Kaşif Hakan ŞAHİN

MOD BİRLEŞTİRME YÖNETEMİNİN SAP 2000 İLE

UYGULANMASI
Bu yöntemde maksimum iç kuvvetler ve yerdeğiştirmeler , binada yeterli sayıda doğal
titreşim modunun her biri için hesaplanan maksimum katkıların istatistiksel olarak
birleştirilmesi ile elde edilir.

SAP 2000 ile Mod Birleştirme Yöntemini kullanabilmek için

* Sistem modeli oluşturulmalı

* Kütleler tanımlanmalı
* Hesaba katılacak yeterli mod sayısı tahmin edilmeli ( (³ 3xKat sayısı)
* İvme spectrumu fonksiyonu tanımlanmalı
* Analiz türü Response Spectrum olan yükleme yapılmalıdır.

Hesaba Katılacak Yeterli Mod Sayısı Seçilmesi

N kat adedi olmak üzere (³ 3 xN ) yaklaşımı kullanılabilir.

Sap 2000’de
Define > Analysis Cases > Modal sekmesinden ayarlanabilmektedir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus ;

DY2006-Madde 2.8.3 Hesaba Katılacak Yeterli Titreşim Modu Sayısı’nın sağlanması
gerekliliğidir.

2.8.3.1 – Hesaba katılması gereken yeterli titreşim modu sayısı, Y, gözönüne alınan
birbirine dik x ve y yatay deprem doğrultularının her birinde, her bir mod için
hesaplanan etkin kütle’lerin toplamının hiçbir zaman bina toplam kütlesinin %90’nından daha
az olmamalıdır.

Bu koşul Sap 2000’de yapının analizi sonrasında

Display > Show Tables > Structure Output > Modal Informatıon > Table : Modal
Participating Mass Ratios sekmesinden koşulun sağlanıp sağlanmadığı kontrol edilmelidir.
Sağlanmıyorsa göz önüne alınan mod sayısı koşulu sağlayacak şekilde arttırılmalıdır.

İvme Spectrumu Fonksiyonu Tanımlanması

Ao IS (T )
Vt = W
Ra (T )

Eşdeğer deprem yükü yönteminde S(T) ve Ra(T) ilgili doğrultudaki 1.Periyotlara göre
hesaplanabiliyordu.Mod birleştirme yönteminde bu ifadeler fonksiyon halindedir.Bu
fonksiyonlar kullanılarak azaltılmış ivme spektrumu fonksiyonu tanımlanmalıdır.

Yeterli sayıdaki fonksiyon değeri girilerek fonksiyon oluşturulmalıdır.

Define > Functions > Response Spectrum seçeneğinden fonksiyon girilmelidir.
 Kaşif Hakan ŞAHİN

Taşıyıcı sistem davranış katsayısı Hesabı

T
Ra (T ) = 1.5 + ( R - 1.5) (0 £ T £ TA )
TA
Ra (T ) = R (TA < T )

Spectrum Katsayısı Hesabı

T
S (T ) = 1 + 1.5 0 £ T £ TA
TA
S (T ) = 2.5 TA £ T £ TB
0.8
æT ö
S (T ) = 2.5 ç B ÷ TB £ T
èT ø

Azaltılmış İvme Spectrumu Fonksiyonu Hesabı

S (T )
Ra (T )

Z4 Zemin grubu ve süneklik düzeyi normal (R=4)bir yapı için değerler aşağıdaki gibidir.

Z4
T S(T) R(T) S(T)/R(T)
0.00 1.00 1.50 0.67
0.10 1.75 2.75 0.64
0.15 2.13 3.38 0.63
0.20 2.50 4.00 0.63
0.30 2.50 4.00 0.63
0.40 2.50 4.00 0.63
0.50 2.50 4.00 0.63
0.60 2.50 4.00 0.63
0.70 2.50 4.00 0.63
0.80 2.50 4.00 0.63
0.90 2.50 4.00 0.63
1.00 2.30 4.00 0.57
1.10 2.13 4.00 0.53
1.20 1.99 4.00 0.50
1.30 1.86 4.00 0.47
1.40 1.76 4.00 0.44
1.50 1.66 4.00 0.42
1.60 1.58 4.00 0.39
1.70 1.50 4.00 0.38
1.80 1.44 4.00 0.36
1.90 1.38 4.00 0.34
2.00 1.32 4.00 0.33
2.50 1.10 4.00 0.28
3.00 0.95 4.00 0.24
4.00 0.76 4.00 0.19
5.00 0.63 4.00 0.16
6.00 0.55 4.00 0.14
7.00 0.48 4.00 0.12
8.00 0.44 4.00 0.11
9.00 0.40 4.00 0.10
10.00 0.36 4.00 0.09
 Kaşif Hakan ŞAHİN

Yüklemenin Tanımlanması

Define > Analysis cases > Add New Case >Analysis Case Type > Response Spectrum
seçildikten sonra

Analiz türü Response Spectrum olan yükleme tanımlanır.

Ao IS (T ) S (T )
Vt = W = m. g . Ao.I .
Ra (T ) 123 R (T )
ScaleFactor a
Şayet

A o = 0.40 (I.derece deprem Bölgesi)

I= 1 (Bina önem Katsayısı)
g= 9.81 m/s 2 ise
SF=0.40x1x9x81 = 3.924 olarak alınması gereklidir.

Sönüm Oranı (Modal Damping)

Betonarme sistemler %5 - %7
Çelik Yapılarda %2 - %3 civarında olmaktadır.
Yaklaşık olarak her iki malzeme içinde %5 (0.05) olarak kullanmak mümkündür.

Diaphram Eccentricity
Diaphram Eccentricity değerinin kullanılabilmesi için rijit diyafram tanımı yapılmış olma
koşulu vardır.

Modal Birleştime Seçenekleri

U1 > X yönünü
U2 > Y yönünü göstermek üzere ayrı ayrı tanım yapılmalıdır.

Bu tanımlar yapılırken

Load Type Load Name Function Scale Factor

Accel. U1 DY2006 3.924
Yük tipini belirtir. Yönü belirtir İlgili fonksiyon Elle hesaplanan
verilen adını belirtir. değeri girilmesi
gerekir

Modal Combination :
Modal birleştirme seçeneğidir.
Genel olarak CQC (Complete Quadratic Combination) “Tam karesel Birleştirme” yöntemi
yeterli yaklaşıklıkta sonuçlar vermektedir.
 Kaşif Hakan ŞAHİN

Analiz Sonrası
1) Sistem analiz edildikten sonra , ilk olarak etkin kütle oranının kontrol edilmesi gerekir.
Şayet yetersiz ise mod sayısı artırılarak kontrol edilmelidir.

2) Sistem aynı zamanda eşdeğer deprem yüklemesi ile de çözümlenmişse

DY2006 Madde 2.8.5 gereği iki yöntem sonuçları değerlendirilmeli ve modal analiz sonucu
bulunan değer yönetmelikte ifade edilen değerin altında ise gerekli çarpanlar yardımıyla
bulunan sonuçlar düzenlenmelidir.

2.8.5. Hesaplanan Büyüklüklere İlişkin Altsınır Değerleri

Gözönüne alınan deprem doğrultusunda, 2.8.4’e göre birleştirilerek elde edilen bina
toplam deprem yükü VtB’nin, Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi’nde Denk.2.4’ten
hesaplanan bina toplam deprem yükü Vt’ye oranının aşağıda tanımlanan β değerinden
küçük olması durumunda (VtB < βVt), Mod Birleştirme Yöntemi’ne göre bulunan tüm iç
kuvvet ve yerdeğiştirme büyüklükleri, Denk.(2.16)’ya göre büyütülecektir.

b Vt
BD = .BB (2.16)
VtB
Tablo 2.1’de tanımlanan A1, B2 veya B3 türü düzensizliklerden en az birinin binada
bulunması durumunda Denk.(2.16)’da β=0.90, bu düzensizliklerden hiçbirinin
bulunmaması durumunda ise β=0.80 alınacaktır.

Kaynaklar:

1) DARILMAZ K. İmo Kurs Notları