İLKYARDIM

İLKYARDIM:
 Herhangi bir kaza anında ya da yaşamı tehlikeye düşüren
bir durumda
 Sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar
 Hayatın kurtarılması veya durumun daha kötüye gitmesini
önleyebilmek amacıyla
 Olay yerinde
 Tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle
yapılan
 İlaçsız uygulamalardır.
 İLK YARDIMDA DİKKAT EDİLECEK KONULAR
 Hastaya zarar vermeyin,

 Sakin olun, paniği önleyin,

 Emniyeti sağlayın,

 Siz müdahale etmeden ambulans çağırın,

 Yaralıyı önce değerlendirin ne olduğunu anlamaya çalışın,

 Bilinci yerinde olmayanlara yiyecek ve içecek vermeyin,

 Yardım edebileceğinizi düşünüyorsanız müdahale edin.

İlkyardım gerektiren bir durumda:
 Olay yerine vardığınızda öncelikle ne olduğunu
anlamaya çalışın.
 Gerekli emniyet tedbirlerini alın.
 Gerekirse ambulans ve itfaiye gibi birimlere haber
verin.
 İlkyardımın A-B-C’sini uygulayın.
 Duruma yönelik ilkyardım uygulayın.
 Olay yerine gelen sağlık personeline bilgi verin.

Ambulans:112 İtfaiye:110
İlk Değerlendirme
Hastanın bilincinin açık olup
olmadığını kontrol etmek için; yüksek
sesle “iyi misiniz” diyerek cevap
vermesini bekleyin.

Sesli uyarılarınıza cevap vermezse,

omuzlarından hafifçe sarsarak cevap
vermesini bekleyin.

Cevap varsa; hastayı sakinleştirin,

emniyetli bir ortama ulaştırın.

Cevap yoksa; ilkyardımın A-B-C’sini

uygulayın.
 İlk yardımda temel kural:

Airway Breathing Circulation

(Havayolu) (Solunum) (Dolaşım)
A:
Hastanın ağzı mümkün olduğunca açılır,

yabancı bir cisim olup olmadığına bakılır.

(Örneğin; protez dişler, yemek parçacıkları,

kusmuk,çocuklarda küçük oyuncak

parçaları…)

Yabancı cisim varsa uzaklaştırılır.

Sırt üstü yatan bir hastada dilin hava yolunu tıkaması
ve hava yolu açıklığının sağlanması
B:
Hastanın kendi kendine soluyup
solumadığı değerlendirilir.

“Bak, dinle, hisset” yöntemi ile hastanın

solunumunun varlığı araştırılır.

Solunum yoksa suni teneffüse başlanır.

Suni solunum işlemi sırasında hastanın ağzına
mendil veya tülbent gibi, havanın geçişini
engellemeyecek ince bir kumaş örtülebilir.

Başınızı hastanın göğsüne çevirip, hareket

edip etmediğini kontrol edin. Verdiğiniz her
nefeste hastanın göğsü kalkıp iniyorsa,
uyguladığınız yapay solunum amacına ulaşıyor
demektir.
Suni Solunum:
C:
Kalbin pompa fonksiyonunu yeterince yerine
getirip getirmediği kontrol edilir.

Nabız kontrolü için iki parmak ademelması'na

konarak soluk borusunun yanındaki çukura
kaydırılır veya sağ elle hastanın sol elinin dış
tarafına üç parmakla bastırılır.

Kalp pompa fonksiyonunu yerine getiremiyorsa

dolaşım desteği “kalp masajı” yoluyla sağlanır.
 Kalp Masajı:

Kalp masajı uygulanırken bir elin üç parmağı göğüs tahtasını

başlangıç alıp yerleştirilir. Diğer el bu üç parmağın bitimine
yani göğüs tahtasının 1/3 alt orta bölümüne konur.
Bu pozisyonda her iki kola omuzdan aşağıya göğüs tahtasına,
omuz -dirsek-el bileği doğrultusunda düz bir pozisyon verilir.
 Kurtarıcı üst kısmının
ağırlığı ile hastanın göğüs
tahtasına baskı uygular.

 Göğüs tahtası aşağıya

doğru 4-5 cm yer
değiştirmelidir.

 Dirsekler düz olmalı ve

ilk yardımcı ile hastanın
uzun eksenleri arasındaki
açı 90 derece olmalıdır.
 Bu şekilde, saniyede yaklaşık 1-2 kez olmak üzere
(80-100/dakika), 15 kez bastırılmalıdır.
Tekrar 2 nefes verilmeli ve kalp mesajı tekrarlanmalıdır.
Yardım ulaşana kadar bu işlemlerin yapılmasına devam
edilmelidir.
 Kalpten kan nasıl pompalanır?

Kalp Masajı nereye yapılır?

DOĞRU KALP MASAJI
HATA: Sallanma
HATA: Dirsekleri kırma
HATA: Zıplatma
HATA: Üst üste tutuş
HATA: Çapraz tutuş
 Özetle
Bir Kişi İle İki Kişi İle
15 kalp masajı 5 kalp masajı
2 suni solunum 1 suni solunum
 ÇALIŞAN KALBE
KALP MASAJI YAPILMAZ !

Aksi halde kalbi durdurabilir kişinin ölümüne neden olabilirsiniz.

İLK YARDIM GEREKTİREN DURUMLAR
 Kanamalar,
 Künt travmalar ve kırıklar,
 Sıcak çarpması ve Bayılmalar,
 Yanıklar,
 Boğulmalar,
 Zehirlenmeler,
 Böcek sokmaları.
KANAMALAR
Atardamar kanamaları kalp atımları ile
uyumlu olarak kesik kesik akar ve parlak
kırmızı renklidir.

Toplardamar kanamaları ise koyu renkli ve

sızıntı şeklinde devamlı akar.

Kılcal damar kanamaları küçük kabarcıklar

şeklindedir. Kendiliğinden durabilir.
Kanama Tedavisi:

Direk Bası uygulama: En basit ve en

etkili yoldur. Kanayan bölgenin üzerine

mikropsuz bir gazlı bez konur ve el ayası

ile baskı uygulanır. Kanama nedeniyle

bezin dış kısmı ıslanırsa bez

kaldırılmadan üzerine bir bez daha

konarak baskı uygulanır.

Turnike Uygulaması:
Turnike uygulaması istenen bir uygulama

değildir. Bütün yollar denendikten sonra

kanama durmazsa uygulanmalıdır. Alttaki

dokuları ezme, damar ve sinirlere kalıcı zarar

verme riski vardır. Bu uygulama ip, sicim,

mendil yada buna benzer cisimlerle tek

kemikli yerlere uygulanmalıdır.

 Sıkıştırma işlemi nabız kaybolana

kadar yapılmalıdır.

Turnike 15 dakikada bir gevşetilmeli

ve kan geçişi sağlanmalıdır.

Elbise kolları vs. turnikeyi

örtmemelidir. Turnike uygulanacak

bölgeler
 Küçük dış kanamalar:
 Yara kirli ise su ve sabunla yıkanır.

 Yaranın üzerine steril sargı bezi ile baskı uygulanır. Yara

kolda elde veya bacakta ise kalp seviyesinden yukarı

kaldırılırsa kanamanın durması kolaylaşır.

 Yaraya herhangi bir ilaç vs. sürülmemelidir.
 İç Kanamalar:
 Karın içi, göğüs içi veya kafa içi kanamalardır.
 Biriken kan dışarı akmıyor olsa da damar içinden kayıp
olduğundan şok gelişebilir.
 Hasta başı aşağıda ayakları hafif yükseltilerek yatırılır.
 Boğazını sıkan şeyler kravat düğme vs. gevşetilir.
 Hasta rahatlatılmaya çalışılır. Şok önlenmeye çalışılır.

 Üzerine battaniye örtülerek üşümesi engellenir.

Delici-Kesici Alet Yaralanmaları:
 Temiz bir sargı bezi veya bezle tampon uygulanır.

 Delici-kesici alet, yaralanma yerinde duruyorsa çıkartılmaz.

 Eğer delici alet olay bölgesinde bulunursa hasta ile birlikte

sağlık kuruşuna gönderilir.

 Burun Kanamaları:
 Hasta oturtulur sakinleştirilir.
 Başı öne eğilerek kendisine burun kökü
sıkıca tutturulur.
 30 dk üzerinde devam ederse
sağlık kuruluşuna iletilmelidir.
 Eğer kafatası kırığından kuşkulanılıyorsa burun kanamasını
durdurmak için uğraşılmamalıdır.
KIRIKLAR:
Herhangi bir kuvvet zoru ile kemik
bütünlüğünün bozulmasına KIRIK denir.
 Kırık yeri oynatılmaz.
 Kırık uçlarını hareketsiz hale getirmek için

kırık yeri tespit edilir.

 Kol yada bacağın her iki yanına kalın

karton yada tahta konarak sargı bezi, eşarp,

kravat yada gömlek parçaları ile sarılır.
 Tespit için kullanılan karton, tahta gibi gereçler kırık yerini bir üst
bir de alt tarafındaki eklemlerin ötesine kadar gelecek uzunlukta
olmalıdır. Bu araçlara atel adı verilir.

Atellerin deriye gelen kısımları pamuk ve bezlerle beslenmelidir.

 Omurga Kırıklarında İlk Yardım
 Yaralıyı yerinden kaldırmadan altına
genişçe bir tahta yada kapı yerleştirilir.
 Baş ve boyunun her iki yanına
elbiseleri katlanıp konularak boynunun
oynaması engellenir.
 Yaralıyı omuzlar, havsala, uyluk, diz
altı ve ayak bileğinin üzerinden tutarak
taşınır.
Kol-Ön Kol Kırıkları
 Olay yerinde yaralının ceketi
çıkarılmadan, kırık olan tarafın eli karşı
omuza gelecek şekilde kol göğüs üzerine
konur ve göğse sarılır.
 Ön kol da üçgen sargı bezi yada tülbentle
boyuna asılır.
 Kırık yer üzerine havluya sarılı buz
konur.
BURKULMALAR:
Eklemde şişlik, ağrı, morluk olur. Hareketler ağrılıdır. Bu yapılar

normalden fazla gerilebilir hatta yırtılabilir.

 Burkulmuş eklem hareket ettirilmez.

 Eklem üzerine yarım saat kadar havluya sarılı buz torbası

konur.

 Burkulmuş bölge kalp seviyesinin üzerine kaldırılır.

 Burkulmuş yer sarkıtılmaz.
 Elastik sargı ile sıkmayacak şekilde sarılır.
SUDA BOĞULMALAR:
 Sudan boğulma vakalarının çıkarılması sırasında da

amaç solunumun sağlanmasıdır.

Hasta düz bir zemine yatırılır.

 Ağız içindeki çamur vs. yabancı cisimler temizlenir.

 Hastanın yuttuğu su boşaltılmaya çalışılmaz, solunum

yoluna kaçırılmış olur.

 Ağızdan ağza suni solunum yapılır.
 Soluk verdiği zaman kişinin başı yana çevrilir.
 Kolları ileri geri hareket ettirilir. Bu hareket 5-6 kez
tekrarlanır. Böylece; fazla su köpürerek dışarı çıktığı gibi
kişiye yeterli solunum da yaptırılmış olur.
 Hasta soğuksa ısıtılmaya çalışılır.
 Yabancı cisme bağlı
boğulmalar

Genellikle bir şeyler yerken

cismin yemek borusu yerine soluk
borusuna kaçması sonucu oluşur.
Bu tür durumlarda ilk gözlenen şey
evrensel boğulma hareketidir.
Hastanın arkasına geçip kollar
önden dolanıp bir el yumruk
yapılarak göbekle göğüs kafesinin
başladığı yer arasına yerleştirilir,
diğer el ile yumruk kavranarak içeri
ve yukarı hamlelerle bastırılır.

Bu uygulamadan önce 5 kez sırta

vurma denenebilir.
 YANIK VE HAŞLANMALAR:
 Küçük bir yer yanmışsa içinde küçük buz parçaları bulunan

su dolu bir kovaya sokulur yada musluk suyu altına 10 dakika

tutulur.
 Yanık veya haşlanmış kısımlara el sürülmez.

 Yanık veya haşlanmış yüzeye temiz bir bez veya pansuman

konarak mikrop kapması engellenir.

 Yanık nedeniyle deride oluşan içi

su dolu kabarcıklar sıkılmaz,

patlatılmaz.
 Yanıklı hasta sakin, ılık bir yerde

dinlendirilir.
 Yanmış giysiler deriye
yapışmamışsa çıkarılır.
 Yanık üzerine yoğurt, salça, diş macunu sürülmez.
 Yanık bölgesinde bilezik, künye, yüzük varsa kesilerek
çıkarılır.
 Asit ve baz yanıklarında, giysiler çıkarılır, bol su ile
yıkanır.
 Elektrik sonucu oluşan yanıklar ile büyük yanıklarda
hasta zaman kaybedilmeden hastaneye ulaştırılmalıdır.
ELEKTRİK ÇARPMASI:
 Müdahale edecek kişi kesinlikle kendini tehlikeye
atmamalıdır.
 Elektrik fişi yakınsa çekilir.
 Sigorta kapatılır.
 Kuru tahta, sopa, ip, deri kemer yada kuru gazete
tomarı kullanılarak yaralının elektrik teli ile olan ilişkisini
kesilir.
 Varsa yanık tedavisi uygulanır.
 Hasta hemen hastaneye sevk edilir.
ZEHİRLENMELER:
 Hasta kusturulur. Alınan maddenin sulandırılması

için bol miktarda su veya süt verilir.

 Bilinç kaybı varsa, havale geçiriyorsa, yakıcı madde

veya petrol ürünü içmiş ise kusturulmaz!

 Gaz zehirlenmelerinde hasta hemen açık havaya

çıkarılır oksijen verilir.

 Zehir Danışma Merkezi (114) aranabilir.

Donmalar:
Deri mumsu bir görünüm alır. Dokunmakla serttir.

Ellerde küntlük hissedilir. Şişlik ve kabarcık olabilir.

 Hasta sıcak bir yere alınır üşüyen bölge vücut

ısısıyla ısıtılır.
 Doğrudan ısı kaynağı ile ısıtılmamalıdır.

 Ovmaktan masajdan kaçınılmalıdır.

Böcek, Yılan, Akrep Sokmaları:

 Yara bol su ile yıkanır.

 Hasta sakinleştirilir.
 Yara bölgesindeki şişliğin 5 er cm altından
ve üstünden turnike uygulanır.
 Hastanın yürümesine izin verilmez.
 Isırılan bölge atele alınmalı ve hareket
ettirilmemelidir.
 Isırılan alanda diş izleri arasında yarım
santim derinliğinde kesi yapılır.
 Zorunlu olmadıkça ağız kullanılmadan
kanama sağlanır.