kyzylsungur

ULUSLARARASI FİNANSMAN u4.0

ü Ulusal ve uluslararası finansal piyasalar arasındaki ayrım nedir?

Bir finansal merkezde yapılan işlemler içerisinde, uluslararası finansal işlem niteliğine sahip olanlar
belirgin bir şekilde hissedilmeye başlanmış ve piyasayı etkiler düzeye gelmişse ilgili piyasa artık
uluslararası nitelik kazanmaya başlamıştır.

Örneğin; Mart 2010 döneminde IMKB yabancı payı yaklaşık %66'dır. Bu yüksek oran IMKB'nin
uluslararası bir piyasa olduğunu göstermektedir. Eğer yerli payı %66 olsaydı IMKB'ye ulusal
finansal piyasa diyebilirdik.

ü Mali piyasaların yakınlaşmasında etkili olan iki önemli unsur nedir? Açıklayınız.

Aracılıktan arınma: Bankalar tarafından gerçekleştirilmekte olan birçok finansal işlemin mali olan
ya da olmayan kurumlar tarafından da yerine getirilmeye başlanmasını ifade eder...

Bankaların sigortacılık alanında da hizmet vermesi aracılıktan arınma'ya bir örnektir.

Menkul kıymetleştirme: Firmaların finansman ihtiyaçlarının direk borçlanma yerine alacak ya da

varlık kalemlerini finansal varlıklara dönüştüren menkul kıymetleştirme yöntemiyle yapması
piyasalararası yakınlaşmayı hızlandırmıştır.

ü Uluslararası değişim aracının fonksiyonları nelerdir?

Değişim aracı olması, tasarruf aracı olması, değer ölçüsü olması...

ü Altın para standardını tanımlayınız ve üç farklı uygulamasını açıklayınız.

Altın – sikke sistemi: Bu sistemde altın, doğrudan para olarak kullanılmıştır.

Altın – külçe sistemi: Bu sistemde banknotlar altın rezervleri ile doğru orantılı olarak basılmıştır.
Özetle, ne kadar altının varsa o kadar para basabilirsin mantığı vardır.

Altın – döviz sistemi: Bu sistemde ise altının dövize çevrilebilirliğinin önemi azalarak hem altın
hem de döviz kullanılmaya başlanmıştır.

i
 kyzylsungur

ü Bretton Woods Sistemi nedir? Kısaca açıklayınız.

Bu sistemde altına çevrilebilen tek para birimi dolardır ve diğer ulusların para birimleri ise sadece
dolara çevrilebilir niteliktedir.

1 Ons altın 35 dolardır ve kur farkı en fazla %1 aşağı ya da yukarı oynayabilir. (1 ons = 31.1 gr)

ü Bretton Woods Sistemi neden çökmüştür?

Fransa 1962 yılında doların güvenirliğinden şüphe etmeye başlayınca rezervlerindeki doları altına
çevirmeye başlamıştır. Fransa'nın huzursuzluğundaki temel neden Amerika'nın senyoraj geliri elde
etmesidir.

Vietnam Savaşı'nın da etkisiyle dolar hızla değer kaybetmeye başlamış, ABD Doları'nda enflasyon
yaşanmış ve 1971 yılında Nixon'un ABD'nin sistemden ayrılmak istediğini duyurmasıyla Bretton
Woods sistemi son bulmuştur.

Not: Fransa'nın şüphe etmeye başlamasının sebebi: Fransa 1 dolarlık madde üretirken Amerika'nın
sadece 1 dolar para basarak Fransa'nın ürettiği maddeyi satın alabilmesidir. Literatürde bu işleme
senyoraj geliri denir. Senyoraj cinliğini fark edebildiniz sanırım... >:) Fransızlar zeki tabiki...
ABD'nin rezervlerindeki altın kadar dolar basmadıklarının farkındalar... Bu yüzden resti çekiyorlar
Bretton Woods Sistemi'ne... Bize de “helâl olsun!” demek düşer. =D

ü Bretton Woods Sistemi'nin sonuçları nelerdir?

• Vietnam Savaşı'nın finansmanı için tedavüle sürülen dolarlar Amerikan altın rezervlerini
aşmıştır.

• Amerikan iç fiyatlarına karşı ucuzlayan Avrupa malları, ABD ithalatının artmasına neden
olmuştur. Bunun doğal sonucu olarak ABD dış ticaret açığı vermeye başlamıştır.

• Dolar devalüe edilerek, yani değeri düşürülerek kredi geri ödemelerinde ABD'ye büyük
miktarda likid akışı olmuştur. Düşük dolar politikası ile de ABD, ödemeler bilançosu açığını
kapatmaya başlamıştır. Düşük dolar politikası bir süre sonra enflasyonist açığa sebep olmuş
ve petrol fiyatları yükselmeye başlamıştır. Dolar ile dış ticaret işlemlerini gerçekleştiren
diğer ülkeler açısından petrol fiyatlarının yükselmesi ise “enflasyon ithal etme” olgusuna
sebep olmuştur.

• Bretton Woods'un diğer ülkelere olan bir diğer olumsuz etkisi dış ticaret fazlası veren
Avrupa ülkelerinin ve Japonya'nın ABD Dolar'ı cinsinden tuttukları rezervlerini altına
çevirmek istemeleri ile başlamıştır. Özetle, ABD Dolar'ı devalüe olduğu için dış ticaret fazlası
veren ülkeler istedikleri geliri elde edememişler ve zarara uğramışlardır.

ü Avrupa Para Birliği niçin kurulmuştur?

• Bretton Woods Sistemi'nin olumsuz etkileri

• AB üyesi ülkeler arasında ekonomik ve parasal birlik oluşturulmak istenmesi
• Birlik arasında emeğin, malların ve sermayenin serbest dolaşımının istenmesi

ii
 kyzylsungur

ü Avrupa Para Birliği oluşturulurken uygulanan “tüneldeki yılan (snake in the tunnel)
sistemi”ni kısaca açıklayınız.

Tüneldeki Yılan, Bretton Woods Sistemi'nin

bölgesel versiyonu olarak da yorumlanabilir.
Topluluk üyesi ülke para birimlerinin birbirleri
arasındaki değişim marjı yılan, dolara karşı
olan değişim marjı ise tünel olarak
betimlenmiştir.

Üye ülkelerin kurları birbirleri arasında en fazla

±%2.25, tünel içinde ise en fazla ±%4.5
oranlarında değişebilmektedir. Eğer yılanlardan
biri tünelin dışına çıkarsa ABD Dolar'ı
cinsinden, yılanlar kendi aralarında %2.25'in üzerine çıkar ya da inerse topluluk para birimleri
cinsinden piyasaya müdahele yapılacaktır.

Marj: Limit, sınır... Ekonomide alt ve üst sınırları betimlemek için kullanılır.

ü Tüneldeki Yılan Sistemi'nin çökmesinde etkili olan faktörler nelerdir?

• Üye ülkelerin parasal politikaları arasındaki koordinasyon eksikliği

• Üye ülkelerin piyasalara müdahale için gerekli döviz rezervlerinin bulunmaması
• Döviz kurlarındaki istikrarın enflasyondaki artış ile bozulması

ü Maastricht Anlaşması'nın önemi ve alınan kararlar nelerdir?

1992'de imzalanmıştır. Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun (AET), AB olması yolunda ekonomik ve

parasal açıdan atılan son adımdır.

Bu anlaşmaya göre;

• Avrupa Para Birliği değişim aracı olacak Euro, 1 Ocak 1999'da tedavüle girecektir.
• Ulusal merkez bankalarının yerini Avrupa Merkez Bankası (European Central Bank - ECB)
alacaktır.
• 1 Ocak 2002 tarihinden itibaren Euro, ticarî hayatta kullanılmaya başlanacak. Muhtemel bir
tedirginliğin önlenmesi içinse 1 Temmuz 2002 tarihine kadar Euro ile birlikte ulusal paralar
da kullanılacak.
• 1 Temmuz 2002 tarihinden itibaren ise ulusal para birimlerinin yerini tamamen Euro
alacaktır.

Not: Avrupa Birliği ile Avrupa Para Birliği karıştırılmamalıdır. APB başlangıçta 11 ülkenin katılımıyla
hayata geçirilmiştir. AB 27 üye ülkeyi barındırmasına rağmen APB'de 15 üye ülke bulunmaktadır.
Avrupa Para Birliği'ne üye olabilmek için Maastricht Kriterlerinin yerine getirilmesi zorunludur.
Örneğin; Yunanistan, Maastricht Kriterlerini yerine getirerek Ocak 2001 tarihinde Avrupa Para
Birliği'ne katılabilmiştir.

ü Maastricht Kriterleri'ni yazınız.

• EMU (APB - European Monetary Union)'a üye olacak ülkenin yıllık enflasyon oranının, AB
ülkeleri içerisinde en düşük enflasyon oranına sahip üç ülkenin enflasyonları ortalamasının

iii
 kyzylsungur

%1.5 fazlasını geçmemelidir.

• EMU'ya üye olacak ülkenin uzun vadeli faiz oranı, AB ülkeleri içerisinde en iyi performansı
elde etmiş üç ülkenin uzun vadeli faiz oranları ortalamasının %2 fazlasını geçmemelidir.
• EMU'ya üye olacak ülkenin Avrupa Döviz Kuru Mekanizmasında en az iki yıl döviz kuru
kararlılığı göstermesi gerekmektedir.
• EMU'ya üye olacak ülkenin bütçe açığı o ülkenin GSYH'nin %3'ünü geçmemelidir.
• EMU'ya üye olacak ülkenin kamu borçları o ülkenin GSYH'nin %60'ından küçük olmalıdır.

ü Euro'nun makro ekonomik etkileri neler olmuştur?

• Euro bölgesindeki döviz kuru riski sona ermiştir.

• Piyasalararası fiyat karşılaştırılmalarını kolaylaşmıştır. Fiyatları şeffaflaştırmıştır.
• Euro bölgesindeki faiz oranları birbirine yakınlaşmış ve güven artmıştır.
• Menkul kıymet piyasaları Euro'nun kullanımı ile birlikte daha likid ve daha etkin bir finansal
piyasa yapısına kavuşmuştur.
• Euro, ABD Doları'ndan sonra dünyada en çok kullanılan ikinci para birimi olmuştur.

ü Euro yürürlüğe girdikten sonra dolar karşısında hemen güç kazanamamasının en

önemli sebebi nedir?

Euro 1 Ocak 1999'da 1.17 Euro-Dolar paritesinden yürürlüğe girmesine rağmen 1 Temmuz 2002
tarihine kadar ticarî hayatta tam olarak kullanılamadığı için parite 0.80 seviyesine kadar
düşmüştür.

Parite: Bir ülkenin parası esas alınarak diğer iki ülke parasının temel alınan ülke parası karşısındaki
değeri

Başlangıçta Euro'nun fiziksel bir para olarak dolaşıma çıkmaması ve ticarî yaşamda kullanılmaması

ü Euro'nun Türkiye dış ticaretine etkileri nelerdir?

2007 yılı Dış Ticaret Müsteşarlığı verilerine göre Türkiye ihracatının yaklaşık %60'ı Avrupa Birliği
ülkelerine yapılmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinin ithalatımızdaki ağırlığı ise yaklaşık %30'dur.

Son yıllarda Türkiye ithalatı Asyalaşmaya başlamıştır. Türkiye Asya ülkelerinden ABD Doları
cinsinden ithalat yaparken Avrupa ülkelerine Euro cinsinden ihracat yapmaktadır. Bundan dolayı
Dolar'ın Euro karşısında değer kaybetmesi ihracat gelirlerimizi arttırırken ithalat maliyetlerimizi
azaltacaktır ve ülke ekonomimiz açısından ihracat gelirlerimizin artmasına neden olacaktır.

ü Euro'nun Türkiye dış borç stoğuna etkileri nelerdir?

Türkiye dış borç stoğunun %55'i ABD Doları, %34'ü Euro ve %11'i diğer para birimleri
cinsindendir. Eğer Dolar, Euro'ya karşı değer kaybetmeye devam ederse Türkiye'nin dış borç yükü
hafifleyecektir. Çünkü oransal olarak en fazla dış borç stoğumuz ABD Doları cinsindendir.

Not: sy. 60'daki makalenin okunması önerilir.

iv
 kyzylsungur

ü Sabit döviz kuru sistemi nedir?

Ulusal para biriminin başka bir ülkenin para birimine bağlandığı döviz kuru sistemidir. Örneğin;
Bretton Woods Para Sistemi sabit döviz kuru sistemine bir örnektir.

Bu sistemde merkez bankası ulusal para ile yabancı para arasındaki değişim oranını ifade eden
parite kuru'nu belirler. Piyasadaki döviz kuru ile parite kuru farkının açılması durumunda merkez
bankası kur'a müdahele eder.

Parite kuru'nu yalnızca merkez bankası belirler. Örneğin; Merkez Bankası'nın Dolar/TL kurunu 100
olarak açıkladığını varsayalım. (1 TL = 100 Dolar) Merkez Bankası kur marjını ±%1 olarak ilân
etsin. 1 TL en fazla 101, en az ise 99 Dolar olabilir eğer sabit döviz kuru sistemi uygulanıyorsa. TL
101 Dolar'ın üstüne ya da 99 Dolar'ın altına düşerse Merkez Bankası piyasaya müdahele eder.
101'in üzerine çıkan paritenin tekrar 99 – 101 bandına çekilebilmesi için piyasaya dolar sürülür.
99'un altına indiğinde ise piyasadan dolar çekilir.

Sabit döviz kuru sisteminin etkinliği Merkez Bankası'nın döviz rezervlerine bağlıdır. Eğer Merkez
Bankası'nın döviz rezervleri yetersizse ve ülkede ödemeler bilançosu açığı (dış ticaret açığı gibi)
varsa Merkez Bankası parite kuru'nu istediği düzeye getiremeyecektir.

ü Sabit döviz kuru sisteminin olumlu yanları nelerdir?

• İthalatçılar ve ihracatçılar için döviz kuru riskinden korunma olanağı sağlar.

• Döviz kuru istikrar önlemlerinin önplana çıkarılmasını ve para operasyonlarından
kaçınılmayı sağlar.

ü Sabit döviz kuru sisteminin olumsuz yanları nelerdir?

Birincisi; iç ve dış enflasyon oranlarını ve işsizliği hızla etkileyici bir özelliği vardır. Örneğin; Türkiye
enflasyonunun hızla arttığını ve ABD enflasyonunun çok düşük seviyelerde arttığını varsayalım.
Parite kur'u sabit olacağı için yüksek enflasyondan dolayı Türk mallarının fiyatları bize göre daha
pahalı gelecek Amerikan mallarının fiyatları ise neredeyse hiç değişmeyecektir. Bu yüzden
tüketiciler göreceli olarak daha ucuz olan Amerikan mallarını tercih edecek, ekonomimiz zarar
görecek, işsizlik artacaktır.

Bu gibi bir durumda ithalatın azaltılması için Amerikan mallarına kota uygulaması gündeme
getirilebilir.

İkincisi; merkez bankası kuru sabit tutmak isterken piyasa sürekli kurdan kazanç elde etme
peşinde olacaktır. Eğer piyasadaki kur, parite kuru'ndan yüksekse merkez bankası rezervlerindeki
dövizi daha düşük bir fiyattan piyasaya sürecek ve zararlı çıkacaktır. Bu da parite kur'unun nereye
kadar sabit tutulacağının sorgulanmasına sebep olacaktır.

Üçüncüsü; emisyon kazançları yani senyoraj gelirleri sorunudur. Örneğin; Türkiye'nin 1 dolar
kazanabilmesi için 1 dolarlık mal üretip ihraç etmesi gerekirken ABD'nin 1 dolar kazanabilmesi için
1 dolar basması yeterlidir. İki ülke kendi çıkarlarını düşüneceği için aynı ekonomik politikaları
izlemek mümkün olmayacaktır.

Senyoraj geliri sorunundan kaçınabilmek için ulusal paranın değerinin düşürülmesi yani
devalüasyon süreci söz konusu edilebilir. Bu şekilde ithal malların fiyatları yükselecek ve ithalat
baskı altına alınabilecektir.

v
 kyzylsungur

ü Serbest dalgalı döviz kuru sistemi nedir? Kısaca açıklayınız.

Döviz kuru paritesinin piyasadaki arz ve talebe göre belirlendiği kur sistemidir.

Piyasaya yapılan müdaheleler döviz kurunu sabitlemek yerine aşırı dalgalanmaları önlemek ve
değişimleri daha ılımlı hale getirmek için yapılır.

Piyasada dövize olan bir talep oluştuğunda döviz fiyatı artmaktadır; döviz arzı arttığında ise döviz
fiyatı düşmektedir.

Serbest dalgalı döviz kuru sisteminde merkez bankasının ve hükûmetin etkisi çok azdır.

ü Serbest dalgalı döviz kuru sistemi içinde kullanılan appreciation ve depreciation

terimlerini açıklayınız?

appreciation: Ulusal para biriminin yabancı para birimi karşısında değerinin artması.
depreciation: Ulusal para biriminin yabancı para birimi karşısında değerinin azalması.

apreşieyşın – dıpreşieyşın gibisinden okunur...

ü Serbest dalgalı döviz kuru sisteminin olumlu yanları nelerdir?

Döviz talebindeki artışın kurları yükseltmesi, arz fazlasının ise kurları düşürmesi dış ticaret
dengesizliğini otomatik olarak düzetlmektedir.

Eğer ülkede dış ticaret açığı varsa etkili bir devalüasyon ile ulusal paranın değeri düşürülebilir.
Böylece ithal malların fiyatı yükseleceğinden ithalat baskı altına alınarak dış ticaret açığı
azaltılabilir. Döviz cinsinden ihracat yapılacağı için ihracat gelirlerinde de artış olacaktır.

Serbest dalgalı döviz kuru sistemi ulusal paranın aşırı değerlenmesini engelleyen bir yapıya
sahiptir. Merkez bankası yeterli miktarda döviz rezervine sahip olmasa bile kur kendiliğinden
dengeye gelebilmektedir.

ü Serbest dalgalı döviz kuru sisteminin olumsuz yanları nelerdir?

Döviz kuru dalgalanmalarının önceden kestirilememesi ithalatçılar ve ihracatçılar açısından döviz

kuru riski'ni oluşturmaktadır. Firmalar açısından uzun vadeli planlamalarda büyük sıkıntılar
oluşturmaktadır.

Kur riskinin bir diğer önemli olumsuz etkisi ülkeye gelen ya da gelmek isteyen yabancı sermayeyi
tedirgin etmesidir. Sürekli dalgalanma halinde olan kur yüzünden yabancı sermaye hangi para
birimi üzerinden işlem gerçekleştirme belirsizliği ile karşı karşıya olacaktır.

ü Karma döviz kuru sistemleri nelerdir?

• Yönetimli Dalgalanma Döviz Kuru Sistemi

• Geniş Marjlı Pariteler Döviz Kuru Sistemi
• Sürünen Pariteler Döviz Kuru Sistemi

vi
 kyzylsungur

ü Yönetimli Dalgalanma Döviz Kuru Sistemi'ni açıklayınız.

Döviz kurlarının piyasa tarafından belirlenmesine rağmen merkez bankasının istenmeyen bir döviz
kuru oluştuğunda piyasaya müdahele edebildiği döviz kuru sistemidir.

Merkez bankası hiçbir zaman parite kuru'nu açıklamaz. Parite kuru her zaman bilinçaltındadır.

ü Geniş Marjlı Pariteler Döviz Kuru Sistemi'ni açıklayınız.

Bu sistemde ulusal para sabit paritelere olan bağlılığını sürdürürken döviz kuru, geniş bir marj
içinde piyasa tarafından dalgalanabilmektedir.

Marjın geniş tutulmasındaki asıl amaç piyasaya daha az müdahele edilerek tam rekabet piyasasına
yakın bir ekonomik modelin oluşturulmak istenmesidir.

ü Sürünen Pariteler Döviz Kuru Sistemi'ni açıklayınız.

Döviz kurlarındaki artışın aylık enflasyon oranları ile gerçekleştirildiği; bu şekilde denge döviz
kuruna ulaşılıncaya kadar ayarlamaların yapıldığı döviz kuru sistemidir.

Uygulamada döviz kuru sistemleri, ulusal para birimine sahip olmayan ülkelerdeki kur rejimi;
para kurulu düzünlemeleri; diğer geleneksel sabit döviz kuru düzenlemeleri; yatay bantlar içinde
sabit kur düzenlemeleri; sürünen pariteler uygulaması; sürünen bantlar içinde döviz kuru
düzenlemeleri; sürünen pariteler uygulaması; sürünen bantlar içinde döviz kuru düzenlemeleri;
önceden ilan edilmiş kurların bulunmadığı yönetimli dalgalanma uygulaması ve bağımsız
dalgalanma uygulaması olmak üzere sekiz farklı şekilde oluşmaktadır. Falan filan fincan... Türkiye
bu sekiz farklı uygulamadan bağımsız dalgalanma döviz kuru sistemi içerisindedir.

ü Bağımsız Dalgalanma Uygulaması'nı açıklayınız.

Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 25 ülkenin uyguladığı bu sistemde döviz kuru rüzgâra karşı
eğilme stratejisi ile dalgalanmaya bırakılarak uzun vadeli müdaheleler yerine kısa vadeli
dalgalanmaları gidermek için resmî müdaheleler yapılır. Sistemin asıl amacı kısa vadeli döviz kuru
stratejisi oluşturmaktır.

vii
 kyzylsungur

Rüzgâra Karşı Eğilme: “Esnek ya da dalgalı döviz kurlarını benimseyen ülkeler, paralarının belli
sınırlar içinde dalgalanmasını kabul etmişlerdir. Fakat dalgalanma tamamen serbest olmayıp
gözetim altındadır. Döviz kurlarının dalgalanmaya bırakılma durumunda günlük döviz kuru
yönetimi için IMF veya diğer ülkelerle işbirliğine gerek yoktur. Kısa vadeli dalgalanmaları gidermek
için kurlara resmî müdahaleler asgarî seviyede tutulmaktadır. Buna 'rüzgâra karşı eğilme' stratejisi
denilir.”

Para Politikaları Uygulamaları merkez bankalarınca büyüme hızının artırılması, istihdam artışının ve
fiyat istikrarının sağlanması gibi genel makro ekonomik dengelerin oluşturulması amacıyla
yürütülen politikalardır. Günümüzde merkez bankaları açısından fiyat istikrarının sağlanması yani
enflasyonun para politikaları ile kontrol altına alınmaya çalışılması öncelikli amaçtır.

ü Para Politikası Uygulamaları nelerdir?

• Döviz Kuru Hedeflemesi Para Politikası

• Parasal Hedefleme Para Politikası
• Enflasyon Hedeflemesi Para Politikası

ü Döviz Kuru Hedeflemesi Para Politikası'nı kısaca açıklayınız.

Döviz kuru sabitleştirmesi ya da döviz kuru çıpası olarak da adlandırılabilir.

Ulusal paranın kıymetli maden veya başka bir ülke para birimine bağlanması işlemidir.

Ulusal para bir gemi ve baz alınan yabancı para bir çıpa (çapa) olarak düşlenirse 'döviz kuru çıpası'
terimi daha net olarak anlaşılabilir. Temel amaç gemi'nin yani ulusal paranın dalgalara rağmen
demir attığı yerde sabit tutulmaya, fiyat istikrarının sağlanmaya çalışılmasıdır.

Bu sistemde baz alınan yabancı para birimine sahip ülkenin fiyat istikrarını yakalamış olması
gerekmektedir. Bu şekilde dış ticarete konu olan malların fiyat istikrarının sağlanması
kolaylaşabilir.

ü Döviz Kuru Hedeflemesi'nin olumsuz yanları nelerdir?

Birinci olumsuz yanı “enflasyon ithal etme” olgusudur. Örneğin; Türk Lirası'nın ABD Doları'na
bağlandığını varsayalım. Eğer ABD Doları'nda bir değer kaybı yaşanırsa petrol gibi ithal malların
fiyatları yükselecek ve bu durum ülkemize enflasyon ithal ediyormuşuz gibi yansıyacaktır.

İkinci ve en olumsuz yanı ise birbirlerine bağlanan ülkelerin faiz oranları sıkı ve katı bir şekilde
belirlenecektir. Bu şekilde döviz kuru çıpası seçmiş olan ülkede meydana gelecek bir içsel şokun
düzeltilmesi için gerekli merkez bankası müdahalesi olanağı sınırlı olacak, fiyat istikrarının
sağlanması güçleşecektir.

ü Parasal Hedefleme Para Politikası nedir?

Merkez bankalarının nominal para arzını kontrol ederek enflasyonu düşürmeye çalıştığı bir
politikadır.

ü Parasal Hedefleme Para Politikası'nın olumlu ve olumsuz yanları nelerdir?

Ekonomide meydana gelebilecek kırılganlıklarda ve şoklarda merkez bankalarının para

viii
 kyzylsungur

politikalarını bağımsız ve etkin bir biçimde kullanarak krizlere müdahale edebilmesi ve böylece
fiyat istikrarını sağlayabilmesi bu politikanın olumlu yanıdır.

Eğer ekonomide parasal büyüklük (M1, M2 gibi...) ve enflasyon ilişkisi arasındaki ilgileşim
(korelasyon) düşük ise parasal hedefleme stratejilerinin önemi azalmaktadır. Diğer bir olumsuz
yanı ise parasal hedefleme stratejisinin kamu tarafından anlaşılmasının döviz kuru hedeflemesinin
tersine daha zor olmasıdır.

ü Enflasyon Hedeflemesi Para Politikası nedir?

Ülkemizde uygulanan para politikasıdır.

Bu politikanın çıkış noktası küresel ekonomiye entegre olmuş herhangi bir ülkenin fiyat ve kur
düzeyini ulusal olarak denetim altına alamayacağının bilinciyle hareket ederek merkez bankası
tarafından belirlenen bir enflasyon hedefinin temel alınması ile oluşturulan para politikalarının
uygulanma gerekliliğidir.

Özetle, merkez bankası ülke ekonomisinde ulusal paranın yanında yabancı para birimlerinin de
etkili olduğunu bildiği için enflasyon hedeflemesi yapmak zorundadır.

Örneğin; merkez bankası senebaşında bir yıllık bir enflasyon oranı hedeflemesi yapar. Sene içinde
ise para politikalarını hedeflediği enflasyon oranını gerçekleştirebilmek için uygular.

ü Enflasyon Hedeflemesi Para Politikası'nın olumlu ve olumsuz yanları (avantajları ve

dezavantajları) nelerdir?

Olumlu yanları:

Bu politika merkez bankasının daha şeffaf olmasını ve kamuoyuna hesap verebilmesini

sağlamaktadır.

Eğer merkez bankası enflasyon hedeflemesi ile piyasaların beklediği enflasyon arasındaki fark
düşük ise merkez bankasına olan güven artacak; bunun doğal sonucu olarak enflasyon ile
mücadelede ısrarcı politikalar uygulanabilecektir.

Olumsuz yanı:

Eğer enflasyon hedeflemesi uygulamasında döviz kuru merkez bankası yetkisinin dışında
dalgalanmaya bırakılıyor ise hedeflemenin başarısız olması söz konusu olabilir.

Uluslararası sermaye hareketleri bir ülkede yerleşik kişi ya da kuruluşların başka bir ülkede
yerleşik kişi ya da kuruluşlara fon aktarması veya onlardan bir aktif satın almak üzere fon
göndermesi şeklinde tanımlanır.

ü Uluslararası Sermaye Hareketi çeşitleri nelerdir?

• Resmi Nitelikli Uluslararası Sermaye Hareketleri

• Özel Nitelikli Uluslararası Sermaye Hareketleri
• Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketleri

ix
 kyzylsungur

ü Resmi Nitelikli Sermaye Hareketleri nedir ve günümüzde kullanımı neden azalmıştır?

Doğrudan hükümetler ile Dünya Bankası gibi uluslararası kredi kuruluşları arasında gerçekleştirilen
sermaye hareketlerini tanımlar.

Kredi kullanımına sürekli sınırlandırmaların getirilmesi, sürekli kontrol altında tutulması ve esnek
bir yapıya sahip olmaması yüzünden kullanım hacmi daralmıştır.

Özel Nitelikli Uluslararası Sermaye Hareketleri bu akımın serbestleştirilmesine yönelik

düzenlemeler nedeniyle hanehalkı ve kurumların da katılabildiği bir uluslararası sermaye hareketi
çeşididir.

ü Özel Nitelikli Uluslararası Sermaye Hareketi'nin çeşitleri nelerdir?

• Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketleri

• Portföy Yatırımları Biçimindeki Sermaye Hareketleri
• Ortaklık Hakkı Veren Enstrümanların Meydana Getirdiği Uluslararası Sermaye Hareketi

ü Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketleri'ni kısaca açıklayınız.

Bir girişimcinin (gerçek ya da tüzel de olabilir) başka bir ülkede mal ve hizmet üretmek amacıyla
sabit kıymet yatırımı yapması; bir firmayı satın alması ya da bir firmanın sermayesini arttırmak
amacıyla yaptığı sermaye transferlerini ifade eder.

Örneğin; ADIDAS firmasının Çin'de tekstil fabrikası açması doğrudan yabancı sermaye hareketine
somut bir örnektir.

ü Portföy Yatırımları Biçimindeki Sermaye Hareketlerini kısaca açıklayınız ve çeşitlerini

yazınız.

Doğrudan yabancı sermaye hareketinde olduğu gibi direkt işletme kurma ya da işletmeyi finanse
etmek yerine çeşitli menkul kıymetler biçiminde ihraç edilen araçlar yoluyla fonların kullanılmasını
ifade etmektedir.

Ortaklık hakkı veren (hisse senedi, ülke fonları vb.) enstrümanlar ve alacak hakkı veren (tahvil,
finansman bonosu vb.) enstrümanlar şeklinde iki ayrı grup halinde incelenebilir.

Ortaklık Hakkı Veren Enstrümanların Meydana Getirdiği Uluslararası Sermaye Hareketi hisse senedi
ve türevleriyle gerçekleştirilmektedir. Türevleri ülke fonları, uluslararası piyasalara ihraç edilen
hisse senetleri ve depo sertifikaları'dır.

ü Ortaklık Hakkı Veren Enstrümanlar'dan Ülke Fonları'nın avantajları nedir?

• Yabancı yatırımcıların direkt, ülke piyasalarından hisse senedi satın almasıyla oluşan çeşitli
riskleri ve ilave maliyetleri ortadan kaldırmaktadır.
• İlgili şirketin mali tabloları hakkında bilgi edinebilme ve böylece sistematik olmayan
risklerden kaçınma imkânı sağlar.

x
 kyzylsungur

ü Uluslararası Piyasalarda İhraç Edilen Hisse Senetleri'nin (Uluslararası Finansal

Piyasalarda Satılan Hisse Senetleri'nin) yurtiçi piyasalarda satılan hisse senetlerinden
farkı nedir?

Uluslararası finansal piyasalarda satılan hisse senetleri özellikle kamu kuruluşlarının

özelleştirmesinde kullanılan bir yöntemdir. İhraç edilen senetler bir ya da birkaç borsaya birden
kote edilmekte ve likitide derecesi arttırılmaktadır.

ADR (American Depositary Receipt), GDR (Global Depositary Receipt) menkul kıymetleri Depo
Sertifikaları içinde incelenmektedir.

ü Ortaklık Hakkı Veren Enstrümanlar'dan Depo Sertifikaları'nın avantajları nelerdir?

• Direkt satın alınması durumunda yabancı yatırımcının yüklenmek zorunda olduğu risk
unsurları ortadan kalkmaktadır.
• Para transferi, hisse senetlerinin takası ve saklanması işlemlerinde yaşanan problemler ve
riskler depo sertifikalarında yoktur.
• Hisse senetlerinin depo sertifikaları yoluyla yabancı ülke piyasalarına kote edilmesi ile ilgili
firma geniş bir yatırımcı kitlesine ulaşmakta ve daha likit bir yapıya sahip olunabilmektedir.
• Firmaların uluslararası piyasalara erişimini kolaylaştırıcı ve sermaye birikimi oluşumunu
hızlandırıcı bir özelliğe sahiptir.

Alacak Hakkı Veren Enstrümanlar uluslararası piyasalara ihraç edilen tahviller, finansman bonoları
ve mevduat sertifikaları gibi menkul kıymetlerden oluşmaktadır. Son yıllarda özellikle hazine
bonosu ve devlet tahvillerinin önemi artmıştır.

ü Alacak Hakkı Veren Enstrümanlar'dan devlet tahvili ve hazine bonosunun önemini ve

kullanım amaçlarını belirtiniz.

Hükümetlerin borçlanma maliyetini düşürmek ve ödemeler dengesi açıklarını kapatmak için

kullanılırlar.

• Likitide derecelerinin yüksekliği ve risksiz varlık olmaları sebebiyle daha çok tercih edilirler.

xi
 kyzylsungur

• Ekonomik durgunluklarda yurtiçi finansmanlar ile kapatılamayan bütçe açıkları devlet tahvili
ve hazine bonoları ile kapatılabilir.

Ödemeler Dengesi konusu kitabın beşinci bölümünde ayrıntılı olarak incelenecektir.

ü Uluslararası Sermaye Hareketleri'nin gelişmesine neden olan etkenler nelerdir?

• Bilişim sektörünün gelişmesi ile birlikte finansal işlemlerin çok hızlı bir şekilde
gerçekleştirilebilmesi
• Fon fazlalarına sahip kişi, kurum ya da ülkelerin bu fazlalarını hızlı büyüme performansları
sergileyen gelişmekte olan ülkelerde değerlendirerek yüksek getiri elde etmek istemeleri
• Döviz cinsinden dış ödemeler bilançosu açığına sahip ülkelerin bu açıklarını uluslararası
sermaye piyasaları ile kapatmak istemeleri

xii
 kyzylsungur

Son Söz

Bu not Uluslararası Finansman kitabının ilk 100 sayfasının derlenmesi ile oluşturulmuştur. Gri
renkli kısımlar kişisel düşüncülerimin, genel açıklamaların ya da bilgilendirici içeriklerin bulunduğu
bölümleri göstermektedir. Üzerinde önemle durulması gereken bölümler turkuaz ile yazılmış
kısımlardan oluşmaktadır.

Öğretmenin sınavda soracağı soruları bilemeyeceğim için soru - cevap şeklinde içerik hazırlama
gereksinimi duydum. Yanıtları birçok kez aynen kitaptan aktarmak yerine özetleme yolunu tercih
ettim.

!Kitabın 100 ile 126ncı sayfaları arasındaki içerik bu ders notunda bulunmamaktadır.!
Sınavda kopya çekme ezikliğinde bulunmayacak herkese başarılar dilerim

~Temel Kaynak~

Uluslararası Finansman, Doç. Dr. Kürşat YALÇINER, Gazi Kitabevi, Haziran 2008
ISBN 978-9944-165-94-5

~Temel Kelime İşlemci~

OpenOffice.org 3.1.1

Yılmaz DALKIRAN (kyzylsungur)

kizilsungur@gmail.com
26.03.2010

xiii