Professional Documents
Culture Documents
A. Introduksyon
paninigarilyo. Ang gawaing ito, ayon sa Wikipedia, ay isinasagawa sa mga ritwal ng mga
tribo upang kumawala sa ulirat o makihalubilo sa mundo ng mga espiritu. Ang ilan sa
mga gawaing ito ay ang pagpapaalis ng masasamang espiritu, pagsamo sa mga ito, atbp.
Nagsimula ito sa rehiyon ng Central America noong 6000 BC. Nang lumipas ang
5000 taon, 1000 BC, nagsimula ang sibilisasyon ng mga Mayan na magpausok, humithit
at ngumuya ng mga dahon ng tabako. Ginamit din nila ito, kasama ng iba pang mga
halamang medicinal, upang ipanggamot sa mga may sakit at may sugat. Nang sila ay
naglayag sa iba pang parte ng mundo, nagdala sila ng mga dahon ng tabako kaya naman
nang lumipas ang mga taon ang mga manlalakbay, tulad nila Columbus at Francis Drake,
ay naisipang gumawa ng planta ng mga tobako at gawing daan upang magkapera. Naging
nito. Ayon sa MedIndia Online, ang isang stick ng sigarilyo ay binubuo ng halos 4,000
kemikal na maraming epekto sa katawan at pag-iisip ng tao. Ang ilan sa mga ito ay ang
nicotine, tar, acetone, chloroform, atbp. Dahil nga naman ang mundo ay mabilis
magbago nakaisip ang ibang mga tao ng mga modipikasyon ng paggamit o paggawa ng
1
sigarilyo. Ngayon, maaari nang bumili ng maraming uri ng alternatibo. Ito ay nasa hugis
ng isang chewing gum (nicorette), inhaler transdermal systems (patches) o kaya naman
ay nicotine nasal spray. Iba-iba man ang kanilang anyo at hugis, pareho pa rin ang mga
Totoo nga naman na ang paninigarilyo ay sadyang laganap na. Kung dati-rati ay
paggamit nito. Sa kadahilanang iyan, ito ay unti-unting naging malalang bisyo. Dito na
lamang sa ating bansa, marami talaga ang naninigarilyo. Ayon sa estadistika ng Cure
Research, 19, 231, 897 ang naninigarilyo rito at 40% rito ay mga kabataang lalaki. Sa
buong mundo, 5.4 milyong katao ang namamatay sa isang taon dahil sa paghithit sa
sigarilyo.
Atin namang bigyang pansin ang kabalintunaan ng sitwasyong, “kung sino pa ang
nagbibigay buhay sa iba, siya rin ang unti-unting pumapatay sa kaniyang sarili”. Ito ay
paninigarilyo. Ito ay isa sa mga dahilan kung bakit isinasagawa ang pag-aaral na ito.
Unibersidad ng Santo Tomas. Aalamin din nito ang mga dahilan ng paninigarilyo ng mga
nasabing mag-aaral.
2
B. Layunin ng Pag-aaral
malaman kung anong kasarian, kung babae o lalake, ang may pinakamataas na
C. Kahalagahan ng Pag-aaral
na magamit ito sa kanilang napiling propesyon. Isa pang maituturing na importansya nito
ay ang pagdinig sa opinyon at pananaw ng mga kabataang second hand smokers nang sa
ganoon ay malaman ng mga mag-aaral na naninigarilyo ang epekto nito sa mga taong
3
Makatutulong din ang papel na ito sa mga sa iba pang mga makababasa nito. Ito
katawan dulot nito at mas mahihikayat silang maging mga modelo ng kalinisan at
kalusugan.
sanhi ng paninigarilyo ng kanilang mga anak at kung paano sila matutulungang tumigil.
Gayundin ang mga adbentaheng matatanggap ng mga propesor ng mga estudyanteng ito
sapagkat kanilang madadagdagan ang mga kaalaman ng mga mag-aaral ukol sa usaping
ito.
na epekto ng paninigarilyo sa mga kabataang lulong sa bisyong ito. Sakop din nito ang
pagtukoy sa mga dahilan ng mga estudyante kung bakit sila ay naninigarilyo. Saklaw nito
ang mga mag-aaral mula sa Kolehiyo ng Narsing sa Unibersidad ng Santo Tomas na nasa
unang taon. Napili ng mga mananaliksik ang mga estudyanteng ito, sapagkat sila ay
naniniwala na sa unang taon ng pagiging kolehiyo nagsisimula ang lahat. Ang unang taon
4
Ang mga estudyanteng gaganap bilang mga respondente ay may edad na labing-
Global Youth Tobacco Survey, sa age group na ito madalas nagsisimulang manigarilyo
ang mga kabataan, mapababae o mapalalake. Ang mga kakapanayamin, ang mga
kasarian. Ito ay sa dahilang nais malaman ng mga mananaliksik kung anong kasarian ang
ang mga mambabasa sa mga katagang ito, minabuti ng mga mananaliksik na ibigay ang
sakit sa taong naninigarilyo pati na rin sa mga taong nakalalanghap ng usok galing sa
sigarilyo nito.
isang papel. Ito ay sinisindihan sa kabilang dulo at ang usok nito ay hinihithit at inilalabas
Ang tar ay isa sa mga kemikal na matatagpuan sa isang sigarilyo. Ito ay paunawa
5
Ang carcinogen ay kahit ano mang bagay na makapagdudulot ng kanser sa ating
katawan.
mula sa sigarilyo na kabilang sa mga taong hindi naninigarilyo. Makikita sa papel na ito
sa bisyong paninigarilyo.
pormang chewing gum. Kahit pa ginagamit bilang isang alternatibo, mayroon din itong
Ang nicotine transdermal systems o mas kilala bilang patches ay isa ring
6
rito ng 16 oras habang ang nicotine ay unti-unting pumapasok sa balat hanggang sa
Ang nicotine nasal spray ay tulad ng inhaler, patches at nicorette. Ang tanging
F. Balangkas Konseptwal
mga estudyanteng nars na nasa unang taon sa unibersidad. Nakapaloob din dito ang mga
7
Pamayanan
at
pamilya
Indibidwal na naninigarilyo
(first hand o second hand)
Pagpanaw
kapaligiran ng isang tao o kaya ay nakukumbinsi ang paniniwala nito na nakalulugod ang
gawi na ito marahil marami ang gumagawa nito. Kitang-kita sa ating paligid na ang
paninigarilyo. Tila sa maraming tao ay ayos lang ang paninigarilyo sapagkat ito ay
8
tanggap ng madla at nakatutulong sa isang indibidwal pagdating sa “sosyalan”, subalit,
indibidwal, maaari itong magdulot ng sakit sa puso, baga at iba pang malubhang sakit na
hindi gawan ng paraan sa lalong madaling panahon. Dahil diyan, maaari itong humantong
sa pagpanaw.
9
KABANATA II
Ayon sa aklat na Pharmacology for the primary care provider (2004), ang
paninigarilyo ay ang sanhi ng maraming sakit. Ito ay ang pagkakaroon ng cancer sa baga,
esophagus, at larynx, coronary artery disease, peripheral artery disease, stroke, at Chronic
naninigarilyo edad 25-44, 23.3 porsyento ay edad 45-64, at 10.5 porsyento ang
naninigarilyo edad 65 pataas. Ang mga bata ay may posibilidad din na magkaroon ng
sigarilyo sa loob ng bahay. Sinasabi na mahigit 420,000 ang mga namamatay taun-taon
containing smoking deterrents na kung saan binabawasan nito ang nicotine plasma sa
10
pagkabaho ng hininga, paninilaw ng ngipin, panunuyot ng buhok at balat, at pagkasira ng
panlasa.
dahil sa namana ito. 80-90 porsyento ay dahil sa paninigarilyo at sa second hand smoke
kaya masasabi na ang COPD ay sakit na may pagharang sa daanan ng hangin. Sinasabi na
ang mga naninigarilyo ng dalawampung taon ay ang mga nakararanas ng mga nabanggit
na sintomas.
Ang librong ito ay tumatalakay sa iba’t ibang paksa, ngunit ang pokus nito ay ang
mapalalim ang kaalaman ng mga physical therapists upang maging mas mabisa ang
kanilang gawain. Nakasaad rin dito ang karaniwang sanhi ng pagkasira ng puso at baga,
ang mga iba’t ibang cardiopulmonary examinations at mga lunas sa ilang sakit na may
Ayon sa World Health Organization, dalawang daang milyong (200M) katao ang
11
(35M) katao ang mamamatay sa sakit na ito. Ang librong ito ay naglalaman ng patnubay
pag-alaga. Nakasaad rin dito ang mga bagong pagkanya at konsepto ukol sa sakit na
tuberculosis. Ang librong ito ay naghihikayat sa mga nars at iba pang propesyonal na
nasa linya ng medisina na gawin ang mga nasabing konsepto at epektibong pamamaraan
saring mga droga. Isa sa mga bagay na itinatalakay dito ay ang paninigarilyo.
paninigarilyo ay maaaring naidulot din ng iba pang mga bisyo tulad ng pag-inom ng alak,
acupuncture, aversive therapy, atbp. Nabanggit din sa librong ito ang isang pag-aaral na
isinagawa noong taon ng 2000 sa Estados Unidos. Sinasabi sa grap ng pag-aaral, 24.2%
ng populasyon ay mga kabataang edad 12-17 taong gulang. Ang pinakamataas naman na
Ang librong ito ay malaki ang tulong para sa mga propesyon na may kinalaman sa
siyensya. Nakasaad dito ang mga gamot na maaaring gamitin sa kung anumang sakit at
12
ang mga epekto nito sa tao. Narito rin ang mga kasangkapan ng mga gamot at mga
Sinabi sa librong ito na mahigit kumulang 128,813 na katao ang namamatay dahil
sa lung cancer, 111,344 naman ang sa heart disease at 64,735 naman ang sa chronic
airway obstruction o chronic obstructive pulmonary disorder. 36,000 rito ay mga taong
mga sigarilyo ay nagiging dahilan upang makaramdam ng pagkahilo at nausea ang mga
hindi naninigarilyo.
Ang mga impormasyon sa librong ito ay halos katulad ng naunang nabanggit. Ito
ay tumatalakay sa mga gamot at ang komposisyon nito. Nakasaad din dito ang mga
paraan kung paano nakaaapekto ang mga drogang ito sa isang indibidwal.
cells sa ating dugo. Ganun na din ang sa hemoglobin at hematocrit. Ang bilis ng
paghilom ng mga sugat ay bumabagal dahil sa nicotine. Dito rin hinihikayat na maging
modelo ng mga kabataan ang mga nars. Bilang mga tagapaglingkod ng sambayanan
pagdating sa kalusugan, dapat maging modelo ang mga nars sa paghindi sa bisyo ng
13
public smoking behaviors, dapat simulan nila sa kanilang mga sarili at maging isang non-
smoker.
maaaring makaapekto sa pag-iisip ng isang tao lalo na kung sila ay dumedepende sa mga
mga taong malakas ang pagkadepende sa paninigarilyo. Sinasabi dito na ang paggamit ng
tobako sa ating bansa ay patuloy pa ring lumalaganap. May mga taong, para sa kanila, ay
maganda ang epekto ng paninigarilyo sa kanilang katawan at meron din namang mga
librong ito ang mga epekto, tungkulin, mga nakaaapektong bagay sa mga anti-oxidant at
14
Compendium of Philippine Medicine, 4th Edition
Ang babasahing ito ay naglalaman ng mga sakit na maaaring makuha ng mga tao.
Kasama ng mga sakit na binabanggit sa librong ito ay ang mga kasaysayan, paraan ng
listahan ng mga pangunahing sanhi ng sakit ng tao. At ayon sa WHO, “…for year 2020,
malayong mangyari na tumaas ang ranggo ng sakit na ito base sa rami ng populasyon ng
May mga patnubay na inilahad ang babasahin upang pagbutihin ang paghahatid
15
KABANATA III
A. Disenyo ng Pananaliksik
kasalukuyang pangyayari at kondisyon ng mga taong sangkot dito, ang pamaraang ito
B. Mga Respondente
Ang mga respondente para sa pag-aaral na ito ay ang mga babae at lalaking mag-
taong-akademiko 2009-2010.
Mayroong mga pangkat na kulang sa 10 ang mga kaklaseng lalaki, kaya naman ang mga
babae ang bumuno sa mga kulang na sarbey. Lahat-lahat, mayroong 120 respondente ang
16
C. Instrumentong Pampananaliksik
Gumamit din ng mga libro, magasin, tisis, at internet upang madagdagan ang mga
impormasyong nalikom.
galing sa mga sagot ng mga respondente. Ang 100 porsyento sa bawat katanungan ay ang
kabuuang bilang ng mga sagot nito. Ang porsyento ng bawat sagot ay nakuha sa
pamamagitan ng pormyulang:
17
KABANATA IV
aaral na ito. Sa ibaba ng bawat grap ay ang interpretasyon sa mga datos na ito.
Grap 1
Babae
43%
Lalake
57%
porsyentong (57%) babae at 52 o apatnapu’t tatlong porsyento naman ang mga lalake.
18
Grap 2. A
Lalaki (naninigarilyo)
38%
16 taong gulang
17 taong gulang
18 taong gulang
63%
ito ang edad ng mga lalakeng respondente. Walang lalaking 16 taong gulang ang
edad na labimpito. Samantala, 3 o tatlumpu’t walong porsyento (38%) naman ang labing-
19
Grap 2.A1
22%
24%
16 taong gulang
17 taong gulang
18 taong gulang
53%
Nakasaad sag grap na pinakamataas ang porsyento ng mga lalaking may edad na
17. Ito ay nakakuha ng limampu’t tatlong porsyento (53%). Ang sumunod dito ay ang
mga lalaking 18 taong gulang na. Ito ay mayroong dalawampu’t limang porsyento (25%).
At ang huli ay ang mga lalaking may edad na 16 na nakakuha ng dalawampu’t dalawang
porsyento (22%).
20
Grap 2. B
Babae (naninigarilyo)
20%
30%
16 taong gulang
17 taong gulang
18 taong gulang
50%
babaeng sumagot ng sarbey ay 17. Ito ay may limampung porsyento (50%). Ang
babaeng may edad 16. Pumapagitna ang bilang ng mga may edad na 18 na nakakuha ng
21
Grap 2. B1
12%
22%
16 taong gulang
17 taong gulang
18 taong gulang
66%
Makikita sa grap na ito ang mga edad ng mga babaeng respondente na hindi
kabilang sa may mga edad ng 17 taong gulang. Ito ay dalawampu’t dalawang porsyento
(22%) sa kabuuan ng grap. Ang pinakakaunting age group ay ang mga napapabilang sa
22
Grap 3. A
Lalake
14.71
15%
Naninigarilyo
Hindi naninigarilyo
85.29
85%
mga lalaking respondente ay hindi naninigarilyo. Ito ay may kabuuang 44 o 84.62%. Ang
23
Grap 3. B
Babae
15.38
15%
Naninigarilyo
Hindi naninigarilyo
84.62
85%
hindi naninigarilyo.
Grap 4. A
Lalake
17%
A B
17%
C D
24
Sa grap na ito mapapansin na animnapu’t anim na porsyento (66%) ng mga
kalalakihan ang nagsabing sila ay natutong manigarilyo dahil sa kanilang mga kaibigan.
Samantala, labimpitong porsyento (17%) naman ang nagsasabing sila ay natuto dahil sa
kanilang mga magulang. Kapantay nito ang iba pang kadahilanan tulad ng pagtuturo sa
kanila ng kanilang mga kamag anak, kapitbahay at mga kasambahay. Walang sumagot sa
lamang.
Grap 4. B
Babae
18% 5% A B
50%
C D
9%
Kung susuriin ang grap na ito, limampung porsyento (50%) sa mga kababaihan
ang nagsasabing natuto silang manigarilyo dahil sa kanilang mga kaibigan. Labing-
walong porsyento (18%) naman sa kanila ang nagsasabing natuto sila nito dahil nakita
nila ito sa kanilang magulang. Labing-walong porsyento (18%) rin ang nagsasabing hindi
nila kinailangan ang iba upang matutong manigarilyo. Siyam na porsyento (9%) na
25
ng media at limang porsyento (5%) naman ang nagsasabing natuto sila sa ibang
Grap 5. A
Lalake
B
8%
D
31%
C
31%
Mapapansing
nagsasabing sinubukan nila ang paninigarilyo dahil sila ay curious lamang. Tatlumpu’t
isang porsyento (31%) rin ang nagsasabing problema ang sanhi ng kanilang
ang dahilan ng kanilang paninigarilyo at labinlima (15%) rin ang nagsasabing may iba
marunong manigarilyo.
26
Grap 5. B
Babae
C
32%
B
27%
babaeng respondente na nagsasabing curious lamang sila kaya sila sumubok manigarilyo.
sila dahil sa stress sa pag-aaral gayundin ang dawampu’t pitong porsyentong (27%)
Samantala, nakakuha ng pitong porsyento (7%) ang mga sagot na tungkol sa kanilang
problema at ang iba pang dahilan tulad ng pagwawalang bahala ng kanilang mga
27
Grap 6. A
Lalake
20%
30%
1 buwan- 6 buwan
7 buwan- 1 taon
10%
2 taon- 3 taon
4 taon pataas
40%
syam na porsyento (49%) ay nagsasabing sila ay pito (7) hanggang isang (1) taon nang
naninigarilyo. Tatlumpu’t pitong porsyento (37%) naman ang nagsasabing isa (1)
ang dalawa (2) hanggang tatlong (3) taon na silang naninigarilyo at ang dalawang
28
Grap 6. B
Babae
18% 18%
1 buwan- 6 buwan
7 buwan- 1 taon
18%
2 taon- 3 taon
4 taon pataas
46%
nagsasabing dalawa (2) hanggang tatlong (3) taon na silang naninigarilyo. Ang labing-
walong porsyento (18%) naman ang nagsasabing sila ay naninigarilyo pitong buwan (7)
hanggang isang (1) taon, isa hanggang anim na taon at apat na taon pataas.
29
Grap 7.A
Kadalasan ng Paninigarilyo
Lalake
2; 18% 2; 18%
A 1; 9% B
C D
isa hanggang tatlong beses sa isang araw. Sa kabilang dako, labing-walong porsyento
30
Grap 7.B
Kadalasan ng Paninigarilyo
Babae
1; 6%
6; 35%
A
B
C
8; 47% D
IBA PANG SAGOT
2; 12%
Apatnapu’t pitong
sinasabing sila ay naninigarilyo ng isa hanggang tatlong beses sa isang araw. May labing
hanggang limang beses sa isang araw na nasa bahaging B. Samantala, may anim na
31
paninigarilyo at gayundin ang mga okasyon na kanilang pinupuntahan. Ang bahaging C
Grap 8.A
1; 3% 3; 10%
3; 10% 2; 7% A B c D
6; 21%
4; 14% E F G H
2; 7%
5; 17% 3; 10%
ang kanilang pagod kung naninigarilyo. Ang pagkakahilo nila matapos manigarilyo ay
may labing pitong porsyento (17%). Ang labing apat na porsyento (14%) ay nagsasabing
may sampung porsyento (10%). Ang bahaging A ay sinasaad na ang paulit-ulit sa bisyo
32
(7%). Ang bahaging C ay sinasabing napuna nila ang pagkadagdag sa kanilang timbang,
Grap 8.B
3; 9% 2; 6% 2; 6%
2; 6%
9; 26%
A
B
C
D
6; 17% E
F
G
1; 3% H
10; 29% IBA PANG SAGOT
33
bahaging F ay napuna ang paninilaw ng ngipin at sa bahaging H ay sinasaad na walang
Grap 9.A
2; 13% 2; 13%
2; 13%
3; 20% A
B
C
D
E
F
2; 13%
IBA PANG SAGOT
3; 20% 1; 7%
nila ang mga gawain nila sa oras. Labing apat na porsyento (14%) ang sumagot na sila ay
naging mas alerto sa kanilang kapaligiran. May mga sumagot na sila ay naging iritable,
ang iba ay sinasabing walang pagbabago sa pag-iisip nila, at sinabi may iba pang sagot at
ang mga kasagutang ito ay tumutimbang na labing tatlong porsyento (13%). Pitong
34
Grap 9.B
Nahihirapang mag pokus ang mga mag-aaral na sumagot sa bahaging C at ang may iba
pang sagot ay sinabing nabibilang nila ang nagagamit na sigarilyo at nakokontrol ito
35
Grap 10.A
Lalake
Bumibili ng kendi
33%
17% Iniisip ang magulang
Pagtuon sa mas
makabuluhang bagay
na upang tumigil manigarilyo ay dapat may “will power” ka na gawin ito, kung nais
talaga tumigil, magagawa mo. Samantala, labimpitong porsyento (17%) ang nagsaad na
porsyento (17%) sa tumugon ang nagsasabi na iniisip nila kung ano ang sasabihin ng mga
tao sa kanilang paligid habang sila ay naninigarilyo at labimpitong porsyento (17%) din
36
naman sa mga nagsarbey ang nagsasabi na ginagamit na lamang nila ang kanilang oras sa
mas makabuluhang bagay kaysa gamitin ito sa paninigarilyo. Meron pa rin labing isang
porsyento (11%) na pumili ng ibang sagot at wala namang nagsabi na wala silang balak
huminto manigarilyo.
Grap 10.B
Babae
4%
Will Power
18%
Bumibili ng kendi
may “will power” kang tumigil, magagawa mo ito. Labing-apat na porsyento (14%) sa
labing-apat na porsyento (14%) ang nagsasabi na iniisip nila ang kanilang magulang, lalo
lamang sa mga babaeng tumugon ang nagsasabi na iniisip nila ang sasabihin ng tao lalo
37
na’t sila ay kababaihan. Ang mga nagtutuon ng panahon sa mas makabuluhang bagay ay
labing-walong porsyento (18%) din sa mga kababaihan. May apat na porsyentonh (4%)
walang balak huminto at wala naman sa mga ito ang naglaan ng ibang kasagutan.
Grap 11
7% Hindi nakakahinga ng
maayos
10%
Sumasakit ang ulo
apat na porsyento (14%) naman sa mga ito ay nagsasabi na nakakaramdam sila ng sakit
ng ulo. Ang mga nagsasabi naman na nangangati ang kanilang lalamunan at inuubo ay
may mas malaking porsyento na kung saan ay dalawampung porsyento (20%) ng mga
nagsasabing normal lang ang kanilang pakiramdam, habang may pitong porsyento (7%)
38
Grap 12
Naiirita
12%
Hindi naaapektuhan
44%
nakakaramdam ng inis sa mga tao mismo na naninigarilyo, subalit, naiinis sila sa amoy
nito. Samantala, labindalawang porsyento (12%) naman ang nagsasabi na hindi sila
naaapektuhan.
39
Grap 13.A
Lalake
11%
Kaibigan/ Dorm
14% mate
42%
Kaklase
Mga Magulang
Nang higit sa lahat ang may kaibigan o dorm mate na naninigarilyo na nasa
40
Grap 13.B
Babae
32%
Kaklase
18%
Mga magulang
37%
porsyento (37%) ang nagsasabi na may kaklase sila na naninigarilyo, kaysa sa kaibigan o
porsyento (18%) sa mga tagapagtugon ang hantad sa paninigarilyo dahil may magulang
sila na naninigarilyo. Labintatlong porsyento (13%) naman ang nagsaad ng ibang sagot.
41
KABANATA V
A. Lagom
Ang pag-aaral na ito ay isinagawa upang malaman ang mga pisikal at sikolohikal
ng sarbey sa mga estudyante sa unang taon. Sa kabuuan, mayroong 120 respondente. Ito
naninigarilyo.
B. Kongklusyon
42
b. Natututo ang mga kabataang manigarilyo dahil sa kanilang mga kaibigan.
manigarilyo ang mga bata, kaya naman mayroon nang mga naninigarilyo
paninigarilyo.
C. Rekomendasyon
43
Kung ikaw ay naninigarilyo na, ito na ang tamang panahon upang itigil
ito. Hindi mo lamang napapahamak ang sarili mo, kundi pati na rin ang
sapagkat ito ay laganap na. Kayo mismo sana ang umiwas sa bisyong ito.
44
LISTAHAN NG MGA SANGGUNIAN
Edmunds, M. W., & Mayhew, M. S. (2009). Pharmacology for the primary care
provider. St. Louis, MO: Mosby.
Irwin, S., & Tecklin, J.S. (2004). Cardiopulmonary Physical Therapy: A guide to
practice. St. Louis, MO: Mosby.
Mishoe, S. C., & Welch, Jr., M. A. (2001). Critical thinking in respiratory care.
Canada: McGraw-Hill Medical Publishing.
McKenry, L. M., & Salerno, E. (2000). Mosby’s pharmacology in nursing, 21. St.
Louis, MO: Mosby.
Papas, A. M., ed. (1998). Antioxidant status, diet, nutrition and health. Boca
Raton, FL: CRC Press.
Aldridge, S. & Carter, R. (Eds.). (2005). Use your brain to beat addiction (pp.50-
57). London: Octopus Publishing Group
45
Ko, A.H., Dollinger, M. & Rosenbaum, E.H. (2008). Everyone's guide to cancer
therapy: how cancer is diagnosed, treated and managed day to day (5th Ed.).
Missouri: Andrews McMeel Publishing
Nezu, A.M., Nezu, C.M., Geller, P.A. & Weiner, I.B. (Eds.). (2003). Handbook
of psychology: health psychology. Canada: Wiley
Manuck, S., Jennings, R., Baum, A. & Rabin, B. (2000). Behavior, Health and
Aging. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates
Walker, J., Payne, S., Smith, P. & Jarrett, N. (2007). Psychology for nurses and
the caring professions (3rd Ed.). United Kingdom: McGraw Hill Open University Press
Slovic, P. (Ed.). (2001). Smoking: Risk, Perception & Policy. California: Sage
Publications, Inc.
Hyde, M.O. & Setaro, J.F. (2005). Smoking 101: an overview for teens:
Minnesota: 21st Century Books
Wagner, E.F. (2000). Nicotine addiction among adolescents. New York: The
Haworth Press, Inc.
Gorman, C. (2006, July). Lung cancer and the sexes. Time Magazine
Medical update: Lose weight, stop smoking. (2004, July). Reader's Digest, 17
Health smart: Improving survival rates for COPD patients. (2009, January).
Reader's Digest, 36
RD you: Puff away your looks. (2009, March). Reader's Digest, 141
National Cancer Institute. (2009). Quit smoking today. Nakuha noong December
26, 2009 mula sa http://www.cancer.gov/features/quitsmoking2009
How smoking affects your body. (n.d.). Nakuha noong December 26, 2009 mula
sa http://www.quitsmoking.com/kopykit/reports/body.htm
46
Teen drug abuse: Teens and smoking tobacco. (n.d.). Nakuha noong December
26, 2009 mula sa http://www.teendrugabuse.us/teensmoking.html
Harmful effects of smoking. (n.d.). Nakuha noong December 26, 2009 mula sa
http://www.quit-smoking-stop.com/harmful-smoking-effects.html
Healthy living: Quitting smoking one step at a time. (n.d.). Nakuha noong
December 26, 2009 noong http://quitsmoking.pharmacydiscountrx.com/
Smoking cessation: Nicotine addiction. (n.d.). Nakuha noong December 26, 2009
mula sa http://www.smoking-cessation.org/smoking_cessation_nicotine_addiction.asp
APENDIKS A
Madam,
47
Lubos na gumagalang,
Binigyang-pansin:
APENDIKS B
Sarbey ng paninigarilyo
Isang magandang araw! Kami sina Patricia Bernardo, Bea Bueno, Allen Burce, Jenela Camba,
Melissa Caparros at Mar Tulfo. Kami po ay mga mag-aaral ng Narsing sa Unibersidad ng Santo Tomas.
Kami po ay lumalapit sa inyo upang humingi ng inyong tulong at kaunting oras upang sumagot ng aming
inihandang sarbey.
Ang sarbey na ito ay nagnanais na malaman ang inyong opinyon tungkol sa paninigarilyo ng mga
kabataan. Marapat lang pong sagutin ang mga katanungan ng may lubos na katapatan. Maaring higit sa
dalawa inyong mamarkahang sagot.
Amin pong sinisigurado na lahat ng mga impormasyong malilikom ay kumpidensyal. Maraming
salamat sa inyong panahon.
1. Edad
16
17
18
2. Kasarian: __
3. Ikaw ba ay naninigarilyo?
Oo
Hindi
Kung oo ang iyong sagot, sagutan ang mga sumusunod pang numero 4-10. Kung hindi naman,
laktawan ang iba at magsimula sa numero 11-12.
48
Stress sa pag-aaral
Nagpadala ako sa aking mga kaibigang marunong manigarilyo
Gustong kong malaman kung ano ang pakiramdam o curious lang
Meron akong problema
Ibang kadahilanan:
________________________________________________________
_______________________________________________________________
________________________________________________________
_______________________________________________________________
10. Ikaw ba ay gumagawa ng paraan upang matigil ang iyong paninigarilyo? Kung oo, anu-ano ang
mga ito?
Will power; kung gusto mo talaga, magagawa mo
Bumibili ako ng bubble gum o candy sa tuwing gusto kong manigarilyo
Iniisip ko ang magulang ko na naghihirap para perang binibigay sakin
Iniisip ko ang mga sasabihin ng mga taong nakapaligid sa akin
Itinutuon ko ang aking sarili sa ibang mas makabuluhang bagay
Wala pa akong balak huminto sa paninigarilyo
Iba pang sagot:
49
________________________________________________________
_______________________________________________________________
11. Kung ikaw ay hindi naninigarilyo, anu-ano ang mga nararamdaman mo kapag may
naninigarilyong malapit sayo?
Pampisikal
Hindi ako nakakahinga ng maayos dahil nalanghap ko ang usok na ibinuga ng nasa tabi
ko
Sumasakit ang ulo ko kapag naamoy ko ito
Nangangati ang lalamunan ko at inuubo ako
Normal lang ang aking nararamdaman
Iba pang sagot:
________________________________________________________
_______________________________________________________________
Pag-iisip
Naiirita ako sa naninigarilyo
Pagkatapos malanghap ang usok, hindi na ako makapagpokus sa aking mga gawain
Hindi ako masyadong apektado ngunit naiirita ako sa amoy nito
Ayos lang sa akin kahit nalalanghap ko ang binubuga nilang usok
Hindi naaapektuhan ng aking paglanghap ng usok ang aking mga gawain
Iba pang sagot:
________________________________________________________
_______________________________________________________________
50