Prijedlog mjera za smanjenje negativnog uticaja na ivotnu sredinu sa

Akcionim planom sainjenim na osnovu Informacije o stanju ivotne

sredine za 2013. godinu

Podgorica, jul 2014.

1

PRIJEDLOG MJERA
Vazduh
Nacionalna strategija upravljanja kvalitetom vazduha sa Akcionim planom za period 2013-2016 usvojena je u
februaru 2013. godine. Donoenjem ovog dokumenta objedinjeni su ciljevi zatite i poboljanja kvaliteta vazduha iz
drugih planskih i stratekih dokumenata u ovoj oblasti vezanih za ispunjavanje meunarodnih obaveza Crne Gore, a
naroito u pogledu sprjeavanja prekograninog prenosa zagaenja, ouvanja ozonskog omotaa i prilagoavanja i
ublaavanja negativnih efekata klimatskih promjena. U skladu sa Zakonom o zatiti vazduha predvieno je da
Strategija pokriva period 20132016, uz definisanje odgovarajuih mjera koje je mogue sprovesti u tom periodu,
imajui u vidu prepoznate probleme, dostupna sredstva, kao i postojei pravni i institucionalni okvir.
Mjere predloene Akcionim planom svrstane su u etiri grupe:
1)
Horizontalne mjere koje se ne bave odreenim konkretnim problemom kvaliteta vazduha, ve se tiu
unaprjeenja pravnog i institucionalnog okvira, izgradnje kapaciteta za upravljanje kvalitetom vazduha, poboljanja
mehanizama za sprovoenje mjera i integrisanja politike kvaliteta vazduha u druge sektorske politike.
2)
Preventivne mjere kojima se ukazuje na neophodnost primjene principa odrivog razvoja u oblasti
prostornog planiranja, razvoja industrije, saobraaja, poljoprivrede i sl., promocijom istih tehnologija i zdravijih
stilova ivota, podizanjem javne svijesti i organizovanjem promotivnih aktivnosti s ciljem upoznavanja javnosti sa
tetnim uticajima upotrebe odreenih proizvoda i tehnolokih procesa.
3)
Mjere za smanjenje emisija zagaujuih materija koje u skladu sa Zakonom propisanim sadrajem
Strategije sadre mjere vezane za razliite probleme kvaliteta vazduha i razliite tipove izvora zagaenja. U skladu s
tom podjelom razlikuju se sledee mjere za smanjenje, odnosno ublaavanje:

zakisjeljavanja (acidifikacije),
eutrofikacije,
formiranje prizemnog ozona,
izloenost suspendovanim esticama,
emisije dugotrajnih zagaujuih organskih materija (POPs),
2


emisije/depozicije tekih metala,
kao i mjere koje se odnose na odreene izvore emisija:

mjere za smanjenje emisija iz stacionarnih izvora (industrija, energetika),

mjere za smanjenje emisija iz pokretnih izvora (saobraaj),

mjere za smanjenje emisija koje potiu iz poljoprivrednih aktivnosti,

mjere za smanjenje emisija koje potiu iz upotrebe odreenih proizvoda.

4)

Specifine mjere koje se odnose na:

zatitu ozonskog omotaa,
smanjenje emisije gasova sa efektom staklene bate,
ublaavanje klimatskih promjena,
prilagoavanje klimatskim promjenama.

Akcioni plan sadri 54 mjere s razraenom dinamikom realizacije i 49 preporuka, ijom bi se realizacijom znaajno
unaprijedio kvalitet vazduha u Crnoj Gori. Akcioni plan sainjen na osnovu Informacije o stanju ivotne sredine za
2013.godinu, sadri mjere predviene za 2014.godinu.
Na osnovu lana 21 Zakona o zatiti vazduha (Sl. list CG, br. 25/10), u zonama gdje koncentracije zagaujuih
materija prelaze bilo koju uspostavljenu graninu ili ciljnu vrijednost, uzimajui u obzir granice tolerancije ukoliko su
propisane, Ministarstvo, u saradnji sa Agencijom za zatitu ivotne sredine i organima lokalne uprave na ijoj se
teritoriji zona nalazi, donosi plan kvaliteta vazduha da bi se u to kraem roku dostigle vrijednosti utvrene Uredbom
o utvrivanju vrsta zagaujuih materija, graninih vrijednosti i drugih standarda kvaliteta vazduha.
Zbog prekoraenja dozvoljenih graninih vrijednosti koncentracije PM 10 estica u vazduhu u martu 2014. godine
doneen je Plan kvaliteta vazduha za optinu Niki. U ovim dokumentima su detaljno analizirani uzroci zagaenja,
dat je pregled stanja, kao i prijedlog mjera za rjeavanje postojeih problema.
Akcionim planom u okviru Plana kvaliteta vazduha za optinu Niki definisano je 20 mjera u cilju smanjenja emisija
iz neindustrijskih kotlarnica i individualnih loita, emisija koje potiu od poljoprivrede, emisija koje vode porijeklo od
saobraaja, emisija iz industrijskih postrojenja, emisija koje potiu od odlaganja otpada i opte mjere za smanjenje
emisija zagaujuih materija u vazduh. U okviru Akcionog plana precizirani su rokovi za postizanje mjera, kao i
nosioci aktivnosti.
3

Radi bolje ocjene stanja kvaliteta vazduha na cijeloj teritoriji Crne Gore preporuuje se uspostavljanje lokalnih mrea
za praenje kvaliteta vazduha.

Vode
Vodna tijela su osnov upravljanja ivotnom sredinom u skladu sa Okvirnom direktivom o vodama i osnov su za sve
aspekte praenja stanja ivotne sredine i izvjetavanja. Iz tog razloga neophodno je izvriti delineaciju vodnih tijela u
Crnoj Gori.
U narednim godinama potreba za sloenijim podacima o kvalitetu voda znatno e se poveati, pa je neophodno
dopuniti i unaprijediti Program monitoringa voda koji bi bio u skladu sa preporukama i smjernicama Okvirne direktive
o vodama.
Od izuzetnog znaaja je i izrada Planova upravljanja rijenim basenima/slivnim podrujima, jer se njima odreuju
elementi upravljanja vodama i postavljaju okviri za razvoj hidroenergetskih objekata.
Uspostavljanje Vodnog informacionog sistema bi omoguilo efikasno i sveobuhvatno korienje svih raspoloivih
podataka i informacija o vodnom reimu.

Zemljite
Strateka dokumenta iz oblasti kvaliteta zemljita (Nacionalna strategija odrivog razvoja Crne Gore, Pravci razvoja
Crne Gore ekoloke drave, Prostorni plan Crne Gore do 2020-te godine) upuuju da je poljoprivreda, zajedno s
turizmom i uslugama, na vrhu prioriteta privrednog razvoja Crne Gore.
Na osnovu navedenih stratekih dokumenata i rezultata analiza zemljita u 2013. godini, a u smislu gazdovanja
zemljitem na odriv nain, kako bi se ouvala njegova sposobnost pruanja ekoloke, ekonomske i drutvene
dobrobiti, a i sauvala njegova vrijednost za budue generacije potrebno je:

Sprjeavanje pogoranja statusa zemljinih povrina,

Ubrzati redukciju zagaenja opasnim supstancama, kao i sprjeavati poveanje koncentracije zagaenja koji
je rezultat uticaja aktivnosti ovjeka,
Prekid ili postepeno ukidanje isputanja, emisije i gubitaka prioritetno opasnih supstanci,
Stroga kontrola odlaganja otpada, od momenta stvaranja, sakupljanja, transporta do konanog adekvatnog
odlaganja,
4

Smanjenje zagaenje ivotne okoline u industrijskim hot-spotovima.

Iz navedenih razloga neophodno je:

Obezbijediti zakonske propise, usklaene sa EU direktivama, kojim bi se jasno definisale sve vrste zemljita
(prije svega prema njihovoj namjeni) i regulisalo upravljanje istim. U skladu sa tim, obezbijediti kvalitetniji
monitoring zagaenja zemljita kroz obezbjeivanje zakonski definisanih koncentracija zagaujuih supstanci
za svaku propisanu vrstu zemljita.

Upravljanje otpadom
ak i ako se propisno prikuplja i odlae, otpad koji se nekontrolisano proizvodi, koji se ne upotrebljava ponovo i ne
reciklira, ne doprinosi zatiti ivotne sredine, ve joj teti.
Kako bi se postojei resursi koristili racionalno i na odriv nain neophodno je:

Vriti prevenciju nastanka otpada, odnosno smanjiti koliine proizvedenog otpada (ne stvarati otpad
nepotrebno),
Podsticati ponovnu upotrebu i reciklau otpada,
Planirati pravilno odlaganje otpada kao poslednju opciju.

Takav mehanizam upravljanja otpadom ne dozvoljava nekontrolisano jednokratno korienje resursa, ve podstie
njihovu racionalnu upotrebu i smanjuje negativan uticaj otpada na segmente ivotne sredine i zdravlje ljudi.
U tu svrhu, neophodno je:
-

Istrajati u naporima da se prekine sa praksom odlaganja otpada na neureenim odlagalitima, kao i u vrenju
pritiska na lokalne samouprave da ispune svoju zakonsku obavezu po pitanju sanacije istih.

Kako bi se maksimalno izbjegla praksa odlaganja otpada na lokacijama koje za to nisu predviene, neophodna
je izgradnja to vie reciklanih dvorita, kao i ograenih boksova u kojima bi graanstvo odlagalo kabasti
otpad.

Uloiti maksimum u dalju realizaciju izgradnje modernih postrojenja za tretman otpada, kao i odlagalita
opasnog otpada koji zadovoljavaju sve propisane standarde.

Iako u Crnoj Gori postoje Reciklani centri i firme koje se bave sakupljanjem, transportom i preradom otpada,
kao i one koje se bave preuzimanjem pojedinih vrsta opasnog otpada i izvozom istih, javnost s time nije
5

dovoljno upoznata, pa je potrebno razviti mehanizme koji bi im omoguili da svoju ulogu u drutvu realizuju na
to uspjeniji nain.
-

Dalje ulaganje u oblikovanje javnog mnjenja i pripremu graana na ispunjenje zakonskih obaveza Crne Gore
kad je u pitanju, prije svega, selektivno odvajanje otpada.

Uloiti napore u iznalaenju rjeenja za uspostavljanje mehanizama koji e obezbijediti efektivnu praksu
dostavljanja podataka od strane relevantnih subjekata, kao i za kreiranje i voenje kvalitetnih baza podataka
u oblasti upravljanja otpadom.

Uspostaviti sistem stroge kontrole odlaganja otpada u skladu sa postojeim regulativama, kao i buduim
zakonskim aktima.

S obzirom da je naa zemlja ratifikovala Stokholmsku konvenciju (o dugotrajnim -perzistentnim zagaujuim

materijama tzv. POP-s) treba nastaviti sa realizacijom ovog monitoringa, jer se njime detektuju osnovni
emiteri POP-sa u ivotnu sredinu, u cilju njihove redukcije do eliminacije iz ekosistema u predvienom roku.
Zapoeti realizaciju projekta Upravljanje industrijskim otpadom i ienje, u saradnji sa Svjetskom bankom u
cilju sanacije i remedijacije identifikovane 4 crne ekoloke take (Kombinat Aluminijuma Podgorica,Jadransko
brodogradilite Bijela,Termo-elektrana Pljevlja i Rudnik uplja stijena Pljevlja i rjeavanja problema opasnog
otpada na nacionalnom nivou

Biodiverzitet
U kontekstu efikasnije zatite biodiverziteta i rjeavanja identifikovanih problema na istraivanim podrujima
smatramo da bi bilo neophodno sprovesti sledee mjere:
Kanjon rijeke Morae

Zaustaviti devastaciju prirodnih stanita,

Strogo sankcionisati ribolov nedozvoljenim sredstvima
Sprijeiti nelegalno sakupljanje jedinki u komercijalne i kolekcionarske svrhe

Kanjon rijeke Komarnice

Neophodno je zabraniti neadekvatnu i nekontrolisanu sjeu ume na ovom prostoru, kao i eksploataciju
umskih plodova.
6

Kanjon rijeke Mrtvice

Adekvatna zatita termofilnih listopadnih uma

Izrada plana upravljanja za indikatorske vrste gljiva
Zabrana sakupljanja vrste glijve Amanita caesarea
Zatita vrste gljive Chroogomphus helveticus nacionalnom legislativom
Adekvatna zatita uma

Pritoke rijeke Lim

Svi radovi na eksploataciji ljunka i pijeska se moraju izvoditi tako da ne izazivaju znaajne izmjene
morfolokih karakteristika korita Lima i pritoka, u potpunosti je zabranjeno svako ugroavanje stabilnosti
korita rijeke.
Transport i eksploatacija rijenog nanosa iz korita rijeke Lim moraju biti vreni tako da se onemogui bilo
kakav negativan uticaj na kvalitet i ostale karakteristike rene vode, to se moe negativno odraziti na grupe
vodenih organizama.
Uraditi sanaciju deponija i poboljati estetsku vrijednost predjela.
Sprovesti mjere unaprjeenja kao to su poribljavanje, zatita od posledica erozionih voda i izrada
salmonidnih objekata i uzgajalita.
Predlae se uvoenje zabrane ulova u svim devastiranim stanitima u trajanju od najmanje jedne ili vie
godina za: lipljena (Thymallus thymallus), blatnjau (Salmo labrax), mladicu (Hucho hucho) i tuku (Esox
lucius).
Kako je rak kamenjar zatiena vrsta u Evropi predlae se stavljane na listu zatienih vrste u Crnoj Gori.
Kad su u pitanju vodozemci i gmizavci neophodno je sprovesti zatitu stanita, sprijeiti nedozvoljeno
sakupljanje, sprijeiti odlaganje otpada uz korita rijeka.
Sprijeiti nesavjesno eksploatisanje umskog ekosistema.
Sprijeiti antropogeni uticaj kao to je ilegalna gradnja objekata, kao i ilegalan lov.

Murinska rijeka
Adekvatna zatita vlanih stanita sa vrstama Alnus spp.
Zatita indikatorske vrste gljiva na nacionalnom nivou

Skadarsko jezero

Napraviti Planove upravljanja sa Akcionim planovima (AP) za svaku pojedinanu biljnu vrstu i habitat koje su
bile predloene za praenje monitoring.
Vrstu Caldesia parnassifolia ukljuiti na listu nacionalno zatienih vrsta.
Planskim i programskim dokumentima potrebno je planirati kontinuirano praenje lovora i lovorovih zajednica,
kako na ostrvima, tako na svim podrujima gdje se lovor javlja.
U cilju zatite lovorovih uma, unaprijediti fiziku zatitu ostrva estim kontrolama ostrva, a posebno ostrva
obraslim lovorovom umom.
Predlae se za vrstu Salmo farioides stroga zabrana svih komercijalnih aktivnosti i ilegalnog ribarstva
pogotovo na Rijeci Crnojevia (Obodska rijeka i Orahovtica). Sportski ribolov se moe dozvoliti u odreenoj
mjeri.
Za vrstu Salmo marmoratus neophodno je sprovesti strogu kontrolu ilegalnog ribolova u periodi proljenog
mrijeenja.
Za vrstu Acipenser naccarii predlae se nastavak monitoring aktivnosti paralelno sa primjenom mjera koje bi
podsticale i ograniavale uzvodnu migraciju od Jadranskog mora ka Skadarskom jezeru.
Za jegulju Anguilla anguilla predlae se nastavak monitoring aktivnosti i istraivanje migracionih puteva.
Kad je rije o invazivnoj vrsti Perca fluviatilis u cilju redukcije broja populacija predlae se komercijalan ribolov
ribolovnim mreama proporcija koje odgovaraju lovu ove vrste.
Kontrola eutrofikacije i reavanje pitanja otpadnih voda.
Unapreenje i nastavak monitoring aktivnosti za vrste gmizavaca i vodozemaca.

U nastavku su preporuke za unaprjeenje stanja po vrstama:

Pelikan
Redovno godinje odravanje postavljenih platform za gnijeenje pelikana, koji su posebno osjetljivi na
fluktuacije nivoa vode jezera.
Oznaavanje rezervata (vidljivim) plutajuim bovama koje oznaavanju blizinu kolonije i zonu zabrane ulaska
takoe treba uzeti u obzir.
Izrada monitoringa protokola za istraivanje pelikana gdje e biti opisan nain osmatranja ove vrste tokom
gnijeenja, distance osmatranja kao i eksplicitna zabrana ulaska u rezervat ili podruje gdje gnijezde u
periodu 1/1 do 1/7 svake godine.
Vidra
8

Kad je rije o vidri predlae se:

Unoenje u privredne i sportske ribolovne dozvole zabrane bacanja mrea i bubnjeva ispod mostova, u blizini
kanala i na uima pritoka gdje je uoena vidra. Prilikom unoenja ove zabrane, potrebno je donijeti Odluku na
nivou JPNPCG kojima je ova zabrana i pravno donesena. Takoe, s obzirom da je vidra zakonom zatiena,
potrebno je i odrediti i precizirati kaznene mjere ukoliko se prekri ova zabrana.
Zakonom o divljai i lovstvu trajno zabraniti i lov vidre.
Postaviti saobraajni znak na kome se vozai obajetavaju da prolaze kroz podruje na kome boravi vidra i da
su u obavezi da prilagode vonju odnosno smanje brzinu.

U kontekstu efikasnije zatite biodiverziteta i rjeavanja identifikovanih problema na polju zatite prirode generalno
smatramo da bi bilo neophodno:
Nastaviti detaljna istraivanja flore i faune Crne Gore, u skladu sa EU metodologijom i praksom, kao i u potpunosti
realizovati izradu vegetacijskih karata stanita.

Unaprijediti zakonski okvir za zatitu biodiverziteta, s tim u vezi neophodno je uskladiti kategorizaciju zatienih
podruja na nacionalnom nivou sa IUCN kategorizacijom, takoe neophodno je i pripremiti i Uredbu o
uspostavljanju ekoloke mree

Omoguiti kontinuirano unapreenje i jaanje kapaciteta za implementaciju propisa, prethodno usklaenih sa

evropskim zakonodavnim okvirom, kao i kapaciteta za efikasno upravljanje zatienim podrujima na svim
nivoima ali sa posebnim akcentom na nivo lokalnih samouprava. S tim u vezi, posebno treba ojaati kapacitete
inspekcijskih slubi i uvarskih slubi kako u pogledu tehnike opremljenosti tako i u pogledu kadrovskih
kapaciteta.

Unaprjeenje sistema upravljanja zatienim podrujima, kroz odreivanje upravljaa za sva zatiena podruja
po svim kategorijama zatite i kroz izradu planova upravljanja za sva zatiena podruja.

Poveati nacionalno zatiena podruja prirode na 10% teritorije (kako je predvieno i Prostornim planom) i
zatititi najmanje 10% obalnog podruja.

Utvrivanje metodologije za procjenu brojnosti populacija divljai kao i utvrivanje brojnosti divljai za sva lovita
pojedinano, angaovanjem strunih organizacija i pojedinaca iz odgovarajuih strunih oblasti (ornitolog,
mamolog i dr).

Izgraditi neophodnu infrastrukturu za adekvatnu zatitu biodiverziteta koja se prije svega odnosi na izgradnju:

Zoo vrta i azila po standardima i uslovima koji e na adekvatan nain rijeiti problem nelegalnih i neuslovnih
privatnih zoo vrtova kao i zbrinjavanja oduzetih ivotinja.
9

Formiranje banke gena biljnih i ivotinjskih vrsta koje su rijetke, zatiene i kojima prijeti izumiranje.
Obezbijediti sredstva za aktivnosti na izradi Crvenih lista i knjiga.

Buka
Rezultati monitoringa buke u 2012. i 2013. godini su potvrdili da je buka koja potie od saobraaja najvei izvor buke
u ivotnoj sredini Crne Gore.
Imajui u vidu negativan uticaj buke na zdravlje ljudi, neophodno je preduzeti mjere u cilju kontrole nivoa buke u
ivotnoj sredini.
Mjere zatite su date kao kratkorone i dugorone.
Kratkorone mjere zatite:
ogranienje brzine kretanja vozila
zabrana saobraaja za pojedine kategorije vozila i njihovo usmjeravanje na pravce manje osjetljive na buku
bolja regulacija saobraaja, kontrola nivoa buke koju emituju vozila, popularizacija/ vea upotreba gradskog
prevoza.
Dugorone mjere zatite:

pravilno planiranje namjene prostora

ukljuivanje mjera zatite od buke u fazu projektovanja graevinskih objekata
postavljanje objekata tipa magacina, garaa i slino izmeu izvora i primaoca buke
izgradnja vertikalnih zatitnih zidova du saobraajnica
ozelenjavanje pojasa du saobraajnica.

Radioaktivnost u zivotnoj sredini

1. Tendencija nedostatka sredstava za sprovoenje monitoringa radioaktivnosti u ivotnoj sredini se nastavila i u
2013. godini. S tim u vezi, potrebno je nai nain da se obezbijedi konstantan iznos sredstava koji se nee iz
godine u godinu mijenjati i na taj nain uticati na kvalitet ovog monitoringa, odnosno, samim tim nee
doprinositi umanjenju njegovog kvaliteta.
2. Predlae se remedijacija u kolama:
10

1. Muzika kola Andre Navara Podgorica,

2. O.. Vlado Mili, Donja Gorica,
3. O. 18. Novembar na Biou;
4. O.. Savo Kai na Barutani;
5.O. Mahmut Leki u Tuzima Milje
Nakon sprovedene remedijacije mjerenja treba ponoviti, kako bi se utvrdilo da li je remedijacija bila uspjena.
U meuvremenu, dok se predloene remedijacione mjere ne sprovedu, treba:
-

Periodino provjetravati sve prostorije koje se nalaze u prizemlju, sve prostorije u kojima se boravi vie od
nekoliko sati i to: ujutru oko 7 asova, sredinom dana oko 12 asova i poslije podne oko 17 asova.
Provjetravanje treba da traje od 15 do 30 minuta u svakom od tri ciklusa u danima bez vjetra i po 10
minuta u danima sa vjetrom.
Stalno treba provjetravati sve prostorije koje se nalaze u prizemlju, sve prostorije u kojima se boravi vie
od nekoliko sati i to: najmanje 30 minuta prije poetka nastave i nastojati da tokom nastave makar jedan
prozor bude stalno otvoren.
Mjere se primarno primjenjuju u hladnom periodu godine ( naroito u toku sezone grijanja)

3. Broj stanica koje vre on-line monitoring jaine apsorbovane doze zraenja u vazduhu nije dovoljan i ne
pokriva kompletnu teritoriju Crne Gore. Za sada postoji jedna mjerna stanica, u Podgorici. Jedna sonda nije
dovoljna ni u kvantitativnom ni u kvalitativnom smislu i neophodno je postaviti mreu od ukupno barem 5
mjernih stanica koje bi pravilnim meusobnim rasporedom pokrile cijelu teritoriju Crne Gore. Takoe, svi
mjereni podaci sa ovih stanica koji bi predstavljali i dio sistema za ranu najavu nuklearnog akcidenta, trebalo
bi da budu dostupni Agenciji za zatitu ivotne sredine 24 asa neprekidno.
4. Na teritoriji nae zemlje postoji jedna pumpa koja vri uzorkovanje vazduha i nabavka rezervne se smatra
neophodnim, kao i nabavka i instaliranje vie njih, na itavoj teritoriji Crne Gore.
5. S obzirom da postoji samo jedan kolektor koji uzorkuje padavine, instalacija vie njih (pogotovo u regionima sa
obilnim padavinama) se smatra neophodnim
6. Treba poveati broj i vrstu uzoraka graevinskog materijala (npr. analizirati opeku) na kome se vre mjerenja
koncentracije radionuklida.
11

7. Posebno je vano istai potrebu zvanine statistike podataka o potronji hrane po pojedincu u Crnoj Gori, to
bi smanjilo sistematsku greku ukupne efektivne doze zraenja po stanovniku unijetu ingestijom. Osim toga,
poveanje broja uzoraka hrane nad kojima se vri analiza bi uticalo na poveanje reprezentativnosti
monitoringa.
8.

Poveanje broja i vrste uzoraka stone

reprezentativnosti monitoringa.

hrane na kojima se vri analiza bi uticalo na poveanje

12

AKCIONI PLAN
SEGMENT
IVOTNE
SREDINE

VAZDUH

PREDLOENA MJERA

NOSIOCI AKTIVNOSTI

ROK
REALIZACIJE

1.
U sluaju da tokom 2013. u nekoj od zona
kvaliteta vazduha gdje koncentracije zagaujuih
materija prelaze bilo koju uspostavljenu graninu ili
ciljnu vrijednost, uzimajui u obzir granice
tolerancije, donijeti Plan kvaliteta vazduha

Ministarstvo
odrivog 2015. god.
razvoja
i
turizma,
Agencija
za
zatitu
ivotne sredine, lokalna
uprava
na
ijoj
se
teritoriji zona nalazi

2.
Donijeti propis o nainu voenja inventara
emisija zagaujuih materija i inventara GHG gasova

Ministarstvo odrivog
razvoja i turizma

decembar
2014. god.

3.
Unijeti u Zakon o ivotnoj sredini odredbe
kojima se zabranjuje upotreba PCB u zatvorenim
sistemima

Ministarstvo odrivog
razvoja i turizma

decembar
2014. god.

4.
Unijeti u Zakon o ivotnoj sredini odredbe
kojima se zabranjuje povean sadraj tekih metala
(ive i kadmijuma) u baterijama i akumulatorima

Ministarstvo odrivog
razvoja i turizma

decembar
2014. god.

5.Izmijeniti Zakon o zatiti vazduha u skladu s

preporukama o unaprjeenju poslovnog ambijenta,
iz Giljotine propisa i potrebom dalje harmonizacije
sa EU zakonodavstvom

Ministarstvo
odrivog III kvartal
razvoja i turizma
2014.

6.Ostvariti
punu
transpoziciju
Direktive
o
maksimalnim nacionalnim emisijama i punopravno
lanstvo Crne Gore u Protokolu o suzbijanju
eutrofikacije, acidifikacije i prizemnog ozona

Ministarstvo
odrivog 2015.
razvoja i turizma

7.Uspostaviti odgovarajui pravni okvir u oblasti

proizvodnje, prometa i kontrole biogoriva

Ministarstvo ekonomije

8.Uspostaviti centar za validaciju

kvalitetu vazduha u okviru AZS

Agencija
za
ivotne sredine

podataka

2015.

zatitu 2014
13

VODE

9.Inicirati akreditaciju laboratorije za vrenje

kalibracije i popravke mjernih instrumenata radi
postizanja bolje vremenske pokrivenosti podacima

Agencija
za
zatitu 2014
ivotne
sredine,
Ministarstvo
odrivog
razvoja i turizma

10.Definisati klimatsku politiku Crne

odgovarajue strateke dokumente

Ministarstvo
odrivog
razvoja i turizma

Gore

kroz

2014
2015

11.Unaprijediti pravni okvir za kontrolu kvaliteta

brodskog goriva i smanjenje zagaenja vazduha s
plovnih objekata, nakon potvrivanja VI Protokola
MARPOL Konvencije

Ministarstvo saobraaja i 2015

pomorstva

12.Podizanje svijesti javnosti o dobrobitima aktivnog

prevoza, telecommuting-a, dijeljenju prevoza i
unaprjeenju javnog prevoza

Ministarstvo
odrivog 2014
razvoja
i
turizma,
Ministarstvo saobraaja i
pomorstva,
lokalne
samouprave

1.
Izraditi strategije zatite voda, zatite od voda
i korienja voda

Uprava
za
vode, 2015. god.
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja i Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma
Uprava za vode, Uprava kontinuirano
za inspekcijske poslove
Uprava
za
vode, kontinuirano
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Agencija
za
zatitu ivotne sredine i
Zavod
za
hidrometeorologiju
i
seizmologiju

2.
Sprijeiti
nekontrolisanu
eksploataciju
materijala iz rjenih korita
3.
Unaprijediti program monitoringa voda koji bi
bio u skladu sa preporukama i smjernicama Okvirne
direktive o vodama.

14

4.
Uvesti odreeni broj automatskih stanica za
kontinuirano praenje stanja kvaliteta voda

Uprava
za
vode, kontinuirano
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Agencija
za
zatitu ivotne sredine i
Zavod
za
hidrometeorologiju
i
seizmologiju

5.
Nastaviti s implementacijom Master plana
odvoenja otpadnih voda Crnogorskog primorja i
Prijestonice Cetinje i Stratekog master plana za
kanalizaciju i otpadne vode u centralnom i
sjevernom regionu Crne Gore, posebno u dijelu
izgradnje PPOV i sanacije postojee kanalizacione
infrastrukture
6.
Uspostaviti zakonom propisane zone sanitarne
zatite
7.
Implementirati HACCP u svim vodovodima

lokalne
samouprave, kontinuirano
Ministarstvo
odrivog
razvoja i turizma, DOO
Vodacom,
DOO
Procon,
lokalne
samouprave

8.

Izvriti delineaciju vodnih tijela u Crnoj Gori

9.
Izraditi
Planove
upravljanja
basenima/slivnim podrujima
10.

rjenim

Uspostavljanje Vodnog informacionog sistema

11.
Obezbjeivanje podataka o kvalitetu voda kao
i hidrolokih podataka za vodotoke koji nijesu
obuhvaeni redovnim sistemom monitoringa
1.
Izraditi Zakon koji e transponovati odredbe
Okvirne Direktive o Morskoj strategiji

lokalne samouprave

kontinuirano

optinska vodovodna i
kanalizaciona preduzea
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja, Uprava za vode
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja, Uprava za vode
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja, Uprava za vode
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Zavod
za
hidrometeorologiju
i
seizmologiju
Ministarstvo
odrivog
razvoja i turizma

kontinuirano
kontinuirano
2020. god.
2017.-2018.
god.
kontinuirano

2015. god.
15

MORSKI
EKOSISTEM

2.
Definisanje
vodnih
tijela,
tranzicionih (boatnih) i obalnih voda

kopnenih,

Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
razvoja
Lokalna samouprava
kontinuirano

4.
Nastaviti s praenjem morskog biodiverziteta i
istim obuhvatiti sve grupe organizama

Agencija
za
zatitu kontinuirano
ivotne
sredine,
Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Institut za biologiju mora
Ministarstvo
2014. god.
poljoprivrede i ruralnog
razvoja

3.

ZEMLJITE

Sanirati kanal Port Milena

1.
Izvriti izmjene i dopune Pravilnika o
maksimalno
dozvoljenim
koncentracijama
zagaujuih supstanci u zavisnosti od namjene
zemljita, jer postojei tretira samo poljoprivredna
zemljita (s dosta strogo odreenim MDK), kako bi
se dobila prava slika o kvalitetu zemljita u Crnoj
Gori
2.Obezbijediti zakonske propise, usklaene sa EU
direktivama, kojim bi se jasno definisale sve vrste
zemljita (prije svega prema njihovoj namjeni) i
regulisalo upravljanje istim. U skladu s tim,
obezbijediti
kvalitetniji
monitoring
zagaenja
zemljita kroz obezbjeivanje zakonski definisanih
koncentracija zagaujuih supstanci za svaku
propisanu vrstu zemljita.

Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
razvoja

1.
U cilju uklanjanja i sanacije neureenih lokalne samouprave
odlagalita potrebno je pored obezbjeivanja
finansijskih sredstava, pripremiti i odgovarajuu
dokumentaciju, planove za odlagalita ija je
procijenjena zapremina od 100 do 1000m 3, a za
odlagalita ija je zapremina vea od 1000m 3
neophodno je uraditi projekte sanacije
2.
U skladu sa Zakonom o upravljanju otpadom, lokalne samouprave

kontinuirano

2015. godina
16

UPRAVLJANJE
OTPADOM

u cilju
organizovanja selektivnog sakupljanja
otpada, lokalne samouprave treba da pripreme
planove selektivnog sakupljanja otpada u okviru
urbanih cjelina
3.
Smanjiti broj nelegalnih deponija i izgraditi
odgovarajua postrojenja za tretman komunalnog
otpada u skladu sa EU standardima
4.
Potrebno je da lokalne samouprave, koje to do
sada nijesu uradile, pripreme lokalne planove
upravljanja otpadom kojim bi planirane aktivnosti
uskladile sa Dravnim planom i definisale izvore
finansiranja i dinamiku realizacije.
5.
Izgradnja to vie reciklanih dvorita, kao i
ograenih boksova u kojima bi graani odlagali
kabasti otpad.
6.
Organizovati
javne
kampanje
u
cilju
oblikovanja javnog mnjenja i pripreme graanstva
na ispunjenje zakonskih obaveza Crne Gore kad je u
pitanju selektivno odvajanje otpada
7.Zapoeti
realizaciju
projekta
Upravljanje
industrijskim otpadom i ienje, u saradnji sa
Svjetskom bankom u cilju sanacije i remedijacije
identifikovane 4 crne ekoloke take (Kombinat
Aluminijuma Podgorica,Jadransko brodogradilite
Bijela,Termo-elektrana Pljevlja i Rudnik uplja
stijena Pljevlja i rjeavanja problema opasnog
otpada na nacionalnom nivou
8. Uspostaviti sistem stroge kontrole odlaganja
otpada u skladu s postojeom regulativom

Ministarstvo
odrivog 2020. god.
razvoja
i
turizma,
lokalne
samouprave,
PROCON
lokalne samouprave
2015.god.

Lokalne samouprave

kontinuirano

Ministarstvo
odrivog kontinuirano
razvoja
i
turizma,
lokalne samouprave
Agencija
za
zatitu 2015
ivotne
sredine,
Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Ministarstvo
finansija,
Ministarstvo ekonomije

lokalne
samouprave, kontinuirano
Ministarstvo
odrivog
razvoja i turizma

17

BIODIVERZITET

9.
S obzirom da je Crna Gora ratifikovala
Stokholmsku
konvenciju
(o
dugotrajnimperzistentnim zagaujuim materijama POP-s) treba
nastaviti sa realizacijom ovog monitoringa

Agencija
za
ivotne sredine

1.
Sprovesti reviziju statusa zatite Ratca sa
utokrlicom (obaveza iz Akcionog plana uz
Informaciju o stanju ivotne sredine za 2011.godinu)

Agencija
za
zatitu 2015. god
ivotne
sredine,
JP
Morsko dobro, Optina
Bar

2.
Zatititi od dalje sjee i antropogenog uticaja
jo uvijek ouvana podruja pod makijom na Jazu
(obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju
ivotne sredine za 2011.godinu)

Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Uprava
za
inspekcijske
poslove,
Optina
Budva,
Ministarstvo
odrivog
razvoja i turizma
Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Agencija
za
zatitu ivotne sredine,
Optina
Kotor,
Ministarstvo
odrivog
razvoja i turizma
Agencija
za
zatitu 2015. god
ivotne sredine, Optina
Tivat,
Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Uprava
za
inspekcijske poslove

3.
Onemoguiti krenje kestenove ume u
Kotorsko risanskom zalivu (obaveza iz Akcionog
plana uz Informaciju o stanju ivotne sredine za
2011.godinu)

4.
Izraditi plan upravljanja za podruje Tivatskih
solila koji e omoguiti identifikaciju mjera
adekvatne zatite ovog podruja(obaveza iz
Akcionog plana uz Informaciju o stanju ivotne
sredine za 2011.godinu)
5.
Sprovoditi intenzivniju kontrolu ribarskih
aktivnosti na Skadarskom jezeru i intenzivniju
kontrolu restorana i pijaca, u vrijeme lovnih zabrana
kako bi se putem trita uticalo na smanjenje
krivolovnih aktivnosti.

zatitu kontinuirano

Uprava za inspekcijske kontinuirano

poslove,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja
18

6.
Uraditi sanaciju deponija na rijeci Cijevni i
time unaprijediti estetsku vrijednost predjela

Glavni
grad, kontinuirano
Ministarstvo
odrivog
razvoja i turizma

7.
Organizovati sistem zatite od poara na
teritoriji Crne Gore, naroito tokom ljetnjih mjeseci

Ministarstvo unutranjih kontinuirano

poslova

8.
Vriti nadzor nad sprovoenjem aktivnosti iz
Godinjeg programa upravljanja NP Durmitor, a
tiu se valorizacije ovog nacionalnog parka

Optina abljak, Javno kontinuirano

preduzee
za
upravljanje nacionalnim
parkovima,
NP
Durmitor, Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Lokalna
turistika organizacija

9.
Intenzivnije sprovoditi akcije i inspekcijske
kontrole usmjerene ka krivolovcima na podruju
Durmitora (obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju
o stanju ivotne sredine za 2011.godinu)

Uprava za inspekcijske kontinuirano

poslove,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja, NP Durmitor

10.
Izraditi plan valorizacije rijeke ehotina koja
ima izuzetan potencijal za sportski ribolov (obaveza
iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju ivotne
sredine za 2011.godinu)

Optina
Pljevlja, 2015.
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja

11.
Finalizovati studiju zatite Regionalnog parka
Komovi i uspostaviti funkcionalnu upravljaku
strukturu (obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju
o stanju ivotne sredine za 2011.godinu)

Ministarstvo
2014.-2015.
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma, Glavni grad,
Optina Kolain, Optina
Andrijevica

12. Sprijeiti eksploataciju ljunka iz rijeke Grnar

(obaveza iz Akcionog plana uz Informaciju o stanju
ivotne sredine za 2011.godinu)

Uprava za inspekcijske kontinuirano

poslove
19

13.Uspostaviti integralni informacioni sistem ivotne

sredine

Agencija
za
ivotne sredine

14.
Poveati izdvajanje
realizacije
Programa
biodiverziteta u Crnoj Gori

Ministarstvo
odrivog kontinuirano
razvoja
i
turizma,
Agencija
za
zatitu
ivotne
sredine,
Ministarstvo finansija

sredstava za
monitoringa

potrebe
stanja

zatitu 2016.god.

15.
Pripremiti Uredbu o uspostavljanju ekoloke
mree

Ministarstvo
odrivog 2015. god.
razvoja i turizma

16.Ojaati kapacitete inspekcijskih slubi i uvarskih

slubi kako u pogledu tehnike opremljenosti tako i u
pogledu kadrovskih kapaciteta.

Uprava za inspekcijske kontinuirano

poslove,
Javno
preduzee
za
upravljanje nacionalnim
parkovima

17.Poveati % nacionalno zatienih

dobara sa 9,047% na 10% teritorije.

Ministarstvo
odrivog 2015. god.
razvoja
i
turizma,
lokalne samouprave

prirodnih

18.Proglasiti prvo zatieno podruje u moru,te

nakon toga zatititi najmanje 10% obalnog podruja

Ministarstvo
odrivog 2015.-2016
razvoja
i
turizma, god.lokalne
samouprave, kontinuirano
Agencija
za
zatitu
ivotne sredine

19.Utvrditi metodologije za procjenu brojnosti

populacija
divljai
angaovanjem
strunih
organizacija i pojedinaca iz odgovarajuih strunih
oblasti (ornitolog, mamolog i dr)

Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
strune
organizacije

20.Formirati banke gena biljnih i ivotinjskih vrsta

koje su rijetke, zatiene i kojima prijeti izumiranje.

Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Biotehniki
institut
20

21. Obezbijediti sredstva za izradu Crvenih lista i

knjiga

22. Izgraditi neophodnu infrastrukturu za adekvatnu

zatitu biodiverziteta koja se odnosi na izgradnju zoo
vrta i azila po standardima i uslovima koji e na
adekvatan nain rijeiti problem nelegalnih i
neuslovnih privatnih zoo vrtova, kao i zbrinjavanja
oduzetih ivotinja
23. Zaustaviti devastaciju prirodnih stanita i vrsta u
podruju Velike plae i njenog zalea
24. Eliminisati divlje deponije i trajno rijeiti problem
odlaganja otpada u podruju Velike plae i njenog
zalea.
25. Regulisati i u najveoj mjeri smanjiti lovni
pritisak u podruju Velike plae i njenog zalea kroz
evidentiranje registrovanih lovaca i sankcionisanje
krivolova i prodaje u skladu s mjerama navedenim u
relevantnim konvencijama (CITES, AEWA, Direktiva o
pticama, Bonska konvencija o migratornim vrstama),
kao i domaem zakonodavstvu
26. S obzirom na stepen degradacije Male plae i
nemogunost restauracije, razmotriti prijedlog
skidanja statusa zatite

Ministarstvo
odrivog 2017. god.
razvoja
i
turizma,
Agencija
za
zatitu
ivotne
sredine,
Ministarstvo finansija
Agencija
za
zatitu kontinuirano
ivotne
sredine,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja
Optina Ulcinj, UIP

kontinuirano

Optina Ulcinj

kontinuirano

Optina Ulcinj, Uprava kontinuirano

za inspekcijske poslove,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja, lovaka drutva
Optina Ulcinj, Agencija 2014. god.
za
zatitu
ivotne
sredine

27. Uspostavljanje lovne eme i konsultacija s

odgovornim lovakim drutvom u cilju kontrole i
ouvanja ptijeg fonda na Krnovu

Lokalna
samouprava, kontinuirano
Uprava za inspekcijske
poslove,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja, lovaka drutva

28. Umanjiti proces dalje eutrofikacije Skadarskog

jezera

Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
21

29. Izraditi plan gazdovanja, upravljanja i zatite

ribljeg fonda za Skadarsko jezero kroz izradu
Ribarske osnove

30. Uspostavljanje odrivog modela eksploatacije

umskog bogatstva na Ljubinji kroz striktno
pridravanje koncesionih ugovora i intenzivniju
kontrolu sjee uma. Budue koncesije dozvoliti
samo pod uslovima odrivog korienja umskog
fonda, tako da se moe uspjeno oporaviti i obnoviti
od sjee.
31. Sprjeavanje nekontrolisanog lova i intenzivnija
kontrola na Ljubinji
32.
Unaprijediti
zakonski
okvir
za
zatitu
biodiverziteta i uskladiti kategorizaciju zatienih
podruja
na
nacionalnom
nivou
s
IUCN
kategorizacijom.
33. Unaprijediti sistem upravljanja zatienim
podrujima kroz odreivanje upravljaa za sva
zatiena podruja po svim kategorijama zatite i
kroz izradu planova upravljanja za sva zatiena
podruja

razvoja,
Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Javno
preduzee
za
upravljanje nacionalnim
parkovima, Optina Bar,
Prijestonica
Cetinje,
Agencija
za
zatitu
ivotne sredine
Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Javno
preduzee
za
upravljanje nacionalnim
parkovima
Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Uprava
za
ume,
Uprava
za
inspekcijske poslove
Ministarstvo
kontinuirano
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Uprava
za
inspekcijske poslove
Ministarstvo
odrivog 2014-2015.
razvoja i turizma
god.
Ministarstvo
odrivog kontinuirano
razvoja i turizma, Javno
preduzee
za
upravljanje nacionalnim
parkovima, JP Morsko
dobro,
lokalne
22

samouprave
34. Nastaviti istraivanja flore i faune Crne Gore, u
skladu sa metodologijom i praksom koja se
primjenjuje u EU

Agencja
za
zatitu kontinuirano
ivotne sredine, Javno
preduzee
za
upravljanje nacionalnim
parkovima, Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja

35.Izraditi vegetacijske karte stanita

Agencja
za
zatitu kontinuirano
ivotne sredine, Javno
preduzee
za
upravljanje nacionalnim
parkovima, Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja
,Uprava za ume
Uprava za inspekcijske kontinuirano
poslove,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja

36.Kanjon rijeke Morae:

Zaustaviti devastaciju prirodnih stanita,
Strogo sankcionisati ribolov nedozvoljenim
sredstvima
Sprijeiti nelegalno sakupljanje jedinki u
komercijalne i kolekcionarske svrhe
37.Kanjon rijeke Komarnice:
Neophodno je zabraniti neadekvatnu i
nekontrolisanu sjeu ume na ovom prostoru
kao i eksploataciju umskih plodova.

Uprava za inspekcijske kontinuirano

poslove,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja, Uprava za ume

38.Kanjon rijeke Mrtvice:

Adekvatna zatita

Uprava za inspekcijske kontinuirano

poslove,
Ministarstvo

termofilnih

listopadnih

23

uma
Izrada plana upravljanja za indikatorske vrste
gljiva
Zabrana sakupljanja vrste glijve Amanita
caesarea
Zatita vrste gljive Chroogomphus helveticus
nacionalnom legislativom
Adekvatna zatita uma

39.Pritoke rijeke Lim:

Svi radovi na eksploataciji ljunka i pijeska se

moraju izvoditi tako da ne izazivaju znaajne
izmjene morfolokih karakteristika korita Lima i
pritoka, u potpunosti zabraniti svako ugroavanje
stabilnosti korita rijeke.

Transport i eksploatacija rijenog nanosa iz

korita rijeke Lim moraju biti vreni tako da se
onemogui bilo kakav negativan uticaj na kvalitet i
ostale karakteristike rjene vode, to se moe
negativno odraziti na grupe vodenih organizama.

Uraditi sanaciju deponija i poboljati estetsku

vrijednost predjela.

Sprovesti mjere unaprjeenja kao to su

poribljavanje, zatita od posledica erozionih voda i
izrada salmonidnih objekata i uzgajalita.

Predlae se uvoenje zabrane ulova u svim

devastiranim stanitima u trajanju od najmanje
jedne ili vie godina za: lipljena (Thymallus
thymallus), blatnjau (Salmo labrax), mladicu
(Hucho hucho) i tuku (Esox lucius).

Kako je rak kamenjar zatiena vrsta u Evropi

predlae se stavljane na listu zatienih vrsta u
Crnoj Gori.

Kad su u pitanju vodozemci i gmizavci

poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Uprava
za
ume,
Agencija
za
zatitu ivotne sredine

Uprava za inspekcijske kontinuirano

poslove,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,,Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
lokalna
samouprava

24

neophodno je sprovesti zatitu stanita, sprijeiti

nedozvoljeno sakupljanje, sprijeiti odlaganje otpada
uz korita rijeka.

Sprijeiti nesavjesno eksploatisanje umskog

ekosistema.
Murinska rijeka

Adekvatna zatita vlanih stanita sa vrstama

Alnus spp. i zatita indikatorske vrste gljiva na
nacionalnom nivou
40.Skadarsko jezero:

Napraviti Planove upravljanja sa Akcionim

planovima (AP) za svaku pojedinanu biljnu vrstu i
habitat koje su bile predloene za praenje
monitoring.

Vrstu Caldesia parnassifolia ukljuiti na listu

nacionalno zatienih vrsta.

Planskim
i
programskim
dokumentima
potrebno je planirati kontinuirano praenje lovora i
lovorovih zajednica, kako na ostrvima, tako na svim
podrujima gdje se lovor javlja.

U cilju zatite lovorovih uma, unaprijediti

fiziku zatitu ostrva estim kontrolama ostrva, a
posebno ostrva obraslim lovorovom umom.

Predlae se za vrstu Salmo farioides stroga

zabrana svih komercijalnih aktivnosti i ilegalnog
ribarstva pogotovo na Rijeci Crnojevia (Obodska
rijeka i Orahovtica).
Sportski ribolov se moe
dozvoliti u odreenoj mjeri.

Za vrstu Salmo marmoratus neophodno je

sprovesti strogu kontrolu ilegalnog ribolova u
periodu proljenog mrijeenja.

Kontrola eutrofikacije i rjeavanje pitanja

otpadnih voda.

Javno
preduzee
za kontinuirano
upravljanje nacionalnim
parkovima, Agencija za
zatitu ivotne sredine,
Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Ministarstvo
poljoprivrede i ruralnog
razvoja,
Uprava
za
inspekcijske poslove

25


Unapreenje i nastavak monitoring aktivnosti
za vrste gmizavaca i vodozemaca.

Redovno godinje odravanje postavljenih

platformi za gnijeenje pelikana, koji su posebno
osjetljivi na fluktuacije nivoa vode jezera.

Oznaavanje rezervata (vidljivim) plutajuim

bovama koje oznaavanju blizinu kolonije i zonu
zabrane ulaska takoe treba uzeti u obzir.

Izrada monitoringa protokola za istraivanje

pelikana.

Donijeti Odluku o unoenju u privredne i

sportske ribolovne dozvole zabrane bacanja mrea i
bubnjeva ispod mostova, u blizini kanala i na uima
pritoka gdje je uoena vidra.

Zakonom o divljai i lovstvu trajno zabraniti i

lov vidre.

Postaviti saobraajni znak na kome se vozai

obajetavaju da prolaze kroz podruje na kome
boravi vidra i da su u obavezi da prilagode vonju
odnosno smanje brzinu.
41.Preduzeti mjere u cilju podizanja svijesti
slubenika carinskih slubi na svim graninim
prelazima o odredbama CITES konvencije, kao i o
biljnim i ivotinjskim vrstama koje su obuhvaene
ovom
Konvencijom
kako
bi
se
sprijeilo
krijumarenje zatienih vrsta
1.
Ukljuiti mjere zatite od buke u fazu
projektovanja graevinskih objekata, ugradnje
akustine
izolacije
u
stambenim
objektima,
postavljanje objekata tipa magacina, garaa i slino,
izmeu izvora i primaoca buke, izgradnja vertikalnih
zatitnih zidova du saobraajnica, horitkulturnim
ureenjem pojasa du saobraajnica.

Uprava carina, Agencija kontinuirano

za
zatitu
ivotne
sredine,
Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma
Ministarstvo
odrivog kontinuirano
razvoja
i
turizma,
Lokalna
samouprava,
Ministarstvo saobraaja
i pomorstva

26

BUKA U
IVOTNOJ
SREDINI

2.
Kontrola nivoa buke koju emituju vozila i
modernizacija javnog gradskog prevoza

Ministarstvo saobraaja i kontinuirano

pomorstva,
lokalne
samouprave

3.
Donoenje zakonske regulative koja e
regulisati nivo buke iz sistema izduvnih gasova
motora s unutranjim sagorijevanjem

Ministarstvo saobraaja i 2015. god.

pomorstva

4.
Postavljanje krunih tokova. Na raskrsnicama
gdje je to mogue, postaviti vremenske semafore i
obezbijediti potovanje gaenja motora za vrijeme
ekanja na semaforu. Na svim raskrsnicama gdje je
to mogue uvesti zeleni talas.

Ministarstvo unutranjih kontinuirano

poslova,
Ministarstvo
saobraaja i pomorstva

1.
Uspostaviti mreu od ukupno barem 5 mjernih
stanica koje vre on-line monitoring jaine
apsorbovane doze zraenja u vazduhu, a koje bi
pravilnim meusobnim rasporedom pokrile cijelu
teritoriju Crne Gore.

Centar
za
ekotoksikoloka
ispitivanja, Agencija za
zatitu ivotne sredine,
Ministarstvo
odrivog
razvoja i turizma
Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Agencija
za
zatitu
ivotne sredine, Centar
za
ekotoksikoloka
ispitivanja
Centar
za
ekotoksikoloka
ispitivanja
Ministarstvo prosvjete

2.
Nabavka barem jedne rezervne pumpe koja
vri uzorkovanje vazduha
RADIOAKTIVNO
ST U IVOTNOJ
SREDINI

3.
Instalacija vie kolektora koji uzorkuju
padavine (pogotovo u regionima sa obilnim
padavinama)
4.
Predlae se remedijacija u kolama:

2018.

2016. god.

2017. god.
2015.

-Muzika kola Andre Navara, Podgorica

-O.. Vlado Mili, Donja Gorica
-O. 18. Novembar na Biou;
- O.. Savo Kai na Barutani;
-O. Mahmut Leki u Tuzima Milje
27

5.
Predlae se da se stanarima individualnih
zgrada u kojima je uoeno prekoraenje nivoa za
stare stambene objekte daju instrukcije kako mogu
da utiu na smanjenje koncentracije gasa radona u
njihovim prostorijama
6.
Zavrti realizaciju Programa izrade radonske
mape Crne Gore

Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Agencija
za
zatitu
ivotne sredine, Centar
za
ekotoksikoloka
ispitivanja
Ministarstvo
odrivog
razvoja
i
turizma,
Agencija
za
zatitu
ivotne sredine, Centar
za
ekotoksikoloka
ispitivanja

7.
Poveati broj i vrstu uzoraka graevinskog
materijala na kojem se vre mjerenja koncentracije
radionuklida

Ministarstvo odrivog
razvoja i turizma,
Agencija za zatitu
ivotne sredine

8.
Poveanje broja uzoraka hrane nad kojima se
vri analiza zraenja po stanovniku unijeta
ingestijom

Ministarstvo odrivog
razvoja i turizma,
Agencija za zatitu
ivotne sredine

kontinuirano

31.decembar
2016
(IAEA
tehnika
pomo 20142015
kroz
projekat
Mapiranje
radona u Crnoj
Gori
i
unapreenje
nacionalnog
sistema
zatite
od
radona
)
2014.
goddodatna
aktivnost
u
Programu
ispitivanja
sadraja
radioaktivnos
ti u . sredini
2014.
goddodatna
aktivnost
u
Programu
ispitivanja
sadraja
radioaktivnos
28

9.
Poveanje broja i vrste uzoraka stone hrane
na kojima se vri analiza

Ministarstvo odrivog
razvoja i turizma,
Agencija za zatitu
ivotne sredine

10.
Shodno Odluci o sistematskom ispitivanju
sadraja radionuklida u ivotnoj sredini (Sl. list
SRJ, br. 45/97) treba vriti specifina mjerenja 90Sr
u vazduhu, vrstim i tenim padavinama, rijekama,
jezerima i moru, zemljitu, hrani i vodi za pie

Ministarstvo odrivog
razvoja i turizma,
Agencija za zatitu
ivotne sredine

ti u . sredini
2014.
goddodatna
aktivnost
u
Programu
ispitivanja
sadraja
radioaktivnos
ti u . sredini
2014.
goddodatna
aktivnost
u
Programu
ispitivanja
sadraja
radioaktivnosti
u . sredini

29