05 1 Enfeksiyon C

213
dknt; kimi zaman karacier ifllevi bozukluklar; geri

dnfll idiyopatik trombositopeni bildirilmifltir
Doz: Azdan, (tedavi yalnzca uzmanlaflmfl kliniklerde bafllatlmaldr) bafllangta gnde 25 mg, sonra gnde 50 mg;
tedaviye uyumu artrmak iin haftalk toplam doz 3 gne
blnerek verilebilir (rn. pazartesi ve perflembe 100 mg,
cuma 150 mg); OCUKLARDA kullanlmas tavsiye
edilmez
kirse bir ay sonra 10 mga karlr; en fazla gnde 10 mg

Tablet, 5 mg ve 10 mg donepezil hidroklorr, 14 tablet/
kutu
RVASTGMN
4.11
Demansta kullanlan ilalar
Donepezil, yalnzca Alzheimer hastalnda hafif-orta fliddetteki demansn semptomatik tedavisinde kullanlan geri dnfll bir asetil kolinesteraz inhibitrdr. Hastalarn %40nda biliflsel ve biliflsel olmayan
bozulma hzn yavafllatabilir. Baflka nedenlere bal
konfzyonu ya da demans olan hastalarda etkili deildir. Yeni piyasaya karlan rivastigmin dier bir
asetilkolinesteraz inhibitrdr.
DONEPEZL HDROKLORR
Endikasyonlar: Alzheimer hastalnda hafif-orta
fliddetteki demans
Dikkatli olunmas gereken durumlar: hasta sins
sendromu ya da dier supraventrikler iletim bozukluklar; peptik lser geliflme riski taflyan hastalar; astm, obstrktif hava yolu hastal; gebelik ve emzirme; etkileflimleri: Ek 1 (parasempatomimetikler)
Yan etkileri: bulant, kusma, ishal, yorgunluk, uykusuzluk, kas kramplar, daha nadir olarak senkop, bradikardi, sinoatriyal blok; plazma kreatin
kinaz konsantrasyonunda hafif artfl; mesane kflnda tkanma olasl; konvlsiyonlar
Doz: Azdan, yatarken gnde tek doz 5 mg, gere-
5: ENFEKSYONLAR
Aricept (Pfizer)
Endikasyonlar: Alzheimer hastalnda hafif-orta

fliddetteki demans
Dikkatli olunmas gereken durumlar: bbrek bo zukluu, hafif-orta fliddette karacier bozukluu
(Ek 2); hasta sins sendromu, iletim anormallikleri; mide ya da duodenum lserleri (ve lser geliflme riski altnda olanlar); astm ya da obstrktif
akcier hastal yks; gebelik (Ek 4); vcut
arl izlenmelidir; etkileflimleri: Ek 1 (parasempatomimetikler)
Kontrendikasyonlar: emzirme
Yan etkileri: asteni, ifltahszlk, kilo kayb, sersemlik, bulant, kusma, uyuflukluk, karn ars, ajitasyon ve konfzyon, depresyon, ishal, dispepsi, bafl
ars, uykusuzluk, terleme, krklk, tremor; ender olarak angina pektoris, gastrointestinal kanama, senkop; mesane kflnda tkanma olasl,
konvlsiyonlar
Not: Gastrointestinal yan etkiler kadnlarda daha
sk grlebilir
Doz: Azdan, bafllangta gnde 2 kez 1.5 mg, yanta ve toleransa gre en az iki haftalk aralarla
gnde 2 kez 1.5 mglk basamaklarla doz artrlabilir; olaan doz aral gnde 2 kez 3-6 mg; maksimum gnde 2 kez 6 mg
Exelon (Novartis)
Kapsl, 1.5 mg, 3 mg, 4.5 mg ve 6 mg rivastigmin, 28
kapsl/kutu
Bu blmde afladaki bafllklar altnda ila tedavisi tartfllmaktadr:

5.1
Antibakteriyel ilalar
5.2
Antifungal ilalar
5.3
Antiviral ilalar
5.4
Antiprotozoal ilalar
5.5
Anthelmintikler
Bildirimi zorunlu enfeksiyon hastalklar
Umumi Hfzsshha Kanununun 57. ve 64. maddeleri
uyarnca afladaki bulaflc hastalklarn doktorlar tarafndan alfltklar salk kurulufllar aracl ile ve serbest alflanlar tarafndan dorudan Salk Bakanlnn yerel kurulufluna veya il salk mdrlklerine
bildirilmesi zorunludur. Bildirimle ilgili yntem bu makamlardan renilebilir.
Kolera, veba, iek, rekrrent atefl, sar humma ve tifs gibi uluslararas zorunlu bildirime tabi hastalklar
derhal, dierleri aylk olarak bildirilir.
iek
Sar humma
Tifs
Kolera
Bomaca
Tetanoz
Kzamk
Paratifo (S. paratyphi A, B)
Amipli dizanteri
(amibiyazis)
Serum Hepatiti
(Hepatit B)
Kuduz flpheli srk
fiarbon
Guillain-Barr Sendromu
Streptokok anjini ve
dier streptokok
enfeksiyonlar
Kala Azar
(viseral layflmanyazis)
AIDS
Stma (malarya)
Tberkloz
5.1
Raci Hummas (rekrrent atefl)

Veba
nfluenza (grip)
Poliomiyelit (paralitik)
Difteri
Neonatal tetanoz
Tifo (S. typhi)
Basilli dizanteri (fligellozis)
Bulaflc sarlk (Hepatit A)
Kuduz
Brusellozis
Meningokoksik menenjit
Kzl
fiark ban (cilt layflmanyazisi)
Leptospirozis (Weil Hastal)
Lepra
Trahom
Creutzfeldt-Jacob sendromu
(deli dana hastal)
Sifiliz
fiistozomiyazis
Lejyonella pnmonisi
5.1.1 Penisilinler
5.1.2 Sefalosporinler, sefamisinler ve dier
beta-laktam antibiyotikler
5.1.3 Tetrasiklinler
5.1.4 Aminoglikozidler
5.1.5 Makrolidler
5.1.6 Klindamisin ve linkomisin
5.1.7 Dier antibiyotiklerden bazlar
5.1.8 Slfonamidler ve trimetoprim
5.1.9 Antitberkloz ilalar
5.1.10 Antilepra ilalar
5.1.11 5-Nitroimidazoller
5.1.12 Kinolonlar
5.1.13 drar yolu enfeksiyonlar
5.1.14 Dier antibakteriyel kemoteraptikler
UYGUN LA SEM. Klinisyen, antibiyotik semeden nce iki etmeni gznnde bulundurmaldrhas ta ve neden olduu bilinen ya da olas mikroorganizma.
Hastayla ilgili olarak gznnde bulundurulmas gereken etmenler arasnda flunlar bulunmaktadr: alerji y ks, bbrek ve karacier ifllevleri, enfeksiyona dayanma gc (baflklk eksiklii olup olmad), azdan
alnan ilac kaldrp kaldramayaca, hastaln derecesi, hastann etnik kkeni, yafl ve kadn hastalar iin, gebe olup olmad, emzirip emzirmedii ve oral kontraseptif kullanp kullanmad.
Bilinen ya da olas mikroorganizma ile onun antibiyotie duyarll, yukardaki etmenlerle birlikte, bir ya
da birka antibiyotii akla getirecek, nihai seim mikrobiyolojik, farmakolojik ve toksikolojik zelliklere
bal olacaktr.
Antibiyotik seimine aklc bir yaklaflm rnei, gebeliin erken dnemlerinde bulant yaknmas olan bir
hastada idrar yolu enfeksiyonu tedavisidir. Mikroorganizmann ampisiline direnli, te yandan nitrofurantoine
(bulantya neden olabilir), gentamisine (yalnz enjeksiyonla uygulanabilir ve gebelikte verilmemesi daha iyi
olur), tetrasikline (bebekte difllerde renk deiflikliine
neden olabilir), ko-trimoksazol (folik asit antagonisti olduundan kuramsal olarak teratojen etki riski vardr) ve
sefaleksine duyarl olduu bildirilmifltir. Gebelikte en
gvenli antibiyotikler penisilinler ve sefalosporinler olduundan bu hasta iin sefaleksin endike olacaktr.
Antibiyotik seiminde sz konusu olan ilkelerde,
bbrek ve karacier ifllevlerindeki deifliklik, bakteri
direncinde artma ve yan etkiler zerine yeni bilgiler gibi ok sayda deiflken rol oynar. Tedavinin sresi, do zaj ve uygulama yolu, enfeksiyonun blgesine, tipine
ve arlna baldr.
ANTBYOTK POLTKALARI. Pek ok hastane,
yeterli etki alan salayan en ekonomik tedaviyi gereklefltirmek ve direnli mikroorganizmalarn geliflimini azaltmak iin kullanlabilecek antibiyotiklerin saysn snrlamaktadr. Yetkililer genel kullanm iin bir
ila yelpazesi belirleyebilir, dier ilalara ise ancak bir
mikrobiyolog ya da enfeksiyon hastalklarnn kontrolnden sorumlu bir hekimin nerisi ile izin verebilir.
TEDAVYE BAfiLAMADAN NCE. Bafllamadan nce
afladaki kurallar dikkate alnmaldr:
Viral enfeksiyonlarda antibiyotik tedavisi uygulanmamaldr.
Kltr ve duyarllk testleri iin rnek alnmaldr;
nedeni aklanamayan atefli olan hastaya ampirik antibiyotik verilmesi genellikle tan koymay daha da
glefltirir.
Bakteriyolojik sonular henz alnmamflken ila seiminde sk rastlanan mikroorganizmalara
ve son
duyarllk durumlarna iliflkin gncel bilgilerin byk
yarar vardr.
Antibiyotik dozu yafl, vcut arl, bbrek ifllevleri
ve enfeksiyonun fliddeti gibi pek ok etmene bal olarak deiflir. Ciddi enfeksiyonlarda szde standart denilen dozun verilmesi tedavinin baflarsz olmasna,
214
Blm 5: Enfeksiyonlar
hatta hastann lmesine neden olabileceinden, hastann durumuna uygun dozun verilmesi byk nem taflr. te yandan, toksik ve tedavi edici dozlar arasnda
dar bir aralk bulunan bir antibiyotik (rn. bir aminoglikozid) iin, aflr dozdan kanmak nemlidir ve plaz ma konsantrasyonunu izlemek gerekebilir.
Antibiyotiin verilifl yolu ou zaman enfeksiyonun
fliddetine baldr. Yaflam tehdit eden enfeksiyonlarda
intravenz tedavi uygulanmas gerekir. ocuklarda,
mmkn olduu kadar, arl intramskler enjeksiyonlardan kanmak gereklidir.
Tedavinin sresi enfeksiyonun doasna ve tedaviye
yanta baldr. Tedavi sresinin gereksiz yere uzatlmas israftr ve yan etkilere neden olabilir; vakalarn
ounda 5 gnlk bir sre yeterlidir. Bununla birlikte,
tberkloz ya da kronik osteomiyelit gibi belirli enfeksiyonlarda tedaviye greceli olarak uzun bir sre devam etmek gerekir. Bunun tersine, komplikasyonsuz
5.1
idrar yolu enfeksiyonlarnda tek doz antibiyotik kullanlmas yeterli olabilir.
SPERENFEKSYON. Genel olarak, sefalosporinler gibi genifl spektrumlu antibakteriyel ilalarn kullanm
srasnda, mantar enfeksiyonlar ya da antibiyotie
bal kolit (psdomembranz kolit) gibi direnli mikroorganizmalarn ayklanp kalmasna bal istenmeyen
reaksiyonlarn ortaya kma olasl daha yksektir;
sperenfeksiyonla balantl dier sorunlar arasnda vajinit ve pruritus ani bulunur.
T EDAV. nerilen tedavi Tablo 1de belirtilmektedir.
Patojen izole edilmiflse gerektiinde tedavi daha uygun
bir antibiyotie evrilebilir. Bakteri ekilememiflse, antibiyotie devam edilebilir ya da klinik nedenlerle kesilebilir. Profilaksinin yararl olduu enfeksiyonlar Tablo 2de belirtilmektedir.
Tablo 1. Antibakteriyel tedavi zeti
Gastrointestinal sistem
Gastroenterit
Antibiyotik genellikle endike deildir
Sklkla kendiliinden geer ve etiyolojisi bakteriyel olmayabilir
Campylobacter enteriti
Siprofloksasin ya da eritromisin
nvazif salmonelloz
Siprofloksasin ya da trimetoprim
nvazif olabilecek ar enfeksiyonlar da kapsar
fiigelloz
Hafif vakalarda antibiyotik endike deildir. Trimetoprime

direnli sufllar iin siprofloksasin kullanlmaldr
Tifo
Siprofloksasin ya da kloramfenikol
Hindistan, Pakistan, Ortadou ve Gneydou Asyadan

kaynaklanan enfeksiyonlar kloramfenikole direnli olabileceinden siprofloksasin daha uygun olabilir
Antibiyotie bal kolit (psdomembranz kolit)

Oral vankomisin ya da oral metronidazol
Safra yolu enfeksiyonu
Bir sefalosporin ya da gentamisin
Peritonit
Bir sefalosporin (ya da gentamisin ) + metronidazol
(ya da klindamisin)
Periton diyalizine bal peritonit
2
Vankomisin + gentamisin (ya da seftazidim), diyaliz svsna katlarak (ya da diyaliz svsna katl mfl vankomisin + oral siprofloksasin)
Duyarllk olduu biliniyorsa gerekmeyen antibiyotik kesilmelidir; tedavi genellikle 14 gn ya da daha uzun srdrlr
Kardiyovaskler sistem
Tedavi 4 haftaya kadar srdrlr; mikroorganizma peni siline tam olarak duyarlysa 2 haftadan sonra gentamisin
kesilir. ki haftadan sonra benzilpenisilinin yerine oral
1
amoksisilin kullanlabilir
Penisiline az duyarl streptokoklarn (rn.

Entere coccus [Streptococcus ] faecalis) neden olduu
endokardit
Benzilpenisilin (ya da penisiline alerji varsa vankomisin2 ) + dflk dozda (gnde iki kez 60-80 mg)
gentamisin
Tedavi 4 hafta srdrlr
Staphylococcus aureus un (ve Staphylococcus epi dermidis) neden olduu endokardit

Flukloksasilin + ya gentamisin ya da fusidik asit (ya
da penisiline alerji varsa tek baflna vankomisin 2)
Haemophilus influenzae epiglotiti

Sefotaksim ya da kloramfenikol
ntravenz uygulanr
Kronik bronflit alevlenmeleri

1
Amoksisilin ya da trimetoprim ya da tetrasiklin
Baz pnmokoklarn ve Haemophilus influenzae sufllarnn tetrasikline; ayrca H. influenza sufllarnn %15inin
amoksisiline direnli olduunu unutmayn
Komplikasyonsuz toplumda edinilmifl pnmoni

1
Amoksisilin (ya da akcier hastal yks yoksa
benzilpenisilin ya da penisiline alerji varsa eritro3
misin )
nfluenza ya da kzamkta olduu gibi stafilokok kuflkusu
varsa flukloksasilin eklenir; atipik pnmoni kuflkusu var3
sa eritromisin eklenir; penisiline duyarll azalmfl pnmokoklar izole edilmektedir, ancak baz lkelerde henz
sk deildir
Penisiline duyarl streptokoklarn (rn. Streptococ cus viridans ) neden olduu endokardit
Etiyolojisi bilinmeyen toplumda edinilmifl ar
Benzilpenisilin (ya da penisiline alerji varsa vankopnmoni
2
misin ) + dflk dozda (gnde iki kez 60-80 mg)
Eritromisin 3 + sefuroksim ya da sefotaksim
Stafilokok kuflkusu varsa flukloksasilin eklenir
gentamisin
1 Amoksisilinin nerildii durumlarda ampisilin ya da bir ampisilin esteri (bkz. blm 5.1.1.3) kullanlabilir
2 Vankomisinin nerildii durumlarda teikoplanin kullanlabilir
3 Eritromisinin nerildii durumlarda baflka bir makrolid (rn. azitromisin ya da klaritromisin) kullanlabilir
215
Tablo 1. Antibakteriyel tedavi zeti (devam)

Atipik pnmoni kuflkusu
Eritromisin 3
Ar Legionella enfeksiyonlarnda rifampisin eklenmesi
gerekebilir; klamidya ve mikoplazma enfeksiyonlarnda
tetrasiklin de bir seenektir; tedavi en az 10-14 gn srdrlr
Hastanede edinilmifl pnmoni

Genifl spektrumlu bir sefalosporin (rn. sefotaksim
ya da seftazidim) ya da bir antipsdomonal
penisilin + bir aminoglikozid
Merkezi sinir sistemi
Menenjit: Bafllangta ampirik tedavi

Meningokok enfeksiyonu kuflkusu varsa, hastay acil
olarak hastaneye nakletmeden nce tek doz benzilpenisilin verilmesi nerilir (b k z. Benzilpenisilin, blm
5.1.1.1)
Benzilpenisilin ya da sefotaksim
Hastaneden karmadan nce 2 gn rifampisin verilir
Pnmokoksik menenjit
Sefotaksim
Mikroorganizma penisiline duyarlysa bunun yerine benzilpenisilin verilir; mikroorganizma penisiline ve sefalosporinlere yksek dzeyde direnliyse vankomisin eklenir
Haemophilusinfluenzae nn neden olduu menenjit

H. influenzae tip b iin hastaneden karmadan nce 4 gn

rifampisin verilir
Listeria menenjiti
Amoksisilin1 + gentamisin
Tedavi en az 4 hafta srdrlr; 2 haftadan sonra

gentamisin kesilir
Solunum sistemi
drar yollar
Akut piyelonefrit ya da prostatit

Trimetoprim ya da gentamisin ya da sefalosporin ya
da bir kinolon
Prostatitte 4 haftalk trimetoprim ya da bir kinolon tedavisi
uygulanr
Alt idrar yolu enfeksiyonu

Trimetoprim ya da amoksisilin1 ya da nitrofurantoin ya da oral sefalosporin
Genital sistem
Sifilis
Prokain penisilin (ya da penisiline alerji varsa
tetrasiklin ya da doksisiklin ya da eritromisin)
Prokain penisilin tedavisi 10-21 gn, tetrasiklin, doksisiklin ya da eritromisin tedavisi 14-21 gn srdrlr
Gonore
1
Amoksisilin ile birlikte probenesid ( ya da penisiline alerjisi varsa spektinomisin ya da bir kinolon)
Komplikasyonsuz enfeksiyonda tek doz tedavi; seim, enfeksiyonun edinildii yere baldr; temaslarn izini
srdrme tavsiye edilir; klamidya gzard edilmemelidir
1
2
3
Komplikasyonsuz genital klamidya enfeksiyonu,

gonokok dfl retrit ve zgl olmayan genital
enfeksiyon
Doksisiklin ya da eritromisin
Doksisiklin tedavisi 7-21 gn, eritromisin tedavisi ise 714 gn srdrlr; seenek olarak 1 glk tek doz azitromisin tedavisi uygulanabilir; temaslarn izini srdrme
tavsiye edilir
Pelvik enflamatuar hastalk

Metronidazol + doksisiklin (ya da eritromisin)
Metronidazol tedavisi 7-14 gn, doksisiklin ( ya da eritromisin) tedavisi 14-21 gn srdrlr; ar durumdaki
hastalarda sefotaksim gibi bir sefalosporin + doksisiklin
kullanlmas gerekebilir; gonore gzard edilmemelidir
Kan
Septisemi: Bafllangta ampirik tedavi

Aminoglikozid + genifl spektrumlu bir penisilin ya
da tek baflna genifl spektrumlu bir sefalosporin
(rn. sefotaksim ya da seftazidim) ya da tek baflna meropenem ya da tek baflna imipenem (silas tatin ile)
Baflklk eksiklii olanlarda, aminoglikozid + genifl spektrumlu bir penisilin ya da tek baflna genifl
spektrumlu bir sefalosporin (rn. sefotaksim ya
da seftazidim)
Seim yerel diren kalplarna ve klinik tabloya baldr;
anaerob enfeksiyon kuflkusu varsa metronidazol eklenir;
Gram-pozitif enfeksiyon kuflkusu varsa flukloksasilin ya
2
da vankomisin eklenir
Meningokoksik septisemi
Meningokok enfeksiyonu kuflkusu varsa hastay acil olarak hastaneye nakletmeden nce tek doz benzilpenisilin
verilmesi nerilir (bkz. Benzilpenisilin, blm 5.1.1.1);
hastaneden karmadan nce 2 gn rifampisin verilir
Kas ve iskelet sistemi
Osteomiyelit ve septik artrit

Tek baflna klindamisin ya da flukloksasilin +
fusidik asit. Etken Haemophilus influenzae
1
ise amoksisilin ya da sefuroksim verilir
Befl yaflndan kk ocuklarda etken H. influenzae
olabilir. Akut hastalk en az 6 hafta, kronik enfeksiyon
ise en az 12 hafta tedavi edilmelidir
Gz
Prlan konjunktivit
Kloramfenikol ya da gentamisinli gz damlalar
Kulak, burun ve orofarinks
Difl enfeksiyonlar
Fenoksimetilpenisilin (ya da amoksisilin 1) ya da
eritromisin ya da metronidazol
Periodontal hastaln kronik destrktif tiplerinde
tetrasiklin
Amoksisilinin nerildii durumlarda ampisilin ya da bir ampisilin esteri (bkz. blm 5.1.1.3) kullanlabilir
Vankomisinin nerildii durumlarda teikoplanin kullanlabilir
Eritromisinin nerildii durumlarda baflka bir makrolid (rn. azitromisin ya da klaritromisin) kullanlabilir
214
hatta hastann lmesine neden olabileceinden, hastann durumuna uygun dozun verilmesi byk nem taflr. te yandan, toksik ve tedavi edici dozlar arasnda
dar bir aralk bulunan bir antibiyotik (rn. bir aminoglikozid) iin, aflr dozdan kanmak nemlidir ve plaz ma konsantrasyonunu izlemek gerekebilir.
Antibiyotiin verilifl yolu ou zaman enfeksiyonun
fliddetine baldr. Yaflam tehdit eden enfeksiyonlarda
intravenz tedavi uygulanmas gerekir. ocuklarda,
mmkn olduu kadar, arl intramskler enjeksiyonlardan kanmak gereklidir.
Tedavinin sresi enfeksiyonun doasna ve tedaviye
yanta baldr. Tedavi sresinin gereksiz yere uzatlmas israftr ve yan etkilere neden olabilir; vakalarn
ounda 5 gnlk bir sre yeterlidir. Bununla birlikte,
tberkloz ya da kronik osteomiyelit gibi belirli enfeksiyonlarda tedaviye greceli olarak uzun bir sre devam etmek gerekir. Bunun tersine, komplikasyonsuz
5.1
idrar yolu enfeksiyonlarnda tek doz antibiyotik kullanlmas yeterli olabilir.
SPERENFEKSYON. Genel olarak, sefalosporinler gibi genifl spektrumlu antibakteriyel ilalarn kullanm
srasnda, mantar enfeksiyonlar ya da antibiyotie
bal kolit (psdomembranz kolit) gibi direnli mikroorganizmalarn ayklanp kalmasna bal istenmeyen
reaksiyonlarn ortaya kma olasl daha yksektir;
sperenfeksiyonla balantl dier sorunlar arasnda vajinit ve pruritus ani bulunur.
T EDAV. nerilen tedavi Tablo 1de belirtilmektedir.
Patojen izole edilmiflse gerektiinde tedavi daha uygun
bir antibiyotie evrilebilir. Bakteri ekilememiflse, antibiyotie devam edilebilir ya da klinik nedenlerle kesilebilir. Profilaksinin yararl olduu enfeksiyonlar Tablo 2de belirtilmektedir.
Tablo 1. Antibakteriyel tedavi zeti
Gastrointestinal sistem
Gastroenterit
Antibiyotik genellikle endike deildir
Sklkla kendiliinden geer ve etiyolojisi bakteriyel olmayabilir
Campylobacter enteriti
Siprofloksasin ya da eritromisin
nvazif salmonelloz
nvazif olabilecek ar enfeksiyonlar da kapsar
fiigelloz
Hafif vakalarda antibiyotik endike deildir. Trimetoprime

direnli sufllar iin siprofloksasin kullanlmaldr
Tifo
Siprofloksasin ya da kloramfenikol
Hindistan, Pakistan, Ortadou ve Gneydou Asyadan

kaynaklanan enfeksiyonlar kloramfenikole direnli olabileceinden siprofloksasin daha uygun olabilir
Antibiyotie bal kolit (psdomembranz kolit)

Oral vankomisin ya da oral metronidazol
Safra yolu enfeksiyonu
Bir sefalosporin ya da gentamisin
Peritonit
Bir sefalosporin (ya da gentamisin ) + metronidazol
(ya da klindamisin)
Periton diyalizine bal peritonit
2
Vankomisin + gentamisin (ya da seftazidim), diyaliz svsna katlarak (ya da diyaliz svsna katl mfl vankomisin + oral siprofloksasin)
Duyarllk olduu biliniyorsa gerekmeyen antibiyotik kesilmelidir; tedavi genellikle 14 gn ya da daha uzun srdrlr
Kardiyovaskler sistem
Tedavi 4 haftaya kadar srdrlr; mikroorganizma peni siline tam olarak duyarlysa 2 haftadan sonra gentamisin
kesilir. ki haftadan sonra benzilpenisilinin yerine oral
1
amoksisilin kullanlabilir
Penisiline az duyarl streptokoklarn (rn.

Entere coccus [Streptococcus ] faecalis) neden olduu
endokardit
Benzilpenisilin (ya da penisiline alerji varsa vankomisin2 ) + dflk dozda (gnde iki kez 60-80 mg)
gentamisin
Staphylococcus aureus un (ve Staphylococcus epi dermidis) neden olduu endokardit

Flukloksasilin + ya gentamisin ya da fusidik asit (ya
da penisiline alerji varsa tek baflna vankomisin 2)
Haemophilus influenzae epiglotiti

ntravenz uygulanr
Kronik bronflit alevlenmeleri

1
Amoksisilin ya da trimetoprim ya da tetrasiklin
Baz pnmokoklarn ve Haemophilus influenzae sufllarnn tetrasikline; ayrca H. influenza sufllarnn %15inin
amoksisiline direnli olduunu unutmayn
Komplikasyonsuz toplumda edinilmifl pnmoni

1
Amoksisilin (ya da akcier hastal yks yoksa
benzilpenisilin ya da penisiline alerji varsa eritro3
misin )
nfluenza ya da kzamkta olduu gibi stafilokok kuflkusu
varsa flukloksasilin eklenir; atipik pnmoni kuflkusu var3
sa eritromisin eklenir; penisiline duyarll azalmfl pnmokoklar izole edilmektedir, ancak baz lkelerde henz
sk deildir
Penisiline duyarl streptokoklarn (rn. Streptococ cus viridans ) neden olduu endokardit
Etiyolojisi bilinmeyen toplumda edinilmifl ar
Benzilpenisilin (ya da penisiline alerji varsa vankopnmoni
2
misin ) + dflk dozda (gnde iki kez 60-80 mg)
Eritromisin 3 + sefuroksim ya da sefotaksim
Stafilokok kuflkusu varsa flukloksasilin eklenir
gentamisin
1 Amoksisilinin nerildii durumlarda ampisilin ya da bir ampisilin esteri (bkz. blm 5.1.1.3) kullanlabilir
215

Atipik pnmoni kuflkusu
Eritromisin 3
Ar Legionella enfeksiyonlarnda rifampisin eklenmesi
gerekebilir; klamidya ve mikoplazma enfeksiyonlarnda
tetrasiklin de bir seenektir; tedavi en az 10-14 gn srdrlr
Hastanede edinilmifl pnmoni

Genifl spektrumlu bir sefalosporin (rn. sefotaksim
ya da seftazidim) ya da bir antipsdomonal
penisilin + bir aminoglikozid
Merkezi sinir sistemi
Menenjit: Bafllangta ampirik tedavi

Meningokok enfeksiyonu kuflkusu varsa, hastay acil
olarak hastaneye nakletmeden nce tek doz benzilpenisilin verilmesi nerilir (b k z. Benzilpenisilin, blm
5.1.1.1)
Hastaneden karmadan nce 2 gn rifampisin verilir
Pnmokoksik menenjit
Sefotaksim
Mikroorganizma penisiline duyarlysa bunun yerine benzilpenisilin verilir; mikroorganizma penisiline ve sefalosporinlere yksek dzeyde direnliyse vankomisin eklenir
Haemophilusinfluenzae nn neden olduu menenjit

H. influenzae tip b iin hastaneden karmadan nce 4 gn

rifampisin verilir
Listeria menenjiti
Amoksisilin1 + gentamisin
Tedavi en az 4 hafta srdrlr; 2 haftadan sonra

gentamisin kesilir
Solunum sistemi
drar yollar
Akut piyelonefrit ya da prostatit

Trimetoprim ya da gentamisin ya da sefalosporin ya
da bir kinolon
Prostatitte 4 haftalk trimetoprim ya da bir kinolon tedavisi
uygulanr
Alt idrar yolu enfeksiyonu

Trimetoprim ya da amoksisilin1 ya da nitrofurantoin ya da oral sefalosporin
Genital sistem
Sifilis
Prokain penisilin (ya da penisiline alerji varsa
tetrasiklin ya da doksisiklin ya da eritromisin)
Prokain penisilin tedavisi 10-21 gn, tetrasiklin, doksisiklin ya da eritromisin tedavisi 14-21 gn srdrlr
Gonore
1
Amoksisilin ile birlikte probenesid ( ya da penisiline alerjisi varsa spektinomisin ya da bir kinolon)
Komplikasyonsuz enfeksiyonda tek doz tedavi; seim, enfeksiyonun edinildii yere baldr; temaslarn izini
srdrme tavsiye edilir; klamidya gzard edilmemelidir
1
2
3
Komplikasyonsuz genital klamidya enfeksiyonu,

gonokok dfl retrit ve zgl olmayan genital
enfeksiyon
Doksisiklin ya da eritromisin
Doksisiklin tedavisi 7-21 gn, eritromisin tedavisi ise 714 gn srdrlr; seenek olarak 1 glk tek doz azitromisin tedavisi uygulanabilir; temaslarn izini srdrme
tavsiye edilir
Pelvik enflamatuar hastalk

Metronidazol + doksisiklin (ya da eritromisin)
Metronidazol tedavisi 7-14 gn, doksisiklin ( ya da eritromisin) tedavisi 14-21 gn srdrlr; ar durumdaki
hastalarda sefotaksim gibi bir sefalosporin + doksisiklin
kullanlmas gerekebilir; gonore gzard edilmemelidir
Kan
Septisemi: Bafllangta ampirik tedavi

Aminoglikozid + genifl spektrumlu bir penisilin ya
da tek baflna genifl spektrumlu bir sefalosporin
(rn. sefotaksim ya da seftazidim) ya da tek baflna meropenem ya da tek baflna imipenem (silas tatin ile)
Baflklk eksiklii olanlarda, aminoglikozid + genifl spektrumlu bir penisilin ya da tek baflna genifl
spektrumlu bir sefalosporin (rn. sefotaksim ya
da seftazidim)
Seim yerel diren kalplarna ve klinik tabloya baldr;
anaerob enfeksiyon kuflkusu varsa metronidazol eklenir;
Gram-pozitif enfeksiyon kuflkusu varsa flukloksasilin ya
2
da vankomisin eklenir
Meningokoksik septisemi
Meningokok enfeksiyonu kuflkusu varsa hastay acil olarak hastaneye nakletmeden nce tek doz benzilpenisilin
verilmesi nerilir (bkz. Benzilpenisilin, blm 5.1.1.1);
hastaneden karmadan nce 2 gn rifampisin verilir
Kas ve iskelet sistemi
Osteomiyelit ve septik artrit

Tek baflna klindamisin ya da flukloksasilin +
fusidik asit. Etken Haemophilus influenzae
1
ise amoksisilin ya da sefuroksim verilir
Befl yaflndan kk ocuklarda etken H. influenzae
olabilir. Akut hastalk en az 6 hafta, kronik enfeksiyon
ise en az 12 hafta tedavi edilmelidir
Gz
Prlan konjunktivit
Kloramfenikol ya da gentamisinli gz damlalar
Kulak, burun ve orofarinks
Difl enfeksiyonlar
Fenoksimetilpenisilin (ya da amoksisilin 1) ya da
eritromisin ya da metronidazol
Periodontal hastaln kronik destrktif tiplerinde
tetrasiklin
Vankomisinin nerildii durumlarda teikoplanin kullanlabilir
Eritromisinin nerildii durumlarda baflka bir makrolid (rn. azitromisin ya da klaritromisin) kullanlabilir
216
5.1

Sinzit
1
3
Amoksisilin ya da doksisiklin ya da eritromisin
Otitis eksterna
Flukloksasilin
Otitis media
1
Amoksisilin (ya da penisiline alerji varsa eritromi3
sin )
Tablo 2. Antibakteriyel profilaksi zeti (devam)

ya da anestezi bafllatlmadan 4 saat nce 3 g oral amoksisilin, sonra giriflimden mmkn olduunca ksa sre sonra 3
g oral amoksisilin; OCUKLARDA, 5 yafln altnda, eriflkin dozunun drtte biri; 5-10 yafl, eriflkin dozunun yars
ya da giriflimden 4 saat nce 3 g oral amoksisilin + 1 g oral
probenesid
srdrlr. Enfeksiyonlarn ounda etken virslerdir
Deri
mpetigo
Topikal fusidik asit ya da mpirosin; yaygnsa oral
flukloksasilin ya da eritromisin
Yedi gnlk topikal tedavi genellikle yeterlidir; topikal
tedavi en fazla 10 gn srdrlmelidir
zel risk taflyanlarda (kalp kapak protezi olan ya da

endokardit geirmifl olan hastalar), anestezi bafllatlrken
intravenz olarak 1 g amoksisilin + intravenz olarak 120
mg gentamisin, 6 saat sonra 500 mg oral amoksisilin; OCUKLARDA, 5 yafln altnda, eriflkin amoksisilin dozunun drtte biri, 2 mg/kg gentamisin; 5-10 yafl, eriflkin
amoksisilin dozunun yars, 2 mg/kg gentamisin
Erizipel
Fenoksimetilpenisilin
Bafllangta benzilpenisilin ile parenteral tedavi (ar enfeksiyonlarda), daha sonra fenoksimetilpenisilin ile oral Sellit
Fenoksimetilpenisilin + flukloksasilin (ya da penisitedavi. Befl yaflndan kk ocuklarda etken Haemophi lin alerjisi varsa tek baflna eritromisin) ya da tek
lus influenzae olabilir; enfeksiyonlarn ounda etken vibaflna ko-amoksiklav
rslerdir
Ar sellitte parenteral benzilpenisilin + flukloksasilin ya
Boaz enfeksiyonlar
da tek baflna ko-amoksiklav kullanlmas gerekebilir
Fenoksimetilpenisilin ( ya da penisiline alerji varsa Hayvan srklar
3
eritromisin ) ya da oral sefalosporin
Ko-amoksiklav
Enfeksiyz mononkleoz olasl varsa amoksisilin kulla nlmamaldr , bkz. blm 5.1.1.3; bafllangta benzilpenisilin ile parenteral tedavi (ar enfeksiyonlarda), sonra fe1
noksimetilpenisilin ya da amoksisilin ile oral tedavi; beta
hemolitik streptokok enfeksiyonlarnda tedavi en az 10 gn
Penisilin alerjisi olan ya da nceki ay boyunca tek dozdan

fazla penisilin almfl olan hastalar
ya anestezi bafllatlrken ya da giriflimden 15 dakika nce
en az 100 dakika boyunca intravenz olarak 1 g vankomisin, sonra intravenz olarak 120 mg gentamisin; OCUKLARDA, 10 yafln altnda, 20 mg/kg vankomisin, 2 mg/kg
gentamisin
ya da anestezi bafllatlrken ya da giriflimden 15 dakika nce intravenz olarak 400 mg teikoplanin + 120 mg gentamisin; OCUKLARDA, 14 yafln altnda, 6 mg/kg teikoplanin, 2 mg/kg gentamisin
ya da anestezi bafllatlrken ya da giriflimden 15 dakika n5
ce en az 10 dakika iinde V 300 mg klindamisin , 6 saat
sonra oral ya da intravenz olarak 150 mg klindamisin;
OCUKLARDA, 5 yafln altnda, eriflkin dozunun drtte
biri; 5-10 yafl, eriflkin dozunun yars
Yaray iyice temizleyin; tetanoz olasl olan yaralarda insan tetanoz immn globlini (baflklanma yksne gre gerekirse adsorbe tetanoz afls ile) verilir, bkz. Tetanoz
Afllar, blm 14.4
Akne bkz. blm 13.6
Tablo 2. Antibakteriyel profilaksi zeti

Romatizmal atefl nkslerinin nlenmesi
Gnde iki kez 250 mg fenoksimetilpenisilin ya da gnde
1 g slfadiazin (30 kgn altndaki hastalar iin gnde 500
mg)
kincil meningokoksik menenjit vakalarnn

nlenmesi1
ki gn boyunca 12 saatte bir 600 mg rifampisin; OCUKLARDA, 2 gn boyunca 12 saatte bir 10 mg/kg (1
yafln altnda, 5 mg/kg)
ya da tek doz halinde 500 mg siprofloksasin (bu, onaylanmamfl endikasyondur); OCUKLARDA uzmana danfllmaldr1
ya da tek doz halinde intramskler 250 mg seftriakson
(bu, onaylanmamfl endikasyondur); OCUKLARDA, 12
yafln altnda, 125 mg
kincil Haemophilus influenzae tip b hastal

vakalarnn nlenmesi1
4 gn boyunca gnde bir kez 600 mg rifampisin (eriflkinler iin optimum tedavi rejimi); OCUKLARDA, 3 aylktan byk, 4 gn boyunca gnde bir kez 20 mg/kg (gnde
en fazla 600 mg)
Baflkl olmayan hastada ikincil difteri

vakalarnn nlenmesi
7-10 gn boyunca 6 saatte bir 500 mg eritromisin; OCUKLARDA, 2 yaflna dek, 6 saatte bir 125 mg, 2-8 yafl,
6 saatte bir 250 mg
Bomacann nlenmesi
ERfiKNLERDE ve OCUKLARDA, 7-10 gn boyunca
gnde 50 mg/kg (en fazla 2 g) eritromisin, 4 doza blnerek
Splenektomi yaplmfl ya da orak hcre hastal olan

hastalarda pnmokok enfeksiyonunun nlenmesi
st solunum yolu giriflimleri dental giriflimlerde

olduu gibi; yutkunma arlysa ameliyattan sonraki doz parenteral yolla verilebilir
12 saatte bir 500 mg fenoksimetilpenisilin; OCUKLARDA, 5 yafln altnda, 12 saatte bir 125 mg; 6-12 yafl, 12 saatte bir 250 mgOCUKLARDA, H. influenzaey da
kapsamas isteniyorsa bunun yerine amoksisilin verilir (5
yafln altnda, 12 saatte bir 125 mg, 5 yafln stnde, 12 saatte bir 250 mg)
Genitoriner giriflimler , genel anestezi altnda

dental giriflim geiren zel riskli hastalarda olduu gibi, ancak klindamisin verilmez, yukarya baknz; idrar enfekteyse profilaksi enfeksiyona neden olan mikroorganizmay da kapsamaldr
Kalp kapak lezyonu, septal defekt, patent duktus

arteriyozus ya da kalp kapak protezi olan hastalar2
da endokarditin nlenmesi
Obstetrik, jinekolojik ve gastrointestinal giriflim ler (yalnz kalp kapak protezi olan ya da endokardit geirmifl olan hastalarda profilaksi gereklidir), genitoriner giriflimlerde olduu gibi
Lokal anestezi altnda ya da anestezi olmadan dental gi 3

riflimler yaplacaksa,
4
nceki ay boyunca tek dozdan fazla penisilin almamfl
hastalarda, kalp kapak protezi olanlar dahil (ancak endokardit geirmifl olanlar deil), giriflimden bir saat nce 3
penisiline alerjisi olan ya da nceki ay boyunca tek doz4
dan fazla penisilin kullanmfl olan hastalarda, giriflimden
5
1 saat nce 600 mg oral klindamisin ; OCUKLARDA, 5
yafln altnda, eriflkin dozunun drtte biri; 5-10 yafl, eriflkin
dozunun yars
endokardit geirmifl olan hastalarda, genel anestezi altnda
yaplan giriflimlerde olduu gibi amoksisilin ve gentamisin
1
Genel anestezi altnda dental giriflimler
zel risk taflmayanlarda (nceki ay boyunca tek dozdan
fazla penisilin almamfl olan hastalar dahil),
ya anestezi bafllatlrken intravenz olarak 1 g amoksisilin,
6 saat sonra 500 mg oral amoksisilin; OCUKLARDA, 5
yafln altnda, eriflkin dozunun drtte biri; 5-10 yaflnda
eriflkin dozunun yars
Dipnotlar iin bir sonraki sayfaya baknz
Yksek bacak amputasyonlarnda ya da majr travmann ardndan gazl gangrenin nlenmesi

5 gn boyunca 6 saatte bir 300-600 mg parenteral benzilpenisilin ya da penisilin alerjisi varsa 8 saatte bir oral 500
mg metronidazol
Duyarll olan yakn temasta bulunmufl ya da tberklin pozitif6 kiflilerde tberklozun nlenmesi
1
2
4
5
6
217
Eklem protezleri ve difl tedavisi

ngiliz Antimikrobik Kemoterapi Dernei alflma
Grubu, eklem protezi (total kala protezleri dahil) olan
hastalarda difl tedavisi iin antibiyotik profilaksisine gerek olmadn bildirmektedir. alflma Grubu, bu tr
bir profilaksinin yararl olacana iliflkin kant yokken
hastalar antibiyotiklerin istenmeyen etkilerine maruz
brakmann kabul edilebilir olmadn, ancak araya giren herhangi bir enfeksiyonun gelifltii hastalarn, enfeksiyona neden olan mikroorganizmalarn duyarl olduu antibiyotikler ile derhal tedavi edilmesi gerektiini ileri srmektedir.
alflma Grubu, eklem enfeksiyonlarnn ender olarak
dental giriflimlerin ardndan ortaya ktn ve daha da
ender olarak az boflluundaki streptokoklarn neden
olduunu bildirmektedir.
Baflkln basklanmas ve kalc
intraperitoneal kateterler
ngiliz Antimikrobiyal Kemoterapi Derneinin alflma Grubu, baflkl basklanmfl (transplantasyon uygulanan hastalar dahil) hastalarda ve kalc intraperitoneal kateter taklmfl hastalarda, baflka bir profilaksi endikasyonu olmad srece, difl tedavisi iin antibiyotik
profilaksisine gerek olmadn belirtmektedir.
alflma Grubu, baflkl basklanmfl ve baflklk
eksiklii olan hastalarda difl tedavisinin ardndan enfeksiyon gelifltiine ve kalc intraperitoneal kateter
taklmfl hastalarda difl tedavisinin ardndan enfeksiyon
olufltuuna iliflkin pek az kant olduunu bildirmifltir.
6 ay boyunca gnde 300 mg izoniazid; OCUKLARDA,
gnde 5-10 mg/kg izoniazid (gnde en fazla 300 mg)
ya da 3 ay boyunca gnde 300 mg izoniazid + gnde 600
mg rifampisin (50 kgn altndaki bireylerde 450 mg); OCUKLARDA, gnde 5-10 mg/kg izoniazid (gnde en fazla 300 mg) + gnde 10 mg/kg rifampisin (gnde en fazla
600 mg)
Karn cerrahisinde enfeksiyonun nlenmesi

Mide ve zofagus karsinomu ameliyatlar ya da safrada
enfeksiyon kuflkusu olan hastalarda kolesistektomide
Ameliyattan 2 saat nce tek doz gentamisin ya da bir
sefalosporin
Karsinom nedeniyle kolon ve rektum rezeksiyonu ve enflamatuar barsak hastalnda yaplan rezeksiyonlarda
Ameliyattan 2 saat nce her birinden tek doz olmak
zere gentamisin + metronidazol ya da sefuroksim +
metronidazol
Histerektomide
Spozituar ya da tek intravenz doz olarak metronidazol
Kemoprofilaksi uygulanmas gereken bireylerin ayrntlar iin bir enfeksiyon hastalklar uzmanna ya da yerel halk sal laboratuvarna danfllmaldr. Genellikle azdan aza temas yoksa hastane alflanlarna kemoprofilaksi uygulanmas gerekmez.
Endokarditin nlenmesine iliflkin neriler, ngiliz Antimikrobik Kemoterapi Dernei alflma Grubunun tavsiyelerini yanstmaktadr, Lancet, 1982, 2, 1323-26; idem, 1986, 1, 1267; idem, 1990, 335, 88-9; idem, 1992, 339, 1292-93; ayrca J Antimicrob
Chemother, 1993; 31, 437-8
Antibiyotik profilaksisi uygulanmas gereken dental giriflimler difl ekimleri, detartraj ve jinjiva dokusunu da ieren cerrahi giriflim lerdir. Dental giriflimler iin antibiyotik profilaksisini daha da etkili klmak amacyla, giriflimden 5 dakika nce %1lik klorheksidin
glukonat jeli ya da %0.2lik klorheksidin glukonat gargaras kullanlabilir.
ok evreli giriflimlerde, 1 ayda maksimum iki tek dozluk penisilin verilebilir; daha sonraki tedavi iin alternatif ilalar kullanlmaldr
ve penisilin 3-4 ay boyunca tekrar kullanlmamaldr
Klindamisin kullanlyorsa periodontal ya da dier ok evreli giriflimler en az 2 hafta gemeden tekrarlanmamaldr.
Ortak Tberkloz Komitesi, yeni gmen ya da temas taramas srasnda bulunan 16 yafln altndaki ocuklarda, BCG okul programnda belirlenen tberklin pozitif ocuklarda, yayma pozitif tberkloz hastalaryla yakn temas iindeki 2 yaflndan kk ocuklarda ve yenidoanlarda ve tberklin testinin yeni pozitiflefltii belgelenmifl eriflkinlerde tberkloz enfeksiyonuna ynelik kemoprofilaksi nermektedir.
216
5.1

Sinzit
1
3
Amoksisilin ya da doksisiklin ya da eritromisin
Otitis eksterna
Flukloksasilin
Otitis media
1
Amoksisilin (ya da penisiline alerji varsa eritromi3
sin )
Tablo 2. Antibakteriyel profilaksi zeti (devam)

ya da anestezi bafllatlmadan 4 saat nce 3 g oral amoksisilin, sonra giriflimden mmkn olduunca ksa sre sonra 3
ya da giriflimden 4 saat nce 3 g oral amoksisilin + 1 g oral
probenesid
srdrlr. Enfeksiyonlarn ounda etken virslerdir
Deri
mpetigo
Topikal fusidik asit ya da mpirosin; yaygnsa oral
flukloksasilin ya da eritromisin
Yedi gnlk topikal tedavi genellikle yeterlidir; topikal
tedavi en fazla 10 gn srdrlmelidir
zel risk taflyanlarda (kalp kapak protezi olan ya da

endokardit geirmifl olan hastalar), anestezi bafllatlrken
intravenz olarak 1 g amoksisilin + intravenz olarak 120
mg gentamisin, 6 saat sonra 500 mg oral amoksisilin; OCUKLARDA, 5 yafln altnda, eriflkin amoksisilin dozunun drtte biri, 2 mg/kg gentamisin; 5-10 yafl, eriflkin
amoksisilin dozunun yars, 2 mg/kg gentamisin
Erizipel
Fenoksimetilpenisilin
Bafllangta benzilpenisilin ile parenteral tedavi (ar enfeksiyonlarda), daha sonra fenoksimetilpenisilin ile oral Sellit
Fenoksimetilpenisilin + flukloksasilin (ya da penisitedavi. Befl yaflndan kk ocuklarda etken Haemophi lin alerjisi varsa tek baflna eritromisin) ya da tek
lus influenzae olabilir; enfeksiyonlarn ounda etken vibaflna ko-amoksiklav
rslerdir
Ar sellitte parenteral benzilpenisilin + flukloksasilin ya
Boaz enfeksiyonlar
da tek baflna ko-amoksiklav kullanlmas gerekebilir
Fenoksimetilpenisilin ( ya da penisiline alerji varsa Hayvan srklar
3
eritromisin ) ya da oral sefalosporin
Ko-amoksiklav
Enfeksiyz mononkleoz olasl varsa amoksisilin kulla nlmamaldr , bkz. blm 5.1.1.3; bafllangta benzilpenisilin ile parenteral tedavi (ar enfeksiyonlarda), sonra fe1
noksimetilpenisilin ya da amoksisilin ile oral tedavi; beta
hemolitik streptokok enfeksiyonlarnda tedavi en az 10 gn
Penisilin alerjisi olan ya da nceki ay boyunca tek dozdan

fazla penisilin almfl olan hastalar
ya anestezi bafllatlrken ya da giriflimden 15 dakika nce
en az 100 dakika boyunca intravenz olarak 1 g vankomisin, sonra intravenz olarak 120 mg gentamisin; OCUKLARDA, 10 yafln altnda, 20 mg/kg vankomisin, 2 mg/kg
gentamisin
ya da anestezi bafllatlrken ya da giriflimden 15 dakika nce intravenz olarak 400 mg teikoplanin + 120 mg gentamisin; OCUKLARDA, 14 yafln altnda, 6 mg/kg teikoplanin, 2 mg/kg gentamisin
ya da anestezi bafllatlrken ya da giriflimden 15 dakika n5
ce en az 10 dakika iinde V 300 mg klindamisin , 6 saat
sonra oral ya da intravenz olarak 150 mg klindamisin;
OCUKLARDA, 5 yafln altnda, eriflkin dozunun drtte
biri; 5-10 yafl, eriflkin dozunun yars
Yaray iyice temizleyin; tetanoz olasl olan yaralarda insan tetanoz immn globlini (baflklanma yksne gre gerekirse adsorbe tetanoz afls ile) verilir, bkz. Tetanoz
Afllar, blm 14.4
Akne bkz. blm 13.6
Tablo 2. Antibakteriyel profilaksi zeti

Romatizmal atefl nkslerinin nlenmesi
Gnde iki kez 250 mg fenoksimetilpenisilin ya da gnde
1 g slfadiazin (30 kgn altndaki hastalar iin gnde 500
mg)
kincil meningokoksik menenjit vakalarnn

nlenmesi1
ki gn boyunca 12 saatte bir 600 mg rifampisin; OCUKLARDA, 2 gn boyunca 12 saatte bir 10 mg/kg (1
yafln altnda, 5 mg/kg)
ya da tek doz halinde 500 mg siprofloksasin (bu, onaylanmamfl endikasyondur); OCUKLARDA uzmana danfllmaldr1
ya da tek doz halinde intramskler 250 mg seftriakson
(bu, onaylanmamfl endikasyondur); OCUKLARDA, 12
yafln altnda, 125 mg
kincil Haemophilus influenzae tip b hastal

vakalarnn nlenmesi1
4 gn boyunca gnde bir kez 600 mg rifampisin (eriflkinler iin optimum tedavi rejimi); OCUKLARDA, 3 aylktan byk, 4 gn boyunca gnde bir kez 20 mg/kg (gnde
en fazla 600 mg)
Baflkl olmayan hastada ikincil difteri

vakalarnn nlenmesi
7-10 gn boyunca 6 saatte bir 500 mg eritromisin; OCUKLARDA, 2 yaflna dek, 6 saatte bir 125 mg, 2-8 yafl,
6 saatte bir 250 mg
Bomacann nlenmesi
ERfiKNLERDE ve OCUKLARDA, 7-10 gn boyunca
gnde 50 mg/kg (en fazla 2 g) eritromisin, 4 doza blnerek
Splenektomi yaplmfl ya da orak hcre hastal olan

hastalarda pnmokok enfeksiyonunun nlenmesi
st solunum yolu giriflimleri dental giriflimlerde

olduu gibi; yutkunma arlysa ameliyattan sonraki doz parenteral yolla verilebilir
12 saatte bir 500 mg fenoksimetilpenisilin; OCUKLARDA, 5 yafln altnda, 12 saatte bir 125 mg; 6-12 yafl, 12 saatte bir 250 mgOCUKLARDA, H. influenzaey da
kapsamas isteniyorsa bunun yerine amoksisilin verilir (5
yafln altnda, 12 saatte bir 125 mg, 5 yafln stnde, 12 saatte bir 250 mg)
Genitoriner giriflimler , genel anestezi altnda

dental giriflim geiren zel riskli hastalarda olduu gibi, ancak klindamisin verilmez, yukarya baknz; idrar enfekteyse profilaksi enfeksiyona neden olan mikroorganizmay da kapsamaldr
Kalp kapak lezyonu, septal defekt, patent duktus

arteriyozus ya da kalp kapak protezi olan hastalar2
da endokarditin nlenmesi
Obstetrik, jinekolojik ve gastrointestinal giriflim ler (yalnz kalp kapak protezi olan ya da endokardit geirmifl olan hastalarda profilaksi gereklidir), genitoriner giriflimlerde olduu gibi
Lokal anestezi altnda ya da anestezi olmadan dental gi 3

riflimler yaplacaksa,
4
nceki ay boyunca tek dozdan fazla penisilin almamfl
hastalarda, kalp kapak protezi olanlar dahil (ancak endokardit geirmifl olanlar deil), giriflimden bir saat nce 3
penisiline alerjisi olan ya da nceki ay boyunca tek doz4
dan fazla penisilin kullanmfl olan hastalarda, giriflimden
5
1 saat nce 600 mg oral klindamisin ; OCUKLARDA, 5
yafln altnda, eriflkin dozunun drtte biri; 5-10 yafl, eriflkin
dozunun yars
endokardit geirmifl olan hastalarda, genel anestezi altnda
yaplan giriflimlerde olduu gibi amoksisilin ve gentamisin
1
Genel anestezi altnda dental giriflimler
zel risk taflmayanlarda (nceki ay boyunca tek dozdan
fazla penisilin almamfl olan hastalar dahil),
ya anestezi bafllatlrken intravenz olarak 1 g amoksisilin,
6 saat sonra 500 mg oral amoksisilin; OCUKLARDA, 5
yafln altnda, eriflkin dozunun drtte biri; 5-10 yaflnda
eriflkin dozunun yars
Dipnotlar iin bir sonraki sayfaya baknz
Yksek bacak amputasyonlarnda ya da majr travmann ardndan gazl gangrenin nlenmesi

5 gn boyunca 6 saatte bir 300-600 mg parenteral benzilpenisilin ya da penisilin alerjisi varsa 8 saatte bir oral 500
mg metronidazol
Duyarll olan yakn temasta bulunmufl ya da tberklin pozitif6 kiflilerde tberklozun nlenmesi
1
2
4
5
6
217
Eklem protezleri ve difl tedavisi

ngiliz Antimikrobik Kemoterapi Dernei alflma
Grubu, eklem protezi (total kala protezleri dahil) olan
hastalarda difl tedavisi iin antibiyotik profilaksisine gerek olmadn bildirmektedir. alflma Grubu, bu tr
bir profilaksinin yararl olacana iliflkin kant yokken
hastalar antibiyotiklerin istenmeyen etkilerine maruz
brakmann kabul edilebilir olmadn, ancak araya giren herhangi bir enfeksiyonun gelifltii hastalarn, enfeksiyona neden olan mikroorganizmalarn duyarl olduu antibiyotikler ile derhal tedavi edilmesi gerektiini ileri srmektedir.
alflma Grubu, eklem enfeksiyonlarnn ender olarak
dental giriflimlerin ardndan ortaya ktn ve daha da
ender olarak az boflluundaki streptokoklarn neden
olduunu bildirmektedir.
Baflkln basklanmas ve kalc
intraperitoneal kateterler
ngiliz Antimikrobiyal Kemoterapi Derneinin alflma Grubu, baflkl basklanmfl (transplantasyon uygulanan hastalar dahil) hastalarda ve kalc intraperitoneal kateter taklmfl hastalarda, baflka bir profilaksi endikasyonu olmad srece, difl tedavisi iin antibiyotik
profilaksisine gerek olmadn belirtmektedir.
alflma Grubu, baflkl basklanmfl ve baflklk
eksiklii olan hastalarda difl tedavisinin ardndan enfeksiyon gelifltiine ve kalc intraperitoneal kateter
taklmfl hastalarda difl tedavisinin ardndan enfeksiyon
olufltuuna iliflkin pek az kant olduunu bildirmifltir.
6 ay boyunca gnde 300 mg izoniazid; OCUKLARDA,
gnde 5-10 mg/kg izoniazid (gnde en fazla 300 mg)
ya da 3 ay boyunca gnde 300 mg izoniazid + gnde 600
mg rifampisin (50 kgn altndaki bireylerde 450 mg); OCUKLARDA, gnde 5-10 mg/kg izoniazid (gnde en fazla 300 mg) + gnde 10 mg/kg rifampisin (gnde en fazla
600 mg)
Karn cerrahisinde enfeksiyonun nlenmesi

Mide ve zofagus karsinomu ameliyatlar ya da safrada
enfeksiyon kuflkusu olan hastalarda kolesistektomide
Ameliyattan 2 saat nce tek doz gentamisin ya da bir
sefalosporin
Karsinom nedeniyle kolon ve rektum rezeksiyonu ve enflamatuar barsak hastalnda yaplan rezeksiyonlarda
Ameliyattan 2 saat nce her birinden tek doz olmak
zere gentamisin + metronidazol ya da sefuroksim +
metronidazol
Histerektomide
Spozituar ya da tek intravenz doz olarak metronidazol
Kemoprofilaksi uygulanmas gereken bireylerin ayrntlar iin bir enfeksiyon hastalklar uzmanna ya da yerel halk sal laboratuvarna danfllmaldr. Genellikle azdan aza temas yoksa hastane alflanlarna kemoprofilaksi uygulanmas gerekmez.
Endokarditin nlenmesine iliflkin neriler, ngiliz Antimikrobik Kemoterapi Dernei alflma Grubunun tavsiyelerini yanstmaktadr, Lancet, 1982, 2, 1323-26; idem, 1986, 1, 1267; idem, 1990, 335, 88-9; idem, 1992, 339, 1292-93; ayrca J Antimicrob
Chemother, 1993; 31, 437-8
Antibiyotik profilaksisi uygulanmas gereken dental giriflimler difl ekimleri, detartraj ve jinjiva dokusunu da ieren cerrahi giriflim lerdir. Dental giriflimler iin antibiyotik profilaksisini daha da etkili klmak amacyla, giriflimden 5 dakika nce %1lik klorheksidin
glukonat jeli ya da %0.2lik klorheksidin glukonat gargaras kullanlabilir.
ok evreli giriflimlerde, 1 ayda maksimum iki tek dozluk penisilin verilebilir; daha sonraki tedavi iin alternatif ilalar kullanlmaldr
ve penisilin 3-4 ay boyunca tekrar kullanlmamaldr
Klindamisin kullanlyorsa periodontal ya da dier ok evreli giriflimler en az 2 hafta gemeden tekrarlanmamaldr.
Ortak Tberkloz Komitesi, yeni gmen ya da temas taramas srasnda bulunan 16 yafln altndaki ocuklarda, BCG okul programnda belirlenen tberklin pozitif ocuklarda, yayma pozitif tberkloz hastalaryla yakn temas iindeki 2 yaflndan kk ocuklarda ve yenidoanlarda ve tberklin testinin yeni pozitiflefltii belgelenmifl eriflkinlerde tberkloz enfeksiyonuna ynelik kemoprofilaksi nermektedir.
218
5.1.1
Penisilinler
5.1.1.1
5.1.1.2
5.1.1.3
5.1.1.4
Benzilpenisilin, fenoksimetilpenisilin
ve azidosilin
Penisilinaza direnli penisilinler
Genifl spektrumlu penisilinler
ve kombinasyonlar
Antipsdomonal etkili penisilinler
Penisilinler bakterilerin hcre duvar sentezini bozarak bakterisid etki gsterir. Vcut dokularna ve svlarna tam olarak geerse de meninkslerde enflamasyon olduu durumlar dflnda beyin omurilik svsna
geifli iyi deildir. Tedavi edici konsantrasyonlarda
idrarla vcuttan atlr. Probenesid (bkz. blm 10.1.4)
penisilinlerin bbrek tblslerinden atlmasn bloke
ederek plazma konsantrasyonlarnn daha uzun sre
yksek kalmasna neden olur; 2 yaflndan kk OCUKLARDA, kullanlmamaldr.
Penisilinlerin en nemli yan etkisi, dkntlere ve
kimi zaman lmcl olabilecek anafilaksiye neden
olan aflr duyarllktr. Aflr duyarllk penisilinin temel yapsyla balantl olduundan bir penisiline
alerjisi olan hastalarn dierlerinin tmne de alerjisi
vardr. Penisilinlerin ender grlen ciddi toksik etkilerinden biri beyindeki iritasyona bal ensefalopatidir. Bu durum aflr derecede yksek doz kullanlmas
sonucunda ortaya kabilirse de, ar bbrek yetersizlii olan hastalarda normal dozda kullanmla da geliflebilir. Penisilinler lmcl olabilecek ensefalopatiye
neden olabileceinden intratekal enjeksiyon yoluyla
verilmemelidir .
Yksek dozda penisilin kullanmyla ya da bbrek
yetersizlii olan hastalarda normal dozda kullanmla
ortaya kan sorunlardan biri de, enjektabl penisilinlerin ou sodyum ya da potasyum ierdiinden, elektrolit birikimidir.
Oral penisilin tedavisi srasnda sklkla ishal grlr. Bu durum, antibiyotie bal kolite neden olan
ampisilin ve trevlerinin kullanm srasnda en fazla
ortaya kar.
5.1.1.1 BENZLPENSLN,
FENOKSMETLPENSLN VEAZDOSLN
lk penisilinlerden olan benzilpenisilin (Penisilin G)
nemli ve yararl bir antibiyotik olma zelliini srdrmekle birlikte, etkinlii bakteriyel penisilinazlarla (betalaktamazlarla) ortadan kalkar. Streptokok, pnmokok, gonokok ve meningokok enfeksiyonlarnda, ayrca antraks, difteri, gazl gangren, leptospiroz, tetanoz
ve ocuklarda Lyme hastalnn tedavisinde etkilidir.
Penisiline duyarll azalmfl pnmokoklar, meningokoklar ve gonokoklar izole edilmifltir; benzilpenisilin
artk pnmokok menenjitinde ilk seilecek antibiyotik
deildir. Mide asidi benzilpenisilinin etkinliini yok
eder; barsaklardan emilimi de azdr; bu nedenle en iyi
yol enjeksiyonla verilmesidir. Benzilpenisilin, intravenz enjeksiyonla yksek dozda verildikten sonra ya da
bbrek yetersizliinde konvlsiyonlara neden olabilir.
Prokain penisilin benzilpenisilinin az znen bir
5.1
tuzudur. Dokularda 24 saate kadar tedavi edici konsantrasyon salayan intramskler depo preparatlarnda kullanlr. Granloma tropikum (yaws) ve sifilis
tedavisinde yelenen seimdir; nrosifiliste zel yaklaflm gerekir. Trkiyede tek baflna prokain penisilin
ieren preparat pazarlanmamfltr; genellikle 1 ksm
kristalize penisilin G ve 3 ksm prokain penisilin G
ieren kombine preparatlar pazarlanmfltr; bunlara
takviyeli prokain penisilin G preparatlar ad da verilir. Klemizol penisilin G , etki profili bakmndan
prokain penisiline benzer. Penisilin Gnin suda ok az
znen bir trevi benzatin penisilin G dir; sudaki
sspansiyonu intramskler enjeksiyon yerinde depo
oluflturur ve ok yavafl absorbe edilerek hidrolizle penisilin Gye dnflr. Tek dozunun etkisi grup A beta-hemolitik streptokoklar, ok duyarl pnmokok
sufllar ve sifilis etkeni T. palliduma karfl 4 hafta ka dar srer. 900 mg yaklaflk 720 mg (1.2 milyon nite) penisilin Gye efldeerdir.
Fenoksimetilpenisilin in (Penisilin V) antibakteriyel spektrumu benzilpenisilininkine benzerse de etkinlii daha dflktr. Mide asidinden etkilenmediinden oral kullanma uygundur. Emilimi sabit olmayabileceinden ve plazma konsantrasyonlar deiflken
olabileceinden ar enfeksiyonlarda kullanlmamal dr. ncelikle ocuklarda solunum yolu enfeksiyonlarnda, streptokoksik tonsilitte ve bir ya da birka ben zilpenisilin enjeksiyonundan sonra klinik yant baflladnda tedaviyi srdrmede endikedir. Meningokok
ve gonokok enfeksiyonlarnda kullanlmamaldr. Fenoksimetilpenisilin romatizmal ateflin ardndan streptokok enfeksiyonlarna karfl ve splenektominin ardndan ya da orak hcre hastalnda pnmokok hastalklarna karfl profilakside kullanlr.
Azidosilin , penisilin Gnin aside dayankl, bu nedenle azdan alnabilen bir trevidir; etkinlii ve
kullanflla ilgili zellikleri asndan fenoksimetilpenisiline benzer. Ancak onun kadar fazla denenmemifltir.
yon ya da infzyonla, gnde 1.2 g, 4 doza blnerek, gerekirse gnde 2.4 ga ya da stne karlabilir (ayrca aflaya baknz); PRETERM BEBEKLERDE ve YENDOANLARDA gnde 50 mg/kg 2
doza blnerek; BEBEKLERDE, 1-4 haftalk, gnde 75 mg/kg 3 doza blnerek; OCUKLARDA, 1
aylk-12 yafl, gnde 100 mg/kg 4 doza blnerek
(daha yksek doz gerekli olabilir, ayrca aflaya
baknz)
Bakteriyel endokarditte, yavafl intravenz enjeksi yon ya da infzyonla, gnde 7.2 g 4-6 doza blnerek
Meningokoksik menenjitte, yavafl intravenz en jeksiyon ya da infzyonla, 4-6 saatte bir 2.4 g;
PRETERM BEBEKLERDE ve YENDOANLARDA,
gnde 100 mg/kg 2 doza blnerek; BEBEKLERDE, 1-4 haftalk gnde 150 mg/kg 3 doza blnerek; OCUKLARDA, 1 aylk-12 yafl, gnde 180300 mg/kg 4-6 doza blnerek
Dikkat . Meningokok enfeksiyonu kuflkusu varsa
hastay acil olarak hastaneye nakletmeden nce
intramskler ya da intravenz yolla tek doz benzilpenisilin verilmesi nerilir. Uygun dozlar:
ERfiKNLERDE, 1.2 g; BEBEKLERDE, 300 mg;
OCUKLARDA, 1-9 yafl, 600 mg, 10 yafl ve st
eriflkinlerdeki kadar. Penisilin alerjisi saptanrsa
sefotaksim (blm 5.1.2) tedavi seenei olabilir
Kol ve bacak amputasyonunda, blm 5.1, tablo 2
ntratekal enjeksiyon uygulanmamaldr
Kristapen (Deva)
Flakon M/V,1 000 000 kristalize penisilin G potasyum; 1 flakon+2 ml zc/kutu
Kristasil (Bilim)
Flakon M/V, 500 000 ve 1 000 000 benzil penisilin; 1 flakon+2 ml zc/kutu
Pencrist (Fako)
Flakon, 500 000 ve 1 000 000 penisilin G potasyum; 1 liyofilize flakon+2 ml zc/kutu
Penicillin-G (Pfizer)
BENZLPENSLN
(Penisilin G)
Endikasyonlar : boaz enfeksiyonlar, otitis media,
streptokoksik endokardit, meningokoksik menenjit, pnmoni (bkz. tablo 1); kol ya da bacak amputasyonunda profilaksi
Dikkatli olunmas gereken durumlar : alerji yk s; bbrek bozukluklar; etkileflimleri: Ek 1 (pe nisilin)
Kontrendikasyonlar : penisiline aflr duyarllk
Yan etkileri: rtiker, atefl, eklem arlar, dkntler, anjiyodem, anafilaksi, serum hastalna benzer reaksiyonlar, hemolitik anemi ve interstisyel
nefrit dahil aflr duyarllk reaksiyonlar; ntropeni, trombositopeni, phtlaflma bozukluklar ve
merkezi sinir sisteminde toksik etki bildirilmifltir
(zellikle yksek dozlarda kullanldnda ya da
ar bbrek bozukluklarnda); uzun sreli kullanmda parestezi; ishal ve antibiyotie bal kolit
Doz: ntramskler ya da yavafl intravenz enjeksi -
Penicillin-G Potasyum (.E. Ulagay)

Flakon M/V, 500 000 ve 1 000 000 kristalize
penisilin G potasyum; 1 flakon+2 ml zc/kutu
FENOKSMETL PENSLN
219
Cliacil (Hoechst Marion Roussel)

fiurup, 300 000 fenoksimetil penisilin potasyum/5
ml; 150 ml/flifle
Tablet, 1 200 000 fenoksimetil penisilin potasyum;
20 entikli tablet/kutu
Penoksil (Akdeniz)
fiurup, 250 mg fenoksimetil penisilin/5 ml; 80 ml/flifle
Pen-Os (Eczacbafl)
fiurup, 400 000 ve 750 000 benzatin fenoksimetil
penisilin/5 ml; 80 ml/flifle
Tablet, 1 000 000 benzatin fenoksimetil penisilin; 24
tablet/kutu
PROKAN PENSLN VE BENZER

PENSLNLER
Endikasyonlar : penisiline duyarl enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin;
intravenz uygulanmamaldr
Doz: aflaya baknz
Trkiyede tek baflna preparat yoktur; 1 ksm penisilin G potasyum ile birlikte 3 ksm prokain penisilin G ieren toplam 400 000 ya da 800 000
lk afladaki preparatlar bulunur:
Devapen (Deva)
400 Flakon M , 300 000 kristalize penisilin G prokain, 100 000 kristalize penisilin G potasyum; 1
flakon+1 zc/kutu
800 Flakon M, 600 000 kristalize penisilin G prokain, 200 000 kristalize penisilin G potasyum; 1 flakon+1 zc/kutu
Doz: Enfeksiyonun fliddetine gre 1x400 000 -2x
400 000-800 000 /gn. Gonorede tek doz 400 000800 000
ecilline (.E. Ulagay)

Flakon M, 400 000 (300 000/100 000 ) ve 800
000 (600 000/200 000 ) penisilin G prokain ve
penisilin G potasyum; 1 flakon+zcleri/kutu
Doz: Genel doz 1-2x400 000-800 000 /gn. Gonorede tek doz 400 000- 800 000
Penkain-K (Bilim)
400 Flakon M, 300 000 penisilin G prokain, 100
000 penisilin G potasyum; 1 flakon+1 ml zc/kutu
800 Flakon M, 600 000 penisilin G prokain,
200 000 penisilin G potasyum; 1 flakon+2 ml zc/kutu
(Penisilin V)
Endikasyonlar : tonsilit, otitis media, erizipel, romatizmal atefl ve pnmokok enfeksiyon profilaksisi (bkz. tablo 2)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi - Procilin (Fako)
Flakon 800 000, 600 000 penisilin G prokain,
kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin; et200 000 penisilin G potasyum; 1 flakon+1 zc/
kileflimleri : Ek 1 (penisilin)
kutu
Doz: Azdan, 6 saatte bir 500 mg, ar enfeksiyonDoz: Enfeksiyonun fliddetine gre 1-2x400 000larda 6 saatte bir 750 mga karlabilir; OCUK800 000 /gn. Gonorede tek doz 400 000- 800 000
LARDA, 6 saatte bir, 1 yaflna dek 62.5 mg, 1-5
yafl, 125 mg, 6-12 yafl, 250 mg

Romatizmal atefl ve pnmokok enfeksiyonu profi- Prokain Penisilin (Mustafa Nevzat)
Flakon 400 000 , 300 000 penisilin G prokain,
laksisi iin, blm 5.1, tablo 2
218
5.1.1
Penisilinler
5.1.1.1
5.1.1.2
5.1.1.3
5.1.1.4
Benzilpenisilin, fenoksimetilpenisilin
ve azidosilin
Penisilinaza direnli penisilinler
Genifl spektrumlu penisilinler
ve kombinasyonlar
Antipsdomonal etkili penisilinler
Penisilinler bakterilerin hcre duvar sentezini bozarak bakterisid etki gsterir. Vcut dokularna ve svlarna tam olarak geerse de meninkslerde enflamasyon olduu durumlar dflnda beyin omurilik svsna
geifli iyi deildir. Tedavi edici konsantrasyonlarda
idrarla vcuttan atlr. Probenesid (bkz. blm 10.1.4)
penisilinlerin bbrek tblslerinden atlmasn bloke
ederek plazma konsantrasyonlarnn daha uzun sre
yksek kalmasna neden olur; 2 yaflndan kk OCUKLARDA, kullanlmamaldr.
Penisilinlerin en nemli yan etkisi, dkntlere ve
kimi zaman lmcl olabilecek anafilaksiye neden
olan aflr duyarllktr. Aflr duyarllk penisilinin temel yapsyla balantl olduundan bir penisiline
alerjisi olan hastalarn dierlerinin tmne de alerjisi
vardr. Penisilinlerin ender grlen ciddi toksik etkilerinden biri beyindeki iritasyona bal ensefalopatidir. Bu durum aflr derecede yksek doz kullanlmas
sonucunda ortaya kabilirse de, ar bbrek yetersizlii olan hastalarda normal dozda kullanmla da geliflebilir. Penisilinler lmcl olabilecek ensefalopatiye
neden olabileceinden intratekal enjeksiyon yoluyla
verilmemelidir .
Yksek dozda penisilin kullanmyla ya da bbrek
yetersizlii olan hastalarda normal dozda kullanmla
ortaya kan sorunlardan biri de, enjektabl penisilinlerin ou sodyum ya da potasyum ierdiinden, elektrolit birikimidir.
Oral penisilin tedavisi srasnda sklkla ishal grlr. Bu durum, antibiyotie bal kolite neden olan
ampisilin ve trevlerinin kullanm srasnda en fazla
ortaya kar.
5.1.1.1 BENZLPENSLN,
FENOKSMETLPENSLN VEAZDOSLN
lk penisilinlerden olan benzilpenisilin (Penisilin G)
nemli ve yararl bir antibiyotik olma zelliini srdrmekle birlikte, etkinlii bakteriyel penisilinazlarla (betalaktamazlarla) ortadan kalkar. Streptokok, pnmokok, gonokok ve meningokok enfeksiyonlarnda, ayrca antraks, difteri, gazl gangren, leptospiroz, tetanoz
ve ocuklarda Lyme hastalnn tedavisinde etkilidir.
Penisiline duyarll azalmfl pnmokoklar, meningokoklar ve gonokoklar izole edilmifltir; benzilpenisilin
artk pnmokok menenjitinde ilk seilecek antibiyotik
deildir. Mide asidi benzilpenisilinin etkinliini yok
eder; barsaklardan emilimi de azdr; bu nedenle en iyi
yol enjeksiyonla verilmesidir. Benzilpenisilin, intravenz enjeksiyonla yksek dozda verildikten sonra ya da
bbrek yetersizliinde konvlsiyonlara neden olabilir.
Prokain penisilin benzilpenisilinin az znen bir
5.1
tuzudur. Dokularda 24 saate kadar tedavi edici konsantrasyon salayan intramskler depo preparatlarnda kullanlr. Granloma tropikum (yaws) ve sifilis
tedavisinde yelenen seimdir; nrosifiliste zel yaklaflm gerekir. Trkiyede tek baflna prokain penisilin
ieren preparat pazarlanmamfltr; genellikle 1 ksm
kristalize penisilin G ve 3 ksm prokain penisilin G
ieren kombine preparatlar pazarlanmfltr; bunlara
takviyeli prokain penisilin G preparatlar ad da verilir. Klemizol penisilin G , etki profili bakmndan
prokain penisiline benzer. Penisilin Gnin suda ok az
znen bir trevi benzatin penisilin G dir; sudaki
sspansiyonu intramskler enjeksiyon yerinde depo
oluflturur ve ok yavafl absorbe edilerek hidrolizle penisilin Gye dnflr. Tek dozunun etkisi grup A beta-hemolitik streptokoklar, ok duyarl pnmokok
sufllar ve sifilis etkeni T. palliduma karfl 4 hafta ka dar srer. 900 mg yaklaflk 720 mg (1.2 milyon nite) penisilin Gye efldeerdir.
Fenoksimetilpenisilin in (Penisilin V) antibakteriyel spektrumu benzilpenisilininkine benzerse de etkinlii daha dflktr. Mide asidinden etkilenmediinden oral kullanma uygundur. Emilimi sabit olmayabileceinden ve plazma konsantrasyonlar deiflken
olabileceinden ar enfeksiyonlarda kullanlmamal dr. ncelikle ocuklarda solunum yolu enfeksiyonlarnda, streptokoksik tonsilitte ve bir ya da birka ben zilpenisilin enjeksiyonundan sonra klinik yant baflladnda tedaviyi srdrmede endikedir. Meningokok
ve gonokok enfeksiyonlarnda kullanlmamaldr. Fenoksimetilpenisilin romatizmal ateflin ardndan streptokok enfeksiyonlarna karfl ve splenektominin ardndan ya da orak hcre hastalnda pnmokok hastalklarna karfl profilakside kullanlr.
Azidosilin , penisilin Gnin aside dayankl, bu nedenle azdan alnabilen bir trevidir; etkinlii ve
kullanflla ilgili zellikleri asndan fenoksimetilpenisiline benzer. Ancak onun kadar fazla denenmemifltir.
yon ya da infzyonla, gnde 1.2 g, 4 doza blnerek, gerekirse gnde 2.4 ga ya da stne karlabilir (ayrca aflaya baknz); PRETERM BEBEKLERDE ve YENDOANLARDA gnde 50 mg/kg 2
doza blnerek; BEBEKLERDE, 1-4 haftalk, gnde 75 mg/kg 3 doza blnerek; OCUKLARDA, 1
aylk-12 yafl, gnde 100 mg/kg 4 doza blnerek
(daha yksek doz gerekli olabilir, ayrca aflaya
baknz)
Bakteriyel endokarditte, yavafl intravenz enjeksi yon ya da infzyonla, gnde 7.2 g 4-6 doza blnerek
Meningokoksik menenjitte, yavafl intravenz en jeksiyon ya da infzyonla, 4-6 saatte bir 2.4 g;
PRETERM BEBEKLERDE ve YENDOANLARDA,
gnde 100 mg/kg 2 doza blnerek; BEBEKLERDE, 1-4 haftalk gnde 150 mg/kg 3 doza blnerek; OCUKLARDA, 1 aylk-12 yafl, gnde 180300 mg/kg 4-6 doza blnerek
Dikkat . Meningokok enfeksiyonu kuflkusu varsa
hastay acil olarak hastaneye nakletmeden nce
intramskler ya da intravenz yolla tek doz benzilpenisilin verilmesi nerilir. Uygun dozlar:
ERfiKNLERDE, 1.2 g; BEBEKLERDE, 300 mg;
OCUKLARDA, 1-9 yafl, 600 mg, 10 yafl ve st
eriflkinlerdeki kadar. Penisilin alerjisi saptanrsa
sefotaksim (blm 5.1.2) tedavi seenei olabilir
Kol ve bacak amputasyonunda, blm 5.1, tablo 2
ntratekal enjeksiyon uygulanmamaldr
Kristapen (Deva)
Kristasil (Bilim)
Flakon M/V, 500 000 ve 1 000 000 benzil penisilin; 1 flakon+2 ml zc/kutu
Pencrist (Fako)
Flakon, 500 000 ve 1 000 000 penisilin G potasyum; 1 liyofilize flakon+2 ml zc/kutu
Penicillin-G (Pfizer)
BENZLPENSLN
(Penisilin G)
Endikasyonlar : boaz enfeksiyonlar, otitis media,
streptokoksik endokardit, meningokoksik menenjit, pnmoni (bkz. tablo 1); kol ya da bacak amputasyonunda profilaksi
Dikkatli olunmas gereken durumlar : alerji yk s; bbrek bozukluklar; etkileflimleri: Ek 1 (pe nisilin)
Kontrendikasyonlar : penisiline aflr duyarllk
Yan etkileri: rtiker, atefl, eklem arlar, dkntler, anjiyodem, anafilaksi, serum hastalna benzer reaksiyonlar, hemolitik anemi ve interstisyel
nefrit dahil aflr duyarllk reaksiyonlar; ntropeni, trombositopeni, phtlaflma bozukluklar ve
merkezi sinir sisteminde toksik etki bildirilmifltir
(zellikle yksek dozlarda kullanldnda ya da
ar bbrek bozukluklarnda); uzun sreli kullanmda parestezi; ishal ve antibiyotie bal kolit
Doz: ntramskler ya da yavafl intravenz enjeksi -
Penicillin-G Potasyum (.E. Ulagay)

Flakon M/V, 500 000 ve 1 000 000 kristalize
penisilin G potasyum; 1 flakon+2 ml zc/kutu
FENOKSMETL PENSLN
219
Cliacil (Hoechst Marion Roussel)

fiurup, 300 000 fenoksimetil penisilin potasyum/5
ml; 150 ml/flifle
Tablet, 1 200 000 fenoksimetil penisilin potasyum;
20 entikli tablet/kutu
Penoksil (Akdeniz)
fiurup, 250 mg fenoksimetil penisilin/5 ml; 80 ml/flifle
Pen-Os (Eczacbafl)
fiurup, 400 000 ve 750 000 benzatin fenoksimetil
penisilin/5 ml; 80 ml/flifle
Tablet, 1 000 000 benzatin fenoksimetil penisilin; 24
tablet/kutu
PROKAN PENSLN VE BENZER

PENSLNLER
Endikasyonlar : penisiline duyarl enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin;
intravenz uygulanmamaldr
Doz: aflaya baknz
Trkiyede tek baflna preparat yoktur; 1 ksm penisilin G potasyum ile birlikte 3 ksm prokain penisilin G ieren toplam 400 000 ya da 800 000
lk afladaki preparatlar bulunur:
Devapen (Deva)
400 Flakon M , 300 000 kristalize penisilin G prokain, 100 000 kristalize penisilin G potasyum; 1
flakon+1 zc/kutu
800 Flakon M, 600 000 kristalize penisilin G prokain, 200 000 kristalize penisilin G potasyum; 1 flakon+1 zc/kutu
ecilline (.E. Ulagay)

Flakon M, 400 000 (300 000/100 000 ) ve 800
000 (600 000/200 000 ) penisilin G prokain ve
penisilin G potasyum; 1 flakon+zcleri/kutu
Doz: Genel doz 1-2x400 000-800 000 /gn. Gonorede tek doz 400 000- 800 000
Penkain-K (Bilim)
400 Flakon M, 300 000 penisilin G prokain, 100
000 penisilin G potasyum; 1 flakon+1 ml zc/kutu
800 Flakon M, 600 000 penisilin G prokain,
(Penisilin V)
Endikasyonlar : tonsilit, otitis media, erizipel, romatizmal atefl ve pnmokok enfeksiyon profilaksisi (bkz. tablo 2)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi - Procilin (Fako)
kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin; et200 000 penisilin G potasyum; 1 flakon+1 zc/
kileflimleri : Ek 1 (penisilin)
kutu
Doz: Azdan, 6 saatte bir 500 mg, ar enfeksiyonDoz: Enfeksiyonun fliddetine gre 1-2x400 000larda 6 saatte bir 750 mga karlabilir; OCUK800 000 /gn. Gonorede tek doz 400 000- 800 000
LARDA, 6 saatte bir, 1 yaflna dek 62.5 mg, 1-5
yafl, 125 mg, 6-12 yafl, 250 mg

Romatizmal atefl ve pnmokok enfeksiyonu profi- Prokain Penisilin (Mustafa Nevzat)
Flakon 400 000 , 300 000 penisilin G prokain,
laksisi iin, blm 5.1, tablo 2
220

Pronapen (Pfizer)
200 000 penisilin G potasyum; 1 flakon+2 ml
zc/kutu
BENZATN PENSLN
Endikasyonlar : Grup A beta-hemolitik streptokok
farenjitinin tedavisi ve profilaksisi, pnmokok enfeksiyonu profilaksisi, sifilis tedavisi (nrosifilis
dflnda)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. benzilpenisilin; intravenz uygulanmaz; enjeksiyon yerinde ar yapar.
Doz: ntramskler enjeksiyonla, 4 haftada bir 1.22 400 000 nite. OCUKLARDA; 27 kgn altnda
300 000-600 000 nite; YENDOANLARDA
50 000 nite/kg.
Grup A beta-hemolitik streptokok farenjitinin tedavi ve profilaksisinde 1 200 000 nite genellikle
yeterlidir; tedavi iin tek doz verilir. Erken (<1
yl) sifilis iin 2 400 000 nite tek doz, daha uzun
sreli vakalarda haftada bir 2.4 milyon nite
hafta boyunca.
Not: Daha az ar yapt iin ocuklarda prokain
penisilin ile kombine preparatlar yelenir.
Deposilin (.E. Ulagay)
Flakon 1.2 M, 1 200 000 penisilin G benzatin; 1 flakon+zc/kutu
5.1
000 penisilin G sodyum, 300 000 penisilin G
prokain; 1 flakon+zc/kutu
Durapen (Fako)
Flakon 6.3.3, 600 000 penisilin G benzatin, 300 000
prokain penisilin G, 300 000 potasyum penisilin G; 1 flakon+zc/kutu
Penadur (Wyeth)
Flakon M 6.3.3, 300 000 penisilin G potasyum, 300
000 penisilin G benzatin, 300 000 penisilin G
prokain; 1 flakon+2 ml zc/kutu
AZDOSLN SODYUM
Endikasyonlar : penisiline duyarl st solunum yo lu enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin
Doz:Azdan, eriflkinler ve 6 yafl ve zerindeki ocuklarda gnde 2 kez 750 mg
Longatren (Bayer)
Tablet, 750 mg azidosilin sodyum; 16 film tablet/kutu
fiurup, 250 mg azidosilin sodyum/lek; 100 ml/flifle
5.1.1.2 PENSLNAZA DRENL PENSLNLER

Stafilokoklarn ou artk penisilinaz yaptndan
benzilpenisiline direnlidir. te yandan, bu enzimler
kloksasilin ve flukloksasilin in etkinliini yok edemez; bu nedenle bu antibiyotiklerin tek kullanm endikasyonu penisiline direnli stafilokoklarn neden olduu enfeksiyonlardr. Aside direnli olduklarndan
enjeksiyonla olduu kadar azdan da verilebilirler.
Flukloksasilinin barsaktan emilimi kloksasilininkinden daha iyidir ve bu nedenle oral tedavide yelenir.
Kolestatik sarlkla ilgili uyar iin bkz. Flukloksasilin.
Baz hastanelerde metisiline (artk kullanlmamaktadr) direnli (MDSA, metisiline direnli Staphylo coccus aureus ) ve kloksasiline direnli Staphylococ cus aureus sufllar ortaya kmfltr; bu mikroorganizmalarn bazlar yalnz vankomisine (blm 5.1.7) duyarldr. Dier tedavi seenekleri rifampisin ve teikoplanindir.
Temosilin penisilinaz yapan Gram-negatif bakterilere (Pseudomonas aeruginosa dflnda) karfl etkinlik
gsteren yeni bir penisilindir; Gram-pozitif bakterilere karfl etkili deildir. Trkiyede preparat yoktur.
Durapen (Fako)
Flakon 1.2 , 1 200 000 penisilin G benzatin; 1 flakon+zc/kutu
Penadur (Wyeth)
LA flakon 1.2 M, 1 200 000 penisilin G benzatin;
1 flakon+3 ml zc/kutu
Benzilpenisilin ve prokain penisilinle kombine

Flakon 6.3.3 M, 600 000 penisilin G benzatin, 300
NAFSLN
Endikasyonlar :bkz. Flukloksasilin
(blm 5.1.1.1); bbrek tubuluslarnda zedelenme
ve interstisyel nefrit bildirilmifltir; etkileflimleri:
siklosporin ve varfarinle etkileflebilir
Doz: ntramskler enjeksiyonla, 4-6 saatte bir 500
mg (ar enfeksiyonlarda 1 g); OCUKLARDA (40
kgdan az) gnde 2 kez 25 mg/kg, YENDOANLARDA gnde 2 kez 10 mg/kg
ntravenz enjeksiyonla, 4 saatte bir 500 mg (ar
enfeksiyonlarda 1 g)
Nafcil (Bristol-Myers Squibb)

Flakon, 0.5 g, 1 g ve 2 g nafsilin; 1 flakon+zcleri/
kutu
FLUKLOKSASLN
En dikasyonlar : otitis eksterna dahil, penisilinaz
yapan stafilokoklarn neden olduu enfeksiyonlar; pnmoni, impetigo, sellit ve stafilokoksik
endokarditte yardmc tedavi olarak (blm 5.1
tablo 1)
(blm 5.1.1.1); hepatit ve kolestatik sarlk bildirilmifltir (afladaki uyarya baknz); porfiride
dikkatle kullanlmaldr (bkz. blm 9.8.2)
221
Akut komplikasyonsuz idrar yolu enfeksiyonlarnda, tek

doz halinde gnde 1 g
5.1.1.3 GENfi SPEKTRUMLU PENSLNLER

VE KOMBNASYONLAR
Ampisilin belirli Gram-pozitif ve Gram-negatif mikroorganizmalara karfl etkilidir; ancak etkinlii

Staphylococcus aureus ve Escherichia coli gibi sk
rastlanan Gram-negatif omaklarn yapt penisilinazlarla yok olur. Stafilokoklar hemen hemen tm,
E. coli sufllarnn %50si, Haemophilus influenzae
sufllarnn ise %15i artk direnlidir. Bu nedenle enfeksiyonlarda ampirik tedavide ampisilin kullanma dan nce diren olasl gznnde bulundurulmaldr; zellikle hastanede yatan hastalarda duyarllk
KOLESTATK SARILIK. Flukloksasilin tedavisi kesil- arafltrlmadan kullanlmamaldr.
dikten haftalar sonra kolestatik sarlk oluflabilecei bildi Ampisilin safra ve idrarla nemli lde atlr. nrilmektedir. Tedavinin iki haftadan uzun srmesi ve ileri
celikle, her ikisi de genellikle Streptococcus pneumo yaflta tedavi uygulanmas riski artran etmenlerdir.
niae
ve H.influenzaedan kaynaklanan kronik bronflit
Doz: Azdan, 6 saatte bir 250 mg, yemeklerden en
ve orta kulak enfeksiyonlarnn alevlenmelerinde ve
az 30 dakika nce
idrar yolu enfeksiyonlaryla (blm 5.1.13) gonore tentramskler enjeksiyonla, 6 saatte bir 250 mg
Yavafl intravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 6 sa- davisinde kullanlr.
Ampisilin azdan verilebilirse de dozun yarsndan
atte bir 0.25-1 g
Ar enfeksiyonlarda dozlar iki katna karlabilir az emilir ve barsakta besinlerin olmas emilimi daha
OCUKLARDA, btn uygulama yollar ile, 2 ya- da engeller. Yksek plazma konsantrasyonu salamak
fln altnda, eriflkin dozunun drtte biri; 2-10 yafl, iin ampisilin esteri olan pivampisilin kullanlr; besinlerin varl emilimini pek etkilemez, ishal insidaneriflkin dozunun yars
s ampisilinde olduundan daha dflktr.
Ampisilin (ve amoksisilin) tedavisinde sk grlen
Flix (Dintafl)
maklopapler dknt gerek penisilin alerjisine
Flakon, 1 g flukloksasilin sodyum; 1 flakon+20 ml bal deildir. Enfeksiyz mononkleozu olan hastazc/kutu
larda hemen her zaman grlr; bu nedenle genifl
Floksin (fianl)
spektrumlu penisilinler boaz arsnda ampirik teTablet, 500 mg flukloksasilin; 16 tablet/kutu
davi amacyla kullanlmamaldr. Kronik lenfositik
Sspansiyon, 125 mg flukloksasilin/5 ml, 100 ml/flifle; lsemili hastalarda da dkntlere sk rastlanr; insan
250 mg flukloksasilin/5 ml, 150 ml/flifle
baflklk eksiklii virsyle (HIV) enfekte hastalarda da dkntler daha sk grlmekle birlikte, bafllangtaki bildirimler dorulanmamfltr.
Trkiyede preparat bulunmayan ilalar:
Amoksisilin , tek bir hidroksil grubu farkl olan bir
KLOKSASLN
ampisilin trevidir, antibakteriyel spektrumu da benEndikasyonlar : penisilinaz yapan stafilokoklarn neden ol - zerdir. Azdan verildiinde emilimi ampisilinden daduu enfeksiyonlar
ha iyidir, plazma ve doku konsantrasyonlar daha ykDikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla - sektir; ampisilinin tersine, midede besin bulunmas
r; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1)
emilimini etkilemez. Amoksisilin endokardit profiDoz: Azdan, 6 saatte bir 500 mg, yemeklerden en az 30 dalaksisinde kullanlr (blm 5.1, tablo 2); ayrca okika nce
cuklarda Lyme hastalnn tedavisinde kullanlabilir.
ntramskler enjeksiyonla, 4-6 saatte bir 250 mg
Amoksisilin ve ampisilin, beta-laktamaz inhibitr
Yavafl intravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 4-6 saatte bir
500 mg
ilalarla kombine preparat haline getirilerek, antibakAr enfeksiyonlarda dozlar iki katna karlabilir
teriyel spektrumlar, beta-laktamaz salgladklar iin
OCUKLARDA, btn uygulama yollar ile, 2 yafln al- bu ilalara direnli olan bakteri trlerini ya da sufllartnda, eriflkin dozunun drtte biri; 2-10 yafl, eriflkin dozun kapsayacak flekilde geniflletilmifltir. Bunlardan konun yars
amoksiklav da amoksisilin ve beta-laktamaz inhibitDikkat. Oral sv preparatlar artk piyasada bulunmamaktadr.
r olan klavulanik asit bulunur. Klavulanik asidin
kendisinin belirgin bir antibakteriyel etkisi yoktur, anTEMOSLN
cak penisilinazlar etkisiz hale getirerek penisilinaz
Endikasyonlar: psdomonas dflnda, penisilinaz yapan yapan amoksisiline direnli bakterilere karfl etki sa Gram-negatif bakterilerin neden olduu enfeksiyonlar
lar. Bu bakteriler arasnda Staphylococcus aureus suflDikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla larnn ou, E. coli sufllarnn %50si, H. influenzae
r; Yan etkileri: bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1)
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da intravenz enjeksiyon sufllarnn %15i ve pek ok Bacteroides ve Klebsiel (3-4 dakika iinde) ya da intravenz infzyonla, 12 saatte la tr yer alr. Ko-amoksiklav yalnz penisilinaz yapan amoksisiline direnli sufllardan kaynakland dbir 1-2 g
220

Pronapen (Pfizer)
200 000 penisilin G potasyum; 1 flakon+2 ml
zc/kutu
BENZATN PENSLN
Endikasyonlar : Grup A beta-hemolitik streptokok
farenjitinin tedavisi ve profilaksisi, pnmokok enfeksiyonu profilaksisi, sifilis tedavisi (nrosifilis
dflnda)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. benzilpenisilin; intravenz uygulanmaz; enjeksiyon yerinde ar yapar.
Doz: ntramskler enjeksiyonla, 4 haftada bir 1.22 400 000 nite. OCUKLARDA; 27 kgn altnda
300 000-600 000 nite; YENDOANLARDA
50 000 nite/kg.
Grup A beta-hemolitik streptokok farenjitinin tedavi ve profilaksisinde 1 200 000 nite genellikle
yeterlidir; tedavi iin tek doz verilir. Erken (<1
yl) sifilis iin 2 400 000 nite tek doz, daha uzun
sreli vakalarda haftada bir 2.4 milyon nite
hafta boyunca.
Not: Daha az ar yapt iin ocuklarda prokain
penisilin ile kombine preparatlar yelenir.
5.1
000 penisilin G sodyum, 300 000 penisilin G
prokain; 1 flakon+zc/kutu
Durapen (Fako)
Flakon 6.3.3, 600 000 penisilin G benzatin, 300 000
prokain penisilin G, 300 000 potasyum penisilin G; 1 flakon+zc/kutu
Penadur (Wyeth)
Flakon M 6.3.3, 300 000 penisilin G potasyum, 300
000 penisilin G benzatin, 300 000 penisilin G
prokain; 1 flakon+2 ml zc/kutu
AZDOSLN SODYUM
Endikasyonlar : penisiline duyarl st solunum yo lu enfeksiyonlar
Doz:Azdan, eriflkinler ve 6 yafl ve zerindeki ocuklarda gnde 2 kez 750 mg
Longatren (Bayer)
Tablet, 750 mg azidosilin sodyum; 16 film tablet/kutu
fiurup, 250 mg azidosilin sodyum/lek; 100 ml/flifle
5.1.1.2 PENSLNAZA DRENL PENSLNLER

Stafilokoklarn ou artk penisilinaz yaptndan
benzilpenisiline direnlidir. te yandan, bu enzimler
kloksasilin ve flukloksasilin in etkinliini yok edemez; bu nedenle bu antibiyotiklerin tek kullanm endikasyonu penisiline direnli stafilokoklarn neden olduu enfeksiyonlardr. Aside direnli olduklarndan
enjeksiyonla olduu kadar azdan da verilebilirler.
Flukloksasilinin barsaktan emilimi kloksasilininkinden daha iyidir ve bu nedenle oral tedavide yelenir.
Kolestatik sarlkla ilgili uyar iin bkz. Flukloksasilin.
Baz hastanelerde metisiline (artk kullanlmamaktadr) direnli (MDSA, metisiline direnli Staphylo coccus aureus ) ve kloksasiline direnli Staphylococ cus aureus sufllar ortaya kmfltr; bu mikroorganizmalarn bazlar yalnz vankomisine (blm 5.1.7) duyarldr. Dier tedavi seenekleri rifampisin ve teikoplanindir.
Temosilin penisilinaz yapan Gram-negatif bakterilere (Pseudomonas aeruginosa dflnda) karfl etkinlik
gsteren yeni bir penisilindir; Gram-pozitif bakterilere karfl etkili deildir. Trkiyede preparat yoktur.
Durapen (Fako)
Penadur (Wyeth)
Benzilpenisilin ve prokain penisilinle kombine

Flakon 6.3.3 M, 600 000 penisilin G benzatin, 300
NAFSLN
Endikasyonlar :bkz. Flukloksasilin
(blm 5.1.1.1); bbrek tubuluslarnda zedelenme
ve interstisyel nefrit bildirilmifltir; etkileflimleri:
siklosporin ve varfarinle etkileflebilir
Doz: ntramskler enjeksiyonla, 4-6 saatte bir 500
mg (ar enfeksiyonlarda 1 g); OCUKLARDA (40
kgdan az) gnde 2 kez 25 mg/kg, YENDOANLARDA gnde 2 kez 10 mg/kg
ntravenz enjeksiyonla, 4 saatte bir 500 mg (ar
enfeksiyonlarda 1 g)
Nafcil (Bristol-Myers Squibb)

Flakon, 0.5 g, 1 g ve 2 g nafsilin; 1 flakon+zcleri/
kutu
FLUKLOKSASLN
En dikasyonlar : otitis eksterna dahil, penisilinaz
yapan stafilokoklarn neden olduu enfeksiyonlar; pnmoni, impetigo, sellit ve stafilokoksik
endokarditte yardmc tedavi olarak (blm 5.1
tablo 1)
(blm 5.1.1.1); hepatit ve kolestatik sarlk bildirilmifltir (afladaki uyarya baknz); porfiride
dikkatle kullanlmaldr (bkz. blm 9.8.2)
221
Akut komplikasyonsuz idrar yolu enfeksiyonlarnda, tek

doz halinde gnde 1 g
5.1.1.3 GENfi SPEKTRUMLU PENSLNLER

VE KOMBNASYONLAR
Ampisilin belirli Gram-pozitif ve Gram-negatif mikroorganizmalara karfl etkilidir; ancak etkinlii

Staphylococcus aureus ve Escherichia coli gibi sk
rastlanan Gram-negatif omaklarn yapt penisilinazlarla yok olur. Stafilokoklar hemen hemen tm,
E. coli sufllarnn %50si, Haemophilus influenzae
sufllarnn ise %15i artk direnlidir. Bu nedenle enfeksiyonlarda ampirik tedavide ampisilin kullanma dan nce diren olasl gznnde bulundurulmaldr; zellikle hastanede yatan hastalarda duyarllk
KOLESTATK SARILIK. Flukloksasilin tedavisi kesil- arafltrlmadan kullanlmamaldr.
dikten haftalar sonra kolestatik sarlk oluflabilecei bildi Ampisilin safra ve idrarla nemli lde atlr. nrilmektedir. Tedavinin iki haftadan uzun srmesi ve ileri
celikle, her ikisi de genellikle Streptococcus pneumo yaflta tedavi uygulanmas riski artran etmenlerdir.
niae
ve H.influenzaedan kaynaklanan kronik bronflit
Doz: Azdan, 6 saatte bir 250 mg, yemeklerden en
ve orta kulak enfeksiyonlarnn alevlenmelerinde ve
az 30 dakika nce
idrar yolu enfeksiyonlaryla (blm 5.1.13) gonore tentramskler enjeksiyonla, 6 saatte bir 250 mg
Yavafl intravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 6 sa- davisinde kullanlr.
Ampisilin azdan verilebilirse de dozun yarsndan
atte bir 0.25-1 g
Ar enfeksiyonlarda dozlar iki katna karlabilir az emilir ve barsakta besinlerin olmas emilimi daha
OCUKLARDA, btn uygulama yollar ile, 2 ya- da engeller. Yksek plazma konsantrasyonu salamak
fln altnda, eriflkin dozunun drtte biri; 2-10 yafl, iin ampisilin esteri olan pivampisilin kullanlr; besinlerin varl emilimini pek etkilemez, ishal insidaneriflkin dozunun yars
s ampisilinde olduundan daha dflktr.
Ampisilin (ve amoksisilin) tedavisinde sk grlen
Flix (Dintafl)
maklopapler dknt gerek penisilin alerjisine
Flakon, 1 g flukloksasilin sodyum; 1 flakon+20 ml bal deildir. Enfeksiyz mononkleozu olan hastazc/kutu
larda hemen her zaman grlr; bu nedenle genifl
Floksin (fianl)
spektrumlu penisilinler boaz arsnda ampirik teTablet, 500 mg flukloksasilin; 16 tablet/kutu
davi amacyla kullanlmamaldr. Kronik lenfositik
Sspansiyon, 125 mg flukloksasilin/5 ml, 100 ml/flifle; lsemili hastalarda da dkntlere sk rastlanr; insan
250 mg flukloksasilin/5 ml, 150 ml/flifle
baflklk eksiklii virsyle (HIV) enfekte hastalarda da dkntler daha sk grlmekle birlikte, bafllangtaki bildirimler dorulanmamfltr.
Amoksisilin , tek bir hidroksil grubu farkl olan bir
KLOKSASLN
ampisilin trevidir, antibakteriyel spektrumu da benEndikasyonlar : penisilinaz yapan stafilokoklarn neden ol - zerdir. Azdan verildiinde emilimi ampisilinden daduu enfeksiyonlar
ha iyidir, plazma ve doku konsantrasyonlar daha ykDikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla - sektir; ampisilinin tersine, midede besin bulunmas
r; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1)
emilimini etkilemez. Amoksisilin endokardit profiDoz: Azdan, 6 saatte bir 500 mg, yemeklerden en az 30 dalaksisinde kullanlr (blm 5.1, tablo 2); ayrca okika nce
cuklarda Lyme hastalnn tedavisinde kullanlabilir.
ntramskler enjeksiyonla, 4-6 saatte bir 250 mg
Amoksisilin ve ampisilin, beta-laktamaz inhibitr
Yavafl intravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 4-6 saatte bir
500 mg
ilalarla kombine preparat haline getirilerek, antibakAr enfeksiyonlarda dozlar iki katna karlabilir
teriyel spektrumlar, beta-laktamaz salgladklar iin
OCUKLARDA, btn uygulama yollar ile, 2 yafln al- bu ilalara direnli olan bakteri trlerini ya da sufllartnda, eriflkin dozunun drtte biri; 2-10 yafl, eriflkin dozun kapsayacak flekilde geniflletilmifltir. Bunlardan konun yars
amoksiklav da amoksisilin ve beta-laktamaz inhibitDikkat. Oral sv preparatlar artk piyasada bulunmamaktadr.
r olan klavulanik asit bulunur. Klavulanik asidin
kendisinin belirgin bir antibakteriyel etkisi yoktur, anTEMOSLN
cak penisilinazlar etkisiz hale getirerek penisilinaz
Endikasyonlar: psdomonas dflnda, penisilinaz yapan yapan amoksisiline direnli bakterilere karfl etki sa Gram-negatif bakterilerin neden olduu enfeksiyonlar
lar. Bu bakteriler arasnda Staphylococcus aureus suflDikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla larnn ou, E. coli sufllarnn %50si, H. influenzae
r; Yan etkileri: bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1)
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da intravenz enjeksiyon sufllarnn %15i ve pek ok Bacteroides ve Klebsiel (3-4 dakika iinde) ya da intravenz infzyonla, 12 saatte la tr yer alr. Ko-amoksiklav yalnz penisilinaz yapan amoksisiline direnli sufllardan kaynakland dbir 1-2 g
222
flnlen ya da bilinen enfeksiyonlarda kullanlmaldr;

kolestatik sarla iliflkin uyar iin bkz. Ko-amoksiklav. Benzer bir preparat ampisilin ile sulbaktam n,
srasyla 2:1 oranndaki kombinasyonudur; azdan
kullanlan flekilde iki bileflenin kimyasal olarak birlefltirilip n-ila haline getirildii kombinasyon sultami silin olarak adlandrlmaktadr. Antibakteriyel spektrum ve kullanlfl amac asndan kombinasyon koamoksiklava benzer.
Ampisilin ve flukloksasilin (ko-fluampisil olarak)
ile ampisilin ve kloksasilin kombinasyonlar mevcuttur; Trkiyede preparat yoktur.
AMOKSSLN
Endikasyonlar : bkz. Ampisilin; ayrca endokardit
profilaksisi; listeria menenjitinde yardmc tedavi
olarak (blm 5.1, tablo 1)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Ampisilin
Doz: Azdan, 8 saatte bir 250 mg, ar enfeksiyon larda iki katna karlr; OCUKLARDA, 10 yafl na dek, 8 saatte bir 125 mg, ar enfeksiyonlarda
iki katna karlr
Ar ya da yineleyici prlan solunum sistemi enfeksiyonunda, 12 saatte bir 3 g
Endokardit profilaksisi iin, blm 5.1, tablo 2
Ksa sreli oral tedavi
Difl apsesinde, 3 g, 8 saatten sonra yinelenir
drar yolu enfeksiyonlarnda, 3 g, 10-12 saatten
sonra yinelenir
Gonorede, tek doz halinde 2-3 g, 1 g probenesid
ile birlikte
Otitis mediada, OCUKLARDA, 3-10 yafl, 2 gn
boyunca gnde 2 kez 750 mg
ntramskler enjeksiyonla, 8 saatte bir 500 mg;
OCUKLARDA, gnde 50-100 mg/kg, blnmfl
dozlarda
ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 8 saatte bir
500 mg, 6 saatte bir 1 ga karlr; OCUKLARDA, gnde 50-100 mg/kg, blnmfl dozlarda
Alfoxil (Abfar)
Kapsl, 250 mg amoksisilin; 24 kapsl/kutu
Tablet, 500 mg amoksisilin, 16 tablet/kutu; 1 g amoksisilin, 15 tablet/kutu
Flakon, 250 mg ve 500 mg amoksisilin, 1 ve 5 flakon+
zcleri/kutu; 1 g amoksisilin, 1 flakon+zc/
kutu
Oral sspansiyon, 125 mg amoksisilin/5ml; 100 ml/flifle
Fort sspansiyon, 250 mg amoksisilin/5 ml; 100 ml/flifle
Amoksina (Mustafa Nevzat)

Tablet, 500 mg ve 1000 mg amoksisilin; 15 tablet/kutu
Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg amoksisilin/5 ml; 80
ml/flifle
Amosin (fianl)
Tablet, 500 mg amoksisilin trihidrat; 18 tablet/kutu
Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg amoksisilin trihidrat/5
ml; 100 ml/flifle
Amoxicil (Biosel)
5.1
Sspansiyon, 250 mg amoksisilin trihidrat/5 ml; 100 ml/
flifle
Atoksilin (Atabay)
Tablet, 500 mg ve 1000 mg amoksisilin trihidrat; 16
tablet/kutu
flifle
Bioksil (Gnsa)
Oral sspansiyon, 250 mg amoksisilin trihidrat/5 ml; 80
ml/flifle
Demoksil (Deva)
Kapsl, 250 mg amoksisilin trihidrat; 16 kapsl/kutu
ml; 80 ml/flifle
Largopen (Bilim)
ml/flifle
Flakon M/V,500 mg ve 1000 mg amoksisilin sodyum;
1 flakon/kutu
Moksilin (lsan)
Sspansiyon, 250 mg amoksisilin trihidrat/5 ml; 80
ml/flifle
Remoxil (.E. Ulagay)

Tablet, 500 mg ve 1 g amoksisilin sodyum; 16 tablet/
kutu
Sspansiyon, 250 mg amoksisilin sodyum/5 ml; 80
ml/flifle
Flakon, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg amoksisilin
sodyum; 1 flakon/kutu
Topramoxin (Toprak)
Tablet, 0.5 g ve 1 g amoksisilin trihidrat; 16 tablet/kutu
flifle
Fort sspansiyon , 250 mg amoksisilin trihidrat/5 ml;
100 ml/flifle
AMPSLN
Endikasyonlar : idrar yolu enfeksiyonlar, otitis
media, sinzit, kronik bronflit, invazif salmonelloz, gonore
Dikkatli olunmas gereken durumlar : alerji yks; bbrek bozukluklar; enfeksiyz mononkleoz, kronik lenfatik lsemi ve bir olaslkla HIV
enfeksiyonunda sk rastlanan eritemli dkntler
(yukardaki notlara baknz); etkileflimleri : Ek 1
(penisilinler)
Kontrendikasyonlar : penisilin aflr duyarll
Yan etkileri: bulant, ishal; dknt (tedavi kesilmelidir); ender olarak antibiyotie bal kolit; ayrca bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1)
Doz: Azdan, 6 saatte bir 0.25-1 g, yemeklerden en
az 30 dakika nce
Gonorede, tek doz halinde 2-3.5 g, 1 g probenesid
ile birlikte
drar yolu enfeksiyonlarnda, 8 saatte bir 500 mg
ntramskler enjeksiyon ya da intravenz enjeksi yon ya da infzyonla, 4-6 saatte bir 500 mg; me-
nenjitte daha yksek doz
OCUKLARDA , 10 yafln alt, btn uygulama
yollar ile, eriflkin dozunun yars
Alfasilin (Fako)
Kapsl, 250 mg ampisilin, 24 kapsl/kutu; 500 mg ampisilin, 16 kapsl/kutu
Tablet, 1 g ampisilin; 16 tablet/kutu
Sspansiyon, 125 mg ampisilin/5 ml; 80 ml/flifle
Fort sspansiyon, 250 mg ampisilin/5 ml; 80 ml/flifle
Flakon, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg ampisilin; 1 liyofilize flakon+2ml zc/kutu
Ampilin (Wyeth)
Kapsl, 500 mg ampisilin; 30 kapsl/kutu
Sspansiyon, 125 mg ampisilin/5 ml, 80 ml/flifle; 250
mg ampisilin/5 ml, 150 ml/flifle
Ampisina (Mustafa Nevzat)

Kapsl, 250 mg ve 500 mg ampisilin; 16 kapsl/kutu
Flakon, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg ampisilin; 1
flakon/kutu
Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg ampisilin/5 ml; 60 ml/
flifle
Makrosilin (Atabay)
Tablet, 500 mg ampisilin trihidrat; 16 tablet/kutu
Sspansiyon, 250 mg ampisilin trihidrat/5 ml; 80 ml/flifle
Negopen (Deva)
Kapsl, 250 mg ampisilin, 16 kapsl/kutu; 500 mg ampisilin, 12 ve 16 kapsl/kutu
flifle
Neosilin (fianl)
Penbisin (.E. Ulagay)

Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg ampisilin/5 ml; 80
ml/flifle
Flakon, 250 mg, 500 mg ve 1 g ampisilin; 1 flakon/
kutu
Silina (Bilim/Hsn Arsan)

Tablet, 500 mg ve 1 g ampisilin; 16 tablet/kutu
Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg ampisilin/5 ml;
80 ml/flifle
Flakon, 250 mg, 500 mg ampisilin, 1 flakon+2ml zc/kutu; 1 g ampisilin; 1 flakon+5 ml zc/
kutu
Topsilin (Toprak)
Flakon, 500 mg ve 1000 mg ampisilin; 1 flakon/kutu
Fenazopiridin hidroklorrle kombine

Azosilin (Fako)
Tablet, 500 mg ampisilin, 50 mg fenazopiridin hidroklorr; 12 ve 30 tablet/kutu
KO-AMOKSKLAV
Amoksisilin (trihidrat olarak ya da sodyum tuzu olarak) ve klavulanik asit (potasyum klavulanat olarak)
karflm; maddelerin birbirine oran x/y olarak belirtilmifltirburada x ve y srasyla, miligram olarak
223
amoksisilin ve klavulanik asit miktarlardr

Endikasyonlar : solunum yolu enfeksiyonlar, genitoriner ve abdominal enfeksiyonlar, sellit,
hayvan srklar, ar dental enfeksiyonlarla birlikte yaylan sellit de dahil penisilinaz yapan
sufllardan kaynaklanan enfeksiyonlar (bunlarda
tek baflna amoksisilin uygun deildir)
Dikkatli olunmas gereken durumlar : bkz. Ampisilin ve yukardaki notlar; ayrca karacier bozukluklar (karacier ifllevleri izlenmeli) ve gebelik
KOLESTATK SARILIK. Ko-amoksiklav kullanm srasnda ya da ksa sre sonra istenmeyen bir reaksiyon olarak kolestatik sarlk olufltuu belirtilmektedir. Bir epidemiyolojik alflma ko-amoksiklav kullanmndaki akut karacier toksik etki riskinin amoksisilin kullanmnda olduundan yaklaflk 6 kat fazla olduunu gstermifltir. Kolestatik sarlk 65 yafln stndeki hastalarda ve erkeklerde
daha sk grlr; bu reaksiyonlar ocuklarda ok ender
olarak bildirilmifltir. Sarlk genellikle kendiliinden geer
ve ok ender olarak lme neden olur. Tedavinin sresi
endikasyona gre belirlenmelidir ve genellikle 14 gnden
fazla olmamaldr
Kontrendikasyonlar: penisiline aflr duyarllk,

ko-amoksiklava bal ya da penisiline bal sarlk ya da karacier ifllev bozukluu yks
Yan etkileri: bkz. Ampisilin; hepatit, kolestatik sarlk (yukarya baknz); eritema multiforme (Stevens-Johnson sendromu dahil), toksik epidermal
nekroliz, eksfoliyatif dermatit, vasklit bildirilmifltir; ender olarak kanama zamannda uzama,
sersemlik, bafl ars, konvlsiyon (zellikle yksek dozda kullanldnda ya da bbrek bozukluklarnda); sspansiyon kullanmnda difllerde yzeysel lekelenme, enjeksiyon blgesinde flebit
Doz: Azdan, amoksisilin zerinden belirtilmifltir,
8 saatte bir 250 mg, ar enfeksiyonlarda doz iki
katna karlr; OCUKLARDA, bkz. preparatlar
Ar dental enfeksiyonlarda (ancak genellikle ilk
seenek tedavi deil, yukardaki notlara baknz),
5 gn boyunca 8 saatte bir amoksisilin zerinden
250 mg
ntravenz enjeksiyonla, 3-4 dakika iinde ya da
intravenz infzyonla, 8 saatte bir amoksisilin
zerinden 1 g, daha ar enfeksiyonlarda 6 saatte
bir 1 ga karlr; BEBEKLERDE, 3 aya dek, 8 saatte bir (yenidoan dneminde ve preterm bebeklerde, 12 saatte bir) 25 mg/kg; OCUKLARDA, 3
aylk-12 yafl, 8 saatte bir 25 mg/kg, daha ar enfeksiyonlarda 6 saatte bir 25 mg/kga karlr
Cerrahi profilaksi iin, anestezi bafllatlrken
amoksisilin zerinden 1 g; yksek riskli giriflimler
(rn. kolorektal cerrahi) iin ilk 24 saat (enfeksiyon riski anlaml derecede artmflsa daha uzun sre) iinde 8 saatte bir 2-3 doz daha verilebilir
Amoklavin (Deva)
Tablet 625 mg, 500 mg amoksisilin trihidrat, 125 mg
potasyum klavulanat; 15 tablet/flifle
BID 1000 mg Tablet, 875 mg amoksisilin, 125 mg klavulanik asit; 10 tablet/kutu
BID 200/28 Oral Sspansiyon, 200 mg amoksisilin,
28.5 mg klavulanik asit; 70 ml/flifle
BID 400/57 Forte Oral Sspansiyon, 400 mg amoksisi-
222
flnlen ya da bilinen enfeksiyonlarda kullanlmaldr;

kolestatik sarla iliflkin uyar iin bkz. Ko-amoksiklav. Benzer bir preparat ampisilin ile sulbaktam n,
srasyla 2:1 oranndaki kombinasyonudur; azdan
kullanlan flekilde iki bileflenin kimyasal olarak birlefltirilip n-ila haline getirildii kombinasyon sultami silin olarak adlandrlmaktadr. Antibakteriyel spektrum ve kullanlfl amac asndan kombinasyon koamoksiklava benzer.
Ampisilin ve flukloksasilin (ko-fluampisil olarak)
ile ampisilin ve kloksasilin kombinasyonlar mevcuttur; Trkiyede preparat yoktur.
AMOKSSLN
Endikasyonlar : bkz. Ampisilin; ayrca endokardit
profilaksisi; listeria menenjitinde yardmc tedavi
olarak (blm 5.1, tablo 1)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Ampisilin
Doz: Azdan, 8 saatte bir 250 mg, ar enfeksiyon larda iki katna karlr; OCUKLARDA, 10 yafl na dek, 8 saatte bir 125 mg, ar enfeksiyonlarda
iki katna karlr
Ar ya da yineleyici prlan solunum sistemi enfeksiyonunda, 12 saatte bir 3 g
Ksa sreli oral tedavi
Difl apsesinde, 3 g, 8 saatten sonra yinelenir
drar yolu enfeksiyonlarnda, 3 g, 10-12 saatten
sonra yinelenir
Gonorede, tek doz halinde 2-3 g, 1 g probenesid
ile birlikte
Otitis mediada, OCUKLARDA, 3-10 yafl, 2 gn
boyunca gnde 2 kez 750 mg
ntramskler enjeksiyonla, 8 saatte bir 500 mg;
dozlarda
ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 8 saatte bir
500 mg, 6 saatte bir 1 ga karlr; OCUKLARDA, gnde 50-100 mg/kg, blnmfl dozlarda
Alfoxil (Abfar)
Tablet, 500 mg amoksisilin, 16 tablet/kutu; 1 g amoksisilin, 15 tablet/kutu
Flakon, 250 mg ve 500 mg amoksisilin, 1 ve 5 flakon+
zcleri/kutu; 1 g amoksisilin, 1 flakon+zc/
kutu
Oral sspansiyon, 125 mg amoksisilin/5ml; 100 ml/flifle
Fort sspansiyon, 250 mg amoksisilin/5 ml; 100 ml/flifle
Amoksina (Mustafa Nevzat)

ml/flifle
Amosin (fianl)
ml; 100 ml/flifle
Amoxicil (Biosel)
5.1
flifle
Atoksilin (Atabay)
Tablet, 500 mg ve 1000 mg amoksisilin trihidrat; 16
tablet/kutu
flifle
Bioksil (Gnsa)
Oral sspansiyon, 250 mg amoksisilin trihidrat/5 ml; 80
ml/flifle
Demoksil (Deva)
Kapsl, 250 mg amoksisilin trihidrat; 16 kapsl/kutu
ml; 80 ml/flifle
Largopen (Bilim)
ml/flifle
Flakon M/V,500 mg ve 1000 mg amoksisilin sodyum;
1 flakon/kutu
Moksilin (lsan)
Sspansiyon, 250 mg amoksisilin trihidrat/5 ml; 80
ml/flifle
Remoxil (.E. Ulagay)

Tablet, 500 mg ve 1 g amoksisilin sodyum; 16 tablet/
kutu
Sspansiyon, 250 mg amoksisilin sodyum/5 ml; 80
ml/flifle
Flakon, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg amoksisilin
sodyum; 1 flakon/kutu
Topramoxin (Toprak)
Tablet, 0.5 g ve 1 g amoksisilin trihidrat; 16 tablet/kutu
flifle
Fort sspansiyon , 250 mg amoksisilin trihidrat/5 ml;
100 ml/flifle
AMPSLN
Endikasyonlar : idrar yolu enfeksiyonlar, otitis
media, sinzit, kronik bronflit, invazif salmonelloz, gonore
Dikkatli olunmas gereken durumlar : alerji yks; bbrek bozukluklar; enfeksiyz mononkleoz, kronik lenfatik lsemi ve bir olaslkla HIV
enfeksiyonunda sk rastlanan eritemli dkntler
(yukardaki notlara baknz); etkileflimleri : Ek 1
(penisilinler)
Kontrendikasyonlar : penisilin aflr duyarll
Yan etkileri: bulant, ishal; dknt (tedavi kesilmelidir); ender olarak antibiyotie bal kolit; ayrca bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1)
Doz: Azdan, 6 saatte bir 0.25-1 g, yemeklerden en
az 30 dakika nce
Gonorede, tek doz halinde 2-3.5 g, 1 g probenesid
ile birlikte
drar yolu enfeksiyonlarnda, 8 saatte bir 500 mg
ntramskler enjeksiyon ya da intravenz enjeksi yon ya da infzyonla, 4-6 saatte bir 500 mg; me-
nenjitte daha yksek doz
OCUKLARDA , 10 yafln alt, btn uygulama
yollar ile, eriflkin dozunun yars
Alfasilin (Fako)
Kapsl, 250 mg ampisilin, 24 kapsl/kutu; 500 mg ampisilin, 16 kapsl/kutu
Sspansiyon, 125 mg ampisilin/5 ml; 80 ml/flifle
Fort sspansiyon, 250 mg ampisilin/5 ml; 80 ml/flifle
Flakon, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg ampisilin; 1 liyofilize flakon+2ml zc/kutu
Ampilin (Wyeth)
Sspansiyon, 125 mg ampisilin/5 ml, 80 ml/flifle; 250
mg ampisilin/5 ml, 150 ml/flifle
Ampisina (Mustafa Nevzat)

Flakon, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg ampisilin; 1
flakon/kutu
flifle
Makrosilin (Atabay)
Sspansiyon, 250 mg ampisilin trihidrat/5 ml; 80 ml/flifle
Negopen (Deva)
Kapsl, 250 mg ampisilin, 16 kapsl/kutu; 500 mg ampisilin, 12 ve 16 kapsl/kutu
flifle
Neosilin (fianl)
Penbisin (.E. Ulagay)

Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg ampisilin/5 ml; 80
ml/flifle
Flakon, 250 mg, 500 mg ve 1 g ampisilin; 1 flakon/
kutu
Silina (Bilim/Hsn Arsan)

Tablet, 500 mg ve 1 g ampisilin; 16 tablet/kutu
Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg ampisilin/5 ml;
80 ml/flifle
Flakon, 250 mg, 500 mg ampisilin, 1 flakon+2ml zc/kutu; 1 g ampisilin; 1 flakon+5 ml zc/
kutu
Topsilin (Toprak)
Flakon, 500 mg ve 1000 mg ampisilin; 1 flakon/kutu
Fenazopiridin hidroklorrle kombine

Azosilin (Fako)
Tablet, 500 mg ampisilin, 50 mg fenazopiridin hidroklorr; 12 ve 30 tablet/kutu
KO-AMOKSKLAV
Amoksisilin (trihidrat olarak ya da sodyum tuzu olarak) ve klavulanik asit (potasyum klavulanat olarak)
karflm; maddelerin birbirine oran x/y olarak belirtilmifltirburada x ve y srasyla, miligram olarak
223
amoksisilin ve klavulanik asit miktarlardr

Endikasyonlar : solunum yolu enfeksiyonlar, genitoriner ve abdominal enfeksiyonlar, sellit,
hayvan srklar, ar dental enfeksiyonlarla birlikte yaylan sellit de dahil penisilinaz yapan
sufllardan kaynaklanan enfeksiyonlar (bunlarda
tek baflna amoksisilin uygun deildir)
Dikkatli olunmas gereken durumlar : bkz. Ampisilin ve yukardaki notlar; ayrca karacier bozukluklar (karacier ifllevleri izlenmeli) ve gebelik
KOLESTATK SARILIK. Ko-amoksiklav kullanm srasnda ya da ksa sre sonra istenmeyen bir reaksiyon olarak kolestatik sarlk olufltuu belirtilmektedir. Bir epidemiyolojik alflma ko-amoksiklav kullanmndaki akut karacier toksik etki riskinin amoksisilin kullanmnda olduundan yaklaflk 6 kat fazla olduunu gstermifltir. Kolestatik sarlk 65 yafln stndeki hastalarda ve erkeklerde
daha sk grlr; bu reaksiyonlar ocuklarda ok ender
olarak bildirilmifltir. Sarlk genellikle kendiliinden geer
ve ok ender olarak lme neden olur. Tedavinin sresi
endikasyona gre belirlenmelidir ve genellikle 14 gnden
fazla olmamaldr
Kontrendikasyonlar: penisiline aflr duyarllk,

ko-amoksiklava bal ya da penisiline bal sarlk ya da karacier ifllev bozukluu yks
Yan etkileri: bkz. Ampisilin; hepatit, kolestatik sarlk (yukarya baknz); eritema multiforme (Stevens-Johnson sendromu dahil), toksik epidermal
nekroliz, eksfoliyatif dermatit, vasklit bildirilmifltir; ender olarak kanama zamannda uzama,
sersemlik, bafl ars, konvlsiyon (zellikle yksek dozda kullanldnda ya da bbrek bozukluklarnda); sspansiyon kullanmnda difllerde yzeysel lekelenme, enjeksiyon blgesinde flebit
Doz: Azdan, amoksisilin zerinden belirtilmifltir,
katna karlr; OCUKLARDA, bkz. preparatlar
Ar dental enfeksiyonlarda (ancak genellikle ilk
seenek tedavi deil, yukardaki notlara baknz),
5 gn boyunca 8 saatte bir amoksisilin zerinden
250 mg
ntravenz enjeksiyonla, 3-4 dakika iinde ya da
intravenz infzyonla, 8 saatte bir amoksisilin
zerinden 1 g, daha ar enfeksiyonlarda 6 saatte
bir 1 ga karlr; BEBEKLERDE, 3 aya dek, 8 saatte bir (yenidoan dneminde ve preterm bebeklerde, 12 saatte bir) 25 mg/kg; OCUKLARDA, 3
aylk-12 yafl, 8 saatte bir 25 mg/kg, daha ar enfeksiyonlarda 6 saatte bir 25 mg/kga karlr
Cerrahi profilaksi iin, anestezi bafllatlrken
amoksisilin zerinden 1 g; yksek riskli giriflimler
(rn. kolorektal cerrahi) iin ilk 24 saat (enfeksiyon riski anlaml derecede artmflsa daha uzun sre) iinde 8 saatte bir 2-3 doz daha verilebilir
Amoklavin (Deva)
Tablet 625 mg, 500 mg amoksisilin trihidrat, 125 mg
potasyum klavulanat; 15 tablet/flifle
BID 200/28 Oral Sspansiyon, 200 mg amoksisilin,
28.5 mg klavulanik asit; 70 ml/flifle
BID 400/57 Forte Oral Sspansiyon, 400 mg amoksisi-
224
lin, 57 mg klavulanik asit; 35 ml ve 70 ml/flifle
Amoksilav (lsan)
Tablet, 500 mg amoksisilin trihidrat, 125 mg potasyum
klavulanat; 15 tablet/kutu
Pediyatrik sspansiyon, 125 mg amoksisilin trihidrat,
31.25 mg potasyum klavulanat/5 ml; 100 ml/flifle
Fort sspansiyon , 250 mg amoksisilin trihidrat, 62.5 mg
potasyum klavulanat/5 ml; 100 ml/flifle
Augmentin (Fako)
BID 1 g Tablet, 875 mg amoksisilin, 125 mg klavulanik
asit; 10 tablet/kutu
Flakon 1.2 g , 1000 mg amoksisilin , 200 mg klavulanik
asit; 1 flakon+20 ml zc/kutu
BID 200/28 Oral Sspansiyon, 200 mg amoksisilin, 28
mg klavulanik asit; 70 ml/flifle
BID 400/57 Forte Oral sspansiyon, 400 mg amoksisilin, 57 mg klavulanik asit; 35 ml ve 70 ml/flifle
Biomentin (nterfarma)
Fort sspansiyon, 250 mg amoksisilin trihidrat, 62.5 mg
Klamoks (Bilim)
BID tablet, 500 mg amoksisilin trihidrat, 125 mg
potasyum klavulanat; 10 tablet/kutu
Oral sspansiyon , 125 mg amoksisilin trihidrat, 31.25
mg potasyum klavulanat/5 ml; 75 ml/flifle
Klavunat (Atabay)
Tablet, 500 mg amoksisilin trihidrat, 125 mg
Klavupen (Toprak)
AMPSLN VE SULBAKTAM
KOMBNASYONU
5.1
de 150 mg/kg, 3 ya da 4 doza blnerek
Not. Enjeksiyonluk preparatlarn sadece lidokainli
olanlar intramskler kullanlr; lidokain ary
azaltmak iin katlmfltr.
Alfasid (Bio-Sen)
Tablet, 375 mg ve 750 mg sultamisilin; 10 tablet/kutu
Oral sspansiyon, 250 mg sultamisilin/5 ml; 70 ml/flifle
Pediyatrik oral sspansiyon, 250 mg sultamisilin/5 ml;
40 ml/flifle
Flakon 250 mg, 125 mg sulbaktam, 250 mg ampisilin;
Flakon 500 mg, 250 mg sulbaktam, 500 mg ampisilin; 1
flakon+1.8 ml zc/kutu
Flakon 1 g, 500 mg sulbaktam, 1000 mg ampisilin; 1
Ampisid (Mustafa Nevzat)

Sspansiyon, 250 mg sultamisilin/5 ml; 40 ml ve 70 ml/
flifle
Enjektabl M, 125 mg sulbaktam, 250 mg ampisilin;
1 flakon/kutu
Enjektabl M, 250 mg sulbaktam, 500 mg ampisilin; 1
flakon/kutu
flakon/kutu
Enjektabl M/V, 125 mg sulbaktam, 250 mg ampisilin;
1 flakon/kutu
Enjektabl M/V,250 mg sulbaktam, 500 mg ampisilin;
1 flakon/kutu
Enjektabl M/V, 500 mg sulbaktam, 1000 mg ampisilin; 1 flakon/kutu
Combicid (Bilim)
flifle
Flakon 250 mg M/V, 125 mg sodyum sulbaktam, 250
mg sodyum ampisilin;1 flakon+0.8 ml zc/kutu
Flakon 250 mg M, 125 mg sodyum sulbaktam, 250 mg
sodyum ampisilin; 1 flakon+0.8 ml %0.5 lidokain
ieren zc/kutu
mg sodyum ampisilin; 1 flakon+1.6 ml zc/kutu
ieren zc/kutu
Flakon 1 g M/V, 500 mg sodyum sulbaktam, 1000 mg
sodyum ampisilin; 1 flakon+3.2 ml zc/kutu
Flakon 1 g M, 500 g sodyum sulbaktam, 1 g sodyum
ampisilin; 1 flakon+3.2 ml %0.5 lidokain ieren zc/kutu
Endikasyonlar : bkz. Ampisilin ve Ko-amoksiklav; Duobaktam (Eczacbafl)

ayrca yukardaki notlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi flifle
kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Ampisilin
Flakon M/V, 250 mg, 500 mg ve 1 g sultamisilin; 1
Doz: Azdan, 12 saatte bir 375-750 mg; OCUKflakon/kutu
LARDA (12 yafl st), 50 mg/kg, iki doza blneFlakon M, 250 mg, 500 mg ve 1 g sultamisilin; 1 flarek
kon+1 lidokain ieren zc/kutu
ntravenz infzyon ya da intramskler enjeksi yonla, 6-8 saatte bir 1.5-3 g (gnde 4 gdan fazla Duocid (Pfizer)
Tablet, 375 mg sultamisilin; 10 tablet/kutu
sulbaktam verilmemelidir); OCUKLARDA, gn-

flifle
ieren zc/kutu
ieren zc/kutu
Flakon 1 g M, 500 mg sodyum sulbaktam, 1000 mg
ieren zc/kutu
mg sodyum ampisilin; 1 flakon+1 ml zc/kutu
Flakon 1g M/V, 500 mg sodyum sulbaktam, 1000 mg
Sulcid (.E. Ulagay)

flifle
sodyum ampisilin; 1 flakon+1 ml %0.5 lidokain ieren zc/kutu
sodyum ampisilin; 1 flakon+4 ml zc/kutu
225
Bakamsilin (Koak)
Tablet, 400 mg bakampisilin hidroklorr; 10 tablet/kutu
Fort tablet , 800 mg bakampisilin hidroklorr; 10 tablet/
kutu
Penbak (Eczacbafl)
Tablet, 800 mg bakampisilin; 10 tablet/kutu

KO-FLUAMPSL
Flukloksasilin ve ampisilinin ktle miktar eflit karflm
Endikasyonlar : penisilinaz yapan stafilokoklarn da etken

olduu karma enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla r; Yan etkileri : bkz. Ampisilin ve Flukloksasilin
Doz: Azdan, ko-fluampisil, 6 saatte bir 250/250 mg, ar
enfeksiyonlarda doz iki katna karlr; OCUKLARDA,
10 yafln altnda, eriflkin dozunun yars, ar enfeksiyonlarda doz iki katna karlr
ntramskler ya da yavafl intravenz enjeksiyon ya da int ravenz infzyonla, ko-fluampisil, 6 saatte bir 250/250
mg, ar enfeksiyonlarda doz iki katna karlr; OCUKLARDA, 2 yafln altnda, eriflkin dozunun drtte biri, 2-10
yafl, eriflkin dozunun yars, ar enfeksiyonlarda doz iki
katna karlr
5.1.1.4 ANTPSDOMONAL ETKL

PENSLNLER
Bir karboksipenisilin olan tikarsilin , Proteus trleri ve

Bacteroides fragilis gibi baflka Gram-negatif omaklara karfl da etkili olmasna karfln, ncelikle Pseudomo nasaeruginosa nn neden olduu ar enfeksiyonlarda
endikedir.
Tikarsilin ve klavulanik asit kombinasyonu penisilinaz yapan tikarsiline direnli bakterilere karfl etkilidir.
Dier bir karboksipenisilin tr olan karbenisilin
Sultamat (Atabay)
Pseudomonasaeruginosa ve dier duyarl bakterilere
bal idrar yolu enfeksiyonlarnda azdan ve sistemik
Sspansiyon, 250 mg sultamisilin/5 ml; 70 ml/flifle
Pediyatrik sspansiyon , 250 mg sultamisilin/5 ml; 40 enfeksiyonlarda dier antipsdomonal penisilinler gibi parenteral kullanlr.
ml/flifle
Mezlosilin ve piperasilin adl reidopenisilinler
Sultasid (Toprak)
genifl spektrumludur ve her ikisi de P.aeruginosa ya
karfl tikarsilinden daha etkilidir.
Piperasilin ve beta-laktamaz inhibitr olan tazoPediyatrik sspansiyon , 250 mg sultamisilin/5 ml; 40
baktam kombinasyonu beta-laktamaz yapan reidopeml/flifle
Flakon1 gM/V, 1000 mg sodyum ampisilin, 500 mg nisilinlere direnli bakterilere karfl etkilidir.
Psdomonas septisemisinde (zellikle ntropeni ya
sodyum sulbaktam; 1 flakon+3.2 ml zc/kutu
da endokardit), bu antipsdomonas etkili penisilinler
ile sinerjik etkiye sahip olduu bilinen bir aminoglikoBAKAMPSLN
zid (rn. gentamisin ya da netilmisin, blm 5.1.4) birEndikasyonlar : bkz. Ampisilin
likte verilmelidir. Buna karfllk, penisilinler ile amiDikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi - noglikozidler ayn enjektr ya da infzyon svsnda
kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Ampisilin; uzun s- birbiriyle karfltrlmamaldr (birbirlerini ktrrler).
reli kullanmda karacier ve bbrek ifllev testleri
Bu antibiyotiklerin ounun ierdii sodyum miktayaplmaldr
r nedeniyle, yksek dozda kullanmlar hipernatremiDoz: Azdan, 8 ya da 12 saatte bir 800 mg, ar en- ye yol aabilir.
feksiyonlarda iki katna karlr; OCUKLARDA
(6-14 yafl), 8 ya da 12 saatte bir 400 mg (gnlk
KARBENSLN DSODYUM
toplam doz 25-50 mg/kg)
Endikasyonlar; Kontrendikasyonlar; Yan etkile Bacampil (Fako)
ri: bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1); etkile Tablet, 800 mg bakampisilin; 10 tablet/kutu
flimleri : Ek 1 (penisilinler)
224
lin, 57 mg klavulanik asit; 35 ml ve 70 ml/flifle
Amoksilav (lsan)
Fort sspansiyon , 250 mg amoksisilin trihidrat, 62.5 mg
Augmentin (Fako)
BID 1 g Tablet, 875 mg amoksisilin, 125 mg klavulanik
asit; 10 tablet/kutu
Flakon 1.2 g , 1000 mg amoksisilin , 200 mg klavulanik
asit; 1 flakon+20 ml zc/kutu
BID 200/28 Oral Sspansiyon, 200 mg amoksisilin, 28
mg klavulanik asit; 70 ml/flifle
BID 400/57 Forte Oral sspansiyon, 400 mg amoksisilin, 57 mg klavulanik asit; 35 ml ve 70 ml/flifle
Biomentin (nterfarma)
Klamoks (Bilim)
BID tablet, 500 mg amoksisilin trihidrat, 125 mg
Oral sspansiyon , 125 mg amoksisilin trihidrat, 31.25
mg potasyum klavulanat/5 ml; 75 ml/flifle
Klavunat (Atabay)
Klavupen (Toprak)
AMPSLN VE SULBAKTAM
KOMBNASYONU
5.1
de 150 mg/kg, 3 ya da 4 doza blnerek
Not. Enjeksiyonluk preparatlarn sadece lidokainli
olanlar intramskler kullanlr; lidokain ary
azaltmak iin katlmfltr.
Alfasid (Bio-Sen)
Oral sspansiyon, 250 mg sultamisilin/5 ml; 70 ml/flifle
Pediyatrik oral sspansiyon, 250 mg sultamisilin/5 ml;
40 ml/flifle
Flakon 250 mg, 125 mg sulbaktam, 250 mg ampisilin;
Flakon 500 mg, 250 mg sulbaktam, 500 mg ampisilin; 1
Flakon 1 g, 500 mg sulbaktam, 1000 mg ampisilin; 1
Ampisid (Mustafa Nevzat)

flifle
Enjektabl M, 125 mg sulbaktam, 250 mg ampisilin;
1 flakon/kutu
flakon/kutu
flakon/kutu
Enjektabl M/V, 125 mg sulbaktam, 250 mg ampisilin;
1 flakon/kutu
Enjektabl M/V,250 mg sulbaktam, 500 mg ampisilin;
1 flakon/kutu
Enjektabl M/V, 500 mg sulbaktam, 1000 mg ampisilin; 1 flakon/kutu
Combicid (Bilim)
flifle
mg sodyum ampisilin;1 flakon+0.8 ml zc/kutu
ieren zc/kutu
mg sodyum ampisilin; 1 flakon+1.6 ml zc/kutu
ieren zc/kutu
Flakon 1 g M/V, 500 mg sodyum sulbaktam, 1000 mg
Flakon 1 g M, 500 g sodyum sulbaktam, 1 g sodyum
ampisilin; 1 flakon+3.2 ml %0.5 lidokain ieren zc/kutu
Endikasyonlar : bkz. Ampisilin ve Ko-amoksiklav; Duobaktam (Eczacbafl)

ayrca yukardaki notlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi flifle
kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Ampisilin
Flakon M/V, 250 mg, 500 mg ve 1 g sultamisilin; 1
Doz: Azdan, 12 saatte bir 375-750 mg; OCUKflakon/kutu
LARDA (12 yafl st), 50 mg/kg, iki doza blneFlakon M, 250 mg, 500 mg ve 1 g sultamisilin; 1 flarek
kon+1 lidokain ieren zc/kutu
ntravenz infzyon ya da intramskler enjeksi yonla, 6-8 saatte bir 1.5-3 g (gnde 4 gdan fazla Duocid (Pfizer)
sulbaktam verilmemelidir); OCUKLARDA, gn-

flifle
ieren zc/kutu
ieren zc/kutu
ieren zc/kutu
Sulcid (.E. Ulagay)

flifle
sodyum ampisilin; 1 flakon+4 ml zc/kutu
225
Bakamsilin (Koak)
Tablet, 400 mg bakampisilin hidroklorr; 10 tablet/kutu
Fort tablet , 800 mg bakampisilin hidroklorr; 10 tablet/
kutu
Penbak (Eczacbafl)
Tablet, 800 mg bakampisilin; 10 tablet/kutu

KO-FLUAMPSL
Flukloksasilin ve ampisilinin ktle miktar eflit karflm
Endikasyonlar : penisilinaz yapan stafilokoklarn da etken

olduu karma enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla r; Yan etkileri : bkz. Ampisilin ve Flukloksasilin
Doz: Azdan, ko-fluampisil, 6 saatte bir 250/250 mg, ar
enfeksiyonlarda doz iki katna karlr; OCUKLARDA,
10 yafln altnda, eriflkin dozunun yars, ar enfeksiyonlarda doz iki katna karlr
ntramskler ya da yavafl intravenz enjeksiyon ya da int ravenz infzyonla, ko-fluampisil, 6 saatte bir 250/250
mg, ar enfeksiyonlarda doz iki katna karlr; OCUKLARDA, 2 yafln altnda, eriflkin dozunun drtte biri, 2-10
yafl, eriflkin dozunun yars, ar enfeksiyonlarda doz iki
katna karlr
5.1.1.4 ANTPSDOMONAL ETKL

PENSLNLER
Bir karboksipenisilin olan tikarsilin , Proteus trleri ve

Bacteroides fragilis gibi baflka Gram-negatif omaklara karfl da etkili olmasna karfln, ncelikle Pseudomo nasaeruginosa nn neden olduu ar enfeksiyonlarda
endikedir.
Tikarsilin ve klavulanik asit kombinasyonu penisilinaz yapan tikarsiline direnli bakterilere karfl etkilidir.
Dier bir karboksipenisilin tr olan karbenisilin
Sultamat (Atabay)
Pseudomonasaeruginosa ve dier duyarl bakterilere
bal idrar yolu enfeksiyonlarnda azdan ve sistemik
Pediyatrik sspansiyon , 250 mg sultamisilin/5 ml; 40 enfeksiyonlarda dier antipsdomonal penisilinler gibi parenteral kullanlr.
ml/flifle
Mezlosilin ve piperasilin adl reidopenisilinler
Sultasid (Toprak)
genifl spektrumludur ve her ikisi de P.aeruginosa ya
karfl tikarsilinden daha etkilidir.
Piperasilin ve beta-laktamaz inhibitr olan tazoPediyatrik sspansiyon , 250 mg sultamisilin/5 ml; 40
baktam kombinasyonu beta-laktamaz yapan reidopeml/flifle
Flakon1 gM/V, 1000 mg sodyum ampisilin, 500 mg nisilinlere direnli bakterilere karfl etkilidir.
Psdomonas septisemisinde (zellikle ntropeni ya
sodyum sulbaktam; 1 flakon+3.2 ml zc/kutu
da endokardit), bu antipsdomonas etkili penisilinler
ile sinerjik etkiye sahip olduu bilinen bir aminoglikoBAKAMPSLN
zid (rn. gentamisin ya da netilmisin, blm 5.1.4) birEndikasyonlar : bkz. Ampisilin
likte verilmelidir. Buna karfllk, penisilinler ile amiDikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi - noglikozidler ayn enjektr ya da infzyon svsnda
kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Ampisilin; uzun s- birbiriyle karfltrlmamaldr (birbirlerini ktrrler).
reli kullanmda karacier ve bbrek ifllev testleri
Bu antibiyotiklerin ounun ierdii sodyum miktayaplmaldr
r nedeniyle, yksek dozda kullanmlar hipernatremiDoz: Azdan, 8 ya da 12 saatte bir 800 mg, ar en- ye yol aabilir.
feksiyonlarda iki katna karlr; OCUKLARDA
(6-14 yafl), 8 ya da 12 saatte bir 400 mg (gnlk
KARBENSLN DSODYUM
toplam doz 25-50 mg/kg)
Endikasyonlar; Kontrendikasyonlar; Yan etkile Bacampil (Fako)
ri: bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1); etkile Tablet, 800 mg bakampisilin; 10 tablet/kutu
flimleri : Ek 1 (penisilinler)
226
Doz: Azdan., 6 saat arayla 0.5-1 g

ntravenz infzyon ya da intramskler enjeksi yonla, gnde 200-500 mg/kg, 6-8 saat arayla verilen blnmfl dozlarda (gnde en fazla 40 g); int ramskler uygulamada bir yere en fazla 2 g enjekte edilir
Geopen (Pfizer)
Tablet, 500 mg karbenisilin disodyum; 20 ve 40 tablet/
flifle
Flakon, 1 g karbenisilin disodyum; 1 flakon/kutu
5.1
rek; OCUKLARDA, 1 aylk-12 yafl, gnde 100-200
mg/kg, 3-4 doza blnerek, ar enfeksiyonlarda
gnde 200-300 mga klr, 3-4 doza blnerek
Cerrahi profilakside, derin intramskler enjeksi yonla ya da 3-5 dakika boyunca intravenz enjek siyonla ya da intravenz infzyonla, cerrahi giri flimden hemen nce (ya da sezaryende gbek kordonu klemplendii zaman) 2 g, ardndan cerrahi
giriflimden sonraki 24 saat iinde 4 ya da 6 saatlik
ara ile 2 glk en az 2 doz daha
Akut gonorede, derin intramskler enjeksiyonla, 2
glk tek doz
MEZLOSLN
Pipraks (Eczacbafl)
Flakon, 2 g piperasilin sodyum; 1 flakon/kutu
Endikasyonlar : Pseudomonas aeruginosa nn ne den olduu enfeksiyonlar, yukardaki notlara baTazobaktamla kombine
knz
Tazocin (Wyeth)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Flakon, 2 g piperasilin sodyum, 0.25 g tazobaktam sodkasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin (byum, 1 flakon+10 ml zc/kutu; 4 g piperasilin
lm 5.1.1.1); etkileflimleri: Ek 1 (penisilinler)
sodyum, 0.5 g tazobaktam sodyum, 1 flakon+20 ml
Doz: ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla (30 da zc/kutu
kika boyunca), 8 saatte bir 3 g; ar enfeksiyonlarDoz: Alt solunum yolu, riner sistem, karn ii ve deri
da 6 saatte bir 3 g; komplikasyonsuz idrar yolu
enfeksiyonlarnda, eriflkinlerde ve 12 yafln zerindeenfeksiyonlarnda 8 saatte bir 1.5 g, komplikaski ocuklarda, 3-5 dakika boyunca intravenz enjek yonlu ise 6 saatte bir 1.5 g; hemodiyaliz yaplansiyonla ya da intravenz infzyonla, 6-8 saatte bir
larda diyalizden sonra 3-4 g, ardndan 12 saatte
2.25-4.5 g, genellikle 8 saatte bir 4.5 g. 12 yafln altnbir ayn miktar; OCUKLARDA intravenz infz daki ocuklarda kullanlmas tavsiye edilmez
yonla (30 dakika boyunca) ya da intramskler
enjeksiyonla, 1 aylktan byk bebeklerde ve 12
yafln altndaki ocuklarda 4 saatte bir 50 mg/kg; TKARSLN
YENDOANDA 7 gnle kadar 12 saatte bir 75
Endikasyonlar : Pseudomonas ve Proteus trlerine
mg/kg; 7 gnden sonra 6-8 saatte bir 75 mg/kg
bal enfeksiyonlar, yukardaki notlara baknz
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Baypen (Bayer)
kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin (bFlakon, 500 mg mezlosilin sodyum monohidrat, 5 flalm 5.1.1.1)
kon+5x5 ml zc/kutu; 1 g mezlosilin sodyum moDoz: bkz. preparatlar
nohidrat, 1 flakon+10 ml zc/kutu; 2 gmezlosilin
sodyum monohidrat, 1 flakon+20 ml zc/kutu; 5 g
mezlosilin sodyum monohidrat; 1 flakon+50 ml zc/kutu
PPERASLN
Endikasyonlar : Pseudomonas aeruginosa nn ne den olduu enfeksiyonlar, yukardaki notlara baknz; cerrahi profilaksi
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1); ender olarak eritema multiforme bildirilmifltir
Doz: ntramskler ya da yavafl intravenz enjeksi yon ya da intravenz infzyonla, gnde 100-150
mg/kg (blnmfl dozlarda), ar enfeksiyonlarda
gnde 200-300 mg/kga ve yaflam tehdit eden enfeksiyonlarda gnde en az 16 ga karlr; tek dozda 2 gn st yalnz intravenz yolla verilmelidir;
YENDOANLARDA, 3-5 dakika boyunca intrave nz enjeksiyonla ya da intravenz infzyonla, 7
gnle kadar ya da 7 gnlkten byk olmasna
karfln 2 kgn altnda olanlarda, gnde 150 mg/kg
doza blnerek; 7 gnlkten byk ve 2 kgdan
fazla olanlarda, gnde 300 mg/kg 3-4 doza blne-
Klavulanik asitle kombine

Timentin (SmithKline Beecham)
3.2 g V flakon, 3000 mg tikarsilin, 200 mg klavulanik
asit; 4 flakon/kutu
asit; 4 flakon/kutu
Doz: ntravenz infzyonla, 6-8 saatte bir 3.2 g, daha
fliddetli enfeksiyonlarda doz aral 4 saatte bire indi rilebilir; ocuklarda 6-8 saatte bir (yenidoanlarda 12
saatte bir) 80 mg/kg

Bu blmde tartfllan antibiyotikler, sefotaksim, seftazidim, sefuroksim, sefaleksin ve sefradin gibi sefalosporinler, sefoksitin adl sefamisin, aztreonam adl
monobaktam ile imipenem (bir tienamisin trevi) ve
meropenem adl karbapenemlerdir.
SEFALOSPORNLER VE SEFAMSNLER
Sefalosporinler, septisemi, pnmoni, menenjit, safra
yolu enfeksiyonlar, peritonit ve idrar yolu enfeksiyonlarnn tedavisinde kullanlan genifl spektrumlu
antibiyotiklerdir. Tmnn antibakteriyel spektrumu
birbirine benzerse de her bir etken maddenin belirli
mikroorganizmalara karfl farkl etkileri vardr. Sefalosporinlerin farmakolojisi penisilinlerinkine benzer,
vcuttan ncelikle bbrekler yoluyla atlrlar ve probenesid atlmlarn engeller.
Sefalosporinlerin bafllca yan etkisi aflr duyarllktr; penisiline duyarl hastalarn yaklaflk %10unda
sefalosporinlere de alerji vardr. eflitli sefalosporinlerin kullanmnda, kandaki phtlaflma faktrlerinin
etkisinin bozulmas sonucu kanama ortaya kmaktadr.
Sefradin, sefalotin ve sefazolin gibi birinci kuflak
sefalosporinlerin yerini genel olarak aflada sz edilen daha yeni sefalosporinler almfltr.
Sefuroksim,sefamandol, sefoksitin ve lorakarbef
ikinci kuflak sefalosporinlerdendir ve penisilinazlarn etkisizlefltirmesine daha eski sefalosporinlerden
daha az duyarldr. Bu nedenle, dier ilalara direnli
olan belirli bakterilere karfl etkilidir ve Haemophilus
influenzae ve Neisseriagonorrhoeae ye karfl daha etkilidir. Sefoksitin, Bacteroides fragiles ve dier Bac teroides trlerine etkili bir sefamisindir; sefotetan ve
sefmetazol gibi dier sefamisinler dflnda sefalosporinler bu bakteri trlerine etkisizdir.
Sefotaksim , seftazidim, sefodizim, sefoperazon,
seftriakson ve seftizoksim nc kuflak sefalosporinlerdendir ve belirli Gram-negatif bakterilere karfl etkileri ikinci kuflak sefalosporinlerinkinden daha
fazladr. Bununla birlikte, Gram-pozitif bakterilere,
zellikle Staphylococcus aureus a karfl sefuroksim
ve sefamandol kadar etkili deildirler. Genifl antibakteriyel spektrumlar nedeniyle direnli bakterilere ya
da mantarlara bal sperenfeksiyon geliflebilir.
Seftazidim in psdomonaslara karfl etkisi olduka
fazladr. Ayrca baflka Gram-negatif bakterilere karfl
da etkilidir.
Sefepim , beta-laktamazlara en dayankl ve onlar
pek indklemeyen drdnc kuflak sefalosporindir.
Antibakteriyel spektrumu sefotaksiminkine benzer;
ancak Pseudomonas aeruginosa ya karfl daha etkilidir (yaklaflk seftazidime efldeer). Streptokoklara ve
metisiline duyarl S. aureusa karfl seftazidimden daha etkilidir.
Seftriakson un yarlanma mr dier sefalosporinlerden daha uzundur, bu nedenle gnde tek doz halinde uygulanmas yeterlidir. Endikasyonlar arasnda
septisemi, pnmoni ve menenjit gibi ar enfeksiyonlar yer alr. Seftriaksonun kalsiyum tuzu safra kesesinde ker; bu durum ender olarak belirtilere neden
olur ve genellikle antibiyotik kesildikten sonra knt kendiliinden erir.
Sefoperazon , Gram-negatif bakteri trlerinin ouna ve Gram-pozitif koklara karfl sefotaksimden
daha az, ancak P. aeruginosa ya karfl daha etkili bir
nc kuflak sefalosporindir; Bacteroides fragi lise karfl etkinlikleri eflittir. Beta-laktamaz inhibitr sulbaktam ile kombine edilmifl ve antibakteriyel
spektrumu beta-laktam enzimleri salglayan trleri ya
da sufllar kapsayacak flekilde geniflletilmifl preparat
227
da vardr.
Sefpirom ksa sre nce idrar yolu, alt solunum yolu ve deri enfeksiyonlarnn, baktereminin ve ntropeninin efllik ettii enfeksiyonlarn tedavisi amacyla piyasaya verilmifltir.
Sefamisin tr bir antibiyotik olan sefoksitin Bac teroides fragilis gibi barsak florasnda bulunan bakterilere karfl etkilidir ve bu nedenle peritonit gibi abdominal sepsis durumlar iin tavsiye edilmektedir.
ORAL YOLLA ETK GSTEREN SEFALOSPORNLER.
Oral yolla etki gsteren birinci kuflak sefalosporinlerden sefaleksin, sefradin ve sefadroksil ile ikinci
kuflak sefalosporin olan sefaklor ve lorakarbef in antimikrobiyal spektrumu birbirine benzer. Baflka ilalara yant vermeyen ya da gebelikte ortaya kan idrar
yolu enfeksiyonlarnda, solunum yolu enfeksiyonlarnda, sinzitte ve deri ve yumuflak doku enfeksiyonlarnda yararldrlar. Sefaklorun H. influenzaeya karfl etkisi olduka iyidir, ancak zellikle ocuklarda ge
dnem deri reaksiyonlaryla balantl bulunmufltur.
Sefadroksilin etki sresi dier sefalosporinlerinkinden
daha uzundur, te yandan H. influenzaeya karfl fazla
etkili deildir. Sefprozil , streptokoklara ve baz
Gram-negatif basillere karfl birinci kuflak sefalosporinlerden daha etkilidir; ancak H. influenzaeye karfl
etkinlii sefaklora gre dflktr. kinci kuflak sefalosporinlerden sefuroksimin bir esteri olan sefurok sim aksetil in antibakteriyel spektrumu sefuroksiminkiyle ayndr. Lorakarbef antibakteriyel spektrumu
ve kullanlfl bakmndan sefuroksim aksetile benzer;
etki sresi uzundur.
Sefiksim in etki sresi oral yolla etki gsteren dier
sefalosporinlerinkinden daha uzundur. Gnmzde
yalnz akut enfeksiyonlar iin kullanm onaylanmfltr. Seftibuten sefiksime benzerse de pnmokoklara
karfl daha az etkilidir.
Sefpodoksim proksetil solunum sistemi bakteriyel
patojenlerine karfl dier oral sefalosporinlerden daha
etkilidir ve st ve alt solunum yolu enfeksiyonlarnda
kullanm iin ruhsatlandrlmfltr.
SEFAKLOR
Endikasyonlar : duyarl Gram-pozitif ve Gram-negatif bakterilerin neden olduu enfeksiyonlar, ayrca yukardaki notlara baknz
Dikkatli olunmas gereken durumlar : penisiline
duyarllk; bbrek bozukluklar (bkz. Ek 3); gebelik ve emzirme (kullanlmas sakncal deildir);
idrarda yalanc pozitif glukoz (indirgeyici maddeler iin test yaplmflsa) ve yalanc pozitif Coombs
testi; etkileflimleri: Ek 1 (sefalosporinler)
Kontrendikasyonlar : sefalosporin aflr duyarll;
porfiri (bkz. blm 9.8.2)
Yan etkileri: ishal ve ender olarak antibiyotie bal kolit (yksek dozlarda her ikisi de daha olas),
bulant ve kusma, karnda sknt hissi, bafl ars,
dknt, kaflnt, rtiker gibi alerjik reaksiyonlar,
dknt, atefl ve artralji ve anafilaksi gibi serum
hastalna benzer reaksiyonlar; eritema multiforme, toksik epidermal nekroliz bildirilmifltir; kara-
226
Doz: Azdan., 6 saat arayla 0.5-1 g

ntravenz infzyon ya da intramskler enjeksi yonla, gnde 200-500 mg/kg, 6-8 saat arayla verilen blnmfl dozlarda (gnde en fazla 40 g); int ramskler uygulamada bir yere en fazla 2 g enjekte edilir
Geopen (Pfizer)
Tablet, 500 mg karbenisilin disodyum; 20 ve 40 tablet/
flifle
Flakon, 1 g karbenisilin disodyum; 1 flakon/kutu
5.1
rek; OCUKLARDA, 1 aylk-12 yafl, gnde 100-200
mg/kg, 3-4 doza blnerek, ar enfeksiyonlarda
gnde 200-300 mga klr, 3-4 doza blnerek
Cerrahi profilakside, derin intramskler enjeksi yonla ya da 3-5 dakika boyunca intravenz enjek siyonla ya da intravenz infzyonla, cerrahi giri flimden hemen nce (ya da sezaryende gbek kordonu klemplendii zaman) 2 g, ardndan cerrahi
giriflimden sonraki 24 saat iinde 4 ya da 6 saatlik
ara ile 2 glk en az 2 doz daha
Akut gonorede, derin intramskler enjeksiyonla, 2
glk tek doz
MEZLOSLN
Pipraks (Eczacbafl)
Flakon, 2 g piperasilin sodyum; 1 flakon/kutu
Endikasyonlar : Pseudomonas aeruginosa nn ne den olduu enfeksiyonlar, yukardaki notlara baTazobaktamla kombine
knz
Tazocin (Wyeth)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Flakon, 2 g piperasilin sodyum, 0.25 g tazobaktam sodkasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin (byum, 1 flakon+10 ml zc/kutu; 4 g piperasilin
lm 5.1.1.1); etkileflimleri: Ek 1 (penisilinler)
sodyum, 0.5 g tazobaktam sodyum, 1 flakon+20 ml
Doz: ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla (30 da zc/kutu
kika boyunca), 8 saatte bir 3 g; ar enfeksiyonlarDoz: Alt solunum yolu, riner sistem, karn ii ve deri
da 6 saatte bir 3 g; komplikasyonsuz idrar yolu
enfeksiyonlarnda, eriflkinlerde ve 12 yafln zerindeenfeksiyonlarnda 8 saatte bir 1.5 g, komplikaski ocuklarda, 3-5 dakika boyunca intravenz enjek yonlu ise 6 saatte bir 1.5 g; hemodiyaliz yaplansiyonla ya da intravenz infzyonla, 6-8 saatte bir
larda diyalizden sonra 3-4 g, ardndan 12 saatte
2.25-4.5 g, genellikle 8 saatte bir 4.5 g. 12 yafln altnbir ayn miktar; OCUKLARDA intravenz infz daki ocuklarda kullanlmas tavsiye edilmez
yonla (30 dakika boyunca) ya da intramskler
enjeksiyonla, 1 aylktan byk bebeklerde ve 12
yafln altndaki ocuklarda 4 saatte bir 50 mg/kg; TKARSLN
YENDOANDA 7 gnle kadar 12 saatte bir 75
Endikasyonlar : Pseudomonas ve Proteus trlerine
mg/kg; 7 gnden sonra 6-8 saatte bir 75 mg/kg
bal enfeksiyonlar, yukardaki notlara baknz
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Baypen (Bayer)
kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin (bFlakon, 500 mg mezlosilin sodyum monohidrat, 5 flalm 5.1.1.1)
kon+5x5 ml zc/kutu; 1 g mezlosilin sodyum moDoz: bkz. preparatlar
nohidrat, 1 flakon+10 ml zc/kutu; 2 gmezlosilin
sodyum monohidrat, 1 flakon+20 ml zc/kutu; 5 g
mezlosilin sodyum monohidrat; 1 flakon+50 ml zc/kutu
PPERASLN
Endikasyonlar : Pseudomonas aeruginosa nn ne den olduu enfeksiyonlar, yukardaki notlara baknz; cerrahi profilaksi
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Benzilpenisilin (blm 5.1.1.1); ender olarak eritema multiforme bildirilmifltir
Doz: ntramskler ya da yavafl intravenz enjeksi yon ya da intravenz infzyonla, gnde 100-150
mg/kg (blnmfl dozlarda), ar enfeksiyonlarda
gnde 200-300 mg/kga ve yaflam tehdit eden enfeksiyonlarda gnde en az 16 ga karlr; tek dozda 2 gn st yalnz intravenz yolla verilmelidir;
YENDOANLARDA, 3-5 dakika boyunca intrave nz enjeksiyonla ya da intravenz infzyonla, 7
gnle kadar ya da 7 gnlkten byk olmasna
karfln 2 kgn altnda olanlarda, gnde 150 mg/kg
doza blnerek; 7 gnlkten byk ve 2 kgdan
fazla olanlarda, gnde 300 mg/kg 3-4 doza blne-
Klavulanik asitle kombine

Timentin (SmithKline Beecham)
asit; 4 flakon/kutu
asit; 4 flakon/kutu
Doz: ntravenz infzyonla, 6-8 saatte bir 3.2 g, daha
fliddetli enfeksiyonlarda doz aral 4 saatte bire indi rilebilir; ocuklarda 6-8 saatte bir (yenidoanlarda 12
saatte bir) 80 mg/kg

Bu blmde tartfllan antibiyotikler, sefotaksim, seftazidim, sefuroksim, sefaleksin ve sefradin gibi sefalosporinler, sefoksitin adl sefamisin, aztreonam adl
monobaktam ile imipenem (bir tienamisin trevi) ve
meropenem adl karbapenemlerdir.
SEFALOSPORNLER VE SEFAMSNLER
Sefalosporinler, septisemi, pnmoni, menenjit, safra
yolu enfeksiyonlar, peritonit ve idrar yolu enfeksiyonlarnn tedavisinde kullanlan genifl spektrumlu
antibiyotiklerdir. Tmnn antibakteriyel spektrumu
birbirine benzerse de her bir etken maddenin belirli
mikroorganizmalara karfl farkl etkileri vardr. Sefalosporinlerin farmakolojisi penisilinlerinkine benzer,
vcuttan ncelikle bbrekler yoluyla atlrlar ve probenesid atlmlarn engeller.
Sefalosporinlerin bafllca yan etkisi aflr duyarllktr; penisiline duyarl hastalarn yaklaflk %10unda
sefalosporinlere de alerji vardr. eflitli sefalosporinlerin kullanmnda, kandaki phtlaflma faktrlerinin
etkisinin bozulmas sonucu kanama ortaya kmaktadr.
Sefradin, sefalotin ve sefazolin gibi birinci kuflak
sefalosporinlerin yerini genel olarak aflada sz edilen daha yeni sefalosporinler almfltr.
Sefuroksim,sefamandol, sefoksitin ve lorakarbef
ikinci kuflak sefalosporinlerdendir ve penisilinazlarn etkisizlefltirmesine daha eski sefalosporinlerden
daha az duyarldr. Bu nedenle, dier ilalara direnli
olan belirli bakterilere karfl etkilidir ve Haemophilus
influenzae ve Neisseriagonorrhoeae ye karfl daha etkilidir. Sefoksitin, Bacteroides fragiles ve dier Bac teroides trlerine etkili bir sefamisindir; sefotetan ve
sefmetazol gibi dier sefamisinler dflnda sefalosporinler bu bakteri trlerine etkisizdir.
Sefotaksim , seftazidim, sefodizim, sefoperazon,
seftriakson ve seftizoksim nc kuflak sefalosporinlerdendir ve belirli Gram-negatif bakterilere karfl etkileri ikinci kuflak sefalosporinlerinkinden daha
fazladr. Bununla birlikte, Gram-pozitif bakterilere,
zellikle Staphylococcus aureus a karfl sefuroksim
ve sefamandol kadar etkili deildirler. Genifl antibakteriyel spektrumlar nedeniyle direnli bakterilere ya
da mantarlara bal sperenfeksiyon geliflebilir.
Seftazidim in psdomonaslara karfl etkisi olduka
fazladr. Ayrca baflka Gram-negatif bakterilere karfl
da etkilidir.
Sefepim , beta-laktamazlara en dayankl ve onlar
pek indklemeyen drdnc kuflak sefalosporindir.
Antibakteriyel spektrumu sefotaksiminkine benzer;
ancak Pseudomonas aeruginosa ya karfl daha etkilidir (yaklaflk seftazidime efldeer). Streptokoklara ve
metisiline duyarl S. aureusa karfl seftazidimden daha etkilidir.
Seftriakson un yarlanma mr dier sefalosporinlerden daha uzundur, bu nedenle gnde tek doz halinde uygulanmas yeterlidir. Endikasyonlar arasnda
septisemi, pnmoni ve menenjit gibi ar enfeksiyonlar yer alr. Seftriaksonun kalsiyum tuzu safra kesesinde ker; bu durum ender olarak belirtilere neden
olur ve genellikle antibiyotik kesildikten sonra knt kendiliinden erir.
Sefoperazon , Gram-negatif bakteri trlerinin ouna ve Gram-pozitif koklara karfl sefotaksimden
daha az, ancak P. aeruginosa ya karfl daha etkili bir
nc kuflak sefalosporindir; Bacteroides fragi lise karfl etkinlikleri eflittir. Beta-laktamaz inhibitr sulbaktam ile kombine edilmifl ve antibakteriyel
spektrumu beta-laktam enzimleri salglayan trleri ya
da sufllar kapsayacak flekilde geniflletilmifl preparat
227
da vardr.
Sefpirom ksa sre nce idrar yolu, alt solunum yolu ve deri enfeksiyonlarnn, baktereminin ve ntropeninin efllik ettii enfeksiyonlarn tedavisi amacyla piyasaya verilmifltir.
Sefamisin tr bir antibiyotik olan sefoksitin Bac teroides fragilis gibi barsak florasnda bulunan bakterilere karfl etkilidir ve bu nedenle peritonit gibi abdominal sepsis durumlar iin tavsiye edilmektedir.
ORAL YOLLA ETK GSTEREN SEFALOSPORNLER.
Oral yolla etki gsteren birinci kuflak sefalosporinlerden sefaleksin, sefradin ve sefadroksil ile ikinci
kuflak sefalosporin olan sefaklor ve lorakarbef in antimikrobiyal spektrumu birbirine benzer. Baflka ilalara yant vermeyen ya da gebelikte ortaya kan idrar
yolu enfeksiyonlarnda, solunum yolu enfeksiyonlarnda, sinzitte ve deri ve yumuflak doku enfeksiyonlarnda yararldrlar. Sefaklorun H. influenzaeya karfl etkisi olduka iyidir, ancak zellikle ocuklarda ge
dnem deri reaksiyonlaryla balantl bulunmufltur.
Sefadroksilin etki sresi dier sefalosporinlerinkinden
daha uzundur, te yandan H. influenzaeya karfl fazla
etkili deildir. Sefprozil , streptokoklara ve baz
Gram-negatif basillere karfl birinci kuflak sefalosporinlerden daha etkilidir; ancak H. influenzaeye karfl
etkinlii sefaklora gre dflktr. kinci kuflak sefalosporinlerden sefuroksimin bir esteri olan sefurok sim aksetil in antibakteriyel spektrumu sefuroksiminkiyle ayndr. Lorakarbef antibakteriyel spektrumu
ve kullanlfl bakmndan sefuroksim aksetile benzer;
etki sresi uzundur.
Sefiksim in etki sresi oral yolla etki gsteren dier
sefalosporinlerinkinden daha uzundur. Gnmzde
yalnz akut enfeksiyonlar iin kullanm onaylanmfltr. Seftibuten sefiksime benzerse de pnmokoklara
karfl daha az etkilidir.
Sefpodoksim proksetil solunum sistemi bakteriyel
patojenlerine karfl dier oral sefalosporinlerden daha
etkilidir ve st ve alt solunum yolu enfeksiyonlarnda
kullanm iin ruhsatlandrlmfltr.
SEFAKLOR
Endikasyonlar : duyarl Gram-pozitif ve Gram-negatif bakterilerin neden olduu enfeksiyonlar, ayrca yukardaki notlara baknz
Dikkatli olunmas gereken durumlar : penisiline
duyarllk; bbrek bozukluklar (bkz. Ek 3); gebelik ve emzirme (kullanlmas sakncal deildir);
idrarda yalanc pozitif glukoz (indirgeyici maddeler iin test yaplmflsa) ve yalanc pozitif Coombs
testi; etkileflimleri: Ek 1 (sefalosporinler)
Kontrendikasyonlar : sefalosporin aflr duyarll;
porfiri (bkz. blm 9.8.2)
Yan etkileri: ishal ve ender olarak antibiyotie bal kolit (yksek dozlarda her ikisi de daha olas),
bulant ve kusma, karnda sknt hissi, bafl ars,
dknt, kaflnt, rtiker gibi alerjik reaksiyonlar,
dknt, atefl ve artralji ve anafilaksi gibi serum
hastalna benzer reaksiyonlar; eritema multiforme, toksik epidermal nekroliz bildirilmifltir; kara-
228
cier enzimlerinde bozukluklar, geici hepatit ve

kolestatik sarlk; bildirilen dier yan etkiler arasnda eozinofili ve kan bozukluklar (trombositopeni, lkopeni, agranlositoz ve aplastik anemi
dahil); geri dnfll interstisyel nefrit, hiperaktivite, sinirlilik, uyku bozukluklar, konfzyon, hipertoni ve sersemlik
Doz: Azdan, 8 saatte bir 250 mg; ar enfeksiyon larda iki katna karlr; gnde en fazla 4 g; OCUKLARDA, 1 aylktan byk, gnde 20 mg/kg, 3
doza blnerek, ar enfeksiyonlarda iki katna
karlr, gnde en fazla 1 g; ya da 1 aylk-1 yafl,
8 saatte bir 62.5 mg; 1-5 yafl, 125 mg; 5 yafln st, 250 mg; ar enfeksiyonlarda dozlar iki katna
karlr
Ceclor (Lilly)
Kapsl, 250 mg sefaklor monohidrat, 16 kapsl; 500
mg sefaklor monohidrat, 12 kapsl/kutu
Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg sefaklor monohidrat/5
ml; 60 ml/flifle
5.1
Doz: ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 12 saatte bir 0.5-1 g; ar enfeksiyonlarda 12 saatte bir
2g
Maxipime (Bristol-Myers Squibb)
Flakon, 500 mg sefepim hidroklorr, 1 flakon+5 ml zc/kutu; 1 g sefepim hidroklorr, 1 flakon+10 ml
zc/kutu
SEFKSM
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor ve yukardaki notlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Sefaklor
Doz: Azdan, ERfiKNLERDE ve OCUKLARDA,
10 yafln st, gnde 200-400 mg, tek doz halinde
ya da 2 doza blnerek; OCUKLARDA, 6 aylktan byk, gnde 8 mg/kg, tek doz halinde ya da
2 doza blnerek ya da 6 aylk-1 yafl, gnde 75
mg; 1-4 yafl, gnde 100 mg; 5-10 yafl, gnde 200
mg
Kefsid (Turgut lalar)

Kapsl, 250 mg sefaklor, 16 kapsl/kutu; 500 mg sefaklor, 12 kapsl/kutu
Pediyatrik oral sspansiyon, 125 mg sefaklor/5 ml; 60
ml/flifle
Oral sspansiyon, 250 mg sefaklor/5 ml; 60 ml/flifle
Losefar (Eczacbafl)
ml/flifle
SEFADROKSL
Suprax (Eczacbafl)
Sspansiyon, 100 mg sefiksim/5 ml; 50 ml/flifle
Tablet, 400 mg sefiksim; 5 tablet/kutu
SEFODZM
Endikasyonlar : bkz. Doz blm
Doz: ntramskler ya da intravenz enjeksiyon ya
da intravenz infzyonla, alt solunum yolu enfeksiyonunda (pnmoni ve bronkopnmoni dahil) 12
saatte bir 1 g
st ve alt idrar yolu enfeksiyonlarnda (akut ve
kronik piyelonefrit ve sistit dahil), 12 saatte bir 1
g ya da gnde 2 g (tek doz halinde); tek dozda 1
gdan fazla yalnz intravenz yolla

Doz: Azdan, 40 kgn stndeki hastalarda, gnde
iki kez 0.5-1 g; deri, yumuflak doku ve basit idrar Modivid (Hoechst Marion Roussel)
yolu enfeksiyonlarnda, gnde 1 g; OCUKLARFlakon, 1 g sefodizim disodyum, 1 flakon+4 ml zc/
DA, 1 yafln altnda, gnde 25 mg/kg, blnmfl
kutu
dozlarda; 1-6 yafl, gnde iki kez 250 mg; 6 yafln
st, gnde iki kez 500 mg
SEFOTAKSM
Cefradur (Eczacbafl)
Kapsl, 500 mg sefadroksil monohidrat; 14 kapsl/kutu
Tablet, 1 g sefadroksil monohidrat; 7 tablet/kutu
Sspansiyon, 250 mg sefadroksil monohidrat/5 ml; 60
ml/flifle
Duricef (Bristol-Myers Squibb)

Sspansiyon, 250 mg sefadroksil monohidrat/5ml; 60
ml/flifle
SEFEPM
Endikasyonlar : bkz. Sefotaksim ve yukardaki notlar
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; cerrahi profilaksi;

Haemophilus epiglotiti ve menenjiti (bkz. blm
5.1 tablo 1); ayrca yukardaki notlara baknz
da intravenz infzyonla, 12 saatte bir 1 g, ar
enfeksiyonlarda gnde 12 ga (3-4 doza blnerek) karlabilir (duyarl psdomonas enfeksiyonlarnda gnde 6 gdan fazla); YENDOANLARDA, gnde 50 mg/kg 2-4 doza blnerek, ar
enfeksiyonlarda gnde 150-200 mg/kga karlr;
OCUKLARDA, gnde 100-150 mg/kg 2-4 doza
blnerek, ok ar enfeksiyonlarda gnde 200
mg/kga karlr
Gonorede, tek doz halinde 1 g
Betaksim (Mustafa Nevzat)

Flakon M/V,0.5 g ve 1 g sefotaksim sodyum; 1 flakon
+1 zc/kutu
Claforan (Hoechst Marion Roussel)

Flakon, 0.5 g sefotaksim; 1 flakon+2 ml zc/kutu
Flakon, 1 g sefotaksim; 1 flakon+4 ml zc/kutu
Deforan (Deva)
Doksetil (Biofarma)
Flakon, 0.5 g sefotaksim sodyum, 1 flakon+2 ml
zc/kutu; 1 g sefotaksim sodyum, 1 flakon+4 ml
zc/kutu; 2 gr sefotaksim sodyum, 1 flakon+10 ml
zc/kutu
Sefagen (Bilim)
zc/kutu
Sefoksim (Fako)
Flakon, 0.5 g sefotaksim, 1 flakon+2 ml zc/kutu; 1
g sefotaksim sodyum; 1 flakon+4 ml zc/kutu
Sefotak (Eczacbafl)
Flakon, 0.5 g sefotaksim sodyum, 1 flakon+2 ml zc/kutu; 1 g sefotaksim sodyum, 1 flakon+4 ml zc/kutu
SEFOKSTN
229
zc/kutu
Enjektabl M, 1 g sefoksitin sodyum; 1 flakon+lidokain
ieren 2 ml zc/kutu
SEFOPERAZON
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Sefaklor; hipoprotrombinemiye bal kanama (K vitaminiyle tedavi
edilir); alkolle birlikte alndnda disulfiram reaksiyonu
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da intravenz en jeksiyon ya da infzyonla,12 saatte bir 1-2 g; ar
enfeksiyonlarda doz iki katna karlabilir. OCUKLARDA, 12 saatte bir 25-100 mg/kg
Cefobid (Pfizer)
Flakon, 0.5 g ve 1 g sefaperazon sodyum; 1 flakon/kutu
Sulbaktamla kombine
Sulperazon (Pfizer)
Flakon M, 1 g sulbaktam, 1 g sefaperazon; 1 flakon+
%2 lidokainli zc+5 ml steril su/kutu
Flakon M/V, 1 g sulbaktam, 1 g sefaperazon;
SEFPROZL

Endikasyonlar: bkz. Sefaklor; cerrahi profilaksi;
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Gram-negatif bakterilere karfl daha etkili
kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Sefaklor
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Doz: Azdan, alt solunum yolu enfeksiyonlarnda,
gnde iki kez 500 mg, st solunum yolu enfeksiDoz: Derin intramskler ya da yavafl intravenz
yonu ve dier enfeksiyonlarda, gnde bir kez 500
enjeksiyon ya da infzyonla, 6-8 saatte bir 1-2 g,
mg. OCUKLARDA, gnde iki kez 7.5-15 mg/kg
daha yksek doz gerektiren enfeksiyonlarda birya da bir kez 20 mg/kg
ka doza blnerek gnde 12 ga karlr; OCUKLARDA, 1 haftala dek, 12 saatte bir 20-40
Serozil (Bristol-Myers Squibb)
mg/kg, 1-4 haftalk 8 saatte bir 20-40 mg/kg, 1
Tablet, 500 mg sefprozil; 10 tablet/kutu
aylktan byk 6-8 saatte bir 20-40 mg/kg, ar
Oral sspansiyon , 250 mg sefprozil/5 ml; 60 ml/flifle
enfeksiyonlarda birka doza blnerek gnde 200
mg/kga karlr (gnde en fazla 12 g); ocuklar SEFTAZDM
da intravenz uygulama nerilir
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; ayrca yukardaki
Komplikasyonsuz idrar yolu enfeksiyonunda, derin
notlara baknz
intramskler enjeksiyonla, 10 gn boyunca 12
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi saatte bir 1 g
Komplikasyonsuz gonorede, derin intramskler
Doz: Derin intramskler enjeksiyon ya da intrave enjeksiyonla, tek doz halinde 2 g, azdan 1 g pronz enjeksiyon ya da infzyonla, 8 saatte bir 1 g
benesid ile birlikte
ya da 12 saatte bir 2 g; ar enfeksiyonlarda 8-12
Cerrahi profilaksi iin, derin intramskler enjeksi saatte bir 2 g; tek dozda 1 gdan fazla yalnz intyon ya da intravenz enjeksiyon ya da infzyonla,
ravenz yolla; yaflllarda genellikle gnde en fazameliyattan 30-60 dakika nce 2 g, genellikle en
la 3 g; OCUKLARDA , 2 ayla dek gnde 25-60
fazla 24 saat boyunca doz 6 saatte bir yinelenir;
mg/kg 2 doza blnerek, 2 aylktan byk gnde
OCUKLARDA, ameliyattan 30-60 dakika nce
30-100 mg/kg 2-3 doza blnerek; baflklk ek30-40 mg/kg, genellikle en fazla 24 saat boyunca
siklii ya da menenjit varsa gnde 150 mg/kga
doz 6 saatte bir yinelenir (YENDOANLARDA,
kadar (gnde en fazla 6 g) 3 doza blnerek; oikinci ve nc dozlar 8-12 saatte bir); ocuklarcuklarda intravenz uygulama nerilir
da intravenz uygulama tavsiye edilir
drar yolu ve daha hafif enfeksiyonlarda, 12 saatMefoxin (Merck Sharp&Dohme)
te bir 0.5-1 g
Enjektabl V, 1 g sefoksitin sodyum; 1 flakon+10 ml Kistik fibrozda psdomonasa bal akcier enfek-
228
cier enzimlerinde bozukluklar, geici hepatit ve

kolestatik sarlk; bildirilen dier yan etkiler arasnda eozinofili ve kan bozukluklar (trombositopeni, lkopeni, agranlositoz ve aplastik anemi
dahil); geri dnfll interstisyel nefrit, hiperaktivite, sinirlilik, uyku bozukluklar, konfzyon, hipertoni ve sersemlik
Doz: Azdan, 8 saatte bir 250 mg; ar enfeksiyon larda iki katna karlr; gnde en fazla 4 g; OCUKLARDA, 1 aylktan byk, gnde 20 mg/kg, 3
doza blnerek, ar enfeksiyonlarda iki katna
karlr, gnde en fazla 1 g; ya da 1 aylk-1 yafl,
8 saatte bir 62.5 mg; 1-5 yafl, 125 mg; 5 yafln st, 250 mg; ar enfeksiyonlarda dozlar iki katna
karlr
Ceclor (Lilly)
Kapsl, 250 mg sefaklor monohidrat, 16 kapsl; 500
mg sefaklor monohidrat, 12 kapsl/kutu
Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg sefaklor monohidrat/5
ml; 60 ml/flifle
5.1
Doz: ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 12 saatte bir 0.5-1 g; ar enfeksiyonlarda 12 saatte bir
2g
Maxipime (Bristol-Myers Squibb)
Flakon, 500 mg sefepim hidroklorr, 1 flakon+5 ml zc/kutu; 1 g sefepim hidroklorr, 1 flakon+10 ml
zc/kutu
SEFKSM
Doz: Azdan, ERfiKNLERDE ve OCUKLARDA,
10 yafln st, gnde 200-400 mg, tek doz halinde
ya da 2 doza blnerek; OCUKLARDA, 6 aylktan byk, gnde 8 mg/kg, tek doz halinde ya da
2 doza blnerek ya da 6 aylk-1 yafl, gnde 75
mg; 1-4 yafl, gnde 100 mg; 5-10 yafl, gnde 200
mg
Kefsid (Turgut lalar)

ml/flifle
Losefar (Eczacbafl)
ml/flifle
SEFADROKSL
Suprax (Eczacbafl)
Sspansiyon, 100 mg sefiksim/5 ml; 50 ml/flifle
Tablet, 400 mg sefiksim; 5 tablet/kutu
SEFODZM
Endikasyonlar : bkz. Doz blm
da intravenz infzyonla, alt solunum yolu enfeksiyonunda (pnmoni ve bronkopnmoni dahil) 12
saatte bir 1 g
st ve alt idrar yolu enfeksiyonlarnda (akut ve
kronik piyelonefrit ve sistit dahil), 12 saatte bir 1
g ya da gnde 2 g (tek doz halinde); tek dozda 1
gdan fazla yalnz intravenz yolla

Doz: Azdan, 40 kgn stndeki hastalarda, gnde
iki kez 0.5-1 g; deri, yumuflak doku ve basit idrar Modivid (Hoechst Marion Roussel)
yolu enfeksiyonlarnda, gnde 1 g; OCUKLARFlakon, 1 g sefodizim disodyum, 1 flakon+4 ml zc/
DA, 1 yafln altnda, gnde 25 mg/kg, blnmfl
kutu
dozlarda; 1-6 yafl, gnde iki kez 250 mg; 6 yafln
st, gnde iki kez 500 mg
SEFOTAKSM
Cefradur (Eczacbafl)
Tablet, 1 g sefadroksil monohidrat; 7 tablet/kutu
Sspansiyon, 250 mg sefadroksil monohidrat/5 ml; 60
ml/flifle
Duricef (Bristol-Myers Squibb)

Sspansiyon, 250 mg sefadroksil monohidrat/5ml; 60
ml/flifle
SEFEPM

Haemophilus epiglotiti ve menenjiti (bkz. blm
5.1 tablo 1); ayrca yukardaki notlara baknz
da intravenz infzyonla, 12 saatte bir 1 g, ar
enfeksiyonlarda gnde 12 ga (3-4 doza blnerek) karlabilir (duyarl psdomonas enfeksiyonlarnda gnde 6 gdan fazla); YENDOANLARDA, gnde 50 mg/kg 2-4 doza blnerek, ar
enfeksiyonlarda gnde 150-200 mg/kga karlr;
OCUKLARDA, gnde 100-150 mg/kg 2-4 doza
blnerek, ok ar enfeksiyonlarda gnde 200
mg/kga karlr
Betaksim (Mustafa Nevzat)

Flakon M/V,0.5 g ve 1 g sefotaksim sodyum; 1 flakon
+1 zc/kutu
Claforan (Hoechst Marion Roussel)

Deforan (Deva)
Doksetil (Biofarma)
zc/kutu; 2 gr sefotaksim sodyum, 1 flakon+10 ml
zc/kutu
Sefagen (Bilim)
zc/kutu
Sefoksim (Fako)
Flakon, 0.5 g sefotaksim, 1 flakon+2 ml zc/kutu; 1
g sefotaksim sodyum; 1 flakon+4 ml zc/kutu
Sefotak (Eczacbafl)
Flakon, 0.5 g sefotaksim sodyum, 1 flakon+2 ml zc/kutu; 1 g sefotaksim sodyum, 1 flakon+4 ml zc/kutu
SEFOKSTN
229
zc/kutu
Enjektabl M, 1 g sefoksitin sodyum; 1 flakon+lidokain
ieren 2 ml zc/kutu
SEFOPERAZON
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri : bkz. Sefaklor; hipoprotrombinemiye bal kanama (K vitaminiyle tedavi
edilir); alkolle birlikte alndnda disulfiram reaksiyonu
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da intravenz en jeksiyon ya da infzyonla,12 saatte bir 1-2 g; ar
enfeksiyonlarda doz iki katna karlabilir. OCUKLARDA, 12 saatte bir 25-100 mg/kg
Cefobid (Pfizer)
Flakon, 0.5 g ve 1 g sefaperazon sodyum; 1 flakon/kutu
Sulbaktamla kombine
Sulperazon (Pfizer)
Flakon M, 1 g sulbaktam, 1 g sefaperazon; 1 flakon+
%2 lidokainli zc+5 ml steril su/kutu
Flakon M/V, 1 g sulbaktam, 1 g sefaperazon;
SEFPROZL

Endikasyonlar: bkz. Sefaklor; cerrahi profilaksi;
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Gram-negatif bakterilere karfl daha etkili
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Doz: Azdan, alt solunum yolu enfeksiyonlarnda,
gnde iki kez 500 mg, st solunum yolu enfeksiDoz: Derin intramskler ya da yavafl intravenz
yonu ve dier enfeksiyonlarda, gnde bir kez 500
enjeksiyon ya da infzyonla, 6-8 saatte bir 1-2 g,
mg. OCUKLARDA, gnde iki kez 7.5-15 mg/kg
daha yksek doz gerektiren enfeksiyonlarda birya da bir kez 20 mg/kg
ka doza blnerek gnde 12 ga karlr; OCUKLARDA, 1 haftala dek, 12 saatte bir 20-40
Serozil (Bristol-Myers Squibb)
mg/kg, 1-4 haftalk 8 saatte bir 20-40 mg/kg, 1
Tablet, 500 mg sefprozil; 10 tablet/kutu
aylktan byk 6-8 saatte bir 20-40 mg/kg, ar
Oral sspansiyon , 250 mg sefprozil/5 ml; 60 ml/flifle
enfeksiyonlarda birka doza blnerek gnde 200
mg/kga karlr (gnde en fazla 12 g); ocuklar SEFTAZDM
da intravenz uygulama nerilir
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; ayrca yukardaki
Komplikasyonsuz idrar yolu enfeksiyonunda, derin
notlara baknz
intramskler enjeksiyonla, 10 gn boyunca 12
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi saatte bir 1 g
Doz: Derin intramskler enjeksiyon ya da intrave enjeksiyonla, tek doz halinde 2 g, azdan 1 g pronz enjeksiyon ya da infzyonla, 8 saatte bir 1 g
benesid ile birlikte
ya da 12 saatte bir 2 g; ar enfeksiyonlarda 8-12
Cerrahi profilaksi iin, derin intramskler enjeksi saatte bir 2 g; tek dozda 1 gdan fazla yalnz intyon ya da intravenz enjeksiyon ya da infzyonla,
ravenz yolla; yaflllarda genellikle gnde en fazameliyattan 30-60 dakika nce 2 g, genellikle en
la 3 g; OCUKLARDA , 2 ayla dek gnde 25-60
fazla 24 saat boyunca doz 6 saatte bir yinelenir;
mg/kg 2 doza blnerek, 2 aylktan byk gnde
OCUKLARDA, ameliyattan 30-60 dakika nce
30-100 mg/kg 2-3 doza blnerek; baflklk ek30-40 mg/kg, genellikle en fazla 24 saat boyunca
siklii ya da menenjit varsa gnde 150 mg/kga
doz 6 saatte bir yinelenir (YENDOANLARDA,
kadar (gnde en fazla 6 g) 3 doza blnerek; oikinci ve nc dozlar 8-12 saatte bir); ocuklarcuklarda intravenz uygulama nerilir
da intravenz uygulama tavsiye edilir
drar yolu ve daha hafif enfeksiyonlarda, 12 saatMefoxin (Merck Sharp&Dohme)
te bir 0.5-1 g
Enjektabl V, 1 g sefoksitin sodyum; 1 flakon+10 ml Kistik fibrozda psdomonasa bal akcier enfek-
230
siyonunda, ERfiKNLERDE, bbrek ifllevleri normalse gnde 100-150 mg/kg 3 doza blnerek;
OCUKLARDA, gnde en fazla 150 mg/kg (gnde
en fazla 6 g) 3 doza blnerek; ocuklarda intravenz uygulama tavsiye edilir
Cerrahi profilaksi iin, prostat ameliyatnda, anestezi bafllatlrken 1 g, kateter karldnda gerekirse yinelenir
Fortum (Glaxo Wellcome)
Flakon, 0.5 g, 1 g ve 2 g seftazidim pentahidrat, 1 flakon+1 zc/kutu
Seftaz
(Lilly)
Flakon, 0.5 g (M/V) seftazidim pentahidrat, 1 flakon+5 ml zc/kutu; 1 g (M/V) seftazidim pentahidrat, 1 flakon+10 ml zc/kutu; 2 g (V) seftazidim pentahidrat; 1 flakon+10 ml zc/kutu
SEFTZOKSM SODYUM
5.1
stndeki dozlar yalnz intravenz infzyon ile
enjeksiyonla, 250 mg
Cerrahi profilaksi iin, derin intramskler enjeksi yon ya da 2-4 dakika iinde intravenz enjeksi yonla, tek doz halinde 1 g; kolorektal cerrahi iin,
intramskler ya da 2-4 dakika iinde intravenz
enjeksiyon ya da intravenz infzyonla, 2 g; 1 gn
stndeki intramskler dozlar birden fazla blgeye blnerek enjekte edilmelidir
Meningokoksik menenjit profilaksisi iin, blm
5.1 (tablo 2)
Cephaxon (Toprak)
Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+%1 lidokain ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1 flakon+%1 lidokain ieren 4 ml zc/kutu
Flakon V, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+5 ml zc/
kutu; 1 g seftriakson, 1 flakon+10 ml zc/kutu
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; ayrca yukardaki Desefin (Deva)

Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+%1 lidokain ienotlara baknz; ancak st solunum yolu enfeksiren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1 flakon+%1 liyonlarnda tavsiye edilmez
dokain ieren 3.5 ml zc/kutu
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Flakon V, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+5 ml zc/kukasyonlar; Yan etkileri: bkz. Sefaklor
tu; 1 g seftriakson, 1 flakon+10 ml zc/kutu
da infzyonla, komplikasyonsuz idrar yolu enfek- Forsef (Bilim)
siyonlarnda 12 saatte bir 500 mg
Flakon M, 0.5 g seftriakson sodyum, 1 flakon+%1 lidoPelvik enflamatuar hastalkta, 8 saatte bir 2 g
kain ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson sodyum,
Dier yerlerdeki enfeksiyonlarda, 8 ya da 12 saatte
1 flakon+%1 lidokain ieren 4 ml zc/kutu
bir 1 g
Flakon V, 0.5 g seftriakson sodyum, 1 flakon+5 ml Ar ya da direnli enfeksiyonlarda, 8 saatte bir 1 g
zc/kutu; 1 g seftriakson sodyum, 1 flakon+10 ml
ya da 8 ya da 12 saatte bir 2 g
zc/kutu
Yaflam tehdit eden enfeksiyonlarda, 8 saatte bir 3- esef (.E. Ulagay)
4 g (sadece V infzyonla)
Flakon M, 0.5 g seftriakson disodyum, 1 flakon+%1 liCefizox (Eczacbafl)
Flakon, 0.5 g seftizoksim sodyum, 1 flakon+2 ml zc/kutu; 1 g seftizoksim sodyum, 1 flakon+3 ml zc/kutu
SEFTRAKSON
dokain hidroklorr ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson disodyum, 1 flakon+%1 lidokain HCl ieren
3.5 ml zc/kutu
Flakon V, 0.5 g seftriakson disodyum, 1 flakon+5 ml
zc/kutu; 1 g seftriakson disodyum, 1 flakon+10
ml zc/kutu
Nevakson (Mustafa Nevzat)

Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+lidokain HCl
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor ve yukardaki notlaieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1 flakon+lira baknz; cerrahi profilaksi
dokain HCl ieren 3.5 ml zc/kutu
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Flakon V, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+5 ml zc/ kukasyonlar; Yan etkileri : bkz. Sefaklor; ayrca
bbrek bozukluu da varsa karacier bozuklu
unda dikkatle kullanlmaldr; serum albminin- Novosef (Eczacbafl)
Flakon M, 0.5 g seftriakson disodyum, 1 flakon+%1 liden bilirubini ayrabilir6 haftalktan kk bedokain hidroklorr ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftbeklerde kontrendike; kalsiyum seftriakson idrarriakson disodyum, 1 flakon+%1 lidokain hidroklorr
da kelebilir ya da safra tafllarnn yapsna gireieren 3.5 ml zc/kutu
bilir
Doz: Derin intramskler enjeksiyon ya da 2-4 da zc/kutu; 1 g seftriakson disodyum, 1 flakon+10
kika iinde intravenz enjeksiyon ya da intrave ml zc/kutu
nz infzyonla, gnde 1 g, tek doz halinde; ar
enfeksiyonlarda gnde 2-4 g, tek doz halinde; 1 Rocephin (Roche)
Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+%1 lidokain HCl
gn stndeki intramskler dozlar birden fazla
ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1
blgeye blnerek enjekte edilmelidir
flakon+%1 lidokain HCl ieren 3.5 ml zc/kutu
OCUKLARDA , 6 haftalktan byk gnde 20-50
mg/kg tek doz halinde; ar enfeksiyonlarda tek
doz halinde 80 mg/kga klabilir; 50 mg/kgn
Unacefin (Fako)
Flakon V, 0.5 g seftriakson, 1 flakon +5 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1 flakon+10 ml zc/kutu
Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon ve 2 ml %1 lidokain zeltisi/kutu; 1 g seftriakson sodyum; 1 flakon ve 3.5 ml %1 lidokain zeltisi/kutu
231
Zinnat (Glaxo Wellcome)

Flakon, 250 mg, 750 mg ve 1.5 g sefuroksim aksetil;
1 flakon+1 zc/kutu
Tablet, 125 mg ve 250 mg sefuroksim aksetil; 10 tablet/
kutu
Sspansiyon, 125 mg sefuroksim aksetil/5 ml; 50 ml/
flifle
SEFUROKSM
Haemophilus influenzae ve Neisseria gonorrho eaeye karfl daha fazla etkili
Doz: Azdan (sefuroksim aksetil olarak), hafif-orta
fliddette alt solunum yolu enfeksiyonlar (rn.
bronflit) da dahil olmak zere ou enfeksiyonda
gnde iki kez 250 mg; daha ar alt solunum yolu
enfeksiyonlarnda ya da pnmoni kuflkusu varsa
doz iki katna karlr
drar yolu enfeksiyonunda, gnde iki kez 125 mg,
piyelonefritte doz iki katna karlr
OCUKLARDA, 3 aylktan byk, gnde iki kez
125 mg, 2 yafln stndeki ocuklarda otitis mediada gerekirse doz iki katna karlr
ntramskler enjeksiyon ya da intravenz enjek siyon ya da infzyonla, 6-8 saatte bir 750 mg; ar
enfeksiyonlarda 6-8 saatte bir 1.5 g; tek dozda
750 mgdan fazla yalnz intravenz uygulama ile
OCUKLARDA , olaan doz gnde 60 mg/kg (gnlk doz aral 30-100 mg/kg), 3-4 doza blnerek (yenidoanlarda 2-3 doza blnerek)
Gonorede, intramskler enjeksiyonla tek dozda
1.5 g (iki farkl blgeye enjekte edilerek)
Cerrahi profilakside, anestezi bafllatlrken intra venz enjeksiyonla1.5 g; 8 ve 16 saat sonra intra mskler enjeksiyonla 750 mg daha verilebilir
(abdominal, pelvik ve ortopedik ameliyatlar) ya
da 24-48 saat boyunca 8 saatte bir intramskler
enjeksiyonla 750 mg verilebilir (kalp, akcier,
zofagus ve damar ameliyatlar)
Menenjitte, 8 saatte bir intravenz 3 g; OCUKLARDA, gnde 200-240 mg/kg (3-4 doza blnerek) 3 gnden sonra ya da klinik iyileflme grldkten sonra gnde 100 mg/kga dflrlr; YENDOANLARDA , gnde 100 mg/kg, gnde 50
mg/kga dflrlr
Cefatin
(Roche)

kutu
flifle
Multisef (Mustafa Nevzat)

Flakon, 250 mg, 750 mg ve 1.5 g sefuroksim sodyum;
1 flakon/kutu
Oraceftin (Bio-Sen)
Tablet, 125 mg, 250 mg ve 500 mg sefuroksim; 10 tablet/kutu
Sspansiyon (kuru toz), 125 mg sefuroksim/5 ml; 50 ml/
flifle
LORAKARBEF
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor
Doz: Azdan, gnde iki kez 200-400 mg; OCUKLARDA, gnde iki kez 15-30 mg/kg; a karnna
alnr
Lorabid (Lilly)
Kapsl, 200 mg ve 400 mg lorakarbef; 10 kapsl/kutu
Sspansiyon, 100 mg ve 200 mg lorakarbef/5 ml; 60
ml/flifle
SEFALEKSN
Doz: Azdan, 6 saatte bir 250 mg ya da 8-12 saatte bir 500 mg, ar enfeksiyonlarda 6-8 saatte bir
1-1.5 ga karlr; OCUKLARDA, gnde 25
mg/kg, blnmfl dozlarda, ar enfeksiyonlarda
doz iki katna karlr, gnde en fazla 100
mg/kg; ya da 1 yafln alt, 12 saatte bir 125 mg;
1-5 yafl, 8 saatte bir 125 mg; 6-12 yafl, 8 saatte bir
250 mg
Yineleyen idrar yolu enfeksiyonu profilaksisi
iin, ERfiKNLERDE, gece 125 mg
Maksipor (Fako)
Tablet, 500 mg sefaleksin, 16 tablet/kutu; 1 g sefaleksin, 10 ve 20 tablet/kutu
Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg sefaleksin ; 100 ml/
flifle
Sef (Mustafa Nevzat)

Tablet, 0.5 g ve 1 g sefaleksin; 16 tablet/kutu
Sspansiyon, 250 mg sefaleksin/5 ml; 80 ml/flifle
Sefporin (fianl)
Tablet, 500 mg sefaleksin monohidrat; 16 tablet/kutu
Sspansiyon, 250 mg sefaleksin monohidrat/5 ml; 100
ml/flifle
SEFALOTN SODYUM
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor ve ayrca yukardaki
notlar
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da 20 dakika bo yunca intravenz infzyonla, 4-6 saatte bir 1-2 g;
dozlar halinde 4-6 saatte bir
230
siyonunda, ERfiKNLERDE, bbrek ifllevleri normalse gnde 100-150 mg/kg 3 doza blnerek;
OCUKLARDA, gnde en fazla 150 mg/kg (gnde
en fazla 6 g) 3 doza blnerek; ocuklarda intravenz uygulama tavsiye edilir
Cerrahi profilaksi iin, prostat ameliyatnda, anestezi bafllatlrken 1 g, kateter karldnda gerekirse yinelenir
Fortum (Glaxo Wellcome)
Flakon, 0.5 g, 1 g ve 2 g seftazidim pentahidrat, 1 flakon+1 zc/kutu
Seftaz
(Lilly)
Flakon, 0.5 g (M/V) seftazidim pentahidrat, 1 flakon+5 ml zc/kutu; 1 g (M/V) seftazidim pentahidrat, 1 flakon+10 ml zc/kutu; 2 g (V) seftazidim pentahidrat; 1 flakon+10 ml zc/kutu
SEFTZOKSM SODYUM
5.1
stndeki dozlar yalnz intravenz infzyon ile
enjeksiyonla, 250 mg
Cerrahi profilaksi iin, derin intramskler enjeksi yon ya da 2-4 dakika iinde intravenz enjeksi yonla, tek doz halinde 1 g; kolorektal cerrahi iin,
intramskler ya da 2-4 dakika iinde intravenz
enjeksiyon ya da intravenz infzyonla, 2 g; 1 gn
stndeki intramskler dozlar birden fazla blgeye blnerek enjekte edilmelidir
Meningokoksik menenjit profilaksisi iin, blm
5.1 (tablo 2)
Cephaxon (Toprak)
Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+%1 lidokain ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1 flakon+%1 lidokain ieren 4 ml zc/kutu
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; ayrca yukardaki Desefin (Deva)

Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+%1 lidokain ienotlara baknz; ancak st solunum yolu enfeksiren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1 flakon+%1 liyonlarnda tavsiye edilmez
dokain ieren 3.5 ml zc/kutu
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Flakon V, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+5 ml zc/kukasyonlar; Yan etkileri: bkz. Sefaklor
da infzyonla, komplikasyonsuz idrar yolu enfek- Forsef (Bilim)
siyonlarnda 12 saatte bir 500 mg
Flakon M, 0.5 g seftriakson sodyum, 1 flakon+%1 lidoPelvik enflamatuar hastalkta, 8 saatte bir 2 g
kain ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson sodyum,
Dier yerlerdeki enfeksiyonlarda, 8 ya da 12 saatte
1 flakon+%1 lidokain ieren 4 ml zc/kutu
bir 1 g
Flakon V, 0.5 g seftriakson sodyum, 1 flakon+5 ml Ar ya da direnli enfeksiyonlarda, 8 saatte bir 1 g
zc/kutu; 1 g seftriakson sodyum, 1 flakon+10 ml
ya da 8 ya da 12 saatte bir 2 g
zc/kutu
Yaflam tehdit eden enfeksiyonlarda, 8 saatte bir 3- esef (.E. Ulagay)
4 g (sadece V infzyonla)
Flakon M, 0.5 g seftriakson disodyum, 1 flakon+%1 liCefizox (Eczacbafl)
Flakon, 0.5 g seftizoksim sodyum, 1 flakon+2 ml zc/kutu; 1 g seftizoksim sodyum, 1 flakon+3 ml zc/kutu
SEFTRAKSON
dokain hidroklorr ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson disodyum, 1 flakon+%1 lidokain HCl ieren
3.5 ml zc/kutu
zc/kutu; 1 g seftriakson disodyum, 1 flakon+10
ml zc/kutu
Nevakson (Mustafa Nevzat)

Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+lidokain HCl
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor ve yukardaki notlaieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1 flakon+lira baknz; cerrahi profilaksi
dokain HCl ieren 3.5 ml zc/kutu
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Flakon V, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+5 ml zc/ kukasyonlar; Yan etkileri : bkz. Sefaklor; ayrca
bbrek bozukluu da varsa karacier bozuklu
unda dikkatle kullanlmaldr; serum albminin- Novosef (Eczacbafl)
Flakon M, 0.5 g seftriakson disodyum, 1 flakon+%1 liden bilirubini ayrabilir6 haftalktan kk bedokain hidroklorr ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftbeklerde kontrendike; kalsiyum seftriakson idrarriakson disodyum, 1 flakon+%1 lidokain hidroklorr
da kelebilir ya da safra tafllarnn yapsna gireieren 3.5 ml zc/kutu
bilir
Doz: Derin intramskler enjeksiyon ya da 2-4 da zc/kutu; 1 g seftriakson disodyum, 1 flakon+10
kika iinde intravenz enjeksiyon ya da intrave ml zc/kutu
nz infzyonla, gnde 1 g, tek doz halinde; ar
enfeksiyonlarda gnde 2-4 g, tek doz halinde; 1 Rocephin (Roche)
Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon+%1 lidokain HCl
gn stndeki intramskler dozlar birden fazla
ieren 2 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1
blgeye blnerek enjekte edilmelidir
flakon+%1 lidokain HCl ieren 3.5 ml zc/kutu
OCUKLARDA , 6 haftalktan byk gnde 20-50
mg/kg tek doz halinde; ar enfeksiyonlarda tek
doz halinde 80 mg/kga klabilir; 50 mg/kgn
Unacefin (Fako)
Flakon V, 0.5 g seftriakson, 1 flakon +5 ml zc/kutu; 1 g seftriakson, 1 flakon+10 ml zc/kutu
Flakon M, 0.5 g seftriakson, 1 flakon ve 2 ml %1 lidokain zeltisi/kutu; 1 g seftriakson sodyum; 1 flakon ve 3.5 ml %1 lidokain zeltisi/kutu
231
Zinnat (Glaxo Wellcome)

Flakon, 250 mg, 750 mg ve 1.5 g sefuroksim aksetil;
1 flakon+1 zc/kutu
kutu
flifle
SEFUROKSM
Haemophilus influenzae ve Neisseria gonorrho eaeye karfl daha fazla etkili
Doz: Azdan (sefuroksim aksetil olarak), hafif-orta
fliddette alt solunum yolu enfeksiyonlar (rn.
bronflit) da dahil olmak zere ou enfeksiyonda
gnde iki kez 250 mg; daha ar alt solunum yolu
enfeksiyonlarnda ya da pnmoni kuflkusu varsa
doz iki katna karlr
drar yolu enfeksiyonunda, gnde iki kez 125 mg,
piyelonefritte doz iki katna karlr
OCUKLARDA, 3 aylktan byk, gnde iki kez
125 mg, 2 yafln stndeki ocuklarda otitis mediada gerekirse doz iki katna karlr
ntramskler enjeksiyon ya da intravenz enjek siyon ya da infzyonla, 6-8 saatte bir 750 mg; ar
enfeksiyonlarda 6-8 saatte bir 1.5 g; tek dozda
750 mgdan fazla yalnz intravenz uygulama ile
OCUKLARDA , olaan doz gnde 60 mg/kg (gnlk doz aral 30-100 mg/kg), 3-4 doza blnerek (yenidoanlarda 2-3 doza blnerek)
Gonorede, intramskler enjeksiyonla tek dozda
1.5 g (iki farkl blgeye enjekte edilerek)
Cerrahi profilakside, anestezi bafllatlrken intra venz enjeksiyonla1.5 g; 8 ve 16 saat sonra intra mskler enjeksiyonla 750 mg daha verilebilir
(abdominal, pelvik ve ortopedik ameliyatlar) ya
da 24-48 saat boyunca 8 saatte bir intramskler
enjeksiyonla 750 mg verilebilir (kalp, akcier,
zofagus ve damar ameliyatlar)
Menenjitte, 8 saatte bir intravenz 3 g; OCUKLARDA, gnde 200-240 mg/kg (3-4 doza blnerek) 3 gnden sonra ya da klinik iyileflme grldkten sonra gnde 100 mg/kga dflrlr; YENDOANLARDA , gnde 100 mg/kg, gnde 50
mg/kga dflrlr
Cefatin
(Roche)

kutu
flifle
Multisef (Mustafa Nevzat)

Flakon, 250 mg, 750 mg ve 1.5 g sefuroksim sodyum;
1 flakon/kutu
Oraceftin (Bio-Sen)
Tablet, 125 mg, 250 mg ve 500 mg sefuroksim; 10 tablet/kutu
Sspansiyon (kuru toz), 125 mg sefuroksim/5 ml; 50 ml/
flifle
LORAKARBEF
Doz: Azdan, gnde iki kez 200-400 mg; OCUKLARDA, gnde iki kez 15-30 mg/kg; a karnna
alnr
Lorabid (Lilly)
Kapsl, 200 mg ve 400 mg lorakarbef; 10 kapsl/kutu
Sspansiyon, 100 mg ve 200 mg lorakarbef/5 ml; 60
ml/flifle
SEFALEKSN
Doz: Azdan, 6 saatte bir 250 mg ya da 8-12 saatte bir 500 mg, ar enfeksiyonlarda 6-8 saatte bir
1-1.5 ga karlr; OCUKLARDA, gnde 25
mg/kg, blnmfl dozlarda, ar enfeksiyonlarda
doz iki katna karlr, gnde en fazla 100
mg/kg; ya da 1 yafln alt, 12 saatte bir 125 mg;
1-5 yafl, 8 saatte bir 125 mg; 6-12 yafl, 8 saatte bir
250 mg
Yineleyen idrar yolu enfeksiyonu profilaksisi
iin, ERfiKNLERDE, gece 125 mg
Maksipor (Fako)
Tablet, 500 mg sefaleksin, 16 tablet/kutu; 1 g sefaleksin, 10 ve 20 tablet/kutu
Sspansiyon, 125 mg ve 250 mg sefaleksin ; 100 ml/
flifle
Sef (Mustafa Nevzat)

Tablet, 0.5 g ve 1 g sefaleksin; 16 tablet/kutu
Sspansiyon, 250 mg sefaleksin/5 ml; 80 ml/flifle
Sefporin (fianl)
Tablet, 500 mg sefaleksin monohidrat; 16 tablet/kutu
Sspansiyon, 250 mg sefaleksin monohidrat/5 ml; 100
ml/flifle
SEFALOTN SODYUM
notlar
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da 20 dakika bo yunca intravenz infzyonla, 4-6 saatte bir 1-2 g;
dozlar halinde 4-6 saatte bir
232
Keflin (Lilly)
Flakon, 1 g sefalotin sodyum; 1 liyofilize flakon+4 ml
zc/kutu
SEFAZOLN
5.1
r; Yan etkileri : bkz. Sefaklor
Doz: Derin intramskler enjeksiyon ya da 3-5 dakikada int ravenz enjeksiyon ya da intravenz infzyonla, 4-8 saatte bir 0.5-2 g; OCUKLARDA, 1aylktan byk, gnde
50-100 mg/kg 3-6 doza blnerek, ar enfeksiyonlarda
gnde 150 mg/kga karlr
Cerrahi profilakside, intramskler ya da intravenz en jeksiyonla, ameliyattan 30-60 dakika nce 1-2 g, sonra 2448 saat boyunca (protez implantasyonlarnda 72 saate kadar) 6 saatte bir 1-2 g

notlar; cerrahi profilaksi
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da intravenz en SEFPROM
jeksiyon ya da infzyonla, 6-12 saatte bir 0.5-1 g;
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; ayrca yukardaki notlara baOCUKLARDA, gnde 25-50 mg/kg (birka doza
knz
blnerek), ar enfeksiyonlarda gnde 100
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla mg/kga karlr
r; Yan etkileri : bkz. Sefaklor; pikrat yntemi kullanlan
Cefamezin (Eczacbafl)
Flakon, 500 mg ve 1000 mg sefazolin sodyum; 1 flakon+zcleri/kutu
Cefozin (Bilim)
FlakonV/M, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg sefazolin
sodyum; 1 flakon+zcleri/kutu
FlakonM, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg sefazolin sodyum; 1 flakon+%0.5 lidokain ieren zcleri/kutu
kreatinin testlerini bozar; enjeksiyondan ksa sre sonra

tat duyusunda bozulma bildirilmifltir
Doz: ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla,komplikasyonlu st ve alt idrar yolu, deri ve yumuflak doku enfeksiyonlarnda, 12 saatte bir 1 g, ok ar enfeksiyonlarda 12 saatte bir 2 ga karlr
Alt solunum yolu enfeksiyonlarnda, 12 saatte bir 1-2 g
Bakteriyemi ve septisemi gibi ar enfeksiyonlar ve ntropenili hastalardaki enfeksiyonlarda, 12 saatte bir 2 g
OCUKLARDA, 12 yafln altnda kullanlmamaldr
Maksiporin (Fako)
Flakon, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg sefazolin; 1 flakon+zcleri/kutu
Sefazol (Mustafa Nevzat)

SEFRADN
SEFPODOKSM
Endikasyonlar : solunum yolu enfeksiyonlar, ancak farenjit
ve tonsillitte yalnz yineleyen, kronik ya da dier antibiyotiklere direnli enfeksiyonlarda kullanlmaldr
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla r; Yan etkileri : bkz. Sefaklor
Doz: Azdan, st solunum yolu enfeksiyonlarnda, gnde
iki kez 100 mg, yemeklerle (sinzitte gnde iki kez 200
mg)
Alt solunum yolu enfeksiyonlarnda (bronflit ve pnmoni
dahil), gnde iki kez 100-200 mg, yemeklerle
OCUKLARDA, 15 gnlkten kk bebeklerde kullanlmamaldr, 15 gnlk-6 aylk gnde 8 mg/kg 2 doza blnerek, 6 aylk-2 yafl, gnde iki kez 40 mg, 3-8 yafl, gnde iki kez 80 mg, 9 yafln stnde, gnde iki kez 100 mg

Doz: Azdan, 6 saatte bir 250-500 mg ya da 12 saatte bir 0.5-1 g; OCUKLARDA, gnde 25-50
mg/kg, blnmfl dozlarda
SEFTBUTEN
Derin intramskler enjeksiyon ya da 3-5 dakika Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; ayrca yukardaki notlara bada intravenz enjeksiyon ya da intravenz infzknz
yonla, 6 saatte bir 0.5-1 g, ar enfeksiyonlarda
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla gnde 8 ga karlr; OCUKLARDA , gnde 50r; Yan etkileri : bkz. Sefaklor
Doz: Azdan, ERfiKNLERDE ve OCUKLARDA, 10
100 mg/kg 4 doza blnerek
yafln
st (45 kgdan fazla), gnde tek doz halinde 400
Cerrahi profilakside, derin intramskler enjeksi mg; OCUKLARDA, 6 aylktan byk, oral sspansiyon
yon ya da 3-5 dakikada intravenz enjeksiyonla,
olarak, gnde tek doz halinde 9 mg/kg ya da bkz. oral ssameliyattan hemen nce 1-2 g
pansiyon, aflada
Sefril (Bristol-Myers Squibb)
Kapsl, 500 mg sefradin; 16 kapsl/kutu
Sspansiyon, 250 mg sefradin/5 ml; 100 ml/flifle
Flakon, 500 mg sefradin, 1 flakon+2 ml zc/kutu ve
5 flakon+5x2 ml zc/kutu; 1000 mg sefradin, 1
flakon+4 ml zc/kutu ve 5 flakon+5x4 ml zc/kutu

SEFAMANDOL
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; cerrahi profilaksi
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla
DER BETA-LAKTAM ANTBYOTKLER

Aztreonam, antibakteriyel etkinlii Pseudomonas ae ruginosa, Neisseria meningitidis ve Haemophilusinf luenzae gibi Gram-negatif aerob bakterilerle snrl
monosiklik beta-laktam (monobaktam) tr bir antibiyotiktir; Gram-pozitif mikroorganizmalara karfl
etkili olmadndan ampirik tedavide tek baflna kullanlmamaldr. Aztreonam Neisseriagonorrhoeae ye
karfl da etkilidir ancak birlikte bulunan klamidya enfeksiyonunda etkisizdir. Yan etkileri dier beta-lak- tamlara benzerse de aztreonamn penisiline duyarl
hastalarda aflr duyarlla yol ama olasl daha dflktr.

Bir karbapenem olan imipenem in etki spektrumu
olduka genifltir, pek ok aerob ve anaerob Gram-pozitif ve Gram-negatif bakterileri kapsar. mipenemin
etkisi bbreklerde enzim etkinlii sonucunda ksmen
yok olur ve bu nedenle, bbrekteki metabolizmasn
engelleyen zgl bir enzim inhibitr olan silastatin le kombinasyon halinde uygulanr. Yan etkileri dier
beta-laktam antibiyotiklerinkilere benzer; ok yksek
dozlarda kullanldnda ya da bbrek yetersizliinde
nrotoksik etki saptanmfltr. Meropenem imipeneme
benzerse de imipenemin etkisini yok eden bbrek enzimine direnlidir ve bu nedenle silastatin olmadan
kullanlabilir. Meropenemin konvlsiyon yapc zel lii daha azdr ve merkezi sinir sistemi enfeksiyonlarnn tedavisinde kullanlabilir.
AZTREONAM
233
lik; etkileflimleri : Ek 1
Kontrendikasyonlar : imipenem ya da silastatine
aflr duyarllk; emzirme
Yan etkileri: bulant, kusma, ishal (antibiyotie
bal kolit bildirilmifltir), tat bozukluklar; kan
bozukluklar, pozitif Coombs testi; alerjik reaksiyonlar (dknt, kaflnt, rtiker, atefl, anafilaktik
reaksiyonlar, ender olarak toksik epidermal nekroliz); miyoklonik etkinlik, konvlsiyonlar, konfzyon ve mental bozukluklar bildirilmifltir; karacier enzimleri ve bilirubin dzeyinde hafif artfl bildirilmifltir; serum kreatinin ve kan re dzeyinde artfl; ocuklarda idrarda krmzya boyanma bildirilmifltir; lokal reaksiyonlar: enjeksiyon yerinde eritem, ar ve endrasyon ve tromboflebit
Doz: Derin intramskler enjeksiyonla, hafif-orta
dereceli enfeksiyonlarda, imipenem olarak, 12 saatte bir 500-750 mg; gonokoksik retrit ya da servisitte, tek dozda 500 mg
ntravenz infzyonla, imipenem olarak, gnde 1-2
g (3-4 doza blnerek); daha az duyarl mikroorganizmalar iin, gnde 50 mg/kga klabilir
(gnde en fazla 4 g); OCUKLARDA , 3 aylk ve
st, gnde 60 mg/kg (gnde en fazla 2 g) 4 doza
blnerek
Cerrahi profilakside, intravenz infzyonla, anestezi bafllatlrken 1 g, 3 saat sonra yinelenir, yksek
risk taflyan ameliyatlarda (rn. kolorektal) bafllangtan 8 ve 16 saat sonra 500 mglk dozlar eklenir
Endikasyonlar : Pseudomonas aeruginosa, Ha emophilus influenza ve Neisseria meningitidis gibi Gram-negatif mikroorganizmalarn neden olduu enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar : beta-laktam
antibiyotiklere aflr duyarllk; karacier bozukluu; bbrek bozukluunda doz azaltlr; etkileflim leri : Ek 1 (aztreonam)
Kontrendikasyonlar : aztreonama aflr duyarllk;
gebelik ve emzirme
Yan etkileri : bulant, kusma, ishal, karnda kramplar; azda lserler, tat duyusunda deiflme; sarlk ve hepatit; kan bozukluklar (trombositopeni Tienam (Merck Sharp&Dohme)
ve ntropeni dahil); rtiker ve dkntler
Flakon V (infzyon iin), 500 mg imipenem, 500 mg siDoz: Derin intramskler enjeksiyon ya da 3-5 da lastatin sodyum; 1 liyofilize flakon+1 infzyon fliflekikada intravenz enjeksiyon ya da intravenz in si+transfer seti/kutu
fzyonla, 8 saatte bir 1 g ya da 12 saatte bir 2 g;
Flakon M, 500 mg imipenem, 500 mg silastatin sodar enfeksiyonlarda (sistemik Pseudomonas ae yum; 1 flakon+%1 lidokain ieren 2 ml zc/kutu
ruginosa enfeksiyonu ve kistik fibrozda akcier
enfeksiyonlar dahil) 6-8 saatte bir 2 g; tek dozda
MEROPENEM
1 gdan fazla yalnz intravenz uygulamayla
Endikasyonlar : aerob ve anaerob Gram-pozitif ve
OCUKLARDA, 1 haftalktan byk, intravenz
Gram-negatif enfeksiyonlar
enjeksiyon ya da infzyonla, 6-8 saatte bir 30
Dikkatli olunmas gereken durumlar : penisilinler,
mg/kg, 2 yafl ve stndeki ocuklarda, ar enfeksefalosporinler ve dier beta-laktam antibiyotiklesiyonlarda 6-8 saatte bir 50 mg/kga karlr;
re aflr duyarllk; karacier bozukluu (karacier
gnde en fazla 8 g
ifllevleri izlenmeli); bbrek bozukluu; gebelik ve
drar yolu enfeksiyonlarnda, 8-12 saatte bir 0.5-1 g
emzirme
Gonore/sistitte, intramskler enjeksiyonla, tek doz
Kontrendikasyonlar : meropeneme aflr duyarllk
halinde 1 g
bal kolit bildirilmifltir), karn ars; karacier
Azactam (Bristol-Myers Squibb)
ifllev testlerinde bozukluk; trombositopeni (parsiFlakon M/V, 1 g ve 2 g aztreonam; 1 flakon+zc/
yel tromboplastin zamannda ksalma bildirilmiflkutu
tir), pozitif Coombs testi, eozinofili, ntropeni;
bafl ars, parestezi; dknt, kaflnt, rtiker;
MPENEM-SLASTATN
konvlsiyonlar bildirilmifltir, enjeksiyon blgesinde ar ve tromboflebit gibi lokal reaksiyonlar
Doz: 5 dakikada intravenz enjeksiyon ya da intra Gram-negatif enfeksiyonlar; cerrahi profilaksi;
venz infzyonla, 8 saatte bir 500 mg, hastanede
MSS enfeksiyonlarnda endike deildir
edinilmifl pnmoni, peritonit, septisemi ve ntroDikkatli olunmas gereken durumlar : dier betapenili hastalardaki enfeksiyonlarda doz iki katna
laktam antibiyotiklere aflr duyarllk; bbrek bokarlr; OCUKLARDA, 3 aylk-12 yafl, 8 saatte
zukluu; MSS bozukluklar (rn. epilepsi); gebe-
232
Keflin (Lilly)
Flakon, 1 g sefalotin sodyum; 1 liyofilize flakon+4 ml
zc/kutu
SEFAZOLN
5.1
r; Yan etkileri : bkz. Sefaklor
Doz: Derin intramskler enjeksiyon ya da 3-5 dakikada int ravenz enjeksiyon ya da intravenz infzyonla, 4-8 saatte bir 0.5-2 g; OCUKLARDA, 1aylktan byk, gnde
50-100 mg/kg 3-6 doza blnerek, ar enfeksiyonlarda
gnde 150 mg/kga karlr
Cerrahi profilakside, intramskler ya da intravenz en jeksiyonla, ameliyattan 30-60 dakika nce 1-2 g, sonra 2448 saat boyunca (protez implantasyonlarnda 72 saate kadar) 6 saatte bir 1-2 g

Doz: ntramskler enjeksiyon ya da intravenz en SEFPROM
jeksiyon ya da infzyonla, 6-12 saatte bir 0.5-1 g;
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; ayrca yukardaki notlara baOCUKLARDA, gnde 25-50 mg/kg (birka doza
knz
blnerek), ar enfeksiyonlarda gnde 100
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla mg/kga karlr
r; Yan etkileri : bkz. Sefaklor; pikrat yntemi kullanlan
Cefamezin (Eczacbafl)
Flakon, 500 mg ve 1000 mg sefazolin sodyum; 1 flakon+zcleri/kutu
Cefozin (Bilim)
FlakonV/M, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg sefazolin
sodyum; 1 flakon+zcleri/kutu
FlakonM, 250 mg, 500 mg ve 1000 mg sefazolin sodyum; 1 flakon+%0.5 lidokain ieren zcleri/kutu
kreatinin testlerini bozar; enjeksiyondan ksa sre sonra

tat duyusunda bozulma bildirilmifltir
Doz: ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla,komplikasyonlu st ve alt idrar yolu, deri ve yumuflak doku enfeksiyonlarnda, 12 saatte bir 1 g, ok ar enfeksiyonlarda 12 saatte bir 2 ga karlr
Alt solunum yolu enfeksiyonlarnda, 12 saatte bir 1-2 g
Bakteriyemi ve septisemi gibi ar enfeksiyonlar ve ntropenili hastalardaki enfeksiyonlarda, 12 saatte bir 2 g
OCUKLARDA, 12 yafln altnda kullanlmamaldr
Maksiporin (Fako)
Sefazol (Mustafa Nevzat)

SEFRADN
SEFPODOKSM
Endikasyonlar : solunum yolu enfeksiyonlar, ancak farenjit
ve tonsillitte yalnz yineleyen, kronik ya da dier antibiyotiklere direnli enfeksiyonlarda kullanlmaldr
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla r; Yan etkileri : bkz. Sefaklor
Doz: Azdan, st solunum yolu enfeksiyonlarnda, gnde
iki kez 100 mg, yemeklerle (sinzitte gnde iki kez 200
mg)
Alt solunum yolu enfeksiyonlarnda (bronflit ve pnmoni
dahil), gnde iki kez 100-200 mg, yemeklerle
OCUKLARDA, 15 gnlkten kk bebeklerde kullanlmamaldr, 15 gnlk-6 aylk gnde 8 mg/kg 2 doza blnerek, 6 aylk-2 yafl, gnde iki kez 40 mg, 3-8 yafl, gnde iki kez 80 mg, 9 yafln stnde, gnde iki kez 100 mg

Doz: Azdan, 6 saatte bir 250-500 mg ya da 12 saatte bir 0.5-1 g; OCUKLARDA, gnde 25-50
mg/kg, blnmfl dozlarda
SEFTBUTEN
Derin intramskler enjeksiyon ya da 3-5 dakika Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; ayrca yukardaki notlara bada intravenz enjeksiyon ya da intravenz infzknz
yonla, 6 saatte bir 0.5-1 g, ar enfeksiyonlarda
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla gnde 8 ga karlr; OCUKLARDA , gnde 50r; Yan etkileri : bkz. Sefaklor
100 mg/kg 4 doza blnerek
yafln
st (45 kgdan fazla), gnde tek doz halinde 400
Cerrahi profilakside, derin intramskler enjeksi mg; OCUKLARDA, 6 aylktan byk, oral sspansiyon
yon ya da 3-5 dakikada intravenz enjeksiyonla,
olarak, gnde tek doz halinde 9 mg/kg ya da bkz. oral ssameliyattan hemen nce 1-2 g
pansiyon, aflada
Sefril (Bristol-Myers Squibb)
Kapsl, 500 mg sefradin; 16 kapsl/kutu
Sspansiyon, 250 mg sefradin/5 ml; 100 ml/flifle
Flakon, 500 mg sefradin, 1 flakon+2 ml zc/kutu ve
5 flakon+5x2 ml zc/kutu; 1000 mg sefradin, 1
flakon+4 ml zc/kutu ve 5 flakon+5x4 ml zc/kutu

SEFAMANDOL
Endikasyonlar : bkz. Sefaklor; cerrahi profilaksi
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla
DER BETA-LAKTAM ANTBYOTKLER

Aztreonam, antibakteriyel etkinlii Pseudomonas ae ruginosa, Neisseria meningitidis ve Haemophilusinf luenzae gibi Gram-negatif aerob bakterilerle snrl
monosiklik beta-laktam (monobaktam) tr bir antibiyotiktir; Gram-pozitif mikroorganizmalara karfl
etkili olmadndan ampirik tedavide tek baflna kullanlmamaldr. Aztreonam Neisseriagonorrhoeae ye
karfl da etkilidir ancak birlikte bulunan klamidya enfeksiyonunda etkisizdir. Yan etkileri dier beta-lak- tamlara benzerse de aztreonamn penisiline duyarl
hastalarda aflr duyarlla yol ama olasl daha dflktr.

Bir karbapenem olan imipenem in etki spektrumu
olduka genifltir, pek ok aerob ve anaerob Gram-pozitif ve Gram-negatif bakterileri kapsar. mipenemin
etkisi bbreklerde enzim etkinlii sonucunda ksmen
yok olur ve bu nedenle, bbrekteki metabolizmasn
engelleyen zgl bir enzim inhibitr olan silastatin le kombinasyon halinde uygulanr. Yan etkileri dier
beta-laktam antibiyotiklerinkilere benzer; ok yksek
dozlarda kullanldnda ya da bbrek yetersizliinde
nrotoksik etki saptanmfltr. Meropenem imipeneme
benzerse de imipenemin etkisini yok eden bbrek enzimine direnlidir ve bu nedenle silastatin olmadan
kullanlabilir. Meropenemin konvlsiyon yapc zel lii daha azdr ve merkezi sinir sistemi enfeksiyonlarnn tedavisinde kullanlabilir.
AZTREONAM
233
lik; etkileflimleri : Ek 1
Kontrendikasyonlar : imipenem ya da silastatine
aflr duyarllk; emzirme
bal kolit bildirilmifltir), tat bozukluklar; kan
bozukluklar, pozitif Coombs testi; alerjik reaksiyonlar (dknt, kaflnt, rtiker, atefl, anafilaktik
reaksiyonlar, ender olarak toksik epidermal nekroliz); miyoklonik etkinlik, konvlsiyonlar, konfzyon ve mental bozukluklar bildirilmifltir; karacier enzimleri ve bilirubin dzeyinde hafif artfl bildirilmifltir; serum kreatinin ve kan re dzeyinde artfl; ocuklarda idrarda krmzya boyanma bildirilmifltir; lokal reaksiyonlar: enjeksiyon yerinde eritem, ar ve endrasyon ve tromboflebit
Doz: Derin intramskler enjeksiyonla, hafif-orta
dereceli enfeksiyonlarda, imipenem olarak, 12 saatte bir 500-750 mg; gonokoksik retrit ya da servisitte, tek dozda 500 mg
ntravenz infzyonla, imipenem olarak, gnde 1-2
g (3-4 doza blnerek); daha az duyarl mikroorganizmalar iin, gnde 50 mg/kga klabilir
(gnde en fazla 4 g); OCUKLARDA , 3 aylk ve
st, gnde 60 mg/kg (gnde en fazla 2 g) 4 doza
blnerek
Cerrahi profilakside, intravenz infzyonla, anestezi bafllatlrken 1 g, 3 saat sonra yinelenir, yksek
risk taflyan ameliyatlarda (rn. kolorektal) bafllangtan 8 ve 16 saat sonra 500 mglk dozlar eklenir
Endikasyonlar : Pseudomonas aeruginosa, Ha emophilus influenza ve Neisseria meningitidis gibi Gram-negatif mikroorganizmalarn neden olduu enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar : beta-laktam
antibiyotiklere aflr duyarllk; karacier bozukluu; bbrek bozukluunda doz azaltlr; etkileflim leri : Ek 1 (aztreonam)
Kontrendikasyonlar : aztreonama aflr duyarllk;
gebelik ve emzirme
Yan etkileri : bulant, kusma, ishal, karnda kramplar; azda lserler, tat duyusunda deiflme; sarlk ve hepatit; kan bozukluklar (trombositopeni Tienam (Merck Sharp&Dohme)
ve ntropeni dahil); rtiker ve dkntler
Flakon V (infzyon iin), 500 mg imipenem, 500 mg siDoz: Derin intramskler enjeksiyon ya da 3-5 da lastatin sodyum; 1 liyofilize flakon+1 infzyon fliflekikada intravenz enjeksiyon ya da intravenz in si+transfer seti/kutu
fzyonla, 8 saatte bir 1 g ya da 12 saatte bir 2 g;
Flakon M, 500 mg imipenem, 500 mg silastatin sodar enfeksiyonlarda (sistemik Pseudomonas ae yum; 1 flakon+%1 lidokain ieren 2 ml zc/kutu
ruginosa enfeksiyonu ve kistik fibrozda akcier
enfeksiyonlar dahil) 6-8 saatte bir 2 g; tek dozda
MEROPENEM
1 gdan fazla yalnz intravenz uygulamayla
OCUKLARDA, 1 haftalktan byk, intravenz
Gram-negatif enfeksiyonlar
enjeksiyon ya da infzyonla, 6-8 saatte bir 30
Dikkatli olunmas gereken durumlar : penisilinler,
mg/kg, 2 yafl ve stndeki ocuklarda, ar enfeksefalosporinler ve dier beta-laktam antibiyotiklesiyonlarda 6-8 saatte bir 50 mg/kga karlr;
re aflr duyarllk; karacier bozukluu (karacier
gnde en fazla 8 g
ifllevleri izlenmeli); bbrek bozukluu; gebelik ve
drar yolu enfeksiyonlarnda, 8-12 saatte bir 0.5-1 g
emzirme
Gonore/sistitte, intramskler enjeksiyonla, tek doz
Kontrendikasyonlar : meropeneme aflr duyarllk
halinde 1 g
bal kolit bildirilmifltir), karn ars; karacier
Azactam (Bristol-Myers Squibb)
ifllev testlerinde bozukluk; trombositopeni (parsiFlakon M/V, 1 g ve 2 g aztreonam; 1 flakon+zc/
yel tromboplastin zamannda ksalma bildirilmiflkutu
tir), pozitif Coombs testi, eozinofili, ntropeni;
bafl ars, parestezi; dknt, kaflnt, rtiker;
MPENEM-SLASTATN
konvlsiyonlar bildirilmifltir, enjeksiyon blgesinde ar ve tromboflebit gibi lokal reaksiyonlar
Doz: 5 dakikada intravenz enjeksiyon ya da intra Gram-negatif enfeksiyonlar; cerrahi profilaksi;
venz infzyonla, 8 saatte bir 500 mg, hastanede
MSS enfeksiyonlarnda endike deildir
edinilmifl pnmoni, peritonit, septisemi ve ntroDikkatli olunmas gereken durumlar : dier betapenili hastalardaki enfeksiyonlarda doz iki katna
laktam antibiyotiklere aflr duyarllk; bbrek bokarlr; OCUKLARDA, 3 aylk-12 yafl, 8 saatte
zukluu; MSS bozukluklar (rn. epilepsi); gebe-
234
bir 10-20 mg/kg, vcut arl 50 kgn stnde

olanlarda eriflkin dozu
Menenjitte, 8 saatte bir 2 g; OCUKLARDA, 3 aylk-12 yafl, 8 saatte bir 40 mg/kg, vcut arl 50
kgn stnde eriflkin dozu
Kistik fibrozda kronik alt solunum yolu enfeksiyonlarnn alevlenmesinde, 8 saatte bir 2 ga kadar; OCUKLARDA, 4-18 yafl, 8 saatte bir 25-50
mg/kg
Meronem (Zeneca)
Flakon V, 500 mg ve 1000 mg meropenem trihidrat; 1
flakon/kutu
Flakon M, 500 mg meropenem trihidrat; 1 flakon/kutu
Tetrasiklinler, bakteri direnci nedeniyle deeri azalmfl olan genifl spektrumlu antibiyotiklerdir. Bununla
birlikte, klamidya (trahom, psittakoz, salpenjit, retrit
ve lenfogranloma venereum), riketsiya (Q-hummas
dahil), mikoplazma (solunum ve genital sistem enfeksiyonlar), brusella (streptomisin ya da rifampisin ile
birlikte doksisiklin) ve Borrelia burgdorferi adl spiroketin (Lyme hastal) neden olduu enfeksiyonlarda ilk seilecek tedavi olmay srdrmektedir. Ayrca
aknede, destrktif (refrakter) periodontal hastalkta,
kronik bronflit alevlenmelerinde (Haemophilus influ enzaeya karfl etkinlii nedeniyle) ve penisiline aflr
duyarll olanlarda leptospirozda (eritromisine seenek olarak) da kullanlr.
Mikrobiyolojik adan eflitli tetrasiklinler arasnda
fazla fark yoktur; buna tek istisna daha genifl spektrumu olan minosiklindir. Minosiklin Neisseria meningi tidise karfl etkilidir ve meningokok profilaksisinde
kullanlmfltr, ancak sersemlik ve vertigo gibi yan et kileri nedeniyle artk nerilmemektedir (gncel neriler iin bkz. blm 5.1 tablo 2).
Tetrasiklinler bymekte olan kemik ve difllerde birikir (kalsiyuma balanarak) ve lekelere, kimi zaman
da difllerde hipoplaziye neden olur; 12 yafln altndaki
ocuklarda ya da gebe ya da emziren kadnlarda kullanlmamaldr. Doksisiklin ve minosiklin dflndaki
tetrasiklinler bbrek yetersizliini arlafltrabilir ve
bbrek hastal olan hastalarda kullanlmamaldr.
St (doksisiklin ve minosiklin dflnda), antasidler ve
kalsiyum, demir ve magnezyum tuzlar tetrasiklinlerin emilimini azaltr.
TETRASKLN
Endikasyonlar: kronik bronflit alevlenmeleri; bruselloz (ayrca yukardaki notlara baknz), klamidya, mikoplazma ve riketsiya; malignite ya da siroza bal plevra efzyonlar; akne vulgaris, rozasea
(blm 13.6)
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier bozukluu (intravenz uygulanmamaldr); bbrek
bozukluu (bkz. Ek 3); ender olarak fla duyarlla neden olur; etkileflimleri : Ek 1 (tetrasiklinler)
Kontrendikasyonlar: bbrek bozukluu (bkz. Ek
5.1
3), gebelik ve emzirme (ayrca bkz. Ek 4 ve 5), 12
yafln altndaki ocuklar, sistemik lupus eritematozus
Yan etkileri: bulant, kusma, ishal; eritem (tedavi
kesilmelidir); bafl ars ve grme bozukluklar
kafa ii basn artfl iflareti olabilir; karacierde
toksik etki, pankreatit ve antibiyotie bal kolit
bildirilmifltir; ayrca yukardaki notlara baknz
Doz: Azdan, 6 saatte bir 250 mg, ar enfeksiyonlarda 6-8 saatte bir 500 mga karlr
Aknede, bkz. blm 13.6
Birincil, ikincil ya da latent sifiliste, 14-21 gn
boyunca 6 saatte bir 500 mg
Gonokok dfl retritte, 7-14 gn boyunca 6 saatte
bir 500 mg (ilk krden sonra tedavi baflarsz olursa ya da nks grlrse 21 gn)
NER. Tabletler ya da kapsller oturarak ya da ayakta,
bol svyla ve btn olarak yutulmaldr
Devasiklin (Deva)
Kapsl, 250 mg tetrasiklin fosfat; 8 ve 16 kapsl/kutu
Tetra (Mustafa Nevzat)

Kapsl, 250 mg tetrasiklin hidroklorr; 16 kapsl/kutu
Tetralet (Fako)
Tetramin (Adeka)
DOKSSKLN
Endikasyonlar: bkz. Tetrasiklin; bruselloz (rifampisin ile birlikte); ayrca kronik prostatit ve sinzit; pelvik enflamatuar hastalk (metronidazol ile
birlikte, blm 5.1, tablo 1); akne, rozasea (blm
13.6)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Tetrasiklin, ancak
bbrek bozukluunda da kullanlabilir; porfiride
kullanlmamaldr (bkz. blm 9.8.2)
Doz: Azdan, ilk gn 200 mg, sonra gnde 100 mg;
ar enfeksiyonlarda (kronik idrar yolu enfeksiyonlar dahil) gnde 200 mg
Aknede, 6-12 hafta boyunca ya da daha uzun sre gnde 50 mg
Komplikasyonsuz genital klamidya enfeksiyonu
ve gonokok dfl retritte, 7-21 gn boyunca (pelvik enflamatuar hastalkta 14-21 gn) gnde iki
kez 100 mg
Doksin (Mustafa Nevzat)

Kapsl, 100 mg doksisiklin; 8 kapsl/kutu
Monodoks (Deva)
Tetradox (Fako)
OKSTETRASKLN
Endikasyonlar; Dikkatli olunmas gereken du rumlar; Kontrendikasyonlar; Yan etkileri: bkz.
235
Tetrasiklin; porfiride kullanlmamaldr (bkz. blm 9.8.2)

Doz: Azdan, 6 saatte bir 250-500 mg
balantldr; bu nedenle dozaj konusunda ok dikkatli olunmaldr, tedavi mmkn olduunca 7 gn aflmamaldr. En nemli yan etkileri ototoksik ve nefro toksik etkidir; genellikle yaflllarda ve bbrek yeterTerramycin (Pfizer)
sizlii olan hastalarda grlr.
Kapsl, 250 mg oksitetrasiklin hidroklorr; 16 kapsl/
Bbrek ifllevleri bozulmuflsa (ya da doz ncesi plazkutu
ma konsantrasyonlar yksekse) dozlar arasndaki
aralk artrlmaldr; bbrek bozukluu arsa dozun
kendisi de azaltlmaldr.
Aminoglikozidler nromskler iletiyi bozduundan miyastenili hastalara verilmemelidir; ameliyat sDEMEKLOSKLN HDROKLORR
Endikasyonlar: bkz.Tetrasiklin; ayrca uygunsuz antidire- rasnda yksek dozda verilmesi nromskler ifllevletik hormon salnm, blm 6.5.2
ri normal olan hastalarda geici bir miyasteni sendroDikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla - muna yol amfltr.
r;Yan etkileri: bkz. Tetrasiklin, fla duyarllk daha sk
Aminoglikozidler ototoksik olabilecek diretiklerle
grlr; geri dnfll nefrojen diabetes insipidus bildiril(rn. furosemid ve etakrinik asit) verilmemelidir; bir
mifltir
Doz: Azdan, 6 saatte bir 150 mg ya da 12 saatte bir 300 mg arada kullanmdan kanlamazsa aminoglikozid ile
diretik alm arasna mmkn olduunca uzun bir sre konmaldr.
LMESKLN
Endikasyonlar; Dikkatli olunmas gereken durumlar;
Kontrendikasyonlar; Yan etkileri: bkz. Tetrasiklin
Doz: Azdan, 12 saatte bir 400 mg
P LAZMA KONSANTRASYONLARI. Plazma konsantrasyonlarnn izlenmesi aflr derecede artfln yan sra
tedavi edici dzeyin altna dflmeyi, bylece toksik etMiNOSKLN
kiyi engeller ve etkinlii salar. Konsantrasyonlar intEndikasyonlar: bkz. Tetrasiklin; ayrca meningokok tafly ramskler ya da intravenz uygulamadan 1 saat soncl
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla - ra ve ayrca bir sonraki dozun uygulanmasndan her: bkz. Tetrasiklin, ancak bbrek bozukluunda da kulla- men nce llmelidir.
Plazma aminoglikozid konsantrasyonlar mmknse
nlabilir
Yan etkileri: bkz. Tetrasiklin; ayrca sersemlik ve vertigo btn hastalarda llmelidir; bebekler, yaflllar, aflr
(kadnlarda daha sk), fliddetli eksfoliyatif dkntler, pig- fliflmanlar ve kistik fibrozlu hastalarda, yksek dozda
mentasyon (kimi zaman geri dnflsz), konjunktivada,
kullanldnda ya da bbrek bozukluu olanlarda ya da
gzyafl ve terde boyanma, sistemik lupus eritematozus ve
tedavi 7 gnden fazla srecekse mutlaka izlenmelidir.
karacier lezyonlar bildirilmifltir
Doz: Azdan, gnde iki kez 100 mg
Aknede, en az 6 hafta boyunca gnde iki kez 50 mg ya da
gnde bir kez 100 mg (6 aydan sonra istenen yant alnamazsa kesilmelidir)
Gonorede, erkeklerde en az 4 gn boyunca 12 saatte bir, bafllangta 200 mg sonra 100 mg; kadnlarda daha uzun sreli tedavi gerekebilir
Asemptomatik meningokok taflyclnn profilaksisi
iin (artk nerilmemektedir, yukardaki notlara baknz),
5 gn boyunca gnde iki kez 100 mg, genellikle ardndan
rifampisin
Bu gruba giren antibiyotikler arasnda amikasin, gentamisin, kanamisin, neomisin, netilmisin, streptomisin
ve tobramisin bulunur. Tm bakterisid olup baz
Gram-pozitif ve ou Gram-negatif mikroorganizmaya karfl etkilidir. Amikasin, gentamisin ve tobramisin
ayrca Pseudomonas aeruginosa ya karfl da etkilidir;
streptomisin Mycobacterium tuberculosise karfl etkilidir ve artk hemen yalnzca tberkloz tedavisinde
kullanlr (blm 5.1.9).
Aminoglikozidler barsaktan emilmez (enflamatuar
barsak hastal ve karacier yetersizliinde emilim
riski olsa da) ve bu nedenle sistemik enfeksiyonlarda
enjeksiyon yoluyla uygulanmaldr.
Eliminasyon byk lde bbrekler yoluyla olur;
bbrek bozukluklarnda birikim meydana gelir.
Bu antibiyotik grubunun bafllca yan etkileri dozla
GNDE TEK DOZ. Aminoglikozidler genellikle 24 saat iinde 2-3 doza blnerek verilirse de, gnde tek
dozluk uygulamann, gerekli plazma konsantrasyonlarn salayarak toksik etki riskini azaltt gsterilmifltir, ancak dozaj ve plazma konsantrasyonlaryla ilgili
olarak bir uzmann grfl alnmaldr.
Gentamisin en nemli aminoglikoziddir ve ar enfeksiyonlarn tedavisinde yaygn olarak kullanlmaktadr. ngilterede ilk seenek aminoglikoziddir. Genifl
spektrumlu olmasna karfln anaeroblara karfl etkili
deildir, hemolitik streptokoklar ve pnmokoklara
karfl etkisi dflktr. Tan konmamfl ar enfeksiyonlarn ampirik tedavisinde kullanldnda genellikle
bir penisilin ve/veya metronidazol ile birlikte verilir.
Gnlk doz 8 saatte bir 5 mg/kga kadardr (bbrek
ifllevleri normalse); tedavi, mmkn olduu durumlarda 7 gn aflmamaldr. Ar enfeksiyonlarda, zellikle yenidoanlarda ya da baflklk yetersizlii olan
konakta daha yksek doz kullanlmas gerekebilir.
Oral streptokoklar (genellikle Streptococcus viridans
olarak adlandrlr) ve barsaktaki streptokoklarn neden olduu endokarditte benzilpenisilin ile birlikte
gnde iki kez 80 mg (zayf ya da yafll hastalarda 60
mg) kullanlmas yeterlidir.
sepamisin, gentamisinin yar sentetik trevidir; etkinlii ve kullanlfl ynnden gentamisine benzer.
Aminoglikozidlere dirente rol oynayan bakteri en-
234
bir 10-20 mg/kg, vcut arl 50 kgn stnde

olanlarda eriflkin dozu
Menenjitte, 8 saatte bir 2 g; OCUKLARDA, 3 aylk-12 yafl, 8 saatte bir 40 mg/kg, vcut arl 50
kgn stnde eriflkin dozu
Kistik fibrozda kronik alt solunum yolu enfeksiyonlarnn alevlenmesinde, 8 saatte bir 2 ga kadar; OCUKLARDA, 4-18 yafl, 8 saatte bir 25-50
mg/kg
Meronem (Zeneca)
Flakon V, 500 mg ve 1000 mg meropenem trihidrat; 1
flakon/kutu
Flakon M, 500 mg meropenem trihidrat; 1 flakon/kutu
Tetrasiklinler, bakteri direnci nedeniyle deeri azalmfl olan genifl spektrumlu antibiyotiklerdir. Bununla
birlikte, klamidya (trahom, psittakoz, salpenjit, retrit
ve lenfogranloma venereum), riketsiya (Q-hummas
dahil), mikoplazma (solunum ve genital sistem enfeksiyonlar), brusella (streptomisin ya da rifampisin ile
birlikte doksisiklin) ve Borrelia burgdorferi adl spiroketin (Lyme hastal) neden olduu enfeksiyonlarda ilk seilecek tedavi olmay srdrmektedir. Ayrca
aknede, destrktif (refrakter) periodontal hastalkta,
kronik bronflit alevlenmelerinde (Haemophilus influ enzaeya karfl etkinlii nedeniyle) ve penisiline aflr
duyarll olanlarda leptospirozda (eritromisine seenek olarak) da kullanlr.
Mikrobiyolojik adan eflitli tetrasiklinler arasnda
fazla fark yoktur; buna tek istisna daha genifl spektrumu olan minosiklindir. Minosiklin Neisseria meningi tidise karfl etkilidir ve meningokok profilaksisinde
kullanlmfltr, ancak sersemlik ve vertigo gibi yan et kileri nedeniyle artk nerilmemektedir (gncel neriler iin bkz. blm 5.1 tablo 2).
Tetrasiklinler bymekte olan kemik ve difllerde birikir (kalsiyuma balanarak) ve lekelere, kimi zaman
da difllerde hipoplaziye neden olur; 12 yafln altndaki
ocuklarda ya da gebe ya da emziren kadnlarda kullanlmamaldr. Doksisiklin ve minosiklin dflndaki
tetrasiklinler bbrek yetersizliini arlafltrabilir ve
bbrek hastal olan hastalarda kullanlmamaldr.
St (doksisiklin ve minosiklin dflnda), antasidler ve
kalsiyum, demir ve magnezyum tuzlar tetrasiklinlerin emilimini azaltr.
TETRASKLN
Endikasyonlar: kronik bronflit alevlenmeleri; bruselloz (ayrca yukardaki notlara baknz), klamidya, mikoplazma ve riketsiya; malignite ya da siroza bal plevra efzyonlar; akne vulgaris, rozasea
(blm 13.6)
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier bozukluu (intravenz uygulanmamaldr); bbrek
bozukluu (bkz. Ek 3); ender olarak fla duyarlla neden olur; etkileflimleri : Ek 1 (tetrasiklinler)
Kontrendikasyonlar: bbrek bozukluu (bkz. Ek
5.1
3), gebelik ve emzirme (ayrca bkz. Ek 4 ve 5), 12
yafln altndaki ocuklar, sistemik lupus eritematozus
Yan etkileri: bulant, kusma, ishal; eritem (tedavi
kesilmelidir); bafl ars ve grme bozukluklar
kafa ii basn artfl iflareti olabilir; karacierde
toksik etki, pankreatit ve antibiyotie bal kolit
bildirilmifltir; ayrca yukardaki notlara baknz
Doz: Azdan, 6 saatte bir 250 mg, ar enfeksiyonlarda 6-8 saatte bir 500 mga karlr
Birincil, ikincil ya da latent sifiliste, 14-21 gn
boyunca 6 saatte bir 500 mg
Gonokok dfl retritte, 7-14 gn boyunca 6 saatte
bir 500 mg (ilk krden sonra tedavi baflarsz olursa ya da nks grlrse 21 gn)
Devasiklin (Deva)
Kapsl, 250 mg tetrasiklin fosfat; 8 ve 16 kapsl/kutu
Tetra (Mustafa Nevzat)

Tetralet (Fako)
Tetramin (Adeka)
DOKSSKLN
Endikasyonlar: bkz. Tetrasiklin; bruselloz (rifampisin ile birlikte); ayrca kronik prostatit ve sinzit; pelvik enflamatuar hastalk (metronidazol ile
birlikte, blm 5.1, tablo 1); akne, rozasea (blm
13.6)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Tetrasiklin, ancak
bbrek bozukluunda da kullanlabilir; porfiride
kullanlmamaldr (bkz. blm 9.8.2)
Doz: Azdan, ilk gn 200 mg, sonra gnde 100 mg;
ar enfeksiyonlarda (kronik idrar yolu enfeksiyonlar dahil) gnde 200 mg
Aknede, 6-12 hafta boyunca ya da daha uzun sre gnde 50 mg
Komplikasyonsuz genital klamidya enfeksiyonu
ve gonokok dfl retritte, 7-21 gn boyunca (pelvik enflamatuar hastalkta 14-21 gn) gnde iki
kez 100 mg
Doksin (Mustafa Nevzat)

Monodoks (Deva)
Tetradox (Fako)
OKSTETRASKLN
Endikasyonlar; Dikkatli olunmas gereken du rumlar; Kontrendikasyonlar; Yan etkileri: bkz.
235
Tetrasiklin; porfiride kullanlmamaldr (bkz. blm 9.8.2)

Doz: Azdan, 6 saatte bir 250-500 mg
balantldr; bu nedenle dozaj konusunda ok dikkatli olunmaldr, tedavi mmkn olduunca 7 gn aflmamaldr. En nemli yan etkileri ototoksik ve nefro toksik etkidir; genellikle yaflllarda ve bbrek yeterTerramycin (Pfizer)
sizlii olan hastalarda grlr.
Kapsl, 250 mg oksitetrasiklin hidroklorr; 16 kapsl/
Bbrek ifllevleri bozulmuflsa (ya da doz ncesi plazkutu
ma konsantrasyonlar yksekse) dozlar arasndaki
aralk artrlmaldr; bbrek bozukluu arsa dozun
kendisi de azaltlmaldr.
Aminoglikozidler nromskler iletiyi bozduundan miyastenili hastalara verilmemelidir; ameliyat sDEMEKLOSKLN HDROKLORR
Endikasyonlar: bkz.Tetrasiklin; ayrca uygunsuz antidire- rasnda yksek dozda verilmesi nromskler ifllevletik hormon salnm, blm 6.5.2
ri normal olan hastalarda geici bir miyasteni sendroDikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla - muna yol amfltr.
r;Yan etkileri: bkz. Tetrasiklin, fla duyarllk daha sk
Aminoglikozidler ototoksik olabilecek diretiklerle
grlr; geri dnfll nefrojen diabetes insipidus bildiril(rn. furosemid ve etakrinik asit) verilmemelidir; bir
mifltir
Doz: Azdan, 6 saatte bir 150 mg ya da 12 saatte bir 300 mg arada kullanmdan kanlamazsa aminoglikozid ile
diretik alm arasna mmkn olduunca uzun bir sre konmaldr.
LMESKLN
Endikasyonlar; Dikkatli olunmas gereken durumlar;
Kontrendikasyonlar; Yan etkileri: bkz. Tetrasiklin
Doz: Azdan, 12 saatte bir 400 mg
P LAZMA KONSANTRASYONLARI. Plazma konsantrasyonlarnn izlenmesi aflr derecede artfln yan sra
tedavi edici dzeyin altna dflmeyi, bylece toksik etMiNOSKLN
kiyi engeller ve etkinlii salar. Konsantrasyonlar intEndikasyonlar: bkz. Tetrasiklin; ayrca meningokok tafly ramskler ya da intravenz uygulamadan 1 saat soncl
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla - ra ve ayrca bir sonraki dozun uygulanmasndan her: bkz. Tetrasiklin, ancak bbrek bozukluunda da kulla- men nce llmelidir.
Plazma aminoglikozid konsantrasyonlar mmknse
nlabilir
Yan etkileri: bkz. Tetrasiklin; ayrca sersemlik ve vertigo btn hastalarda llmelidir; bebekler, yaflllar, aflr
(kadnlarda daha sk), fliddetli eksfoliyatif dkntler, pig- fliflmanlar ve kistik fibrozlu hastalarda, yksek dozda
mentasyon (kimi zaman geri dnflsz), konjunktivada,
kullanldnda ya da bbrek bozukluu olanlarda ya da
gzyafl ve terde boyanma, sistemik lupus eritematozus ve
tedavi 7 gnden fazla srecekse mutlaka izlenmelidir.
karacier lezyonlar bildirilmifltir
Doz: Azdan, gnde iki kez 100 mg
Aknede, en az 6 hafta boyunca gnde iki kez 50 mg ya da
gnde bir kez 100 mg (6 aydan sonra istenen yant alnamazsa kesilmelidir)
Gonorede, erkeklerde en az 4 gn boyunca 12 saatte bir, bafllangta 200 mg sonra 100 mg; kadnlarda daha uzun sreli tedavi gerekebilir
Asemptomatik meningokok taflyclnn profilaksisi
iin (artk nerilmemektedir, yukardaki notlara baknz),
5 gn boyunca gnde iki kez 100 mg, genellikle ardndan
rifampisin
Bu gruba giren antibiyotikler arasnda amikasin, gentamisin, kanamisin, neomisin, netilmisin, streptomisin
ve tobramisin bulunur. Tm bakterisid olup baz
Gram-pozitif ve ou Gram-negatif mikroorganizmaya karfl etkilidir. Amikasin, gentamisin ve tobramisin
ayrca Pseudomonas aeruginosa ya karfl da etkilidir;
streptomisin Mycobacterium tuberculosise karfl etkilidir ve artk hemen yalnzca tberkloz tedavisinde
kullanlr (blm 5.1.9).
Aminoglikozidler barsaktan emilmez (enflamatuar
barsak hastal ve karacier yetersizliinde emilim
riski olsa da) ve bu nedenle sistemik enfeksiyonlarda
enjeksiyon yoluyla uygulanmaldr.
Eliminasyon byk lde bbrekler yoluyla olur;
bbrek bozukluklarnda birikim meydana gelir.
Bu antibiyotik grubunun bafllca yan etkileri dozla
GNDE TEK DOZ. Aminoglikozidler genellikle 24 saat iinde 2-3 doza blnerek verilirse de, gnde tek
dozluk uygulamann, gerekli plazma konsantrasyonlarn salayarak toksik etki riskini azaltt gsterilmifltir, ancak dozaj ve plazma konsantrasyonlaryla ilgili
olarak bir uzmann grfl alnmaldr.
Gentamisin en nemli aminoglikoziddir ve ar enfeksiyonlarn tedavisinde yaygn olarak kullanlmaktadr. ngilterede ilk seenek aminoglikoziddir. Genifl
spektrumlu olmasna karfln anaeroblara karfl etkili
deildir, hemolitik streptokoklar ve pnmokoklara
karfl etkisi dflktr. Tan konmamfl ar enfeksiyonlarn ampirik tedavisinde kullanldnda genellikle
bir penisilin ve/veya metronidazol ile birlikte verilir.
Gnlk doz 8 saatte bir 5 mg/kga kadardr (bbrek
ifllevleri normalse); tedavi, mmkn olduu durumlarda 7 gn aflmamaldr. Ar enfeksiyonlarda, zellikle yenidoanlarda ya da baflklk yetersizlii olan
konakta daha yksek doz kullanlmas gerekebilir.
Oral streptokoklar (genellikle Streptococcus viridans
olarak adlandrlr) ve barsaktaki streptokoklarn neden olduu endokarditte benzilpenisilin ile birlikte
gnde iki kez 80 mg (zayf ya da yafll hastalarda 60
mg) kullanlmas yeterlidir.
sepamisin, gentamisinin yar sentetik trevidir; etkinlii ve kullanlfl ynnden gentamisine benzer.
Aminoglikozidlere dirente rol oynayan bakteri en-
236
zimlerinin ouna dayankl olduu bildirilmifltir.

Amikasin bir kanamisin trevidir ve gentamisine
gre en nemli stnl, aminoglikozidlerin etkisini
yok eden snflandrlmfl 9 enzimden 8ine karfl direnli olmas, te yandan gentamisinin 5 enzim tarafndan etkisizlefltirilmesidir. ncelikle gentamisine
direnli Gram-negatif omaklarn neden olduu ar
enfeksiyonlarn tedavisinde endikedir.
Kanamisin in yerini baflka aminoglikozidler almfltr.
Netilmisin in etkisi gentamisine benzerse de, 10
gnden uzun sre tedavi grmesi gerekenlerde daha
az ototoksik etki gsterir. Netilmisin gentamisine direnli ok sayda Gram-negatif omaa karfl etkilidir,
te yandan P. aeruginosa ya karfl gentamisin ya da
tobramisin kadar etkili deildir.
Tobramisin gentamisine benzer. P. aeruginosa ya
karfl biraz daha fazla etkilidir, ancak belirli Gram-negatif bakterilere karfl daha az etki gsterir.
Neomisin parenteral yolla uygulanamayacak kadar
fazla toksik etkilidir ve ancak deri ya da mukoza enfeksiyonlarnda ya da barsak cerrahisinden nce kolondaki bakteri saysn azaltmak amacyla ya da karacier yetersizliinde kullanlr. Azdan kullanldnda malabsorpsiyona yol aabilir. Karacier yetersizlii olan hastalarda barsaklardan az miktarda neomisin
emilebilir; bu hastalarda remi de olabileceinden birikim olabilir ve sonuta ototoksik etki grlebilir.
GEBELKTE. Aminoglikozidler plasentadan geebildiinden ve fetusta sekizinci sinir lezyonlarna neden
olduundan, gebelerde mmkn olduunca kullanlmamaldr.
GENTAMSN
Endikasyonlar: septisemi ve yenidoan sepsisi;
menenjit ve dier MSS enfeksiyonlar; safra yolu
enfeksiyonu, akut piyelonefrit ya da prostatit, S.
viridans ya da S. feacalisin neden olduu endokardit (bir penisilin ile birlikte); hastanede yatan
hastalardaki pnmonide, listeria menenjitinde
yardmc tedavi olarak (blm 5.1, tablo 1)
Dikkatli olunmas gereken durumlar: bbrek bo zukluu, bebekler ve yaflllar (doz ayarlanmal ve
bbrek, iflitme ve denge ifllevleriyle birlikte plazma gentamisin konsantrasyonlar izlenmelidir);
uzun sreli kullanmdan kanlmaldr; ayrca yukardaki notlara baknz; etkileflimleri: Ek 1 (aminoglikozidler)
Kontrendikasyonlar: gebelik, miyastenia gravis
Yan etkileri: denge ve iflitmeyle ilgili bozukluklar,
nefrotoksik etki; ender olarak uzun sreli kullanmda hipomagnezemi, antibiyotie bal kolit;
ayrca yukardaki notlara baknz
Doz: ntramskler ya da en az 3 dakikada yavafl
intravenz enjeksiyon ya da intravenz infzyon la, gnde 1-5 mg/kg (blnerek 8 saatte bir uygulanmaldr), ayrca yukardaki notlara baknz;
bbrek bozukluunda doz azaltlmal ve plazma
konsantrasyonlar llmelidir
OCUKLARDA, 2 haftala dek, 12 saatte bir 3
mg/kg; 2 haftalk-12 yafl, 8 saatte bir 2 mg/kg
5.1
ntratekal enjeksiyonla, gnde 1 mg (gerekirse gnde 5 mga karlabilir), intramskler enjeksi yonla gnde 2-4 mg/kg (blnerek 8 saatte bir uygulanmal)
Kemikteki kaviteye boncuk flekli hematojen ve
posttravmatik osteomiyelitte lokal uygulanr
Endokardit profilaksisi iin, bkz. blm 5.1, tablo 2
Dikkat. Bir saat sonraki (doruk) konsantrasyon 10 mg/lyi
aflmamaldr; doz ncesi (ukur) konsantrasyonu 2
mg/lnin altnda olmaldr
Garamycin (Eczacbafl)
Ampul, 20 mg, 40 mg ve 80 mg gentamisin slfat; 1 ampul/kutu
Gensif (Sifar)
Genta (.E. Ulagay)

Ampul, 20 mg, 40 mg, 80 mg, 120 mg ve 160 mg gentamisin slfat; 1 ampul/kutu
Gentamin (Fako)
Ampul, 20 mg, 40 mg ve 80 mg gentamisin; 1 ampul/
kutu
Genthaver (Biosel)
Gentreks (Bilim)
Ampul,40 mg, 80 mg, 120 mg ve 160 mg gentamisin;
1 ampul/kutu
Getamisin (Deva)
Kemie lokal uygulamaya zg preparat

Septotal (Santa Farma)
Zincir (boncuk), 7.5 mg gentamisin slfat ve 20 mg zirkonyum dioksit; 30 boncuk/kutu (steril)
237
TOBRAMSN
SEPAMSN
Endikasyonlar: bkz. Gentamisin
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi
kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Gentamisin
Doz: bkz. preparat
Isepacine (Schering-Plough)
Ampul, 100 mg isepamisin/ml, 1 ml ampul/kutu; 500
mg isepamisin/2 ml, 2 ml ampul/kutu
Doz: fiiddetli enfeksiyonlarda 14 gn sreyle V yolla
gnde bir kez 15 mg/kg (obez hastalarda doz yasz
vcut arlna gre hesaplanmaldr). Daha az fliddetli enfeksiyonlarda M ya da V yolla 14 gn sreyle
gnde bir kez 8 mg/kg. Gnlk toplam dozun 1.5 g
gememesi tavsiye edilir. 1 ay-12 yafl aras ocuklarda
iki ayr enjeksiyona blnerek (12 saatte bir) V ya da
M yolla 15 mg/kg/gn. Bbrek ifllev bozukluu olan
hastalarda doz, kreatinin klirensine gre ayarlanmaldr
Endikasyonlar: bkz. Gentamisin ve yukardaki

notlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Gentamisin
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da yavafl intrave nz enjeksiyon ya da intravenz infzyonla,gnde 3 mg/kg, blnerek 8 saatte bir, ayrca yukardaki notlara baknz; ar enfeksiyonlarda gnde 5
mg/kga kadar, blnerek 6-8 saatte bir (klinik
dzelme grlr grlmez 3 mg/kga dflrlr);
YENDOANLARDA, 12 saatte bir 2 mg/kg; OCUKLARDA, 1 haftalktan byk 8 saatte bir 2-2.5
mg/kg
drar yolu enfeksiyonunda, intramskler enjeksi yonla, gnde tek doz halinde 2-3 mg/kg
KANAMSN
Nebcin (Lilly)
Endikasyonlar: artk yerini dier aminoglikozidleAmpul,20 mg ve 80 mg tobramisin; 2 ml ampul/kutu
re brakmfltr (yukardaki notlara baknz)
Tobel (Nobel)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Ampul,80 mg tobramisin; 1 ve 100x2 ml ampul/kutu
Doz: ntramskler enjeksiyonla, 6 saatte bir 250
mg ya da 12 saatte bir 500 mg, ayrca yukardaki Trkiyede preparat bulunmayan ilalar:
notlara baknz
ntravenz infzyonla, gnde 15-30 mg/kg, blne- NEOMSN SLFAT
Endikasyonlar: ameliyattan nce barsak sterilizasyonu, ayrek 8-12 saatte bir uygulanmal, ayrca yukardaki
rca yukardaki notlara baknz
notlara baknz
Kanamycin-E (.E. Ulagay)

Ampul, 500 mg kanamisin/2 ml; 2 ml ampul/kutu
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla r; Yan etkileri: bkz.Gentamisin, ancak neomisin sistemik
kullanlamayacak kadar toksik etkilidir, bkz. yukardaki
notlar; barsak tkanmas ve bbrek bozukluklarnda kullanlmamaldr
Doz: Azdan, barsak sterilizasyonu iin, 4 saatte bir 1 g
Karacier komasnda, gnde 4 ga kadar, blnmfl dozlarda, genellikle en fazla 14 gn
NETLMSN
AMKASN
Endikasyonlar: gentamisine direnli ar Gramnegatif enfeksiyonlar
Doz: ntramskler ya da yavafl intravenz enjeksi yon ya da infzyonla, gnde 15 mg/kg, 2 doza blnerek, ayrca yukardaki notlara baknz.
Amikaver (Biosel)
Ampul, 100 mg, 250 mg ve 500 mg amikasin slfat/2
ml; 1 ampul/kutu
Amiklin (Bristol-Myers Squibb)

Flakon, 500 mg amikasin slfat/2 ml; 2 ml flakon/kutu
Amikozit (Eczacbafl)
Flakon, 100 mg ve 500 mg amikasin slfat/2 ml; 2 ml
flakon/kutu
Mikasin (Abfar)
ml; 2 ml ampul/kutu

Doz: ntramskler enjeksiyon ya da 3-5 dakikada
intravenz enjeksiyon ya da intravenz infzyon la, gnde 4-6 mg/kg, tek dozda ya da blnerek
8-12 saatte bir; ar enfeksiyonlarda gnde 7.5
mg/kga kadar, blnerek 8 saatte bir (klinik dzelme grlr grlmez, genellikle 48 saat iinde
azaltlr) YENDOANLARDA , 1 haftala dek, 12
saatte bir 3 mg/kg; BEBEKLERDE, 1 haftalktan
byk, 8 saatte bir 2.5-3 mg/kg; OCUKLARDA, 8
saatte bir 2-2.5 mg/kg
drar yolu enfeksiyonunda, 5 gn boyunca gnde
tek doz halinde 150 mg
Gonorede, tek doz halinde 300 mg
Netromycine (Schering-Plough)
Ampul V/M,50 mg, 150 mg ve 400 mg netilmisin slfat; 1 ampul/kutu
5.1.5 Makrolidler
Eritromisin in antibakteriyel spektrumu penisilininkiyle efl olmasa da benzer; bu nedenle penisilin alerjisi olan hastalarda bir seenektir. Roksitromisin, eritromisinin bir trevidir; etkileri ve kullanlfl bakmndan ona benzer.
Eritromisin endikasyonlar arasnda solunum sistemi enfeksiyonlar, bomaca, lejyoner hastal ve
Campylobacter enteriti bulunur. Barsaktaki anaerob
bakterilere karfl etkilidir ve barsak ameliyatndan nce profilaksi amacyla neomisinle birlikte kullanlmfltr. Penisiline direnli pek ok stafilokoka karfl etki
gsterse de bunlarn bir blm artk eritromisine diren kazanmfltr; Haemophilus influenzaeya karfl
fazla etki gstermez. Eritromisin ayrca klamidya ve
mikoplazmalara karfl da etkilidir.
Eritromisin baz hastalarda bulant, kusma ve ishale
yol aar; hafif-orta dereceli enfeksiyonlarda dflk
dozda (gnde 4 kez 250 mg) kullanlarak bu etkilerin
nne geilebilirse de, Legionella pnmonisi gibi daha ciddi bir enfeksiyon kuflkusu varsa yksek dozda
kullanlmas gerekir.
236
zimlerinin ouna dayankl olduu bildirilmifltir.

Amikasin bir kanamisin trevidir ve gentamisine
gre en nemli stnl, aminoglikozidlerin etkisini
yok eden snflandrlmfl 9 enzimden 8ine karfl direnli olmas, te yandan gentamisinin 5 enzim tarafndan etkisizlefltirilmesidir. ncelikle gentamisine
direnli Gram-negatif omaklarn neden olduu ar
enfeksiyonlarn tedavisinde endikedir.
Kanamisin in yerini baflka aminoglikozidler almfltr.
Netilmisin in etkisi gentamisine benzerse de, 10
gnden uzun sre tedavi grmesi gerekenlerde daha
az ototoksik etki gsterir. Netilmisin gentamisine direnli ok sayda Gram-negatif omaa karfl etkilidir,
te yandan P. aeruginosa ya karfl gentamisin ya da
tobramisin kadar etkili deildir.
Tobramisin gentamisine benzer. P. aeruginosa ya
karfl biraz daha fazla etkilidir, ancak belirli Gram-negatif bakterilere karfl daha az etki gsterir.
Neomisin parenteral yolla uygulanamayacak kadar
fazla toksik etkilidir ve ancak deri ya da mukoza enfeksiyonlarnda ya da barsak cerrahisinden nce kolondaki bakteri saysn azaltmak amacyla ya da karacier yetersizliinde kullanlr. Azdan kullanldnda malabsorpsiyona yol aabilir. Karacier yetersizlii olan hastalarda barsaklardan az miktarda neomisin
emilebilir; bu hastalarda remi de olabileceinden birikim olabilir ve sonuta ototoksik etki grlebilir.
GEBELKTE. Aminoglikozidler plasentadan geebildiinden ve fetusta sekizinci sinir lezyonlarna neden
olduundan, gebelerde mmkn olduunca kullanlmamaldr.
GENTAMSN
Endikasyonlar: septisemi ve yenidoan sepsisi;
menenjit ve dier MSS enfeksiyonlar; safra yolu
enfeksiyonu, akut piyelonefrit ya da prostatit, S.
viridans ya da S. feacalisin neden olduu endokardit (bir penisilin ile birlikte); hastanede yatan
hastalardaki pnmonide, listeria menenjitinde
yardmc tedavi olarak (blm 5.1, tablo 1)
Dikkatli olunmas gereken durumlar: bbrek bo zukluu, bebekler ve yaflllar (doz ayarlanmal ve
bbrek, iflitme ve denge ifllevleriyle birlikte plazma gentamisin konsantrasyonlar izlenmelidir);
uzun sreli kullanmdan kanlmaldr; ayrca yukardaki notlara baknz; etkileflimleri: Ek 1 (aminoglikozidler)
Kontrendikasyonlar: gebelik, miyastenia gravis
Yan etkileri: denge ve iflitmeyle ilgili bozukluklar,
nefrotoksik etki; ender olarak uzun sreli kullanmda hipomagnezemi, antibiyotie bal kolit;
ayrca yukardaki notlara baknz
Doz: ntramskler ya da en az 3 dakikada yavafl
intravenz enjeksiyon ya da intravenz infzyon la, gnde 1-5 mg/kg (blnerek 8 saatte bir uygulanmaldr), ayrca yukardaki notlara baknz;
bbrek bozukluunda doz azaltlmal ve plazma
konsantrasyonlar llmelidir
OCUKLARDA, 2 haftala dek, 12 saatte bir 3
mg/kg; 2 haftalk-12 yafl, 8 saatte bir 2 mg/kg
5.1
ntratekal enjeksiyonla, gnde 1 mg (gerekirse gnde 5 mga karlabilir), intramskler enjeksi yonla gnde 2-4 mg/kg (blnerek 8 saatte bir uygulanmal)
Kemikteki kaviteye boncuk flekli hematojen ve
posttravmatik osteomiyelitte lokal uygulanr
Endokardit profilaksisi iin, bkz. blm 5.1, tablo 2
Garamycin (Eczacbafl)
Gensif (Sifar)
Genta (.E. Ulagay)

Ampul, 20 mg, 40 mg, 80 mg, 120 mg ve 160 mg gentamisin slfat; 1 ampul/kutu
Gentamin (Fako)
Ampul, 20 mg, 40 mg ve 80 mg gentamisin; 1 ampul/
kutu
Genthaver (Biosel)
Gentreks (Bilim)
Ampul,40 mg, 80 mg, 120 mg ve 160 mg gentamisin;
1 ampul/kutu
Getamisin (Deva)
Kemie lokal uygulamaya zg preparat

Septotal (Santa Farma)
Zincir (boncuk), 7.5 mg gentamisin slfat ve 20 mg zirkonyum dioksit; 30 boncuk/kutu (steril)
237
TOBRAMSN
SEPAMSN
Endikasyonlar: bkz. Gentamisin
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi
Doz: bkz. preparat
Isepacine (Schering-Plough)
Ampul, 100 mg isepamisin/ml, 1 ml ampul/kutu; 500
mg isepamisin/2 ml, 2 ml ampul/kutu
Doz: fiiddetli enfeksiyonlarda 14 gn sreyle V yolla
gnde bir kez 15 mg/kg (obez hastalarda doz yasz
vcut arlna gre hesaplanmaldr). Daha az fliddetli enfeksiyonlarda M ya da V yolla 14 gn sreyle
gnde bir kez 8 mg/kg. Gnlk toplam dozun 1.5 g
gememesi tavsiye edilir. 1 ay-12 yafl aras ocuklarda
iki ayr enjeksiyona blnerek (12 saatte bir) V ya da
M yolla 15 mg/kg/gn. Bbrek ifllev bozukluu olan
hastalarda doz, kreatinin klirensine gre ayarlanmaldr
Endikasyonlar: bkz. Gentamisin ve yukardaki

notlar
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da yavafl intrave nz enjeksiyon ya da intravenz infzyonla,gnde 3 mg/kg, blnerek 8 saatte bir, ayrca yukardaki notlara baknz; ar enfeksiyonlarda gnde 5
mg/kga kadar, blnerek 6-8 saatte bir (klinik
dzelme grlr grlmez 3 mg/kga dflrlr);
YENDOANLARDA, 12 saatte bir 2 mg/kg; OCUKLARDA, 1 haftalktan byk 8 saatte bir 2-2.5
mg/kg
drar yolu enfeksiyonunda, intramskler enjeksi yonla, gnde tek doz halinde 2-3 mg/kg
KANAMSN
Nebcin (Lilly)
Endikasyonlar: artk yerini dier aminoglikozidleAmpul,20 mg ve 80 mg tobramisin; 2 ml ampul/kutu
re brakmfltr (yukardaki notlara baknz)
Tobel (Nobel)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi Ampul,80 mg tobramisin; 1 ve 100x2 ml ampul/kutu
Doz: ntramskler enjeksiyonla, 6 saatte bir 250
mg ya da 12 saatte bir 500 mg, ayrca yukardaki Trkiyede preparat bulunmayan ilalar:
notlara baknz
ntravenz infzyonla, gnde 15-30 mg/kg, blne- NEOMSN SLFAT
Endikasyonlar: ameliyattan nce barsak sterilizasyonu, ayrek 8-12 saatte bir uygulanmal, ayrca yukardaki
rca yukardaki notlara baknz
notlara baknz
Kanamycin-E (.E. Ulagay)

Ampul, 500 mg kanamisin/2 ml; 2 ml ampul/kutu
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonla r; Yan etkileri: bkz.Gentamisin, ancak neomisin sistemik
kullanlamayacak kadar toksik etkilidir, bkz. yukardaki
notlar; barsak tkanmas ve bbrek bozukluklarnda kullanlmamaldr
Doz: Azdan, barsak sterilizasyonu iin, 4 saatte bir 1 g
Karacier komasnda, gnde 4 ga kadar, blnmfl dozlarda, genellikle en fazla 14 gn
NETLMSN
AMKASN
Doz: ntramskler ya da yavafl intravenz enjeksi yon ya da infzyonla, gnde 15 mg/kg, 2 doza blnerek, ayrca yukardaki notlara baknz.
Amikaver (Biosel)
ml; 1 ampul/kutu
Amiklin (Bristol-Myers Squibb)

Flakon, 500 mg amikasin slfat/2 ml; 2 ml flakon/kutu
Amikozit (Eczacbafl)
Flakon, 100 mg ve 500 mg amikasin slfat/2 ml; 2 ml
flakon/kutu
Mikasin (Abfar)
ml; 2 ml ampul/kutu

Doz: ntramskler enjeksiyon ya da 3-5 dakikada
intravenz enjeksiyon ya da intravenz infzyon la, gnde 4-6 mg/kg, tek dozda ya da blnerek
8-12 saatte bir; ar enfeksiyonlarda gnde 7.5
mg/kga kadar, blnerek 8 saatte bir (klinik dzelme grlr grlmez, genellikle 48 saat iinde
azaltlr) YENDOANLARDA , 1 haftala dek, 12
saatte bir 3 mg/kg; BEBEKLERDE, 1 haftalktan
byk, 8 saatte bir 2.5-3 mg/kg; OCUKLARDA, 8
saatte bir 2-2.5 mg/kg
drar yolu enfeksiyonunda, 5 gn boyunca gnde
tek doz halinde 150 mg
Gonorede, tek doz halinde 300 mg
Netromycine (Schering-Plough)
Ampul V/M,50 mg, 150 mg ve 400 mg netilmisin slfat; 1 ampul/kutu
5.1.5 Makrolidler
Eritromisin in antibakteriyel spektrumu penisilininkiyle efl olmasa da benzer; bu nedenle penisilin alerjisi olan hastalarda bir seenektir. Roksitromisin, eritromisinin bir trevidir; etkileri ve kullanlfl bakmndan ona benzer.
Eritromisin endikasyonlar arasnda solunum sistemi enfeksiyonlar, bomaca, lejyoner hastal ve
Campylobacter enteriti bulunur. Barsaktaki anaerob
bakterilere karfl etkilidir ve barsak ameliyatndan nce profilaksi amacyla neomisinle birlikte kullanlmfltr. Penisiline direnli pek ok stafilokoka karfl etki
gsterse de bunlarn bir blm artk eritromisine diren kazanmfltr; Haemophilus influenzaeya karfl
fazla etki gstermez. Eritromisin ayrca klamidya ve
mikoplazmalara karfl da etkilidir.
Eritromisin baz hastalarda bulant, kusma ve ishale
yol aar; hafif-orta dereceli enfeksiyonlarda dflk
dozda (gnde 4 kez 250 mg) kullanlarak bu etkilerin
nne geilebilirse de, Legionella pnmonisi gibi daha ciddi bir enfeksiyon kuflkusu varsa yksek dozda
kullanlmas gerekir.
238
Azitromisin , Gram-pozitif bakterilere karfl eritromisinden biraz daha az etkili, te yandan H. influen zae dahil baz Gram-negatif mikroorganizmalara kar fl etkisi artrlmfl olan bir makroliddir. Plazma konsantrasyonlar ok dflk, doku konsantrasyonlar ok
daha yksektir. Doku yarlanma mr uzundur ve
gnde tek doz halinde kullanlmas nerilir.
Klaritromisin , eritromisinden biraz daha fazla etkiye sahip bir eritromisin trevidir. Doku konsantrasyonlar eritromisinden daha yksektir. Gnde iki kez
verilir.
Azitromisin ve klaritromisin eritromisinden daha az
gastrointestinal yan etkiye neden olur.
Troleandomisin, A grubu beta-hemolitik streptokok enfeksiyonlarnda ve pnmokoksik pnmonide
kullanlan bir makroliddir; bu endikasyonlarda daha
etkili seenekler nedeniyle teraptik nemi dflktr.
Spiramisin, eritromisinin etkili olduu bakterilere
karfl etkilidir; ancak etkinlii dflktr. Toksoplazma
ve kruptosporidioz gibi protozoon enfeksiyonlarnda
kullanlabilir.
ERTROMSN
Endikasyonlar: aflr duyarll olan hastalarda penisiline seenek; Campylobacter enteriti, pnmoni, lejyoner hastal, sifilis, gonokok dfl retrit,
kronik prostatit, akne vulgaris ve rozasea (bkz.
blm 13.6); difteri ve bomaca profilaksisi
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier ve
bbrek bozukluklar; QT aralnda uzama (ventrikler taflikardi bildirilmifltir); porfiri (bkz. blm
9.8.2); gebelik (zararl olduu bilinmemektedir)
ve emzirme (ste az miktarda geer); etkileflimle ri : Ek 1 (eritromisin ve dier makrolidler)
ARTMLER. Astemizol ya da terfenadin ile ayn zamanda verilmemelidir, ayrca bkz. s.126; ayrca sisapridle birlikte verilmemelidir (bkz. s.33) [dier etkileflimler, Ek 1]
Kontrendikasyonlar: karacier hastalnda estolat

kontrendikedir
Yan etkileri: bulant, kusma, karnda rahatszlk
hissi, ishal (antibiyotie bal kolit bildirilmifltir);
rtiker, dknt ve dier alerjik reaksiyonlar;
yksek dozda kullanldktan sonra geri dnfll
iflitme kayb bildirilmifltir; kolestatik sarlk ve
kardiyak etkiler (gs ars ve aritmiler dahil)
de bildirilmifltir
yafln stnde, 6 saatte bir 250-500 mg ya da 12
saatte bir 0.5-1 g (yukardaki notlara baknz);
ar enfeksiyonlarda gnde 4 ga kadar; OCUKLARDA, 2 yaflna dek, 6 saatte bir 125 mg, 2-8 yafl
katna karlr
Erken sifiliste, 14-21 gn boyunca gnde 4 kez
500 mg
ntravenz infzyonla, ERfiKNLERDE ve OCUKLARDA, ar enfeksiyonlarda, srekli infzyonla
gnde 50 mg/kg ya da blnerek 6 saatte bir; hafif enfeksiyonlarda (oral tedavinin mmkn olmad durumda), gnde 25 mg/kg
5.1
Erimicin (fianl)
Tablet, 250 mg eritromisin stearat; 16 tablet/kutu
Eritro (Koak)
Eritrosif (Sifar)
Erythrocin (Abfar)
Granl , 200 mg eritromisin/5 ml; 100 ml/ flifle
Tablet, 500 mg eritromisin; 16 tablet/kutu
Pediyatrik oral sspansiyon , 100 mg eritromisin/5 ml;
100 ml/flifle
30 ml/flifle
Azatek (Bio-Sen)
Tablet, 500 mg azitromisin; 2 tablet/kutu
Azitro (Deva)
Tablet, 250 mg azitromisin, 6 kapsl/kut; 500 mg azitromisin, 3 tablet/kutu
Surup, 200 mg azitromisin/5 ml; 15 ml ve 30 ml/flifle
Azro (Eczacbafl)
Sspansiyon, 200 mg azitromisin/5 ml; 15 ml ve 30 ml/
flifle
Menazid (Mustafa Nevzat)
ROKSTROMSN
Endikasyonlar : bkz. Eritromisin (eflit ya da biraz
daha az etkin)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; etkileflimle ri: bkz. Eritromisin
Yan etkileri: bkz. Eritromisin; gastrointestinal yan
etkiler daha seyrektir; ender olarak akut pankreatit bildirilmifltir
Doz: Azdan, 150 mg, gnde 2 kez ya da 300 mg,
gnde bir kez, nlerden nce
Akromen (Mustafa Nevzat)
Tablet, 150 mg roksitromisin; 10 tablet/kutu
Remora (Nobel)
Ritosin (Biofarma)
Roksimin (l-Ko)
Roksolit (Eczacbafl)
Rulid (Hoechst Marion Roussel)

Tablet, 150 mg roksitromisin, 10 tablet/kutu; 300 mg
roksitromisin, 7 tablet/kutu
AZTROMSN
Endikasyonlar: solunum yolu enfeksiyonlar; otitis media; deri ve yumuflak doku enfeksiyonlar;
komplikasyonsuz genital klamidya enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar;Yan etkileri:
bkz. Eritromisin; gebelik ve emzirme srasnda
dikkatle kullanlmaldr; fla duyarllk ve hafif
ntropeni bildirilmifltir; etkileflimleri: Ek 1 (eritromisin ve dier makrolidler)
Kontrendikasyonlar: karacier bozukluu
Doz: Azdan, 3 gn boyunca gnde bir kez 500 mg;
OCUKLARDA, 6 aylktan byk 3 gn boyunca
gnde bir kez 10 mg/kg ya da vcut arl 15-25
kg olanlarda, 3 gn boyunca gnde bir kez 200
mg; vcut arl 26-35 kg olanlarda, 3 gn boyunca gnde bir kez 300 mg; vcut arl 36-45
kg olanlarda, 3 gn boyunca gnde bir kez 400 mg
Genital klamidya enfeksiyonlarnda, tek doz halinde 1 g
Azacid (Bio-Sen)
Oral sspansiyon, 200 mg azitromisin/5 ml; 15 ml ve
Kapsl, 250 mg azitromisin; 6 kapsl/kutu

flifle
Zitromax (Pfizer)
flifle
Zitrotek (Pfizer)
Tablet, 500 mg azitromisin, 2 tablet/kutu
KLARTROMSN
Endikasyonlar: solunum yolu enfeksiyonlar, hafiforta fliddette deri ve yumuflak doku enfeksiyonlar; duodenum lserlerinde Helicobacter pylori eradikasyonunda tedaviye yardmcbkz. blm 1.3
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Yan etkileri:
bkz. Eritromisin; bbrek bozukluunda doz azaltlmaldr; gebelik ve emzirme srasnda dikkatle kullanlmaldr; ayrca bafl ars, tat duyusunda bozukluklar, stomatit, glossit, kolestaz, sarlk, hepatit ve Stevens-Johnson sendromu bildirilmifltir; intravenz infzyonda lokal duyarllk, flebit; etkileflimleri : Ek 1 (eritromisin ve dier makrolidler)
ARTMLER. Astemizol ya da terfenadin ile ayn zamanda verilmemelidir, ayrca bkz. s.126; ayrca sisaprid ile
birlikte verilmemelidir (bkz. s.33) dier etkileflimler, Ek 1
Doz: Azdan, 7 gn boyunca 12 saatte bir 250 mg,

ar enfeksiyonlarda 14 gne kadar 12 saatte bir
500 mga karlr; OCUKLARDA, vcut arl
8 kgn altnda olanlarda, gnde iki kez 7.5
mg/kg; 8-11 kg (1-2 yafl), gnde iki kez 62.5 mg;
12-19 kg (3-6 yafl), gnde iki kez 125 mg; 20-29
kg (7-9 yafl), gnde iki kez 187.5 mg; 30-40 kg
(10-12 yafl), gnde iki kez 250 mg
H. pylori eradikasyonu iin, bkz. blm 1.3
Byk proksimal vene infzyonla, gnde iki kez 500
mg; OCUKLARDA kullanlmamaldr
239
Klaromin (Eczacbafl)
Tablet, 250 mg ve 500 mg klaritromisin, 14 tablet/kutu
Klax (Toprak)
Tablet, 250 mg ve 500 mg klaritromisin; 14 tablet/kutu
Sspansiyon, 125 mg klaritromisin/5 ml, 70 ml/flifle;
250 mg klaritromisin/5 ml, 50 ml/flifle
Macrol (Adilna-Sanovel)
TROLEANDOMSN
Endikasyonlar : A grubu beta-hemolitik streptokok
enfeksiyonlar ve pnmokoksik pnmoni (yukardaki notlara baknz)
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier ifllev bozukluklar (hepatotoksiktir); etkileflimleri :
bkz. Ek 1 (eritromisin ve dier makrolidler)
Kontrendikasyonlar : aflr duyarllk, karacier
hastal, gebelik, aflr duyarllk
Yan etkileri: karnda kramplar; bulant, kusma, ishal; alerjik kolestatik hepatit; anafilaksi, rtiker
ve dier deri dkntleri
Doz: Azdan, 250-500 mg, gnde 4 kez; OCUKLARDA 6.6-11 mg/kg, 6 saatte bir
Tao (Pfizer)
Tablet, 500 mg troleandomisin; 16 tablet/kutu
Tekmisin (fianl)
SPRAMSN
Endikasyonlar : toksoplazmoz ve kriptosporidioz
(bkz. blm 5.4.7); bakteriyel enfeksiyonlarda dier makrolidler tercih edilir
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Eritromisin; ancak
kardiyotoksik etki ve etkileflme bildirilmemifltir
Doz: Azdan, 0.5-1 g gnde 2 kez; OCUKLARDA
50-100 mg/kg gnde blnmfl dozlar halinde (20
kgn altnda), 100-200 mg/kg (20 kgn stnde)
Not: 1 mg en az 3900 nite etkinlik gsterir.
Trkiyede preparat iindeki miktar nite zerinden belirtilir
Rovamycine (Eczacbafl Rhne Poulenc)
Tablet, 3 milyon spiramisin; 10 tablet/kutu
Oral sspansiyon iin granl, 1.5 milyon spiramisin/safle; 10 safle/kutu
Pediyatrik oral sspansiyon iin granl, 750 000
spiramisin/safle; 10 safle/kutu
Claricide (Bilim)
Klacid (Abbott)
Flakon V, 500 mg klaritromisin; 30 ml flakon/kutu
MR tablet, 500 mg klaritromisin; 7 ve 14 tablet/kutu
(1x1 tablet, gerekirse 2x1 tablet/gn)
Klarolid (lsan)
Tablet, 500 mg klaritromisin; 14 tablet/kutu

Klindamisinin kullanm, ciddi yan etkileri nedeniyle
snrldr. En ciddi toksik etkisi, lme neden olabilen
ve en sk, zellikle ameliyat sonrasnda, orta yafll ve
yafll kadnlarda grlen antibiyotie bal kolittir
(bkz. blm 1.5). Bunlarn ou antibiyotiklerin kullanmyla ortaya kabilirse de, en sk klindamisin
kullanmnda grlr. Bu nedenle hastada ishal geliflirse tedavi derhal kesilmelidir.
238
Azitromisin , Gram-pozitif bakterilere karfl eritromisinden biraz daha az etkili, te yandan H. influen zae dahil baz Gram-negatif mikroorganizmalara kar fl etkisi artrlmfl olan bir makroliddir. Plazma konsantrasyonlar ok dflk, doku konsantrasyonlar ok
daha yksektir. Doku yarlanma mr uzundur ve
gnde tek doz halinde kullanlmas nerilir.
Klaritromisin , eritromisinden biraz daha fazla etkiye sahip bir eritromisin trevidir. Doku konsantrasyonlar eritromisinden daha yksektir. Gnde iki kez
verilir.
Azitromisin ve klaritromisin eritromisinden daha az
gastrointestinal yan etkiye neden olur.
Troleandomisin, A grubu beta-hemolitik streptokok enfeksiyonlarnda ve pnmokoksik pnmonide
kullanlan bir makroliddir; bu endikasyonlarda daha
etkili seenekler nedeniyle teraptik nemi dflktr.
Spiramisin, eritromisinin etkili olduu bakterilere
karfl etkilidir; ancak etkinlii dflktr. Toksoplazma
ve kruptosporidioz gibi protozoon enfeksiyonlarnda
kullanlabilir.
ERTROMSN
Endikasyonlar: aflr duyarll olan hastalarda penisiline seenek; Campylobacter enteriti, pnmoni, lejyoner hastal, sifilis, gonokok dfl retrit,
kronik prostatit, akne vulgaris ve rozasea (bkz.
blm 13.6); difteri ve bomaca profilaksisi
bbrek bozukluklar; QT aralnda uzama (ventrikler taflikardi bildirilmifltir); porfiri (bkz. blm
9.8.2); gebelik (zararl olduu bilinmemektedir)
ve emzirme (ste az miktarda geer); etkileflimle ri : Ek 1 (eritromisin ve dier makrolidler)
ARTMLER. Astemizol ya da terfenadin ile ayn zamanda verilmemelidir, ayrca bkz. s.126; ayrca sisapridle birlikte verilmemelidir (bkz. s.33) [dier etkileflimler, Ek 1]
Kontrendikasyonlar: karacier hastalnda estolat

kontrendikedir
Yan etkileri: bulant, kusma, karnda rahatszlk
hissi, ishal (antibiyotie bal kolit bildirilmifltir);
rtiker, dknt ve dier alerjik reaksiyonlar;
yksek dozda kullanldktan sonra geri dnfll
iflitme kayb bildirilmifltir; kolestatik sarlk ve
kardiyak etkiler (gs ars ve aritmiler dahil)
de bildirilmifltir
yafln stnde, 6 saatte bir 250-500 mg ya da 12
saatte bir 0.5-1 g (yukardaki notlara baknz);
ar enfeksiyonlarda gnde 4 ga kadar; OCUKLARDA, 2 yaflna dek, 6 saatte bir 125 mg, 2-8 yafl
katna karlr
Erken sifiliste, 14-21 gn boyunca gnde 4 kez
500 mg
ntravenz infzyonla, ERfiKNLERDE ve OCUKLARDA, ar enfeksiyonlarda, srekli infzyonla
gnde 50 mg/kg ya da blnerek 6 saatte bir; hafif enfeksiyonlarda (oral tedavinin mmkn olmad durumda), gnde 25 mg/kg
5.1
Erimicin (fianl)
Eritro (Koak)
Eritrosif (Sifar)
Erythrocin (Abfar)
Granl , 200 mg eritromisin/5 ml; 100 ml/ flifle
Tablet, 500 mg eritromisin; 16 tablet/kutu
Pediyatrik oral sspansiyon , 100 mg eritromisin/5 ml;
100 ml/flifle
30 ml/flifle
Azatek (Bio-Sen)
Azitro (Deva)
Tablet, 250 mg azitromisin, 6 kapsl/kut; 500 mg azitromisin, 3 tablet/kutu
Surup, 200 mg azitromisin/5 ml; 15 ml ve 30 ml/flifle
Azro (Eczacbafl)
flifle
Menazid (Mustafa Nevzat)
ROKSTROMSN
Endikasyonlar : bkz. Eritromisin (eflit ya da biraz
daha az etkin)
Dikkatli olunmas gereken durumlar; etkileflimle ri: bkz. Eritromisin
Yan etkileri: bkz. Eritromisin; gastrointestinal yan
etkiler daha seyrektir; ender olarak akut pankreatit bildirilmifltir
Doz: Azdan, 150 mg, gnde 2 kez ya da 300 mg,
gnde bir kez, nlerden nce
Akromen (Mustafa Nevzat)
Remora (Nobel)
Ritosin (Biofarma)
Roksimin (l-Ko)
Roksolit (Eczacbafl)
Rulid (Hoechst Marion Roussel)

Tablet, 150 mg roksitromisin, 10 tablet/kutu; 300 mg
roksitromisin, 7 tablet/kutu
AZTROMSN
Endikasyonlar: solunum yolu enfeksiyonlar; otitis media; deri ve yumuflak doku enfeksiyonlar;
komplikasyonsuz genital klamidya enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar;Yan etkileri:
bkz. Eritromisin; gebelik ve emzirme srasnda
dikkatle kullanlmaldr; fla duyarllk ve hafif
ntropeni bildirilmifltir; etkileflimleri: Ek 1 (eritromisin ve dier makrolidler)
Kontrendikasyonlar: karacier bozukluu
Doz: Azdan, 3 gn boyunca gnde bir kez 500 mg;
OCUKLARDA, 6 aylktan byk 3 gn boyunca
gnde bir kez 10 mg/kg ya da vcut arl 15-25
kg olanlarda, 3 gn boyunca gnde bir kez 200
mg; vcut arl 26-35 kg olanlarda, 3 gn boyunca gnde bir kez 300 mg; vcut arl 36-45
kg olanlarda, 3 gn boyunca gnde bir kez 400 mg
Genital klamidya enfeksiyonlarnda, tek doz halinde 1 g
Azacid (Bio-Sen)
Oral sspansiyon, 200 mg azitromisin/5 ml; 15 ml ve
Kapsl, 250 mg azitromisin; 6 kapsl/kutu

flifle
Zitromax (Pfizer)
flifle
Zitrotek (Pfizer)
Tablet, 500 mg azitromisin, 2 tablet/kutu
KLARTROMSN
Endikasyonlar: solunum yolu enfeksiyonlar, hafiforta fliddette deri ve yumuflak doku enfeksiyonlar; duodenum lserlerinde Helicobacter pylori eradikasyonunda tedaviye yardmcbkz. blm 1.3
bkz. Eritromisin; bbrek bozukluunda doz azaltlmaldr; gebelik ve emzirme srasnda dikkatle kullanlmaldr; ayrca bafl ars, tat duyusunda bozukluklar, stomatit, glossit, kolestaz, sarlk, hepatit ve Stevens-Johnson sendromu bildirilmifltir; intravenz infzyonda lokal duyarllk, flebit; etkileflimleri : Ek 1 (eritromisin ve dier makrolidler)
ARTMLER. Astemizol ya da terfenadin ile ayn zamanda verilmemelidir, ayrca bkz. s.126; ayrca sisaprid ile
birlikte verilmemelidir (bkz. s.33) dier etkileflimler, Ek 1
Doz: Azdan, 7 gn boyunca 12 saatte bir 250 mg,

ar enfeksiyonlarda 14 gne kadar 12 saatte bir
500 mga karlr; OCUKLARDA, vcut arl
8 kgn altnda olanlarda, gnde iki kez 7.5
mg/kg; 8-11 kg (1-2 yafl), gnde iki kez 62.5 mg;
12-19 kg (3-6 yafl), gnde iki kez 125 mg; 20-29
kg (7-9 yafl), gnde iki kez 187.5 mg; 30-40 kg
(10-12 yafl), gnde iki kez 250 mg
H. pylori eradikasyonu iin, bkz. blm 1.3
Byk proksimal vene infzyonla, gnde iki kez 500
mg; OCUKLARDA kullanlmamaldr
239
Klaromin (Eczacbafl)
Tablet, 250 mg ve 500 mg klaritromisin, 14 tablet/kutu
Klax (Toprak)
Macrol (Adilna-Sanovel)
TROLEANDOMSN
Endikasyonlar : A grubu beta-hemolitik streptokok
enfeksiyonlar ve pnmokoksik pnmoni (yukardaki notlara baknz)
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier ifllev bozukluklar (hepatotoksiktir); etkileflimleri :
bkz. Ek 1 (eritromisin ve dier makrolidler)
Kontrendikasyonlar : aflr duyarllk, karacier
hastal, gebelik, aflr duyarllk
Yan etkileri: karnda kramplar; bulant, kusma, ishal; alerjik kolestatik hepatit; anafilaksi, rtiker
ve dier deri dkntleri
Doz: Azdan, 250-500 mg, gnde 4 kez; OCUKLARDA 6.6-11 mg/kg, 6 saatte bir
Tao (Pfizer)
Tekmisin (fianl)
SPRAMSN
Endikasyonlar : toksoplazmoz ve kriptosporidioz
(bkz. blm 5.4.7); bakteriyel enfeksiyonlarda dier makrolidler tercih edilir
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Eritromisin; ancak
kardiyotoksik etki ve etkileflme bildirilmemifltir
Doz: Azdan, 0.5-1 g gnde 2 kez; OCUKLARDA
50-100 mg/kg gnde blnmfl dozlar halinde (20
kgn altnda), 100-200 mg/kg (20 kgn stnde)
Not: 1 mg en az 3900 nite etkinlik gsterir.
Trkiyede preparat iindeki miktar nite zerinden belirtilir
Rovamycine (Eczacbafl Rhne Poulenc)
Tablet, 3 milyon spiramisin; 10 tablet/kutu
Oral sspansiyon iin granl, 1.5 milyon spiramisin/safle; 10 safle/kutu
Pediyatrik oral sspansiyon iin granl, 750 000
spiramisin/safle; 10 safle/kutu
Claricide (Bilim)
Klacid (Abbott)
Flakon V, 500 mg klaritromisin; 30 ml flakon/kutu
MR tablet, 500 mg klaritromisin; 7 ve 14 tablet/kutu
(1x1 tablet, gerekirse 2x1 tablet/gn)
Klarolid (lsan)
Tablet, 500 mg klaritromisin; 14 tablet/kutu

Klindamisinin kullanm, ciddi yan etkileri nedeniyle
snrldr. En ciddi toksik etkisi, lme neden olabilen
ve en sk, zellikle ameliyat sonrasnda, orta yafll ve
yafll kadnlarda grlen antibiyotie bal kolittir
(bkz. blm 1.5). Bunlarn ou antibiyotiklerin kullanmyla ortaya kabilirse de, en sk klindamisin
kullanmnda grlr. Bu nedenle hastada ishal geliflirse tedavi derhal kesilmelidir.
240
Klindamisin penisiline direnli stafilokoklar dahil

olmak zere Gram-pozitif koklara, ayrca zellikle
Bacteroides fragilis olmak zere pek ok anaerob
bakteriye karfl da etkilidir. Kemikteki konsantrasyonu yksektir ve safra ve idrarla vcuttan atlr.
Klindamisin osteomiyelit gibi stafilokoklara bal
eklem ve kemik enfeksiyonlarnda ve karn ii sepsisinde nerilir. Klindamisin ayrca endokardit profilaksisinde de kullanlr (blm 5.1, tablo 2).
Linkomisin, klindamisinin ayn bakteri trlerine,
ancak daha dflk etkili ve oral biyoyararlanm gre celi olarak ok daha dflk, klorsuz fleklidir.
5.1
Ampul, 300 mg klindamisin fosfat, 2 ml ampul/kutu;
600 mg klindamisin fosfat, 4 ml ampul/kutu
Klindan (Bilim)
Kapsl, 150 mg klindamisin hidroklorr; 16 kapsl/kutu
Klinoksin (Deva)
Kapsl, 150 mg klindamisin hidroklorr monohidrat; 16
kapsl/kutu
Ampul, 300 mg klindamisin difosfat, 2 ml ampul/kutu;
600 mg klindamisin fosfat, 1, 2 ve 5x4 ml ampul/
kutu
Klitopsin (Toprak)
KLNDAMSN
Endikasyonlar: stafilokoksik kemik ve eklem enfeksiyonlar, peritonit; endokardit profilaksisi,
(blm 5.1, tablo 2)
Dikkatli olunmas gereken durumlar : ishal ya da
kolit geliflirse derhal kesilmelidir; karacier ya da
bbrek bozukluu; uzun sreli tedavilerde ve yenidoanlarla bebeklerde karacier ve bbrek ifllevleri izlenmelidir; gebelik; emzirme (bkz. Ek 5);
hzl intravenz uygulamadan kanlmaldr; etkileflimleri : Ek 1 (klindamisin)
Kontrendikasyonlar: ishalli durumlar
Yan etkileri: ishal (tedavi kesilmeli), karnda rahatszlk hissi, bulant, kusma, antibiyotie bal kolit; sarlk ve karacier ifllev testlerinde deifliklik;
ntropeni, eozinofili, agranlositoz ve trombositopeni bildirilmifltir; dknt, rtiker, eritema
multiforme, eksfoliyatif ve veziklobllz dermatit bildirilmifltir; intramskler enjeksiyonun ardndan ar, endrasyon ve apse; intravenz enjeksiyonun ardndan tromboflebit
Doz: Azdan, 6 saatte bir 150-300 mg; ar enfeksiyonlarda 6 saatte bir 450 mga kadar; OCUKLARDA , 6 saatte bir 3-6 mg/kg
NER. shal geliflirse hasta tedaviyi derhal kesmeli ve
doktoruna bildirmelidir; kapsller bir bardak suyla yutulmaldr
Kapsl, 150 mg klindamisin hidroklorr; 16 kapsl/

kutu
Ampul,300 mg ve 600 mg klindamisin fosfat, 1 ampul/
kutu
Lindhaver (Biosel)
LNKOMSN HDROKLORR
Endikasyonlar : bkz. Klindamisin; ayrca yukardaki notlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Klindamisin; hzl
intravenz enjeksiyondan sonra hipotansiyon,
EKG deifliklikleri, hipotansiyon ve ender olarak
kalp durmas bildirilmifltir; etkileflimleri : Ek 1
(klindamisin)
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da intravenz in fzyonla, 600 mg gnde 1-2 kez; ar enfeksiyonlarda gnlk doz en fazla 8 ga kadar; OCUKLARDA gnde 10 mg/kg, ar enfeksiyonlarda 20
mg/kga kadar
ncosilin (Fako)
Ampul, 600 mg linkomisin/2 ml; 2 ml ampul/kutu
Lincocin (Eczacbafl)
Ampul, 600 mg linkomisin hidroklorr; 2 ml ampul/
Derin intramskler enjeksiyon ya da intravenz

kutu
infzyonla, gnde 0.6-2.7 g (2-4 doza blnerek);
Flakon, 300 mg linkomisin hidroklorr; 1 flakon/kutu
yaflam tehdit eden enfeksiyonda, gnde 4.8 ga
kadar; tek dozda 600 mgdan fazla yalnz intrave - Linkoles (Aroma)
Ampul, 600 mg linkomisin; 2 ml ampul/kutu
nz infzyonla; intravenz infzyonda tek dozda
Linkomisin-E (.E. Ulagay)
1.2 gdan fazla verilmemeli
OCUKLARDA, 1 aylktan byk, gnde 15-40
kutu
mg/kg, 3-4 doza blnerek; ar enfeksiyonlarda
vcut arlna baklmakszn gnde en az 300 mg Linkosol (Biosel)
Ampul, 600 mg linkomisin hidroklorr; 1 ve 50x2 ml
Endokardit profilaksisi iin, blm 5.1, Tablo 2
ampul/kutu
Biocline (Fako)
Kapsl, 150 mg ve 300 mg klindamisin; 16 kapsl/kutu
Cleocin (Eczacbafl)
Pediyatrik granl , 75 mg klindamisin palmitat/5 ml;
100 ml/flifle
Clin (.E. Ulagay)

Kapsl, 150 mg klindamisin fosfat; 16 kapsl/kutu
Linosin (Deva)
Ampul,600 mg linkomisin; 1 ve 100x2 ml ampul/kutu
Linsif (Sifar)
ampul/kutu

Bu blmde tartfllan antibakteriyeller arasnda kloramfenikol, fusidik asit, rifamisin SV, spektinomisin,
glikopeptid grubu antibiyotikler (vankomisin ve teikoplanin) ve polimiksin grubundan kolistin bulunmaktadr.

KLORAMFENKOL VE TAMFENKOL
Kloramfenikol genifl spektrumlu ve gl bir antibiyotiktir; bununla birlikte sistemik olarak kullanldnda ciddi hematolojik yan etkiler grlmektedir, bu
nedenle, sadece, baflta Haemophilus influenzaenn etken olduklar olmak zere yaflam tehdit eden enfeksiyonlar ve ayrca tifo tedavisinde kullanlmaldr.
Kloramfenikol ieren gz damlalar (bkz. blm
11.3.1) bakteriyel konjunktivitte yararldr.
Tiamfenikol , kloramfenikoln kkrtl trevidir;
streptokoklar ve dier baz bakterilere karfl daha az
etkilidir. Kemik ilii zerindeki toksik etkisinin daha
az olduu ileri srlmflse de, kantlanmamfltr. Safraya daha az geer; parenteral preparat vardr.
KLORAMFENKOL
Endikasyonlar: yukardaki notlara baknz
Dikkatli olunmas gereken durumlar: tedaviyi tekrarlamaktan ve uzun sreli tedaviden kanmak
gereklidir; karacier ya da bbrek bozukluklarnda doz azaltlr; tedaviden nce ve tedavi srasnda periyodik olarak kan saym yaplmaldr; yenidoanlarda plazma kloramfenikol konsantrasyonu izlenmelidir (aflaya baknz); etkileflimleri:
Ek 1 (kloramfenikol)
Kontrendikasyonlar: gebelik (ayrca bkz. Ek 4),
emzirme, porfiri (bkz. blm 9.8.2)
Yan etkileri: geri dnfll ve geri dnflsz aplastik
anemi (sonucunda lsemi bildirilmifltir) dahil kan
bozukluklar, periferik nrit, optik nrit, eritema
multiforme, bulant, kusma, ishal, stomatit, glossit; noktrnal hemoglobinri bildirilmifltir; karacier metabolizmas olgunlaflmamfl yenidoanlarda aflr dozda kullanmn ardndan Gray sendromu (karnda gerginlik, soluk siyanoz, dolaflm
kollaps) grlebilir
Doz: Azdan ya da intravenz enjeksiyon ya da in fzyonla, gnde 50 mg/kg, 4 doza blnerek (istisnai olarak, septisemi ve menenjit gibi ar enfeksiyonlarda, klinik dzelme grlr grlmez
azaltlmak zere, doz iki katna karlabilir); OCUKLARDA, Haemophilus epiglotiti ve piyojen
menenjitte, gnde 50-100 mg/kg, blnmfl dozlarda (yksek dozlar klinik dzelme grlr grlmez azaltlmal); BEBEKLERDE, 2 haftalktan
kk gnde 25 mg/kg (4 doza blnerek), 2 haftalk-1 yafl gnde 50 mg/kg (4 doza blnerek)
Dikkat. Yenidoanlarda ve tercihen 4 yafln altndakilerde
plazma konsantrasyonlar izlenmelidir; nerilen doruk
plazma konsantrasyonu (intravenz enjeksiyon ya da infzyondan yaklaflk 1 saat sonra llen) 15-25 mg/ldir;
doz ncesi (ukur) konsantrasyonu 15 mg/lyi aflmamaldr
Armisetin (Gnsa)
Kapsl, 250 mg kloramfenikol; 12 ve 24 kapsl/kutu
Sspansiyon, 125 mg kloramfenikol/5 ml; 100 ml/flifle
241
Spozituar, 125 mg ve 250 mg kloramfenikol; 10 spozituar/kutu
Kemicetine (Carlo Erba/Deva)

Kapsl, 250 mg kloramfenikol; 24 kapsl/kutu
Kemicetine Sksinat (Carlo Erba/Deva)

Flakon, 1 g kloramfenikol sksinat sodyum; 1 flakon+6
ml zc/kutu
Klorasksinat (.E. Ulagay)

Flakon, 1 g kloramfenikol sksinat sodyum; 1 flakon+
6 ml zc/kutu
TAMFENKOL
Endikasyonlar: bkz. Kloramfenikol ve yukardaki
notlar
bkz. Kloramfenikol
Doz: Azdan, gnde 3-4 kez 500 mg; ar enfeksiyonlarda iki katna karlr; OCUKLARDA, 3050 mg/kg, 3-4 doza blnerek
Anfecol (Fako)
Tablet, 500 mg tiamfenikol; 16 tablet/kutu
Tiamycin (Mecom)
Fort kapsl , 500 mg tiamfenikol; 16 kapsl/kutu
Tiofen (Adilna-Sanovel)
Flakon, 750 mg tiamfenikol; 1 flakon+5 ml zc/kutu
Urfamycin (Bilim)
Sspansiyon, 100 mg tiamfenikol/4 ml; 60 ml/flifle
Kapsl, 250 mg ve 500 mg tiamfenikol; 16 kapsl/kutu
FUSDK AST
Fusidik asit ve tuzlar dar spektrumlu antibiyotiklerdendir. Tek endikasyonu, kemikteki konsantrasyonlar yksek olduundan, baflta osteomiyelit olmak zere
penisiline direnli stafilokoklarn neden olduu enfeksiyonlardr; ayrca stafilokoksik endokarditte de
kullanlr (blm 5.1, tablo 1). Diren geliflmesini engellemek iin genellikle antistafilokoksik etkili bir antibiyotik daha kullanlmaldr. Trkiyede sadece lokal uygulamaya zg preparatlar vardr.
FUSDK AST
Endikasyonlar: Duyarl stafilokok ve streptokoklarn neden olduu deri enfeksiyonlarnn (impetigo, furonkl, foliklit, enfekte yara vb. gibi) ve
gz kapa ve konjonktivann ayn nitelikteki enflamasyonlar (blefarit, arpack, dakriyosistit vb.
gibi); ayrca bkz. blm 11.3.1 ve 13.10.1.2
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier ifllev testleri yaplmaldr
Yan etkileri: bulant, kusma, dkntler, geri dnfll sarlk, zellikle yksek dozlardan ya da hzl
infzyondan sonra (kalc ise tedavi kesilmelidir)
Doz: Azdan, 8 saatte bir 500 mg; ar enfeksiyonlarda iki katna karlr. Lokal uygulama, merhemi ya da kremi gnde 2-3 kez lezyonlu deri bl-
240
Klindamisin penisiline direnli stafilokoklar dahil

olmak zere Gram-pozitif koklara, ayrca zellikle
Bacteroides fragilis olmak zere pek ok anaerob
bakteriye karfl da etkilidir. Kemikteki konsantrasyonu yksektir ve safra ve idrarla vcuttan atlr.
Klindamisin osteomiyelit gibi stafilokoklara bal
eklem ve kemik enfeksiyonlarnda ve karn ii sepsisinde nerilir. Klindamisin ayrca endokardit profilaksisinde de kullanlr (blm 5.1, tablo 2).
Linkomisin, klindamisinin ayn bakteri trlerine,
ancak daha dflk etkili ve oral biyoyararlanm gre celi olarak ok daha dflk, klorsuz fleklidir.
5.1
Klindan (Bilim)
Klinoksin (Deva)
Kapsl, 150 mg klindamisin hidroklorr monohidrat; 16
kapsl/kutu
Ampul, 300 mg klindamisin difosfat, 2 ml ampul/kutu;
600 mg klindamisin fosfat, 1, 2 ve 5x4 ml ampul/
kutu
Klitopsin (Toprak)
KLNDAMSN
Endikasyonlar: stafilokoksik kemik ve eklem enfeksiyonlar, peritonit; endokardit profilaksisi,
(blm 5.1, tablo 2)
Dikkatli olunmas gereken durumlar : ishal ya da
kolit geliflirse derhal kesilmelidir; karacier ya da
bbrek bozukluu; uzun sreli tedavilerde ve yenidoanlarla bebeklerde karacier ve bbrek ifllevleri izlenmelidir; gebelik; emzirme (bkz. Ek 5);
hzl intravenz uygulamadan kanlmaldr; etkileflimleri : Ek 1 (klindamisin)
Kontrendikasyonlar: ishalli durumlar
Yan etkileri: ishal (tedavi kesilmeli), karnda rahatszlk hissi, bulant, kusma, antibiyotie bal kolit; sarlk ve karacier ifllev testlerinde deifliklik;
ntropeni, eozinofili, agranlositoz ve trombositopeni bildirilmifltir; dknt, rtiker, eritema
multiforme, eksfoliyatif ve veziklobllz dermatit bildirilmifltir; intramskler enjeksiyonun ardndan ar, endrasyon ve apse; intravenz enjeksiyonun ardndan tromboflebit
Doz: Azdan, 6 saatte bir 150-300 mg; ar enfeksiyonlarda 6 saatte bir 450 mga kadar; OCUKLARDA , 6 saatte bir 3-6 mg/kg
NER. shal geliflirse hasta tedaviyi derhal kesmeli ve
doktoruna bildirmelidir; kapsller bir bardak suyla yutulmaldr
Kapsl, 150 mg klindamisin hidroklorr; 16 kapsl/

kutu
Ampul,300 mg ve 600 mg klindamisin fosfat, 1 ampul/
kutu
Lindhaver (Biosel)
LNKOMSN HDROKLORR
Endikasyonlar : bkz. Klindamisin; ayrca yukardaki notlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Klindamisin; hzl
intravenz enjeksiyondan sonra hipotansiyon,
EKG deifliklikleri, hipotansiyon ve ender olarak
kalp durmas bildirilmifltir; etkileflimleri : Ek 1
(klindamisin)
Doz: ntramskler enjeksiyon ya da intravenz in fzyonla, 600 mg gnde 1-2 kez; ar enfeksiyonlarda gnlk doz en fazla 8 ga kadar; OCUKLARDA gnde 10 mg/kg, ar enfeksiyonlarda 20
mg/kga kadar
ncosilin (Fako)
Ampul, 600 mg linkomisin/2 ml; 2 ml ampul/kutu
Lincocin (Eczacbafl)
Derin intramskler enjeksiyon ya da intravenz

kutu
infzyonla, gnde 0.6-2.7 g (2-4 doza blnerek);
Flakon, 300 mg linkomisin hidroklorr; 1 flakon/kutu
yaflam tehdit eden enfeksiyonda, gnde 4.8 ga
kadar; tek dozda 600 mgdan fazla yalnz intrave - Linkoles (Aroma)
Ampul, 600 mg linkomisin; 2 ml ampul/kutu
nz infzyonla; intravenz infzyonda tek dozda
Linkomisin-E (.E. Ulagay)
1.2 gdan fazla verilmemeli
OCUKLARDA, 1 aylktan byk, gnde 15-40
kutu
mg/kg, 3-4 doza blnerek; ar enfeksiyonlarda
vcut arlna baklmakszn gnde en az 300 mg Linkosol (Biosel)
Endokardit profilaksisi iin, blm 5.1, Tablo 2
ampul/kutu
Biocline (Fako)
Kapsl, 150 mg ve 300 mg klindamisin; 16 kapsl/kutu
Cleocin (Eczacbafl)
Pediyatrik granl , 75 mg klindamisin palmitat/5 ml;
100 ml/flifle
Clin (.E. Ulagay)

Kapsl, 150 mg klindamisin fosfat; 16 kapsl/kutu
Linosin (Deva)
Ampul,600 mg linkomisin; 1 ve 100x2 ml ampul/kutu
Linsif (Sifar)
ampul/kutu

Bu blmde tartfllan antibakteriyeller arasnda kloramfenikol, fusidik asit, rifamisin SV, spektinomisin,
glikopeptid grubu antibiyotikler (vankomisin ve teikoplanin) ve polimiksin grubundan kolistin bulunmaktadr.

KLORAMFENKOL VE TAMFENKOL
Kloramfenikol genifl spektrumlu ve gl bir antibiyotiktir; bununla birlikte sistemik olarak kullanldnda ciddi hematolojik yan etkiler grlmektedir, bu
nedenle, sadece, baflta Haemophilus influenzaenn etken olduklar olmak zere yaflam tehdit eden enfeksiyonlar ve ayrca tifo tedavisinde kullanlmaldr.
Kloramfenikol ieren gz damlalar (bkz. blm
11.3.1) bakteriyel konjunktivitte yararldr.
Tiamfenikol , kloramfenikoln kkrtl trevidir;
streptokoklar ve dier baz bakterilere karfl daha az
etkilidir. Kemik ilii zerindeki toksik etkisinin daha
az olduu ileri srlmflse de, kantlanmamfltr. Safraya daha az geer; parenteral preparat vardr.
KLORAMFENKOL
Dikkatli olunmas gereken durumlar: tedaviyi tekrarlamaktan ve uzun sreli tedaviden kanmak
gereklidir; karacier ya da bbrek bozukluklarnda doz azaltlr; tedaviden nce ve tedavi srasnda periyodik olarak kan saym yaplmaldr; yenidoanlarda plazma kloramfenikol konsantrasyonu izlenmelidir (aflaya baknz); etkileflimleri:
Ek 1 (kloramfenikol)
Kontrendikasyonlar: gebelik (ayrca bkz. Ek 4),
emzirme, porfiri (bkz. blm 9.8.2)
Yan etkileri: geri dnfll ve geri dnflsz aplastik
anemi (sonucunda lsemi bildirilmifltir) dahil kan
bozukluklar, periferik nrit, optik nrit, eritema
multiforme, bulant, kusma, ishal, stomatit, glossit; noktrnal hemoglobinri bildirilmifltir; karacier metabolizmas olgunlaflmamfl yenidoanlarda aflr dozda kullanmn ardndan Gray sendromu (karnda gerginlik, soluk siyanoz, dolaflm
kollaps) grlebilir
Doz: Azdan ya da intravenz enjeksiyon ya da in fzyonla, gnde 50 mg/kg, 4 doza blnerek (istisnai olarak, septisemi ve menenjit gibi ar enfeksiyonlarda, klinik dzelme grlr grlmez
azaltlmak zere, doz iki katna karlabilir); OCUKLARDA, Haemophilus epiglotiti ve piyojen
menenjitte, gnde 50-100 mg/kg, blnmfl dozlarda (yksek dozlar klinik dzelme grlr grlmez azaltlmal); BEBEKLERDE, 2 haftalktan
kk gnde 25 mg/kg (4 doza blnerek), 2 haftalk-1 yafl gnde 50 mg/kg (4 doza blnerek)
Dikkat. Yenidoanlarda ve tercihen 4 yafln altndakilerde
plazma konsantrasyonlar izlenmelidir; nerilen doruk
plazma konsantrasyonu (intravenz enjeksiyon ya da infzyondan yaklaflk 1 saat sonra llen) 15-25 mg/ldir;
doz ncesi (ukur) konsantrasyonu 15 mg/lyi aflmamaldr
Armisetin (Gnsa)
Kapsl, 250 mg kloramfenikol; 12 ve 24 kapsl/kutu
241
Spozituar, 125 mg ve 250 mg kloramfenikol; 10 spozituar/kutu
Kemicetine (Carlo Erba/Deva)

Kapsl, 250 mg kloramfenikol; 24 kapsl/kutu
Kemicetine Sksinat (Carlo Erba/Deva)

Flakon, 1 g kloramfenikol sksinat sodyum; 1 flakon+6
ml zc/kutu
Klorasksinat (.E. Ulagay)

Flakon, 1 g kloramfenikol sksinat sodyum; 1 flakon+
6 ml zc/kutu
TAMFENKOL
Endikasyonlar: bkz. Kloramfenikol ve yukardaki
notlar
bkz. Kloramfenikol
Doz: Azdan, gnde 3-4 kez 500 mg; ar enfeksiyonlarda iki katna karlr; OCUKLARDA, 3050 mg/kg, 3-4 doza blnerek
Anfecol (Fako)
Tiamycin (Mecom)
Fort kapsl , 500 mg tiamfenikol; 16 kapsl/kutu
Tiofen (Adilna-Sanovel)
Urfamycin (Bilim)
Sspansiyon, 100 mg tiamfenikol/4 ml; 60 ml/flifle
Kapsl, 250 mg ve 500 mg tiamfenikol; 16 kapsl/kutu
FUSDK AST
Fusidik asit ve tuzlar dar spektrumlu antibiyotiklerdendir. Tek endikasyonu, kemikteki konsantrasyonlar yksek olduundan, baflta osteomiyelit olmak zere
penisiline direnli stafilokoklarn neden olduu enfeksiyonlardr; ayrca stafilokoksik endokarditte de
kullanlr (blm 5.1, tablo 1). Diren geliflmesini engellemek iin genellikle antistafilokoksik etkili bir antibiyotik daha kullanlmaldr. Trkiyede sadece lokal uygulamaya zg preparatlar vardr.
FUSDK AST
Endikasyonlar: Duyarl stafilokok ve streptokoklarn neden olduu deri enfeksiyonlarnn (impetigo, furonkl, foliklit, enfekte yara vb. gibi) ve
gz kapa ve konjonktivann ayn nitelikteki enflamasyonlar (blefarit, arpack, dakriyosistit vb.
gibi); ayrca bkz. blm 11.3.1 ve 13.10.1.2
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier ifllev testleri yaplmaldr
Yan etkileri: bulant, kusma, dkntler, geri dnfll sarlk, zellikle yksek dozlardan ya da hzl
infzyondan sonra (kalc ise tedavi kesilmelidir)
Doz: Azdan, 8 saatte bir 500 mg; ar enfeksiyonlarda iki katna karlr. Lokal uygulama, merhemi ya da kremi gnde 2-3 kez lezyonlu deri bl-
242
gesine srlr; oftalmik solsyonu gnde 2 kez 1

damla gze damlatlr
5.1
VANKOMSN VE TEKOPLANN
Glikopeptid grubu antibiyotikler olan vankomisin ve

teikoplanin, aerob ve anaerob Gram-pozitif bakterile Stafine (Koak)
re karfl etkilidir.
Tablet, 500 mg sodyum fusidat; 15 tablet/flifle
Vankomisin intravenz yolla oul-direnli stafilokoklar dahil Gram-pozitif koklarn neden olduu enRFAMSN SV
dokardit ve dier ar enfeksiyonlarn tedavisinde ve
profilaksisinde kullanlr; ancak vankomisine direnli
Rifamisin SV, rifampisininkine (bkz. blm 5.1.9) enterokoklara iliflkin bildirilerin says giderek artbenzeyen antibakteriyel etkinlik gsterir; ancak ab- maktadr. Etki sresi greceli uzundur ve bu nedenle
sorpsiyonunun yetersizlii nedeniyle az yolundan 12 saatte bir verilebilir; plazma konsantrasyonlar izkullanlmaz, Stafilokoklar gibi duyarl bakterilerin lenmelidir (zellikle bbrek bozukluu olan ve dozu
neden olduu enfeksiyonlarda parenteral ya da topikal azaltmak gereken hastalarda). Ototoksik ve nefrotok(gz ve kulak damlas) olarak kullanlr. Yksek doz - sik etkilidir. Vankomisin sistemik enfeksiyonlarda
da karacier ifllevlerini bozabilir. Rifampisin gibi id- azdan kullanldnda etkili deildir.
rar krmzya boyar.
Vankomisin antibiyotie bal kolit (psdomembranz kolit, ayrca bkz. blm 1.5) tedavisinde azdan
alndnda etki gsterir; 7-10 gn boyunca 6 saatte
RFAMSN SV
bir 125 mg kullanlmas yeterlidir. Vankomisinin emiEndikasyonlar : yukardaki notlara baknz
limi iyi olmadndan, sistemik enfeksiyonlarda az Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi dan verilmemelidir.
kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Rifampisin (bkz.
Teikoplanin vankomisine ok benzerse de etki sblm 5.1.9)
resi nemli lde daha uzun olduundan gnde tek
Doz: ntramskler enjeksiyonla, 250 mg, gnde 2doz kullanlmas yeterlidir. Vankomisinin tersine, te3 kez; intravenz infzyonla, en fazla 750 mg, 12
ikoplanin intramskler ve intravenz enjeksiyonla
saatte bir
uygulanabilir.
Dflkulak yolu ya da gze lokal uygulama (bkz. blm 11.3.1 ve 12.1.1)
Famisa (Sifar)
Ampul, 125 mg ve 250 mg rifamisin SV; 1 ampul/kutu
Rif (Koak)
Ampul,125 mg ve 250 mg rifamisin SV sodyum; 1 ampul/kutu
Rifetem (.E. Ulagay)

Ampul M,125 mg rifamisin SV sodyum, 5 mg lidokain
hidroklorr; 1.5 ml ampul/kutu; 250 mg rifamisin SV
sodyum, 10 mg lidokain hidroklorr; 3 ml ampul/kutu
Rifocin (Hoechst Marion Roussel)

Ampul M,125 mg rifamisin SV, 5 mg lidokain hidroklorr, 1x1.5 ml ampul/kutu; 250 mg rifamisin SV, 10
mg lidokain hidroklorr, 1x3 ml ampul/kutu
SPEKTNOMSN
Spektinomisin N. gonorrhoeae da dahil Gram-negatif
mikroorganizmalara karfl etkilidir. Tek endikasyonu
penisiline direnli sufllarn neden olduu ya da penisilin alerjisi olan hastalardaki gonoredir.

SPEKTNOMSN
Dikkatli olunmas gereken durumlar: gebelik ve emzirme;
etkileflimleri : Ek 1 (spektinomisin)
Yan etkileri: bulant, bafl dnmesi, rtiker, atefl
Doz: 2 g; derin intramskler enjeksiyonla , g tedavi edilen vakalarda ve corafi diren alanlarnda 4 ga kadar;
OCUKLARDA, 2 yafln st, baflka tedavi seenei yoksa, 40 mg/kg
VANKOMSN
Dikkatli olunmas gereken durumlar: hzl infzyondan kanlmaldr (anafilaktik reaksiyon riski,
bkz. Yan etkileri); infzyon uygulanan blgeler
deifltirilmelidir; yaflllar; sarlk yks varsa
kullanlmamaldr; btn hastalarda kan saym,
idrar analizi ve bbrek ifllev testleri gereklidir; yaflllarda ya da bbrek bozukluu varsa iflitme ifllevi
ve plazma vankomisin konsantrasyonu izlenmelidir; gebelik ve emzirme; zellikle enflamatuar barsak bozukluklarnda ya da oul dozun ardndan
oral kullanm srasnda sistemik emilim meydana
gelebilir; etkileflimleri : Ek 1 (vankomisin)
Yan etkileri: parenteral uygulamadan sonra: bbrek
yetersizlii ve interstisyel nefrit dahil nefrotoksik
etki; ototoksik etki (kulak nlamas olursa kesilmelidir); ntropeni (genellikle 1 haftadan sonra ya
da 25 glk kmlatif dozun ardndan), ender olarak agranlositoz ve trombositopeni dahil kan bozukluklar; bulant; titreme, atefl; eozinofili, anafilaksi, dknt (eksfoliyatif dermatit, StevensJohnson sendromu ve vasklit dahil); flebit (dokuda iritasyon); hzl infzyonda, fliddetli hipotansiyon (flok ve kalp durmas dahil), hfllt (wheezing), dispne, rtiker, kaflnt, vcudun st blmnde kzarma ve scak basmas (krmz adam
sendromu), srtta ve gste ar ve kas spazmlar
Doz: Azdan, antibiyotie bal kolitte, 7-10 gn
boyunca 6 saatte bir 125 mg, yukardaki notlara
baknz; OCUKLARDA, 6 saatte bir 5 mg/kg, 5
yafln st, eriflkin dozunun yars
Dikkat. Oral pediyatrik doz rn literatrnn stnde be-
lirtilenden daha dflktr, ama yeterlidir.
ntravenz infzyonla, 6 saatte bir en az 60 dakika

iinde 500 mg ya da 12 saatte bir en az 100 dakika iinde 1 g; YENDOANLARDA, 1 haftala
dek, bafllangta 15 mg/kg, sonra 12 saatte bir 10
mg/kg; BEBEKLERDE, 1-4 haftalk, bafllangta 15
mg/kg sonra 8 saatte bir 10 mg/kg; OCUKLARDA, 1 aylktan byk, 6 saatte bir 10 mg/kg
Dikkat. Plazma konsantrasyonunun izlenmesi gerekir; doruk plazma konsantrasyonu (intravenz infzyondan 2 saat sonra llmfl) 30 mg/lnin stnde olmamaldr; doz
ncesi (ukur) konsantrasyonu 10 mg/lyi aflmamaldr
Vancocin-CP (Lilly)
Flakon, 500 mg ve 1000 mg vankomisin hidroklorr; 1
flakon+10 ml zc/kutu
Vancomycin HCl Abbott (Abbott)

Flakon V, 0.5 g ve 1 g vankomisin hidroklorr; 1 flakon/kutu
TEKOPLANN
Endikasyonlar: endokardit, diyalize bal peritonit
gibi ciddi olabilecek Gram-pozitif enfeksiyonlar
ile Staphylococcus aureus a bal ciddi enfeksiyonlar; endokardit ve Gram-pozitif mikroorganizmalarla enfeksiyon riski olan ortopedik cerrahide
profilaksi
Dikkatli olunmas gereken durumlar: vankomisine
duyarllk; kan saym ile karacier ve bbrek ifllev testleri yaplmaldr; bbrek bozukluunda
doz azaltlmal (ve uzun sreli kullanmda ya da
baflka nefrotoksik ya da nrotoksik ila da veriliyorsa bbrek ve iflitme ifllevleri izlenmelidir); ge belik ve emzirme
Yan etkileri: bulant, kusma, ishal; dknt, atefl,
bronkospazm, anafilaktik reaksiyonlar; bafl dnmesi, bafl ars; eozinofili, lkopeni ve trombositopeni dahil kan bozukluklar; karacier enzimlerinde
bozukluklar, serum kreatinin dzeyinde geici artfl; kulak nlamas, hafif iflitme kayb ve vestibler bozukluklar da bildirilmifltir; lokal reaksiyonlar
arasnda eritem, ar ve tromboflebit saylabilir
Doz: ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla, bafl langta 400 mg, daha sonra gnde 200 mg; ar
enfeksiyonlarda, bafllangta 3 doz 12 saatte bir
400 mg, daha sonra gnde 400 mg; daha sonraki
dozlar intramskler enjeksiyonla uygulanabilir;
vcut arl 85 kgn zerinde olan hastalarla
ar yanklar ya da endokarditte daha yksek doz
kullanlmas gerekebilir (bkz. rn literatr)
OCUKLARDA, 2 aylktan byklerde intravenz
enjeksiyon ya da infzyonla, bafllangta 3 doz 12
saatte bir 10 mg/kg, daha sonra gnde 6 mg/kg
(ar enfeksiyonlarda ya da ntropenide gnde 10
mg/kg); daha sonraki dozlar intramskler enjek siyonla uygulanabilir (ancak ocuklarda intravenz uygulama yelenir); YENDOANLARDA , int ravenz infzyonla, bafllangta tek doz 16 mg/kg,
daha sonra gnde 8 mg/kg
Ortopedik cerrahi profilaksisi iin, intravenz en jeksiyonla, anestezi bafllatlrken 400 mg
243
Targocid (Hoechst Marion Roussel)

Flakon M/V, 200 mg ve 400 mg teikoplanin; 1 flakon+1 zc ampul/kutu
POLMKSNLER
Polimiksin grubundan bir antibiyotik olan kolistin
Pseudomonas aeruginosa dahil Gram-negatif mikroorganizmalara karfl etkilidir. Azdan alndnda
emilmez ve bu nedenle sistemik etki gsterebilmesi
iin enjeksiyon ile uygulanmas gerekir; ancak toksik
etkilidir ve sistemik kullanm iin endikasyonlar ok
azdr, hatta yoktur.
Kolistin, ntropenili hastalarda barsak sterilizasyonu amacyla, genellikle nistatin ile birlikte, azdan
kullanlr; gastrointestinal enfeksiyonlarda tavsiye
edilmez . Standart antibiyotik tedavisine yardmc olarak neblize bir solsyonun inhalasyonu fleklinde de
uygulanr (alt solunum yolu enfeksiyonlarnda).
Kolistin ve polimiksin B, topikal uygulama iin karlmfl baz preparatlarn bilefliminde bulunur.

KOLSTN
Dikkatli olunmas gereken durumlar: bbrek bozukluu;
porfiri (bkz. blm 9.8.2); etkileflimleri : Ek 1 (kolistin)
Kontrendikasyonlar: miyastenia gravis, gebelik; emzirme
Yan etkileri: perioral ve periferik parestezi, vertigo, kaslarda gszlk, apne, nefrotoksik etki; ender olarak vazomotor dengesizlik, peltek konuflma, grme bozukluu,
konfzyon ve psikoz; aflr dozlarla nrotoksik etki; inhalasyonla bronkospazm
Doz: Azdan, barsak sterilizasyonu iin, 8 saatte bir 1.5-3
milyon nite
ntramskler enjeksiyon ya da intravenz enjeksiyon ya da
infzyonla, 8 saatte bir 2 milyon nite (ayrca yukardaki
notlara baknz)
Neblize solsyonun inhalasyonuyla, vcut arl 40 kgn
stndeki hastalarda, 12 saatte bir 1 milyon nite; vcut
arl 40 kgn altndaki hastalarda, 12 saatte bir 500 000
nite
Dikkat. Bu kitaptaki kolistin dozlar prospektsteki dozlardan
farkl olabilir

Slfonamidlerin nemi, bakteri direncinin giderek
artmas ve genel olarak daha etkin ve daha az toksik
etkisi olan antibiyotiklerin kullanlmasyla azalmfltr.
Slfometoksazol ve trimetoprim, sinerjist etkileri
nedeniyle kombinasyon halinde (ko-trimoksazol olarak) kullanlrsa da, bu kombinasyonun kullanmn
snrlayan nemli neriler iin aflaya baknz.
Trimetoprim tek baflna idrar yolu ve solunum yolu enfeksiyonlarnda, prostatitte, fligellozda ve invazif
salmonella enfeksiyonlarnda kullanlabilir.
Slfonamidlerin yan etkileri arasnda dkntler,
Stevens-Johnson sendromu (eritema multiforme),
bbrek yetersizlii (zellikle daha az znen preparatlarla), zellikle kemik ilii basklanmas ve agranlositoz olmak zere kan diskrazileri saylabilir.
Uzun etkili bir slfonamid olan slfametopirazin
242
gesine srlr; oftalmik solsyonu gnde 2 kez 1

damla gze damlatlr
5.1
VANKOMSN VE TEKOPLANN
Glikopeptid grubu antibiyotikler olan vankomisin ve

teikoplanin, aerob ve anaerob Gram-pozitif bakterile Stafine (Koak)
re karfl etkilidir.
Tablet, 500 mg sodyum fusidat; 15 tablet/flifle
Vankomisin intravenz yolla oul-direnli stafilokoklar dahil Gram-pozitif koklarn neden olduu enRFAMSN SV
dokardit ve dier ar enfeksiyonlarn tedavisinde ve
profilaksisinde kullanlr; ancak vankomisine direnli
Rifamisin SV, rifampisininkine (bkz. blm 5.1.9) enterokoklara iliflkin bildirilerin says giderek artbenzeyen antibakteriyel etkinlik gsterir; ancak ab- maktadr. Etki sresi greceli uzundur ve bu nedenle
sorpsiyonunun yetersizlii nedeniyle az yolundan 12 saatte bir verilebilir; plazma konsantrasyonlar izkullanlmaz, Stafilokoklar gibi duyarl bakterilerin lenmelidir (zellikle bbrek bozukluu olan ve dozu
neden olduu enfeksiyonlarda parenteral ya da topikal azaltmak gereken hastalarda). Ototoksik ve nefrotok(gz ve kulak damlas) olarak kullanlr. Yksek doz - sik etkilidir. Vankomisin sistemik enfeksiyonlarda
da karacier ifllevlerini bozabilir. Rifampisin gibi id- azdan kullanldnda etkili deildir.
rar krmzya boyar.
Vankomisin antibiyotie bal kolit (psdomembranz kolit, ayrca bkz. blm 1.5) tedavisinde azdan
alndnda etki gsterir; 7-10 gn boyunca 6 saatte
RFAMSN SV
bir 125 mg kullanlmas yeterlidir. Vankomisinin emiEndikasyonlar : yukardaki notlara baknz
limi iyi olmadndan, sistemik enfeksiyonlarda az Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi dan verilmemelidir.
kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Rifampisin (bkz.
Teikoplanin vankomisine ok benzerse de etki sblm 5.1.9)
resi nemli lde daha uzun olduundan gnde tek
Doz: ntramskler enjeksiyonla, 250 mg, gnde 2doz kullanlmas yeterlidir. Vankomisinin tersine, te3 kez; intravenz infzyonla, en fazla 750 mg, 12
ikoplanin intramskler ve intravenz enjeksiyonla
saatte bir
uygulanabilir.
Dflkulak yolu ya da gze lokal uygulama (bkz. blm 11.3.1 ve 12.1.1)
Famisa (Sifar)
Ampul, 125 mg ve 250 mg rifamisin SV; 1 ampul/kutu
Rif (Koak)
Ampul,125 mg ve 250 mg rifamisin SV sodyum; 1 ampul/kutu
Rifetem (.E. Ulagay)

Ampul M,125 mg rifamisin SV sodyum, 5 mg lidokain
hidroklorr; 1.5 ml ampul/kutu; 250 mg rifamisin SV
sodyum, 10 mg lidokain hidroklorr; 3 ml ampul/kutu
Rifocin (Hoechst Marion Roussel)

Ampul M,125 mg rifamisin SV, 5 mg lidokain hidroklorr, 1x1.5 ml ampul/kutu; 250 mg rifamisin SV, 10
mg lidokain hidroklorr, 1x3 ml ampul/kutu
SPEKTNOMSN
Spektinomisin N. gonorrhoeae da dahil Gram-negatif
mikroorganizmalara karfl etkilidir. Tek endikasyonu
penisiline direnli sufllarn neden olduu ya da penisilin alerjisi olan hastalardaki gonoredir.

SPEKTNOMSN
Dikkatli olunmas gereken durumlar: gebelik ve emzirme;
etkileflimleri : Ek 1 (spektinomisin)
Yan etkileri: bulant, bafl dnmesi, rtiker, atefl
Doz: 2 g; derin intramskler enjeksiyonla , g tedavi edilen vakalarda ve corafi diren alanlarnda 4 ga kadar;
OCUKLARDA, 2 yafln st, baflka tedavi seenei yoksa, 40 mg/kg
VANKOMSN
Dikkatli olunmas gereken durumlar: hzl infzyondan kanlmaldr (anafilaktik reaksiyon riski,
bkz. Yan etkileri); infzyon uygulanan blgeler
deifltirilmelidir; yaflllar; sarlk yks varsa
kullanlmamaldr; btn hastalarda kan saym,
idrar analizi ve bbrek ifllev testleri gereklidir; yaflllarda ya da bbrek bozukluu varsa iflitme ifllevi
ve plazma vankomisin konsantrasyonu izlenmelidir; gebelik ve emzirme; zellikle enflamatuar barsak bozukluklarnda ya da oul dozun ardndan
oral kullanm srasnda sistemik emilim meydana
gelebilir; etkileflimleri : Ek 1 (vankomisin)
Yan etkileri: parenteral uygulamadan sonra: bbrek
yetersizlii ve interstisyel nefrit dahil nefrotoksik
etki; ototoksik etki (kulak nlamas olursa kesilmelidir); ntropeni (genellikle 1 haftadan sonra ya
da 25 glk kmlatif dozun ardndan), ender olarak agranlositoz ve trombositopeni dahil kan bozukluklar; bulant; titreme, atefl; eozinofili, anafilaksi, dknt (eksfoliyatif dermatit, StevensJohnson sendromu ve vasklit dahil); flebit (dokuda iritasyon); hzl infzyonda, fliddetli hipotansiyon (flok ve kalp durmas dahil), hfllt (wheezing), dispne, rtiker, kaflnt, vcudun st blmnde kzarma ve scak basmas (krmz adam
sendromu), srtta ve gste ar ve kas spazmlar
Doz: Azdan, antibiyotie bal kolitte, 7-10 gn
boyunca 6 saatte bir 125 mg, yukardaki notlara
baknz; OCUKLARDA, 6 saatte bir 5 mg/kg, 5
yafln st, eriflkin dozunun yars
Dikkat. Oral pediyatrik doz rn literatrnn stnde be-
lirtilenden daha dflktr, ama yeterlidir.
ntravenz infzyonla, 6 saatte bir en az 60 dakika

iinde 500 mg ya da 12 saatte bir en az 100 dakika iinde 1 g; YENDOANLARDA, 1 haftala
dek, bafllangta 15 mg/kg, sonra 12 saatte bir 10
mg/kg; BEBEKLERDE, 1-4 haftalk, bafllangta 15
mg/kg sonra 8 saatte bir 10 mg/kg; OCUKLARDA, 1 aylktan byk, 6 saatte bir 10 mg/kg
Dikkat. Plazma konsantrasyonunun izlenmesi gerekir; doruk plazma konsantrasyonu (intravenz infzyondan 2 saat sonra llmfl) 30 mg/lnin stnde olmamaldr; doz
ncesi (ukur) konsantrasyonu 10 mg/lyi aflmamaldr
Vancocin-CP (Lilly)
Flakon, 500 mg ve 1000 mg vankomisin hidroklorr; 1
flakon+10 ml zc/kutu
Vancomycin HCl Abbott (Abbott)

Flakon V, 0.5 g ve 1 g vankomisin hidroklorr; 1 flakon/kutu
TEKOPLANN
Endikasyonlar: endokardit, diyalize bal peritonit
gibi ciddi olabilecek Gram-pozitif enfeksiyonlar
ile Staphylococcus aureus a bal ciddi enfeksiyonlar; endokardit ve Gram-pozitif mikroorganizmalarla enfeksiyon riski olan ortopedik cerrahide
profilaksi
Dikkatli olunmas gereken durumlar: vankomisine
duyarllk; kan saym ile karacier ve bbrek ifllev testleri yaplmaldr; bbrek bozukluunda
doz azaltlmal (ve uzun sreli kullanmda ya da
baflka nefrotoksik ya da nrotoksik ila da veriliyorsa bbrek ve iflitme ifllevleri izlenmelidir); ge belik ve emzirme
Yan etkileri: bulant, kusma, ishal; dknt, atefl,
bronkospazm, anafilaktik reaksiyonlar; bafl dnmesi, bafl ars; eozinofili, lkopeni ve trombositopeni dahil kan bozukluklar; karacier enzimlerinde
bozukluklar, serum kreatinin dzeyinde geici artfl; kulak nlamas, hafif iflitme kayb ve vestibler bozukluklar da bildirilmifltir; lokal reaksiyonlar
arasnda eritem, ar ve tromboflebit saylabilir
Doz: ntravenz enjeksiyon ya da infzyonla, bafl langta 400 mg, daha sonra gnde 200 mg; ar
enfeksiyonlarda, bafllangta 3 doz 12 saatte bir
400 mg, daha sonra gnde 400 mg; daha sonraki
dozlar intramskler enjeksiyonla uygulanabilir;
vcut arl 85 kgn zerinde olan hastalarla
ar yanklar ya da endokarditte daha yksek doz
kullanlmas gerekebilir (bkz. rn literatr)
OCUKLARDA, 2 aylktan byklerde intravenz
enjeksiyon ya da infzyonla, bafllangta 3 doz 12
saatte bir 10 mg/kg, daha sonra gnde 6 mg/kg
(ar enfeksiyonlarda ya da ntropenide gnde 10
mg/kg); daha sonraki dozlar intramskler enjek siyonla uygulanabilir (ancak ocuklarda intravenz uygulama yelenir); YENDOANLARDA , int ravenz infzyonla, bafllangta tek doz 16 mg/kg,
daha sonra gnde 8 mg/kg
Ortopedik cerrahi profilaksisi iin, intravenz en jeksiyonla, anestezi bafllatlrken 400 mg
243
Targocid (Hoechst Marion Roussel)

Flakon M/V, 200 mg ve 400 mg teikoplanin; 1 flakon+1 zc ampul/kutu
POLMKSNLER
Polimiksin grubundan bir antibiyotik olan kolistin
Pseudomonas aeruginosa dahil Gram-negatif mikroorganizmalara karfl etkilidir. Azdan alndnda
emilmez ve bu nedenle sistemik etki gsterebilmesi
iin enjeksiyon ile uygulanmas gerekir; ancak toksik
etkilidir ve sistemik kullanm iin endikasyonlar ok
azdr, hatta yoktur.
Kolistin, ntropenili hastalarda barsak sterilizasyonu amacyla, genellikle nistatin ile birlikte, azdan
kullanlr; gastrointestinal enfeksiyonlarda tavsiye
edilmez . Standart antibiyotik tedavisine yardmc olarak neblize bir solsyonun inhalasyonu fleklinde de
uygulanr (alt solunum yolu enfeksiyonlarnda).
Kolistin ve polimiksin B, topikal uygulama iin karlmfl baz preparatlarn bilefliminde bulunur.

KOLSTN
Dikkatli olunmas gereken durumlar: bbrek bozukluu;
porfiri (bkz. blm 9.8.2); etkileflimleri : Ek 1 (kolistin)
Kontrendikasyonlar: miyastenia gravis, gebelik; emzirme
Yan etkileri: perioral ve periferik parestezi, vertigo, kaslarda gszlk, apne, nefrotoksik etki; ender olarak vazomotor dengesizlik, peltek konuflma, grme bozukluu,
konfzyon ve psikoz; aflr dozlarla nrotoksik etki; inhalasyonla bronkospazm
Doz: Azdan, barsak sterilizasyonu iin, 8 saatte bir 1.5-3
milyon nite
ntramskler enjeksiyon ya da intravenz enjeksiyon ya da
infzyonla, 8 saatte bir 2 milyon nite (ayrca yukardaki
notlara baknz)
Neblize solsyonun inhalasyonuyla, vcut arl 40 kgn
stndeki hastalarda, 12 saatte bir 1 milyon nite; vcut
arl 40 kgn altndaki hastalarda, 12 saatte bir 500 000
nite
Dikkat. Bu kitaptaki kolistin dozlar prospektsteki dozlardan
farkl olabilir

Slfonamidlerin nemi, bakteri direncinin giderek
artmas ve genel olarak daha etkin ve daha az toksik
etkisi olan antibiyotiklerin kullanlmasyla azalmfltr.
Slfometoksazol ve trimetoprim, sinerjist etkileri
nedeniyle kombinasyon halinde (ko-trimoksazol olarak) kullanlrsa da, bu kombinasyonun kullanmn
snrlayan nemli neriler iin aflaya baknz.
Trimetoprim tek baflna idrar yolu ve solunum yolu enfeksiyonlarnda, prostatitte, fligellozda ve invazif
salmonella enfeksiyonlarnda kullanlabilir.
Slfonamidlerin yan etkileri arasnda dkntler,
Stevens-Johnson sendromu (eritema multiforme),
bbrek yetersizlii (zellikle daha az znen preparatlarla), zellikle kemik ilii basklanmas ve agranlositoz olmak zere kan diskrazileri saylabilir.
Uzun etkili bir slfonamid olan slfametopirazin
244
neriler . Ko-trimoksazoln kullanm, Pneumocystis

carinii pnmonisinde ilk seenek tedavi olmayla snrlanmaldr; ayrca toksoplazmoz ve nokardiyazda da
endikedir. Ucuz bir seenek olmas nedeniyle Dnya
Salk rgt toplumdan edinilmifl pnmokoksik pnmoni tedavisi iin tavsiye etmektedir. Artk kronik
bronflitin akut alevlenmelerinde ve idrar yolu enfeksiyonlarnda, ancak ko-trimoksazole duyarllk olduuna
dair salam bakteriyolojik kant varsa ve bu kombinasyonu tek bir antibiyotie yelemek iin nemli nedenler varsa, kullanlmaldr; bunun gibi, ocuklarda akut
otitis mediada, yelenmesi iin nemli bir neden varsa
kullanlmaldr. Spontan istenmeyen ila reaksiyonlarna iliflkin veriler kullanlarak ko-trimoksazoln gvenlii gzden geirildiinde, trimetoprim ile bildirilen is tenmeyen reaksiyonlarn profilinin ko-trimoksazol ile
bildirilenlerinkine benzer olduu gsterilmifltir; her iki
ilala da en ciddi reaksiyonlar kan ve yaygn deri bozukluklardr ve ncelikle yafll hastalarda ortaya kt bildirilmifltir. Son zamanlarda yrtlen kapsaml bir
pazarlama-sonras alflmada, bu reaksiyonlarn ko-trimoksazol ile ok ender olarak ortaya kt grlmfltr; alflmada, ciddi karacier, bbrek, kan ya da deri
bozukluklar asndan ko-trimoksazol ile trimetoprim
arasnda ayrm yaplmamfltr.
(slfalen) plazma proteinlerine yksek oranda balanr ve daha dflk sklkta uygulanabilir; te yandan
birikime bal toksik etkilerin ortaya kma olasl
daha yksektir.
Yank tedavisinde kullanlan topikal slfonamid
preparatlar iin bkz. blm 13.10.1.1.
KO-TRMOKSAZOL
1:5 orannda trimetoprim ve slfametoksazol karflm
Endikasyonlar: yukardaki nerilere baknz
bbrek bozukluu; yeterli sv alm salanmaldr;
kan bozukluklarnda (uzman gzetimi altnda deilse) kullanlmamaldr; uzun sreli tedavide kan
saym izlenmelidir; kan bozukluklar ya da dknt ortaya karsa derhal kesilmelidir; yaflllar (yukardaki nerilere baknz); astm; G6FD eksiklii
(bkz. blm 9.1.5); gebelik (bkz. Ek 4) ve emzirme;
6 haftalktan kk bebeklerde kullanlmamaldr
(Pneumocystis pnmonisi tedavisi ya da profilaksisi dflnda); etkileflimleri : Ek 1 (ko-trimoksazol)
Kontrendikasyonlar: karacier ya da bbrek yetersizlii; porfiri (bkz. blm 9.8.2)
Yan etkileri: bulant, kusma; dknt (StevensJohnson sendromu, toksik epidermal nekroliz, fla duyarllk dahil)derhal kesilmeli; kan bozukluklar (ntropeni, trombositopeni, ender olarak
agranlositoz ve purpura dahil)derhal kesilmeli; ender olarak, alerjik reaksiyonlar, ishal, glossit,
stomatit, ifltahszlk, artralji, miyalji; ayrca sarlk
ve karacier nekrozu dahil karacier hasar, pankreatit, antibiyotie bal kolit, eozinofili, ksrk
ve nefes darl, pulmoner infiltrasyonlar, aseptik
menenjit, bafl ars, depresyon, konvlsiyonlar,
ataksi, kulak nlamas, trimetoprime bal megaloblastik anemi, elektrolit denge bozukluklar,
5.1
kristalri, interstisyel nefrit dahil bbrek bozukluklar bildirilmifltir
Doz: Azdan, 12 saatte bir 960 mg, ar enfeksiyonlarda 1.44 ga karlr; tedavi 14 gnden fazla srdrlecekse 12 saatte bir 480 mg; OCUKLARDA, 12 saatte bir, 6 haftalk-5 aylk, 120 mg;
6 aylk-5 yafl, 240 mg; 6-12 yafl, 480 mg
ntravenz infzyonla, 12 saatte bir 960 mg, ar enfeksiyonlarda 12 saatte bir 1.44 ga karlr; OCUKLARDA, gnde 36 mg/kg 2 doza blnerek,
ar enfeksiyonlarda 54 mg/kga karlr
Pneumocystis carinii enfeksiyonlarnn tedavisi
(uygun izleme iin donanm varsa), azdanya da
intravenz infzyonla, 14 gn boyunca gnde 120
mg/kg, 2-4 doza blnerek
Dikkat. 960 mg ko-trimoksazol 800 mg slfametoksazol
ve 160 mg trimetoprim ierir
Bactrim (Roche)
Ampul,160 mg trimetoprim, 800 mg slfametoksazol; 3
ml ampul/kutu
Tablet, 80 mg trimetoprim, 400 mg slfametoksazol; 30
tablet/kutu
Fort tablet , 160 mg trimetoprim, 800 mg slfametoksazol; 20 tablet/kutu
Sspansiyon, 40 mg trimetoprim, 200 mg slfametoksazol/5 ml; 100 ml/flifle
Bakton (lsan)
tablet/kutu
Baktrisid DS (Fako)
Tablet, 160 mg trimetoprim, 800 mg slfametoksazol;
20 tablet/kutu
Bibakrim (Bio-Kem)
Cotriver (Biosel)
tablet/kutu
Kemoprim (.E.Ulagay)
tablet/kutu
Metoprim (Mnir fiahin)

tablet/kutu
Mikrosid (Gnsa)
tablet/kutu
Sspansiyon, 40 mg trimetoprim, 200 mg/5 ml
slfametoksazol; 100 ml/flifle
Septrin (Glaxo Wellcome)

tablet/kutu
Fort tablet, 160 mg trimetoprim, 800 mg slfametoksazol; 20 tablet/kutu
Pediyatrik sspansiyon, 40 mg trimetoprim, 200 mg
slfametoksazol/5 ml; 100 ml/flifle
Ampul V (infzyon iin),80 mg trimetoprim, 400 mg
slfametoksazol; 5 ml ampul/kutu
Trifen (Aroma)
Trimoks (Atabay)
tablet/kutu
KO-TRMAZN
1:5 orannda trimetoprim ve slfadiazin karflm
Endikasyonlar: bkz. Ko-trimoksazol
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Ko-trimoksazol
Doz: bkz. preparat
Sulfatrim (Sanofi-Dou)
Tablet, 90 mg trimetoprim, 400 mg slfadiazin; 30 tablet/kutu
Doz: Eriflkinlerde ortalama 2x2 tablet/gn. ocuklarda
6 mg/kg (trimetoprim), iki doza blnerek. zole idrar
yolu enfeksiyonlarnda eriflkinlerde 2x1 tablet/ gn
SLFADAZN
Endikasyonlar: romatizmal atefl nkslerinin nlenmesi, toksoplazmoz, onaylanmamfl endikasyon
bkz. blm 5.4.7
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonlar; Yan etkileri: bkz. Ko-trimoksazol;
ar bbrek bozukluunda kullanlmamaldr
Doz: Romatizmal atefl profilaksisi iin, azdan,
gnde 1 g (vcut arl 30 kgdan dflk olan
hastalarda gnde 500 mg)
Trkiyede tek baflna preparat yoktur
SLFZOKSAZOL
Endikasyonlar: idrar yolu enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Ko-trimoksazol;
Doz: Azdan, bafllangta 2 g, sonra 6-8 saatte bir
0.5-1 g
245
Azo-Gantrisin (Roche)
Tablet, 500 mg slfisoksazol, 50 mg fenazopiridin hidroklorr; 60 tablet/kutu
TRMETOPRM
Endikasyonlar: idrar yolu enfeksiyonlar, akut ve
kronik bronflit
Dikkatli olunmas gereken durumlar: bbrek bo zukluklar, emzirme, folik asit eksikliine yatknlk, retici uzun sreli tedavide kan saym yaplmasn neriyor (ancak, pratik deeri olup olmad kantlanmamfl); yenidoanlar (uzman gzetiminde kullanlmal); porfiri (bkz. blm 9.8.2);
etkileflimleri : Ek 1 (trimetoprim)
KAN BOZUKLUKLARI. Uzun sreli tedavide hastalar
ve kendilerine bakan kiflilere kan bozukluklarna ait bulgular nasl fark edebilecekleri anlatlmal ve atefl, boaz
ars, dknt, azda lserasyon, purpura, ekimoz ya da
kanama geliflirse derhal doktora baflvurmalar gerektii
vurgulanmaldr.
Kontrendikasyonlar: ar bbrek bozukluu, gebelik, kan diskrazileri

Yan etkileri: bulant ve kusma dahil gastrointestinal
bozukluklar, kaflnt, dknt, kan yapmnn basklanmas; ender olarak eritema multiforme, toksik
epidermal nekroliz; aseptik menenjit bildirilmifltir
Doz: Azdan, akut enfeksiyonlar, 12 saatte bir 200
mg; OCUKLARDA, gnde iki kez, 2-5 aylk 25
mg, 6 aylk-5 yafl, 50 mg, 6-12 yafl, 100 mg
Kronik enfeksiyonlar ve profilaksi, gece 100 mg;
OCUKLARDA, gece 1-2 mg/kg
Yavafl intravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 12
saatte bir 150-250 mg; OCUKLARDA, 12 yafln
altnda, gnde 6-9 mg/kg, 2-3 doza blnerek

SLFAMETOPRAZN
Endikasyonlar: idrar yolu enfeksiyonlar, kronik bronflit
Dikkatli olunmas gereken durumlar;Kontrendikasyonla
r; Yan etkileri: bkz. Ko-trimoksazol
Doz: Azdan, haftada bir kez 2 g

Tberkloz iki evrede tedavi edilirbafllang evresinde en az ila kullanlr, idame evresinde ise iki ila
kullanlr. Tedavi, zellikle hastaln direnli mikroorganizmalara bal olduu ya da solunum sistemi dflndaki organlar tuttuu vakalarda, uzmanlk gerektirir.
Aflada belirtilen tedavi rejimleri ngiliz Gs
Hastalklar Derneinin Birleflik Tberkloz Komitesince ngilterede tberkloz tedavisi iin nerilmifltir; baflka lkelerde farkllklar olabilir.
B AfiLANGI EVRES. Bafllang evresinde ayn zamanda en az ila kullanlmasnn amac canl bakteri saysn mmkn olduunca ksa zamanda azaltmak ve
ilaca direnli bakterilerin ortaya kmasn engellemektir. Bafllang evresinde ilk seilecek tedavi gnlk izoniazid, rifampisin ve pirazinamid kullanlmas-
244
neriler . Ko-trimoksazoln kullanm, Pneumocystis

carinii pnmonisinde ilk seenek tedavi olmayla snrlanmaldr; ayrca toksoplazmoz ve nokardiyazda da
endikedir. Ucuz bir seenek olmas nedeniyle Dnya
Salk rgt toplumdan edinilmifl pnmokoksik pnmoni tedavisi iin tavsiye etmektedir. Artk kronik
bronflitin akut alevlenmelerinde ve idrar yolu enfeksiyonlarnda, ancak ko-trimoksazole duyarllk olduuna
dair salam bakteriyolojik kant varsa ve bu kombinasyonu tek bir antibiyotie yelemek iin nemli nedenler varsa, kullanlmaldr; bunun gibi, ocuklarda akut
otitis mediada, yelenmesi iin nemli bir neden varsa
kullanlmaldr. Spontan istenmeyen ila reaksiyonlarna iliflkin veriler kullanlarak ko-trimoksazoln gvenlii gzden geirildiinde, trimetoprim ile bildirilen is tenmeyen reaksiyonlarn profilinin ko-trimoksazol ile
bildirilenlerinkine benzer olduu gsterilmifltir; her iki
ilala da en ciddi reaksiyonlar kan ve yaygn deri bozukluklardr ve ncelikle yafll hastalarda ortaya kt bildirilmifltir. Son zamanlarda yrtlen kapsaml bir
pazarlama-sonras alflmada, bu reaksiyonlarn ko-trimoksazol ile ok ender olarak ortaya kt grlmfltr; alflmada, ciddi karacier, bbrek, kan ya da deri
bozukluklar asndan ko-trimoksazol ile trimetoprim
arasnda ayrm yaplmamfltr.
(slfalen) plazma proteinlerine yksek oranda balanr ve daha dflk sklkta uygulanabilir; te yandan
birikime bal toksik etkilerin ortaya kma olasl
daha yksektir.
Yank tedavisinde kullanlan topikal slfonamid
preparatlar iin bkz. blm 13.10.1.1.
KO-TRMOKSAZOL
1:5 orannda trimetoprim ve slfametoksazol karflm
Endikasyonlar: yukardaki nerilere baknz
bbrek bozukluu; yeterli sv alm salanmaldr;
kan bozukluklarnda (uzman gzetimi altnda deilse) kullanlmamaldr; uzun sreli tedavide kan
saym izlenmelidir; kan bozukluklar ya da dknt ortaya karsa derhal kesilmelidir; yaflllar (yukardaki nerilere baknz); astm; G6FD eksiklii
(bkz. blm 9.1.5); gebelik (bkz. Ek 4) ve emzirme;
6 haftalktan kk bebeklerde kullanlmamaldr
(Pneumocystis pnmonisi tedavisi ya da profilaksisi dflnda); etkileflimleri : Ek 1 (ko-trimoksazol)
Kontrendikasyonlar: karacier ya da bbrek yetersizlii; porfiri (bkz. blm 9.8.2)
Yan etkileri: bulant, kusma; dknt (StevensJohnson sendromu, toksik epidermal nekroliz, fla duyarllk dahil)derhal kesilmeli; kan bozukluklar (ntropeni, trombositopeni, ender olarak
agranlositoz ve purpura dahil)derhal kesilmeli; ender olarak, alerjik reaksiyonlar, ishal, glossit,
stomatit, ifltahszlk, artralji, miyalji; ayrca sarlk
ve karacier nekrozu dahil karacier hasar, pankreatit, antibiyotie bal kolit, eozinofili, ksrk
ve nefes darl, pulmoner infiltrasyonlar, aseptik
menenjit, bafl ars, depresyon, konvlsiyonlar,
ataksi, kulak nlamas, trimetoprime bal megaloblastik anemi, elektrolit denge bozukluklar,
5.1
kristalri, interstisyel nefrit dahil bbrek bozukluklar bildirilmifltir
Doz: Azdan, 12 saatte bir 960 mg, ar enfeksiyonlarda 1.44 ga karlr; tedavi 14 gnden fazla srdrlecekse 12 saatte bir 480 mg; OCUKLARDA, 12 saatte bir, 6 haftalk-5 aylk, 120 mg;
6 aylk-5 yafl, 240 mg; 6-12 yafl, 480 mg
ntravenz infzyonla, 12 saatte bir 960 mg, ar enfeksiyonlarda 12 saatte bir 1.44 ga karlr; OCUKLARDA, gnde 36 mg/kg 2 doza blnerek,
ar enfeksiyonlarda 54 mg/kga karlr
Pneumocystis carinii enfeksiyonlarnn tedavisi
(uygun izleme iin donanm varsa), azdanya da
intravenz infzyonla, 14 gn boyunca gnde 120
mg/kg, 2-4 doza blnerek
Dikkat. 960 mg ko-trimoksazol 800 mg slfametoksazol
ve 160 mg trimetoprim ierir
Bactrim (Roche)
Ampul,160 mg trimetoprim, 800 mg slfametoksazol; 3
ml ampul/kutu
tablet/kutu
Bakton (lsan)
tablet/kutu
Baktrisid DS (Fako)
Tablet, 160 mg trimetoprim, 800 mg slfametoksazol;
20 tablet/kutu
Bibakrim (Bio-Kem)
Cotriver (Biosel)
tablet/kutu
Kemoprim (.E.Ulagay)
tablet/kutu
Metoprim (Mnir fiahin)

tablet/kutu
Mikrosid (Gnsa)
tablet/kutu
Sspansiyon, 40 mg trimetoprim, 200 mg/5 ml
slfametoksazol; 100 ml/flifle
Septrin (Glaxo Wellcome)

tablet/kutu
Pediyatrik sspansiyon, 40 mg trimetoprim, 200 mg
slfametoksazol/5 ml; 100 ml/flifle
Ampul V (infzyon iin),80 mg trimetoprim, 400 mg
slfametoksazol; 5 ml ampul/kutu
Trifen (Aroma)
Trimoks (Atabay)
tablet/kutu
KO-TRMAZN
1:5 orannda trimetoprim ve slfadiazin karflm
Endikasyonlar: bkz. Ko-trimoksazol
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Ko-trimoksazol
Doz: bkz. preparat
Sulfatrim (Sanofi-Dou)
Tablet, 90 mg trimetoprim, 400 mg slfadiazin; 30 tablet/kutu
Doz: Eriflkinlerde ortalama 2x2 tablet/gn. ocuklarda
6 mg/kg (trimetoprim), iki doza blnerek. zole idrar
yolu enfeksiyonlarnda eriflkinlerde 2x1 tablet/ gn
SLFADAZN
Endikasyonlar: romatizmal atefl nkslerinin nlenmesi, toksoplazmoz, onaylanmamfl endikasyon
bkz. blm 5.4.7
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonlar; Yan etkileri: bkz. Ko-trimoksazol;
Doz: Romatizmal atefl profilaksisi iin, azdan,
gnde 1 g (vcut arl 30 kgdan dflk olan
hastalarda gnde 500 mg)
SLFZOKSAZOL
Endikasyonlar: idrar yolu enfeksiyonlar
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Ko-trimoksazol;
Doz: Azdan, bafllangta 2 g, sonra 6-8 saatte bir
0.5-1 g
245
Azo-Gantrisin (Roche)
Tablet, 500 mg slfisoksazol, 50 mg fenazopiridin hidroklorr; 60 tablet/kutu
TRMETOPRM
Endikasyonlar: idrar yolu enfeksiyonlar, akut ve
kronik bronflit
Dikkatli olunmas gereken durumlar: bbrek bo zukluklar, emzirme, folik asit eksikliine yatknlk, retici uzun sreli tedavide kan saym yaplmasn neriyor (ancak, pratik deeri olup olmad kantlanmamfl); yenidoanlar (uzman gzetiminde kullanlmal); porfiri (bkz. blm 9.8.2);
etkileflimleri : Ek 1 (trimetoprim)
KAN BOZUKLUKLARI. Uzun sreli tedavide hastalar
ve kendilerine bakan kiflilere kan bozukluklarna ait bulgular nasl fark edebilecekleri anlatlmal ve atefl, boaz
ars, dknt, azda lserasyon, purpura, ekimoz ya da
kanama geliflirse derhal doktora baflvurmalar gerektii
vurgulanmaldr.
Kontrendikasyonlar: ar bbrek bozukluu, gebelik, kan diskrazileri

Yan etkileri: bulant ve kusma dahil gastrointestinal
bozukluklar, kaflnt, dknt, kan yapmnn basklanmas; ender olarak eritema multiforme, toksik
epidermal nekroliz; aseptik menenjit bildirilmifltir
Doz: Azdan, akut enfeksiyonlar, 12 saatte bir 200
mg; OCUKLARDA, gnde iki kez, 2-5 aylk 25
mg, 6 aylk-5 yafl, 50 mg, 6-12 yafl, 100 mg
Kronik enfeksiyonlar ve profilaksi, gece 100 mg;
OCUKLARDA, gece 1-2 mg/kg
Yavafl intravenz enjeksiyon ya da infzyonla, 12
saatte bir 150-250 mg; OCUKLARDA, 12 yafln
altnda, gnde 6-9 mg/kg, 2-3 doza blnerek

SLFAMETOPRAZN
Endikasyonlar: idrar yolu enfeksiyonlar, kronik bronflit
Dikkatli olunmas gereken durumlar;Kontrendikasyonla
r; Yan etkileri: bkz. Ko-trimoksazol
Doz: Azdan, haftada bir kez 2 g

Tberkloz iki evrede tedavi edilirbafllang evresinde en az ila kullanlr, idame evresinde ise iki ila
kullanlr. Tedavi, zellikle hastaln direnli mikroorganizmalara bal olduu ya da solunum sistemi dflndaki organlar tuttuu vakalarda, uzmanlk gerektirir.
Aflada belirtilen tedavi rejimleri ngiliz Gs
Hastalklar Derneinin Birleflik Tberkloz Komitesince ngilterede tberkloz tedavisi iin nerilmifltir; baflka lkelerde farkllklar olabilir.
B AfiLANGI EVRES. Bafllang evresinde ayn zamanda en az ila kullanlmasnn amac canl bakteri saysn mmkn olduunca ksa zamanda azaltmak ve
ilaca direnli bakterilerin ortaya kmasn engellemektir. Bafllang evresinde ilk seilecek tedavi gnlk izoniazid, rifampisin ve pirazinamid kullanlmas-
246
5.1
dr; ilaca diren olabilecei dflnlrse etambutol eklenir. Streptomisin artk ender olarak kullanlmaktadr,
mikroorganizma izoniazide direnliyse eklenebilir.
Bafllang evresi ilalar 2 ay sreyle kullanlmaldr.
DAME EVRES. Bafllang evresinden sonra izoniazid
ve rifampisin ile tedavi 4 ay daha srdrlr; kemik
ve eklem enfeksiyonlarnda, menenjitte ya da direnli
mikroorganizmalara karfl daha uzun sreli tedavi gerekli olabilir.
Aralkl gzetim altnda tedavi iin nerilen dozaj

zoniazid (6 ay)
ERfiKNLERDE, gnde 300 mg; OCUKLARDA, gnde 5-10 mg/kg (en fazla 300 mg)
Rifampisin (6 ay)
ERfiKNLERDE, 50 kgn altnda, gnde

450, 50 kg ve st, gnde 600 g OCUKLARDA, gnde 10 mg/kg
Pirazinamid
(yalnz ilk iki ay)
ERfiKNLERDE, 50 kgn altnda, gnde 1.5

g, 50 kg ve st gnde 2 g; OCUKLARDA,
gnde 35 mg/kg
1
Etambutol
(yalnz ilk iki ay)
ERfiKNLERDE
gnde 15 mg/kg
ve
OCUKLARDA,
Etambutol ve streptomisin yalnz diren olduu dflnlyorsa

eklenir
GEBELK VE EMZRMEDE. Gebelik ve emzirme dnemlerinde yukarda belirtilen standart rejim kullanlabilir; piridoksin eklentisi kullanlmas nerilir.
Streptomisin gebelikte kullanlmamaldr.
OCUKLARDA. Eriflkinlere olduu gibi, ocuklara da
ilk iki ay izoniazid, rifampisin ve pirazinamid, sonraki 4 ay ise izoniazid ve rifampisin verilir. Bafllang
evresinde pirazinamid verilmezse izoniazid ve rifampisin tedavisi 9 ay srdrlmelidir. stisnai durumlar
(rn. ilaca diren) dflnda, kk ocuklarda grme
muayenesi ve grsel belirtilere iliflkin bilgi alnmas
g olduundan, etambutol kullanlmamaldr (aflaya baknz).
tada 3 kez 15 mg/kg
Rifampisin (6 ay) ERfiKNLERDE, haftada 3 kez 600-900

mg; OCUKLARDA, haftada 3 kez 15
mg/kg
ERfiKNLERDE, 50 kgn altnda, haftada
Pirazinamid
(yalnz ilk iki ay) 3 kez 2 g, 50 kg ve st, 2.5 g; OCUKLARDA, haftada 3 kez 50 mg/kg
ya da
2 kez 3 g, 50 kg ve st, 3.5 g; OCUKLARDA, haftada 2 kez 75 mg/kg
Standart gzetimsiz 6 aylk tedavi iin nerilen dozaj

zoniazid (6 ay)
ERfiKNLERDE VE OCUKLARDA, haf-
Etambutol
ERfiKNLERDE VE OCUKLARDA, haf(yalnz ilk iki ay) tada 3 kez 30 mg/kg
ya da
tada 2 kez 45 mg/kg
1 Etambutol ve streptomisin yalnz diren olduu dflnlyor-
sa eklenir
Salk Bakanl Verem Savafl Daire Baflkanl

Tarafndan Tavsiye Edilen Tedavi fiemas
Hastaln
Tr
Yeni Vakalar
Tedaviye ara
verip dnenler
Bafllang Faz
(gnlk 2 ay)
NH+RF+PZA+EMB 4 ay NH+RF
veya
NH+RF+PZA+SM
NH+RF+PZA+
EMB+SM
Akcier Dfl
Organ
Tberklozu
(Menenjit,
GZETM ALTINDA TEDAV. Tedavi rejimine uymas

konusunda kuflku duyulan hastalarda tedavinin yakndan gzetim altnda yrtlmesi gerekir. Bu hastalara
ilk 2 ay boyunca haftada 3 kez gzetim altnda izoniazid, rifampisin ve pirazinamid, sonraki 4 ay boyunca
da haftada kez izoniazid ve rifampisin verilir.
milier,perikardit,
peritonit, iki
tarafl plrezi
veya fazla
miktarda sv,
omurga,
genitoriner,
intestinal)
BAIfiIKLIK EKSKL OLAN HASTALAR. Baflklk

eksiklii olan hastalarda daha nceden latent olan
hastaln yeniden etkinleflmesiyle ya da yeni bir enfeksiyon ile tberkloz geliflebilir. oul direnli
Mycobacterium tuberculosis bulunabilir ya da enfeksiyon etkeni baflka mikobakteriler (rn. M. avium
kompleksi) olabilir; bu durumda uzman grfl alnmaldr. Her zaman kltr yaplmal, mikroorganizmann tipi ve duyarll dorulanmaldr. lk sra ilalarna duyarl M. tuberculosis enfeksiyonu olduu kesinleflirse standart 6 aylk tedavi rejimi uygulanr; tedavinin tamamlanmasndan sonra hastaya uzun sreli
izoniazid profilaksisi (gnde 300 mg; OCUKLARDA,
gnde 5-10 mg/kg) uygulanmal ya da yakndan izlenmelidir.
Dierleri
1 ay NH+RF+PZA
+EMB bundan sonra
5 ay NH+RF+EMB
Nksler
ocuk
Tberklozu
dame Faz
(gnlk)
NH+RF+PZA
4 ay NH+RF
NH+RF+PZA+EMB 7-10 ay NH+RF

veya
NH+RF+PZA+SM
Ayn
4 ay NH+RF
Tedavi Baflarszl Bu konuda uzmanlaflmfl merkezlerde

Kronik Vakalar
ikinci grup ilalarla tedavi edilir.*
Not: Bafllang faznn sonunda hl ARB pozitif ise, bafllang faz
ayn ilalarla bir ay uzatlr. nc ayda da ARB pozitif ise hastann balgam diren testi iin laboratuvara gnderilir ve idame tedavisine geilir.
Gebelerde, emziren annelerde ve dier zel durumlarda baflka tedavi
yaklaflmlar uygulanr.
la ksaltmalar: zoniyazid (NH), Rifampisin (RF), Pirazinamid
(PZA), Etambutol (EMB), Streptomisin (SM)
* Ankara Atatrk Gs Hastalklar ve Gs Cerrahisi Merkezi,
stanbul SSK Sreyyapafla Gs ve Kalp Damar Hastalklar Eitim
Hastanesi, stanbul Heybeliada Gs Hastalklar ve Gs Cerrahisi
Merkezi, stanbul Yedikule Gs Hastalklar ve Gs Cerrahisi
Merkezi, zmir Gs Hastalklar ve Cerrahisi Eitim Hastanesi
ZLEME. zoniazid, rifampisin ve pirazinamid ile karacierde toksik etki gelifltiinden (bkz. Ek 2), bu ilalarla tedaviye bafllamadan nce karacier ifllevleri
kontrol edilmelidir. nceden var olan karacier hastal olanlarda, zellikle ilk iki ay boyunca sk sk
kontrol yaplmaldr. Karacier hastal bulgusu yoksa (ve tedaviden nce karacier ifllevleri normalse),
hastada tedavi boyunca atefl, halsizlik, bulant, sarlk
ya da aklanamayan ktleflme olmad srece kontrol gereksizdir. Bir yandan antitberkloz tedaviye
tam olarak uymann gerekmesi, te yandan ciddi karacier hasarna karfl koruma gerei dikkate alnarak,
hasta ve yaknlarna karacier bozukluu bulgularn
nasl fark edecekleri dikkatle anlatlmal, karacier
hastal belirtileri ortaya karsa derhal tedaviyi ke sip doktorlarna baflvurmalar tlenmelidir.
Antitberkloz ilalarla tedaviye bafllamadan nce
bbrek ifllevi kontrol edilmeli, uygun doz ayarlamalar
yaplmaldr. Bbrek bozukluu olan hastalarda streptomisin ya da etambutoln kullanlmamas yelenirse
de kullanlacaksa dozun azaltlmas ve mmknse ila
konsantrasyonlarnn izlenmesi gerekir (bkz. Ek 3).
Etambutol kullanlmadan nce grme keskinlii llmelidir (aflaya baknz).
Baflarsz tedavinin bafllca nedenleri hekimin yanlfl
tedavi nermesi ve hastann tedaviye gerektii gibi
uymamasdr. Aflr dozlardan olduu kadar yetersiz
dozlardan da kanmak gereklidir. Tedavi uzman
bir hekim gzetiminde yaplmaldr.
zoniazid ucuz ve son derece etkilidir. Rifampisin
gibi, zgl bir kontrendikasyon yoksa her zaman antitberkloz tedavi rejimine dahil edilmelidir. Sk rastlanan tek yan etkisi periferik nropatidir; diyabet ve
alkolizm gibi altta yatan risk etmenleri olduunda ve
kronik bbrek yetersizliiyle beslenme bozukluunda
(malntrisyon) daha ok grlr. Bu durumlarda, tedavinin bafllangcndan itibaren profilaktik olarak
gnde 10 mg piridoksin verilmelidir. Hepatit (dikkat:
bkz. zleme, yukarda) ve psikoz gibi dier yan etkilerine ender rastlanr.
Rifampisin btn antitberkloz tedavi rejimlerinin temel bileflenlerinden biridir. zoniazidle olduu
gibi, zgl bir kontrendikasyon yoksa mutlaka tedaviye dahil edilmelidir.
Rifampisin uygulamasnn ilk iki ay boyunca kara cier ifllevlerinde geici bozulma ve serum transaminaz dzeylerinde artma sk grlrse de genellikle tedavinin kesilmesini gerektirmez. Karacierde kimi
zaman grlen daha ar toksik etki, zellikle nceden karacier hastal olanlarda (dikkat : bkz. zleme,
yukarda) tedavinin deifltirilmesini gerektirir.
Aralkl tedavide alt toksisite sendromu belirlenmifltir; bunlar influenzaya benzer, abdominal ve solunum
belirtileri, flok, bbrek yetersizlii ve trombositopenik
purpuradr ve hastalarn %20-30unda grlebilir.
Rifampisin, strojenler, kortikosteroidler, fenitoin,
slfonilreler ve antikoaglanlar gibi eflitli ilalarn
metabolizmasn hzlandran karacier enzimlerini indkler. Etkileflimleri: Ek 1 (rifamisinler). Dikkat:
oral kontraseptiflerin etkisi azalr; bu hastalara gebe-
247
lii nleyici dier yntemlere iliflkin bilgi verilmelidir

(bkz. blm 7.3.1).
Yeni piyasaya kmfl bir rifampisin olan rifabutin ,
CD4 saym dflk olan hastalarda M. avium kompleksi enfeksiyonlarna karfl profilakside endikedir;
ayrca tberkloz dfl mikobakteri hastalklarnn ve
akcier tberklozunun tedavisi iin ruhsatlandrlmfltr. Rifampisin gibi karacier enzimlerini indkler,
oral kontraseptiflerin etkisinin azalmas gebelii nleyici dier yntemlerin kullanlmasn gerektirir.
Pirazinamid yalnz Mycobacterium tuberculosisin
hcre ii blnen formlarna karfl etkili olan bakterisid
bir ilatr; bafllca etkisini yalnzca ilk iki ya da ay
iinde gsterir. Meninkslerden geifli iyi olduundan
zellikle tberkloz menenjitte yararldr. M. bovise
karfl etkili deildir. Kimi zaman karacierde ar toksik etki ortaya kabilir (dikkat: bkz. zleme, yukarda).
Morfazinamid , pirazinamidin n-ila fleklidir;
onun yerine kullanlabilir.
Diren olduu dflnlyorsa tedaviye etambutol
eklenir; diren riski dflkse kullanlmayabilir. Gze timsiz tedavide etambutol bafllang evresinde gnde
25 mg/kg, idame evresinde ise gnde 15 mg/kg (ya da
her iki evrede de 15 mg/kg) verilir; yakndan gzetimli aralkl tedavide etambutol haftada 3 kez 30 mg/kg
ya da haftada iki kez 45 mg/kg verilir.
Etambutoln yan etkileri nemli lde, grme keskinliinde azalma, renk krl ve grme alanlarnda
daralma gibi grme bozukluklarndan ibarettir. Bu
toksik etkiler aflr dozda kullanldnda ya da hastann bbrek ifllevlerinde bozukluk varsa daha sk grlr. Okler toksik etkinin en erken ortaya kan belirtileri zneldir ve hastalara grme bozukluu geliflirse
derhal tedaviyi kesmeleri ve hemen doktora baflvurmalar tlenir. lacn erken dnemde kesilmesi sonucunda grme hemen her zaman dzelir. Grmeyle
ilgili yan etkilere iliflkin uyarlar anlayamayan hasta lara mmknse baflka bir ila verilmelidir. Etambutol
zellikle 5 yaflndan kk ve semptomatik grme deiflikliklerini doru ve net olarak bildiremeyecek ocuklarda kullanlmamaldr.
Etambutolle tedaviden nce Snellen skalasyla gz
muayenesi yaplmaldr.
Streptomisin, direnli mikroorganizmalar dflnda
artk ok ender kullanlmaktadr. ntramskler yolla
gnde 1 glk standart dozda verilir, 50 kgn altndaki ya da 40 yafln stndeki hastalarda doz 500-750
mga dflrlr. Tam gzetimli aralkl tedavide streptomisin haftada 3 kez 1 g, 50 kgn altndaki hastalar da haftada 3 kez 750 mg verilir. ocuklarda gnde
15-20 mg/kg ya da tam gzetimli aralkl tedavide
haftada 3 kez 15-20 mg/kg verilir. zellikle bbrek
ifllevleri bozuk olan ve streptomisinin byk bir dikkatle kullanlmas gereken hastalarda plazma ila
konsantrasyonlar llmelidir. Yan etkiler 100 glk
kmlatif dozun ardndan artar, bu doz istisnai durumlar dflnda afllmamaldr.
Direnli mikroorganizmalarn neden olduu enfeksiyonlarda ya da ilk seenek ilalarn kabul edilemeyecek yan etkilere neden olduu durumlarda kullanlabilecek ikinci seenek ilalar arasnda kapreomisin,
sikloserin, yeni makrolidler (rn. azitromisin ve kla-
246
5.1
dr; ilaca diren olabilecei dflnlrse etambutol eklenir. Streptomisin artk ender olarak kullanlmaktadr,
mikroorganizma izoniazide direnliyse eklenebilir.
Bafllang evresi ilalar 2 ay sreyle kullanlmaldr.
DAME EVRES. Bafllang evresinden sonra izoniazid
ve rifampisin ile tedavi 4 ay daha srdrlr; kemik
ve eklem enfeksiyonlarnda, menenjitte ya da direnli
mikroorganizmalara karfl daha uzun sreli tedavi gerekli olabilir.
Aralkl gzetim altnda tedavi iin nerilen dozaj

zoniazid (6 ay)
ERfiKNLERDE, gnde 300 mg; OCUKLARDA, gnde 5-10 mg/kg (en fazla 300 mg)
Rifampisin (6 ay)
ERfiKNLERDE, 50 kgn altnda, gnde

450, 50 kg ve st, gnde 600 g OCUKLARDA, gnde 10 mg/kg
Pirazinamid
(yalnz ilk iki ay)
ERfiKNLERDE, 50 kgn altnda, gnde 1.5

g, 50 kg ve st gnde 2 g; OCUKLARDA,
gnde 35 mg/kg
1
Etambutol
(yalnz ilk iki ay)
ERfiKNLERDE
gnde 15 mg/kg
ve
OCUKLARDA,
Etambutol ve streptomisin yalnz diren olduu dflnlyorsa

eklenir
GEBELK VE EMZRMEDE. Gebelik ve emzirme dnemlerinde yukarda belirtilen standart rejim kullanlabilir; piridoksin eklentisi kullanlmas nerilir.
Streptomisin gebelikte kullanlmamaldr.
OCUKLARDA. Eriflkinlere olduu gibi, ocuklara da
ilk iki ay izoniazid, rifampisin ve pirazinamid, sonraki 4 ay ise izoniazid ve rifampisin verilir. Bafllang
evresinde pirazinamid verilmezse izoniazid ve rifampisin tedavisi 9 ay srdrlmelidir. stisnai durumlar
(rn. ilaca diren) dflnda, kk ocuklarda grme
muayenesi ve grsel belirtilere iliflkin bilgi alnmas
g olduundan, etambutol kullanlmamaldr (aflaya baknz).
tada 3 kez 15 mg/kg
Rifampisin (6 ay) ERfiKNLERDE, haftada 3 kez 600-900

mg; OCUKLARDA, haftada 3 kez 15
mg/kg
Pirazinamid
(yalnz ilk iki ay) 3 kez 2 g, 50 kg ve st, 2.5 g; OCUKLARDA, haftada 3 kez 50 mg/kg
ya da
2 kez 3 g, 50 kg ve st, 3.5 g; OCUKLARDA, haftada 2 kez 75 mg/kg
Standart gzetimsiz 6 aylk tedavi iin nerilen dozaj

zoniazid (6 ay)
Etambutol
ERfiKNLERDE VE OCUKLARDA, haf(yalnz ilk iki ay) tada 3 kez 30 mg/kg
ya da
tada 2 kez 45 mg/kg
1 Etambutol ve streptomisin yalnz diren olduu dflnlyor-
sa eklenir
Salk Bakanl Verem Savafl Daire Baflkanl

Tarafndan Tavsiye Edilen Tedavi fiemas
Hastaln
Tr
Yeni Vakalar
Tedaviye ara
verip dnenler
Bafllang Faz
(gnlk 2 ay)
NH+RF+PZA+EMB 4 ay NH+RF
veya
NH+RF+PZA+SM
NH+RF+PZA+
EMB+SM
Akcier Dfl
Organ
Tberklozu
(Menenjit,
GZETM ALTINDA TEDAV. Tedavi rejimine uymas

konusunda kuflku duyulan hastalarda tedavinin yakndan gzetim altnda yrtlmesi gerekir. Bu hastalara
ilk 2 ay boyunca haftada 3 kez gzetim altnda izoniazid, rifampisin ve pirazinamid, sonraki 4 ay boyunca
da haftada kez izoniazid ve rifampisin verilir.
milier,perikardit,
peritonit, iki
tarafl plrezi
veya fazla
miktarda sv,
omurga,
genitoriner,
intestinal)
BAIfiIKLIK EKSKL OLAN HASTALAR. Baflklk

eksiklii olan hastalarda daha nceden latent olan
hastaln yeniden etkinleflmesiyle ya da yeni bir enfeksiyon ile tberkloz geliflebilir. oul direnli
Mycobacterium tuberculosis bulunabilir ya da enfeksiyon etkeni baflka mikobakteriler (rn. M. avium
kompleksi) olabilir; bu durumda uzman grfl alnmaldr. Her zaman kltr yaplmal, mikroorganizmann tipi ve duyarll dorulanmaldr. lk sra ilalarna duyarl M. tuberculosis enfeksiyonu olduu kesinleflirse standart 6 aylk tedavi rejimi uygulanr; tedavinin tamamlanmasndan sonra hastaya uzun sreli
izoniazid profilaksisi (gnde 300 mg; OCUKLARDA,
gnde 5-10 mg/kg) uygulanmal ya da yakndan izlenmelidir.
Dierleri
1 ay NH+RF+PZA
+EMB bundan sonra
5 ay NH+RF+EMB
Nksler
ocuk
Tberklozu
dame Faz
(gnlk)
NH+RF+PZA
4 ay NH+RF
NH+RF+PZA+EMB 7-10 ay NH+RF

veya
NH+RF+PZA+SM
Ayn
4 ay NH+RF
Tedavi Baflarszl Bu konuda uzmanlaflmfl merkezlerde

Kronik Vakalar
ikinci grup ilalarla tedavi edilir.*
Not: Bafllang faznn sonunda hl ARB pozitif ise, bafllang faz
ayn ilalarla bir ay uzatlr. nc ayda da ARB pozitif ise hastann balgam diren testi iin laboratuvara gnderilir ve idame tedavisine geilir.
Gebelerde, emziren annelerde ve dier zel durumlarda baflka tedavi
yaklaflmlar uygulanr.
la ksaltmalar: zoniyazid (NH), Rifampisin (RF), Pirazinamid
(PZA), Etambutol (EMB), Streptomisin (SM)
* Ankara Atatrk Gs Hastalklar ve Gs Cerrahisi Merkezi,
stanbul SSK Sreyyapafla Gs ve Kalp Damar Hastalklar Eitim
Hastanesi, stanbul Heybeliada Gs Hastalklar ve Gs Cerrahisi
Merkezi, stanbul Yedikule Gs Hastalklar ve Gs Cerrahisi
Merkezi, zmir Gs Hastalklar ve Cerrahisi Eitim Hastanesi
ZLEME. zoniazid, rifampisin ve pirazinamid ile karacierde toksik etki gelifltiinden (bkz. Ek 2), bu ilalarla tedaviye bafllamadan nce karacier ifllevleri
kontrol edilmelidir. nceden var olan karacier hastal olanlarda, zellikle ilk iki ay boyunca sk sk
kontrol yaplmaldr. Karacier hastal bulgusu yoksa (ve tedaviden nce karacier ifllevleri normalse),
hastada tedavi boyunca atefl, halsizlik, bulant, sarlk
ya da aklanamayan ktleflme olmad srece kontrol gereksizdir. Bir yandan antitberkloz tedaviye
tam olarak uymann gerekmesi, te yandan ciddi karacier hasarna karfl koruma gerei dikkate alnarak,
hasta ve yaknlarna karacier bozukluu bulgularn
nasl fark edecekleri dikkatle anlatlmal, karacier
hastal belirtileri ortaya karsa derhal tedaviyi ke sip doktorlarna baflvurmalar tlenmelidir.
Antitberkloz ilalarla tedaviye bafllamadan nce
bbrek ifllevi kontrol edilmeli, uygun doz ayarlamalar
yaplmaldr. Bbrek bozukluu olan hastalarda streptomisin ya da etambutoln kullanlmamas yelenirse
de kullanlacaksa dozun azaltlmas ve mmknse ila
konsantrasyonlarnn izlenmesi gerekir (bkz. Ek 3).
Etambutol kullanlmadan nce grme keskinlii llmelidir (aflaya baknz).
Baflarsz tedavinin bafllca nedenleri hekimin yanlfl
tedavi nermesi ve hastann tedaviye gerektii gibi
uymamasdr. Aflr dozlardan olduu kadar yetersiz
dozlardan da kanmak gereklidir. Tedavi uzman
bir hekim gzetiminde yaplmaldr.
zoniazid ucuz ve son derece etkilidir. Rifampisin
gibi, zgl bir kontrendikasyon yoksa her zaman antitberkloz tedavi rejimine dahil edilmelidir. Sk rastlanan tek yan etkisi periferik nropatidir; diyabet ve
alkolizm gibi altta yatan risk etmenleri olduunda ve
kronik bbrek yetersizliiyle beslenme bozukluunda
(malntrisyon) daha ok grlr. Bu durumlarda, tedavinin bafllangcndan itibaren profilaktik olarak
gnde 10 mg piridoksin verilmelidir. Hepatit (dikkat:
bkz. zleme, yukarda) ve psikoz gibi dier yan etkilerine ender rastlanr.
Rifampisin btn antitberkloz tedavi rejimlerinin temel bileflenlerinden biridir. zoniazidle olduu
gibi, zgl bir kontrendikasyon yoksa mutlaka tedaviye dahil edilmelidir.
Rifampisin uygulamasnn ilk iki ay boyunca kara cier ifllevlerinde geici bozulma ve serum transaminaz dzeylerinde artma sk grlrse de genellikle tedavinin kesilmesini gerektirmez. Karacierde kimi
zaman grlen daha ar toksik etki, zellikle nceden karacier hastal olanlarda (dikkat : bkz. zleme,
yukarda) tedavinin deifltirilmesini gerektirir.
Aralkl tedavide alt toksisite sendromu belirlenmifltir; bunlar influenzaya benzer, abdominal ve solunum
belirtileri, flok, bbrek yetersizlii ve trombositopenik
purpuradr ve hastalarn %20-30unda grlebilir.
Rifampisin, strojenler, kortikosteroidler, fenitoin,
slfonilreler ve antikoaglanlar gibi eflitli ilalarn
metabolizmasn hzlandran karacier enzimlerini indkler. Etkileflimleri: Ek 1 (rifamisinler). Dikkat:
oral kontraseptiflerin etkisi azalr; bu hastalara gebe-
247
lii nleyici dier yntemlere iliflkin bilgi verilmelidir

(bkz. blm 7.3.1).
Yeni piyasaya kmfl bir rifampisin olan rifabutin ,
CD4 saym dflk olan hastalarda M. avium kompleksi enfeksiyonlarna karfl profilakside endikedir;
ayrca tberkloz dfl mikobakteri hastalklarnn ve
akcier tberklozunun tedavisi iin ruhsatlandrlmfltr. Rifampisin gibi karacier enzimlerini indkler,
oral kontraseptiflerin etkisinin azalmas gebelii nleyici dier yntemlerin kullanlmasn gerektirir.
Pirazinamid yalnz Mycobacterium tuberculosisin
hcre ii blnen formlarna karfl etkili olan bakterisid
bir ilatr; bafllca etkisini yalnzca ilk iki ya da ay
iinde gsterir. Meninkslerden geifli iyi olduundan
zellikle tberkloz menenjitte yararldr. M. bovise
karfl etkili deildir. Kimi zaman karacierde ar toksik etki ortaya kabilir (dikkat: bkz. zleme, yukarda).
Morfazinamid , pirazinamidin n-ila fleklidir;
onun yerine kullanlabilir.
Diren olduu dflnlyorsa tedaviye etambutol
eklenir; diren riski dflkse kullanlmayabilir. Gze timsiz tedavide etambutol bafllang evresinde gnde
25 mg/kg, idame evresinde ise gnde 15 mg/kg (ya da
her iki evrede de 15 mg/kg) verilir; yakndan gzetimli aralkl tedavide etambutol haftada 3 kez 30 mg/kg
ya da haftada iki kez 45 mg/kg verilir.
Etambutoln yan etkileri nemli lde, grme keskinliinde azalma, renk krl ve grme alanlarnda
daralma gibi grme bozukluklarndan ibarettir. Bu
toksik etkiler aflr dozda kullanldnda ya da hastann bbrek ifllevlerinde bozukluk varsa daha sk grlr. Okler toksik etkinin en erken ortaya kan belirtileri zneldir ve hastalara grme bozukluu geliflirse
derhal tedaviyi kesmeleri ve hemen doktora baflvurmalar tlenir. lacn erken dnemde kesilmesi sonucunda grme hemen her zaman dzelir. Grmeyle
ilgili yan etkilere iliflkin uyarlar anlayamayan hasta lara mmknse baflka bir ila verilmelidir. Etambutol
zellikle 5 yaflndan kk ve semptomatik grme deiflikliklerini doru ve net olarak bildiremeyecek ocuklarda kullanlmamaldr.
Etambutolle tedaviden nce Snellen skalasyla gz
muayenesi yaplmaldr.
Streptomisin, direnli mikroorganizmalar dflnda
artk ok ender kullanlmaktadr. ntramskler yolla
gnde 1 glk standart dozda verilir, 50 kgn altndaki ya da 40 yafln stndeki hastalarda doz 500-750
mga dflrlr. Tam gzetimli aralkl tedavide streptomisin haftada 3 kez 1 g, 50 kgn altndaki hastalar da haftada 3 kez 750 mg verilir. ocuklarda gnde
15-20 mg/kg ya da tam gzetimli aralkl tedavide
haftada 3 kez 15-20 mg/kg verilir. zellikle bbrek
ifllevleri bozuk olan ve streptomisinin byk bir dikkatle kullanlmas gereken hastalarda plazma ila
konsantrasyonlar llmelidir. Yan etkiler 100 glk
kmlatif dozun ardndan artar, bu doz istisnai durumlar dflnda afllmamaldr.
Direnli mikroorganizmalarn neden olduu enfeksiyonlarda ya da ilk seenek ilalarn kabul edilemeyecek yan etkilere neden olduu durumlarda kullanlabilecek ikinci seenek ilalar arasnda kapreomisin,
sikloserin, yeni makrolidler (rn. azitromisin ve kla-
248
ritromisin), kinolonlar (rn. siprofloksasin ve ofloksasin), etionamid ve onun daha iyi tolere edilen trevi
olan protionamid bulunur.
Tiasetazon , sadece akcier tberklozuna karfl
kombinasyon iinde kullanlan etkin, toksisitesi greceli olarak fazla ve ucuz bir marjinal tberklostatiktir. Sodyum aminosalisilat (PAS) da, artk pek kullanlmayan marjinal bir tberklostatiktir; bebeklerde
etambutoln gze toksisitesini izlemenin zorluu nedeniyle onun yerine kullanlabilir.
ETAMBUTOL HDROKLORR
Endikasyonlar: tberkloz, dier ilalarla kombinasyon halinde

Dikkatli olunmas gereken durumlar: bbrek bo zukluunda doz azaltlmaldr; yaflllar; gebelik;
hastaya grme deiflikliklerini bildirmesi tlenmeliyukardaki notlara baknz
Kontrendikasyonlar: kk ocuklar (bkz. notlar),
optik nrit, grme bozukluu
Yan etkileri: optik nrit, krmz/yeflil renk krl,
periferik nrit, ender olarak dknt, kaflnt, rtiker, trombositopeni
Doz: ERfiKNLERDE ve OCUKLARDA , 6 yafln st, yukardaki notlara baknz
Ethambutol (Unipharm)
Tablet, 500 mg etambutol hidroklorr; 50 tablet/flifle
Miambutol (Koak)
Tablet, 500 mg etambutol dihidroklorr; 50 ve 500 tablet/kutu
Tambutol (Atabay)
Tablet, 500 mg etambutol dihidroklorr; 50 tablet/kutu
Tberol (Deva)
Tablet, 500 mg etambutol hidroklorr; 30 tablet/kutu
ZONAZD
Endikasyonlar: tberkloz, dier ilalarla kombinasyon halinde; profilaksiblm 5.1, tablo 2
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier bozukluu (karacier ifllevleri izlenmeli, ayrca aflaya baknz); bbrek bozukluu; yavafl asetilleyicilik (yan etki riski artmfltr, Trkiyede yavafl asetilleyicilik oran yaklaflk %60tr); epilepsi; psikoz
yks; alkolizm; gebelik ve emzirme; porfiri
(bkz. blm 9.8.2); etkileflimleri : Ek 1 (izoniazid)
KARACER BOZUKLUKLARi. Hastaya ve yaknlarna karacier bozukluu bulgularn nasl fark edecekleri
anlatlmal, bir trl gemeyen bulant, kusma, halsizlik
ya da sarlk gibi belirtiler geliflirse derhal tedaviyi kesmesi ve doktora baflvurmas tlenmelidir
Kontrendikasyonlar: ilaca bal karacier hastal

Yan etkileri: bulant, kusma; yksek dozlarla periferik nrit (piridoksinle profilaksi yaplr, yukardaki notlara baknz), optik nrit, konvlsiyonlar,
psikotik epizodlar; atefl, eritema multiforme, purpura, agranlositoz dahil aflr duyarllk reaksiyonlar; hepatit (zellikle 35 yafln stnde); sistemik lupus eritematozusa benzer sendrom, pellagra, hiperglisemi ve jinekomasti bildirilmifltir
Doz: Azdanya da intramskler ya da intravenz
enjeksiyonla, yukardaki notlara baknz
5.1
.N.H. (Koak)
Tablet, 100 mg izoniazid, 50, 100 ve 1000 tablet/kutu;
300 mg izoniazid, 50 tablet/kutu
B6 vitaminiyle kombine
sovit (Deva)
Tablet, 100 mg izoniazid, 25 mg B6 vitamini; 100 tablet/kutu
ETONAMD
Endikasyonlar: dier ilalarla kombinasyon halinde, ilk seenek ilalara direnli tberkloz
Dikkatli olunmas gereken durumlar; karacier
bozukluu; izoniazidle birlikte verildiinde psiflik
bozukluk olasl artar; karacier ifllev testleri izlenmelidir.
Kontrendikasyonlar; gebelik, karacier yetersizlii
Yan etkileri: mide tahrifline bal bulant, kusma,
yanma, ifltahszlk; azda metalik tat, postral hipotansiyon, deri dkntleri, purpura, stomatit, jinekomasti, adet bozukluklar; periferik nrit ve
konvlsiyonlar (piridoksin ile nlenebilir), anksiyete, psikoz
Doz: Azdan, gnde 500-750 mg, 1 ya da 2 doza
blnerek, tek doz tercihen akflam yemeinden
sonra; gnde en fazla 1 g
Etyomid (Koak)
Draje , 250 mg etionamid; 50 draje/kutu
PROTONAMD
Endikasyonlar: bkz. Etionamid
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Etionamid
Doz: bkz. Etionamid
Promid (Biofarma)
Draje , 250 mg protionamid; 40 draje/kutu
Tionamid (Koak)
Draje, 250 mg protionamid; 50 draje/kutu
MORFAZNAMD
Endikasyonlar: tberkloz, dier ilalarla kombinasyon halinde pirazinamid yerine
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Pirazinamid
Doz: Azdan, gnde 3 g (50 kgn altndaki eriflkinlerde 2 g), 2-3 doza blnerek
Morfozid (Koak)
Tablet, 500 mg morfazinamid hidroklorr; 50 ve 500
tablet/kutu
Piazolina (Santa Farma)

Tablet, 500 mg morfazinamid; 50 ve 500 tablet/kutu
PRAZNAMD
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier
bozukluu (karacier ifllevleri izlenmeli, ayrca

aflaya baknz); bbrek bozukluu; diyabet; gut;
etkileflimleri : Ek 1 (pirazinamid)
KARACER BOZUKLUKLARI. Hastaya ve yaknlarna karacier bozukluu bulgularn nasl fark edecekleri
Kontrendikasyonlar: karacier hasar, porfiri (bkz.

blm 9.8.2)
Yan etkileri: atefl, ifltahszlk, hepatomegali, sarlk,
karacier yetersizlii dahil hepatotoksik etki; bulant, kusma, artralji, sideroblastik anemi, rtiker
Doz: yukardaki notlara baknz
249
gnde 0.6-1.2 g (2-4 doza blnerek)

Tberklozda, dier ilalarla kombinasyon halinde, yukardaki notlara baknz
Leprada, blm 5.1.10
Meningokoksik menenjit ve Haemophilus influ enzae (tip b) enfeksiyonu profilaksisi iin, blm
5.1, tablo 2
Rifcap (Koak)
Kapsl, 150 mg ve 300 mg rifampisin; 16 kapsl/kutu
Sspansiyon, 100 mg rifampisin/5 ml; 80 ml/flifle
Rifex (Atabay)
Kapsl, 300 mg rifampisin; 16 kapsl/kutu
Rifadin (Hoechst Marion Roussel)

Piraldina (Santa Farma)
Tablet, 500 mg pirazinamid; 50 ve 500 tablet/kutu
Kapsl, 150 mg ve 300 mg rifampisin, 16 kapsl/kutu

Oral sspansiyon , 100 mg rifampisin/5 ml; 80 ml/flifle
Pirazinid (Koak)
Tablet, 500 mg pirazinamid; 50 tablet/kutu
RFAMPSN
Endikasyonlar: bkz. Doz
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier bozukluunda doz azaltlmaldr (bkz. Ek 2; karacier bozukluklar ve uzun sreli tedavide karacier
ifllev testleri ve kan saymlar izlenir, ayrca aflaya baknz); bbrek bozukluu (gnde 600 mgn
zerindeyse); gebelik ve emzirme (yukardaki notlara baknz ve bkz. Ek 4 ve 5); dikkat: oral kontraseptif kullanan hastaya gebelii nleyici dier
yntemler nerilmelidir (ayrca bkz. blm 7.3.1);
yumuflak kontakt lensleri boyar; ayrca yukardaki
notlara baknz; etkileflimleri: Ek 1 (rifamisinler)
Dikkat. Tedavi kesilirse dflk dozla yeniden bafllanmal
ve doz basamakl olarak artrlmaldr; ciddi yan etkiler ortaya karsa tedavi tmyle kesilmelidir
Kontrendikasyonlar: sarlk, porfiri (bkz. blm

9.8.2)
Yan etkileri: ifltahszlk, bulant, kusma, ishal (antibiyotie bal kolit bildirilmifltir) dahil gastrointestinal belirtiler; ncelikle aralkl tedavide grlenlerin arasnda influenza benzeri belirtiler (titreme, atefl, sersemlik, kemik ars), solunum belir tileri (nefes darl dahil), kollaps ve flok, hemolitik anemi, akut bbrek yetersizlii ve trombositopenik purpura bulunur; karacier ifllevlerinde deiflme, sarlk; scak basmas, rtiker ve dkntler; bildirilen dier yan etkilerden bazlar dem,
kaslarda gszlk ve miyopati, lkopeni, eozinofili, adet bozukluklardr; idrar, tkrk ve dier
vcut salglar turuncu-krmzya boyanr; uzun
sre infzyon kullanldnda tromboflebit bildirilmifltir
Doz: Bruselloz, lejyoner hastal ve ar stafilokok
enfeksiyonlarnda, dier ilalarla kombinasyon
halinde, azdan ya da intravenz infzyonla,
SKLOSERN
Dikkatli olunmas gereken durumlar: alerjik dermatit ya da MSSde toksik etki belirtisi varsa kesilmeli ya da doz azaltlmal; bbrek bozukluunda doz azaltlmal (ar bozuklukta kullanlmamal); hematolojik, bbrek ve karacier ifllevleri izlenmeli; gebelik ve emzirme; etkileflimleri : Ek 1
(sikloserin)
Kontrendikasyonlar: ar bbrek bozukluu, epilepsi, depresyon, fliddetli anksiyete, psikotik durumlar, alkol bamll, porfiri (bkz. blm 9.8.2)
Yan etkileri: bafllcalar nrolojik, bafl ars, sersemlik, vertigo, uyuflukluk, tremor, konvlsiyonlar; psikoz, depresyon; dknt; megaloblastik
anemi; karacier ifllev testlerinde deifliklik
Doz: Azdan, bafllangta 2 hafta boyunca 12 saatte bir 250 mg, kan konsantrasyonuna ve yanta
gre artrlr, en fazla 12 saatte bir 500 mg; OCUKLARDA, bafllangta gnde 10 mg/kg, kan
konsantrasyonuna ve yanta gre ayarlanr
Dikkat. zellikle bbrek bozukluunda ya da gnde 500
mgdan fazla kullanlyorsa ya da toksik etki bulgular
varsa kan konsantrasyonu izlenmeli; kan konsantrasyonu
30 mg/lyi aflmamaldr
Seromycin (Lilly)
Kapsl, 250 mg sikloserin; 40 kapsl/kutu
Siklocap (Koak)
STREPTOMSN
Endikasyonlar: tberkloz, dier ilalarla kombinasyon halinde; brusellozda doksisikline yardmc olarak
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonlar; Yan etkileri: bkz. Aminoglikozidler,
blm 5.1.4; ayrca aflr duyarllk reaksiyonlar,
azda parestezi
Doz: Derin intramskler enjeksiyonla, tberklozda, yukardaki notlara baknz; brusellozda, mutlaka uzmana danfllmaldr
248
ritromisin), kinolonlar (rn. siprofloksasin ve ofloksasin), etionamid ve onun daha iyi tolere edilen trevi
olan protionamid bulunur.
Tiasetazon , sadece akcier tberklozuna karfl
kombinasyon iinde kullanlan etkin, toksisitesi greceli olarak fazla ve ucuz bir marjinal tberklostatiktir. Sodyum aminosalisilat (PAS) da, artk pek kullanlmayan marjinal bir tberklostatiktir; bebeklerde
etambutoln gze toksisitesini izlemenin zorluu nedeniyle onun yerine kullanlabilir.
ETAMBUTOL HDROKLORR

Dikkatli olunmas gereken durumlar: bbrek bo zukluunda doz azaltlmaldr; yaflllar; gebelik;
hastaya grme deiflikliklerini bildirmesi tlenmeliyukardaki notlara baknz
Kontrendikasyonlar: kk ocuklar (bkz. notlar),
optik nrit, grme bozukluu
Yan etkileri: optik nrit, krmz/yeflil renk krl,
periferik nrit, ender olarak dknt, kaflnt, rtiker, trombositopeni
Doz: ERfiKNLERDE ve OCUKLARDA , 6 yafln st, yukardaki notlara baknz
Ethambutol (Unipharm)
Tablet, 500 mg etambutol hidroklorr; 50 tablet/flifle
Miambutol (Koak)
Tablet, 500 mg etambutol dihidroklorr; 50 ve 500 tablet/kutu
Tambutol (Atabay)
Tablet, 500 mg etambutol dihidroklorr; 50 tablet/kutu
Tberol (Deva)
Tablet, 500 mg etambutol hidroklorr; 30 tablet/kutu
ZONAZD
Endikasyonlar: tberkloz, dier ilalarla kombinasyon halinde; profilaksiblm 5.1, tablo 2
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier bozukluu (karacier ifllevleri izlenmeli, ayrca aflaya baknz); bbrek bozukluu; yavafl asetilleyicilik (yan etki riski artmfltr, Trkiyede yavafl asetilleyicilik oran yaklaflk %60tr); epilepsi; psikoz
yks; alkolizm; gebelik ve emzirme; porfiri
(bkz. blm 9.8.2); etkileflimleri : Ek 1 (izoniazid)
KARACER BOZUKLUKLARi. Hastaya ve yaknlarna karacier bozukluu bulgularn nasl fark edecekleri
Kontrendikasyonlar: ilaca bal karacier hastal

Yan etkileri: bulant, kusma; yksek dozlarla periferik nrit (piridoksinle profilaksi yaplr, yukardaki notlara baknz), optik nrit, konvlsiyonlar,
psikotik epizodlar; atefl, eritema multiforme, purpura, agranlositoz dahil aflr duyarllk reaksiyonlar; hepatit (zellikle 35 yafln stnde); sistemik lupus eritematozusa benzer sendrom, pellagra, hiperglisemi ve jinekomasti bildirilmifltir
Doz: Azdanya da intramskler ya da intravenz
enjeksiyonla, yukardaki notlara baknz
5.1
.N.H. (Koak)
Tablet, 100 mg izoniazid, 50, 100 ve 1000 tablet/kutu;
300 mg izoniazid, 50 tablet/kutu
B6 vitaminiyle kombine
sovit (Deva)
Tablet, 100 mg izoniazid, 25 mg B6 vitamini; 100 tablet/kutu
ETONAMD
Dikkatli olunmas gereken durumlar; karacier
bozukluu; izoniazidle birlikte verildiinde psiflik
bozukluk olasl artar; karacier ifllev testleri izlenmelidir.
Kontrendikasyonlar; gebelik, karacier yetersizlii
Yan etkileri: mide tahrifline bal bulant, kusma,
yanma, ifltahszlk; azda metalik tat, postral hipotansiyon, deri dkntleri, purpura, stomatit, jinekomasti, adet bozukluklar; periferik nrit ve
konvlsiyonlar (piridoksin ile nlenebilir), anksiyete, psikoz
Doz: Azdan, gnde 500-750 mg, 1 ya da 2 doza
blnerek, tek doz tercihen akflam yemeinden
sonra; gnde en fazla 1 g
Etyomid (Koak)
Draje , 250 mg etionamid; 50 draje/kutu
PROTONAMD
Endikasyonlar: bkz. Etionamid
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Etionamid
Doz: bkz. Etionamid
Promid (Biofarma)
Draje , 250 mg protionamid; 40 draje/kutu
Tionamid (Koak)
Draje, 250 mg protionamid; 50 draje/kutu
MORFAZNAMD
Endikasyonlar: tberkloz, dier ilalarla kombinasyon halinde pirazinamid yerine
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendi kasyonlar; Yan etkileri: bkz. Pirazinamid
Doz: Azdan, gnde 3 g (50 kgn altndaki eriflkinlerde 2 g), 2-3 doza blnerek
Morfozid (Koak)
Tablet, 500 mg morfazinamid hidroklorr; 50 ve 500
tablet/kutu
Piazolina (Santa Farma)

Tablet, 500 mg morfazinamid; 50 ve 500 tablet/kutu
PRAZNAMD
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier
bozukluu (karacier ifllevleri izlenmeli, ayrca

aflaya baknz); bbrek bozukluu; diyabet; gut;
etkileflimleri : Ek 1 (pirazinamid)
Kontrendikasyonlar: karacier hasar, porfiri (bkz.

blm 9.8.2)
Yan etkileri: atefl, ifltahszlk, hepatomegali, sarlk,
karacier yetersizlii dahil hepatotoksik etki; bulant, kusma, artralji, sideroblastik anemi, rtiker
Doz: yukardaki notlara baknz
249
gnde 0.6-1.2 g (2-4 doza blnerek)

Tberklozda, dier ilalarla kombinasyon halinde, yukardaki notlara baknz
Leprada, blm 5.1.10
Meningokoksik menenjit ve Haemophilus influ enzae (tip b) enfeksiyonu profilaksisi iin, blm
5.1, tablo 2
Rifcap (Koak)
Kapsl, 150 mg ve 300 mg rifampisin; 16 kapsl/kutu
Rifex (Atabay)
Kapsl, 300 mg rifampisin; 16 kapsl/kutu
Rifadin (Hoechst Marion Roussel)

Piraldina (Santa Farma)
Tablet, 500 mg pirazinamid; 50 ve 500 tablet/kutu
Kapsl, 150 mg ve 300 mg rifampisin, 16 kapsl/kutu

Oral sspansiyon , 100 mg rifampisin/5 ml; 80 ml/flifle
Pirazinid (Koak)
Tablet, 500 mg pirazinamid; 50 tablet/kutu
RFAMPSN
Endikasyonlar: bkz. Doz
Dikkatli olunmas gereken durumlar: karacier bozukluunda doz azaltlmaldr (bkz. Ek 2; karacier bozukluklar ve uzun sreli tedavide karacier
ifllev testleri ve kan saymlar izlenir, ayrca aflaya baknz); bbrek bozukluu (gnde 600 mgn
zerindeyse); gebelik ve emzirme (yukardaki notlara baknz ve bkz. Ek 4 ve 5); dikkat: oral kontraseptif kullanan hastaya gebelii nleyici dier
yntemler nerilmelidir (ayrca bkz. blm 7.3.1);
yumuflak kontakt lensleri boyar; ayrca yukardaki
notlara baknz; etkileflimleri: Ek 1 (rifamisinler)
Dikkat. Tedavi kesilirse dflk dozla yeniden bafllanmal
ve doz basamakl olarak artrlmaldr; ciddi yan etkiler ortaya karsa tedavi tmyle kesilmelidir
Kontrendikasyonlar: sarlk, porfiri (bkz. blm

9.8.2)
Yan etkileri: ifltahszlk, bulant, kusma, ishal (antibiyotie bal kolit bildirilmifltir) dahil gastrointestinal belirtiler; ncelikle aralkl tedavide grlenlerin arasnda influenza benzeri belirtiler (titreme, atefl, sersemlik, kemik ars), solunum belir tileri (nefes darl dahil), kollaps ve flok, hemolitik anemi, akut bbrek yetersizlii ve trombositopenik purpura bulunur; karacier ifllevlerinde deiflme, sarlk; scak basmas, rtiker ve dkntler; bildirilen dier yan etkilerden bazlar dem,
kaslarda gszlk ve miyopati, lkopeni, eozinofili, adet bozukluklardr; idrar, tkrk ve dier
vcut salglar turuncu-krmzya boyanr; uzun
sre infzyon kullanldnda tromboflebit bildirilmifltir
Doz: Bruselloz, lejyoner hastal ve ar stafilokok
enfeksiyonlarnda, dier ilalarla kombinasyon
halinde, azdan ya da intravenz infzyonla,
SKLOSERN
Dikkatli olunmas gereken durumlar: alerjik dermatit ya da MSSde toksik etki belirtisi varsa kesilmeli ya da doz azaltlmal; bbrek bozukluunda doz azaltlmal (ar bozuklukta kullanlmamal); hematolojik, bbrek ve karacier ifllevleri izlenmeli; gebelik ve emzirme; etkileflimleri : Ek 1
(sikloserin)
Kontrendikasyonlar: ar bbrek bozukluu, epilepsi, depresyon, fliddetli anksiyete, psikotik durumlar, alkol bamll, porfiri (bkz. blm 9.8.2)
Yan etkileri: bafllcalar nrolojik, bafl ars, sersemlik, vertigo, uyuflukluk, tremor, konvlsiyonlar; psikoz, depresyon; dknt; megaloblastik
anemi; karacier ifllev testlerinde deifliklik
Doz: Azdan, bafllangta 2 hafta boyunca 12 saatte bir 250 mg, kan konsantrasyonuna ve yanta
gre artrlr, en fazla 12 saatte bir 500 mg; OCUKLARDA, bafllangta gnde 10 mg/kg, kan
konsantrasyonuna ve yanta gre ayarlanr
Dikkat. zellikle bbrek bozukluunda ya da gnde 500
mgdan fazla kullanlyorsa ya da toksik etki bulgular
varsa kan konsantrasyonu izlenmeli; kan konsantrasyonu
30 mg/lyi aflmamaldr
Seromycin (Lilly)
Siklocap (Koak)
STREPTOMSN
Endikasyonlar: tberkloz, dier ilalarla kombinasyon halinde; brusellozda doksisikline yardmc olarak
Dikkatli olunmas gereken durumlar; Kontrendikasyonlar; Yan etkileri: bkz. Aminoglikozidler,
blm 5.1.4; ayrca aflr duyarllk reaksiyonlar,
azda parestezi
Doz: Derin intramskler enjeksiyonla, tberklozda, yukardaki notlara baknz; brusellozda, mutlaka uzmana danfllmaldr

05 1 Enfeksiyon C

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

05 1 Enfeksiyon C

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

213

dknt; kimi zaman karacier ifllevi bozukluklar; geri

kirse bir ay sonra 10 mga karlr; en fazla gnde 10 mg

Demansta kullanlan ilalar

Endikasyonlar: Alzheimer hastalnda hafif-orta

Bu blmde afladaki bafllklar altnda ila tedavisi tartfllmaktadr:

Raci Hummas (rekrrent atefl)

Tablo 1. Antibakteriyel tedavi zeti

nvazif olabilecek ar enfeksiyonlar da kapsar

Hafif vakalarda antibiyotik endike deildir. Trimetoprime

Hindistan, Pakistan, Ortadou ve Gneydou Asyadan

Antibiyotie bal kolit (psdomembranz kolit)

Penisiline az duyarl streptokoklarn (rn.

Staphylococcus aureus un (ve Staphylococcus epi dermidis) neden olduu endokardit

Haemophilus influenzae epiglotiti

Kronik bronflit alevlenmeleri

Komplikasyonsuz toplumda edinilmifl pnmoni

Tablo 1. Antibakteriyel tedavi zeti (devam)

Hastanede edinilmifl pnmoni

Merkezi sinir sistemi

Menenjit: Bafllangta ampirik tedavi

Hastaneden karmadan nce 2 gn rifampisin verilir

Haemophilusinfluenzae nn neden olduu menenjit

H. influenzae tip b iin hastaneden karmadan nce 4 gn

Tedavi en az 4 hafta srdrlr; 2 haftadan sonra

Akut piyelonefrit ya da prostatit

Alt idrar yolu enfeksiyonu

Komplikasyonsuz genital klamidya enfeksiyonu,

Pelvik enflamatuar hastalk

Septisemi: Bafllangta ampirik tedavi

Kas ve iskelet sistemi

Osteomiyelit ve septik artrit

Kulak, burun ve orofarinks

Tablo 1. Antibakteriyel tedavi zeti

nvazif olabilecek ar enfeksiyonlar da kapsar

Hafif vakalarda antibiyotik endike deildir. Trimetoprime

Hindistan, Pakistan, Ortadou ve Gneydou Asyadan

Antibiyotie bal kolit (psdomembranz kolit)

Penisiline az duyarl streptokoklarn (rn.

Staphylococcus aureus un (ve Staphylococcus epi dermidis) neden olduu endokardit

Haemophilus influenzae epiglotiti

Kronik bronflit alevlenmeleri

Komplikasyonsuz toplumda edinilmifl pnmoni

Tablo 1. Antibakteriyel tedavi zeti (devam)

Hastanede edinilmifl pnmoni

Merkezi sinir sistemi

Menenjit: Bafllangta ampirik tedavi

Hastaneden karmadan nce 2 gn rifampisin verilir

Haemophilusinfluenzae nn neden olduu menenjit

H. influenzae tip b iin hastaneden karmadan nce 4 gn

Tedavi en az 4 hafta srdrlr; 2 haftadan sonra

Akut piyelonefrit ya da prostatit

Alt idrar yolu enfeksiyonu

Komplikasyonsuz genital klamidya enfeksiyonu,

Pelvik enflamatuar hastalk

Septisemi: Bafllangta ampirik tedavi

Kas ve iskelet sistemi

Osteomiyelit ve septik artrit

Kulak, burun ve orofarinks

Tablo 1. Antibakteriyel tedavi zeti (devam)

Tablo 2. Antibakteriyel profilaksi zeti (devam)

srdrlr. Enfeksiyonlarn ounda etken virslerdir

zel risk taflyanlarda (kalp kapak protezi olan ya da