BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER -3
(GÜN SONU ÖZET BİLGİLER)
Doç. Dr. Metin YILDIRIMKAYA
BİYOKİMYA‛YA GİRİŞ
1. Yağlar daha fazla redükte oldukları için daha fazla
enerji verirler.
2. Vücudun başlıca enerji kaynağı yağlardır. Yağlar yağ
asitlerinden oluşur.
3. Dengeli bir yemekten sonra kanda insülin artar, glukogan
azalır.
4. Beslenme sonrası besin maddeleri - glikojen, protein,
triaçilgliserol depolanır.
5. İnsülin sentez reaksiyonlarında görev alır.
6. Kas ve yağ dokusuna glukozun girişi insülin tarafından
uyarılır.
7. Diyetle alınan yağlar şilomikronlar içinde, karaciğerde
sentezlenen yağlar kanda VLDL içinde taşınır.
8. Açlığın 12. saatine kadar kana glukoz sağlayan başlıca
kaynak karaciğer glikojenidir.
9. Açlığın 12. saatinden sonra kana glukoz sağlayan başlıca
kaynak amino asitlerdir (glukoneogenez yoluyla).
10. Keton cisimleri açlıkta karaciğerde sentezlenir, kas ve
böbrek tarafından kullanılır.
11. Uzamış açlıkta keton cisimlerini kullanan
doku...beyin
12. Oksidasyon...Elektronların kaybı
Redüksiyon...Elektronların kazanılması
13. Kistik fibroziste klor iyon kanallarının proteinleri
defektlidir.
14. Bir proteinin biyolojik değerini belirleyen o proteindeki
esansiyel amino asitlerin miktarıdır.
AMİNO ASİTLER, PROTEİNLER, ENZİMLER
15. pK nedir...Bir asitin ayrışma sabiti olan K‛nın negatif
logaritmasıdır. pK değeri ne kadar düşükse asit o kadar
kuvvetlidir.
16. Henderson Hasselbalch eşitliği...pH= pK + log10 [A-] /
[HA]
17. pK‛nın yorumu...Bir asit pK değerinin altındaki bir
pH ortamında protonlanmıştır (örn. CH3-COOH), pK
değerinin üstündeki bir pH ortamında ise protonunu
vermiştir (örn. CH 3-COO -). pK değerinde ise eşit
miktarda protonlanmış ve protonunu vermiş formu
bulunur.
18. Tampon sistemi oluşturan ikili...Zayıf asit ile bu asidin
tuzunun karışımı
19. Tam kanın başlıca tampon sistemleri...karbonik asit-
bikarbonat + hemoglobin
20. Plazmanın başlıca tampon sistemleri...karbonik asit-
bikarbonat + protein
21. Asit-baz dengesinden sorumlu enzim ve
kofaktörü...Karbonik anhidraz enzimi, kofaktörü çinko
22. Amino asitlerin ortak özellikleri...amfoterik olmaları,
belli pH‛larda bir izoelektrik noktasına sahip olmaları,
nötral pH‛da ikili iyon yapısında olmaları, proteinlerin
yapısına L-konfigürasyonunda girmeleri
23. Dallı zincirli amino asitler...valin, lösin, izolösin
24. Hidroksil grubu içeren amino asitler: serin, treonin,
tirozin
25. Tiyo-eter bağı içeren amino asit...metionin
26. Polar amino asitler ve özellikleri...asidik (amid
formları dahil) ve bazik amino asitler, hidroksil grubu
içerenler ve sistein, proteinlerin dış tarafında yer
alır.
27. Birden fazla asimetrik karbon içeren amino
asitler...izolösin ve treonin
28. Proteinlerin yapısında yan zincirleri iyonize olan amino
asitler...asidik ve bazik olanlar
29. Bir amino asitin izoelektrik noktası (pI) nedir ve
nasıl hesaplanır...Amino asitte net yükün sıfır olduğu
pH değeridir ve alfa-karboksil grubu ile alfa-amino
grubunun pK değerlerinin toplamının yarısıdır. Asidik
amino asitlerde pI değerini bulmak için karboksil
gruplarının pK değeri toplanıp ikiye bölünür, bazik
amino asitlerde amino gruplarının pK değeri toplanıp
ikiye bölünür.
30. Aromatik halka içeren amino asitler ve özellikleri...
fenilalanin, tirozin, triptofan ve histidin. UV ışığı
absorbe ederler.
31. Proteinlerin molekül ağırlığı Dalton birimi ile ifade
edilir.
32. 17. Peptid bağları bir protein zincirinde her bir amino
asitin à-karboksil grubuyla diğer amino asitin à-amino
grubunun birleşmesidir.
33. P r o t e i n l e r i n p r i m e r v e t e r s i y e r y a p ı s ı n ı n
belirlenmesinde sırasıyla neler kullanılır...Edman
reaktifi ve X ışını kristallografi
34. Tripsin ve siyanojen bromür bir proteinde hangi
bağları hidroliz eder...Tripsin arginin ve lizinin
karboksil tarafındaki peptid bağlarını, siyanojen bromür
ise metioninin karboksil tarafındaki peptid bağını.
35. Proteinin sekonder yapısından sorumlu başlıca bağ
türü...hidrojen bağları
36. Alfa heliks ve beta tabakayı bozan amino
asitler...prolin ve glisin
37. P r o t e i n l e r i n f o n k s i y o n u n d a n s o r u m l u o l a n
yapı...tersiyer yapı (tersiyer yapıyı belirleyen primer
yapıdır)
38. Kuarterner yapının oluşmasında hangi bağlar rol
oynamaz...Kovalent
39. Proteinleri denatüre edici ajanlar...üre, ısı, asit ve
alkaliler, SDS, ağır metaller
40. 25. Post-translasyonel modifikasyon örneği olmayan:
intronların çıkarılması, şapka eklenmesi.
41. Moleküler şaperon...ısı şok proteinleri
42. Hem proteinlerinin görevleri...oksijen bağlanması,
oksijen transportu, elektron transportu, fotosentez,
hidrojen peroksidin parçalanması, hidroksilasyon
43. Hem demirine bağlanabilen bileşikler...Pirol halkasının
azotu, histidin, O2, CO

44. Fe2+ içeren Hem oksijen bağlayabilir
45. Globüler proteinler ve özellikleri...hemoglobin
–miyoglobin, genellikle hücre içi yerleşim gösterirler
ve fonksiyonel rolleri bulunur.
46. Hemoglobinin görevi...akciğerlerden dokulara
O2 taşımak ve dokularda oluşan CO2 ve protonları
akciğerlere taşımak, ayrıca tampon görevi
47. Fruktozamin nedir ve kullanımı...glikozillenmiş albümin
ve 2-3 hafta önceki ortalama kan glukoz düzeylerini
yansıtır
48. Hemoglobin F ve özelliği...2 alfa ve 2 gama globin
zincirinden oluşur, fetüste ve yeni doğanda bulunur.
2,3BPG Hb F‛e bağlanamaz.
49. 34. 2,3-BPG hemoglobinin β globin zincirlerinin
yüzeyindeki bazik amino asitlerle etkileşime girer.
50. Hemoglobinin oksijen satürasyon eğrisini sağa
kaydıranlar (O2‛ye afiniteyi azaltırlar)...asidoz, 2,3
BPG artışı, CO2 artışı, ısı
51. Hemoglobinin oksijen satürasyon eğrisini sola
kaydıranlar (O2‛ye afiniteyi arttırırlar)...alkaloz,
O2 artışı, CO
52. Hemoglobinin oksijene bağlanmasını etkileyen
faktörler...pO2, pH, pCO2, 2,3 BPG, ısı
53. 2,3 BPG artışı hangi durumda gerçekleşir...Oksijene
ihtiyacın arttığı durumlarda
54. Oksijene afinitede doğru sıralama...miyoglobin>hem
oglobin F > hemoglobin A
55. Dokularda oluşan CO2‛nin akciğerlere başlıca taşınma
şekli...bikarbonat iyonları
56. P r o t o n l a r ı n hemoglobindeki bağlanma
bölgesi...histidin
57. Kollajen fibrilleri arasında kovalent çapraz bağların
oluşmasında görev alan amino asit...Lizin
58. Fibröz proteinler ve özellikleri...kollajen, elastin,
keratin, tropomiyozin ve ipek fibroini. Bunlar genellikle
hücre dışı yerleşim gösterirler ve yapısal fonksiyonlara
sahiptir.
59. Kollajen...vücutta en bol bulunan proteindir, üçlü
heliks yapıya sahiptir, glisin,prolin ve hidroksiprolinden
zengindir.
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER 103
60. Kollajen sentezinde hücre içi olaylar...preprokollajen
zincirlerinin sentezi ve sinyal peptidin kaldırılması,
hidroksilasyon-glikozilasyon, üçlü heliks oluşumu,
uzantılarda disülfid bağların oluşumu
61. Kollajen sentezinde hücre dışı olaylar...proteolitik
yıkım, kollajen oluşumu, lizil oksidasyonu, kovalent
çapraz bağlar
62. Kollajen tipleri: en bol bulunan kollajen tipi Tip I‛dir
ve kemikte bulunur.
63. Kollajen metabolizması bozuklukları: Ehler Danlos
sendromu, Menkes hastalığı, osteogenezis imperfekta,
skorbüt, Alport sendromu, epidermolizis bulloza
64. D e s m o z i n h a n g i proteinin yapısında yer
alır...Elastin
65. Desmozini oluşturan amino asitler...lizin
66. Keratinde en bol bulunan amino asit...sistein
67. İnsülin salgı veziküllerinde hangi metal iyonu ile
kompleks halde bulunur...Çinko
68. İnsülin, reseptörlerine bağlanabilmesi için hangi metal
iyonuna gerek duyar...Krom
69. Protein yapıda olmayan enzimler: ribonükleazlar ve
peptidil transferaz (ikisi de RNA yapıda)
70. L a k t a t d e h i d r o g e n a z h a n g i e n z i m s ı n ı f ı n a
aittir...Oksidoredüktaz
71. Tripsin hangi enzim sınıfına aittir...Peptidaz grubuna
ait olup bir hidrolazdır (su ekleyerek peptid bağlarını
parçalar)
72. Sentaz ve sentetaz arasındaki fark...sentetazlar
ATP bağımlı enzimlerdir, sentaz doğrudan ATP‛ye gerek
duymaz.
73. Enzimlerin özellikleri...reaksiyonun denge sabitini
değiştirmezler, hızını arttırırlar; reaksiyonun
aktivasyon enerjisini azaltırlar; substratları ve ürünleri
için spesifiktir; kofaktörlere gerek duyarlar.
74. Enzimin aktif bölgesi...substrat ve kofaktörün
bağlandığı bölge, genellikle polar amino asitler yer
alır.
75. Kofaktörler...inorganik yapıdaki metal iyonlarıdır
76. Koenzimler...organik yapıdaki kofaktörlerdir (örn. B
kompleks vitaminleri)
104 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
77. Prostetik grup...enzime sıkıca bağlanan ve ayrılmayan
koenzim (örn. Karboksilaz enzimlerinin biotini,
transaminazların piridoksal fosfatı)
78. Kofaktörü demir olan bazı enzimler...katalaz,
peroksidaz, sit. oksidaz, triptofan pirolaz
79. Kofaktörü çinko olan bazı enzimler...karbonik
anhidraz, alkol dehidrogenaz, karboksipeptidaz
A ve B, RNA polimeraz, alkalen fosfataz, laktat
dehidrogenaz
80. Kofaktörü bakır olan bazı enzimler...sit. oksidaz,
dopamin β-hidroksilaz, lizil oksidaz, süperoksid
dismutaz, tirozinaz, seruloplazmin, amin oksidaz
81. Kofaktörü selenyum olan bazı enzimler...glutatyon
peroksidaz, deiyodinaz, tioredoksin redüktaz
82. K i n a z l a r ı n e t k i s i için gerekli olan
iyonu...magnezyum
83. Hidrojen transferinde rol alan koenzimler...NAD,
NADP, FMN, FAD, lipoik asit, koenzim Q
84. Lipoik asit...açil grubu ve hidrojen transfer eder.
85. Fonksiyonel plazma enzimleri...lipoprotein lipaz,
psödokolinesteraz, pıhtılaşma faktörleri
86. Fonksiyonel olmayan plazma enzimleri...ekzokrin
sekresyonlarda bulunanlar (amilaz-lipaz) ve gerçek
hücre içi enzimler (AST-ALT)
87. Zimojenler...proinsülin, prokollajen, pıhtılaşma
faktörleri, tripsinojen, pepsinojen, kimotripsinojen,
proelastaz, prokarboksipeptidaz
88. S e r i n p r o t e a z l a r ı v e ö z e l l i k l e r i . . . tripsin,
kimotripsin, elastaz, plazmin, tPA, aktive pıhtılaşma
faktörleri. Bu enzimler peptid bağlarını parçalar ve
aktif bölgelerinde aktive olmuş serin artığı içerirler.
Diizopropilfluorofosfat bu enzimleri inhibe eder.
89. Plazma alkalen fosfataz düzeylerini arttıran
durumlar...karaciğer hastalıkları, tıkanma sarılığı,
kemik hastalıkları, kemiğin metastatik karsinoması
90. Regan izoenzimi...plasenta kaynaklı alkalen fosfataz
izoenzimidir.
91. Enzimler katalitik etkilerini nasıl gerçekleştirir...Biy
okimyasal reaksiyonun aktivasyon enerjisini azaltarak
92. Enzimle katalizlenen reaksiyonun hızını etkileyen
f a k t ö r l e r . . . enzim konsantrasyonu, substrat
konsantrasyonu, ısı, pH, kofaktörler, inhibitörler ve
ürün
93. Hız birimi...mikromol/dk
94. Michaelis-Menten eşitliği...V=Vmax . [S] / Km + [S]
95. M i c h a e l i s - M e n t e n kinetiği gösteren
enzimler...genellikle çift yönlü reaksiyonu katalizleyen
enzimlerdir; hiperbolik kinetik gösterirler.
96. Km...maksimum reaksiyon hızının yarısına eşit olan
substrat konsantrasyonudur. Enzimin substrata olan
afinitesini gösterir.
97. Kompetitif inhibisyon özellikleri...inhibitör ve
substrat yapıca birbirine benzer, inhibitör aktif
bölgeye reverzibl bağlanır, Km artar, Vmax değişmez.
Örn. Alkol dehidrogenaz için etanol ve metanol; süksinat
dehidrogenaz için malonat ve süksinat
98. Proteinlerde serin, treonin ve tirozindeki hidroksil
gruplarına fosfat eklenir.
99. Yarışmalı inhibisyonun klinik uygulama örnekleri...
sülfonamidlerin bakterilerde PABA‛nın yerleşmesini
inhibe etmeleri ve antibakteriyel ajan olarak etki
göstermeleri, metotreksatın dihidrofolat redüktazı
inhibe etmesi, dikumarolün K vitaminini inhibe etmesi
100. Non-kompetitif inhibisyon özellikleri...inhibitör ve
substrat yapıca birbirine benzemez, inhibitör aktif
bölge dışına reverzibl veya irreverzibl bağlanır, Km
değişmez, Vmax azalır. Örn. Kurşun ALA dehidrataz
ve ferroşelataz enzimlerini non-kompetitif olarak
inhibe eder. Ayrıca diizopropilfluorofosfat tripsini
(serin proteazı) ve fluorid enolazı non-kompetitif olarak
inhibe eder.
101. M u l t i - e n z i m k o m p l e k s ö r n e k l e r i . . . yağ asiti
sentaz, piruvat dehidrogenaz, alfa-ketoglutarat
dehidrogenaz
102. Allosterik enzimler ve özellikleri...genellikle bir
metabolik yolun kontrol basamağını kataliz ederler; aktif
metal
bölge dışında başka yere reverzibl bağlanan moleküllerle
regüle edilirler; çok sayıda alt birim içerirler; aktive
veya inhibe olabilirler; genellikle substrat fazlalığı
enzimi aktive eder, ürün fazlalığı inhibe eder; allosterik
kinetik gösterirler. Örn. Aspartat transkarbamoilaz;
piruvat kinaz
103. Enzimlerin kovalent modifikasyonu...enzimlerin
fosforilasyonu ve defosforilasyonu. Bir enzim sentezde
rol oynuyorsa genellikle defosforile durumu aktiftir;
bir enzim yıkımda rol oynuyorsa genellikle fosforile
durumu aktiftir. İnsülin sitrat liyaz ve fosfodiesteraz
enzimlerini fosforiller ve aktive eder, diğerlerini
defosforile eder.
OKSİDATİF FOSFORİLASYON
104. Asetil KoA kaynakları...keton cisimleri, piruvat, yağ
asitleri, ketojenik amino asitler
105. Karbonhidrat, lipid ve amino asitlerin yıkımı sonucu
açığa çıkan ortak son ürün...asetil KoA
106. Besin maddelerinin oksidasyonu sonucu elektronların
gittiği başlıca koenzim...NAD+
107. ATP‛nin yapısında bulunanlar...adenin, riboz, 3 adet
fosforik asit, β-N glikozidik bağ, fosfoester bağı ve
asit anhidrid bağlar. ATP hücre içinde Mg++ ile kompleks
halde bulunur.
108. ATP sentezinde rol oynayan çok yüksek enerjili
bileşikler...süksinil KoA, fosfoenolpiruvat, 1,3-
bifosfogliserat, kreatin fosfat
109. Hidrid iyonu (2 elektron bir proton içeren hidrojen
iyonu) kabul eden koenzim...NAD+ ve NADP+
110. NAD+‛nin yapısında yer alanlar...adenin nükleotidi,
riboz, pirofosfat, nikotinik asit
111. İzopren birimi içeren koenzim...Koenzim Q
112. Protein yapıda olmayan ETZ üyesi...Koenzim Q
113. F M N i ç e r e n e n z i m . . . kompleks I (NADH
dehidrogenaz)
114. NADH‛nın elektronlarını aktardığı enzim...kompleks I
115. Hangisi hem elektron hem de proton kabul
eder...NAD+-NADP+, FMN-FAD, KoAQ, kompleks I,
kompleks II
116. ETZ‛nin son enzimi...sitokrom oksidaz
117. ETZ‛de irreverzibl olan basamak...sitokrom oksidaz
(diğerleri reverzibl)
118. ETZ‛nin hareketli iki bileşeni...KoQ ve sit c
119. FADH2‛den elektronların aktarıldığı bileşik...KoQ

120. Okside olan her bir NADH ve FADH2‛den sırasıyla
yaklaşık kaç ATP sentezlenir... 3 ve 2
121. Mitokondride sentezlenen ATP stoplazmaya ne şekilde
geçer...Kreatin fosfat şantı ile
122. Mitokondri zarından geçebilmesi için taşıyıcı bir
proteine ihtiyacı olan...ATP
123. ETZ inhibitörlerinin etkisi...elektronların oksijene
geçişi inhibe olarak hem oksidasyon hem de fosforilasyon
inhibedir.
124. Kompleks I‛i inhibe edenler...pierisidin A, amobarbital,
rotenon
125. Kompleks II‛yi inhibe edenler...karboksin ve TTFA
(malonat yarışmalı inhibitördür)
126. Kompleks III‛ü inhibe edenler...dimerkaprol ve
antimisin A
127. Kompleks IV‛ü inhibe edenler...siyanür, karbon
monoksid, sodyum azid, H2S
128. ETZ‛deki sitokromlarda hem demiri Fe3+ halinde bulunur,
elektron alınca Fe2+ haline gelir.
129. Asetil KoA kaynakları
• Keton cisimleri
• Piruvat
• Yağ asitleri
• Ketojenik amino asitler
129. ATP‛nin yapısında bulunanlar
• Adenin
• Riboz
• 3 adet fosforik asit
• β-N glikozidik bağ
• Fosfoester bağı
• Asit anhidrid bağlar.
130. ATP sentazı inhibe edenler...oligomisin
131. ATP hücre içinde Mg ile kompleks halde bulunur.
++
132. Adenin nükleotid taşıyıcısını inhibe edenler...
atraktilozid
133. Eşleşmeyi ayıranlar...2,4-dinitrofenol, termogenin,
anestezikler (halothan, eter), yüksek doz aspirin,
iyonoforlar (valinomisin-nigerisin), tiroksin (fizyolojik
olarak)
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER 105
134. Eşleşmeyi ayıranların özelliği...iç mitokonri
membranındaki elektrokimyasal potansiyel farkını
ortadan kaldırırlar, oksidasyon olanca hızıyla devam
eder, fosforilasyon durmuştur.
135. Dimerkaprol (veya antimisin A) varlığında hangi ETZ
üyesi okside haldedir.... Sitokrom c ve sitokrom
oksidaz; diğerleri redüktedir.
136. Piruvattaki elektronlar ETZ‛ye hangi basamakta
katılır...Kompleks I
KARBONHİDRATLAR
137. Bir monosakkaridde anomerik karbon hangisidir... En
fazla okside olabilen karbon atomuna anomerik karbon
denir. Bir monosakkaridde aldehid veya keton grubuna
ait karbon anomeriktir.
138. Fruktoz...bir ketoheksozdur.
139. Glukoz, galaktoz, mannoz...bir aldoheksozdur.
140. İzomer...kapalı formülleri aynı, açık formülleri farklı
olan bileşiklerdir. Örn. Glukoz-fruktoz
141. Epimer... sadece bir asimetrik karbonundaki hidroksil
grubunun pozisyonunun farklı olduğu stereoizomerlerdir.
Örn. Glukoz-galaktoz
142. Glukozun aktif transportu, bir kardiyak glikozid
olan ouabain (sodyum pompa inhibitörü) ve florhizin
(böbrek tübüllerinde glukoz reabsorpsiyon inhibitörü)
tarafından inhibe edilir.
143. İnsülin GLUT4‛ün sentezini uyarır.
144. Monosakkaridlerin birbirlerine bağlanması...hidroksil
grupları aracılığı ile gerçekleşir.
145. Monosakkaridler proteinlere hangi amino asitler
üzerinden bağlanırlar...serin, treonin, asparagin
146. G l u k u r o n i k a s i t . . . glukozun 6. karbonunun
karboksilik asite oksidasyonu ile oluşur. Konjugasyon
reaksiyonlarında ve glikozaminoglikanların yapısında
yer alır.
147. Bir monosakkaridde indirgeyici karbon...anomerik
karbon
148. Sorbitol...glukozun birinci karbonunun redüksiyonu ile
oluşur
106 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
149. İndirgeyici şekerler...tüm monosakkaridler, maltoz,
laktoz
150. İndirgeyici olmayan şekerler...sorbitol, galaktitol,
sükroz, trehaloz (glukoz α1-1 glukoz)
151. Nişastanın sindirimi sonucu mideye ulaşan başlıca
ürün...dekstrinler (lineer veya dallı oligosakkaridler)
152. Glukozun sodyumla beraber hücre içine alındığı
dokular...ince bağırsak ve böbrekler
153. Glikolizde kontrol basamakları...heksokinaz-
glukokinaz, fosfofruktokinaz 1, piruvat kinaz
154. Glikolizde inorganik fosfatın kullanıldığı tek
basamak... gliseraldehid 3-fosfat dehidrogenaz
155. Glikolizde oksidasyon ve fosforilasyonun olduğu
basamak...gliseraldehid 3-fosfat dehidrogenaz
156. Glikolitik yolun enzim inhibitörleri...iyodoasetat
gliseraldehid 3-fosfat dehidrogenazı, fluorid enolazı
inhibe ederler.
157. Fosfofruktokinaz 1‛i aktive edenler...karaciğerde
fruktoz-2,6 bifosfat, kasta AMP
158. Fosfofruktokinaz 1‛i inhibe edenler...karaciğerde
glukagon, kasta ATP, sitrat, düşük pH
159. Piruvat kinazı inhibe eden amino asit...alanin
160. Karaciğerde glikoliz...toklukta gerçekleşir, her üç
basamak insülin tarafından aktive edilir.
161. Fosfofruktokinaz 2 ile ilgili bilgiler...karaciğerde
insülin tarafından aktive edilir, fruktoz-2,6-P oluşturur,
bu son bileşik fosfofruktokinaz 1‛i aktive eder.
162. Bir molekülde fosfat gruplarının yerini değiştiren
enzim...mutazlar (örneğin: fosfogliserat mutaz)
163. Kinaz grubu enzimlerinden tepkime sırasında her
zaman ATP sentezini sağlayan...piruvat kinaz
164. Glikoliz sonunda oluşan piruvat tek bir reaksiyonla
hangi bileşiklere dönüşür...Alanin, laktat, oksaloasetat,
asetil KoA
165. Glukozun her durumda tamamen okside olduğu tek
doku...beyin
166. Eritrositlerde glikoliz sonunda net üretilen
bileşikler...2 ATP, 2 laktat
167. Anaerobik glikoliz sonunda net üretilen bileşikler...
2 ATP, 2 laktat
168. Bir mol glukozun beyinde asetil KoA‛ya kadar yıkımı
sonunda net ATP kazancı ne kadardır...12 mol ATP
169. Glikolizde stoplazmada üretilen NADH‛lar mitokondriye
ne şekilde geçer...Gliserol fosfat veya malat-aspartat
şantı ile
170. Gliserol fosfat şantını kullanan dokular...beyin ve
iskelet kası
171. Malat-aspartat şantını kullanan dokular...karaciğer,
böbrek, kalp kası
172. Hangisi trikarboksilik asittir...Sitrat
173. TCA döngüsündeki irreverzibl basamaklar...sitrat
sentaz, alfa-ketoglutarat dehidrogenaz
174. TCA döngüsünde yüksek enerjili bileşiğin üretildiği
basamak...alfa-ketoglutarat dehidrogenaz
175. TCA döngüsünde substrat düzeyinde fosforilasyonun
gerçekleştiği basamak...süksinat tiokinaz
176. TCA döngüsünde ilk oksidatif dekarboksilasyonun
gerçekleştiği basamak: izositrat dehidrogenaz
177. TCA döngüsü inhibitörleri...akonitaz enzimini
fluoroasetat, alfa-ketoglutarat dehidrogenaz enzimini
arsenit, süksinat dehidrogenaz enzimini yarışmalı olarak
malonat inhibe eder.
178. TCA döngüsünde net su girişinin olduğu iki basamak...
sitrat sentaz, fumaraz
179. TCA döngüsünün kontrolü başlıca...sitrat sentaz
enzimi ile gerçekleştirilir.
180. TCA döngüsünü aktive edenler...NAD+ ADP, Ca++
181. TCA döngüsünü inhibe edenler...Sitrat, NADH, ATP,
süksinil KoA
182. Piruvat dehidrogenaz enziminin kofaktörleri...tiamin
pirofosfat, lipoik asit, koenzim A, FAD, NAD+
183. Piruvat dehidrogenaz enziminin katalizlediği
reaksiyon...Piruvat + NAD+ → asetil KoA + NADH + H+
+ CO2
184. Piruvat dehidrogenaz enzimini inhibe edenler...asetil
KoA, ATP, NADH
185. Piruvat dehidrogenaz enzimini aktive edenler...piruvat,
NAD+, ADP, Ca++, insülin
186. Açlıkta karaciğerde inaktif olan enzimler...glikolizin
kontrol basamakları, piruvat dehidrogenaz, glikojen
sentaz
187. TCA döngüsü ara maddeleri hangi bileşiklerin sentezine
katılır... glukoz, yağ asiti, amino asitler, hem
188. Bazı anaplerotik reaksiyonlar...piruvat karboksilaz,
glutamat dehidrogenaz, metilmalonil KoA mutaz
189. Mitokondride oluşan asetil KoA sitoplazmaya ne
şekilde geçer...Sitrat içinde
190. Sitrat liyaz enzimini aktive eden hormon...insülin
191. Glikojen sentezinde rol oynayan nükleotid...üridin
nükleotidleri
192. Glikojen sentezinde rol oynayan enzimler...glikojen
sentaz, dallandırıcı enzim (amilo-4:6 transglikozidaz)
193. Glikojen yıkımında rol oynayan enzimler...fosforilaz,
dal koparıcı enzim
194. Fosforilaz enziminin etkisi ile açığa çıkan glikojenin
yıkım ürünü...glukoz 1-fosfat
195. Glikojen molekülünün yıkımı ile açığa çıkan karbonhidrat
birimleri...glukoz 1-fosfat (başlıca), serbest glukoz
196. Glukagonun reseptörüne bağlanması ile ilk aktive olan
enzim...adenilat siklaz
197. cAMP‛nin aktive ettiği enzim...protein kinaz A
198. Kas dokusunda glikojenin yıkımında rol oynayan
C a ++- k a l m o d u l i n k o m p l e k s i n i n a k t i v e e t t i ğ i
enzim...fosforilaz kinaz b
199. Kas dokusunda glikojenin yıkımında rol oynayan
AMP‛nin aktive ettiği enzim...fosforilaz b
200. İnsülinin karaciğerde aktive ve inhibe ettiği enzimler
sırasıyla...glikojen sentaz ve fosforilaz
201. Açlığın 12. saatine kadar kana glukoz sağlayan başlıca
kaynak...karaciğer glikojeni
202. G l u k o z 6-fosfataz enzimi eksikliğinde
görülenler...karaciğer ve böbrek tübül hücrelerinin
glikojenle dolması, hipoglisemi, laktik asidemi,
hiperürisemi, ketozis, hiperlipidemi, taş bebek yüzü
görünümü
203. Lizozomlarda glikojenin parçalanamaması..Pompe
hastalığı (lizozomal alfa-glikozidaz eksikliği)
204. Glukoneogenez bölgeleri...karaciğer ve böbrek
205. Glukoneogenez enzimleri...piruvat karboksilaz,
fosfoenolpiruvat karboksikinaz, fruktoz 1,6-bifosfataz,
glukoz 6-fosfataz

206. Glukoneogenez kaynakları...amino asitler (başlıca
alanin), laktat, gliserol, propionat
207. Glukagon ve kortizol tarafından sentezi indüklenen
glukoneogenez enzimi...fosfoenolpiruvat karboksikinaz
enzimi
208. Laktat veya alaninden bir mol glukoz sentezi için
gereken ATP miktarı...6 mol ATP
209. Karaciğerde glukoneogenez için gereken enerji nereden
karşılanır...Yağ asitlerinin beta-oksidasyonundan
210. Açlığın 24. saatinde kana glukoz sağlayan başlıca
kaynak...glukoneogenez (kas dokusu proteinlerinden
açığa çıkan amino asitler)
211. G l u k o z 6-fosfatın glukoza dönüştüğü
organel...endoplazmik retikulum
212. Propionil KoA‛nın metilmalonil KoA‛ya dönüşümü için
gerekli koenzimler...biotin ve adenozil kobalamin
213. İnorganik fosfatın organik bir molekülün yapısına
enzimatik olarak katılımı hangi metabolik yollarda
gözlenir...Glikojen yıkımı, glikoliz, ETZ ve oksidatif
fosforilasyon, Krebs döngüsü
214. Pentoz fosfat yolunda üretilen bileşikler...NADPH
ve riboz 5-fosfat
215. Pentoz fosfat yolunda oksidatif ve oksidatif olmayan
yolda üretilen bileşik...ribuloz 5-fosfat
216. Glukoz 6-fosfat dehidrogenaz enzimini aktive
edenler...NADP+ fazlalığı ve insülin
217. Glukoz 6-fosfat dehidrogenaz enzimini inhibe
edenler...NADPH fazlalığı
218. NADPH kullanım alanları...sentez reaksiyonları,
glutatyonun indirgenmesi, sitokrom P-450 sistemi,
nötrofillerin bakterileri fagositozu esnasında, poliol
yolu
219. Psödopeptid örneği...glutatyon (gama-glutamil-
sisteinil-glisin). Psödopeptid alfa pozisyonunun dışındaki
diğer pozisyonlarda bulunan karboksil grubu ile amino
grubu arasında oluşan peptid bağıdır.
220. Glutatyondaki (G-SH) fonksiyonel grup...sülfidril grup
(SH)
221. Eritositleri hemolizden koruyan enzimler...Glukoz
6-fosfat dehidrogenaz, glutatyon redüktaz, glutatyon
peroksidaz
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER 107
222. Glutatyon redüktaz enziminin kofaktörü...FAD
223. Riboflavin (B2 vitamini) eksikliğini araştırmada
kullanılan enzim aktivitesi...eritrosit glutatyon
redüktaz aktivitesi
224. Fruktozdan zengin diyetle beslenenlerde...
hiperlipidemi ve hiperürisemi gelişir.
225. Herediter fruktoz intoleransında (aldolaz B
eksikliği)...sarılık ve hipoglisemi gelişir.
226. Glukozdan fruktoz oluşumunun gerçekleştiği metabolik
yol...poliol yolu
227. Aldoz redüktaz enziminin (glukozu sorbitole çevirir)
bulunmadığı doku...karaciğer
228. Katarakta neden olan enzim eksiklikleri...galaktokinaz
ve galaktoz 1-fosfat üridiltransferaz
229. Klasik galaktozemide (üridiltransferaz eksikliği)
görülenler...mental retardasyon, karaciğer hücre
hasarı, katarakt, fankoni sendromu, hipoglisemi
230. Galaktozdan sentezlenen bileşikler...laktoz,
glikoproteinler, glikolipidler, glikozaminoglikanlar
(not: bu bileşiklerin sentezinde üridin nükleotidleri
görev alır)
231. UDP-glukoz ve UDP-galaktozu birbirine dönüştüren
enzim...epimeraz
232. Laktoz sentezinde görevli olan galaktozil transferaz
enzimini aktive eden protein...alfa-laktalbumin
233. Glikozaminoglikanların yapısı...amino şeker (glukozamin
veya galaktozamin) ve asidik şekerden (glukuronik asit
veya L-iduronik asit) oluşan tekrarlayan disakkarid
birimleri
234. Proteoglikanların yapısı: bir proteine bağlı onlarca
glikozaminoglikan birimlerinden oluşur.
235. Proteoglikanların bulunduğu dokular...deri, kıkırdak,
tendon, ligament, aorta, kornea, sinovyal sıvı, kan
damarları, kalp kapakçıkları, bazal membran, mast
hücreleri
236. Vücutta en bol bulunan glikozaminoglikan...kondroidin
sülfat
237. Üronik asit (asidik şeker) içermeyen GAG...keratan
sülfat
238. Sülfat içermeyen GAG...hyaluronik asit
239. Hücre içi yerleşim gösteren ve lipid temizleyici
GAG...heparin
240. Hücre yüzeyinin bileşeni olan ve lipoprotein lipazı
bağlayan GAG...heparan sülfat
241. Aminoşekerlerin prekürsörü...glukoz
242. N-asetilnöraminik asit (siyalik asit) içeren
bileşikle...glikoprotein ve gangliozid
243. Asidik şekerlerin prekürsörü...glukoz
244. Esansiyel pentozüride idrarla atılan bileşik...
L-ksiluloz
245. Mukopolisakkaridozlar hangi bileşiğin yıkımındaki bir
problem sonucu gelişir...Glikozaminoglikanlar
246. G l i k o p r o t e i n l e r i n y a p ı s ı . . . proteine dallı
oligosakkaridlerin eklenmesi ile oluşur.
247. Glikoproteinlerin bulunduğu yerler...tüm plazma
proteinleri (albümin hariç), hormonlar (TSH, FSH, LH,
hCG), lizozomal enzimler, hücre membran proteinleri,
antikorlar, kan grubu belirleyicileri, hücre dışı sıvı
248. Glikoproteinlerin karbonhidrat kısmında yer
alanlar...amino şekerler, mannoz, galaktoz, L-fukoz,
NANA (fruktoz bulunmaz)
108 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
249. Glikoproteinlerin sentez bölgesi...GER
250. Dolikol‛ün görevi...N-bağlı glikoprotein sentezinde
karbonhidrat birimlerinin GER‛de proteine aktarılması
251. Glikozilasyon bölgeleri...GER ve golgi
252. I-hücre hastalığı...Lizozomlara gitmesi gereken
enzimlerin golgide mannoz artıklarına fosfat
bağlanaması ve sonuçta lizozomlara gidememesi sonucu
gelişir.
253. Kolesterolde 3 adet 6 karbonlu bir halka yapısı
bulunur.
254. Lökotrien A4...Lökosit, trombosit, mast hücreleri ve
kalp ve akciğer damar dokularında oluşur.
LİPİDLER
255. Gliserofosfolipidlerin prekürsörü...fosfatidik asit
256. Mitokondri membranlarında bulunan başlıca fosfolip
id...kardiyolipin
257. E n f a z l a s a y ı d a fosfat grubu içeren
lipid...kardiyolipin
258. Lesitinin parçalanması ile açığa çıkanlar...gliserol,
fosforik asit, yağ asitleri, kolin
259. Fosforik asit içeren tek sfingolipid...sfingomyelin
260. S f i n g o m y e l i n i n parçalanması ile açığa
çıkanlar...sfingozin (serin + palmitat), yağ asiti,
fosforik asit ve kolin
261. Glikolipidlerin prekürsörü...seramid
262. Hücre içi haberci görevi yapan sfingolipid...seramid
263. Seramidin görevleri...Endoplazmik retikulumda
serinden sentezlenir, önemli bir ikincil haberci
moleküldür; programlı hücre ölümü (apoptozis), hücre
siklusu ve hücre farklılaşması, ve yaşlanma dahil çeşitli
yolların regülasyonunda görev alır.
264. Gangliozidin hidrolizi ile serbestleşenler...seramid
(sfingozin + yağ asiti), glukoz, galaktoz, aminoşekerler,
NANA
265. Steroid yapı içeren bileşikler...kolesterol, D vitamini,
böbrek üstü bezi hormonları, seks steroidleri, safra
asitleri, kalp glikozidleri
266. Çeşitli lipid bileşenlerini birbirinden ayıran
yöntem...ince tabaka kromatografisi
267. Yağ asitlerini birbirinden ayıran yöntem...gaz-likid
kromatografisi
268. Hücre membranında yer alan bileşikler...fosfolipidler,
kolesterol, proteinler, glikoproteinler, glikolipidler
269. Hücre membranında yer almayanlar...triaçilgliseroll
er, kolesterol esteri, serbest yağ asitleri
270. Hücre membranında bulunan proteinlerin görevleri....
reseptör, mediatör, enzim, transport
271. Lipidlerin sindiriminin başladığı bölge..mide
272. Mideden absorbe olan besin maddeleri...kısa ve orta
zincirli yağ asitleri
273. Midede düşük pH‛da etkili olan lipazlar: lingual lipaz,
gastrik lipaz
274. Pankreatik lipazın triaçilgliserolü parçalaması ile açığa
çıkan son yıkım ürünleri...yağ asitleri ve 2-monoaçil
gliserol
275. Yeni sentezlenmiş şilomikron ve VLDL‛nin metabolize
edilmediği doku...karaciğer
276. Trigliseridden zengin HDL ve VLDL kalıntılarının
birikmesi ile karakterize enzim eksikliği...hepatik
lipaz
277. İnsülin tarafından sentezi uyarılan, apo CII tarafından
aktive edilen, heparin tarafından plazmaya salınan
lipaz...lipoprotein lipaz
278. NADPH kaynakları...pentoz fosfat yolu, malik enzim
279. Yağ asiti sentezinde indirgeyici eşdeğerlerin geldiği
koenzim...NADPH
280. Lipogenezden (yağ asiti sentezi) sorumlu enzim...asetil
KoA karboksilaz
281. Yağ asiti sentaz kompleksinin son ürünü...palmitat
282. Asetil KoA karboksilazı aktive edenler...insülin ve
sitrat
283. Asetil KoA karboksilazı inhibe edenler...yağ asitleri,
glukagon, epinefrin
284. Yağ asiti sentezinde rol oynayan kofaktörler...NADPH,
ATP, biotin, CO2, pantotenik asit, mangan
285. Yağ asiti sentaz kompleksinin spesifik vitamini ve
amino asiti...pantotenik asit ve sistein
286. Yağ asitlerinin uzama ve desatürasyon reaksiyonlarının
gerçekleştiği organel...endoplazmik retikulum
287. İ n s a n d a , y a ğ a s i t l e r i n i n d o y m a m ı ş h a l e
getirilmesi...sitokrom içeren ve NADPH kullanan bir
enzim tarafından katalizlenir.
288. T r i a ç i l g l i s e r o l sentezinin gerçekleştiği
organel...endoplazmik retikulum
289. Gliserol kinaz enzimi içermeyen dokular...kas ve yağ
dokusu
290. Yağ dokusunda triaçilgliserol sentezi için gerekli
bileşik...glukoz (dolayısıyla insülin)
291. İnsülinin plazma serbest yağ asitleri düzeyine
etkisi...azaltıcı yöndedir.
292. Kolesterol sentezinin gerçekleştiği başlıca
doku...karaciğer
293. Koelsterol sentezinde kontrol basamağı...HMG-
KoA → mevalonat (HMG-KoA redüktaz tarafından
gerçekleştirilir)
294. İzopren birimi içeren bileşikler...dolikol, koenzim Q,
Hem a, prenile proteinler (yağda çözünen vitaminler)
295. K o l e s t e r o l s e n t e z i n d e o l u ş a n ilk izopren
birimi...izopentenil pirofosfat
296. K o l e s t e r o l s e n t e z i n d e oluşan ilk halka
yapısı...lanosterol
297. K o l e s t e r o l sentezinin gerçekleştiği
organeller...stoplazma ve ER
298. HMG-KoA sentaz enziminin görev aldığı sentez
reaksiyonları...kolesterol (stoplazmada) ve keton
cisimleri (mitokondride)
299. HMG-KoA redüktaz enzimini aktive edenler...insülin
ve tiroid hormonları (tiroid hormonları kolesterol
metabolizmasını da attırdığı için hipertiroidide plazma
kolesterol düzeyleri azalır)
300. H M G - K o A redüktaz enzimini inhibe
edenler...mevalonat, kolesterol, safra asitleri,
statinler, glukagon, glukokortikoidler
301. Asetil KoA‛nın katıldığı sentez reaksiyonları...koles
terol, keton cisimleri, yağ asitleri, sitrat
302. Safra asiti sentezinde kontrol basamağı...7α-
hidroksilaz
303. 7α-hidroksilaz basamağında kullanılan vitamin...C
vitamini
304. Primer safra asitleri...kolik asit, kenodeoksikolik

asit, taurokolik asit, glikokolik asit, tauro ve
glikokenodeoksikolik asit
305. Sekonder safra asitleri...deoksikolik asit, litokolik
asit
306. Enterohepatik dolaşıma katılan bileşikler...safra
asitleri ve ürobilinojen
307. Geri emilimi en az olan safra asiti...litokolik asit
308. S a f r a asitlerinin plazmada bağlandığı
protein...albümin
309. Lipoproteinlerin yapısında bulunanlar...triçilgliserol,
protein, kolesterol, kolesterol esteri, fosfolipid
310. E n fazla triaçilgliserol içeren
lipoprotein...şilomikron
311. En fazla kolesterol içeren lipoprotein...LDL (düşük
dansiteli lipoprotein)
312. En fazla protein ve fosfolipid içeren lipoprotein...HDL
(yüksek dansiteli lipoprotein)
313. Endojen sentezlenen triaçilgliserolün plazmada
taşındığı lipoprotein...VLDL (çok düşük dansiteli
lipoprotein)
314. Lipoproteinlerin elektroforezle ayrılması, katoddan
(- yük) anoda (+ yük) doğru sırasıyla...şilomikronla
β lipoproteinler (LDL), pre-β-lipoproteinler (VLDL), α-
lipoproteinler (HDL)
315. Lipoproteinlerin ultrasantrifüjle dansitelerine göre
ayrılması, en alttan en üste doğru...HDL, LDL, IDL,
VLDL, şilomikron
316. Kolesterol hücre içinde hangi metabolik olaylara yol
açar...Hücre membranının yapısına katılma, HMG-KoA
redüktazı inhibe etme, kolesterol esteri haline gelme,
LDL reseptör sentezini inhibe etme
317. Köpük hücre oluşumundan sorumlu lipoprotein... okside
LDL
318. Aterojenik protein...Apo B-100
319. Hem aterojenik hem de trombotik lipoprotein...Lp a
320. Plazminojen ile yapıca benzerlik gösteren protein...apo a
321. HDL ile diğer lipoproteinler arasında lipid alış-verişini
düzenleyen protein...kolesterol ester transfer protein
(apo D)
322. Periferden kolesterol alınmasında en potent role sahip
HDL... Pre-β-HDL
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER 109
323. En fazla protein içeren (oran olarak) lipoprotein...Pre-
β-HDL
324. Plazmada kolesterol esterinin oluşmasından sorumlu
enzim...LCAT (lesitin kolesterol açil transferaz)
325. Eksikliğinde plazmada serbest kolesterol/ester
kolesterol oranının artmasına neden olan enzim...
LCAT
326. Hücre içinde kolesterol esterinin oluşmasından sorumlu
enzim...ACAT (açil kolesterol açil transferaz)
327. Aterosklerozdan koruyucu HDL fraksiyonu...HDL-2
328. Antiaterojenik protein...Apo A-1
329. Plazma lipoproteinlerinde bulunan apoproteinlerden
apo B100, apo E ve apo A1‛ in karaciğer hücrelerinde
reseptörü vardır.
330. Yağ dokusunda hormona duyarlı lipazı inhibe
edenler... insülin, prostaglandin, nikotinik asit
331. Hormona duyarlı lipazı aktive edenler...katekola
minler, glukagon, tiroid hormonu, büyüme hormonu,
ACTH, TSH, glukokortikoidler, metil ksantinler
(fosfodiesterazı inhibe ederek)
332. Yağ asitlerinin hücre içine alınması...membran yağ
asiti transport proteine bağlanarak sodyumla beraber
hücre içine alınır.
333. Yağ asitlerinin aktivasyonunda görev alanlar...açil
KoA sentetaz (tiokinaz), KoA, ATP, Mg++
334. Uzun zincirli yağ asitlerinin stoplazmadan mitokondri
içine geçişi...karnitinle birlikte olur.
335. Karnitini oluşturan amino asitler...lizin ve metionin
336. Karnitin ile yağ asitlerini birleştiren enzim olan
karnitin palmitoil transferaz I enzimi hangisi
tarafından inhibe edilir...Malonil KoA
337. Yağ asitlerinin β-oksidasyonu hangi ikili organelde
gerçekleşir...mitokondri ve peroksizomlar (çok uzun
zincirli yağ asitleri için)
338. Yağ asitlerinin β-oksidasyonuna katılanlar...yağ
asitleri, FAD, H2O, NAD+, KoA
339. 16 karbonlu satüre yağ asiti olan palmitat β-
oksidasyon döngüsüne katıldığında net üretilen
bileşikler...7 FADH2, 7 NADH, 8 asetil KoA
340. Karnitin eksikliğinde veya yağ asitlerinin beta-
oksidasyon defektinde görülenler...non-ketotik
hipoglisemi, dokuların yağlı infiltrasyonu, halsizlik-
yorgunluk
110 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ

341. Orta zincirli açil KoA dehidrogenaz eksikliğinde AZOT METABOLİZMASI

görülen...dikarboksilik asidüri
342. Peroksizomların yokluğu ile karakterize bozukluk... 360. Amino asitlerin metabolize olduğu başlıca doku...
Zelweger sendromu karaciğer
343. Refsum hastalığında idrarla atılan bileşik...fitanik 361. Pepsin proteinlerde hangi bölgeyi parçalar...Dikarboksilik
asit amino asitlerin ve aromatik halka içeren amino asitlerin
344. K e t o n cisimlerinin sentezinde kontrol amino tarafındaki peptid bağını
basamakları...Karnitin palmitoil transferazI ve HMG 362. Endopeptidazlar...tripsin, kimotripsin, elastaz,
KoA sentaz pepsin
345. K e t o n c i s i m l e r i n i n a k t i v a s y o n u n d a g ö r e v l i 363. E k z o p e p t i d a z l a r . . . karboksipeptidaz A ve B,
bileşik...süksinil KoA aminopeptidaz
346. Keton cisimlerini aktive eden enzim...KoA transferaz 364. Tripsinojeni tripsine çeviren enzim...enterokinaz
(tiyotransferaz, tiyoforaz) (enteropeptidaz)
347. Keton cisimleri hangi bileşiğe dönüşerek TCA 365. Bağırsakta sentezlenen enzimler...enterokinaz ve
döngüsüne katılır...Asetil KoA aminopeptidaz
348. Fosfolipidlerin sentezinde görevli nükleotid...sitidin 366. İnaktif zimojen olarak sentezlenen enzimler...pepsin,
nükleotidleri tripsin, kimotripsin, elastaz, karboksipeptidaz
349. Fosfatidilkolinden lizofosfatidilkolin oluşturan 367. Pankreas enzimleri arasında zimojen formu
enzim...Fosfolipaz A2 olmayanlar...amilaz ve lipaz
350. Fosfolipaz A2‛yi aktive edenler...bradikinin, epinefrin, 368. Amino asitlerin hücre içine alınması...Sodyumla
trombin, anjiyotensin II beraber ve glutatyon üzerinden
351. Lökotrienler glutatyonla birleşerek hangi bileşik 369. Amino asitlerin hücre içine alınmasında rol oynayan
oluşur...anaflaksinin yavaş reaksiyona giren maddesi enzim...gama glutamil transferaz
(SRS-A) 370. Sistinüride idrarla atılan amino asitler...sistein,
352. Tüm lipid depo hastalıklarında biriken ortak lipid ornitin, arginin ve lizin
bileşeni...seramid 371. Amino asitlerden transaminasyon reaksiyonları
353. PGE2 (Prostaglandin E2) ile genel amino grubu toplayıcısı bileşik...alfa
• Birçok dokuda özellikle böbrekte üretilir. ketoglutarat
• Vazodilatasyon
372. Amino asitlerin transaminasyon, dekarboksilasyon ve
• Düz kas gevşemesi
• Doğumu indüklemede kullanılır.
deaminasyonunda görevli koenzim...pridoksal fosfat

354. Keton csimlerinin sentezi için gerekli olan iki enzim... 373. T r a n s a m i n a s y o n ile birbirine dönüşen
HMG KoA sentaz ve HMG KoA liyaz bileşikler...glutamat-alfa-ketoglutarat; alanin-piruvat;
aspartat-oksaloasetat
355. LTB4 (Lökotrien B4) etkileri
374. Transaminasyona katılmayan amino asitler...lizin,
• PMN lökositlerin kemotaksisinde artış treonin, prolin
• Lizozomal enzimlerin salınımı
• B lökosit adezyonu 375. O k s i d a t i f d e a m i n a s y o n a uğrayan amino
asit...glutamat
356. TXA2 (Tromboksan A2)
• Başlıca trombositler tarafından üretilir. 376. Amino asitlerin amino gruplarının amonyum
• Trombosit agregasyonunu uyarır. iyonlarına çevrildiği reaksiyon...glutamatın oksidatif
•Vazokonstruksiyon deaminasyonu
• Hücre içi kalsiyum mobilizasyonu 377. Glutamat dehidrogenazın bulunduğu organel ve
• Düz kas kasılması kofaktörü...mitokondri ve NAD+ veya NADP+
357. PGF2α (Prostaglandin F2α) 378. Benzoatın konjugasyonunda görev alan amino
• Bir çok dokuda üretilir. asit...glisin
• Vazokonstruksiyon
379. P o z i t i f azot dengesinin gerçekleştiği
• Düz kas kasılması
• Uterus kasılmasının uyarılması
durumlar...büyüme dönemi, gebelik, nekahat evresi

358. LTC4 → LTD → LTE4 etkileri 380. Negatif azot dengesinin gerçekleştiği durumlar...
enfeksiyonlar, yanık, açlık, travma, uzun süreli
• Düz kasların kasılması
hareketsizlik, diyetteki esansiyel amino asitlerin
• Bronkokonstruksiyon
• Vazokonstruksiyon yetersizliği
• Vasküler permeabilite artışı 381. Azot içeren bileşiklerin vücuttan başlıca atılım
• SRS-A komponentleri şekli...üre
359. PGI2 (Prostasiklin) 382. Üre sentezini başlatan enzim ve kontrol basamağı...
• Damar endotel hücrelerinde üretilir. karbamoil fosfat sentetaz I
• Vazodilatasyon 383. Mitokondriyal formu üre sentezinde, sitoplazmik
• Trombosit agregasyonunu inhibe eder. formu ise pirimidin bazlarının sentezinde rol oynayan
enzim...arbamoil fosfat sentetaz
384. Karbamoil fosfat sentetaz I enzimini aktive eden
bileşik...N-asetil glutamat
385. Üre sentezinde doğrudan amino grubu vericisi
bileşikler...Serbest amonyak (veya karbamoil fosfat)
ve aspartat

386. Ü r e s e n t e z i n d e h a n g i b i l e ş i k t e n e t k a y ı p
gözlenir...Aspartat
387. Üre sentezinin gerçekleştiği organeller...mitokondri
ve stoplazma
388. Üre sentezinde harcanan enerji...3 ATP veya 4 yüksek
enerjili fosfat bağı
389. Üre siklusu defektlerinde tedavi...proteinden fakir
diyet, benzoat, fenilasetat, arginin (arginino süksinat
sentetaz ve arginino süksinaz eksikliklerinde)
390. Benzoatın detoksifikasyonunda kullanılan amino
asit...glisin
391. Üre siklusu defektlerinde artmış amonyak düzeylerinin
beyin için toksik olmasının nedeni...amonyakın beyinde
alfa-ketoglutarat ile birleşerek glutamat oluşturması
sonuçta beyinde TCA döngüsü ara maddelerinin
kalmaması, glutamatın amonyak ile birleşerek glutamine
dönmesi ve glutamat azalmasına bağlı olarak azalmış
GABA sentezi
392. Esansiyel amino asitler...dallı zincirliler (valin,
lösin, izolösin), aromatik halka içerenler (fenilalanin,
triptofan, histidin), lizin, treonin, metionin
393. Yarı esansiyel amino asit...arginin
394.Prolin veya arginin hangi amino asitin parçalanması
ile oluşur...Glutamat
395. Histidinin yıkımında görevli koenzim...tetrahidrofolat
396. Saf ketojenik amino asitler...lösin ve lizin
397. Homosisteinin metionine dönüşümünde rol alan
vitaminler...B12 ve folat
398. Homosistein hangi amino asitin metabolizmasında
oluşur...Metionin
399. H o m o s i s t e i n a r t ı ş ı n d a t e d a v i d e k u l l a n ı l a n
vitaminler...B12, folat ve B6
400. Propionil KoA‛nın süksinil KoA‛ya dönüşümünde rol alan
koenzimler...biotin ve B12
401. Dallı zincirli amino asitlerin transaminasyon ürünlerinin
(alfa-keto asitler) dekarboksilasyonunda kullanılan
kofaktör...tiamin
402. Metabolizmasında HMG KoA‛nın oluştuğu amino asit...
lösin
403. Asparagin sentezi için gerekli olanlar...ATP-Mg,
glutamin, aspartik asit, asparagin sentetaz
404. Triptofandan sentezlenen bileşikler...serotonin,
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER 111
melatonin, alanin, format, NAD+‛nin nikotinamid bölümü,
glukoz, keton cisimleri
405. KoA‛yı kullanarak TCA döngüsü ara maddelerine
dönüşen amino asitler...valin, izolösin, metionin,
treonin
406. Albinizmde eksik olan enzim...tirozinaz
407. Böbrekte asit-baz dengesini düzenleyen amino
asit...glutamin
408. Kanda en fazla bulunan amino asitler...alanin ve
glutamin
409. Açlık durumunda kaslardan karaciğere en fazla
taşınan amino asit...alanin
410. Beyin tarafından metabolize edilen amino asitler...dallı
zincirli olanlar
411. Folat tarafından alınan tek karbonlu bileşiklerin
başlıca kaynağı...serin
412. Folatın katıldığı sentez reaksiyonları...dTMP, pürin,
serin, metilkobalamin
413. S-adenozil metioninin (SAM) katıldığı başlıca sentez
reaksiyonları... epinefrin, kreatin, melatonin, fosfatidil
kolin, metilenmiş nükleotidler (örn. metil GTP)
414. Kreatin sentezinde başlangıç ya da ara bileşik
olarak yer alanlar...glisin, arginin, guanidino asetat,
S-adenozilmetionin
415. H a n g i a m i n o a s i t l e r i n h i d r o k s i l a s y o n u n d a
tetrahidrobiopterin ve moleküler oksijen kullanılır...
Fenilalanin, tirozin, triptofan
416. Tirozinden adrenalin sentezi sırasında görülen
tepkimeler...aromatik hidroksilasyon, dekarboksilasyon,
β-karbonu üzerinden hidroksilasyon, transmetilasyon
417. Norepinefrinin epinefrine dönüşümünde görevli
enzim...fenil etanolamin N-metil transferaz (kortizol
tarafından aktive edilir)
418. Katekolaminlerin yıkım ürünleri... dihidroksi mandelik
asit, metanefrin, normetanefrin, VMA
419. Dopaminin yıkım ürünü...homovanilik asit
420.Katekolaminlerin yıkımında görevli enzimler...MAO
ve KOMT
421. Karnozin ve anserini oluşturan amino asitler...beta
alanin ve histidin
422. Spermin ve sperimidini oluşturan amino asitler...ornitin
ve metionin
112 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
423. Ornitinin dekarboksilasyonu ile oluşan...putrescin
424. Ornitin metbolizmasının defekti sonucu gelişen...
retinanın Gyrate atrofisi
425. Karnitin sentezine katılan amino asitler ve karnitinin
görevi...lizin ve metionin; uzun zincirli yağ asitlerinin
(yağ açil KoA‛lar) stoplazmadan mitokondri içine
geçişine aracılık etme
426. Glisinin katıldığı sentez reaksiyonları...kollajen, hem,
pürin, kreatin, glutatyon, konjugasyon, oksalat
427. Argininin katıldığı sentez reaksiyonları...kreatin, üre,
ornitin, nitrik oksit, Spermin
428. Tirozinden sentezlenenler...katekolaminler, melanin,
tiroid hormonları, glukoz ve keton cisimcikleri
429. Hem sentezinde kontrol basamağı ve kofaktörü...ALA
sentaz ve B6
430. Hem sentezinin gerçekleştiği organeller...mitokondri
ve stoplazma
431. Kurşun zehirlenmesinde kanda artan bileşik...delta
amino levulinik asit
432. H e m sentezinde oluşan ilk pirol
halkası...porfobilinojen
433. P r o t o p o r f i r i n e demiri ilave eden
enzim...ferroşelataz
434. Bilirubinin oluştuğu doku...RES
435. Hem oksijenaz reaksiyonunun gerçekleştiği organel
ve açığa çıkanlar...ER ve Fe3+ ve CO
436. Hem sentezinde görev almayanlar...üroporfirin
ve koproporfirin türevleri (porfirinojen türevleri ve
protoporfirin IX görev alır)
437. ALA sentaz enzimini aktive eden bileşikler...sit
P450 sistemi ile metabolize olan ilaçlar (barbitüratlar,
sülfonamidler, griseofulvin, heksoklorobenzen)
438. Fotosensitivite görülmeyen porfirialar...ALA
dehidrataz eksikliği ve akut intermittan porfiria
439. Otozomal resesif geçiş gösteren porfiria...konjenital
eritropoetik porfiria (diğerleri otozomal dominant)
440. En sık görülen porfiria...porfiria kutanea tarda
441. Eritropoetik porfirialar...konjenital eritropoetik
porfiria ve protoporfiria
442. Yarı ömrü en kısa olan enzimler...kontrol basamağını
katalizleyen enzimler
443. Plazma proteinlerinin yıkımı...sialik asitlerini
kaybederler, reseptör aracılığı ile karaciğere alınırlar
ve katepsin adlı proteazlarla parçalanırlar.
444. Obstrüktif sarılığın özellikleri...plazmada konjuge
bilirubin artışı, idrarda safra tuzu ve safra
pigmentlerinin bulunması, kanda alkalen fosfataz
kolesterol artışı
NÜKLEİK ASİTLER
445. Pürin bazları...adenin, guanin, hipoksantin
446. Pirimidin bazları...sitozin, timin, urasil
447. Nükleozid...baz + şeker
448. Nükleotid...nükleozid + fosfat
449. Nükleik asitlerin (RNA ve DNA) yapısı...nükleozid
monofosfatların fosfodiester bağları ile birbirine
bağlanması sonucu oluşur.
450. Pürin ve pirimidin bazları ile pentoz arasındaki bağ...
β-N glikozidik bağ
451. cAMP tarafından aktive edilen enzim...protein kinaz A
452. cGMP tarafından aktive edilen enzim...protein kinaz G
453. Guanozin nükleotidlerinin görevleri...dihidrobiopterin
sentezi, protein sentezi için enerji kaynağı
454. İnozin monofosfat (İMP) içindeki baz...hipoksantin
455. Pürin sentezindeki kontrol basamakları...PRPP sentaz
ve PRPP glutamil aminotransferaz
456. PRPP sentaz enzimini aktive eden...riboz 5-fosfat
457. Pürin sentezindeki kontrol basamaklarını inhibe
edenler...AMP ve GMP
458. P ü r i n nükleotid sentezinde oluşan ilk
nükleotid...İMP
459. Pürin bazlarının halka yapısını oluşturanlar...Glisinin
tamamı (iki karbon ve bir azot), 2 glutaminden 2 azot,
aspartattan bir azot, 2 tatrahidrofolattan iki karbon,
karbondioksitten bir karbon
460. İMP‛den AMP oluşumunu bloke eden ilaç...
6-merkaptopürin
461. Pürin analogları ve klinik önemi...6-merkapto-pürin,
sitozin arabinozid, metotreksat, azaserin. Bunlar hücre
siklusu inhibitörü olarak etki gösterirler ve anti-kanser
ilaçlar olarak kullanılabilirler.
462. RNA ve DNA sentezine katılan nükleotidler ve
yapısında bulunan nükleotidler...nükleozid trifosfatlar
ve nükleozid monofosfatlar
463. Nükleozid difosfatları deoksi haline getiren enzim
ve kofaktörü...ribonükleozid redüktaz ve kofaktörü
tioredoksin
464. Pirimidin sentezinde kontrol basamakları...karbamoil
fosfat sentetaz II ve aspartat transkarbamoilaz
465. Karbamoil fosfat sentetaz II‛i aktive eden...PRPP
466. Pirimidin bazlarının halka yapısını oluşturanlar...
Aspartatın tamamı (üç karbon, bir azot), glutaminden
bir azot, karbondioksitten bir karbon
467. Pürin ve pirimidin bazlarının halka yapısını oluşturan
ortak iki amino asit...aspartat ve glutamin
468. Pürin ve pirimidin nükleotidlerinin yapısına katılan
ortak dört bileşen..aspartat, glutamin, karbondioksit
ve PRPP
469. dUMP‛nin dTMP‛ye dönüşümünde rol oynayan enzim
ve koenzimler...timidilat sentaz, N5-N10 metilen
tetrahidrofolat, dihidrofolat redüktaz ve NADPH
470. dUMP‛nin metilenmiş formu dTMP‛dir.
471. Tioredoksin hangi bileşiğin sentezinde indirgeyici rol
oynar...deoksiribonükleotidler
472. L e s c h - N y h a n sendromunda eksik olan
enzim...hipoksantin-guanin fosforibozil transferaz
473. Lesch-Nyhan sendromunda hücre içinde ve kanda
artan bileşikler..hücre içinde PRPP, kanda ürik asit
474. Pürin nükleotidlerinin yıkımında görevli enzimler...
adenozin deaminaz, pürin nükleozid fosforilaz ve
ksantin oksidaz
475. Allopürinolün etkileri...ksantin oksidazın inhibisyonu,
hipoksantin anoloğu, pürin ve pirimidin sentezinin
inhibisyonu, orotik asidüri
476. Ksantin oksidaz enziminin kofaktörleri...molibden,
FAD ve demir
477. Pürin nükleotidlerinin yıkım ürünü ve özelliği...ürik
asit ve suda az çözünür olması

478. Gut hastalığında primer defekt...PRPP sentaz
enziminin hiper aktivitesi
479. Hiperürisemi nedenleri...gut, Lesch-Nyhan sendromu,
von Gierke sendromu, böbrek yetmezliği, asidoz,
lenfomalar
480. Adenozin deaminaz eksikliğinde görülen...T ve B
lenfositlerinde fonksiyon bozukluğu
481. Pürin nükleozid fosforilaz eksikliğinde görülen...T
lenfositlerinde fonksiyon bozukluğu, hipoürisemi
482. Hipoürisemi nedeni...ksantin oksidaz eksikliği
483. Orotik asidüri nedenleri...ornitin transkarbamoilaz
(üre siklusu enzimi) eksikliği, orotat fosforibozil
transferaz ve orotidilat dekarboksilaz eksiklileri
pirimidin sentezi enzimleri), allopürinol kullanımı, Reye
sendromu
484. Pirimidin bazlarının yıkım ürünleri...β-alanin, β-amino
izobütirat, CO2 ve NH3
485. DNA çift sarmalında...adenin timinle, guanin sitozinle
eşit miktarlarda bulunur.
486. DNA çift sarmalı arasındaki bağ sayıları...adenin ie timin
arasında iki, guanin ile sitozin arasında üç hidrojen bağı
487. DNA çift sarmalının erime ısısı...DNA çift sarmalının
%50‛sinin ısı ile ayrıştığı ısı derecesine erime ısısı denir.
DNA çift sarmalında guanin-sitozin miktarı ne kadar
fazla ise ısıya direnç o kadar fazladır.
488. DNA‛nın yapısında en fazla bulunan protein...Histon
proteinleri
489. Histon proteinlerinin özellikleri...arginin ve lizinden
zengin bazik proteinler olması
490. Histonlarda görülen modifikasyonlar...asetilasyon,
metilasyon, fosforilasyon
491. Nükleozom nedir...Histon proteinleri (H1 histonu
hariç) ve bunları sarmalayan DNA birimleridir.
492. Kromatin nedir...Yoğun miktarda nükleozom içeren
kromozom bölgeleri
493. RNA‛nın özellikleri...tek sarmal olması; adenin,
guanin, sitozin ve urasil içermesi; riboz içermesi, baz
eşleşmelerinin birebir olmaması,
494. Okaryotlarda hücresel RNA sınıfları ve özellikleri...rRNA
(4 adet, tüm RNA‛ların %80‛i), tRNA (61 adet, tüm
RNA‛ların %15‛i), mRNA (binlerce, tüm RNA‛ların %5‛i),
snRNA (10 adet, tüm RNA‛ların %1‛inden az)
495. tRNA özellikleri...amino asitleri ribozomlara taşıması,
en az sayıda nükleotid içermesi, modifiye bazlar
içermesi, timin içermesi, antikodon halkası içermesi
496. mRNA özellikleri...DNA‛daki genetik bilgiyi alması,
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER 113
5‛ ucunda şapka (metilenmiş GTP) ve 3‛ucunda Poli A
kuyruğu (200 kadar adenin nükleotidi) içermesi
497. DNA ve histon proteinlerinin sentezinin gerçekleştiği
faz...S fazı
498. DNA‛nın her iki sarmalının da aynı anda kalıp görevi
gördüğü metabolik olay...replikasyon
499. DNA replikasyonunun (sentezi) özellikleri...semikon
servatiftir ve çift yönlüdür.
500. DNA sentezinde görevli protein ve enzimler...helikaz,
tek sarmal bağlayıcı proteinler, primaz, DNA
polimeraz, ribonükleaz, topoizomeraz, DNA ligaz,
deoksiribonükleozit trifosfatlar
501. DNA sentezinde görev alan enzimlerin etki
sırası...helikaz, primaz (DNA bağımlı RNA polimeraz),
DNA polimeraz, ribonükleaz (RNA primerleri kaldırır),
DNA ligaz
502. Ökaryotlarda DNA polimeraz çeşitleri...DNA
polimeraz (seken sarmalın sentezi ve boşlukların
doldurulması) DNA polimeraz δ (öncü sarmalın
sentezi) DNA polimeraz β-ε tamir) ve DNA polimeraz
γ (mitokondrial DNA sentezi)
503. Prokaryotlarda DNA polimeraz çeşitleri...DNA
polimeraz I (görevi α ile aynı), DNA polimeraz III
(görevi δ ile aynı), DNA polimeraz II (görevi β-ε ile
aynı)
504. Ökaryotlarda DNA polimeraz hangisine gerek
duyar... Bir RNA primere
505. DNA‛daki nükleotidleri fosfodiester bağları ile
birbirine bağlayan enzim...DNA polimeraz
506. Okazaki parçaları...seken sarmal üzerinde RNA
primere bağlı küçük DNA molekülleridir.
507. Okazaki fragmanlarının sentezlenmesini zorunlu kılan
durum...Sentezin mutlaka 5‛→ 3‛ yönünde olması
508. Prokaryotlarda DNA sentezini inhibe edenler...sipr
ofloksasin, nalidiksik asit, novobiosin
509. Baz eksizyon tamirinde DNA‛daki hasarlı bazı
uzaklaştıran enzim...glikozilaz
510. DNA tamir sistemlerinde önemli özellik...hasarlı
nükleotid grubu ile yanındaki sağlam nükleotid
uzaklaştırılır
511. DNA‛daki hasarlı bazların uzaklaştırıldığı tamir
sistemi...baz eksizyon tamiri
512. DNA‛dan UV ışığın neden olduğu timin dimerlerinin
kaldırıldığı tamir sistemi...nükleotid eksizyon tamiri
513. N ü k l e o t i d e k s i z y o n t a m i r i n d e gözlenen
bozukluk...kseroderma pigmentozum
514. Mismatch tamir sisteminde (uyumlu olmayan nükleotid
gruplarının çıkarılması) gözlenen bozukluk...herediter
nonpolipozis kolon CA
515. Nükleotid ekzisyon veya mismatch tamirinde görevli
enzimlerin etki sıraları...endonükleaz, ekzonükleaz,
DNA polimeraz, DNA ligaz
516. Endonükleaz ve ekzonükleazlar sırayla...bir
polinükleotidin iç tarafındaki ve uç tarafındaki
fosfodiester bağlarını parçalar.
517. Telomer nedir...Kromozomların her iki ucunda
genetik bilgi içermeyen DNA birimleri. Hücrenin her
bölünmesinde kısalır ve azaldıkça hücre yaşlanır.
518. Telomerazın görevi...telomer sentezi. Yaşlanma ve
malignansi ile ilişkilidir.
519. Ökaryotik hücrelerde telomeraz enziminin bulunmasını
zorunlu kılan yapısal özellik...Kromozomların lineer
olması
114 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
520. RNA sentezini gerçekleştiren enzim ve kofaktörü...
RNA polimeraz ve çinko
521. Prokaryotlarda RNA polimeraz enzimi...iki alt
birimden oluşur. σ faktörü ve çekirdek enzim. Her üç
RNA‛yı da aynı enzim sentezler.
522. RNA polimeraz enziminin DNA‛da bağlandığı
bölge...promoter bölge (kopyalanacak bölgenin
önündeki özel DNA bölgesi)
523. Prokaryotlarda RNA sentezinin sonlanmasını sağlayan
faktör...Rho faktörü (ökaryotlarda nasıl sonlandığı
bilinmiyor)
524. Prokaryotlarda mRNA polisistronik bir transkript
halinde sentezlenir. Sistron nedir...Bir proteinin
sentezinden sorumlu mRNA bölgesi
525. Ökaryotlarda kaç adet RNA polimeraz bulunur...3 adet
526. RNA polimeraz I...nükleolusta 45S rRNA prekürsörünü
sentezler.
527. RNA polimeraz II...nükleusta mRNA‛nın prekürsörü
olan hnRNA‛yı sentezler
528. RNA polimeraz III...nükleusta tRNA ve 5S rRNA‛yı
sentezler
529. Ribozomların sentez bölgesi...nükleolus
530. İntron içeren RNA...hnRNA (pre-mRNA)
531. İntron...protein sentezinde rol oynamayan RNA
bölgeleri, genellikle eksonlardan daha uzundur, kesilme
(splicing) ile uzaklaştırılır.
532. Spliceosome...İntron-ekson kavşağında hnRNA ile
ilişkili small nuclear ribonükleoprotein partikülleri
spliceosome‛u oluşturur.
533. Ribozimler...RNA yapısındaki enzimlerdir. Örn.
Ribonükleazlar, snRNA (spliceosome), peptidil
transferaz
534. Post-transkripsiyonel modifikasyonlar...intronları
n kaldırılması, 5‛ uca şapka eklenmesi, 3‛ uca kuyruk
eklenmesi, metilasyon
535. RNA sentez inhibitörleri...rifampisin, aktinomisin,
mitomisin, amanitin
536. Aktinomisin D ve mitomisin DNA sarmalları ile
interkalasyon yapar, böylece hem replikasyon, hem
de transkripsiyon inhibe olur. Kanser kemoterapisinde
kullanılırlar.
537. Protein sentezinde amino asitler tRNA‛nın 3‛ hidroksil
ucuna karboksil grupları üzerinden bağlanırlar.
538. Kodon nedir...mRNA üzerinde 3 dizelik nükleotidlere
kodon denir
539. Başlama kodonu...AUG (metionin tRNA‛ya spesifik)
540. Sonlanma kodonu...UAA,UAG,UGA
541. Mutasyonlar...DNA üzerinde bir nükleotidin başka
bir nükleotid ile yer değiştirmesi. Örn. Tranzisyon ve
transversiyon
542. Tranzisyon: DNA‛da pürin pürinle veya pirimidin
pirimidinle yer değiştirmesi
543. Transversiyon...DNA‛da pürin pirimidinle veya pirimidin
pürinle yer değiştirmesi
544. Amino asitlerin tRNA‛ya bağlanabilmesi için
gerekenler...ATP ve aminoaçil tRNA sentetaz enzimi
545. DNA‛daki AAA‛nın tRNA‛daki antikodon karşılığı....
AAA (aynısıdır)
546. Prokaryotlarda başlama kodonu...formil metionil tRNA
547. Protein sentezinin başlam kompleksinin oluşması için
gerekenler...büyük ve küçük ribozomal alt birimler,
met. tRNA, mRNA, başlama faktörleri, ATP ve GTP
548. Pr otein sen tezin in uzama r eaksiyon lar ın d a
gerekenler... peptidil transferaz, uzama faktörleri
1 ve 2, GTP, amino asit taşıyan tRNA‛lar
549. Protein sentezinin sonlanması için gerekenler...
sonlanma kodonu, salınım faktörü
550. Polizom nedir...Ökaryotlarda mRNA‛ya birden fazla
ribozomun bağlanmış halidir.
551. Operon nedir...Prokaryotlarda DNA üzerinde yapısal
genler ve önündeki promoter bölgeye denir.
552. Operatör nedir...Prokaryotlarda repressör molekülün
promoter bölgede bağlandığı yerdir. Repressör
operatöre bağlanarak promoter bölgeye RNA
polimerazın bağlanmasını önler. Dolayısıyla protein
sentezi baskılanır.
553. Hangi bölgedeki mutasyon devamlı protein sentezine
neden olur...operatör
554. İndükleyici nedir...Repressör moleküle bağlanarak onu
inhibe eden dolayısıyla protein sentezinin uyarılmasını
sağlayan moleküldür.
555. Steroid hormon reseptörlerine bağlanan koaktivatör-
lerde histonlar histon asetiltransferaz enzimi ile
lizil artıkları üzerinden asetillenir, pozitif yükleri ve
dolayısıyla negatif yüklü DNA‛ya bağlanma afiniteleri
azalır. Sonuçta nükleozomun yapısı bozulur, transkripsi-
yon faktörleri devreye girer ve gen ekspresyonu başlar.
Histon deasetilasyonu ise ters etkiye sahiptir.
556. Puromisin‛in etkisi...tirozin taşıyan tRNA anoloğudur.
Hem prokaryot hem de ökaryotlarda amino açil tRNA‛nın
A bölgesine bağlanmasını inhibe eder.
557. Sikloheksimid‛in etkisi...ökaryotlarda peptidil
transferazın inhibisyonu
558. Eritromisinin etkisi...prokaryotlarda translokasyonun
inhibisyonu
559. Kloramfenikolün etkisi...prokaryotlarda peptidil
transferazın inhibisyonu
560. Streptomisinin etkisi...prokaryotlarda mRNA‛nın hatalı
okunmasını sağlamak
561. Tetrasiklinin etkisi...prokaryotlarda tRNA‛nın A
bölgesine oturmasını önlemek
562. Rifampisinin etkisi...prokaryotlarda RNA polimerazı
inhibe etmek
563. Bakterilerde protein sentezinin irreverzibl
inhibitörü... Aminoglikozidler (örn. Streptomisin).
Kloramfenikol, tetrasiklin, eritromisin, klindamisin
protein sentezini reverzibl inhibe ederler.
564. cDNA sentezini gerçekleştiren enzim...reverse
transkriptaz. Retrovirüsler RNA virüsü olup RNA
bağımlı DNA polimeraz aktivitesine sahip olan bu enzimi
içerirler. Sonuçta cDNA sentezi gerçekleşir, konakçı
genomuna girerek virüs proteinleri sentezlenir.
565. Rekombinant DNA tekniği ile ilaç olarak üretilen
molekül...protein
566. Adriamisinin etki mekanizması...topoizomeraz
inhibitörü
567. Mitomisinin etki mekanizması...DNA sarmallarıyla
interkalasyon
568. Onkosüpressör bir genin delesyonu sonucu oluşan bir
kanser...retinoblastoma

569. Onkojen ve proto-onkojenler...kansere neden olan
genlere onkojen, normal hücrelerde bulunan onkojenlere
proto-onkojen adı verilir. Proto-onkojenler viral
enfeksiyonlarla, proto-onkojendeki mutasyonla,
promoter insersiyonu ve kromozom translokasyonu ile
aktive olur.
570.Prob...DNA veya RNA‛daki spesifik bir parçayı
belirlemek için kullanılan bir molekül. Sık kullanılan
problar cDNA molekülleri, tanımlanmış sentetik
oligodeoksinükleotidler veya spesifik proteinlere karşı
geliştirilmiş antikorlardır.
571. Southern blotting nedir ve kullanım alanı...DNA izole
edilir, restriksiyon endonükleazlarla parçalara ayrılır,
kesilmiş parçalara agaroz jelde elektroforez uygulanır
sonra nitrosellülöz membrana aktarılır, membran üzerine
radioaktif prob yerleştirilir ve sonunda otomatik
radyografisi çekilir. Southern blotting anormal genleri
belirlemek, virüs integrasyonunu göstermek ve prenatal
tanı (örn. Orak hücre anemisi, Huntington chorea,
Duchenne muscular dystrofi) amacıyla kullanılır.
572. Gen amplifikasyonunda kullanılan teknik...PCR
(Polimeraz chain reaction)
573. PCR‛da kullanılan enzim...Taq polimeraz
574. Northern blotting spesifik RNA‛yı göstermek için
kullanılır. Agaroz jelden nitrosellülöz filtreye RNA
transfer edilir ve uygun bir probla belirlenir.
575. Western blotting proteinleri (nükleik asitleri değil)
belirler. Proteinler dokudan izole edilir ve elektroforez
uygulanır. Ayrılmış proteinler nitrosellülöz membrana
aktarılır, uygun bir radioaktif antikorla problanarak
belirlenir.
VİTAMİNLER
576. Alkolün bağırsaklardan emilimini önlediği vitamin...
tiamin
577. Alkoliklerde gözlenen Wernicke ensefalopatisi hangi
vitamin eksikliğine bağlı gelişir...Tiamin
578. Ketoasitlerin oksidatif dekarboksilasyonunda gerekli
olan vitamin...tiamin pirofosfat
579. Riboflavin eksikliğini araştırmada kullanılan enzim...
eritrosit glutatyon redüktaz
580. Oksidasyon-redüksiyon reaksiyonlarında kullanılan
vitaminler...riboflavin ve niasin
581. Triptofandan NAD sentezinde kullanılan vitamin...
+
piridoksal fosfat
582. Pellegra semptomlarının geliştiği durumlar...niasin
eksikliği, vitamin B6 eksikliği, karsinoid sendrom,
Hartnup sendromu, diyette lösin fazlalığı, izoniazid
kullanımı
583. Vitamin B5‛in aktif formları...KoA ve açil taşıyıcı
protein (yağ asiti sentaz kompleksinin yapısında
bulunuyor)
584. Pantotenik asitin yapısı...β-alanin ve pantoik asit
585. Koenzim A‛nın yapısına katılanlar...Pantotenik asit,
tioetanolamin, adenin, riboz, fosfor
586. Piridoksal fosfatın (B6 vitamini) rol oynadığı
reaksiyonlar...amino asitlerin transaminasyon,
dekarboksilasyon ve deaminasyon reaksiyonları, ALA
sentaz, sistationin sentaz ve sistationaz reaksiyonları,
kas glikojen fosforilaz reaksiyonu
587. B 6 v i t a m i n i e k s i k l i ğ i n d e idrarla
bileşik...ksanturenik asit
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER 115
588. Aktif formu fosfat içeren vitaminler...tiamin,
riboflavin, niasin, pantotenik asit ve piridoksal
589. Aktif formu adenozin monofosfat türevi içeren
vitaminler...riboflavin, niasin, pantotenik asit
590. Vücutta sentezlenebilen vitaminler...niasin, biotin, D
vitamini, K vitamini
591. Karboksilasyon reaksiyonlarında görevli olan vitamin...
biotin
592. Biotin eksikliğinde idrarla atılan bileşikler...laktat ve
propionat
593. Folik asitin kimyasal yapısı hangisidir...Pteridin +
PABA + glutamik asit
594. Metotreksatın etki mekanizması...dihidrofolat
redüktazı inhibe eder ve güçlü anti-kanser ilaçtır.
595. Y a p ı s ı n d a k o b a l t (eser element) içeren
vitamin...B12
596. Suda çözünen vitaminler arasında önemli miktarlarda
depolanan tek vitamin...B12 vitamini
597. B12 vitamininin görev aldığı reaksiyonlar...metilmal
onil KoA → süksinil KoA (kofaktör: adenozil kobalamin;
yer: mitokondri); homosistein → metionin (kofaktör:
metilkobalamin; yer: stoplazma)
598. Bağırsaklardan emilimi için pankreas bikarbonat
sekresyonuna gerek duyulan vitamin...B12
599. Vitamin B12 eksikliğinde görülenler...metilmalonik
asidüri, metil malonik asit birikimi, myelin kılıfının
kesintiye uğraması ve sinir iletiminde aksamalar,
homosistinüri, megaloblastik anemi
600. Aktif formu vücuda alındığı şekli ile etkili olan
vitaminler...askorbik asit ve biotin
601. C vitamininin katıldığı reaksiyonlar...kollajen sentezi
(prolil hidroksilaz basamağı), katekolamin sentezi
(dopamin β-hidroksilaz basamağı), safra asiti sentezi
(7α-hidroksilaz basamağı), tirozinin yıkımı, demirin
emilimi, böbreküstü bezi hormonlarının sentezi,
antioksidan
602. A vitamini prekürsörü...β karoten
603. Karaciğerde depolanan ve teratojenik özelliğe sahip
olan vitamin...A vitamini
604. A vitamini türevlerinin fonksiyonları...retinol
üremeden, retinal görmeden, retinoik asit büyüme ve
farklılaşmadan sorumludur.
605. Düşük oksijen basıncında antioksidan etki gösteren
vitamin...A vitamini
606. Hangi vitamin bir prohormon olarak fonksiyon
gösterir...D vitamini
607. Yağda çözünen vitaminler arasında en toksik olanı...
D vitamini
608. D vitamininin etkileri...kemikten kalsiyum ve fosfatın
rezorpsiyonu, bağırsaklardan kalsiyum ve fosfatın geri
emilimi, böbrekten kalsiyumun geri emilimi
609. Kadında over Theca hücreleri androstenedion ve
testesteron kaynağıdır. Bunlar aromataz enzimi ile
granuloza hücrelerinde sırasıyla estron ve estrodiole
çevrilir. Progesteron bir miktar estradiol de
üreten korpus luteum tarafından üretilir ve salınır.
Önemli miktarda estrojenler androjenlerin periferal
aromatizasyonu ile üretilir. Aromataz aktivitesi adipoz
hücrelerinde, karaciğerde, deride ve diğer dokularda
bulunur.
610. Hangisi D3 vitaminidir...Kolekalsiferol
atılan
611. 1α-hidroksilaz (böbrekte bulunur) üzerine etkili
116 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ

olan bileşikler...kalsiyum düşüklüğü, fosfat düşüklüğü 626. Sadece zona glomerulozada bulunan enzim...
ve parathormon fazlalığı enzimi aktive eder, kalsitriol 8 hidroksilaz (aldosteron sentaz)
(1,25-dihidroksikolekalsiferol) fazlalığı inhibe eder.
627. Östrojen sentezine özgü hidroksilaz...aromataz
612. Böbrek hastalıklarında oral D vitamini alınması niçin
etkili olmayabilir...D vitamininin hidroksilasyonu ve 628. Böbrek üstü bezinde sentezlenen en potent mineral
aktivasyonu böbrekte gerçekleşir. okortikoid...aldosteron
613. Kalsitriol fazlalığında 25 hidroksi vitamin D3 hangi bileşiğe 629. 21 karbonlu hormononlar...pregnenolon, progesteron,
dönüşür...Böbrekte 24 hidroksilaz tarafından inaktif bir kortizol, aldosteron ve bunların sentezinde yer alan ara
metabolit olan 24,25-dihidroksi vitamin D3‛e dönüşür. bileşikler
614. Yüksek oksijen basıncında antioksidan etkili 630. 19 karbonlu hormonlar...androjenler
vitamin...E vitamini
631. 18 karbonlu olup aromatik halkaya sahip hormonlar...
615. Glutatyon peroksidaz (kofaktörü selenyum) ile sinerjik
östrojenler
etki gösteren vitamin...E vitamini
616. Poliansatüre yağ asitlerini peroksidasyondan koruyan 632. Böbrek üstü bezinde sentezlenen en potent
vitamin...E vitamini androjen... testosteron
617. Abetalipoproteinemide eksikliği gözlenen vitamin...E 633.Böbrek üstü bezinde en fazla sentezlenen androjen...DHEA
vitamini (şilomikron ve VLDL içinde kanda taşınır)
634. Testosteronu dihidrotestesterona çeviren enzim...5α-
618. Eksikliğinde yeni doğanlarda hemolitik anemiye neden redüktaz
olan vitamin...E vitamini
619. V i t a m i n K e k s i k l i ğ i n d e , p r o t e i n ü z e r i n d e 635. Androjenlerden östrojen sentezinde rol alan
oluşumu gerçekleşmeyen amino asit...Gama- enzim...aromataz
karboksiglutamat 636. Fertil dönemdeki kadında başlıca östrojen formu...
620. Eksikliğinde osteoporoza ve kanamaya eğilimi arttıran estradiol (E2)
vitamin...K vitamini
637. Gebelik dönemindeki başlıca östrojen formu...estriol (E3)
621. Bazı pıhtılaşma faktörlerinin ve bir kemik proteini
olan osteokalsinin karboksilasyonunda rol oynayan 638.Renin salınımını inhibe edenler
vitamin...K vitamini • Artmış kan basıncı
622. Retinol bağlayıcı protein sentezi enfeksiyonlarda azalır • Ayaktan oturur duruma geçmek
(negatif akut faz reaktanı). Sonuçta dolaşımdaki vitamin • Tuz yüklemesi
A azalır ve immün yanıt daha da bozulur. • β- adrenerjik antagonistler
• Prostaglandin inhibitörleri
• Potasyum
HORMONLAR • Vazopressin
• Anjiyotensin II
639. Menopozal dönemde bulunan başlıca östrojen formu...
623. Steroid hormonların sentezinde kontrol basamakları: estron (E1)
sTAR (steroid akut regülatuar protein) ve desmolaz 640. Estriol sentezinde görevli enzim ve bulunduğu doku...
(mitokondrial yan zincir parçalayıcı enzim) enzimi 16-hidroksilaz ve fetal karaciğer
624. ACTH kortizol biyosentezinde hangi basamakta etkili 641. Hücre içi reseptörlere bağlanarak etkili olan
olur...Kolesterol → pregnenolon hormonlar...steroid yapılı hormonlar, kalsitriol,
retinoik asit, tiroid hormonları
625. Böbrek üstü bezinde sentezlenen en potent glukoko
rtikoid...kortizol

642. Hücre membran reseptörlerine bağlanarak adenilat
siklazı aktive edenler...glukagon, β-adrenerjik
katekolaminler, kalsitonin, parathormon, ACTH, TSH,
FSH, LH, hCG, MSH, ADH (böbrekte V2 reseptörleri
üzerinden), CRH
643. Hücre membran reseptörlerine bağlanarak adenilat
siklazı inhibe edenler...anjiyotensin II, α2-adrenerjik
katekolaminler, somatostatin, asetilkolin
644. cGMP üzerinden etkili olan hormonlar...atrial
natriüretik hormon (reseptörü hücre membranında ve
intrensek guanilat siklaz aktivitesi gösterir), nitrik oksit
(stoplazmadaki solubl guanilat siklazı aktive eder)
645. Ca 2+ -fosfatidil inozitol üzerinden etkili olan
hormonlar...asetilkolin, α1-adrenerjik katekolaminler,
anjiyotensin II, ADH (damar düz kaslarında V 1
reseptörleri üzerinden), kolesistokinin, gastrin,
oksitosin
646. Tirozin kinaz reseptörleri üzerinden etkili olan
hormonlar...intrensek tirozin kinaz üzerinden etkili
olanlar (insülin, İGF, epidermal büyüme faktörü),
solubl tirozin kinaz (Tyk-2, JAK-STAT) üzerinden
etkili olanlar (büyüme hormonu, prolaktin, eritropoetin,
sitokinler)
647. Hangi hormon reseptörüne bağlanınca fosfolipaz C
enzimi aktive olur...Kasılmaya neden olan hormonlar.
Sonuçta fosfatidil inozitol 4,5-bifosfat parçalanır.
648. Diaçilgliserolün aktive ettiği enzim...protein kinaz C
649. İnozitol trifosfatın etkisi...hücre içi kalsiyum
depolarından kalsiyumun serbestleştirilmesi
650. Hücre içi reseptörlere bağlanarak etkili olan
hormonların ortak özelliği..lipofilik olmaları ve hücre
membranlarını taşıyıcı kullanmadan geçebilmeleri
651. Sinyal iletiminde birincil mesajcı olanlar...hormonlar
(örn. Östrojen, epinefrin)
652. Vazopressinin (ADH) etkileri...Böbrekte distal ve
toplayıcı tübüllerden suyun geri emilimi ve damar düz
kaslarında kasılma
653. Oksitosinin etkileri...Uterus kontraksiyonu ve süt
bezlerinde miyoepitelyal hücrelerde kontraksiyon
654. Prolaktinin etkileri...TRH salınımını uyarır, dopamin
baskılar. Meme dokusunda süt proteinlerinin ve süt
şekerinin sentezini uyarır.
655. Luteinizan hormonun (LH) etkileri...Ovülasyonu
sağlamak, korpus luteumdan progesteron ve estradiol
sentezini uyarmak, testiste leydig hücrelerinden
testosteron sentezini uyarmak.
656. Follikül stimulan hormonun etkileri...Overlerden
estradiol sentezini uyarmak, testiste sertoli
hücrelerinden androjen bağlayıcı protein sentezini
uyarmak
657. Kortizolün etkileri...Glukoneogenez, glikojenez,
lipoliz(ekstremitelerde), lipogenez (diğer dokularda),
fizyolojik dozlarda protein ve RNA metabolizmasında
artış (anabolizan etki), yüksek dozlarda katabolizan
etki, antiinflamatuar cevap ve immünsüpresyon (T
lenfositlerde parçalanma)
658. Tiroid hormonlarının etkileri...Fizyolojik dozlarda
protein sentezinde artış, yüksek dozlarda yıkım, bazal
metabolik hızda artma, lipoliz, kolesterol sentezinin
uyarılması, LDL metabolizmasının uyarılması (kan
kolesterol düzeyinin azalması), vitaminlerin kullanımının
uyarılması
659. Büyüme hormonunun etkileri...Glukoneogenez,
glikojenez, lipoliz, protein sentezinin uyarılması, kasta
dokusunda glukoz uptake‛inin azalması, büyüme.
660. Aldosteron sentezini uyaranlar...Potasyum yüksekliği
ve anjiotensin II
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER 117
661. Renin salınımını uyaranlar...Böbreğe gelen kan
miktarındaki azalma, böbrek tübüllerindeki sodyum
azlığı, β-adrenerjikler ve prostaglandinler
662. A n j i o t e n s i n I I ‛ n i n e t k i l e r i . . . Arteriollerde
vazokonstruksiyon sonucu kan basıncında artış, renin
salınımının inhibisyonu, aldosteron üretiminin uyarılması
ve sonuçta sodyum retansiyonu, hacim artışı ve kan
basıncında artış
PLAZMA PROTEİNLERİ,
İMMÜNOGLOBULİNLER VE KOAGÜLASYON
663. Plazma proteinleri arasında en fazla negatif yük
içeren protein...prealbümin ve albümin
664. Plazma proteinlerinin özellikleri...Albümin hariç
tümü glikoprotein yapıdadır, karaciğerde sentezlenir
(immünoglobülinler hariç), kan ve dokular arasındaki
sıvı dağılımını belirler, belirli yarı ömnürleri vardır,
bazıları akut faz reaktanıdır, GER‛deki ribozomlarda
sentezlenir.
665. Negatif akut faz reaktanları...Prealbümin, albümin,
transferin, retinol bağlayıcı protein
666. Pozitif akut faz reaktanları...α 1 -antitripsin,
α 1-asitglikoprotein, haptoglobülin, seruloplazmin,
fibrinojen, C3, C4, CRP
667. Prealbüminin (transtiretin) özellikleri...Karaciğerde
sentezlenir, tiroksin (serum düzeyinin % 10 kadarını)
ve retinol bağlayıcı protein olarak fonksiyon gösterir,
yarı ömrü 48 saat kadardır, beslenmenin takibinde
kullanılır.
668. Albümin ve özellikleri...Plazmanın başlıca proteini,
globüler protein, tüm vücut sıvılarında en bol bulunan
protein, karbonhidrat içermez, kolloid osmotik basıncın
başlıca sağlayıcısıdır, karaciğerde sentezlenir, sentezi
onkotik basınç ve protein alımı ile kontrol edilir,
sitokinler sentezini azaltır, yarı ömrü 14-21 gün
kadardır, plazmanın genel taşıyıcı proteinidir.
669. α1-Antitripsin ve özellikleri...Karaciğerde sentezlenir,
plazmanın başlıca serin proteaz inhibitörüdür,
eksikliğinde amfizem ve siroz gelişir, protein
elektroforezinde α1-bandının % 90‛ını oluşturur.
670. Alfa-fetoprotein ve özellikleri...Fetüsün yolk
kesesinde ve karaciğerinde üretilir, gebeliğin 13.
haftasında pik yapar ve sonra azalmaya başlar,
gebelerde artışı açık nöral tüp defektlerinde ve
fetal distres durumlarında gözlenir, tümör belirteci
olarak hepatosellüler karsinomaların ve germ-hücre
tümörlerinin araştırılmasında kullanılır.
671. Haptoglobülin ve özellikleri...Hemoglobini bağlayan
immünoglobülin benzeri plazma proteinidir, hemolizde
azalır, pozitif akut faz reaktanıdır.
672. α 2-Makroglobülin ve özellikleri...Yüksek molekül
ağırlıklı plazma proteaz inhibitörüdür, fibrinolitik/
koagülasyon sisteminin regülasyonunda, büyüme
hormonu ve çinko gibi moleküllerin taşınmasında rol
oynar. Hemolizde azalır.
673. S e r ü l o p l a z m i n . . . Bakır içeren ve ferroksidaz
aktivitesine sahip bir proteindir. Demir ve bakır
metabolizmasında rol oynayan bir α 2-globülindir.
Düşük dansiteli lipoproteini (LDL) okside ettiği için
kardiyovasküler hastalıklar için bağımsız risk faktörü
olabildiği gösterilmiştir. Geç dönemde yükselen pozitif
akut faz reaktanıdır ve Wilson hastalığında azalır.
674. Plazmada bakırı bağlayan proteinler...seruloplazmin
ve albümin
118 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
675. Transferrin...Plazmanın başlıca demir taşıyan
proteinidir, negatif akut faz reaktanıdır. Plazmadaki
miktarı demir bağlama kapasitesini yansıtır.
Transferrin ölçümü kimyasal yöntemle ölçülen total
demir bağlama kapasitesinden daha doğru sonuçlar
verir. 1 mg transferrin 1.25 mcg demir bağlar. Demir
eksikliği anemilerinde ve yüksek östrojen düzeylerinde
(örn. Gebelik ve oral kontraseptif kullanımı) artar,
inflamasyonda azalır.
676. Hemopeksin...Hem bağlar ve hemolizde azalır.
677. Fibrinojen...Karaciğerde sentezlenen ve suda çözünen
bir plazma glikoproteinidir. Nedeni açıklanamayan
kanamaların araştırılmasında kullanılır. Artmış
fibrinojen düzeyleri arteriyel trombotik olaylara yol
açabilir. Akut faz reaktanıdır.
678. β2-Mikroglobülin...Klas I MHC antijenlerinin hafif
zinciri olan düşük molekül ağırlıklı bir proteindir. Tüm
nükleuslu hücrelerde bulunduğu ve tamamen reabsorbe
olduğu ve proksimal tübüllerde katabolize olduğu için
proksimal tübüler fonksiyonun ve immün aktivasyonun
bir markırı olarak kullanılır. Serum düzeyleri
hematolojik malignansilerde (örn. Multiple myeloma)
artar ve prognozu yansıtır. İdrar düzeylerindeki artış
tübüler fonksiyonu yansıtır.
679. C-reaktif protein...CRP pentraksin protein ailesinin
(serum amiloid P olarak da bilinir) bir üyesidir. Bu
ismi almasının nedeni pnömokok hücre duvarındaki
polisakkaridin C fraksiyonuna bağlanması iledir. Hepatik
sekresyonu interlökin 6 gibi sitokinlere cevap olarak
uyarılır. CRP‛nin immün cevabın oluşmasında bir role sahip
olduğuna inanılır. CRP kompleman sistemini aktive eder,
Fc reseptörlerine bağlanır, bazı mikroorganizmalar için
opsonin olarak fonksiyon gösterir. Yüksek duyarlılıklı
CRP ölçümleri vasküler inflamasyonun ve kardiyovasküler
riskin değerlendirilmesinde yararlıdır. Sedimantasyon
hızı ile iyi bir korelasyon gösterir fakat daha erken
yükselir ve daha erken düşer. En erken yükselen akut
faz proteini olup inflamasyonda, infeksiyonda, travma
ve doku nekrozunda, malignansilerde ve otoimmün
hastalıklarda artar.
680. Hemosiderin...Ferritinin demir içeren kısmen
parçalanmış formudur. Aşırı demir depoları oluştuğunda
gözlenir. Demire spesifik histolojik boyalarla (örn.
Prusya mavisi) saptanabilir. İdrarda bulunması
intravasküler hemolizle ilişkilidir.
681. İmmünoglobülinler ve özellikleri...İmmünoglobülinler
yabancı antijenleri tanıyan ve bağlayan antikor olarak
fonksiyon gösteren bir grup plazma proteinidir.
Birbirlerine disülfid bağlarla bağlı iki hafif ve iki ağır
zincirden oluşur. İki tür hafif zincir (κ ve λ) ve beş
tür ağır zincir (γ, α, μ, δ ve ε) Ağır ve hafif zincirlerin
N-terminal amino asit dizilimi (değişken bölge) oldukça
değişken olup antijen bağlama bölgeleri içerir (Fab).
Zincirlerin geri kalan kısımlarındaki amino asit dizilimi
(sabit bölge) bir immünoglobülin sınıfı içinde aynıdır.
Antijenin immünoglobülinlere bağlanması non-kovalent
bağlarla gerçekleşir. İmmünoglobülin sınıfları arasında
özgüllüğü belirleyen ağır zincirlerdeki amino asit
dizilimidir (primer yapı). Plazmadaki miktarları en
yüksekten en düşüğe göre sıralandığında beş sınıf
immünoglobülin bulunur: IgG, IgA, IgM, IgD ve IgE.
682. IgG...Fonksiyonları arasında sekonder cevapta ana
antikor, bakteri fagositozunda opsonizasyon, kompleman
fiksasyonu, bakteri toksinleri ve virüslerin nötralize
edilmesi bulunur. Plasentayı geçen tek immünoglobülin.
Total serum immünoglobülin konsantrasyonunun %70-
80‛ini oluşturur. Multiple myelomada belirlenen en sık
ağır zincir tipidir. Kronik veya rekürren infeksiyonlarda,
otoimmün hastalıklarda artar.
683. IgA...Sekresyonlarda bulunan başlıca immünoglobülin
tipi. Bakteri ve virüslerin müköz membranlara
yapışmasını önler. Multiple myelomada ikinci en sık
görülen monoklonal immünoglobülin tipidir. Kolostrum
ve sütteki maternal kaynaklı sekretuar IgA infantları
GİS infeksiyonlarından korumaktadır.
684. IgM...Antijene cevapta üretilen ilk immünoglobülin
tipi. Kompleman aktivatörüdir. Soğuk-reaktif
antikorların çoğu IgM tipindedir. Fetüste üretilebilir ve
plasentayı geçmez. Kord kanında veya doğumun hemen
sonrasında serumda bulunması konjenital infeksiyon
tanısında yararlıdır. Klasik romatoid faktörler (RF)
IgG‛ye karşı geliştirilmiş IgM otoantikorlarıdır. IgM
konsantrasyonlarındaki selektif artış infeksiyona bir
cevabı gösterir. Monoklonal artışlar Waldenström
makroglobülinemide gözlenir.
685. IgD...Serumda ve membrana bağlı halde bulunur.
Membrana bağlı IgD B hücre yüzeylerinde bulunur ve
antijen tanınmasında fonksiyon gösterir.
686. IgE...Mast hücrelerinin ve bazofillerin yüzeyinde
bulunur ve bunlardan mediatör salınımına neden olarak
hipersensitiviteye aracılık eder. Eozinofillerden
enzimleri salarak infeksiyonlara karşı korur. Helmintlere
karşı immünitede görev alır.
687. Koagülasyon şelalesinin başlaması...Subendotelyal
dokudaki doku faktörünün kanla teması ve faktör VII‛yi
aktive etmesi ile başlar.
688. Protrombini trombine çeviren faktörler...Bunlara
protrombinaz kompleksi de denir ve faktör Xa, faktör
Va, fosfolipidler ve kalsiyumdan oluşur.
689. Kan pıhtılaşması esnasında fibrinojeni fibrine çeviren
enzim...trombin
690. Faktör XIIIa...Fibrin polimerlerindeki glutamin ve
lizin arasında kovalent çapraz bağlar oluşturur.
691. Koagülasyon şelalesinin inhibisyonu...Başlıca fizyolojik
inhibitör doku faktörü yolu inhibitörüdür. Ayrıca
antitrombin III (FXa ve trombini inhibe eder), protein
C ve S sistemi de görev alır.
692.Fibrinoliz...Plazminojen dolaşımda fibrine tutunur
ve doku plazminojen aktivatör tarafından fibrini
parçalayan plazmine dönüşür. Ayrıca ürokinaz
ve streptokinaz (rekombinant olarak üretilir) da
plazminojen aktivatörüdür.
693. Trombositlerin kan damarlarında açığa çıkan kollajene
bağlanması...yüzeylerindeki GP Ia-IIa reseptörleri ile
gerçekleşir. Bu bağlanmada von Willebrand faktör rol
oynar.
694. von Willebrand faktör...Endotel hücrelerinde
sentezlenerek plazmaya salınan bir glikoproteindir,
FVIII‛i stabilize eder ve kollajen ve subendotele
bağlanır. Trombositler, vWF‛ye trombosit yüzeyinde
bulunan bir glikoprotein kompleksi (GP Ib-IX) ile
bağlanır
695. Fibrinojenin trombosit yüzeylerine tutunması...GP
IIb-IIIa kompleksi (fibrinojen reseptörü) ile
gerçekleşir.
696. Tümör belirleyicilerinin uygulamaları...asemptomatik
kişilerin taranması, malign ve benign durumların ayırımı,
tedavi ve rekürrensin ayırımı, sınıflandırma ve evreleme,
tedavi
697. Bazı tümör belirleyicileri ve yükseldiği kanser
türleri...Karsinoembriyonik antijen (kolon, akciğer,
göğüs, pankreas), alfa-fetoprotein (karaciğer), human
koryonik gonadotropin (trofoblast), prostat spesifik
antijen (prostat), kalsitonin (tiroid medüller karsinoma),
CA 19-9 (tüm gastrointestinal kanser formları

özellikle pankreas CA), CA 125 (over kanseri), CA 15-3
(metastatik göğüs kanseri),CA 27-29 (metastatik göğüs
kanseri), CA 72-4 (gastrik karsinoma)
698. Formüller:
Kütle (g)
Mol = ---------------------------------
Gram molekül agırlığı
Kütle (mg/L)
mmol/L = ----------------------
Atom ağırlığı
Örnek: serum sodyum konsantrasyonu 322 mg/dL ise
kaç mmol/L‛dir? (Sodyumun atom ağırlığı: 23)
322 X 10
mmol/L = ------------------ = 140
23
mg/dL X 10 X eşdeğerlik
mEq/L = ----------------------------------
atom ağırlığı
Örnek: serum kalsiyum konsantrasyonu 10 mg/dL
ise kaç mEq/L‛dir? (Kalsiyumun atom ağırlığı 40 ve
eşdeğerliği 2‛dir)
10 X 10 X 2
mEq/L = -------------------- = 5
40
Friedwald formülü:
LDL kolesterol = Total kolesterol – (HDL kolesterol +
Trigliserid/5)
Örnek: Total kolesterol 200 mg/dL, HDL kolesterol
40 mg/dL ve trigliserid 100 mg/dL ise LDL kolesterol
ne kadardır?
Cevap:
LDL kolesterol = 200 – (40 + 100/5) = 140 mg/dL
HÜCRE VE DOKU BİYOKİMYASI
699. Hücrelerin %90‛ı...sudur.
700. Hücrenin kuru ağırlığı baz alındığında en fazla bulunan
organik komponent ve element...protein ve karbon
701. Hücre organellerinin markırları...plazma membranı
(Na + -K + ATPaz, 5‛-nükleotidaz, adenilat siklaz),
endoplazmik retikulum (glukoz 6-fosfataz), golgi
(galaktozil transferaz), mitokondri (glutamat
dehidrogenaz), iç mitokondri membranı (ATP sentaz,
süksinat dehidrogenaz), nükleus (DNA), ribozom
(RNA), lizozom (asit fosfataz), peroksizom (katalaz
ve peroksidaz), sitozol (laktat dehidrogenaz)
702. G r a n ü l l ü e n d o p l a z m i k r e t i k u l u m ü z e r i n d e k i
poliribozomlarda sentezlenen proteinler...sekretuar,
golgi cisimciği, plazma zarı, endoplazmik retikulum, salgı
granülleri, lizozomal enzimler
703. Serbest ribozomlarda sentezlenen proteinler...hücre
içi, nükleer, mitokondri, peroksizom
704. Katepsinler...hücre içinde bulunan proteolitik
enzimlerdir.
705. L i z o z i m . . . eksternal sekresyonlarda bulunan
(makrofajlarda bol bulunur) ve bazı bakteri hücre
duvarlarındaki N-asetilmuramik asit ve N-asetil-D-
glukozamin arasındaki bağı parçalayan enzimdir.
BİYOKİMYA’DA ÖNEMLİ BİLGİLER 119
706. Laktoferrin...anne sütünde, ekzokrin sekresyonlarda
bulunan ve inflamasyon esnasında nötrofil granüllerinden
salınan demir bağlayıcı proteindir, demiri bağlayarak
bazı bakterilerin büyümesini inhibe edebilir.
Antibakteriyel, antiviral, antifungal, anti-inflamatuar,
antioksidan ve immünomodülatör aktivitelere sahiptir.
707. Ekto-enzimler...plazma membranının dış bölümünde
bulunan enzimlerdir. Örn: alkalen fosfataz, 5‛-
nükleotidaz
708. Hücre membranlarındaki spesifik iyon kanalları...sodyum,
potasyum, kalsiyum ve klor iyonları için özeldir.
709. Çölyak hastalığında kullanılan tanı testleri...
endomisial antikorlar, retikülin antikoru, doku
transglutaminaz antikoru, gliadin antikoru
710. Kolerada üretilen enterotoksin...adenilat siklazı aktive
eder, üretilen cAMP bağırsak hücrelerine sodyumun
aktif transportunu önler, sonuçta bağırsak lümeninde
su toplanır ve şiddetli diyare gelişir.
711. Kolera toksini, stimülatör G proteininin α altbirimine
ADP-ribozu bağlayarak bu alt birimin GTPaz aktivitesini
inhibe eder.
712. Alkolizm ve yağlı karaciğer...Alkol karaciğerde
metabolize olarak bol miktarda NADH üretilir,
NAD+ azalır. NAD+‛deki azalma yağ asitlerinin beta-
oksidasyonunu azaltır, karaciğerde yağ asitleri birikir.
Kronik alkoliklerde beslenme bozulur, apo B100
sentezi azalır, VLDL sentezlenemez, triaçilgliseroller
karaciğerde birikir.
713. Detoksifikasyonda rol oynayan bileşikler...PAPS
(fosfoadenozin fosfosülfat), metionin, glisin, glutatyon,
glukuronik asit
714. En sık görülen glikolitik yol enzim eksikliği...piruvat
kinaz
715. Beyaz ırkta en sık görülen enzim eksikliği...glukoz
6-fosfat dehidrogenaz
716. Serbest oksijen radikallerini zararsız hale getirmede
rol oynayan enzimler...glukoz 6-fosfat dehidrogenaz,
glutatyon redüktaz, glutatyon peroksidaz, süperoksid
dismutaz, katalaz
717. Süperoksid dismutazın kofaktörleri...stoplazmik
formu bakır ve çinko, mitokondrial formu mangan
718. 2H2O2 → 2H2O + O2 tepkimesini gerçekleştiren
enzim...katalaz
719. Nitrik oksitin etkileri...vazodilatasyon, kan basıncının
regülasyonu, makrofajların bakterisidal ve tümorisidal
etkilerine aracılık etme, beyinde nörotransmitter,
trombosit adezyon ve agregasyonunun inhibisyonu
720. İdrarla atılan endojen sülfatın kaynağı amino asit...
sistein