Valutni odbor

Pojam Valutnog odbor je aranman sa fiksnim deviznim

kursom koji je vezan za valutnu sidro, zlato ili ak za
korpu valuta, gdje se sav novac u opticaju moe slobodno
konvertovati u rezervnu valutu i gdje su osnovna
djelovanja centralne banke jasno definisana zakonom i
centralnoj banci.

Zasniva se na vrstim pravilima:

Pokrie emisije nacionalne valute je stabilna strana valuta

(tzv. Rezervna valuta);
Nacionalna valuta je u svakom trenutnu za zahtjev
konvertibilna u stabilnu stranu valutu za koju je vezena;
Odravanje stabilnosti valute prvi je i osnovni cilj reima
kojem su podreeni svi ostali ciljevi.

 Pri uvoenju valutnog odbora, treba uzeti nekoliko faktora;

Obim ekonomske saradnje sa pojedinim zemljama
Strukture obaveze prema inostranstvu
Stabilnost pojedinih valuta
Politike odnose.

Valutni odbor je monetarno-devizna institucija koja emituje

banknote i kovani novac i koji je u potpunosti konvertibilan za

stranu, odnosnu rezervnu valutu po permanento fiksiranom kursu
koje se odreuje aktom parlamenta.
Najvanije razlike izmeu valutnog odbora i centralne banke su:

Nain voenja monetarne i fiskalne politike,

Kredibilnost i stabilnost,
Devizno pokrie,
Konvertibilnost.

Historijat
Valutni odbori su u postojanju vise od 150 godina prije svega

u Velikoj Britaniji 19. vijeka i od tada je ovaj model monetarne

politike primjenjivalo vise od 80 zemalja ili regiona.
Zemlje koje su uvele valutni odbor mogu se svrstati u dvije
grupe.
U prvu grupu spadaju zemlje koje su imale izraenu
monetarnu i valutnu nestabilnost
U drugu grupu se mogu svrstati zemlje s malom i otvorenom
ekonomijom, koje nemaju dovoljno iskustva u voenju
monetarne politike.
Obje grupe zemalja prolaze kroz proces tranzicije ka trinoj
ekonomiji sa niskim stepenom razvoja.
Prvi uspjean primjer uvoenja ovog sistema u historiji je bio
u britanskoj koloniji Mauricijus 1849., a potom u Novom
Zelandu 1850. godine.

 Danas se valutni odbor kao model voenja ekonomske

politike primjenjuje u dvanaest drava ili teritorija

Hongkongu ( od 1983), Estoniji ( od 1992), Litvaniji ( od

1994, tzv. Modifikovani valutni odbor, prvobitno za dolar, a

od 2002, za euro), Bugarskoj( od 1997, prvobitno za DM, pa
onda za euro) i Bosni i Hercegovini ( od 1997)
Osim u ovim dravama valutni odbor se ve dui niz godina

primjenjuje u britanskim teritorijama Bermuda, Kajmanskih

Ostrva, Foklandskih Ostvra, Gibraltara, Farskih ostrva, koje
pripadaju Danskoj, te Bruneima i Dibutiju.

Primjer valutnog odbora ( Bosna i Hercegovina)

U Bosni i Hercegovini valutni odbor i ostala pitanja koja se tiu

Centralne banke BiH definisana su ustavom i Aneksom 4, nakon

rata, opteg okvirnog sporazuma za mir u BiH, koji je zakljuen i
prafairan u Dejtonu, Ohaju ( SAD), 21 novembra 1995.
Kada je CBBH poela sa radom u augustu 1997, NBBH je
prebacila CBBH pasivu za sve bh dinare koje su bile u opticaju i
rezervne depozite komercijalnih banaka koji su bili pohranjeni
kod NBBH.
Oni su takoe prenijeli ekvivalentan iznos devizne aktive, na taj
nain CBBH, valutni odbor je bio osiguran od prvog dana svog
djelovanja.
Sa velikim ratnim razaranjima, posebno entiteskim i
nacionalnim podjelama, meusobnim nepovjerenjem unutar
zemlje, predviena jedinstvena monetarna politika i jedinstvena
centralna banka u uslovima kada postoje, valutni odbor u Bosni
i Hercegovini se javlja kao prihvatljivo rijeenje.