Professional Documents
Culture Documents
;+ljwfg;ef ;lrjfno
l;+xb/af/, sf7df8f+} .
k|:tfjgf
xfdL ;fj{ef}d;Qf;DkGg g]kfnL hgtf
g]kfnsf] :jtGqtf, ;fj{ef}ldstf, ef}uf]lns cv08tf, /fli6o Pstf,
:jfwLgtf / :jfledfgnfO{ cIf'00f /fvL hgtfsf] ;fj{ef}d clwsf/, :jfoQtf /
:jzf;gsf] clwsf/nfO{ cfTd;ft\ ub}{
/fi6lxt, nf]stGq / cu|ufdL kl/jt{gsf nflu g]kfnL hgtfn] k6s
k6s ub{} cfPsf P]ltxfl;s hg cfGbf]ng, ;z:q ;+3if{, Tofu / alnbfgsf]
uf}/jk"0f{ Oltxf;nfO{ :d/0f Pj+ zxLbx tyf a]kQf / kLl8t gful/sxnfO{
;Ddfg ub}{
;fdGtL, lg/+s'z, s]Gb|Ls[t / PsfTds /fHoJoj:yfn] ;[hgf u/]sf ;a}
k|sf/sf lje]b / pTkL8gsf] cGTo ub}{
ax'hftLo, ax'eflifs, ax'wfld{s, ax';f+:s[lts tyf ef}uf]lns
ljljwtfo'Qm ljz]iftfnfO{ cfTd;ft\ u/L ljljwtfaLrsf] Pstf, ;fdflhs
;f+:s[lts P]Soa4tf, ;lxi0f'tf / ;b\efjnfO{ ;+/If0f Pj+ k|jw{g ub}{ juL{o,
hftLo, If]qLo, eflifs, wfld{s, n}+lus lje]b / ;a} k|sf/sf hftLo 5'jf5"tsf]
cGTo u/L cfly{s ;dfgtf, ;d[l4 / ;fdflhs Gofo ;'lglZrt ug{ ;dfg'kflts
;dfj]zL / ;xeflutfd"ns l;4fGtsf cfwf/df ;dtfd"ns ;dfhsf] lgdf{0f
ug]{ ;+sNk ub}{
hgtfsf] k|lt:kwf{Tds ax'bnLo nf]stflGqs zf;g k|0ffnL, gful/s
:jtGqtf, df}lns clwsf/, dfgj clwsf/, aflnu dtflwsf/, cfjlws lgjf{rg,
k"0f{ k|]; :jtGqtf tyf :jtGq, lgikIf / ;Ifd Gofokflnsf / sfg"gL /fHosf]
cjwf/0ff nufotsf nf]stflGqs d"No / dfGotfdf cfwfl/t ;dfhjfbk|lt
k|lta4 /xL ;d[4 /fi6 lgdf{0f ug{
;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds zf;g Joj:yfsf] dfWodf/f lbuf]
zflGt, ;'zf;g, ljsf; / ;d[l4sf] cfsf+Iff k"/f ug{ ;+ljwfg ;efaf6 kfl/t
u/L of] ;+ljwfg hf/L ub{5f}+ .
!=
@=
#=
$=
%=
^=
&=
efu!
k|f/lDes
;+ljwfg d"n sfg"g M -!_ of] ;+ljwfg g]kfnsf] d"n sfg"g xf] . o;
;+ljwfg;Fu aflemg] sfg"g aflemPsf] xb;Dd cdfGo x'g]5 .
-@_ o; ;+ljwfgsf] kfngf ug'{ k|To]s JolQmsf] st{Jo x'g]5 .
;fj{ef}d;Qf / /fhsLo;Qf M g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf / /fhsLo;Qf
g]kfnL hgtfdf lglxt /x]sf] 5 . o;sf] k|of]u o; ;+ljwfgdf Joj:yf
eP adf]lhd x'g]5 .
/fi6 M ax'hftLo, ax'eflifs, ax'wfld{s, ax';f+:s[lts ljz]iftfo'Qm,
ef}uf]lns ljljwtfdf /x]sf ;dfg cfsf+Iff / g]kfnsf] /fli6o :jtGqtf,
ef}uf]lns cv08tf, /fli6o lxt tyf ;d[l4k|lt cf:yfjfg /xL Pstfsf]
;"qdf cfa4 ;a} g]kfnL hgtf ;dli6df /fi6 xf] .
g]kfn /fHo M -!_ g]kfn :jtGq, cljefHo, ;fj{ef}d;Qf;DkGg,
wd{lg/k]If, ;dfj]zL, nf]stGqfTds, ;dfhjfb pGd'v, ;+3Lo
nf]stflGqs u0ftGqfTds /fHo xf] .
:ki6Ls/0f M o; wf/fsf] k|of]hgsf] nflu wd{lg/k]If eGgfn]
;gftgb]lv rlncfPsf] wd{ ;+:s[ltsf] ;+/If0f nufot wfld{s, ;f+:s[lts
:jtGqtf ;Demg' k5{ .
-@_ g]kfnsf] If]q b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ of] ;+ljwfg k|f/De x'Fbfsf avtsf] If]q, /
-v_ of] ;+ljwfg k|f/De ePkl5 k|fKt x'g] If]q .
/fli6o lxt M -!_ g]kfnsf] :jtGqtf, ;fj{ef}d;Qf, ef}uf]lns cv08tf,
/fli6otf, :jfwLgtf, :jfledfg, g]kfnLsf] xs lxtsf] /Iff, ;Ldfgfsf]
;'/Iff, cfly{s ;d'Gglt / ;d[l4 g]kfnsf] /fli6o lxtsf cfwf/e"t ljifo
x'g]5g\ .
-@_ /fi6 lxt k|lts"nsf] cfr/0f / sfo{ ;+3Lo sfg"g adf]lhd
b08gLo x'g]5 .
/fi6efiff M g]kfndf af]lng] ;a} dft[efiffx /fi6efiff x'g\ .
;/sf/L sfdsfhsf] efiff M -!_ b]jgfu/L lnlkdf n]lvg] g]kfnL efiff
g]kfnsf] ;/sf/L sfdsfhsf] efiff x'g]5 .
2
*=
(=
efu@
gful/stf
!)= gful/stfaf6 jl~rt gul/g] M -!_ s'g} klg g]kfnL gful/snfO{
gful/stf k|fKt ug]{ xsaf6 jl~rt ul/g] 5}g .
-@_ g]kfndf k|fb]lzs klxrfg ;lxtsf] Psn ;+3Lo gful/stfsf]
Joj:yf ul/Psf] 5 .
!!= g]kfnsf] gful/s 7xg{] M -!_ of] ;+ljwfg k|f/De x'Fbfsf avt g]kfnsf]
gful/stf k|fKt u/]sf / o; efu adf]lhd gful/stf k|fKt ug{ of]Uo
JolQmx g]kfnsf] gful/s x'g]5g\ .
-@_ of] ;+ljwfg k|f/De x'Fbfsf avt g]kfndf :yfoL a;f]jf;
ePsf] b]xfosf] JolQm j+zhsf] cfwf/df g]kfnsf] gful/s 7xg]{5 M
-s_ of] ;+ljwfg k|f/De x'g'eGbf cl3 j+zhsf] cfwf/df
g]kfnsf] gful/stf k|fKt u/]sf] JolQm,
-v_ s'g} JolQmsf] hGd x'Fbfsf avt lghsf] afa' jf cfdf
g]kfnsf] gful/s /x]5 eg] To:tf] JolQm .
-#_ of] ;+ljwfg k|f/De x'g'eGbf cl3 hGdsf] cfwf/df g]kfnsf]
gful/stf k|fKt u/]sf] gful/ssf] ;Gtfgn] afa' / cfdf b'j} g]kfnsf]
gful/s /x]5g\ eg] lgh aflnu ePkl5 j+zhsf] cfwf/df g]kfnsf]
gful/stf k|fKt ug]{5 .
-$_ g]kfnleq k]mnf k/]sf] lkt[Tj / dft[Tjsf] 7]ufg gePsf]
k|To]s gfafns lghsf] afa' jf cfdf k]mnf gk/];Dd j+zhsf] cfwf/df
g]kfnsf] gful/s 7xg]{5 .
-%_ g]kfnsf] gful/s cfdfaf6 g]kfndf hGd eO{ g]kfndf g}
a;f]af; u/]sf] / afa'sf] klxrfg x'g g;s]sf] JolQmnfO{ j+zhsf]
cfwf/df g]kfnsf] gful/stf k|bfg ul/g]5 .
t/ afa' ljb]zL gful/s ePsf] 7x/]df To:tf] JolQmsf] gful/stf
;+3Lo sfg"g adf]lhd c+uLs[t gful/stfdf kl/0ft x'g]5 .
-^_ g]kfnL gful/s;Fu j}jflxs ;DaGw sfod u/]sL ljb]zL
dlxnfn] rfx]df ;+3Lo sfg"g adf]lhd g]kfnsf] c+uLs[t gful/stf lng
;Sg]5 .
4
!@=
!#=
!$=
!%=
!^=
!&=
efu#
df}lns xs / st{Jo
;Ddfgk"j{s afFRg kfpg] xs M -!_ k|To]s JolQmnfO{ ;Ddfgk"j{s afFRg
kfpg] xs x'g]5 .
-@_ s;}nfO{ klg d[To'b08sf] ;hfo lbg] u/L sfg"g agfOg] 5}g .
:jtGqtfsf] xs M -!_ sfg"g adf]lhd afx]s s'g} klg JolQmnfO{ j}olQms
:jtGqtfaf6 jl~rt ul/g] 5}g .
-@_ k|To]s gful/snfO{ b]xfosf] :jtGqtf x'g]5 M
-s_ ljrf/ / cleJolQmsf] :jtGqtf,
-v_ ljgf xftxltof/ zflGtk"j{s e]nf x'g] :jtGqtf,
-u_ /fhgLlts bn vf]Ng] :jtGqtf,
-3_ ;+3 / ;+:yf vf]Ng] :jtGqtf,
-_ g]kfnsf] s'g} klg efudf cfjthfjt / a;f]af; ug]{
:jtGqtf,
-r_ g]kfnsf] s'g} klg efudf k]zf, /f]huf/ ug]{ / pBf]u,
Jofkf/ tyf Joj;fosf] :yfkgf / ;~rfng ug]{
:jtGqtf .
t/,
-!_ v08 -s_ sf] s'g} s'/fn] g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf,
ef}uf]lns cv08tf, /fli6otf / :jfwLgtfdf jf
;+3Lo OsfO jf ljleGg hft, hflt, wd{,
;Dk|bfoaLrsf] ;';DaGwdf vnn kg]{], hftLo
e]befj jf 5'jf5"tnfO{ b'?T;fxg ug]{, >dk|lt
cjx]ngf ug]{, ufnL a]OHhtL, cbfntsf] cjx]ngf
x'g], ck/fw ug{ b'?T;fxg ug]{ jf ;fj{hlgs
lzi6frf/ jf g}ltstfsf] k|lts"n x'g] sfo{df
dgfl;a k|ltaGw nufpg] u/L P]g agfpg /f]s
nufPsf] dflgg] 5}g .
-@_ v08 -v_ sf] s'g} s'/fn] g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf,
ef}uf]lns cv08tf, /fli6otf / :jfwLgtf, ;+3Lo
6
-#_
-$_
-%_
@!=
15
#(=
$#=
$$=
$%=
$^=
$&=
$*=
-s_
-v_
-u_
-3_
19
efu$
/fHosf lgb]{zs l;4fGt, gLlt tyf bfloTj
$(= dfu{lgb]{zgsf kdf /xg] M -!_ o; efudf plNnlvt lgb]{zs l;4fGt,
gLlt tyf bfloTj /fHo ;~rfngsf] dfu{lgb]{zgsf kdf /xg]5g\ .
-@_ /fHon] o; efudf plNnlvt l;4fGt, gLlt / bfloTjsf]
sfof{Gjog ug{ cfjZostf cg';f/ ;|f]t ;fwg kl/rfng ug]{ u/fpg]5 .
%)= lgb]{zs l;4fGtx M -!_ g]kfnsf] :jtGqtf, ;fj{ef}d;Qf, ef}uf]lns
cv08tf / :jfwLgtfnfO{ ;jf]{kl/ /fVb} gful/ssf] hLp, wg, ;dfgtf /
:jtGqtfsf] ;+/If0f u/L sfg"gsf] zf;g, df}lns xs tyf dfgj
clwsf/sf d"No / dfGotf, n}+lus ;dfgtf, ;dfg'kflts ;dfj]zLs/0f,
;xeflutf / ;fdflhs Gofosf] dfWodaf6 /fli6o hLjgsf ;a} If]qdf
Gofok"0f{ Joj:yf sfod ub}{ nf]ssNof0fsf/L /fHoJoj:yfsf] :yfkgf ug]{
tyf k/:k/ ;xof]udf cfwfl/t ;+3Lotfsf cfwf/df ;+3Lo
OsfOxaLrsf] ;DaGw ;~rfng ub}{ :yfgLo :jfoQtf /
ljs]Gb|Ls/0fsf] cfwf/df zf;g Joj:yfdf ;dfg'kflts l;4fGtnfO{
cfTd;ft\ ub}{ nf]stflGqs clwsf/sf] pkef]u ug{ kfpg] cj:yf
;'lglZrt ug{ ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds Joj:yf ;'b[9 ug]{
/fHosf] /fhgLlts p2]Zo x'g]5 .
-@_ wd{, ;+:s[lt, ;+:sf/, k|yf, k/Dk/f, k|rng jf cGo s'g} klg
cfwf/df x'g] ;a} k|sf/sf lje]b, zf]if0f / cGofosf] cGTo u/L ;Eo /
;dtfd"ns ;dfhsf] lgdf{0f ug]{ Pj+ /fli6o uf}/j, nf]stGq,
hgkIfLotf, >dsf] ;Ddfg, pBdzLntf, cg'zf;g, dof{bf /
;lxi0f'tfdf cfwfl/t ;fdflhs ;f+:s[lts d"Noxsf] ljsf; ug]{ tyf
;f+:s[lts ljljwtfsf] ;Ddfg ub}{ ;fdflhs ;b\efj, P]Soa4tf /
;fd~h:o sfod u/L /fli6o Pstf ;'b[9 ug]{ /fHosf] ;fdflhs /
;f+:s[lts p2]Zo x'g]5 .
-#_ ;fj{hlgs, lghL / ;xsf/L If]qsf] ;xeflutf tyf ljsf;
dfkm{t pknAw ;fwg / ;|f]tsf] clwstd kl/rfngf/f tLj| cfly{s j[l4
xfl;n ub{} lbuf] cfly{s ljsf; ug]{ tyf k|fKt pknlAwxsf] Gofof]lrt
ljt/0f u/L cfly{s c;dfgtfsf] cGTo ub}{ zf]if0f/lxt ;dfhsf] lgdf{0f
ug{ /fli6o cy{tGqnfO{ cfTdlge{/, :jtGq tyf pGgltzLn agfpFb}
;dfhjfb pGd'v :jtGq / ;d[4 cy{tGqsf] ljsf; ug]{ /fHosf] cfly{s
p2]Zo x'g]5 .
20
%!=
21
-#_
-u_
-3_
-!_
23
-_
-r_
24
-$_
-5_
25
-$_
-h_
-^_
-&_
-*_
-(_
-!)_
-!!_
-!@_
-!#_
-!$_
-!%_
-em_ >d /
-!_
-`_
-&_
-*_
-(_
-!)_
-!!_
-!@_
-!#_
31
efu%
/fHosf] ;+/rgf / /fHozlQmsf] afF8kmfF8
%^= /fHosf] ;+/rgf M -!_ ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGq g]kfnsf] d"n ;+/rgf
;+3, k|b]z / :yfgLo tx u/L tLg txsf] x'g]5 .
-@_ g]kfnsf] /fHozlQmsf] k|of]u ;+3, k|b]z / :yfgLo txn] o;
;+ljwfg tyf sfg"g adf]lhd ug{] 5g\ .
-#_ of] ;+ljwfg k|f/De x'Fbfsf avt g]kfndf sfod /x]sf
cg';"rL$ df pNn]v eP adf]lhdsf lhNnfx /x]sf k|b]z /xg]5g\ .
-$_ :yfgLo tx cGtu{t ufpFFkflnsf, gu/kflnsf / lhNnf ;ef
/xg]5g\ . ufpFkflnsf / gu/kflnsfdf /xg] j8fsf] ;+Vof ;+3Lo sfg"g
adf]lhd x'g]5 .
-%_ ;+3Lo sfg"g adf]lhd ;fdflhs ;f+:s[lts ;+/If0f jf cfly{s
ljsf;sf nflu ljz]if, ;+/lIft jf :jfoQ If]q sfod ug{ ;lsg]5 .
-^_ ;+3, k|b]z / :yfgLo txn] g]kfnsf] :jtGqtf, ;fj{ef}d;Qf,
ef}uf]lns cv08tf, :jfwLgtf, /fli6o lxt, ;jf{+uL0f ljsf;, ax'bnLo
k|lt:kwf{Tds nf]stflGqs u0ftGqfTds ;+3Lo zf;g k|0ffnL, dfgj
clwsf/ tyf df}lns xs, sfg"gL /fHo, zlQm k[ysLs/0f / lgoGq0f tyf
;Gt'ng, ax'ntf / ;dfgtfdf cfwfl/t ;dtfd"ns ;dfh, ;dfj]zL
k|ltlglwTj / klxrfgsf] ;+/If0f ug]{ 5g\ .
%&= /fHozlQmsf] afF8kmfF8 M -!_ ;+3sf] clwsf/ cg';"rL% df plNnlvt
ljifodf lglxt /xg]5 / To:tf] clwsf/sf] k|of]u of] ;+ljwfg / ;+3Lo
sfg"g adf]lhd x'g]5 .
-@_ k|b]zsf] clwsf/ cg';"rL^ df plNnlvt ljifodf lglxt
/xg]5 / To:tf] clwsf/sf] k|of]u of] ;+ljwfg / k|b]z sfg"g adf]lhd
x'g]5 .
-#_ ;+3 / k|b]zsf] ;femf clwsf/ cg';"rL& df plNnlvt
ljifodf lglxt /xg]5 / To:tf] clwsf/sf] k|of]u of] ;+ljwfg, ;+3Lo
sfg"g / k|b]z sfg"g adf]lhd x'g]5 .
-$_ :yfgLo txsf] clwsf/ cg';"rL* df plNnlvt ljifodf
lglxt /xg]5 / To:tf] clwsf/sf] k|of]u of] ;+ljwfg / ufpF ;ef jf
gu/ ;efn] agfPsf] sfg"g adf]lhd x'g]5 .
-%_ ;+3, k|b]z / :yfgLo txsf] ;femf clwsf/ cg';"rL( df
plNnlvt ljifodf lglxt /xg]]5 / To:tf] clwsf/sf] k|of]u of] ;+ljwfg /
32
;+3Lo sfg"g, k|b]z sfg"g / ufpF ;ef jf gu/ ;efn] agfPsf] sfg"g
adf]lhd x'g]5 .
-^_ pkwf/f -#_ jf -%_ adf]lhd k|b]z ;ef, ufpF ;ef jf gu/
;efn] sfg"g agfpFbf ;+3Lo sfg"g;Fu gaflemg] u/L agfpg' kg{]5 /
k|b]z ;ef, ufpF ;ef jf gu/ ;efn] agfPsf] To:tf] sfg"g ;+3Lo
sfg"g;Fu aflemPdf aflemPsf] xb;Dd cfdfGo x'g]5 .
-&_ pkwf/f -%_ adf]lhd ufpF ;ef jf gu/ ;efn] sfg"g
agfpFbf k|b]z sfg"g;Fu gaflemg] u/L agfpg' kg{]5 / ufpF ;ef jf
gu/ ;efn] agfPsf] To:tf] sfg"g k|b]z sfg"g;Fu aflemPdf aflemPsf]
xb;Dd cfdfGo x'g]5 .
%*= cjlzi6 clwsf/ M o; ;+ljwfg adf]lhd ;+3, k|b]z tyf :yfgLo txsf]
clwsf/sf] ;"rL jf ;femf ;"rLdf pNn]v gePsf] jf of] ;+ljwfgdf s'g}
txn] k|of]u ug{] u/L gtf]lsPsf] ljifodf ;+3sf] clwsf/ x'g]5 .
%(= cfly{s clwsf/sf] k|of]u M -!_ ;+3, k|b]z / :yfgLo txn] cfgf]
clwsf/leqsf] cfly{s clwsf/ ;DaGwL ljifodf sfg"g agfpg], jflif{s
ah]6 agfpg], lg0f{o ug]{, gLlt tyf of]hgf tof/ ug]{ / To;sf]
sfof{Gjog ug]{ 5g\ .
-@_ ;+3n] ;femf ;"rLsf ljifodf / cfly{s clwsf/sf cGo If]qdf
k|b]znfO{ ;d]t nfu" x'g] u/L cfjZos gLlt, dfkb08 / sfg"g agfpg
;Sg]5 .
-#_ ;+3, k|b]z / :yfgLo txn] cfcfgf] txsf] ah]6 agfpg] 5g\
/ k|b]z / :yfgLo txn] ah]6 k]z ug]{ ;do ;+3Lo sfg"g adf]lhd
x'g]5 .
-$_ ;+3, k|b]z / :yfgLo txn]] k|fs[lts ;|f]tsf] k|of]u jf
ljsf;af6 k|fKt nfesf] ;dGoflos ljt/0fsf] Joj:yf ug{' kg{]5 . To:tf]
nfesf] lglZrt c+z /f]oN6L, ;]jf jf j:t'sf] kdf kl/of]hgf k|efljt
If]q / :yfgLo ;d'bfonfO{ sfg"g adf]lhd ljt/0f ug'{ kg]{5 .
-%_ ;+3, k|b]z / :yfgLo txn] k|fs[lts ;|f]tsf] pkof]u ubf{
:yfgLo ;d'bfon] nufgL ug{ rfx]df nufgLsf] k|s[lt / cfsf/sf]
cfwf/df sfg"g adf]lhdsf] c+z nufgL ug{ k|fyldstf lbg' kg{]5 .
33
35
efu^
/fi6klt / pk/fi6klt
^!= /fi6klt M -!_ g]kfndf Ps /fi6klt /xg]5 .
-@_ /fi6klt g]kfnsf] /fi6fWoIf x'g]5 . lghn] o; ;+ljwfg /
;+3Lo sfg"g adf]lhd cfgf] sfo{ ;Dkfbg ug]{5 .
-#_ /fi6kltn] g]kfnsf] /fli6o Pstfsf] k|jw{g ug{]5 .
-$_ ;+ljwfgsf] kfng / ;+/If0f ug'{ /fi6kltsf] k|d'v st{Jo
x'g]5 .
^@= /fi6kltsf] lgjf{rg M -!_ /fi6kltsf] lgjf{rg ;+3Lo ;+;bsf ;b:o /
k|b]z ;efsf ;b:o dtbftf /x]sf] lgjf{rs d08naf6 x'g]5 . ;+3Lo
;+;bsf ;b:o / k|b]z ;efsf ;b:osf] dtef/ ;+3Lo sfg"g adf]lhd
km/s x'g]5 .
-@_ pkwf/f -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} k|b]zdf
k|b]z ;efsf] lgjf{rg gePsf sf/0fn] dfq /fi6kltsf] lgjf{rg
k|of]hgsf nflu lgjf{rs d08n u7g ug{ afwf k/]sf] dflgg] 5}g .
-#_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] lgjf{rs d08nsf] tTsfn sfod
/x]sf] s'n dtsf] ax'dt k|fKt ug]{ JolQm /fi6klt lgjf{lrt x'g]5 .
-$_ pkwf/f -#_ adf]lhd s'g} pDd]bjf/n] ax'dt k|fKt ug{
g;s]df ;a}eGbf a9L dt k|fKt ug]{ b'O{ pDd]bjf/x aLr dtbfg x'g]5
/ To:tf] dtbfgdf s'n dtsf] krf; k|ltzteGbf a9L dt k|fKt ug]{
pDd]bjf/ /fi6klt lgjf{lrt x'g]5 .
-%_ pkwf/f -$_ adf]lhdsf] dtbfgaf6 ;d]t s'g} pDd]bjf/n]
s'n dtsf] krf; k|ltzteGbf a9L dt k|fKt ug{ g;s]df k'gM dtbfg
x'g]5 . To:tf] dtbfgdf v;]sf] s'n ;b/ dtsf] a9L dt k|fKt ug{]
pDd]bjf/ /fi6klt lgjf{lrt x'g]5 .
-^_ lgjf{rg, dgf]gog jf lgo'lQm x'g] /fhgLlts kbdf axfn
/x]sf]] JolQm o; wf/f adf]lhd /fi6klt lgjf{lrt ePdf lghsf] To:tf]
kb :jtM l/Qm x'g]5 .
-&_ /fi6kltsf] lgjf{rg / tT;DaGwL cGo Joj:yf ;+3Lo sfg"g
adf]lhd x'g]5 .
36
^#= /fi6kltsf] kbfjlw M -!_ /fi6kltsf] kbfjlw lgjf{lrt ePsf] ldltn] kfFr
jif{sf] x'g]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] kbfjlw ;dfKt ePsf] /fi6kltn] csf{]
lgjf{lrt /fi6kltn] kbef/ g;Dxfn];Dd o; ;+ljwfg adf]lhdsf] sfo{
;Dkfbg ug]{5 .
^$= /fi6kltsf] of]Uotf M -!_ b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm /fi6klt x'gsf
nflu of]Uo x'g]5 M
-s_ ;+3Lo ;+;bsf] ;b:o x'g of]Uo ePsf],
-v_ sDtLdf k}+tfln; jif{ pd]/ k"/f ePsf], /
-u_ s'g} sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
-@_ pkwf/f -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b'O{ k6s
/fi6klt lgjf{lrt eO;s]sf] JolQm /fi6kltsf] lgjf{rgdf pDd]bjf/ x'g
;Sg] 5}g .
^%= /fi6kltsf] kb l/Qm x'g] cj:yf M b]xfosf] s'g} cj:yfdf /fi6kltsf] kb
l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] pk/fi6klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] lj?4 wf/f !)! adf]lhd dxfleof]usf] k|:tfj
kfl/t ePdf,
-u_ lghsf] kbfjlw ;dfKt ePdf,
-3_ lghsf] d[To' ePdf .
^^= /fi6kltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ /fi6kltn] of] ;+ljwfg jf ;+3Lo
sfg"g adf]lhd lghnfO{ k|fKt clwsf/sf] k|of]u / st{Josf] kfng
ug{]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd clwsf/sf] k|of]u jf st{Josf] kfng
ubf{ of] ;+ljwfg jf ;+3Lo sfg"g adf]lhd s'g} lgsfo jf kbflwsf/Lsf]
l;kmfl/;df ul/g] egL ls6fgL;fy Joj:yf ePsf] sfo{ afx]s
/fi6kltaf6 ;Dkfbg ul/g] cGo h'g;'s} sfo{ dlGqkl/ifbsf] l;kmfl/; /
;Ddltaf6 x'g]5 . To:tf] l;kmfl/; / ;Ddlt k|wfgdGqL dfkm{t k]z
x'g]5 .
37
^&=
^*=
^(=
&)=
&!=
&@=
&#=
efu&
;+3Lo sfo{kflnsf
&$= zf;sLo :jk M g]kfnsf] zf;sLo :jk ax'njfbdf cfwfl/t
ax'bnLo k|lt:kwf{Tds ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds ;+;bLo zf;g
k|0ffnL x'g]5 .
&%= sfo{sfl/0fL clwsf/ M -!_ g]kfnsf] sfo{sfl/0fL clwsf/ of] ;+ljwfg /
sfg"g adf]lhd dlGqkl/ifbdf lglxt x'g]5 .
-@_ of] ;+ljwfg / sfg"gsf] cwLgdf /xL g]kfnsf] zf;g
Joj:yfsf] ;fdfGo lgb]{zg, lgoGq0f / ;~rfng ug]{ cleef/f
dlGqkl/ifbdf x'g]5 .
-#_ g]kfnsf] ;+3Lo sfo{sfl/0fL ;DaGwL ;Dk"0f{ sfd g]kfn
;/sf/sf] gfddf x'g]5 .
-$_ pkwf/f -#_ adf]lhd g]kfn ;/sf/sf] gfddf x'g] lg0f{o jf
cfb]z / tT;DaGwL clwsf/kqsf] k|df0fLs/0f ;+3Lo sfg"g adf]lhd
x'g]5 .
&^= dlGqkl/ifbsf] u7g M -!_ /fi6kltn] k|ltlglw ;efdf ax'dt k|fKt
;+;bLo bnsf] g]tfnfO{ k|wfgdGqL lgo'Qm ug]{5 / lghsf] cWoIftfdf
dlGqkl/ifbsf] u7g x'g]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd k|ltlglw ;efdf s'g} klg bnsf] :ki6
ax'dt g/x]sf] cj:yfdf k|ltlglw ;efdf k|ltlglwTj ug]{ b'O{ jf b'O{
eGbf a9L bnxsf] ;dy{gdf ax'dt k|fKt ug{ ;Sg] k|ltlglw ;efsf]
;b:onfO{ /fi6kltn] k|wfgdGqL lgo'Qm ug]{5 .
-#_ k|ltlglw ;efsf] lgjf{rgsf] clGtd kl/0ffd 3f]if0ff ePsf]
ldltn] tL; lbgleq pkwf/f -@_ adf]lhd k|wfgdGqL lgo'lQm x'g ;Sg]
cj:yf gePdf jf To;/L lgo'Qm k|wfgdGqLn] pkwf/f -$_ adf]lhd
ljZjf;sf] dt k|fKt ug{ g;s]df /fi6kltn] k|ltlglw ;efdf ;a}eGbf
a9L ;b:ox ePsf] bnsf] ;+;bLo bnsf] g]tfnfO{ k|wfgdGqL lgo'Qm
ug]{5 .
-$_ pkwf/f -@_ jf -#_ adf]lhd lgo'Qm k|wfgdGqLn] To;/L
lgo'Qm ePsf] ldltn] tL; lbgleq k|ltlglw ;efaf6 ljZjf;sf] dt
k|fKt ug'{ kg]{5 .
39
&*=
&(=
*)=
*!=
-s_
-v_
-u_
dlGqkl/ifbsf lg0f{o,
;+3Lo ;+;bdf k]z ul/g] ljw]os,
v08 -s_ / -v_ df plNnlvt ljifodf /fi6kltn] hfgsf/L
dfu]sf] cGo cfjZos ljj/0f, /
-3_ g]kfnsf] ;d;fdlos kl/l:ylt / j}b]lzs ;DaGwsf
ljifo .
*@= g]kfn ;/sf/sf] sfo{ ;~rfng M -!_ g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t
lgodfjnL adf]lhd g]kfn ;/sf/sf] sfo{ ljefhg / sfo{ ;Dkfbg
x'g]5 .
-@_ pkwf/f -!_ cGtu{tsf] lgodfjnLsf] kfng eof] jf ePg eGg]
k|Zg s'g} cbfntdf p7fpg ;lsg] 5}g .
42
efu*
;+3Lo Joj:yflksf
*#= ;+3Lo Joj:yflksf M k|ltlglw ;ef / /fli6o ;ef gfdsf b'O{ ;bg
;lxtsf] Ps ;+3Lo Joj:yflksf x'g]5 h;nfO{ ;+3Lo ;+;b elgg]5 .
*$= k|ltlglw ;efsf] u7g M -!_ k|ltlglw ;efdf b]xfo adf]lhdsf b'O{ ;o
krxQ/ ;b:o /xg]5g\ M
-s_ g]kfnnfO{ e"uf]n / hg;+Vofsf] cfwf/df Ps ;o k}+;L
lgjf{rg If]q sfod u/L k|To]s lgjf{rg If]qaf6 Ps hgf
/xg] u/L klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL adf]lhd
lgjf{lrt x'g] Ps ;o k}+;L ;b:o,
-v_ ;Dk"0f{ b]znfO{ Ps lgjf{rg If]q dfgL /fhgLlts bnnfO{
dt lbg] ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL adf]lhd lgjf{lrt
x'g] Ps ;o bz ;b:o .
-@_ ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL adf]lhd x'g] k|ltlglw ;efsf]
lgjf{rgsf nflu /fhgLlts bnn] pDd]bjf/L lb+bf hg;+Vofsf] cfwf/df
dlxnf, blnt, cflbjf;L hghflt, v; cfo{, dw];L, yf, d'l:nd,
lk5l8Psf] If]q ;d]taf6 aGb ;"rLsf cfwf/df k|ltlglwTj u/fpg]
Joj:yf ;+3Lo sfg"g adf]lhd x'g]5 . To;/L pDd]bjf/L lb+bf e"uf]n /
k|fb]lzs ;Gt'ngnfO{ ;d]t Wofg lbg' kg{]5 .
:ki6Ls/0f M o; pkwf/fsf] k|of]hgsf nflu v; cfo{ eGgfn] If]qL,
a|fDx0f, 7s'/L, ;+Gof;L -bzgfdL_ ;d'bfo ;Demg' k5{ .
-#_ pkwf/f -@_ adf]lhd /fhgLlts bnn] pDd]bjf/L lb+bf
ckf+utf ePsf] JolQmsf] ;d]t k|ltlglwTj x'g] Joj:yf ug{' kg{]5 .
-$_ pkwf/f -!_ adf]lhd x'g] k|ltlglw ;ef ;b:osf] lgjf{rg
sfg"g adf]lhd uf]Ko dtbfgf/f x'g]5 .
-%_ c7f/ jif{ pd]/ k"/f ePsf] k|To]s g]kfnL gful/snfO{ ;+3Lo
sfg"g adf]lhd s'g} Ps lgjf{rg If]qdf dtbfg ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-^_ k|ltlglw ;efsf ;b:osf nflu x'g] lgjf{rgdf dtbfg ug{
clwsf/ kfPsf] wf/f *& adf]lhd of]Uotf k'u]sf] JolQm ;+3Lo sfg"gsf]
cwLgdf /xL s'g} klg lgjf{rg If]qaf6 pDd]bjf/ x'g kfpg]5 .
43
-@_ s'g} klg JolQm Ps} k6s b'j} ;bgsf] ;b:o x'g ;Sg] 5}g .
-#_ lgjf{rg, dgf]gog jf lgo'lQm x'g] /fhgLlts kbdf axfn
/x]sf]] JolQm o; efu adf]lhd ;+3Lo ;+;bsf] ;b:o kbdf lgjf{lrt jf
dgf]gLt ePdf ;+3Lo ;+;bsf] ;b:o kbsf] zky u|x0f u/]sf] lbgb]lv
lghsf] To:tf] kb :jtM l/Qm x'g]5 .
**= zky M ;+3Lo ;+;bsf] k|To]s ;bgsf ;b:on] ;bg jf To;sf] s'g}
;ldltsf] a}7sdf klxnf] k6s efu lng' cl3 ;+3Lo sfg"g adf]lhd
zky lng' kg]{5 .
*(= :yfgsf] l/Qmtf M b]xfosf] s'g} cj:yfdf ;+3Lo ;+;bsf] ;b:osf] :yfg
l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] ;efd'v jf cWoIf ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] wf/f *& adf]lhdsf] of]Uotf gePdf jf g/x]df,
-u_ k|ltlglw ;efsf] sfo{sfn jf /fli6o ;ef ;b:osf] kbfjlw
;dfKt ePdf,
-3_ lgh ;DalGwt ;bgnfO{ ;"rgf glbO{ nuftf/ bzj6f
a}7sdf cg'kl:yt /x]df,
-_ h'g bnsf] pDd]bjf/ eO{ ;b:o lgjf{lrt ePsf] xf] To:tf]
bnn] ;+3Lo sfg"g adf]lhd lghn] bn Tofu u/]sf] s'/f
;"lrt u/]df,
-r_ lghsf] d[To' ePdf .
()= ;b:osf nflu cof]Uotf ;DaGwL lg0f{o M ;+3Lo ;+;bsf] s'g} ;b:o wf/f
*& adf]lhd cof]Uo 5 jf x'g uPsf] 5 eGg] k|Zg p7]df To;sf] clGtd
lg0f{o ;jf{]Rr cbfntsf] ;+j}wflgs Ohnf;n]] ug]{5 .
(!= k|ltlglw ;efsf] ;efd'v / pk;efd'v M -!_ k|ltlglw ;efsf] klxnf]
a}7s k|f/De ePsf] ldltn] kGw| lbgleq k|ltlglw ;efsf ;b:oxn]
cfkm"dWo]af6 k|ltlglw ;efsf] ;efd'v / pk;efd'vsf] lgjf{rg
ug]{5g\ .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd lgjf{rg ubf{ k|ltlglw ;efsf] ;efd'v /
pk;efd'v dWo] Ps hgf dlxnf x'g] u/L ug{' kg]{5 / k|ltlglw ;efsf]
;efd'v / pk;efd'v km/s km/s bnsf] k|ltlglw x'g' kg]{5 .
46
($=
(%=
(^=
(&=
(*=
49
!)!= dxfleof]u M -!_ of] ;+ljwfg / sfg"gsf] uDeL/ pNn+3g u/]sf] cfwf/df
k|ltlglw ;efdf tTsfn sfod /x]sf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] Ps rf}yfO
;b:on] /fi6klt jf pk/fi6klt lj?4 dxfleof]usf] k|:tfj k]z ug{
;Sg]5g\ . To:tf] k|:tfj ;+3Lo ;+;bsf] b'j} ;bgsf] tTsfn sfod /x]sf
;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] sDtLdf b'O{ ltxfO ax'dtaf6 kfl/t ePdf lgh
kbaf6 d'Qm x'g]5 .
-@_ of] ;+ljwfg / sfg"gsf] u+eL/ pNn+3g u/]sf], sfo{Ifdtfsf]
cefj jf v/fa cfr/0f ePsf] jf Odfgbf/Lk"j{s cfgf] kbLo st{Josf]
kfng gu/]sf] jf cfrf/ ;+lxtfsf] uDeL/ pNn+3g u/]]sf] sf/0fn] cfgf]
kbLo lhDd]jf/L k"/f ug{ g;s]sf] cfwf/df k|ltlglw ;efdf tTsfn
sfod /x]sf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] Ps rf}yfO ;b:on] g]kfnsf] k|wfg
GofofwLz jf ;jf]{Rr cbfntsf GofofwLz, Gofo kl/ifbsf ;b:o,
;+j}wflgs lgsfosf k|d'v jf kbflwsf/Lsf lj?4 dxfleof]usf] k|:tfj
k]z ug{ ;Sg]5g\ . To:tf] k|:tfj k|ltlglw ;efdf tTsfn sfod /x]sf
;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] sDtLdf b'O{ ltxfO ax'dtaf6 kfl/t ePdf
;DalGwt JolQm kbaf6 d'Qm x'g]5 .
-#_ pkwf/f -@_ adf]lhdsf] s'g} JolQmsf] lj?4 dxfleof]usf]
k|:tfj k]z ug{] cfwf/ / sf/0f ljBdfg eP gePsf] 5fgaLg u/L
l;kmfl/; ug]{ k|of]hgsf nflu k|ltlglw ;efdf Ps dxfleof]u l;kmfl/;
;ldlt /xg]5 .
-$_ pkwf/f -#_ adf]lhdsf] ;ldltdf k|ltlglw ;efsf P3f/ hgf
;b:o /xg]5g\ .
-%_ pkwf/f -@_ adf]lhd dxfleof]uaf6 kbd'Qm x'g] JolQmn]
;+ljwfgsf] uDeL/ pNn+3g u/]sf] jf sfo{Ifdtfsf] cefj jf v/fa
cfr/0f jf kbLo bfloTjsf] kfng Odfgbf/Lk"j{s gu/]sf] jf cfrf/
;+lxtfsf] uDeL/ pNn+3g u/]]sf] eGg] cfwf/df k|fKt ;"rgf, hfgsf/L jf
ph'/L u|fx\o /x]sf] egL k|ltlglw ;efsf sDtLdf tLg hgf ;b:on]
k|dfl0ft u/L k]z u/]df pkwf/f -#_ adf]lhdsf] ;ldltn] To:tf]
ph'/Ldfly ;+3Lo sfg"g adf]lhd 5fglag u/L dxfleof]u ;DaGwL
sf/afxLsf nflu k|ltlglw ;ef ;dIf l;kmfl/; u/]df pkwf/f -@_
adf]lhd dxfleof]usf] k|:tfj k]z x'g ;Sg]5 .
-^_ pkwf/f -@_ adf]lhd dxfleof]usf] sf/afxL k|f/De ePkl5
g]kfnsf] k|wfg GofofwLz jf ;jf]{Rr cbfntsf GofofwLz, Gofokl/ifbsf
51
-$_ pkwf/f -!_ / -#_ sf] Joj:yf ;+3Lo ;+;bsf] ;b:o afx]s
;bgsf] a}7sdf efu lng kfpg] cGo JolQmsf xsdf klg nfu" x'g]5 .
-%_ ;+3Lo ;+;bsf] s'g} ;bgn] lbPsf] clwsf/ cGtu{t s'g}
lnvt, k|ltj]bg, dtbfg jf sf/afxL k|sflzt u/]sf] ljifonfO{ lnP/ s'g}
JolQm pk/ cbfntdf sf/afxL rNg] 5}g .
:ki6Ls/0f M of] pkwf/f / pkwf/f -!_, -@_, -#_ / -$_ sf] k|of]hgsf
nflu ;bg eGgfn] k|ltlglw ;ef jf /fli6o ;ef ;Demg' k5{ / ;f]
zAbn] ;+3Lo ;+;bsf] ;+o'Qm a}7s jf ;ldlt jf ;+o'Qm ;ldltnfO{ ;d]t
hgfpF5 .
-^_ ;+3Lo ;+;bsf] s'g} klg ;b:onfO{ clwj]zg af]nfOPsf]
;"rgf hf/L ePkl5 clwj]zg cGTo geP;Ddsf] cjlwe/ kqmfp ul/g]
5}g .
t/ s'g} kmf}hbf/L cleof]udf s'g} ;b:onfO{ ;+3Lo sfg"g
adf]lhd kqmfp ug{ o; pkwf/fn] afwf k'ofPsf] dflgg] 5}g . To;/L
s'g} ;b:o kqmfp ul/Pdf kqmfp ug]{ clwsf/Ln] To;sf] ;"rgf
;DalGwt ;bgsf] cWoIftf ug]{ JolQmnfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 .
-&_ ljz]ifflwsf/sf] xggnfO{ ;+3Lo ;+;bsf] cjx]ngf dflgg]5 /
s'g} ljz]ifflwsf/sf] xgg ePsf] 5 jf 5}g eGg] ;DaGwdf lg0f{o ug]{
clwsf/ ;DalGwt ;bgnfO{ dfq x'g]5 .
-*_ s;}n] s'g} ;bgsf] cjx]ngf u/]df ;DalGwt ;bgsf]
cWoIftf ug]{ JolQmn] ;bgsf] lg0f{oaf6 ;f] JolQmnfO{ ;r]t u/fpg,
g;Lxt lbg jf tLg dxLgfdf ga9\g] u/L s}b ug{ jf bz xhf/
?k}ofF;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 / To:tf] hl/afgf ;/sf/L afFsL ;/x
c;'n pk/ ul/g]]5 .
t/ ;DalGwt ;bgnfO{ ;Gtf]if x'g] u/L To:tf] JolQmn] Ifdfofrgf
u/]df ;bgn] Ifdf k|bfg ug{ jf tf]ls;s]sf] ;hfonfO{ dfkmL ug{ jf
36fpg ;Sg]5 .
-(_ ;+3Lo ;+;bsf] ljz]ifflwsf/ ;DaGwL cGo Joj:yf ;+3Lo
sfg"g adf]lhd x'g]5 .
!)$= sfo{ ;~rfng ljlw M -!_ ;+3Lo ;+;bsf] k|To]s ;bgn] cfgf] sfo{
;~rfng ug{, a}7ssf] ;'Joj:yf sfod /fVg / ;ldltxsf] u7g, sfd,
sf/afxL / s'g} ;bg jf ;ldltsf] sfo{ljlw lgoldt ug{ lgodfjnL
53
!)%=
!)^=
!)&=
!)*=
54
efu(
;+3Lo Joj:yfkg sfo{ljlw
!)(= ;+3Lo ;+;bsf] Joj:yflksLo clwsf/ M ;+3Lo ;+;bsf] Joj:yflksLo
clwsf/ cg';"rL%, cg';"rL& / cg';"rL( adf]lhdsf] ;"rLdf pNn]v
eP adf]lhd x'g]5 .
!!)= ljw]os k|:t't ug]{ ljlw M -!_ o; ;+ljwfgsf] cwLgdf /xL ;+3Lo
;+;bsf] s'g} klg ;bgdf ljw]os k|:t't ug{ ;lsg]5 .
t/ cy{ ljw]os k|ltlglw ;efdf dfq k|:t't ul/g]5 .
-@_ cy{ ljw]os, g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L jf ;z:q k|x/L an,
g]kfn nufot ;'/Iff lgsfo;Fu ;DalGwt ljw]os ;/sf/L ljw]ossf]
kdf dfq k|:t't ul/g]5 .
-#_ cy{ ljw]os eGgfn] b]xfodf plNnlvt ;a} jf s'g}
ljifo;Fu ;DaGw /fVg] ljw]osnfO{ hgfpF5 M
-s_ s/ nufpg], p7fpg], vf/]h ug]{, 5"6 lbg], kl/jt{g ug]{ jf
s/ k|0ffnLnfO{ Jojl:yt ug]{ ljifo,
-v_ ;+3Lo ;l~rt sf]if jf cGo s'g} ;+3Lo ;/sf/L sf]ifsf]
;+/If0f ug]{, To:tf] sf]ifdf /sd hDdf ug]{ jf To:tf]
sf]ifaf6 s'g} /sd ljlgof]hg jf vr{ ug]{ jf ljlgof]hg
jf vr{ ug{ vf]lhPsf] /sd 36fpg], a9fpg] jf vf/]h ug]{
ljifo,
-u_ g]kfn ;/sf/n] C0f k|fKt ug]{ jf hdfgt lbg] ljifo
Jojl:yt ug]{ jf g]kfn ;/sf/n] lnPsf] jf lng] cfly{s
bfloTj ;DaGwL sfg"g ;+zf]wg ug]{ ljifo,
-3_ ;+3Lo ;/sf/L sf]ifdf k|fKt x'g] ;a} k|sf/sf] /fh:j, C0f
c;'nLaf6 k|fKt /sd / cg'bfgsf] /sd lhDdf /fVg],
nufgL ug]{ jf g]kfn ;/sf/sf] n]vf jf n]vfk/LIf0f ug]{
ljifo, /
-_ v08 -s_, -v_, -u_ jf -3_ ;Fu k|ToIf ;DaGw ePsf cGo
k|f;+lus ljifox .
55
ljw]os k]z ePsf] kGw| lbgleq lghn] ;Gb]z ;lxt ljw]os pTklQ
ePsf] ;bgdf lkmtf{ k7fpg]5 .
-$_ /fi6kltn] s'g} ljw]os ;Gb]z ;lxt lkmtf{ u/]df To:tf]
ljw]osdfly b'j} ;bgn] k'glj{rf/ u/L To:tf]] ljw]os k|:t't kdf jf
;+zf]wg ;lxt kfl/t u/L k'gM k]z u/]df To;/L k]z ePsf] kGw| lbgleq
/fi6kltn] k|df0fLs/0f ug{]5 .
-%_ /fi6kltaf6 k|df0fLs/0f ePkl5 ljw]os P]g aGg]5 .
!!$= cWofb]z M -!_ ;+3Lo ;+;bsf] b'j} ;bgsf] clwj]zg rln/x]sf] cj:yfdf
afx]s cGo cj:yfdf tTsfn s]xL ug{ cfjZos k/]df dlGqkl/ifbsf]
l;kmfl/;df /fi6kltn] cWofb]z hf/L ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd hf/L ePsf] cWofb]z P]g ;/x dfGo
x'g]5 .
t/ To:tf] k|To]s cWofb]z,
-s_ hf/L ePkl5 a;]sf] ;+3Lo ;+;bsf] b'j} ;bgdf k]z
ul/g]5 / b'j} ;bgn] :jLsf/ gu/]df :jtM lgliqmo x'g]5,
-v_ /fi6kltaf6 h'g;'s} avt vf/]h x'g ;Sg]5, /
-u_ v08 -s_ jf -v_ adf]lhd lgliqmo jf vf/]h gePdf b'j}
;bgsf] a}7s a;]sf] ;f7L lbg kl5 :jtM lgliqmo x'g]5 .
:ki6Ls/0f M o; pkwf/fsf] k|of]hgsf nflu b'j} ;bgsf] a}7s a;]sf]
lbg eGgfn] ;+3Lo ;+;bsf b'j} ;bgsf] clwj]zg k|f/De ePsf] jf
a}7s a;]sf] lbg ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] ;+3Lo ;+;bsf ;bgxsf]
a}7s cl3kl5 u/L a;]sf] cj:yfdf h'g ;bgsf] a}7s kl5 a;]sf] 5
;f]xL lbgnfO{ hgfpF5 .
58
!!%=
!!^=
!!&=
!!*=
efu!)
;+3Lo cfly{s sfo{k|0ffnL
s/ nufpg jf C0f lng gkfOg] M -!_ sfg"g adf]lhd afx]s s'g} s/
nufOg] / p7fOg] 5}g .
-@_ ;+3Lo sfg"g adf]lhd afx]s g]kfn ;/sf/n] s'g} C0f lng] /
hdfgt lbg] 5}g .
;+3Lo ;l~rt sf]if M u'7L /sd afx]s g]kfn ;/sf/nfO{ k|fKt x'g] ;a}
k|sf/sf /fh:j, /fh:jsf] lwtf]df lnOPsf ;a} shf{, P]gsf] clwsf/
cGtu{t lbOPsf] h'g;'s} C0f c;'n x'Fbf k|fKt ePsf] ;a} wg / g]kfn
;/sf/nfO{ k|fKt x'g] cGo h'g;'s} /sd ;+3Lo P]gf/f csf]{ s'g} Joj:yf
gul/Pdf Ps ;/sf/L sf]ifdf cfDbfgL afFlwg]5 h;nfO{ ;+3Lo ;l~rt
sf]if elgg]5 .
;+3Lo ;l~rt sf]if jf ;+3Lo ;/sf/L sf]ifaf6 Joo M b]xfo adf]lhdsf
/sd afx]s ;+3Lo ;l~rt sf]if jf cGo s'g} ;+3Lo ;/sf/L sf]ifaf6
s'g} /sd lemSg ;lsg] 5}g M
-s_ ;+3Lo ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ ePsf] /sd,
-v_ ;+3Lo ljlgof]hg P]g adf]lhd vr{ x'g] /sd,
-u_ ljlgof]hg ljw]os ljrf/fwLg /x]sf] cj:yfdf k]ZsLsf]
kdf ;+3Lo P]g adf]lhd vr{ x'g] /sd, jf
-3_ ljz]if cj:yfdf Joosf] ljj/0f dfq ePsf] ;+3Lo pwf/f]
vr{ P]g adf]lhd Joo x'g] /sd .
t/ ;+3Lo cfsl:ds sf]ifsf xsdf wf/f !@$ adf]lhd x'g]5 .
;+3Lo ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ M b]xfosf ljifo;Fu ;DalGwt vr{
;+3Lo ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ x'g]5 / To:tf] Joosf nflu ;+3Lo
;+;bsf] :jLs[lt cfjZos kg]{ 5}g M
-s_ /fi6klt / pk/fi6kltsf] kfl/>lds tyf ;'ljwfsf] /sd,
-v_ g]kfnsf] k|wfg GofofwLz, ;jf]{Rr cbfntsf GofofwLz /
Gofokl/ifbsf ;b:onfO{ lbOg] kfl/>lds tyf ;'ljwfsf]
/sd,
59
-u_
!@!= k"/s cg'dfg M -!_ s'g} cfly{s jif{df b]xfosf] cj:yf kg{ cfPdf g]kfn
;/sf/sf] cy{dGqLn] k|ltlglw ;efdf k"/s cg'dfg k]z ug{ ;Sg]5 M
-s_ rfn" cfly{s jif{sf nflu ljlgof]hg P]gn] s'g} ;]jfsf
nflu vr{ ug{ clVtof/L lbPsf] /sd ckof{Kt ePdf jf
To; jif{sf nflu ljlgof]hg P]gn] clVtof/L glbPsf] gofF
;]jfdf vr{ ug{ cfjZos ePdf, jf
-v_ rfn" cfly{s jif{df ljlgof]hg P]gn] clVtof/L lbPsf]
/sdeGbf a9L vr{ x'g uPdf .
-@_ k"/s cg'dfgdf /flvPsf] /sd ;DalGwt zLif{sdf pNn]v
u/L k"/s ljlgof]hg ljw]osdf /flvg]5 .
!@@= k]ZsL vr{ M -!_ o; efudf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
ljlgof]hg ljw]os ljrf/fwLg /x]sf] cj:yfdf cfly{s jif{sf nflu
cg'dfg ul/Psf] Joosf] s'g} c+z k]ZsLsf kdf ;+3Lo P]g adf]lhd
vr{ ug{ ;lsg]5 .
-@_ wf/f !!( adf]lhd /fh:j / Joosf] cg'dfg k]z gul/P;Dd
k]ZsL vr{ ljw]os k|:t't ul/g] 5}g / k]ZsLsf] /sd cfly{s jif{sf] Joo
cg'dfgsf] Ps ltxfO eGbf a9L x'g] 5}g .
-#_ ;+3Lo k]ZsL vr{ P]g adf]]lhd vr{ ePsf] /sd ljlgof]hg
ljw]osdf ;dfj]z ul/g]5 .
!@#= pwf/f] vr{ M o; efudf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
k|fs[lts sf/0f jf afx\o cfqmd0fsf] cfz+sf jf cfGtl/s ljg jf cGo
sf/0fn] ;+s6sf] cj:yf k/L wf/f !!( sf] pkwf/f -!_ cGtu{t rflxg]
ljj/0f v'nfpg cJofjxfl/s jf /fHosf] ;'/Iff jf lxtsf b[li6n]
cjf~5gLo b]lvPdf g]kfn ;/sf/sf] cy{dGqLn] Joosf] ljj/0f dfq
ePsf] pwf/f] vr{ ljw]os k|ltlglw ;efdf k]z ug{ ;Sg]5 .
!@$= ;+3Lo cfsl:ds sf]if M -!_ ;+3Lo P]g adf]lhd cfsl:ds sf]ifsf gfdn]
Pp6f sf]if :yfkgf ug{ ;lsg]5 / To:tf] sf]ifdf ;do ;dodf ;+3Lo
P]g adf]lhd lgwf{/0f ePsf] /sd hDdf ul/g]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] sf]if g]kfn ;/sf/sf] lgoGq0fdf
/xg]5 / g]kfn ;/sf/n] To:tf] sf]ifaf6 cfsl:ds sfo{sf nflu vr{
ug{ ;Sg]5 .
61
62
!@^=
!@&=
!@*=
!@(=
efu!!
Gofokflnsf
Gofo ;DaGwL clwsf/ cbfntaf6 k|of]u x'g] M -!_ g]kfnsf] Gofo
;DaGwL clwsf/ of] ;+ljwfg, cGo sfg"g / Gofosf dfGo l;4fGt
adf]lhd cbfnt tyf Goflos lgsfoaf6 k|of]u ul/g]5 .
-@_ d'2f dfldnfsf] /f]xdf cbfntn] lbPsf] cfb]z jf lg0f{osf]
;a}n] kfng ug'{ kg]{5 .
cbfntx M -!_ g]kfndf b]xfo adf]lhdsf cbfntx /xg]5g\ M
-s_ ;jf]{Rr cbfnt,
-v_ pRr cbfnt, /
-u_ lhNnf cbfnt .
-@_ pkwf/f -!_ df n]lvPb]lv afx]s sfg"g adf]lhd d'2f x]g{
:yfgLo :t/df Goflos lgsfo jf ljjfb ;dfwfgsf j}slNks pkfo
cjnDag ug{ cfjZostf cg';f/ cGo lgsfo u7g ug{ ;lsg]5 .
;jf]{Rr cbfnt M -!_ g]kfndf Ps ;jf]{Rr cbfnt x'g]5 .
-@_ ;jf]{Rr cbfnt clen]v cbfnt x'g]5 . o; ;+ljwfgdf
cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s ;a} cbfnt / Goflos lgsfox ;jf]{Rr
cbfnt dftxt /xg]5g\ . ;+ljwfg / sfg"gsf] JofVof ug{] clGtd
clwsf/ ;jf{]Rr cbfntnfO{ x'g]5 .
-#_ ;jf]{Rr cbfntn] cfgf] / cfgf] clwsf/ If]qleq kg]{
cbfnt, ljlzi6Ls[t cbfnt jf cGo Goflos lgsfoxsf] Gofo k|zf;g
jf Joj:yfkg ;DaGwL ljifodf lg/LIf0f, ;'kl/j]If0f u/L cfjZos lgb]{zg
lbg ;Sg]5 .
-$_ d'2f dfldnfsf /f]xdf ;jf]{Rr cbfntn] u/]sf] ;+ljwfg /
sfg"gsf] JofVof jf k|ltkfbg u/]sf] sfg"gL l;4fGt ;a}n] kfng ug{'
kg]{5 . ;jf{]Rr cbfntn] cfgf] jf dftxtsf] cbfntsf] Gofo;Dkfbgsf]
sfo{df s;}n] cj/f]w u/]df jf cfb]z jf k}m;nfsf] cj1f u/]df sfg"g
adf]lhd cjx]ngfdf sf/afxL rnfO{ ;hfo ug{{ ;Sg]5 .
g]kfnsf] k|wfg GofofwLz tyf ;jf]{Rr cbfntsf GofofwLzsf] lgo'lQm /
of]Uotf M -!_ ;jf{]Rr cbfntdf g]kfnsf] k|wfg GofofwLzsf cltl/Qm
63
!#$=
!#%
!#^=
!#&=
x'g]5 M
-s_ lghn] k|wfg GofofwLz ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] pd]/ lq;L jif{ k"/f ePdf,
-u_ lghsf] sfo{Ifdtfsf] cefj, v/fa cfr/0f, Odfgbf/L
k"j{s cfgf] st{Josf] kfng gu/]sf], ablgotk"j{s
sfdsf/afxL u/]sf] jf lghn] kfng ug{' kg{]
cfrf/;+lxtfsf] uDeL/ pNn+3g u/]sf] cfwf/df Gofo
kl/ifbsf] l;kmfl/;df k|wfg GofofwLzn] kbd'Qm
u/]df,
-3_ lgh zf/Ll/s jf dfgl;s c:j:ytfsf] sf/0f ;]jfdf
/xL sfo{ ;Dkfbg ug{ c;dy{ /x]sf] egL Gofo
kl/ifbsf] l;kmfl/;df k|wfg GofofwLzn] kbd'Qm
u/]df,
-_ lghn] g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L s;"/df
cbfntaf6 ;hfo kfPdf,
-r_ lghsf] d[To' ePdf .
-@_ pkwf/f -!_ sf] v08 -u_ adf]lhd kbd'Qm ug'{ cl3 cf/f]k
nfu]sf] GofofwLznfO{ cfkmgf] ;kmfO k]z ug{ dgfl;a df}sf lbg' kg]{5 .
To;/L sf/afxL k|f/De ePsf] GofofwLzn] sf/afxLsf] 6'+uf] gnfu];Dd
cfgf] kbsf] sfo{ ;Dkfbg ug{ kfpg] 5}g .
-#_ kbd'Qm ePsf] d'Vo GofofwLz jf GofofwLzn] kbdf /xFbf
u/]sf] s;"/df ;+3Lo sfg"g adf]lhd sf/afxL ug{ afwf kg{] 5}g .
!$#= d'Vo GofofwLz tyf GofofwLznfO{ cGo s'g} sfddf nufpg gx'g] /
;?jf ;DaGwL Joj:yf M -!_ pRr cbfntsf] d'Vo GofofwLz jf
GofofwLznfO{ GofofwLzsf] kbdf afx]s cGo s'g} kbdf sfddf nufOg]
jf sfhdf v6fOg] 5}g .
t/ g]kfn ;/sf/n] Gofo kl/ifb;Fu k/fdz{ u/L pRr cbfntsf]
GofofwLznfO{ Goflos hfFra'emsf] sfddf jf s]xL vf; cjlwsf nflu
sfg"g jf Gofo ;DaGwL cg';Gwfg, cGj]if0f jf /fli6o ;/f]sf/sf] s'g}
sfddf v6fpg ;Sg]5 .
-@_ Gofo kl/ifbsf] l;kmfl/;df k|wfg GofofwLzn] pRr cbfntsf
70
!%^= k|b]z Gofo ;]jf cfof]u ;DaGwL Joj:yf M k|b]z Gofo ;]jf cfof]usf]
u7g / k|b]z Gofo ;]jfsf sd{rf/Lxsf] kfl/>lds, ;'ljwf tyf ;]jfsf
zt{ ;DaGwL Joj:yf ;+3Lo sfg"g adf]lhd x'g]5 .
77
efu!@
dxfGofoflwjQmf
!%&= dxfGofoflwjQmf M -!_ g]kfndf Ps dxfGofoflwjQmf /xg]5 .
-@_ /fi6kltn] k|wfgdGqLsf] l;kmfl/;df dxfGofoflwjQmfsf]
lgol'Qm ug]{]5 . k|wfgdGqLn] rfx]sf] cjlw;Dd dxfGofoflwjQmf cfgf]
kbdf axfn /xg]5 .
-#_ ;jf]{Rr cbfntsf] GofofwLz x'g] of]Uotf ePsf] JolQm
dxfGofoflwjQmfsf] kbdf lgo'lQmsf nflu of]Uo x'g]5 .
-$_ b]xfosf] s'g} cj:yfdf dxfGofoflwjQmfsf] kb l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] k|wfgdGqL dfkm{t /fi6klt ;dIf lnlvt
/fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghnfO{ k|wfgdGqLsf] l;kmfl/;df /fi6kltaf6 kbd'Qm
ul/Pdf,
-u_ lghsf] d[To' ePdf .
-%_ dxfGofoflwjQmfsf] kfl/>lds tyf cGo ;'ljwf ;jf]{Rr
cbfntsf] GofofwLz ;/x x'g]5 . dxfGofoflwjQmfsf] ;]jfsf cGo zt{
sfg"g adf]lhd x'g]5g\ .
!%*= dxfGofoflwjQmfsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ dxfGofoflwjQmf g]kfn
;/sf/sf] d'Vo sfg"gL ;Nnfxsf/ x'g]5 . ;+j}wflgs Pj+ sfg"gL ljifodf
g]kfn ;/sf/ / g]kfn ;/sf/n] tf]lslbPsf] cGo clwsf/LnfO{ /fo
;Nnfx lbg' dxfGofoflwjQmfsf] st{Jo x'g]5 .
-@_ g]kfn ;/sf/sf] xs, lxt jf ;/f]sf/ lglxt /x]sf] d'2fdf
dxfGofoflwjQmf jf lghsf] dftxtsf ;/sf/L jsLnaf6 g]kfn
;/sf/sf] k|ltlglwTj ul/g]5 . o; ;+ljwfgdf cGoyf Joj:yf ePsf]df
afx]s s'g} cbfnt jf Goflos lgsfo jf clwsf/L ;dIf g]kfn
;/sf/sf] tk{maf6 d'2f rnfpg] jf grnfpg] eGg] s'/fsf] clGtd lg0f{o
ug]{ clwsf/ dxfGofoflwjQmfnfO{ x'g]5 .
-#_ g]kfn ;/sf/sf] tk{maf6 bfo/ ePsf] d'2f lkmtf{ ln+bf
dxfGofoflwjQmfsf] /fo lng' kg]{5 .
-$_ dxfGofoflwjQmfn] ;+3Lo ;+;b jf To;sf] s'g} ;ldltn]
78
80
efu!#
k|b]z sfo{kflnsf
!^@= k|b]zsf] sfo{sfl/0fL clwsf/ M -!_ k|b]zsf] sfo{sfl/0fL clwsf/ of]
;+ljwfg / k|b]z sfg"g adf]lhd k|b]z dlGqkl/ifbdf lglxt x'g]5 .
t/ ;+3Lo zf;g nfu" ePsf] sf/0faf6 k|b]z sfo{sfl/0fL sfod
g/x]df g]kfn ;/sf/sf] lgb{]zg adf]lhd k|b]z k|d'vn] k|b]zsf]
sfo{sfl/0fL clwsf/ k|of]u ug]{5 .
-@_ of] ;+ljwfg / cGo sfg"gsf] cwLgdf /xL k|b]zsf] zf;g
Joj:yfsf] ;fdfGo lgb]{zg, lgoGq0f / ;~rfng ug]{ cleef/f k|b]z
dlGqkl/ifbdf /xg]5 .
-#_ k|b]zsf] sfo{sfl/0fL sfo{x k|b]z ;/sf/sf gfddf x'g] 5g\ .
-$_ of] ;+ljwfgsf] cwLgdf /xL k|b]zsf] sfo{sfl/0fL clwsf/
cg';"rL^, cg';"rL& / cg';"rL( adf]lhdsf] ;"rLdf pNn]v eP
adf]lhd x'g]5 .
t/ ;+3 / k|b]zsf] ;femf clwsf/sf] ljifosf ;DaGwdf of]
;+ljwfg / ;+3Lo sfg"gdf :ki6 pNn]v ePsf]df afx]s k|b]z
dlGqkl/ifbn] sfo{sfl/0fL clwsf/sf] k|of]u ubf{ g]kfn ;/sf/;Fu
;dGjo u/L ug'{ kg]{5 .
-%_ pkwf/f -#_ adf]lhd k|b]z ;/sf/sf] gfddf x'g] lg0f{o jf
cfb]z / tT;DaGwL clwsf/kqsf] k|df0fLs/0f k|b]z sfg"g adf]lhd
x'g]5 .
!^#= k|b]z k|d'v ;DaGwL Joj:yf M -!_ k|To]s k|b]zdf g]kfn ;/sf/sf]
k|ltlglwsf] kdf k|b]z k|d'v /xg]5 .
-@_ /fi6kltn] k|To]s k|b]zsf nflu Ps k|b]z k|d'v lgo'lQm
ug]{5 .
-#_ /fi6kltn]] kbfjlw ;dfKt x'g'eGbf cufj} lghnfO{ kbd'Qm
u/]df afx]s k|b]z k|d'vsf] kbfjlw kfFr jif{sf] x'g]5 .
-$_ Pp6} JolQm Ps k6seGbf a9L Ps} k|b]zdf k|b]z k|d'v x'g
;Sg] 5}g .
81
!^$= k|b]z k|d'vsf] of]Uotf M b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm k|b]z k|d'v x'gsf
nflu of]Uo x'g]5 M
-s_ ;+3Lo ;+;bsf] ;b:o x'g of]Uo ePsf]],
-v_ k}+tL; jif{ pd]/ k"/f ePsf], /
-u_ s'g} sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
!^%= k|b]z k|d'vsf] kb l/Qm x'g] cj:yf M -!_ b]xfosf] s'g} cj:yfdf k|b]z
k|d'vsf] kb l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] /fi6klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] kbfjlw ;dfKt ePdf jf ;f] cufj} /fi6kltn]
lghnfO{ kbd'Qm u/]df,
-u_ lghsf] d[To' ePdf .
-@_ s'g} k|b]zsf] k|b]z k|d'vsf] kb l/Qm ePsf] cj:yfdf k|b]z
k|d'vsf] lgo'lQm geP;Ddsf nflu /fi6kltn] csf]{ s'g} k|b]zsf] k|b]z
k|d'vnfO{ To:tf] k|b]zsf] ;d]t sfdsfh ug]{ u/L tf]Sg ;Sg]5 .
!^^= k|b]z k|d'vsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M -!_ k|b]z k|d'vn] of] ;+ljwfg jf
sfg"g adf]lhd lghnfO{ k|fKt clwsf/sf] k|of]u / st{Josf] kfng
ug{]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd clwsf/sf] k|of]u ubf{ jf st{Josf]
kfng ubf{ of] ;+ljwfg jf sfg"g adf]lhd s'g} lgsfo jf kbflwsf/Lsf]
l;kmfl/;df ul/g] egL ls6fgL;fy Joj:yf ePsf] sfo{ afx]s k|b]z
k|d'vaf6 ;Dkfbg ul/g] cGo h'g;'s} sfo{ k|b]z dlGqkl/ifbsf] l;kmfl/;
/ ;Ddltaf6 x'g]5 . To:tf] l;kmfl/; / ;Ddlt d'VodGqL dfkm{t k]z
x'g]5 .
-#_ pkwf/f -@_ adf]lhd k|b]z k|d'vsf] gfddf x'g] lg0f{o jf
cfb]z / tT;DaGwL clwsf/kqsf] k|df0fLs/0f k|b]z sfg"g adf]lhd
x'g]5 .
!^&= k|b]z k|d'vsf] zky M k|b]z k|d'vn] cfgf] sfo{ef/ ;DxfNg' cl3 ;+3Lo
sfg"g adf]lhd /fi6klt ;dIf kb tyf uf]kgLotfsf] zky lng' kg{]5 .
82
!^*= k|b]z dlGqkl/ifbsf] u7g M -!_ k|b]z k|d'vn] k|b]z ;efdf ax'dt k|fKt
;+;bLo bnsf] g]tfnfO{ d'VodGqL lgo'Qm ug]{5 / lghsf] cWoIftfdf
k|b]z dlGqkl/ifbsf] u7g x'g]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd k|b]z ;efdf s'g} klg bnsf] :ki6
ax'dt g/x]sf] cj:yfdf k|b]z ;efdf k|ltlglwTj ug]{ b'O{ jf b'O{ eGbf
a9L bnxsf] ;dy{gdf ax'dt k|fKt ug{ ;Sg] k|b]z ;efsf] ;b:onfO{
k|b]z k|d'vn] d'VodGqL lgo'Qm ug]{5 .
-#_ k|b]z ;efsf] lgjf{rgsf] clGtd kl/0ffd 3f]if0ff ePsf] ldltn]
tL; lbgleq pkwf/f -@_ adf]lhd d'VodGqL lgo'lQm x'g ;Sg] cj:yf
gePdf jf To;/L lgo'Qm d'VodGqLn] pkwf/f -$_ adf]lhd ljZjf;sf]
dt k|fKt ug{ g;s]df k|b]z k|d'vn] k|b]z ;efdf ;a}eGbf a9L ;b:ox
ePsf] ;+;bLo bnsf] g]tfnfO{ d'VodGqL lgo'Qm ug]{5 .
-$_ pkwf/f -@_ jf -#_ adf]lhd lgo'Qm d'VodGqLn] To;/L lgo'Qm
ePsf] tL; lbgleq k|b]z ;efaf6 ljZjf;sf] dt k|fKt ug'{ kg]{5 .
-%_ pkwf/f -#_ adf]lhd lgo'Qm d'VodGqLn] pkwf/f -$_ adf]lhd
ljZjf;sf] dt k|fKt ug{ g;s]df pkwf/f -@_ adf]lhdsf] s'g} ;b:on]
k|b]z ;efdf ljZjf;sf] dt k|fKt ug{ ;Sg] cj:yf ePdf k|b]z k|d'vn]
To:tf] ;b:onfO{ d'VodGqL lgo'Qm ug{]5 .
-^_ pkwf/f -%_ adf]lhd lgo'Qm d'VodGqLn] pkwf/f -$_ adf]lhd
ljZjf;sf] dt k|fKt ug'{ kg]{5 .
-&_ pkwf/f -%_ adf]lhd lgo'Qm d'VodGqLn] ljZjf;sf] dt k|fKt
ug{ g;s]df jf d'VodGqL lgo'Qm x'g g;s]df d'VodGqLsf] l;kmfl/;df
k|b]z k|d'vn] k|b]z ;efnfO{ lj36g u/L 5 dxLgfleq csf]{ k|b]z ;efsf]
lgjf{rg ;DkGg x'g] u/L lgjf{rg ldlt tf]Sg]5 .
-*_ o; ;+ljwfg adf]lhd ePsf] k|b]z ;efsf] lgjf{rgsf] clGtd
kl/0ffd 3f]if0ff ePsf] jf d'VodGqLsf] kb l/Qm ePsf] ldltn] k}+tL;
lbgleq o; wf/f adf]lhd d'VodGqL lgo'lQm ;DaGwL k|lqmof ;DkGg ug'{
kg{]5 .
-(_ k|b]z k|d'vn] d'VodGqLsf] l;kmfl/;df k|b]z ;efsf
;b:odWo]af6 ;dfj]zL l;4fGt adf]lhd d'VodGqL ;lxt k|b]z ;efsf
s'n ;b:o ;+Vofsf] aL; k|ltzt eGbf a9L gx'g] u/L] k|b]z dlGqkl/ifb
u7g ug]{5 .
83
!&!=
!&@=
!&#=
!&$=
85
efu!$
k|b]z Joj:yflksf
!&%= k|b]z Joj:yflksf M k|b]zsf] Joj:yflksf Ps;bgfTds x'g]5 h;nfO{
k|b]z ;ef elgg]5 .
!&^= k|b]z ;efsf] u7g M -!_ k|To]s k|b]z ;efdf b]xfo adf]lhdsf] ;+Vofdf
;b:o /xg]5g\ M
-s_ ;DalGwt k|b]zaf6 k|ltlglw ;efdf klxnf] x'g] lgjf{lrt
x'g] lgjf{rg k|0ffnL adf]lhd lgjf{lrt x'g] ;b:o ;+Vofsf]
bf]Aa/ ;+Vofdf x'g cfpg] ;b:o,
-v_ v08 -s_ adf]lhd sfod x'g] ;b:o ;+VofnfO{ ;f7L
k|ltzt dfgL afFsL rfnL; k|ltztdf ;dfg'kflts
lgjf{rg k|0ffnLaf6 lgjf{lrt x'g] ;b:o .
-@_ pkwf/f -!_ sf] v08 -s_ adf]lhdsf] ;b:o lgjf{rgsf nflu
e"uf]n / hg;+Vofsf] cfwf/df ;+3Lo sfg"g adf]lhd lgjf{rg If]q sfod
ul/g]5 .
-#_ k|b]z ;efsf ;f7L k|ltzt ;b:ox klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g]
lgjf{rg k|0ffnL adf]lhd / rfnL; k|ltzt ;b:ox ;dfg'kflts
lgjf{rg k|0ffnL adf]lhd lgjf{lrt x'g]5g\ .
-$_ pkwf/f -#_ adf]lhd x'g] k|b]z ;ef ;b:osf] lgjf{rg sfg"g
adf]lhd jflnu dtflwsf/sf] cfwf/df uf]Ko dtbfgf/f x'g]5 .
-%_ c7f/ jif{ pd]/ k"/f ePsf] k|b]zsf] If]qleq a;f]af; ug]{
k|To]s g]kfnL gful/snfO{ sfg"g adf]lhd s'g} Ps lgjf{rg If]qdf
dtbfg ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-^_ ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL adf]lhd x'g] k|b]z ;efsf]
lgjf{rgsf nflu /fhgLlts bnn] pDd]bjf/L lb+bf hg;+Vofsf] cfwf/df
dlxnf, blnt, cflbjf;L hghflt, v; cfo{, dw];L, yf, d'l:nd,
lk5l8Psf] If]q, cNk;+Vos ;d'bfo ;d]taf6 aGb ;"rLsf cfwf/df
k|ltlglwTj x'g] Joj:yf ;+3Lo sfg"g adf]lhd x'g]5 . To;/L pDd]bjf/L
lb+bf ;DalGwt k|b]zsf] ef}uf]lns ;Gt'ngnfO{ ;d]t Wofg lbg' kg{]5 .
:ki6Ls/0f M o; efusf] k|of]hgsf nflu v; cfo{ eGgfn] If]qL,
a|fDx0f, 7s'/L, ;+Gof;L -bzgfdL_ ;d'bfo ;Demg' k5{ .
86
-s_
-v_
-u_
-3_
-_
-r_
g]kfnL gful/s,
;DalGwt k|b]zsf] dtbftf /x]sf],
kRrL; jif{ pd]/ k"/f ePsf]],
g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L s;"/df ;hfo gkfPsf],
s'g} sfg"gn] cof]Uo gePsf], /
s'g} nfesf] kbdf axfn g/x]sf] .
:ki6Ls/0f M o; v08sf] k|of]hgsf nflu nfesf]
kb eGgfn] lgjf{rg jf dgf]gogf/f k"lt{ ul/g]
/fhgLlts kb afx]s ;/sf/L sf]ifaf6 kfl/>lds jf
cfly{s ;'ljwf kfpg] cGo kb ;Demg' k5{ .
-@_ lgjf{rg, dgf]gog jf lgo'lQm x'g] /fhgLlts kbdf axfn
/x]sf]] JolQm o; efu adf]lhd k|b]z ;efsf] ;b:o kbdf lgjf{lrt
ePdf To:tf] kbsf] zky u|x0f u/]sf] lbgb]lv lghsf] To:tf] kb :jtM
l/Qm x'g]5 .
!&(= k|b]z ;efsf ;b:osf] zky M k|b]z ;efsf ;b:oxn] k|b]z ;ef jf
To;sf] s'g} ;ldltsf] a}7sdf klxnf] k6s efu lng' cl3 k|b]z sfg"g
adf]lhd zky lng' kg]{5 .
!*)= k|b]z ;ef ;b:osf] :yfg l/Qm x'g] M b]xfosf] s'g} cj:yfdf k|b]z
;efsf ;b:osf] :yfg l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] k|b]z ;efsf] ;efd'v ;dIf lnlvt /fhLgfdf
lbPdf,
-v_ lghsf] wf/f !&* adf]lhdsf] of]Uotf gePdf jf g/x]df,
-u_ k|b]z ;efsf] sfo{sfn ;dfKt ePdf jf lj36g ePdf,
-3_ lgh k|b]z ;efnfO{ ;"rgf glbO{ nuftf/ bz j6f a}7sdf
cg'kl:yt /x]df,
-_ h'g bnsf] pDd]bjf/ eO{ ;b:o lgjf{lrt ePsf] xf] To:tf]
bnn] ;+3Lo sfg"g adf]lhd lghn] bn Tofu u/]sf] s'/f
;"lrt u/]df,
-r_ lghsf] d[To' ePdf .
88
!*!= k|b]z ;ef ;b:osf] cof]Uotf ;DaGwL lg0f{o M k|b]z ;efsf] s'g} ;b:o
wf/f !&* adf]lhd cof]Uo 5 jf x'g uPsf] 5 eGg] k|Zg p7]df To;sf]
lg0f{o ;jf{]Rr cbfntsf] ;+j}wflgs Ohnf;n] ug{]5 .
!*@= k|b]z ;efsf] ;efd'v / pk;efd'v M -!_ k|b]z ;efsf] klxnf] a}7s
k|f/De ePsf] ldltn]] kGw| lbgleq k|b]z ;efsf ;b:oxn] cfkm"dWo]af6
k|b]z ;efd'v / k|b]z pk;efd'vsf] lgjf{rg ug]{5g\ .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd lgjf{rg ubf{ k|b]z ;efd'v jf k|b]z
pk;efd'v dWo] Ps hgf dlxnf x'g] u/L ug{' kg]{5 / k|b]z ;efd'v jf
k|b]z pk;efd'v km/s km/s bnsf] k|ltlglw x'g' kg]{5 .
t/ k|b]z ;efdf Ps eGbf a9L bnsf] k|ltlglwTj gePsf] jf
k|ltlglwTj eP/ klg pDd]bjf/L glbPsf] cj:yfdf Ps} bnsf] ;b:o
k|b]z ;efd'v jf k|b]z pk;efd'v x'g afwf kg]{ 5}g .
-#_ k|b]z ;efd'v jf k|b]z pk;efd'vsf] kb l/Qm ePdf k|b]z
;efsf ;b:oxn] cfkm"dWo]af6 lgjf{rg u/L k|b]z ;efd'v jf k|b]z
pk;efd'vsf] kb k"lt{ ug]{ 5g\ .
-$_ k|b]z ;efd'vsf] cg'kl:yltdf k|b]z pk;efd'vn] k|b]z
;efsf] cWoIftf ug]{5 .
-%_ k|b]z ;efd'v / k|b]z pk;efd'vsf] lgjf{rg gePsf] jf b'j}
kb l/Qm ePsf] cj:yfdf k|b]z ;efsf] a}7ssf] cWoIftf pkl:yt ;b:o
dWo] pd]/sf] lx;fan] Ho]i7 ;b:on] ug]{5 .
-^_ b]xfosf] s'g} cj:yfdf k|b]z ;efd'v jf k|b]z pk;efd'vsf]
kb l/Qm x'g]5 M
-s_ lgh k|b]z ;efsf] ;b:o g/x]df,
t/ k|b]z ;ef
lj36g ePsf] cj:yfdf cfgf] kbdf axfn /x]sf
k|b]z ;efd'v / k|b]z pk;efd'v k|b]z ;efsf nflu
x'g] csf{] lgjf{rgsf] pDd]bjf/L bflvn ug]{ cl3Nnf]
lbg;Dd cfgf] kbdf axfn /xg]5g\ .
-v_ lghn] lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-u_ lghn] kb cg's"n cfr/0f gu/]sf] eGg] k|:tfj k|b]z
;efsf] tTsfn sfod /x]sf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf]
b'O{ltxfO ax'dtaf6 kfl/t ePdf .
89
!*#=
!*$=
!*%=
!*^=
!*(=
!()=
!(!=
!(@=
!(#=
!($=
94
efu!%
k|b]z Joj:yfkg sfo{ljlw
!(&= k|b]z ;efsf] Joj:yflksLo clwsf/ M k|b]z ;efsf] Joj:yflksLo
clwsf/ cg';"rL^, cg';"rL& / cg';"rL( adf]lhdsf] ;"rLdf pNn]v
eP adf]lhd x'g]5 .
!(*= k|b]z ;efdf ljw]os k|:t't ug]{ ljlw M -!_ o; ;+ljwfgsf] cwLgdf /xL
k|bz
] ;efdf ljw]os k|:t't ug{ ;lsg]5 .
-@_ cy{ ljw]os / zflGt ;'/Iff;Fu ;DalGwt ljw]os ;/sf/L
ljw]ossf] kdf dfq k|:t't ul/g]5 .
-#_ cy{ ljw]os eGgfn] b]xfodf plNnlvt ;a} jf s'g}
ljifo;Fu ;DaGw /fVg] ljw]osnfO{ hgfpF5 M
-s_ k|b]zdf s/ nufpg], p7fpg], vf/]h ug]{, 5"6 lbg], kl/jt{g
ug]{ jf s/ k|0ffnLnfO{ Jojl:yt ug]{ ljifo,
-v_ k|b]z ;l~rt sf]if jf cGo s'g} k|b]z ;/sf/L sf]ifsf]
;+/If0f ug]{, To:tf] sf]ifdf /sd hDdf ug]{ jf To:tf]
sf]ifaf6 s'g} /sd ljlgof]hg jf vr{ ug]{ jf ljlgof]hg
jf vr{ ug{ vf]lhPsf] /sd 36fpg], a9fpg] jf vf/]h ug]{
ljifo,
-u_ k|b]z ;/sf/n] C0f k|fKt ug]{ jf hdfgt lbg] ljifo
Jojl:yt ug]{ jf k|b]zsf] ;/sf/n] lnPsf] jf lng] cfly{s
bfloTj ;DaGwL sfg"g ;+zf]wg ug]{ ljifo,
-3_ k|b]z ;/sf/L sf]ifdf k|fKt x'g] ;a} k|sf/sf] /fh:j, C0f
c;'nLaf6 k|fKt /sd / cg'bfgsf] /sd lhDdf /fVg],
nufgL ug]{ jf k|b]z ;/sf/sf] n]vf jf n]vf k/LIf0f ug]{
ljifo, jf
-_ v08 -s_, -v_, -u_ jf -3_ ;Fu k|ToIf ;DaGw ePsf
k|f;+lus ljifo .
t/ s'g} cg'dltkq b:t'/, lgj]bg b:t'/, gjLs/0f b:t'/ h:tf
b:t'/, z'Ns jf dx;"n nufpg] jf s'g} hl/jfgf jf s}b x'g] Joj:yf
ePsf] sf/0fn] dfq s'g} ljw]os cy{ ljw]os dflgg] 5}g .
95
-$_ s'g} ljw]os cy{ ljw]os xf] xf]Og eGg] k|Zg p7]df k|b]z
;efsf] ;efd'vsf] lg0f{o clGtd x'g]5 .
!((= ljw]os kfl/t ug]{ ljlw M -!_ k|b]z ;efn] kfl/t u/]sf] ljw]os
k|df0fLs/0fsf nflu k|b]z k|d'v ;dIf k]z ul/g]5 .
-@_ s'g} ljw]os ljrf/fwLg /x]sf] cj:yfdf k|b]z ;efsf]
clwj]zgsf] cGTo eP klg ;f] ljw]osdfly csf]{ clwj]zgdf sf/afxL
x'g ;Sg]5 .
t/ s'g} ljw]os k|b]z ;efdf ljrf/fwLg /x]sf] cj:yfdf k|b]z
;ef lj36g ePdf jf ;f] ;efsf] sfo{sfn ;dfKt ePdf To:tf] ljw]os
lgliqmo x'g]5 .
@))= ljw]os lkmtf{ lng ;Sg] M ljw]os k|:t'tstf{n] k|b]z ;efsf] :jLs[lt lnO{
ljw]os lkmtf{ lng ;Sg]5 .
@)!= ljw]osdf k|df0fLs/0f M -!_ wf/f !(( adf]lhd k|df0fLs/0fsf nflu
k|b]z k|d'v ;dIf k]z ul/g] ljw]os k|b]z ;efsf] ;efd'vn]] k|dfl0ft
u/L k]z ug'{ kg{]5 .
t/ cy{ ljw]ossf xsdf cy{ ljw]os xf] egL k|b]z ;efd'vn]
k|dfl0ft ug'{ kg]{5 .
-@_ o; wf/f adf]lhd k|df0fLs/0fsf nflu k|b]z k|d'v ;dIf k]z
ePsf] ljw]os k|b]z k|d'vn] kGw| lbgleq k|df0fLs/0f u/L To;sf] ;"rgf
oyf;Dej rfF8f] k|b]z ;efnfO{ lbg]5 .
-#_ k|df0fLs/0fsf nflu k]z ePsf] cy{ ljw]os afx]s cGo
ljw]ossf] ;DaGwdf k'glj{rf/ x'g cfjZos 5 eGg] k|b]z k|d'vnfO{
nfu]df lghn] ljw]os k]z ePsf] kGw| lbgleq ;Gb]z ;lxt k|b]z ;efdf
lkmtf{ k7fpg ;Sg]5 .
-$_ pkwf/f -#_ adf]lhd k|b]z k|d'vn] s'g} ljw]os ;Gb]z ;lxt
lkmtf{ u/]df To; ljw]osdfly k|b]z ;efn] k'glj{rf/ u/L To:tf] ljw]os
k|:t't kdf jf ;+zf]wg ;lxt kfl/t u/L k'gM k]z u/]df To;/L k]z
ePsf] kGw| lbg leq k|b]z k|d'vn] k|df0fLs/0f ug{]5 .
-%_ k|b]z k|d'vaf6 k|df0fLs/0f ePkl5 ljw]os P]g aGg]5 .
96
@)@= cWofb]z M -!_ k|b]z ;efsf] clwj]zg rln/x]sf] cj:yfdf afx]s cGo
cj:yfdf tTsfn s]xL ug{ cfjZos k/]df k|b]z dlGqkl/ifbsf]
l;kmfl/;df k|b]z k|d'vn] cWofb]z hf/L ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd hf/L ePsf] cWofb]z P]g ;/x dfGo
x'g]5 .
t/ To:tf] k|To]s cWofb]z,
-s_ hf/L ePkl5 a;]sf] k|b]z ;efsf] a}7sdf k]z ul/g]5
/ k|b]z ;efn] :jLsf/ gu/]df :jtM lgliqmo x'g]5,
-v_ k|b]z k|d'vaf6 h'g;'s} avt vf/]h x'g ;Sg]5, /
-u_ v08 -s_ jf -v_ adf]lhd lgliqmo jf vf/]h gePdf
k|b]z ;efsf] a}7s a;]sf] ;f7L lbgkl5 :jtM lgliqmo
x'g]5 .
97
@)#=
@)$=
@)%=
@)^=
efu!^
k|b]z cfly{s sfo{k|0ffnL
s/ nufpg jf C0f lng gkfOg] M -!_ sfg"g adf]lhd afx]s k|b]zdf
s'g} s/ nufOg] / p7fOg] 5}g .
-@_ ;+3Lo sfg"g adf]lhd afx]s k|b]z ;/sf/n] s'g} C0f lng] /
hdfgt lbg] 5}g .
k|b]z ;l~rt sf]if M u'7L /sd afx]s k|b]z ;/sf/nfO{ k|fKt x'g] ;a}
k|sf/sf /fh:j, /fh:jsf] lwtf]df lnOPsf ;a} shf{, k|b]z P]gsf]
clwsf/ cGtu{t lbOPsf] h'g;'s} C0f c;'n x'Fbf k|fKt ePsf] ;a} wg /
g]kfn ;/sf/af6 k|fKt x'g] cg'bfg Pj+ C0f /sd k|b]z P]gf/f csf]{
s'g} Joj:yf gul/Pdf Ps k|b]z ;/sf/L sf]ifdf cfDbfgL afFlwg]5
h;nfO{ k|b]z ;l~rt sf]if elgg]5 .
k|b]z ;l~rt sf]if jf k|b]z ;/sf/L sf]ifaf6 Joo M b]xfosf /sd afx]s
k|b]z ;l~rt sf]if jf cGo s'g} k|b]z ;/sf/L sf]ifaf6 s'g} /sd lemSg
;lsg] 5}g M
-s_ k|b]z ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ ePsf] /sd,
-v_ ljlgof]hg P]g adf]lhd vr{ x'g] /sd,
-u_ ljlgof]hg ljw]os ljrf/fwLg /x]sf] cj:yfdf
k]ZsLsf] kdf P]g adf]lhd vr{ x'g] /sd, jf
-3_ ljz]if cj:yfdf Joosf] ljj/0f dfq ePsf] pwf/f]
vr{ P]gf/f Joo x'g] /sd .
t/ k|b]z cfsl:ds sf]ifsf xsdf wf/f @!@ adf]lhd x'g]5 .
k|b]z ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ M b]xfosf ljifo;Fu ;DalGwt vr{ k|b]z
;l~rt sf]ifdfly Jooef/ x'g]5 / To:tf] Joosf nflu k|b]z ;efsf]
:jLs[lt cfjZos kg]{ 5}g M
-s_ k|b]z ;efd'v / k|b]z pk;efd'vnfO{ lbOg] kfl/>lds /
;'ljwfsf /sd,
-v_ k|b]z nf]s;]jf cfof]usf cWoIf / ;b:onfO{ lbO{g]
kfl/>lds / ;'ljwfsf /sd,
-u_ k|b]z ;/sf/sf] bfloTjsf] C0f ;DaGwL Jooef/,
98
-3_
@)&=
@)*=
@)(=
@!)=
100
efu!&
:yfgLo sfo{kflnsf
@!$= :yfgLo txsf] sfo{sfl/0fL clwsf/ M -!_ :yfgLo txsf] sfo{sfl/0fL
clwsf/ of] ;+ljwfg / ;+3Lo sfg"gsf] cwLgdf /xL ufpF sfo{kflnsf jf
gu/ sfo{kflnsfdf lglxt /xg]5 .
-@_ :yfgLo sfo{sfl/0fL clwsf/ cg';"rL* / cg';"rL(
adf]lhdsf] ;"rLdf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
-#_ of] ;+ljwfg / cGo sfg"gsf] cwLgdf /xL ufpFkflnsf /
gu/kflnsfsf] zf;g Joj:yfsf] ;fdfGo lgb]{zg, lgoGq0f / ;~rfng
ug]{ cleef/f ufpF sfo{kflnsf / gu/ sfo{kflnsfsf] x'g]5 .
-$_ ufpFkflnsf / gu/kflnsfsf sfo{sfl/0fL sfo{ ufpF
sfo{kflnsf / gu/ sfo{kflnsfsf] gfddf x'g]5 .
-%_ pkwf/f -$_ adf]lhd ufpF sfo{kflnsf / gu/ sfo{kflnsfsf]
gfddf x'g] lg0f{o jf cfb]z / tT;DaGwL clwsf/kqsf] k|df0fLs/0f
:yfgLo sfg"g adf]lhd x'g]5 .
@!%= ufpF sfo{kflnsf cWoIf / pkfWoIf ;DaGwL Joj:yf M -!_ k|To]s
ufpFkflnsfdf Ps hgf ufpF sfo{kflnsf cWoIf /xg]5 . lghsf]
cWoIftfdf ufpF sfo{kflnsf u7g x'g]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] ufpF sfo{kflnsfdf Ps hgf
pkfWoIf, k|To]s j8faf6 lgjf{lrt j8f cWoIf / pkwf/f -$_ adf]lhd
lgjf{lrt ;b:o /xg]5g\ .
-#_ cWoIf / pkfWoIfsf] lgjf{rg ;DalGwt ufpFkflnsf If]qleqsf
dtbftfn] Ps JolQm Ps dtsf] cfwf/df uf]Ko dtbfgf/f klxnf] x'g]
lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL adf]lhd ug]{5g\ .
:ki6Ls/0f M o; wf/fsf] k|of]hgsf nflu cWoIf / pkfWoIf eGgfn]
ufpF sfo{kflnsfsf] cWoIf / pkfWoIf ;Demg' k5{ .
-$_ wf/f @@@ adf]lhdsf] ufpF ;efsf] lgjf{rgsf] clGtd
kl/0ffd k|fKt ePsf] ldltn] kGw| lbgleq ufpF ;efsf ;b:oxn]
cfk"mdWo]af6 lgjf{lrt u/]sf rf/ hgf dlxnf ;b:o / pkwf/f -%_
adf]lhdsf] of]Uotf ePsf blnt jf cNk;+Vos ;d'bfoaf6 ufpF ;efn]
lgjf{lrt u/]sf b'O{ hgf ;b:o ;d]t ufpF sfo{kflnsfsf] ;b:o x'g]5g\ .
101
105
efu!*
:yfgLo Joj:yflksf
@@!= :yfgLo txsf] Joj:yflksLo clwsf/ M -!_ o; ;+ljwfgsf] cwLgdf /xL
:yfgLo txsf] Joj:yflksLo clwsf/ ufpF ;ef / gu/ ;efdf lglxt
/xg]5 .
-@_ ufpF ;ef / gu/ ;efsf] Joj:yflksLo clwsf/ cg';"rL*
/ cg';"rL( adf]lhdsf] ;"rLdf pNn]v eP adf]lhd x'g]5 .
@@@= ufpF ;efsf] u7g M -!_ k|To]s ufpFkflnsfdf Ps ufpF ;ef /xg]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] ufpF ;efdf ufpF sfo{kflnsf cWoIf
/ pkfWoIf, j8f cWoIf / k|To]s j8faf6 lgjf{lrt rf/hgf ;b:o /
wf/f @!% sf] pkwf/f -$_ adf]lhd blnt jf cNk;+Vos ;d'bfoaf6
lgjf{lrt ufpF sfo{kflnsfsf ;b:o /xg]5g\ .
-#_ pkwf/f -!_ adf]lhd u7g x'g] ufpF ;efdf k|To]s j8faf6
sDtLdf b'O{hgf dlxnfsf] k|ltlglwTj x'g]5 .
-$_ ;+3Lo sfg"g adf]lhd ufpFkflnsfdf /xg] k|To]s j8fdf j8f
cWoIf / rf/hgf ;b:ox /x]sf] j8f ;ldlt u7g x'g]5 . To:tf] j8f
cWoIf / j8f ;b:osf] lgjf{rg klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL
adf]lhd x'g]5 .
-%_ c7f/ jif{ pd]/ k"/f ePsf] ufpFkflnsfsf] dtbftf gfdfjnLdf
gfd ;dfj]z ePsf] JolQmnfO{ ;+3Lo sfg"gdf Joj:yf eP adf]lhd
dtbfg ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-^_ b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm ufpF ;efsf] ;b:osf] kbdf
pDd]bjf/ x'g of]Uo x'g]5 M
-s_ g]kfnL gful/s,
-v_ PSsfO; jif{ pd]/ k"/f ePsf],
-u_ ufpFkflnsfsf] dtbftf gfdfjnLdf gfd ;dfj]z ePsf], /
-3_ s'g} sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
-&_ ufpF ;efsf] lgjf{rg / tT;DaGwL cGo Joj:yf ;+3Lo sfg"g
adf]lhd x'g]5 .
106
@@#= gu/ ;efsf] u7g M -!_ k|To]s gu/kflnsfdf Ps gu/ ;ef /xg]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] gu/ ;efdf gu/sfo{kflnsfsf k|d'v
/ pkk|d'v, j8f cWoIf / k|To]s j8faf6 lgjf{lrt rf/hgf ;b:o /
wf/f @!^ sf] pkwf/f -$_ adf]lhd blnt jf cNk;+Vos ;d'bfoaf6
lgjf{lrt gu/ sfo{kflnsfsf ;b:o /xg]5g\ .
-#_ pkwf/f -!_ adf]lhd u7g x'g] gu/ ;efdf k|To]s j8faf6
sDtLdf b'O{hgf dlxnfsf] k|ltlglwTj x'g]5 .
-$_ ;+3Lo sfg"g adf]lhd gu/kflnsfdf /xg] k|To]s j8fdf j8f
cWoIf / rf/hgf ;b:ox /x]sf] j8f ;ldlt u7g x'g]5 . To:tf] j8f
cWoIf / j8f ;b:osf] lgjf{rg klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL
adf]lhd x'g]5 .
-%_ c7f/ jif{ pd]/ k"/f ePsf] gu/kflnsfsf] dtbftf
gfdfjnLdf gfd ;dfj]z ePsf] JolQmnfO{ ;+3Lo sfg"g adf]lhd dtbfg
ug]{ clwsf/ x'g]5 .
-^_ b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm gu/ ;efsf] ;b:osf] kbdf
pDd]bjf/ x'g of]Uo x'g]5 M
-s_ g]kfnL gful/s,
-v_ PSsfO; jif{ pd]/ k"/f ePsf],
-u_ gu/kflnsfsf] dtbftf gfdfjnLdf gfd ;dfj]z ePsf], /
-3_ s'g} sfg"gn] cof]Uo gePsf] .
-&_ gu/ ;efsf] lgjf{rg / tT;DaGwL cGo Joj:yf ;+3Lo sfg"g
adf]lhd x'g]5 .
@@$= ufpF ;ef / gu/ ;efsf] cWoIf / pkfWoIf M ufpF sfo{kflnsfsf] cWoIf
/ pkfWoIf tyf gu/ sfo{kflnsfsf] k|d'v / pkk|d'vn] qmdzM ufpF ;ef
/ gu/ ;efsf] kb]g cWoIf / pkfWoIf eO{ sfo{ ;Dkfbg ug]{5 .
@@%= ufpF ;ef / gu/ ;efsf] sfo{sfn M ufpF ;ef / gu/ ;efsf] sfo{sfn
lgjf{rg ePsf] ldltn] kfFr jif{sf] x'g]5 . To:tf] sfo{sfn ;dfKt ePsf]
5 dxLgfleq csf{] ufpF ;ef / gu/ ;efsf] lgjf{rg ;DkGg ug{' kg{]5 .
107
@@^= sfg"g agfpg ;Sg] M -!_ ufpF ;ef / gu/ ;efn] cg';"rL* /
cg';"rL( adf]lhdsf] ;"rLdf plNnlvt ljifodf cfjZos sfg"g
agfpg ;Sg]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd sfg"g agfpg] k|lqmof k|b]z sfg"g
adf]lhd x'g]5 .
@@&= ufpF ;ef / gu/ ;ef ;DaGwL cGo Joj:yf M ufpF ;ef / gu/ ;efsf]
;~rfng, a}7ssf] sfo{ljlw, ;ldlt u7g, ;b:osf] kb l/Qm x'g] cj:yf,
ufpF ;ef / gu/ ;efsf ;b:on] kfpg] ;'ljwf, ufpFkflnsf /
gu/kflnsfsf] sd{rf/L / sfof{no ;DaGwL cGo Joj:yf k|b]z sfg"g
adf]lhd x'g]5 .
108
efu!(
:yfgLo cfly{s sfo{k|0ffnL
@@*= s/ nufpg jf C0f lng gkfOg] M -!_ sfg"g adf]lhd afx]s :yfgLo
txdf s'g} s/ nufpg, p7fpg / C0f lng kfOg] 5}g .
-@_ :yfgLo txn] cfgf] clwsf/ If]qleqsf] ljifodf /fli6o
cfly{s gLlt, j:t' tyf ;]jfsf] cf];f/ k;f/, k"FhL tyf >d ahf/,
l5d]sL k|b]z jf :yfgLo txnfO{ k|lts"n gx'g] u/L sfg"g agfO{ s/
nufpg ;Sg]5 .
@@(= :yfgLo ;l~rt sf]if M -!_ :yfgLo tx cGtu{tsf k|To]s ufpFkflnsf /
gu/kflnsfdf Ps :yfgLo ;l~rt sf]if /xg]5 . To:tf] sf]ifdf
ufpFkflnsf jf gu/kflnsfnfO{ k|fKt x'g] ;a} k|sf/sf] /fh:j, g]kfn
;/sf/ / k|b]z ;/sf/af6 k|fKt x'g] cg'bfg tyf ufpFkflnsf jf
gu/kflnsfn] lnPsf] C0f /sd / cGo ;|f]taf6 k|fKt x'g] /sd hDdf
x'g]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] :yfgLo ;l~rt sf]ifaf6 ug{ ;lsg]
vr{ ;DaGwL Joj:yf :yfgLo sfg"g adf]lhd x'g]5 .
@#)= ufpFkflnsf / gu/kflnsfsf] /fh:j / Joosf] cg'dfg M -!_ o;
;+ljwfgsf] cwLgdf /xL ufpF sfo{kflnsf / gu/ sfo{kflnsfn] k|To]s
cfly{s jif{sf] /fh:j / Joosf] cg'dfg :yfgLo sfg"g adf]lhd ufpF
;ef jf gu/ ;efdf k]z u/L kfl/t u/fpg' kg]{5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd ufpF sfo{kflnsf jf gu/ sfo{kflnsfn]
/fh:j / Joosf] cg'dfg k]z ubf{ 3f6f ah]6 lgdf{0f ug'{ kg]{ ePdf
;+3Lo sfg"g / k|b]z sfg"g adf]lhd 3f6f k"lt{ ug]{ ;|f]t ;d]tsf] k|:tfj
ug'{ kg]{5 .
109
efu@)
;+3, k|b]z / :yfgLo tx aLr cGt/;DaGw
@#!= ;+3 / k|b]z aLrsf] Joj:yflksLo cGt/;DaGw M -!_ ;+3Lo sfg"g
g]kfne/ jf cfjZostf cg';f/ g]kfnsf] s'g} If]qdf dfq nfu" x'g] u/L
agfpg ;lsg]5 .
-@_ k|b]z sfg"g k|b]ze/ jf cfjZostf cg';f/ k|b]zsf] s'g}
If]qdf dfq nfu" x'g] u/L agfpg ;lsg]5 .
-#_ b'O{ jf b'O{eGbf a9L k|b]zn] cg';"rL^ df plNnlvt s'g}
ljifodf sfg"g agfpg g]kfn ;/sf/ ;dIf cg'/f]w u/]df ;+3Lo ;+;bn]
cfjZos sfg"g agfpg ;Sg]5 . To:tf] sfg"g ;DalGwt k|b]zsf] xsdf
dfq nfu" x'g]5 .
@#@= ;+3, k|b]z / :yfgLo tx aLrsf] ;DaGw M -!_ ;+3, k|b]z / :yfgLo tx
aLrsf] ;DaGw ;xsfl/tf, ;xcl:tTj / ;dGjosf] l;4fGtdf cfwfl/t
x'g]5 .
-@_ g]kfn ;/sf/n] /fli6o dxTjsf ljifodf / k|b]zx aLr
;dGjo ug'{kg]{ ljifodf k|b]z dlGqkl/ifbnfO{ of] ;+ljwfg / ;+3Lo sfg"g
adf]lhd cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 / To:tf] lgb]{zgsf] kfng ug'{
;DalGwt k|b]z dlGqkl/ifbsf] st{Jo x'g]5 .
-#_ s'g} k|b]zdf g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf, ef}uf]lns cv08tf,
/fli6otf jf :jfwLgtfdf uDeL/ c;/ kg]{ lsl;dsf] sfo{ ePdf
/fi6kltn] To:tf] k|b]z dlGqkl/ifbnfO{ cfjZostf cg';f/ ;r]t u/fpg,
k|b]z dlGqkl/ifb / k|b]z ;efnfO{ a9Ldf 5 dxLgf;Dd lgnDag ug{ jf
lj36g ug{ ;Sg]5 .
-$_ pkwf/f -#_ adf]lhd s'g} k|b]z dlGqkl/ifb / k|b]z ;ef
lgnDag jf lj36g u/]sf]df To:tf] sfo{ k}+tL; lbg leq ;+3Lo ;+;bsf]
tTsfn sfod /x]sf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] ax'dtaf6 cg'df]bg u/fpg'
kg]{5 .
-%_ pkwf/f -#_ adf]lhd ul/Psf] lj36g ;DaGwL sfo{ ;+3Lo
;+;baf6 cg'df]bg ePdf To:tf] k|b]zdf 5 dxLgfleq k|b]z ;efsf]
lgjf{rg x'g]5 .
110
111
112
efu@!
clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u
@#*= clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u M -!_ g]kfndf Ps clVtof/
b'?kof]u cg';Gwfg cfof]u /xg]5 h;df k|d'v cfo'Qm / cGo rf/ hgf
cfo'Qmx /xg]5g\ . k|d'v cfo'Qmn] clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg
cfof]usf] cWoIf eO{ sfd ug{]5 .
-@_ /fi6kltn] ;+j}wflgs kl/ifbsf] l;kmfl/;df k|d'v cfo'Qm /
cfo'Qmsf] lgo'lQm ug]{]5 .
-#_ k|d'v cfo'Qm / cfo'Qmsf] kbfjlw lgo'lQmsf] ldltn] 5 jif{sf]
x'g]5 .
-$_ pkwf/f -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] s'g}
cj:yfdf k|d'v cfo'Qm jf cfo'Qmsf] kb l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] /fi6klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] pd]/ k}+;L jif{ k"/f ePdf,
-u_ lghsf] lj?4 wf/f !)! adf]lhd dxfleof]usf] k|:tfj
kfl/t ePdf,
-3_ zf/Ll/s jf dfgl;s c:j:ytfsf] sf/0f ;]jfdf /xL sfo{
;Dkfbg ug{ c;dy{ /x]sf] egL ;+j}wflgs kl/ifbsf]
l;kmfl/;df /fi6kltn] kbd'Qm u/]df,
-_ lghsf] d[To' ePdf .
-%_ pkwf/f -@_ adf]lhd lgo'Qm k|d'v cfo'Qm tyf cfo'Qmsf] k'gM
lgo'lQm x'g ;Sg] 5}g .
t/ cfo'QmnfO{ k|d'v cfo'Qmsf] kbdf lgo'lQm ug{ ;lsg]5 /
To:tf] cfo'Qm k|d'v cfo'Qmsf] kbdf lgo'Qm ePdf lghsf] kbfjlw u0fgf
ubf{ cfo'Qm ePsf] cjlwnfO{ ;d]t hf]8L u0fgf ul/g]5 .
-^_ b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg
cfof]usf] k|d'v cfo'Qm jf cfo'Qmsf] kbdf lgo'lQmsf nflu of]Uo x'g]5 M
-s_ dfGotfk|fKt ljZjljBfnoaf6 :gfts pkflw k|fKt u/]sf],
-v_ lgo'lQm x'Fbfsf avt s'g} /fhgLlts bnsf] ;b:o g/x]sf],
113
-u_
115
efu@@
dxfn]vf k/LIfs
@$)= dxfn]vf k/LIfs M -!_ g]kfndf Ps dxfn]vf k/LIfs x'g]5 .
-@_ /fi6kltn] ;+j}wflgs kl/ifbsf] l;kmfl/;df dxfn]vf k/LIfssf]
lgo'lQm ug{]5 .
-#_ dxfn]vf k/LIfssf] kbfjlw lgo'lQmsf] ldltn] 5 jif{sf] x'g]5 .
-$_ pkwf/f -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] s'g}
cj:yfdf dxfn]vf k/LIfssf] kb l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] /fi6klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] pd]/ k}+;L jif{ k"/f ePdf,
-u_ lghsf] lj?4 wf/f !)! adf]lhd dxfleof]usf] k|:tfj
kfl/t ePdf,
-3_ zf/Ll/s jf dfgl;s c:j:ytfsf] sf/0f ;]jfdf /xL sfo{
;Dkfbg ug{ c;dy{ /x]sf] egL ;+j}wflgs kl/ifbsf]
l;kmfl/;df /fi6kltn] kbd'Qm u/]df,
-_ lghsf] d[To' ePdf .
-%_ pkwf/f -@_ adf]lhd lgo'Qm dxfn]vf k/LIfssf] k'gM lgo'lQm
x'g ;Sg] 5}g .
-^_ b]xfosf] of]Uotf ePsf]] JolQm dxfn]vf k/LIfssf] kbdf
lgo'lQmsf nflu of]Uo x'g]5 M
-s_ dfGotfk|fKt ljZjljBfnoaf6 Joj:yfkg, jfl0fHozf:q jf
n]vfdf :gfts pkflw k|fKt u/L jf rf6{8{ PsfpG6]G;L
k/LIff pQL0f{ u/L g]kfn ;/sf/sf] ljlzi6 >]0fLsf] kbdf
sfd u/]sf] jf n]vf k/LIf0f ;DaGwL sfddf sDtLdf aL;
jif{ cg'ej k|fKt u/]sf],
-v_ lgo'lQm x'Fbfsf avt s'g} /fhgLlts bnsf] ;b:o g/x]sf],
-u_ k}Ftfln; jif{ pd]/ k"/f ePsf], /
-3_ pRr g}lts rl/q ePsf] .
116
efu@#
nf]s ;]jf cfof]u
@$@= nf]s ;]jf cfof]u M -!_ g]kfndf nf]s ;]jf cfof]u /xg]5 h;df cWoIf /
cGo rf/ hgf ;b:o /xg]5g\ .
-@_ /fi6kltn] ;+j}wflgs kl/ifbsf] l;kmfl/;df nf]s ;]jf
cfof]usf cWoIf / ;b:osf] lgo'lQm ug{]5 .
-#_ nf]s ;]jf cfof]usf ;b:oxdWo] sDtLdf krf; k|ltzt
;b:o aL; jif{ jf ;f]eGbf a9L cjlw;Dd s'g} ;/sf/L ;]jfdf /x]sf
JolQmx dWo]af6 / afFsL ;b:ox lj1fg, k|ljlw, snf, ;flxTo,
sfg"g, hgk|zf;g, ;dfhzf:q jf /fli6o hLjgsf cGo If]qdf zf]w,
cg';Gwfg, cWofkg jf cGo s'g} dxTjk"0f{ sfo{ u/L Voflt k|fKt u/]sf
JolQmx dWo]af6 lgo'Qm x'g]5g\ .
-$_ nf]s ;]jf cfof]usf] cWoIf / ;b:osf] kbfjlw lgo'lQm ePsf]
ldltn] 5 jif{sf] x'g]5 .
-%_ pkwf/f -@_ adf]lhd lgo'Qm cWoIf tyf ;b:osf] k'gM lgo'lQm
x'g ;Sg] 5}g .
t/ ;b:onfO{ cWoIfsf] kbdf lgo'lQm ug{ ;lsg]5 / To:tf]
;b:o cWoIfsf] kbdf lgo'lQm ePdf lghsf] kbfjlw u0fgf ubf{ ;b:o
ePsf] cjlwnfO{ ;d]t hf]8L u0fgf ul/g]5 .
-^_ pkwf/f -$_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] s'g}
cj:yfdf nf]s ;]jf cfof]usf] cWoIf jf ;b:osf] kb l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] /fi6klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] pd]/ k}+;L jif{ k"/f ePdf,
-u_ lghsf] lj?4 wf/f !)! adf]lhd dxfleof]usf] k|:tfj
kfl/t ePdf,
-3_ zf/Ll/s jf dfgl;s c:j:ytfsf] sf/0f ;]jfdf /xL sfo{
;Dkfbg ug{ c;dy{ /x]sf] egL ;+j}wflgs kl/ifbsf]
l;kmfl/;df /fi6kltn] kbd'Qm u/]df,
-_ lghsf] d[To' ePdf .
118
120
121
efu@$
lgjf{rg cfof]u
@$%= lgjf{rg cfof]u M -!_ g]kfndf Ps lgjf{rg cfof]u /xg]5 h;df k|d'v
cfo'Qm / cGo rf/ hgf cfo'Qm /xg]5g\ . k|d'v lgjf{rg cfo'Qmn]
lgjf{rg cfof]usf] cWoIf eO{ sfd ug{]5 .
-@_ /fi6kltn] ;+j}wflgs kl/ifbsf] l;kmfl/;df k|d'v lgjf{rg
cfo'Qm / cfo'Qmsf] lgo'lQm ug]{]5 .
-#_ k|d'v lgjf{rg cfo'Qm / lgjf{rg cfo'Qmsf] kbfjlw lgo'lQm
ePsf] ldltn] 5 jif{sf] x'g]5 .
-$_ pkwf/f -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] s'g}
cj:yfdf k|d'v lgjf{rg cfo'Qm / lgjf{rg cfo'Qmsf] kb l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] /fi6klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] pd]/ k}+;L jif{ k"/f ePdf,
-u_ lghsf] lj?4 wf/f !)! adf]lhd dxfleof]usf] k|:tfj
kfl/t ePdf,
-3_ zf/Ll/s jf dfgl;s c:j:ytfsf] sf/0f ;]jfdf /xL sfo{
;Dkfbg ug{ c;dy{ /x]sf] egL ;+j}wflgs kl/ifbsf]
l;kmfl/;df /fi6kltn] kbd'Qm u/]df,
-_ lghsf] d[To' ePdf .
-%_ pkwf/f -@_ adf]lhd lgo'Qm k|d'v lgjf{rg cfo'Qm tyf
cfo'Qmsf] k'gM lgol'Qm x'g ;Sg] 5}g .
t/ cfo'QmnfO{ k|d'v lgjf{rg cfo'Qmsf] kbdf lgo'lQm ug{
;lsg]5 / To:tf] cfo'Qm k|d'v lgjf{rg cfo'Qmsf] kbdf lgo'lQm ePdf
lghsf] kbfjlw u0fgf ubf{ cfo'Qm ePsf] cjlwnfO{ ;d]t hf]8L u0fgf
ul/g]5 .
-^_ b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm k|d'v lgjf{rg cfo'Qm jf
lgjf{rg cfo'Qm kbdf lgo'lQmsf nflu of]Uo x'g]5 M
-s_ dfGotfk|fKt ljZjljBfnoaf6 :gfts pkflw k|fKt u/]sf],
-v_ lgo'lQm x'Fbfsf avt s'g} /fhgLlts bnsf] ;b:o g/x]sf],
-u_ k}+tfln; jif{ pd]/ k"/f ePsf], /
122
124
efu@%
/fli6o dfgj clwsf/ cfof]u
@$*= /fli6o dfgj clwsf/ cfof]u M -!_ g]kfndf Ps /fli6o dfgj clwsf/
cfof]u /xg]5 h;df cWoIf / cGo rf/ hgf ;b:o /xg]5g\ .
-@_ /fi6kltn] ;+j}wflgs kl/ifbsf] l;kmfl/;df /fli6o dfgj
clwsf/ cfof]usf cWoIf / ;b:osf] lgo'lQm ug]{5 .
-#_ /fli6o dfgj clwsf/ cfof]usf] cWoIf / ;b:osf] kbfjlw
lgo'lQm ePsf] ldltn] 5 jif{sf] x'g]5 .
-$_ pkwf/f -@_ adf]lhd lgo'Qm cWoIf tyf ;b:osf] k'gM
lgo'lQm x'g ;Sg] 5}g .
t/ ;b:onfO{ cWoIfsf] kbdf lgo'lQm ug{ ;lsg]5 / To:tf]
;b:o cWoIfsf] kbdf lgo'lQm ePdf lghsf] kbfjlw u0fgf ubf{ ;b:o
ePsf] cjlwnfO{ ;d]t hf]8L u0fgf ul/g]5 .
-%_ pkwf/f -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] s'g}
cj:yfdf /fli6o dfgj clwsf/ cfof]usf cWoIf jf ;b:osf] kb l/Qm
x'g]5 M
-s_ lghn] /fi6klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] lj?4 wf/f !)! adf]lhd dxfleof]usf] k|:tfj
kfl/t ePdf,
-u_ zf/Ll/s jf dfgl;s c:j:ytfsf] sf/0f ;]jfdf /xL sfo{
;Dkfbg ug{ c;dy{ /x]sf] egL ;+j}wflgs kl/ifbsf]
l;kmfl/;df /fi6kltn] kbd'Qm u/]df,
-3_ lghsf] d[To' ePdf .
-^_ b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm /fli6o dfgj clwsf/ cfof]usf]
cWoIf jf ;b:o kbdf lgo'lQmsf nflu of]Uo x'g]5 M
-s_ cWoIfsf] xsdf dfgj clwsf/sf] ;+/If0f / ;+jw{gsf]
If]qdf ljlzi6 of]ubfg k'ofPsf k|wfg GofofwLz jf
;jf{]Rr cbfntsf] GofofwLzsf] kbaf6 ;]jflgj[Q JolQm jf
dfgj clwsf/sf] ;+/If0f / ;+jw{g jf /fli6o hLjgsf
125
-s_
128
efu@^
/fli6o k|fs[lts ;|f]t tyf ljQ cfof]u
@%)= /fli6o k|fs[lts ;|f]t tyf ljQ cfof]u M -!_ g]kfndf Ps /fli6o
k|fs[lts ;|f]t tyf ljQ cfof]u /xg]5 h;df cWoIf ;lxt a9Ldf kfFr
hgf ;b:o /xg]5g\ .
-@_ /fi6kltn] ;+j}wflgs kl/ifbsf] l;kmfl/;df /fli6o k|fs[lts
;|f]t tyf ljQ cfof]usf] cWoIf / ;b:osf] lgo'lQm ug]{]5 .
-#_ /fli6o k|fs[lts ;|f]t tyf ljQ cfof]usf] cWoIf / ;b:osf]
kbfjlw lgo'lQm ePsf] ldltn] 5 jif{sf] x'g]5 .
-$_ pkwf/f -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] s'g}
cj:yfdf /fli6o k|fs[lts ;|f]t tyf ljQ cfof]usf cWoIf jf ;b:osf]
kb l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] /fi6klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] pd]/ k}+;L jif{ k"/f ePdf,
-u_ lghsf] lj?4 wf/f !)! adf]lhd dxfleof]usf] k|:tfj
kfl/t ePdf,
-3_ zf/Ll/s jf dfgl;s c:j:ytfsf] sf/0f ;]jfdf /xL sfo{
;Dkfbg ug{ c;dy{ /x]sf] egL ;+j}wflgs kl/ifbsf]
l;kmfl/;df /fi6kltn] kbd'Qm u/]df,
-_ lghsf] d[To' ePdf .
-%_ pkwf/f -@_ adf]lhd lgo'Qm cWoIf tyf ;b:osf] k'gM lgo'lQm
x'g ;Sg] 5}g .
t/ ;b:onfO{ cWoIfsf] kbdf lgo'lQm ug{ ;lsg]5 / To:tf]
;b:o cWoIfsf] kbdf lgo'lQm ePdf lghsf] kbfjlw u0fgf ubf{ ;b:o
ePsf] cjlwnfO{ ;d]t hf]8L u0fgf ul/g]5 .
-^_ b]xfosf] of]Uotf ePsf]] JolQm /fli6o k|fs[lts ;|f]t tyf ljQ
cfof]usf] cWoIf jf ;b:osf] kbdf lgo'lQmsf nflu of]Uo x'g]5 M
-s_ dfGotfk|fKt ljZjljBfnoaf6 ;DalGwt ljifodf :gfts
pkflw xfl;n u/L k|fs[lts ;|f]t jf ljQ Joj:yfkg,
129
-_
131
efu@&
cGo cfof]ux
@%@= /fli6o dlxnf cfof]u M -!_ g]kfndf Ps /fli6o dlxnf cfof]u /xg]5 .
h;df cWoIf / cGo rf/hgf ;b:o /xg]5g\ .
-@_ /fi6kltn] ;+j}wflgs kl/ifbsf] l;kmfl/;df /fli6o dlxnf
cfof]usf cWoIf / ;b:osf] lgo'lQm ug]{5 .
-#_ /fli6o dlxnf cfof]usf cWoIf tyf ;b:osf] kbfjlw lgo'lQm
ePsf] ldltn] 5 jif{sf] x'g]5 .
-$_ pkwf/f -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]xfosf] s'g}
cj:yfdf /fli6o dlxnf cfof]usf cWoIf jf ;b:osf] kb l/Qm x'g]5 M
-s_ lghn] /fi6klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ lghsf] pd]/ k}+;L jif{ k"/f ePdf,
-u_ lghsf] lj?4 wf/f !)! adf]lhd dxfleof]u k|:tfj kfl/t
ePdf,
-3_ zf/Ll/s jf dfgl;s c:j:ytfsf] sf/0f ;]jfdf /xL sfo{
;Dkfbg ug{ c;dy{ /x]sf] egL ;+j}wflgs kl/ifbsf]
l;kmfl/;df /fi6kltn] kbd'Qm u/]df,
-_ lghsf] d[To' ePdf .
-%_ pkwf/f -@_ adf]lhd lgo'Qm cWoIf tyf ;b:osf] k'gM lgo'lQm
x'g ;Sg] 5}g .
t/ ;b:onfO{ cWoIfsf] kbdf lgo'lQm ug{ ;lsg]5 / To:tf]
;b:o cWoIfsf] kbdf lgo'lQm ePdf lghsf] kbfjlw u0fgf ubf{ ;b:o
ePsf] cjlwnfO{ ;d]t hf]8L u0fgf ul/g]5 .
-^_ b]xfosf] of]Uotf ePsf] JolQm /fli6o dlxnf cfof]usf] cWoIf
/ ;b:osf] kbdf lgo'lQmsf nflu of]Uo x'g]5 M
-s_ sDtLdf bz jif{ dlxnfsf] xs, lxt jf n}+lus Gofo jf
dlxnf ljsf; jf dfgj clwsf/ / sfg"gsf] If]qdf
dxTjk"0f{ of]ubfg k'ofPsf] dlxnf,
132
-v_
133
-s_
-v_
-u_
141
efu@*
/fli6o ;'/Iff ;DaGwL Joj:yf
@^^= /fli6o ;'/Iff kl/ifb M -!_ g]kfnsf] ;du| /fli6o lxt, ;'/Iff / k|lt/Iff
;DaGwL gLlt th'{df ug{ tyf g]kfnL ;]gfsf] kl/rfng jf lgoGq0f
ug{sf nflu g]kfn ;/sf/, dlGqkl/ifbnfO{ l;kmfl/; ug{ b]xfo
adf]lhdsf cWoIf / ;b:ox /x]sf] Ps /fli6o ;'/Iff kl/ifb /xg]5 M
-s_ k|wfgdGqL
cWoIf
-v_ g]kfn ;/sf/sf] /Iff dGqL
;b:o
-u_ g]kfn ;/sf/sf] u[x dGqL
;b:o
-3_ g]kfn ;/sf/sf] k//fi6 dGqL
;b:o
-_ g]kfn ;/sf/sf] cy{ dGqL
;b:o
-r_ g]kfn ;/sf/sf] d'Vo ;lrj
;b:o
-5_ k|wfg ;]gfklt, g]kfnL ;]gf
;b:o
-@_ /Iff dGqfnosf] ;lrjn] /fli6o ;'/Iff kl/ifbsf] ;b:o;lrj
eO{ sfd ug]{5 .
-#_ /fli6o ;'/Iff kl/ifbn] cfgf] jflif{s k|ltj]bg /fi6klt ;dIf
k]z ug]{5 / /fi6kltn] To:tf] k|ltj]bg k|wfgdGqL dfkm{t ;+3Lo ;+;b
;dIf k]z ug{ nufpg]5 .
-$_ /fli6o ;'/Iff kl/ifb ;DaGwL cGo Joj:yf ;+3Lo sfg"g
adf]lhd x'g]5 .
@^&= g]kfnL ;]gf ;DaGwL Joj:yf M -!_ g]kfnsf] :jtGqtf, ;fj{ef}d;Qf,
ef}uf]lns cv08tf, :jfwLgtf / /fli6o Pstfsf] /Iffsf nflu o;
;+ljwfgk|lt k|lta4 ;dfj]zL g]kfnL ;]gfsf] Ps ;+u7g /xg]5 .
-@_ /fi6klt g]kfnL ;]gfsf] k/dflwklt x'g]5 .
-#_ g]kfnL ;]gfdf dlxnf, blnt, cflbjf;L, cflbjf;L hghflt,
v; cfo{, dw]zL, yf, d'l:nd, lk58f ju{ tyf lk5l8Psf] If]qsf
gful/ssf] k|j]z ;dfgtf / ;dfj]zL l;4fGtsf] cfwf/df ;+3Lo sfg"g
adf]lhd ;'lglZrt ul/g]5 .
-$_ g]kfn ;/sf/n] g]kfnL ;]gfnfO{ ;+3Lo sfg"g adf]lhd ljsf;
lgdf{0f / ljkb Joj:yfkg nufotsf cGo sfo{df ;d]t kl/rfng ug{
;Sg]5 .
-%_ /fi6kltn] dlGqkl/ifbsf] l;kmfl/;df k|wfg ;]gfkltsf] lgo'lQm
/ kbd'lQm ug]{5 .
142
143
efu@(
/fhgLlts bn ;DaGwL Joj:yf
@^(= /fhgLlts bnsf] u7g, btf{ / ;~rfng M -!_ ;dfg /fhgLlts
ljrf/wf/f, bz{g / sfo{qmddf k|lta4 JolQmxn] wf/f !& sf] pkwf/f @_ sf] v08 -u_ cGtu{t ag]sf] sfg"gsf] cwLgdf /xL /fhgLlts bn
u7g u/L ;~rfng ug{ / bnsf] ljrf/wf/f, bz{g / sfo{qmdk|lt
hg;fwf/0fsf] ;dy{g / ;xof]u k|fKt ug{sf nflu To;sf] k|rf/ / k|;f/
ug{, u/fpg jf ;f] k|of]hgsf nflu cGo cfjZos sfd ug{ ;Sg]5g\ .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd u7g ePsf /fhgLlts bnn] sfg"g
adf]lhdsf] sfo{ljlw k"/f u/L lgjf{rg cfof]udf bn btf{ u/fpg' kg{]5 .
-#_ pkwf/f -@_ adf]lhd bn btf{ u/fpg] k|of]hgsf nflu lgj]bg
k]z ubf{ ;DalGwt /fhgLlts bnsf] ljwfg / 3f]if0ffkqsf cltl/Qm
;+3Lo sfg"g adf]lhdsf cGo sfuhft k]z ug'{ kg{]5 .
-$_ pkwf/f -@_ adf]lhd bn btf{sf nflu lgj]bg lb+bf
/fhgLlts bnn] b]xfosf zt{ k"/f ug'{ kg{]5 M
-s_ /fhgLlts bnsf] ljwfg / lgodfjnL nf]stflGqs x'g' k5{,
-v_ /fhgLlts bnsf] ljwfgdf sDtLdf kfFr jif{df Ps k6s
;f] bnsf ;+3Lo / k|b]z txsf k|To]s kbflwsf/Lsf]
lgjf{rg x'g] Joj:yf x'g' k5{,
t/ ljz]if kl/l:ylt pTkGg eO{ kfFr jif{leqdf
kbflwsf/Lsf] lgjf{rg ;DkGg x'g g;s]df 5 dxLgfleq
To:tf] lgjf{rg ug{ ;lsg] u/L /fhgLlts bnsf] ljwfgdf
Joj:yf ug{ afwf kg{] 5}g .
-u_ bnsf] ljleGg txsf sfo{sfl/0fL ;ldltdf g]kfnsf]
ljljwtfnfO{ k|ltlalDat ug]{ u/L ;dfj]zL k|ltlglwTjsf]
Joj:yf ul/Psf] x'g' k5{ .
-%_ s'g} /fhgLlts bnsf] gfd, p2]Zo, lrGx jf em08f b]zsf]
wfld{s jf ;fDk|bflos Pstfdf vnn kfg{] jf b]znfO{ ljvl08t ug{]
k|s[ltsf] /x]5 eg] To:tf] /fhgLlts bn btf{ x'g] 5}g .
@&)= /fhgLlts bnnfO{ k|ltaGw nufpg aGb]h M -!_ wf/f @^( adf]lhd
/fhgLlts bnsf] u7g u/L ;~rfng ug{ / bnsf] ljrf/wf/f, bz{g /
144
145
efu#)
;+s6sfnLg clwsf/
@&#= ;+s6sfnLg Joj:yf M -!_ g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf, ef}uf]lns cv08tf jf
s'g} efusf] ;'/Iffdf o'4, afXo cfqmd0f, ;z:q ljb|f]x, r/d cfly{s
lj>[+vntf, k|fs[lts ljkb jf dxfdf/Lsf] sf/0fn] uDeL/ ;+s6 pTkGg
ePdf /fi6kltn] g]kfne/ jf g]kfnsf] s'g} vf; If]qdf nfu" x'g] u/L
;+s6sfnLg cj:yfsf] 3f]if0ff ug{ jf cfb]z hf/L ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkwf/f -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} k|b]zdf
k|fs[lts ljkb jf dxfdf/Lsf] sf/0fn] uDeL/ ;+s6 pTkGg ePdf
;DalGwt k|b]z ;/sf/n] g]kfn ;/sf/ ;dIf o; wf/f adf]lhd k|b]z jf
k|b]zsf] s'g} efudf ;+s6sfnLg cj:yfsf] 3f]if0ff jf cfb]z hf/L ug{sf
nflu cg'/f]w ug{ ;Sg]5 .
-#_ pkwf/f -!_ adf]lhd ul/Psf] 3f]if0ff jf cfb]z To:tf] 3f]if0ff
jf cfb]z ePsf] ldltn] Ps dxLgfleq cg'df]bgsf nflu ;+3Lo ;+;bsf
b'j} ;bgdf k]z ul/g]5 .
-$_ pkwf/f -#_ adf]lhd cg'df]bgsf nflu k]z ePsf] 3f]if0ff jf
cfb]z ;+3Lo ;+;bsf b'j} ;bgdf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{ ;b:o
;+Vofsf] sDtLdf b'O{ ltxfO ax'dtn] cg'df]bg u/]df To:tf] 3f]if0ff jf
cfb]z ePsf] ldltn] tLg dxLgf;Dd sfod /xg]5 .
-%_ pkwf/f -#_ adf]lhd cg'df]bgsf nflu k]z ePsf] 3f]if0ff jf
cfb]z pkwf/f -$_ adf]lhd cg'df]bg gePdf :jtM lgliqmo x'g]5 .
-^_ o; wf/fdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg pkwf/f !_ adf]lhdsf] cj:yf cem} ljBdfg 5 egL pkwf/f -$_ adf]lhdsf]
cjlw ;dfKt gx'Fb} csf{] Ps k6s tLg dxLgfdf ga9fO{ ;+s6sfnLg
3f]if0ff jf cfb]zsf] cjlw yk ug]{ k|:tfj ;+3Lo ;+;bdf k]z ug{
;lsg]5 .
-&_ pkwf/f -^_ adf]lhdsf] k|:tfj ;+3Lo ;+;bsf b'j} ;bgdf
tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] sDtLdf b'O{ ltxfO ax'dtn]
kfl/t ePdf To:tf] k|:tfjdf plNnlvt cjlw ;Ddsf nflu ;+s6sfnLg
cj:yfsf] 3f]if0ff jf cfb]z sfod /xg]5 .
146
-*_ k|ltlglw ;ef lj36g ePsf] cj:yfdf pkwf/f -#_, -$_, -^_
/ -&_ adf]lhd ;+3Lo ;+;bn] k|of]u ug{] clwsf/ /fli6o ;efn] k|of]u
ug{]5 .
-(_ pkwf/f -!_ adf]lhd ;+s6sfnLg cj:yfsf] 3f]if0ff jf cfb]z
ePkl5 To:tf] cj:yfsf] lgjf/0f ug{ /fi6kltn] cfjZos cfb]z hf/L
ug{ ;Sg]5 . To;/L hf/L ePsf] cfb]z ;+s6sfnLg cj:yf axfn
/x];Dd sfg"g ;/x nfu" x'g]5 .
-!)_ pkwf/f -!_ adf]lhd ;+s6sfnLg cj:yfsf] 3f]if0ff jf
cfb]z hf/L ubf{ To:tf] 3f]if0ff jf cfb]z axfn /x];Ddsf nflu efu#
df Joj:yf ePsf df}lns xs lgnDag ug{ ;lsg]5 .
t/ wf/f !^, wf/f !& sf] pkwf/f -@_ sf] v08 -u_ / -3_, wf/f
!*, wf/f !( sf] pkwf/f -@_, wf/f @), @!, @@, @$, wf/f @^ sf]
pkwf/f -!_, @(, #), #!, #@, #%, #^ sf] pkwf/f -!_ / -@_, #*, #(,
$) sf] pkwf/f -@_ / -#_, $!, $@, $#, $% / wf/f $^ adf]lhdsf]
;+j}wflgs pkrf/sf] xs / aGbL k|ToIfLs/0fsf] pkrf/ k|fKt ug{] xs
lgnDag ul/g] 5}g .
-!!_ pkwf/f -!)_ adf]lhd o; ;+ljwfgsf] s'g} wf/f lgnDag
ul/Psf]df ;f] wf/ff/f k|bQ df}lns xssf] k|rngsf nflu s'g}
cbfntdf lgj]bg lbg jf To; ;DaGwdf s'g} cbfntdf k|Zg p7fpg
;lsg] 5}g .
-!@_ o; wf/f adf]lhdsf] 3f]if0ff jf cfb]z axfn /x]sf] cj:yfdf
s'g} kbflwsf/Ln] ablgot;fy s'g} sfd u/]af6 s;}nfO{ s'g} k|sf/sf]
Iflt ePsf] /x]5 eg] kLl8tn] To:tf] 3f]if0ff jf cfb]z ;dfKt ePsf]
ldltn] tLg dxLgfleq cfk"mnfO{ k/]sf] Iflt afkt Ifltk"lt{sf] bfaL ug{
;Sg]5 . To:tf] bfaL k/]df cbfntn] ;+3Lo sfg"g adf]lhd Ifltk"lt{
e/fOlbg / kL8snfO{ ;hfo ug{ ;Sg]5 .
-!#_ o; wf/f adf]lhdsf] 3f]if0ff jf cfb]z /fi6kltn] h'g;'s}
avt lkmtf{ lng ;Sg]5 .
147
efu#!
;+ljwfg ;+zf]wg
@&$= ;+ljwfg ;+zf]wg M -!_ g]kfnsf] ;fj{ef}ldstf, ef}uf]lns cv08tf,
:jfwLgtf / hgtfdf lglxt ;fj{ef}d;Qfsf] k|lts"n x'g] u/L of] ;+ljwfg
;+zf]wg ug{ ;lsg] 5}g .
-@_ pkwf/f -!_ / o; ;+ljwfgsf] cGo wf/fsf] cwLgdf /xL o;
;+ljwfgsf] s'g} wf/fnfO{ ;+zf]wg jf vf/]h ug]{ ljw]os ;+3Lo ;+;bsf]
s'g} klg ;bgdf k]z ug{ ;lsg]5 .
t/ pkwf/f -!_ nfO{ ;+zf]wg ul/g] 5}g .
-#_ pkwf/f -@_ adf]lhd k]z ePsf] ljw]os ;DalGwt ;bgdf
k|:t't ePsf] tL; lbgleq ;j{;fwf/0f hgtfsf] hfgsf/Lsf nflu
;fj{hlgs kdf k|sfzg ug'{ kg]{5 .
-$_ pkwf/f -@_ adf]lhd k]z ePsf] ljw]os s'g} k|b]zsf] ;Ldfgf
kl/jt{g jf cg';"rL^ df plNnlvt ljifo;Fu ;DalGwt ePdf To:tf]
ljw]os ;+3Lo ;+;bdf k|:t't ePsf] tL; lbgleq ;DalGwt ;bgsf]
;efd'v jf cWoIfn] ;xdltsf nflu k|b]z ;efdf k7fpg' kg]{5 .
-%_ pkwf/f -$_ adf]lhd k7fOPsf] ljw]os tLg dxLgfleq
;DalGwt k|b]z ;efsf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{{ ;b:oxsf]
ax'dtaf6 :jLs[t jf c:jLs[t u/L To;sf] hfgsf/L ;+3Lo ;+;bdf
k7fpg' kg{]5 .
t/ s'g} k|b]z ;ef sfod g/x]sf] cj:yfdf To:tf] k|b]z ;ef
u7g eO{ To;sf] klxnf] a}7s a;]sf] ldltn] tLg dxLgfleq :jLs[t jf
c:jLs[t u/L k7fpg' kg]{5 .
-^_ pkwf/f -%_ adf]lhdsf] cjlwleq To:tf] ljw]os :jLs[t jf
c:jLs[t ePsf] hfgsf/L glbPdf ;+3Lo ;+;bsf] ljw]os pTklQ ePsf]
;bgn] To:tf] ljw]os pk/sf] sf/afxL cufl8 a9fpg afwf kg{] 5}g .
-&_ pkwf/f -%_ adf]lhdsf] cjlwleq ax';+Vos k|b]z ;efn]
To:tf] ljw]os c:jLs[t u/]sf] ;"rgf ;+3Lo ;+;bsf] ;DalGwt ;bgnfO{
lbPdf To:tf] ljw]os lgliqmo x'g]5 .
-*_ k|b]z ;efsf] ;xdlt cfjZos gkg{] jf pkwf/f -%_ adf]lhd
ax';+Vos k|b]z ;efaf6 :jLs[t eO{ cfPsf] ljw]os ;+3Lo ;+;bsf b'a}
148
;bgdf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] sDtLdf b'O{ ltxfO
ax'dtaf6 kfl/t ug{' kg{]5 .
-(_ pkwf/f -*_ adf]lhd kfl/t ePsf] ljw]os k|df0fLs/0fsf
nflu /fi6klt ;dIf k]z ul/g]5 .
-!)_ /fi6kltn] pkwf/f -(_ adf]lhd k]z ePsf] ljw]os k|fKt
ePsf] kGw|lbg leq k|df0fLs/0f ug{]5 / k|df0fLs/0f ePsf] ldlt b]lv
;+ljwfg ;+zf]wg x'g]5 .
149
@&%=
@&^=
@&&=
@&*=
@&(=
efu#@
ljljw
hgdt ;+u|x ;DaGwL Joj:yf M -!_ /fli6o dxTjsf] s'g} ljifodf hgdt
;+u|xaf6 lg0f{o ug{ cfjZos 5 egL ;+3Lo ;+;bdf tTsfn sfod
/x]sf ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] b'O{ ltxfO ;b:osf] ax'dtaf6 lg0f{o ePdf
To:tf] ljifodf hgdt ;+u|xaf6 lg0f{o lng ;lsg]5 .
-@_ hgdt ;+u|x / tT;DaGwL cGo Joj:yf ;+3Lo sfg"g
adf]lhd x'g]5 .
dfkmL M /fi6kltn] s'g} cbfnt, Goflos jf cw{Goflos lgsfo jf
k|zf;sLo kbflwsf/L jf lgsfon] u/]sf] ;hfonfO{ sfg"g adf]lhd
dfkmL, d'NtjL, kl/jt{g jf sd ug{ ;Sg]5 .
pkflw, ;Ddfg / lje"if0f M -!_ /fi6kltn] /fHosf] tkm{af6 k|bfg ul/g]
pkflw, ;Ddfg / lje"if0f k|bfg ug{]5 .
-@_ g]kfn ;/sf/af6 :jLs[lt k|fKt gu/L g]kfnsf] s'g} gful/sn]
s'g} ljb]zL ;/sf/af6 k|bfg ul/g] pkflw, ;Ddfg jf lje"if0f u|x0f ug{'
x'Fb}g .
;lGw ;DkGg ug]{ clwsf/ M -!_ ;lGw jf ;Demf}tf ug]{ clwsf/ ;+3df
lglxt /xg]5 .
-@_ k|b]zsf] clwsf/sf] ;"rLdf kg{] ljifodf ;lGw jf ;Demf}tf
ubf{ g]kfn ;/sf/n] ;DalGwt k|b]z;Fu k/fdz{ ug{' kg]{5 .
-#_ k|b]z dlGqkl/ifbn] g]kfn ;/sf/sf] ;xdlt lnO{ cfly{s tyf
cf}Bf]lus ljifosf s/f/hGo ;Demf}tf ug{ ;Sg]5 .
;lGw jf ;Demf}tfsf] cg'df]bg, ;lDdng, :jLs[lt jf ;dy{g M -!_ g]kfn
/fHo jf g]kfn ;/sf/ kIf x'g] ;lGw jf ;Demf}tfsf] cg'df]bg, ;lDdng,
:jLs[lt jf ;dy{g ;+3Lo sfg"g adf]lhd x'g]5 .
-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd sfg"g agfpFbf b]xfosf ljifosf ;lGw
jf ;Demf}tfsf] cg'df]bg, ;lDdng, :jLs[lt jf ;dy{g ;+3Lo ;+;bsf
b'j} ;bgdf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] b'O{ ltxfO
ax'dtn] ug'{kg]{ zt{ /flvg]5 M
-s_ zflGt / d}qL,
-v_ ;'/Iff Pj+ ;fdl/s ;DaGw,
-u_ g]kfn /fHosf] ;Ldfgf, /
-3_ k|fs[lts ;|f]t tyf To;sf] pkof]usf] afF8kmfF8 .
150
@*)=
@*!=
@*@=
@*#=
@*$=
156
157
efu##
;+qmd0fsfnLg Joj:yf
@(%= ;+3Lo cfof]usf] u7g M -!_ k|b]zsf] ;Ldf+sg ;DaGwL ljifodf ;'emfj
lbg g]kfn ;/sf/n] Ps ;+3Lo cfof]u u7g ug{ ;Sg]5 .
-@_ wf/f %^ sf] pkwf/f -#_ adf]lhdsf k|b]zsf] gfds/0f
;DalGwt k|b]z ;efsf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] b'O{ ltxfO ax'dtaf6
x'g]5 .
-#_ wf/f %^ sf] pkwf/f -$_ / -%_ adf]lhd lgdf{0f x'g]
ufpFFkflnsf, gu/kflnsf tyf ljz]if, ;+/lIft jf :jfoQ If]qsf] ;+Vof /
;Ldfgf lgwf{/0f ug{sf nflu g]kfn ;/sf/n] Ps cfof]u u7g ug]{5 .
To:tf] cfof]un] ufpFFkflnsf, gu/kflnsf tyf ljz]if, ;+/lIft jf :jfoQ
If]qsf] ;+Vof / ;Ldfgfsf] lgwf{/0f g]kfn ;/sf/n] lgwf{/0f u/]sf]
dfkb08 adf]lhd ug'{ kg]{5 .
-$_ pkwf/f -#_ adf]lhdsf] cfof]usf] u7g of] ;+ljwfg k|f/De
ePsf] ldltn] 5 dxLgfleq ul/g]5 . To:tf] cfof]usf] sfof{jlw Ps
jif{sf] x'g]5 .
@(^= ;+ljwfg ;ef Joj:yflksf;+;bdf kfGt/0f x'g] M -!_ of] ;+ljwfg
k|f/De x'Fbfsf avt sfod /x]sf] ;+ljwfg ;ef of] ;+ljwfg k|f/De
ePkl5 Joj:yflksf;+;bdf :jtM kfGt/0f x'g]5 / To:tf]
Joj:yflksf;+;bsf] sfo{sfn ;+jt\ @)&$ ;fn df3 & ut];Dd sfod
/xg]5 .
t/ To:tf] sfo{sfn k"/f x'g' cufj} o; ;+ljwfg adf]lhdsf]
k|ltlglw ;efsf] lgjf{rg x'g] ePdf To:tf] lgjf{rgsf nflu pDd]bjf/sf]
dgf]gogkq bflvnf ug{] cl3Nnf] lbg;Dd Joj:yflksf;+;b sfod
/xg]5 .
-@_ of] ;+ljwfg hf/L x'Fbfsf avt Joj:yflksf;+;bdf
ljrf/fwLg /x]sf ljw]osx pkwf/f -!_ adf]lhdsf] Joj:yflksf
;+;bdf :jtM ;g]{5g\ .
-#_ o; ;+ljwfg adf]lhd ;+3Lo ;+;bn] ;Dkfbg ug{' kg{] sfd
o; ;+ljwfg adf]lhd k|ltlglw ;efsf] lgjf{rg geP;Dd pkwf/f -!_
adf]lhdsf] Joj:yflksf;+;bn] ug{]5 .
158
159
161
#)@=
#)#=
#)$=
#)%=
efu#$
Kfl/efiff / JofVof
#)^= kl/efiff / JofVof M -!_ ljifo jf k|;n] csf]{ cy{ gnfu]df o;
;+ljwfgdf,
-s_ cNk;+Vos eGgfn] ;+3Lo sfg"g adf]lhd lgwf{l/t
k|ltzt eGbf sd hg;+Vof /x]sf hftLo, eflifs / wfld{s
;d"x ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] cfg} hftLo, wfld{s /
eflifs ljlzi6tf ePsf], To;nfO{ arfO{ /fVg] cfsf+Iff
/x]sf, lje]b / pTkL8g ef]u]sf ;d"x ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-v_ sfg"g eGgfn] ;+3Lo sfg"g, k|b]z sfg"g / :yfgLo
sfg"g ;Demg' k5{ .
-u_ wf/f eGgfn] o; ;+ljwfgsf] wf/f ;Demg' k5{ .
-3_ gu/kflnsf
eGgfn]
dxfgu/kflnsf
/
pkdxfgu/kflnsf ;d]t ;Demg' k5{ .
-_ gful/s eGgfn] g]kfnsf] gful/s ;Demg' k5{ .
-r_ k|b]z eGgfn] o; ;+ljwfg adf]lhd ;+3Lo OsfOdf
ljefhg ul/Psf] g]kfnsf] ;+3Lo OsfOsf] If]q / :jk
;Demg' k5{ .
-5_ kfl/>lds eGgfn] tna, eQf / cGo s'g} lsl;dsf]
kfl/>lds tyf ;'ljwf ;d]t ;Demg' k5{ .
-h_ /fHozlQm eGgfn] /fHosf] sfo{kflnsf, Joj:yflksf /
Gofokflnsf ;DaGwL clwsf/ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn]
cjlzi6 clwsf/ ;d]tnfO{ hgfpF5 .
-em_ ljw]os eGgfn] ;+3Lo ;+;b jf k|b]z ;efdf k]z ePsf]
;+ljwfg ;+zf]wg jf P]gsf] d:of}bf ;Demg' k5{ .
-`_ ;+3 eGgfn] ;+3Lo ;+/rgfsf] ;a}eGbf dflyNnf] OsfOsf]
kdf /xg] ;+3Lo tx ;Demg' k5{ .
-6_ ;+3Lo OsfO eGgfn] ;+3, k|b]z / :yfgLo tx ;Demg'
k5{ .
166
-7_
167
efu#%
;+lIfKt gfd, k|f/De / vf/]hL
#)&= ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ o; ;+ljwfgnfO{ g]kfnsf] ;+ljwfg
elgg]5 .
-@_ of] ;+ljwfg ;+jt\ b'O{ xhf/ axQ/ ;fn c;f]h dxLgfsf] tLg
ut]b]lv k|f/De x'g]5 .
#)*= vf/]hL M g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^# vf/]h ul/Psf] 5 .
168
cg';"rL!
-wf/f * sf] pkwf/f -@_ ;Fu ;DalGwt_
g]kfnsf] /fli6o em08f
169
-v_
-u_
-3_
cg';"rL@
-wf/f ( sf] pkwf/f -!_ ;F+u ;DalGwt_
g]kfnsf] /fli6o ufg
;of+} y'Fuf km"nsf xfdL Pp6} dfnf g]kfnL
;fj{ef}d eO{ km}lnPsf d]rLdxfsfnL .
k|s[ltsf sf]6Lsf]6L ;Dkbfsf] cfFrn
jL/xsf /utn] :jtGq / c6n
1fge"ld zflGte"ld t/fO{ kxf8 lxdfn
cv08 of] Kof/f] xfd|f] dft[e"ld g]kfn
ax'n hflt efiff wd{ ;+:s[lt 5g\ ljzfn
cu|ufdL /fi6 xfd|f] ho ho g]kfn .
172
cg';"rL#
-wf/f ( sf] pkwf/f -@_ ;Fu ;DalGwt_
g]kfnsf] lgzfg 5fk
173
cg';"rL$
-wf/f %^ sf] pkwf/f -#_ ;Fu ;DalGwt_
k|b]z / ;DalGwt k|b]zdf /xg] lhNnfx
k|b]z g+= !
tfKn]h'
2= kfFry/
3= Onfd
4= ;+v'jf;ef
5= t]x|y'd
6= wgs'6f
7= ef]hk'/
8= vf]6f
9= ;f]n'v'Da'
10= cf]vn9'+uf
11= pbok'/
12= emfkf
13= df]/
14= ;'g;/L
1=
k|b]z g+= @
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
174
;Kt/L
l;/fxf
wg'iff
dxf]Q/L
;nf{xL
/f}tx6
af/f
k;f{
k|b]z g+= #
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
k|b]z g+= $
bf]nvf
/fd]5fk
l;Gw'nL
sfe|]knf~rf]s
l;Gw'kfNrf]s
/;'jf
g'jfsf]6
wflb
lrtjg
dsjfgk'/
eQmk'/
nlntk'/
sf7df8f}+
uf]/vf
2.
ndh'
3.
tgx'F
4.
sf:sL
5.
dgf
6.
d':tf
7.
kj{t
8.
:ofhf
9.
DofUbL
10.
afUn'
11.
gjnk/f;L
-ab{3f6 ;':tf k"j{_
1.
175
k|b]z g+= %
1=
2=
3=
4=
5=
6=
7=
8=
9=
10=
11=
12=
k|b]z g+= ^
1=
2=
3=
4=
5=
6=
7=
8=
9=
afh'/f
aemf
8f]6L
c5fd
bfr{'nf
a}t8L
88]Nw'/f
s~rgk'/
s}nfnL
176
1=
2=
3=
4=
5=
6=
7=
8=
9=
10=
cg';"rL%
-wf/f %& sf] pkwf/f -!_ / wf/f !)( ;Fu ;DalGwt_
;+3sf] clwsf/sf] ;"rL
qm=;+=
!
ljifox
/Iff / ;]gf ;DaGwL
-s_
-v_
o'4 / k|lt/Iff
&
!)
!!
!@
!#
!$
!*
!(
@)
@!
@@
@#
@$
@%
gfktf}n
@^
vfgL pTvgg
@&
@*
@(
#)
#!
;'/lIft 5fkfvfgf
#@
##
#$
#%
!%
!^
!&
178
179
cg';"rL^
-wf/f %& sf] pkwf/f -@_, wf/f !^@ sf] pkwf/f -$_, wf/f !(&, wf/f @#! sf]
pkwf/f -#_, wf/f @#@ sf] pkwf/f -&_, wf/f @&$ sf] pkwf/f -$_ / wf/f @(^
sf] pkwf/f -$_ ;Fu ;DalGwt_
k|b]zsf] clwsf/sf] ;"rL
qm=;+=
ljifox
1.
2.
3.
4.
5.
6.
k|b]z tYof+s
7.
8.
9.
:jf:Yo ;]jf
10.
11.
k|b]zleqsf] Jofkf/
12.
k|b]z nf]sdfu{
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
u'7L Joj:yfkg
181
cg';"rL&
-wf/f %& sf] pkwf/f -#_, wf/f !)(, wf/f !^@ sf] pkwf/f -$_, wf/f !(& ;Fu
;DalGwt_
;+3 / k|b]zsf] ;femf clwsf/sf] ;"rL
qm=;+=
ljifox
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
cf}iflw / ljifflb
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Sofl;gf], lr7\7f
17.
k|fs[lts tyf u}/ k|fs[lts ljkb k"j{ tof/L, p4f/ tyf /fxt /
k'gnf{e
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
183
cg';"rL*
-wf/f %& sf] pkwf/f -$_, wf/f @!$ sf] pkwf/f -@_, wf/f @@! sf] pkwf/f -@_
/ wf/f @@^ sf] pkwf/f -!_ ;Fu ;DalGwt_
:yfgLo txsf] clwsf/sf] ;"rL
qm=;+
ljifox
2.
gu/ k|x/L
;xsf/L ;+:yf
3.
Pkm= Pd ;~rfng
1.
4.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
5.
184
16.
17.
18.
19.
21.
22.
20.
185
cg';"rL(
-wf/f %& sf] pkwf/f -%_, wf/f !)(, wf/f !^@ sf] pkwf/f -$_, wf/f !(&,
wf/f @!$ sf] pkwf/f -@_, wf/f @@! sf] pkwf/f -@_ / wf/f @@^ sf] pkwf/f
-!_ ;Fu ;DalGwt_
;+3, k|b]z / :yfgLo txsf] clwsf/sf] ;femf ;"rL
qm=;+
ljifox
1=
;xsf/L
2=
3=
:jf:Yo
4=
s[lif
5=
6=
7=
8=
9=
ljkb Joj:yfkg
10=
11=
12=
13=
;'s'Daf;L Joj:yfkg
14=
15=
186