Bunu her ne kadar
ilahiyat anlamnda kullanmasam da aslnda ilahiyat
anlamnda kullanldnda da durumun ok farkl
olmayacana inanyorum.
Tanr, doas gerei mutlak kavranlmazdr.
nk izafi bir deere sahip deildir. Bir eyin kendisinden bahsedebilmek iin onu baka bir eye gre
anlatmamz gerekir. rnein benim boyumdan
bahsedebilmek iin benden daha uzun ve benden daha
ksa birisine ya da bir eye ihtiya duyarm. Ama eer
ortada benden daha uzun ya da daha ksa bir ey yoksa o zaman boyumdan bahsetmem de mmkn
deildir. Dolaysyla bu durumda boyumun ne kadar
(uzun ya da ksa) olduu asla bilinemez. Tanrnn
doas da mutlak olduu iin bir kyaslamaya tabi
tutulamaz. Ayn ekilde Tanr bilinci, saf bilinlilik
olduu iin bizim anlayabileceimiz anlamda kendine
zg bir bilinlilie sahip deildir. Bu anlamda
Tanr'nn kendisinden bahsedilmek mmkn deildir
ama bir izlenim olarak tanr bilincinden ya da insani
boyutta btncl bilinten bir tr izlenim olarak bahsetmemiz mmkn olabilir. Bu tpk derin, ryasz
uyku durumunda bu durumdan bahsedemeyip
uyandktan sonra bu bilin durumunu dinlendirici ya
da mutlu olarak adlandrmamza benzer.
Tanr'y saf bilinlilik hali olarak adlandrp,
bir tr tanr ya da saf bilinlilik durumu iin yle bir
izim kullanabiliriz:
Varolu bilinten, ruha, ruhtan maddeye gre
bir sralama izler. ekirdein kabuunda dolaan bilin farkl, farkl deneyimlerle oyalanr. Krenin
evresindeki herhangi bir nokta olarak bireyin bilinci,
kendini geri kalan her eyden yaltlm kabul eder.
Bu da onun acnas dramn oluturur. Ruhsal retilerin hepsi bu durumdan kurtulmak iin bize tek bir
ey sylerler: Kendini Bil!

Bunu gnostik felsefeden dou felsefesine,
amanizmden sufizme kadar her retide grrz.
nl sufi mistik Yunus Emre'nin szleri bile bunu
iaret etmektedir:
lim ilim bilmektir,
lim kendini bilmektir
Sen kendini bilmezsin
Bu nice okumaktr.
Ayn ekilde slam'n kutsal kitab Kur'an- Kerim de

Tanr'nn doas konusunda bize ayn eyi sylemektedir:
"Allah (C.C) sana ah damarndan daha yakndr."
ah damar yaam ile lm, varolu ile

yokolu arasndaki izgiyi belirlemektedir. Bu durumda Tanr ya da mutlak bilin bize yaamn ve lmn,
varoluun ve yokoluun tesinde bir ekilde baldr.
retiler bize mutlak bilincin ya da Tanr'nn merkezimizde olduunu sylemektedirler. Kendi varolu
merkezimiz Tanr ya da mutlak bilincin kendisidir.
Yukardaki izimde hem evrenin hem de

varoluun yapsn anlamlandrmak mmkn olabilir.
63
Bilincin Doas
Tanr ya da mutlak bilin olarak adlandracamz

noktadan, yani yukardaki izimde ortadaki boluktan, sonsuz izgi eklinde bir yaylma balar. Tanr ya
da mutlak bilin KENDNDEN yaratmaya balar. Bu
yaratlma ilemi srasnda her izgi merkezden
gemekte ve her izginin merkezi, tam orta noktas ise
Tanr ya da mutlak bilin olmaktadr.
Her reti, kendi inanann eitmek iin ncelikli olarak beden ve duygular ile ilgili olan aamadan
yani ekirdein evresindeki kabuktan balar. Bu aamada Tanr ya da mutlak bilin bir tr snrsz beden
gibi alglanr ve kendisine tapnlr. Bu, ncelikli
olarak yalnzlk duygusunun neden olduu korkunun
ortadan kaldrlmas iin gerekli bir aamadr.
Kendinizi bir anlamda, her eye gc yeten bir ana
babaya teslim eder, ocukluktaki o gvenlik duygusunun cennetimsi tadn alglamaya balarsnz.
Bunun ilk yolu deneyimlerin izlenmesidir.
Bizler genellikle dikkatimizi deneyimleyene deil
deneyimlenen eye ynlendiririz. Oysa iimizdeki
merkeze ulamak iin deneyimleyeni deneyimlemeli,
greni grmeli, duyan duymalyz. Bu, ayn zamanda
bilincin bilin kazanmas gibi bir durumdur.
Kendimizi artk deneyimlenen ile zdeletirmeyi
brakr yalnzca deneyimi izleriz. Bunu baardmzda iinde yaadmz kozmik dramada oyuncu olmaz
izleyiciye dnrz. Buras ayn zamanda benlik
yanlgsnn da yava yava ortadan kalkmaya
balad aamadr. ou insan bu aamada Tanr bilinci ile yzyze geldiklerinde bu deneyimi kendilerine zg sevgi, mutluluk vs. gibi olumlu duygularla
alglarlar. Genellikle de bu olumlu duygular hissettiimiz arlkl olumsuz duygunun kart olacak ekildedir. Yine bu aamada Tanr bilinci ile karlaan
kii iin nemli bir tehlike szkonusudur. Beden
yanlgsndan tam kurtulunmadan byle bir deneyim
yaandnda kiinin, kendisini Tanr'nn btnl
sanmas ya da kendini mesih vs. sanmas olasdr.
Bu aamada anlaml rastlantlar ve arketipler sk sk
gndeme gelir ve evren sanki sizinle ibirlii iinde
alyor gibi bir duyguya kaplrsnz. Ancak buradaki znel duygulara dikkat etmeli bunlarn mutlaka
nesnel dnyada karlklar bulunmaldr. Aksi taktirde yanlsama durumu kanlmazdr. nl psikiyatr
Carl Gustav Jung, bu durumun son derece baarl
rneklerinden bir tanesidir. Jung'un Philemon olarak
adlandrd bir "isel retmeni" ya da "ruhsal
rehberi" olmutur ve Jung bu konuda unlar sylemektedir:
lklar bana son derece nemli bir igr kazandrdlar.

Psiemde ya da ruhumda benim hayal rnm olmayan
ama kendi kendilerini yaratm ve kendilerine zg yaamlar olan eyler olduunu rettiler."
Buradan da anlalaca zere Jung kantlarn

objektif olarak bulabilecei bir durumdan bahsetmektedir. Bu arketipler evreni anlamamz ve Tanr bilincini kazanmamz iin son derece nemlidirler. Gemi
alarn btn o tanrlar ve mitolojik varlklar birer
arketiptir ve tanrnn ok yzl yapsn btnyle
tanmlamaktadrlar.
Geliimin son aamasnda bilinlilik bulunmaktadr. Bilin boyutunda lm korkusu ve sonluluk
duygusu tmyle ortadan kalkar. lecek bir ey yoktur nk doan bir ey yoktur. Cehennem ya cennet
burada ve sonsuz bir bu andadr. Ben yanlgsndan
tmyle kurtulan kii artk kendinin gerekte Tanr
bilinci ile ayn bilince sahip olduunu anlar. Bu, ayn
zamanda Tanr'nn bizdeki znn bilin kazanmas,
kendi bilinliliini gene kendi paras ile deneyimlemesidir. Arifler, ermiler, aydnlanm varlklar ve
lmszler ite bu bilince ulam varlklardr. Ancak
bu varlklarn egolarnn ortadan kalkmas onlarn bu
dnyadan yokoluvermeleri anlamna gelmez. Tam tersine bu dnyada, varoluun bu boyutunda bilinci izlemeyi srdrrler. Beden onlar iin yalnzca
bilinliliklerinin bilincinde olmalarn salayacak bir
aratr. Artk Tanr bilincine bilinli bir ekilde girip
kma gcne ularlar.
retiler, btn bu aamalar iin farkl alma yntemleri gelitirmilerdir. Dergimizde zaman
zaman zelikle dou gretilerinde bu ama ile
gelitirilmi olan Ba Gua, Xing Shen Zhuan Fa, Nei
Kung gibi almalardan bahsedeceim.
Hepinize tam bilinlilik iinde mutlu bir
yaam dilerim.
"Philemon ve benim hayalimin birer rn olan dier varKlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003
64
Gelecek ay
KlanDergide
bulumak zere...
KlanDe
- Yoga
- Tai Ch
i - Besle
nm
e - Me
ditasy
on - Aik
ido
Bu say
da:
Ruh ve
Mzik
:
Dem
ir
rgi
- Salk
- Zen evre
- Dou
- Shiats
u - Kend
o
- Sanat
Demirk
an
Japon
ay Sa
nat
Zen Ta
rih
Taoculu i
k
Be El
ement
Farknd
alk
Derin Ek
oloji
Ayur Ve
da
Yemein
Yamaok Enerjisi
a Tess
h
Kabbala
Fitoter
ap
Tasavv i
uf
Yoga As ve Felsefe
ana
Bilinli
Ryalar
Bilincin
Doas
iir
Kitap
Chanoy
ay S
anat
temmuz
iki
2003
www.klankitap.com
Yaknda...
www.klannews.com
Yeni say bilgileri, yazarlarmz, forum, ariv...

Klan Dergi 2003-02

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Klan Dergi 2003-02

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KlanDergi

Bilgelik, Gelenekler ve Kiisel Geliim dnyasnda iyi yolculuklar...

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

Yazarlar (alfabetik srayla):

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

Merhaba! < Tklayn!

ay Sanat / Suavi Kendirolu

Daha ilk sayda Klanmzn binden fazla yesi oldu.

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

edilemeyecei de dnlrd. N Tiyatrosu, ay

kiiliine, yaknlk derecesine gre seilir ya da zel

Mizuhashi: Chawan ykama

retilmitir. Farkl blgelerde, farkl malzeme ve

bir olup hibir karlk beklemeden size bu ay sunmulardr.

zerine, Hisshakuyla Kamadan alnan scak su

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

Zen Tarihi (2)

Seng-ts'an'n bu szleri Tao-hsin'in hemen o

Seng-ts'an'n yaam zerine

Zen Tarihi (2)

Drdnc ve Beinci Pirler:

lanma deneyimi (kensh) yaad. Hui-neng rahipten

Zen Tarihi (2)

gitti ve iirini oraya yazd. Drtlk yleydi:

Shen-hsiu sabaha kadar ustasnn drtln

Tapnaktaki rahipler ertesi sabah bu drtl

altnc ve son Zen piri oldu.

Zen Tarihi (2)

moku) kiinin kendi doas, yani buddha doasyd.

da kald. Beinci pir Hung-jen pirlii ona devrettikten

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

Btn Kardelerime Seslenen lgn Bir iir

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

nyadaki dinlerden bahseden

rgtler ve Lao Tzu'nun felsefesi.

deildir. Fakat Taoculuu oluturan ya da zaman

adlandrlabilecek ya da Taoculua yn verdii

ilk nemli teorisyenlerden sz etmekte yarar var.

dalara ekilmeye karar verir. nsanlarn yaad

nedenle deil de belli bir nsezi veya sezgiler

malar yaplp ve ok eitli savlar ne srlmtr.

hibir ey onu yaralayamaz" . Benzer bir anlatm

Frann Yolu (Tao of Brush)

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

ekilde yaanmadnda Be Element herhangi bir

Dolaysyla derimizin durumu bize bedenimizdeki

yin organ kalp ve yang organ ince barsak fazla

Yokedici ya da denetleyici dngye gre:

Bir sonraki sayda yaratma ve yoketme dnglerinin

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

ski zamanlarda bir lkede,

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

) szc 'her eyi iyiletiren',

gesiyle beyin arasndaki iletiimde bir zayflama, bir

olumsuz etkileyen baz psikolojik etkenler de buna

tadr. Asansrden glmseyerek inerken, imdadnza

farkna varamaz. Ayn anda birok eyle megul olan

neredeyse, ego orada olmaldr" anlamna gelen nl

kaya tayan birinin kayann farkna varz varmaz onu

nemli bir etkendir. Ruhsal dengesi bozulmu olan

KlanDergi / Say 2 / Temmuz 2003

e" ube ndan bir

Ne iim var burada?