DUVARLAR

Öğr. Gör. Mehmet EMİROĞLU

DUVARLAR
• Çeşitli binalarda taş, tuğla ve bloklardan değişik
şekillerde, taşıyıcı veya bölme duvar olarak
örülen düşey yapı elamanlarına duvar denir.

• Kâgir, beton ve betonarme, ahşap ve metal

malzemelerden yapılabilirler.

1
 Duvar Çeşitleri

Taşıma kapasitelerine göre duvarlar)

• Taşıyıcı Duvarlar,

• Taşıyıcı Olmayan Duvarlar ve

• Destek Duvarları

Taşıyıcı Duvar Özellikleri

• Üzerine gelen yükleri alarak temele aktaran
duvarlardır. Doğal taşlarla taşıyıcı duvar
yapımında basınç dayanımı 350 kgf/cm2’den az
olmayan ocak taşları kullanılmalıdır
• Yığma yapıların dış duvarları genelde taşıyıcı
dış duvar olarak yapılırlar. Taşıyıcı olmayan
duvarlar ise genellikle iç duvarlarda WC, banyo,
kiler vb küçük bölme duvarlarında kullanılırlar.

2
 Taşıyıcı Duvar Malzemeleri
• TSE Standartlarına uygun doğal taş, dolu tuğla, TS
705 ve TS 2510’da belirtilen maksimum boşluk
oranlarını sağlayan düşey boşluklu tuğlalar, dolu
briket veya benzeri bloklar taşıyıcı duvar yapımında
kullanılmalıdır
• Boşluklu beton briket, cüruflu briket, yatay delikli
tuğlalar vb taşıyıcı duvar yapımında kesinlikle
kullanılmamalıdır.
• Bodrum katlarında kullanılacak doğal taşların
minimum basınç dayanımı 100 kgf/cm2 olmalıdır.
• Taşıyıcı duvarlarda harç olarak A ve B grubu harçlar
kullanılmalıdır D3 ve E grubu harçlar asla
kullanılmamalıdır.

Taşıyıcı Duvarlar Kalınlıkları

Deprem Doğal Taş Beton Tuğla Diğerleri
Kat Sayısı
Bölgesi (cm) (cm) (Kalınlık) (cm)

1-2-3-4 Bodrum Kat 50 25 1T 20

Zemin Kat 50 - 1T 20
1-2-3-4 Bodrum Kat 50 25 1,5T 30
Zemin Kat 50 - 1T 20
Birinci Kat - - 1T 20
2-3-4 Bodrum Kat 50 25 1,5T 30
Zemin Kat 50 - 1,5T 30
Birinci Kat - - 1T 20
İkinci Kat - - 1T 20
4 Bodrum Kat 50 25 1,5T 30
Zemin Kat 50 - 1,5T 30
Birinci Kat - - 1,5T 30
İkinci Kat - - 1T 20
Üçüncü Kat - - 1T 20

3
 Taşıyıcı Olmayan Duvarlar
• Kendi ağırlığından başka yük taşımayan,
ancak muhtemel rüzgar, deprem etkisi vb
yatay yükleri yanındaki ya da temas
halinde olduğu taşıyıcı duvar, döşeme
plağı, kolon vb yük taşıyıcı elemanlara
güvenle aktaran düzlemsel ve yapay
malzemeli yapı elamanlarına taşıyıcı
olmayan duvarlar denir

Taşıyıcı Olmayan Duvar Özellikleri

• Taşıyıcı olmayan bölme duvarların kalınlığı en
az yarım tuğla (9 cm) veya tuğla dışı
malzemeden yapılması durumunda ise en az 10
cm olmalıdır. Her iki yönde de taşıyıcı
elemanlara bağlanmalıdır.
• A ve B grubu harçlarla örülmelidir ve taşıyıcı
olmayan duvar üstü ile tavan döşemesi altında
en az 1 cm boşluk bırakılmalıdır

4
 Destek Duvarları
• Özellikle taşıyıcı duvarların etkisi altındaki
düşey ve yatay yüklerle devrilmemeleri için
destek duvarları ile desteklenmelidirler.
• Destek duvarları, destekledikleri duvarlara
dik olarak düzenlenmelidirler.
• Bu duvarların destek duvarı olabilmeleri
için, yüksekliklerinin en az 1/3’ü kadar
uzunlukta olmaları gerekmektedir.

Duvar Harçları Karışım Oranları

(Hacimsel)
Bası
Basınç
Harç
Harç
Kum Çimento Harç
Harç Çim. Kireç
Kireç Toz Kireç
Kireç Dayanı
Dayanımı
Grubu
(kgf/cm
kgf/cm2)
A - 3 1 - - - 150
1 4 1 - -
2 4 1 1/2 - -
B 110
3 4 1 - - ½
4 4 1 - - 1
1 7-9 1 2 - -
C 2 5 1 - - - 50
3 5 1 - 1 -
1 6-8 1 - 2 -
D 2 6-8 1 - - 3 20
3 2-3 - 1 - -
E - 3 - - 1 - 5

5
 Duvar Harcı Hazırlama
• Duvar harcı; uygun kum, kireç hamuru,
bağlayıcı olarak çimento ve yeteri kadar
suyun karışımından elde edilen
malzemedir.
• Dış duvarlar ile iç bölme duvarlarda
kullanılacak harç arasında, çimentonun
miktarı ve özelliği bakımından fark vardır.
Dış duvarlarda, iç duvarlara göre daha
fazla çimento kullanılır.

Duvar Harcı Çeşitleri

• Kireç Harçları: Belirli oranlarda kum, sönmüş
kireç ve suyun karıştırılması sonucu elde edilen
harçtır. Günümüz inşaat sektöründe sık
kullanılmamakla birlikte, bazen iç bölme
duvarlarında ve rutubet almayan yerlerde
kullanılır.
• Takviyeli Harç: Kireç harcının içerisine, belirli
oranda çimento ilave edilerek, elde edilen
harçtır. İnşaat sektöründe duvar örme işlerinde
genellikle takviyeli harç kullanılır. İlave edilen
çimento, harcın çabuk sertleşmesini ve daha
mukavemetli olmasını sağlar.

6
 Duvar Harcı Çeşitleri
• Çimento Harcı: 0-4mm’lik kum ile belirli oranda çimento ve suyun
karışımından elde edilen harçtır. Bu tür harçlar, genellikle dış
duvarların örülmesinde kullanılır. Duvar harcı içerisindeki
çimentonun yaklaşık miktarı 250-350 kg arasında olmalıdır. Çimento
harçları, çimentonun priz almaması için 2 saat içinde kullanılmalıdır.
• Melez (Temditli) Harç: Sadece çimento katılarak yapılan harcın
işlenebilirliği azdır. Çimentonun özelliğinden dolayı çabuk priz alır.
Kullanma esnasında malaya yapışır. Kireç çimentonun prizini
geciktireceğinden, çimento harcının içine bir miktar kireç katılır.
İçerisine kireç katılmış bu tür harçlara melez harç denir.
• Hazır Duvar Harçları: Bu tür harçlar, çeşitli kimyasal katkı
maddeleriyle desteklenmiş ve içerisine Portland çimentosu katılmak
suretiyle fabrika ortamlarında elde edilmiş harçlardır. Bu harçlar; iç
ve dış mekanlarda, taş, tuğla ve çeşitli bloklarla duvar örmede
kullanılır. Hazır harçlar; içerisindeki katkı maddeleri nedeniyle suya,
neme, ağır hava şartlarına ve dona karşı dayanıklıdır. Piyasada 30-
40 kg’ lık torbalar içerisinde kuru karışım olarak satılır.

Duvar Harcı Hazırlama Esasları

• Kıvam: Harcın kıvamı, uygulama esnasında
zorluk çıkartmaması bakımından önemlidir. İyi
bir harcın kıvamı ne sulu ne de kuru olmalıdır.
Tuğlayı harcın üzerine koyduğunuzda harç
hemen çökmemeli, hafif tokmaklamaya
müsaade etmelidir. Harcın kıvamını tayin etmek
için bir çelik mala üzerine, karışım yapılmış
harçtan bir miktar alınır. Mala hafifçe yana doğru
eğilir. Harç malanın üzerinden yavaşça kayar ve
malada harç izi bırakmazsa harç kullanılmaya
uygun kıvamdadır.

7
Malzeme Oranları

Malzeme Oranları

8
 Duvar Harcında Kullanılan
Malzemeler
Kum:
• Tabiattaki taşların çeşitli şekillerde parçalanmasıyla
meydana gelen, tane iriliği 7 mm’yi geçmeyen
parçalardır.
• Kumlar, tane çaplarına göre ince kum (0-1mm), orta kum
(0-2 mm) ve iri kum (0-4 mm) olarak sınıflandırılır.
• Günümüzde duvar harcında kullanılan kumlar, en büyük
tane çapı 0- 4 mm olan, dere ve ocak kumlarıdır. Duvar
harcında kullanılacak kum, temiz olmalı, içerisinde
yabancı madde bulunmamalıdır.
• Deniz kumları, bünyesinde fazla tuz bulundurması
nedeniyle, inşaatlarda pek tercih edilmez. Eğer
kullanılması gerekiyorsa mutlaka yıkanmalı ondan sonra
kullanılmalıdır.

Duvar Harcında Kullanılan

Malzemeler
Kireç:
• Kirecin hammaddesi, kalker taşı, (kalsiyum
karbonat-CaCO3) ve dolomit taşı
(Kalsiyum ve magnezyum karbonat-
CaCO3, MgCO3) dır. Bu kayaçlar, kireç
ocaklarından, iş makineleri ile kırılarak ve
dinamitle patlatmak suretiyle elde edilir.

9
 Duvar Harcında Kullanılan
Malzemeler
Toz Kireçler
• Toz kireçler, pişirilmiş ve söndürülmüş kireçlerin
öğütülmesiyle ve elenmeleriyle elde edilir. Toz kireçler,
piyasada 25 kg’lık torbalar halinde satılır.
Çimentolar
• Çimento, yaklaşık % 79 kalker ve % 21 kil karışımı olan
hidrolik bağlayıcılardır. Kalker ve kil 1450 0C-1650 0C ye
kadar fırınlarda pişirilerek fındık ve nohut
büyüklüğündeki klinker elde edilir. Klinker belirli inceliğe
kadar öğütülmeden reaksiyona girmez ve sertleşmez.
• Klinker öğütülürken içine % 3-5 oranında alçı taşı ilave
edilerek öğütülür ve öğütülmüş ve tane boyutu 90
mikrona kadar düşürülmüş toz halinde çimento elde
edilir.

Harç Yapım Kuralları

• Harç yapılacak yer temiz olmalıdır,
• Harç yapılacak yer önceden ıslatılmalıdır,
• Harç kumu, istenilen tane boyutunda ve temiz olmalıdır.
• Harca yeteri kadar kum, kireç, su ve istenirse çimento
katılmalıdır (TS EN 998),
• Harç yapımında kullanılacak kireç iyi söndürülmüş olmalıdır,
• Harç yapımında kullanılacak su, temiz ve berrak olmalıdır,
• Çimento harçları, prizine çabuk başlayacağından dolayı,
kullanılacak harç kuru karışım harmanından yeteri kadar
alınmalıdır,
• Yapılan harç prize başlamadan tüketilmelidir,
• Melez harçlarda, kullanılacak harcın süresine bağlı olarak
kireç eklenmesi gerekmektedir.

10
 Duvar Harcı Yapımı
• Kireç Harcı

Duvar Harcı Yapımı

11
Duvar Harcı Yapımı

Duvar Harcı Yapımı

12
 Duvar Harcı Yapımı

Tuğla Duvar Örme Araçları

• Mala (Harç karmaya ve sermeye yarar)
• Metre (Ölçü alma işine yarar)
• Çekiç (Tuğlayı bölme işine yarar)
• Çekül (Şakül) (Duvar köşe dikliklerini kontrole yarar)
• Su düzeci (Duvar doğruluğunu ve düzgünlüğünü ölçmeye yarar)
• Mastar (Duvar yüzey düzgünlüğünü ölçer)
• Duvarcı gönyesi (Duvar köşe birleşmelerinin dikliğini ölçer)
• Harç teknesi (Duvar harcı koymaya yarar)
• El arabası (Harç ve tuğla getirmeye yarar)
• Hortumlu su düzeci (Başlangıç ve bitiş noktaları doğruluğunu
kontrole yarar)
• İp

13
Tuğla Duvar Örme Araçları

Tuğla Duvar Örme Araçları

14
 Tuğla Duvar Örgü Kuralları
• Duvarda kullanılacak tuğlalar, düzgün , tozdan ve topraktan temizlenmiş
olmalıdır.
• Tuğlalar, duvar yapımına başlamadan önce ıslatılmalıdır.
• Harç, duvar üzerine düzgünce, dışarıya taşmayacak şekilde serilmelidir.
• Tuğlalar harcın üzerine iyice bastırılarak oturtulmalıdır.
• Duvarlarda düşey derzler, 10 mm, yatay derzler ise yaklaşık 12 mm
kalınlığında yapılmalıdır.
• Duvarın örülmesine, ip çekmek suretiyle her iki ucundan başlanmalı.
Başlangıç tuğlaları su terazisi yardımıyla yerleştirilmeli. Arada kalan kısım
ipe göre örülerek doldurulmalıdır.
• Düşey derzler, duvarın hiçbir yerinde üst üste gelmeyecek şekilde ve
doğrultuda örülmeli. Kaydırmalar yarım, çeyrek ve üç-çeyrek tuğlalarla
yapılmalıdır.
• Duvarlar, genellikle tam tuğla ile örülmeli, parça tuğlalar ise örgüde
gerektiğinde kullanılmalıdır.
• Tuğla duvarlar örülürken, takviyeli harçla veya melez harçla örülmeli; soğuk
iklimlerde dona maruz yerlerde, çimento harcı kullanılmalıdır.
• Duvar yüzeylerine sıva yapılacak ise, derz yüzeyleri mala ile
düzeltilmemelidir.
• Duvarın boyuna sonradan ekleme yapılacak ise, devam ettirilecek sıralar
için duvar dişi bırakılmalıdır.

Ödevler
1) İstinat duvarları
2) Yangın Duvarları
3) Parapet-Kalkan Duvarlar
4) Tuğla Duvarlar
5) Moloz Taş Duvarlar
6) Harçlı Moloz Taş Duvarlar
7) Taş Duvarlar
8) Dövme Kil Duvarlar
9) Briket Duvarlar
10) Gazbeton Duvarlar
11) İnce-Kaba Yonu Taş Duvarlar
12) Pereler
13) Kuru Taş Duvarlar
14) Alçı Paneller-Alçıpan Bölmeler
Ödev Hazı
Hazırlama Kuralları
Kuralları:
• Ödevler bilgisayarda, Times New Roman
(12 Punto) Türkçe karakteri ve 1,5 satır
aralığı ile yazılmalıdır. Metinler her iki yöne
dayalı olarak yazılmalıdır. Sayfa numaraları
sayfa ortasında olacak şekilde verilmelidir.
• Başlıklar numaralandırılmalı, 1. derece
başlıklarda tüm kelimelerin baş harfleri büyük,
2. ve daha alt başlıklarda ise sadece
kelimelerin baş harfleri büyük olmalı ve koyu
olarak yazılmalıdır. Başlıklardan önce ve
sonra bir boşluk bırakılmalı. Başlıklar sola
dayalı olmalıdır.
• Metin içerisinde en az 3 kaynaktan
yararlanılmalıdır. Kitap, makale, broşür ve
dergilerden seçilmelidir.
• Ödevlerin en son 30 Mart 2009 tarihinde
teslim edilmesi gerekmektedir.

15