KERJA BERPASUKAN : FAKTOR MEMPENGARUHI DAN

PENGARUHNYA KEPADA KEPUASAN, KEJELEKETAN DAN PRESTASI

AHLI DALAM PANITIA KEMAHIRAN HIDUP BERSEPADU DI DAERAH
KUALA LANGAT, SELANGOR.

CHIN PEK LIAN

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

PSZ 19:16 (Pind. 1/97)

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

JUDUL : KERJA BERPASUKAN : FAKTOR MEMPENGARUHI
DAN PENGARUHNYA KEPADA KEPUASAN,
KEJELEKETAN DAN PRESTASI AHLI DALAM PANITIA
KEMAHIRAN HIDUP BERSEPADU DI DAERAH KUALA
LANGAT, SELANGOR
SESI PENGAJIAN: 2003/2004
Saya

CHIN PEK LIAN

(HURUF BESAR)

mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan

Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut:
1.
2.

Tesis adalah hakmilik Universiti Teknologi Malaysia.

Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk tujuan
pengajian sahaja.
Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara
institusi pengajian tinggi.
**Sila tandakan ( )

3.
4.

SULIT

(Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau

kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA
RAHSIA RASMI 1972)

TERHAD

(Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh

organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan)

TIDAK TERHAD
Disahkan oleh

______________________________
(TANDATANGAN PENULIS)

_________________________________
(TANDATANGAN PENYELIA)

Alamat Tetap:
N0: 33, JALAN TIGA,
42800. TANJONG SEPAT,
SELANGOR DARUL EHSAN.

TUAN HAJI MOHD. ANUAR ABDUL RAHMAN

NAMA PENYELIA

Tarikh:

Tarikh:

4 Mac, 2004

CATATAN:

4 Mac, 2004

* Potong yang tidak berkenaan.

** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak
berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini
perLu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD.
Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara
penyelidikan, atau disertasi bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan, atau
Laporan Projek Sarjana Muda (PSM).

"Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini
adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan ijazah
Sarjana Muda Teknologi Serta Pendidikan (Kemahiran Hidup)

Tandatangan

Nama Penyelia

: TUAN HAJI MOHAD. ANUAR ABDUL RAHMAN

Tarikh

MAC, 2004

KERJA BERPASUKAN : FAKTOR MEMPENGARUHI DAN PENGARUHNYA

KEPADA KEPUASAN, KEJELEKETAN DAN PRESTASI AHLI DALAM PANITIA
KEMAHIRAN HIDUP BERSEPADU DI DAERAH KUALA LANGAT, SELANGOR.

CHIN PEK LIAN

Tesis ini dikemukakan sebagai memenuhi syarat penganugerahan ijazah Sarjana Muda
Teknologi Serta Pendidikan (Kemahiran Hidup)

Fakulti Pendidikan
Universiti Teknologi Malaysia

Mac, 2004

ii

Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang
tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.

Tandatangan

Nama Penulis

CHIN PEK LIAN

Tarikh

MAC, 2004

iii

DEDIKASI

Buatmu ibu (LIM SIEW ENG) dan ayah (CHIN YUN LAI) yang dikasihi,
Doamu, nasihatmu dan pengorbananmu menjadi pelita
serta panduan perjuangku dalam kehidupan ini .

Buatmu pembimbing yang disanjungi,

Bimbingan, tunjuk ajar, dan jasamu yang diberikan
tidak akan kulupai .

Buat teman-teman yang dirindui,

Kejujuran dan keikhlasan dalam persahabatan ini
akan kukenangi selamanya .

iv

PENGHARGAAN

Penulis ingin merakamkan penghargaan ikhlas setinggi-tingginya kepada

penyelia Projek Sarjana Muda, Tuan Haji Mohd. Anuar Abdul Rahman atas bimbingan
dan dorongan yang diberikan sepanjang tempoh penyelidikan Projek Sarjana Muda ini.
Beliau telah banyak memberi tunjuk ajar tanpa berasa jemu dalam proses menyiapkan
Projek Sarjana Muda ini.
Penulis juga ingin mengambil kesempatan ini untuk mengucapkan ribuan terima
kasih kepada ahli-ahli panitia KHB di daerah Kuala Langat, Selangor atas kerjasama
yang telah diberikan dalam kajian ini dan kesudian mereka meluang masa untuk
menjawab item-item dalam borang soal selidik sehingga menjayakan projek ini. Segala
penglibatan mereka ini amat dihargai.
Ribuan terima kasih juga diucapkan kepada ibu bapa yang disayangi atas
sokongan moral dan kewangan yang diberi. Di samping itu, penulis ingin mengucapkan
ribuan terima kasih kepada rakan-rakan seperjuangan yang sentiasa berkongsi maklumat
serta memberi sokongan moral kepada penulis. Tidak lupa juga kepada Perpustakaan
Sultanah Zanariah, Perpustakaan Sultan Ismail, Perpustakaan Awam Daerah Kuala
Langat dan juga Perpustakaan Awam Tanjong Sepat yang telah menyediakan banyak
bahan rujukan. Akhir sekali, penulis ingin mengucapkan sekali lagi ribuan terima kasih
kepada semua pihak yang terlibat secara langsung atau tidak langsung dalam projek ini.
Sekain terima kasih.

ABSTRAK

Kajian ini merupakan kajian deskriptif berbentuk tinjauan yang bersifat

kuantitatif. Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk mengenalpasti faktor-faktor
dalaman organisasi yang mempengaruhi kerja berpasukan dalam panitia Kemahiran
Hidup Bersepadu (KHB) mengikut keutamaan, di samping melihat kepada pengaruh
kerja berpasukan kepada kepuasan, kejeleketan dan prestasi ahli dalam panitia KHB.
Lima faktor yang dipilih dalam kajian ini adalah kepimpinan yang efektif, matlamat
yang jelas, komunikasi berkesan, penglibatan dalam membuat keputusan dan
penglibatan dalam menyelesaian masalah. Untuk mencapai tujuan penyelidikan ini,
populasi diambil sebagai sampel kajian iaitu seramai 83 ahli panitia KHB di sekolah
menengah kebangsaan daerah Kuala Langat, Selangor. Satu set borang soal selidik yang
terdiri daripada 50 item diedarkan kepada responden. Item soal selidik ini telah menguji
kebolehpercayaannya dengan mengadakan kajian rintis dan indek kebolehpercayaannya
adalah .8573. Data-data yang diperolehi dianalisis secara stastistik deskriptif dan
stastistik inferensi dengan menggunakan perisian komputer Statistical Package for
Social Science (SPSS) 10.0 For Windows dan juga secara manual. Dapatan kajian
menunjukkan kesemua faktor yang dikaji dipersepsikan sebagai penting dalam kerja
berpasukan. Dimensi kepimpinan yang efektif dipersepsikan sebagai terpenting dalam
kerja berpasukan. Ini diikuti oleh komunikasi berkesan, matlamat yang jelas, penglibatan
dalam membuat keputusan dan penglibatan dalam menyelesaian masalah. Kerja
berpasukan juga didapati mempengaruhi kepuasan, kejeleketan dan prestasi ahli dalam
panitia KHB. Akhir sekali cadangan yang bernas dikemukakan kepada pihak pentadbir
sekolah dan juga pihak-pihak di Kementerian Pendidikan Malaysia untuk meningkatkan
lagi kerja berpasukan dalam panitia KHB.

vi

ABSTRACT

The research was a descriptive quantitative survey research. The objective of this
research is to emphasize the internal factors, which influenced the teamwork in the KHB
committee. It also had to know the factors that affected the satisfaction, cohesiveness
and performance member of KHB. The research used five factors, which included
effective leadership, clear goals, effective communication, decision-making involvement
and problem solving involvement. The research used population as a sample that has
been 83 samples collected among KHB committee members in the secondary schools,
daerah Kuala Langat, Selangor. A set of questionnaire consisting of 50 items has been
distributed to the respondents. A pilot study had been run and the reliability index was
.8573. The data has been analyzed using descriptive statistics and inference statistics by
Statistical Package For Social Science (SPSS) 10.0 For Windows and it was also
manually analyzed. The result of the study showed of the all that factors in the research
were important to teamwork. The study also found that the effective leadership
dimension was the most important factor. This follow by the effective communication,
clear goals, decision making involvement and problem solving involvement. Teamwork
also influenced the members satisfaction, cohesiveness and performance. Finally, some
opinions were confronted to increase the teamwork in KHB committees among school
organizers and also the authorities of the Kementerian Pendidikan Malaysia.

vii

KANDUNGAN

BAB

BAB I

PERKARA

MUKA SURAT

JUDUL

PENGAKUAN

ii

DEDIKASI

iii

PENGHARGAAN

iv

ABSTRAK

ABSTRACT

vi

KANDUNGAN

vii

SENARAI JADUAL

xii

SENARAI RAJAH

xiv

SENARAI SIMBOL/ SINGKATAN

xv

SENARAI LAMPIRAN

xvi

PENDAHULUAN
1.1

Pengenalan

1.2

Latar Belakang Masalah

1.3

Penyataan Masalah

1.4

Objektif Kajian

1.5

Persoalan Kajian

1.6

Hipotesis Kajian

viii
1.7

Rasional Kajian

10

1.8

Kepentingan Kajian

11

1.9

Batasan Kajian

12

1.10

Kerangka Kajian

13

1.11

Definisi Termonologi

13

1.11.1 Panitia Kemahiran Hidup Bersepadu

13

1.11.2 Kerja Berpasukan

14

1.11.3 Kepimpinan yang Efektif

15

1.11.4 Matlamat yang Jelas

15

1.11.5 Komunikasi Berkesan

16

1.11.6 Penglibatan dalam Membuat

17

Keputusan
1.11.7 Penglibatan dalam Menyelesaikan

17

Masalah

BAB II

1.11.8 Kepuasan

18

1.11.9 Kejeleketan

18

1.11.10 Prestasi

19

SOROTAN KAJIAN
2.1

Pengenalan

20

2.2

Panitia Mata Pelajaran

20

2.3

Pasukan Kerja

23

2.4

Pasukan Kerja yang Efektif

26

2.5

Prestasi, Kejeleketan dan Kepuasan Kerja

31

dalam Kerja Berpasukan

ix
BAB III

BAB IV

METODOLOGI KAJIAN
3.1

Pengenalan

35

3.2

Reka Bentuk Kajian

35

3.3

Populasi dan Sampel Kajian

36

3.4

Instrumen Kajian

37

3.5

Kajian Rintis

39

3.6

Prosedur Kajian

39

3.7

Kaedah Menganalisis Data

40

3.8

Penutup

43

ANALISIS DATA
4.1

Pengenalan

44

4.2

Latar Belakang Responden

45

4.2.1

Taburan Responden Mengikut Jantina

46

4.2.2

Taburan Responden Mengikut Umur

46

4.2.3

Taburan Responden Mengikut

47

Pengalaman
4.2.4

Taburan Responden Mengikut Tempoh

47

Berkhidmat
4.2.5
4.3

Taburan Responden Mengikut Jurusan

47

Persoalan Kajian Satu

48

4.3.1

Kepimpinan yang Efektif

49

4.3.2

Matlamat yang Jelas

51

4.3.3

Komunikasi Berkesan

52

4.3.4

Penglibatan dalam Membuat

53

Keputusan
4.3.5

Penglibatan dalam Menyelesaikan

55

x
Masalah
4.4

Persoalan Kajian Kedua

56

4.5

Persoalan Kajian Ketiga

58

4.5.1

Kepuasan Ahli

59

4.5.2

Kejeleketan Ahli

61

4.5.3

Prestasi Ahli

62

4.6

4.7

BAB V

Hipotesis Kajian

64

4.6.1

Hipotesis Kajian Satu

65

4.6.2

Hipotesis Kajian Kedua

67

4.6.3

Hipotesis Kajian Ketiga

68

Kesimpulan

69

RUMUSAN, PERBINCANGAN DAN CADANGAN

5.1

Pengenalan

70

5.2

Rumusan

70

5.3

Perbincangan dan Kesimpulan

72

5.3.1

73

Faktor-faktor Dalaman Organisasi yang

Mempengaruhi KerjaBerpasukan
Mengikut Keutamaan

5.3.2

Faktor-faktor Lain dalam mempengaruhi

79

Kerja Berpasukan
5.3.3

Tahap Kepuasan, Kejeleketan dan Prestasi 81

Ahli dalam Panitia KHB

5.3.4

Pengaruh Kerja Berpasukan kepada

84

Kepuasan, Kejeleketan dan Prestasi Ahli

dalam Panitia KHB.
5.3.5

Kesimpulan Perbincangan

88

xi
5.4

5.5

Cadangan Kajian

90

5.4.1

Cadangan Tindakan

90

5.4.2

Cadangan Kajian Lanjutan

91

Penutup

93

RUJUKAN

95-103

LAMPIRAN A- F

104-116

xii

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL
2.1

TAJUK

MUKA SURAT

Perbezaan antara Pasukan Kerja dengan

24

Kumpulan Kerja
3.1

Susunan Item dalam Soal Selidik

38

3.2

Tahap Analisis Min

41

3.3

Tahap Pengaruh Kerja Berpasukan

43

4.1

Latar Belakang Responden

45

4.2

Faktor-faktor Dalaman Organisasi yang

48

Mempengaruhi Kerja Berpasukan Mengikut

Keutamaan
4.3

Item Kepimpinan yang Efektif

49

4.4

Item Matlamat yang Jelas

51

4.5

Item Komunikasi Berkesan

52

4.6

Item Penglibatan dalam Membuat Keputusan

54

4.7

Item Penglibatan dalam Menyelesaikan Masalah

55

4.8

Faktor-faktor Lain yang Mempengaruhi Kerja

57

Berpasukan
4.9

Tahap Persetujuan Responden kepada Kepuasan,

59

Kejeleketan dan Prestasi Ahli dalam Panitia KHB

4.10

Item Kepuasan Ahli dalam Panitia KHB

60

4.11

Item Kejeleketan Ahli dalam Panitia KHB

61

4.12

Item Prestasi Ahli dalam Panitia KHB

63

4.13

Tahap Pengaruh Kerja Berpasukan kepada

65

xiii
Kepuasan, Kejeleketan dan Prestasi Ahli
dalam Panitia KHB
4.14

Analisis Regresi bagi item Kepuasan dalam

66

Pasukan
4.15

Analisis Regresi bagi Item Kejeleketan dalam

67

Pasukan
4.16

Analisis Regresi bagi Item Prestasi Ahli dalam

Pasukan

68

xiv

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH

TAJUK

MUKA SURAT

1.1

Kerangka Kajian

13

2.1

Kedudukan Panitia KHB Dalam

21

Organisasi Sekolah
2.2

Model Perbezaan Kumpulan Kerja

25

Dan Pasukan Kerja

2.3

Pembentukan Pasukan Kerja dalam

28

Sistem Sosial
2.4

Proses Komunikasi dalam Pasukan Kerja

29

2.5

Model Pembinaan dalam Organisasi

30

2.6

Model Tingkah Laku Pasukan

32

2.7

Individu dan Pasukan

34

xv

SENARAI SIMBOL / SINGKATAN

Peratus

Positif

Negatif

Sama dengan

Kolerasi

Pekali Penentuan Berbilang

KHB

Kemahiran Hidup Bersepadu

SMK

Sekolah Menengah Kebangsaan

KPM

Kementerian Pendidikan Malaysia

JPNS

Jabatan Pendidikan Negeri Selangor

SPM

Sijil Peperiksaan Malaysia

PMR

Peperiksaan Menengah Rendah

PSM

Projek Sarjana Muda

SPSS

Statistical Package for Socail Science

UTM

Universiti Teknologi Malaysia

xvi

SENARAI LAMPIRAN

NO. LAMPIRAN
A

TAJUK
Surat Kebenaran daripada Kementerian

MUKA SURAT
102

Pendidikan Malaysia
B

Surat Kebenaran daripada Jabatan

104

Pendidikan Negeri Selangor

C

Surat daripada Jemaah Nazir Sekolah

105

Negeri Selangor
D

Surat Pengesahan diri daripada Fakulti

106

Pendidikan.
E

Borang Soal Selidik

107

Peratus Lulus Kemahiran Hidup Bersepadu

116

(PMR) Di Negeri Selangor

BAB I

PENDAHULUAN

1.1

Pengenalan
Apabila sesuatu kumpulan melaksanakan tugas bersama-sama, ia berfungsi

sebagai sebuah pasukan dan berusaha untuk mewujudkan keadaan kerjasama yang
dinamakan pasukan kerja (Saari Sungib, 1991). Menurut Sulaiman Shamsuri (1991),
kejayaan sesebuah organisasi bergantung pada seberapa baiknya pekerja yang dapat
bekerja secara berpasukan. Maka, kepentingan kerja berpasukan (team work)
sememangnya tidak dapat dinafikan lagi. Sebenarnya kerja berpasukan mula diamalkan
di British sejak awal tahun 1940. Pada masa itu, kerja secara berpasukan dalam suatu
organisasi sama ada dalam aspek kawalan pengeluaran, kualiti ataupun dalam
pengurusan organisasi itu sendiri jelas menunjukkan pencapaian prestasi yang
membanggakan. Budaya kerja berpasukan ini mula berkembang ke Amerika Utara pada
tahun 1970 (George dan Wilson, 1997). Sehingga hari ini, budaya ini telah diamalkan di
seluruh dunia.
Berat sama dipikul, ringan sama dijinjing, begitu juga ke bukit sama didaki, ke
lurah sama dituruni telah menggambarkan konsep kerja berpasukan telah diamalkan
sejak awal-awal lagi dalam masyarakat Melayu. Falsafah Cina juga menyatakan bahawa
kerjasama adalah tenaga. Ini telah mendorongkan kaum cina menyatupadukan seluruh
ahli pasukan untuk mengatasi masalah-masalah yang dihadapi. Setiap ahli pasukan harus

2
berusaha dan bekerjasama untuk melahirkan budaya kerja berpasukan dan kualiti kerja
yang seoptima mungkin dan tidak hanya mementingkan bahagian masing-masing
semata-mata. Semangat berpasukan ini boleh dipraktikan melalui kerjasama, komitmen
dan penyertaan ahli pasukannya secara menyeluruh. Kita tidak akan dapat bergerak
lebih jauh ke hadapan dan maju tanpa usaha dari semua pihak.
Sementara pasukan kerja berprestasi tinggi pula akan lebih bersedia
membangunkan potensi, mengemaskini kepakaran dan menjadikan kekuatan kognitif
dan emosi sebagai pemandu, penggerak dan pemantau dalam memastikan kecemelangan
pasukan (Ab.Aziz Yusof, 2003). Ini disebabkan dalam suasana kerja berpasukan, ahli
pasukan mudah menjalinkan perasaan percaya-mempercayai sesama mereka. Dengan
perasaan ini individu akan merasa bebas dan lebih yakin untuk bertindak dalam
menjalankan tanggungjawab masing-masing. Dengan itu mereka akan dapat membuat
keputusan-keputusan dengan cepat, menggunakan budi bicara dengan sempurna dan
mengembangkan bakat serta potensi yang ada di dalam diri masing-masing bagi
menggerakkan proses peningkatan kualiti.
Kerja berpasukan amat mementingkan interaksi dan komunikasi pelbagai arah di
dalam sesebuah organisasi (Saari Sungib, 1991). Perasaan percaya-mempercayai yang
ada di kalangan ahli pasukan memudahkan proses komunikasi di dalam sesebuah
pasukan. Dengan ini, ahli-ahli pasukan bebas berhubung antara satu sama lain untuk
berkongsi data dan maklumat serta sumber-sumber lain. Ini seterusnya memupuk
kerjasama dan keadaan saling bergantungan di kalangan ahli pasukan di mana akhirnya
membantu memantapkan prestasi dalam organisasi tersebut.

1.2

Latar Belakang Masalah

Sejak kebelakangan ini, bidang pendidikan negara kita berkembang dengan amat

pesat yang sejajar dengan hasrat negara kita ke arah status negara maju. Kementerian
Pendidikan Malaysia sentiasa mengadakan pembaharuan yang jelas menunjukkan

3
keprihatinan terhadap perubahan dan perkembangan yang berlaku dalam bidang politik,
ekonomi, dan sosial (Wan Ab. Kadir, 1996). Baru-baru ini Kementerian Pendidikan
Malaysia memperkenalkan kurikulum baru iaitu penggunaan Bahasa Inggeris dalam
pengajaran mata pelajaran Matematik dan Sains agar para generasi baru dapat
menguasai Bahasa Inggeris dengan baik. Selain mata pelajaran Sains dan Matematik,
banyak mata pelajaran telah menukar silibes baru agar dapat mengorak langkah ke arah
pembangunan yang dapat merealisasikan Wawasan 2020 yang telah ditetapkan oleh
bekas Perdana Menteri kita termasuklah mata pelajaran Kemahiran Hidup Bersepadu
(KHB).
Isi kandungan mata pelajaran KHB terbahagi kepada dua iaitu bahagian teras dan
bahagian elektif. Bahagian teras wajib diambil oleh para pelajar manakala bahagian
elektif hanya perlu memilih salah satu daripada empat pilihan yang ditawarkan iaitu
Kemahiran Manipulatif Tambahan, Ekonomi Rumah Tangga, Pertanian dan
Perdagangan dan Keusahawaan. Ahli-ahli panitia KHB telah dipertugaskan terhadap
jurusan masing-masing. Oleh kerana secara rutin dalam panitia KHB ini, maka selalulah
ahli panitia berhadapan dengan jenis ketegangan. Mengikut kajian Cooper da Hensman
dalam Razali Mat Zin (1999), didapati bahawa pekerja yang mempunyai kadar tekanan
yang rendah, mengalami tahap kepuasan kerja yang tinggi. Jadi, kerja berpasukan amat
mustahak dalam panitia KHB. Ketua panitia KHB haruslah mempengaruhi ahli panitia
lain bekerja bagi mencapai matlamat organisasi dan mengekalkan hubungan mesra
antara ahli-ahli dalam pasukan ini. Hubungan kejeleketan haruslah diwujudkan agar
ahli-ahli dapat bersatu dan saling bergantungan antara satu sama lain dan keinginan
kekal sebagai ahli pasukan.
Kerja berpasukan memang dapat membantu organisasi menyelesaikan pelbagai
masalah, termasuk masalah hubungan antara pekerja, produktiviti, kepuasan pelanggan
serta meningkatkan prestasi sesebuah organisasi. Pengaruh kerja berpasukan terhadap
kejayaan organisasi dapat dilihat melalui kecemerlangan beberapa syarikat di dunia.
General Electrics Plant, sebuah organisasi perusahaan di Willington, North Carolina
berjaya meningkatkan produktiviti sehingga 250% melalui pelaksanaan program kerja

4
berpasukan (Zainorazlin, 2001). Azilah (1995) telah membuat satu analisis tentang
peningkatan produktiviti dari tahun 1987 hingga 1994 di sebuah syarikat elektronik,
dapatan beliau boleh dirumuskan bahawa kerja berpasukan telah berjaya membantu para
pekerja dalam meningkatkan prestasi dan kerjaya. Kejayaan dapatan dilihat dari sudut
produktiviti pekerja yang semakin meningkat sejak kerja berpasukan dilaksanakan
(1988).
Subberi Ramli (1998) telah membuat satu kajian untuk meninjau persepsi guru
terhadap faktor penentu kejayaan kerja berpasukan dalam organisasi sekolah di daerah
Kulim, Kedah. Hasil kajian beliau juga menunjukkan terdapat kesedaran di kalangan
guru tentang perlunya pasukan, namun hanya responden dari kumpulan pengurusan
sahaja yang mempunyai tahap kesedaran tinggi tentang pelaksanaan kerja berpasukan di
sekolah. Kajian tersebut juga mendapati bahawa dalam menjayakan pasukan kerja di
sekolah, faktor kepimpinan pasukan merupakan faktor yang paling dominan (89.2%)
diikuti oleh faktor pengendalian konflik (78.4%) dan faktor komunkasi (67.5%).
Melalui tinjauan awal pengkaji, didapati bahawa ahli-ahli panitia KHB di
sekolah kini lebih menunjukkan kumpulan kerja daripada pasukan kerja. Mereka lebih
kepada berkongsi matlamat yang diminati iaitu prestasi keputusan pelajar daripada
berkongsi komitmen terhadap tujuan yang sama. Ini sejajar dengan pandangan
Shamsuddin (2002) dalam penulisannya yang menyatakan amalan pengurusan di
sekolah masih kurang berpusatkan kepada pasukan kerja. Menurut beliau juga, pasukan
kerja yang wujud di sekolah adalah berbentuk pasukan fungsi yang diwujudkan kerana
memenuhi tuntutan struktur organisasi. Ini juga disokong oleh Pushpalata (2003) dalam
kajiannya yang menyatakan bahawa walaupun guru-guru bekerjasama dalam panitia ada
kala mereka hanya menjadi pelaksana arahan tanpa komitmen dan kerelaan sendiri.
Menurut beliau lagi, terdapat juga ahli-ahli yang sekadar menjalankan tugasnya tanpa
memikirkan keberkesanan dan kesesuaian program.
Dapatan kajian Pushpalata (2003) juga mendapat persetujuan positif seratus
peratus yang menyatakan panitia yang bekerja secara berpasukan akan membuat

5
perancangan yang lebih baik berbanding dengan individu. Walaubagaimanapun, untuk
mewujudkan sebuah pasukan kerja yang efektif dalam panitia KHB bukanlah sesuatu
perkara yang mudah. Terdapat pelbagai kombinasai faktor yang perlu dipertimbangkan
untuk membangunkannya. Ini kerana tiada faktor tunggal untuk membangunkan
pasukan kerja yang efektif. Pengkaji-pengkaji lepas seperti Ab Aziz Yusof (2003),
Robbins (1994), Kazemark (1991), Mears dan Voehl (1994) telah menyenaraikan ciriciri yang harus wujud dalam pasukan kerja dalam kajian atau penulisan mereka. Mereka
telah menekankan faktor kepimpinan yang efektif, matlamat yang jelas, komunikasi
berkesan, penglibatan dalam membuat keputusan dan penglibatan dalam menyelesaikan
masalah merupakan faktor penting yang harus wujud dalam satu pasukan kerja yang
efektif.
Intipati proses kepemimpinan ialah bagaimana tiap-tiap individu saling
bekerjasama dalam sesuatu kumpulan supaya kumpulan itu mempunyai identitinya
sendiri, berasa puas dengan prestasi pasukan dan yang penting ialah pasukan itu dapat
mencapai matlamatnya (Maimunah Ismail, 1985). Kepimpinan autokratik di mana
proses membuat keputusan dibuat oleh ketua panitia sahaja memang tidak boleh wujud
dalam panitia KHB. Hellriegel & Slocum dalam M.Vivekananda (1999) berpendapat
pekerja-pekerja yang seronok dan komited terhadap tugasnya akan bekerja
meningkatkan produktiviti. Maka kita harus memerhatikan sesuatu kumpulan itu benarbenar gembira bekerjasama antara satu sama lain atau ada seseorang dalam kumpulan itu
didiskriminasi (Sabitha Marican, 1991). Kepimpianan yang efektif dapat mengelakkan
rasa ketidakpuasan ahli terhadap panitia KHB. Dari rasa ketidakpuasan akan
menimbulkan kekecewaan seseorang ahli panitia KHB dan seterusnya akan meninggal
panitia tersebut.
Komunikasi merupakan pemindahan idea antara manusia melalui pancaindera
seperti percakapan, pendengaran dan sebagainya (Rusinah Siron, 1997). Memandangkan
mata pelajaran KHB adalah lebih rumit daripada mata pelajaran lain kerana ia
mempunyai empat jurusan, maka komunikasi antara satu sama lain adalah sangat
penting agar silibes pengajaran dapat dijalankan dengan lancar di samping ahli-ahli

6
panitia KHB dapat menukarkan idea, komen ataupun cadangan selalu. Perkara seperti
hanya guru yang sama jurusan berhubung mesra tidak patut wujud dalam panitia KHB.
Hal-hal ini akan mengakibatkan kertas soalan ujian KHB sukar diselaraskan walaupun
hanya bahagian teras yang akan diuji bersama kerana isi pengajaran yang tidak
mengikuti silibes yang disediakan oleh ketua panitia ataupun Kementerian Pendidikan
Malaysia. Ini kerana penyusunan pengajaran topik-topik dalam KHB adalah secara
bebas dan mengikut kesukaan ahli-ahli panitia masing-masing .
Hasil kajian Mohamad Aziz (1999) telah menunjukkan sebahagian besar guru
wanita KHB menghadapi masalah untuk mengajar komponen enjin dalam teras atau
elektif KHB. Menurut beliau juga, punca utama kewujudan masalah ini adalah
kurangnya pengetahuan teori dan amali respondennya terhadap komponen enjin.
Biasanya mereka akan melangkau topik tersebut ataupun hanya mengajar dengan
sepintas lalu sahaja. Situasi meminta pertolongan daripada ahli panitia yang mempunyai
latar belakang dalam jurusan yang berkaitan untuk mengambil kelas secara sementara
jarang dijumpai. Sebenarnya, guru lelaki KHB juga menghadapi masalah sama semasa
mengajar topik-topik seperti masakan atau jahitan. Dalam situasi ini, tabiat penyelesaian
masalah bersama haruslah wujud dalam panitia KHB. Mereka haruslah meminta tolong
ahli panitia lain apabila menghadapi masalah agar proses pengajaran dan pembelajaran
boleh dijalankan dengan lebih lancar.
Apabila timbul situasi kekurangan guru KHB dalam sesuatu sekolah, guru yang
bukan opysen KHB diarah mengajar mata pelajaran tersebut. Sebenarnya hal ini akan
menyebabkan status seseorang guru KHB menjadi tercemar kerana mengajar tanpa
kemahiran tinggi. Rahmad Sukor dan Noraini (1995) telah membentangkan masalah ini
dalam Seminar Kebangsaan Pendidikan Guru (Ke 10). Maka, kerja berpasukan haruslah
wujud dalam panitia KHB supaya situasi tolong-menolong boleh diwujudkan dan
seterusnya meningkatkan kepuasan, kejeleketan dan prestasi ahli. Masalah-masalah yang
dikemukakan oleh Abu Ubaidah (1999) seperti curi tulang, cuai, datang lewat, sukar
melaksanakan arahan, tiada amanah yang biasa dijumpai dalam profesion keguruan tidak
harus diwujudkan lagi.

7
Satu masalah lagi dibentangkan oleh Rahmad Sukor dan Noraini (1995) dalam
Seminar Kebangsaan Pendidikan Guru (Ke 10) ialah isu kekurangan guru yang semakin
serius dan gawat di Malaysia. Apa yang dibincangkan oleh mereka ialah faktor utama
menyebabkan guru sekolah meninggalkan profesion keguruan atau mengambil persaraan
awal adalah kerana perasaan ketidakpuasan hati telah menjalar di sanubari guru sekolah.
Hal ini berpunca juga disebabkan kekurangan kejeleketan antara ahli panitia
mengakibatkan mereka ingin meninggalkan panitia tersebut. Sebenarnya, situasi ini juga
sama berlaku dalam panitia KHB.
Menurut hasil kajian kedoktoran Zubaidah Aman dalam Kamarian (2000),
didapati 41.5% guru di enam buah sekolah di negeri Selangor mengakui bahawa mereka
tidak mendapat kepuasan kerja dalam profesion itu. Sebanyak 23.9 % lagi menyatakan
mereka bercadang meletakkan jawatan dan 52.8% mahu bersara awal.
Maka kita boleh menganggap bahawa kebanyakan guru-guru di negeri Selangor gagal
mencapai kepuasan kerja yang tinggi. Memandangkan pencapaian peratusan lulus KHB
pada Peperiksaan Menengah Rendah (PMR) 2002 di daerah Kuala Langat ialah 94.5%
iaitu lebih rendah daripada jumlah peratusan lulus di negeri Selangor (95.32%). Maka,
pengkaji mengandaikan bahawa daerah tersebut mempunyai prestasi pencapaian yang
rendah dalam mata pelajaran KHB.

1.3

Penyataan Masalah
Menurut Gray & Starke dalam M.Vivekananda (1999), kelemahan pengurusan

akan terlindung sekiranya pekerja-pekerja bersatu hati menyokong pengurusan. Ini

menunjukkan betapa pentingnya kerja berpasukan di kalangan panitia KHB.
Walaubagaimanapun, kekuatan sesuatu pasukan boleh ditentukan oleh sejauh mana
kesepaduan (cohesiveness) ahli-ahli dalam pasukan tersebut. Berdasarkan pernyataanpernyataan yang dikemukakan dalam latar belakang masalah, kajian ini dijalankan untuk
mengenalpasti faktor-faktor dalaman organisasi yang mempengaruhi kerja berpasukan
dalam panitia KHB. Ini bertujuan mengenalpasti apakah sebenarnya faktor yang boleh

8
mempengaruhi kejayaaan atau sebaliknya menggagalkan kerja berpasukan, di samping
meninjau pengaruh kerja berpasukan kepada kepuasan, kejeleketan dan prestasi ahli
dalam panitia KHB di daerah Kuala Langat, Selangor.

1.4

Objektif Kajian
Kajian ini dijalankan untuk memenuhi beberapa objektif. Di antara objektif

kajian ini adalah seperti berikut:-

1.4.1

Mengenalpasti faktor-faktor dalaman organisasi (kepimpinan yang efektif,

matlamat yang jelas, komunikasi berkesan, penglibatan dalam membuat
keputusan dan penglibatan dalam menyelesaikan masalah) yang mempengaruhi
kerja berpasukan di kalangan ahli panitia KHB mengikut keutamaan.

1.4.2

Menentukan faktor-faktor lain yang mempengaruhi kerja berpasukan dalam

panitia KHB.

1.4.3

Melihat apakah tahap kepuasan, kejeleketan dan prestasi ahli dalam panitia
KHB.

1.4.4

Meninjau pengaruh kerja berpasukan kepada kepuasan, kejeleketan dan prestasi

ahli dalam panitia KHB.

9
1.5

Persoalan Kajian
Beberapa persoalan kajian berkait rapat dengan objektif kajian adalah seperti

berikut:-

1.5.1

Apakah faktor-faktor dalaman organisasi (kepimpinan yang efektif, matlamat

yang jelas, komunikasi berkesan, penglibatan dalam membuat keputusan dan
penglibatan dalam menyelesaikan masalah) yang dipersepsikan sebagai penting
untuk membentuk pasukan kerja yang efektif di kalangan ahli panitia KHB
mengikut keutamaan?

1.5.2

Apakah faktor-faktor lain yang mempengaruhi kerja berpasukan dalam panitia

KHB?

1.5.2

Apakah tahap kepuasan, kejeleketan dan prestasi ahli dalam panitia KHB?

1.6

Hipotesis Kajian
Hipotesis-hipotesis yang diuji di dalam kajian ini adalah seperti berikut:

1.6.1

Terdapat pengaruh kerja berpasukan kepada kepuasan ahli dalam panitia KHB.

1.6.2

Terdapat pengaruh kerja berpasukan kepada kejeleketan ahli dalam panitia KHB.

1.6.3

Terdapat pengaruh kerja berpasukan kepada prestasi ahli dalam panitia KHB.