Rlfat ll gaz

Usturalar
MZAH YKLER

W
...

>

/,

Rfatllgaz

--

---

Nerde O Eski Ustralar

Rfat Ilgaz 1 Btn Eserleri 1 Mizal ykleri

Nerde O Eski Usturalar
ISBN

975 - 348 - 030

7. Basm stanbul, ubat 2005

Kapak Tasarm: dris Hacwullar
Kapak Resmi: Emre Ula
Bask ve Cilt: Doan Ofset Yay. ve Matb. A..
Tel: 0212 622 19 00
Yayncnn izni olmadan ksmen de olsa fotokopi,
film vb. elektronik ve mekanik yntemlerle oalblamaz
ve internet yoluyla yaynlanamaz.

nar Yaynlar, 1998

T m yayn haklar sakldr.

nar Yaynlar
Rfat Ilgaz Kltr Merkezi
ataleme So k. 5014
Caalolu 1 Istanbul
Tel: O 212 528 71 40 pbx
Fax: 0212 528 71 43
www.cinaryayincilik.com. tr
www.hababamsinifi.org
www.cinaryayincilik.com. tr 1 rifatilgaz
www.cinaryayincilik.com.tr 1 markopasa
www.sunayakin.info
www.istanbuloyuncakmuzesi.com
DHekimi-Yaln Ergir
www.ergir.com
cinar@cinaryayincilik. com. tr
Datm
Hrriyet Gazetecilik ve Matbaaclk A..
Hrriyet Medya Towers 34212 Gneli - stanbul
Tel: 0212 677 00 00

MIZAH YHURI

. nar

NERDE O ESKi USTURALAR

Yzm, ty dklm bir trayla sabunlarken:

ccNerde o eski tra fralar Bey'im! dedi. ccNe tralard

onlar, kl deil, samurdand sanki . . . Sonra Bey'im, o tra sabun

lar . . .

ccimdi elektrikl i tra makineleri kt. dedim, cc N e fraya

minnet, ne sabuna!
cc Sen bo ver sabunlamadan traa. Diri d iri tavuk yol maya

benzer. Sabunlad n m, hem deri beslenir, hem kllar yumuar,

hem de usturaya i d mez!

Sabunlama ii, yetkil ilerin kasla kasla verdikleri byle ipe

sapa gelmez nutuklar gibi sona erd i . Sra geldi usturann kaya
tutulmasna:

ccNerde Bey' im, o eski kaylar. . . dedi, ccUsturay iki kere

ektim mi zehir gibi olurd u ustura! Bel kemeri gibi kaylar, srt

tke ekmek bana dnyor. Deil sakal, nerdeyse peyniri,

ekmei deil, suyu zor kesecek!

Usturay baparmann trnanda denerken:

Nerde Bey' im o eski usturalar! dedi. Benim bir ifte cam

baz usturam vard. Yz kl gibi kalncaya kadar kulland m.

Alman mal . Ustura dedim de Bey' im . . . Geenlerde bir ustura

aldm. Bilerken d mez mi elimden. S ra msn mbarek! Sap

tuzlan buz oldu. Usturann demiri kald dmdzlak elimde. Tam

otuz iki sene kullandm iftecambaz' n sapn aldm, doru Tah

takale'ye . . . G stermed iim dkkan kalmad. Biri kp da, ben

yaparm, d iyemed i. Dnd m eve, aldm ekici elime. Nal n ivisi
ni koydum usturann perin d eliine . . . Tk . . . Tk . . . Tk . . . Perinle

d im ta gibi. Nah! Tanyabilecek misin, ite u elimdeki ustura!

Usturay tam burnumun ucuna dayad :

B u sapa, baka usturann nasl d iyebil irsin !

Nasl derim! Usturay dayad n burnuma! dedim.

Her i gelir elimden! dedi, keyifli keyifl i gld. Geen

gn, syl emesi ayp, yemekten kalktm. Tam elimi ykayacam.

M usl uu bir evirdim olduu gibi boanvermez mi! Nerde eski

musluklar! . . . Bey' im, bir haftada yepyeni musl uk yalama olur

mu? Tam akam zeri musl uk tamircisini nerde bulacaksn? S va

d m kollar . . . Dayan, dedim, Berber i smail ! M usluk tamiri deyip

de geme Bey' im! Aadan suyu kesmeden kseleyi kim dei

tirebilir? Sen olsan musl uu sktn m, gle evirirsin mutta.

Bir havlu attn m musluun stne, tamamdr. Elinin st bile

slanmaz! Be dakikada taktm kseleyi. Kar at kald! Ya,

Bey' im, her i gel ir elimden!

Usturay bir kere daha kaya tuttu. Sonra kulann meme

sinden kezliyerek yaptrd yzme. Tam sa bitimi izgisinden

ekti aa doru. Krmz bir izgi de, cetvelle izilmi gibi ustu
rann peinden ekiliverd i. Usturay fkeyle kapattktan sonra:
Hay aksi eytan! dedi.

ekmeceyi ekti, tebeir gibi bir ey kard. Kanl izgiye

srtrmeye balad . Kan, srttke artyordu :

Nerd e Bey' im, o eski kantalar! dedi. Bir srdn m

bak gibi keserdi!

<Yani ustura gibi! diye dzelttim. O hi bozmad:

Evet, bir srdm m ustura gibi keserdi, nerde o eski kan

talar!

Sakn talar deil d e , kanlar bozulmu olmasn ! dedim.

Et yok, peynir yok, yani protein dedikleri . . . Kanlar sulanmasn

da ne yapsn! Nerdeyse beyinler sulanacak! "
B u gr, ok houna gitmiti:

Kan da st gibi bir maddedir. Stler sulanr da kanlar

neden sulanmasn ! d iye beni dorulad. Kapa krk bir kava

nozdan bir tutarn pamuk ekti, yaptrd kanl izginin zerine.

Sonra usturay at, yeniden kaya tuttu:

Eski kaylar da kalmad Bey' i m ! ded i. Usturann azn

daki klay bile almyor!

Yoo!> dedim. imdiki kayiara bir ey d iyemezsin. Eskile-

re ta kartyorlar.''

Yaptm ucuz espriye bo verd i:

Herif radyoda ske d inlemi! dedim iimden.

Nerde o eski kaylar d iye szn tazeled i . arka tutaca

na kaya tut usturay. Tkrp de iki kere srdn m, adam

deil, domuzu tra et!

Hafiften tmana bastrp denedikten sonra besmeleyi ek

ti; pamuk blgesinin altndan dayad usturay. Bastrd. Sakalla

beraber, deriyi ald gtrd . Olan ol mutu, ben klm bile kpr

datmad m:

Fazla biledin usturay ! " dedim, Sakal deil, deriyi bile alp

gtryor!

Sanki onun yz kesilmi gibi ters ters bakt bana:

Eski sabunlar da yok ki. . . " dedi, Pamuk gibi ederdi saka

l. Eskiden bu sabunu, deil trata, bulakta bile kullan mazd k!

nce kan tan srd, sonra bir tutarn da pamuk yaptrd .

Traa yeni balarm gibi, besmeleyi ekti, asld usturaya. ene

nin ucuna kadar kayd rd. Bu kez bir kaza olmamt. Ama o, bu

baarsna inanamad, bir usturann azna bakt, bir de suratmn

derisine. Hayr, kan tana i d mem iti. Daha yreklanerek ba

lad suratm kazma ya. . . Bu, tam tabakhane ii bir kazmayd.

Ben yzm usturadan kardka, br eliyle skca yakalyor,

iini zor kullanarak srd ryordu. Biraz da dikkatimi datmak

iin balad brakt yerden konumaya:

Dedim ya Bey' im, her i gel ir elimden. Geen gn yenge

niz kpten su alrken bakr marapay vurmu kp n kenarna . . .

Kp ikiye blnmez mi?

Bl nmez!, d iye kestim, Hi koskoca kp bir marapa

dokunmasyla ikiye ayrlr m?

Ayrlm ite! diye d iretmeye balad.

Ayrlmaz! dedim, M utlaka arpp d evirmitir Hanm !

Akl yatar gibi olmutu:

Diyelim ki, kar devird i , sonunda kp ikiye bl nd ya!

Benim aniatacam ey, kpn yaptnlmas meselesi. . .

Yaptrdn demek!

Sigara sars uzun d ilerini gstere gstere gld:

Hem de nasl ! Aldm imentoyu. Nerden buldun imento

yu byle gnde, diyeceksin . . .

Demem, demem, anlat sen ! . ..

Aldm bir avu imentoyu . . . Temiiiz bir sulandrdm. stten

svaya svaya, yedire yedire . . . Srte srte . . .

Sanki kp, benim suratmd. S vazlayp duruyordu. Kp

yeniden yapsa bu kadar uzun srmezdi.

Kaynpeder grd de at kald, sen olsan Bey'im, atardn

kp, ie yaramaz diye. . . Bu devirde her eye para verirsen

baa m kar? Her i gelir bereket versin elimden !

Ustura tam enemin kvrmna gelmi, dayanmt. Kolayl k

olsun d iye d ilimle kabartaym dedim. O, bu yardmmdan al nd.

Zanaatna bir dil uzatma sayd bunu:

ek d ilini! ded i .

Usturay ene izgisinden ters bir ekile kayd rd . Kaydr

masyla canmn yanmas bir old u :

c c Hay aksi eytan ! U st ura deil, trnak aks. . . Bununla

hyar bile soyulmaz be! Ah, nerde o eski usturalar!

Neden soyulmasn! dedim. ccBal gibi soyuluyor ite!

10

Herifin, benim esprilerime hi kulak ast yoktu.

Bey' im, seninki d e ene deil ki. .. ene dediin. . .

Doru . . . ded i m , ene dediin, seninki gibi olmal !

Gene kanta kt, pamuk ekild i . Olan biteni unutturmak

iin balad hnerlerini ortaya dkmeye:

Geen gn asma saat znk d iye d urdu. Hemen aldm eli

me tornaviday. Saatya gtrsem anasnn ni kahn isteyecek . . .

Saat tamirine d e m i para vereceiz. Her i gelir elimden. Saat

tamiri, radyo tamiri, t tamiri. . .

Kilit tamirinde tra bitmiti. Dorulduumu grnce:

Perdah? d iye sord u :

Yaptn ya! d ed i m .

Kesilmedik yerlerime kolanya srd. Kolonyasnn alkol

dk olduu halde yzm aplanm gibi yanyord u. Kafam bir

gzel slan. Ald tara eline:

Nerde o eski taraklar! ded i. cc i ki kat olur gene krlmazd.

Bak u taraa. Azm n iine dnd , d ileri dkle dkle!. . . Ner

de o tild ii taraklar. .

Beni idam mahkumuna benzeten beyaz rty boynurndan

zd .
ccSerbestsin! der gibilerden:
cc Shhatler olsun Bey' im! dedi.
Saol !

Drt yanna baknd, birini arar g ibi:

ccAh Bey' im, dedi, ccNerde o eski raklar.

Buluyorum

mahalleden bir ocuk, bir gn d u ruyor, prrr! Gzleri oyunda.

Meslek l yar Bey' im. Geriden rak yetimezse . . . Kalfa yeti

mezse, usta nasl yetiir!>

Bak! dedim, Bunda yerden ge kadar hakl sn !

Biraz dalna basmak iin:

Ah h h ! > ded i m , Nerde o eski berberler. . . Yenileri musluk

tamir etmekten, krk kpleri yaptrmaktan, bozuk saatleri onar

maktan berberl ik etmeye zaman bulamyor ki. . . imdikiler ustura

nn yarna jilet takp da traa geiyor. ld berberl ik! Nerde o

eski berberler! . . .

11

MAKAM MiNDERi
Belediye Sayma n Naci D zel, anahtar trink trink evirdi.

itti kapy saygyla;

Buyrun sayn Babakan' m!>> dedi, ccite odanz! ite koltu

unuz! Gle gle oturun ! M emleket iin hayrl olsun!

Bu buyur etmede birazck da kmseme vard. G sterdi

i, mil zerinde frl frl dnen bir makam koltuuydu. stnde

de kabaca bir kuty minder. . .

Yeni Belediye Bakan Terziolu, kukulu kukulu bakt

Dzel ' in yzne. Byle frl frl dnen eylerden holanmazd

hi. Hayr gelmezdi oturana, sipsivri bir mil zerinde dnen bir

koltuktan. Koltuk d ediin kale gibi olmalyd. Top atsan yklma

malyd. Terziol u :

ilk iimiz b u koltuu deitirmek olsun!> dedi, Koltuktan

da nemlisi bu minderi hemen tutup frlatmak. . . En ksa zaman

da . . .

<<Efendim, bu minder Hilmi Bey'in minderi. . . Seimlerden

sonra gelir gene otururum sanyordu, ok gveniyordu partisine.

Geen sefer bamszd . . . Yanl ata oynad bu sefer.

12

Oynaynca doru ata oynayacaksn, kr ata! Heh, heh,

heh!. .. Al bu minderi gnder kendisine! Havuz banda otursun.

Otursun da p batmasn!

imdilik siz istirahat buyursanz. . . B u minderi ben yaptr

d m , Belediye'den kt paras. G stereyim faturasn isterseniz!

Makam minderi, tam yz seksen alt lira yirmi be kuru! Daha

da ucuza kmaz byle bir minder! Yz mantolu k kumatan,

koskoca Belediye Bakan oturacak zerinde. . . Krpntdan min

derde de oturamaz ya!

Kes! diye bard yeni Bakan, Hemen kaldr diyorum

sana! Beni ne sanyorsun sen!

Kzmt Bakan. Ama Bakan makan d inlemezdi Sayman

Naci Dzel.

Doma byme Karadenizli' yd i nk, dokunur

dokunmaz fitili alan Karadenizliler'den. Bu sinirlilii yznden

btn Karadeniz kasabalarn teker teker dolam, hibir yerde

d iki tutturamamt:

Ben mi! dedi, Ne sanacam! i l k d efa seim kazanm

bir . . . Bir . . . Bir. . . Hilmi Bey gibi muhterem bir zatn minderinde
oturmaya tenezzl etmeyen bir . . . ..

Gene yol grnmt! Biliyordu yeni Bakan'la yapamaya

can. Nasl olsa kendine uygun bir sayman getirecekti. Ama

alacak ey! Terziolu hi de kzma benzemiyordu. Az nce

biim vermeye alt bakanca konumay unutuvermiti bir

den:

Kzma Naci Bey kardam! d ed i. Senin kadar ben de bili

rim Hilmi Bey' i. . . Dirayetli adamdr, fakat. . . Ne are ki o kaybetti,

ben kazandm. Parti ii bu. Bak koltuk, hem d e trdnd koltuk

lardan. Oturdun mu frl frl d nyor. Amma velakin benim

zorum koltuktan ok, u stndeki minderden. Oturamam yaban

c kiinin minderine ben. Hele unu kaldr da geeyim hayrlsyla

yerime. Geeyim de anlataym sana neden oturamayacam . ..

Hala fkesi gememiti Naci Dzel' in. Burnundan soluyor

d u . Kendini yattrmaya alarak san lsne yapr gibi ku

ty minderi ucundan yakalad, bir sandalyenin stne frlatt.

13

Terziolu kuru makam koltuuna otururken:cc Bak Naci Bey karda

m! dedi. Anlataym da ikillenmekte hakl mym,

haksz

mym sen syle son sz! Duymusundur, babam terziol u ter

ziydi. Bu kasabann bata gelen ustalarndan . . . Gen yanda l

verince, babamn iine girmemi istemiti anam. Babamn zanaat

na . . . ilk mektebi bitirip de yalnayak yal boyunda srter d u rur
ken day m tuttu kulamdan, Haim Usta' nn yanna koydu beni.

Hele dikilip d urma yle, otur karmal i ki kahve syle de karl kl

ielim!

Kahveler gelmi sigaralar yaklmt. Naci Dzel'in atlan

kalar bir ev sahiplii nazikl iine dnvermiti yeniden. Eski

Bakan sigara imezdi, gitti kendi odasndaki kristal kll getir

d i , yeni Bakan' n masasna koydu.

Daymn beni verdii terzi dkkannda kabaca iki ocuk

daha vard . .. d iye balad Terziolu, Nazif' le Necmi. . . Bir hafta

geldim gittim d kkana. emeden testiyi doldurd u m , ay, kahve

syledim gelene gidene, unu al, bunu getir ayakl k yaptm. Bir
hafta sonra bir ykskle bir ine sahibi old um, bir de sandalye . . .
Herkesin bir sandalyesi vard,

bir d e sandalyesinin stnde

kuma krpntlarndan minderi. . . Btn gn k st oturan bir

terzi iin ok nemliydi byle bir minder. M eer daha neml isi,

bu minderin stnde oturmasn bilmekmi. Bir gn Usta, bir

ayak paras tututurd u elime:

Haydi bakalm! dedi, Dikeceksin bunu!

ineme iplik geirmek iin yerimden kalkp masann stn

deki makaraya giderken:

Neee! d iye bard U sta, Sen iplikle diki dikecek kim olu

yorsun!

Ya neyle d ikeceim? dedim.

i pliksiz! nce ine tutmasn ren, deve! Hele otur da u

ayak parasn d izine bir yaptr bakaym!

Ben ks ks sandalyeme geip minderime oturur oturmaz,

srad m yukar! i ne derime saplanmt. Can acsyla ekip ka

rrken, Usta:

14

ccinenin yeri minder mi be! d iye yrd zerime, ccYakana

takacaksn! uraya buraya koymayacaksn bi daha!

M inderima oturmutum yeniden; inenin batt yer d i ken

batm gibi szlyordu. U sta kendi eliyle ayak parasn yerletir

di dizime.

Bala! dedi.
Ben elimdeki ipliksiz ineyi batrp batrp karyordum

boyuna. Bir ara karmdaki sandalyede oturan Nazif, benden

yana eildi de yavatan:

Acd m cicim! dedi.

Necmi de:
Baban gibi, terzi olursun artk! dedi, ec Derine inenin ucu

d edi mi, demedi mi!

Btn gn bakp bakp gldler. Ben, bu ite bir oyun oldu

unu, mindere ineyi onlardan birinin yerletirdiini anlamakta

gecikmemitim. Bu ine, derime d eil, sanki yreime batmt.

Acsn karmazsam rahat edemeyecektim.

le zerieri Usta yemee gidince mzden birimiz, dk

kan beklerd ik. Bekleme sras bendeyd i. Herkes dar knca

yal ekmeimi elime almadan nce kalktm. U sta' nn provalarda
kulland toplu inelerden birin ald m. Nazif' in oturd u u minde

re yerletird im. Yal ekmeimi keyifli keyifl i srrken: Ya benim

minderima ineyi yerletiren Necmi' yseee . . . .. diye dndm.

Olamaz myd? Kalktm, bir ine de onun minderine yerletirmi

tim ki birden Usta giriverdi dkkana. Arkasnda da her akam

dkkann kapatr kapatmaz urad Parti Bakan . . . Ben, akn
lktan yal ekmeimi olduu gibi sokuvermitim azma.
cc Ne yapyorsun? d iye bard .

ce M inderleri dzeltiyord u m ! d iyecektim ama, diyemedim.

Lokmam baazmda tkanp kalmt. U sta:

Buyur yle, dedi misafirine.

Ben kendi sandalyemi uzatacak oldum:

ce Karma sen! dedi, cc G it, iki kahve syle bize! Biri . . . Nasl

iersin Nurettin Bey?

15

M isafir, Necmi'nin iskemiesini ekmi, oturtmutu bile. Otur

masyla ok gibi trlamas bir olmutu. Usta hmla stme doru

yrrken:

Vay pezevengin ol u ! d iye grledi. Nazif' in sandalyesine

yapp srd misafirin altna:

Buyur yle!

Geri geri Kapnn yanna kadar gitmi, bekliyord um. Ama

bekled iim neydi? Kahvenin ekerini mi, yoksa Nazif' in minderi

ne oturmasn m? Parti Bakan, avcunun iiyle minderi yoklama

y bile dnmeden kt d iye oturtmutu. Minder yayl yd sanki.

Oturur oturmaz da frlamt ayaa. Artk az ekerl i mi, ok eker

li mi d iye bekleyemezd im, kaldrdm gibi tabanlar . . . k, o

k!

Terziolu souyan kahvesini i k i ekite bitird i :

Bakma kusura Naci Bey kardam ! dedi, Bana buyur edi

len mind ere kt d iye oturmam ben! Hele benden nce oturup da

hayrn grmeden kalkp gidenlerin minderine, hi oturmam! Bu

yzden babamn zanaatndan old u m . Al gtr, bu minderi, kim

oturursa otursun !

16

TORAMAN'IN
YAAMA
SAVAI
Teraman m utfan ortasnda d urdu. Bumunu yukar teldo

laptan yana kaldrd, koklamaya balad . Ne et kokusu geliyordu

dolaptan, ne peynir koku su . . . Sonra ocaklkta bir kenara brakl

m tencereye uzatt, ban, ac bir bulak kokusu genzini yak
mt.

Durulmaz bu evd e ! d iye dnd. Sokaklarda srtmek,

bu drt ocuklu memur evinde yaamaktan daha hayrldr.

Ak pencereden atlad arka baheye. Ban alp gitmek e n

iyisiyd i :

Sere tutar gene a kalmam! diye geirdi iinden.

Ban st katn mutfana doru kald rd. i ac bir et

kokusu gel iyord u ocaktan:

cc Saime Hanm et piiriyor! d iye dnd, Allah vere d e

kendisi mutfakta olmasa !

17

i ncir aacndan helann penceresine trmand. Helann pen

ceresinden mutfan penceresine atlad. Bir koklad, tamam ! Ev

dediin byle olurdu ite! Usulca kayd ieri. M utfakta kimsecik
ler yoktu. Gazocann stnde et tenceresi tkr tkr kaynyordu.
G itti tencarenin yanna, doya d oya koklad.
Ne evler var, dedi iinden, her gn byle et piiriyorlar.
Nereden de d tk bu katibin evine! N eredeyse et yerine onlar
beni yiyecekler! Bu devirde kedi mi olacaksn, ya Et Balk Kuru
muna kaplanacaksn ya da . . .
Buraya gelince, sradan sayd, d kt, karaborsacsndan

taaa dvizle aynayaniara kadar. Bu sayd klarnn iinde kimler .

yoktu kil
Kafas kzmt Toraman'n: Ceza Kanunu ' nda benim iin

hibir madde olmadna gre. . . diye dnm olmalyd.

Dnmesiyle taneerenin

kapana

penesini

savurmas

bir

oldu. Kapak kaymt yavatan . Bu tkrty br odadan yorgan

kaplayan Saime Hanm duydu ama, aldrmad. Kz sinemaya git
miti, olu kahveye. . . Kim aacakt taneerenin kapan!

Taraman iki ayann stne kalkt. Uzatt ban taneerenin

iine. i ki para et d umanlar iinde piiyordu. Sanki piirmeserer

olmaz ! diye geirdi aklndan. Canna tkryorlar etin. N e

aptal ey, u insan denilen yaratk! Hele dur bakaym, ben sana

et piirmesini gsteririm!

Sa elini kaldrd, trnaklarn kard zarlarndan. Taneerenin

aralanan kapandan penesini ieri sokmasyla, ekmesi bir
oldu. Etin en biimli paras trnaklarna taklm, kmt. Kapak

hafiften salland, sonra kayverdi talarn stne.

Yorgann stnde iki bklm olan Saime Hanm, ban kal
drd. Kim vard mutfakta acaba? Kocas m gelmiti yoksa? Ack
t m hep byle yapard ismail Efendi. nce mutfaa gider, tence
renin kapan kaldrrd .
Huuuu! ismail Efendi! d iye seslendi. Kapat taneerenin
kapan, buusunu karacaks n !

18

Eti ocaa vururken kapan kenarlarn hamurlamay bile

d nmt. i l i k gibi olurd u kapan kys hamurlannca. Kuyruk

ta iki saat beklemiti ama, Kasap Ragp'tan isted ii paray da

almt.
i smail Efend i' nin, kasaba kilo bana iki lira aktan dedii
ni nerden bilecekti. i erden ses gel miyord u. Kalkt yorgann
stnden, terl iklerini giydi. i smail Efendi gelse merdiven banda
ki terliklerini giyerd i. Her ey yerli yerindeyd i. Yemee ge gele
ceini birden hatrlayverd i, skdar'a kira toplamaya gidecekti.

Oradan geecekti Kuzguncuk'a. M utfan kapsn korka korka

at. ilk nce tencereyi grd, kapakszd.
Akln karacakt. Pencereye doru att kendini. Aya bir
eye takld. Tencarenin kapayd bu. Terlii frlad bir yana.
Kapak iki ayann arasndan kurtuldu, bir yarm daire izdi. Bir

yarm daire de Saime Hanm izdi. Srtst uzanverd i . Yatt

yerden yrtnyord u :

cc Hrsz Toraman! Alacn olsun senin! Katana b i r odun

indirmezsem, kpekten aa olaym!

Bir yanna dnm, kalasn ovalayp d uruyord u :

ce Kabahat h i sende deil, h e p bizim ismail Efendi'de, drt

bin lira aylkil bir memuru ne dernee alrsn evine! ayd r kap

sndan ieri bir dirhem et girmezse ne olur? Enii, enceiyle

bizim ocaktaki taneereye saldrr, ite byle! stmze saldrma

d klarna, kr, komulaaar! . . .

19

GEMi
OLSUN
G etir, u Fuat ister' in tahliye d osyasn ! dedim. Nah u

ikinci gzde !

Tam dosyay masamn stne koyarken, yzme doru bir

Hapuuu! ekmez mi? Sinir olduum bir ey varsa, o da hap

rk . . . Yzm elimle kapamaya alrken ikinci Hapuuu! da

koptu peinden. Elinden kaptm dosyay, tahta perde gibi ger

d i m yzme. Be mbarek kadn, ite braktn dosyay, daha ne

duruyorsun! ekip gitsene yerine! ncs iin burnunun keyfi

ni mi bekliyorsun karmda!

Dosyann stnden korka korka bakmaya baladm. Eil

mi de nmdeki gazeteyi okumuyor mu? Kendim daha balkla

rn bile okumadan uzattm gazeteyi:

Al gtr! dedim fkeyle. Otur da masanda oku!

Biliyorum bir kadnla byle konumak ayp ama, kzdm

belirtmek iin baka ne yapabilirdim. Azm da bozamazdm

20

ya! . . . irkin de olsa, yal da olsa, kad nd r karmda ki. . . Ama o

da kadnln bilse de biraz grgl, biraz dneeli olsa . . . Byle

patavatszlk, saygszlk etmese.

Baladm d osyay kartrmaya . . . Yarn saat kata bu ada

mn mahkemesi, on buukta m? Ne yapacaz bu kez? Bilirkii

raporuna itiraz edeceiz tabii. Heyette bir de veterinerin bulun

masn isteyeceiz. Adam evin iini haraya evirmi. ocuklarna

dar geldiini ileri srd katta, karaca besliyor. ccHeyyy! Hadiye
Hanm, u gazeteyi biraz yava oku be! . .. Ne? Otuz czaml m

dedin? Kam haaa?

Birden duraklar gibi oldu:

Evet, Vahdi Bey, otuz czaml !

Nerden kam bunlar?

Elaz' dan !

Kaabilirler! Bize b i r zarar yok. Kylerine dnm olacaklar . ..

Hayr, ne ky! . .. Otuzu da otobslerle i stanbul ' a gelmi

ler, i aryorlarm!
Felaket! . . . ..

Cahil kadn! Nerden bilecek bunun felaket olduunu, aptal

aptal bakyor yzme!

Felaket d iyorum sana! . ..

"Niin Vahdi Bey' ciim, neden felaket oluyormu!. . .

Czaml demedin mi bunlar!

ccEvet czaml d ed i m !

H e m de b i r i k i tane deil, tam otuz tane!. . . ..

Hala bunun neden felaket olabileceini anlamyor.

Dn bir kere . . . Otuz czaml i stanbul sokaklarnda dola

yor. Otobste, vapurda , dolmuta diz d ize burun burunasn

bu czamllarla . . . ksryortar, aksryorlar . . . Hatta . . . hatta elini

azna getirmek inceliini gstermeden insann yzne kar hap

ryorlar, hzn alamyortar, bir daha! . ..
cc Felaket!

kr anlayabilmiti sonunda.

21

Hem de byk felAket! Sana aka geliyor galiba! Czam

dediin yle bir hastalktr ki, eyadan bile geer p d iye . . . Otur

duu koltua sen otursan, yapt kapnn koluna parmann

ucuyla bir dokunsan, kaptn demektir ifay!

Aman, sus un!. . . FelAket ! . . " d iye mrldand.

ccHem de nasl felAket ! . . . itii ay bardandan sen de
isen . . . Lokantada kulland atal ba sen de kullansan.

"

Kap birden kt d iye ald. Almasyla evliya kavuu gibi

ba sargl, uzun boylu bir adamn ieriye dalmas bir oldu. Sarg
nn aralndan krptrd gzlerle birini aryordu, odann iin

de . . . Az nce peine d p kovalad bir adam arar gibi. . . Kir

pikleri bir ara durd u :

Vahdi Bey siz misiniz! dedi, Avukat Vahdi Yldra n !

Sert sert:

Benim! dedim, Ne olmu!

Kapda adnz grdm de ktm yukar, daha ok soyad n

z. . . Be gn nce Elaz'dan geld im ben ! . ..

Eiaz'dan m?

te.

i kimiz birden sormutuk bu soruyu, Hadiye Hanm ' la birlikKukulu kukulu cevap verd i :

Evet! Elaz ' dan!

ce Mutlaka i aramaya gelmi olacaks n ! . . .
Kzmt:

Gezmee gelecek deilim ya! . . .

Hadiye Hanm gzlerini dikmiti adama. Kuduz kpee

bakar gibi bakyord u. Ben de ondan aa kalmyordum korku

da. Adamn, sargnn altnda gizlerneye alt czam yarasn

grr gibi oluyordum. Kim bilir, kulann teki de d m olabilir

di.

ec Demek i aramaya geldin, yle mi? ded im.

ccEvet!

Ka kiisiniz siz ! . . .

cc Ne bileyim . . . Otobsn yars benim gibi. . .

22

ccKa kii alr bu otobsnz? . . .

cc EIIi, altm kii alr!

cc Hmmm! . . . Alr demek!. . . Yars otuz eder!

cc insaf m var bu adamlarda? . . . Korlar da karlar! . . .

ccYani demek istiyorum ki, siz otuz arkadasnz !

cc Neden arkada olacakmz. . . Her koyun kendi bacan

dan aslr. . . Onlar da baksnlar balarnn aresin e . . . "

cc Sizinle megul olan kmad m hi? . . . Yani sizi arayp

soran? Bir hastaneye yatran?

cc i stanbul buras! Kim arar, kim sorar!

cc Doru! . . . Zabtann derdi bandan akn! . . .

cc Bam sardrncaya kadar neler ektim Bey'im! Tam bir

haftadr deitirmedim sargy . . . Hastane hastane dalayorum

da yzme bakan bile yok!

ec Demek doktorlar geldiin g n grdler yaran ha! . . ...

O kadar da m yapmasnlar!

ccYani anlamadlar m bunun ey yaras olduunu! . . . Bala-

rndan atmlar d emek . . . Benim tandm bir doktor var Cerrahpaa'da.. . Dur bakaym . . . Telefon numaras kat?

Cerrahpaa d meniyle bizim Alemdar Karakolu ' nu evire

rek, teslim edecektim bu czamly . . . Bir trl karakolun telefon

numarasn bulamyordum. Habire kartryordum telefon rehberi
ni. Bir ara kaldrd m bam:

ccHele sen otu r biraz! . . . dedim.

Dedim ama . . . Sylememi e iin nereye varacan hesaplarnam bir oldu:

Kalk! . . . .. dedim, ccOturma! . . . ..

Ama hi kprdamyordu artk:

cc Hele biraz oturaym Bey' im! d ed i , cc Duramyorum ayakta!

G zlerim karar yar. ok kan kaybetti m de!. . . ..

ccKan m kaybettin? Demek bu hastalkta kan kaybetmek d e

var yle mi?

cc Ne hastal! . . . ,.

23

Krpan kirpikler gene evrildi zerime. . . Batmaa balad

d iken, diken . . .

Bey' i m ! . . . .. dedi, Hastalk mastalk yok bende! Yolda gelir

ken oldu btn bunlar. . . Otobs tepe taklak gitti uurumdan . . .

Bir d e gzm atm ki, hastanedeyim . . . Be l, yirmi be ar

yaral. Be gnde dehled iler beni hastaneden! Sen gel bu halle,

i bul da al bakal m ! . . . Doru ktm Sirkeci' deki otobs yaz

hanesine. Be bin lira ver de davamdan vazgeeyim, d edim . . .
alacak hale gelene kadar kalmayaym ayak altnda. . . Herif
kolumdan tuttuu gibi att kap d ar. . . Davacym bu adamdan
Avukat Bey, zarar ziyan istiyorum!
Hadiye Hanm birden frlad yerinden:
Gemi olsun ! dedi, Hem de byk gemi olsun! ay

m syleyeyim, kahve mi? . . . ay syleyeyim de ielim hep

beraber . . . Ooooh! . .. Yap yap oldu dudaklarm! Azm, dilim

kurudu!.,

24

PULLARI
YAVA VUR
niversiteye yazlmtk o yllarda. Liselerde srttm arka

dalarla bir kafadarlar grubu kvermiti ortaya. Birlikte dola

yor, birlikte sinemaya gidiyor, birl ikte geceler d zenliyord uk. Bir
eksiimiz kalmt: Temiz bir kahve.

Her niversiteli gibi bizim de damgamz basacamz kah

vemiz olmalyd. Orada bul umal, orada buluup konumal, kz

dalgalarmz orada anlatmal, ma tartmalarmz orada yapma
l, eh ara sra da tavla, kaptkat, prafa oynayp vakit ldrmeliy

d ik. Krdmz zaman kitaplarmz koyacak, bul umak iin haber

brakacak, dara geldiimiz zaman garsonundan bir bel ik kesebi

lecek yerimiz, yurdumuz ol malyd . yle temiz bir kahvecik . . .

Bir gn Beyazt' n arka sokaklarnda dolarken arad m

kahveyi bul uvermitim. Tek bamaydm o gn . . . Getim ocaa

yakn bir yere, incelemeye balad m. Pire gibi bir garsonu vard ,

i smail. ..

Tanma vesilesi olsun diye ay getirince:

Bir de gazete rica edeceim ! dedim.

25

yle masalara hzlca bir gz att, sanki bu altnc geliim

mi gibi:

Bekleyeceksin! dedi, u emeklilerden burada gazete

okumak biraz zor. Geirdiler mi ellerine nce lm ilanlarndan
balarlar, ak arttrmalara kadar. . . Bayazarlar onlar bilir. i ngilii
ci midir, bu bayazarlar, Amerikanc m . . . Kimden para alr, kimle
re para verir, sanki zel adamlar vardr bu emeklilerin . . .
yle bir gz gezdirdim masalara . . . Makamlarnda kurulan
genel mdrler gibi oturuyorlar, nemli bir meseleyi zmlyor
larm gibi ciddi mi ciddi gazetelerini okuyorlard. Birbirleriyle ne
akalatklar vard, hatta ne de konutuklar.. . Odaclarn arr
larm gibi sesleniyorlard garsona. Resmi bir dev verirlermi
gibi de aylarn, kahvelerini sylyorlard . Hele bir patronu vard
ki kahvenin, bu emeklilerden de beterdi. Ocaa yakn bir masa

da oturuyor, fldr fld r dikizliyordu gireni kan. Amansz bir kon

trol altndayd i smail. Birinin yannda fazlaca dikildi mi, sesleniyor

du:

Gel, i smail, u uhay dzelt!

cc i smail u markalar say!

u sandalyeleri masann altna sr!

Kahveyi incelernem iki saat kadar srd. Arkadalara u

raporu verdim, aa yukar akamst:
cc Gzel bir kahve! Yeri, yresi tam bize gre . . . Kutu gibi. Bir

garson var ki, ok eker ocuk. Patronu nemrut mu nemrut.

Hemen hemen btn mterileri emeklilerd en. En azdan genel

mdrlkten ayrlmaya benziyorlar. . . ay, kahvesi i ilir . . . Kad,

tavias temiz.

Bir grelim dediler, arkadalar. G ittik grdk, bayldlar.

Emekliler onlar da sinirlendirmiti.

Daha ilk gnden tavla turnuvaianna baladk. Bizim grup,

kattan ok, taviaya dknd. Sekiz, on kiiydik, tara memur
lar kadar bilird ik bu oyunu.

ccTamam! dedik, cc Kahvemizi bulduk! . ..

26

Yamurlu bir gnd . . . Arkadalar taviaya dalm lard. i ki

kii oynuyordu ama btn eller taviann iindeydi. Ben gazeteleri

bo buld uka bir gz atyor, brakyordum. Bir ara emeklilerden

birinin kalkp patrona sinirli sinirl i bir eyler anlattn grdm.

i ster istemez kulak kabarttm konumalarna. Jandarma Komu

tanlndan emekli olduunu ksa zamanda rendiim Nahit

Ergder:

Olmaz!, diyord u , Bu kadar da kepazelik. . . Biz de oynuyo

ruz bu oyunu ama, pullar byle at at vurmuyoruz. Bir d e ni

versiteli olacaklar . . . Biraz dnce lazm, sayg laz m ! "

Patran evki Efendi ezilip bzlyordu:

cc Ne yapaym Beyefend i ! diyord u , Mteri! Hem d e bunlar

niversiteli. .. Nasl syleyim? . . . Pullar fazla vurmayn d iyemem

ki. . . Ya kzp azlarn bozari arsa?

Yal nz pullar m canm? . . . i nsan bara bara m konuur

byle? Btn gn ma ekimesi. . . Ula n Fenerbahe yense ne

olur, yeniise ne ol ur? . . .

Komutan emeklisi sesinin perdesini gittike artryordu. ev

ki Efendi ister istemez:

ok rica ede rim! dedi, ccSusun Beyefendi, ben sylerim

onlara. Siz msterih ol un!

Emekli komutan, patrandan sz alnca biraz yatr gibi

olmutu. Geti masasna.

ccArkadalar!ded im, Yava olun, ne olur! Galiba bizden

ikayeti olanlar var. Pullar da yava vurun biraz!

eki dzen verir gibi oldular kendilerine ama, ne de olsa

oyunun heyecanyla couyorlar, ccatt! yaptryorlard pullar!

Sonra attklar zara aza alnmayacak kfrler. . . Her kfrde

emekliler, gazetelerinden balarn kaldrp ters ters bakyorlard

ocuklara . . .

Ertesi gn ma vard , bizimkilerin ou stad boylamt. Bu

dalgadan fazla akmazdm, girdim bizim kahveye, bir ay ieyim

dedim. Her masada her zamanki gibi bir emekli. Kapnn aznda
ki masa bile tutulmutu imdiden . . . ektim bir sandalye:

27

ccBir ay! dedim ismail'e.

cc Batracaklar bu kahveyi Tuncer Bey! Sabahtan beri itik

leri tek ay n hzyla akam ederler. . . Akam ay bile yok bu

moruklarda . . . Ula n hep bizimi buluyor bu canna okuduklarmn

herifleri. . . Btn gn elli markay zor buluyorum bu namussuz

yerd e !

Canm! ded im, cc Biz de memnun muyuz bunlardan! Bizi,

bir kolumuzdan tutup atmadklar kalyor. Boyundurua bakar

gibi bakyorlar suratmza!

Ertesi gn bizimkiler, tavla oynarkan bir emekli frlad yerin

den:

ccAyp be! d iye bard , cc Sayg d iye bir ey vardr. Nedir bu

btn g at at !

En sinirlimiz olan Sedat patiarnt sonunda:

cc N e yapalm ! dedi, Tavla bu! ister istemez pullarn sesi

kyor. lelim mi yani?

Kahve biraz tenhalanca patron beni ard masasna:

cc Buyur! dedi, yle ge! Bak, i smail, bize iki ay getir,

yeni demden!

Aman evki Efend i ! dedim, B tn gn, itiimiz ay,

mersi!
cc i canm, bir tane d e benden i! Bak Tuncer, evladm. Sen
benim olum yerindesin. Senden gizlim, kapaklm yok! B u adam

lar sizin tavla oynamamza ifrit oluyorlar!

cc N e yapalm? dedim, Gen ocuklar. . . Laftan anlamyorlar! Ben her gn sylyorum !

Biliyorum, senin sznden kmyorlar ama . . ...

cc Sen merak etme, gene sylerim onlara!. ..
eeC nlara syle ki Tuncer Bey olum . . . ..

Sylerim . . . Biraz da kat oynama y denesinler. . . Kaptka

t falan . . . Bu tavla ok grltl oluyor. Ha! Ne dersin?

ccYok, onu demek istemiyorum. Siz gene tavla oynayn !

cc Evet, evet . . . Katlar abuk eskiyor. Tavla daha hesapl

deil mi?

28

Sen arkadalarna de ki. . .

Derim! H i merak etme sen!
Bundan sonra pullar. . .
Fazla vurmazlar, peki, peki! . . . Kfrl mfrl, argo margo
da konumazlar! Sylerim! . . .
Yok, hayr onu demek istemiyorum. Bundan sonra pullar
biraz daha hzl vursunlar! . . .
Hzl m vursunlar?
ok rica ederim Tuncer Bey olum, daha hzl vursunlar
l tfen . . .
Neden hzl vursunlar? . . . Anlayamadm?

Sen benim eviadm yerindesin. Ben alt aydr zarar ediyo

rum bu kahveden . . . i smail de brakp gidecek . . . Btn gn elli

markay zor buluyor. Biliyorsun i smail ' i n gndelii marka ba
na . . . Bu emeklilerden illallah! . . . Masaya gl cemal vapuru gibi bir
demiriediler mi skebilirsen s k onlar yerinden. Senden ricam . . .
Tam sekiz tane yeni tavlam var . . . Sekizini d e an, oynayn ! ay
lar, kahveler d e benden! Aniadn m Tuncer Bey ol u m ! Vurun
pullar krlrsa krlsn! . . . i stediiniz gibi de konuun, kfr edin
yksek perdeden! Bu ark Kahvesi, Benim deil sizin bundan
sonra!
H aa. yle m Iii! ded im, Sen hi merak etme . . . Bizim grup
sekiz, on kiilik ama, yarn en azndan otuz kii burdayz! Gerisini
sen bize brak!
Ertesi sabah tam kadro baladk ie. Emekliler neye ura
d klarn armlard. Tam sekiz tezgah akr akr alyor, pullar at at iniyordu tavlaya! Kfr n bini de bir paraya . . . Btn
balar taviaiar n iinde. Kimse ilgilenmiyordu emeklileri e . . . i smail
boyuna servis yapyor, ifter ifter aylar, kahveleri sryordu
.. .. ..
onumuze . . . .
Gazetesini frlatan ihtiyarcklar zor atyorlard kendilerini
darya. . .

29

Zavall emekliler bir hafta zor dayanabildiler. ark Kahvesi'

n i n srm iki a y demeden elli markadan, be yz markaya yk
seldi.
Bizim i smail, yanna iki garson daha alarak old u bagarson !
niversiteyi ite bu kahvede bitirdim ben. evki Efendi gitti,
yerine olu geldi ama ne ben ark Kahvesi' ni braktm, ne ark
Kahvesi beni . . Param bu kahve de gemez benim. Ocaktan ie
rim ay, kahveyi yol um dt zaman!

30

VOLTER NE
DEMi
O mu? Emeklidir, retmen emeklisi ... Biz Hoca der, gee

riz. Bir zamanlar Tarih okuturdu, sonra Felsefeye dkt ii. Fizik
Kimya'ya da girermi genliinde. G nll Edebiyat hacasdr

benim bildiim. Malmdrlerinin Matematie girdii son yllarda,

inat olsun diye son snfiara Matematie de girdii sylenir. Ede

biyat'tan holanr ama, Trke'yle ba ho olmasa gerek!. z

Trke szckler bir yana, d z Trke'ye bile yatkn deildir dili.

Katksz bir Karadenizli azyla konuur, vurgusuna, basksna

kadar. . .

Eliyle,

koluyla,

omuzlaryla konuur Trke'yi.

Yerli

azyla bir Franszca konumas da vardr Hoca' nn, adam yerle

re yatrr!

idris Hoca, emekliye ayrld ayrlal, Halk Dershaneleri' ne

gider gibi kahvelere, ikili lokantalara dadand. leye kadar

i kbal ' de, leden sonra Meserret'te, akamlar da Sirkeci' nin iki

li lokantalarnda . . .

Geenlerde Divanyol u' ndaki bir l okantada kt karma.

31

Oooo, Hoca ' m ! . . . dedim, Gittike evreni geniletiyor-

sun!

Bir Karadenizli glyle d udaklar yaylverdi :

Sen kulak asma genilemeye . . . " dedi, Bostan dolabndan

yeni kurtulduk. Kolay kolay genileyemeyiz biz! Almz kendi

mihverimizde dnp d urmaya. Alsak alsak bu kadar alabili

riz. Sirkeci' den Divanyol unal Eeee? Ne var ne yok gazetelerde

bakalm?

Hoca' nn zelliklerinden en nemlisi de budur: Gazetelere,

gazetecilere bo vermesi. . .

Bir ey yok! diye geitirrnek istedim.

Yok ha! dedi, Olmas lazm!

Garsona baknd, elindeki emsiyeyi vermek iin.

Ne olursa olsu n ! . .. dedi Biz Hoca' lar d nce snrlarm

z ders programna gre ayarlamz. Kolay kolay d na kam

yoruz. Kural d na kan biriyle karlatk m, tylerimiz diken

d iken oluyor! Korkakl mzdan deil bu! Kafa yapmzdan. Tabi

attaki btn fiziksel olaylar, ancak Fizik ders kitaplarnn yazd

kadard r bize gre. Daha ounu renmee kalkmamz, ilk

nce Okulun Md rn rahatsz eder. Bundan ne renci hola

nr, ne rencinin anas, babas. . . Ders kitabna balanmakla

bamzn din kalmasn salad mz sanrz. M emurluk bu!. . .

Basmakal pl k! Tarih memurluu, Corafya memurl uu, Fizik,

Kimya, Matematik memurluu . . . Hele hele politika memurl uu . . .

Emekl ilik demek, bostan beygirinin, konumalarndan kurtulmas

demektir bir bakma. . . ilk gnlerde tatl sarhol uunu duysak

bile, yavatan yavatan bunun da alkanl balar. i nsan krk yl

bostan dolabna koulu kalr da, koumlardan kurtul unca dikine

darusuna gidebil ir mi kolay kolay? . .

El ind eki emsiyeyi garsona uzatrken :

Yal nz u var ki. . . dedi, retmenin memurdan b i r fark

vardr: Bugnl erde kendi d urumlarn artk renmi olmalar ! . . .

N e bostan d olab kalr bundan sonra, ne koumlar. . . Ne ise,

geel im bunlar. Sen iyisin ya! . . .

32

Kakol n, apkasn da verdi garsona. Omuzlarn ileri geri

aynatp fokantann scakln ltkten sonra syrd paltosu n u ,

garsonun kucana tututurd u. B e n tam buyur edecektim ki,

btn masalardan birer szc kalkt ayaa:

Buyurmaz msn Hoca'm, yl e !

Gsterd iim geveklikten tr beni paylar gibi:

Ya ite byl e ! ded i , Bana msaade !

br masalara evirdi yzn:

Urayaca m ocuklar! dedi, Teker teker u rayacam

masanza!

En yakn masalardan birine kt.

Garson ! abuk bir servis!

Hoca' nn sal zerinde ufak bir konuma geti, sonra ne

oldu ise old u , hoca birden Osmanl Tarihi' ne atlad :

ocuklar! d iye balad , Drd nc Sel i m tahta getii

zaman hazine tamtakrd . . . Yenieriler altrlm bir kere . . . Tahta

geenden, cul usiye al mazlarsa daha o gn kazana yaprlar.

Med rese cul usiye ister, ocak cul usiye ister, saray cul usiye ister . . .

Ama iin tuhaf taraf u ki. Drd nc M u rad'dan hi kimse cul usi

ye istemez! Bil iyorlar ki M u rad, sava bir padiah . . . Nasl olsa

ordu talana kacak. Onu daha ilk gnden neden sktrsnlar!

Osmanl ' da ticaret yok . . . Osmanl 'da tarm yok ama, Osmanl'da

yama var! istemiyoruz diyorlar, senden cul usiye istemiyoruz!

Yoook d iyor M u rad, vereceim, tre bozulmaz! . . . Saray'da ne

kadar altn takmlar varsa, ne kadar altndan atal, kak, tabak

varsa daaoru Darphane'ye ! . . . Hemen para bastrl p datl yor

culusiyel er! Vereceksin arkada, mutlaka vereceksin ! Aalk ver

mekle, yiitlik vurmakl a ! . . . Osmanl i mparatorl uunun en cimri

padiah kimd ir bil iyor musunuz?

Herkes sradan birer isim att ortaya :

Yavuz' dur!

Yok Yavuz deil, Fatih!

Abd lhamit deil mi?

<Vahdettin!

33

Hoca:
ce Brakn sallamay ! dedi, ceKimin kellesi gitti Osmanl padi

ahlarndan? Yenieriler kimin leini yerlerde srklediler?

Gen Osman' n! dediler hep bir azdan.

ceTamam! dedi, ce i te bu Padiah! En pintisi, en cimrisi bu!

Vermed ii

iin

gitti.

Vereceksin!

Padiahl k,

derebeylik,

bu

demek . . . Vereceksin ister istemez!

Hoca' nn masasndakilerden biri d irenir gibi oldu :

ce Hoca' m ! dedi, ce Kimin maln kime veriyorsun?

ce Kimin maln veriyorsan ver! Vereceksin!

Bizde hkm

sren hala bu anlay!. .. Bu pad iahlk, bu derebeylik, bu aalk

anlay. . . Memlekete bir ey getirmek mi istiyorsun, nce bunu

ykacaksni Demokrasi, demokrasi. . . Biz hala verecek adam ar

yoruz, hala bamzda cul usiye datacak bir padiah, hediyeler

verecek bir derebeyi, sofrasnda kuzu ikram edecek bir aa ar

yoruz. iktisattan, maliyeden anladmz da hep bu! . .. Haydi ie

lim ocuklar!>

Hoca' nn birinci masada ii bitmiti, geti ikinciye.

ce Garson!
ce Bak ol u m !

Bir servis getir!

ce Ne bal n var? . . . Tekir mi? Sen gm yap Hoca'ya . . .

Tekir'de i yok!

nce fslt halinde hal , hatr sormalar.. . Sonra Hoca' nn yk

selen sesi:
ce yle sade suya ba orbas yok! yle sade suya hrriyet

yok! Kyl toprak istemez, hrriyet ister ha? . . . Kyl okul iste

mez, hrriyet ister ha! . . . Kyl kal knmak istemez hrriyet ister

ha! . . . Kyl toprak aasnn vergi vermesini istemez hrriyet ister

ha! . .. Yok byle ey ocuklar, kyl bunlar istiyorsa ya aldatl

mtr, ya da bunlar syleyenler kyl deildir. Olmaz byle

ey! . . . Evsiz, ekmeksiz, don s uz, gmleksiz insanlarn hrriyet

istemesine siz inanyor musunuz? . . . Byle bir insann hrriyete
bir ihtiyac kalm md r? Bilirsiniz hikayeyi, deil mi? Teknesinin

34

banda un eleyen kad nn dii aryormu. Kocas kurmu masa

y odann bir kesine, demieniyormu ufaktan ufakta n ! Kar

demi, bir tek de sen yuvarla, bak nasl geer d iinin ars. . .

O kadar aryarmu ki, kadncaz, can havl iyle yapm

kadehe . . . nc kadehte am yolu d mdz ! . . .

Kocas bir ara, yahu demi, unu sen nereye eliyorsun, tek

neden d ar m? . .

Kad n tutmu ya kafay. . . Heeey, koca koca demi, bundan

sonra bana her yer tekne. . . Aniad n m? Donsuz, gmleksiz,

evsiz, ekmeksiz adamn ne hrriyeti olur? Bylesi iin her yer tek
ne deil mi? . . .

Hoca zurnaya Zrt! dedirtecek yeri bilirdi, kalkt masadan:

Haydi hoa kaln ocuklar!>

nc masadan buyur ettiler bu sefer d e :

Ge yle H oca' m keye! >

Garson! "

Rak ver bize!

Hoca artk tam Karadenizl i id i gzlerinin bebeine kadar.

ikinin verd ii alevle, imek imek akyordu baklar. Hoca

yalnz azyla, kayla, gzyle, yznn izgileriyle deil elleriy

le, kulaklaryla, sal sollu omuzlaryla konuuyordu artk!

Hoca' m ! > diye sord ular, Ne var ne yok Ankara' da?

Duymazl ktan geldi, balad anlatmaya:

Bizum oralarda domuz avina da kar uaklar pilursinuz

domuzu piz eti iin teyul muzurluu iin vururuk! Haan bir msr

tarlasna domuz girer, sen hayrinu gresun tarlann! Gene ha

ble bir gn pizum uaklar srek avina kayiler. Avc ba, ula

uaklar deyi, haan ki karidan damuzun biri skt geliyi hakkin

dan geleceinize gznz keseyse ate edecesinz. Paktinz

domuz haa huzurunuzdan d omuzun halis i. .. Piimina getiremiyi

sanz sakn haaa! Tetie el atmak yoook! Yaral damuzun nne

durabilene akol sun! Pirakalum da domuzi , geelim Voltere! Ne

demi Volter? pilsenuz ka para eder, bunu 27 Mays yapanlar

pileceyidi ki. . . Eeee . . . Vakit ge oldu. Hadi, hoa galun ouk
lar, hoa gal u n ! . . .

35

AH BU
KULAK
cc Aio! Sami! Sami Bey' i aryorum efendim!

Bir kadn sesi . . . Kal nca bir ses. . . olsa olsa Necla'nn sesi ! . ..
Hay Allah! Sras m imdi. Ne diyeyim? . . . ccAio! d iyorum, Sam i
1

Bey' i mi aryorsunuz?.,

Evet efendim Sami Bey' i rica ediyorum!

M utlaka Necla b u ! N e d iyeyim? Yemei birl ikte yiyebilir

miyiz?., d iyecek herhalde. iyi ama ben G ner' e sz verdim. Ne

yapmal, nasl kmal bu iin iinden!

Sami biraz nce kt efendi m ! "

Y a Necla deilse . . . Soraym a d n bir biimine getirip . . .

Kim arad diyeyim gelince?

O bilir kimin arad n! Siz yle syleyin ona !

Kapatmas lazm deil m i ? Kapatmyor da. . . Konumay

biraz srdrmek istiyor:

Siz nereye gittiini tahmin ediyorsunuz?., diye soruyor,

ok uzaklara m?

36

Yok efendim, zannetmem! O kadar uzak olmasa gerek . . . ..

d iyorum.

Yani, dairade falan m yoksa?

Olabilir!

Belki de masasnn bandad r!

Ne? Anlad m yoksa!

Hayr, hayr! Masasnn banda deil! Belki de yemekte!

Yani bu saatte? Saat on birde, yemekte ha?

Olamaz m?

Olamaz! Bir memur isted ii saatte gidemez yemee . . . ..

Sami gider, ok iyi bilirim!

niz?.,

Onun d nyann en aalk adam olduu n u da bilir misiKtt! . . . Kapatt telefonu! Anlad demek. . . H erkesin kula

benimki gibi deil ya! Ah bu kulak! M zikten boyuna btnlerne

ye brakan Hoca' nn herhalde bir bildii vard. Ayramyorum, ses

leri! Okulda da do yu, re den ayramazdm. Bu i yerlerindeki

telefonlarn , faydadan ok zarar var bir bakma. alabilirsen,

al! Defteri n yapraklarn evirip d uruyorum ama, bouna!. . .

Niin eviriyorum, n e aryorum, farknda deilim! Kularnn ayra

bildii yalnzca, telefondakinin kad n m, erkek mi olduu . . . O

kadar! Su kulaklarmda deil, telefonlarda m bilmem ama, kar

dan gelen sesin sahibini bulamyorum , gzmn nne bir yz

getiremiyorum bir trl . . . Bu, belki de kafa d zenimin bozuklu
undan ileri geliyor. Neden ileri gelirse gelsin, d urum byle ite!
Karmn sesi bile, telefonda yabanc bana!
Zrrr! . .

Gene telefon! Yapyorum alcya:

Buras zel Saymanlk! diyorum.

Adm da sylemem gerekir grg kurallarna gre ama,

nerde bende o yrek!

rum:

Telefondaki ses, kim olduumu sormadan, ben davranyoKimsiniz?.,

37

Sami Bey'i aryorum !

Hay Allah! Gene b i r kadn sesi. . . Ama b u ses herhalde biraz

nceki ses deil. . . B u , daha kal nca . . . Efend im! diyorum, ccSa
mi mi? Sami bir i iin bankaya kadar gitti!

cc Brak alay ! diyor telefondaki ses, cc Sami sensin !

Hayret! Deminki ses b u ! Birden nasl d a deiiverd i. Yani

Necla' nn sesi. Yediramedi biraz nce kendisini atlattm. Verip

veritirecek! Ne yapalm, katlanacaz artk. . . Yaptk bir eek

lik! . . . Duraklad m grnce daha da yklenmeye balad :
cc Ne var saklayacak! Sen deil misin be!
Artk inkar ok anlamsz olur:

cc Evet benim Necla' cm! Bir aka yapaym demiti m ! . .. Az

nce . . .

cc Ne akas be,

Km ! . . .

utanmaz he rif!

Teessf ederim sana ! . . .

"

Bana kzd zaman cc utanmaz herif! diyebilecek bir tek

kadn var: Sevim ! Saltay yle bir taa vurdum ki, bu aptallm

yznden ! . .. Sevim ! . . . Benim ceylan gzl Sevi m ' i m ! Sana yz

tane Ne cia feda olsun! O altaya vurmu lfer vcut. . . O dalyan

boy! Btn bu salaklk, Gner' i yemee armamla balad .

Ulan, sen kim, Gner' i yemee armak kim! . . . buuk kuru '

aylkla, kalk da una buna ziyafet ek! Seni Koara' lar saymad .
B u hovardal ktan battn sen!
cc Zrrr! . . .

ccAio! Kimi aryorsunuz? B uras zel Saymanlk!

cc Sami Bey' i aryorum, l tfen ! . . . Artk kendimi saklamakta

hi mana yok . . . Az nce telefon eden kadn, bu! Yani Sevim ! . . .

Sesi de yle bir titriyor ki sinirden! Bil iyorum, beni en ok seven,

Necla'dan ok, G ner' den ok bu Sevim' dir. Ceylan gzl m

benim! Lferim, dalyanm benim!

cc Aio Sevim'ciim!. .. Demin Necla' nn adn syledimse . . .
cc Hangi Necla bu!

Nasl olsa bir daha Necla beni arayacak deil . . . iyisi mi

temiz bir boyaym da. Sevim' i olsun karmayaym:

38

Hemen her gn bir vesileyle ayor telefonu. . . Alo Sami!

Naslsn? iyi misin?. . . Eer demin onun ad n syledimse, hep o

syrk Necla' nn yznden! Srf bu yzden!. . . Onunla ne ilgim ola

bilir . . . O mahalle kz ile. "

Telefondaki ses birden edepsizleiverd i :

Mahalle kz haaa! . . . P i s herif!

Ne? Pis herif mi? Gene mi bir falso oldu ! Sevim deil miydi

yoksa? . . . Telefonda sol ud uunu iitiyord um.

Eer karsnda

olsam, geirabilir trnaklarn grtlama. . . Bu kadar sinirlanecek

kad n kim olabil ir? . . .

Aio! Kimsiniz?

Daha soruyorsun ha! Utanmaz herif! Kpek herif!

Tamam ! . . . Tamaaam ! . . . N ecla'nn ta kendisi bu . . . Km!. . .

Bak kepazelie hele! Necla b u ha! Yahu, b u kadnlarn ses-

leri neden byle birbirlerine benziyor! Gzel kz sporcu kz, boy

l u boslu kz ama . . . Oturup kar karya danstan, sinemadan ba

ka hibir eyden konuamazsn! iyi old u bir bakma . . . Onunla bir

pavyona gitsem danstan itahm kesiliyor, ya da ilerledi ne

kadar olsa . . . Gle gle Necla' cm! Yolun da talihin de ak

olsun!

Zrrr!

Uzatyorum elimi alcya, ne yapaym ! . . . Btn bu telefonlar

bana felaket getirecek deil ya . . .

Aio! Buras zel Saymanlk!

Sami! Sensin deil mi?

Siz Sami Bey' i mi aryorsunuz?

Brak numaray canm! Sami sensin! Biraz nce . . .

Evet Sevim' ciim, biraz nce sendin telefondaki, anla

d m ! . . . Bak Sevim' ciim ! . .. Senden sonra Necla telefon etti. Ona

son szm syledim. Artk onunla selam sabah kesmi bulunu

yorum. Bir daha ne kalimera, ne kalispera !

Ne sylyorsun sen be! Biraz nce elektrik idaresinden

geld iler. Elektrii kestiler d iyecektim. Sen bana Necla'lardan,

Sevim'lerden sz ediyorsun! Utanmaz herif, elektrik parasn yat

racak halim yok, aznda bir sr kz dolayor!

39

Hemen toparlanyorum:

Karcm ! d iyorum, Bunlar dairede alan kzlar . . . br

servislerden ayorlar telefonu, beni iletiyorlar. Ben telefondaki

sesleri kolay kolay kararnyorum da . . . Ya ite byle! Kusuruma

bakma! Sen de bil irsin ki senin kocan, o rfntlara metelik ver

mez! Elektrik paras m? . . . Sen hi merak etme, kesemezler. Bir

telefon eder, atrrm!

Senin gibi nerde koca varsa Allah tez zamanda cann

alsn ! . . . Ben annemi ere gidiyorum, ister yatr elektrik parasn,

ister kad nlarla ye bitir! U murumda deil! Kttt!

Telefonun kapanmasyla, almas bir old u :

Zrrrr! . . . ,,

Ayorum:

Buras Saymanlk!
uSamanlk m?.,

Hayr efendim, Sayman l k. zel Saymanlk!

ilk iittiim daha doru olsa gerek . . . Sen yle yerlere yak

rsn nk!

Sevim bu! Bakas olamaz . . . Yediremed i. Ama hakk da var

hani ceylan gzlmn. Katlanrm onun her ilesine. Benim dal

yan Sevim ' i m syle!

Sende zerre kadar erkeklik haysiyeti yok!

Yoktur Sevim'ciim! i lerden serseme dndm! Artk Nec

la diye bir kz yok hayatmda, aniad n m sevgili m ! . ..

c Kim var hayatnda bundan sonra?

Sen varsn bir tanem ! S evim' ciim, yal nz sen varsn, bunu

iyi bil !
c Kim var, k i m var?
c Sen, yalnz sen!
cc Kim yani?

Gene mi baltay taa vurd uk? . . . Telefonda sinirli sinirli nefes

almalar . . . Yandm:

Sen misin Leyla' cm ! Affet beni ! Birden atei m ykseldi.

Bam dnmeye balad . Doktor arttm. ay, hlamur . . . Ancak

kendime bu sabah gelebildim . .,

40

Yalan yalaaaan! . . . Btn sylediklerine, syleyeceklerine

inanmyorum artk. . . Km!>>

Haydi sana da uurlar olsun Leyla' cm! Zaten sende

gzm varsa gzm ksn! Eer zerre kadar gzm olsayd sz

letiimiz saatte Sevim ' l e Bebek Gazinosuna gitmezdin. Uysal
kzd n ama, ne yapaym ! >>
Zrrr!. . . >>

Aiooo ! . . . >>

Ben sesten aniamam ama, telepatiye inanrm . . . Karmda ki

yzde yz Sevim. . . Bu ses, kulamda deil, taaa yreimin

derinl iklerinde titreimlerini yapyor. . .

Sami, sensin deil mi?>>

Evet Sevim' ciim benim! Baka kim olabilir? . . . u anda

Bebek Gazinosunda geird iimiz o unutulmaz geceyi d nyor

d um! Neydi o gece!. . . Ay sanki Boaz ' n sularna deil . . .

Ruhumuza dkl yord u pr pr!

Neler sylyorsun sen be? . . . Ben G ner! Yemee geleme

veeeimi syleyecekti m. . . Artk unu da ekieyebilirim szlerime:

Bir daha hi bir zaman gelmeyeceimi Sen baya bir kad n avc

sndan baka bir ey deilsin! Gene S evim ' l e Bebek Gazinalarn

da piyasa arklar dinlemeye gidebil irsin. Sana zaten yle baya

kad nlar yakr, Km ! . . . >>

Sana da uurlar olsun G ner' ciim. Hani karmn dedii

yalan da deil ! buuk kuru aylkla ben una buna ziyafet

ekecek adam deilim. iyi oldu bir bakma! Hadi gle gle!. . .

i yi oldu ama ben tek bama nasl yaayacam bundan

sonra? . . . Canm Sevim'im! Canl lferim, dalyan boylum, ceylan

gzlm benim!

Ben aramalym Sevim' i bu sefer de. i te telefon!

Sevim' ciim, bir tanemi O syrk Necla' nn yznden bil iyo

rum ok kzdn bana! >>

Al a ! Kimsin sen? Sami mi? . . . Sami ha! . . . >>

Evet benim bir tanem! Dur bir dakika . . . Kapatma canm!

Ben Necla'ya aznn payn verdim. Bir daha Necla diye bir kz

yok hayatmda . . . Rica ederim d inle beni! Yok Necla d iye bir kz! >>

41

cc Bugn e kadar vard d emek?

ccBiliyorsun . . . Az nce olanlar . . . Vard ama .. "
ccAz nce olanlar bilmiyorum ama, imdi rendim!. . .

Senin n e sefil , n e baya bir adam olduunu d a renmi bulu

nuyorum artk! Necla ile ha? . . . Benim tandm, konutuum, eli

n i sktm bir arkadamla ha ! . .. Rezi l ! . . . "

ccSevim . . . Sevim' ciim! Bir tanem! Brakma beni. . . Tek ba

ma yaayarnam ben! Sensiz yaayarnam ben! Sensiz yaa

mam!. . .

O da gitti, Sevim de gitti. Bu serseml ik, bu kt kulaklk ben

deyken nasl olsa bu felaketler gelecekti bama! Teker teker

beni brakp gideceklerd i l Ah bu kulak! Bu tkanas kulaklar

yznden deil mi, btn bunlar!

Sarnlar, kumrallar, esmerler, beyaz tenliler, bronz tenliler,

dalyan boylular, selvi boylular . . . Talihiniz ak olsun, gl e gl e ! . . .

Btn yaam m karard . . . Btn geleceim kapkara oldu .

Bari b u gece harcayacam yemek paras ile elektii atraym

da iimin karard gibi evim, barkm da karanl klar iinde kalma

sn.

42

SAYGI DiYE
BiR EY VARDIR
Telefon kulbesindeki gen kz kapda kuyruk olmu sekiz

on kiiyi, sanki camdan grmyormu gibi uzatyor da uzatyor

du:

ccBen mi neredeyim? D u r, anlataym. Abiamn evinde. Evde

kimseler yok . . . Kimse olmad , konumamdan belli deil mi?

Banyodan yeni ktm, giyinmedi m bile . . . ttf! Hava da ne kadar

scak!

Sen geldin aklma,

hemen nurnaran evird im.

zamanlarmda hep seni hatrlyorum.

Byle

Divann zerinde boylu

boyunca yatyorum. Uykuya, dinlenmeye o kadar ihtiyacm var

ki. . . G lyorsun deil mi?

Sen naslsn canm? Ceketini karm, kollarn svamsn

dr . . . Doru demek, ben seni bilmez miyim, aklndan geenleri

bile bilirim senin! Ne mi geiyor? Sylersem utanrsn. Hayr,

hayr sylemeyeceim. H em canm sen tahmin edeceimi d e

bilirsin !

43

Telefon kulbesinin aralk duran kapsndaki orta yal biri

huysuzlamaya balad. Elindeki yirmi belii, birka kez vurdu

ca ma:

Haydi Bayan! dedi. iimiz acele! Bak iki saattir bekliyo

ruz. Bizi de d n biraz!,

ierdekinin bo verd iini anlaynca ban kuyruktakilere

evirdi :
Dpedz saygszl k . . . Konutuu incir ekirdeini daldur
sa bari . . . Telefon kulbesi deil, sanki Bayan'n yatak odas . . .
Neler neler . . . Sylemesi ayp! Dpedz saygszlk canm!
ierdeki Bayan, hi aral deildi. Son gittii filmde kzn yap
t dans figrlerini anlatyord u. Sonra yeni diktirdii etek cekete
geti. Etein kloundan, volanndan uzun uzadya sz ettikten
sonra:

Canm dedi, Uzun lafa ne hacet . . . Akama gel de gr!

Sonra gdklanm gibi gller, pckler. . . Ald yant,

onu sevind irmedii iin Surgaz'n gzelliine geti. Pazara Hey

beli iin sz birlii ettiler. Sonra yine pckler, yine gller!

Gen kz kulbeden kan ter iinde kt. Yanaklar kpkrmz

olmutu. Kulbeden deil, sanki yataktan kyordu.

Yerine ii ok acele olan yalca Bay girdi. Paray att.

Numaray evird i . Para kutuya dt ama kimse kmad. Temiz

bir kfr savurdu:

Telefon deil kumbara ! dedi, fkeyle.

Bir lira daha kard. . . B u kez tamam! Arad n bul mutu:
Haa . . . Sen misin Seyfi?. . . Telefon numarasn bizim Fer-

hat'tan aldm. Oh oh . . . Tebrik ederim! Nasl evirdin bu ii yahu?

Bir tand k buldun demek. Baka trl olmaz, ben de at m . . .
Demek nce Bakrky iin aldn . . . ok gzel ! . . . Sonra yazhane
ye naklettirdin ha! Bilirsin iini! Ama telefon ok, ok mhim ey
dostum!

Btn i stanbul avcunun

iinde

d emektir.

Acayip . . .

Demek yle . . . Sen d e teletona bir bayan bul. Nasl diyeyim, yle beceriki i . . . Szn, sohbetini bilir, gen gzel bir . . . Haklsn . . .
44

Var . . . Baz mnasebetsizler, var tabii. . . Bir i adamnn zaman

para d emektir. Onlarnki de d ncesizlik. Ne olursa olsun tele

fon bakadr. Telefon olmasayd m iyerinde . . . i nsann eli aya

balanveriyor. . . Yok, yok, yle deme!. . . Telefonun ne kabahati
var . . . Kabahat o kendini bilmezlerde . . . O saygsz, o d ncesiz
lerde . . . ylelerine ne sylesen azdr. Baktn ki zorla uzatyorlar

cc kt! diye kapat yzlerine!

iine ge kaldn mdre syleyip de bir yarm saatik

daha izin alacak olan gen memur, kapy biraz aralayacak oldu.
Telefondaki bu kez de alacy brakp gen memura veritirrnee
balad:

ccSayg denen bir ey vard r. . . Kapat rica ederim u kapy! . . .

Telefonla gizli bir ey konumaya da gelmeyecek . . . Kuzu m bu

kulbeyi niin yapmlar. Eer siz gel i p beni d inledikten sonra
bu kul beye bir kap takarlar myd?

Skca kapadktan sonra konumasn srdrd:

ccAio . . . Ala! Seyfi ! . . . Evet Seyfi' ciim. Saygsz m ararsn

memlekette . . . Ne d iyord um? Seni ayrca yazhanede de tebrik

etmek isterim. Seninle karlkl birer kahve imek zevktir. . . Kah
ve dedim de aklma geldi . Yahu gene ne old u bu kahveye by
le . . . Bu bayram 100 gram kahveyi zor buldum. ekere gelince . . .

Bil irsin ki ben sade ieri m kahveyi. . . Benim iin dert d eil. Ama

al u k ocuk. . . Canm al uu da brak da ille ocuklar. Bizim

ocukluumuzu d nyorum da . . . eker yz m grmtk . . .

nm z yaz, bol bol meyve yesinler onlar da . . . Seyfi, Seyfi' ci

im ! . . . Ala! Evet nmz yaz d iyord um, bol bol meyve yesin

ler . . . Bu yaz nereye Allah ksmet ederse . . . Adalara demek . . . Tele

fon old uktan sonra yaz haneye . . . Baz gnler inmesen de olur.
Telefon bakad r azizim . . . Sen bakma o densizlere ! . . . Uzattlar
m konumay, kt kesersin ! . . . En iyisi bu! Ald rma! Sen i adam

s n. Senin bir saniyen bin lira . . . Hele byle gnde. . . Seyfi' ciim . . .

Senden bir ricam var . . . Ala! Seyfi! Seyfi' ciim! Ala ! . . . Hay Allah
kahretsin ! . . . Ne oldu yahu? Ala! Seyfi! Telefon deil, mr trp-

45

s bunlar. . . Kapand m yoksa! Seyfi! Yapar da! Bey' in kymetli

dir zaman nk . . . Eli para grd ! Saygszlk da parayla deil

ya! imdi at teklii! A telefonu d i pten dorua boya! Hele sen

uyma eytana Apti! Bozma terbiyeni!

H rsla telefonu yerine koyd u. H mla kapy at:

ati adn sanki ! . .. M him bir iimiz var dedik. Kime syl
yorsun! Rahata konuturmazsnz ki adam ! Siz kim, medeniyet
kim! N erde bizim zamanmzdaki terbiye! Nerde o eski olgunluk!

46

 N L BiR
FABRiKATR
Levrekten ald iri paray hemen inemeden yuttu. Az

n peeteye yle bir sildikten sonra:

Partimiz ylesine bir partid ir ki, memleket sanayiinin dev

admlarla ilerlemesi iin elinden gelen her fedakarl i yapmaktan

bir gn geri kalmamaktadr. Sanayi, gn getike inkiaf etmek

te, hepimize nurlu bir istikbal vaat etmekted ir. Grlmemi kalkn
ma hamleleriyle . . . ''

Boazna taklan l ferin yan klklarndan biri varln gs-

termeye balamt:

Hh! Hhh! Hhhh! >>

Sakaya tutulmu beygir gibi ksryordu .

Sabrla dinleyen Nermin Temizel, patlad e n sonunda:

Nail, ekerim ! dedi. Nerden de balad nz bu kalknma

nutkuna, iyi gelmedi ite! >>

Sonra hibir ey olmam gibi levrein kln ataln ucuy

la iyice ayrd, elini peeteye sildi:

47

Hadi, nurlu ufuklarn erefine! d iye kadehe yapt. Yeni

tand bu nemli kiinin gzlerinin iine baka baka son damlas

na kadar yuvarlard raky. Sonra filitreli Amerikan sigarasn

d udaklarnn arasna yerletirdi. Nail i bil ir iin gzel bir trsatt

bu. Hemen akmana davrand. Nal g ibi bir valye yzk, Ner
min' in sigarasna doru uzand. akmak bir akta yanmt. Yl

k yl k gld. akman bir akta yanmas, vnl ecek ey

di onun iin. Bu akma ben . . . .. d iye bir ykye balad. iinde

Amerikan bahriyelileri geiyordu. Bu akmak rzgarda deil, ya

murda bile yanard . Hem de byle bir akta . . .

Nail i bilir asl konuyu unutmutu. Ha, ne sylyordum

ben? d iye bir toparland , Bizim parti, iman partisi, kalknma,

yksel me partisidir. Bak benim yl nce bir dikili pm bile

yoktu. B ugne bugn bir fabrikatrm ben !

Nermin, bu yeni tand nemli adamn fabrikatrl nden

ok holanmt.

Demek fabrikatrsnz . . . dedi, Bana da i verir misiniz

fabrikanzda ; ey i . . . Mesela . . . Hani her daktilonun yapt ilerden . . . Yaz ileri falan .
leti:

En cilveli gllerle alt st ediyordu lokantay. Birden ciddiFabrikanzda ka kz alyor!

B i r tane bile almyor.

Doru syleyin. Val la kskanmam !

Doru sylyorum; kz deil, erkek bile almyor. Gel,

gr. . . Kend i iini kendin gr! Kimseyi alma m yanma. . . Neme

lazm. Ben her iimi kend im yaparm !

aka yapyorsunuz. Hayr, vazgetim, i istemiyorum siz

den. Kimi altrrsanz altrn. i stanbul ' un en gzel kzlarn

altrn isterseniz!

Akl na yeni bir ey gelmiti:

Ne fabrikasyd sizin fabrikanz?

Ne fabrikas olacak, fabrika ite! G nde tam iki bin paket

mal karyorum.

48

Tam iki bin paket ha? Fabrika nerde?

Gelip beni kontrol edeceksin deil mi? Gelebilirsin, al ite

kart m!

Czdanndan bir kart karp uzatt: Fabrikatr Nail ibil i r. . .

Altnda da adres . . .

Yarn bekliyorum . . . Akama gel d e birlikte karz.

Ertesi akam Nermin Temizel, Yahane sokandan ivici

kmazna dnd. Fabrika bu sokakta olmalyd . Karta bakt,

tamam. . . Duvarda bir tabeiL Beyaz zerine k rmz yazlarn
altnda bir ok: Fabrikaya gider. " Yrd . Kede bir tabela
daha: Fabrikaya gider. Bir tabela da kar duvarda: Fabrika
karda. Fabrikann bulunmas gereken yne doru yrd .
Ban yukar kaldrd, n u r l u ufuklara doru bakt. S ra s ra baca
lar aryord u. Onarlan bir minareden baka bir ey gremed i . Bir
usta, salineaa yerlemi tahta minareye klah geiriyord u. Kar
dan, biri skn etti. Tam Sait Faik' in hikayelerindeki yol sorula
cak kiilerden biri.

Buralarda bir fabrika varm . . . "

Ne fabrikas bu?

ey fabrikas. . . Paket fabrikas olacak. . . Gnde tam iki bin

paket yapyormu!

Ne paketi Bayan?
Paket ite. . .

Paket fabrikas ha? Yok yle bir ey!

Kmes kapsn andran bir delikten kirli bir ba uzand:

Ooo. . . Nermin sen misin? H i sanmyordu m geleceini.

G el canm, gel ekerim !

Nermin armt:

Nerden gireyim? d iye sord u .

Dur canm! Ben kaym da, gel sen gir!
<<Hayr, stm bam kirlenir .

Akln kurcalayan b i r ey vard :

Hani yaptn paketleri, greyim .

49

Nail ibilir, karamela ekeri gibi sarl mavi katl paketikle-

ri avulad :

Nah! dedi, i te!

Ne paketi bunlar?
ivit!
ivit mi, ne iviti?
Danaba ivitleri. Tozunu Avrupa' dan getirtiyorum. Pres
ten geirip byle paket yapyorum.
Nerde kald senin fabrikatrln. Tozunu Avrupa'dan
getird ikten sonra?
Herkesin yapt bu . . . i la fabrikalar, plastikiler hep byle
alyor . . .
.. i ki bin paket ha!
Beenemed in mi? eker fabrikalarndan daha ok i kar
yorum. Kampanyam da yok benim onlar gibi. . .
ok gzel !

Gel canm, g.

i ireyim fabrikam. Bu fabrika Trkiye apn

da, en modern u:s... erle, hi el srmeden saatte tam iki yz

paket ivit imal etmekted ir. Bu fabrika, tozunu Avrupa'dan al r,
topran bizden . . . i mal ettiimiz Danaba emsal i nden stndr.

Bu yksek kaliteli ivitler, karanlk ufuklar ivit mavisine boyaya

cak kudretted ir. Grlmemi kalknmalarn ivit mavisi ufuklarn

mjdeleyecek olan bu Danaba ivitleri . . .

Nermin Temizel ' in tepesi atmt:

ivitlerinin de, ivit mavisi ufuklarnn i. . . D uvarlardaki ok

iaretlerinin tam tersine basp gitti.

50

sus

TERBiYESiZI
Sheyla okbilir, Anast, ocuk Dernei, Dkn Kad nla

r Kurtarma Vurdu' nun bakan, ayn zamanda da tzn hazr

lamakta old uu Aydn Kadnlar Birl ii' nin bakan adayyd . Okul

ve Aile Birl ii' ne girebilmesi iin ocuunu ilkokula yazdrmak

zorundayd . Bylece byk bir yk, hem zerinden kalkm ola
cak, hem de kendisi iin yeni olanaklar ortaya kacakt.
ocukla sokaa kmaktan

hi holanmazd.

Sevimer' i

oyundan artJ . iini ettirdi. H izmetiye be dakikada hazrla

masn buyurd"u . _H izmeti kz slak bezle barta barta burn u n u

kulan sild i. Sokak elbisesini giydirdi.

Kaytlarn baladn gazetede okumutu. Yakn okul istemi

yord u . ocuk, kiiliini kazanabilmek iin annesinden elverdii

kadar uzakta bymeliydi. Kiiliin olumasnda ok nemliydi
bu d urum. Verd ii son iki konferansta bu iki szc bol bol kul
lanmt. . . Evet karakterin teekklnde (ahsiyet demiyord u.

51

H.e r ne kadar iktidar bu eit kelimelerden holanmasa da . . . Ne

are ki Dil Sevenler Kurumu' nda yeyd i . . . ) kiiliin byk bir ne

mi, ok byk bir yeri vard.

Evden uzakta ilkesine uyarak tek rnn otobse srk

led i . Byk bir ans eseri olarak oturacak yer bulmu. Sevimer' i
bile otu rtmutu. Bileti ok gemeden d ikildi karsna:
Bilet !

Ah, bu biletiye bilet paras vermek . . . lmd, lm . . . Ver

dii bildiriler ka kez kmt gazetede ama, yine de basndan

saylmyordu . Ah, bir Sar Kart ! diye iini ekti. Her bakmdan

yarari olacakt. . . u bileti paralarnn almn bozmak iin ne

yapp yapp bir tane uydurmal yd.

antasn at. i inden bir anta daha kard . Onu da at,

bir ufaklk antas daha . . . i inden bir liralk buldu. Bileti:

ocua almyor musunuz, Hanmefendi? d edi.

Hayr! d ed i . Aimyorum !
Almanz laz m .

Neden lazmm?

Koskocaman ocuk!
Kzmt:

Fazla konuuyorsun!dedi, Bizi rahat brak rica ederim !

Hanmefend i, be yandan yukarsna bilet kesiyoruz!,

Bu mu be yandan yukar?"
Siz daha iyi bil irsiniz!,

Be yanda!

Fazla gsteriyor. iyi bakmsnz dorusu!

Senden sorulmaz! ,

Haklsnz hanmefendi. B e n yal nz bilet keseri m !

Sesini kesersen daha iyi edersin !

Bilet!

Aiamam ! >>

Buyurun yleyse! Size de kesmiyoru m ! >>

Bileti zile bast. O basmasa zaten bayan rica edecekti, gel

milerdi nk . . . i ndiler.

52

Baretmen a kadn, fotoraflar bir kenara itti. Nfus

czdann eline ald. ocuu yle bir szdkten sonra:

Ka yanda bu? dedi.
Yedisind e !

Sevimer armt:

Anne! dedi, Hani be yandaydm. . . Otobste. . .

Sen sus! Ne bilirsin sen!
Baretmen gld :

Hanmefendi dedi. Galiba ocuk daha iyi biliyor!

Nfus czdann at: Evet, bei bitirmi tam alt yanda . . .

Aity da bitirdi. . .

Henz bitirmemi! Hem bitirse bile . . .

Nasl olur! Ana Stn, yeni kurmutum doduunda . . .

Bizim Dkn Kad nlar Kurtarma Yurd u'ndan bir kadn bulmu

tum, emzirmek iin. ocuk Esirgeme Kurumu' nda byk bir

bal o hazrlyord um o gnlerde . . . Hi hatrlamaz olur muyum. Alt
yan oktan bitirdi !

yz!

Hayr Hanmefendi, nfusta alt yanda grnyor, alama

Ben ayn zamanda Aydn Kad nlar Birlii' nin . . .

Efendim Aydnl Kad nlar m d ediniz. . . Buyurmaz msnz

yle. . .

Yanl anlald efendim, Aydn Kadnlar demitim . . .

Hayr Bayan, alamayz!

Kiilii ile ilgili btn kozlar s rmt. imdi de kocasnn

kesesinden harcayacakt.

Efendim! d ed i . Ben Avukat Hayri Bey'in ei. . .

Aiamayz Bayan!

i nsan Haklarnda Baka n .

Hayr Hanmefend i!

Hayvanlar Koruma . . .
Olmaz Efendi m !

Baheleri enlendirme . . .

Hayr Bayan ! . . .

Kalariferi eri yakma . . .

53

i mkansz . . .

i stanbul ' u Gzelletirme . . . >>

Hayr, olmaz, alamayz!

Silahlarn en etkil isini, en geriye brakmt:

Hani o partinin il bakan. . . Belediye M eclisi. .. Ayn zaman

da da . . .

Efendim, bil iyorsunuz ki. . . B u sene sadece yedi yandaki-

leri almamz iin emir var. . . Buyurun oturun yle. . . Eer yedi

yandakiler kafi gelmezse. . . Alt yandakilerin sekin olanlarndan . . . Yetimi . . . st ba temizcelerinden . . . >>
Teekkr ederim efendim . . .

Bu sene bir ube daha aacaz. Kaytlarn sonunda mev-

c udumuz bell i ol unca . . . i l k nce sizin yavru yu . . . Maallah ok

zeki bir eye benziyor . . . i nallah okur adam olur da ok sayn

babas. . . ok deerli anneleri gibi. .

Tevecchnz Beyefend i .

imdilik aday olarak yazal m da . . . >>

Aday olarak m?

imd ilik d iyorum, Han mefendi. . .

Aman brakn u adayl . .

>>

Bizimki senatr aday old u da bir trl giremedi Meclise.

Aman u kelimeyi sylemeyin bana. ok sinirlenirim. Hele bizim

Bey . .

>>

Kayt uzun srmedi. Okulun nnden otobse bindiler.

nce unu brakmalyd eve . . . u ayak ban. .. Sevimer, ok

sevinliyd i !
a l !

Anneciim! dedi, Artk yedi yana gird i m . Bana d a bilet

Sinirleri bozuktu annesi nin.

Daha be dernein bakan

olsa bir baretmen parasna sz gemeyecekti:

Sus, terbiyesiz! dedi, Sen byklerin iine karma! Sa

l soll u iki imdik att.

Sevimer, bykleri n iine bir trl akl erd iremiyordu ki. . .

Pek kkl daha ! . . . Ya be yandayd , ya d a yed i. . . Alt da ola

bil irdi. H ele bir sekiz olsun!

54

BABAM
SANDALCI HAMiT
Padiah, madiah deildi ama, namusl u adamd Baba' m

Sandalc Hamit. Ellisine kadar evlenmed ii, sultanii bekarl kta

bulduu iin o zamanlar, adnn bana bir de Sultan eklemi

ler, olmu Sultan Hamit. M nasebetsiz mi ararsn memlekettel

Biroklarnn Sandalc Harnit demelerinin ned eni , yal nz uzun

sren bekarl na takl maktan gelmiyordu. Daha nemli neden,

Abd lhamit' i Babamn kiil iinde tefe almalaryd !

Ben, Baba' mn t e k oluyum. Ell isinde evlenen adamn bir

dzne olu olacak d eildi ya. . . ittihat' iar i bana geince,

biri km, srf dostl uk olsun diye deitir u ad n art: k. . . i

ama bana! demi. Harnit tahttan indi ise hatiyelik de yrrl k

ten kalkma d ya. Baba' m korkmu, zaten glgesinden korkan bir

adamd. O sralarda, bir air mi, ne varm,

Harnit adnda.

Baba'm Harnit' in hasn drt elif miktar uzatarak Haaaaamit diye

uzatarak konutuka,

..

o kadar uzun boylu deil, ksa kes ! diye

alay ederlermi.

55

O sralarda ad n kend ine yakrmak iin kitaba gazeteye

de zenmiti rahmetli. Btn gn sa cebinde gezd irdii gazete

yi okuma bilmedii iin bana okutturd u . Yatana girer, beni

baucuna oturtur Oku ! derdi.

Ben o zamanlar stun nedir, balk nedir, bilmezdim. Gaze

tenin bir ucundan balar, satrlar yan yana ekleyerek sadan

sola doru okur giderd im. Baba' m btn d ikkatiyle dinler bir ey
ler sezinl emeye, anlam karmaya alrd . Arada srada kalar

atlr:Neler olmu d nyada, neler! d iye sylenirdi. Ben neler

old uunun zerre kadar farkna varmadan grl grl okur gider

dim.

Baba' m geceleri odasnda gazete okutturduu iin d man

larnn sylemedii kalmamt. Oysa, bu okuma merak onun

zel yaamn ilgilendiren masum bir ura idi. Okumaya merak

l adamd Babam Sandalc Hamit!

Sonradan rend im ki, u padiah olan Hamit de byle

yaparm. Zaten Baba ' m n hibir padiahtan aa kal r yeri de

yoktu . Ne Sultan Harnit'ten aayd , ne air Hamit'ten. Harnitl ik

yllarnda tam adnn adam olabilmek iin, iire de zenmiti.

Tabii iir yazmaya deil, sadece sylemeye:

N eye Kral olmadn a apkamn kenan ! tekerlemeli bir iiri

bile vard .

Baba ' m sigaray da ok severd i. Hele kahve ile sigara ime

ye baylrd . alt, d nd zamanlar sigaralar u uca

eklerdi. Sere baca eski rakamlarla uzun uzun hesaplara g i ri
ince ellerini birbirine vurur:

Hanm, bir kahve yap ! diye seslenirdi.

Baba, bunlar ne hesaplar? d iye sord uum zaman:

Senin akln ermez. Byynce anlarsn. Seksen sar at,

doksan doru at, yz kr at, nal, mh ile ne eder? Onu hesapl yo

rum ! derd i . Byk adamd Baba' m Sandalc Hamit!

Annem Kahve! emrini alnca hemen cezveyi srerdi. Kah

ve gelince, bo zamanlarnda sard (dol u zamann hi bil mem)

sigaralardan birini tabakasndan karr:

56

 Hanm ate!

E m rini verirdi. B e n kibriti kapp koarsam beni terslerd i .

Annem karsnda szm szm szld ke keyiften bayl rd.

Zevk sahibiyd i Baba' m Sandalc Hamit!

Sigaray d ibine kadar ier, geriye bir ey kal rsa kl taba

na bastrrd. rtnn stne ne ttn d kerdi, ne de kl. Temiz

adamd Baba'm Sandalc Hamit!

Kalk da imdi d nyann pisliini bir gr! evrelerimiz bile kir

lend i ! Ne hava kal d , ne su kald kirlenmed ik!

57

RADYONUN
AN KARASI
Karaba'ta Day Yani ' nin kahvesinin. nne atarm mangal.

M sr otuz kurutan alrm Hal 'den, yz elli kurua veririm Abi!

yle bir manga! yaptrmm ki sorma. srf msr iin. Altya doru

esnaf ac kr, sarlr msra . . . Msr deyip de geme Abi, na h byle

iri iri somaklar.

St Arif in stnde su var, bunlarda yok.

O zamanlar Pi Hasan' n muhta zaman. Arab' n kahvesin

de ocaklk yapyor. G nde iki msr tayn var aktan. Vermez

sen ekir bana. i ster istemez vereceksin! Vereceksin ki senin

ayn da ocaktan ksn!

Kurban Bayram' na doru,

drt posta koyun geer

sokaktan. Bir seferinde bir ko araklad iinden. Att Rebeka'nn

bahesine. Ko bard karakol d uydu. Polisler sktrd Rebe

ka' y. Pi Hasan ' piyastos ettiler. Amma vazgeer mi huylu

huyundan!

58

Helva gibi kestane de kavururum Abi! Sen mangal n resmi

ne baksan, kestane yemesen, yiyecein gelir. K geldi mi skar

ta izme toplarm. iftletiririm izmeleri evde. Pazar pazar dola

rm. El imden her i gelir abi. B iz imkine bir di yaptrdm. Btn

mahalle rendi aznn iini, bu izme parasiyle . . .

Bir sazm var Abi. Kar bebek gibi kollar sazm; ha ben, ha

sazm! Bir torba d ikti sazma, bzgl , krmal . . . Bir de carcur

aldm,

iki buuk kad bayldm. ocuk gibi giydirir,

merakl kar.

sayar,

Pi Hasan R ebeka'yla oturuyor o zamanlar. Kad n kzyla

zor geiniyor, bir de banda Pi Hasan. Bizim kar yufka yrekli,

eli de ak m ak. arr yedi rir, iirir.

Pi Hasan bir gn sokaktan sr geerken koskoca kou

boynuzlarndan tutup ieri dayanverd i . Sonra otuz kada Top

Osman' a mektep etti. Bakyor ki temiz i bu, be derken

yz kad koyd u bir yana. 1 00 lira da Krt Ali yard m etti. Unka

pan' ndaki Osman' dan yarm kilo arayn ald . 1 00 de bor takt

Osman'a.

Hey gidi gnler, o zamanlar byle . . . Toz eker fiyatna ara-

yn.

Maln yarsn koyuyor kavanoza. Yarm kilo da hararot, kar

bakkaldan . . . Balyor pakete . . . 1 O paket bir fiek. 1 O fiek bir

carcur, Esneyene veriyor. Hem katkl mal, hem gram eksik.

Paketini ikiden dayanyor, elini pene.

Senin anlayacan Abi, Pi Hasan birdenbire parlyor. Bir

palto alyor ki, sorma, sanki subay kaputu. Koy bir keye, iin

de adam var sanrsn, kabuk gibi palto. Deil souk, kurun

atsan ilemez.

Mal verici, erketeci, zulac derken seninki kurdu mu tekila

t. Haftasna varmadan Filipis marka radyo geliyor mu, R ebeka'

nn evine, tavuk kmesi gibi. . .

Benim mangal gene kahvenin, karsnda. B u sefer ate

gibi erketeciyim Abi. Rebeka' nn evi, nah burnunum d i binde.

ksrsem duyururum. Ama radyo geleli sokan ne tad kald ,

59

ne tuzu . . . Bir cayrtdr gidiyor. Radyonun neresine dokunsan

paraot! Amma ne paraot Abi, Yeilky hava meydan halt

etmi . . .

Rebeka' nn ufak kz trnaktan atma, ayor perdeyi, ayor

radyoyu, nah bacak kadar kz, dalgasn geiyor. Karda btn

dkmc raklar . . .

Radyonun iki gnde Karaba'ta masal duyuldu. Hani para

otu da bir yana, ad kt radyonun Ankara's yok! diye. Ulan

nasl olur, tavuk kmesi kadar radyonun Ankara's nasl olmaz! . . .

Kz ! , diyorum, Rebeka' nn trnaktan atmasna, u Anka

ra'y bi a da dinliyelim!

Yook!>> diyor, Ankara's radyonun, i stanbul' u var ! . .. >>

Akama Tepeba gazinosuna git i stanbul' u dinle! i Anka

ra'y dinlemekte . . .

Rebeka o gnlerde kontes gibi. . . akr akr bilezikler kol un

da . . . ii ci ocuklarn arabasndan inmiyor.

Ben yine eski evde . . . Sk bassan yklacak . . . Ben kalknca

ayaa, kar oturur, kar kal knca, ben otururum. Karda R ebe
ka' nn radyosu . . .

Bir gn oturmu Rebeka i stanbul ' u alyor. ilk gnlerde

paraottan korkan Rebeka imdi profesr olmu. Dalgam ge

mek iin:

iyi ho amma . . . >> dedim. Ankara's yok senin radyonu n ! >>

Kzd. Amma ne pikin kar:

Eksik olsun Ankara' s. . . >> ded i. Bamz d inleniyor hi

olmazsa. Paris' i, Londra'y alyor ya, ona bak!>>

Amma . . . >> dedim. Bir radyonun Ankara ' s ol mazsa metelik

etmez! >>

Hem kim demi Ankara ' s yok diye ! . . . Geen gn Sara ' n n

ol u okudu Ankara'y zerinde. Yazl d a kmyor cenabet. . . >>

Markas Filipis amma madara demek senin radyo !>>

stnde yazlysa er ge kar dediler . . . >>

Sen . . . >> dedim,

Yazl olduuna ne bakyorsuni

fasarya. Gazeteler neler yazyor, kyor mu?>>

60

Hepsi

 B u gazete mi be!. . . Amma laf ediyorsun akam akam . . .

Radyo b u !

Onun dedii kyor yle mi? Bul Ankara'y da d inlayelim

yleyse!

Hadi fazla konuma be!. .. Canm sklyor zaten. . . Karakol-

lan bamz belada . . .

Aklma bir ey geld i :
Dur b e Abla! ded i m , B i r de b e n greyim u cenabeti. . .
Getim kar eve . . . Dedikleri gibi, radyo deil, tavuk kmesi. i ki dme de, bir dme yanda . . .
Bulun ! dedim, i stanbul ' u! buldular. Gz lambasna bak
tm, ac yeil yanyor. i stanbu l ' u ileri geri ettim, ses ksld ald.
Bir d me geti elim e yan tarafta. evird im. at!. . .

Aman! dedi R ebeka, Dokunma oraya! Biz hi dokunmu

yoruz !
Olur mu? dedim, Dalgametresi burda ite!

Ben evirdim dmeyi Araplar kt birden. Ters evirmiim.

Aldm geriye, at! Dinledim gene i stanbul. . . Rebeka yeniden

istanbul' u duyunca gurbetten dnm gibi oldu.

Oh! Dokunma! d iye yapt elime. Bir daha evird im, gitti,

istanbul !

cc Kurcalama be ! d edi. ccBozacaksn!

Ben radyodan aniamam amma saz alarm Abi. Saat gibi

saz akordu yaparm, yaptm m sazn kulaklarna . . .

Radyonun da yapmm kulana, bud ur d iye. Ankara'y

yerine oturtmadan brakr mym hi!

Kulan at! d iye bir daha burd u m :

Memleket saat ayarn veriyorum! d iye bir ses gelmez mi
ierden.
cc Hah!dedim, Ankara's oturdu yerine!
Rebeka'yla trnaktan atma kz el rptlar:

ccTamam, Ankara' s geldi yerine!

cc Biz Ankara'y deil dnyay bile oturturuz yerine!

61

Kula bir gemesin elimize yoksa! Radyonun camna Anka

ra yazmakla i bitmez, marifet yerine oturtmakta! . .

.

Bizim seyyar radyo tam irciliimiz byle balad Abi!

Radyo tamircilii deyip geme, sinir daktariuu gibi itir bu.
Radyo paraota balad m karr adam zvanadan. Radyosu
nun paraotunu giderttin mi herifi kurtardn demektir, trnarhane

lik ol maktan.
Bu id e alp yryeli kestaneyi de balad m, msr da . . . iz
meleri iftletirmeyi de braktm Abi. izmeyi gstersen kazma
klf der geerim artk! Bugne bugn radyo tamircisiyim. Beni
yalnz Karaba'ta deil btn Tophane'de sor! unun bunun
deil, Pi Hasan' n Filipis, marka radyosunda yitik Ankara' y
bulup karmm ben ! Sen bana Ankara' s bozuk radyo getir,

saz gibi, saat gibi yaparm Abi!

62

iFTE BAHiS
Biletle oynanan para oyunlarna kar bir tutkum vardr.

Paray verip bileti cebime koydum mu en byk dl kazanm

da cebime koymu gibi olurum.

i l k nce Milli piyangoya balad m. Byk paralar yatrd m

halde bir amorti bile tutturamaynca at yariarna geti m , boyu

na kaybed iyord um. Yalnz bir avuntum vard . At yarlar sadece

bir ans oyunu deil, bir bilgi oyunuydu. Kltrm arttrmak

iin jokeylerle dost oldum, at sahiplerine ziyafet ekt i m . Tyo,

culara ayl k baladm. Gene de bir ganyan tutturamyordum.

ekerGi sokandaki bizim konak yavrusu, yola girmi gidiyordu.

Ama bir gn atlar zerinde edineceim geni bilgiyl e blitn ver

diklerimi alacaktm geriye. Her eyden nce bu iin profesrn

bulmalydm. Bir arkadan aracl ile bu byk adam da bul

dum. Atlarn, gnlk yaamn yakndan izliyor, yemesiyl e, ime ..

siyle, seksel yaamyla yakndan ilgileniyor, cinsel sapklklar

na, kt alkanlkianna dein dosyalar tutuyordu. Bu dosyabr

da hileli koular, dopingli yarlar aa vuran raporlar bile va r

d . Bu deerl i zatla tantmdan ok kvanlydm.

63

Bir Cumartesi gn ilk yarmz yapacaktk. Veli Efend i ' ye

yklce bir parayla gittim, bizim profesr N uri Atbilen' i buldum.

Merak etme! dedi. Salam tyolar aldm, ifte bahiste

gzmz kapar oynayabiliriz !

i kili kou balad . Ben kk parayla oynadm, tuttuum

atlar nc bile gelmemiti. Bizim uzmann atlar ikincilii n

cl tutturmutu ama, o da benim gibi hava almt. Fakat

niin kazanamad nn en bil imsel incelemesini yapm, beni
inandrmt. Derin bilgisi vard dorusu.
Aidrma dedi, i ifte bahiste!

Atlar padokta gezinmee baladlar. nmzden getike

Atbilen, kulama eiliyor, aznn iine bakanlara bir ey kaptr

mamak iin fsldar gibi, Bunu ge, ok dolu . . . Sa arka ayan

da srtyor. Bu, doyurulmu. . . Hele bunda hi i yok, keyifsiz!

Bunun kulaklar dk. Bak Bikini' ye, ok itahl, Sars da

ekik. Toprak da yle, keyifl i. .. Ksem Sultan' ge ! . .. Hele una

bak sars terden vck vck, gzleri de kanl, kalbm basarm ki

mama verilmi!

Birinci ayaktan hangisini oynayalm dedim. Beni daha ten

ha bir yere ekerek:

iki'ye! dedi, tam bu srada karda birini grmt:

Bir dakika! diye yanmdan ayrld. G itti, burnunun d ibine

sokuldu. Fiskostan sonra geldi :

Hayr dostum! dedi i kiye deil, altya oynayacaz. i kinci

ayakta, e! . . .

Bir tand:

Merhaba stat ! dedi. Bir yz liralk tututurdu eline. Atbi

len fazla laf etmeden: iki taksim sekize ayna!> d iye srtt. Sonra

kulama eilerek:

Alt taksim daha ansl ! . .. Alalm biletleri ! dedi. Sonra

padokta dolaan atlara dal p kald:

Birinci ayakta yzde yz tutturduk d emektir. Kulaklara bak

u Bikini'de. Sars da ekik mi ekik. Ksem Sultan'da hi i

yok bugn!
64

Gielere doru yrdk. Bir at sahibine yanat. Sz uzat

tka uzatyord u. Nerdeyse gieler kapanacakt. Ben ellilik gieye

yanatm. Ne demiti, taksim alt m, alt taksim m? Hay

Allah!
Bakasnn yannda sorul mazd ki. . .
taksim alt. . . Tamam byle demiti. . . hangi att, han
gisi olursa olsun! Ksem Sultan olacak herhalde . . .
<Ver be tane ellilik! taksim alt !
Biletleri czdanma yerletirmi, padoktaki atlara dal mtm
ki uzaktan seslend i :
Aldn m?
Al d m !
Dur ben de alaym !

Atlar startta toplanm,

iareti bekliyorlard.

Bayrak iner

inmez frladlar.
Atbilen, kularnn d ibinde:

Tam topluyken verd i , brava! dedi.

Yanmda tepiniyor ileri geri gidiyor ellerini, kollarn sall yor

du, ata bindirilmi snnet ocuklar gibi ban ne arkaya salla
yp d u ruyord u .

Ksem Sultan bir aral k ne geti. Bir at boyu, iki at boyu

at aray. . .

Atbilen, sevi necek yerde tepiniyordu fkeden:

Namussuz jokey!
stat, herhalde atn yarulacan hesapl yord u. Jokey bu

kadar zorlamamal hayvan, demek istiyord u . Ama, Ksem Sul

tan gittike ayordu aray . . . Arkasndan Toprak gel iyor, Bikini en

geriden nal topluyordu. Atbil ir:
Alt, d mene kouyar bugn, kouya gitmed ii bel l i . .. u

e bak, hayret!

Sevinmesi gerekmez miydi? Ne de olsa spor zevk i. . . At sev

gisi vard bizim statta . . . Kazand halde drst bir kou istiyor
du. Atbilen:

65

Bu ingilizler her zaman artr beni. Hi bel balamaya

gelmez. G zn sevd iimin Araplar! d iyordu.

Ksem Sultan'a bir kfr sallaynca dayanamadm:

cc stat! dedim. ccB u kfr kime? Ksem Sultan'a aynam

yar musunuz?
Kzd:

cc Cahil ! dedi. cc Senden ne kadar uzak bu iler! Ksem Sul-

tan . Bikini alt!

cc iyi ya!dedim. cc Birinci ayakta e oynamyor muyuz!

cc Hayr, altya!

Ben biletleri kard m . Baktm !

Ksem Sultan kouyu ekip gtryordu . Belki sekiz at

boyu ilerd eyd i. Kazanm d emekti, yar. Az sonra aray daha da

aarak kouyu bitirdi. stat:

cc Nasl olur!diyordu, cc Ben sana alt taksim demitim.

Nasl old u da taksim alt aldn. Krn ta gibi de tutturdun

birinci ayakta. ikinci ayakta Ahu'ya oynuyorsun demek, yazk

paraya!

ccArap atlar, padokta dolamaya balamt. stat, boyuna

syleniyord u :
ccAhu bugn keyifsiz. Hem ok dolu. Kulaklar dk, itah

sz. Hem de doyurul mu. i stersen okutalm bil etleri? . . . ..

ccBenim Ahu' ya gvenim var! dedim dalna basmak iin.

cc Bak, Barbaros'a, ah ' a ! Hele Haydar d ururken Ahu yar

m kazanacak!
ec Daha iyi ya! dedim, ccYa kazanrsa bir d e ! Eer herkes

senin gibi d nrse Ahu da temiz para vermez m i ! . ..

Biz ene yartnrken start verilmi, atlar oktan yarmaya

balamlard . stad n dedii gibi Ahu'da hi i yoktu. On iki atn

en gerisindeyd i. stat:

cc Nu'ri sryor Ahu'yu . . . dedi. cc iyi jokeyd ir N uri!

Bu geri kalta bir ustalk sezmekten bir ey kaybedecek

deildi. Koandan ziyade koturana baryord u m : ! cc Ha Nuri,

yaa Nuri!
66

Nuri atn birini geti, ikinciyi geti, ncy, drdncy . . .

stat bir ey d nyordu:

Sat bana biletini! dedi. Al u bin liray! Ahu kazanrsa,

en aadan bir liraya yz, hatta yz elli verebilirdi.

Krk bin! dedim.

Ah u, ah' da gemiti, nnde d rt at kalmt kala kala . . .

Bin be yz olsu n !

Ah u bir hamle daha yapt. Barbaros' u da geti. . .

i ki bin! dedi stat:

bin !

Ah u, kanatlanmt sanki. Nuri gerekten iyi jokeydi. iyi al

yord u dorusu. Tam keyi d nerken Haydar' da geride brakt.

stat:

i ki bin be yz! diye ksk sesle bard. Eer d ed i m nn

dekini de geerse on bin de olmaz!

Peki on bin!

Bu, benim hayatm boyunca kazandm kazanacam tek

yar olacakt. Karmamal yd m b u frsat:

Peki, kabul ! dedim.

Verd im biletleri on bini cebime koydum. Artk kounun

heyecan kal mamt. Ah u nndeki son at gemek zereydi. . .

Hatta geti de. Ben bir tulum gibi boalvermitim. Ahu, sonra

yava yava geriled i . ikinciye, neye d t. Sonra beinci,

altnc oldu. Bir ara bsbtn yavalad , btn atlar nne katt,

yar bittii zaman bir taz gibi sraya sraya geldi, nmzde
akld, kald ,
stat:

Eekler kovalasn seni ded i ! > d edi, yazk kalbna!

Sonra alar gibi:

Aman kimseler d uymasn! d ed i, iki paralk olu r itibarm!

Ama Veliefend i'de d uymayan kalmad olan biteni. itibar

da, dedii gibi iki paralk old u.

imdi Atbilen' i

mi

soruyorsunuz?

G ielerin nnde

iki

buuk liraya tyo veriyor, bu iin hastasn bulursal

67

KARAKOLUN NNDE DUR!

Ahmet Korkusuz, hann tavan arasndaki odasnda d n

yord u. Bu oda, bastrp datt kartonlara baklrsa Reklam

Brosu ve Atlyesi idi. En gzel karabiber kutularn krdan

paketlerini burada izmiti. Anadol u ' yu kasaba kasaba dolaan
bir kum panyada aktr olan Necmi, turneye kmad aylar bu

n l atlyenin baaz tokluuna rprezantaln yapard. Ne zen

cefil , salep kutular, biskvi ikolata etiketleri siparii al mamt

ki. . . Bir haftadr kurumutu piyasa. . . Kuruyan piyasayla birlikte,

meyhaneler, lokantalar da kurumutu.

M e rd ivenlerden bir ayak sesinin ykseldiini d uyunca cetve

l e yapt. Bo otururken grmeleri d oru olmazd. Tam izgiyi

izerken Necmi gird i :

Kurud u iine tkrdmn atlyesi! . . . dedi selam yeri

ne. Sonra ekled i:

Yalnz atlye mi . . . Dnya kuru d u be!. .. Bugn girmediim

maaza kalmad. Sucukcularda bile i yok!

68

iki kadeh bir ey iemez olduk en kts . . . Kurudu d inine

yandrnn meyhaneleri. ..

Canm, benim iin i deil. . . Biz tiyatrocuyuz, istediimiz

sofraya kebiliriz. Ben seni d nyorum!

Sa ol Necmi' ciim. Dndn ispat iin kk bir

misal, rnein . . . ..

Misal mi. . . Dur!

Pantolonunun saat cebine iki parman soktu, kada sarl
fndk kadar bir ey kard, masann stne koydu.
Al sana misal !
Nedir bu?
A ta bak!
Ahmet ald, kad at . . . Bir tutkal. . . Kurumu iri . . .
am sakz gibi bir eydi.
Nedir bu Necmi?
Sar kz!

Ne sar kz. . . Esmer desen daha da yakr. . .

yleyse Mavro! . . .
H urda. . .

Duman. . .

Para. . .

Dalga. . .

Senin anlayaca n

esrar be, esrar!

Esrar, demek bu, ha?

Bu namussuz ite!

Ahmet'in Vog' dan, Esquir' den M atch'tan resim kopya ettii

ince katlardan bir parack kesti:

Bunun ad araf! dedi.

i ki sigara skerek ttnlerini boaltt stne . . . O eyi de di

leriyle kk, kk paralayarak ttnlerin iine kartrd . Siga

ra sarmt artk. Becerikti elleriyle bir de zvana geirdi ucuna.
imdi tama m ! dedi.

Yakt. Birinci netesi ekti. Bu daha ok ttn d u manyd .

i kinciyi de ekti. . . Tuhaf b i r koku . . . Lastik kokusu gibi b i r ey,
yayld odaya . . .
Hadi bakalm! dedi, sra sende!>

69

Ahmet Korkusuz, yarm kalm kadehe sarlr gibi yumuld u

sigaraya. Biraz da meraktan gelen bir istekle btn hzyla ekti.

Darya bol d uman koyuvermiti. Necmi kzmt bu ie:

Olmad ! dedi. Yutacaksn d uman ! . .. Sal vermek yok!

Bir daha ekti. Bu kez becermiti. Necmi iki nefes aldktan

sonra verdi. Sigara iki kez el d eitirdikten sonra, Necmi:

Ba artk! dedi, Tamam !
Ahmet, sandalyeden kurtulmu, bol uktayd sanki. . .
Kimi boacam? ded i . . .

Sigaray. . . Yani ek d e koy uraya. "

Ahmet Korkusuz, tavan arasndaki odasnda deildi artk.

Duvarlar al m,

kap

uzaklam, tavan ykselmi,

bann

stnden umutu. Geni bir meydandayd sanki . . . Bir meydan

da, tek bana . . . Kle kle bir nokta olmutu. Neredeyse

bsbtn yok olacakt. . . Bel.ki de olmutu da . . .
Necmi? dedi, Burada msn?

Hayr dostum, burda deil im, Paris'teyim, Komedi Fransa-

ise' de . . .

"

Ne iin var arda, perdeci misin?

Gafil, ben aktr deil miyim?

Evet byk aktr! . "

Beenemedin mi?

Bu memlekette aktrn k var m ki. . .

Lond ra'ya da geecek misin?

Hayr . . . Londra'da Laurens Ol iviye var, ikimiz bir arada

yapamayz . . . G el seni de alaym yanma !

Dvizim yok!>

Kal yerinde yleyse!

Kalamam. Trk paras da yok!

Bir ayak sesi odaya yaklayordu. Ahmet Korkusuz ayaa

frlad :

Eyva h ! dedi, Basldk!,

Bardaklar toplamaya gelen kahveeiyi merdivende gsla

yerek ktlar handa n . . . Yol un kenarna d i kild iler. Kar kaldrma

70

geeceklerdi ama . . . Kar kaldrm, bir kilometre. . . Be kilometre

uzaktayd . . . Karya, ge il se ge il se ancak bir dolmula geil ird i ,
oysa k i dol mular h e p aaya doru yldrm gibi u maktayd
lar. . .
Yol yava yava geniledi. Usuz bucaksz bir meydan
oldu. Ahmet Korkusuz, bu usuz bucaksz meydanda kk bir
insan, bir ocuk, bir noktayd gene. Bir sinein kond urd u u gibi
bir noktack! G rltler, insanlar ok uzakta kalmt.
Bir ara yanlarnda iman bir adam belird i . Bu adam o
kadar iri, o kadar bykt ki: Ahmet kukuyla bakarak arkada
nn kulana eildi. . . Kulak ok uzaklardayd . Sesiense d uyura
mayacak, yrse varamayacakt. i te polis taklmt peleri n :

ccYr, geel im karya! dedi, yanndakine d uyurmadan.

Geemeyiz ok uzak!
Bu srada bir dolmu nlerinde durmutu, sormadan atlad
lar. iman adam da yanat arabaya:
Tarlaba! . . .

ccAtla . . .

i ki arkada st ste sktrarak durd u , kapy ekti. Ahmet

Korkusuz:

cc Kstrd bizi. . . dedi.

ccTuh anasn yakaland k!

zerinde varsa at!
Var biraz! ,
At, abuk!
i nel i m ! >>
iman adam grltyle nefes alp vermekteyd i. Araba Tarlabana sapm hzla ilerl iyord u.
iman adam ofre:
cc Dur!>> dedi, ccKarakolun nnde !>>
afak atmt bizimkilerde. Ahmet Korkusuz:
At artk!>> dedi, Dar at!>>

71

iman adam:

Kimi atyorsun be? d iye dikleti, Beni mi?

Araba hala g idiyord u. Adam kzmt:
Dur diyorum! dedi, u karakolun nnde!
Arabadan inmi, fkeyle ofre bakyord u :
Sen karakol d u ra bilmez misin b e ! D u r deyince d urur
insan!

72

KAZAK DEG i L
APARTMAN
cc Roka salata, fasulye pilaki, bir duble de rak ! . . . Hadi asla

nm, iim acel e ! . . . "

ok iyi ettim de bu kaza aldm! Katksz yn! Yz yetmi

be l ira da iyi para ama, kazak da kazak hani! Hele gsndeki

kilim deseni am aalar . . . Konuuyor sanki cvl cvl.

<Vehbi aslanm, ie suyunu brak, bir maden suyu getir!

tmm gene mideyi . "

Havalar kt gidiyor! Zaten iyi giden n e var ki! N e yattm

yerde hayr var, ne kalkt m yerde . . . Biliyorum, yz yetmi be

lira verdim d iye bu kazaa, dostlarm alay edecekler. cc Senin yz

yetmi be l i ralk kazak neyine ! " d iyecekler. Hele Doan, ccSen

bir garip kiisin !,d iye kiinin stne basa basa binecek dal ma.

cc Sen bir garip ingenesin!" dese aktan aa, daha az koya

cak. Evet, bir garip kiiyim, ne olmu! Kendi hal imde yaayp

73

gidiyorum ite! u dinine yandrnn raksndan baka, bir savur

ganlm da yok. Benim yz yetmi be l ira verip de, kazak al p

giyrnek hakkm deil mi? Sanki ben, bu yz yetmi be liray tr

k ara ara keyfimden mi verd im! H e rife be lirasn krdr

mak iin, hi mi dil dkmedim sanyorsunuz! Brakp kaza kar

gibi yaptm da, peimden ban bile evirip bakmad . Ks d inle

mi, namussuz! Her lirasn tkr tkr sayarken hi mi iim szlama

d?

Ulan Necati, eskiden kazan, resmine bile bakamyord un

vitrinde. imdi yz yetmi be liray tkr tkr saym geirmisin

srtna. Al p giydin ya unu, ona bak sen! Var ki paran verd i n !

Be lira, o n lira kazklandnsa ne kar. Alamad n zamanlar

dn! O zamanlar seni kim kazklyord u, altranlar deil mi?

Ya da az paraya altranlar. Onlar unutuyorsun da kazaknn

be on liras zerinde d uruyorsun! Adaaam sen de! . . . Olum

Necati, sen kazkianmak iin geldin d nyaya! . . .

Bak aslanm, bir menemen syler misin! Domates m i yok,

peynirli ol sun yleyse! Peynir de yok ha? Yumurta bile yok yle
mi?

Yumurta yoksa bal k yumurtas var! Elin olu sigara al r gibi

alyor, bakkaldan. Senin aznda dilin mi yok!

Aslanm sen u pilakiyi tazele! Bir d i l i m de ekmek! . . .

u Vehbi iyi ocuk, dorusu! Gler yzl olmasa, namussu

zum urarnam bu koltuk meyhanesine. Ra k dersin, Hooop!. . .

Hazr! . . . Pilaki! Sal ata! Ate gibi ocuk, akolsun! Ben b u kaza

almakla bir yandan deil birka yandan kardaymi Bir giydim mi,

bir ay karmam srtmdan. Dnn bir kez, kazak giymeyip de,

beyaz kolal gmlek giysem ! . .. Bir gmlek, ta atiasa gn

giyilir. Demek ayda on gmlek eder . . . Yani on kez gmlek dei

tireceim demektir. Her gmlek liraya ykandna gre, eder

ayda otuz l ira! . .. Grdn m ya! Ayda otuz l ira aktan kar. Ta

attm da, kolum mu yoruldu. Demek ki alt ayda kt kazan

paras ! . . .

Ayda aktan otuz l ira kazanlym haaa ! . . .

74

Vehbi aslanm, bir du bl e daha, tazele u pilakiyi d e ! . . .

Nasl olsa ayda otuz lira kazaktan geliyor. Kazak deil apart
man!

u Vehbi'yi nasl d a lafa tutuyorlar be ! At nal biimi banka

nun, gemi ortasna Vehbi. . . NATO konferans ynetir gibi, bir
onu dinl iyor, bir bunu. Ulan, brakn u ocuun yakas n , bizim
de iimiz var onunla! Bahise, bahi! H e r seferinde iki yirmi
bel ik, ok keyifli gnlerirnde teklik!
D![d r da d rd r ! Ne anlatrlar bilmem ki! Hani grd i bir
yana, bu sarho tralarn dinlemek, bitirir adam ! . .. Bak herife!
Toriin frna nasl verileceini anlatyor Vehbi' ye . . . Bir buuk kilo
taze soan . . . Be l imon . . . Bir ba maydanoz . . . Srd n m frna,
pamuk gibi karm frndan, mis gibi. . . stne de dilim d ilim
beyaz turp! Mecbur musun Vehbi, dinlemeye be! Garsonsan,
kle de d eilsin ya ! . . .
Bak buraya Vehbi, bana bir . . .

Vehbi' yi kurtarmak iin, bir ey istemel iyim :

ocuu tratan byle kurtarrm ite. ! Biliyorum dnn

de u gzlkl kranta adam, gene yapacak yakasna. Kaynana

sndan sz aacak, d inietecek de, dinletecek . . . Ula n, sarholuk

bu mu be ! i ki kad eh rak ekip kaynanadan, bald zdan d em vur
mak m sarhol uk! . . .

Yaa sen Vehbi ! . . . Yaratrsn vallaaa ! . . .

Tamam, dediim kt ite! He rif yapt yakasna . . . Kaynana

s deil de, konu baldz nda, bugn . . . Pezevenk, sanki reklamn

yapyor bald zn n ! Al adresini, al kapsn. . . Bizden gemi yoksa . . . Sesi de gzel mi baldz n. Opera aryalar da sylermi . . . iyi

ya . . . Sen d inle, yleyse! Garsonun kafasn tleyeceine, erken-

den evine git, baldzn dinle! Kur ilingir sofrasn, evde zkkm
lan! Ne iin var senin koltuk meyhanesinde! Bu meyhaneler,
bizim gibiler iin . . . Bizim gibi baldzsz, gelinsiz yaayanlar iin . . .
Garsonun suu ne! O nunki d e kafa be, onunki d e can !
Bak Vehbi, bak asian m ! Bana bir. "

75

Ne sylem eli? Bir pilaki daha dese m . . . i im d m pilaki

oldu artk . . . Midem, maden suyuyla d u ruyor ayakta! Bir yandan

d zeltmek iin maden suyu . . . Bir yandan da bozmak iin fasulye

pilakisi. . . Olum Necati, bu mide sana, oook arkadalk ede

cek, byle koltuk meyhanelerinde. . . Biraz koliaman gerekmez

mi!
Bana bir dilim kzarm ekmek. . .
Kurtard m

Han m' n

ya,

onu

kolasndan,

baldz

Baldz

yks

Hanm' n

dinlemekten.
tsnden,

Baldz

Baldz

Hanm'n aryasndan Vehbi'ye ne!. .. Kafa bu be! . . .

Bak Vehbi! Tam yz yetmi be lira verd im, u kazaa . . .

u yakaya bak, nasl saryar boynumu, nasl styor . . . Sanki iki

er ayarndan tutup Van kedisini oturtmuum gibi enseme. . . Biz
de ne kar, ne kaynana, ne baldz. . . Ayda bir, veririm amara,
bu kaza . . . Tam bir ay, geeeli gnd zl karma m srtmdan . . .
Eer bu kazak ol masayd , ayda tam on gmlek deitirirdi m . . .

er liradan eder mi otuz kat. . . Yani aktan otuz lira. Ta

attm da kol um mu yorul d u? . . . Sen ne alyorsun urada? . . . Bahi

i, gnd el ii, u uca ekle, on, bilemed in on be kat deil mi. . .

Ben otuz kad, durup dururken amardan karyorum. Alt

ayda eder yz seksen l ira . . . Yani demem u ki, alt ay sonra bu

kazak bedavaya geliyor bana! Bizim gibiler, hesabn bil mezse,

gider okka nn altna . . . imdi asian m, sen bana gzel bir pilaki

getir, bol da l imon! Dur, gitme ! Bizim basmevinde, biliyorum,

benimle alay edecekler . . . Ula n d iyecekler, sen bir garip eysin,

yani bir garip kiisin . . . Garipliimi yz me vurmak iin . . . Neyine

gerek senin, am aac desenli kazak! Desinler umurumdayd

sanki! Ben, kendi hesabm bilirim. Gml eimi, tutup evlerine
gndersem, ykatmak iin. . . Hangi biri, tutar da karsna ykatt
rr . . . Ama ben bu kaza bir ay . . . Kzarsam, iki ay, hi karma m
srtmdan. Neden koyu renklisini semiim, anlyorsunuz deil
mi? . . . Had i , Vehbi' ciim, bana bir d uble rak, bir dilim de kzar
m ekmek!

76

Karmdaki toriki, geriye dnd ite! Baldzna koca ara

yan da yle . . . Dinletir misiniz ocuu alp da karnza! . . . i nsan

da sklma olmal ! Hangi birinizi d inlesin, gece on ikilere kadar . . .

Senin baldzndan, senin toriinden, soanndan, maydanozun

dan Vehbi'ye ne?. . . Banda tam alt nfus! Alt nfusun yk

altnda iman gevrer byle, gece yanlarna kadar! Sen urda kur
musun tezgahn, demieniyorsun ufaktan ufaktan . . .
Bak aslanm, Basmevinde al an adama, beyaz gmlek

haram d eil mi? Ortal k kurun tozu, kurun buusu . . . Herkesin

be gn giydii gmlei, biz iki gnde meine dndrrz.

Bizim iin en uygunu, en pratii, gene koyu renkli kazak. Byle,

kir tutan soyundan . . . Sen bakma yz yetmi be lira verd iime!

Bir hesaplarsak sonunda gene be lira karl karm!

K o rtasnda bir giyd i m mi, istersem, ilk yaza kadar kar

marn arkamdan! i ki ay, ay bir tek beyaz gmlek giymem . . .

ayn amar paras, eder doksan lira . . . Hangi pat ron , iisine
ayda doksan liralk zam yapar, doksan liralk prim verir! . . .

Gryorsunuz ya, u srtmdaki, kazak deil, banka! . . . Osman

bey'de bir apartman alacna byle bir kazan olsun! . . . Bana

bir duble rak daha, bizim gibiler hesabn bilmeli ! . . . Hadi asla
nm, elini abuk tut, i im acele! Tu h be! . . . Dur, gitme, eyi unut

tuk, eyi canm, kravat ! . . . Dnsene bir kere, ay kravat tak

mak yok! . . . ayda en azdan iki kravat eskitir insan . . . Yirmi

beer l iradan, elli lirada o . . . Koy doksann stne, eder yz krk!

Ama kravatmz yok d iye, H ilton'a almayacaklarm, aimasn

lar! . . . Hi de hatrlatmasn be Vehbi! . . . Az kald unutacaktk, kra

vat parasn! Bu elli lira yok mu, bu elli lira . . . Yolda bulmu gibi
oldum, bu elli liray! Aktan kar ! . .. Had i aslanm, getir de raky,

kravatn erefine ieyim !

Siz ters ters gzmn iine baka d urun ! Vehbi'nin yakasn

elinizden kurtarp, ite byle ekerim, ocuu karma! S izin kay

nananz, baldznz, balnz, maydanozunuz varsa, benim de

am desenli, kir tutan bomba gibi kazam var! . . . Onlarn her biri

ayr masraf kaps. Benim kazam; kazak deil apartman !

77

AYAKKABlLAR
Bu kpr, bu asma kpr yapl mazsa byle be saat, on

saat bekleriz kuyrukta! dedi Hamdi Yl mazer.

Mhendis Enver Teleken hangi partiyi tuttuunu aa vur

mayan bir glle:

cc O da olu r ! d ed i , nce ehir yollar bir sol uk alsn, kpr

de peinden . . . Ben Japonya'da grdm, apartman gibi kat kat

yollar. . . i ki kat, kat. . . Kardan karya kprler. . . Altndan

akan araba selle ri. . . Asma kpr de Japonlara yakr dorusu !

Ben onlarn yerinde olsam btn adalar asma kprlerle balar

d m birbirine . . . Tek paralk bir kta yapardm. in gibi koskoca

man Japon ktas. . . Tespih gibi d izerdim adalar ipl i e ! . . . Doksan

dokuzl uk bir nurc u tespihi gibi. . .

ocuk balasundan dnyorlard , byle ol uk ocuk . . . Ham

d i Yl mazer, bakanyd Sahipsiz Yavrular Kurtarma, Koruma

Dernei'nin . . .

Arabada kucak kucaa skmaktansa, vapura

kapa atar atmaz hemen gemilerdi alt salonlardan birine.

Okan:

78

Babacm! dedi, Gene mi politika!

Asma kpr n n ne ilgisi var politikayla! Kar tarafa geme

si gereken ve arabas olan her yurtta gibi bir asma kpr istiyo
rum. Varsn Asya, Avrupa milletleri de yararlansn bu kprden,
fakir halkmz da . . . ..
Kars :

Hay yararlanamaz olsunlar! dedi, Yetti bu kpr! Evde

kpr, gazi n oda kpr, baloda kpr . . . Sen hala byle kprler
le partiyi destekle dur! Aday aday bile gstermediler seni bu
sefer gene!
Haklsn karcm, aday aday bile olamadm. Yazk! B u
saatiere kadar memleket ocuklarn kurtarmak iin balalarda
mr tketeyim de . . Bitiyorum uykusuzluktan. Ufff ! . . u ayakka
.

blar da yle bir skyor ki. . . Aftadersiniz ocuklar. . . Kavruld u

ayaklarm! Kara sular oturdu !
Bir dakka oturmad n k i . Senin neyine yen i danslar. S e n tan
go devrinin adamsn. Caz al maya balad m, hooop ayakta
sn i . . .

Ne yapfirsn. Omuzlarmzda sorumluluk! Sen bala tertipli

yorum diye d nyay ayaa kaldr, kendi n otur, heykel gibi . . . Olur
mu canm karc m ! . ,,.,,

Syrd ayakkablarnn ikisini d e ayandan, kanepenin d ibi

ne frlatt:
Of be! Ktk gibi de imi ayacklarm. Onlar yeniden bu

kalba sokabil irsen sok!

Byk kz N ermin, yasland kocasnn arnzundan ban

kaldrd :

Babacm ! dedi, Ayann asl numarasndan h i ol maz

sa bir numara byk alsan ayakkablarn, daha da rahat edersin

sanrm !

Al r m hi . . . dedi Zahide Yl mazer, Kk grnsn sala

puryalar . . . Krk drt numara pabula dansa kalkmaya biraz cesa
ret ister!

79

Yl mazer ayak .kokusunu, sigara kokusuna badurmak iin

kard paketini, herkese birer sigara uzatt:

Eer aday aday olsayd m, semenierime bir ikramda bulu

nacaktm. Amerikan dergilerinden birinde grmtm . . . >>

Anlad m ! dedi Enver Teleken, B i rer tek ayakkab hediye

edeceklin deil mi, semenlere?
Evet! Hem de smarlama soyunda n !
Hamd i Ylmazer' in kz sord u.

Ya kazanamazsan babacm?
Kazanamazsam var m ? Ben smarlama ayakkab da ta
ca m da kazanamayacam haaa!. "
Ya oyumu sana vereceim d iye kan d r rlarsa sen i !
Kandramazlar, oylarn bana vermezlerse ayakkabnn ikin

ci tekini alamazlar ki. ..

Sigarasn fkeyle ekti, krl byklarnn arasndan ki huni

hal inde iki yana dalan dumanlara yenilerini eklemek i i n b r iki

nefes daha ektikten sonra, oturd u u kanepenin d i bi n e trlatt.

Aradan ok zaman gemeden kirli bir bilek uzand kanepenin

altndan, incecik parmaklar ustaca yapt henz snmeyen siga

raya. Bir d uman baloneuu ykselmeye ynelirken birden dal

verdi bol ukta. Ne izmaritin usta ellerl e avlann, ne de bu da

lan d uman baloncuunu kimseler grmemiti.
Hamdi Ylmazer:

Ama ka para eder! dedi, Seime bile giremedi m ki. . . Ah

bir katlsayd m, yzde yz senatodayd m !
Kars:

Ben senin yerinde olsam gider, merkezden . . . "

Yoook karcm . . . Merkezden koyd urmaya daha vakit var.
H ele genel seimler gelsin . . . Yollayaca m seni Ankara'ya! Bu

saatiere kadar bouna m uykusuz kalyoruz. Hep bu memleket

iin . . . Memleketin kimsesiz, sahipsiz ocuklar iin . . . i im para

lanyor vallaaa . . . Yolda ceketsiz, pabusuz bir ana kuzusu gr
dm m . . . ''

80

Mhendis:

Brak bu nutuku azlarn Hamd i ' ciim! d iye kesti sz

n, Dorusu bfeyi iyi tertiplemisin! Bayldm havyarl sandvi
lere . . . Hani karides kokteyli de H ilton' unkine ta kartyordu.
Enfesti dorusu! Kuzum Hamd i' ciim, u piyango ne brakt Der
nee, var m bir elli bi n?
Sutyen arttrmas hari krk iki bin!
Temiz para! Eee, nmzdeki bayramda gene on ocua
birer Beykoz kund u ras giydirirsin Dernek adna!
Kundura m dedin! Bizim Dernek, senin bildiin yle hayr
sever kadnlar kurumundan deil ! Ben bu gecenin gel irleriyle bir
i sve gezisi dnyorum. yelerimiz grsnler, elolu nasl
ocuk yetitiriyor. Biz ocuk deyince ilk nce pabu geliyor akl
mza. Oysa ocuk pabusuz da byr. . . Eer pabu gerekirse
bizim takunyalar ne gne d u ruyor. Doktor ol takunyalarnn
bizimkilerden ne stnl var! i in en nemli yn ocuun
pabucu deil, eitimi, ahlaka gel imesi, stn moral sahibi

ol mas.

Araba vapuru sldar'a yanamt . Bileti, salonun kap

sndan grnd . Biletleri kontrol edecek yerde, eilmi kanepeie

rin altlarn gzden geiriyord u :

Vay anasn ! > d iye grled i, Yamur balad m, btn Top

hane' nin pi kurular burda!,

Birden yedi sekiz ocuk frlad kanepelerin altndan, keye

sktrlm sokak kedileri gibi attlar kend ilerini kapdaki bileti

nin ayaklarna. Memur bolua sallad tekmelerden hi birini

tutturamamt, karmt bacaklarnn arasndan ocuklar:

.Vay it olu itler! Baa klm yor ki bunlarla!
Sonra dnd Harndi Yl mazer' e :

ocuk deil bunlar, sintina fa resi. . . Yakalayabilirsen yaka

la! Be deil, on d eil, yzlerce var bunlardan. N utuk, sylemek
kolay, gel de baa k bu pi kurularyla bakalm. Haydi Bayanlar

Baylar! skdar. . .

81

Sahipsiz Yavrular Kurtarma Dernei' n i n balasundan dnen

ler davrandlar. Dernek Bakan Harndi Ylmazer eil mi, kanepe

nin altnda ayakkablarn aryordu :
Tuh anasn! dedi.

Sakn yrtm olmasnlar benim

pabular!
Ban kanepenin altna sokmu, bouna aryordu. Mhend i s:
zl me! dedi, Yabanc deil, sizin ocuklar ... Satp da
sabah sabah harnal brei ile kahvalt yapacaklar. zlme Ham
d i ' ciim, gecenin masrafna bunu da eklersin, bir ift ayakkab. . .
Hadi gir koluma da bind ireyim seni arabana, ayaklarn yere de
meden!

TUH SANA
Gece bekisiydi Mahmut Efend i. . . Kesme tatan, kale gibi,

top atsan ykl maz bankalardan birinde. Tam otuz iki yl bu . . . By

le her sabah, pas byklar biraz daha dk, gzleri biraz daha
kanl, bel i biraz daha bkk dnerdi G zelyal ' daki evine.

Bu dn sz temsil i , herkes gider M ersin' e hesab bir

dnt. Daktilo kzlar paketlerle, memurlar baremdeki derecele

rine gre, kat kat ikil i, l sefertaslaryla, iiler knlar, gazete

ye sarl yemek kaplaryla yarr gibi ie giderlerken, Mahmut

Efendi biraz sana yatk, ba nne eik, sklm bkl m , yz

geri tutard evinin yolunu. Kendi halinde bir adamd, yarasalar

gibi gn ndan uzak yaard ama ok tand ok selamlat

vard :

Uur ola Amca . .

apkn ! . . . tane birbirinden gzel kzlar iind i bu selam!

Hayr, bu o trlsnden deil, Bankann oradaki kahveden tan

riard kim bilir, belki de Rstem' den . . . Hani o i kinci Kordon'da
ki bol kepe Rstm Usta'dan . . .

83

 Merhaba Mahmut Amca.

Mahalleden bir delikanl . . . Orta ikiden belgeli. . . Mahmut

Efendi fazlasn bilmez. Nerden bilsin? En kk kzn oynayd

pi kurusu. Amca ha? . . . Dalgasn geiyor it olu it, boyuna bak

madan.

Abi merhaba!
Bitirim seniii ! . . . Bu kadar da fazla! Hem Sevim'e asl, hem

Abi ha? Zamane genleri bunlar!

Erkencisin Abi !

Ne zaman ge kal m ki Mahmut Efendi? Laf ite!

Merhaba Mahmut Efend i !

n:

Grdn m Efend i adam? Nasl almazsn bylesinin selamMerhaba Hadi Efend i !

Naslsn, ol uk ocuk nasl?

ol uu, ocuu kimin gz gryor ki. . .

"

Grmelisin! Babalk bu! Grmen lazm! Hadi Eyvallah!

Hele kz eviad ba bo brakmaya hi gel mez, btn gn kaz

gder gibi gdeceksin . . . Benden sylemesi!

Peinden Boyac Kamil. . . Torpil gibi patlar uzaktan:

<Vaaaay Mahmut Efendi Biraderim, Tomsonu hazrladm,

zulada . . . Yarn gece saat ikide dayayaca m alnnn ortasna.

Banka yal nz istanbu l ' da m soyul mu, gsterelim memlekete!

Tatl cann seviyorsan gk bile demez, paa paa dersin n"

me! Yook, d de mde asl maya kalkarsan dumand r halin!

Tetie dokundum mu boylu boyunca uzatrm leini ! Vallaa ben

parasnda marasnda deilim, Amerikallardan aa kalmamak

iin yapacam bu ii. Anlyorsun ya, iyi d n de fazla uratr

ma beni. . . Yaaa Mahmut Efendi Biraderim, analar neler dour

mu grsn millet!>

Sinsi sinsi Mahmut Efend inin gldn grnce birden

sinirlenir gibi yapt :

Yaktramyorsun bana banka soygunculuunu ha? Bak,

bu daha ok houma gitti. Demek polis de yaktramayacak.

84

Eer ii baarrsam senin de inkar etmem hakkn, sz! Dile ben

den ne d ilersin! iki top Nazilli basmas m?"

i , kzlara gel ip dayannca bir eyler hatrlam gibi dalgn

dalgn bakt Mahmut Efend inin gzlerinin iine:

Sana bir ey syleyeyim mi ben! Byk kznn kulan

ek biraz! Geen gn Konak'ta grmler, yannda da amarc

Hacer' in kz . . . Tandn deil mi, hani o, gazeteye resmi baslan

kzi ardan !

cc Hadi ardan zevzek sen d e ! d eyip yrmek isted i. Boyac

Kamil geti nne:

ccTomsonla soyguna benzemez bu ded iklerim. Bak ben de

kz babasym. Bu amarc Hacer' in kz, hani o iplii pazara k

mlardan. . . Grmler d iyorum seninkini. Hem de Byk Kardi

al nn nnde . . . Al p, geneacik kzlar soyuyarlarm rlplak

ttnc kodamanlar. Duymadn m d edikodular? iyi muuuz d iye

baryor delikanllar arkalarndan. Kzna sahip ol, byk kza.

Yazhanelere girip kmaya balad m tutma artk! Btn gece

uyank olmak yetmez.

G ndzleri

uyuyorsun

ban yasta

vurup. Dost ac syl er. Trkan iin iyi eyler sylemiyorlar mahal

lede, aniadn m? Benden sylemesi. . . Sonraaa, senin ortanca

kza da bir grnver, ok batankara bugnlerde . . . "

Sevim mi?"

ccBiraz sktrrsan kurtarrsn, ziyan zebil olmaktan! Dedim

ya benden sylemesi. . . Hadi Mahmut Efendi Biraderim, imd i

uurlar olsun, git salcakla!"

Neler sylyordu bu Boyac Kamil sabah sabah! Keke

gene bankay soymaktan, tomsonu bumuna dayarnaktan konu

sayd da iki kzna byle aktan aa dil uzatmasayd .

Merhaba Mahmut Efendi Amca! . . . .,
ec Uurlar ola Amca . . . "
Hayrl sabahlar Abi ! "

H ibirini duymuyordu Mahmut Efendi. Bir kulandan girip

bir kulandan kyord u merhabalar.

cc Hayrl sabahlar Mahmut Amca'cm!

85

Birden gzlerinin iine bakt selam verenin. Biraz alayl my

d bu merhaba ne? . . . Yok, hayr!. . . iei burnunda bir delikanl

neye alay etsindi d urup dururken. Ne de ok gen vard mahalle

de. Nasl yetiiyordu bunlar? Ne abuk serpilip boy atyorlard.

ok del ikanl vard ya, hibiri de elini pp kzlardan birini istemi

yorlard nedense. En knden balasalar bile razyd. Para

yetitiremez ol mutu stlerine, balarna. . .

Keyi dnm, mahalle kahvesinin nnden geiyord u.

i erlerden bir ses ykseld i:

Geiyor senin kaynpeder, hit Ylmaz!,,

Daha kal n bir ses tersiedi onu:

Sus ulan inek arabas !

Sevim' in babas geiyor!

Trkan' n babas !

Biraz gururlanr gibi old u. Sonra birden beli bklverd i :

Yazk! dedi, Sizin gibi delikanl lara b e ! Yazk kalbnza,

kyafetinize! Siz de erkek misiniz be!

Boyac Kamil hakl myd ne? Bizimki de babal k m?

d edi, ambabal !

Cebinden kard anahtarla kapy at. Durd u , kulak ver

di. Kimse duymam t geld iini. Demek kimse yol unu beklemiyor

d u . ksrd diri d iri. . .

Heeey! diye bard, Nerdesiniz be, ldnz m?

Kars merd ivenin bandan:

Sen misin? dedi.

Benim ite, Grmyor musun? Baka kim olur bu saatte!

Nerd e kzlar?

Evdeler!

Trkan da evde mi?

Evde!

Sevim?

O da evd e !

Jale?

Nereye gidecekler? Evd el er tabii. . . Hepsi evde. "

86

Nereye gidecekler haaa? Uyu sen! amarcnn kzn

tanr msn. Hacer' in kzn?

Tanrm, n' olmu? ..

cc Ebenin kr olmu! G azeteler neler yazyor, okuyanlardan

da d uymadn m?

cc D uymad m !
Duymad n

Hacer' in kznn?

ha?

iine

gelmiyor da!. . .

Syle

neydi ad

Nermin!

Tamam, ite o! Bizim Trkan'la bir daha urdan uraya

adm atmayacak! Yazhanelerin, hanlarn nnde grnmeyecek

bundan sonra!

Biraz daha erkekliini gstermesi gerekird i :

cc N e var yiyecek? diye sordu d i kleerek. Uyumadan nce

bir eyler yemek adetiyd i. Akamdan ne kaldysa . . .

ccTarhana orbas . . . dedi, ccSana orba yaptm

scak . . .

scak

ii birden snverdi . Kar dediin byle olurdu ite. Yz

yar buuk glverdi Huriye Hanm' n. Btn btn deil . . . B i r

tasas, b i r kukusu vard onun d a :

Sana b i r ey diyeyim m i ben? d iye sokuldu kocasna.

Syle!

Bu kzda bir hal var sabahtan beri. . .

Hangisinde?

Canm hangisinde olacak, byk kzda!

cc N e gibi bir hal?
Sabah sabah su stt !
cc Eee?

Ykand .
Eeee?

ccTarand .
Sonra?

Srd, srtrd !
Hele bak u edepsize!

87

Hani yeni bir kombinezonu vard ya?

Var myd, bilmem. "

ite onu giyd i !

Demek, dedikleri doru!

Sonracma,

kalanlar da katlad,

dolaba koyd uNereye kayacakt?

devird i,

bohalayp

Canm gene dalaba kayacakt ama, byle al p gtrmek

iin deil ! Kz kaacak senin anlayacan ! ! Biraz arr gibi old u

Mahmut Efend i . orbann d ibini bir temiz syrd. Byklarn peki

re zene bezene sildi. Keyifli keyifl i sord u:

Kaacak ha?

yle grnyor!>>

Ne yapyor imdi?
Pencerenin nnde. Szm ona kn kazan ryor.

Kulaklar kirite.

Kiminle kaacak dersin?

Bir Ylmaz varm!

Ne yaparm bu Ylmaz?,

Top oynuyormu Alsancak'ta!

Yani bizim kz top oynamaya m gtryor?

Biraz kukulanmt. Sonra gene kendi verdi cevabn:

Bunlarn hepsi de aylkl . . .

yleymi. Kend ine gvenmese kalkmazd karmaya !

Kahvenin nnden geerken b i r Yl maz laf al nmt kula-

na az nce. Demek doruyd u .

Peki dedi, Karsn bakal m, yata ser de yataym ben !

Soyundu, dknd, gird i yataa. Uyuyamyord u. Tilki uyku

suna geti. Uyur grnmesi gerekirdi. Gz gre gre kznn ka

rlmasna gnl raz olmuyord u. Karacaklard kzn ha? Hani

biri kp da erkeke elini pp . . . Yok, yok!. . . Bylesi daha iyiyd i.

Aman alsn gtrsn namusuyla! Gtrsn de . . . N i kahn geciktir

mesin yalnz. Bu kz da bsbtn aptal deildi ya!

Bir ara bir korna sesi geldi kulana . . . D ura d ura alyor

du . . . Bir . . . i ki . . . ! . . . Gznn birini aralayp bakt. Kars pence-

88

renin nndeydi. Perdeyi hafife ekmi bakyordu. Az sonra

kalkt, kapnn aralndan bakmaya balad .
Huriye! dedi usulcana.
Kars evird i ban:

Susss ! diye alt parman azna getirdi:

Kayor!

Brak kasn!

ind i merd ivenlerden . . .

Brak insin !

Birden, aklna bir ey gelmi gibi oturd u:

H u riye! dedi, Bohasn da alm m?

Kars hemen pencereye kotu, perdenin aralndan bakt:

Alm, koltuunun altnda!

Tamam! dedi. Kayor, anlald!

Rahat bir soluk almt.

Pekiii! dedi, Arabay da gryor musun?

Gryorum !

Ka kii var iinde?

Bir ofr. . . O kadar!

Ne? . . . Bir ofr m?

O kadar!

Olmaz! ocuk yok mu?

Yok!

Ol maz byle ey ! . . . Yani, o, top oynayan ocuk yok mu?

Grnmyor!
Nasl olur?

Belki arkadad r bu ofr onun!

Olmaz! Byle kz karlmaz!

Neden olmasn? Olan az ilerden biner!

Ol maz diyorum sana!

Sakn kz bu ofr kendi hesabna ka rmaya kal kmasn?

Kepazel ik ol ur o zama n ! >

Neden kapazel ik olsun? . . . Birbirlerini seviyorlarsa?

ofr deildi ki. Kzn eyi. . .

89

Belli olmaz, bir de ofr varm demek! . . .

Peki. . . Ne yapalm? . . . Yazhanelerin oralarda dolamaktan

sa amarcnn kzyla. . . ofr olsun! Belki araba da kendinin

dir . ..

Huriye Hanm son raporu veriyord u :

Kz bindi arabaya! Tamam!

Oldu bu i! ded i , Gle gle gitsin !

nce bir homurtu ykseldi sokan bandan. Bir eksoz pat

lamas. . . Sonra, alan bir motorun gittike uzaklaan ll

sesi. . .

Birden bir slk . . . Arka arkaya . . . Sesler . . . Barmalar . . . Sv-

meler . . .

Uian kanyarlar Trkan' ! . . .

Koun ulan . . . Kestirmeden . . . evirin arabann nn ! . . .

Kahve old uu gibi boanmt. Huriye Hanm bir ey anlayamamt bundan . . . Hele kal k! dedi, cciler kart. . .
Ne oluyor, ne ol uyor?

Arabann peine d t kahvedeki itler!

Hay Allah! . . . Onlara da ne oluyor be? . . . ..

Ylmaz denen topu ocuk da ilerinde . . .

Anlald ! . . . Onun iid ir bu!

Ona ne yahu? Eer ok seviyorsa o karsayd ! . . .

Biz kz karmaianna engel mi old uk!

Dpedz edepsizlik bu yaptklar, namussuzl uk!

Sokan alt bandan, hep bir azdan sylenen ark gibi

bir ey ykseldi neden sonra:

Bir baba hindi hey yallah !

Aiamadan gitti hey yallah !

Pihv da zerde hey yallah!

ofr de nerde hey yallah !

Sesler gittike yaklayordu. i kisinin de balar, seslerin gel

dii yana dnmt.

ofr de nerde hey yallah !

Huriye Hanm bard :

90

ite, ite! Kz da aralarnda . . . O , Ylmaz denen ocuk da

orda! . . .

Bir baba hind i hey yallah!

Aiamadan gitti hey yallah!"

Mahmut Efend i ' ni n tepesi atmt:

<<Rezalet! ded i , Bu kadar da kepazel ik! i ki paralk oldu

namus um uz!

Kapnn nnden sesler geliyord u :

Mahmut Efendi Amcaaa ! . . .

Hele an u pencereyi!

Mahmut Amcaaa! . . . Kznz tesl i m ! Bohasynan beraber!. . .

Kapy sk sk kilitleyin d e kamasn bundan sonr. Kznz tes

l i m ! H i bir eksii yok!

H uriye Hanm aralad perdeyi:

ite! dedi, Kz gel iyor. Bohasn da verd iler koltuunun

altna! O ocuk elini skt kzn. Bak edepsize, utanma var m hi

bizim llkta. Bir de teekkr ediyor olanlara ! . . . >>

Bir al ktr ykseldi. Sonra T rkan' n selamlamas:

Hadi Allahasmarladk ocuklar! Hoa kal n !

H uriye Hanm d ilerinin arasndan fkesini boaltt:

Yrtk!

Mahmut Efendi frlad yataktan , kotu merdiven bana:

N ed i r senin bu yaptn?" d iye bard, Ne yzle d nyor-

sun bu eve? Gz gre gre kz karldn kim iitmi! i nsan

kamal ama bir daha dnmemeli eve! Tuh senin kal bna, kyafe

tine, edepsiz! Bu kadarck ii beceremedin! Geceler uvala m

gird i be! Gn ortasnda yenir mi bu halt! i ki paralk ettin erefimil

Gece bekisinin kz byle gn ortasnda m kaar? Hi olmazsa

beni d nsaydin de evde yokken yeseydin bu

sana ! . . . >>

halt! Tuh

91

OLDU
B i R YANLlLlK
Zayftan uzunca boylu air, stat' n kulana eilerek:
Zevkini tebrik ederim stat ! > ded i .

Hayrola, son yazm m okud un?

Hayr stat!

Geen akamki konferansm m dinledin?

Yoooo!

Bir d emecimi mi grdn gazetede?

O da deil stat!

Hangi zevkimi beend in, anlayamad m!>

Karki masada dondurma yiyen kz enesinin ucuyla gs

tererek:

Korkun bir zevkin var stat . . .

Kumral zerine siyah sal bir kzd. Yemyeil gzlerinin

stnde siyah biimli kalar vard.

u kontrasiara bak! Bir elime, bir terslik old u mu bitiyo

rum !

92

Kafann karklndan geliyor stat! Peki bu kzn kimin

nesi olduunu biliyor musunuz?

Yoooo! Bunu bilmek bir iime yarar m?

Yaramaz olur mu? i stediin zaman gider, hi olmazsa kap

nn nnde dolarsn!
Dondurmasn bitiren kz kalkmt. Parasn verip giderken
stat da peine taklmak iin hazrlklara balamt. Herhalde
kzn peine taklacak, evini renecekti. u tenha kahvede tek

bana kalacan anlayan air:

Hi telalanma! dedi. Ben nasl olsa evini biliyoru m !

Sahi, biliyor musun?
Bilmez olu r muyum!
stat, vazgemiti, garsona:
Bak ol u m ! dedi, Bize iki dondurma getir!
Aradan bir hafta gemiti. Bir akam st Kzlay' da kar
latlar. stat srlsklam sarhotu. Yuvalarndan her zaman dar

da duran gzleri o akam biraz daha frlamt. Yeniehir' e doru

yrrnee baladlar. Alamakl bir yzle:

Gremiyorum kz! dedi.

Gelmiyor mu dondurma yemee?

Kayor bend en!

Niin kasn? Senin ne zararn var kza?

Hani sen demitin ki. . .
Ne demitim stat?

Evini bild iini sylemitin ya!>

Evet biliyorum!

Son gnlerde stat, yazd eletirilerde ly karmt.

Gelene geene atyordu satr. Bu arada istanbul Trks isimli

iirine de dokunmutu insafszca. airin kol una gird i :
Orhan' cm! dedi, Biliyorum, son gnlerde biraz zdm
seni!
Yanlyorsun stat!
Bil irsin ki severim seni !

93

Tam o srada balkonundan hanmelleri sarkan bir apartma

nn nnde durmulard . air:

stat ! dedi, u evin airaneliine bak! Ben iirde airane

l ik aramam ama, evlerde ararm! ou zaman aradm bulmu

umdur da . . . ..

Haklsn Orhan'cm, bu akam ne sylersen hakl sn!

ta . . . ..

Senin arad n airanelik de ite b u evde yatp kalkmakYanlmyorsun ya!

Ayp ettin stat! Ne yanlmas!

Bir el inde bastonu, bir elinde apkas, kollarn iki yanna

ap kapayarak iki say ile nefes alp vermee balad :

Oh! Haklsn Orhan' cm. Hanmeli deil, onun kokusu

bu, cierlerime ektiim!

Sonra bellek ini toplayarak Baki'den bir msra okudu :

Baki! emende hayl i perian imi varak!

Perian olan varak deil kendisiydi.

Genliinde btn ezberlediklerini birer birer dkyordu

ortaya. . . Fazla ikiden m id esi bozulmamt ama, belleinden

hayr kal mamt; iinde ie yarar yaramaz ne varsa boaltyordu

d ar. Bellek deil , bir rdekti sanki . . .

pt:

Bir ara gitti, hanmel ili evin kapsna dayand, eildi, eii

Orhan' cm !

brak!

ded i , B eni

akmn

tapnanda

yal nz

Hay, hay stat! Haydi hoa kal!

stat btn sene, kafay tam yol ektii geceler, aknn

tapnan ziyaret etmi, eiine yzn srmt. Sonra da qir

yastk gibi ban koyup szmtr.

Artk eletiriler de yazmyordu. Arada bir yaznca da doru

dan doruya Orhan'a ykleniyordu. B u yzden almt aralarr.

Bir akam stat'la ze n ' d e karlat. Sokuld u masasna:

stat! dedi,Dargnl mz yine dargnlk! Bir haberim var

da . . .
94

 stat burnundan soluyarak ban ters yne evirdi.

Ama haber ok nemli! dedi Orhan.

Arkasn dnd, stat.

Ama haber srf seninle ilgili!,.

Kalkp gidecekti. H emen Orhan nne geti:

stat ! dedi. O kz var ya. . . O kumral stne esmer kz!
Eeeee!
cc

ite o gzel kz. . . ..

abuk syle !

H a n i sana gsterd iim o yemyeil balkonlu ev vard ya!

Kzn evi . . .

Biz kzn evi sanyord uk ya. . . Kz o evde oturmuyormu . . . "

Kz o evde oturmuyor mu?

Hayr stat!

Sen kzn evi od ur, dememi miydin?

Yanlmm stat! Bir stndeki evmi. Mavi kapl ev!

Bana tam bir sene yanl eikleri ptrrsn ha!

ok zgnm stat!

Git, gzm grmesin seni!

stat' n arka arkaya eletirisinde Destan gibi nin falk

lor denemesinden ileri geemediini, zaten airinin de yle by

le bir air old uunu yazyor, Orhan' yerden yere vuruyordu. Sk

sk iiyor, her itii gece de hanmel ili balkonlu evin bir stnde
kinin kapsina gid iyor, eiini pyor, kokluyor, ban koyup sz

yord u.

Bir gn Ulus meydannda karlatlar. Orhan' grnce ba-

n evirip geecekti ki:

Dur stat! dedi.

i ster istemez d u rmutu.

stat, bir dakika . . . Hani o kz vard ya . . . Yeil gzl kz.

Geen hafta onunla tant k . . . Geen gn si nemada sord u m . Ner

de oturuyorsun diye. Dikmen'de oturuyormu. Yani o mavi kapl

ev de yanlm. zr dilerim stat! Oldu bir yanllk!

Ve sonra, saygyla selamiayarak basp gitti!

95

PARTi SlRRI
Hac Bey' in bu akam terslii stndeydi. Kahveye selam

sz, sabahsz dald . Parti ocana girmeden kahve ocana yr

d . Akam yemeinin stne az ekerli bir kahve imede n yapa

mazd. Kada sarl kahveyi yeleinin cebinden kard . Ocak

Dursu n ' a uzatt. Kahveyi cezveye koyuncaya kadar da banda

bekled i . Dursun ok kzard byle banda beklenmesine. i in

den:

Uian ben s e n i n kahveni yrtecek olduktan sonra, n e

yapar yapar gene yrtrm. diye aklndan geirdi. A m a yrt

med i, cezvenin dibindekine raz old u .

Hac Bey tam kapnn karsndaki keye kurulmutu. Bura

s bahenin onur kesiyd i. Kahvesinden bir yudum ekti:

Uian Dursun ! d iye ocaktan yana seslendi. Hani bunun

kp?

Oysa kahveyi Dursun kpkl yerinden deil, telvesinden

yrtmt.

Ocak servis yapt delikten ban kard :

96

yi.

ccKusura bakma Hac Bey!>> ded i , Fazla kestirmiim kahveMaksat kahvenin ne kpyd, ne telvesi. . . Ocak Bakan

Hac Bey' in kahve itiini herkesin d uymasyd. Eh, d uymayan

da kalmamt ite. Sadan soldan merhabalar yamaya balad :

Merhaba R e i s Bey! . . .
Merhaba!
Merhaba Hac Bey!

Merhaba!

Merhaba Abi!

Hac Bey merhabasn almadan nce Keski akir' in yzne

bakt:

Bana bak akir! dedi, Senin haberin vardr.

Hayrola Abi?

<<Bizim Tavuklar . . . ded i, kesti. akir'in yzne bakt. Bu

yzden en ufak bir d eime olmamt.

Bizim tavuklar . . " diye al batan etti. akir alnmt bu

konumadan.

Eee! dedi, N e olmu sizin tavuklara?

d.

Sen bilirsin ! deyip kesecekti. Fazla ileri gideceini dn-

Bizim tavuklara bir tilki dadanm!

Keski akir susmutu. Ama bu susma bir sulu susmas

deildi . Ne yapal m dadandysa? gibilerden bir susmayd bu.

Hac Bey bunun da farkna vard:

Yani . . . Demek istiyorum ki, bu tilki drt ayakl bir til kiyse,

tavuklar ona helal olsun . . . Velakin tilki iki ayakl ysa ite o zaman
tutmayn beni. . .

Katip Nail Efendi :

iyi ama R e i s Beyl . . .. dadl, cc Tavuklar kmeste deil mi?

Kmeste . . . ..

Kmesin kaps kil i t l i oiMcnk hur h n l ch? "

Kil itli d eO ll ama, sOrgOl O . . . "
Sonra kukusunu belirtti:

Drt ayakl tilki srgy nasl eker, aklm almyor. "

Haklsn Nail Efend i. . . D rt ayakllarn srgy ektii im

d iye kadar grlmemitir. B u olsa olsa iki ayakl tilki ii. . .

Partililerden biri:

Ocak Bakan' nn tavuu nu yrtmek ne demekmi gs-

termeli!. .. " diye grledi. Kr N uman :

B u d pedz posta koymak! . . .

Keski akir:

Bizim Parti'ye kimse posta koyamaz! Bize posta koyann

alnn kariarm ben !

i ciddilemiti. B u , ufak tefek b i r i deildi. Hac Bey ayaa

kalkt. yeleri baklaryla arad:

Geelim Parti Ocana! d iye yrd. Hep birlikte Ocak

izgisini atlar. Herkes kendi minderine bakarak sandalyesini

buldu:

Bakkal Kseolu :

imdi gizli oturuma geecekler. Yol grnd bize! d iye

gld.

Ev telial Has bi, Kahveci H sn Efendi' nin yzne kar:

Kahveyi d eitirmekten baka are yok. aziye eve zam

para alr, gizli oturum. Hac Bey' in tavuu alnr, gizli oturum.
Olu lisede snfta kalr, gizli oturum . .. dedi.
Keski akir:

Ne? dedi, Bizim Re iz' in olu snfta m kald?

Hem de st ste iki sene!

Bunda kar partinin parma olmasn sakn . . .

Hasbi:

Sen hi telalanma! dedi, Bu i gizli oturumda grl-

d. Ankara'ya da yazld .

Bir ey kmad m?
Ne kacakt?

Hi olmazsa bir daha sakariard imtihana.

Yahut btn iki senelikler toptan gesin, d iye emir gelird i .

akir kzmt:

Mekteplere de soktular parmaklarn.

Kimsenin laf eklemediini grnce ekini de kendi yapt:

Mekteplere parmak sokmak lazm m ki? retmenierin

parma yetmez mi?

Hasbi, konuyu deitirmek iin, bakkala:

<<Kseolu d iye seslendi. <<Gaz geldi mi d kkana?

<<Yarn gelecek, d iyorlar.
<<Eer gelecekse, Takonakl' lara haber vereyim. Geceden

kuyrua girsinler.

Hac Bey bu gece gizli oturuma bavurmadan ii zmle

yip atmt.

Ayaa kalkt. Keski aki r' i, elini kal drp ard. akir, yen i

kirelenen ocak izgisine kadar geldi, dikildi. Hac Bey:

<<G ir!" emrini verd i.

Keski akir Ocak izgisini at, boynunu bir yana krp iki eli

ni balad :

Emret Reiz Bey ! .

..

<<Bu tavuk meselesi grndnden

d eyip gemeyelim . ..

<<Haklsn Reiz Bey!

<<Parti

Bakan' nn tavuunu

armak

de nemli.

Tavuk

ne demek? Yani

demek istiyorlar ki, Memlekette asayi kalmam. Emniyet kalma

m!

<<Bu Takonak Mahalesi kuruldu kurulal , kimsenin tavuuna

k denmemiti Reiz Bey!. ..

<<Yirmi alt yld r . . . ..

Tilkilerin derisini yzeceiz. Tulum karacaz onlar!

<<imdi Parti' nin en fedakar bir yesi olarak sana den i . . .

B u tilkiyi enselemek.

<<Emredersin Reiz Bey ! . . .

<<Haydi greyim sen i ! . . .

akir, yerlere kadar eildi, kt d ar.

Tavuk hrszn yakalamak iin ilk yaplacak i, kmesi gz

altna almakt. Hac Bey' in bahe d uvarnn d ibine yatt . Otlarn

arasna yerleti. Baheye atiayacak tavuk hrsznn, mutlaka bir

d uvardan amas gerekirdi. Karsnda Zekai Ergder' in apartma

n grnyordu. Arkadan da baklsa, gene da gibi ykseliyordu
bu apartman. Saat on, on bir sularyd. Hafiften bir slaklk, ceke

tinden ilemeye balamt.

Pantolonunun arka cebinden iesini kartt, yudum

ekti. Bir d e sigara yakmay d nrken, kardan ayak sesleri

nin yaklatn duyd u . Akta kalan ban da soktu otlarn iine.

Drt delikanlyd gelenler. Bunlardan bir hemen d uvarn stne

frlad.

Yanyor lambas! d edi.

Aadan biri sord u:

Kz ne yapyor?
Yok!

Heladad r.
cc Banyoda olamaz m?

Banyodadr.

Gelince haber ver.

Birer sigara yaktlar. Avularnn iine alarak ekitirmeye

baladlar.

Keski akir:

Tavuklar sona braktlar. d iye dnd . Duvarn stnde-

ki gen, ileri geri giderek kzn penceresini d ikizliyord u:

ocuklar!dedi, Gel iyor!

Sabahlna sarnm. ,

Tut elimden!

Aada kalan e n ksa boylusu da kt yukar:

Demedim mi ben, banyodaym demek . . .
Mis gibi sabun kokar imdi.
cc ocuklar, Tuncer bir d uydu mu yandk . . . ..

cc Ne olurmu duyarsa . . . Sheyla onun nikahl kars deil

ya . . . ..

ec Ulan u eylere bak be! Ne kz ya!

Kz da bizim d ikizlediimizin farknda . . . ..

1 00

ccTuncer'e gsteriyorum diye ayor gslerini.

ccTuncer nerde?

ccTuncer mi? Ulan u kalalara bak! Tuncer imdi A R s

tem ' in dkkannda ekitiriyor. Hac Bey' in oluyla. Gene Hac

Bey' in olu bir tavuk yrtm kmesten. Alt saattir kaynatyor
lar da bana msn demedi . . . Ula n ne kz be! Lokum!

Keski akir otlarn iinden yavaa kayd. Doru R stem ' i n

d kkannda ald sol uu. Dkkann kepenkleri ekilmiti. Aradan

gz uydurd u. Hac Bey' in olu, ekti arabn stne bir but

alm kemiriyordu. akir:

ccTuh Allah belasn versin ! dedi, ccTavuu yrteni buldum

ama, sylenmez ki. .. Parti srrdr bu. Bakasndan bile saklaya

caksn. Hrszlklarn aa vurutmamas iin yukardan sk emir

var!

AT OGLUM
Gene pencerenin nnde oturuyordu. Otur..yor deil , ba

n, iki elinin arasna alm, yoldan geeniere yiyecekmi gibi bak

yordu. Hi mi ii yoktu, bu Diba sal kadnn!

yle ya. . . Ne ii olabilirdi? Kaloriferli, villa bozmas bir apart

manda oturan bir hazr yiyicinin, sslenmekten baka ne gibi bir

ura olabilird i ! Her eyi de ona greydi. Buzdolab, amar

makinesi, d dkl tenceresi, havagaz frn, usu, busu . . .

Anadolu' nun orak bir ilinden gelme bir d e beslernesi ola

cakt. , . Sokaktan gelince elini ayan, gerekirse srtn bile bu

beslerneye ykatrd. Pencerenin nnde oturmayacakt da sekiz

yz elli lira ayiki bir banka efinin kars Trkan m oturacakt ! . . .

Trkan, keyi dnp d e Karavel sal kadn camn nn

de grnce:

Dur seeeen ! ded i. uSana maksi nasl olurmu gstereyim

bugn. i nsan para sahibi olmakla, zevk sahibi de olu r mu san

yorsun sen ! N eydi geen gn srtndaki nefti maksi. Oturduun

1 02

kalariferli apartmandan, en azdan elli l ira verip yaptrd n kara

ve! bandan utan! Bu ban altnda etei eklenmi maksi! Zevki

nin iine tkreyim senin! Kapal ardan hazr alsaydn, belki

daha iyi yaktrrd n kendine. stelik de bir alm . . . O sekiler, o

kvrlar. . . Yazk senin kalariferl i apartmanna ! . . .

Trkan bunlar sylemekte hani haksz d a saylmazd. Abla

s, oturduu mahallenin akll uslu terzisiydi, ona d iktirmiti bu tat

ta maksisini. Makasna da dikiine d e d iyecek yoktu. paral

geni kemer, arkay hafiften toplayp, n gerd i rince yukardan

tatl bir bombalik veriyordu.

Bugn ona pencerenin nnde rastlayacan bilse, bu

uzun topuklularn m giyerdi? Bastka oynuyordu tabanlarnn

altnda . . . Yol, yol d eildi ki . . . Byle kocakarlar gibi nne baka

baka, bast talar koliaya koliaya yrrse maksi, maksiliini

nasl gsterecektil

Tam pencerenin nnden geerken birden d u rdu. Ban

geriye att. Maksi yle bir gerildi. G eriden gelen birini beklermi
gibi, ban hafiften geriye evird i. Yok, hayr! Geriye ban evir

mek ol mazd, pot yapard yaka da omuzlar da krrd. Ellerin i iki

yanna brakt, durd u , dikildi, birka dakika . . .

ce Maksi manto nasl olurmu grdn m ! dedi iinden,
cc Grmedinse bencuk mavisi gzlerini drt a da gr!

Gerekten de karavaili kadn ak pencereden maksisini

inceliyordu. Kuma da kumat hani! Bu taba, ne giderdi kendisi

ne . . . Sa kumral olunca gri de giyilmezdi ya! . . .

Trkan kend isine, akas maksisine gvenir alml bir

d urutan sonra, sol admdan yrye geti. Sra tam sa aya

n atmaya gelmiti ki iskarpinin topuu parke tann ek yerinden

kayd. Kaymasyla ayak arpld, topuk birden krl verdi. Tam yeri

ni bulmutu namussuz topuk! Kapazelik bu kadar olurd u ! Yer

yarlsayd da Trkan iine girseydi.

Sa ayak bolukta sallanyordu . Nasl yrnrd bu topuk

suz iskarpinle. Kargalar gibi sekerek bir iki adm att. Ba, frl frl

d nyor, gzleri B eyazt Kulesinden bakar gibi d umanlanyordu .

N e yapmalyd imdi !

1 03

Karavel l i kadn, aktan aa gl yordu pencerede. Bir ses

d uyulmuyordu ama glyord u ite. Gzleriyle, yanaklaryla, sa

laryla gl yord u. Ah yle gl meseydi de kancka bir kahkaha

atsayd ! H i ol mazsa ona bir eyler sylemeye alr ferahlard.

Hayr, yle sesl i, grltl glmyor, ezercesine, kahredercesine

gl yordu. Bir ara ayandan topuu krk pabucu karp frlat
may dnd. Ne suu vard karavellinin? Maksisinin biimiyle,
rengiyle onun ban dnd rmek isteyen kendisi deil miyd i !

i p e dernek zereyken yz koyun kapaklanan yz metreci

den farkszd. Tam baar salad srada olmutu bu kaza.

i inde bulunduu berbat d u rumdan birden silkindi. Sa

bacan kasarak, topuksuz iskarpinin bumuna basa basa yr

d, gitti. Boncuk mavisi gzlerin ksteklemeye alt admlar

n srye srye keyi dnd. Oh h ! Gerisi rahatt artk!. . .

Apartmann demir kapsn bir omuzda at. Topuklarn mer

mer basamaklarn boluuna denk getire getire kt , 1 1 nu mara

nn ziline dokundu.

Kaynanas, yandaki olunu ikindi uykusundan yeni kal-

drmt. At kapy:

Sen misin? ded i , Beenmedin mi tilimi yoksa ! ,

Beenmed im!>> ded i. ok ackl b i r ey ! >>

Oysa fil m Trkan oray' nd. Seansn sonuna kadar da kal

mt sinemada.

Benim ackl tilimler ok houma gider. Hint filmi miydi yok

sa? Yarn ocuu sana brakaym da . . . >>

Yarn program deiiyor! Yerine, Hani Fransz komii var

ya . . . Lu i de Funes . . . Onun fil mi oynayacak!

Trkan' n ilk ii, biimine getirip, iskarpinleri p tenekesine

kaydrmak old u. Ohh! Kurtuluvermiti ite. Yenisi yok deildi ki. . .

Topuklar biraz daha ksas vard , sporlar vard. Krokodilleri var

d. Zaten bunlar giymekle haltn byn ilemiti bugn. 1 1

punt iskarpinle mahalle sinemasna m gidilird i l Pencereye gid i p

geldi. Ol unu hoplatt, zplatt. N e atacan eydi bu ocuk, gzle

rinden zeka akyordu. Oysa akan baka eyd i :

1 04

Tam buldun zamann ! d iye bir aplak ind ird i plak k

na. Brakverd i olduu yere!

Gitti, podsetlerini giydi. Biraz skyordu . Deitird i, sporla

rn giydi. ok rahat ayakkablard bunlar. G iymikan bir yere git

meliydi:

Ben kasaba kadar gidiyorum. Suavi, kfte d iyordu bu

sabah!

Sokaktan dnnce merdiven banda bir ift iskarpin gr

d. Eildi bakt. Att iskarpinler deil mi? Kpkrmz old u . Gene

de kaynanasna: N edir bunlar! d iye kt.

p tanekesine atm bacaksz! dedi.

Nasl atar be!

Atm ite! aydanln d ibini boaltaym, dedim. D uruyor

ikisi birden tenekede . . . Az kald ay stne boaltacakt m !
ccVck vck iinde kalm pabular. Nasl g iyeyim bunlar !
Sabunlu bezle silersin !
iki yllk ayakkab!

Ne iki yll bu yl ba Necdetlere giderken almam my

dn? Dans etmek ii n !

En azdan on yllk . . . Elli yl da giyecek d eilim ya!

Eer b u iskarpinin topuu, kalariferli villa bozmas apartma

nn birinci kat penceresinde oturan karavel sal kad nn tam

nnden geerken krlm olmasayd , imdi bir gazeteye sarar

doooooru R stem Usta ' ya gtrp tesl im ederdi. Eskisinden

daha salam yaptrrd topuunu.

Saadet Hanm:

Et nerde? d iye eline bakt.

Ne eti? Eti kim dnyord u. Parka kadar gidip gelmiti,

hava almak iin:

Et mi kal r bu saate kadar! dedi, yleden ewel gitmeli

bidaaa!

Ertesi gn keyi dnen p kamyonunun homurtusunu

duyunca, hemen iskarpinleri att tenekeye. stne de olann

paralad gazeteleri kapatt. Kapcya teslim etti.

1 05

Eee . . . Bu sefer gitti, gidecei yere. Gemi olsun! dedi,

iinden.

p tenekesi, neden sonra boalp da yukar kt zaman

kapy, Suavi amt. Ara sra gelirdi yle yemeine. Kapc, tene
keden nce, br elindekileri uzatt:

Trkan Hanm' n iskarpinleri! . ..

armt Suavi:
Neredeymi bunlar? dedi.

Nerde olacak, p tenekesinde . . . ocuk atmtr!

Karsna keyifli keyifl i kmaya balad:

Diyorum size! ok haar bu olan ! . .. Ele avuca smyor.

Gz kulak olu n una, d iyorum! Dinleyen kim. Bu gidile radyoyu

bile kald rp, tkacak p tenekesine!

Sonra kapcya dnd :

Sen olsun gz kulak ol uver una. Daha iki buuk yanda.

e girse ne olacak! Alt st edecek mahalleyi .

Az kulaklarna varyord u, ocuk dedi. in ate gibi olmal,

yakmalyd dakunduu yeri. M iskin miskin oturan uyuntulardan

ne hayr gelird i ! Ertesi akam tam yemee oturmulard ki. . . Zil !

Hay Allah . . . Bu saatte k imdi bu gelen . . . Vakitsiz kap al nd

m evin erkei amalyd.

Kap aralanr aralanmaz bir ift iskarpin grnd nce ... Tr

kan' n topuu krk iskarpinleri. Sonra kapc. . .

lar?

Hayr ola! dedi, Suavi, Gene nereden kt bu ayakkab

Arka

pencereyi

ak

brakmsnz.

plk'te

bulmu

Muzaffer Bey' in ocuklar. Ellerinde grr grmez tandm!

Kocas, Trkan'n yzne bakacak yerde, halnn stnde

yatp yuvarlanan oluna manal manal bakt. Ban iki yana salla
d:

Demedim mi size. Bu ocuk iler aacak bamza!

Yeleinin cebinden bir teklik kard. Uzatt kapcya:

Eee! Sen de hakettin bahii! Saol! Bundan sonra pence

relere, kaplara gz kulak olmak sana d yor! Bir kere aklna

1 06

koyd u, kkne kibrit suyu dkecek bu iskarpinlerin. Hani bir de

yoldan geenlerin bana kaldrp atar da bamza i aar. Cad

deye bakan pencereleri hi ak brakmaya gel meyecek!

ocuk ban kaldrm, bir babasna bakyor bir annesine.

Ne sylyorlard bunlar. De kalka gitti. Ayakkablardan birine

yapt. Bir teraziledi elinde. Ne ard bu ayakkab be ! . . . Btn

gcn toplayarak kaldrd bann stne. Babas onu gayrete

getiriyord u.

At olum. Had i at! . ..

N erde o g bu miskinde:
At. .. tiii!

B u tempoya uyarak frlatt elindekini . Ayakkab ancak kendi

ayann d ibine d mt.

1 07

EViMiZiN
BALKONU
u oturduumuz evi tutarken geni balkonunu grmtk
de, kim yazla giderse gitsin, kim arabasna atlayp gnn, haf

tasn Kumburgaz'da, Bentler'de,

Boaz'da, Kilyos'ta, Amas

ra' da, Akakoca' da, Filyos'ta geirirse geirsin, kim tabanna

kuwet Yldz Park' na, Talk'a yrye karsa ksn , u bal

kon var ya, bize mevsim yeter de artar bile, diye d nm

tk!

Bizden nceki kiraclar m camla evirtmi yann, yoksa

iyi yrekli ev sahibimiz mi ereveletmi . . . Kim dnmse

d nm, kim yaptrmsa yaptrm . . . Hay ellerine salk, ne iyi

etmiler, hay mrlerine bereket! . . .

Ak sylemek gerekirse dorudan doruya balkonu iin

tutmutuk bu evi. u kadar kira nesine verilirdi, balkonu da olma

sa. K sonundan balamtk saks saks iek yetitirmee . . . Fr

dolay evirmitik fesleenler, yaban naneleri, trlar, sarmaklar

la . . . Cam na erevesine gvenerek souk vurmaz d iye Orta-

108

ky'den ortancalar getirtmitik, Saryer'den Alman Papatya' lar,

Kzltoprak'tan laleler, gller. . . Donatmtk all pullu yeilli iek

lerle balkonumuzu. . . Komularmz yazla giderken biz am

camlarn arkasna kadar balkonumuzun, Oooh be! diye bir

sol uk almtk! Hanm almt yllk iznini de yerlemiti bir kesi
ne. ekmi masa m,

kurmutum tezgah m, onun karsna . . .

Komularmz d a hani yle radyoyu d inine imanna kadar aan

sonradan grmelerden olmad iin kafamz d inlemeye bala

mtk. Kitaplarmz kartryor, yazlarmz karalyorduk. G nei,

rzgar, havas iinde mutlu bir d inlenme, rahat bir alma bala
mt bizim iin . . .

Derken efendiiim! . . .

Annem hep byle, derken efendimle yapard masallarnn

blmden bl me geilerin i. . . Sonra u szleri de eklerd im:

Sabah old u erkeeen! . . "

Evet, bizim tatl sabahlarmz da ok uzun srmedi. Bir

gn . . . Bitiikte, bahe iindeki evin pencerelerinden, birden per

deler syrlp atlverdi. Kamyonlar yanat kapsna, iindekiler

balad g etmee!

Ne oluyor d ed ik, balkanun ak camlarndan kafamz uza-

tp komulara sorduk.

Yklacak! dediler.

Be alt katl evin nesi yklacak? ded ik.

Yerine daha byk, daha g zel, on on be daireli modern

bir apartman kurulacak!

Eer apartman yapmak istiyorlarsa bo arsa m bulamad

lar koskoca i stanbul'da! ksnlar O kmeydan ' na ! Yepyeni binay

durup d ururken ykmann ne alemi var!

Kimmi bu sivri aklllar . . . Hangi sivri akll makam izin ver

mi, bu sivri akll yuva ykclarna? diyecek olduk.

Sus! dedi komular, Bunlar idealist iki gen mhendis!

Yeni kmlar n iversiteden! Kendileri gibi on tane mhendisten

para toplayp bir irket kurmular. Ykmn da, yapmn da hep

kendileri stlenmiler!

1 09

i te byle olmal dedik,

iimizden!

Kk apartmanlar

ykp, byk, ok byk apartmanlar dikmel i ! Yeni apartmanlar

devirip daha yenilerini yapmal ! G zel apartmanlar kknden

kazyp daha gzellerini kurmal ! Byle yapmal ki nce idealist

mhendislerimiz kalknmal , pelerinden de, eer yetiebilirse,
memleket!

Ya biz? Bizim halimiz mi ne olacak?. . .

Ertesi gn evin st katndan krek krek talar, svalar, tu

lalar baheye atl maya balad. Havada dalan tozlar, topraklar,

kireler, svalar olduu gibi bizim balkanun camlarndan ieri.

Komu baheden ykselen, bizim balkana dallar, yapraklaryla

kanat geren iri gvdeli bir akasya, baktk iki gn sonra boylu
boyunca uzatl verd i ! Artk btn toz da, toprak da, svalar da,

yalnz balkanda deil yataklarmzn dolaplarmzn, kitaplarm

zn, tencerelerimizin, tavalarmzn iinde! aresiz, bir mezar

kapatr gibi, kapattk balkonumuzun ilk yaza alan camlarn,
stmze!

Bylece kozasna ekilen bcekler g ibi yaamaya raz

olmuken, bir gn evin d uvarlar yerinden oynamaya, bastmz

demeler sarslmaya balad . Komu ev, bir deprem tekniiyle

ykl yordu d u rmadan. Duvarlar ykldka han i bir bakma sevin
miyar da deildik. Duvarlar alaldka mahalleye yaylan toz top

rak, kire imento bulutlar da klr diye d nyor, bir an

nce ykm iinin bitmeseni bekliyorduk.

Aldanmz meer! Yknt ilerledike toz toprak azam t

ama, grlt tam tersine arttka artmt. D uvarlarn silme ykl

masyla, greyd erlerin, ekskavatrlerin insann beynini d ibinden

skp atan hrltlar, grltleri de dayanlmaz bir hale gelm iti.

Toz bulutlarn balkanun camlarn kapatmakla nlesek de b u

harltlardan horultulardan nasl kurtulacaktk! i kindi scanda

bamz yasta bir koyacak olsak, yerin altndan, d uvarlarn

dibinden bir d eprem uultusu, sinirlerimizi d idikleye d idikleye,

kafatasmzn d ibini hani o ykm aralarnn canavar d ileriyle

kazdn d uyuyorduk, iimizden!

1 10

Bir gn, alt kattakilerin st kattakilerin kapmz yumruklama-

syla frladk snamzdan:

Ne duruyorsunuz!, dediler, Ev yklyor!

Ev daha ykl p bitmed i mi?" dedik.

Bizim ev ykl yari kn da bakn !

D o n paa uradk d ar! Tahta perde iine alnan yknnn

aralndan gz uyduru p bir baktk ki. . .

O greyder denilen

mamut soyundan canavarlar, bizim apartmann temellerini kaz

ma gibi dilerle kazya kazya yerin yedi kat d ibine inmileri Sip

sivri d mdzlak kalm bizim aparman bolukta!

Byle bir evde durmak, lme raz olmak demekti. Aldk

bamz katk. Ortalk kararp da greyderierin almas durduk

tan sonra yatmaya geliyor, afakla birlikte tasmz taramz top

layp kayorduk!

lm gze alp balkanun camlarn ap bir bakacak

olsak, ykntlar gtren kamyonlar bu kez de gtrd klerinin

yerine kum, kire, ta, tula, imento tamaya balamlard . B u

kez de b u kamyonlarn tozu, topra, grlts, horultusu . . .

Hemen kaplar, camlar kapayp bamz giyotinden karr gibi

ekiyorduk ieri !

Sonra alacakaranlkta frlyord uk d ar! Grltlerden, toz

d umandan en kk bir eksilme olmadan yeni yapnn temeli atl

d, kar kar d uvarlar ykselrnee balad . Katlar durmadan yk

seliyord u. Katlar ykseld ike de bizim balkanun camlar imen

toyla, kirele svanyord u d ardan. amatalar, toz toprak bir

yana, yap ykseldike, bizi evden karacak nedenler de durma

dan artyordu. Son katn tavan atlnca, adn duymadmz,

yzn grmed iimiz grltc, beyin trmalayc, sinir bozucu

motorlar da almaya balamt. Katlardan birinde inceden bir

hzar sesi sinirlerimizi bierken, baka bir kattan horultul u bir

dev, hortumuyla beynimizi yutuyordu btnyle!

Camlar, ereveler, kaplar takld yerli yerine. . . Boyalar,

badanalar, cilalar ekildi, parkeler dendi. Her iin ayr bir grl

ts olduu iin yeni apartmandaki ilerlemeler gzlerimizden

kasa bile kulaklarmzdan hi mi hi kamyord u.

111

Sra gel miti katlar satn almak iin girip kanlarn tartma

larna, pazarlklarna, ke katlarnn kavgal dvl arttrmalar

nal Satlar balamt ama, gene de grltden, gene de bulut

bulut ykselen tozdan topraktan kurtulabilirsen kurtul ! Sklen

iskeleler, ykm atrtlarndan daha da korkun grltlerle atl

yordu bahenin ortasna. Kireli kalaslar, kumlu hatllar, kirli tah

talardan tepeler ykseldi sra sr

Apartman yaplm, iskeleler sk lm, her ey bitmi olma

lyd deil mi? Ne gezeeerl..N '

Her ey bitmiti, biz de bitmitik ama, henz ilemiz bitme

miti! Sskack iki ii ellerindeki keserlerle, kerpetenlerle bu iske

le kerestelerinin ivil erini kanrta kanrta skmee balamazlar

m! . . . Azmzn iindeki d ileri eker gibb.... Tak tak nnden

vurup, arkadan kan gacr da gacr ske ske...
ri!. . . ..

..
renm u iealist mhendisle.Gee b1trlis' _...
Bir sabah ikisini bir arada kstrd m . Kurduklar piramidin

tavanlarna, duvarlarna iinerek baka baka kat fiyatlarna daha

ne kadar eklemeler yapabileceklerini hesaplyor olmalydlar.

Ben komunuzum! dedim, Bitiikteki apartmanda n ! . ..

Balarn evirip baktlar. Beni eitli kiilere benzetmi ola

bilirierdi ama, bir kat alcsna hi sanmyorum ki benzetmi

olsunlar!

Baylar, iiniz ok kr bitti! dedim.

Bitti Allah'n izniyl e !

Artk toplayn tasnz taranz da biraz bamz d inleye

lim, biz de Allah ' n izniyleb--

u kalaslarn ivileri sklsn de . . . Hemen g ideceiz !

Yooook! dedim, O kadar uzun boylu deil! Yktnz

yapnn, burada yklmas gerekirdi, baka yere gtremezdiniz!

Yaplacak apartman, bu arsaya kurulacakt, baka yere kuramaz

dnz! Ama u dknt kalaslar olsun aln gtrn de nerde

skerseniz skn pasl ivilerinil Bu yaz olsun tozsuz topraksz,
patrtsz, grltsz geirel im!

1 12

Ne evet dediler, ne hayr; ideallerine saygszlk gsteren

kaba bir realiste bakar gibi diktiler gzlerini zerime,...n Dipten

dorua szdler de szdler!

ideallerinin yeni piramitlerinde kullanlacak olan iskele kalas

larnn ivilerini gacrtlarla skerken bizim balkanun camlarn

sk sk kapam yazlarm yetitirrnee alyordu m bir pazar

_

'-

gOn

idealist mhend isler, kk ilerle uraamadklarndan

btiti.Jn para blk ileri gtr olarak veriyorlard bakalarnal

Bu para blk ileri alanlar da gn saat gzetmeden altryo
du iilerini! Bayram , seyran, cumartesi, pazar demeden. Yakalal

dm bunlardan birini:

\Salverin u iileri d e bir pazar yapsnlar! dedim.

f3akalm onlar isterler mi pazar yapmay! dedi.

P nlar istemezlerse biz istiyoruz! BOrun mahalle istiyor! Bir

pazar olsun din kalsn bamz!

p izin banzn din kalmas pahasna bakalarnn ekmek

paras yla nasl oynarsnz! Nasl d nce bu! Siz bu kafay dei

tirmezseniti....w> idealist byle olurd u ite!

Evet ortada bir ters d nce vard ama, bizde mi, bu pat

ran bozuntusu adamda m, yoksa pazar demeden bayram deme

den alan iilerde mi? Yoksa idealist mhendislerde mi belli

deildi. Belliydi de bunu bulup karacak bizde mi kafa yoktu! En

doru tan buyd u ite! iki yldr tozda n topraktan, gacrtdan, hrl
tdan, grltden, patrtdan kafa m kalrd adamda?

1 13

iKi TANlK
adi akrak karabatak gibidir. B i r dald m e n azndan alt

ay ortalarda grnmez. Bir zellii daha vardr: Dalarken dipten

dorua adem babadr da karken iki dirhem bir ekirdek, kont!
i ngiliz kumandan elbise, kravatlarnda moda yaratclarnn mar
kas, ayakkab Avrupa, gmlek Avrupa . . .

Geenlerde bizim yokuta burun buruna geldim adi ile.

Alt ay olmutu grmeyeli. Dilerine, gzlerinin iine kadar prl

prld. Defileye km gibi boy gsterdikten sonra:
Bo musun bugn? dedi.
G ldm:

Delikanlnn birine sormular d edim, ne i yaparsn, diye.

Babama yard m ederim, demi. Baban ne i yapar diye sormu

lar. Babam m demi, bota gezer. Dostum, ben de yleyim.

mr boyunca hep babama yard m ettim."

Gel ! dedi, Bugn de bana yardm et!

G irdi koluma, beni Gar Lokantasna doru srkledi.
Anlat ! d edim, Nerdeydin alt aydr?

1 14

Kazand klarm yiyord u m !

Hayrola, totodan b i r ey mi kt?

Hep ayn eyler . . . Yani babaya yardm.

Brak alay da, anlat unu!

Tezgaha yananca bsbtn keyiflendi:

iki votka, bol l imon suyu! d ed i .

Ama gelen votkay, limon suyuna kartrmadan yuvarlad .

isizd im o g n lerde . . " diye balad.Bilirsin, kafam byle

zamanlarda alr benim. Deham isizliime borluyum ben !

Brak bbrlenmeyi imdi !

Bor kt kt, grtlama kadar geldi, dayand. Kahveeiye

bile ilemez old u selamm. D ndm, tandm . . . Verd im kara

r. . . stmde bamda para eder ne varsa sattm. Sekiz on top

kue kat aldm. Prl prl bir dergi . . . "

<<Dergi mi? N e dergisi bu?"

Turistik dergi! Oteli, gazinosu olur da, d ergisi olmaz m?

ilk sayfasndan Turizm Nedir, N e Deildir gibilerden uzunca bir

yaz dktrdm. Sonra d ticaret konusunda bir yaz . . . En sonra

da . . . Byk firmalardan, kurumlardan bol ilanlar. . . "

Nerden buld u n bu kadar ilan?

Btn gazeteleri teker teker taradm E n byk kurumlarn

verdii ilanlar karp koydum dergime.

Ka bin bastn?
Ka bin mi? Sekiz on top kattan ne baslr? Yirmi tanesi

savcya, derlemeye, polise, Basn Yayn'a yz elli tane bastm.

Bask bittii gn, bir eki d zen verdim kendime. i ki dergiyi

antama yerletirdim. Bir de fatura defteri. . . Kadolu Biraderler

de aldm soluu. Kapdaki memur yolumu kesti :

ok nemlidir Say m ! ded i m , Kurumumuzun tutumu ile

yakndan ilgili, nemli bir i! M utlaka grmeliyim ilyas B eyefendi

yi !

Adam sersemlemiti. At kapy buyrun, dedi, daldm ieri :

Efend i m ! d ed im, M essesenizin, ell i bin satan bir mec

muada reklamn grmek istersiniz tabii. Be renk, kue kat

zerine. Bakn u nefasete!

1 1 5.

Serdim dergiyi nne. H erif, gz ucuyla bir bakt:

Sana bu ilan kim koy d ed i?

Hi kimse dedim. Byle bir mecmuaya nasl olsa ilan

vereceinizden emin bul unuyordum.

Acayip! Bu gven nerden geliyor, anlamadm.

Sad uyumdan. ,

O da kim ol uyor?
Birden surat karmakark old u :
den

Bana bak ! diye yrd zerime, Al u paavran d a , ner

geldiysen,

benim!

oraya yollan!

Seninle

uraacak halim yok

Dergiyi trlan suratma. Yerden soukkanllkla aldm. Bu

szler sanki bana deilmi gibi:

Beyefendi! dedim, akay brakn da vezneye bir emir

verin, hemen be bin l ira m desinler.

Be bin lira ha? Defol !

Telalanmayn! Almadan gitmeyeceim Beyefendi!

Ben zerime doru yrmesini beklerken, o masasndaki

zile dokundu.

Beni adamlarn arp attracakt . . .

Yorulmayn bouna! dedim. Be b i n l irann hepsini bir

den vermeseniz de olur. Biz mterilerimize her trl kolayl

gsterecek kadar anlay sahibiyiz. Bu be bin liray be taksitte

de deyebil irsiniz.

Adamn sabr tkenmiti. Adamlarnn gelmesini bekleme

den yapt enseme tuttuu gibi att d ar:

Defoool, utanmaz herif! . . .

Eer dedim, Bunu yanna korsam bana da adi akrak

demesini er!

Kendimi sokakta bulmutum. Doru Yenicami' nin arkasn

da dileke yazanlarda aldm soluu. Savcla ilyas Kad olu tara

fndan hakarete uradm bildirir uzun bir dileke dendim.

ok deil, krlan izzet-i nefsimin tamiri iin tam bir kuru manevi
tazminat istiyord um.

1 16

ok istemisin! dedim.

Sen iin sonuna bak diye serteldi.

Eee, sonra?

Aradan ok zaman gemedi, gazetem iin adres verd iim

hann kapcs bir avukatn kartvizitini tututurdu elime. Bekl iyor
dum zaten. Kad olu Biraderler M essesesine davet ed il iyor
dum. Aramzda hibir ey gememi gibi kalktm gittim, doru
ilyas Bey' in odasna. Avukat da oradayd . Dmelerine baslm
gibi kalktlar ayaa.
Buyurun! d iye yer gsterd i patron. Ne iersin, ay m
kahve mi?
iim ok acele! ded i m , iemem!

Aramzda bir anlamazlk oldu geen sefer, d iy balad.

zr d iledi uzun uzun . . .

Azm ap Estafurullah bile d emedim.

Geen sefer be bin lira emretmitiniz, d eil mi? d iye sor-

du.

Evet! "ded i m . Geen sefer be bin d emitim, imd i ell i

b i n d iyorum !

Tokat yemi gibi kzard yz

BU ne paras? dedi, Anlayamad m!

Ne paras old uunu siz daha iyi bilirsiniz! .,

Eer manevi tazminatsa, d ilekanizde bir kuru yazl!

Evet dedim, Eer mahkemeyi srd rrsek, bir kurula
kurtulursunuz!

Avukat sze kart:

Mahkemeyi kazanacanzdan o kadar emin misiniz?

Hayr! dedim. Hi emin deilim!, nk gsterd iim

iki tank beni tutar m, tutmaz m, kesin bil miyorum!

u halde kime gveniyorsunuz?
Hi kimseye!

Ortada bir hakaretin var olduunu ileri srmekte d ireniyor

sanz i lyas Beyefendi zaten sizden af d ilemi bulunuyorlar.

1 17

Bir ticaret adamnn szle af d ilernesinin hi nemi yok

bence! Elli bin liralk bir ek, ii kknden zmleyecektir,

Sayn Avukatm !

ad i votka bardana yapt, b i r d ikite bitirdi . stne bir

yud um limon suyu iti. Limonun sertlii votkadan daha ok
buruturmutu suratn:
Limon piyasada yirmi be kuru! Hala limon tozu kullanr
bu herifler! Hrszlk iliklerimize ilemi bizim. Hrszlk . . . Sahtekar
l k!. . . antaj . . . Akgzlk!
Yahu! dedim, Neyine gvenip de aslyorsun Kadolu' na? H i verir ml elli bin liray durup dururken!
Kskvrak balad m herifi. i ster istemez verecek!
Eee, sonra?

cc Sonras . . . Kad olu, Elini i cebine att, kard ek defteri

ni. Ban altna giden kzler gibi mahzun mahzun bakt yz
me:

Otuz bin yazyoru m ! dedi, cc Artk uzatmayn sizd e ! . ..

cc Oimazl,. dedim. uEIIi bini

ccB ir daha messesemin nnden gemeyeceinize sz

ve rini

"Sz!,. dedim. ccTakslm'e bundan sonra ihane'den deil,

Tozkopara n ' dan kaca m !

Yahu anlayamadm. Herif ne halt etmeye veriyor senin gibi

adama elli bin liray?

cc Vermek zorunda da ondan !

Neden vermek zorunda olsun?

G rltl bir gl ten sonra:

cc Hele vermesin bakal m! dedi. ccYz milyonluk karsn kay-

beder sonra !

cc Nasl kaybeder?

Atm bir kuruluk hakaret davasna baland gn . . .

cc Nasl , anlayamad m !
cc Nasl var m, i ki tane tanm var ki, kale gibi!

118

ccYahu adamn seni kovduu gn yazhanede kim vard ?

Yalanc ahit mi buldun yoksa?

ce Kimse yoktu ama . . . Ben ylesine iki ahit buld um ki, ikisi

bir araya geldii gn Kadolu artk Kadolu olmaktan kar!

cc Kim bu tanklar yahu?

cci te aziz dostum ! dedi, Benim deham burda. Dilekem

de gsterd iim iki tanktan biri Kadolu i lyas Bey' in pek muhte
rem refikalar hanmefendi, br de ad henz gazetelerin sayfa
larna bile gemeyen pek sevgili metresleri Sevim Akark. Anla
ld, deil mi?

1 19

AKiR'iN
BALlGI
Verin maa beyine!
Bir maa daha!

Bir koz!,

u maaya ak!
Maann kz da, papaz koz da ayn elde kalmt, Gedebot

Sami' nin elinde . . . Sami, kad maann kzyla tuttu, papaz kozu

ekti:

Ver bir koz da sen bakal m !

Oyunu izleyen tam on seyirci birden ayaa kalkt:

Soooolooooz!,

Kara Selim, soloz olmutu, hem de nasl soloz! Yediyi rahat

tutturacak elle, bei zor tutturmutu. Selim Efendi'yi iki ey sinir

lendirirdi. Biri soloz olmak, br de, yzne kar birinin ak

tan aa ingene demesi . . . Yznn m ein gibi olmas, bu

ada hak kazandryordu ama, var myd gbeinden ieyen kaba
day? . . . Arkasndan bile ona kim Kara Selim!> diyebil irdi.

1 20

Otuz iki kada, para para yrtp yutacakm gibi bakt:

<Vay namussuz kat! .. diye kafasn iki yana devire devire

syleniyord u, cc Yaptn bana bunu haaa!

Hrsndan, yeleindeki kstee asld. b r ucundan cc

mend fer marka nal gibi bir saat kt:

cc Drt, be! dedi, ccTam drt! Ulan hava da ne erken karar
yor byl e ! . . .

Havann karard falan yoktu, yle geliyordu ona. On iki

seyirciye iki de oyuncu katlmt. Hep birden stelediler:

cc Soooolooooz !. . . ..

Altmaltclar, tavlaclar, solozcular, oyunlarn brakmlar

ingene Sel im' e srtyorlard. Tam bu srada kahvenin kaps al

d, Parti Bakan i brahim Nal nc girdi. Kokusundan anlamt

Nal nc, soloz olan biri vard ierde. Masalara .bir gz att. Kala,

gzle ona iaret ettiler, senin ki soloz oldu d iye . . .

Kara Sel i m ' l e kanl baklydlar. Hani, karlkl iki parti ba

kannn kanl bakl olmasnda bir aykrlk yoktu ya, bunlarnki

hibirine benzemiyordu. i kisi de fndk alcsyd nk. Ktan

bakkaliyeyle, manifaturayla, yok bahasna mal kapatp, yaz sonu

kavga dv satcdan .atr atr ske n iki insafsz fndk alcs. . .

i brahim Nalnc, olan, biteni oktan anlamt. Her ey ingene

Sel i m ' i n mein suratndan ak ak okunuyord u. Durumu anlad

n bel i rtmek iin, seslendi ocaktan yana:

cc Bu bo ku bilen de oynar, bil meyen de . . . Yap avu, bi kaa

ave!

avu' un yal kahvesi sabahn erken saatlerinden beri harl

harl alyordu . Hava sabahtan, keilemeden gstermi, ok

gemeden poyraza evirmiti. Salam havayd Poyraz. Byle

havalarda evlerde kimse kalmaz, yal ya inerdi . Kad nlar tarlaya,
erkekler yal kahvelerine.

Bu uzun yolu,

cc sabahlar kar iin,

akamlar yar iin teperlerdi ama, bu kar, ylesine kar deil,

kumar karyd!

Hava poyraza dnd m, herkesin kannda bir taknlk, bir

yanp ykma istei yanard nedense. Kahvenin d umanl havas,

121

bu pis oyun katlar, yal taviaiar da olmasa, millet rakya daha

ikindiden balard. Kurnda bir aynak takayla, sanki Amerika'y

yeniden bulmaya giden bir avu gemici uurlanr, ondan sonra

gelsin barbut, gelsin kl . . .

Gene avu' un kahvesi, yal kahvelerinin e n namuslusuy

du. Hava karard m kahvenin bir duvarn boydan boya kaplayan

pencereye bir perde ekilirdi. avu, tele halkalarla taklm per

deye yapt m, artk kahve kahvelikten kar, meyhane olurdu.

Kalkp evine gidabilecek kadar kendine sz geirecek gller

de kard ara sra. Bunlar kasabann nl kl bklarndan saylrlar

d. Motorlar i stanbul'dan dnerken, bu nl klbklar iin d iplo

malar getirilir, hep de byle gnlerde, parlak trenlerle veril irdi.

ingene Selim, avu' u n kahvesine seyrek d erdi.

ii

olmasa bu kahveye admn bile atmazd. i nsan, kahveye kacak

olduktan sonra, Yeniar'daki memurlar kahvesine kar, iki

boyunbal efendi yz grrd. ok eitli ileri olurdu, yoluna

koyacak. H ele bir kooperatif ii vard ki, ayda bir gidip iine

tkrmese, oktaaan memleketin bana bela olurdu, bu koope

ratifilik.

Kel baa imir tarak. Bu kyden bozma ileye kooperatif

de ne oluyord u ! Fndk alcs msn, fndk yetitirane gaz, tuz mu

gerekiyor, ite dkkan! Kzna eyiz, oluna gveylik mi istersin,

ite maaza. Kz marka laciverdine kadar, al, gtr! Sizden para

pul mu soran var? Sen fndklndan haber ver. Deirmen azn

da m, ka dnm?

Oyun sresince elini gzetleyen, kahve dvcnn hnk

deyicisi Damal Bekir'e dnd:

cc Koz yaplmaz myd bu elle? dedi.
cc Nasl yaplmaz? Namussuz kat bu kadar taksimsiz karsa, koz yapann ne suu olur?

ccyle kat her el gelsin, her el koz yaparm!

G ed ebot Sami:
ccHer el de ieri gidersin! dedi, cc Neden koz istiyorsun?

Oyna maay! Bakalm maalar kozun yannda m, deil mi, bir

yokla!

122

Gedebot haklyd ama Damal Bekir:

Kat bu kadar ters ktktan sonra ! dedi, Hayr m gel i r?

ingene Selim, konuyu deitirmek iin :

avu!diye seslend i, ayn taze mi?
Ocakl ktan ban karan avu:

Bu saatte taze ay m istiyorsun? Nerd eyse fabrika dala

cak.
Fabrika dedii, kahvenin az ilerisinde, kolla alan bir fn

dk krma makinesiydi, elamet bir ey. Krlan fndklar kabuun

dan ayrmak iin yirmi otuz kz alrd. iten karken onu, on

bei, yklanabildikleri kadar fnd k uvaln sarariard srtlarna.

Yol , olduka yoku olduu iin, otuz krk kilodan ounu taya

n az kard . Zaten eti ne, butu neydi kzlarn. Yedikleri n

msr ekmeiyle kekekti, ya da ke!

Hemen hepsi de kazand n ne stne bana harcyor, ne

boazna veriyordu. Boynuna bir iki altn takabilen, her eyini

salama balam sayyordu kendini. Srtna uval saran kz, bir

delikanl ya rastlad m, d ilerinin arasna kstrd rty szde

d zeltmek iin kovuveriyor, boynundaki altn vnerek gsteri

yordu.

Kocaya gidecek kzn deeri, bu Konak Bayr' nda llp

biilirdi. Birinci l, ka kilo yk tayabildii, ikincisi de altnlar

nn says . . .

Damal Bekir, ingene Selim' i d rtt.

Fabrika dalyor! d edi.

Selim

buraya

babasnn

hayrna

gel memiti.

Olunun,

akamlar fabrika nnde d alatn duymutu. avu' un kahve

sinden baka, haylaz aian gzetleyebilecek elveril i bir yer yok

tu.

Kahvenin nnden geen be kiil ik bir kz topluluu,

ar iine vurmamak iin saa sapt. Bunlar, fabrikann en clzla

ryd . ocuk denecek yata olduklar halde alvar giymiler, ba

larn da sk sk rtmlerd i . Tek gzle, basacaklar kaldrm ta

larn kolluyorlard, taklp d memak iin.

1 23

Gedebot Sami:

Bak Selim Efendi, senin olana! dedi, Koku alm taz

gibi dolanyor!

Selim, ban o yana evirdi:

Vay anasn!" dedi, iinden, Doruymu ded ikleri, hele

d u r sen!"

Dkkan brakp nasl kard. ekmecenin bana ondan

baka kimi otu rtabiiirdi ki. . . Olan henz on alt, on yedi yan

dayd ama, gvenilir ocuktu, bakasn oturtmak da ne oluyor

d u. . .

Damal Bekir:

Bak! dedi, Takld Driye' nin peine!

Damal , mahalle kzlarnn, yedi gbek soyunu sapunu bilir

di. Alt ay ncesine kadar beki tahsildarl yapmt mahallede.

almad kap kalmamt bu yzden!
Kara Selim:

Hangisi Driye bunlarn?" diye sordu.

u ortadaki! Srtna uval sarm olan!

Kimin kz bu?
cc akir' in!

Hangi akir'in?

Fidanlarn akir' in. u balk akir canm!

Ne tarla vard akir'de, ne fndklk. Birbirinden gzel kz

vard, o kadar. doymak bilmeyen boaz. Kzlarnn en gste

riiisi de Driye'yd i .

Driye keyi kvrlp da tam kahveden yana dnnce,

btn gzler zerine evrildi. Keden biri:

H ey maallah! dedi, Ne kz ya?

Diri kz, sall kz!,

At gibi maallah!

Srtndaki, altm kilo yoksa, yzme tkr!

k, k, korkma!. .. Yetmie k!

Neyle besliyor Fidanlarn akir bu kz be!

Msr bazlamasyla, hamsiyle!

1 24

Ka para eder? Kz tam kz ama, akir'in kz.,

Tam bu srada akir'in sesi d uyuldu kapdan :

Uskumruuuu!

Hey mbarek! Canl canl bunlar!. .. Diri diri !

Derya kuzular! . . "

Taze taze ! . "

Ne balklar . . "

Sanki altm, yetmi kiloyu arkasna vurup da Konak Bay-

r' na ynelen kzn vyord u.

Hey maallah, diri diri be!

Bu balk, baka balk!. . . Yok mu aznn tadn bilen?

Elindeki sepeti masalara doru uzatyordu :

N e Uskumru ya!

Balar sepetteki balkiara dnd. Be alt istavritin yannda

o kadar da kolyos vard ama, kimse uskumru deil, diyemedi.

Yetmi kiloluk fndk uvaln yklenip de Konak Bayr'na trma

nan Driye' nin babas vard karlarnda. akir, kt d ncelileri

sezmi gibi:

Kolyos olsun, uskumru ols u n ! i kisi de meze olacak deil

mi? Hadi hepsine kat! istavritler de birlikte!

Felek idris bir kez daha sepettekileri inceled i :Yedi kolyos,

sekiz istavrit, iki starongilos, bir zargana!. . .

Yani, andan ne kmsa. Lfer bile kt olurdu bu on

kulalk a parasndan. Sabahtan kurard kayalarn evirdii

koya. leye doru atiard sandala, iki krekle varrd amand ra

ya. Adan sandala dklenleri kydan seyrederlerd i . Oyununu

brakp gelenler bile ol u rd u . Bu da kumard. Mevsiminde barbun

ya kard. Barbunya, krlang, pisi. Hamsiden, gme, l fer

den ketala kadar . . . Felek id ris:

iki lira vereyim de brak! dedi.

Olmaz, iki buuk ver hi olmazsa!

iki! avu' a ver de ayklasn!

Balk akir tutulmutu bir kere Felek idris' e. Onun fiyat

verdii

mala,

fazlasn

verip

kimse

almazd.

i ster

avu' un uzatt tepsiye boca etti. Can ekiir gibi:

istemez

1 25

Bir yirmi be daha ! . . . d iyebildi.

Al u iki liray da, doru ann bana. Akam ekilen an

hali bakad r. Ondan al rsn daha ounu !

Hani Felek'in dedii d e yabana atl mazd . Hava poyrazd

nk. Hi belli olmazd hani! i ki l fer kt m birini verirsin

kiremitin stnde frna. Kafay bir temiz ekersin. Geriye kalan

da artrmaya kor, , be okuturs u n !

akir, paray a l p kahveden karken, herkesin baklarnda

bir bakalk, bir dostluk grd bu akam. Eer balkiara Felek

asl masayd u efend iler, haydi haydi bir be kat verirlerdi. i bra
him Efendi, Selim Gedebot, Damal. . . Bir cesaret geldi iine:
Var msnz?, dedi, A be kada ekmecesine! . . .

Kahved ekilerin hemen hepsinin kumarc olduunu biliyor

d u . Memleket kumarcyd zaten. S epetteki gzle grlen bala

iki l i ra verirler ama, denizin d i bindekine rahat rahat be kad

toslarlard, gzlerini krpmadan!

Ha, ne d ersiniz? Be kaat! Kadere krk be!

Beki katibi, iyi bir ey karsa, karakoldaki Baavua

gtrmeyi d nd .

Benden var! dedi, Be kaat!

Damal hemen artrd:

Be yz on!

Bu akam temiz mteriler vard kahved e. Eer yklce bir

balk karsa on mislini alacan d nd avu!

Benden be yz otuz! d ed i .

Gedebot, aznn payn verdi hemen:

Be buuk olsun!
Dipten biri:

Alt!

Kara Sel im adna bir kabadaylk etmeyi d nd:

Yedi olsun!

Bu aian d kkana balamak iin Driye'yi alsa hi de kt

olmazd. Gl kuwetli kzd . Tapusu cebinde olan 5 fndk tarla

sna Driye g ibi kzlar gerekti. Byle iki gelini olsa, Melen'de yeni

amalar bile aard. Yeni fnd klklar al rd onlara gvenerek . . .

1 26

i brahim Nal nc, kafasndan geenleri bilmi gibi, karsna

kt. Onun da bir olu vard. Hem bu i, biraz parti ii, biraz tica

ret, biraz da fors iiyd i :

On yap unu akir! d ed i .

Kara Sel im ikinci defa soloz olmamak iin, h i d nmeden

arttrd:

..on be!
Yirm i !
Otuz! ,

Ell i !

Memleketin baa green i k i pehlivan kar karyayd.

Ama akir, bu iin uzanmasnda tehlike grd iin, arttrmay

burda kesrnek istiyord u:

Elli. Sat ! . .. tm . . . "

Dur! Nereye satyorsun? Hele yava ol biraz! Bir on lira

daha koy, benden bakal m !

Yz yap unu !

Balk akir' in keyfi kamt. Ya su koyverirlerse? . . . ivisi

kmt iin! i ster istemez tekrarlad syleneni:

Sel im Efendi'den yz! ,

Elli daha!

i brahim Efendi'den bir elli daha! Oldu yz elli !

Burda bitmeliydi artk. Fakat Selim yerinden doruldu:

Ar ol ! dedi, Bir elli d e benden, acelen ne?

i ki yz oldu !

yz ! ,

Drt yz!,

Tam be yz! ,

Kara Selim dorudan doruya ibrahim ' e dnd:

Bin ! dedi, Var m bir diyecein?

Yok! dedi, Haydi, hayrn gr!

Yenilmiti.

ingene Selim, czdanna yapt. Krmz bir binlik att orta-

ya.

1 27

Al bakalm unu! d edi, Ksmetimize ne kacak bakalm,

adan !

avu kahve ocandan kt, masann stndeki binlii

ald. akir' in cebine koyd u. Donup kalmt akir. Damal , ayaa

kalkmt. Onu srp karmt dar:

Hadi gidiyoruz a ekmee! Dn peimize!. ..

Haber btn yal kahvel erine ulamt. Katlar masalarn

stne olduu gibi atlm, taviaiar kapanmt.

Vay anasn! diyorlard . Bin l ira ha? Olur ey deil !

Balk akir sandal na atlad. i ki d e delikanl bindi, alar

ekmek iin.

Seyircilerden biri:

Aman akir! diye bard, Alar d ol uysa seslen de baka

sandal gnderelim!

Sandal az gel ir, motor!

Alar boyuna ekiyorlard. Bala benzer bir ey grnm

yordu. A n bir ucundan yapan Dursun bir ara:iki izmarit!

d iye bard . Felek kydan:

Haberciler grnd ! d iye ingene Selim' i avutuyordu.

Bir izmarit daha!

Bir Yahudibal !

Bir hamsi

<<Bir hamsi daha!

On kula an nerdeyse sonu gel miti. Bir ara istavritten

daha byk bir bal n rpnd grnd . Karnnn ak an iin

de yalap yalap aynalanyord u . Bir l fer olabilirdi bu. A n son

kulac da ekildi. akir silkeled i sandaln iine:
Palamut !

akn b i r palamuttu bu, srden kopmu. . .

Krekilerden biri bal tuttuu gibi frlatt kyya kumlarn

stne. Balk, Kara Sel i m ' i n ayaklarnn d ibine dmt. ibra

him'in adamlarndan biri:

cc Palamut! diye bard . ingene Palamudu!

Baka biri sordu glerek:

1 28

ccNe palamudu dedin?

cc Vay anasn, bin liraya bir ingene Palamudu haaa? . . .
cc Ne Palamudu, ne Palamudu?

cc ingene!

i brahim'in adamlar krlyordu glmekten. Bin liraya bir in

gene Palamudu l Olur kapazelik deildi. Sanki kar partililerden

biri eliyle yakalayp koymutu an iine! Selim' i u kadar insann
iinde iki paral k etmek, yerin dibine sokmak iin.
ingene

akam . . .

Selim,

bir

kere

daha

soloz

olmutu

akam

1 29

SEViE BiLiRSEN
SE Vi
skdar vapurunda ilk karlatm g n :

ite! dedim, Yllardr bekled iim, ryalarm ssleyen

gzel !
Sonra ayrntlarna b i r gz attm, yani urasna, burasn a. . .
Belin daha incesi, boyun daha uzunu, salarn daha dalgal s,

kirpikierin daha kvr, kan daha kalem gibisi can sal . . . "
dedim, Gzellik ded iin b u kadar olur ite ! . . . ..
Kzn geriye kalan eksiklerini kafamda tamamlayacak bir
yatayd m. iir bile yazd m ol uyordu o gnlerde.
Yzm kzartp yanna oturabilirdim ya . . . Yzn greme

yecek olduktan sonra, ha yannda oturmuum, ha arkasnda . . .

Tuttum karsna getim. Gzlerinin iine bakmak istiyordum

ama, nerde bende o yrekl ilik! Gzlerine bakmaktansa dolgun

gslerine, takn kalalarna, biimli bacaklarna bakmak daha

kolayma gidiyord u. Bir de ne greyim, btn yolcular ayn

d ncede . . . Hep birden bask altna aldmz halde, o hepimiz

den daha hareketli, hepimizden daha rahatt. G lyor, akala

yor, ndeki, arkadaki taniarna sz yetitiriyordu.

Vapur saatinden, laf att arkadalarnn klndan kyafetin-

1 30

den bir yerde altn anlamak zor deild i, bir ie gidip gel iyor
du. u. halde onu her gn grebilecektim.
i kinci gn, konumalardan adn renmitim: Feriha'yd .
nc gn, bir yazhanede daktiloluk ettiini anlad m .

Vapur arkadalarmz hemen h i deimiyordu. Burnunun

d ibine sokulan lacivertli bir delikanl, yerimi kapmaya alan
st ya kokan bir tezgahtar. Bir de hepimizi nne katp kovala

mak ister gibi uzakta d ikilen bir futbolcu bozuntusu . . . Bakyla,

d uruuyla kza sahip kan bir mahalle kabadays. . . Hani, kzla
rn ce Kenan Aaaabi ! . . . " dedikleri, snnet d n kavalyeleri yok
mu, onlardan . . .
Kz arkadalarna,

cc N e iin var buralarda! . . .

Grmeyi m

bidaaa ! . . . Krarm bacaklar n ! . . . " d iyecek kadar yetkil i bir kom

u . . . Gene de selami ap, iki ift laf etmeyi d u ruma aykr bula
cak kadar da resmi ! . . . ite byle bir Kenan Abi' nin gz hapsine
girivermitim, birinci haftadan . . .

iki d e yakn arkada vard Feriha' nn. i kisi d e kend inden ir

kind i tabii. . . cc Okuyan kz, grnmek iin kapa ofset baskl bir
dergi al yorlard . Her hafta biri veriyordu parasn. . . birden
eviriyariard sayfalarn. i l k nce resimlerine bakyorlar, sonra

d udaklarn kprdata kprdata srp giden Gecelerin tesinde

adl dizi romann okuyorlard . Feriha' nn daha hzl okuduunu,

sayfay bitird ii zaman bekled iinden anl yordum. B u benim iin

vnme nedeniyd i : Okumu kzd Feriha.
Ben de ayn dergiyi almakla onlarn l grubuna, drd n
c kii olarak girmi sayyord um kend imi. Bir gn aralarnda cc se
ninki diye benden sz ed ild iini bile d uymutum.

Kenan Abi' nin gznden kararak selamiamaya bile bala

mt k. Bundan yreklenerek Gecelerin tesinde romanndan

yrttm satrlarla uzun bir mektup yazdm. Bunu, alt
yazhanenin adresine postalad m. Bir yant bile istemiyordum
kendisinden. Srf kendimi gstermek iin yazmtm bu yapt.

Ben de onun kadar yaz makinesi kullanyordum. Okuduu

romandaki d zgn satrlar gibi bir eyler dktrebiliyordum ben

de . . . Bunun ilk olumlu belirtisi Feriha' nn selam kesmesi old u .
Yzme, bile bakmyord u. i kinci sabah tam vapurdan inerken

131

Kenan Abi yolumu kesti:

Ar alsana biraz delikanl! dedi, Konuacaklarmz var!
Syl e ! dedim.
Sen bu kzn yakasndan ne zaman deceksin?
Bilmemezlikten geldim.

Hangi kzn?
Bilirsin sen?

Korkmaya gelmezdi:

Sana ne bundan? Nesi oluyorsun Feriha' nn?dedim.

<<Nesi mi oluyorum? Ulan semtimizin kz be! Nesi oluyorsunu var m?
Bu kadar yakn akrabas olduunuzu bilmiyordum. Kusura

bakma!

Maytap geme bizimle . . . Kt ol ur soona. Kpr stnde

gznn balon ol masn istemezsin herhalde!
Sen ister misin?

Kim balon edecekmi, gzm sen mi?

Belli olmaz!,

Azn st kokuyor, mektepli sen de . . .

Dedii biraz doruydu. Okulda tannm sporculardandm

ama, elimi kald rp kimseye bir fiske bile vurmamtm. Boksa

alt m yllar bile ol mutu . . . Hem ne gerei vard kavgann . . .
i nsanlar kavgasz d a aniaamazlar myd?

Benim d urakladm grnce bsbtn horozland :

Bak delikanl ! dedi, Bu yed i krk vapuru var ya. . . Bu

vapurda bi daaa grmeyeceim ser.i, aniad n m?

Neden?
u

Neden mi, bu vapur ok kalabalk. Bir de sen binip de bs

btn kalabal k etme!

Bu, Deniz Yollar ' n n bilecei i!

Bunu ben de bilirim! Zararl karsn sooona . . . Gzden ka

tan olursun!

E n sinirlendiim organ, gzdr. Gzme kirpik bile kasa

sinirleri m altst olur. . . Mosmor olmu bir gz kapa geldi, gz

mn nne . . . Acs vz gelird i ama, grn houma gitmezd i.

Sonra, ben kavgada n da holanmazdm. Hi sesimi karmadan

1 32

yrd m, Kenan Abi ' nin nnden . . . Kavgay kazanm horoz

gibi eenledi d urdu yerinde. Bir sigara tttrm olacakt, sonra
da . . .
Patronun zel ilerine bakyordum. Ertesi g n bir i bahane
ederek araba vapuruyla getim. Gecelerin tesindeyi okudu m
vapurda. Olan, zel arabasn kzn i yerine dayyor; kardan
kz grr grmez Buyurmaz msnz Hanmefendi? d iyord u.
Kz, (Ad , Sheyla' yd romanda) teekkr ederim deyip yryor
du. l slanacaksn yamur balad ! deyince nce duraklyor
yol un stnde, sonra evik bir davranla olann yanna atlyor
d u : Mersi !
Bir imek akt kafamda. Patronun yedek ofr gibiydim.

Tam fabrikann kma saatinde, atiadm arabaya. Kzn yazhane

sinin nndeki parka ektim. ok beklemeden grnd kar
dan. Biraz srdkten sonra biimli bir yerde yavaladm. Tam
nmden geerken atm kapy:
Buyurmaz msnz Feriha Hanm ! dedim. Romanda Han
mefendi deniliyordu ama, bu kadar d a benzemesi gln olur
du.
Romandaki gibi glmseyerek Teekkr ederim. >> ded i ,
yrd . Yamur balad , slanacaksnz!, dedim. Hava prl prl
d. Yamur deil, gkyznde el kadar bir bulut bile yoktu.
Sabahleyin vapurda hep birl ikte gene roman okumu olacakt ki,
dayanamad , gl d . evik bir davra nla atlad arabaya: Mersi! >>
Mektubumu ald nz m?>> dedim.
Hafiften kzard : Aldm!>> dedi.
Aidnz, Kenan Abi' ye de sylediiniz deil mi?>>
Hangi Kenan Abi bu?>>
Hani, vapurda karnzda d ikile n !
H a o mu? Kenan Abi deil o, Abdurrahman! Yanmdaki kz
lardan biri sylemi ona! Ne oldu. Bir kabal k m yapt. . . Siz bak
mayn ona! O, mahallenin btn kziarna karr. Kzlar gene d e
bildiini okur. Aldrmayn siz!>>
Sizi yarn akam bir yere davet etsem, d iyelim ki bir sine
maya . . . Bir . . . Ne bileyim, ben . . ''
Henz pek erken deil mi? M ektubunuzu ok sevd i m .
Yarn ancak sizinle on dakika konuabil irim. Beni ayn yerde bek-

133

leyin. Otururuz bir muhallebicide

Kprnn stndeyd ik, birden yapt kapya:
.. i neyim, vapuru karmayaymi Haydi Allahasmarlad k!
Ertesi akam bir muhallebicide oturduk, sa elini avularmn iine alacaktm ki, kar masada biri il iti gzme, svecek
mi gibi bakyord u bize. Feriha'nn kulana eildim:
Tanyor musun bu herifi?
ccYooo! . . . Nerden tanyaym!
Bakyor da kt kt . . .
ccAid rmayn siz!
Yeniden tutacak oldum, yumuk yumuktu elleri. . .
Ayp be! ded i , kardaki adam, Biz erkek deil miyiz!
. . .

Gz gre gre . . .
Yanndaki onu hakl kard:
.. ulan! dedi, Oldu olacak bir d e p bari. Her eyin yeri
var! Bu kadar insann iinde . . . Yiyecek kz be!
Feriha kulaklarna kadar kzarmt:
cc Kalkal m! ded i .
i ki ift gz brakmamt peimizi.
Feriha'yla Eminn meydannda ayrlrken:
BU cumartesi . . . dedim. cc Buluabilir m iyiz?
Nazlanmad :
ccM uhallebiciye falan oturmayz deil mi?, d iye gld.
Hayr ekerim, gezeriz! dedim.
Cumartesiyi i ple ektim. Kabata iskelesinde bulutuk. Yr
dk Beikta'a doru. Ne elinden tutabiliyordum, ne de koluna
girebil iyord um. Yoldan geenlerin sk ynetimi altndayd k san
ki . . . Tu bekleyen bir minder hakemi d ikkatiyle gzler, bize evril
miti. Bu baklardan sevgimizi korumak iin, ayaklarmz Yldz
Park' na doru kend iliinden gitmiti. Parkn sessizlii iinde ken
d imizi daha zgr sayyor, birbirimize sk sk sokuluyorduk.
Avularmn iindeyd i o yu muk eller . . .
Bakamyorum trnaklar ma! diyordu. Btn gn yazhane
de . . . Son bulandan tahtasna kadar benim zerimde . . .
Becerikli elierdi bunlar, canl ellerd i .

B e n bu cefake elleri tam dudama gtrmtm k i , kula

rnn d ibinde bir ddk. zerimize iri bir adamn glgesi d t.

1 34

cc Yasak!
cc Nedir bu yasak olan? d iyebild i m .
Ters ters bakt suratma:
cc Herife bakn be! Hala soruyor! Da ba m buras, Yld z
Park m?
ce Parka girmek mi yasak, anlayamadm! Nedir bu yasak

olan?
cc Kertenkeleler gibi sevimek yasak !
cc Biz insanlar gibi. . .
cc Brak laf ! d iye olgunluk gstermek istedi. cc Gtrrm
sonra karakola! . . .
Eliyle parkn kapsn gsteriyord u. Dolaan bir ift, su
st yakalandmz sanyor, bize biraz acyor, biraz da liksine

rek bakyorlard .
ccYr! dedim, cc Heybel i ' ye gidelim!
Atladk bir vapura. Her gn ie gel ip giderken deniz havas
n almyor deildik ama, srf gezmek iin yola kmak bakayd.
Martlar bile bir ho uuyorlard stmzde . . . Park, ne d e olsa
kentin iindeyd i. Bambakayd Heybeli. Hele amlar . . . am !ima
nna doru uzanan yol. . .
iskeleden bir arabaya atlam, sanatoryuma doru ar ar
trmanyorduk. Feriha, cc Gecelerin tesinde geen bir pasajda
old uu gibi, ban gsme brakmt. Salar rzgarda kprda
d ka eneme deiyordu. Bel inden hafife tuttum, ektim kendi
me. Tam yanam yanana dedirmitim ki, geriden biri seslen
di:
cc Heyyyy!. ..
i ki eliyle itti sevgilim beni. Baktm, iki atl polis . . . Arabann

arkasndan iki Macar Beygiri uzatmt ban:

cc Buyrun Karakol ' a !
Sonra arabacya seslend iler:
Hseyin Aa, dn geri!
Bizi Karakol ' daki ilemden sonra gtrp iskelede brakt
lar. Vapurun g vertesinden, akalaan martlar seyrettik. Sonra
birer gazete aldk. Tannm bir kadnla eski babakanlardan biri
nin gnl servenlerini okuduk, taaa kprye kadar. . .
Feriha'y skdar, vapuruna bindirirken bir d e baktm ki,

1 35

karmzda Kenan Abi. . .

Benim kavgay kabul ed ip etmeyeceimi yle bir hesapla
dktan sonra, geti karma:
Arkada! dedi, Hani o gn bir eyler sylemitim sana .
Feriha, vapura girebilird i ama, girmiyor, kapda d i kil iyordu.
Biraz da ona gsteri iin Kenan Abi' si yapt yakama:
ec Doru syle! dedi, ccYumruu hak etmed in mi gznn
stne!
Drt yanma bakndm. Bir pol is pabularn boyatyord u.
Tehl ike yok demekti bir bakma.
Sana ne oluyor! diye yaptm bileine. Yakam kurtarm
tm elinden. Sa eli bota kalnca, iri bir yumruk old u. Savurdu
burnumun stne. Kendimden beklediim bir eviklikle birden
ed im bam. Feriha:
cc Ay! diye bard .uzaktan. Vapura girenler kavgay grm-

ler, dolaymz evirmilerdi bile.

Hi tanmad m bir gen:
.Vur! dedi, cc Ne duruyorsun?,
Dengesi bozulan sald rcnn, ayaklarna doru sk bir tek
me sallad m. Futbolcu olduum iin bu iin fazla bir zorluu yok
tu. Kenan Abi boylu boyunca serilmiti dubann stne . . . Kalka
cak gibi olunca bir tekme de karnna salladm. i yumrua kalr
sa, gzmn stne bir iki tane konduracandan hi kukum
yoktu. Bu korkuyla, bir tekme daha savurd um . . . Bir, bir daha . . .
ccYaa del ikanl !
cc Hak etmiti zaten!
ccKyak delikanl be!
ccAkolsun dorusu!

Polis aramza girecek old u :

Brak Polis Efend i ! dediler, cc akalat onlar! Bir ey yok
aralarnda!

Kenan Abi ' nin koluna girdiler, yetitirdiler kalkan vapura.

Ben hrsm alamam, boyuna baryordum:
ce Kayorsun ha! Ulan nereye kayorsun! Dvrnek yasak
m be! Sevimek yasak, dvrnek de mi yasak bu memlekette!
Dn de dilerini dkeyim senin !

1 36