LEKSION XII

Citimet . Bibliografia
Shkenctari sht i but si qengj kur gabimin e bn vet, por gllabrues si luan kur
zbulon gabimet e t tjerve1.
Albert Einstein, i cituar nga Ehlers, Liebers Hertz

Citimet bibliografike

Gjat mbajtjes s shnimeve, studenti ka mbledhur t dhna nga disa burime.

Ndrsa shkruan punimin, ai duhet t prcaktoj cilat dhe sa nga citimet e mbledhura
do t prdor. Meqense ndjehen t paaft pr t shprehur idet po aq mir sa edhe
autori origjinal, studentet mund t dorzohen leht e t citojn pa ndrprerje. Kjo do
t qe pun pa mend, pasi citimet e gjata e bjn punimin tepr t mrzitshm dhe
aspak origjinal. sht m mir pra, q sidomos citimet e drejtprdrejta, t prdoren
me mjaft kursim.
Zakonisht kur bjm nj punim shkencor citohen shum libra t t tjerve: teksti q
prbn objektin e puns suaj ose burimi i par dhe literatura kritike rreth ksaj teme ose
burimet dytsore.
Pra, citimet jan praktikisht dy llojesh:
a. Citohet nj tekst mbi t cilin m pas ndalemi pr interpretim.
b. Citohet nj tekst n mbshtetje t interpretimit ton. 2
Sipas Umberto Eco-s, n veprn e tij Si shkruhet nj punim diplome, ka dhjet
rregulla pr citimet. Po i prmbledhim ato shkurtimisht.
1. Pjest q jan objekt analize dhe interpretimi duhen cituar me mas.
2. Tekstet e literaturs kritike duhen cituar ather kur me autoritetin e tyre
mbshtesin ose prforcojn nj pohim tonin.
1 CDE Si t shkruajm nj punim krkimor Bardhyl Musai, Elona Boce.
22.Umberto Eco, Si shkruhet nj punim diplome, SH B Dituria, Tiran 2006, fq. 190 .

3. Citimet parakuptojn q ne t jemi me nj mendje me pikpamjet e autorit q

citojm, me prjashtim t rasteve kur pjesa nuk paraprihet a pasohet nga
qndrime kritike.
4. Pr do citim duhet dalluar qart autori dhe burimi i botuar ose n dorshkrim
5. Citimet e burimeve t para duhen br duke iu referuar mundsisht botimit kritik
ose botimit m t besueshm.
6. Kur studiojm nj autor t huaj citimet duhen br n origjinal.
7. Referimi te nj autor dhe tek vepra e tij duhet t jet i qart.
8. Kur nj citim nuk sht i gjat m shum se dy ose tri rreshta, mund t
prfshihet brenda paragrafit duke e vn n thonjza dyshe.
9. Citimet duhet t jen besnike.
10. T citosh sht njlloj sikur t sjellsh nj dshmi n gjyq.
5

Citimet bibliografike
N citimin bibliografik sht e rndsishme t shnohet: emri i autorit, mbiemri, titullii librit
(artikullit), shtpia botuese, vendi dhe viti i botimit dhe faqja ku sht marr citimi.
Pr shembull: Eco, Umberto, Si shkruhet nj punim diplome, SH B Dituria, Tiran
2006, fq....
Shnimet mund t klasifikohen n dy grupe3
1. Shnime referenciale
2. Shnime t prmbajtjes

Ka disa mnyra t paraqitjes s referencave, por kryesoret mund t klasifikohen n dy

3 CDE Si t shkruajm nj punim krkimor Bardhyl Musai, Elona Boce.

grupe. Njri sistem sht ai i cili referencn e jep n fusnot , kurse sistemi tjetr q
referencn e jep brenda kllapave menjher pas citatit, parafrazimit apo prmbledhjes.
Ndryshe njihen edhe si :

a. Sistemi i Chikagos (Referenca n fusnot) dhe

b. Sistemi i MLA-s (Referenca n kllapa)
1.Ka disa mnyra t paraqitjes s referencave, por kryesoret mund t klasifikohen n dy grupe.
Njri sistem sht ai i cili referencn e jep n fusnot , kurse sistemi tjetr q referencn e jep
brenda kllapave menjher pas citatit, parafrazimit apo prmbledhjes. Ndryshe njihen edhe si :
a. Sistemi i Chikagos (Referenca n fusnot) dhe
b. Sistemi i MLA-s (Referenca n kllapa)
Prmbajtja e referencs duhet t ket t dhna t mjaftueshme dhe t domosdoshme, si:
- emri dhe mbiemri i autorit,
- Titulli i veprs,
Shtpia botuese,
vendi,
viti i botimit,
n fund jepet faqja.
Tani ka filluar t praktikohet edhe dhnia e ISBN, pr t qen edhe m t sakt gjat burimit.
Shnimet e prmbajtjes- lejojn autorin t jap at informacion shtes q i duket me interes pr
lexuesin, por q s sht aq i rndsishm sa pr tu prfshir n tekst. Jan t ngjashme me
shtojcat.
Ktu, autori ka mundsi t zgjeroj, theksoj apo komentoj nj informacion t paraqitur n
tekst. Ai mund t paraqes aspekte interesante mbi shtjen q diskutohet, t citoj burime
shtes, apo t zgjeroj diskutimin duke prdorur detaje t tjera.
Po paraqesim disa modele referencash n kuadr t sistemit t Uniersitetit t Chikagos,
prkatsisht t referencave n fusnot:
Citimi pr her t par:
Kur pr her t par citohet nj autor, ather t dhnat duhet t jen t plota. P.sh.
3

1. Mitrush Kuteli, Vepra 5, Naim Frashri,Tiran.1990, f.280.

Modeli me dy autor:
2. J.S.Mill-I.Kant, Mbi lirin dhe paqen,Rilindja,Prishtin 200, f. 127.
Modeli me m shum se dy autor:
3. John Stjuart Mill, Imanuel Kant, Sami Frashri, Kush e prish paqen n Ballkan?, Rilindja,
Prishtin 2007, f.245.
Modele me vepra t prkthyera:
4. Libr, prkthim

n shqip

Cuin, Charles H. dhe Fracois Gresle. Historia e sociologjis.

Prkth. Edmond Fico. Tiran: Shpiragu, 1995-fq.124
II. Citimi n vazhdim nga i njjti burim:
Nse citohet i njjti autor, nga i njjti burim, nga e njjta faqe dhe menjher n vazhdim,ather
referenca mund t jet e shkruar: Ibid., shkurtes e fjals latine Ibidem, q domethn po aty.
Mund t prdoret fjala e plot Ibidem, ose n shqip: po aty.
Nse autori dhe burimi sht i njejt, por vetm faqja ndryshon, ather do t duhej t shtohej
numri i faqes:

Ibid. f 63.

Ibidem, f 63. ose

Po aty, f 63.

ose

Citimi i t njjtit autor pasi t jen cituar autor t tjer:

Nse prsritet citati, parafrazimi ose mbshtetja nga i njjti autor, por pasi t jet cituar
ndonj autor tjetr, ather duhet shkruar emri i autorit, viti i botimit dhe numri i faqes.
- Nse nga i njjti autor do t jet e njjta vepr, ather do t mjaftonte t shkruhej:
a. Kant 2006, f.30.
b. Mill-Kant 2002, f.5.
c. Mill et al 2007,222.
Et al= shkurtes e fjals latine et alii q d.m.th.dhe t tjer.
E barasvlefshme me kt model sht edhe kur autori I referohet fusnots s mhershme. P.sh.
4

Si shn. 1,f 30. ose

Shih fusnotn 1, f 30. ose

Kant, vepra e cituar, f 30.

Kur nga i njjti autor, pasi t jet dhn ndonj referenc tjetr, prdoren dy ose m shum vepra
si burime, ather duhet t jepet emri i autorit dhe titulli i veprs. P.sh.:
-

Kant, Paqja e amshueshme, f 61.

Kant, Mendja kritike, f 211.

IV. Citimet jo t plota

Nse prmendet autor i thnies, ather duhet t jepet vepra dhe faqja. P.sh.:
Ahtisari ka thn se sht konstatuar se tet standardet jan prmbushur n mnyr t
knaqshme 1

Kur prmendet emri i t cituarit, mund t shkruhet vetm burimi n fusnot:

E njjta vlen edhe po qe se nuk prmendet emri i autorit n citim. P.sh.:

Tashm sht konstatuar se tet standardet jan prmbushur n mnyr t knaqshme 2

Citimet e veprave t prkthyera:

Nuk mjafton vetm t dhnat q u prmendn m lart (emri e mbiemri, titulli, shtpia
botuese, viti I botimit).

Preferohen t pajisen edhe me emrin e prkthyesit ( sepse nj vepr mund ta prkthejn

autor t ndryshm) .p.sh.:

Tzvetan Todorov, Poetika e prozs. (Prkthyer nga Gjovalin Kola.)Shtpia botuese

Panteon.Tiran, 2000. F.12.
Heqja e fjalve ose shprehjeve (pa prishur kuptimin!) prfaqsohen nga tri pika (elipsi), kurse
ndryshimet dhe shtesat futen n kllapa katrore [ ].
P. sh. Plotsimi [i standardeve] sht vn si kusht nga bashksia ndrkombtare pr dhnien
e kompetencave m t gjra autoritative.
Ktu standardeve sht futur n kllapa katrore, sepse fjalia origjinale ishte plotsimi i tyre
sht vn si kusht. N tekstin origjinal fjala standarde prmendej diku n krye t
paragrafit, nga i cili sht cituar kjo fjali.
Metoda
e
MLA-s
(Referenca n kllapa): sht sistem i referencs i cili n kllapa jep t dhnn ose tregon burimin.
5

Mund t bhet n dy mnyra kryesore:

a. Menjher pas citatit, parafrazimit ose prmbledhjes. Brenda kllapave prfshihen kto t
dhna:
mbiemri i autorit, viti i botimit, faqja.
b. Menjher pas emrit t autorit hapet kllapa, jepet burimi dhe mbyllet kllapa:
viti i botimit, faqja.
Te MLA sht e domosdoshme lista e literaturs apo bibliografis.
N kt sistem t referencs faqja e librit mund t shkruhet ose me shkronjn f ose me vnien e
dy pikave( : ). Duhet t vendosim ose ta aplikojm shkronjn f ose dy pikat, por jo her njrn e
her tjetrn.
p.sh.me shkronjn f:
Ka nj gj q duhet pranuar: i riu kur vjen, krkon t afirmohet. Dhe kt kkon ta
bj shpejt e me njfar agresiviteti. thot Fatos Arapi. Ai vazhdon m tej Toleranca, n
kt rast, na takon neve, t thinjurve. Ky i ri nuk duhet t jet injorant pr t mos kuptuar
vlerat q jan krijuar m par, sepse po nuk i kuptoi kto vlera, ai kurr nuk ka pr tu
br autor vlerash. Edhe te berberi i riu mson nga mjeshtri. Dorn do ta ket t tijn,
pasionin dhe talentin po ashtu, por ai duhet ta ket mjeshtrin n dritn e syrit, deri sa tia
vjedh zanatin. (Shekulli 1999: 6). Ose (Shekulli 199 f 6).
Shembull reference me dy autor:
Lira individuale shtrihet jo m larg se te kufijt, ku mund t cenohet liria e tjetrit; ajo nuk
sht m liri (Mill et al 2001: 23).
Shembull reference me Antologji. Antologjit zakonisht citohen n baz t redaktorit ose
prpiluesit t antologjis:
Klinton ka thn qart se Intervenimi i NATO-s u b me qllim q ti jepet fund konfliktit
ballkanas m t vjetr, atij midis serbve dhe shqiptarve, kshtu q t vendoset paqja e
qndrueshme edhe n kt pjes t Evrops
( Kelmendi 2006: 24)

Bibliografia
Prmbajtja e titujve bibliografik
Titujt bibliografik prmbajn t dhna si:
6

1. Mbiemri i autorit, i ndjekur nga nj presje, emri dhe emri i dyt (nse ka),
t
ndjekur nga nj pik.
2. Titulli i veprs, i ndjekur nga nj pik. Titujt e veprave t plota vendosen
me
grma
t pjerrta (ose nnvizohen); titujt e veprave nga antologji apo
koleksione vendosen n thonjza.
3.

Numri i botimit,i ndjekur nga nj pik.

4. Emri i prkthyesit, hartuesit apo botuesit (aty ku ka) i ndjekur nga nj pik.
5.

Vendi i botimit, i ndjekur nga dy pika. Nse qyteti nuk sht i njohur, duhet
t vendoset edhe shteti. Kur jepet m shume se nj vend i botimit,
, zakonisht prdoret vendi i par n list.

6.

Emri i botuesit, i ndjekur nga nj presje.

7.
Viti i botimit, i ndjekur nga nj pik. Nse data e botimit nuk jepet n
faqen e titullit, "por diku tjetr, ather duhet t vendoset ndrmjet kllapave.
Nse nuk jepet fare, ather data e prafrt mund t jepet duke vendosur
shnimin c. (circa) p.sh. c. 1956. Aty ku nuk ka asnj dat botimi apo t drejt
autori, vendoset shnimi m.d. (mungon data).
8.
(sipas dshirs)
ndjekur nga nj pik.

Numri i faqeve q prmbajn

informaci

prkats

Shembuj t titujve n bibliografi

1. Libr, nj autor
Agolli, Dritro.
1999.

Shklqimi dhe rnia e shokut Zylo. Tiran: Botimet

Dritro,

2. Libr, nj autor, botim i radhs apo i rishikuar

Muuss, Rolf E. Theories of Adolescence Bot. 6-t. Nju Jork: McGra-Hili, 1996.
3. Libr, nj autor, vetm nj vllim i prdorur
Freud,Sig m un d.NelntroductoryLectureson Psychoanalysis.
Lender: Penguin, 1991. Vll.II
4. Libr, dy autor
Filo, Llambro dhe Ilira Caushi. Historia Botrore shek: XX.
Tiran: Albin, 1995.

5. Libr, m shum se tre autor

Buda, Aleks dhe te tjere. Historia e Popullit Shqiptar. Tiran: Toena, 2002.
6. Libr, botues i nj antologjie
Klosi, Ardian. Bot., Quo vadis, Shqipri?Tiran, 1993.
7. Libr, prkthim n shqip
Cuin, Charles H. dhe Fracois Gresle. Historia e sociologjis.
Prkth. Edmond Fico. Tiran: Shpiragu, 1995
8. Artikull apo ese, autori i dhn
Pietila, Veikko etj, 'Theoretical covergences and contrasts: a view from Finland",
Euroepan Journal of Communication. Sage Publications, 5: 165-186, Qershor
1990.
9. Gazet
Agolli, Dritro. Nj
2004, f. 3.

shkall ere krijimtarie",

Drita. Tiran, 22 shkurt

10. Buletin, institucione

apo organizata
si autor International Sociological
Association. International Sociology. Sage Publications, 9:275-294, Shtator 1994.