ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER
(GÜN SONU ÖZET BİLGİLER)
KEMİKLER
1. HUMERUS
• Humerus‛un collum‛u ile n. axillaris ve a. circumflexa
humeri posterior komşudur.
• Humerus corpus‛u ile n. radialis ve a. profunda brachii
komşudur.
• Humerus‛un distali (supraepikondiler kısım) a.
brachialis ve n. medianus ile komşudur.
• Humerus‛un epicondylus medialis‛i n. ulnaris ile
komşudur.
2. Ilium‛daki SIAS (spina iliaca anterior superior)‛a m.
sartorius ve lig. inguinale tutunur. SIAI (spina iliaca
anterior inferior)‛a ise m. rectus femoris tutunur. M.
rectus femoris‛un buradan başlaması sayesinde m.
quadriceps femoris uyluğa fleksiyon yaptırabilir.
3. N. pudendus ile a.v. pudenda interna, hem for. ischiadicum
majus‛tan hem de for. ischiadicum minus‛tan geçer.
4. PELVİS ÇAPLARI
• Conjugata vera; promontorium ile symphisis
pubica‛nın arka-orta noktasını birleştiren apertura
pelvis superior ile ilgili en dar çaptır.
• Conjugata diagonalis; promontorium ile symphisis
pubica‛nın en alt noktasını birleştiren apertura pelvis
superior‛un vaginal tuşe ile ölçülebilen tek çapıdır.
5. Tuberositas tibia‛da lig. patella (m. quadriceps femoris‛in
tendonu) sonlanır.
6. Collum fibula kırıklarında n. peroneus (fibularis)
communis zedelenmesi olur. Bu durumda kişi ayağına
dorsifleksiyon (ekstensiyon) yaptıramaz ve kişide “düşük
ayak” meydana gelir.
7. Septum nasi osseum‛un arka ve üst kısmını oluşturan
kemik os ethmoidale‛dir.
8. OS SPEHENOİDALE‛DE BULUNAN
• Canalis opticus‛tan n.opticus, a. ophtalmica geçer.
• Fissura orbitalis superior‛dan n. oculomotorius (III),
n.trochlearis (IV), n.trigeminus‛un ophtalmic dalı (V1),
n.abducens (VI) ve v. ophtalmica superior geçer.
• For.ovale fossa cranii media ile fossa infratemporalis‛i
birbirine bağlar ve içinden n.mandibularis geçer.
• F o r . r o t u n d u m fossa cranii media ile fossa
pterygopalatina‛yı birbirine bağlar ve içinden
n.maxillaris geçer.
• For.spinosum‛dan dura mater‛i besleyen a.meningea
media (a.maksillaris) geçer.
9. O s t e mpor ale i le O s occi pi t ale t ar a f ı n d a n
oluşturulan;
For.jugulare‛den; n.glossopharyngeus (IX), n.vagus (X),
n.accessorius (XI) geçerek fossa cranii posterior‛u terk
eder.Sinus sigmoideus, for.jugulare‛ye girerek v.jugularis
interna adını alır. Sinus petrosus inferior, for.jugulare‛ye
girerek v.jugularis interna‛ya açılır.
10. Os occipitale‛deki;
• F o r . m a g n u m ‛dan medulla spinalis ve zarları,
a.vertebralis, n.accessorius‛un spinal parçası geçer.
11. Os temporale‛deki;
• Meatus acusticus internus İçinden; n. facialis, n.
vestibulocochlearis, n. intermedius, a.v. labyrinthi
geçer.
12. Fossa pterygopalatina tabanı yukarıda tepesi aşağıda, dört
duvarı olan, bir piramide benzeyen orbitanın arkasında bir
çukurdur.
Fossa pterygopalatina, foramen rotundum ile fossa
cranii media‛ya, fissura orbitalis inferior ile orbita‛ya,
foramen sphenopalatinum ile burun boşluğuna, fissura
pterygomaxillaris ile fossa infratemporalis‛e for. palatinum
majus ve minus cavum oris‛e açılır.
13. Fossa pterygopalatina içindeki oluşumlar
• A. maxillaris • N. maxillaris
• Ganglion pterygopalatina
EKLEMLER
14. Discus articularis‛i bulunan eklemler;
• Symphisis intervertebralis
• Symphisis pubica
• Art. sternoclavicularis
• Art. acromioclavicularis
• Art. radiocarpalis
• Art. radioulnaris distalis
• Art. temporomandibularis
15. Labrum articulare‛si bulunan eklemler;
• Art. humeri
• Art. coxae
16. Art. radiocarpalis;
Radius‛un distal ucu ile os scaphoideum ve os lunatum, bir
discus aracılığıyla ulna distal ucu ile triquetrum arasında
oluşan, elipsoid tipte bir eklemdir.
17. Art. carpometacarpopollicis;
Birinci metacarpal kemiğin eğer şeklindeki tabanı ile os
trapezium arasında oluşan sellar tip bir eklemdir.
18. Art. genus‛un dış ligamentleri;
Lig. patella, lig. collaterale mediale, lig. collaterale
laterale, lig. popliteum obliquum, lig. popliteum
arcuatum‛dur.
İç ligamentleri;
Lig. cruciatum anterius, lig. cruciatum posterius,
lig. meniscofemorale anterius, lig. meniscofemorale
posterius ve lig. transversum genus‛tur.
Lig.cruciatum anterius ve lig.cruciatum posterius,
art. genu‛nun rotasyonuna engel olan ligamentlerdir.
Bu nedenle art.genus‛da rotasyon travmasında bu
ligamentler kopar.
19. Lig. alaria, başın rotasyonunu kontrol eden esas
ligamenttir.
2 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
Memebrana tectoria, lig. longitidunale posterius‛un
axis‛ten sonra yukarıya doğru devamıdır.
Lig. nuchae, lig. supraspinale‛nin C7‛den sonra oksipital
kemiğe uzanan kısmıdır ve başın ekstansiyonunu
sınırlandıran ligamenttir.
KASLAR
20. Yüz mimik kaslarının siniri n. facialis‛tir.
21. M. temporalis, m. masseter, m. pterygoideus medialis
ve m. pterygoideus lateralis çiğneme kaslarıdırlar.
Bunlardan sadece m. pterygoideus lateralis çeneyi
açar. Hepsinin siniri n. mandibularis‛tir.
22. N. accessorius‛un pars spinalis‛inin inerve ettiği iki kas;
m. trapezius ve m. sternocleidomastoideus‛tur.
23. Trigonum caroticum‛un sınırlarını üç kas yapar;
• M. sternocleidomastoideus
• M. digastricus‛un venter posterior‛u
• M. omohyoideus‛un venter superior‛u
Bu üçgenin içerisinde;
• A. carotis communis
• A. carotis interna
• A. carotis externa ve dalları
• V. jugularis interna ve ona açılan venler
• N vagus
• N. hypoglossus
• Derin servikal lenf düğümleri
24. Hyoid-üstü kaslardan m. digastricus‛un venter anterior‛u
ile m. mylohoideus n. mandibularis tarafından; m.
digastricus‛un venter posterior‛u ve m. stylohyoideus
n. facialis tarafından, m. geniohyoideus ise C1 spinal
sinir tarafından uyarılır.
H y o i d - a l t ı kaslardan m. sternohyoideus, m.
sternothyroideus ve m. omohyoideus ansa cervicalis
tarafından, m. thyrohyoideus ise C1 spinal sinir
tarafından uyarılır.
25. M. scalenus anterior ile medius arasından a. subclavia
ve plexus brachialis‛in truncus‛ları geçer. M. scalenus
anterior‛un önünden (yüzeyelinden) n. phrenicus
geçer.
26. Trigonum suboccipitale (ense üçgeni)‛nin sınırlarını 3
kas yapar;
• M. rectus capitis posterior major
• M. obliquus capitis superior
• M. obliquus capitis inferior
İçerisinde
• A. vertebralis ve n. suboccipitalis bulunur.
27. M. latissimus dorsi‛nin siniri n. thoracodorsalis‛tir.
• Mm. rhomboidei ve m. levator scapula‛nın siniri n.
dorsalis scapulae‛dır.
• M. serratus anterior‛un siniri n. thoracicus
longus‛tur.
28. M. pectoralis minor proc. coracoideus‛ta sonlanır.
Humerus‛a tutunması olmadığı için kola hiçbir hareket
yaptıramaz.
29. Diaphragma‛daki;
• For. vena cava (T8)‛dan; v. cava inferior ve sağ n.
phrenicus geçer.
• Hiatus oesophagus (T10)‛dan; oesophagus, sağ ve
sol n. vagus‛lar ile a. v. gastrica sinistra‛nın özefagial
dalları geçer.
• Hiatus aorticus (T12)‛dan; Aorta descendens, ductus
thoracicus ve bazen de v. azygos ile v. hemiazygos
geçer.
30. Rotator cuff kasları dört tanedir.
• M. supraspinatus (S)
• M. infraspinatus (I)
• M. teres minor (t)
• M. subscapularis (S)
- Tuberculum majus‛a yukardan aşağı doğru; m.
supraspinatus-m. infraspinatus-m. teres minor
tutunur.
- T u b e r c u l u m m i n u s ‛a tutunan tek kas m.
subscapularis‛tir.

31. M. teres major kola iç rotasyon, m. teres minor ise dış
rotasyon yaptırır.
32. Kolun abdüksiyonu;
• M. supraspinatus kolun ilk 15 derecelik abdüksiyonunu,
yani kolun ilk kalkma hareketini başlatır. Daha sonra
M. deltoideus‛un kolun en kuvvetli abdüktorleri olan
medial lifleri 90 dereceye kadar olan abdüksiyonu
sağlar.
• M. trapezius‛un ile birlikte m..serratus anterior kolun
180 dereceye kadar olan abdüksiyonunu yaptırır.
33. Spatium Axillare Laterale (Humerotrisipital veya
Quadrangular Aralık)
Lateralden humerus (collum chirurgicum), medialden m.
triceps brachii‛nin caput longum‛u, üstten m. teres minor
alttan da m. teres major ile sınırlanan bu aralıktan, n.
axillaris ile a.v. circumflexa humeri posterior geçer.
34. Spatium Axillare Mediale (Skapulotrisipital veya
Triangular Aralık)
• Lateralden m. triceps brachii‛nin caput longum‛u,
üstten m. teres minor ve alttan m. Teres major ile
sınırlanan bu aralıktan, a.v. circumflexa scapulae
geçer.
35. Fossa axillaris‛in duvarları;
Ön: M. pectoralis major
Arka: M. latissimus dorsi İç: M. serratus anterior
İçindekiler;
• A. v. axillaris ve dalları
• Plexus brachialis‛in infraclavicular parçası ve dalları
• Axillar lenf düğümleri
36. N. medianus, m. pronator teres‛in iki başı arasından
geçer.
37. Kolunun ve önkolunun fleksiyonu ile önkolunun supinasyonu
önemli derecede azalmış bir kişide, n. musculocutaneus
zedelenmesi olduğu düşünülmelidir.
Çünkü, n.musculocutaneus zedelenmesinde m.
coracobrachialis, m. brachialis ve m. biceps brachii
fonksiyon dışı kalır. Ayrıca önkolun lateral bölgesinin
deri duyusu kaybolur.
38. M. palmaris longus‛un tendonu, a. ulnaris ve n. ulnaris
retinaculum flexorum‛un önünden (yüzeyelinden) geçer.
39. Fossa Cubitalis
Sınırları
• Lateralde; m. brachioradialis
• Medialde; m. pronator teres
• Tabanı; humerus‛un epikondüllerini birleştiren hayali
transvers çizgi
• Çatısı; deri, fasya ve aponeurosis bicipitalis (lacertus
fibrosus)
İçinde bulunan anatomik yapılar
• N. medianus
• A. brachialis ve uç dalları olan a. ulnaris ile a.
radialis
• N. radialis ve derin dalı (n. interosseus posterior)
• M. biceps brachii‛nin esas tendonu
• Nodi cubitales (nodi supratrochleares)
V. mediana cubiti, fossanın çatısından geçer.
N. ulnaris ve n. musculocutaneus‛un fossa ile ilgisi
yoktur.
ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 3
40. M. brachioradialis; n. radialis‛ten uyarılıp önkolun
ekstensör grup kaslarından olmasına rağmen dirsek
eklemini ön taraftan çaprazladığı için önkola fleksiyon
yaptırır. El bilek ekleminin distaline geçmediği için ele
hiçbir hareket yaptıramaz.
41. Fovea radialis‛i (Anatomik enfiye çukuru) 3 kasın tendonu
sınırlandırır;
• M. extensor pollicis longus
• M. extensor pollicis brevis
• M. abductor pollicis longus
Bu çukurun içerisinden a. radialis, yüzeyelinden v. cephalica
geçer ve tabanında scaphoideum ve trapezium bulunur. En sık
kırılan karpal kemik olan os scaphoideum‛un kırık muayenesi
buradan yapılır.
42. Pes anserinus‛un yapısına katılan kaslar;
• M. sartorius • M. gracilis • M. semitendinosus
43. Trigonum Femorale
Sınırları
• İçte; m. adductor longus‛un lateral kenarı
• Dışta; m. sartorius‛un medial kenarı
• Yukarıda (taban); lig. inguinale
• Döşemesi; dıştan-içe doğru; m. iliacus, m. psoas
major, m.pectineus ve m. adductor longus
İçinde dıştan-içe doğru (NAVL);
• N. femoralis
• A. femoralis
• V. femoralis ve v. saphena magna‛nın proksimal
parçası
• Lenf damarları ve inguinal lenf düğümleri
44. Canalis adductorius (Canalis subsartorialis, Hunter
Kanalı) m. sartorius‛un altında (derininde, arkasında)
dır. İçerisinde a. femoralis, v. femoralis ve n. saphenus
ile n. obturatorius‛a ait lifler bulunur.
45. N. femoralis tarafından uyarılan kaslar
• M. iliacus • M. pectineus (genellikle)
• M. sartorius • M. quadriceps femoris
• M. articularis genus
N. obturatorius tarafından uyarılan kaslar
• Uyluğun adduktor kasları (m. adductor brevis, longus
ve magnus, m. gracilis)
• M. obturatorius externus (bir uyluk dış rotator
kasıdır)
46. Fossa poplitea içinde n.tibialis, n.peroneus communis,
a.poplitea ve v.poplitea ve v. saphena parva bulunur.
Fossa poplitea travmalarında, tibia kırıklarında veya
art . genus‛un arkaya doğru lüksasyonlarında n.tibialis
zedelenebilir.
N. tibialis zedelenmesinde bacağın fleksiyonu ile ayağın
plantar fleksiyonu ve inversion hareketlerinde zayıflama
görülür. Hasta ayak parmakları üzerinde yükselemez.
Ayağın plantar yüzünde duyu kaybı meydana gelir.
47. M. gluteus medius uyluğa abdüksiyon ve iç rotasyon
yaptırır. Yürürken pelvisi yere basan ayak tarafına
çeken kastır. N. gluteus superior‛dan uyarılır. Bu sinirin
felcinde ördekvari yürüyüş (trendelenburg belirtisi)
görülür.
4 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ

48. Ischiocrural (Hamstring) kaslar; m. semitendinosus, Arka duvar: Fascia transversalis

m. semimembranosus ve m. biceps femoris‛tir. Bu
kaslar bacağın esas fleksörleridirler ve n. tibialis‛ten
uyarılırlar.
49. Ayağın invertör kasları; m. tibialis anterior (n. fibularis
profundus‛tan uyarılır) ve m. tibialis posterior (n.
tibialis‛ten uyarılır)‛dur.
Ayağın evertör kasları; m. fibularis longus, m. fibularis
brevis (n. fibularis superficialis‛ten uyarılırlar)
ve m. fibularis tertius (n. fibularis profundus‛tan
uyarılır)‛tur.
50. Ayağına dorsifleksiyon (ekstensiyon) yaptıramayan
bir kişide n. fibularis profundus (veya n. fibularis
communis);
Ayağına plantar fleksiyon (fleksiyon) yaptıramayan bir
kişide n.tibialis zedelenmesi vardır.
51. Tendo Calcaneus (Achilles Tendonu): M. triceps surae‛nın
(m. gastrocnemius ve m. soleus‛un) sonuç tendonlarının
birleşmesi ile oluşur. Calcaneus‛a tutunur.
Üst duvar: M. obliquus internus abdominis ile m.
transversus abdominis‛in alt kenarları
Alt duvar: Lig. inguinale ile medialde lig. lacunare
yapar.
Canalis inguinalis içerisinden erkekte funiculus
spermaticus, n. ilioinguinalis ve n. genitofemoralis‛in
genital dalı, kadında ise lig. teres uteri, n. ilioinguinalis
ve n. genitofemoralis‛in genital dalı geçer.
56. Hesselbach Üçgeni (Trigonum İnguinale)
Direk inguinal hernilerin geliştiği bölgedir.
Sınırları
• Altta; lig. inguinale
• Dışta; a. epigastrica inferior
• İçte; m. rectus abdominis‛in dış kenarı
57. Canalis Pudendalis (Alcock Kanalı)

52. Kalça Ekleminde Uyluğa Hareket Yaptıran Kaslar; Fossa ischioanalis‛in dış duvarında fibröz bir tüneldir. M.
obturatorius internus‛un fasyası üzerindedir. İçinden;
• Fleksiyon; m. iliopsoas (en kuvvetlisi), m. tensor a.v. pudenda interna, n. pudendus geçer.
fasciae latae
58. Kadında gl. vestibularis major (Bartolin bezi) yüzeyel
M. sartorius, m. pectineus, m. rectus femoris, m.
perine aralığında, erkekte bu bezin homoloğu olan gl.
adductor longus ve diğer addüktör kaslar yardım
bulbourehralis (Cowper bezi) derin perine aralığında
eder.
bulunur.
• Ekstensiyon; m. gluteus maximus (en kuvvetlisi),
iskiyokrural kaslar (m. semitendinosus, m. SOLUNUM
semimembranosus, m. biceps femoris) ve m. adductor
magnus 59. A. intercostalis‛ler;
• Abdüksiyon; m. gluteus medius (en kuvvetlisi) ve m. • A. intercostalis ant. (1.-6.); a. thoracica interna‛nın
gluteus minimus
• A. intercostalis ant. (7.-9.); a. musculophrenica‛nın
M. tensor fasciae latae ve m. sartorius yardım eder.
Uyluk dış rotator kasları da fleksiyondaki uyluğa • A. intercostalis post. (1.- 2.); a. intercostalis
abdüksiyon yaptırırlar. suprema‛nın
• Adduksiyon; m. adductor magnus (en kuvvetlisi), m. • A. intercostalis post. (3.-11.); aorta thoracica‛nın
adductor longus, m. adductor brevis, m. gracilis ve m. 60. Cartilago arythenoidea, cartilago cricoidea‛nın üzerinde
pectineus oturur ve sesin oluşumundan sorumlu larynx kıkırdağıdır.
M. obturatorius externus yardım eder. Lig. vestibulare ve lig. vocale arkada arytenoid
kıkırdaklara önde tiroid kıkırdağa tutunur.
• Dış rotasyon; m. quadratus femoris (en kuvvetlisi), m.
obturatorius internus, m. obturatorius externus, m.
gemellus superior ve inferior. Ekstensiyondaki uyluğa,
m. biceps femoris.
M. piriformis, m. gluteus maximus, m. iliopsoas ve m.
sartorius yardım eder.
• İç rotasyon; m. gluteus medius, m. gluteus minimus
ve m. tensor fasciae latae. Ekstensiyondaki uyluğa m.
semitendinosus ve m. semimembranosus.
53. M. obliquus externus abdominis‛in oluşturduğu
yapılar;
• Lig. inguinale ve lig. lacunare
• Anulus inguinalis superficialis
• Fascia spermatica externa
54. Inguninal kanalın iç ağzı olan anulus inguinalis profundus
fascia transversalis üzerindeki bir açıklıktır.
M. obliquus internus abdominis‛in lifleri m. cremaster‛i
oluşturur.
55. Canalis inguinalis
Ö n d u v a r : m. obliquus externus abdominis‛in
aponeurosis‛i
 ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 5

61. Meatus Açılan Kanal / Paranazalsinus V. cardiaca media r. interventricularis posterior ile,
Meatus nasi inferior Ductus nasolacrimalis V. cardiaca parva da a. coronaria dextra ile beraber
Sinus frontalis, sinus maxillaris, sinus seyreder.
Meatus nasi medius ethmoidalis‛ in ön ve orta grubu (cellulae
ethmoidales anteriores ve medii) 70.Fetal Dolaşımla İlgili Bazı Yapılar ve Kalıntıları
Meatus nasi superior Cellulae ethmoidales posteriores • Ductus arteriosus Lig. arteriosum
Recessus
sphenoethmoidalis
Sinus sphenoidalis • Ductus venosus Lig. venosum
• Foramen ovale Fossa ovalis

Etmoidal sinüsler, orbita ve optik kanalla olan yakın • V. umbilicalis Lig. teres hepatis
komşuluğu nedeniyle, enfeksiyonları orbita‛ya en • A. umbilicalis Lig. umbilicalis medialis
kolay yayılan paranazal sinüslerdir. Özellikle arka
grup etmoidal sinüslerin infeksiyonları, optik nörite ARTERLER
neden olabilir.
71. A. carotis externa‛nın dalları;
Sinus maxillaris‛in drenajı, ostiumlarının yüksek
lokalizasyonu nedeniyle fakirdir. Bu yüzden, infeksiyonları • A. thyroidea superior • A. lingualis
en çok görülen paranazal sinüstür.
• A. facialis • A. pharyngea ascendens
62. M. cricothyroideus‛un siniri n. laryngeus sup.‛un r. • A. occipitalis • A. auricularis posterior
externus‛u, diğer larynx kaslarının siniri ise n. laryngeus
recurrens‛dir. • A. maxillaris (uç dal)

63. Rima glottis‛i açan tek kas m. cricoarytenoideus • A. temporalis superficialis (uç dal)
posterior‛dur. 72. A. carotis interna‛nın dalları;
• A. hypophysialis superior ve inferior
KALP • A. ophtalmica
• A. comnicans posterior
64. Basis cordis‛i sol atrium, apex cordis‛i sol ventrikül
yapar. • A. choroidea anterior
• A. cerebri anterior
65. Atrium dextrum‛da bulunan oluşumlar; • A. cerebri media
• Ostium sinus coronarius 73. A. basilaris‛in dalları;
• Crista terminalis • A. cerebri posterior
• Sinoatrial nodül (SA nodülü = Keith Flack nodülü) • A. superior cerebelli
• A. inferior anterior cerebelli (AICA)
• Mm. pectinati denilen kas kabarıntıları
• Aa. pontis
• Atrioventricular nodül (AV nodülü = Ashoff -Tawara
nodülü) 74. Circulus arteriosus cerebri (Willis)‛yi oluşturan
arterler;
• Fossa ovalis
• A. comnicans anterior • A. cerebri anterior
66. Ventriculus dexter‛de bulunan oluşumlar;
• A. carotis interna • A. comnicans posterior
• Valva trunci pulmonalis
• A. cerebri posterior
• Valva tricuspitalis
75. A. subclavia solda arcus aorta‛dan sağda ise tr.
• Crista supraventricularis brachiocephalicus‛tan çıkar.
• Mm. papillares • Dalları;
• Chorda tendinea - A. vertebralis (a. inferior posterior cerebelli,
PICA‛yı verir)
• Trabecula septomarginalis (moderatör bant + septum
interventriculare) - A. thoracica interna
- Tr. thyrocervicalis (a. tyhroidea inferior‛u
67. Septum membranaceum, trigonum fibrosum dextrum,
verir)
trigonum fibrosum sinistrum, anulus fibrosus dexter,
anulus fibrosus sinister kalbin iskeletini oluşturan Tr. costocervicalis (a. intercostalis suprema‛yı verir)
yapılardır.
76. A. axillaris‛in dalları;
68. SA nodu: Crista terminalis‛in üst ucunda
• A. thoracica superior • A. thoracoacromialis
AV nodu: Septum interatriale‛de • A. thoracica lateralis • A. subscapularis
His hüzmesi: Septum interventriculare‛nin membranöz • A. circumflexa humeri anterior
parçası üzerinde bulunur.
• A. circumflexa humeri posterior
69. Vv. cardiacae anteriores ve vv. cardiacae minima hariç
77. A. brachialis‛in dalları;
tüm kalp venleri sinus coronarius‛a, o da sağ atriyum‛a
açılır. • A. profunda brachii • A. radialis
V. cardiaca magna r. interventricularis anterior (LAD) • “Collateralis” sözcüğü içeren dallar • A. ulnaris
ile,
6 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ

78. Aorta thoracica‛nın dalları; • A. glutea inferior

• A. umbilicalis (a. vesicalis superior‛u verir)
• A. bronchialis sinistri
• A. obturatoria
• A. intercostalis posteriores (3.-11.) • A. vaginalis / A. vesicalis inferior (erkekte)
• A. subcostalis • A. uterina (üreterle çaprazı önemli)
• A. rectalis media
• A. phrenica superior • A. pudenda interna (perinenin arteri)
79. Aorta abdominalis‛in 84. A. iliaca externa‛nın tek önemli dalı;
• Ön dalları; • A. epigastrica inferior
- Tr. coeliacus 85. A. femoralis‛in önemli dalları;
- A. mesenterica superior • A. profunda femoris • A. descendens genu
- A. mesenterica inferior 86. A. poplitea‛nın dalları;
• Yan dalları; • A. tibialis anterior (a. dorsalis pedis‛i verir ki bu arter
- A. phrenica inferior - A. suprarenalis media birinci metatarsal aralıktan nabzı alınan arterdir)
- A. renalis - A. testicularis/ovarica • A. tibialis posterior (a. fibularis‛i verir)
• “Genu” sözcüğü içeren arterler.
• Arka dalları;
87. A . c e r e b r i p o s t e r i o r , visuel korteks‛in major
- Aa. lumbales - A. sacralis mediana
arteridir.
• Uç dalları;
Tıkanıklığında, kontralateral homonimas hemianopi
- A. iliaca communis dextra ve sinistra meydana gelir. Visuel kortekste makular görme alanı
80. Tr. coeliacus‛un dalları; a.cerebri media tarafından da beslendiği için makuler
görme bu durumdan etkilenmemektedir.
• A. lienalis (a. gastroomentalis sinistra‛yı verir)
• A. gastrica sinistra 88. N. oculomotorius, en çok a. communicans posterior‛un
• A. hepatica communis anevrizmasından etkilenir.
- a. hepatica propria (a. gastrica dextra‛yı verir) 89. A. communicans anterior, sinir sisteminde anevrizmaların
- a. gastroduodenalis en çok (%40 oranında) görüldüğü damardır.
ü a. gastroomentalis dextra
90. Genel olarak, Willis halkasının ön parçasını oluşturan
ü a. pancreaticoduodenalis superior
damarların lezyonlarında; motor ve duyu kayıpları, arka
81. A. mesenterica superior‛un dalları; parçasını oluşturan damarların lezyonlarında; vertigo,
• A. pancreaticoduodenalis inferior • Aa. jejunales ataksi ve görme alanı kayıpları olur.
• Aa. ileales • A. ileocolica Berry anevrizması, Willis halkasındaki doğumsal, sakküler
• A. colica dextra • A. colica media anevrizmalardır.
82. A. mesenterica inferior‛un dalları; Epidural hemoraji; en sık pariyetal yada temporal kemik
• A. colica sinistra • A. sigmoidei kırıklarında, a. meningea media‛nın rüptürü sonucu olur.
• A. rectalis superior
Subdural hemoraji; yüzeyel beyin venlerini, dural sinüslere
83. A. iliaca interna‛nın dalları; birleştiren köprü venlerin (bridge venler) rüptürü sonucu
• A. glutea superior olur. Künt travmalarda görülür. Şiddetli travmatik beyin
 ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 7

hasarı olan hastalarda, en yaygın intrakranial lezyondur. • Rektum civarında; V. rectalis superior ile v. rectalis media
S u b a r a k n o i d a l h e m o r a j i ; serebral arterlerin (veya v. rectalis inferior) arasında,
anevrizmalarının (genellikle Berry anevrizması) rüptürü • Retroperitoneal bölgede; Retroperitoneal venler (v.
sonucu olur. lumbalis vs..) ile karaciğerdeki area nuda venleri yada
kalın barsak venleri arasındaki anatomozlardır.
VENLER VE LENFATİKLER 101.Ductus lymphaticus dexter‛e lenfini boşaltan
bölgeler;
91. V. facialis iki venle sinus cavernosus ile irtibatlıdır;
• V. ophtalmica‛lar • Plexus pterygoideus • Baş-boyun sağ yarısı, sağ üst ekstr, sağ meme bezi, sağ
toraks duvarı, sağ akciğer ve sağ bronşiyal ağaç, sağ kalp,
92. V. retromandibularis‛i yapan iki ven;
diyaframın sağ kubbesi ve buraya komşu karaciğerin sağ
v. temporalis superficialis ve v. maxillaris‛tir. lobu.
93. V. jugularis interna sinus sigmoideus‛un foramen • Vücudun geri kalan kısmının lenfatikleri d u c t u s
jugulare‛den sonraki devamıdır. Üst ekstremiteden gelen thoracicus‛a drene olur.
v. subclavia ile birleşerek v. brachiocephalica‛yı yapar. Not: Sağ ve sol her iki alt ekstr nin lenfatiklerinin ductus
V. jugularis interna‛ya açılan venler; thoracicus‛a drene olduğuna dikkat ediniz!)
• Sinus petrosus inferior • V. facialis 102.Dilin lenfatikleri; Submental, submandibular,
• V. lingualis • V. thyroidea superior jugulodigastrik ve juguloomohyoid lenf düğümlerine
• V. thyroidea media açılır.
94. V. jugularis externa; v. retromandibularis‛in arka dalı
ile v. auricularis posterior‛un m. scm‛nin yüzeyelinde 103. Aksillar lenf düğümleri 5 gruptur;
birleşmesi ile oluşur ve v. subclavia‛ya dökülür. • Humeral (lateral), Pektoral (anterior), Subscapular
95. Arka mediasten‛de columna vertebralis‛in sağında (posterior), Santral ve Apikal.
yükselen v. azygos, v. hemiazygos ve v. hemiazygos
• Üst ekstremitenin lenfatikleri (v. cephalica‛yı takip
accessoria‛yı aldıktan sonra v. cava superior‛a
edenler hariç) humeral grup aksillar lenf düğümlerine
dökülür.
açılır.
96. V. basilica, üst ekstremitenin medialinde seyreder ve
kolun medialinde derin fasyayı delerek v. axillaris adını • Meme bezinin 3⁄4 lük dış tarafının lenfatikleri pektoral
alır. V. cephelica, üst ekstremitenin lateralinde seyreder grup aksillar lenf düğümlerine açılır. 1⁄4 lük iç kısım ise
ve trigonum deltopectorale‛de fascia deltopectorale‛yi parasternal lenf düğümlerine açılır.
delerek v. axillaris‛e açılır.
97. V. saphena magna; alt ekstremitenin medialinde
yükselerek trigonum femorale‛de v. femoralis‛e dökülür.
Seyri sırasında bacagın medialinde n. saphenus bu vene
eşlik eder.
V. saphena parva; bacağın lateralinde ve arka tarafında
yükselerek fossa poplitea‛da v. poplitea‛ya dökülür.
Seyri sırasında bu vene n. suralis eşlik eder.
98. V. cava inferior‛a direk açılan venler;
• V. phrenica inferior
• V. lumbales ve V. lumbalis ascendens
- V. hepatica‛lar
- V. renalis dextra ve V. renalis sinistra
- V. testicularis (ovarica) dextra
- V. suprarenals dextra
104: Dilin genel ve tat duyusunu alan sinirler
Not: Sol taraftaki testis (over) ve böbreküstü bezinin
veni v. renalis sinister aracılığıyla v. cava inferior‛a
dökülür.
99. V. porta hepatis; v. mesenterica superior ve v. lienalis‛in
birleşmesi ile oluşur.
• Direk açılan venler;
- V. gastrica dextra ve v. gastrica sinistra
- V. cystica
- V. paraumbilicalis
V. pancreaticoduodenalis superior
100. Porto-Caval Anastomozlar;
• Umbilicus civarında; v. epigastrica superior ve inferior
ile v. paraumbilicalis arasında,
• Özefagus alt ucunda; V. azygos‛a (Azygos sisteme) açılan
özefagial venler ile v. gastrica sinistra‛ya açılan özefagial
venler arasında,
8 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ

105: Üst Ekstrmitenin Duyusu

108: Orta abdominalisten çıkan V. Cava inferior’a

dökelen damar yapıları
106: PLEXUS SACRALIS

109: Ayak ayak tabanının (plantar yüz) duyusu

107: Ayak sırtı duyusu

 ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 9

114. DİL
• Dilin tutunduğu yapılar; Hiyoid kemik-Mandibula-
Temporal kemik-Cartilago epiglottica-Yumuşak
damak-Farinks.
• Dil‛in alt yüzüdeki caruncula sublingualis‛e ductus
submandibularis açılır.
• Papillae filiformes (papillae conicae); tat reseptörü
içermeyen papilladır.
• N. hypoglossus tarafından uyarılmayan dil kası m.
palatoglossus‛dur.
115. GLANDULA PAROTIDEA
• Parotis içinde bulunan anatomik yapılar; n. facialis
ve terminal dalları, v. temporalis superficialis
+ v. maxillaris = v. retromandibularis, a. carotis
110: Elin duyusu
externa ve uç dalları (a. maxillaris ile a. temporalis
superficialis)
• Ductus parotideus (Stensen kanalı); m. masseter‛in
üzerinden geçer, m. buccinator‛u deler ve üst ikinci
molar diş hizasında vestibulum oris‛e açılır.
116. PHARYNX
• Farinks‛in tutunduğu yapılar; Sfenoid kemik (lamina
pterygoideus medialis)-Raphe pterygomandibularis-
Dil-Mandibula-Hiyoid kemik-Tiroid ve krikoid
kıkırdaklar.
• Passavant kabarıntısını, m. constrictor pharyngis
superior‛un bir parçası oluşturur.
• Farinks kaslarından sadece m. stylopharyngeus n.
glossopharyngeus ile, diğerleri plexus pharyngeus
tarafından uyarılır.
117. OESOPHAGUS
• Oesophagus‛un darlıkları
- Başlangıcı (faringoözofageal birleşme),
- Arcus aorta‛yı çaprazladığı yer,
111: Alt ekstrmitenin duyusu - Bronchus principalis sinister‛i çaprazladığı yer,
- Diaphragma‛dan geçtiği yer.
118. PERITONEUM
• Bursa omentalis (küçük periton boşluğu); midenin
arkasındadır. Ön duvarının en büyük bölümünü mide
yapar. Arka duvarını; pancreas, sol suprarenal bez,
sol böbrek ve aorta abdominalis‛i örten periton
yapar.
• Bursa omentalis, sağ tarafta foramen omentale
(foramen Winslowi, for. epiploicum) ile büyük
periton boşluğuna irtibatlanır. Sol tarafta ise
dalak hilum‛una uzanan iki ligament ile kapatılır. Bu
ligamentler; ligamentum gastrosplenicum (içinde a.v.
gastro-omentalis sinistra ile a.v. gastricea breves
vardır) ve ligamentum splenorenale (içinde pankreas
kuyruğu ile a.v. splenica vardır). Recessus splenicus
bu ligamentler arasındaki çıkmazdır.
112: Yüzün duyusu
• Omentum majus, en büyük peritoneum plikasıdır.
Karın ön duvarı açıldığında ilk görülen yapıdır.
Dört yapraklıdır. Ön iki yaprağı midenin curvatura
METABOLİZMA major‛una, arka iki yaprağı ise colon transversum‛daki
taenia omentalis‛e tutunur.
113. AĞIZ BOŞLUĞU
• Omentum minus = Ligamentum hepatogastricum
• Isthmus faucium; arcus palatoglossus‛lar arasında + ligamentum hepatoduodenale Ligamentum
kalan geçittir. Cavitas oris propria‛yı orofarinks‛e hepatogastricum‛un yaprakları arasında a.v. gastrica
bağlar. Bu geçiti yukarıdan yumuşak damak, aşağıdan dextra ile sinistra, ligamentum hepatoduodenale‛nin
dil kökü sınırlanır. Isthmus faucium‛u, arkuslar içinde yaprakları arasında ise; ductus choledochus, a.
bulunan m. palatoglossus daraltır. hepatica propria ve v. portae hepatis vardır.
10 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
• Sekonder retroperitoneal organlar (sonradan
retroperitoneal olan organlar)
Colon ascendens, Colon descendens, Pancreas,
Duodenum‛un birinci parçasının ilk yarısı hariç geriye
kalan bölümü
119. Peritoneal çıkmazlar
• En büyük peritoneal çıkmaz, Bursa omentalis‛tir.
• Recessus duodenalis inferior, en çok bulunan
peritoneal çıkmazdır. İnternal hernilerin en çok
görüldüğü çıkmazdır.
• Recessus paraduodenalis; bu çıkmaza olan
herniasyonlarda herni kesesi boynu v. mesenterica
inferior ile a. colica sinistra‛nın bir dalını içerir.
• Recessus retroduodenalis, en büyük duodenal
çıkmazdır. Aorta abdominalis‛in önündedir.
• Recessus ileocaecalis inferior; plica ileocaecalis
tarafından oluşturulur. Bu plika içinde bazen kan
damarı bulunmasına rağmen, Treves‛in damarsız
plikası olarak isimlendirilir.
• Recessus retrocaecalis; appendix vermiformis,
genellikle bu çıkmazdadır.
• Recessus hepatorenalis (sağ subhepatik aralık,
Morison kesesi); peritoneum boşluğundaki mayi, yatan
hastada sağ lateral parakolik olukta yükselerek bu
boşlukta toplanır.
• Periton boşluğunda apselerin en yaygın yeri, sağ
subfrenik boşluktur.
8. Peritoneum‛un duyusunu taşıyan sinirler
Diaphragma altındaki peritoneum‛dan, n. phrenicus,
fossa iliaca‛yı örten peritoneum‛dan, n. cutaneus femoris
lateralis, pelvisdeki peritoneum‛dan, n. obturatorius,
karın ön duvarını örten peritoneum‛dan, son altı
interkostal sinir ve birinci lumbal spinal sinir.
120. MİDE
• Ostium pyloricum, mide boşken L1 vertebra gövdesinin
alt kenarı seviyesindedir.
• Antrum pyloricum, midenin en aşağıda bulunan
parçasıdır.
• Fundus gastricus; midenin şeklini en az değiştiren
bölümüdür.
• Corpus gastricum; midenin en büyük ve şeklini en çok
değiştiren bölümüdür.
• Arterleri
- A. gastrica sinistra; truncus coeliacus‛un
dalıdır.
- A. gastrica dextra; a. hepatica propria‛nın
dalıdır.
- A. gastro - omentalis (epiploica) sinistra; a.
splenica‛nın dalıdır.
- A. gastro - omentalis (epiploica) dextra; a.
gastroduodenalis‛in dalıdır.
- Aa. gastricae breves; a. splenica‛dan gelir.
- Direk olarak v. portae hepatis‛e açılan mide
venleri; v. gastrica dextra ve v. gastrica
sinistra‛dır.
121.İNCE BAĞIRSAK (JEJUNUM – ILEUM)
• Jejunum ve ileum‛u saran periton yaprakları, radix
mesenterii denilen bir kökle karın arka duvarına
tutunur. Bu yapı soldan-sağa doğru seyri sırasında;
pars horizontalis (inferior) duodeni, aorta
abdominalis, v. cava inferior, sağ üreter, sağ
gonadal damarlar ve sağ m. psoas major‛u önden
çaprazlar. A.v. mesenterica superior‛u arkadan
çaprazlar.
122. KALIN BAĞIRSAK
• Taenia coli, kalın bağırsaktaki longitudinal kas
liflerinin yoğunlaşması ile oluşmuş yapılardır.
Appendix vermiformis‛in tabanından başlayıp,
rektosigmoid birleşmenin 5 cm yukarısında colon
sigmoideum‛da birbirleri ile karışırlar. Rectum ve
appendix vermiformis‛te taenia yoktur.
Üç tanedir.
- Taenia libera (serbest tenya); bu tenyaya
tutunan bir oluşum yoktur.
- Taenia omentalis; omentum majus‛un arka iki
yaprağı tutunur.
- Taenia mesocolica; mesocolon transversum
tutunur.
• Appendices omentales (epiploicae), içi yağ dolu
peritoneum kesecikleridir. Bu kesecikler en yoğun
colon transversum ve colon sigmoideum‛dadır.
En büyük olanları colon sigmoideum üzerindedir.
Appendix vermiformis ve caecum‛da rudimenter olup,
rectum‛da bulunmaz.
• Appendix vermiformis, caecum‛un posteromedial
duvarından başlar.
123. RECTUM-CANALIS ANALIS
• Colon sigmoideum, S3 seviyesinde rectum olur.
• Haustra coli, appendices epiploica, tenia coli, plica
semilunaris ve mezenter rektum‛da yoktur.
• Rectum‛un ön yüzü erkeklerde; mesane, vesicula
seminalis, excavatio rectovesicalis ve içinde
bulunan yapılar (colon sigmoideum ve ileum), ductus
deferens, üreterlerin son kısımları ve prostat ile,
kadınlarda ise uterus, vagina, excavatio rectouterina
ve içindeki yapılar (ileum ve colon sigmoideum) ile
komşudur.
• Linea pectinata, anal kanalın endodermal ve
ektodermal parçalarının birleşme yerini işaret eder.
Bu çizginin yukarısında kalan hemoroidler (internal
hemoroid) ağrısızdır. Çizginin altındaki hemoroidler
(eksternal hemoroidler) ağrılıdır.

124. PANCREAS
• Pancreas, mide yatağının en büyük bölümünü yapan
organdır.
• Corpus pancreatis‛in arka yüzü; aorta abdominalis,
a. mesenterica superior, glandula suprarenalis
sinistra, sol böbrek ve damarları (özellikle v.
renalis sinistra), v. splenica ve diyafragma‛nın
crus sinistrum‛u ile komşudur. Üst kenarının sağ
tarafında görülen kabarıntıya tuber omentale denir.
Tuber omentale, karaciğer‛in sol lobundaki aynı isimli
tümsekle temas eder. İkisini omentum minus ayırır.
• Cauda pancreatis, a.v. splenica ile birlikte
ligamentum splenorenale‛nin (lienorenale) yaprakları
arasındadır.
125. KARACİĞER (HEPAR)
• Karaciğer‛in peritonsuz alanları
- Area nuda
- Porta hepatis
- Sulcus venae cavae
- Fissura ligamenti teretis
- Fissura ligamenti venosi
- Fossa vesicae biliaris (felleae)
• Karaciğer‛in 6 tane ligamenti vardır. Bunların
beş tanesi peritoneum tarafından oluşturulur,
birisi embriyonik artıktır (lig. teres hepatis; v.
umbilicalis‛in kalıntısıdır).
• Ligamentum falciforme; karaciğer‛i karın duvarına
bağlar. Yaprakları arasında lig. teres hepatis ile vv.
paraumbilicales vardır.
• Ligamentum coronarium; karaciğer‛i diaphragma‛ya
bağlayan esas ligamenttir. Area nuda bu ligamentin
yaprakları arasındadır.
• Lig. triangulare dextrum - Lig. triangulare
sinistrum
• Omentum minus
• Karaciğer‛i pozisyonunda tutan en önemli faktör, karın
kaslarının tonusu sonucu oluşan karın içi basıncıdır.
• Porta hepatis‛te bulunan anatomik yapılar
- Önde; ductus hepaticus dexter ve sinister
- Arkada; v. portae hepatis ve dalları
- Ortada; a. hepatica propria ve dalları
- Bu yapılar arasında sinir pleksusu ve lenf
damarları bulunur.
ÜROGENİTAL
126. BÖBREKLER
• Sağ böbreğin ön yüzü; suprarenal bez, karaciğerin
sağ lobu, colon ascendens ve flexura coli dextra,
duodenum‛un ikinci parçası (pars descendens) ve
jejunum kıvrımları ile komşudur.
• Sol böbreğin ön yüzü; suprarenal bez, dalak, mide,
pankreas gövdesi ve splenik damarlar, flexura coli
sinistra, colon descendens‛in başlangıcı ve jejunum
kıvrımları ile komşuluk yapar.
• Böbreklerin arka yüzleri; diyafragma, m. psoas
major, m. quadratus lumborum ve m. transversus
abdominis, v.a.n. subcostalis, n. iliohypogastricus
ve n. ilioinguinalis ile komşudur.
ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 11
• Hilum renale‛de bulunan yapıların önden-arkaya doğru
sırası VAP (v. renalis-a. renalis-pelvis renalis)
şeklindedir.
• Böbrekleri saran yapılar (içten-dışa doğru)
- capsula fibrosa
- capsula adiposa (perirenal yağ tabakası
- fascia renalis (Gerato fasyası)
- corpus adiposum pararenale
- Fascia transversalis
• Böbreği saran yapılardan, organı pozisyonunda tutan
en önemlisi fascia renalis‛tir.
• Böbrekleri pozisyonunda tutan esas faktör, komşu
organların pozisyonudur.
• Bir pyramis renalis ve etrafındaki korteks = lobus
renalis (1 böbrek lobu)
• Bir stria medullaris Ferrein uzantısı) ile onun her
iki yanındaki korteks = lobulus renalis (1 böbrek
lobcuğu).
127. URETER
• Abdominal üreter, gonadal damarları arkadan, n.
genitofemoralis‛i önden çaprazlar.
• Pelvik üreter, a. iliaca communis‛in bifurkasyonu yada
a. iliaca externa‛nın başlangıcını önden çaprazlar.
Erkeklerde ductus deferens‛i, kadınlarda ise a.
uterina‛yı arkasından çaprazlar.
128. MESANE
• Fundus vesicae (basis vesicae), erkeklerde rectum‛la,
kadınlarda ise vagina ile komşudur.
• Cervix (collum) vesicae, mesanenin en alt ve en
sabit kısmıdır. Prostat bezi üzerinde oturur. Ostium
urethrae internum tarafından delinir.
• Trigonum vesicae‛nın üst köşelerindeki delikler ostium
üreteris‛lere aittir. İki ostium arasında uzanan plikaya
plica interüreterica adı verilir. Ostium urethrae
internum‛un hemen arkasında görülen ve uvula vesicae
denilen dil şeklindeki kabarıntıyı prostat bezinin
median lobu oluşturur.
129. URETHRA
• Pars prostatica; en geniş ve en fazla dilate olabilen
parçasıdır. Ductus ejaculatorius (ductus deferens +
ductus excretorius), prostat ve ostium urethra
internum buraya açılır. Crista urethralis, colliculus
seminalis (verumontanum), sinus prostaticus ve
utriculus prostaticus bu parçada bulunan anatomik
oluşumlardır.
• Pars spongiosa; gl. bulbourethralis‛lerin kanalları bu
parçaya açılır. Fossa navicularis urethrae, spongioz
üretranın glans penis içindeki genişlemesidir.
130. Üretra, dört yerde darlık gösterir.
• Başlangıcında (ostium urethrae internum)
• Pars membranacea (pars intermedia); ikinci en dar
yeridir.
• Fossa navicularis‛un arka kısmı
• Ostium urethrae externum; en dar olanıdır.
131. ERKEK GENİTAL ORGANLARI
• Epididymis, spermium‛ların son olgunluğuna eriştiği
ve ejakulasyona kadar kısmen depo edildiği yerdir.
• Vesicula seminalis‛in salgısı, ejakulatın en büyük
12 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ

bölümünü (yaklaşık % 60‛nı) oluşturur. damak, mimik ve çiğneme) uyarırlar. V, VII,

IX, X ve XI nci kafa çiftlerinde bulunur.
• Ductus ejaculatorius (ductus deferens + ductus
excretorius), prostatik üretradaki colliculus 135. MEDULLA SPINALIS
seminalis‛e veya utriculus prostaticus‛a açılır.
• Foramen magnum‛dan (birinci servikal spinal sinirin
• Glandula prostatica (prostata), erkek üreme çıkış seviyesi, decussatio pyramidum) başlar, L1-
sisteminin en büyük aksesuar bezidir. Kadınlardaki L2 arasındaki discus intervertebralis seviyesinde
paraüretral bezlerin (Skene bezleri) karşılığıdır. sonlanır.
• Glandula bulbourethralis (Cowper bezleri), derin • Intumescentia cervicalis, medulla spinalis‛in C4-
perine aralığındadır (diaphragma urogenitale). T 1 segmentler (yada vertebralar) arası seviyede
Kadınlarda yüzey perine aralığında bulunan glandula gösterdiği genişlemedir.
vestibularis major‛un (Bartholin bezi) karşılığıdır.
• Intumescentia lumbosacralis; L1-S3 segmentler
Kanalları spongioz üretraya açılır.
arası (yada T9-T12 vertebralar arası) seviyede olan
132. KADIN GENİTAL ORGANLARI genişlemesidir.
• Glandula vestibularis major (Bartholin bezi), • Filum terminale internum; pia mater, filum terminale
m. bulbospongiosus‛un altındadır. Erkeklerdeki externum ise; dura mater kalıntısıdır.
bulboüretral bezin karşılığıdır.
• Rexed tarafından medulla spinalis‛in gri cevheri 10
• Ovaryum‛un oturduğu fossa ovarica‛nın tabanından laminaya ayrılmıştır. α ve γ (gama) motor nöronlar,
(ovaryum‛un altından), a.v. obturatoria ile n. lamina IX‛da, preganglionik otonom nöronlar lamina
obturatorius geçer. VII‛dedir.
• Tuba uterina‛nın en dar yeri, mural (uterin) • Cornu laterale, medulla spinalis kesitlerinde sadece
parçasıdır. T1-L2 ile S2-S4 arasında görülür.
• Ligamentum latum uteri (broad ligament içinde • C 1 spinal sinir ( n . s u b o c c i p i t a l i s ) f o r a m e n
bulunan yapılar); intervertebrale‛den geçmez. Ek olarak bu sinirin
dermatom alanı yoktur (deriden duyu taşımaz).
133.A.v. ovarica , a.v. uterina, tuba uterina, lig. ovarii
proprium, lig. teres uteri (lig. rotundum), sinirler (plexus • Tipik bir spinal sinir içinde bulunan lif tipleri
uterovaginalis), lenf damarları, epoöphoron-paroöphoron - (G)SE = Motor, GSA = somatik duyu, GVE =
(mezonefrik artıklardır) ve ureter‛in alt parçası. Otonom, GVA = Organ duyusu
134. NÖROANATOMİ • Dura mater ve arachnoidea mater, foramen
magnum‛dan başlar, S 2 seviyesinde kapanır.
• Lemniscus medialis; fasciculus gracilis ve fasciculus
Subaraknoidal aralık da aynı seviyede biter. Pia
cuneatus‛un, nucleus gracilis ve cuneatus‛daki ikinci
mater ise, medulla spinalis‛in bittiği yerde (L1-2
nöronlarının çaprazdan sonra talamus‛a yükselen
arası diskus seviyesinde) biter.
uzantılarıdır. Şuura giden proprioseptif duyu (derin
duyu), vibrasyon ve iki nokta ayırımı duyusunu taşır. • Medulla spinalis‛i besleyen anterior radiküler
arterlerin en büyüğü, a. radicularis magna‛dır
• Lemniscus lateralis; işitmeyle ilgilidir.
(Adamkiewicz arteri). Bu arter bir tarafta olup
• Ganglionu olan kranyal sinirler V,VII,VIII,IX (genellikle sol tarafta), alt torakal yada üst lumbal
ve X‛dur. Sadece VIII‛in ganglionlarında bipolar seviyelerde (T8-L4 segmentleri arasında) medulla
nöronlar vardır. Diğerlerinin ganglionlarında spinalis‛e girer. Medulla spinalis‛in alt 2/3‛ünün kan
psödounipolar nöronlar bulunur. desteğinin çoğundan sorumludur. Bu arter genellikle
• Bipolar nöronlar sinir sisteminde sadece; retina‛da, aorta‛nın alt a. intercostalis posterior‛larından veya
olfaktor mukozada ve VIII‛in ganglionlarında aorta abdominalis‛in a. lumbalis‛lerinden gelir.
(ganglion vestibulare ve ganglion Corti) vardır.
Olfaktor mukozada bulunan bipolar nöronlar,
sinir sistemindeki tek çoğalabilme özelliği olan
nöronlardır.
• Nöron‛lar fonksiyonlarına göre 7 tip lif ihtiva eder.
Önemli olanlar;
- Özel visseral afferent (ÖVA) lif içeren
nöronlar; koku (I inci kafa çifti = n.
olfactorius) ve tat (VII = n. facialis, IX = n.
glossopharyngeus ve X = n. vagus) duyusunu
taşıyan kranyal sinirlerde bulunur.
- (G)Somatik efferent (GSE) lif içeren nöronlar;
bütün spinal sinirlerde ve bazı kranyal sinirlerde
(III, IV, VI, ve XII) bulunur.
- Genel visseral efferent (GVE) lif içeren
nöronlar; otonom lifleri temsil eder. Spinal
sinirlerde ve III, VII, IX ve X ncu kranyal
sinirlerde bulunur.
- Özel visseral efferent (ÖVE) lif içeren nöron-
lar; bu lifler, arcus branchialis mezoderminden
gelişen çizgili kasları (larinks, farinks, yumuşak

136. BEYİN SAPI (TRUNCUS ENCEPHALI)
• Son beş kranyal sinirin (VIII-XII) çekirdekleri
bulbus‛ta, V-VIII‛in çekirdekleri pons‛ta, III ve IV‛ün
çekirdekleri mesencephalon‛dadır.
• Çekirdekleri bulbopontin birleşmede tek olan kranyal
sinir, VIII. kranyal sinirdir.
• Bulbus‛u ön yüzünden terk eden tek kranyal sinir,
XII. kranyal sinirdir.
• Bulbus‛taki oliva‛nın lateralindeki sulcus
retroolivaris‛ten IX, X ve XI. kranyal sinirler
çıkar.
• VI, VII ve VIII, beyin sapını sulcus bulbopontinus‛tan
terk eden kranyal sinirlerdir.
• III. kranyal sinir, beyin sapını sulcus pontocruralis‛ten
terk eder.
137. BULBUS (MEDULLA OBLONGATA)
• Nucleus gracilis ve nucleus cuneatus; fasciculus
gracilis ve fasciculus cuneatus‛un ikinci nöronlarının
bulunduğu çekirdeklerdir. Şuurlu proprioseptif,
vibrasyon ve iki nokta ayrımı duyusu ile ilgilidir. Bu
çekirdeklerdeki nöronların uzantıları çapraz yapar ve
lemniscus medialis adı ile talamus‛a yükselir.
• Nucleus tractus solitarius; VII, IX ve X. kranyal
sinirlerle ilgilidir. Tat duyusunun ikinci nöronları bu
çekirdektedir.
• Nucleus ambiguus; IX, X. ve XI. (pars cranialis)
kranyal sinirlerin motor çekirdeğidir.
• Nucleus salivatorius inferior; IX‛uncu kranyal sinirin
parasempatik çekirdeğidir. Glandula parotidea‛yı
salgılatan parasempatikler, bu çekirdekten
orijinlenir.
• Nucleus dorsalis nervi vagi; n. vagus‛un parasempatik
çekirdeğidir.
138. PONS
• Nucleus principalis nervi trigemini; baş ve yüzün
dokunma - basınç duyularının ikinci nöronlarının
bulunduğu çekirdektir. Kornea refleksi ile ilgili
çekirdektir.
• Nucleus salivatorius superior ve nuc. lacrimalis; n.
facialis‛in parasempatik çekirdekleridir.
• PPRF (pontin paramedian retiküler formasyon
çekirdeği); horizontal bakış merkezidir. RiMLF
(fasciculus longitudinalis medialis‛in rostral
interstisyel çekirdeği) vertikal bakış merkezidir ve
mesencephalon‛da lokalizedir.
• Colliculus facialis; VI‛nın çekirdeği ve onu kuşatan
VII‛nin motor lifleri ile yapılır.
• Locus caeruleus; noradrenalin üreten nöronların
primer kaynağıdır.
139. MESENCEPHALON
• Nucleus mesencephalicus nervi trigemini; başın
proprioseptif duyusu ile ilgili çekirdektir. Çiğnemenin
kontrolü ile ilgilidir.
• Nucleus ruber; fleksör kas tonusunun düzenlenmesi
ile ilgili olan bu çekirdek, motor koordinasyonun önemli
bir komponentidir. Forel çaprazını yapan tractus
rubrospinalis bu çekirdekten başlar. Nucleus ruber
lezyonlarında karşı taraf ekstremitelerde tremor
olur.
ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 13
• Area pretectalis, pupilla ışık refleksi ile ilgilidir.
• Edinger - Westphal; III. kranyal sinirin parasempatik
çekirdeğidir.
• Substantia nigra; bazal çekirdeklerden birisidir.
Dopamin‛in primer kaynağıdır.
• Colliculus superior; vizüel, oditör ve somatik uyarılara
refleks olarak oluşan baş ve boyun hareketleri ile
ilgilidir. Meynert çaprazını yapan tractus tectospinalis
buradan başlar.
• Colliculus inferior; işitme yolu ile ilgilidir.
- Colliculus superior + Colliculus inferior =
Corpora quadrigemina (TECTUM)
140. CEREBELLUM
• Vermis cerebelli‛nin birtek lingula‛sına karşılık gelen
hemispherium cerebelli kısmı yoktur.
• Fissura prima, culmen ile declive arasındadır.
• Flocculonodular lob = Archiocerebellum
(vestibulocerebellum); cerebellum‛un filogenetik
olarak en eski parçasıdır. Vestibuler sistemle
ilgilidir. Vermis kısmını; nodulus, hemisfer kısmını
ise flocculus ve pedunculus flocculi yapar.
• Nuclei cerebelli; = (DEFG)
- Nucleus dentatus; en büyük serebellar
çekirdektir.
- Nucleus emboliformis
- Nucleus fastigii; vestibuler sistemle ilgili
çekirdektir. Dördüncü ventrikülün çatısında
lokalizedir.
- Nucleus globossus
141. THALAMUS
• Koku duyusu hariç, bütün duyular direk olarak
talamus‛a uğrar.
• Bütün duyuların (koku hariç) üçüncü nöronları
talamus‛tadır.
• Nucleus ventralis posterolateralis (VPL), vücuttan
gelen somatik duyuların 3. nöronlarını, nucleus
ventralis posteromedialis (VPM) baş ve yüzden gelen
(lemniscus trigeminalis) somatik duyuların 3. nöronları
ile tat duyusunun 3. nöronlarını içerir.
• Metathalamus = CGL (görme yolu ile ilgili) + CGM
(işitme yolu ile ilgili)
142. HYPOTHALAMUS
• Otonom sinir sisteminin merkezidir.
• Nucleus suprachiasmaticus; retina‛daki ganglion
hücrelerinden bilateral inputlar alır. Sirkadiyan
(biyolojik) ritmle ilgilidir.
• Nucleus arcuatus (infundibularis); hipofizyotrofik
hormonların çoğunun üretildiği çekirdektir.
Adenohipofiz‛den salgılanan hormonları kontrol
eden hipofizyotropik hormonlar, tractus
tuberohypophysialis = tractus tuberoinfundibularis
aracılığı ile eminentia mediana‛da portal dolaşıma
bırakılır.
• Nucleus supraopticus ve nucleus paraventricularis‛te
üretilen ADH ve oxitosin, tractus supraoptico-
hypophysialis (tractus hypothalamohypophysialis)
ile nörohipofize getirilir.
14 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
143.ÖNEMLİ KORTİKAL ALANLAR (BRODMANN
ALANLARI)
• Frontal lobun önemli kortikal alanları
- Primer motor alan; Brodmann‛ın 4 numaralı alanıdır.
Gyrus precentralis‛tedir. İstemli, beceri gerektiren
hareketlerin başlatılması ile ilgilidir.
- Frontal göz alanı, Brodmann‛ın 8 numaralı alanıdır.
Gyrus frontalis medius‛tadır. Vizüel uyarılardan
bağımsız olarak gözün istemli hareketlerini
kontrol eder. Gözün arama hareketlerini düzenler
(gökyüzündeki bir uçağı tespit etme).
- Motor konuşma alanı, Brodmann‛ın 44-45 numaralı
alanlarıdır. Gyrus frontalis inferior‛daki pars
triangularis ve ona komşu pars opercularis‛de
lokalizedir. Sol hemisferdedir (dominant hemisfer).
Kelimelerin şekillenmesini sağlayan alandır. Bu alanın
lezyonlarında kişide tam yada kısmi konuşma kaybı
olur (motor afazi, Broca afazisi).
• Parietal lobun önemli kortikal alanları
- Primer somatik duyu alanı (Genel duyu alanı);
gyrus postcentralis ve lobulus paracentralis‛in
arka parçasındadır. Brodmann‛ın 3,1,2 numaralı
alanlarıdır.
- Primer tat alanı; gyrus postcentralis‛in alt ucudur.
43 numaralı alandır.
• Oksipital lobun önemli kortikal alanları
- Primer vizüel alan; Brodmann‛ın 17 numaralı alanıdır.
Oksipital lobun iç yüzündedir.
- Sekonder (assosiasyon) vizüel alanlar; Brodmann‛ın
18 ve 19 numaralı alanlarıdır. Objenin hareketi, şekli
ve renginin ayırt edilmesinde rolü vardır.
• Temporal lobun önemli kortikal alanları
- Primer oditör alan; sulcus lateralis‛in alt duvarında
yer alan gyrus temporalis superior‛daki gyri
temporales transversi (Heschl girusları)‛lerdeki 41
ve 42 numaralı Brodmann alanlarıdır.
- İşitmenin assosiasyon alanı (Wernicke‛in duysal
konuşma alanı); gyrus temporalis superior‛da
lokalizedir. İşitilen veya konuşulan kelimelerin
anlamının oluşturulduğu alandır. Brodmann‛ın 22
numaralı alanıdır (yazılı sözcüklerin anlamının oluştuğu
alan 39 numaralı alandır).
- Koku alanı; primer olfaktor korteks, temporal
lobun ucunda (uncus) lokalize piriform korteks ve
periamigdaloid alandır. 34 numaralı Brodmann
alanıdır.
144. SUBSTANTIA ALBA (BEYAZ CEVHER)
• Assosiasyon lifleri
- Fasciculus arcuatus (Wernicke fasikülüsü); temporal
lobdaki yazılanı ve konuşulanı anlama alanı (Wernicke,
22) ile frontal lobdaki motor konuşma alanını (Broca,
44-45) bağlar. Bu fasikülüsü tutan lezyonlar ileti tipi
afazi‛ye neden olur.
• Kommissural lifler
- Corpus callosum; en büyük kommissural yoldur.
- Commissura anterior; koku yollarının çapraz
yeridir.
- Commissura posterior (comm. epithalamica);
pupilla ışık refleksi ile ilgili nöronların uzantıları,
burada çapraz yaptıktan sonra her iki taraf Edinger-
Westphal çekirdeğine gider.
• Projeksiyon lifleri
- Cortex cerebri altındaki capsula interna‛yı
oluşturur.
- Genu capsulae internae‛dan fibrae corticonucleares
(corticobulbares) geçer.
- Crus posterius‛dan; fibrae corticospinales ve
radiatio thalami centralis (somestetik radyasyo,
talamokortikal lifler) geçer. Pars sublentiformis
denilen parçasından radiatio acustica, pars
retrolentiformis‛den de radiatio optica geçer.
145. Capsula interna‛nın arterlerleri
• A. choroidea anterior; a. carotis interna‛nın dalıdır.
• Aa. striate laterales; a. cerebri media‛dan gelir.
• A. striata medialis (Heubner arteri); a. cerebri
anterior‛dan gelir.
• A. carotis interna‛dan direk gelen dallar.
146. NUCLEI BASALES (BAZAL ÇEKİRDEKLER, BAZAL
GANGLİONLAR)
• Nucleus caudatus, putamen, globus pallidus, nucleus
subthalamicus ve substantia nigra.
• Nucleus lentiformis = Putamen + Globus pallidus
147. BEYİN VENTRİKÜLLERİ VE BOS DOLAŞIMI
• Lateral ventriküller (1. ve 2. ventrikül), beyin
hemisferleri içinde, 3. ventrikül iki taraf talamus
ve hipotalamus‛lar arasında, 4. ventrikül cerebellum
(arkada) ile pons ve bulbus (önde) arasındadır.
• Lateral ventriküller, foramen interventriculare (for.
Monro) ile 3. ventriküle bağlanır.
• 3. ventrikül, aqueductus mesencephali (aqueductus
cerebri ile 4. ventriküle bağlanır.
• 4. ventrikül, medulla spinalis‛teki canalis centralis ile
devam eder. Ayrıca çatısındaki 3 delik (ikisi lateralde,
birisi ortada) apertura lateralis (Luschka) ve apertura
mediana (Magendie) aracılığı ile subaraknoid boşluğa
bağlanır.
• Ventriculus quartus‛un (dördüncü ventrikül)
sınırları;
- çatısını yukarıda; velum medullare superius,
ortada cerebellum ve aşağıda velum medullare
inferius yapar.
- Lateral sınırlarını, yukarıda pedunculus
cerebellaris superior (brachium conjunctivum),
aşağıda pedunculus cerebellaris inferior
(corpus restiforme) oluşturur.
- Tabanını (fossa rhomboidea); yukarıda pons‛un
arka yüzü, aşağıda bulbus‛un arka yüzü yapar.
• BOS; ventriküllerde bulunan plexus choroideus‛larda
(ependim+pia) yapılır ve salgılanır. Sadece lateral
ventriküllerin cornu anterius (frontale) ve posterius
(occipitale)‛un da plexus choroideus yoktur.
• BOS, başlıca sinus sagittalis superior‛a boşalır.
148.DURA MATER (PACHYMENINX) VE DURAL
(VENÖZ SİNÜSLER)
• Dura mater‛in meningeal tabakası, beynin bölümleri
arasına uzantılar verir.

- Tentorium cerebelli; oksipital loblar ile
serebellar hemisferler arasındadır. Arka
kenarlarında sinus transversus‛lar vardır. Ön
uçları sfenoid kemiğe tutunur.
• Sinus sagittalis superior; en büyük dural sinüstür.
BOS‛un subaraknoidal boşluktan esas olarak drene
olduğu dural sinüstür. Falx cerebri‛nin üst kenarında
seyreder. Arka ucunun yaptığı genişlemeye confluens
sinuum denir.
• Sinus sagittalis inferior; falx cerebri‛nin alt
kenarında seyreder ve sinus rectus‛a açılır.
• Sinus rectus; falx cerebri ile tentorium cerebelli‛nin
birleşme yerindedir. Beynin en büyük veni olan v.
magna cerebri (Galen veni) ve sinus sagittalis inferior
bu sinüse açılır.
• Sinus sigmoideus; sinus transversus‛ların devamıdır
ve foramen jugulare‛den itibaren v. jugularis interna
olarak devam eder.
• Sinus occipitalis; confluens sinuum‛a açılan dural
sinüstür.
• Sinus cavernosus; içinden a. carotis interna ve
n. abducens geçer. Sinus sphenoparietalis, sinus
cavernosus‛a açılan dural sinüstür.
• Sinus sagittalis superior, sinus sagittalis inferior,
sinus rectus, sinus occipitalis; tek olan dural
sinüslerdir. Diğer dural sinüsler çifttir.
149. CISTERNA‛LAR
• Cisterna quadrigeminalis (superior); epifiz bezi ve
Galen veni (v. magna cerebri) bu sisterna içindedir.
Cisterna ambiens olarak seçenekte verilebilir!!!!
• Cisterna fossae lateralis cerebri; a. cerebri media
bu sisterna‛dadır.
• Cisterna pontis; a. basilaris‛i içerir.
150.TRACTUS CORTICOSPINALIS
(ÜST MOTOR NÖRON)
• En büyük efferent yoldur. İstemli, beceri gerektiren
hareketlerin yapılması ile ilglidir. Tractus
corticospinalis‛i oluşturan liflerin büyük bölümü
(%80‛i), primer motor alan (Broadmann‛ın 4 numaralı
alanı) ve premotor alandan (Broadmann‛ın 6 numaralı
alanı) başlar. Beyin sapındaki seyri sırasında 3,6 ve
12. kranyal sinir çekirdeklerine yakın geçer.
151.FIBRAE CORTICONUCLEARES
(TRACTUS CORTICOBULBARIS)
• Tractus corticospinalis içinde seyreder. Motor
çekirdeği olan kranyal sinirlerin, bu çekirdekleri
içindeki nöronların üst motor nöronudur.
• Seyri sırasında genu capsula interna‛dan geçer.
152. TRACTUS VESTiBULOSPINALIS LATERALIS
• İpsilateral seyreder.
• Ekstensör kaslarının motor nöronlarını fasilite,
fleksör kaslarının motor nöronlarını inhibe eder.
Böylece vücut pozisyonunda ani olarak meydana gelen
değişikliklere (düşme gibi) karşı çabuk hareketlerin
oluşmasını sağlar. Yer çekimine karşı olan kasların esas
kontrol edici yoludur.
153. TRACTUS RUBROSPINALIS
• Mesencephalon‛da bulunan nucleus ruber‛den
başlar. Çekirdekten çıkan lifler hemen çapraz
yapar (Forel çaprazı). Karşı taraf fleksör kasların
ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 15
motor nöronlarını fasilite, ekstensör kasların
motor nöronlarını ise inhibe eder. Fleksör kas
gruplarındaki tonusun kontrolü ile ilgilidir. Tractus
corticospinalis ile benzerdir ve bu nedenle indirek
corticospinal tractus olarak da isimlendirilir.
154. TRACTUS TECTOSPINALIS
• Colliculus superior‛dan başlayan bu yolun lifleri hemen
çapraz yapar (Meynert çaprazı).
• Ani vizüel, oditör ve somatik uyarılara yanıt olarak,
baş ve boynun refleks hareketlerini oluşturur.
155.FASCICULUS LONGITUDINALIS MEDIALIS
(FLM)
• Baş ve gözlerin koordineli hareketlerinde fonksiyon
gören yoldur.
156. OTONOM SİNİR SİSTEMİ
SEMPATİK SİSTEM (TORAKOLUMBAL SİSTEM)
- Preganglionik sempatik nöronlar, T 1 - L 2 arası
segmentlerde (toplam 14 segment) dizili nucleus
intermediolateralis‛ler içindedir.
- Glandula suprarenalis, preganglionik sempatik
liflerin, direk olarak gittiği tek organdır.
- Spinal sinirden truncus sympathicus‛a geçen ramus
communicans albus sayısı 14 çifttir.
- Truncus sympathicus‛tan spinal sinire geçen ramus
communicans griseus sayısı 31 çifttir.
- Truncus sympathicus‛un servikal bölgesinde 3 tane
paravertebral gang. vardır.
- İki taraf sempatik zincir, koksiks ucunda ganglion
impar denilen bir ara ganglionla birleşir.
- Ganglion cervicale superius‛un üst ucundan çıkan n.
caroticus internus, kafa içi yapılara sempatik etkiyi
götüren sinirdir.
- Ganglion cervicale medium‛dan çıkan dallardan birisi,
a. subclavia‛nın birinci parçasının önünden, altından
ve arkasından geçip yukarı doğru çıkarak ganglion
cervicothoracicum‛la birleşir. Bu dala ansa subclavia
(Vieusen ansı) adı verilir.
- Ganglion cervicothoracicum (Stellat ganglion); C7,
C8 ve T1 paravertebral ganglionların birleşmesinden
meydana gelir. Ganglion cervicothoracicum‛un apex
pulmonis‛le olan komşuluğu önemlidir. Pancoast
sendromun‛da olduğu gibi, apex pulmonis‛e oturan
tümörlerde ganglion etkilenir ve Horner sendrom‛una
neden olur.
- N. splanchnicus major; T5-T9 (10) ganglionlardan
sinaps yapmadan geçen preganglionik sempatik
dallar tarafından oluşturulur. Adrenal medulla‛ya
giden preganglionik sempatikler bu sinir içindedir.
PARASEMPATİK SİSTEM (KRANYOSAKRAL SİSTEM)
- Parasempatik sistem, vücut duvarı ve ekstremitelere
gitmez. Bu nedenle spinal sinirler içinde parasempatik
lif bulunmaz.
- Beyin sapındaki parasempatik çekirdekler;
ü Edinger-Westphal (III); mesencephalon‛da
lokalizedir.
ü Nucleus salivatorius superior (VII); pons‛ta
lokalizedir
ü Nucleus salivatorius inferior (IX); bulbus‛ta
lokalizedir.
16 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
ü Nucleus dorsalis nervi vagi (X); bulbus‛ta
lokalizedir.
- Parasempatik ganglionlar;
ü Ganglion ciliare (III); hedef organı m. ciliaris
ile m. sphincter pupilla‛dır.
ü Ganglion pterygopalatinum (VII); hedef organı
glandula lacrimalis‛tir. En büyük parasempatik
gangliondur.
ü Ganglion submandibulare (VII); hedef
organı glandula submandibularis ve glandula
sublingualis‛dir.
ü Ganglion oticum (IX); hedef organı glandula
parotidea‛dır.
- Sakral 2-4‛ten çıkan parasempatikler (nn. splanchnici
pelvici adı ile, n. vagus‛un innervasyonu dışındaki
organlara (colon descendens, colon sigmoideum,
rectum, canalis analis ve pelvik organlara)
parasempatik uyarıyı getirir.
157. KAFA ÇİFTLERİ (KRANYAL SİNİRLER)
N. OLFACTORIUS (I)
- Olfaktor alan, concha nasalis superior üzerinde
lokalizedir.
- Merkeze ikinci nöronlarının uzantılari ile taşınan tek
duyu kokudur
- Talamus‛a uğramayan tek duyudur.
- Reseptör olarak nöron kullanan tek duyudur.
- En yavaş taşınan duyudur.
N. OPTICUS (II) ve GÖRME YOLLARI
- Retina‛da bulunan ganglion hücrelerinin uzantıları n.
opticus‛u oluşturur.
- N. opticus, miyelin kılıfını oligodendrositler‛in yaptığı
tek sinirdir.
N. OCULOMOTORIUS (III)
- Beyin sapını fossa interpeduncularis‛ten ve sulcus
pontocruralis‛ten terk eden sinirdir.
N. TROCHLEARIS (IV)
- Beyin sapını arka yüzünden terkeden ve çift yapraz
yapan tek kranyal sinirdir.
- Anulus tendineus communis‛ten (Zinn halkası)
geçmez.
- Çekirdek lezyonları kontralateral belirtiye neden olan
tek kranyal sinirdir. Lezyonlarında hastalar merdiven
inemez ve okuyamaz.
N. TRIGEMINUS (V)
- Ganglion trigeminale temporal kemik üzerinde oturur
(impressio trigeminalis). Kornea refleksinin afferent
nöronları bu gangliondadır.
- Çiğneme kasları, m. tensor tympani, m. tensor veli
palatini, m. mylohyoideus ve m. digastricus‛un venter
anterior‛unu uyarır.
N. ABDUCENS (VI)
- Petroz kemiğin apeksinde bulunan Dorello kanalından
geçen sinirdir.
- Kafa içi en uzun seyir gösteren sinirdir. Bu nedenle
lezyonlardan en çok etkilenen sinirdir.
• Lezyonlarında içe şaşılık ve horizontal diplopi
(okulomotor ve troklear sinir felcinde vertikal
diplopi) olur.
N. FACIALIS (VII)
- Temporal kemikteki canalis facialis içinde seyreder.
- Yüz ifadesi kasları, m. stapedius, m. stylohyoideus ve
m. digastricus‛un venter posterior‛unu uyarır.
- N. facialis, n. vestibulocohlearis ve a.v. labyrinthi,
meatus acusticus internus‛tan geçer.
- Ganglion geniculi, sinirin ganglionudur. Dilin 2/3 ön
bölümünden alınan tat duyusunun birinci nöronlarını
içerir.
- N. facialis, fasiyal kanal içinde üç dal verir. Sırasıyla;
n. petrosus major, n. stapedius ve chorda tympani.
N. petrosus major, ganglion geniculi‛den çıkar.
N. VESTIBULOCOCHLEARIS (VIII)
- Çekirdekleri bulbopontin birleşmede lokalize kranyal
sinirdir.
- Ganglionlarında bipolar nöronların bulunduğu tek
sinirdir.
- Ganglin vestibulare (Scarpa ganglionu), meatus
acusticus internus‛un dibinde lokalizedir.

- Her bir tarafta 4 tane denge çekirdeği vardır (toplam
8 tane).
- Ganglion spirale cochlea (corti ganglionu) canalis
spiralis modioli‛de lokalizedir.
- Nuclei cochleares; her bir tarafta iki tanedir (toplam
4 tane).
- İşitme yolu ile ilgili yapılar
ü Corpus trapezoideum; koklear çekirdeklerden
çıkan liflerin çaprazıdır. Lezyonlarında her iki
kulakta eşit derecede kısmi işitme kaybı olur.
ü Nucleus olivaris superior; sesin geliş yönünün
lokalizasyonunda rolü vardır.
ü Lemniscus lateralis; esas yükselen oditör yoldur.
Lezyonlarında karşı kulakta daha fazla olmak
üzere her iki kulakta kısmi işitme kaybı olur.
ü Colliculus inferior
ü Brachium colliculi inferioris
ü Corpus geniculatum mediale (CGM)
ü Radiatio acustica
ü Gyri temporales transversi (Heschl girusları,
41-42 Broadmann alanı, primer oditör korteks).
Lezyonlarında, akustik boşluktan gelen sesin
lokalizasyonu yapılamaz.
N. GLOSSOPHARYNGEUS (IX)
- Sadece m. stylopharyngeus‛u uyarır.
- Tonsilla palatina‛nın, tuba auditiva‛nın ve orta kulak
boşluğunun duyusunu taşır.
N. VAGUS (X)
- En uzun kranyal sinirdir.
- Motor çekirdeği nucleus ambiguus‛dur.
- Parasempatik çekirdeği nucleus dorsalis nervi
vagi‛dir.
N. ACCESSORIUS (XI)
- Kranyal kökünü yapan liflerin nöronları, nucleus
ambiquus‛dadır.
- Spinal kökü oluşturan liflerin nöronları, medulla
spinalis‛in ilk 5 segmentindedir.
- Spinal kökün lifleri yukarı doğru yükselerek,
foramen magnumdan geçip kranyal kökün lifleriyle
birleşip n. accessorius‛u yapar. Foramen jugulare‛den
geçince, kranyal kökü oluşturan lifler ayrılır ve n.
vagus‛a girer. Spinal kökü oluşturan lifler ise, m.
sternocleidomastoideus ve m. trapezius‛u uyarır.
N. HYPOGLOSSUS (XII)
- Bulbus‛u ön yüzünden terk eden tek sinirdir.
- Oksipital kemikteki canalis nervi hypoglossi‛den kafayı
terk eder.
- Dil kaslarından sadece m. palatoglossus‛u uyarmaz.
158. KULAK (AURIS)
Orta kulak boşluğunun duvarları
- Paries tegmentalis (üst duvar); tegmen tympani ile
fossa cranii media‛dan ayrılır.
- Paries jugularis (alt duvar); v. jugularis interna ile
komşudur.
- Paries labyrinthicus (iç duvar); fenestra vestibuli,
fenestra cochleae, promontorium ve prominentia
canalis facialis denilen yapılar bulunur. Promontorium;
ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 17
cochlea‛nın bazal kıvrımının cavitas tympani içine
yapmış olduğu çıkıntıdır.
- Paries mastoideus (arka duvar); aditus ad antrum
mastoideum denilen açıklıkla antrum mastoideum‛a
irtibatlanır. Bu duvar üzerinde bulunan eminentia
pyramidalis denilen kabarıntıda m. stapedius yer alır.
Chorda tympani, bu duvardan orta kulak boşluğuna
girer. Fasiyal kanalın inen segmenti bu duvardadır.
- Paries caroticus (ön duvar); en dar duvarıdır. A.
carotis interna, m. tensor tympani ve tuba auditiva
ile komşudur.
- Paries membranaceus (dış duvar); tamamına yakınını
membrana tympanica yapar.
Membrana tympanica
- Manubrium mallei, membrana tympanica‛nın iç
yüzünden orta noktasına kadar sıkıca yapışır ve zarın
orta noktasında görülen umbo membranae tympanicae
denilen çöküntüyü yapar.
- Otoskop ile muayene sırasında ön-alt kadranda koni
şeklinde görülen parlak ışık reflesine Politzer üçgeni
adı verilir.
- Parasentez amacıyla yapılan miringotomide arka-alt
kadran kullanılır.
• Zarın duyusunu; 5,7,9 ve 10 taşır
Kulak kemikçikleri ve kasları
- Zardan iç kulağa doğru “MIS” olarak sıralanır.
(malleus-incus-stapes)
- Articulatio incudomallearis; sellar tip eklemdir.
- Articulatio incudostapedialis; spheroid tip
eklemdir.
- Stapes tabanı, fenestra vestibuli ile syndesmosis tipi
eklem yapar.
- M. tensor tympani‛yi n. mandibularis, m. stapedius‛u
n. facialis uyarır.
- Orta kulak boşluğunun duyusunu plexus tympanicus
(n. glossopharyngeus) taşır.
İç kulak
- Kemik labirint bölümleri; cochlea, vestibulum ve
canalis semicirculares (anterior= superior, lateralis
ve posterior).
- Zar labirint bölümleri; utriculus, sacculus, ductus
cochlearis ve ductus semicirculares‛lerdir. Ayrıca
ductus utriculosaccularis, ductus endolymphaticus,
ductus reuniens ve saccus endolymphaticus‛da zar
labirinttir.
- Ductus semicircularis‛ler 5 ağızla utriculus‛a açılır.
- Sacculus ile ductus cochlearis ductus reuniens ile
irtibatlanır.
- C o r t i o r g a n ı ( o r g a n u m s p i r a l e ) , ductus
cochleariste‛dir (yada scala media‛dadır). Membrana
spiralis (yada lamina basilaris) üzerinde oturur.
159. ORBITA VE İÇİNDEKİLER
• M. levator palpebrae superioris‛in tendonu, glandula
lacrimalis‛in iki parçası arasından geçer.
• Orbita‛daki düz kaslar (mm. recti) Zinn halkasından
(anulus tendineus communis) başlar.
• Orbita‛daki oluşumları ve bulbus oculi‛yi a. ophthalmica
besler (a. carotis interna‛nın sinus cavernosus‛tan
çıkar çıkmaz verdiği ilk dalıdır).
18 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
160. BULBUS OCULI
• Göze gelen ışınların en fazla kırılmaya uğradığı yer,
cornea‛dır. Diğer ışığı kıran yapılar; lens, corpus
vitreum ve humor aquosus‛dur.
• Cornea ile sclera‛nın birleşme (sklerokorneal birleşme)
yerine limbus cornea adı verilir.
• Cornea ve lens‛i, humor aquosus besler.
• Sclera, göze şeklini veren fibröz bir yapıdır. Göz
içi basınç artışlarında gözün şeklinin devamlılığını
sağlar. Intraoküler basıncın regülasyonunda önemli
bir faktördür.
• Tunica vasculosa bulbi (tractus uvealis); arkadan-öne
doğru; Choroidea, Corpus ciliare ve Iris olarak üç
bölümdür.
• Choroidea, sclera ile retina arasındadır. Choroidea‛nın
iç yüzü retina‛dan Bruch membranı denilen ince bir
hiyalin membran ile ayrılır.
• Corpus ciliare, choroidea‛nın öne doğru kalınlaşmış
devamıdır. Önde irisle devam eder. Humor aquosus‘un
sentezlendiği ve salgılandığı processus ciliaris denilen
plikalar ve m. ciliaris bu parçada bulunur.
• Iris (gökkuşağı), cornea ile lens arasındadır.
Choroidea‛nın ön uzantısıdır. Göze giren ışığın
miktarını düzenler. M. sphincter pupillae, iris‛in
pupilla‛yı çevreleyen dudağında, m. dilatator pupillae
ise bu kasın arkasındadır. M. sphincter pupillae
parasempatik, m. dilatator pupillae ise sempatik
nöronlarla uyarılır.
• Retina‛nın en ince yeri fovea centralis‛tir. Retina,
discus nervi optici‛de n. opticus ile devam eder. Ora
serrata, gören retina ile kör retina‛nın sınırıdır.
• Camera anterior bulbi oculi; cornea ile ıris ve lens
arasındadır.
• Camera posterior bulbi oculi; ıris, lens ve corpus
ciliare arasındadır.
• Humor aquosus; göz içinde var olan basınçtan
sorumludur ve bu basıncın devamlılığını sağlar.
Böylece bulbus oculi‛nin boyutlarını korur. Ayrıca
lens ve cornea‛yı besler. Humor aquosus, önce
arka kamarada toplanır. Buradan pupilla aracılığı
ile ön kamaraya gelir. Ön kamaranın iç duvarında
iridokorneal birleşmede bulunan trabeküler dokudan
(Fontana boşlukları) geçerek, sclera‛nın iç yüzünde
bulunan sinus venosus sclerae‘ya (Schlemm kanalı)
boşalır. Bu kanaldan da vv. ciliares anteriores‛ler ile
venöz dolaşıma katılır.
• Camera vitrae; corpus vitreum denilen renksiz,
jelatinöz bir sıvı ile doludur. Bu yapı, lens‛i destekler,
retina‛yı yerinde tutar.
• Vv. vorticosae‛ler, bulbus oculi‛nin yapısında bulunan
venlerdir. Choroidea tabakasından başlayan 4-5
vendir. Sclera‛yı delip oftalmik venlere açılırlar.
161. PLEKSUSLAR
• PLEXUS CERVICALIS
- M. sternocleidomastoideus‛un altındadır.
- Ansa cervicalis (ansa hypoglossi): C1,2,3‛ün ön dalları
tarafından oluşturulur. N. hypoglossus bu ansla ilgili
olan kranyal sinirdir. M. thyrohyoideus hariç, hiyoid
altı kasları uyarır.
- Pleksusun deri dalları; dört tanedir.
ü n. occipitalis minör
ü n. auricularis magnus; angulus mandibulae,
parotis bezi, processus mastoideus ve auricula‛nın
arka yüzünü örten derinin duyusunu taşır.
ü n. transversus colli (cervicalis)
ü n n . s u p r a c l a v i c u l a r e s ( C 3 , 4 ) ; clavicula
kırıklarından etkilenen sinirdir.
- Plexus cervicalis‛in en önemli musküler dalı n.
phrenicus‛dur.
PLEXUS LUMBALIS
- M. psoas major‛un altındadır.
- N. genitofemalis (L 1,2); m. psoas major‛u delen
sinirdir.
- N femoralis (L2,3,4); pleksus‛un en büyük siniridir.
M. iliopsoas ile birlikte lacuna musculorum‛dan geçer.
N. femoralis; m. iliacus, m. quadriceps femoris, m.
sartorius ve m. pectineus‛u (genellikle) uyarır.
Vücudun en uzun deri siniri olan n. saphenus, bu sinirin
dalı.
- N. obturatorius (L2,3,4 ); aynı isimli damarlarla birlikte
ovaryum‛un altından geçer. Canalis obturatorius‛a
girer. Lezyonunda uyluk addüksiyonu bozulur. Ayrıca
uyluğun iç yüzünde diz ekleminin yukarısında ovoid
şeklinde küçük bir alanda duyu kaybı olur.
PLEXUS SACRALIS
- M. piriformis‛in üzerinde oturur.
- Truncus lumbosacralis; L5 spinal sinirin ön dalı ile L4
spinal sinirin ön dalından gelen bir dalın birleşmesi ile
oluşur.
- L4 spinal sinir hem lumbal hem de sakral pleksusun
oluşumuna katılır. Bu nedenle çatallı anlamına gelen n.
furcalis adı ile bilinir.
- N. ischiadicus; en sık gluteal bölgeye yapılan hatalı
intramusküler injeksiyonlar sonucu yaralanır. Uyluk
arkası kaslardaki paralizi nedeniyle bacak fleksiyonu
zayıflar. (m. sartorius ve m. gracilis ile de bacak
fleksiyonu yapıldığından tamamen ortadan kalkmaz).
Diz ekleminin altında kalan tüm kaslarda paralizi
vardır ve bu nedenle düşük ayak (footdrop) görülür.
Ancak bu sinir lezyonundaki düşük ayak, ayağın ağırlığı
(yerçekimi) nedeniyledir.
- N. fibularis (peroneus) communis; alt ekstremitenin
en sık yaralanan siniridir. Collum fibula kırıklarında sık
olarak yaralanır. Bacağın ön ve lateral kompartman
kaslarının paralizisi sonucu, fleksör kaslar hakimiyet
kazanır ve ayak plantar fleksiyonda (foot drop) ve
inversiyon yapmış pozisyonda kalır. Bu karakteristik
görünüme equinovarus denir.
- N. fibularis superficialis‛in felcinde ayak eversiyonu
zayıflar.
- N. fibularis profundus felcinde, ayak ekstensiyonu
zayıflar.
- N. tibialis; felcinde, ayak dorsifleksiyonda ve
eversiyonda kalır. Bu karakteristik görünüme
calcaneovalgus denir.
PLEXUS BRACHIALIS
- Son dört servikal spinal sinirin ön dalları ile birinci
torakal spinal sinirin ön dalının birleşmesi ile meydana
gelir.
- Köklerden çıkan dallar
ü N. dorsalis scapulae; romboid kasların ve m.
levator scapulae‛nin siniridir.

ü N. thoracicus longus; M. serratus anterior‛u
uyarır. Sinirin felcinde kanat skapula olur.
- Trunkuslardan çıkan dallar
ü N. suprascapularis; M. supraspinatus ile m.
infraspinatus‛u uyarır. Incisura scapulae‛den
geçen sinirdir. Sinirin felcinde kola abdüksiyon
başlatılamaz.
- Fasciculus‛lardan çıkan dallar
ü Fasciculus lateralis‛ten çıkanlar
- N. musculocutaneus; seyri sırasında m.
coracobrachialis‛i deler.
- N. medianus‛un lateral kökü
ü Fasciculus medialis‛ten çıkanlar
- N. cutaneus brachii medialis; kolun iç yüzünün
deri duyusunu taşır. N. intercostobrachialis (T2
spinal sinirin dalı) ile olan anastomozu MI‛da ko-
lun iç yüzüne vuran ağrının nedenidir.
- N. cutaneus antebrachii medialis; ön kolun iç
yüzünün deri duyusunu taşır.
- N. ulnaris; felcinde claw hand (pençe el) olur.
Parmaklara abd-add yaptırılamaz.
- N. medianus‛un medial kökü
- N. medianus; kolda a. brachialis‛le seyreden sinirdir.
M. pronator teres‛in iki başı arasından ve karpal
tünelden geçer. Felcinde apelike hand (maymun eli)
yada vaftiz eli olur.
- Fasciculus posterior‛dan çıkanlar (STAR)
ü N. subscapularis; m. teres major ve m.
subscapularis‛i uyarır.
ü N. thoracodorsalis; m. latissimus dorsi‛yi
uyarır.
ü N. axillaris; a.v. circumflexa humeri posterior
ile birlikte spatium axillare laterale‛den
(humerotrisipital aralık, quadrangular aralık)
geçer. M. deltoideus ile m. teres minor‛u innerve
eden dallarını verir.
ü N. radialis; sulcus nervi radialis‛de a.
profunda brachii ile birlikte seyreder. Tüm
segmentlerden lif içeren tek sinirdir. Sinirin
felcinde wrist drop (düşük el) olur.
EK BAZI BİLGİLER
162. Brachial pleksus‛un radix‛inden ayrılan sinirler;
• N . d o r s a l i s s c a p u l a e (m.levator scapulae,
m.rhomboideus major, m.rhomboideus minor)
• N.thoracicus longus (m.serratus anterior)
163.Kolunun ve ön kolunun fleksiyonu ile ön kolunun
supinasyonu önemli derecede azalmış bir kişide, n.
musculocutaneus zedelenmesi olduğu düşünülmelidir.
• Çünkü, n.musculocutaneus zedelenmesinde m.
coracobrachialis, m. brachialis ve m. bicepsbrachii
fonksiyon dışı kalır. Ayrıca ön kolun lateral bölgesinin
deri duyusu yok olur.
164.Lig.cruciatum anterius ve lig.cruciatum posterius,
aynı zamanda art. genu‛nun rotasyonuna engel olan
ligamentlerdir. Bu nedenle art.genu‛da rotasyon
travmasında bu ligamentler kopar.
ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 19
165. FOSSA POPLİTEA
• Fossa poplitea içinde n.tibialis, n.peroneus communis,
a.poplitea ve v.poplitea bulunur.
• Fossa poplitea travmalarında, tibia kırıklarında veya
art genu‛nun arkaya doğru lüksasyonlarında n.tibialis
zedelenebilir.
• Bu durumda bacağın fleksiyonu ile ayağın plantar
fleksiyonu ve inversion hareketlerinde zayıflama
görülür. Hasta ayak parmakları üzerinde yükselemez.
Ayağın plantar yüzünde duyu kaybı meydana gelir.
166.Collum fibula kırıklarında n.peroneus communis
zedelenmesi olur. Bu durumda kişi ayağına dorsifleksiyon
(ekstensiyon) yaptıramaz ve kişide “düşük ayak”
meydana gelir.
167. BACAĞIN DUYUSU
• Bacağın üst lateralinin duyusunu; n.cutaneus surae
lateralis (n.peroneus communis)
• Bacağın alt lateralinin duyusunu; n.peroneus
superficialis
Bacağın arka üst tarafının duyusunu; n.cutaneus surae
medialis (n.tibialis)
• Bacağın arka alt tarafının duyusunu; n.suralis
168.N.obturatorius, uyluğun medial tarafında oval bir
bölgenin duyusunu alır.
169. AYAĞIN HAREKETLERİ
• Ayağına dorsifleksiyon (ekstensiyon) yaptıramayan
bir kişide n.peroneus profundus (veya n.peroneus
communis); plantar fleksiyon (fleksiyon) yaptıramayan
bir kişide n.tibialis zedelenmesi vardır..
• M.tibialis anterior ve m.tibialis posterior ayağa
eversiyon;
• M.peroneus longus, m.peroneus brevis ile m.peroneus
tertius ayağa inversiyon yaptırır.
170. KAFADAKİ OLUŞUMLAR
• Canalis opticus‛tan n.opticus, a.ophtalmica ve
a.v.centralis retina geçer.
• Fissura orbitalis superior‛dan n.oculomotorius (III),
n.trochlearis (IV), n.trigeminus‛un ophtalmic dalı,
n.abducens (VI) ve v.ophtalmica superior geçer.
• Fissura orbitalis inferior‛dan n.zygomaticus
(n.maxillaris‛in dalı) geçer.
• For.ovale fossa cranii media ile fossa infratemporalis‛i
birbirine bağlar ve içinden n.mandibularis geçer.
• F o r . r o t u n d u m fossa cranii media ile fossa
pterygopalatina‛yı birbirine bağlar ve içinden
n.maxillaris geçer.
• For.spinosum‛dan dura mater‛i besleyen a.meningea
media (a.maksillaris) geçer.
• For.jugulare‛den; n.glossopharyngeus (IX), n.vagus
(X), n.accessorius (XI) geçerek fossa cranii
posterior‛u terk eder.
• Sinus sigmoideus, for.jugulare‛ye girerek v.jugularis
interna adını alır.
Sinus petrosus inferior, for.jugulare‛ye girerek
v.jugularis interna‛ya açılır.
• For.magnum‛dan medulla spinalis, a.vertebralis,
n.accessorius‛un spinal parçası ile C1,C2,C3‛ün
meingeal dalları geçer.
20 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ
171.Mandibula‛ya protrüzyon hareketini m.temporalis,
retrüzyon hareketini ise m.pterygoideus lateralis ve
m.pterygoideus medialis birlikte çalışarak yaptırırlar.
M.pterygoideus lateralis, ağzı açan tek çiğneme
kasıdır. Eğer mandibula sabit ise m.digastricus da
ağzın açılmasına yardımcı olur.
172. FOSSA PTERYGOPALATİNA
• Fossa pterygopalatina tabanı yukarıda tepesi aşağıda,
dört duvarı olan, bir piramide benzeyen orbitanın
arkasında bir çukurdur.
• Fossa pterygopalatina, foramen rotundum ile fossa
cranii media‛ya, fissura orbitalis inferior ile orbita‛ya,
foramen sphenopalatinum ile burun boşluğuna, fissura
pterygomaxillaris ile fossa infratemporalis‛e for.
palatinum majus ve minus cavum oris‛e açılır.
• Fossa pterygopalatina içindeki oluşumlar
- maxillaris - N. maxillaris
- Ganglion pterygopalatina
173. N.abducens‛i zedelenmiş bir kişide medial strabismus
(İç şaşılık) gelişmiştir. Çünkü bu kişinin m.rectus
lateralis‛i çalışamamaktadır.
174.Alt-lateral‛e bakamayan bir kişinin m.obliquus superior‛u
çalışamamaktadır. Bu kişide n.trochlearis felci
oluşmuştur.
175.Lateral strabismus (dış şaşılık) görülen bir kişide
n.oculomotorius felci oluşmuştur.
176. M.tensor tympani;
• Kulak zarını gererek daha hassas duruma getirir
(hiperakuzi).
• N.mandibularis tarafından innerve edilir.
M.stapedius: Stapes‛i fenestra vestibuli‛den
uzaklaştırarak titreşimin iç kulağa daha az geçmesini
sağlar (hipoakuzi). N.facialis tarafından innerve
edilir.
177. Atrium dextrum‛da bulunan oluşumlar;
• Ostium sinus coronarius
• Crista terminalis
• Sinoatrial nodül (SA nodülü = Keith Flack nodülü)
• Mm. pectinati denilen kas kabarıntıları
• Atrioventricular nodül (AV nodülü = Ashoff -Tawara
nodülü)
• Fossa ovalis
Ventriculus dexter‛de bulunan oluşumlar;
• Valva trunci pulmonalis
• Valva tricuspitalis
• Crista supraventricularis (m. papillaris m. papillaris
anterior, m. papillaris posterior ve m. papillaris
septalis)
• Chorda tendinea
• Moderatör bant
• Trabeküla septomarginalis (moderatör bant + septum
interventriculare)
178. LARYNX‛İN LENFATİKLERİ
• Plica vocalisin üstünde: nodi lymphatici cervicales
profundi‛ye;
• Plica vocalisin altında: Bir kısmı nodi lymphatici
prelaryngeales ve pretracheales‛e drene olur. Geri
kalan kısmı nodi lymphatici cervicales profundi ve
nodi lymphatici supraclaviculares‛e açılırlar.
179.Pha rynx‛in lenfatikleri, nodi lymphatici cervicales
profundi‛ye (Derin servikal lenf düğümlerine),
pharyngeal ve tracheal bölge lenflerine açılır.
180.Safra yolları intrahepatik ve ekstrahepatik safra yolları
olarak ikiye ayrılır;
• Intrahepatik safra yolları;
- Karaciğer hücreleri‛nin hücre kenarları
- Safra kapillerleri
- Toplayıcı kanallar
- Ductuli interlobularis
• Ekstrahepatik safra yolları;
- Ductus hepaticus dexter ve sinister
- Ductus hepaticus communis
- Ductus choledochus
181. Truncus coeliacus‛un dalları;
• a.hepatica communis: İki dalı vardır. A.hepatica
 ANATOMİ’DE ÖNEMLİ BİLGİLER 21

propria ve a.gastroduodenalis. A.gastrica dekstra, Subacut kombine sclerosis ve tabez dorsalis‛te funiculus
hepatica propria‛nın dalıdır. A.gastroepiploica posterior harabiyeti olur. Bu durumda lezyon seviyesi ve
dekstra ve a.pankreaticoduodenalis superior, altında şuurlu proprioseption, iki nokta diskriminasyonu
a.gastroduodenalis‛in dallarıdır. ve vibrasyon duyusu kaybı görülür.
• a.lienalis (splenica): A.gastrica breves ve 188.Intracranial ventriculer sistem; Lateral ventriculler
a.gastroepiploica dekstra dallarını verir. ve III.ventricül arasında for.interventricülareler (2),
• a.gastrica sinistra III.ventricül ile IV.ventricül arasında aquaductus Silvii,
IV.ventricül ile subarachnoid aralık arasında for.luşka
182. Sağ böbreğin ön yüz komşulukları; (2) ve for.magendi bulunur.
• Gl.suprarenalis • Karaciğerin sağ lobu
Intracranial ventriculer sistem içindeki deliklerden
• Colon ascendens • Fleksura coli dekstra
birinde, özellikle III.ventricül ile IV.ventricül
• Duodenum‛un II.parçası (pars descendens doudeni)
arasındaki (aquaductus Silvii)‛de bir tıkanıklık oluşması
• Jejunum
hidrosefali nedenlerinden biridir. Tıkanıklığın nedeni,
Sol böbreğin ön yüz komşulukları menenjit-ansefalit gibi enfeksiyonlar, travmaya bağlı
• Gl.suprarenalis • Dalak kanamalardır. Sıvı akışının engellenmesiyle oluşan bu tür
• Mide • Corpus pancreaticus hidrosefali aynı zamanda “non-kommünike” (bağlantısı
• A.splenica ve dalları • Fleksura coli sinistra olmayan hidrosefali) olarak da adlandırılır.
• Colon descendens‛in başlangıcı
• Jejunum 189. Brown-Sequard sendromunda;
183. Nefron; • Lezyon seviyesinde tüm duyuların kaybı,
• Malpigi cisimciği (Bowman kapsülü + glomerulus) • Lezyon seviyesinin altında, Üst motor nöron felci
• Proximal tüp ve funiculus posteriorda seyreden duyuların kaybı
• Kıvrıntılı kanallar (şuurlu proprioseption, iki nokta diskriminasyonu ve
• Henle kulpu vibrasyon duyusu),
• Distal tüp
• Toplayıcı kanallar • Lezyon seviyesinin altı, karşı tarafta comissura alba
anteriorda çapraz yapan yolların taşıdığı duyularda
184. PERİTON
kayıp (ağrı, ısı, hafif dokunma ve libido)
• Plica umbilicalis lateralis içinde a.v.epigastrica • Lezyon seviyesinin karşı tarafında dokunma ve libido
inferior; duyularının kaybı meydana gelir.
• Plica umbilicalis medialis içinde oblitere a.gastrica 190.Weber sendromu olan bir hastada n.oculomotorius
dekstra ve sinistra; felci gelişir. Buna bağlı olarak göz, ipsi lateral aşağı
• Plica umbilicalis mediana içinde oblitere chorda - dışa bakar (lateral strabisbus), pitosis, midriasis ve
urachus bulunur. akumadasyon bozukluğu meydana gelir.
185. Porto - kaval anastomozlar; 191.Syringomyelia, canalis centralis ve etrafında cavitasyon
• OESOPHAGUS İLE MİDENİN BİRLEŞİM ile karakterizedir (C8-T1).
YERİNDE: Hem v.azygos hem de v.hemiazygos • Bilateral ağrı-ısı kaybı (omuz atkısı gibi) ile
ile vena cava superior‛a; v.gastrica sinistra ile karakterizedir.
v.porta‛ya;
• Lezyondan ilk olarak commissura alba anterior
• KARIN ÖN DUVARINDA: V.paraumbilicalisler ile etkileneceği için leyon seviyesinde bilateral ağrı,
v.portaya; v.epigastrica superior ve inferior ile caval ısı, hafif dokunma ve libido duyu kaybı olacaktır.
sisteme;
192. Poliomyelit, polio aşısı yaptırmamış veya immün sistemi
• CANALİS ANALİSTE: V.rectalis inferior, v.pudenta yetersiz kişilerde görülür.
interna aracılığı ile v.iliaca interna‛ya ve oradan vena
cava inferior‛a; V.rectalis superior ise v.mesenterica Hastalık, tek taraflı cornu anterior lezyonu ile
inferior aracılığı ile v.portaya açılır. karekterizedir. Böylece bu hücrelerin aksonları
tarafından innerve edilen kaslarda alt motor nöron
• RETROPERİTONEAL BÖLGE‛DE: Karaciğerin area tipi felç görülür.
nudasındaki venler lumbal, renal ve phrenic venler ile
v.mesenterica inferior, v.mesenterica superior ve 193.Horner Syndromu, ganglion cervicale superior‛un
v.lienalise açılır. veya buradan çıkan postsinaptik sempatik liflerin
harabiyetinde baş ve boyun bölgesinin sempatik
186. Urethra anatomik olarak dört parçaya ayrılır;
innervasyonu bozulması ile karekterizedir.
• pars intramuralis • pars prostatica
Hastada enophtalmus ve buna bağlı olarak pseudoptosis,
• pars membranacea • pars spongiosa myosis, anhidrosis ve facial flushing görülür.
- Bu parçalar içinde pars prostatica, ikinci geniş 194. N.facialis‛in üç tane nucleus‛u vardır;
urehra parçasıdır.
• Nuc.nervi facialis (pons)
- Pars membranacea ise en dar yeridir.
• Nuc.salivatorius superior (pons)
- Ostium urethra externum, urethra‛nın en dar • Nuc.tractus solitarii (medulla oblangata)
yeridir.
Canalis nervi facialis içinde;
187.Medulla spinalis‛in funiculus posteriorunda şuurlu • N. petrosus major
proprioseption, iki nokta diskriminasyonu ve vibrasyon • N. stapedius
duyusu taşınır.
• Chorda tympani dallarını verir.
22 TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ

- Ponsta bulunan motor nucleusundan çıkan lifler • Aa.pontis

colliculus facialis içinde n.abducens‛in nukleusunun • A.cerebellaris superior
üzerinde seyrettikten sonra ponsu terk eder. • A.cerebri posterior
195.Nervus opticuslardan biri kesilirse; o gözde körlük A.cerebelleris inferior anterior anevrizmasında
olur, n.abducens (VI) felci olur.
Tractus opticuslardan biri zedelenirse; homonimus A.cerebri posterior veya a.cerebellaris superior
hemianopsi anevrizmasında ise n.oculomotorius felci (III) meydana
Chiasma opticum‛a ortadan bası olursa (gl.hypophys gelir.
hypertrofisi); bitemporal heteronimus hemianopsi 204. AFAZİLER
Chiasma opticum‛a yan taraflardan bası gelirse; binasal • Duyu tipi afazi (Wernicke afazisi): Wernicke
heteronimus hemianopsi meydana gelir. alanının (22) lezyonlarında işitme kaybı yoktur. Lezyon
196.A.cerebri posterior, visuel korteks‛in motor a.cerebri media‛nın alt dalını tutar. Hasta işittiği
arteridir. kelimelerin anlamını çıkaramaz.
• İleti tipi afazi: 22 ile 44-45‛i birleştiren fasciculus
Tıkanıklığında, kontralateral homonimus hemianopsi
arcuatus‛un lezyonlarında görülür. Hasta, işittiği
meydana gelir. Visuel kortekste makular görme alanı
kelimeleri tekrar edemez. Yüksek sesle okuyamaz
a.cerebri media tarafından beslendiği için makuler
ama içinden okuduğu şeyi anlar.
görme bu durumdan etkilenmemektedir..
• Motor afazi (Broca afazisi): Motor konuşma alanının
197. Frontal lobun kortikal alanları:
lezyonlarında (44-45) tam ya da kısmi konuşma kaybı.
• Brodmann‛ın 44-45 (BROCA) nolu alanları (motor Lezyon a. cerebri media‛nın üst dalını tutar. Motor
konuşma alanı) afaziye sık olarak agrafi (yazı yazamama) eşlik
eder.
• Gyrus frontalis inferior (gyrus triangularis)‛dadır. Bu
alanlar kelimelerin şekillendiği yerlerdir. 205.Tractus spinocerebellaris posterior, ekstremite
hareketleri sırasında kasların koordinasyonu için
• Brodmann‛ın 22 (Wernicke alanı) nolu alanı İşitilen
gereken impulsları taşır. Tractus spinocerebellaris
ya da konuşulan sözcüklerin anlamının ortaya çıktığı
posterior ile taşınan impulslar sinerjist kas gruplarından
yerdir. Gyrus temporalis superior‛da lokalizedir.
gelir ve pedinculus cerebellaris inferior‛dan geçerek
198. Nuc.salivatorius inferior‛dan ayrılan presinaptik cerebellum‛a ulaşır.
parasempatik lifler n.tympanicus (n.glossopharyngeus)
tarafından orta kulaktaki pleksus pharyngeus‛a taşınır. • Tractus spinocerebellaris anterior, ekstremitelerin
Oradan n.petrosus minor ile ganglion oticum‛a ulaşıp koordineli hareketleri sırasında, ekstremitenin
bu ganglionda sinaps yaparlar ve n.auriculotemporalis pozisyonu ve postür ile ilgili impulsları taşır ve
(N.mandibularis) ile gl.parotis‛e ulaşıp parasempatik pedinculus cerebellaris superior‛dan geçerek
innervasyonu sağlarlar (salivasyon yaptırır). cerebellum‛a ulaşır.
206.Cerebellum‛un lobus floconodullaris‛i denge ile ilgili olan
199.Nuc.salivatorius superior‛dan ayrılan presinaptik
cerebellum lobudur.
parasempatik lifler n.intermedius ile n.facialis‛e
katılırlar. Daha sonra bir kısmı onun I.dalı n.petrosus Cerebellum nukleuslarından nuc.fastigii denge ile ilgili
major aracılığı ile ganglion pterygopalatinum‛a ve olan cerebellum nukleusudur.
oradan da gl.lacrimalis, minor tükürük bezleri ve burun
207.Cerebellum‛un lobus cerebelli anterior‛u, hareketlerin
boşluğundaki salgı yapan bezlere ulaşırlar.
kontrolu;
Presinaptik parasempatik liflerin geriye kalan kısmı ise Cerebellum‛un lobus cerebelli posterior‛u, ekstremite
önce chorda tympani, daha sonra da chorda tympani‛nin hareketlerinin koordinasyonu ile ilgilidir.
n.ligualis‛e katılması ile n.lingualis tarafından ganglion
submandibulare‛ye ulaşıp, bu ganglionda sinaps yaptıktan
sonta gl.submandibulare ve gl.sublingualis‛e ulaşır
(salivasyon yaptırır).
200. Edinger-Westphal nucleusundan ayrılan presinaptik
parasempatik lifler n.oculomotorius içinde ganglion
ciliare‛ye taşınır. Bu gangliondaki sinapstan sonra
nn.ciliare breves adı altında m.sphincter pupilla ve
corpus ciliare‛ye ulaşır.
Akumodasyonu bozulmuş, aynı zamanda midriasis‛i
olan ve humor aquosus sekresyonu azalmış bir kişide
nn.ciliare breves‛lerde fonksiyon bozukluğu vardır.
201.Splanchnic sinirler içinde sadece nn.splanchnici pelvici
parasempatik lif taşımaktadır.
202.Ventriculus lateralis‛in cornu anterior (frontale)
ve cornu posteriorunda (occipitale) BOS sentezi
yapılmamaktadır.
203. A.basillaris‛in dallları;
• A.cerebellaris inferior anterior
• A.labirinti