Propozimi Gjith prfshirs pr Marrveshjen pr Statusin e Kosovs

Tabela e prmbajtjes

Dispozitat e prgjithshme
Aneksi I - Dispozitat Kushtetuese
Aneksi II - T Drejtat e Komuniteteve dhe Pjestarve t Komuniteteve
Aneksi III - Decentralizimi
Shtojc Aneksit III - Prkufizim i komunave t reja
Aneksi IV - Sistemi Gjyqsor
Aneksi V - Trashgimia Fetare dhe Kulturore
Aneksi VI - Borxhi Ndrkombtar
Aneksi VII - Prona dhe Arkivi
Aneksi VIII - Sektori i Siguris s Kosovs
Aneksi IX - Prfaqsuesi Civil Ndrkombtar
Aneksi X - Misioni Evropian pr Politika t Siguris dhe Mbrojtjes
Aneksi XI - Prania Ushtarake Ndrkombtare
Aneksi XII - Agjenda Legjislative

PROPOZIMI GJITHPRFSHIRS PR MARRVESHJEN PR STATUSIN E KOSOVS

Neni 1 Dispozitat e prgjithshme

1.1 Kosova do t jet shoqri shumetnike, e cila qeveriset n mnyr demokratike, dhe me respektim t
plot t sundimit t ligjit, prmes institucioneve t veta legjislative, ekzekutive dhe gjyqsore.
1.2 Ushtrimi i autoritetit publik n Kosov do t bazohet n barazin e t gjith qytetarve dhe
respektimin e nivelit m t lart t drejtave dhe lirive themelore t njeriut ndrkombtarisht t
pranuara, si dhe n promovimin dhe mbrojtjen e t drejtave dhe pjesmarrjes s t gjitha komuniteteve
dhe pjestarve t tyre.
1.3 Kosova do t miratoj Kushtetutn. Kushtetuta e Kosovs do t prshkruaj dhe garantoj
mekanizmat ligjor dhe institucional, t cilt jan t domosdoshm pr tu siguruar se Kosova qeveriset
sipas standardeve m t larta demokratike, dhe e cila do t promovoj bashkjetesn paqsore dhe
prosperitetin e t gjith banorve t saj. Kushtetuta do t prfshij parimet dhe dispozitat e prfshira n
Aneksin I t ksaj Marrveshjeje, por nuk do t kufizohet vetm n to.
1.4 Kosova do t ket ekonomi t hapur t tregut me konkurrenc t lir.
1.5 Kosova do t gzoj t drejtn e negocimit dhe lidhjes s marrveshjeve ndrkombtare dhe t
drejtn pr t krkuar antarsim n organizata ndrkombtare.
1.6 Gjuh zyrtare n Kosov do t jen gjuha shqipe dhe serbe.
1.7 Kosova do t ket simbolet e veta t veanta kombtare, prfshir flamurin, stemn dhe himnin, t
cilat pasqyrojn karakterin shumetnik t saj.
1.8 Kosova nuk do t ket pretendime territoriale ndaj asnj shteti apo pjese t ndonj shteti dhe nuk
do t krkoj bashkim me asnj shtet apo pjes t ndonj shteti.
1.9 Kosova do t bashkpunoj plotsisht me t gjitha entitetet e prfshira n implementimin e ksaj
Marrveshje dhe do t ndrmarr t gjitha obligimet q parashihen pr t me kt Marrveshje. Kosova
dhe Republika e Serbis inkurajohen t bashkpunojn n mirbesim sa i prket shtjeve q kan t
bjn me implementimin dhe realizimin e kushteve t ksaj Marrveshjeje.
1.10 Komuniteti ndrkombtar do t mbikqyr, monitoroj dhe do t ket tr pushtetin e
domosdoshm pr t siguruar implementimin efektiv dhe efikas t ksaj Marrveshjeje, sipas
prkufizimeve t ofruara n Anekset IX, X, XI. Kosova gjithashtu do t ftoj bashksin ndrkombtare
q ti ndihmoj Kosovs n prmbushjen e suksesshme t obligimeve t saja.

Neni 2 T Drejtat dhe Lirit Themelore t Njeriut

2.1 Kosova do t promovoj, mbroj dhe respektoj nivelin m t lart t drejtave dhe lirive themelore
t njeriut, prfshir t drejtat dhe lirit e prcaktuara n Deklaratn Universale pr t Drejtat e Njeriut,

Konventn Ndrkombtare pr t Drejta Civile dhe Politike, dhe Konventn Evropiane pr Mbrojtjen e
t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut dhe Protokolleve t saj. Kosova do t ndrmarr t gjitha
masat e domosdoshme drejt ratifikimit t Konvents Evropiane pr Mbrojtjen e Drejtave dhe Lirive
Themelore t Njeriut dhe Protokolleve t saj.
2.2 T gjith njerzit e Kosovs kan t drejt t gzojn drejtat e njeriut dhe lirit themelore, pa
diskriminim t fardo lloji n baz t racs, ngjyrs, gjinis, gjuhs, fes, mendimeve politike apo
mendimeve tjera, prejardhjes kombtare apo shoqrore, lidhjes me ndonj komunitet, prons, lindjes
apo statusi tjetr. T gjith njerzit n Kosov jan t barabart para ligjit dhe kan t drejt, pa
diskriminim, n mbrojtje t barabart ligjore.
2.3 Parimet e mos-diskriminimit dhe mbrojtjes s barabart para ligjit do t zbatohen dhe respektohen,
posarisht n fushat e punsimit n administrat publike dhe ndrmarrje publike, dhe qasjen n
financa publike.
2.4 Kushtetuta e Kosovs do t prshkruaj mekanizmat ligjor dhe institucional pr mbrojtjen,
promovimin, dhe zbatimin e drejtave t njeriut pr t gjith njerzit e Kosovs, si prcaktohet n
Aneksin I t ksaj Marrveshjeje.
2.5 Kosova do t promovoj dhe respektoj n plotsi procesin e pajtimit mes t gjitha komuniteteve t
saj dhe pjestarve t tyre. Kosova do t zbatoj nj qasje gjithprfshirse, me ndjeshmri gjinore, pr
tu ballafaquar me t kaluarn e saj, e cila do t prfshij nj varg t gjer iniciativash kalimtare t
drejtsis.
2.6 T gjitha autoritetet kompetente n Kosov do t bashkpunojn me, dhe do ti ofrojn qasje t
papenguar t gjith mekanizmave apo organizatave t njohura ndrkombtarisht pr monitorimin e t
drejtave t njeriut.

Neni 3 T Drejtat e Komuniteteve dhe Pjestarve t Tyre

3.1 Banort q i prkasin t njjtit grup kombtar apo etnik, gjuhsor, apo grupi fetar tradicionalisht
prezent n territorin e Kosovs (m tej Komunitete) do t ken t drejta t veanta, t prcaktuara n
Aneksin II t ksaj Marrveshjeje, krahas t drejtave dhe lirive themelore t njeriut t prcaktuara n
Nenin 2 t Aneksit I t ksaj Marrveshjeje.
3.2 Kosova do t garantoj mbrojtjen e identitetit kombtar, etnik, kulturor, gjuhsor dhe fetar t t
gjitha komuniteteve dhe pjestarve t tyre. Kosova do t krijoj mekanizma kushtetues, ligjor dhe
institucional t nevojshm pr promovimin dhe mbrojtjen e drejtave t t gjith pjestarve t
komuniteteve dhe pr prfaqsimin dhe pjesmarrjen e tyre efektive n proceset politike dhe
vendimmarrse, si prcaktohet me Anekset I dhe II t ksaj Marrveshjeje.
3.3 Autoritetet e Kosovs do t udhhiqen n politikat dhe praktikat e tyre nga nevoja pr t promovuar

frym t paqes, tolerancs dhe dialogut ndrkulturor dhe ndrfetar mes komuniteteve t saj dhe
pjestarve t tyre.

Neni 4 T Drejtat e Refugjatve dhe Personave t Zhvendosur

4.1 T gjith refugjatt dhe personat e zhvendosur nga Kosova do t ken t drejtn e kthimit dhe
krkimit t prons s tyre dhe posedimeve personale, n pajtim me ligjet vendore dhe ndrkombtare.
4.2 Kosova do t ndrmarr t gjitha masat e nevojshme pr t mundsuar dhe krijuar nj atmosfer t
favorshme pr kthim t sigurt dhe t denj t refugjatve dhe personave t zhvendosur, bazuar n
vendimet e tyre t lira dhe t bazuara n informata t sakta, prfshir prpjekjet pr t promovuar dhe
mbrojtur lirin e tyre t lvizjes dhe mbrojtjen nga krcnimi.
4.3 Kosova do t bashkpunoj plotsisht me Komesarin e Lart pr t Drejta t Refugjatve t
Organizats s Kombeve t Bashkuara, i cili do ti ndihmoj autoritetet kompetente n ofrimin e
mbrojtjes dhe ndihms pr t kthyerit, dhe i cili, mes tjerash, do t kryej vlersime periodike dhe do t
ofroj raporte publike mbi kushtet e kthimit dhe situatn e personave t zhvendosur brenda Kosovs,
dhe gjithashtu do t ofroj bashkpunimin me organizata t tjera t prfshira n procesin e kthimit.

Neni 5 Personat e zhdukur

5.1 Kosova dhe Republika e Serbis, n pajtim me normat dhe standardet vendore dhe ndrkombtare,
do t ndrmarrin t gjitha masat e duhura pr t prcaktuar dhe ofruar informata sa i prket identitetit,
vendndodhjes dhe fateve t personave t zhdukur, n bashkpunim t plot me Komitetin
Ndrkombtar t Kryqit t Kuq (KNKK) dhe partnert tjer relevant ndrkombtar.
5.2 Kosova dhe Republika e Serbis do t vazhdojn t marrin pjes n mnyr kuptimplot, efektive
dhe pa vonesa t panevojshme n Grupin Punues pr Persona t Zhdukur, t themeluar sipas kornizs
s Dialogut t Vjens dhe t kryesuar nga KNKK, apo ndonj mekanizmi tjetr pasardhs i cili mund t
themelohet. Kosova dhe Republika e Serbis do t fuqizojn institucionet prkatse qeveritare t
ngarkuara me kt shtje me mandat ligjor, autoritet dhe resurse t nevojshme pr t mbajtur dhe
intensifikuar kt dialog, dhe pr t siguruar bashkpunim aktiv t t gjitha administratave gjegjse.

Neni 6 Vetqeverisja Lokale dhe Decentralizimi

6.1 Komunat do t jen njsi themelore territoriale t vetqeverisjes lokale n Kosov.

6.2 Vetqeverisja lokale n Kosov do t bazohet n parimet e qeverisjes s mir, transparencs, dhe
efikasitetit dhe efektivitetit gjat ofrimit t shrbimeve publike, duke i kushtuar kujdes t posam
nevojave dhe brengave specifike t komuniteteve jo-shumic dhe pjestarve t tyre.
6.3 Komunat n Kosov do ken t drejt pr bashkpunim ndrkomunal dhe tejkufitar n shtjet me

interes t prbashkt gjat ushtrimit t prgjegjsive t tyre, si parashihet n Aneksin III t ksaj
Marrveshjeje.
6.4 Kufijt e komunave t reja do t prkufizohen n pajtim me Shtojcn e Aneksit III t ksaj
Marrveshjeje.

Neni 7 Trashgimia Fetare dhe Kulturore

7.1 Kosova do t siguroj autonomin dhe mbrojtjen e t gjitha konfesioneve fetare dhe trsis s
objekteve fetare brenda territorit t saj.
7.2 Kishs Ortodokse Serbe n Kosov (KOS), prfshir klerin dhe pjestart, aktiviteteve dhe pronave t
saj, do ti ofrohet siguri shtes dhe masa tjera mbrojtse pr gzimin e plot t drejtave, privilegjeve dhe
imuniteteve t tyre, si parashihet me Aneksin V t ksaj Marrveshjeje.
7.3 KOS do t jet e vetmja pronare e prons s saj n Kosov, me diskrecion t plot sa i prket
menaxhimit t prons s saj dhe qasjes ndaj premisave t saj, si parashihet me Aneksin V t ksaj
Marrveshjeje.
7.4 Prfaqsuesi Civil Ndrkombtar (PCN) do t themeloj nj Kshill Implementues dhe Monitorues
(KIM), i cili do t monitoroj dhe ndihmoj zbatimin e plot t dispozitave dhe masave mbrojtse t
posame t cilat i ofrohen KOS dhe lokacioneve fetare e kulturore Serbe, si parashihet me Aneksin V t
ksaj Marrveshjeje.

Neni 8 shtjet Ekonomike dhe Pronsore

8.1 Kosova do t zbatoj politika ekonomike, sociale dhe fiskale t domosdoshme pr nj ekonomi t
qndrueshme. Pr t prkrahur veanrisht sistemin e qndrueshm t llogarive publike, Kosova do t
themeloj, me Komisionin Evropian dhe n bashkpunim t ngusht me Fondin Monetar Ndrkombtar,
nj sistem t mbikqyrjes fiskale. Kosova gjat prgatitjes s buxhetit t saj do t kshillohet me PCN.
8.2 T gjitha borxhet e Republiks s Serbis t cilat i ngarkohen Kosovs, si rezultat i procesit t
alokimit t borxheve, si parashihet me Aneksin VI t ksaj Marrveshjeje, do t konsiderohen detyrime
financiare t Kosovs.
8.3 Prona e luajtshme dhe paluajtshme e Republiks Federative t Jugosllavis apo e Republiks s
Serbis, e cila ndodhet brenda territorit t Kosovs n momentin e Marrveshje, do ti kalohet n
pronsi Kosovs.
8.4 Ndrmarrjet publike dhe obligimet e ndrlidhura me to, dhe ndrmarrjet shoqrore dhe asetet e
tyre, aktualisht nn jurisdikcion t Agjensionit Kosovar t Mirbesimit (AKM), do t rregullohen si
parashihet me Aneksin VII t ksaj Marrveshjeje.
8.5 Kosova do t njoh, mbroj dhe fuqizoj ushtrimin e drejtave t personave mbi pronat e tyre private

t luajtshme dhe paluajtshme t n Kosov, n pajtim me norma dhe standarde t njohura

ndrkombtarisht. Krkesat lidhur me pronat private t paluajtshme, prfshir pronat bujqsore dhe
komerciale, edhe m tej do t adresohen nga Agjensioni Kosovar i Pronave (AKP), sipas nevojs, si
parashihet me Aneksin VII t ksaj Marrveshjeje. Kosova do ti adresoj me prioritet t gjitha shtjet e
kthimit t pronave, prfshir ato t Kishs Ortodokse Serbe, si parashihet me Aneksin VII t ksaj
Marrveshjeje.
8.6 Kosova dhe Republika e Serbis do t tentojn t zgjidhin n mnyr t drejtprdrejt mes tyre t
gjitha mosmarrveshjet, t cilat nuk adresohen nga kjo Marrveshje, me pajtim t dyanshm, duke
marr parasysh normat dhe standardet relevante ndrkombtare. Kosova dhe Republika e Serbis pritet
t sigurojn trajtim t barabart dhe jodiskriminues ndaj krkesave pronsore dhe financiare t
qytetarve t njra tjetrs, dhe do t sigurojn qasje t barabart dhe jodiskriminuese n juridiksionet
dhe mekanizmat e vet pr zgjidhje t krkesave.

Neni 9 Sektori i siguris

9.1 Prve n rastet e prcaktuara ndryshe me kt Marrveshje, Kosova do t ket pushtet mbi
zbatimin e ligjit, sigurin, drejtsin, sigurin publike, shrbimet e inteligjencs, reagimin emergjent civil
dhe kontrollin e kufijve t territorit t saj.
9.2 Institucionet Kosovare t siguris do t veprojn n pajtim me standardet demokratike
ndrkombtarisht t njohura dhe t drejtat e njeriut, dhe do t siguroj prfaqsim t barabart
proporcional t komuniteteve n t gjitha nivelet e gradimit.
9.3 Prfaqsuesi Civil Ndrkombtar (PCN) dhe Prania Ushtarake Ndrkombtare (PUN), n pajtim me
dispozitat e ksaj Marrveshje dhe sipas mandateve t tyre gjegjse, do t mbikqyrin dhe udhzojn
zhvillimin e mtejm t institucioneve Kosovare t siguris.
9.4 Do t themelohet nj forc e re, profesionale dhe shumetnike, Forca e Siguris e Kosovs (FSK), e cila
do t zhvilloj nj kompozicion t armatosur leht, i aft pr t kryer funksione specifike t siguris, si
parashihet me Aneksin VIII t ksaj Marrveshjeje.
9.5 Kosova do t themeloj nj organizat civile brenda Qeveris e cila do t ushtroj kontroll civil mbi
FSK, n pajtim me kt Marrveshje.
9.6 TMK, pasi q ka arritur qllimet e parapara, prfshir mundsimin e rimkmbjes s Kosovs pas
konfliktit, do t shprbhet nj vit pas hyrjes n fuqi t ksaj Marrveshjeje.
9.7 T gjitha organizatat e paautorizuara me ligj pr t kryer veprimtari n sektorin e siguris n Kosov
do t ndalojn s vepruari.
Neni 10 Komisioni Kushtetues dhe Zgjedhjet

10.1 Menjher pas hyrjes n fuqi t ksaj Marrveshjeje, Kryetari i Kosovs, n kshillim me Kryesin e
Kuvendit t Kosovs, do t thrret nj Komision Kushtetues pr hartimin e Kushtetuts, n kshillim me
Prfaqsuesin Civil Ndrkombtar, n pajtim me kt Marrveshje.
10.2 Komisioni Kushtetues do t prbhet nga njzetenj (21) antar Kosovar, t cilt duhet t ken
kualifikimet relevante profesionale dhe ekspertizn e duhur pr arritjen e ktij qllimi, dhe i cili do t
pasqyroj shumllojshmrin e shoqris s Kosovs, duke marr parasysh parimet ndrkombtarisht
t njohura t barazis gjinore, si parashihet me instrumentet e t drejtave t njeriut t prcaktuara n
Nenin 2 t Aneksit I t ksaj Marrveshjeje. Pesmbdhjet (15) antar do t emrohen nga Kryetari i
Kosovs, n kshillim me Kryesin e Kuvendit. Tre (3) antar do t emrohen mes deputetve t
Kuvendit q mbajn ulset e rezervuara pr komunitetin Serb n Kosov, dhe tre (3) antar do t
emrohen mes deputetve t Kuvendit t cilt mbajn ulset e rezervuara pr komunitetet tjera
joshumic n Kosov.
10.3 Komisioni do t themeloj nj mekanizm kuptimplot i cili do t informoj antart dhe opinionin
publik mbi punn e vet. PCN do t emroj prfaqsues t cilt do t ndihmojn punn e Komisionit,
prfshir hartimin e rregullave t puns dhe vlersimin e modeleve ndrkombtare pr hartimin e
kushtetuts.
10.4 Kuvendi nuk mund t miratoj formalisht Kushtetutn prderisa PCN mos ta vlersoj se ajo sht
n pajtim me kushtet e parapara me kt Marrveshje. Kuvendi do ta miratoj formalisht Kushtetutn
brenda 120 ditsh nga hyrja n fuqi e ksaj Marrveshje, me votim t deputetve aktual t Kuvendit t
Kosovs, me dy t tretat e deputetve t pranishm q votojn, pas kshillimeve t duhura me
deputett e Kuvendit q prfaqsojn komunitetet joshumic n Kosov. Pas miratimit formal,
Kushtetuta do t vlersohet si e miratuar nga Kuvendi i Kosovs dhe do t hyj n fuqi ditn e par pas
kalimit t periudhs tranzitore, q parashihet me Nenin 14.1 t ksaj Marrveshjeje.
10.5 Jo m von se nnt muaj nga hyrja n fuqi e ksaj Marrveshjeje, Kosova do t organizoj zgjedhje
t prgjithshme dhe komunale n pajtim me kushtet e ksaj Marrveshjeje dhe kufijve t ri komunal, t
prcaktuar me Aneksin III t ksaj Marrveshjeje. Zgjedhjet do t certifikohen se i kan prmbushur
standardet ndrkombtare nga nj autoritet ndrkombtar kompetent.

Neni 11 Prfaqsuesi Civil Ndrkombtar

11.1 Nj Grup Drejtues Ndrkombtar (GND), i cili do t prbhet nga aktert ky ndrkombtar, do t
emroj Prfaqsuesin Civil Ndrkombtar (PCN) dhe do t krkojn nga Kshilli i Sigurimit i Organizats
s Kombeve t Bashkuara miratimin e emrimit. PCN dhe Prfaqsuesi Special i Bashkimit Evropian
(PSBE), i emruar nga Kshilli i Bashkimit Evropian, do t jen i njjti person.
11.2 GND do t prkrah dhe do ti jap udhzime Prfaqsuesit Civil Ndrkombtar n prmbushjen e
mandatit t tij/saj.
11.3 PCN do t ket prgjegjsi t prgjithshme pr mbikqyrjen, dhe do t jet autoriteti prfundimtar
n Kosov pr sa i prket interpretimit t ksaj Marrveshjeje, si parashihet me Aneksin IX, e

veanrisht nenin 2, t ksaj Marrveshjeje.

11.4 Si parashihet me Aneksin IX t ksaj Marrveshjeje, PCN-s do ti besohet ushtrimi i autoriteteve
t caktuara pr sigurimin dhe mbikqyrjen e implementimit t plot t ksaj Marrveshjeje, prfshir
autoritetin pr t ndrmarr masa, sipas nevojs, pr parandalim dhe prmirsimin e shkeljeve t ksaj
Marrveshjeje. Kompetenca do ti akordohen PCN-s edhe n cilsin e tij/saj si PSBE, si parashihet me
Nenin IX t ksaj Marrveshjeje.
11.5 PCN do t mbaj rolin e prgjithshm bashkrendues mbi aktivitetet e organizatave tjera
ndrkombtare n Kosov, prderisa ato ndrlidhen me prgjegjsit e PCN-s pr monitorimin dhe
sigurimin e zbatimit t plot t ksaj Marrveshjeje, si parashihet n Aneksin IX t saj.
11.6 Mandati i PCN-s do t vazhdohet prderisa Grupi Drejtues Ndrkombtar t vlersoj se Kosova
ka prmbushur kushtet e parapara me kt Marrveshje. GND do t ofroj udhzime pr zvoglimin
deri n trheqjen prfundimtare t PCN-s.
11.7 GND do t kryej rishikimin e par t mandatit t PCN-s, bazuar n gjendjen e implementimit t
ksaj Marrveshjeje, jo m von se dy vite pas hyrjes s saj n fuqi.

Neni 12 Prkrahja Ndrkombtare n Fushn e Sundimit t Ligjit

12.1 Bashkimi Evropian do t themeloj Misionin Evropian pr Politika t Siguris dhe Mbrojtjes
(MEPSM).
12.2 MEPSM do ti ndihmoj autoritetet Kosovare n prparimin e tyre drejt qndrueshmris dhe
prgjegjsis dhe n zhvillimin e fuqizimin e mtejm t gjyqsorit t pavarur, shrbimit policor dhe
doganor, duke siguruar se kto institucione veprojn jasht ndikimit politik dhe n pajtueshmri me
standardet ndrkombtarisht t pranuara dhe praktikat m t mira evropiane.
12.3 MEPSM do t prkrah implementimin e ksaj Marrveshjeje dhe do t ofroj mentorim,
monitorim dhe kshill n fushn e sundimit t ligjit n prgjithsi, duke mbajtur autoritete t caktuara,
n veanti sa i prket gjyqsorit, shrbimit policor, doganor dhe korrektues, nn modalitetet dhe
prgjat nj periudhe kohore t prcaktuar nga Kshilli i BE-s, n pajtim me Anekset IX dhe X t ksaj
Marrveshjeje.

Neni 13 Prania Ushtarake Ndrkombtare

13.1 NATO do t krijoj nj Prani Ushtarake Ndrkombtare (PUN) pr t prkrahur implementimin e

ksaj Marrveshjeje, si parashihet me Aneksin XI t saj.
13.2 Kjo PUN do t udhhiqet nga NATO dhe do t veproj nn autoritetin e Kshillit Veriatlantik dhe do
ti nnshtrohet udhzimeve dhe kontrollit politik t tij, prmes zinxhirit komandues t NATO-s. Prania
ushtarake e NATO-s n Kosov nuk parandalon krijimin e nj misioni prcjells n t ardhmen nga
ndonj organizat tjetr ndrkombtare t siguris, pas rishikimit t mandatit.

13.3 PUN do t bashkpunoj ngusht dhe do t prkrah punn e PCN-s, MEPSM-s dhe organizatave
tjera ndrkombtare q mund t jen t pranishme n Kosov, pr t mbikqyrur dhe siguruar zbatimin
e plot t ksaj Marrveshjeje.
13.4 PCN do t jet prgjegjs pr ofrimin e nj mjedisi t sigurt n tr territorin e Kosovs, n
bashkveprim me PCN-n dhe n prkrahje t institucioneve t Kosovs, deri n at koh q
institucionet e Kosovs jan n gjendje t marrin prsipr prgjegjsit, t shqyrtuara nj nga nj, sa i
prket detyrave t siguris t kryera nga PUN-i. Me kalimin e kohs, Kosova, prkrahur nga PCN-ja dhe
PUN-i, do t zhvilloj nj proces pr t parashtruar nj plan t tranzicionit pr bartjen e prgjegjsive t
siguris s PUN-it.
13.5 PUN do t ket prgjegjsin e prgjithshme pr zhvillimin dhe trajnimin e Forcs s Siguris t
Kosovs, dhe NATO do t ket prgjegjsi t prgjithshme pr zhvillimin dhe themelimin e nj
organizate civile t qeveris pr t ushtruar kontroll civil ndaj ksaj Force, pa paragjykim ndaj
prgjegjsive t PCN-s, si parashihet n Aneksin IX t ksaj Marrveshjeje.
Neni 14 Aranzhimet kalimtare dhe dispozitat prfundimtare

14.1 Pas hyrjes n fuqi t ksaj Marrveshjeje, do t parashihet nj periudh kalimtare prej 120 ditve:
a) Gjat periudhs s tranzicionit, UNMIK-u do t vazhdoj t ushtroj mandatin e vet n pajtim me
rezolutat prkatse t Kshillit t Sigurimit t Kombeve t Bashkuara (KSOKB), n konsultim me
Prfaqsuesin Civil Ndrkombtar (PCN). PCN do t ket pushtet pr t monitoruar implementimin e
Marrveshjes gjat periudhs s tranzicionit dhe pr ti rekomanduar UNMIK-ut mbi veprimet q duhet
ndrmarr pr t siguruar pajtueshmrin me kt Marrveshje.
b) Korniza Kushtetuese pr Vetqeverisjen e Prkohshme dhe ligjet tjera n fuqi do t mbesin n fuqi
deri n prfundim t periudhs s tranzicionit, prderisa nuk bien n kundrshtim me kt Marrveshje.
c) Kuvendi i Kosovs do t miratoj formalisht Kushtetutn e re para prfundimit t ksaj periudhe t
tranzicionit n pajtim me kushtet e ksaj Marrveshjeje.
d) Nse deri n fund t periudhs s tranzicionit, Kushtetuta e re nuk miratohet formalisht, UNMIK-u do
t ndryshoj Kornizn Kushtetuese t Vetqeverisjes s Prkohshme n pajtim me kushtet e ksaj
Marrveshjeje. Korniza e ndryshuar Kushtetuese pr Vetqeverisjen e Prkohshme do t mbetet n fuqi
deri n momentin e miratimit t kushtetuts s re nga Kuvendi.
e) Gjat periudhs s tranzicionit, Kuvendi i Kosovs, n kshillim me PCN-n do t miratoj formalisht
legjislacionin e nevojshm, n veanti si parashihet me Aneksin XII t ksaj Marrveshjeje pr t
implementuar plotsisht kushtet e ksaj Marrveshjeje. Legjislacioni i till, i cili nuk krkon miratimin e
mtejm apo shpalljen nga ana e UNMIK-ut, do t trajtohet si i miratuar formalisht nga Kuvendi i
Kosovs dhe do t hyj n fuqi menjher pas prfundimit t periudhs s tranzicionit nse sht n
pajtim me kt Marrveshje dhe Kushtetutn e re apo Kornizn Kushtetuese pr Vetqeverisjen e
Prkohshme si sht ndryshuar nga UNMIK-u. Deri n hyrjen n fuqi t ktij legjislacioni, autoritetet
kompetente n Kosov do t ndrmarrin t gjitha masat e nevojshme pr t siguruar q nuk merren
veprime q jan n kundrshtim me kt Marrveshje.

f) Gjat periudhs s tranzicionit, UNMIK-u dhe PCN-ja, apo prfaqsuesi i tij/saj do t bashk-kryesojn
grupet punuese pr t formuluar, me Kosovn , detajet dhe modalitetet e transferim t kompetencave.
g) N fund t periudhs s tranzicionit, mandati i UNMIK-ut do t skadoj dhe t gjitha pushtetet
legjislative dhe ekzekutive t cilat i mvishen UNMIK-ut do t transferohen en bloc tek autoritetet
qeverisse t Kosovs, prve nse parashihet ndryshe n kt Marrveshje. N kt koh, PCN dhe
PUN do t marrin prsipr prgjegjsi t plot pr ushtrimin e mandatit t tyre, si parashihet n kt
Marrveshje.
h) Regjimi ligjor q qeveris zgjidhjen e t gjitha prgjegjsive t mbetura t UNMIK-ut do t krijohet
gjat periudhs s tranzicionit prmes nj marrveshjeje n mes t OKB-s (UNMIK) dhe Kosovs, n
konsultim me PCN-n.
14.2 N bashkpunim t ngusht me PCN-n, UNMIK-u do t siguroj tranzicion t rregullt t kornizs
ligjore nga ajo q aktualisht sht n fuqi n kornizn ligjore t themeluar prmes ksaj Marrveshjeje.
14.2.1 Rregulloret e UNMIK-ut t shpallura nga ana e PSSP-s, n pajtim me Rezolutn e Kshillit t
Sigurimit t Kombeve t Bashkuara 1244, prfshir urdhresat administrative dhe vendimet ekzekutive
t nxjerra nga PSSP-ja dhe ligjet e shpallura t miratuara nga Kuvendi i Kosovs do t vazhdojn s
zbatuari, prve nse prcaktohet ndryshe n kt Marrveshje, deri n skadimin e vlefshmris s tyre,
apo deri n anulimin apo zvendsimin e tyre me legjislacionin q rregullon t njjtn shtje n pajtim
me dispozitat e ksaj Marrveshjeje.
14.2.2 Kosova do t vazhdoj t jet e obliguar, n baza t reciprocitetit, sipas nevojs, nga t gjitha
marrveshjet ndrkombtare dhe aranzhimet tjera n fushn e bashkpunimit ndrkombtar, t
nnshkruara nga UNMIK-u pr Kosovn dhe n emr t saj dhe t cilat jan n fuqi n datn e hyrjes n
fuqi t ksaj Marrveshjeje. Obligimet financiare t ndrmarra nga UNMIK-u pr Kosovn dhe n emr
t saj, n pajtim me kto marrveshje apo aranzhime do t respektohen nga Kosova.

ANEKSI I
DISPOZITAT KUSHTETUESE

Kushtetuta e ardhshme e Kosovs do t prfshij, mirpo nuk do t jet e kufizuar, n parimet dhe
elementet n vijim.

Neni 1 Dispozitat themelore

Kushtetuta e Kosovs:
1.1 Do t jet n t gjitha dispozitat e saj n pajtim me kt Marrveshje dhe do t

interpretohet n pajtim me kt Marrveshje; n rast t mosprputhjeve mes dispozitave t

kushtetuts dhe dispozitave t ksaj Marrveshjeje, do t mbizotrojn kto t fundit.
1.2 Do ti inkorporoj dispozitat e parashikuara n nenin 1, Parimet e Prgjithshme, t ksaj
Marrveshjeje.
1.3 Do t konfirmoj q Kosova sht shoqri shumetnike, q bazohet n barazin e t
gjith qytetarve dhe n shkalln m t lart t t drejtave dhe lirive themelore t njeriut t njohura
ndrkombtarisht, si dhe promovimin dhe mbrojtjen e t drejtave dhe pjesmarrjes s t gjitha
komuniteteve t saja dhe pjestarve t tyre.
1.4 Do t konfirmoj q Kosova nuk ka fe zyrtare dhe q do t jet e paanshme n shtjet e
orientimeve fetare.
1.5 Do t konfirmoj prgjegjsin e autoriteteve kosovare pr t promovuar dhe lehtsuar
kthimin e sigurt dhe me dinjitet t t gjith refugjatve dhe personave t zhvendosur nga Kosova dhe
pr ti ndihmuar ata n kthimin e pronave dhe posedimeve t tyre.
1.6 Do t parashikoj t drejtn e t gjith qytetarve t ish Republiks Federative t
Jugosllavis t cilt kan qen banor t prhershm t Kosovs m 1 janar t vitit 1998 dhe
pasardhsve t tyre t drejtprdrejt pr ta fituar nnshtetsin e Kosovs, pavarsisht nga vendbanimi
i tyre i tanishm dhe fardo nnshtetsie tjetr q ata mund t ken.

Neni 2 Dispozitat pr promovimin dhe mbrojtjen e t drejtave dhe lirive themelore t njeriut

2.1 Kushtetuta do t parasheh q t drejtat dhe lirit e parapara me instrumentet dhe

marrveshjet ndrkombtare n vijim do t jen t zbatueshme drejtprdrejt n Kosov dhe t ken
prioritet ndaj t gjitha ligjeve t tjera; asnj ndryshim n Kushtetutn e Kosovs nuk do ti paksoj kto
t drejta:
Deklarata Universale pr t Drejtat e Njeriut
Konventa Evropiane pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut dhe Protokollet e saj;
Konventa Ndrkombtare pr t Drejtat Civile dhe Politike dhe Protokollet e saj;
Konventa Korniz e Kshillit t Evrops pr Mbrojtjen e Pakicave Kombtare;
Konventa pr Eliminimin e t Gjitha Formave t Diskriminimit Racor;
Konventa pr Eliminimin e t Gjitha Formave t Diskriminimit Kundr Gruas;
Konventa pr t Drejtat e Fmijs;
Konventa Kundr Torturs dhe Trajtimeve dhe Ndshkimeve tjera Mizore, Jonjerzore dhe Poshtruese;
2.2 Kushtetuta do t konfirmoj parimin q t gjith personat n Kosov gzojn t drejtat dhe lirit
themelore t njeriut, si parashihet me nenin 2.1 t ktij Aneksi pa diskriminim t fardo lloji n baz t
racs, ngjyrs, gjinis, gjuhs, fes, mendimit politik apo mendimi tjetr, origjins kombtare apo

sociale, lidhjes me ndonj komunitet, prons, statusit t lindjes apo ndonj statusi tjetr. Kushtetuta
gjithashtu do t konfirmoj parimin q t gjith personat n Kosov jan t barabart para ligjit dhe t
ken t drejt, pa diskriminim, n mbrojtje t barabart para ligjit.
2.3 Kushtetuta do t inkorporoj nenet prej 1 deri n 3 t Drejtave t Komuniteteve dhe Pjestarve t
tyre, si parashihet me Aneksin II t ksaj Marrveshje.
2.4 Kushtetuta do t parashikoj t drejtn pr individt, t cilt pretendojn se t drejtat dhe lirit q u
garantohen atyre me kushtetut jan shkelur nga ndonj autoritet publik, q t parashtrojn ankes
pran Gjykats Kushtetuese, pas shfrytzimit t t gjitha mjeteve t tjera juridike.
Neni 3 Kuvendi i Kosovs

Sa i prket Kuvendit t Kosovs, Kushtetuta do t parashikoj, mes tjerash, si vijon:

3.1 Kuvendi do t ket 120 deputet t zgjedhur me votim t fsheht n baz t listave t hapura, nga t
cilt 100 ulse do tu ndahen t gjitha partive, koalicioneve, iniciativave qytetare dhe kandidatve t
pavarur n prpjestim me numrin e votave t vlefshme q ata i kan marr gjat zgjedhjeve pr
Kuvend. Listat e kandidatve do ti kushtojn nj kujdes t duhur parimeve t njohura ndrkombtarisht
pr barazin gjinore, si pasqyrohen n instrumentet e t drejtave t njeriut t prmendura n nenin 2
t ktij Aneksi.
3.2 Pr dy mandatet e para zgjedhore pas miratimit t Kushtetuts, Kuvendi i Kosovs do t ket (20)
ulse t rezervuara pr prfaqsim t komuniteteve t cilat nuk jan shumic n Kosov, n mnyrn si
n vijim: Dhjet (10) ulse do ti ndahen partive, koalicioneve, iniciativave qytetare dhe kandidatve t
pavarur t cilt jan deklaruar se prfaqsojn komunitetin serb t Kosovs dhe dhjet (10) ulse do ti
ndahen komuniteteve t tjera si n vijim: komuniteti rom nj (1) vend; komuniteti ashkali nj (1) ulse;
komuniteti egjiptas nj (1) ulse ; dhe nj (1) ulse shtes do ti jepet cilitdo komunitetit rom, ashkali
apo egjiptas q ka numrin m t madh t votave t prgjithshme; komuniteti boshnjak tri (3) ulse ;
komuniteti turk dy (2) ulse dhe komuniteti goran nj (1) ulse . do ulse e fituar n kuvend nprmjet
t zgjedhjeve do t jen ulse shtes prve dhjet (10) ulseve t rezervuara t cilat ju ndahen
komunitetit serb t Kosovs dhe komuniteteve t tjera respektivisht.
3.3 Pas dy mandateve t para zgjedhore:

3.3.1 Partit, koalicionet, iniciativat qytetare dhe kandidatt e pavarur t cilt jan deklaruar se
prfaqsojn komunitetin serb t Kosovs do t ken gjithsej numrin e ulse ve n kuvend t fituar
nprmjet t zgjedhjeve t hapura m minimum dhjet (10) ulse t garantuara nse numri i ulse ve t
fituara sht m i vogl se dhjet (10).
3.3.2. Partit, koalicionet, iniciativat qytetare dhe kandidatt e pavarur t cilt jan deklaruar se
prfaqsojn komunitetet tjera do t ken gjithsejt numrin e ulse ve n kuvend t fituar nprmjet t
zgjedhjeve t hapura me minimumin e ulse ve t garantuara si parashihen me nenin 3.2, nse numri i
ulse ve t fituara nga secili komunitet sht m i vogl se numri i ulse ve t parashikuara me nenin
3.2.

3.4 Grupi i antarve t Kuvendit t cilt mbajn ulse t e rezervuara apo garantuara pr komunitetin
serb t Kosovs si dhe grupi i antarve t Kuvendit t cilt mbajn ulse t rezervuara apo garantuara
pr komunitetet e tjera do t ken secili m s paku nj (1) prfaqsues n Kryesin e Kuvendit.
3.5 S paku nj zvends kryesues i secilit komision parlamentar do t jet nga radht e komunitetit
tjetr nga ai t cilit i prket kryesuesi.
3.6 Pushtetet dhe procedurat e tanishme t komisionit pr t drejtat dhe interesat e komuniteteve do t
mbeten ashtu si jan. Sa i prket prbrjes, pjestart e komuniteteve do t prfaqsohen, mirpo jo
m shum se nj e treta (1/3) e antarve t komisionit pr t drejtat dhe interesat e komuniteteve do
t prfaqsojn grupin e antarve t kuvendit t cilt mbajn ulse t rezervuara pr komunitetin serb
t Kosovs dhe jo m shum se nj e treta (1/3) e antarve t tij do t prfaqsojn grupin e antarve
t Kuvendit q mbajn ulse t rezervuara apo garantuara pr komunitetet e tjera t cilat nuk jan n
shumic n Kosov.
3.7 Pr miratimin, ndryshimin apo shfuqizimin e ligjeve t paraqitura si n vijim do t krkojn shumicn
e antarve t pranishm t Kuvendit gjithashtu edhe shumicn e antarve t Kuvendit t cilt mbajn
ulse t rezervuara apo garantuara pr prfaqsuesit e komuniteteve t cilat nuk jan n shumic.
a) Ligjet t cilt ndryshojn kufijt komunal, themelojn apo shuajn komunat, prkufizojn shtrirjen e
pushteteve t komunave dhe pjesmarrjen e tyre n marrdhniet ndrkomunale dhe tejkufitare;
b) Ligjet t cilat implementojn t drejtat e komuniteteve dhe pjestarve t tyre prpos atyre t
parashikuara me kushtetut;
c) Ligjet pr prdorimin e gjuhve;
d) Ligjet pr zgjedhjet lokale;
e) Ligjet pr mbrojtjen e trashgimis kulturore;
f) Ligjet pr lirin fetare apo pr marrveshjet me komunitetet fetare;
g) Ligjet pr arsimin;
h) Ligjet pr prdorimin e simboleve (prfshir simbolet e komunitetit) dhe festat publike
3.8 Pavarsisht nga dispozitat e nenit 3.7 t ktij Aneksi, do ligj i till q krkohet pr implementimin e
kushteve t ksaj marrveshje si parashihen me Aneksin XII t saj nuk do jet objekt, gjat miratimit t
tij fillestar, i krkesave t nenit 3.7 t ktij Aneksi.
3.9 Asnjri nga ligjet q i nnshtrohen krkesave t nenit 3.7 apo propozimeve t cilat jan n
kundrshtim me fardo dispozite t ksaj marrveshje nuk mund t jet objekt i referendumit.
3.10 Kuvendi do t themeloj rregulloren e vet t puns e cila do t jet n pajtim me parimet e
ndershmris dhe transparencs n vendim-marrjen demokratike.
Neni 4 Kryetari i Kosovs

Sa i prket Kryetarit t Kosovs, Kushtetuta do t parashikoj n mes tjerash si n vijim:

4.1 Kryetari i Kosovs do t prfaqsoj unitetin e popullit.
4.2 Kryetari i Kosovs mundet ti kthej kuvendit pr shqyrtim fardo propozim ligji q ai e konsideron si

t dmshm pr interesat legjitime t nj apo m shum komuniteteve.

Neni 5 Qeveria e Kosovs

Sa i prket Qeveris s Kosovs, Kushtetuta do t parashikoj n mes tjerash si n vijim:

5.1 Do t jen s paku dy zvends ministra nga komuniteti serb i Kosovs dhe dy zvends ministra nga
komunitetet tjera joshumic t Kosovs; nse jan m shum se dymbdhjet (12) ministra, do t jet
edhe nj zvends ministr i tret q prfaqson komunitetin serb t Kosovs dhe nj zvends
ministr tjetr q prfaqson komunitetin tjetr joshumic t Kosovs.
5.3 Prbrja e shrbimit civil do t pasqyroj shumllojshmrin e popullit t Kosovs duke i dhn nj
konsiderat t duhur parimeve t njohura t barazis gjinore si pasqyrohen n instrumentet e t
drejtave t referuara n nenin 2 t ktij Aneksi. Nj kshill i pavarur mbikqyrs pr shrbimin civil do t
siguroj respektimin e rregullave dhe parimeve q rregullojn shrbimin civil dhe pasqyrojn
shumllojshmrin e popullit t Kosovs.
Neni 6 Gjykata Kushtetuese dhe Sistemi i Drejtsis

Sa i prket Gjykats Kushtetuese t Kosovs, Kushtetuta do t parashikoj n mes tjerash si n vijim:

6.1 Gjykata Kushtetuese do t prbhet nga nnt gjyqtar, t cilt do t jen jurist t shquar me
karakterin m t lart moral.
6.1.1 Gjasht (6) gjyqtar do t emrohen nga Kryetari me propozim t Kuvendit. Nga gjasht gjyqtart
e emruar pr mandatin e par pas hyrjes n fuqi t Kushtetuts, dy (2) gjyqtar do t shrbejn pr nj
mandat tre vjear pa mundsi zgjatje. Mtutje, do gjyqtar i emruar n Gjykatn Kushtetuese do t
emrohet pr nj mandat nnt vjear pa mundsi zgjatje. Gjyqtart mandati i t cilve pritet t skadoj
n fund t periudhs fillestare prej tre apo gjasht vjet do t zgjidhen si grup nga Kryetari i Kosovs
menjher pas emrimit t tyre.
6.1.2 Sa i prket katr (4) nga gjasht pozitat gjyqsore, vendimi pr t propozuar nj person si gjyqtar
t Gjykats Kushtetuese do t krkoj shumicn prej dy t tretave n Kuvend; sa i prket dy pozitave t
tjera, do t krkohet plqimi i shumics s antarve t Kuvendit prfshir ktu edhe plqimin e
antarve t Kuvendit t cilt mbajn ulse t e rezervuara apo garantuara pr prfaqsuesit e
komuniteteve t cilt nuk jan n shumic n Kosov.
6.1.3 Tre gjyqtar ndrkombtar do t emrohen nga Kryetari i Gjykats Evropiane pr t Drejtat e
Njeriut pas kshillimit me Prfaqsuesin Civil Ndrkombtar.
6.2 Dhjet apo m shum deputet t Kuvendit n mes tjerash do t ken t drejtn q t kontestojn
kushtetueshmrin e fardo ligji apo vendimi t miratuar nga Kuvendi pran Gjykats Kushtetuese
sikur pr shtjet materiale gjithashtu edhe ato procedurale.
6.3 Komunat munden t kontestojn kushtetueshmrin e ligjeve apo akteve t qeveris t cilat cenojn
prgjegjsit e tyre apo zvoglojn t hyrat e tyre pran Gjykats Kushtetuese.

Sa i prket sistemit t drejtsis n Kosov, Kushtetuta do t parashikoj n mes tjerash si n vijim:

6.4 Gjyqtart dhe prokurort do t emrohen dhe shkarkohen nga Kryetari i Kosovs pas propozimit t
br nga Kshilli Gjyqsor i Kosovs (KGJK). T gjitha konkurset pr pozita t gjyqtarit apo prokurorit
duhet t shpallen publikisht dhe t jen t hapura pr t gjith kandidatt e kualifikuar t cilt do t
zgjedhen pr propozim nga KGJK-ja n baza meritore n pajtim me ligjin n fuqi dhe dispozitat e nenit
6.6 t ktij Aneksi.
6.5 Kshilli Gjyqsor i Kosovs do t ket pavarsi t plot n kryerjen e funksioneve t tij me qllim t
sigurimit t nj sistemi t integruar, pavarur, profesional dhe paanshm t drejtsis, sigurimit t qasjes
n drejtsi pr t gjith personat n Kosov dhe garantimit q sistemi i drejtsis s Kosovs sht
prfshirs dhe pasqyron plotsisht natyrn shumetnike t Kosovs. Kjo nuk do t paragjykoj
themelimin, n ndonj faz t mvonshme, t ndonj subjekti t posam prgjegjs pr shtjet q
kan t bjn me emrimin, shqiptimin e masave disiplinore dhe shkarkimin e prokurorve, i cili nse
themelohet do t gzoj t njjtn pavarsi gjat kryerjes s funksioneve t tij.
6.6 Sa i prket rekrutimit, przgjedhjes, emrimit, avansimit n detyr dhe transferit t gjyqtarve apo
prokurorve, autoritetet relevante n Kosov do t sigurojn q gjyqsia dhe shrbimi i prokuroris
pasqyrojn karakterin shumetnik t Kosovs dhe nevojn pr nj prfaqsim t barabart t t gjitha
komuniteteve n Kosov duke i dhn nj kujdes t posam parimeve t njohura ndrkombtarisht t
barazis gjinore si pasqyrohet n instrumentet e t drejtave t njeriut t referuara n nenin 2 t ktij
Aneksi.
6.7 Prgjegjsit e tanishme dhe roli i Ombudspersonit mbeten ashtu si jan.
Neni 7 Komisioni Qendror Zgjedhor

7.1 Komisioni do t ket nnt (9) antar prfshir ktu edhe kryesuesin e Komisionit Qndror Zgjedhor
t cilt do t emrohen nga Kryetari i Kosovs nga radht e Gjykats Supreme dhe Gjykatave t Qarkut.
7.2 Gjasht (6) antar do t emrohen nga gjasht grupet m t mdha parlamentare t prfaqsuara
n Kuvend t cilat nuk kan t drejt t marrin pjes n ndarjen e ulse ve t rezervuara. Nse m pak
grupe jan t prfaqsuara n Kuvend, grupi apo grupet m t mdha munden t emrojn nj antar
shtes. Nj (1) antar do t emrohet nga deputett e Kuvendit t cilt mbajn ulse t e rezervuara apo
garantuara pr komunitetin serb t Kosovs dhe nj (1) antar nga deputett e Kuvendit t cilt mbajn
ulse t e rezervuara apo garantuara pr komunitetet tjera t cilat nuk jan shumic n Kosov.
Neni 8 Decentralizimi/Vetqeverisja lokale

Sa i prket vetqeverisjes lokale n Kosov, Kushtetuta do t parashoh n mes tjerash si n vijim:

8.1 Kosova do t prbhet prej komunave t cilat do t gzojn nj shkall t lart t vetqeverisjes dhe
t cilat inkurajojn dhe sigurojn nj pjesmarrje aktive t t gjith qytetarve n jetn demokratike.
8.2 Kompetencat dhe kufijt e komunave do t prcaktohen me ligj.

8.3 Komunat kan t drejt pr burime lokale t t hyrave dhe pranim t financimit t duhur nga
autoritetet qendrore.
8.4 Komunat kan t drejt pr bashkpunim ndrkomunal dhe tejkufitar n fushat e kompetencave t
tyre vetanake dhe zgjeruara.
Neni 9 Dispozitat ekonomike

Sa i prket sektorit ekonomik/financiar t Kosovs, Kushtetura do t parashikoj n mes tjerash si n

vijim:
9.1 Kosova do t prdor nj valut t prcaktuar me ligj.
9.2 Kosova do t ket nj autoritet t pavarur qendror bankar.
9.3 Kosova do t themeloj organet e pavarura rregullative t tregut.
Neni 10 Amandamentet Kushtetuese

Sa i prket amandamenteve t Kushtetuts, Kushtetuta do t parashikoj n mes tjerash si n vijim:

10.1 do amandament n Kushtetut do t krkoj aprovimin nga dy t tretat e deputetve t Kuvendit
prfshir ktu dy t tretat e deputetve t Kuvendit t cilt mbajn vende t rezervuara apo garantuara
pr prfaqsuesit e komuniteteve t cilt nuk jan shumic n Kosov.
10.2 Asnj amandament i Kushtetuts nuk mundet t paksoj t drejtat dhe lirit q referohen n
nenin 2 t ktij Aneksi.
Neni 11 Dispozitat kalimtare

Kushtetuta gjithashtu do t parashikoj q t gjitha autoritetet n Kosov do ti japin fuqi ligjore

vendimeve apo akteve t autoritetit ndrkombtar t cilit i sht dhn mandati pr t mbikqyrur
implementimin e Marrveshjes dhe do ti prmbahen t gjitha detyrimeve t Kosovs t parashikuara
me kt Marrveshje.
ANEKSI II
T DREJTAT E KOMUNITETEVE DHE PJESTARVE T TYRE
Neni 1 Dispozitat themelore
1.1 Banort t cilt i prkasin t njjtit grup kombtar apo etnik, gjuhsor apo fetar t cilt
tradicionalisht jan t pranishm n territorin e Kosovs (Komunitetet) do t ken t drejta t posame

si parashihen me kt Aneks, krahas t drejtave t njeriut dhe lirive themelore t parashikuara me

nenin 2 t Aneksit I t ksaj Marrveshje.
1.2 do pjestar i komunitetit do t ket t drejt q t zgjedh lirisht q t trajtohet apo t mos
trajtohet n at mnyr dhe asnj diskriminim nuk do t rezultoj nga zgjidhja e tij apo nga ushtrimi i t
drejtave t cilat jan t ndrlidhura me kt zgjidhje.

1.3 Pjestart e komuniteteve do t ken t drejt q t shprehin, avancojn dhe zhvillojn identitetin e
tyre dhe atributet e komunitetit.
1.4 Ushtrimi i ktyre t drejtave do t bart me veti prgjegjsit pr t vepruar n pajtim me ligjin e
Kosovs dhe nuk do t shkel t drejtat e t tjerve.

Neni 2 Detyrimet pr Kosovn

2.1 Kosova do t krijoj kushtet e duhura t cilat i mundsojn komuniteteve dhe pjestarve t tyre q
t ruajn, mbrojn dhe zhvillojn identitetet e tyre. Qeveria n veanti do t prkrah iniciativat
kulturore t komuniteteve dhe pjestarve t tyre prfshir ktu edhe nprmjet t ndihms financiare.
2.2 Kosova do t promovoj frymn e tolerancs, dialogun dhe do t mbshtes pajtimin ndrmjet
komuniteteve dhe respektoj standardet e parashikuara me Konventn Korniz t Kshillit t Evrops
pr Mbrojtjen e Pakicave Kombtare dhe Kartn Evropiane pr Gjuht Regjionale dhe t Pakicave.
2.3 Kosova do t ndrmerr t gjitha masat e nevojshme pr t mbrojtur personat t cilt mund t jen
objekt i krcnimeve apo veprave t diskriminimit, armiqsis apo dhuns si rrjedhoj e identitetit t
tyre kombtar, etnik, kulturor, gjuhsor apo fetar.
2.4 Kosova do t miratoj masat adekuate sipas nevojs pr t promovuar n t gjitha fushat e jets
ekonomike, sociale, politike dhe kulturore nj barazi efektive ndrmjet pjestarve t komuniteteve.
Masat e tilla nuk do t konsiderohen t jen vepr e diskriminimit.
2.5 Kosova do t promovoj ruajtjen e trashgimis kulturore dhe fetare t t gjitha komuniteteve si
pjes prbrse e trashgimis s Kosovs. Kosova do t ket nj detyr t posame pr t siguruar nj
mbrojtje efektive t objekteve dhe monumenteve t rndsis kulturore dhe fetare pr komunitetet.
2.6 Kosova do t ndrmerr veprime efektive kundr t gjith atyre q minojn gzimin e t drejtave t
pjestarve t komuniteteve. Kosova do t prmbahet nga politikat apo praktikat q kan pr qllim
asimilimin kundr vullnetit t tyre t personave t cilt u prkasin komuniteteve dhe do t mbroj kta
persona nga fardo veprimi q ka pr qllim nj asimilim t till.

2.7 Kosova do t siguroj, n baza jodiskriminuese, q t gjitha komunitetet dhe pjestart e tyre mund
t ushtrojn t drejtat e tyre t specifikuar m tutje.

Neni 3 T drejtat e komuniteteve dhe pjestarve t tyre

3.1 Pjestart e komuniteteve do t ken t drejtn, n mnyr individuale apo si pjes e komunitetit,
q t:
a) Shprehin, mbajn dhe zhvillojn kulturn e tyre dhe ruajtjen e elementeve thelbsore t identitetit t
tyre, kryesisht fes, gjuhs, traditave dhe kulturs s tyre.
b) Pranojn arsimim publik n njrn nga gjuht zyrtare t Kosovs sipas zgjidhjes s tyre n t gjitha
nivelet;
c) Pranojn arsimim publik parashkollor, fillor dhe t mesm n gjuhn e tyre deri n masn e
parashikuar me legjislacion, nse pragjet pr themelimin e paraleleve apo shkollave t veanta pr kt
qllim jan m t ulta se ato q zakonisht parashihen pr institucionet arsimore;
d) Themelojn dhe menaxhojn institucionet private t arsimit dhe trajnimit pr t cilat mund t jepet
ndihma financiare publike n pajtim me ligjin dhe standardet ndrkombtare.
e) Prdorin gjuhn dhe alfabetin e tyre lirisht privatisht dhe publikisht;
f) Prdorin gjuhn dhe alfabetin e tyre n marrdhniet e tyre me autoritetet komunale apo zyret lokale
t autoriteteve qendrore n fushat n t cilat ata prfaqsojn nj prqindje t mjaftueshme t
popullats n pajtim me ligjin. Shpenzimet e bra pr prdorimin e interpretuesit apo prkthyesit do t
barten nga autoritetet komunale.
g) Prdorin dhe shfaqin simbolet e komunitetit n pajtim me ligjin dhe standardet ndrkombtare;
h) Ken emrat lokal t regjistruar n formn e tyre origjinale dhe n shkrimin e gjuhs s tyre si dhe t
kthejn emrat e tyre n formn origjinale nse t njjtat jan ndryshuar me forc;
i) Ken emrtime lokale, emrtime t rrugve dhe tregues t tjer topografik q pasqyrojn dhe jan t
ndjeshme ndaj karakterit shumetnik dhe shum gjuhsor t fushs n fjal:
j) Qasje t garantuar n dhe prfaqsim t posam n, mediat transmetuese publike si dhe programet
n gjuhn e tyre n pajtim me ligjin dhe standardet ndrkombtare;
k) Krijojn dhe prdorin mediat e tyre vetanake, prfshir ktu ofrimin e informatave n gjuhn e tyre
dhe prdorin numrin e rezervuar t frekuencave pr mediat elektronike n pajtim me ligjin dhe

standardet ndrkombtare;
l) Gzojn kontakte t papenguara ndrmjet njri tjetrit brenda Kosovs dhe themelojn dhe mbajn
kontakte t lira dhe paqsore me personat n cilindo shtet n veanti me ata me t cilt ndajn
identitetin etnik, kulturor, gjuhsor apo fetar apo trashgimin e prbashkt kulturore n pajtim me
ligjin dhe standardet ndrkombtare;
m) Gzojn kontakte t papenguara me dhe marrin pjes pa diskriminim n aktivitetet e organizatave
joqeveritare lokale, regjionale dhe ndrkombtare;
n) Themelojn shoqata pr kultur, art, shkenc dhe arsim si dhe shoqata e studiuesve dhe t tjera pr
shprehjen, avancimin dhe zhvillimin e identitetit t tyre.

Neni 4 Pjesmarrja e komuniteteve dhe pjestarve t tyre n jetn publike dhe vendim-marrje
4.1 Komunitetet dhe pjestart e tyre do t prfaqsohen n Kuvend. Legjislacioni i caktuar n mnyr
specifike me kushtetut nuk mund t nxirret apo ndryshohet pa plqimin e deputetve t Kuvendit t
cilt mbajn ulset e rezervuara apo garantuara pr komunitetet si parashihet me nenin 3.7 t Aneksit
I.
4.2 Prbrja e qeveris dhe procesi i emrimit t gjyqtarve dhe prokurorve do t parashikoj
modalitetet e posame t cilat sigurojn pjesmarrjen e komuniteteve dhe pjestarve t tyre si
parashihet me Anekset I dhe IV.
4.3 Do t jet nj Kshill Konsultativ pr Komunitete nn ombrelln e Kryetarit t Kosovs n t cilin do
t prfaqsohen t gjitha komunitetet. Ky Kshill Konsultativ pr Komunitete do t prbhet, n mes
tjerash, nga prfaqsuesit e asociacioneve t komuniteteve. Mandati i Kshillit Konsultativ pr
Komunitete do t prfshijn si n vijim:
4.3.1 Ofroj nj mekanizm pr shkmbimin e rregullt ndrmjet t komuniteteve dhe qeveris s
Kosovs;
4.3.2 Jep mundsin komuniteteve pr t komentuar n nj faz t hershme pr iniciativat legjislative
dhe t miratimit t politikave t cilat mund t prgatiten nga qeveria, pr t sugjeruar iniciativa t tilla
dhe pr t krkuar q pikpamjet e tyre t inkorporohen n projektet dhe programet prkatse.
4.3.3 do prgjegjsi apo funksion tjetr t parashikuar me kt Marrveshje apo n pajtim me ligjin.
4.4 Komunitetet dhe pjestart e tyre do t ken t drejt pr prfaqsim t barabart n punsim n
organet publike dhe ndrmarrjet shoqrore n t gjitha nivelet, prfshir ktu n veanti punsimin n
shrbimin policor n zonat e banuara me komunitetin prkats duke respektuar n t njjtn koh

rregullat q kan t bjn me kompetencn dhe integritetin q qeveris me administratn publike.

4.5 N komunat n t cilat s paku dhjet (10) prqind e banorve i prkasin komuniteteve t cilat nuk
jan n shumic n ato komuna, posti i Nnkryetarit t Kuvendit Komunal do t rezervohet pr nj
prfaqsues nga radht e ktyre komuniteteve. Pozita e Nnkryetarit do t mbahet nga kandidati q i
prket popullats joshumic i cili ka pranuar shumicn e votave n listn e hapur t kandidatve pr
zgjedhje pr Kuvendin Komunal. Nnkryetari pr komunitete do t promovoj dialog mes komuniteteve
dhe do t shrbej si pik formale e kontaktit pr adresimin e brengave dhe interesave t komuniteteve
joshumic n takimet e Kuvendit dhe punn e tij. Nnkryetari gjithashtu do t jet prgjegjs pr
shqyrtimin e ankesave t q parashtrohen nga komunitetet dhe pjestart e tyre sa i prket pohimeve
se vendimet apo aktet e kuvendeve komunale shkelin t drejtat e tyre t garantuara me kushtetut.
Nnkryetari do ti referoj kto shtje tek Kuvendi Komunal pr shqyrtim t serishm t vendimit apo
aktit. N rast se Kuvendi Komunal zgjedh q t mos shqyrtoj aktin apo vendimin e vet, apo nse
nnkryetari vlerson se rezultati edhe pas shqyrtimit paraqet shkelje t drejtave t garantuara me
kushtetut, nnkryetari mund t dorzoj kt shtje drejtprdrejt n Gjykatn Kushtetuese, e cila
mund t vendos nse do t pranoj kt rast pr shqyrtim.

ANEKSI III
DECENTRALIZIMI

Do t themelohet nj sistem i avancuar dhe i qndrueshm i vetqeverisjes lokale n Kosov pr

trajtimin e shqetsimeve legjitime t serbve t Kosovs dhe komuniteteve tjera q nuk prbjn
shumic n Kosov dhe antarve t tyre, pr t inkurajuar dhe siguruar pjesmarrje aktive n jetn
publike dhe pr t fuqizuar qeverisjen e mir dhe efikasitetin dhe efektshmrin e shrbimeve publike
anemban Kosovs, n pajtim me parimet dhe dispozitat n vijim:
Neni 1 Dispozitat themelore
1.1 Vetqeverisja lokale n Kosov do t bazohet n parimet e Karts Evropiane pr Vetqeverisjen
Lokale dhe veanrisht n parimin e subsidiaritetit.
1.2 Vetqeverisja lokale n Kosov do t mbroj dhe promovoj standardet e pranuara
ndrkombtarisht t t drejtave t njeriut, me konsiderat t veant n nevojat e komuniteteve jo
shumic dhe antarve t tyre n Kosov.
1.3 Parimet kryesore t decentralizimit do t parashihen n Kushtetut, si parashihet n nenin 8 t
Aneksit I t ksaj Marrveshje.
Neni 2 Legjislacioni i Kosovs pr Vetqeverisje Lokale

2.1 Kosova do t nxjerr Ligjin e ri mbi Vetqeverisjen Lokale brenda 120 ditve nga hyrja n fuqi e ksaj
Marrveshjeje, i cili do t prforcoj kompetencat dhe organizimin e komunave, si parashihet n kt
Aneks dhe n Aneksin XII.
2.2 Kosova do t nxjerr Ligjin e ri mbi Kufijt Komunal brenda 120 ditve nga hyrja n fuqi e ksaj
Marrveshje, i cili do t prvijon komunat e reja, si parashihet n kt Aneks dhe n Aneksin XII.
2.3 Kosova do t nxjerr legjislacionin themelor, n pajtim me parimet e prcaktuara n kt Aneks, n
mnyr q t sigurohen trajtimi i paanshm dhe standardet minimale pr t gjitha komunat, lidhur me
rregullimin dhe shtjeve publike q bien n prgjegjsin e tyre, veanrisht duke respektuar parimin
subsidiaritetit.
Neni 3 Kompetencat komunale
3.1 Komunat n Kosov do t ken kompetenca t plota dhe ekskluzive, prderisa u prket interesit
lokal, duke respektuar standardet e prcaktuara n legjislacionin n fuqi n fushat n vijim (m tej,
kompetencat vetanake).
a. Zhvillimi lokal ekonomik;
b. Planifikimi urban dhe rural;
c. Prdorimi dhe zhvillimi i toks;
d. Implementimi i rregulloreve t ndrtimit dhe standardeve t kontrollit t ndrtimit;
e. Mbrojtja lokale e mjedisit;
f. Ofrimi dhe mirmbajtja e shrbimeve publike dhe shrbimeve komunale, prfshir furnizimin me uj,
kanalizimin dhe drenazhin, trajtimin e ujrave t zeza, menaxhimi i mbeturinave, rrugt lokale,
transporti lokal dhe skemat e ngrohjes lokale;
g. Prgjigja ndaj situatave emergjente lokale;
h. Ofrimi i arsimit publik parashkollor, fillestar dhe t mesm, prfshir regjistrimin dhe licencimin e
institucioneve t arsimit, punsimin, pagimin e rrogave dhe trajnimin e instruktorve dhe
administratorve t arsimit;
i. Ofrimi i kujdesit shndetsor primar publik;
j. Shrbimet familjare dhe shrbimet tjera;
k. Banimi publik;
l. Shndetsia publike;
m. Licencimi i shrbimeve dhe objekteve lokale, prfshir ato q kan t bjn me argtimin, aktivitetet
kulturore dhe ato t kohs s lir, ushqimin, strehimin, tregjet, shitsit e rrugs, transporti lokal publik
dhe taksit;
n. Emrimi i rrugve lagjeve dhe vendeve tjera publike;
o. Ofrimi dhe mirmbajtja e parqeve dhe hapsirave publike;
p. Turizmi;
q. Aktivitetet kulturore dhe t kohs s lir;
r. do shtje tjetr q n mnyr t shprehur nuk prjashtohet nga kompetenca e tyre, apo q nuk i

sht prcaktuar nj autoriteti tjetr;

Neni 4 Kompetencat e zgjeruara vetanake komunale
4.1 Disa komuna t caktuara n Kosov do t ken kompetenca vetanake t zgjeruara si vijon:
4.1.1 Komuna e Mitrovics s Veriut do t ket kompetencn e arsimit t lart, prfshir regjistrimin
dhe licencimin e institucioneve t arsimit, punsimit, pagimit t rrogave dhe trajnimit t instruktorve
dhe administratorve t arsimit;
4.1.2 Komunat e Mitrovics s Veriut, Graanics dhe Shtrpcs do t ken kompetenca pr ofrimin e
kujdesit shndetsor sekondar, prfshir regjistrimin dhe licencimin e institucioneve t kujdesit
shndetsor, punsimin, pagimin e rrogave dhe trajnimin e personelit dhe administratorve t kujdesit
shndetsor;
4.1.3 T gjitha komunat n t cilat komuniteti serb sht shumic, do t ken:
a. Autoritetin pr t ushtruar prgjegjsin pr shtje kulturore, prfshir, n pajtim me dispozitat e
Aneksit V t ksaj Marrveshjeje, mbrojtjen dhe promovimin e trashgimis kulturore dhe fetare serbe
dhe tjetr brenda territorit komunal si dhe prkrahjen pr komunitetet tjera fetare lokale:
b. T drejta t avancuara pjesmarrse n zgjedhjen dhe shkarkimin e Komandantve t stacioneve
policore, si prcaktohet n nenin 2.6 t Aneksit VIII t ksaj Marrveshjeje.
4.2 Pr sa i prket ktyre kompetencave t zgjeruara vetanake, Kosova do t nxjerr legjislacionin korniz
pr t ofruar qasje t barabart ndaj shrbimeve publike; standardet minimale cilsore dhe sasiore n
ofrimin e shrbimeve publike; kualifikimet minimale t personelit dhe objektet e trajnimit; parimet e
prgjithshme mbi licencimin dhe akreditimin e ofruesve t shrbimeve publike.
4.3 Komunat q zbatojn kompetencat e zgjeruara vetanake mund t bashkpunojn me do komun
tjetr n ofrimin e shrbimeve t tilla.
Neni 5 Kompetencat e Deleguara Komunale
5.1 Autoritetet qendrore n Kosov do t delegojn prgjegjsit mbi kompetencat n vijim tek
komunat, n pajtim me ligjin:
a. Regjistrat kadastrale;
b. Regjistrat civil;
c. Regjistrimi i votuesve;
d. Regjistrimi dhe licencimi i bizneseve;
e. Shprndarja e pagesave t asistencs sociale (prjashtuar pensionet); dhe
f. Mbrojtjen e pyjeve.

5.2 Autoritetet qendrore mund t delegojn kompetenca shtes tek komunat, sipas nevojs, n
prputhje me ligjin.
Neni 6 Rishikimi administrativ i aktiviteteve komunale
6.1 Rishikimi administrativ i aktiviteteve komunale nga ana e autoriteteve qendrore n fushat e
kompetencave t tyre vetanake do t kufizohet n sigurimin e pajtueshmris me Kushtetutn e
Kosovs dhe ligjet n fuqi.
6.1.1 Autoriteti mbikqyrs administrativ mund t krkoj nga komuna q t rishqyrtoj vendimet apo
aktet tjera ligjore q konsiderohen si jo t pajtueshme me Kushtetutn apo ligjet e miratuara n pajtim
me kt Marrveshje. Krkesa e till do t tregoj shkeljet e pretenduara ndaj Kushtetuts apo ligjit.
Krkesa nuk do t pezulloj ekzekutimin e vendimit komunal apo aktin tjetr ligjor.
6.1.2 Nse komuna pranon krkesn n prputhje me nenin 6.1.1 t ktij Aneksi, ajo mund t vendos
t pezulloj ekzekutimin e vendimit apo aktit tjetr ligjor q sht n pritje t shqyrtimit nga ana e
autoriteteve komunale.
6.1.3 Nse komuna refuzon krkesn apo vrteton vendimin apo aktin e tij q sht n shqyrtim e sipr,
autoriteti mbikqyrs administrativ mund t sfidoj vendimin apo aktin tjetr ligjor n Gjykatn e
Qarkut kompetente pr territorin e komuns. Gjykata e Qarkut, prmes mass s prkohshme, mund t
urdhroj pezullimin e zbatimit t vendimit t kontestuar apo aktit tjetr ligjor.
6.2 Pr sa i prket kompetencave t deleguara komunale, autoritetet qendrore mund t rishikojn
prshtatshmrin e vendimit apo aktit tjetr ligjor komunal t dhn, krahas pajtueshmris s tij me
Kushtetutn e Kosovs dhe legjislacionin e miratuar n pajtim me kt Marrveshje dhe m pas, mund
t pezullojn, modifikojn apo zvendsojn, sipas nevojs, ekzekutimin e vendimit apo aktit tjetr
komunal.
Neni 7 Arsimi
7.1 Pr sa i prket planprogramit arsimor t shkollave t Kosovs me msim n gjuhn serbe:
7.1.1 Shkollat t cilat vijojn msim n gjuhn serbe mund t zbatojn planprograme apo tekste
shkollore t hartuara nga Ministria e Arsimit t Republiks s Serbis, pas njoftimit ndaj Ministris s
Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis t Kosovs.
7.1.2 N rast t kundrshtimit nga ana e Ministris s Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis t Kosovs
ndaj zbatimit t planprogramit apo tekstit shkollor t veant, shtja do t referohet tek nj komision i
pavarur pr t shqyrtuar pajtueshmrin e planprogramit apo tekstit shkollor n fjal me Kushtetutn e
Kosovs dhe legjislacionin e miratuar n pajtim me kt Marrveshje.

7.1.3 Komisioni i pavarur do t prbhet nga tre (3) prfaqsues t zgjedhur nga deputett e Kuvendit t
Kosovs q mbajn ulse t rezervuara apo t garantuara pr komunitetin serb, tre (3) prfaqsues t
zgjedhur nga Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis e Kosovs, dhe nj (1) pjestar i zgjedhur
ndrkombtar q prfaqson Prfaqsuesin Civil Ndrkombtar.
7.1.4 Komisioni do ti merr t gjitha vendimet me an t shumics s votave dhe do t Kryesohet prmes
rotacionit n mes t prfaqsuesit t zgjedhur nga deputett e Kuvendit t Kosovs q mbajn ulse t
rezervuara apo garantuara pr komunitetin serb dhe prfaqsuesit t zgjedhur nga Ministria e Arsimit,
Shkencs dhe Teknologjis e Kosovs do vit.
7.2 Pr sa i prket universitetit publik n gjuhn serbe:
7.2.1 Universiteti i Mitrovics s Veriut do t jet institucion autonom i arsimit t lart. Universiteti do
t miratoj statutin q do t saktsoj organizimin e brendshm dhe qeverisjen e tij, dhe procedurat
dhe ndrveprimin me autoritetet publike, n pajtim me legjislacionin korniz qendror, i cili do t
shqyrtohet nga nj komision i pavarur si parashihet n nenin 7.2.2 t ktij Aneksi.
7.2.2 Vendimet mbi pajtueshmrin e Statutit me legjislacionin korniz qendror, standardet evropiane
dhe praktikat m t mira dhe mbi shtjet q kan t bjn me akreditimin e Universitetit brenda
sistemit Universitar t Kosovs do t merren nga nj komision i pavarur i prbr nga tre (3)
prfaqsues t zgjedhur nga Universiteti, tre (3) prfaqsues t zgjedhur nga Ministria e Arsimit,
Shkencs dhe Teknologjis e Kosovs dhe nj (1) pjestar i zgjedhur ndrkombtar q prfaqson
Prfaqsuesin Civil Ndrkombtar. Komisioni do ti merr t gjitha vendimet me an t shumics s
votave dhe do t kryesohet prmes rotacionit n mes t prfaqsuesit t zgjedhur nga Universiteti dhe
prfaqsuesit t zgjedhur nga Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis e Kosovs, do vit.
7.2.3 Komuna e Mitrovics s Veriut do t ket autoritet pr t zbatuar prgjegjsin e ktij Universiteti
publik n gjuhn serbe, n pajtim me nenin 4.1.1 t ktij Aneksi. Komuna do t ket t drejtn e
emrimit t dy antarve t Bordit t Universitetit, q do t prbhet nga gjithsej nga nnt (9) antar
gjithsej. Komuna gjithashtu do t siguroj se Universiteti pranon premisa dhe financim adekuat pr
veprimtarin e tij.
Neni 8 Financat lokale
8.1 Komunat do t formojn buxhetet e tyre vetanake q mbulojn detyrat q bien brenda
kompetencs s tyre. Legjislacioni qendror do t prcaktoj krkesat publike t menaxhimit dhe
prgjegjsis financiare t zbatueshme pr t gjitha komunat, n pajtim me standardet ndrkombtare.
8.2 Komunat do t ken t drejt n burimet e tyre vetanake financiare, q do t prfshijn autoritetin
pr t vn apo mbledhur detyrimet doganore, tatimet n t ardhura t personave fizik dhe juridik,
TVSh-n dhe detyrimet e akcizs, tatimet n kapital prve tatimit n pronn e paluajtshme q gjendet
brenda Komuns, apo tarifat q kan efekt t paanshm si jan detyrimet dhe tatimet.

8.3 Sistemi ekzistues i granteve kryesisht t kushtzuara qendrore do t korrigjohet n mnyr q t

prfshij sistemin e drejt dhe transparent t granteve n bllok, duke siguruar autonomin m t
madhe komunale n ndarjen dhe shpenzimin e fondeve qendrore. Formula e shprndarjes s granteve
n bllok, e cila do t merr parasysh nevojn e ndarjes adekuate t burimeve t komuniteteve jo shumic
n komunat prkatse, nevojn pr sistem t drejt t barazimit dhe q do t siguroj nivel t
arsyeshm t stabilitetit n t ardhurat komunale, do t prcaktohet prmes ligjit n pajtim me
standardet ndrkombtare.
8.4 Pavarsisht nga dispozitat e nenit 8.3 t ktij Aneksi, komunat me prgjegjsi t kompetencave t
zgjeruara vetanake, si parashihet n nenin 4 t ktij Aneksi, do t ken t drejt n fonde qendrore
shtes prbrenda kufizimeve t tyre t prcaktuara nga standardet minimale cilsore dhe sasiore pr
ofrimin e shrbimeve publike lidhur me ushtrimin e ktyre prgjegjsive, n pajtime legjislacionin
korniz qendror.
8.5 Komunat do t sigurojn auditime t brendshme t pavarura dhe objektive s paku nj her n vit
dhe do ti nnshtrohet auditimeve t jashtme t pavarura t rastit t ndrmarra nga nj autoritet
autonom n mnyr q t siguroj menaxhim efektiv t burimeve publike, rezultatet e t cilit duhet t
jen publike.
Neni 9 Bashkpunimi ndrkomunal
9.1 Duke u bazuar n parimet e Karts Evropiane pr Vetqeverisje Lokale, komunat do t ken t drejt
t bashkpunojn dhe t krijojn partneritete me komunat tjera t Kosovs, pr kryerjen e funksioneve
t interesit t prbashkt, n pajtim me ligjin.
9.1.1 Prgjegjsit komunale n fushat e tyre vetanake dhe kompetencat e tyre t zgjeruara vetanake
mund t ushtrohen prmes partneriteteve komunale n prjashtim t ushtrimit t kompetencave
themelore komunale si jan zgjedhja e organeve komunale dhe emrimi i zyrtarve komunal,
prcaktimi i buxhetit komunal dhe miratimi i akteve rregullative t zbatueshm ndaj qytetarve n
prgjithsi.
9.1.2 Partneritetet komunale mund ti ndrmarrin t gjitha veprimet e nevojshme pr implementimin
dhe ushtrimin e bashkpunimit funksional prmes, mes tjerash, themelimin e nj organi vendimmarrs
t prbr nga prfaqsuesit e emruar nga kuvendet e komunave pjesmarrse, punsimit dhe
shkarkimit t personelit administrativ dhe kshilldhns dhe vendimeve mbi nevojat pr financim dhe
nevojave tjera operacionale t partneritetit.
9.1.3 Vendimet dhe aktivitetet e partneritetit do ti nnshtrohen krkesave t raportimit tek autoriteti
kompetent qendror dhe shqyrtimit administrativ pr pajtueshmri me legjislacionin, n pajtim me
dispozitat e nenit 6.1 t ktij Aneksi.

9.2 Bazuar n parimet e Karts Evropiane pr Vetqeverisje Lokale, komunat do t ken t drejt t
formojn dhe marrin pjes n asociacionet e komunave t Kosovs pr mbrojtjen dhe promovimin e
interesave t tyre t prbashkt n pajtueshmri me ligjin.
9.2.1 Antarsimi n asociacionet e tilla do t kufizohet n komuna t Kosovs. Asociacionet e tilla
mund t bashkpunojn me homologt e tyre ndrkombtar.
9.2.2 Asociacionet e tilla mund ti ofrojn antarve t tyre disa shrbime, prfshir asistenc t
trajnimit, ngritjes s kapaciteteve dhe asaj teknike, hulumtimin lidhur me kompetencat komunale dhe
rekomandime t politikave,
9.3 Komunat e angazhuara n nj partneritet apo asociacion, n prputhje me dispozitat e neneve 9.1
dhe 9.2 t ktij Aneksi, do t publikojn t gjitha informatat q kan t bjn me aktivitetet dhe
buxhetin e partneritetit/asociacionit, n pajtim me ligjin.

Neni 10 Bashkpunimi me institucionet e Republiks s Serbis

10.1 Komunat do t ken t drejt t bashkpunojn, brenda kompetencave t tyre, me komunat dhe
institucionet, prfshir agjencit qeveritare, t Republiks s Serbis. Bashkpunimi i till do t merr
formn e ofrimit t asistencs financiare dhe teknike nga ana e institucioneve t Serbis n
implementimin e kompetencave komunale.
10.2 Komunat do t njoftojn Ministrin pr Administrimin e Pushtetit Lokal t Kosovs paraprakisht pr
fardo qllimi pr tu angazhuar n nj bashkpunim t till. Njoftimi do t prfshij draft
marrveshjen ndrmjet t komuns dhe institucionit partner t propozuar t Serbis.
10.3 Draft marrveshja e bashkpunimit do t prkufizoj fushat e bashkpunimit t parapar, ofrimin e
stafit dhe pajisjeve, nivelin e financimit dhe mekanizmat e vet prpunues dhe aranzhimet tjera relevante
procedurale n pajtim me krkesat financiare publike q jan t zbatueshme pr t gjitha komunat.
10.4 Qllimi i till pr t bashkpunuar dhe draft marrveshja e cila e shoqron at munden t jen
objekt i rishikimit nga Ministria pr Administrimin e Pushtetit Lokal t Kosovs pr pajtueshmrin e saj
me legjislacionin korniz qendror. Pavarsisht nga dispozitat e nenit 6.1 t ktij Aneksi, Ministria n
prputhje me rishikimin e till mundet t urdhroj ndryshimet n draft marrveshjen e bashkpunimit
apo nse shkelja e rnd e ligjit nuk mundet t trajtohet me mjete juridike ndryshe, Ministria mundet t
pezulloj bashkpunimin e synuar. Komuna mundet t kundrshtoj veprimin e till t Ministris n
gjykatn e qarkut kompetente pr territorin e komuns.
10.5 Partneritetet ndrmjet komunave t Kosovs do t ken t drejt pr marrdhnie t
drejtprdrejta me institucionet e Republiks s Serbis vetm deri n masn e nevojshme pr
implementimin e aktiviteteve praktike t partneritetit.

10.6 Nj komision i prbashkt i Republiks s Serbis/Kosovs do t themelohet pr t shtytur

bashkpunimin e till me institucionet n Republikn e Serbis dhe adresuar shtjet e ndjeshme
ndrmjet Prishtins dhe Beogradit q ka t bj me kt bashkpunim.
Neni 11 Financimi i aktivitetet komunale nga Republika e Serbis
11.1 Komunat do t ken t drejt t pranojn donacione financiare nga Republika e Serbis q sht
objekt i dispozitave n vijim:
11.1.1 do donacion financiar pr komunat e Kosovs nga Republika e Serbis do t jet i kufizuar n
qllimin e vet n ushtrimin e prgjegjsive t komuns n fushat e kompetencave t tyre vetanake dhe
do t jet transparent dhe do t bhet publik.
11.1.2 Komunat munden t pranojn donacionet financiare nga Republika e Serbis nprmjet t
xhirollogarive n bankat komerciale t certifikuara nga Autoriteti Qendror Bankar i Kosovs. Thesari
Qendror do t njoftohet pr do pranim t till.
11.1.3 Komunat q pranojn donacione financiare nga Republika e Serbis do t raportojn kto
donacione s bashku me shpenzimet gjegjse n buxhetet e tyre komunale.
11.1.4 Donacionet financiare nga Republika e Serbis pr komunat e Kosovs nuk do t kompensoj
ndarjen e granteve dhe burimeve t tjera q u ofrohen komunave n pajtim me nenet 8.3 dhe 8.4 t
ksaj Marrveshje dhe nuk do t jet objekt i taksave, tarifave dhe ngarkesave shtes t shqiptuara nga
ndonj autoritet qendror.
11.2 Transferet individuale, prfshir pensionet, qytetarve individual t Kosovs munden t ndikohen
nprmjet t financimit nga Republika e Serbis.
Neni 12 Themelimi i komunave t reja
12.1 Komunat e reja do t themelohen, kufijt e t cilave jan caktuar si n shtojcn e ktij Aneksi dhe
do t prcaktohen me ligjin e ri pr kufijt komunal.
12.2 Pas hyrjes n fuqi t ligjit pr kufijt komunal, autoritetet e Kosovs dhe Prfaqsuesi Civil
Ndrkombtar (PCN) do t ndrmerr t gjitha prgatitjet e nevojshme pr t siguruar q deri n
momentin e mbajtjes s zgjedhjeve lokale, t jen ndar burimet, pronat dhe strukturat administrative
t krkuara pr themelimin dhe funksionimin e ktyre komunave t reja. Prgatitjet e tilla do t
prfshijn si n vijim:
12.2.1 PCN-ja do t emroj, n kshillim me komunitetet lokale n komunat e reja, apo n rastin e
Novobrds n zonat e reja kadastrale, dhe Ministrin e Administrimit t Pushtetit Lokal, Ekipet

Prgatitore Komunale (EPK) pr tu prgatitur pr themelimin e komunave t tyre t reja prkatse dhe
detyrat tjera t ndrlidhura si krkohet nga PCN-ja.
12.2.2 Gjat prgatitjeve t tilla, funksionet ekzekutive prkitazi me komunat e reja dhe ofrimin e
shrbimeve publike atyre do t mbeten n prgjegjsi t ish komunave n kshillim me EPK-t.
12.2.3 Sa i prket komuns s tanishme t Mitrovics, aranzhimet pr themelimin e komuns s
Mitrovics Veriore do t prbhet nga ata si parashihet me nenin 13 t ktij Aneksi.
12.2.4 Kto dhe aranzhimet tjera kalimtare ndrmjet ish komunave dhe komunave t reja do t
parashihen me ligjin pr kufijt komunal.
12.3 Menjher pas mbajtjes s zgjedhjeve lokale, t gjitha funksionet dhe kompetencat ekzekutive do
t barten nga komunat e paraprake tek qeverit e porsazgjedhura t komunave t reja, n pajtim me
kt Marrveshje. Autoritetet qendrore t Kosovs do t sigurohen q t gjitha financat e parapara pr
komunat e reja tu ndahen atyre dhe q ato ti ken pranuar kto fonde, dhe do t ndrmarrin t gjitha
masat e domosdoshme pr tu siguruar q komunat e reja t jen n gjendje t fillojn veprimtarin e
tyre si njsi efektive territoriale t vetqeverisjes lokale.
12.4 Pavarsisht nga dispozitat e Nenit 12.1 t ktij Aneksi, Kosova do t hyj n konsultime me
komunitetet joshumic n rastet kur ky komunitet prbn s paku 75% t popullsis n nj vendbanim
t prqendruar me popullsi t gjithmbarshme prej s paku 5000 banorsh, sa i prket themelimit t
komunave t reja.
Neni 13 Mitrovica
13.1 N territorin e komuns aktuale t Mitrovics do t krijohen dy komuna, Mitrovica e Veriut dhe
Mitrovica e Jugut, me kufij komunal t prcaktuar n shtojcn e ktij Aneksi III.
13.2 Do t krijohet nj Bord i Prbashkt i komunave t Mitrovics s Veriut dhe Mitrovics s Jugut, i
cili do t zhvilloj bashkpunim funksional n fushat e kompetencave t tyre, sipas marrveshjes mes
vet komunave.
13.3 Bordi i Prbashkt do t prbhet nga njmbdhjet (11), nga t cilt nga pes (5) antar do t
zgjidhen nga dy komunat, dhe nj (1) prfaqsues ndrkombtar q do t zgjidhet nga PCN. Bordi i
Prbashkt do t udhhiqet nga prfaqsuesi ndrkombtar.
13.4 PCN do t hap n Mitrovic nj zyr e cila do t fokusohet, posarisht, n fushat e
siguris/sundimit t ligjit, liris s lvizjes/kthimit, t drejtave pronsore/t banimit, dhe zhvillimit
ekonomik, si parashihet n Aneksin IX t ksaj Marrveshje.
13.5 Gjat periudhs tranzitore prej 120 ditsh, PSSP do t krijoj strukturat e prkohshme komunale,

n bashkrendim me PCN, pr komunn e re t Mitrovics s Veriut, sipas kufijve t prcaktuar n

dokumentin e bashkngjitur ktij Aneksi. Pas prfundimit t periudhs tranzicionit, kto struktura t
prkohshme komunale do t mbesin nn autoritetin e PCN, deri n mbajtjen e zgjedhjeve t para lokale
n kt komun.

Neni 14 Regjistrimi i Popullsis dhe Shqyrtimi i Dispozitave t Decentralizimit

14.1 Nj vit pas hyrjes n fuqi t ksaj marrveshje, Kosova, n kshillim me PCN, do t bj regjistrimin
e popullsis, i cili do t kryhet n pajtim me standardet ndrkombtare dhe do ti nnshtrohet vzhgimit
ndrkombtar. N kt kontekst, Republika e Serbis dhe shtetet tjera fqinje do t autorizojn
regjistrimin prmes nj agjencie ndrkombtare t refugjatve dhe personave t zhvendosur q
dshirojn t kthehen n Kosov.
14.2 Dispozitat e ktij Aneksi lidhur me themelimin e komunave t reja, prfshir kufijt administrativ
t tyre, mund t rishqyrtohen, dhe t ndryshohen sipas nevojs, nga PCN, n bashkpunim me Qeverin
e Kosovs dhe Kshillit Konsultativ pr Komunitete, brenda gjasht muajsh nga dorzimi i rezultateve
prfundimtare t regjistrimit t popullsis n Kosov. Shqyrtimi do t marr n konsiderat zhvillimet
demografike dhe n veanti kthimin e refugjatve dhe personave t zhvendosur npr komuna, si dhe
funksionalitetin dhe qndrueshmrin e autoriteteve komunale dhe aktiviteteve t tyre.
SHTOJC E ANEKSIT III
PRCAKTIMI I KUFIJVE T KOMUNAVE T REJA
Zonat kadastrale (ZK) q do t formojn komunat e caktuara jan t prcaktuara n vijim:
Graanic (16)
ZK Badoc
ZK Batush
ZK agllavic (sipas prkufizimit n hartn III A)
ZK Dobratin
ZK Graanic
ZK Gushteric e Ult
ZK Gushteric e Eprme
ZK Llapllasell
ZK Lepi
ZK Livagj
ZK Preoc
ZK Skullan
ZK Sushic
ZK Suhadoll
ZK Radev

ZK Uglar
Novobrd (24)
ZK Bostan
ZK Bolec
ZK Bushinc
ZK Carevc
ZK Draganc
ZK Izvor
ZK Jasenovik
ZK Kollubar
ZK Koretisht
ZK Kufc e Eprme
ZK Llabjan
ZK Makresh i Ult
ZK Makresh i Eprm
ZK Manishinc
ZK Miganoc
ZK Mozgov
ZK Novobrd
ZK Parallov
ZK Prekoc
ZK Stanishor
ZK Strazh
ZK Trniqec
ZK Tirinc
ZK Zebinc
Ranillug (13)
ZK Bozhec
ZK Domoroc
ZK Drenoc
ZK Gllogoc
ZK Hodec
ZK Kormnjan i Eprm
ZK Kormnjan i Ult
ZK Panell
ZK Rajanoc
ZK Ranillug
ZK Ropotov e Madhe
ZK Ropotov e Vogl
ZK Tomanc

Partesh (3)
ZK Butrik e Poshtme
ZK Pasjan
ZK Partesh
Kllokol/Vrboc (8)
ZK Grnar
ZK Kllokot
ZK Letnica
ZK Mogill
ZK Shashar
ZK Vrboc
ZK Vrnakoll
ZK Vrnez
Mitrovica e Veriut
ZK Mitrovica (sipas prkufizimeve t paraqitura n hartat e bashkngjitura III, B, C)
ZK Suhodoll i Eprm (sipas prkufizimeve t paraqitura n hartat e bashkngjitura III, B dhe C)
ZK Suhodoll i Poshtm (sipas prkufizimeve t paraqitura n hartat e bashkngjitura III, B dhe C)

ANEKSI IV
SISTEMI GJYQSOR
Neni 1 Organizimi i gjykatave
1.1 Gjykata Supreme siguron zbatimin uniform t ligjeve duke vendosur mbi ankesat e
paraqitura para saj n pajtim me ligjin. S paku pesmbdhjet prqind (15%) t gjyqtarve t Gjykats
Supreme, por n asnj rast m pak se tre (3) gjyqtar, do t vijn nga komunitetet jo shumic t
Kosovs.
1.2 S paku pesmbdhjet prqind (15%) t gjyqtarve t secils gjykat t qarkut, por n
asnj rast m pak se dy (2) gjyqtar, do t vijn nga komunitetet jo shumic t Kosovs.
1.3 Nse n njrn nga komunat e reja dhe t themeluara mbi bazn e Aneksit III nuk ka
gjykat themelore, komuna me vendim t Kuvendit Komunal mund ta parqet krkesn para Kshillit
Gjyqsor t Kosovs (KGJK) pr t vendosur mbi themelimin e gjykats themelore n territorin e saj, ose
q nj nga gjykatat ekzistuese themelore n territorin e komuns tjetr t ket juridiksion mbi komunn

e re. T njjtn t drejt e ka edhe komuna ekzistuese, ku shumica e popullats i takon komunitetit jo
shumic t Kosovs, dhe n t ciln nuk ka gjykat themelore.
1.3.1 KGJK i aprovon krkesat pr gjykata t reja themelore, prve kur vlersohet se
norma e lndve pr at juridiksion sht e pamjaftueshme pr ta arsyetuar ekzistimin e gjykats s
veant.
1.3.2 Kur KGJK e aprovon krkesn pr themelimin e gjykats s re themelore,
autoritetet kompetente do ti ndrmarrin t gjitha masat e nevojshme pr t siguruar se gjykatat e reja,
themelohen dhe funksionojn brenda periudhs gjasht mujore nga data e marrjes s vendimit.
1.3.3 Nse KGJK nuk e aprovon krkesn pr themelimin e gjykats s re themelore, ose
kur komuna i krkon gjykats ekzistuese q ta shtrij kompetencn e saj edhe n territorin e vet,
autoritetet kompetente do t ndrmarrin masat e nevojshme pr prmirsimin e qasjes n drejtsi pr
komunitetet vendse, e cila sht vshtirsuar pr shkak t izolimit gjeografik, mungess s siguris, ose
pr shkak t faktorve tjer t rndsishm. Kto masa mund t prfshijn krijimin n kuadr t
territorit t komuns s re, t nj zyre ndrlidhse t gjykats themelore ekzistuese prej t cils komuna
e re ka krkuar shtrirjen e kompetencs n territorin e vet, ose q gjykata themelore t mbaj seancat
n territorin e komuns s re.
Neni 2 Gjyqtart dhe prokurort
2.1 Prbrja dhe shrbimit t gjyqsis dhe prokuroris do ta pasqyroj shumllojshmrin e etnike t
Kosovs dhe nevojn pr prfaqsimin e barabart t t gjitha komuniteteve, duke i dhn rndsi t
duhur parimeve t njohura ndrkombtare pr barazin gjinore, ashtu si pasqyrohen edhe n
instrumentet pr t drejtat e njeriut t parashikuara me nenin 2 t Aneksit I t ksaj Marrveshjeje.
2.2 Institucionet gjyqsore t Kosovs, n veanti do t pasqyrojn prbrjen etnike nga fusha e tyre e
kompetencs. Kshilli Gjyqsor i Kosovs do t ndrmerr masa t nevojshme pr shtimit t numrit t
gjyqtarve dhe prokurorve nga radht e komuniteteve t Kosovs t cilat aktualisht jan t nnprfaqsuara n mesin e gjyqtarve dhe prokurorve q shrbejn n Kosov dhe n do pjes tjetr
prkatse.
2.2.1 Pr prmbushjen e prgjegjsive t veta n kt drejtim, KGJK, n mes tjerash, n mesin e
kandidatve me kualifikime t barabarta pr funksionin e gjyqtarit dhe prokurorit, do ti jep prparsi
pjestarve t komuniteteve t nn-prfaqsuara.
2.2.2 Dhnia e prparsis pr kandidatt me kualifikime t barabarta nga komunitetet e nnprfaqsuara, do t zbatohet deri ather kur prqindja e gjyqtarve dhe prokurorve pjestar t
komuniteteve jo shumic n Kosov t jet nn 15% dhe/ose deri ather kur prqindja e gjyqtarve
dhe prokurorve t cilt jan pjestar t komunitetit serb t Kosovs, t jet nn 8%.

Neni 3 Procesi i emrimit t gjyqtarve dhe prokurorve

3.1 Shqyrtimi gjithprfshirs, i vazhdueshm, i njhershm kosovar pr prshtatshmrin e t gjith
kandidatve pr emrime t prhershme pr gjyqtar dhe prokuror n Kosov, deri n moshn e
pensionimit t prcaktuar me ligj (procesi i emrimit), do t vazhdoj t kryhet n pajtim me
Urdhresn administrative 2006/18 dhe nuk do t ndikohet nga prfundimi e mandatit t UNMIK-ut,
ose me hyrjen n fuqi t Kushtetuts s re, ashtu si parashikohet me nenin 14 t Marrveshjes, prve
deri n masn e lejuar me kt Aneks.
3.1.1 T gjith kandidatt e suksesshm t cilt jan emruar ose riemruar pr gjyqtar dhe prokuror
nga ana e PSSP-s, si pjes e procesit t emrimit, do t vazhdojn t shrbejn npr postet e tyre
deri n skadimin e natyrshm t mandatit t tyre ose deri ather kur ata shkarkohen n pajtim me
ligjin.
3.1.2 Si parashikohet me nenin 14 t ksaj Marrveshje, pas prfundimit t mandatit t UNMIK-ut,
Komisioni i pavarur gjyqsor dhe prokurorial (KPGJP) do tia paraqes me shkrim Kshillit Gjyqsor t
Kosovs (KGJK), rekomandimet pr kandidatt pr emrim dhe riemrim pr gjyqtar dhe prokuror, e i
cili e ushtron autorizimin prfundimtar q tia propozoj kryetarit t Kosovs, kandidatt pr emrim
dhe riemrim pr gjyqtar edhe prokuror.
3.1.3 T gjith kandidatt e suksesshm t cilt jan emruar ose riemruar nga kryetari i Kosovs pr
gjyqtar dhe prokuror, sipas propozimit t KGJK-s si pjes e procesit t emrimit do t vazhdojn t
shrbejn n kto poste deri n skadimin e natyrshm t mandatit t tyre ose deri ather kur ata
shkarkohen n pajtim me ligjin.
3.2 Me prfundimin e periudhs transitore, t parapar me nenin 14 t ksaj Marrveshje, prbrja dhe
procedurat e procesit t emrimit t KGJK-s, lidhur me przgjedhjen e gjyqtarve pr pozitat
gjyqsore t cilat jan t rezervuara pr pjestart e komuniteteve jo shumic t Kosovs, do t krijohen
dhe zhvillohen n pajtim me dispozitat e nenit 4 t ktij Aneksi.
Neni 4 Kshilli Gjyqsor i Kosovs
4.1 Kshilli Gjyqsor i Kosovs (KGJK) do t ket prgjegjsi, q midis tjerash, t vendos mbi
propozimet pr kandidatt pr funksionin e gjyqtarit, avancimin dhe transferimin e gjyqtarve si dhe pr
procedurn disiplinore ndaj gjyqtarve. Me ligj do t prcaktohen autorizimet dhe procedura e KGJK-s,
duke prfshir ktu edhe shtjet q kan t bjn me disiplinn dhe shkarkimin e antarve t vet.
KGJK do t ket pavarsi t plot n kryerjen e funksioneve t veta.
4.2 KGJK do t prbhet nga trembdhjet (13) antar.
4.2.1 N mesin e trembdhjet antarve, pes (5) prej tyre do t jen antart kosovar t KPGJP-s si

pjes e fazs s par (1) dhe t dyt (2) t procesit t emrimit n pajtim me Urdhresn
administrative 2006/18. Prej ktyre pes antarve, nj (1) gjyqtar dhe nj (1) prokuror, t zgjedhur
sipas metods s rastsis, do t shrbejn n KGJK deri n skadimin e natyrshm t mandateve t tyre
ekzistuese, me rast do t zvendsohen me nj (1) gjyqtar dhe nj (1) prokuror t verifikuar nga KPGJP
dhe q jan zgjedhur nga ana e kolegve t tyre, duke iu prmbajtur metodave t cilat kan pr qllim
sigurimin e prfaqsimit m t gjer t shrbimit t gjyqsis dhe prokuroris. Dy (2) gjyqtart e mbetur
dhe nj (1) prokuror, nga radht e pes antarve kosovar t KPGJP-s, do t shrbejn n KGJK pr nj
mandat plotsues njvjear (1) pas skadimit t natyrshm t mandatit t tyre, me rast ata do t
zvendsohen me procedur t njjt sikur edhe ish-kolegt e tyre t KPGJP-s. N rast n rast t
themelimit t nj subjekti prgjegjs pr shtjet e emrimit, disiplins dhe shkarkimit t prokurorve,
t gjith antart e mbetur t KGJK-s do t jen gjyqtar.
4.2.2 Nga radht e tet antarve t mbetur, dy (2) prej tyre do ti zgjedhin deputett e Kuvendit t
Kosovs t cilt mbajn ulset e rezervuara ose t garantuara pr prfaqsuesit e komunitetit serb t
Kosovs, dy (2) antar do t zgjedhn nga deputett e Kuvendit t cilt mbajn ulset e rezervuara ose
t garantuara pr prfaqsuesit e komuniteteve tjera, dhe dy (2) antar do t zgjedhn nga deputett
e Kuvendit t cilt mbajn ulset e fituara gjat ndarjes s prgjithshme t ulseve. N secilin rast, s
paku nj nga dy antart do t jet gjyqtari i verifikuar nga KPGJP. Dy (2) antar ndrkombtar, ku
njri prej t cilve duhet t jet gjyqtar, do t przgjidhen nga PCN-ja sipas propozimit t misionit t
MEPSM-s.
4.2.3 T gjith antart e KGJK-s duhet t posedojn kualifikime relevante profesionale dhe prvoj t
nevojshme pr punn e KGJK-s.
4.3 Kandidatt pr pozita gjyqsore t cilat jan t rezervuara pr pjestart e komuniteteve jo shumic
n Kosov, mund t propozohen pr emrim vetm nga i gjith KGJK, nga shumica e antarve t KGJKs t zgjedhur nga deputett e Kuvendit t cilt zn ulset e rezervuara ose t garantuara pr
pjestart e komuniteteve jo shumic n Kosov. Nse ky grup i antarve t KGJK-s nuk e propozon
kandidatin pr kt pozit pas dy seancave t njpasnjshme t KGJK-s, ather t gjith antart e
KGJK-s do t ken t drejtn e propozimit t kandidatin pr kto pozita gjyqsore. Kandidatt do t
trhiqen nga radht e atyre q kan aplikuar dhe t cilt i plotsojn t gjitha kriteret e parashikuara me
ligj.
4.4 Kandidatt pr pozitat gjyqsore pr gjykatat themelore nn kompetencn e t cilave hyjn
ekskluzivisht, territori i nj apo m shum komunave ku shumica e popullsis i takon komunitetit serb t
Kosovs, mund t propozohen pr emrim vetm nga i gjith KGJK, nga dy antart e KGJK-s t
zgjedhur nga deputett e Kuvendit t cilt mbajn ulset e rezervuara ose t garantuara pr
komunitetin serb t Kosovs t cilt veprojn bashkrisht n mnyr unanime. Nse kta dy antar
nuk propozojn kandidat pr kto pozita gjat dy seancave t njpasnjshme t KGJK-s, ather t
gjith antart e KGJK-s do ta ken t drejtn e propozimit t kandidatve. Kandidatt do t trhiqen
nga radht e atyre q kan aplikuar dhe t cilt i plotsojn t gjitha kriteret e parashikuara me ligj.

4.5 Asnj gjyqtar, nuk mund t shkarkohet ose transferohet kundr dshirs s tij/saj n nj pozit
tjetr, prve me propozimin e KGJK-s dhe kur kt e parasheh Kushtetuta dhe ligji. Gjyqtari i
paknaqur me nj vendim t till, gzon t drejtn e ankess para Gjykats Supreme.
ANEKSI V
TRASHGIMIA KULTURORE DHE FETARE
Neni 1 Emri, organizimi i brendshm dhe pasuria e Kishs ortodokse serbe
1.1 Kisha ortodokse serbe (KOS) e Kosovs do t gzoj mbrojtje dhe gzim t t drejtave
t veta, privilegje dhe imunitete, ashtu si parashikohet me kt Aneks. Ushtrimi i ktyre t drejtave,
privilegjeve dhe imuniteteve bart me vete edhe detyra dhe prgjegjsi pr t vepruar n pajtim me
ligjet e Kosovs, dhe pr t mos shkelur t drejtat e t tjerve.
1.2 Kosova do ta njeh Kishn ortodokse serbe t Kosovs, duke prfshir manastiret, kishat
dhe objektet tjera q shfrytzohen pr qllime fetare, dhe si pjes integrale e Kishs ortodokse serbe
me seli n Beograd.
1.3 Kosova do ta respektoj emrin edhe organizimin e brendshm t Kishs ortodokse
serbe, duke prfshir ktu edhe hierarkin dhe aktivitetet e saj.
1.4 Kosova garanton q prona e luajtshme dhe e paluajtshme si dhe pasura tjetr e Kishs
ortodokse serbe, sht e paprekshme dhe nuk do t jet objekt i eksproprijimit.
1.5 Kisha ortodokse serbe n Kosov do t ket diskrecion (liri t plot veprimi) t plot n
menaxhimin e pasuris s vet dhe qasjes n objektet e veta. Autoritetet e Kosovs do t ken qasje n
objektet t cilat jan pasuri e Kishs ortodokse serbe t Republiks s Serbis, vetm me plqimin e
dhn nga Kisha, n rastet e urdhrit gjyqsor t lshuar n lidhje me aktivitetet ilegale, ose n rast t
rrezikut t drejtprdrejt pr jetn dhe shndetin.
Neni 2 Prkrahja ekonomike dhe prkrahja tjetr
2.1 Kisha ortodokse serbe e Kosovs do t jet e lir t pranoj donacione dhe t prfitoj nga prkrahja
tjetr nga do institucion brenda ose jasht Kosovs. Kto donacione do t jepen n mnyr plotsisht
transparente.
2.2 Kosova do ti ofroj Kishs ortodokse t Serbis privilegje doganore dhe tatimore, krahas atyre
privilegjeve t cilat i gzojn t gjitha fet e Kosovs, pr aktivitetet ekonomike t Kishs q jan
specifike pr vet qndrueshmrin financiare, si jan, t qndisurat dhe veshjet fetare, qirinjt,
ngjyrat pr ikona, punimet e drurit dhe zdrukthtaris, verrat, rakia, mjalti dhe produktet tjera t
blets. Kto privilegje do t prfshijn, importimin dhe blerjen e produkteve relevante, materialeve,
veglave dhe aparateve; dhe eksportimin e produkteve t cilat rezultojn nga aktivitetet e

lartprmendura.
Neni 3 Siguria pr objektet kulturore dhe fetare
3.1 Kishs ortodokse serbe, manastireve dhe kishave t saj, dhe objekteve tjera fetare dhe kulturore t
rndsis t veant pr komunitetin serb t Kosovs, do ti ofrohet siguria e nevojshme.
3.1.1 Prgjegjsia kryesore pr garantimin e siguris t trashgimis kulturore dhe fetare t Kosovs, do
t bie mbi organet kosovare t zbatimit t ligjit, e n veanti mbi Shrbimin Policor t Kosovs (SHPK).
Mbrojtja e objekteve kulturore dhe fetare serbe do t jet detyr e veant operacionale pr SHPK-n.
Misioni i sundimit t ligjit t MEPSM-s, n konsultim me Pranin Ushtarake Ndrkombtare (PUN), do
ta monitoroj, do t kujdeset dhe do ta kshilloj SHPK-n n realizimin e ksaj detyre.
3.1.2 N periudhn menjher pas Marrveshjes, PUN do t ofroj sigurin pr manastirin e Graanics,
Deviit, Zoishtit, Arkangjelit t Shenjt, Budisavcit, Goriit, Deanit, Patrikann e Pejs dhe monumentit
memorial t Gazimestanit. Ofrimi i siguris pr kto objekte do t vazhdoj edhe deri ather kur PUN,
pas konsultimeve me PCN-n dhe misionin e MEPSM-s, t vendos se jan plotsuar kushtet pr
bartjen e ktyre prgjegjsive tek SHPK-ja.
3.1.3 Pr shkalln dhe kohzgjatjen e masave specifike pr ofrimin e siguris fizike pr kto objekte, nga
ana e PUN-s, do t merren parasysh, inter alia, (n mes tjerash) 1. vlersimi i siguris, i kryer nga PUN;
2. kshillat e pranuara nga Kshilli implementues dhe monitorues (KIM), dhe n pajtim me nenin 5 t
ktij Aneksi.
3.1.4 KIM do t ket pr qllim ndrtimin e nivelit m t lart t besimit dhe besueshmris dhe puns
drejt normalizimit t gjendjes s siguris prreth ktyre objekteve. Kapacitetet e SHPK-s do t
zgjerohen sa m shpejt q sht e mundur me qllim q PUM t ket mundsi t angazhohet nga
kto detyra jo ushtarake.
3.2 Kosova do t garantoj lirin e lvizjes pr klerin dhe antart e Kishs ortodokse serbe brenda
Kosovs dhe sipas nevojs do t ofroj aranzhime t nevojshme sigurie pr kt lvizje.
Neni 4 Zonat e mbrojtura
4.1 Nj numr i zgjedhur i manastireve t Kishs ortodokse serbe, si dhe kishave, dhe objekteve tjera
fetare, si dhe objektet historike dhe kulturore t rndsis t veant pr komunitetin serb t Kosovs,
do t gzojn mbrojtje t veant prmes prcaktimit t Zonave t mbrojtura. Objektivat e zonave
mbrojtse jan: t sigurohet nj ekzistim dhe funksionim paqsor i objekteve q duhet mbrojtur; t
ruhet mjedisi historik, kulturor dhe natyral, duke prfshir mnyrn e jets t manastirit dhe klerit; dhe
t parandalohet zhvillimet negative prreth tyre, duke siguruar kushtet m t mira t mundshme pr
zhvillim harmonik dhe t qndrueshm t komuniteteve t cilat banojn n hapsirat prreth ktyre
objekteve. Gzimi i t drejtave pronsore n zonat e mbrojtura mund t kufizohet n mnyrn si n

vijim:
4.1.1 Do t ndalohet do aktivitet i ri nga fushat si n vijim:
a) Ndrtimi ose zhvillimi industrial, sikur: eksploatimi i resurseve minerale; ndrtimi i centraleve pr
prodhimin e energjis ose rrjetit t energjis elektrike, furrave dhe fabrikave.
b) Ndrtimi ose zhvillimi i objekteve, si jan: strukturat ose godinat m t gjata se
manastiri/kisha/monumenti kulturor nn mbrojtje; prdorimi i materialeve t rrezikshme n do
ndrtim t ri (duke prfshir objektet banesore): npr rrug, pompa t benzins dhe qendra t
riparimit t automjeteve; supermarkete; klube nate.
4.1.2 Kur rrethanat e krkojn, mund t kufizohet do aktivitet nga kto fusha. Para kryerjes s
aktiviteteve nga fushat si n vijim, komuna prkatse duhet t konsultohet me KOS ose me komunitetin
serb:
a) Ndrtimet ose zhvillimet komerciale, si jan: ndrtimi i rrugve, ndrtimi i
depove, puntorive, dyqaneve, restoranteve, lokaleve t nats, kafiterive, kiosqeve dhe shtandeve t
ushqimit, dhe do ndrtim m i madh npr rajonet rurale;
b) Tubimet publike, rekreative dhe zbavitse;
c) Urbanizimi i toks bujqsore.
4.1.3 Kosova do t siguroj q planet hapsinore pr rajonet brenda zonave t mbrojtura t jen n
pajtim me kufizimet e prcaktuara n 4.1.1 dhe 4.1.2
4.1.4 Zonat e mbrojtura pr lokacionet si n vijim do t prcaktohen me hartat e bashkngjitura:
Manastiri i Deanit, Dean
Patrikana e Pejs
Manastiri i Graanics
Kisha e Virgjreshs, Lipjan
Manastiri i Deviit, Skenderaj
Manastiri i Gorioit, Istog
Manastiri i Budisavcit, Klin
Manastiri i Sokolics, Zvean
Manastiri i Draganacit, Gjilan
Manastiri i Arkangjelit t Shenjt, Prizren
Manastiri i Banjsks, Zvean
Manastiri i Zoishts, Zoqisht, Rahovec
Fshati Hoq e Madhe, Rahovec
Manastiri Duboki Poto, Zubin Potok
Kisha e Shn Gjergjit, Gornjasell, Prizren
Manastiri i Soanics, Leposaviq

Kisha e vetmis, Uljaric, Klin

Monumenti memorial i Gazimestanit, Obiliq
Kshtjella mesjetare e Zveanit
Qyteti mesjetar i Novobrds
Ura mesjetare e Vojnoviqve, Vushtrri
Vetmia e Petrit t Shenjt n Korish, Prizren
4.1.5 Zona e mbrojtur pr objektet si n vijim do t prkufizohet n 100 metra hapsir rreth perimetrit
t tyre:
Manastiri i Petkut t Shenjt, Leposaviq
Manastiri i Shruesve t Shenjt, Leposaviq
Manastiri i Virgjreshs s Shenjt t Hvosnos, Skenderaj
Manastiri i Markut t Shenjt, Korish, Prizren
Manastiri i Treshit t Shenjt, Mushtisht, Suharek
Kisha e Virgjreshs s Shenjt, Sredsk, Prizren
Manastiri i Uroshit t Shenjt, Nerodime, Ferizaj
Manastiri i Binait, Buzovik, Viti
4.1.6 Zona e mbrojtur pr objektet si n vijim do t prkufizohet n 50 metra hapsir rreth perimetrit
t tyre:
Manastiri i Dollacit, Klin
Kisha e Shn Nikolls, Gjurakoc, Istog
Kisha e Virgjreshs s Shenjt n Hodegetri, Mushtitsht, Suharek
Kisha e Nikolls s Shenjt, Shtrpc
Kisha e Teodorit t Shenjt, Biti e Poshtme, Shtrpc
Kisha e Nikolls s Shenjt, Gotovush, Shtrpc
Kisha e Virgjreshs s Shenjt, Gotovush, Shtrpc
Kisha e Shn Gjergjit, Biti e Eprme, Shtrpc
Kisha e Nikolls s Shentj, Mushnikov, Prizren
Kisha e Nikolls s Shentj, Drajiq, Prizren
Kisha e Nikolls s Shentj, Sredsk, Prizren
Kisha e Apostujve t Shenjt (ose Petkut t Shenjt), Mushnikov, Prizren
Kisha e Shn Gjergjit, Serdsk, Prizren
4.1.7 Zona e mbrojtur pr Qendrn Historike t Prizrenit do t prcaktohet nga organet komunale t
Prizrenit n bashkpunim me KIM dhe do t prfshij objektet e Kishs ortodokse, objektet otomane,
katolike, t folurn dhe objektet tjera t rndsis s veant historike dhe kulturore. Objektet
kulturore dhe fetare serbe si n vijim, do t prshihen n zon t mbrojtur: Kisha e Virgjreshs s
Shenjt e Levishs; lagja e vjetr mhalla Marash ; Kisha e Shptimtarit t Shenjt; shkolla ortodokse
pr priftrinj e Kirilit dhe Metodit t Shenjt; dhe Rezidenca Episkopike me Kishn e Shn Gjergjit.

4.2 Fshati Hoq e Madhe, do ta ket t drejtn, q n konsultim me komunn e Rahovecit, t ushtroj
autorizime t kufizuara n aktivitetet nga fusha e mbrojtjes dhe promovimit t trashgimis kulturore
dhe fetare, dhe nga fusha e planifikimit rural n lidhje me zonat e mbrojtura, dhe n pajtim me nenin
5.2 t Rregullores s UNMIK-ut 2000/45 pr vetqeverisjen e komunave t Kosovs. Kshilli
implementues dhe monitorues (KIM) do ti mundsoj (lehtsoj) kto konsultime n pajtim me nenin
5.4 t ktij Aneksi.
Neni 5 Kshilli implementues dhe monitorues
5.1 Kshilli implementues dhe monitorues (KIM) do t themelohet, dhe do t thirret rregullisht pr t
monitoruar dhe lehtsuar zbatimin e dispozitave t ksaj Marrveshjeje, q ka t bj me mbrojtjen e
trashgimis kulturore dhe fetare serbe n Kosov.
5.2 KIM do t kryesohet nga nj zyrtar i lart ndrkombtare i cili do t caktohet nga Prfaqsuesi civil
ndrkombtar (PCN) i Kosovs.
5.3 Prve kryesuesit, KIM do ti ket shtat (7) antar tjer. Prfaqsuesit e institucioneve si n vijim,
do t shrbejn n KIM: Ministria e Kulturs e Kosovs, Institucioni pr mbrojtjen e monumenteve n
Prishtin, Kisha ortodokse serbe, Instituti pr mbrojtjen e monumenteve n Leposaviq, OSBE-ja, Kshilli i
Evrops, dhe UNESCO.
5.4 KIM, do t:
a) Kshilloj dhe paraqes rekomandime pr PCN-n lidhur me zbatimin e dispozitave t Marrveshjes e
q kan t bjn me mbrojtjen e trashgimis kulturore dhe fetare serbe n Kosov;
b) Mbikqyr prcaktimin e kufijve t zonave t mbrojtura n terren dhe zbatimin e tyre;
c) Rekomandon ndryshimet n kufijt administrativ t zonave t mbrojtura dhe aplikimin e kufizimeve
ather kur kto arsyetohen nga rrethanat;
d) Ndrmjetsoj zgjidhjen e kontesteve (konflikteve) midis Kish ortodokse serbe dhe autoriteteve
qendrore dhe lokale t Kosovs, n lidhje me zbatimin e dispozitave t ktij Aneksi;
e) Rekomandoj PDN-s masat pr korrigjimin e mangsive t mundshme n zbatimin e dispozitave t
Marrveshjes, q kan t bjn me mbrojtjen e trashgimis kulturore dhe fetare serbe n Kosov;
f) Kshilloj organet e Kosovs pr zbatimin e ligjit, Pranin ushtarake ndrkombtare dhe misionin e
MEPSM-s lidhur me shtje e siguris t cilat ndikojn n objektet e trashgimis kulturore dhe fetare.
5.5 KIM do t mbshtetet nga sekretariati i cili do t jet prgjegjs pr monitorimin e prditshm t
zbatimit t ktij Aneksi, dhe do t prbhet nga personeli ndrkombtar dhe vendor t cilt i raportojn
drejtprsdrejti kryesuesit.
5.6 Autoritetet e Kosovs dhe Serbis do t pajtohen pr mekanizmin e tanishm t restaurimit t
objekteve t Kishs ortodokse serbe, me Komisionin pr zbatimin e rindrtimit, ose me pasardhsin e tij.

5.7 KIM do t punoj ngusht me Komisionin pr zbatimin e rindrtimit, ose me pasardhsin e tij, n
shtjet e ruajtjes dhe rindrtimit t trashgimis kulturore dhe fetare serbe.
Neni 6 Kthimi i artefakteve arkeologjike dhe etnologjike
6.1 Republika e Serbis brenda 120 ditve nga hyrja n fuqi e ksaj Marrveshjeje, do ti kthej
artefaktet arkeologjike dhe etnologjike t cilat jan marr hua nga muzet e Kosovs pr ekspozim t
prkohshm n Beograd gjat viteve 1998-1999.

ANEKSI VI
BORXHI NDRKOMBTAR
Neni 1 Dispozitat e Prgjithshme
1.1 Kosova do t merr prsipr pjesn e vet t borxhit ndrkombtar t Republiks s
Serbis. Borxhi ndrkombtar i cili do t ndahet prfshin ndr t tjera, borxhin ndaj Banks Botrore,
dhe kreditorve t klubit t Parisit dhe klubit t Londrs. Pjesa e Kosovs do t prcaktohet prmes
negociatave, n mes Kosovs dhe Republiks s Serbis duke pasur parasysh parimet e caktimit t
borxhit individual n rast t ndarjes nga Republika Socialiste Federative e Jugosllavis, n marrveshje
me kreditort relevant.
Neni 2 Obligimet e Servisimit t Borxhit
2.1. Prderisa borxhi nuk sht prmbushur plotsisht dhe nuk sht i rindar n marrveshje me
kreditort, Republika e Serbis n pajtim me prgjegjsit e veta si huamarrse/garantuese e pavarur
do t siguroj vazhdimsin e servisimit t borxhit. Kosova do ti kompensoj Republiks s Serbis
pjesn e caktuar n mnyr t rregullt pr Kosovn, t borxhit t servisimit t cilin Republika e Serbis e
ka paguar n pritje t kompletimit t procesit t prmbushjes s borxhit.
Neni 3 Arbitrimi
3.1. Nse, brenda nj viti pas hyrjes n fuqi t ksaj Marrveshjeje, Kosova dhe Republika e Serbis nuk
jan pajtuar pr prmbushjen dhe caktimin e borxheve, Grupi Drejtues Ndrkombtar do t emroj nj
arbitr ndrkombtar pas konsultimit me palt, pr ndarjen e borxhit ndrkombtar t Republiks s
Serbis n mes t Republiks s Serbis dhe Kosovs, n at pjes t borxhit ndrkombtar pr t cilin
nuk sht arritur ujdi nga palt, n marrveshje me kreditort relevant.
3.2. Caktimi i borxhit nga arbitri do t jet i parevokueshm dhe do t vendos se cilat borxhe do ti
transferohen Kosovs.

ANEKSI VII
PRONA DHE ARKIVI

Neni 1 Ndrmarrjet Publike

1.1. T drejtat e pronsis n ndrmarrjet publike (NP) dhe obligimet e ndrlidhura, duke
prfshir, por jo kufizuar n, detyrimet para korporatizimit do ti transferohen Kosovs. T drejtat e
pronsis dhe obligimet e ndrlidhura t NP-ve t cilat ofrojn shrbime vetm n ndonj komun
specifike apo n numr t kufizuar t komunave, posarisht n fushat e ujrave t zeza, ujitjes dhe
ngrohjes do ti transferohen asaj komune ose komunave prkatse.
1.2. Pavarsisht nga kto t drejta pronsore, organet kompetente t Kosovs marrin masa
t duhura pr implementimin e parimeve t Bashkimit Evropian pr qeverisjen dhe liberalizimin e
korporatave. Masat e theksuara m lart do t prjashtojn posarisht rikthimin e Statusit t NP-ve t
inkorporuara si Kompani t pavarura Aksionare dhe strukturave qeverisse t korporats t cilat jan
implementuar brenda tyre.
Neni 2 Ndrmarrjet Shoqrore
2.1. Administrimi i ndrmarrjeve shoqrore (NSH) dhe aseteve t tyre do t ushtrohet nga institucioni
pasardhs i Agjencis Kosovare t Mirbesimit (AKM), e themeluar me Rregulloren e UNMIK-ut 2006/xx
e ndryshuar me Rregulloren 2001/12 e ndryshuar.
2.2. Pr qllim t monitorimit, posarisht t prputhshmris me parime e Konvents Evropiane pr
Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut (KEDNJ) dhe me legjislacionin prkats t
privatizimit dhe likuidimit t NSH-ve. PCN emron:
a. Tre (3) antar ndrkombtar t bordit t drejtorve t institucionit pasardhs i AKM-s;
b. Drejtorin e Sekretariatit Ekzekutiv t Bordit t drejtorve t institucionit pasardhs t AKM-s;
c. Nj (1) antar nga secili komision i likuidimit.
2.3. Antart ndrkombtar t bordit t drejtorve kan kompetenca, q n veprim t prbashkt dhe
unanimisht, t pezullojn vendimin e institucionit pasardhs t AKM-s nse ata gjejn se nj vendim i
till sht n kundrshtim me parimet e KEDNJ-s Protokolleve t saj dhe ligjit t aplikueshm, dhe t
referojn shtjen n Dhomn e Posame pran Gjykats Supreme pr t marr vendim. Dhoma e
Posame pr raste t tilla vendos me nguti.
2.4. Pagesa e secilit individ nga mjetet e privatizimit dhe likuidimit t grumbulluara n Fonde trusti,
krkon pajtimin e antarve ndrkombtar t bordit t drejtorve, t cilt veprojn bashkrisht dhe
unanimisht, prve nse Dhoma e Posame tashm ka lshuar vendim pr pagesat q duhet br.

2.5 Dy donatort m t mdhenj ndrkombtar t institucionit pasardhs t AKM-s kan t drejt t

marrin pjes n takimet e bordit t drejtorve t institucionit pasardhs t AKM-s n cilsin e
vzhguesve.
Neni 3 Procesi i Shqyrtimit t Krkesave n AKM
3.1. Caktimi prfundimtar i pronsis dhe shqyrtimi i krkesave do t vazhdoj t bhet nga Dhoma e
Posame n Gjykatn Supreme e themeluar pr kt qllim me Rregulloren e UNMIK-ut 2003/13.
3.2. Do t jen pes kolegje t specializuara n Dhomn e Posame, pr t shqyrtuar fushat e
kompetencave si n vijim: (i) krkesat mbi privatizimin; (ii) krkesat mbi listat e puntorve; (iii) krkesat
mbi pronsin e prgjithshme dhe kreditor; (iv) krkesat mbi likuidimin; (v) krkesat e riorganizimit t
ndrmarrjes. Secili kolegj i specializuar prbhet nga dy (2) gjyqtar ndrkombtar dhe nj gjyqtar
kosovar.
3.3. Pran Dhoms s Posame do t ekzistoj kolegji i apelit pr shqyrtimin e vendimeve t Dhoms s
Posame. Kolegji i apelit prbhet nga tre (3) gjyqtar tjer ndrkombtar dhe dy (2) gjyqtar kosovar.
Neni 4 Agjencioni Kosovar i Prons (AKP)
4.1. Rregullorja e UNMIK-ut 2006/10, e ndryshuar me Rregulloren e UNMIK-ut 2006/50 pr Shqyrtimin e
Krkesave t Prons s Paluajtshme Private, duke prfshir pronn bujqsore dhe komerciale, vazhdon
t jet n fuqi dhe zbatohet n prputhshmri me dispozitat e ksaj Marrveshjeje. Shqyrtimi i rasteve
pronsore do t finalizohet deri m 31 dhjetor 2007, me vshtrim n kompletimin e implementimit t
vendimeve jo m von se 31 dhjetor 2008.

4.2. Postet n vijim do t plotsohen nga prfaqsuesit ndrkombtar sipas emrimit nga PCN:
a: Tre (3) antar ndrkombtar t Bordit Mbikqyrs, prfshir edhe kryesuesin e tij;
b: Drejtori i Sekretariatit Ekzekutiv;
c: Dy (2) antar ndrkombtar t Komisionit pr Shqyrtimin e Ankesave, prfshir edhe kryesuesin e
tij;
d: Dy (2) gjyqtar ndrkombtar, n prputhshmri me nenin 5 t ktij aneksi
Neni 5 Procesi i Shqyrtimit t Ankesave n AKP
5.1. Ankesat kundr vendimeve t Komisionit pr Shqyrtimin e Ankesave t AKP-s vendosen nga
kolegjet prej tre gjyqtarve n Gjykatn Supreme t prbra prej dy (2) gjyqtarve ndrkombtar dhe
nj (1) gjyqtari vendor.
5.2. Kosova implementon masa shtes, n konsultim me PCN-n, pr t siguruar q procesi i shqyrtimit

pr kthimin/kompensimin e krkesave pronsore sht efikas dhe vendimet zbatohen n mnyr

efektive.
Neni 6 Kthimi i prons
6.1. Kosova gjithashtu adreson shtjet e kthimit t prons, prfshir edhe ato q kan t bjn me
Kishn Ortodokse Serbe, si shtje me prioritet. Kosova do t themeloj mekanizma t pavarur pr
formulimin e politikave, kornizave legjislative dhe institucionale pr adresimin e shtjeve t kthimit t
prons. Prfaqsuesit e komunitetit ndrkombtar ftohen pr t marr pjes n mekanizma t till, t
cilt prfshijn prfaqsues t komuniteteve joshumic.
Neni 7 Arkivi
7.1. Arkivi, duke prfshir regjistrat kadastral dhe dokumentet e lidhura me Kosovn dhe banort e saj
t cilat jan zhvendosur nga Kosova, do t kthehen n Kosov. Pjest e Arkivit Shtetror t Republiks s
Serbis, t nevojshme pr administrim normal t Kosovs do t transferohen n Kosov sipas parimit t
rndsis funksionale, pavarsisht se ku ka qen apo sht i vendosur arkivi.
7.2. Republika e Serbis do t kthej apo transferoj t gjith arkivat brenda gjasht muajve t hyrjes n
fuqi t ksaj Marrveshjeje. Derisa arkivi t jet kthyer apo transferuar, Republika e Serbis do t lejoj
qasje t lir, t papenguar dhe efektive n to.

ANEKSI VIII
SEKTORI I SIGURIS N KOSOV

Neni 1 Siguria n Kosov

1.1. Prve aty ku sht specifikuar n kt Marrveshje, Kosova do t ket kompetenca mbi zbatimin e
ligjit, siguris, drejtsis, siguris publike, inteligjencs, organeve civile emergjente dhe kontrollit t
kufijve n territorin e saj.
1.2. Institucionet e siguris n Kosov do t operojn n prputhshmri me standardet demokratike dhe
t drejtat e komuniteteve dhe pjestarve t saj, ashtu si sht parapar n aneksin II.
1.3. Kosova do t themeloj nj komision parlamentar pr mbikqyrje t sektorit t siguris n
prputhshmri me kt Marrveshje.
1.4. Kosova do t themeloj Kshillin e Siguris t Kosovs (KSK), i cili i raporton kryeministrit. KSK
zhvillon strategjin e siguris n prputhshmri me kt Marrveshje. Kosova do t hartoj korniz
legjislative mbi komponentt e sektorit t siguris n prputhshmri me kt Marrveshje, me dispozita

t duhura buxhetore dhe t mbikqyrjes.

1.5. N ato fusha t sektorit t siguris ku vazhdohet prfshirja ndrkombtare n prputhshmri me
kt Marrveshje, Kosova, n bashkpunim me PCN-n dhe PUN-n me koh do t zhvilloj strategji pr
transferim t plot t prgjegjsis te autoritetet kosovare.
1.6. Procesi i zhvillimit t sektorit t siguris n Kosov do t jet plotsisht transparent ndaj fqinjve t
Kosovs, dhe Kosova do t themeloj masa t duhura t ndrlidhjes dhe ndrtimit t besimit me fqinjt
e saj rajonal.
1.7. Kosova do t prmbush standardet e OKB-s, OSBE-s dhe BE-s dhe praktikat n terren t siguris
dhe kontrollit t armve, si dhe marrveshjet tjera rajonale dhe deklaratat nn fushveprimin e OSBEs.
Neni 2 Policia

2.1. Nj zinxhir i unifikuar i komands s shrbimeve policore do t ruhet n gjith Kosovn.

2.2. Kufijt e stacioneve policore rajonale do t jen t njjta me kufijt komunal.
2.3. Prbrja etnike e policis brenda komuns deri n masn e mundshme do t reflektoj prbrjen
etnike t popullats n komun.
2.4 Kshillat e prbr nga prfaqsuesit komunal dhe t policis duke prfshir edhe komandantt e
stacioneve do t bhen plotsisht funksional n mnyr q t lehtsojn bashkpunimin n mes t
Shrbimit Policor dhe autoriteteve komunale/udhheqsve lokal t komunitetit. Kshillat udhhiqen
nga kryetart e komunave.
2.5. Komandantt e stacioneve lokale informohen paraprakisht pr operacionet nga forcat policore
qendrore apo speciale brenda perimetrit t stacioneve policore lokale prve nse krkesat
operacionale krkojn ndryshe.
2.6. N komunat me shumic serbe n Kosov, komandantt e stacioneve lokale zgjedhn sipas
procedurs n vijim: Kuvendi komunal propozon s paku dy emra pr komandant stacioni t cilt i
prmbushin krkesat minimale t profesionit ashtu si sht parapar n legjislacionin e Kosovs.
Ministria e Punve t Brendshme mund t emroj nj kandidat nga kjo list brenda 15 ditve t pranimit
t lists. N rast se asnjri nga kandidatt nuk pranohen nga ministria, Kuvendi Komunal do t siguroj
listn e dyt me s paku dy kandidat t ndryshm pr shqyrtim nga ministria, t cilt jan nga radht
ekzistuese t Shrbimit Policor t Kosovs dhe t cilt prmbushin t gjitha krkesat minimale t
profesionit ashtu si krkohet nga legjislacioni i Kosovs. Ministria pastaj obligohet q t emroj nj
kandidat nga lista e dyt brenda 15 ditve t pranimit t saj.

Neni 3 Kufiri
3.1. Kosova n koordinim me PCN-n dhe PUN-n zhvillon nj strategji pr mundsimin e dorzimit e
prgjegjsive, me faza, pr kontroll t kufijve dhe udhheqjes s tyre t asociuar dhe integruar n
Shrbimin Policor t Kosovs.
3.2. Territori i Kosovs do t definohet nga vija kufitare e Krahins Socialiste Autonome t Kosovs
brenda Republiks Socialiste Federative t Jugosllavis ashtu si kan qen kto vija kufitare m 31
dhjetor 1988, prve ndryshimit t vijs kufitare nga marrveshja e demarkacionit n mes t Republiks
Federative t Jugosllavis dhe Republiks Federative t Maqedonis m 23 shkurt 2001.
3.3. Kosova do t angazhohet me Republikn Jugosllave t Maqedonis pr themelimin e nj komisioni
t prbashkt teknik brenda 120 ditve nga hyrja n fuqi e ksaj marrveshjeje, pr t shnuar vijn
fizike t kufirit dhe pr adresimin e shtjeve tjera q dalin nga zbatimi i marrveshjes s vitit 2001 n
mes t Republiks Federative t Jugosllavis dhe ish-Republiks Jugosllave t Maqedonis. Puna e
komisionit teknik do t prfundoj brenda nj viti nga data e themelimit t saj. PCN dhe PUN do t
prfaqsohen n kt komision pr t lehtsuar diskutimet n mes t dy palve, ata mund t marrin
pjes n procesin e demarkacionit t kufirit me krkes t secils pal.
Neni 4 Shrbimet e Inteligjencs
4.1. Kosova do t themeloj nj agjencion vendor t siguris pr t monitoruar krcnimet ndaj siguris
s brendshme n Kosov, n prputhshmri me aneksin IX. Ky agjencion do t jet profesional, apolitik,
shumetnik dhe nn mbikqyrje t Parlamentit dhe administrats civile.

Neni 5 Forca e Siguris e Kosovs

5.1 N Kosov do t themelohet nj Forc e Siguris (FSK), e cila do t jet profesionale dhe shumetnike.
Ajo nuk do t krijoj nj barr t panevojshme financiare pr burimet e Kosovs. Qeveria do t themeloj
nj organizat civile pr t siguruar nj kontroll civil mbi FSK-n, n prputhshmri me anekset IX dhe XI.
5.2. FSK do t jet e armatosur leht dhe nuk do t posedoj arm t rnda si, tanke, artileri t rnd
apo kapacitet ajror ofanziv. FSK do t prbhet prej m tepr se 2500 pjestarve aktiv dhe 800
pjestarve rezerv.
5.3 Ndryshimet ndaj kufizimeve t prcaktuara n nenin 5.2 t ktij aneksi do t prcaktohen nga PUN,
n koordinim me PCN-n. Nj vlersim i plot i ktyre kufizimeve do t bhet jo m hert se 5 vite nga
data e hyrjes n fuqi t ksaj Marrveshjeje.
5.4. Fillimisht, FSK do t jet kryesisht prgjegjse pr prgjigjen ndaj krizave, asgjsimin e mjeteve

eksplozive dhe mbrojtjen civile. Pastaj FSK do t dizajnohet dhe prgatitet pr prmbushjen e
funksioneve tjera t siguris, t cilat nuk jan t prshtatshme pr policin apo organizatat tjera t
zbatimit t ligjit. PUN n koordinim me PCN-n do t themelojn nj proces t standardizuar t
monitorimit me qllim t prcaktimit se kur do t autorizojn FSK-n pr angazhim n kto funksione t
siguris.
5.5. Pjestart e FSK-s do t rekrutohen nga e gjith shoqria. Nj procedur formale e przgjedhjes do
t zhvillohet nga Kosova s bashku me PUN-n. Rekrutimi do t filloj menjher pas hyrjes n fuqi t
ksaj Marrveshjeje n mnyr q t sigurohen aftsit fillestare brenda nj viti t hyrjes n fuqi t
ksaj Marrveshjeje.
5.6. Pajisja e FSK-s do t jet nj prpjekje e prbashkt n mes t Kosovs dhe komunitetit
ndrkombtar, pasi t jen siguruar fondet dhe burimet. Kosova do t bj t njohura pr PUN-n t
gjitha burimet dhe fondet dhe pajisjet e siguruara pr FSK-n nga jasht.
Neni 6 Trupat Mbrojtse t Kosovs (TMK)
6.1. TMK-ja do t shprbhet. PUN, n konsultim me PCN-n dhe Kosovn, do t ushtroj mbikqyrje
ekzekutive t TMK-s, dhe do t vendos rreth kohs s shprbrjes s saj. Shprbrja do t bhet
brenda nj viti t hyrjes n fuqi t ksaj Marrveshjeje. Procesi i demobilizimit dhe i ri-integrimit do t
zhvillohet nga bashksia ndrkombtare pr kta pjestar t TMK-s.
Neni 7 Kontrolli i hapsirs ajrore
7.1. Kosova do t ket pronsi, prgjegjsi dhe llogaridhnie t plot pr hapsirn e saj ajrore. Do t
themeloj Autoritetin Civil t Aviacionit (ACA) pr t rregulluar veprimtarit e Aviacionit Civil n Kosov,
dhe PUN do t ket t drejt t rivendos kontroll ushtarak ndaj hapsirs ajrore, ashtu si sht
parapar n nenin 2 t aneksit XI.
ACA gjithashtu do t caktoj nj kompani pr shrbimet e navigacionit ajror.

ANEKSI IX
PRFAQSUESI CIVIL NDRKOMBTAR
Neni 1 Objektivat
1.1 Kosova do t jet prgjegjse pr menaxhimin e shtjeve t veta, bazuar n parimet
demokratike t sundimit t ligjit, prgjegjshmrin e qeveris dhe mbrojtjen e promovimin e t drejtave
t njeriut, t drejtave t pjestarve t t gjitha komuniteteve dhe mirqenien e prgjithshme t
qytetarve t saj. Duke kuptuar se pr prmbushjen e prgjegjsive q i jan caktuar Kosovs sipas ksaj
marrveshjeje lipset t zhvillohen nj varg veprimtarish t ndrlikuara dhe t rnda, nj Prfaqsues
Civil Ndrkombtar (PCN) do ta mbikqyr zbatimin e ksaj marrveshjeje dhe do ti mbshtes

prpjekjet relevante t autoriteteve t Kosovs.

Neni 2 Mandati dhe autoriteti i prfaqsuesit civil ndrkombtar
2.1 Sa i prket mbikqyrjes s prgjithshme t zbatimit t ksaj marrveshjeje, PCN-ja:
a. do t jet autoriteti final n Kosov sa i prket interpretimit t aspekteve civile t ksaj
marrveshjeje;
b. do ta siguroj zbatimin efektiv t ksaj marrveshjeje nprmjet kryerjes s detyrave specifike q i
jan caktuar PCN-s n pjest e tjera t ksaj marrveshjeje;
c. do t ndrmarr masa korrigjuese pr ta prmirsuar, nse ka nevoj, do veprim q ndrmerret nga
autoritetet e Kosovs, q PCN-ja konsideron se prbn shkelje t ksaj marrveshjeje, se e rrezikon
seriozisht sundimin e ligjit apo se, n ndonj mnyr tjetr, bie ndesh me kushtet dhe frymn e ksaj
marrveshje. Masat e tilla korrigjuese mund t prfshijn, por nuk kufizohen me anulimin e ligjeve apo
vendimeve q miratohen nga autoritetet e Kosovs;
d. n rastet e dshtimeve serioze apo t vazhdueshme n vnien n jet t thelbit apo fryms s ksaj
marrveshjeje dhe/apo n rast t pengesave serioze n punn e PCN-s dhe/ose MEPSM-s, PCN-ja do
ta ket autoritetin ta sanksionoj apo largoj nga detyra do zyrtar publik apo t ndrmarr masa t
tjera, sipas nevojs, pr ta siguruar respektimin e plot t ksaj marrveshjeje;
e. do ta monitoroj, nprmjet zyrs s tij/t saj apo nprmjet krijimit t mekanizmave t duhur
raportues nga aktert dhe organizatat e tjera ndrkombtare q mund t jen t pranishme n Kosov,
implementimin e t gjitha aspekteve civile t ksaj marrveshjeje.
2.2 Krahas autoritetit t tij/t saj pr t emruar, si sht prcaktuar n pjest e tjera t
ksaj marrveshjeje, PCN-ja do ta ket autoritetin e emrimit t drejtprdrejt apo dhnies s plqimit
pr emrimin e posteve si vijon:
a. Auditori i Prgjithshm do t jet ndrkombtar q do t emrohet nga PCN-ja.
b. Pas skadimit t mandatit t antarve ndrkombtar t tanishm t Bordit t Drejtorve t Trustit t
Kursimeve Pensionale t Kosovs (TKPT), PCN-ja do ta emroj nj prfaqsues ndrkombtar si antar
t Bordit t Drejtorve t TKPT-s.
c. Gjyqtart dhe prokurort ndrkombtar do t przgjidhen nga MEPSM-ja, pr emrimin e t cilve
do t lipset, para emrimit t tyre, plqimi i PCN-s;
d. Drejtori Gjeneral i Shrbimit t Dogans, Drejtori i Administrats Tatimore, Drejtori i Thesarit dhe
Drejtori Menaxhues i Autoritetit Qendror Bankar t Kosovs (AQBK) do t emrohen nga autoritetet
kompetente pr emrim, pas marrjes s plqimit nga PCN-ja;
e. Gjat ushtrimit t autoritetit t tij/t saj pr emrime, PCN-ja do ti marr parasysh kualifikimet
profesionale t kandidatve, reputacionin e integritetit t tyre dhe do ta prcjell zbatimin rigoroz dhe
t paanshm t ligjit.
2.3 Pushteti dhe kompetencat e PCN-s dhe pushteti dhe kompetencat e PSBE-s do ti mvishen t
njjtit person. PSBE-ja do ti ket kto kompetence ne sfern e sundimit t ligjit, prfshir, n veanti,

gjyqsorin, policin, dogann dhe shrbimet korrektuese, t cilat do t ushtrohen n emr t tij/t saj
nga MEPSM-ja, si parashihet me nenin 12 t ksaj marrveshjeje, nprmjet modaliteteve q do t
prcaktohen nga Kshilli i BE-s n prputhje me kt marrveshje, PSBE-ja do ti ket kompetencat si
vijon:
a. Autoritetin q t siguroj zhvillimin e hetimeve t duhura ndaj rasteve t krimeve t lufts,
terrorizmit, krimit t organizuar, korrupsionit, krimeve ndretnike, krimeve ekonomike/financiare dhe
krimeve t tjera serioze sipas ligjit, prfshir, kur konsiderohet me vend, nga ana e hetuesve
ndrkombtar q do t veprojn s bashku me autoritetet e Kosovs apo n mnyr t pavarur;
b. Autoritetin q t siguroj q ndaj rasteve q jan prshkruar n nenin 2.3a t ktij aneksi t
ndrmerren masa t duhura t ndjekjes penale prfshir, kur ka nevoj, nga ana e prokurorve
ndrkombtar q do t veprojn s bashku me prokurort e Kosovs apo n mnyr t pavarur.
Przgjedhja e rasteve pr aktvendime do t bazohet n kriteret objektive dhe masat mbrojtse
procedurale, si t prcaktohen nga Kryesuesi i MEPSM-s. Prokurort ndrkombtar do t veprojn
sipas legjislacionit t Kosovs;
c. Autoritetin pr t siguruar q rastet e prshkruara n nenin 2.3a t ktij aneksi dhe rastet civile q
kan t bjn me pronsin t gjykohen si duhet, prfshir, nse ka nevoj, nga ana e gjyqtarve
ndrkombtar q do t punojn n mnyr t pavarur apo n panele me gjyqtar t Kosovs n
gjykatn prkatse q ka juridiksion mbi rastin e dhn. Przgjedhja e rasteve pr gjykim ku prfshihen
gjyqtar ndrkombtar do t bazohet n kriteret objektive dhe masat mbrojtse procedurale, si t
prcaktohen nga Kryesuesi i MEPSM-s. Gjyqtart ndrkombtar do ta gzojn pavarsin e plot n
kryerjen e detyrave t tyre gjyqsore dhe do t shrbejn n sistemin gjyqsor t Kosovs sipas ligjit;
d. Prgjegjsin pr t siguruar q vendimet q merren mbi rastet q jan prshkruar n nenin 2.3a t
ktij aneksi t zbatohen si duhet dhe sipas ligjit nga autoritetet kompetente t Kosovs;
e. Autoritetin pr t marr prgjegjsi t tjera n mnyr t pavarur apo nn mbshtetjen e
autoriteteve kompetente t Kosovs, pr ta garantuar ruajtjen dhe promovimin e sundimit t ligjit,
rendin publik dhe sigurin;
f. N konsultim me PCN-n, autoritetin pr ti kthyer pr rishqyrtim apo anuluar vendimet operative q
merren nga autoritetet kompetente t Kosovs, sipas nevojs, pr ta garantuar ruajtjen dhe promovimin
e sundimit t ligjit, rendin publik dhe sigurin;
g. Autoritetin pr t mbikqyrur, pr t drejtuar dhe pr t ofruar kshilla n t gjitha sferat q kan t
bjn me sundimin e ligjit. Autoritetet e Kosovs duhet ti lehtsojn prpjekjet e tilla dhe t ofrojn
qasje t menjhershme dhe t plot tek do vend, individ, veprimtari, procedim, dokument, apo shtje
a ngjarje tjetr n Kosov;
h. Autoritetin pr ta siguruar zbatimin e efektshm t ksaj marrveshjeje prmes kryerjes s detyrave
q i jan caktuar PSBE-s n pjest e tjera t ksaj marrveshjeje;
i. Autoritetin pr ti emruar antart e personelit t MEPSM-s pr ti kryer detyrat q i jan caktuar
MEPSM-s.
2.4 PCN-ja do ta mbikqyr zhvillimin e institucioneve civile t Kosovs, prfshir kontrollin civil mbi
institucionet e saja t siguris, pa paragjykuar prgjegjsit e NATO-s dhe t PUN-s n zhvillimin e FSKs dhe mbikqyrjen e saj civile, si parashihet me nenin 13.5 t ksaj marrveshjeje.

2.5 PCN-ja do ta mbikqyr zhvillimin e Agjencis Vendore t Siguris, si sht specifikuar n aneksin
VIII t ksaj marrveshjeje.
2.6 PCN-ja do ta ket autoritetin e krijimit t nj mekanizimi pr rishikimin e kompetencave t tij/t saj
dhe t PSBE-s, pa paragjykuar privilegjet dhe imunitetet q i gzon PCN-ja dhe PSBE-ja sipas ksaj
marrveshjeje.
Neni 3 Koordinimi me aktert ndrkombtar
3.1 Pr ta siguruar koherencn dhe efektivitetin n angazhimin ndrkombtar n Kosov, PCN-ja do ti
themeloj mekanizmat e duhur pr koordinimin e aktiviteteve t t gjith akterve ndrkombtar.
Kta akter do ti mbshtesin prpjekjet e tilla duke ia ofruar PCN-s informatat relevante pr ushtrimin
e funksioneve t tij/t saja.
3.2 Nga Organizata pr Siguri dhe Bashkpunim n Evrop (OSBE-ja) krkohet q edhe m tutje ta
zhvilloj misionin e saj n Kosov, prfshir nj prani gjithprfshirse n terren, n mnyr q ta
mbshtes zhvillimin demokratik t Kosovs dhe punn e PCN-s dhe t zyrs s tij/t saj. Aranzhime t
veanta pr nj mbshtetje t till nga OSBE-ja do t prcaktohen midis OSBE-s dhe PCN-s.
3.3 N prputhje me rolin e tij/t saj t koordinimit t prgjithshm prkitazi me mbikqyrjen e zbatimit
t ksaj marrveshjeje, PCN-ja do ta kryesoj nj Komitet pr Koordinim q do t prbhet nga
Kryesuesi i Pranis Ushtarake Ndrkombtare, Kryesuesin i MEPSM-s, Kryesuesi e Misionit t OSBE-s
dhe, nse ky komision konsideron se sht me vend, prfaqsues t organizatave t tjera q do t ti
kontribuojn zbatimit t ksaj marrveshjeje.
Neni 4 Struktura/angazhimi i stafit n Zyrn e Prfaqsuesit Civil Ndrkombtar
4.1 PCN-ja do t emrohet nga nj Grup Drejtues Ndrkombtar pas konsultimeve me BE-n. GDN-ja do
ta krkoj miratimin e Kshillit t Sigurimit t OKB-s pr kt emrim. N GDN do t marrin pjes:
Franca, Gjermania, Italia, Rusia, Britania e Madhe, Shtetet e Bashkuara t Ameriks, Bashkimi Evropian,
Komisioni Evropian dhe NATO-ja.
4.2 PCN-ja do ti raportoj drejtprdrejt Grupit Drejtues Ndrkombtar dhe do ti kryesoj takimet e tij.
Grupi Drejtues Ndrkombtar do ti ofroj udhzime PCN-s.
4.3 PCN-s do ti ofrohet mbshtetje nga stafi (Zyra Civile Ndrkombtare (ZCN-ja), si ta konsideroj t
nevojshme, pr ti ndihmuar n kryerjen e funksioneve q jan parapar me kt marrveshje.
4.4 PCN-ja ka t drejt t themeloj fardo pranie n terren q ai/ajo e konsideron t nevojshme pr
zbatimin e plot t ksaj marrveshjeje. PCN-ja do ta themeloj nj zyr n terren n Mitrovic, e cila do
t prqendrohet, n veanti, n sferat e siguris/sundimit t ligjit, t liris s lvizjes/kthimit, t drejtave
pronsore/strehimit dhe t zhvillimit ekonomik.
4.5 Sipas ligjeve t Kosovs, PCN-ja, edhe n cilsin e tij/t saj si PSBE, do ta gzoj, sido q t jet e
nevojshme, kapacitetin ligjor pr ushtrimin e plot t funksioneve t tij/t saj, si parashihet me kt
marrveshje.
4.6 PCN-s, edhe n cilsin e tij/t saj si PSBE, do ti caktohen privilegjet dhe imunitetet sa vijon:
a. Kosova do tia ofroj PCN-s dhe PSBE-s dhe objekteve t tij/t saj, arkivave dhe pronave t tjera,
privilegjet dhe imunitetet e njjta q i gzon nj mision diplomatik dhe objektet e tij, arkivat dhe pronat

e tjera, sipas Konvents s Gjenevs pr Marrdhniet Diplomatike.

b. Kosova do tia ofroj PCN-s, PSBE-s dhe antarve profesional t stafit t tij/t saj, si dhe familjeve
t tyre, privilegjet dhe imunitetet e njjta q i gzojn agjentt diplomatik dhe familjet e tyre sipas
Konvents s Gjenevs pr Marrdhniet Diplomatike.
c. Kosova do tua ofroj antarve t tjer t stafit t zyrave t PCN-s dhe PSBE-s dhe familjeve t tyre
privilegjet dhe imunitetet e njjta q i gzojn antart e stafit administrativ dhe teknik dhe familjet e
tyre sipas Konvents s Gjenevs pr Marrdhniet Diplomatike.
Neni 5 Zvoglimi dhe skadimi i mandatit t Prfaqsuesit Civil Ndrkombtar
5.1 Bazuar n rekomandimet e PCN-s, Grupi Drejtues Ndrkombtar do ti prcaktoj standardet pr
shqyrtimin periodik t mandatit t PCN-s dhe do ta zhvilloj nj shqyrtim t plot t kompetencave t
PCN-s jo m von se dy vjet pas hyrjes s fuqi t ksaj marrveshjeje, duke synuar ngushtimin gradual
t fushveprimit t kompetencave t PCN-s dhe shpeshtsis s intervenimeve t tij/t saj.
5.2 Mandati i PCN-s do t skadoj ather kur Grupi Drejtues Ndrkombtar t konstatoj se Kosova i
ka prmbushur kushtet e ksaj marrveshjeje.
Neni 6 Bashkpunimi
6.1 Autoritetet e Kosovs do t bashkpunojn plotsisht me PCN-n, edhe n cilsin e tij/t saj si
PSBE, dhe me organizatat dhe aktert e tjer ndrkombtar, me qllim t zbatimit t suksesshm t t
gjitha aspekteve t ksaj marrveshjeje. Mosbashkpunimi nga ana e autoriteteve t Kosovs do t
prbj shkelje t kushteve t ksaj marrveshjeje, si parashihet me nenin 2.1 t ktij aneksi.
6.2 Autoritetet e Kosovs duhet ta mundsojn asistencn e nevojshme pr PCN-n, n cilsin e tij/t
saj si PSBE, me qllim t realizimit t suksesshm t detyrave t tij/t saj, prfshir, sipas nevojs,
ofrimin e mbshtetjes logjistike dhe administrative.
SHTOJCA X
MISIONI EVROPIAN PR POLITIKA T SIGURIS DHE MBROJTJES
Neni 1 Mandati dhe kompetencat
1.1 MEPSM-ja, nn udhheqjen e Prfaqsuesit Special t Bashkimit Evropian (PSBE-s) do ti ushtroj
kompetencat e PSBE-s, si sht prcaktuar n nenin 2.3 t aneksit IX t ksaj marrveshjeje.
1.2 Kryesuesi i MEPSM-s do ta marr prsipr menaxhimin e operacioneve t prditshme t misionit.
1.3 MEPSM-s dhe personelit t tij do ti ofrohen privilegjet dhe imunitetet e njjta me ato q jan
parapar me nenin 4.6 t aneksit IX t ksaj marrveshjeje.
Neni 2 Struktura
2.1 Kryesuesi i MEPSM-s do t caktohet nga Kshilli i Unionit Evropian.
2.2 Kryesuesi i MEPSM-s mund t themeloj fardo pranie q ai/ajo e konsideron t nevojshme, si n

nivelin qendror, ashtu edhe n at lokal, pr sigurimin e jetsimit t plot t elementeve t sundimit t
ligjit q parashihen me kt marrveshjeje.
2.3 MEPSM-ja do ta ket nj zinxhir t unifikuar komandues.
Neni 3 Bashkpunimi
3.1 Kosova do tia ofroj MEPSM-s tr ndihmn e nevojshme pr realizimin efikas dhe t efektshm t
detyrave t tij, prfshir, sipas nevojs, ofrimin e mbshtetjes logjistike dhe administrative.

ANEKSI XI
PRANIA USHTARAKE NDRKOMBTARE
Neni 1 Objektivat
1.1 Prania ushtarake ndrkombtare (PUN-ja) do t jet prgjegjse pr:
a. Ofrimin e sigurimit nga rreziqet e jashtme pr Kosovn, derisa institucionet e Kosovs t mund ta
marrin prgjegjsin;
b. Ofrimin a nj mjedisi t sigurt dhe t siguruar gjithandej territorit t Kosovs, n ndrlidhje me PCNn dhe nn mbshtetjen e institucioneve t Kosovs, deri m at koh kur institucionet e Kosovs t
mund ta marrin prgjegjsin, nga rasti n rast, pr detyrat e siguris q kryhen nga PUN-ja;
c. Mbikqyrjen dhe mbshtetjen, me ndihmn e t tjerve, e themelimit dhe trajnimit t Forcs s
Siguris t Kosovs (FSK-s). Kjo do t prfshinte vlersimin e s kaluars s pjestarve t saj pr ta
siguruar profesionalizimin; prpjekjet pr ta siguruar prfaqsimin e duhur etnik dhe t drejtn e
shqiptimit t sanksioneve pr sjelljet e paprshtatshme t pjestarve t FSK-s, n koordinim me PCNn;
d. Verifikimin e prputhshmris me aspektet ushtarake t siguris t parapara me kt marrveshje;
e. Mbshtetjen dhe koordinimin e afrt t aktiviteteve me PCN-n, si dhe ofrimin e kshillave ushtarake
PCN-s;
f. Ofrimin e ndihms dhe kshillave prkitazi me procesin e integrimit n strukturat euroatlantike.
1.2 N suaza t mjeteve dhe aftsive dhe derisa detyrat t mund tu lihen t tjerve n kuadr t
programeve pr t cilat duhen rn dakord, PUN-ja do tu ofroj ndihm autoriteteve lokale dhe PCN-s
n sa vijon:
a. Reagimin ndaj ekstremistve t dhunshm;
b. Sigurimin e liris s lvizjes;
c. Mundsimin e kthimit t refugjatve
d. Konfiskimin, shkatrrimin e armve pa autorizim ndrmarrjen e masave mbrojtse n kt drejtim;
e. Mbrojtjen e lokacioneve t caktuara fetare dhe kulturore;
f. Zhvillimin e detyrave t monitorimit t kufijve sipas krkess dhe,
g. Ofrimin e mbshtetjes, nga rasti n rast, Bashksis ndrkombtare dhe organizatave civile pr

implementim, n prmbushjen e mandateve t tyre prkatse.

1.3 PUN-ja do ta mbshtes zhvillimin e strukturave dhe ekspertizs n Kosov pr sigurimin e kontrollit
efektiv civil dhe menaxhimin e FSK-s, n veanti n sferat e zhvillimit strategjik, planifikimit t forcs,
menaxhimit t personelit, planifikimit, programimit dhe buxhetimit (PPB-s) dhe ushtrimit t planifikimit
dhe prokurimit, n pajtim me nenin 2.4 t aneksit IX t ksaj marrveshjeje.
1.4 PUN-ja do ta mbikqyr dhe monitoroj FSK-n dhe do t ket autoritet ekzekutiv mbi t, derisa
PUN-ja, n koordinim me PCN-n, t konstatoj se kjo forc sht e vetqendrueshme dhe e aft ti
kryej detyrat q i jan caktuar n prputhje me standardet ndrkombtare.
1.5 PUN-ja do t vazhdoj ti zbatoj praktikat e vna n funksion t Komisionit t tanishm t
Prbashkt pr Implementim me Republikn e Serbis. Me kalimin e kohs, veprimtarit e Komisionit t
Prbashkt pr Implementim do t bhet pjes e nj Komisioni t Prbashkt Ushtarak t ri q do t
prfshij autoritetet nga Kosova dhe Serbia, n kuadr t t cilit do t trajtohen shtjet ushtarake dhe
t siguris me interes t prbashkt.
1.6 PUN-ja, n koordinim me PCN-n, do ti prcaktoj masat pr krijimin e mirbesimit midis FSK-s
dhe institucioneve t mbrojtjes t Serbis.
1.7 N planin m afatgjat, PUN-ja do t mbetet e angazhuar me FSK-n pr t ofruar kshilla,
nprmjet t cilave do t synohet integrimi i mtejm n strukturat euroatlantike t siguris dhe
prfshirja e elementeve nga kjo forc e siguris n misione me mandat t prcaktuar ndrkombtarisht.
1.8 PUN-ja do ti zhvilloj operacionet e saja nn autoritetin e Kshillit Veriatlantik dhe do ti
nnshtrohet drejtimit dhe kontrollit politik t tij, nprmjet zinxhirit komandues t NATO-s. PUN-ja do ta
ket nj zinxhir komandues t unifikuar.
Neni 2 Pushteti dhe kompetencat
2.1 N prmbushjen e prgjegjsive t PUN-s, kryesuesi i PUN-s do ta ket autoritetin, pa iu
nnshtruar ndrhyrjeve apo marrjes leje, q t bj fardo q ai/ajo e konsideron t nevojshme apo t
duhur, prfshir prdorimin e forcs ushtarake, pr ta mbrojtur PUN-n dhe personelin tjetr t caktuar
dhe pr ti prmbushur prgjegjsit e saja. Kryesuesi i PUN-s sht autoriteti final n kt sfer sa i
prket interpretimit t atyre aspekteve t marrveshjes q i referohen PUN-s.
2.2 PUN-ja do ti ket kompetencat si vijon:
a. T drejtn pr ti prmbushur prgjegjsit e saja ashtu si e konsideron me vend, prfshir prdorimin
e t forcs s nevojshme kurdo q krkohet dhe pa iu nnshtruar ndonj sanksionimi, ndrhyrjeje apo
nevoje pr t marr leje nga dikush tjetr;
b. T drejtn pr t ushtruar liri t plot dhe t papenguar t lvizjes n tr territorin e Kosovs, me
do kusht;
c. T drejtn pr ta rivn kontrollin e menjhershm dhe t plot mbi hapsirn ajrore (apo pjesve t
saja), nse krkesat ushtarake e diktojn kt. Kryesuesi i PUN-s duhet t sigurohet q Autoriteti i
Aviacionit i Kosovs t informohet n trsi pr ndonj vendim t till;
d. T drejtn pr t zhvilluar hetime n objektet dhe shrbimet q ndrlidhen me prmbushjen e
detyrave t saja;
e. T drejtn pr ta aprovuar dhe mbikqyrur, n koordinim me PCN-n, themelimin e t gjitha forcave

jopolicore dhe atyre q lidhen me sigurin q propozohen nga Kosova.

f. T drejtn pr t ndrmarr veprime q i konsideron t duhura pr ta mbshtetur mandatin e saj n
prputhje me kt marrveshje.
2.3 Kosova do tia ofroj PUN-s statusin, privilegjet dhe imunitetet q tash i jan ofruar KFOR-it sipas
Rregullores 2000/47 t UNMIK-ut.
2.4 N t gjitha rastet, autoritetet e PUN-s do t mbahen nn shqyrtim dhe, pas konsultimeve me palt
relevante dhe vendimit t Kshillit Veriatlantik, do t mbarshtohet si duhet, nga rasti n rast, prderisa
institucionet e Kosovs ti zhvillojn kapacitetet e tyre dhe ti shtojn kompetencat dhe prgjegjsit.

ANEKSI XII
AGJENDA LEGJISLATIVE
Neni 1 Legjislacioni q duhet t miratohet gjat periudhs s tranzicionit

Kuvendi i Kosovs duhet ti miratoj zyrtarisht ligjet e nevojshme pr implementimin e kushteve t ksaj
marrveshjeje gjat periudhs s tranzicionit prej 120 ditve, t cilat duhet t konsiderohen si t
miratuara nga Kuvendi dhe do t vihen n zbatim menjher ditn e par pas prfundimit t periudhs
s tranzicionit. Legjislacioni i till duhet t prfshij, por jo edhe t kufizohet me ligjet si vijon:
1.1 Ligjin pr zgjedhjet e prgjithshme dhe lokale;
1.2 Ligjin pr vetqeverisjen lokale;
1.3 Ligjin pr kufijt komunal;
1.4 Ligjin pr themelimin e zonave t mbrojtura;
1.5 Rregullat e puns, apo amendamentet e nevojshme t saj, q konsiderohen t nevojshme pr
prmbushjen e kushteve t ksaj marrveshjeje me prfundimin e periudhs s tranzicionit, prfshir,
n veanti, rregullat e puns q kan t bjn me mbrojtjen dhe promovimin e t drejtave t
komuniteteve dhe pjestarve t tyre.
Neni 2 Legjislacioni q duhet t miratohet gjat periudhs s tranzicionit dhe pas saj
Kuvendi i Kosovs mund ti miratoj zyrtarisht ligjet t tjera gjat periudhs s tranzicionit pr ti
prmbushur kushtet e ksaj marrveshjeje, t cilt, nse aprovohen, do t konsiderohen si t miratuara
nga Kuvendi dhe do t vihen n zbatim menjher ditn e par pas periudhs s tranzicionit.
Legjislacioni i till, prndryshe, do t miratohet si shtje parsore pas prfundimit t periudhs s
tranzicionit dhe do t prfshij, por nuk do t kufizohet me si vijon:
2.1 Ligjet q kan t bjn me t drejtat e komuniteteve dhe pjestart e tyre;
2.2 Ligjin pr themelimin e Kshillit t Sigurimit t Kosovs;
2.3 Aktin e Aviacionit Civil;
2.4 Amendamentet e Rregullores s Kuvendit pr themelimin e Komisionit pr Mbikqyrje t Siguris t

Kuvendit;
2.5 Ligjin pr financat lokale;
2.6 Ligjet q kan t bjn me ndarjen e kompetencave dhe shtjet e tjera n sektort si vijon:
2.6.1 Arsimin;
2.6.2 Kujdesin shndetsor;
2.7 Ligjin pr Forcn e Siguris t Kosovs;
2.8 Aktin pr shrbimin e Forcs s Siguris s Kosovs;
2.9 Aktin pr Shrbimin Policor t Kosovs;
2.10 Ligjin pr themelimin e Agjencis Vendore t Inteligjencs t Kosovs;
2.11 Ligjin pr nnshtetsin Kosovare;
2.12 Ligjin pr Simbolet Kombtar dhe festat zyrtare
2.13 Ligjin pr dmshprblimet