You are on page 1of 49

KLTR VE SOSYAL LER MDRL

LETM BLGLER

DHL

SERVS ADI

TEL. NO.

MDR

444 80 09

1383

EVRAK KAYIT SERVS

444 80 09

1382

444 80 09

1380

MUHTARLIKLAR SERVS

444 80 09

1384

DAR LER SERVS

444 80 09

1385

DEME LER-SATIN ALMA


SERVS

NO.

EFELER LESN TANIYALIM

Efeler Belediyesinin Kuruluu


6360 Sayl 06.12.2012 Tarihli On lde Bykehir Belediyesi ve Yirmi Alt le Kurulmas le
Baz Kanun ve Kanun Hkmnde Kararnamelerde Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun kapsamnda;
Aydn Bykehir ve Efeler Belediyesi kurulmutur. Efeler Belediyesinde 5 belde, 56 ky ve merkez
mahallelerin balanmasyla 83 mahalle olumu ve bu kapsamda 01.04.2014 tarihinden itibaren Efeler
Belediyesi olarak hizmet vermektedir. Aydn ilinin tek merkez ile belediyesidir.

EFELER LESNN DER LELERE UZAKLII

Efeler-Bozdoan

73 km

Efeler-Buharkent

83 km

Efeler-ine

33 km

Efeler-Didim

96 km

Efeler-Germencik

21 km

Efeler-ncirliova

10 km

Efeler-Karacasu

85 km

Efeler-Karpuzlu

54 km

Efeler-Koarl

21 km

Efeler-Kk

19 km

Efeler-Kuadas

54 km

Efeler-Kuyucak

57 km

Efeler- Nazilli

45 km

Efeler-Ske

47 km

Efeler-Sultanhisar

29 km

Efeler-Yenipazar

39 km

BALI MUHTARLIKLAR
SN

MAHALLE ADI

ADI SOYADI

TELEFON

e-posta

ADRES

1 ADNAN MENDERES MAH.

SEDAT UYGUN

5542905628 sedatuygun09@hotmail.com
Adnan Mend.Mh.Dou Aydn bl.No:21

Efeler/AYDIN

2 ALANLI MAH.

MUSTAFA ZEN

5378520413

Alanl Mh.

Efeler/AYDIN

3 ALATEPE MAH.

YKSEL KARABABA

5368698737

Alatepe Mh.

Efeler/AYDIN

4 AMBARCIK MAH.

BAHTYAR OBAN

5325493896

Ambarck Mahallesi

Efeler/AYDIN

5 ARMUTLU MAH.

KAZIM BLR

5383838542

Armutlu Mh.

Efeler/AYDIN

6 AAIKAYACIK MAH.

NECAT YILDIZ

5359720230

Aakayack Mh.Merkez sk.No:16

Efeler/AYDIN

7 ATA MAH.

BAYRAM AL AKAY

5442362640

Ata Mh.Tepecik Bulv.No:64

Efeler/AYDIN

8 BADEML MAH.

MUHAMMET YAVUZ

5316750100

Bademli Mh.Merkez sk.No:45

Efeler/AYDIN

9 BALIKKY MAH.

MUAMMER AKMAZ

5369875803

Balk Ky Kona No:12

Efeler/AYDIN

10 BALTAKY

DURMU OBAN

5333718290

Baltaky Mh.

Efeler/AYDIN

11 BCEK MAH.

MEHMET YORULMAZ

5425969809

Bcek Mh.

Efeler/AYDIN

12 CUMA MAH.

NAFZ AMOLU

5443286750

Cuma Mh.210 sk.No:1/A

Efeler/AYDIN

13 CUMHURYET MAH.

AHMET REN

5326343157

Cumhuriyet Mh. 1952 sk.No:2

Efeler/AYDIN

14 AYYZ MAH.

TURHAN KURT

5366795463

ayyz Mh.Sarolu Sk.

Efeler/AYDIN

15 ETEPE MAH.

HASAN AKYOL

5357035064

etepe Mh. 11 Sk. No:3

Efeler/AYDIN

16 FTLK MAH.

RFAN UYUR

5388286984

iftlik Mh.

Efeler/AYDIN

17 DAEYMR MAH.

AYHAN KORKMAZ

5334769388

Daeymiri Mh.

Efeler/AYDIN

18 DALAMA MAH.

OKTAY GNGR

5426541987

Dalama Mh.Koop. Sokak No:10

Efeler/AYDIN

19 DALAMA YENKY MAH.

ORHAN ALDEMR

5354251502

Dalama Yeniky Mh.Muhtarl

Efeler/AYDIN

20 DANMENT MAH.

SMAL EFE

5324841208

Daniment Mh.

Efeler/AYDIN

21 DEREKY MAH.

AL LHAN

5435706051

Dereky Mh.

Efeler/AYDIN

22 DOAN MAH.

MUSTAFA AL HORTUM

5382560432

Doan Mh.

Efeler/AYDIN

23 EFELER MAH.

ERF AL AVCI

5053885004

Efeler Mh. 1407 Sk. No:7/C

Efeler/AYDIN

24 ERKAVAK MAH.

MUHSN KIYAR

5439574045

Erikavak Mh. No:13

Efeler/AYDIN

25 EMRDOAN MAH.

ENOL EVREN

5444473900

Emirdoan Mh. No:13

Efeler/AYDIN

26 FATH MAH.

YILDIZ KARATA TAIOLU 5053578511

Fatih Mh.Kapal Pazar Alan i Halide Edip Cd.

Efeler/AYDIN

27 GRNE MAH.

AL AYAYDIN

5334549075

Girne Mh.Girne Bulv.No:17

Efeler/AYDIN

28 GDRENL MAH.

CEMALETTN AHN

5466219907

Gdrenli Mh.

Efeler/AYDIN

29 GLCK MAH.

VEYSEL ETN

5362497083

Ky Odas Topalnt salonu

Efeler/AYDIN

30 GLHSAR MAH.

BLENT YALIN

5456990099

Glhisar Mh.Glhisar sk.

Efeler/AYDIN

31 GZPINAR MAH.

NAL GNAY

5378422083

Gzpnar Mh. No:56/A

Efeler/AYDIN

32 GZELHSAR MAH.

SMAL OKTAY UZ

5376087744

Gzelhisar Mh. 57 Sk.3/A

Efeler/AYDIN

33 HASANEFEND-R.PAA MAH. NAL AKTA

5413552465

Barbaros Cd.Bedesten han Kt:1 No:152

Efeler/AYDIN

34 HOROZKY

AL OBAN

5364686256

HorozKy Mh.

Efeler/AYDIN

35 ILICABAI MAH.

ALM TARIM

5335580337

Ilcaba Mh. 314 Sk.No:1

Efeler/AYDIN

36 IIKLI MAH.

ERCAN ZNEL

5325256786

Ikl Mh.Muhtarl No:242

Efeler/AYDIN

37 LYASDERE MAH.

MEHMET AYDEMR

5366726619

lyasdere Mh.

Efeler/AYDIN

38 MAMKY MAH.

AHMET DREK

5356488911

mamky Efeler Meydanl

Efeler/AYDIN

39 STKLAL MAH.

HSAMETTN AYDEMR

5397883281

stiklal Mh.Mcadele Cd. No:21

Efeler/AYDIN

40 KADIKY MAH.

DOAN ALTAN

5066163699

Kadky Mh.Muhtarl No:375

Efeler/AYDIN

41 KALFAKY MAH.

ERGN TEKN

5327490551

Kalfaky Mh.

Efeler/AYDIN

42 KARAHAYIT MAH.

MEHMET ERDEM

5425451459

Karahayt Mh.

Efeler/AYDIN

43 KARAKY MAH.

HAN AHN

5355282304

Karaky Mh.

Efeler/AYDIN

44 KARDEKY MAH.

H. HSEYN ANOL

5425118992

Orta Sk.No:138

Efeler/AYDIN

45 KEMER MAH.

ERAFETTN YTZ

5322659733

Kemer Mh. 1700 Sk. No:1

Efeler/AYDIN

46 KENGER MAH.

BAYRAM AL ABAKA

5434818277

Kenger Mh. No:4

Efeler/AYDIN

47 KIRIKLAR MAH.

AHMET NER

5427233063

Krklar Mh.

Efeler/AYDIN

48 KIZILCAKY MAH.

TANSEL IIK

5333840246

Kzlcaky Mh.

Efeler/AYDIN

49 KOCAGR MAH.

ORHAN AKRANCI

5348541711

Kocagr Mh.

Efeler/AYDIN

50 KONUKLU MAH.

FETH AHN

5337216538

Konuklu Mh.

Efeler/AYDIN

51 KOZALAKLI MAH.

HSEYN KSEOLU

5382552811

Kozalakl Mh.

Efeler/AYDIN

52 KULOULLAR MAH.

DURSUN ERTRK

5355065430

Kuloullar Mh.

Efeler/AYDIN

53 KPRL-VEYSPAA MAH. MURAT AKSOY

5428915546

Bat Gazi Blv.No:98

Efeler/AYDIN

54 KURTULU MAH.

HSEYN AKIN

5333590345

Kurtulu Mh. 2035 Sk. No:4

Efeler/AYDIN

55 KUYUCULAR MAH.

MUZAFFER ERGN

5368685968

Kuyucular Mh. No:86

Efeler/AYDIN

56 KUYULU MAH.

AL KILIASLAN

5355697486

Kuyulu Mh.Kaymak sk.

Efeler/AYDIN

57 MERKEZ YENKY MAH.

MAALLAH ARSLAN

5414111309

58 MESUDYE MAH.

CEMAL ZNGAL

5058798569

Mesudiye MH.Mesudiye Cd. No:40

Efeler/AYDIN

59 MESUTLU MAH.

MEHMET AKIROLU

5434300032

Mesutlu Mh.

Efeler/AYDIN

60 MERUTYET MAH.

HSEYN ZDA

5352202616

Merutiyet Mh.2058 Sk. No:3

Efeler/AYDIN

61 MMAR SNAN MAH.

SIRA BROL

5323375281

Mimar Sinan Mh. 2328 Sk.No:1

Efeler/AYDIN

62 MUSLUCA MAH.

MEHMET KOCAOBAN

5352844023

Musluca Mh.

Efeler/AYDIN

63 ORTA MAH.

MUSTAFA NUR FIRTINA

5424366894 nuri.firtina09@hotmail.comOrta Mh.222 Sk.No:47

64 ORTAKY MAH.

AHMET KORKMAZ

5424172033

Ortaky Mh.

Efeler/AYDIN

65 OSMAN YOZGATLI MAH.

HALS HEKMOLU

5426844881

Osman Yozgatl Mh. Eski ine yolu No:4

Efeler/AYDIN

66 OVAEYMR MAH.

TALAT YNTEML

5353837729

Ovaeymir Mh.

Efeler/AYDIN

67 PINARDERE MAH.

SMAL GANM

5436036150

Pnardere Mh. No:9

Efeler/AYDIN

68 SAVRANDERE MAH.

CAFER BOZKURT

5313726636

Savrandere Mh.

Efeler/AYDIN

69 SEREKY MAH.

AL CANTEZ

5424808504

Sereky Mh. No:105

Efeler/AYDIN

70 SIRALILAR MAH.

FAHR YKSEL

5369501490

Srallar Mh.No:56

Efeler/AYDIN

71 AHNALI MAH.

NAL YAKICI

5423628778

ahnal Mh. No:10

Efeler/AYDIN

72 EVKETYE MAH.

HASAN ELGN

5426335237

evketiye Mh.

Efeler/AYDIN

73 TEPECK MAH.

MEVLT BAAK

5446716762

Tepecik Mh.ehit Piy.Er M.Ali Tosun Bl. No:67/B

Efeler/AYDIN

74 TEPEKY MAH.

MEHMET YILDIRIM

5433021428

Tepeky Mh.

Efeler/AYDIN

75 TERZLER MAH.

RAMAZAN EN

5423601637

Terziler Mh. No:115

Efeler/AYDIN

76 UMURLU MAH.

MUSTAFA ZER

5323937811

Umurlu Mh.

Efeler/AYDIN

77 YACILAR MAH.

VEL ATANIR

5353701804

Yaclar Mh.

Efeler/AYDIN

78 YEDEYLL MAH.

MEVLT ZEREN

5427965257

Mehmet Akif Cd.No:34

Efeler/AYDIN

79 YILMAZKY MAH.

AHN CAN

5432815335

Ylmazky Mh. No:47

Efeler/AYDIN

80 YUKARIKAYACIK MAH.

ERSZ ZCAN

5424356837

Yukarkayack No:44

Efeler/AYDIN

81 ZAFER MAH.

MUSTAFA SARA

5356258966

Zafer Mh.Pnarba cd. No:7

Efeler/AYDIN

82 ZEYBEK MAH.

MEHMET AKER

5359491682

Zeybek Mh. Zeybel 1.cd.No:87

Efeler/AYDIN

83 ZEYTNKY MAH.

MUAMMER YANIK

5432280930

Zeytinky Mh.

Efeler/AYDIN

Efeler/AYDIN

KLTR MERKEZLER / DN SALONLARI / TAZYE EVLER

UMURLU DN SALONU

UMURLU KONFERANS SALONU

ETEPE KLTR MERKEZ

DALAMA DN SALONU

OVAEYMR DN SALONU

KADIKY DN SALONU

KARDEKY DN SALONU

ALANLI DN SALONU

GDRENL DN SALONU

10 YUKARI KAYACIK DN SALONU


11 ORTAKY DN SALONU
12 AHNALI DN SALONU
13 SEREKY DN SALONU
14 OVAEYMR GENCO LHAN TAZYE EV
15 OVAEYMR MELE NEDM TAZYE EV
16 OSMAN YOZGATLI TAZYE EV

AYDIN L EFELER LESNN TARHES


METN: MKERREM KRM

Ege Blgesinde yer alan Aydn ili, kuzeyinde zmir ve Manisa, batsnda Ege Denizi, dousunda
Denizli, gneyinde Mula ile evrilidir. Akdeniz ikliminin etkisinde kalan ehir, Byk Menderes Nehri
sayesinde tarm asndan zengindir; pamuk, zeytin, incir, kestane, ttn, narenciye balca tarm
rnlerindendir. Kentin merkezi Efeler ilesinde gemiin en eski izlerine Dedekuyusu (Detepe) Hynde
rastlanmaktadr. Buluntular, Dedekuyusu Hynn tarihini M4500 yllarna kadar indirmektedir. kinci
eski yerleim, MVIII. yzyla kadar tarihinin belirlenebildii Tralleis antik kentidir. Trakyadan g eden
Tiral kabileleri tarafndan Tralleisin kurulduu kaynaklarda belirtilmektedir. Tralleis, XIII. yzyln sonunda
Trkler tarafndan fethedilmi, ancak depremlerin yaratt ar tahribat ve muhtemelen su yetersizlii
nedeniyle iskn edilmemi, antik kentin gney eteklerine yerleilmitir. Aydn, XIV. yzyln ilk eyrei
iinde Aydnoullar Beyliinin, XV. yzylda ise Osmanllarn eline gemitir. Fatih Dnemindeki tahrir
defterlerinde (1451 tarihli) Aydnn yedi mahalleden ibaret bir kasaba ve yaklak 970 nfuslu olduu
belirtilmektedir.

1530 ylnda kentin nfusunun azald ve mahalle saysnn altya indii anlalr. XVI. yzyln sonu
ile XVII. yzyln balarnda Aydnn kentsel geliimi artm, mahallelerin says XVII. yzyln ikinci
yarsnda yirmiye kmtr. XVII. yzyl Osmanlnn en kark olduu dnemlerden birisidir. Celali syanlar
adyla tarihe geen ayaklanmalarn yaatt skntlar nedeniyle halk kylerden kentlere g etmek zorunda
kalmtr. Aydnn XVII. yzylda yaad dier kt olay, byk can ve mal kayb yaatan 1653 yl
depremidir. Tm bunlara ramen kent, ticaretle kendini toparlamaya alarak geliimini srdrmtr. 1671
ylnda kente gelen Evliya elebi, mahalle saysnn 26 olduuna deinir. 1678 ylnda kent 22 mahalle ve iki
gayrimslim cemaatten ibarettir. XVIII. ve XIX. yzyllarda kentin byd ve zellikle XIX. yzyln ilk
eyreinde Aydnn eyalet merkezi sfatn almasyla geliimin olumlu ynde devam ettii anlalmaktadr.
1844 ylndaki temettuat saymnda kent merkezinde 24 mahalle bulunduu, bunlardan 21inin Mslman
dierlerinin gayrimslim olduu vurgulanmtr. 1845 ylnda Aydnda airetler iskn edilmitir. XIX.
yzyln ikinci yarsndan sonra mahalle says 27dir. 1856 senesinde inasna balanan Aydn-zmir
demiryolu 1866da iletmeye alm, blgenin ticari adan canlanmas salanmtr. 1899 ylnda Aydnda
iddetli depremlerden birisi daha yaanm, Aydn il genelinde maddi ve manevi anlamda byk kayplar
vermitir. Birinci Dnya Savann Osmanl Devleti zerinde yaratt bunalmn ekonomik ve sosyal
anlamda lkenin tmne yansd aikrdr. Skntlardan payn alan illerden birisi olan Aydn, 27 Mays
1919 gnnde Yunan igaline uram; devlet ekyalarla urarken bir de igale kar mcadele vermeye
alm, sorunun stesinden gelebilmek iin Yrk Ali Efe, Demirci Efe gibi efelerin bir ksm ile anlama
yoluna gitmitir. Kent 30 Haziranda ksa bir sre iin igalden kurtarlm ise de 4 Temmuzda yeniden
Yunanllar tarafndan ele geirilmi, nihayetinde 7 Eyll 1922de Yunanllar Aydndan karlmtr.
Cumhuriyetin ilanndan sonra Aydnn imarna giriilmi, kentin geliimi salanmaya allmtr.
Gnmzde ehir anayollar boyunca bymesini srdrmektedir. Aydn kenti, tarihi, turizmi ve tarm ile Bat
Anadolunun en nemli ehirleri arasnda yerini tescillemitir.

AYDIN L EFELER LESNDE YER ALAN KLTR VARLIKLARI


METN: MKERREM KRM

1.DEDEKUYUSU (DETEPE HY): l merkezinin batsnda bulunan hykte yaplan incelemeler


M4500lere kadar yerleimin mevcudiyetini ortaya koyar. Periyodik olarak srdrlecek aratrma ve
kazlarla hyn yerleim tarihi kesinlik kazanacaktr.

2.TRALLEIS: Topyata Mevkiindeki antik kentte yaplan kazlar ve aratrmalar yerleimin tarihini M
VIII. yzyla kadar indirmitir. Kalntlar gnmze kadar ulaan eserler arasnda arsenal, hamam,
gymnasium, surlar, latrina,
mezarlar, konutlar, dkknlar,
apel yer alr; byk bir ksm
Roma-Bizans dnemlerine
aittir. Heykeltralk okulu ve
seramik atlyeleri ile de
nldr.

3. ALHAN OLU SMAL TRBES: Veysi Paa Mahallesinde, Hasr Pazar Mevkiinde yer alr.
Cami ve medresesi
Kurtulu Savanda
yanmtr. Kbik
gvdeli trbenin zeri
bir kubbe ile rtldr.
nasnda ta, tula ve
devirme malzeme
kullanlmtr. Mezar
talarndan yapnn
XIV. yzyl son
eyreinde,
Aydnoullar Beylii
zamannda ina
edildii anlalmaktadr.

4. TABAKHANE HAMAMI: Ramazanpaa Mahallesindeki eserin inasnda moloz ta, tula, devirme
malzeme kullanlmtr. Girii dou cephesinden verilmitir. Kubbe ile rtld anlalan soukluun
kuzeyindeki giriten scakla geilir. Ortada kubbeli, eyvanl, ke hcreli plana sahip scakln
kubbesi yklmtr. Eyvanlarn zeri sivri kemerli tonozlarla, kelerdeki halvet hcrelerinin zeri kubbe ile
rtldr. Girii batdaki
eyvann

iinden

verilen

gneybatsndaki hcrenin
zeri de bir kubbe ile
rtlmtr.

Halvetlerin

zeri kubbelidir. Su deposu


ve

klhan

kuzey

cephesinde bulunmaktadr.
Eser XIV. yzyl sonu-XV.
yzyl
tarihlenmektedir.

balarna

5.TABAKHANE KPRS: Zafer Mahallesinde Tabakhane Deresi zerinde yer almaktadr. Kesme tatan
tek

gz

edilen

halinde
eserin

ina

zerine

arada mesafe brakmak


suretiyle
yeni

betonarmeden
gei

ksm

yaplmtr. Gnmzde
zerinden

trafik

ak

srdrlmektedir.

na

kitabesi

eser

olmayan

mimari

ve

zellikleri
XIV-

XV.

ssleme
bakmndan
yzyllara

tarihlemekteyiz.

6. VEYS PAA CAM: Veysi Paa Mahallesinde, Sakarya Caddesi zerinde eimli arazide bulunur.
st tek kubbeyle rtlen
kare planl bir harim ile
kuzeyindeki

kubbeli

blml son cemaat yeri ve


kuzeybatsndaki

minareden

olumaktadr. Medresesi ve
eski

resimlerde

grlen

orijinal adrvan gnmze


ulaamamtr. Ta ve tula
malzeme ile ina edilmitir.
Cephelerde alt sra pencereleri
dikdrtgen ekilli ve sivri
kemerli alnlklara sahiptir; tepe pencereleri dikdrtgen
biimli kertmeler iine yerletirilmi olup sivri
kemerlidirler. Kitabesine gre 1568-1569 yllarnda
veys

Paa

tarafndan

yaptrlmtr.

Aydnn

merkezinde gnmze ulaan en eski Osmanl Dnemi


camiidir.

7.HASAN ELEB CAM (ESK YEN CAM): Hasan Efendi Mahallesi Bat Gazi Bulvar zerindedir.
Kare planl tek kubbeli bir harim ile
kuzeyindeki blml son cemaat yeri
ve kuzeybat kesindeki minareden
ibarettir.

1950

ylnda

avlusundaki

adrvanla birlikte onarm geirmitir.


nasnda ta, tula, mermer malzeme
kullanlmtr. Son cemaat yerinin dip
duvarndaki

grnmndedir.

Harim

giriinde,

mihrap

ve

pencereler

mihrap

minberinde

sslemeler dikkat ekicidir. XVI. yzyln son eyreine


tarihlenmektedir.

8.RAMAZAN PAA CAM:


Bat Gazi Bulvarnda yer alr.
Kare planl, tek kubbeli bir
harim

ile

kuzeyindeki

blml son cemaat yeri ve


kuzeybatsndaki

minareden

olumaktadr. nasnda kesme


ta, mermer ve tula malzeme
kullanlmtr. Al sslemeleri
dikkat ekicidir. 1899 ylndaki

depremde temellerine kadar yklmas sebebiyle yeniden yaplmtr.


Vakfiyesi 1907 tarihlidir; bu tarihten nce ina edilmitir.

9. GMRK N HAMAMI
(FTE HAMAM):Gmrk n
Hamam

Veysi

Paa

Mahallesinde yer alr. Aydnn


merkezinde gnmze ulaabilen
tek ifte hamamdr; batsndaki
blm kadnlara, dousundaki ise
erkeklere ayrlmtr. nasnda ta
ve tula malzeme kullanlmtr.
Gei

unsurlar,

mimari

uygulamalar bakmndan XVXVI. yzyllara tarihlenmektedir.

10.AAARASI

CAM

(KIRMIZI

MNAREL

CAM): Adnan Menderes Bulvar zerinde Gzelhisar


Mahallesinde yer almaktadr. Minaresinin renginden
dolay halk arasnda Krmz Minareli Camii ismiyle anlr.
zeri tek kubbeyle rtlen kare planl bir harim ile
kuzeyindeki birimli son cemaat yeri ve kuzeybatsndaki
minareden ibarettir. Ta ve tula malzeme ina edilen
eserin

kitabesi

yoktur.

Aydn

ili,

Kk

ilesi,

Yavuzkydeki camii ina ettiren emseddin Ahmed


Paann olu Ahmed Paann 1659 tarihli vakfiyesinden
caminin ve buna bal yaplarn 1659 ylnda yapmlarnn
srd anlalmaktadr. naat 1660-61 yllar arasnda
tamamlanm olmaldr.

11. BEY CAM (SLEYMAN BEY


CAM):Cumhuriyet Mahallesinde yer
almaktadr. Kare planl tek kubbeli bir
harim, bunun kuzeyinde bulunan
blml son cemaat yeri ve kuzeybat
kesindeki minareden ibarettir. nasnda
ta ve tula malzeme kullanlmtr. XVII.
yzyln son eyreine tarihlenmektedir.

12. HACI MER DEDE MESCD (TEKKES):Eser nceden tekke olarak yaplm iken sonradan
mescide evrilmitir. Ta ve tula
malzeme ile ina edilen yapnn
kuzeyindeki son cemaat yeri ile
gneyindeki

kubbeli

mekndan

ibarettir. Sonraki dnemlerde kuzey


ynnde daha geni son cemaat yeri
eklenmitir. Namaz klnan alandaki
kemerli duvar uygulamalar mekn
geniletme

ve

estetik

amal

yaplmtr. Mihrabn iki yanndaki


basamak

konturlu

niler

gney

duvarna hareket kazandrmtr. na


kitabesi olmayan eserin inasnn ilk
olarak XVII.-XIX. yzyllar arasnda
gerekletiini ihtiyat kaydyla kabul
etmekteyiz.
13. SURLAR: Aydnda savunma amal
yaplan eserlerden yalnzca Veysipaa
Mahallesinde, Adliye Saraynn dousu,
Tabakhane Deresinin batsnda kalan
surlar gnmze ulaabilmitir. Kuzeygney ve dou-bat dorultularnda eimli
bir arazi zerinde yer alan surlarn
yapmnda

ta

ve

tula

malzeme

kullanlmtr. ki kademe halinde ina


edilen ve yer yer payandalarla desteklenen
surlar, Tabakhane Deresi boyunca kuzeye
doru devam etmektedir. Kaynaklarda, ina
kitabesi olmayan surlarn 1598-1609 yllar
arasnda kan Celali syanlarna kar yedi kapl
olarak yaptrld belirtilmektedir.

14. RUM HAMAMI: Yap, Zafer Mahallesinde


Tabakhane Deresinin kuzeyinde, Osmangazi Ticaret
Lisesinin dousundadr. Ta ve tula ina edilen
hamamn soyunmalk mekn ortadan kalkm, lklk
blmnn gney ve bat duvar yklmtr.
Scaklnn zeri bir kubbe ile rtldr. Byk
ksm yklan kubbenin yuvarlana yuvarlak kemerli

tromplarla geilmektedir. Halvet hcreleri kare planl ve


kubbelidir. Su deposu, kuzeyindeki odann bat duvarna bir
pencere ile balanmaktadr. Mimari zellikleri imdilik yapnn
XVII-XVIII. yzyla tarihlenmesine imkn tanmaktadr.

15. NASUH PAA KLLYES: Kprl Mahallesinde yer alan klliye, hamam, medrese, mescid ve
handan olumaktadr. nalarnda ta, tula, devirme malzemeler kullanlmtr. Medresesi avlulu, avlusu drt
ynde revaklar ve meknlarla evrili plan tipindedir. Kuzeydou kesine mescit-dershanesi yerletirilmitir.
Hamam soyunmalk, lklk, scaklk ve su deposu blmlerine sahiptir. Han, Osmanl Dneminin ehir ii
ve avlulu hanlar grubuna girmektedir; iki katldr. Hann giriinin st ksmndaki kitabesinden klliyenin 1708
ylnda Nasuh Paa tarafndan ina ettirildii anlalmaktadr.

16. KEMER NAMAZGHI: Aydn merkezinin batsnda Kemer kavanda yer almaktadr. Bat ynnde
sebili, kuyusu ve emesi bulunmaktadr. Kare planl namazghn inasnda ta ve tula malzeme birlikte
kullanlmtr. zeri drt adet
payeye

oturan

ahap

konstrksiyon ile rtlmtr.


emesi

1954

ylna

aittir.

Namazghn svasndaki 1729


yazs dikkate alnarak XVIII.
yy.

ilk

yars

tarihlenmektedir.

iine

17. DEDEKUYUSU NAMAZGHI: smini bitiiindeki kuyudan alan eser, Detepe veya Dedekuyu olarak
bilinen mevkide yer alr. Mimari zellikleri bakmndan Kemer Namazghna benzemektedir. Platform
zerine kare planl olarak ina edilen eserin zeri
ahap kontrksiyonla rtldr. Drt kede yer
alan payelerinin aras sonradan kapatlmtr.
Gneydou

payesinin

ksmna

yaplan

mihrabnn nii yarm daire kesitlidir; alnl iki


sra

klcna

yerletirilen

tulalarla

oluturulmutur. na kitabesi yoktur. Mimari


zellikleri

bakmndan

XVIII.

yzyla

tarihlemekteyiz.
18. BEY HAMAMI (CEMAL BEY HAMAMI):
Veysipaa Mahallesinde Ekrem ifti Evinin
batsnda bulunan eser ta ve tula ina edilmitir;
soyunmalk,
ibarettir.

lklk ve scaklk blmlerinden

Ilkln

dousundaki

kare

planl

scakln zerini rten kubbenin geileri sivri


kemerli tromplar eklindedir. Su deposu yapnn
dousunda yer alr. Kitabesinden Abdlaziz adl bir
kiinin

1763

ylnda

eseri

tamir

ettirdii

anlalmaktadr. Muhtemelen Cihanolu Camiini


ina ettiren kii olmaldr. Sslemeleri de dikkate alndnda hamamn XVIII. yzyln ilk yars iinde
yapldn dnmekteyiz.

19.AFFE HANIM EMES: Eser Hasan Efendi Mahallesinde, Eski Yeni Camiinin gneybatsndadr.
Batsndaki sebil ve sbyan mektebi ile ayn alan paylamaktadr. Kuzey cephesi ana cephe eklinde
dzenlenmitir.

eme

dtan

pahl

silmesiyle

dikdrtgen ereveli bir kertme halinde verilmitir;


ayna ta yuvarlak kemerli bir kertme iine
yerletirilmitir. st ksmda kitabesi mevcuttur. Dou
ve bat cepheleri sar tutulmu, gney duvarna pencere
almtr. Su deposunun zeri tonozludur. Kuzey
duvarndaki kitabesinden emenin Afife Hanm
tarafndan 1753-1754 tarihlerinde ina ettirildiini
renmekteyiz.

20. CHANOLU KLLYES: Kprl


Mahallesi ankaya Caddesinde medrese, sebil
ve emeden oluan klliye iinde yer alr.
Yaplar ta ve tula malzeme ile ina edilmitir.
Avlusundaki mermer adrvan ongen planldr.
Eser, kare planl ve tek kubbeli tiptedir. 1756
ylnda Cihanoullarndan Abdlaziz Efendi
tarafndan

ina

ettirilmitir.

Medresesi

planldr. XIII. Yzyln ikinci yarsnda camiin


ardndan yaplm olmaldr. eme ve sebil,
Cihanolu Camiinin gney ynnde, terasa
bitiik

vaziyettedir.

eme

kitabesinden
Cihanzade Abdlaziz Efendi tarafndan 1782
ylnda ina ettirildii anlalmaktadr. Sebilin
kitabesi

yoktur,

vakfiyesinde

Abdlaziz

Efendinin ikinci ei mmhan Hatun tarafndan


yaptrld belirtilmektedir.

21.ATKE HANIM EME VE SEBL: eme ve sebil, Veysipaa Mahallesindedir. Moloz ta ve tula
ile ina edilen eme-sebil birbirine bitiik
dikdrtgen
emesinin

planldr.
su

deposu

Sebili

kubbe,

beik

tonozla

rtldr. Bat cephesi ana cephe eklinde


dzenlenmitir. emesinin sivri kemerli
kertmesi iine ayna ta yerletirilmitir.
Sebilinin

penceresi

mevcuttur.

Sivri

kemerinin st ksmndaki kitabe levhasnn


yeri botur. Kitabesinden 1774 ylnda
Abdullah Paann kz Atike Hanm
tarafndan ina ettirildii renilmitir.

22. AVU KPRS: Tabakhane


Deresi zerinde yer alr. nasnda moloz
ta, tula ve yer yer devirme malzeme
kullanlan kpr iki gzldr. Aydn
Valisi Hamdi Paann nc Aydn
Valilii zamannda 1878-1880 tarihleri
arasnda geniletilmitir. air Stknn
tarih

drd

kitabesi

kprnn

banda bulunur. Mimari zellikleri ile


XVIII. yzyln ortalarnda yapld
dnlmektedir.

23. CHANOLU(GMRK N) HANI: Veysi Paa Mahallesinde yer alan han, ta-tula ile ina edilen
iki katl, ehir ii hanlarndandr. Avlusunun
dou ve gney ynlerine revaklar ve gerisine
meknlar

yerletirilmitir.

ortasndaki

eme

handan

Avlusunun
daha

nce

yaplmtr. Fatma erife Hanmn, 17831784 tarihinde bir vakfiyesinde yapdan


bahsedilmektedir. Muhtemelen han XVIII.
yzyl ikinci yarsna aittir.

24. CHANOLU HANI EMES: Veysi Paa Mahallesinde Cihanolu Hannn avlusunda yer alan
eme gnmzde harap haldedir. Kuzey-gney dorultusunda eimli bir alan zerine ta ve tula malzeme
ile ina edilmitir. Gney cephesinde sivri
kemerli kertmenin iine sonradan harap olan
ayna

ta,

llesi

ve

sivri

kemerli

ni

yerletirilmitir. Teknesi krktr. Dou ve bat


duvarlar

sar

tutulan

duvarnda

bir

penceresi

deposunun

zeri

tonozla

emenin

kuzey

mevcuttur;
rtldr.

su
na

kitabesi bulunmayan eseri bulunduu konum ve


mimari zellikleri bakmndan XVIII. yzyln
ikinci yarsndan nceye tarihlendirmekteyiz.

25. KPRL MAHALLES SIBYAN MEKTEB:


Kprl Mahallesi, Sakarya Caddesi zerinde yer alan eser,
gnmze harap halde ulamtr. nasnda moloz ta ve tula
malzeme kullanlan sbyan mektebi iki katldr. st katn
zerini rten kubbesi dtan kiremitlerle kapldr ve sekiz
kenarl kasnaa sahiptir. Dou cephesindeki dikdrtgen
ereveli, sivri kemer alnlkl giriten zemin katna geilir. Alt
kare planldr ve zeri beik tonozla rtldr. Kare planl ve
kubbeli st katn girii de dou cephesinden verilmitir. na
kitabesi bulunmayan yap mimari bakmdan Fatma Hanm
Sbyan Mektebi ile benzer zellikler gsterir. Mimari slubuna
dayanarak eseri XVIII. yzyla tarihlemekteyiz.

26. RAMAZAN PAA MAHALLES SEBL:


Sebil, Ramazan Paa Mahallesinde, Sosyal Sigortalar
Kurumunun kuzeyindeki sokak iinde yer alr. Kuzeygney dorultusunda eimli alana kare planl ve tek
kubbeli olarak ina edilmitir. Yapm malzemeleri ta
ve

tuladr.

Dou,

bat

ve

kuzey

ynlerinde

apartmanlarla evrilen sebilin cepheleri stte iki sra


kirpi saakla sona ermektedir. Sokaa dnk gney
cephesinde bask kemerli bir pencere ile sivri kemerli
girii vardr. Giri dta dikdrtgen ekilli bir ereve
ile vurgulanmtr. Kitabesi olmayan sebil Abdullah
Paa Vakfna aittir. Mimari zellikleri ve vakf
kaytlarna dayanarak XVIII. yzyla tarihlendirmekteyiz.

27.

CHANZADE

MEHMED

BEY

EMES:

Kemer

Namazghnn karsnda bulunan eser, ta ve tula malzeme ile ina


edilmitir. Kitabesine gre eme, XVIII. yzyln son eyreinde
Cihanzade Mehmed Muhammed) Bey tarafndan ina ettirilmitir.

28. FATMA HANIM SIBYAN MEKTEB VE


SEBL: Sbyan Mektebi, eme ve sebilden oluan
yaplar, Hasan Efendi Mahallesinde, Eski Yeni
Camiinin gneybatsnda yer almaktadr.

Vakflar

Aydn Blge Mdrlnce restore edilmi, konut, Polis


Mzesi gibi ilevler verilerek kullanlmtr; gnmzde
kiraya verilerek ahs tarafndan deerlendirilmektedir.
Minare benzeri sslemeleri ile dikkati eken eserin kubbe
ile rtl sbyan mektebinin kitabesi yoktur.

Alt

katndaki sebil 1800-1801 tarihlidir. Sebil ile sbyan


mektebi ayn zaman diliminde ina edilmitir. Sebil ve
sbyan mektebini yaptran Fatma Hanm, Cihanolu
Mustafa Beyin eidir.
29. ANONM SEBL: Eser, Veysipaa Mahallesinde Topyata Mevkiine kan yolun gneyinde yer
almaktadr. eme ve sebilden oluan yap, 2003 ylnda restore edilmitir. zeri dtan beik at ile rtl
yapnn dou cephesi, ana cephe eklinde dzenlenmitir. Dou cephesi, stte antik dnemi hatrlatan bir
gen alnlkla sona ermektedir. Cephenin kelerine ve ortasna yerletirilen mermer pilastrlar, eme ve
sebili belirginletirmitir. Sebil ksmn yklan dou cephesinde bir pencere, gney duvarnda ise bir kaps
olduu ifade edilmektedir. Yapy mimari zelliklerine
dayanarak XIX. yzyla tarihlendirmekteyiz.

30. ZEL HAMAM: Kprl Mahallesinde yer alan eser, gnmze harap halde ulamtr. Kuzey-gney
dorultusunda eimli alana ta ve tula ile dikdrtgen planda ina edilmitir. ki blmden ibaret hamamn
batsndaki

aynal

tonozuyla

manastr

rtl

soyunmalk-lklk
olmaldr.

blm

Bu

dousundaki

ksm
meknn

sivri

kemerli

kapdan scakla geilir. Kare


planl
geilerini

scakln
sivri

zeri
kemerli

tromplarn meydana getirdii


kubbe ile rtldr. Scakln
kuzey duvarnda su deposuna
alan bir pencere vardr. Gney
duvarnda

ise

nie

yer

verilmitir. Mimari zellikleri bakmndan eseri XIX. yzyla tarihlendirmekteyiz.

31. KESKBA DEDE TRBES VE MEVLEVHANE: Halk arasnda Tevhidhane, Mevlevihane


adlaryla da bilinen yap, Kprl Mahallesinde zel Hamamn dousunda yer alr. Tekkeden gnmze
yalnzca birka duvar paras kalabilmitir. nasnda ta ve tula malzeme kullanlmtr. Muhtemelen
tekkeye gney cephesindeki, svelerinden baz paralar kalan giriten geilmektedir. Yapnn kalabilen
duvarlar incelendiinde mekn plannn okgen kenarl(yaklak 12 kenarl) olduu ve kuzey ucuna hcre
eklinde mezarn yerletirildii anlalmaktadr. Yapnn hamamla birlikte XIX. yzylda ina edildii
dncesindeyiz.

32. AYDIN MERKEZ DKKANN CAM:


Dou Gazi Bulvar zerinde yer alan cami,
gnmze onarmlar geirerek ulamtr; inasnda
ta ve tula kullanlmtr. zeri kiremitlerle kapl
krma at ile rtldr. Avlusundaki adrvan
yenidir. Eserin kuzey cephesindeki son cemaat yeri

sonradan
pencereler

iki
ile

kata

dntrlmtr.

hareketlendirilmitir.

Cepheler
Kuzeyine

yerletirilen son cemaat yeri asli eklini kaybetmitir.


Son cemaat yerinden bask kemerli bir kap ile ulalan harim ite kare planldr. Tavan ahaptandr. mekn
elemanlar yenilenmitir. Eseri 1880lerden nceye tarihlendirmekteyiz.

33. ANADOLU TEKNK LSES: Topyata Mevkiinde, Askeri Taburun karsnda yer almaktadr.
Dikdrtgen planl yap ta ve
tula malzeme ile bodrum kat
zerine iki kat halinde ina
edilmitir. Ortas avlulu okul
binasnn ke meknlar da
tantl verilmitir. Gney ve
kuzey

cephelerinin

ortalarna

birer giri almtr. Ortadaki


avlunun

etrafn

dolaan

koridorun gerisine snflar idareci


odalar

gibi

meknlar

yerletirilmitir. Eser ilk olarak


1891 ylnda ina edilmi ve Aydn dadisi ad altnda hizmet vermitir.1934 ylnda sultani(lise) olmu,
1919da kapanm, 1931de Aydn Sanatlar Mektebi,1943te Erkek Sanat Enstits adn almtr.

34. TAHR PAA KONAI: Tahir Paa Kona, Topyata mevkiinde, Jandarma Taburunun snrlar
iinde yer almaktadr. Ta ve tula malzeme ile ina edilen eser, dikdrtgen planldr; bodrum zerine iki kat
halinde yaplmtr.1930lu fotoraflarda yapnn zerinin krma at ile rtld anlalr. Eserin gney
cephesinde giriin st ksmnda 323 eklinde okunabilen tarih dikkati eker; hicri 1323/miladi 1905-1906ya
tekabl eder. Tahir Paa, Aydna eyalet miri ve vali olarak 1837de gelmi,1838 ylnda ayrlmtr. Mimari
ve ssleme zellikleri eseri XIX. yzyl ile XX. yzyl balarna tarihlendirmemize kolaylk salamaktadr.

35. EKREM FT EV: Konut, Veysipaa Mahallesi, 1620 Sokakta bulunmaktadr. Bitiiindeki ev ile
birlikte sokak dokusundaki
nemli

konut

mimarisi

rneklerindendir.

Kuzey-

gney dorultusunda eimli


bir alan zerine ta ve tula
malzeme ile ina edilmitir.
Bahesindeki eme Barok
karakterli

sslemelere

sahiptir. Salam kalabilen


doudaki konut, i sofal
plan tipindedir. Odalar, sofann iki yanna yerletirilmitir. Yapnn iindeki al sslemeler younlukla
bitkisel motiflerden olumaktadr. na kitabesi bulunmayan eseri mimari ve ssleme zelliklerine dayanarak
XIX. yzyl sonu-XX. yzyl bana tarihlendirmekteyiz.
36. EYP AHN EV: ankaya Caddesinde yer alan
konut, Eyp ahinin akrabalarnn mlkiyetindedir. Konut,
kuzey-gney dorultusunda eimli bir arazide drt kat
halinde ta ve tula malzeme ile ina edilmitir. st
rtsndeki kule eklindeki ats dikkat ekicidir. Kuzey

cephesindeki eyvann dip duvarna yerletirilen girii ift


kanatldr. Gney ynndeki giri ile bahesine ulalr. Eyp
ahin Evi i sofal plan tipindedir. Odalar sofann iki yanna
dizilmitir ve ailelerin ihtiyalarna cevap verecek ekilde
dzenlenmitir. Gney cephesinde sva ile yazlm 1934
tarihi dikkati eker. Evin sahipleri yapnn Macar ustalar tarafndan bu tarihte tamamlandn belirtmektedir.

37. GERMENLERN EV: Eser, Genlik Caddesi zerinde


yer almaktadr. Gnmzde zemin kat krtasiye dkkn,
birinci kat ise kafeterya eklinde kullanlmaktadr. Gney
cephesindeki cumba, pencereler, binaya hareket katan
unsurlardandr. Birinci kat i sofal planda dzenlenmitir;
dou yn balkon/teras halindedir. Birinci katn st
ksmndaki kule eklindeki tant Macar ustalarn adeta
imzas gibidir. Binann mimari zelliklerine dayanarak XX.
yzyln ilk yars iine tarihlendirmekteyiz.

38. EMNALAR EV: Eser, bodrum kat zerine iki kat halinde ina edilmitir. Yapmnda ta ve tula
malzeme kullanlmtr. Bat ve gney cephelerindeki gen alnlk uygulamalar Macar ustalarn varln
ortaya koyar. Gnmzde Rfat Bey Kona olarak restoran eklinde ilevlendirilmitir. Mimari zellikleri ile
XX. yzyln ilk yars iinde ina edildii anlalmaktadr
39. MADRAN PALAS: Hasan Efendi Mahallesi, Kazm Karabekir Caddesinde yer almaktadr. ki katl ina
edilen yapnn L eklindeki alt katnda toplam yedi adet dkkn mevcuttur. Binann gneydou ksmndaki
bir adet dkkn ile st kattaki
oda, bir banyo ve teras 1940l
yllarda eklenmitir. sofal plan
tipinde ina edilen st katta 12 adet
oda ile bir adet mutfak, bir adet
tuvalet ve banyo bulunur. zeri
Marsilya tipi kiremitlerle kapl
krma at ile rtldr. Eserin ina
kitabesi yoktur. Aydna ait eski
fotoraflardan mimari ve ssleme
zelliklerinden

yola

karak

Madran Palas 1924-1927 yllar arasndaki bir zaman dilimine yerletirmekteyiz.

40. EHTLER ANITI: Kent 27 Mays 1919da


Yunan igaline uram olup 28-30 Haziran 1919
tarihinde Yunanllarla yaplan savalarda, zellikle
Bey Camiinin minaresinden efelerin taranarak ehit
edilmesinin ardndan Yrk Ali Efe sayesinde Aydn
kurtarlr. ehrin ikinci kurtarl ise 7 Eyll 1922de
gereklemitir.

1926

ylnda

ehitlere

ithafen

yaptrlan antn cephelerine Arap ve Latin harfli


kitabeler yazlmtr. Kuzey cephesindeki kitabede
unlar yazldr: EY ZAR, BU ABDENN NNDE DUR VATAN N AK VE RYALARINA VEDA
ETM KURBANLARI DN 7 EYLL 1338-1922.

41. ZRAAT BANKASI: Hasan Efendi Mahallesinde bulunan Ziraat Bankas, kuzey-gney ve dou-bat
ynlerinde eimli bir alan zerine ta ve tula malzeme ile ina edilmitir. 1927 ylna ait fotoraf
incelendiinde, bodrum zerine iki kat halinde yapld anlalmaktadr. zeri krma at ile rtlen eserin
gneydou cephesi, iki yolun/sokan birletii keye denk gelmesi nedeniyle pahlandrlmtr. Bankann
ana girii bu cephe zerine yerletirilmitir. Yakn zamana dek onarmlar geiren Ziraat Bankasnn 1924
ylnda Macar ustalar tarafndan ina edildii belirtilmektedir.

42. MLL AYDIN BANKASI: Hasan Efendi Mahallesinde yer alan bina, Kasm Nuri r Bey,
Topuolu Nazm Bey ve Ahmet Sar Bey ile yirmi kadar reticinin bir araya gelerek 24.09.1913 tarihinde
kurduu milli Aydn Bankasdr. Eserin
bodrum ve birinci katlar 1931 ylnda
asimetrik planl olarak ina edilmi, ikinci
kat ise ihtiya zerine daha sonra
eklenmitir. Gneydou cephesi, iki yolun
kesimesi

nedeniyle

pahlanarak

giri

cephesi eklinde dzenlenmitir. Giriin st


iki tarafna sonradan madalyonlar iinde
rfan zzet ve 1931 yazlar ilenmitir.
Milli Aydn Bankasnn ad, 1981 ylnda
Taribank olarak deitirilmitir.1996da yap nemli bir onarm geirmitir.

43. HKMET KONAI: Veysi Paa Mahallesi, Hkmet Bulvarnda yer alan eser, kuzey-gney
ynlerinde eimli bir alan zerine ta ve tula malzeme ile ina edilmitir. U ekilli plana sahip Hkmet
Konann zeri kiremitlerle kapl krma at ile
rtlmtr. Hkmet Kona, 22 Eyll 1899
ylnda yangn geirmitir. evki Bey, Abdullah
Ragb Paa zamannda yanan hkmet binasnn
yerine yenisini yaptrm; halktan yardm alarak
1902-1903 yllarnda eseri tamamlatmtr.
Yunan igalinde zarar gren, 1927 ylnda kan
yangnda kullanlamayacak hale gelen bina, eski
temelleri ve bodrum kat zerine kat halinde
yeniden

ina

edilmi

(1928-1932),

yllarnda ise drdnc kat eklenmitir.

1950

45. TAR AVLUSUNDAK BACA VE TAR BNASI: Baca yaklak 18m yksekliindedir. Yukar
doru daralan dikdrtgen formludur. Baca tula malzeme ile rtlmtr. Gvde zerinde yan yana ikierli
yukar doru devam eden yzdelerde 12
adet dar yzdelerde ise 14 adet kabara
grnml metal aksamlar vardr. Bacann
st ksm da doru kademelendirilmitir.
Alt ksmnda ki platformun zemine oturan
ksmlarnda

yuvarlak

kemerler

grlmektedir. Bacann arkasnda bulunan


ta bina L planl olarak ina edilmitir.
Ortada yer alan kap bask kemerli olup,
kemer ksm tula rgldr. zeri oluklu
sa

kalpl

atldr.

2007

ylnda

tamamlanan restorasyon sonrasnda depo


olarak kullanlan bina nikah salonu ve
kafeterya olarak yeniden dzenlenmitir

46. L HALK KTPHANES: Yap iki katl krma atldr. n cepheden drt adet kare ayaa oturan
bolukla oluturulmu galeri ile iki yannda birer pencere yer almaktadr. st katta ortada adet uzun pencere
onlarn yannda ikier adet pencere vardr. Yan cephesinde yuvarlak apsis benzeri bir mekan ile tek katl bir
blm bulunmaktadr.

EFELER LES EL SANATLARI


NE OYASI

Dnya literatrnde Trk danteli olarak bilinen ine oyalarnn ok eskilere dayanan bir gemii bulunur.
Baz kaynaklar, ine oyalar ile yaplan rglerin XII. Yzylda Anadoludan Balkanlara oradan talya yolu
ile Avrupaya yayld belirtmektedir. Oya, sslenmek ve sslemek ayrca tadklar mesajlarla bir iletiim
arac olarak da kullanlan ve teknii rg olan bir el sanat olarak tanmlanr. Gnmzde geleneksel
kullanm alanlarnn yan sra kadn giyim aksesuarlarnda da kullanlr.

Kk inelerle yaplan ine oyalarnn malzemesi genellikle ipektir. Oyalarda daha ok yaprak, aa ve iek
motifleri kullanlmaktadr. Gemite yaplan eer takmlar, kese, kn ve mhrlklerde ileme sanatnn en
zarif zellikleri grlr. Kadn giysilerinde yer alan oya ve ilemeler gnmzde ortadan kakmtr. Oyalar
gnmzde genellikle efe kyafetlerinde kullanlmaktadr. k ve zarif olan efe kyafetleri olduka
beenilmektedir. Efeler ilesinde gnll kurulular geleneksel el sanatlarn canlandrmak amacyla kurslar
dzenlemekte, bu kurslardan yetien bayanlar rettiklerini satarak aile btesine katkda bulunmaktadr.

NAKI

Naklar genellikle Trk ii ine tekniklerinden muabak, mrver, balk srt, civan ka, dz pesent, verev
pesent, hasr ii teknikleri kullanlarak yaplr. plik olarak amar ipei, domino, muline nak iplikleri
kullanlr. Kuma olarak demi ipei ve yresel dokuma kumalar kullanlr. Kumalar ipek, pamuk veya
yn olabilir. Motifler kasnaa geirilmi kuma zerine boncuk inesi, kurdele inesi, diki inesi ile
nakedilir. Tel sarmalarda ve tel krmalarda motifleri oluturmada malzeme olarak bakr tel ve el nak simleri
kullanlr. Tel sarmada velev sarma, dz sarma, ibriki dm (muabak), sarho baca teknii kullanlarak
motifler meydana getirilir. Halk Eitim Merkezi nak blmnde makine nak ve el nak olmak zere iki
grupta dersler verilmektedir.
A. Makine Nak
1. Makine bilgisi
2. Zigzag diki makinas ile temel teknikler
3. Kum ineleri
4. in inesi
5. Blonya inesi ve astragan ii
6. Trk ii
7. Aplike
8. Mara ii
9. Beyaz i
10. Hazr gerelerle yaplan giyim sslemeleri

B. El Nak
1. Bartn ii (Tel Krma)
2. Basit nak ineleri
3. in inesi (Dz ve glgeli in inesi, fantezi in inesi)
4. Hesap ii ve Antep ii
5. Trk ii
6. Oyalar
7. Giyim sslemeleri
8. Mara ii ( Dival ii - Srma ii )
9. Pul,boncuk, kurdela nak.

SEMERCLK

Semercilik gnmzde nadir rastlanan mesleklerden biridir. Bu ii yapan tek usta Aydn Merkez Efeler
ilesinde bulunan tarihi Zincirli hann hemen yannda kk bir dkkan olan 82 yandaki Orhan
erezcioludur. Orhan erezciolu bu meslei dedesinden devraldn ve on iki yandan beri bu iin iinde
olduunu sylyor. Tam yetmi yln bu ie vermi. Eskiden iler iyiydi yanmda rak da altrrdm. Tam
alt rak yetitirdim. ki tanesi lene kadar bu ii yapt. Dierleri iler azalnca reberlik falan yapmaya
balad. imdi bu ii yapan bir ben varm Aydnda. Ben de elimde kalanlar satnca brakacam. Artk yeni
semerde yapmyorum zaten diyor.

Semercilik de kulland kee, nar aacndan ekillendirilmi tahta paralar, demir halkalar ve deriler zmirTireden gelmektedir. Aydndan sadece semere renk ve ss vermek iin renkli kazak ynleri temin
edilmektedir. nardan imal edilen tahtalarla semerin iskeletini oluturulur. Semerin alt tarafn kee, binek
yerini ise gerek deriyle kaplanr. Bunlarn arasn hayvan da stne bineni de serin tutmay salayan ve sulak
alanlarda yetien semer otuyla doldurulur. Krnak olarak adlandrlan iplikle uvaldzn gzne geirilerek
tm paralar byk bir zenle birletirilir. Yaplan semerin gze de gzel grnmesi iin renk renk kazak
yn paralaryla kenarlar sslenir.

GELENEKSEL GYM
Aydn yresi geleneksel giysilerin kullanm hzl kentleme, modern yaant ve moda eilimleri gibi
nedenlerle gn getike azalmaktadr. Fakat eitli kutlamalarda, festivallerde ve zel gnlerde geleneksel
giysileri grmek mmkndr. Aydnda ehirliler, Trkmenler, Aleviler, Yrkler olmak zere farkl kltrel
zelliklere sahip guruplar vardr. Bu guruplarda kadnlarda grlen ortak giysi paralar alvar, gmlek,
etek, fermile ve zbndr.
Gemite Kullanlm Geleneksel Kadn Giysileri:
Gemite kadnlar ayaa alvar, zerine de ilik ad verilen gmlekleri giyerdi. Gmlein stne geni
kollu cepken giyilirdi. Petemal ad verilen krmz izgili ipek rtler ise bele dolanrd. Baa oyal krep taklr
zerine stlk ad verilen beyaz rt rtlr.
Gmlek: Pamuklu ve ipekli dokumlardan dikilir. Yrk ve Trkmenlerde gmlein boyu diz altna kadar
iner. Bele kadar olan ksm vcuda oturacak ekilde belden aas ise bzgldr. 4-5 metre kumatan dikilen
gmleklerin yakas yuvarlak kesimli olup n taraf gse kadar aktr.
alvar: Gnek, don gibi adlarla da anlan alvarn uskufa ve itareden yaplanlarna koca don denir.
Koca donun a boldur ve diz altna kadar iner.
etek: Yredeki kylerde zbn olarak da adlandrlr. ehirde giyilenlerde daha ok simli ve ipekli kumalar
kullanlr. Krmz, pembe, mor ve kahverengi kumalar tercih edilir.
nlk- Gslk: Alevi kadnlar tarafndan gs kapatmak iin kullanlr. Yarm metre kumatan yaplan
nlk yuvarlak ve boyna paraleldir.
Kuak: etein beline sarlan kuak, kenarlarna simden saaklar ve pskller taklarak sslenir.
Fermile/Fermene: ehirde kadife, kylerde ise pamuklu kumalardan yaplr. n belden bir iki dme
kapatld gibi genellikle ak olarak kullanlr.
Fes: Bordo veya krmz renkli olup baa giyilir. Aln ksmna maddi duruma gre gm veya altn paralar
dikilir. Fesin tepe ksmnda bulunan gm tepelikten aa gm zincirlerle veya sim tellerle ilemeli
pskller akar.

Krep: Daha ok ehir merkezinde kullanlr ve kenarlar ine oyalar ile sslenmitir. Kullanlan her ine
oyas motifinin ayr bir anlam vardr. Gelin bana biber oyal krep takmsa bu onun ac ektiini,
kaynanasndan dert yandn gsterir. Gl oyal, karanfilli krepler ise mutlu olduunu gsterir.
Uladu rt: Saf ipekten yaplan uladu rtnn kenarlar sim tel ve renkli iplerle ilenir. Fesin zerine gen
katlanlarak rtlen krepin zerine rtlr. Fes ilemeli ise tepesindeki pskl ne braklr.
eki: Genellikle ince kumalardan sar, krmz, yeil, siyah, mor olarak hazrlanr. Kare eklinde kesilen
kumalar 2-3 cm en kalacak ekilde katlanp dikilir. Dikilmi renk kuma ban arkasna doru sarlr ve
arkada bir nevi rg sistemiyle balanarak ular sarktlr.
orap: Kylerde burun ksm renkli iplerle nakl beyaz yn oraplar giyilir.
Ayakkab: Siyah gn papular, topuklar nalal ve altlar kabaral kunduralar giyilir.

Gemite Kullanlm Geleneksel Erkek giysileri:


Erkekler ste yakasz mintan, alta ise alvar giyerler. Mintann zerinde geni yrtmal yelek yer alr.
Zaman ierisinde alvarn yerini dize kadar dar ve dmeli, dizden sonra genileyen kilot pantolonlar ald.
Ayakkab olarak krkl izmeler ve dier ayakkablar giyilir. Eskiden yaygn olarak kullanlan bu giysilere
gnmzde deve grelerinde rastlanlmaktadr.
Efeler baa krmz bir fes takarlar ve fesin psklne koza denilirdi. Fesin altna beyaz renkte el
ileme bir takke giyilirdi. Fesin stne, kefiye oyal yemeni bir sark gibi sarlrd. Efeler, srtlarna, en alta,
yakasz ten gmlei giyerlerdi. Bunun etekleri alvarn iine sokulurdu. Bunun zerine zbn denilen
gmlekler giyilirdi. Zbn, ipekten yaplrd, Bunun zerine, camadan denilen ve uhadan yaplan bir giysi
giyilirdi. Camadan kolsuz olurdu. Camadann stne, kollar kopal bir camadan daha giyilirdi ve buna da
cepken denilirdi. Cepkenin boyu camadandan santim ksa olup yakas V kesimlidir.
Belden aaya mavi tonlarda uha kumatan alvar giyilirdi. alvara potur ya da dizlik de denilirdi.
Potur, dizleri ak brakacak ekilde ksa olurdu. Bacak aras ok genitir. Bele ukur taklr. Dizkapaklarndan
aaya, baldr saran bir tozluk giyilirdi. Bu da alvar ve cepken gibi sslenir, diz altndan ayak bileine kadar
iner. Baz efeler mein tozluk takarlard. Buna kepmen denilirdi. Baldrla kepmenin arasna kama sokulur,
kama ile oynanan oyunlarda kullanlrd.

Efe giysisinin bir baka paras da el ve az silmek iin kullanlan (yemeni) yalktr. Yalk drt kue
olur ve ilemelidir. Kuan bir ksmna sokulur ve bununla asla burun silinmezdi. Erkein vazgeilmez bir
aksesuar olan silahlk deriden yaplr. Ssl ve ok cepli demi ii olanlar tercih edilir. Efelerin birbirine
tabanca ekmesi korkaklk ve ayp saylrd. Efenin kolunda iinde koruyucu bir muska olan bir pazubent
bulunurdu. Pazubent, kzan iken taklr, bir daha karlmazd. Efe ve zeybekler mavzer tarlard. Efenin
tfei gm kakma ilemeli olurdu. Bazlar ift tabanca takarlard.
KAYNAK: AYDIN L KLTR VE TURZM MDRL

AYDIN YRESNE AT ZEYBEK GYSLERNN ZELLKLER


1. Giysinin ana paralar ayn kumatan yaplmtr. Cepken, camadan, dizlik ve tozluktan oluan bir
btn takmdr. Desen kullanmnda btnlk vardr.
2. stisnalar dnda giysilerde mavi ve tonlar kumalar tercih edilmi, desenleme iin ounlukla siyah
bazen de gm ve altn renkli srma ipler kullanlmtr.
3. Camadanlarn kesimi Cezayir denen apraz kesimdir. nde st ste gelen iki kanat vardr.
4. Kuma tozluk, deri tozluk, kepmen kullanld grlmektedir. Kurumun ortadan kaldrlmasndan
sonra hatra fotoraf ekimlerinden, tren ve gsterilerde izme kullanlmaya balanmtr.
5. Ana paralar zerindeki desenlemeler oalmtr.
6. Boyun dola kullanm balamtr.
7. Belde Yrk kolonlar kullanm oalmtr.
8. Giysilerde yerel zellikler grlmeye balamtr.
9. Balk ksalm ve etrafnda ine oyalar kullanlmtr.
10. Ksa namlulu, toplu ve kurun atan silahlar kullanlmaya balanmtr.
11. Saat kstekleri dikkat ekmektedir.
12. Giysi paralar bedeni saracak kadar dar, boylar olduka ksadr.
METN: AYDIN L TARH

YRESEL YEMEKLER
Aydn mutfa, zeytinyal yemekleri, incir, zm ve bunlardan yaplan araplar, narenciye rnleri, turun
reeli ve ipura, kefal, mercan ve barbunya gibi zengin balk eitleri ile Trkiye'nin eidi bol ve lezzetli
mutfaklar arasndadr. Yrenin kendine zg yemeklerinden bazlar; orbalardan tarhana orbas, kulak
orbas; yemeklerden acl gve, patlcan biber kzartma, zeytinyal krl kzartma, zeytinyal taze ve kuru
brlce, patlcan kavurma, sarmak ve kedirgen kavurma, yaprak sarma, etli nohut yahnisi, nohutlu kereviz,
etli enginar, arapsa, cier sote, imambayld, kekek, tandr kebap, yuvarlama (skma), paa brei,
cilav(ayran brei); salatalardan patlcan-biber tere otu (turusu), brlce, tere otu, turp otu salatas, semizotu
salatas, ingene pilav; tatllardan ise irmik helvas, zerde, muhallebi, stla, aure, lokma, pelvize tatls, paa
brei, yuvarlama, srganotu brei saylabilir.

PAA BRE

KEKEK

BOLAMA (Lok Lok Pilav)

YUVARLAMA

CER DOLMASI

KAPAMA

ZEYTNYALI TAZE BRLCE

KIRLI KIZARTMASI

ZEYTNYALI KURU BRLCE

KABAK E DOLMASI
KENKER YEME

YER ELMASI YEME

SEMZOTU YEME

KORUK EKL BAMYA

KEDRGEN KAVURMASI (Tilki Kuyruu)

PAZI OTU KAVURMASI

DALGAN KAVURMASI

EBEGMEC KAVURMA

KABAK KAVURMA

TATLILAR

KABAK TATLISI

ZERDE

AURE

YRESEL HALK OYUNLARI ve GYSLER

YRESEL HALK OYUNLARI VE GYSLER FOTORAFLARI: MURAT A.EK

You might also like