PENGENALAN KEPADA

PENGURUSAN
KEWANGAN & SISTEM
BELANJAWAN NEGARA

Objektif :
Memahami tentang pengurusan
kewangan dan belanjawan negara.
Mengaplikasikan undang-undang dan
peraturan dalam setiap urusan harian
berkaitan kewangan.

SKOP
Pengurusan Kewangan

Definisi dan kepentingan

Dasar dan undang-undang
Komponen utama
Kawalan
Kelemahan

Sistem Belanjawan Negara

Pengenalan
Sejarah Sistem Belanjawan Negara
Komponen Belanjawan Negara
Objektif OBB dan ciri-ciri
Proses penyediaan belanjawan tahunan

Definisi Pengurusan Kewangan

PROSES BAGAIMANA SUMBER

KEWANGAN AWAM DIURUSKAN OLEH
JENTERA KERAJAAN MENERUSI
KAEDAH-KAEDAH TERTENTU DI MANA
DANA (FUND) UNTUK MEMBIAYAI
PERKHIDMATAN AWAM DIPEROLEHI,
DIBELANJA DAN DIAKAUNKAN

KEPENTINGAN PENGURUSAN KEWANGAN

Sumber-sumber (manusia, wang, bahan-bahan dan

masa) terhad

Permintaan terhadap sumber-sumber tidak terhad

Terdapat alternatif bagi memperolehi dan

menggunakan sumber-sumber tersebut

Pengurusan kewangan adalah nadi bagi sesuatu

organisasi

Sumber-sumber ekonomi tidak dapat digerakkan

tanpa pengurusan kewangan yang teratur
5

Undang-undang dan Peraturan

Perlembagaan Persekutuan Perkara 96, 97,
104,108 & 111
Akta Tatacara Kewangan 1957
Arahan Perbendaharaan
Pekeliling/Surat Pekeliling Perbendaharaan
Akta Audit 1957

Perlembagaan Persekutuan
Perkara 96
Tiada apa apa cukai boleh dilevi melainkan dengan
kebenaran parlimen.
Perkara 97
Semua kutipan hasil wang awam hendaklah
dimasukkan ke dalam Kumpulan Wang Disatukan,
kecuali kutipan zakat dan baitulmal.
Perkara 99
penyata kewangan bagi setiap tahun kewangan perlu
dibentangkan di dewan rakyat.
Perkara 104
Tiada wang yang dikeluarkan dari KWDS kecuali
dengan peruntukan undang-undang.

Perkara 111 :

Kerajaan persekutuan tidak dibenarkan meminjam

wang kecuali selepas mendapat kebenaran dari
parlimen.
Kerajaan negeri tidak dibenarkan mendapat
pinjaman kecuali dari kerajaan persekutuan atau

selepas mendapat kebenaran dari kerajaan

Persekutuan.
8

SISTEM PERAKAUNAN
Semua urusniaga kerajaan
diakaunkan
mengikut Asas Tunai Ubahsuai.
Apa maksud Asas Tunai
Ubahsuai?

PERAKAUNAN TUNAI SEBAGAI ASAS

SISTEM PERAKAUNAN KERAJAAN
CIRI-CIRI :
1. Hasil dicatat semasa terimaan dan perbelanjaan sewaktu
pembayaran
2. Sistem Tunai Ubahsuai : Membenarkan pembayaran
tahun semasa dibuat dalam bulan Januari tahun
berikutnya

PERBANDINGAN SISTEM PERAKAUNAN

KERAJAAN DAN BUKAN KERAJAAN
CIRI-CIRI
Sistem Perakaunan

KERAJAAN
Asas Tunai

B/KERAJAAN
Akruan

Sumber Pembiayaan Wang Awam

Pelaburan

Matlamat

Bukan
Keuntungan

Keuntungan

Agihan Keuntungan

Sosial/Rakyat

Pemilik

MIGRASI PERAKAUNAN AKRUAN

Perakaunan
Akruan

Perakaunan
Tunai Ubah
Suai

SEDIA ADA
Aset tidak
dipermodalkan

Sedia
ada

Liabiliti direkod di luar

sistem perakaunan
Mematuhi piawaian
IPSAS asas tunai

TAHUN 2015
Merekod Akaun Belum
Bayar (ABB)
Merekod Akaun Belum
Terima (ABT)
Aset dan liabiliti
berasaskan Perakaunan
Akruan
Mematuhi piawaian IPSAS
asas akruan
12

PRINSIP-PRINSIP UTAMA PENGURUSAN

KEWANGAN KERAJAAN

DUA PRINSIP:

A). LEGALITI

B). AKAUNTABILITI
15

 LEGALITI
PENGURUSAN KEWANGAN MESTILAH
MEMATUHI SEMUA UNDANG-UNDANG DAN
PERATURAN YANG DIGUBAL UNTUKNYA

AKAUNTABILITI
MEMIKUL AMANAH UNTUK MENJALANKAN
AKTIVITI YANG DITENTUKAN SECARA
BERTANGGUNGJAWAB KE ATAS KEJAYAAN
ATAUPUN KEGAGALANNYA
16

KUASA DAN
TANGGUNGJAWAB
DALAM PENGURUSAN
KEWANGAN

17

STRUKTUR KUASA DALAM PENGURUSAN

KEWANGAN
YDP
AGONG
J/K
AKAUN
AWAM

PARLIMEN

JEMAAH
MENTERI

MENTERI
KEWANGAN
18

PENGURUSAN KEWANGAN SEKTOR AWAM

Siapa Bertanggungjawab?

Pengelolaan Kumpulan Wang Disatukan

Persekutuan dan penyeliaan, pengawalan dan

arahan semua perkara berhubung dengan hal
ehwal kewangan Persekutuan diletakhak
pada Menteri
Seksyen 6(1), Akta Acara Kewangan 1957

19

PENURUNAN KUASA
Menteri kewangan boleh menurunkan kuasanya
kepada pegawai pengawal yang juga ketua
pegawai perakaunan untuk melaksanakan
tugas pengurusan kewangan di agensi masing-

masing
Seksyen 15(a)1, akta tatacara kewangan 1957

20

 Pegawai pengawal pula secara bertulis boleh

melantik pegawai-pegawai di bawah jagaannya

untuk melaksanakan tugas dan tanggungjawab

bagi pihaknya.

Walau bagaimanapun, pegawai pengawal

tidak boleh melepaskan diri dari
tanggungjawab tersebut.
21

 Pegawai perakaunan ialah seorang pegawai

yang ditugaskan berkenaan wang atau barang-

barang awam.
Pegawai perakaunan termasuklah setiap
pegawai awam yang dipertanggungjawabkan
dengan tugas-tugas pengurusan kewangan.

Akta Tatacara kewangan 1957

22

TANGGUNGJAWAB
PEGAWAI PERAKAUNAN
PUNGUTAN, PENERIMAAN,
PERAKAUNAN WANG AWAM;
PERBELANJAAN WANG AWAM;

PENERIMAAN, JAGAAN, PELUPUSAN.

23

Komponen utama dalam pengurusan

kewangan:
Belanjawan Negara
Perakaunan
Perolehan
Pengurusan Aset
Pengauditan

24

KELEMAHAN DALAM PENGURUSAN

KEWANGAN SEKTOR AWAM
KEPAKARAN / KEMAHIRAN
PEMBAHAGIAN TUGAS

PERANCANGAN TUGAS
SISTEM KERJA

PEMANTAUAN

25

CONTOH

Baucar bayaran tidak disokong

dengan lengkap dan disahkan dengan
sewajarnya;

Kelemahan dalam pengurusan

aset/stor kerajaan;

Kelemahan dalam sistem kawalan

dalaman bagi kutipan hasil;

Kelemahan dari segi perancangan dan

pengagihan peruntukan; dan

Kelemahan pengurusan perolehan

dan kontrak.

26

BEREHAT SEBENTAR

27

SISTEM BELANJAWAN
NEGARA

28

Definisi
Satu pernyataan anggaran hasil
dan perbelanjaan bagi tahun
hadapan yang digunakan sebagai alat
perancangan dan pengurusan sumber
ekonomi negara untuk memenuhi
keperluan rakyat.

29

KUMPULANWANG DISATUKAN
Deposit
Amanah
Bayaran Balik
Pendahuluan/Pinjaman

Hasil

Pinjaman Dalam Negeri

Pinjaman Luar Negeri

KUMPULAN WANG DI SATUKAN

Akaun
Hasil Disatukan

Akaun
Amanah Disatukan

Perbelanjaan
Bekalan

Deposit

Emolumen
Perkhidmatan
Dan Bekalan

Perbelanjaan
Tanggungan

Bayaran
Hutang

Kumpulanwang
Amanah Awam
Peruntukan

Kumpulanwang
Amanah Kerajaan

Peruntukan

Kumpulanwang
Pinjaman Perumahan

Peruntukan

Kumpulanwang
Pembangunan

Aset
Geran dan
Kenaan tetap

Akaun
Pinjaman Disatukan

Peruntukan DiRaja
Pencen, Gratuities
dan Pampasan
Perkhidmatan Hutang
Arahan Mahkamah

Pindahan

Pindahan

Perbelanjaan
Pembangunan
Cara Langsung

Bayaran Balik
Pinjaman

Pinjaman

KOMPONEN BELANJAWAN
HASIL NEGARA

KUMPULAN WANG
DISATUKAN

PERBELANJAAN
NEGARA
31

32

33

34

HASIL NEGARA
Hasil Negara adalah meliputi semua jenis
pendapatan yang diterima oleh Kerajaan
dalam bentuk cukai, yuran dan lesen dan
lain-lain terimaan, kecuali zakat, fitrah, Baitul
Mal dan hasil keagamaan.
TERBAHAGI KEPADA 3 PERINGKAT:
a) Hasil Kerajaan Persekutuan

b) Hasil Kerajaan Negeri; dan

c) Hasil Kerajaan
Tempatan
35

KOMPONEN HASIL
Hasil

Hasil
Bukan
Cukai

Cukai

AKAUN

HASIL
DISATUKAN

Pelbagai
Terimaan

Hasil drp
wilayah-wilayah
Persekutuan
36

KOMPONEN PERBELANJAAN

PERBELANJAAN MENGURUS

PERBELANJAAN
TANGGUNGAN

PERBELANJAAN
BEKALAN

PERBELANJAAN PEMBANGUNAN

LANGSUNG

PINJAMAN

37

BELANJA MENGURUS
Belanja mengurus ialah perbelanjaan
bagi aktiviti yang berulangan dan
berterusan. (belanja penggunaan)

TANGGUNGAN (T)
BEKALAN (B)
38

PERBELANJAAN TANGGUNGAN
Perbelanjaan yang dipertanggungkan terus
kepada Kumpulan Wang Disatukan tanpa
perlu mendapat kelulusan Parlimen selaras
dengan Perkara 98 Perlembagaan
Persekutuan
Contoh:

Gaji/Elaun Diraja, Khidmat Hutang Kerajaan, Pencen,

Gaji Hakim-hakim, Gaji Ketua Audit Negara,
perbelanjaan Suruhanjaya dan Pemberian Kepada
Negeri- Negeri.
39

PERBELANJAAN BEKALAN
Perbelanjaan menguruskan aktiviti Kerajaan
samada yang berterusan atau one- off dan
diperuntukkan mengikut Maksud Bekalan
tertentu dan perlu dibentangkan untuk kelulusan
Parlimen sebagai satu Akta Bekalan bagi setiap
tahun Belanjawan.
Contoh:
Emolumen, Perkhidmatan & Bekalan, Aset, Pemberian &
Kenaan Tetap dan Bayaran-bayaran lain.
40

Sistem Belanjawan Diubahsuai

Perancangan prestasi program

Value for money bagi perbelanjaaan wang awam

Output & outcome program/aktiviti
Hubungkait antara sumber, output & outcome

Kesesuaian & kerelevanan program/aktiviti

Penekanan kepada core business & KRAs
Pengukuran prestasi dan petunjuk prestasi (KPIs)

41

Sistem Belanjawan Diubahsuai

Kepercayaan & Empowerment

Akauntabiliti terhadap Fleksibiliti

Perjanjian Program antara ketua aktiviti &
Pegawai Pengawal

Batas Perbelanjaan berdasarkan belanjawan

tahun sebelumnya bagi tempoh dua tahun dengan
menggunakan formula tertentu

42

Sistem Belanjawan Diubahsuai

Pengenalpastian dasar sedia ada, dasar baru

&one-offs
Perjanjian pogram & laporan prestasi tahunan
Analysis varian & laporan pengecualian

43

DASAR SEDIA ADA

Program-program yang diluluskan dalam bentuk
perundangan, kelulusan Kabinet, Menteri atau
perbendaharaan, atau lain-lain pihak berkuasa
yang setaraf. Pengertian tersebut juga meliputi
pelaksanaan operasi bagi setiap program dan
aktiviti.

44

DASAR BARU
Aktiviti baru yang belum diluluskan dan
dipertimbangkan peruntukan, termasuk
program baru, tambahan, sambungan,
perluasan skop aktiviti sediada.
Contoh:
Penstrukturan semula jawatan
45

OFF
SUATU PERBELANJAAN
YANG TIDAK BERULANG

46

PERJANJIAN PROGRAM
Suatu persetujuan antara agensi dengan
Perbendaharaan mengenai input yang
akan digunakan, output yang akan
dihasilkan dan impak yang akan
dicapai untuk setiap aktiviti yang
dirancang.
47

PERJANJIAN PROGRAM
1. Maksud Bekalan
2. Agensi

8. Analisis
Keperluan Dasar

3. Program

9. Pelanggan

4. Aktiviti
5. Kod
6. Punca Kuasa
7. Objektif

10. Fungsi

11. Sumber-sumber
12. Spesifikasi Output
13. Petunjuk Impak
14. Rancangan Penilaian
48

TAHAP VARIAN YANG DIIKTIRAF:

Satu tahap yang dipersetujui untuk
sesuatu petunjuk prestasi yang
mana sesebuah agensi tidak perlu
mengemukakan laporan
pengecualian.

49

LAPORAN
PENGECUALIAN
Laporan bagi tujuan memberi
penjelasan terhadap petunjuk
prestasi yang tidak menepati tahap
varian yang dipersetujui dalam
Perjanjian Program.
50

RANCANGAN
PENILAIAN
PROGRAM
Penilaian secara mendalam atas sesuatu
aktiviti dan penilaian ini dijalankan
sekurang-kurangnya sekali dalam tempoh
lima tahun.
51

52

Nasional

TERAS STRATEGIK
KRA RMKe-10
OUTCOME RMKe-10

PROGRAM NASIONAL

Kementerian

KRA Kementerian
Outcome 1

Program 1

Aktiviti 1
Sub
Aktiviti Projek

Outcome 2

Program 2

Outcome 3

Outcome 4

Program 3

Program 4

Aktiviti 2

Aktiviti 3

Sub
Aktiviti

Sub
Projek
Aktiviti

53

Perancangan

Rancangan
Nasional
Bersepadu Untuk
Mencapai Objektif
Jangka Panjang

Program Nasional
Yang Diperlukan
Untuk Mencapai
Rancangan
Nasional Bersepadu

Peringkat
Nasional
Peringkat
Nasional
Bajet
Program
Nasional 1

Bajet

Bajet
Negara

54

Program Kementerian
Yang Berkaitan Untuk
Mencapai Program
Nasional

Aktiviti Yang
Diperlukan Untuk
Mencapai Program
Kementerian

Peringkat Kementerian /Agensi

Bajet
Kementerian
1

Bajet
Program
Nasional 2

Bajet
Kementerian
2

Bajet
Program
Nasional 3

Bajet
Kementerian
3

Bajet
Program
Nasional
N

Bajet
Kementerian
N

* Nota: Aktiviti termasuk peruntukan pembangunan dan belanja

mengurus

Bajet
Program 1
Bajet
Program 2
Bajet
Program 3
Bajet
Program N
Bajet
Program 1
Bajet
Program 2
Bajet
Program 3
Bajet
Program N

Bajet Aktiviti 1
Bajet Aktiviti 2
Bajet Aktiviti 3
Bajet Aktiviti
N

Bajet Aktiviti 1
Bajet Aktiviti 2
Bajet Aktiviti 3
Bajet Aktiviti
N

Bajet Berasaskan Outcome (OBB)

Sistem Belanjawan Diubahsuai (MBS)

Nasional

TERAS STRATEGIK
KRA RMKe-10
OUTCOME RMKe-10
PROGRAM NASIONAL

Kementerian

KRA Kementerian
Outcome 1

Program 1

Aktiviti 1
Sub
Aktiviti Projek

Outcome 2

Program 2

Outcome 3

Outcome 4

Program 3

Program 4

Aktiviti 2

Aktiviti 3

Sub
Aktiviti

Sub
Projek
Aktiviti

i.

Mengambil kira elemen-elemen OE dan DE

di bawah satu program Kementerian dan
dapat memberi gambaran menyeluruh
Kementerian
ii. Program-program adalah bersifat intervensi
iii. Hubungkait di antara program Kementerian
dan program nasional adalah jelas
iv. Menerapkan perspektif jangka panjang
dengan mewujudkan hubungan formal
antara program peringkat Kementerian dan
keutamaan nasional

i.

Hanya mengambil kira elemen OE

Kementerian dan tidak melibatkan projekprojek pembangunan
ii. Program-program adalah bersifat institusi
iii. Hubungan di antara program nasional
dengan program Kementerian adalah
tidak jelas
55

Sekian,
Terima kasih.
56