Professional Documents
Culture Documents
Sünnet-i Seniyle edeb’tir. Hiç bir meselesi yoktur ki altında bir nur, bir edeb bulunmasnı. S.N.
Adab : Dinin gerekli kılıp, aklında hoş gördüğü Allan rızasına uygun, zahiri ahlak olan hareket ve
sözlerin hepsidir.
Adab-ı Muaşeret : İnsana hayat-ı ictimaiye ile olan münasebetlerini kolay, münasip hoş bir şekilde
ifa etmesini öğreten bi sanattır.
İctimai hayatta bize lazım olacak adab-ı muaşeret kaideleri kısım kısım incelenecektir.
1-SELAMLAŞMA ADABI
1. Selam verirken “Esselamü aleyküm”, selam alırken de “ve aleykümmüsselamü” denmelidir.
2. Müminlerin toplu olarak bulunduğu herhangi bir yere girildiğinde, orada bulunanlara selam
vermelidir.
3. Yine, bulunduğumuz topluluktan ayrılırken selam vererek ayrılmalıdır.
4. Selamı mü’min insanlara vermek, böylece selamı mü’minler arasında yaymayı sağlamak.
5. Karşılaşan iki kimseden küçük olanın büyüğe. Az olan grubun çok olana, yürüyenin oturana,
vasıta üzerinde bulunanın yaya olana önce selem vermesi gerekir.
6. Selamlaşmadan sonra iki elimizde sıkarak tokalaşmak.
7. Mübarek gün ve gecelerde isi selam verdikten sonra müsafaha yapmak.
2-MİSAFİRLİK ADABI
a. Ev Sahibinin Uyması Gereken Adaplar:
1. Ev sahibi giyim kuşamına özen göstermelidir.
2. Misafire güler yüz gösterip, tatlı ve yumuşak sesle selamlamalıdır.
3. Misafirlerin istirahat etmeleri ve ev sahibinin yanında utançlarından yapamayacakları ihtiyaçları
yerine getirmeleri için normal bir süre misafirleri yalnız bırakmalıdır.
4. Misafiri bekletecek kadar uzun süre yanından ayrılmamalıyız.
5. Misafire, maddi duruma sıkıntı vermeyecek ölçüde yapılabilecek en iyi şekilde yemek
hazırlanmalıdır.
6. Yemeği çok sesiz bir şekilde hazırlamaya dikkat edilmelidir.
7. Yemeği, “buyurmaz mısınız, yemez misiniz” şeklinde tatlı ve yumuşak bir sesle takdim etmek
gereklidir.
8. Misafirin yemek esnasında iken varsa istekleri yerine getirilmeli, yoksa memnuniyetleri
arttırılmalıdır. Fakat devamlı olarak “ye” dememeliyiz.
-2-
İnsan bu aleme ilim ve dua vasıtasıyla tekemmül etmek için gelmiştir. S.N.
9. Misafire hizmeti ev sahibi veya hizmetçisi yapar. En güzel olanı ev sahibinin hizmetidir.
10.Misafiri uğurlarken yine güler yüzle ve yumuşak bir şekilde davranarak uğurlamak gerekir.
3-ZİYAFET ADABI
1. Ziyafet verilen yere davet edilmeden gidilmemelidir.
2. Ziyafette misafirlere ikramda bulunmak ve memnun edebilmek için yemekler çeşitli, kaliteli ve
muvazeneli olmalıdır.
3. Ziyafetlerde mümkün ise et yemeği bulundurulmalıdır.
4. Ziyafet vermek isteyen kişi et yemeğinin yanında hazmı kolaylaştırıcı özelliği sebebiyle salata
veya sebze yemeği ikramında bulunmalıdır. Bu Kur’anın adabındandır.
5. Misafirlere yemeği acele olarak hazırlamalı ve önce meyva ikram edilmelidir. Sonra salata ve
yanında etli yemek, sebzeli yemek, daha sonrada tatlı ikram edilmelidir. Bunların hepsi birden sofraya
getirilmek suretiyle de sunulabilir.
4-GİYİNME ADABI
5-OTURMA-SOHBET ADABI
6-KONUŞMA ADABI
7-YEMEK ADABI
9-YATMA ADABI
-5-
1. Erken yatıp, erken kalkmalıyız.
2. Yatmadan evvel tuvalet ihtiyacını gidermek, dişleri temizlemek ve abdest almak gibi şahsi
temizlik yapmalıyız.
Kendi nefsi için sevdiğini,kardeşi için de sevmedikçe kişinin imanı kamil olmaz. H.Ş
3. Yatmadan evvel “Fatiha, Felak, Nas, Ayetel Kürsi” gibi faziletli sureleri okumak, 33’er defa
“Süphanallah, Elhamdülillah” 34’er defa “Allahü Ekber” çekmek hayırlıdır.
4. Yatarken en az edep yerlerimizi örtecek büyüklükte üzerimize örtü örtmeliyiz.
5. Uykudan kalkar kalkmaz besmele çekmeli, dişlerin temizliğine, tuvalet ihtiyacını gidermeye,
abdest almaya öncelik tanıdıktan sonra herhangi bir işe başlanmalıdır.
11-TUVALET ADABI
1. Tuvalete girmeden önce “Eüzü Besmele” çekmeli, çıkarken “Elhamdülillah” demelidir.
2. Tuvalete girmeden önce çoraplarımızı çıkarmalı ve pantolonun paçasını suyun sıçramayacağı
kadar katlamalıyız.
3. Allah ve peygamber ismi yazılı bir şey yanında bulundurulmamalıdır.
4. Tuvalete sol ayakla girmeli, sağ ayakla çıkmalıdır.
5. Kıbleye, aya, güneşe karşı önünü dönmemeli, bunlara arkasını çevirmemelidir.
6. Otururken sol tarafa meyletmelidir.
7. Tuvalet taşını yada tuvaletin kirli taraflarını temizlemelidir.
8. Tuvalet taşına dışkı yada sidik gibi necis maddeleri bulaştırmamalıdır.
9. Taharet yaparken su ile temizlenmelidir.
12-BANYO ADABI
1. Banyo yapmadan önce misvakla dişimizi temizlemeliyiz.
2. Banyo yapmaya Allahın huzuruna temiz çıkmak gibi güzel düşüncelerle girmelidir.
3. Sol ayağımızla banyoya girmelidir.
4. Girerken “Bismillahi rahmanirrahim-Pisliklerin her cinsindin ve kovulmuş şaytanın şerrinden
Allah’a sığınırım” demeliyiz.
5. Banyoyu kimsenin göremeyeceği şekilde kapatmalıyız.
6. Hamamda setr-i avrete riayet etmeli ve peştamal giymelidir.
7. İlk girişimizde sağ-sol omuzlarımızı yıkamalıyız.
8. Suyu lüzumundan fazla israf etmemeliyiz.
9. Banyoda suyun sıcaklığı gibi ürperten hallerde cehennemi düşünmeli, bununla cehennem
arasında mukayesede bulunmalıdır.
10. Banyoda konuşmamalı, aşikare Kur’an ve ilahi gibi şeyler söylememelidir.
11. Akşama yakın, akşam ile yatsı arasındaki vakitlerde banyoya girilmemelidir. Çünkü bu vakitler
şeytanların her tarafa yayıldığı vakittir.
12. Banyoda su dökünürken ayakta dökünmelidir. Oturarak su dökünmemelidir.
13. Banyodan evvel saç, bıyık gibi yerlerimizi uzamışsa düzeltmeli ve kısaltmalıdır.
14. Koltuk altlarında biten tüyleri, azami kırk günde bir yolmak ve traş etmek müstehaptır.
15. Kasıkları azami 7 günde bir temizlemek sünnettir.
16. Tırnaklarımızı keserken evvela sağ elin şehadet parmağından başlamalı, sonra sağ tarafından
bulunan parmakların tırnağını kesmelidir.
Ayak tırnaklarına gelenci; sağ ayağın küçük parmağından başlayıp sol ayağın küçük
parmağında bitirmelidir.
-6-
17. Sağ gözümüze üç, sol gözümüze iki sürme çekmek ve sürme çekerken sağdan başlamak
Peygamberimizin bir sünnetidir.
18. Varsa sakalımızı kısaltmalı, tarayıp düzeltmelidir.
19. Kestiğimiz tırnakları, tüyleri bir parçaya sararak yakmalı yada toprağa gömmelidir.
Kanaat tükenmez bir mal, fena bulmaz bir hazinedir. H.Ş
13-NAMAZ ADABI
1. Oturmada dizlere bakmalıdır. Rükuda gözler ayakların ucuna bakar,ayakta iken secdeye bakar.
2. Rüku ve secde tespihlerini beş veya yedi kere okumalıdır.
3. Mümkün mertebe öksürmemeğe çalışılmalıdır.
4. Namazı yerde veya yerde biten şeyde kılmak evladır.
5. Sünnetleri hep bir yerde kılmamalıdır.
6. Namazda çok okuyarak az rek’at kılmak, az okuyarak çok rek’at kılmaktan efdaldir.
7. Namazda huşu üzere bulunmalıdır. (Yani bütün aza sakin, hareketsiz ve düzgün vaziyette, göz
secdede, kalp namazın dışındakilerden alakayı kesmiş, kulak, dilin okuduğu şeyi dinlemekte ve
zihin elimizden geldiği kadarı manayı anlamakta meşgul olarak Rabbi Tealanın huzurunda,
yanında kim olduğunu fark edemeyecek derecede bulunmaktır.) Gafletle kılınan namazın sevabı
noksandır.
8. Tespihlerde kunut ve diğer dualarda kalbi hazır bulundurmak icap eder.
15-TEMİZLİK ADABI
1. Evin iç ve dış temizliğine itina ile bakılmalıdır.
2. Mutfak takımlarının temizliğine dikkat etmeli, bulaşık olan yemek kaplarını, yemekten sonra
yıkayıp intizamla yerlerine yerleştirmelidir.
3. Yemek ve su kaplarının üzerini açık bırakmamalı, iyice örtmelidir.
4. Besmele ile kapılarımızı kapatmalı, su musluklarını kesmeli,ışıklarımızı söndürmeliyiz.
5. Oturduğumuz evin sakinleri temizlik ve intizamdan büyük bir huzur duyarak hayatlarını
sürdürmeli, hariçtekilere misal olmalıdır.
6. Ferdin diş temizliğinden başlayarak, umumun temiz tutması gereken odalar, tuvalet, banyo,
mutfak, mescit ve balkon gibi yerlerin temizliğine ehemmiyet verilmelidir.
16-YOLCULUK ADABI
1. Yolcu, yolculuk müddetince İslam adabına riayet etmelidir.
2. Seyahate çıkmadan önce borçlarını ödemeli, emanetleri sahiplerine iade etmeli, yol için helal ara
hazırlamalı, kendisine münasip düşen Salih bir arkadaş bulmalıdır.
3. Seyahatten önce bulunduğu muhitin din büyüğüne, ailesine, dostlarına, arkadaşlarına veda etmeli
ve gideceği yer için bir ricaları olup olmadığı sorulmalıdır.
4. Yolculuğun sıhhat ve suküneti için Allah’tan yardım talep edilmelidir.
5. Yola çıkmazdan evvel evinde iki rek’at, vardığı yerde ve dönüşünde de yine mümkün olursa
ikişer rek’at namaz kılmak müstehaptır. Yola çıkmazdan önce yedi fakire sadaka vermek
hayırlıdır.
6. Kalanlarla hellaşıp “Sizi Allahu Teala’ya emanet ediyorum. O, emanetleri zayi etmez. Hiç
birinizi hak yoldan ayırmasın” denilir.
-7-
7. Yola çıkarken yedi Ayetülkürsi, her biri sıra ile ileriye, geriye (arkaya),sağa, sola, yukarıya,
aşağıya doğru olmak üzere altı yöne ve yedincisinde kendine bir kere okuyup Salavat-ı Şerife ile
birlikte Peygamberimizin ruh-u şerifine hediye etmelidir. Nebii Zişan’ın ruhaniyeti hürmetine
selametle gidip gelmeyi dünya ve ahiret işlerine hayırla muvaffak olmayı Cenab-ı Haktan
dilemeliyiz.
Güzel gören güzel düşünür, güzel düşünen hayatından lezzet alır. S.N.
17-HASTA ZİYARETİ
1. Hasta olan bir kimseye ziyarete gitmeden evvel abdest almalı, abdestle Cenab-ı Hakka dua ve
temennide bulunmalıdır.
2. Müslümanlar, hasta olan dostlarını,ahbaplarını, komşularını münasip zamanlarda gidip ziyaret
etmeli,afiyetlerine duada bulunmalıdırlar.
3. Hasta ziyaretinde onlara ümitsizlik verici sözler değil, teselli verici sözler söylenmelidir.
18-BAŞSAĞLIĞI ZİYARETİ
1. Vefat sebebi ile ziyarete gidilirse, baş sağlığı dilemeli ve hüzünlerini hafifleten şeylerden
bahsetmelidir.
2. Her şeyin Allah (c.c.) tarafından ezelde takdir edildiğini ve sabırlı olmanın faziletlerini,
anlatmak lazımdır. Sabır edilmezse Allah’a (c.c.) asi olunacağı hatırlatılmalı, kalanlara uzun
öbür dilemelidir.
3. Ölen kimsenin kötülüklerinden konuşup yakınlarını ve ailesini üzmemeli, onları rencide
etmemelidir.
Demek, hakiki ve elemsiz lezzet, yalnız imanda ve iman ile olabilir. S.N.
İslamiyet güneş gibidir, üflemekle sönmez. Gündüz gibidir,göz yummakla gece olmaz. Gözünü kapayan
yalnız kendisine gece yapar. S.N.
Namazda ruhun ve kalbin ve aklın büyük bir sanatı vardır. Her cisme de o kadar ağır bir iş değildir. S.N.
-8-
İnsanın Allah’a (c.c.) karşı ubudiyet vazifesi, terk-i kebair takvasıdır. Nefis ve şeytanla uğraşması cihadıdır.
S.N.
Ehl-i İman için ölüm vazife-i hayat külfetinden bir terhistir; hem dünya meydanındaki imtihanla,talim ve
talimat olan ubudiyet bir paydostur. S.N.