Professional Documents
Culture Documents
Cil t 0 5
Anonim
Franszca Nshasndan eviren
ALM ERF ONARAN
Yaptn zgn Ad
KTB 'ALF LAYLA WA-LAYLA
Yaptn ngilizce Ad
ONE THOUSAND AND ONE NIGHTS
(ARABIAN NIGHTS)
ISBN: 975-414-155-X
lk Bask: AFA Yaynlar Eyll 1992
Tarayan: Remaver
E-Kitap: spiderh
Kamerrzzaman ile
Tm Aylarn inde En Gzeli Olan
Budur1 Hatun yks
Artk sabr kalmam olan kk Dnyazat, bzld haldan
kalkarak ehrazat'a: "Kardeim, senden vaadettiin, sadece a
dn iitmekle bile zevk ve heyecandan titrediim yky bize
anlatmakta acele etmeni rica ediyoruz" demi.
ehrazat da kzkardeine glm ve ona "Olur! Ancak balamak
iin, ahn uygun karlamasn bekliyorum" demi.
Bunun zerine ah ehriyar, ehrazat ile evlilik gerei her za
man yapt eyi o gece de ivedi tamamlayarak, o da bu yky
merakla beklediinden, kendisine:
"Ey ehrazat, kukusuz, memnunlukla bana, vaadettiin perice
lik2 ykye balayabilirsin!" demi.
ehrazat da hemen u yky anlatm:
ittim ki, ey bahtgzel ah, eski zamanlarda, Halidan lkesin
de, ad ehriman olan, kudretli bir orduya ve hatr saylr zen
ginliklere sahip bir ah varm. Ama bu ah'n, dtan baklnca
mutlu grnmesine ve yasal drt kars dnda yetmi gzdesi
bulunmasna karn, ocuktan yoksun olduundan yrei szl
yormu; nk, ya epeyce ilerlemi ve kemii ilii kurumaya
balam ve Allah, ona saltanat tahtnda ardl olacak bir oul
vermemi imi.
1
2
3
4
Fifre: Yanlamasna alnan, alt tane delii olan, tahtadan bir tr flt.
Kamerzzaman: an Ay (M.)
Kamerrzzaman'n Douu
(A. B. Houghton)
Tvey: iek tac (ieklerin reme organlarnn evresinde trl renkte yaprakk
lardan oluan ve bcekleri eken organ).
Gece olunca, kapy tutan kle elinde yanan bir mealeyle ieri
girmi, onu yatan ayak ucuna koymu; zaten odaya ah'n o
lu iin rahat bir yatak yerletirmeye zen gstermi imi; ve bu
nu yapnca, ekilip gitmi. Bunun zerine Kamerzzaman ayaa
kalkm, abtes alm, Kuran'dan baz sureler okumu ve geceyi
geirmek zere soyunmaya balam. stnde sadece bir gm
lek kalacak ekilde tamamen soyunmu, alnn da mavi ipekten
bir atkyla evrelemi. Ve bu haliyle, her zamankinden fazla, on
drdnc gecesindeki ay kadar gzel olmu; yatana uzanm
15
16
17
7
8
Ar: Dirsekten orta parman ucuna dein uzunluktaki eski bir l (.)
Naln: Takunya.
34
35
42
sini engelleyememi.
Gerekten, ilk korkusu geince "Bahtsz Budur, can ve onurun
sonsuza dek tehlikede! te yatanda, bugne kadar hi gr
mediin gen bir adam yatyor! Nasl bir gzpeklik bu! Koup
gelmeleri ve onu pencereden rmaa atmalar iin hadmaalar
n aracam! Yine de, ey Budur, bunun, baban tarafndan se
ilen kocan olmadn kim bilebilir? iddete bavurmadan n
ce, ilkin ona dikkatle bak, ey Budur!" diye dnm.
Ve ite o zaman Budur, delikanlya alc gzle bakm ve onun
gzelliiyle gzleri ylesine kamam ki "Ah! Yreim! Ne ka
dar kibar!" diye haykrm. Ve o anda, kendini tmyle kaptra
rak, delikanlnn uyurken glmseyen az zerine eilmi ve
dudaklarna bir pck kondurarak "Ne gzel ey Tanrm! Evet,
u uzanp yatan genci koca olarak istiyorum! Babam onu bana
tantrmakta neden bu kadar ok gecikti acaba?" diye haykr
m. Sonra titreyerek, gen adamn ellerini kendi ellerinin iine
alm ve "Ey kibar dost, ey gzmn nuru, ey ruhum, uyan! Gel,
gel de beni kucakla! Gel sevgilim! Hayatm senin olsun! Uyan!"
diyerek onu incitmeden uyandrmaya alm.
Ama, Kamerzzaman, intikamc Maymune'nin zerine sat
bynn etkisiyle, hibir uyanma belirtisi gstermemi; gen
Budur, bunun, arsna yeterince scaklk katmadn dne
rek, kendi kusuru olduunu sanm ve kendisini bililerinin sey
redip seyretmediine aldrmakszn, uyandnda abucak srtna
giydii ipek gmlei aralayarak, gen adamn koynuna girip onu
kollaryla sarm ve kalalarn onunkilerle sk skya sarm; ve
kulana, lgnca "Haydi beni her eyimle sar! Ne kadar uyum
lu ve kibar davranacam greceksin! te gslerimin nergisi
ve karnmn imlii! Bak ne kadar beeneceksin! te ince oka
ylardan zevk alan gbek deliim, gel onun zevkine ula! Ben
43
44
mek gibi uursuz bir fikri veren sensin! Ah! Kpek soyu, ayaa
kalk ve hemen gidip ne olup bittiini ren ve bana derhal hesap
ver!" diye haykrm.
Byk vezir hemen huzurdan km; yannda hadmaas oldu
u halde, tedirginlikler iindeki kleden tm ayrntlar rene
rek kuleye doru yol alm. Son kertede nlemler aldktan sonra
vezir, ilkin ban, sonra da gvdesini sokarak ar ar odaya
girmi. Kamerzzaman' yatanda, sakin bir ekilde oturmu,
dikkatle Kuran okurken grnce ok arm!
Anlatsnn burasnda ehrazat, sabahn belirdiini grm ve
yavaa susmu.
Ama Yz Seksen Yedinci Gece Olunca
Demi ki:
Kamerzzaman' yatanda sakin bir ekilde oturmu, dikkatle
Kuran okurken grm. Yaklap en saygl ekilde selam ver
dikten sonra, yatann yannda yere oturmu ve ona "Bu zift
renkli hadmaas bilsen bizi nasl bir tedirginlie uratt! D
n bir kez; bu orospu ocuu, karmakark ve uyuz bir kpek
halinde gelip senin nnde sylemeye utandm eyler syleye
rek bizi rktt! Sknetimizi ylesine bozdu ki, hl grd
nz gibi heyecan iindeyim!" demi. Kamerzzaman "Gerekte,
sizin, beni tedirgin ettii kadar, cannz skmamtr herhalde!
Acaba size gelip ne anlatt?" demi. Vezir "Allah genliini ko
rusun! Allah anlayn pekitirsin! Allah lsz davranlardan
seni rak eylesin! Ve tatsz tuzsuz szlerden dilini artsn! Bu ah
laksz herif senin birdenbire delirdiini iddia ediyor; gya sen
52
54
56
60
66
68
10 Vezir, Marzavan ile Kamerzzaman'n yanna yalnz girdii halde, yknn blmn
de ah da devreye sokulmu (.)
75
77
81
82
83
nna girmek iin deta itiyorsa da; ben onun iyilemesini odasn
daki perdenin ardnda kalarak yerine getirmeyi yelerim!" de
mi. Hadmaas da ona "Yapacan eye amamak elde deil!"
demi.
Bunun zerine Kamerzzaman, Sitt Budur'un odasndaki perde
nin ardnda yere oturmu, kuandan bir kt karm ve u
mektubu yazm...
Anlatsnn burasnda ehrazat, sabahn belirdiini grm ve
yavaa susmu.
Ama ki Yz Drdnc Gece Olunca
Demi ki:
... kuandan bir kt paras karm ve aadaki mektubu
yazm:
Halidan lkesindeki slam lkelerinde topraklarn ve
denizlerin hkmdar Sultan ehriman'n olu Ka
merzzaman'n elinden kan bu satrlar: El-Buhur ve
El-Kudur'un hkmdar Gayyur ah'n kz Sitt Bu
dur'a, ak aclarn anlatmak iin kaleme alnmtr.
Ey hatun, sana tutulan bu yrein tm yangnn an
latmaya kalksam, yeryznde bunca g bir abay
kt zerine dkmeye yarayacak kam bulunmazd.
Ama ey tapnlas varlk, unu iyi bil ki, mrekkep ku
rusa da kanm kurumaz; ve rengini dkerek iimdeki
atei anlatr; o ate ki, uykumda bana grnp sonsu
85
86
13 Buradaki bir l deyimiyle bir ons, yani 28.3 gramlk bir arlk ls vurgu
lanmaktadr (.)
14 Son iki szck Powys Mathers evirisinden alnmtr (.)
15 Esrime: Sarho olma, kendinden geme.
92
93
Ku Tlsma Saldrrken
(Willy Pogany)
Ku Tlsm Kaptnda
Ku Tlsm Kaptnda
(H. J. Ford)
109
115
dur "Ve eer, gzelim, ben erkek kardein deil de, kzkardein
olsaydm; gen bir erkek olacama senin gibi gen bir kz ol
saydm, beni hl sever miydin?" diye sorunca, Hayat-n-Nfus
"Daha da fazla, nk birbirimizden hi ayrlmaz, seninle her
zaman birlikte olur, her zaman seninle birlikte oynar, seninle
ayn yatakta yatardm!" demi. Bunun zerine Budur, gen kz
kendine doru ekmi, gzlerini perek kapatm ve ona "Pek
l Hayat-n-Nfus, bir sra aklayarak beni sevdiini kantlaya
bilir misin?" demi. Gen kz "Seni sevdiime gre, bu ok ko
lay!" diye haykrm.
Bunun zerine Budur ocuu kollarna alm ve ikisi soluklar
kesilesiye kadar pmler; sonra Budur ayaa kalkm "Bak
bana Hayat-n-Nfus ve bundan byle kzkardeim ol!" demi.
Ve ayn zamanda ivedi bir davranla zerindeki giysiyi, boy
nundan kemerinin olduu yere kadar yar yarya am; tepeleri
glleriyle talanm iki gzalc memeyi dar uratm; sonra
da "Sevgilim, ben de senin gibi kadnm, gryorsun! ayet er
kek klna brnmsem, bu son derecede garip bir serven
den dolaydr; ve ben bu serveni vakit geirmeden sana anlata
cam!" demi.
Sonra yeniden oturmu, gen kz dizlerine alm ve ona tm y
ksn, bandan sonuna kadar anlatm. Ama onu burada tek
rarlamann yarar yok.
Kk Hayat-n-Nfus bu yky iitince, hayranln snrlar
na ulam. Sitt Budur'un kucana oturup gsne yaslanm
ken, enesini kk ellerine alarak ona "Ey kzkardeim, sevgi
lin Kamerzzaman'n dnn beklerken, seninle birlikte ne
kadar tatl bir yaam sreceiz! Tanr onun geliini abuklatr
sn da mutluluumuz tamamlansn!" demi. Budur da ona "Tanr
dileini iitmitir, kzkardeim; ben de seni ona ikinci e olarak
118
119
132
Yal Bahvann lm
(A. B. Houghton)
134
135
139
Ve Kamerzzaman hemen gidip ah' bulmu ve ona "Ey bahtgzel ah, gerekte kleni ancak sakal aarm yal saygn ki
ilere tannabilecek onur ve ilgiyle donattn; bense, birok gen
ocuk arasnda herhangi bir genten bakas deilim. Eer btn
bunlarn bilinmeyen bir nedeni yoksa, tm mucizeler iinde en
inanlmaz mucizedir!" demi.
Bu szleri duyan Sitt Budur glm ve baygn gzlerle Kame
rzzaman'a bakm ve ona "Dorudur, benim yakkl vezirim!
Btn bunlarn bir nedeni var. O da, benim yreimde senin
gzelliinin birdenbire tututurduu dostluktur. nk, aslnda,
ben senin bunca ince ve bunca sakin olan yznn rengine ba
tan aa tutuldum!" demi. Ama Kamerzzaman "Allah ahn
mrn uzatsn! Ama klenin sevdii bir ei var ve garip bir se
rven onu kendisinden uzaklatraldan beri urunda alayp du
ruyor. Bundan dolay ey ah, klen kendisine tandn bunca
grevleri size iade ederek senden yolculua kmak iin izin is
tiyor!" demi.
Ama Sitt Budur gen adamn elini tutmu ve ona "Ey benim de
erli vezirim, otur hele! Yolculuktan ve ayrlmaktan sz etmenin
nedeni nedir? Sen burada gzlerin iin yanp tutuan ve bu taht
ta seninle birlikte hkmetmek iin her eyi vermeye hazr olann
yannda kal! nk bil ki, ben de, eski ahn bana gsterdii se
vecenlik dolaysyla ve de kendimce hakknda gsterdiim ince
lik nedeniyle ah atandm. Sen de artk bu ada geerli olan g
zel olmann hukuka nceliini tanyan detlerimize uy, ey son
derece kibar gen; ve en ince zevkli airlerimizden birinin ok
doru olan u szlerini unutma...
Anlatsnn burasnda ehrazat, sabahn belirdiini grerek ya
vaa susmu.
144
146
148
150
151
152
154
158
159
160
Tevfik: Uygun, yatkn anlamna. Mardrus, Prosperite (Refah) olarak alm bu ad (.)
Saad: Mutluluk.
Nama: nsan refaha kavuturan ey anlamna (.)
161
163
Bir baka kez, iki gen, sadece tefin yol gstermesiyle u dizele
ri okumular:
Flavta: Flt.
165
169
170
Mikap: Kp (.)
178
181
188
193
194
Sana ince rtmn altnda Kfe'den iekler,
gnein altnyla daha da tozlanm meyveler getir
dim!
Oh! Sevgilim!...
196
198
199
200
203
205
206
208
Tecimsel: Ticari.
211
215
le u Ebu amat'a bir bakn! Tpk suyu terk eder etmez len ba
lklar gibi!" demi. Bir bakas da biraz daha abartarak "Hayr!
Herhalde yanann gllerinin solmasndan korkuyor!" demi.
Bir ncs de "Grmyor musunuz, tpk sokaa karken
yalnz balarna tek bir adm bile atamayan kadnlar gibi!" diye
eklemi. Ve en sonra bir bakas da "Ne oluyor Ebu amat? Bir
erkek gibi davranamadndan utanmyor musun?" diye haykr
m.
Btn bu kmalar iiten Ebu amat'n o denli onuru krlm
ki, hemen konuklarn terk etmi ve katra binerek kentin yolunu
tutmu ve yreinde fke, gznde yalarla annesinin yanna u
lam; o da ocuunu bu halde grnce korkmu. Ebu amat o
na arkadalarnn yannda nasl alay konusu olduunu anlatm
ve nereye olursa olsun hemen yola kmak istediini sylemi.
"Ama hemen!" Ve eklemi: "u ba gryorsun deil mi? E
er bana yolculuk iin izin vermezsen, gsme saplayacam!"
diye eklemi.
Bu hi beklenmedik karar karsnda, zavall kadn, gzyalarn
iine, aktm ve onun bu isteine boyun emi. Bunun zerine
Ebu amat'a "Olum, sana tm gcmle yardm edeceime sz
veriyorum! Ama daha batan babann buna kar kacandan
emin olduum iin, ben kendi hesabma sana bir yk dolusu e
ya hazrlatacam" demi. Ebu amat da "Ama bunun hemen,
babam gelmeden, yaplmas gerek!" demi.
emseddin'in kars, klelere abucak mallarn sakland am
barlardan birini atrm ve balya yapanlara on deve yk olacak
kadar mal hazrlatm. Khya emseddin'e gelince, arllar ay
rlnca, bahede olunu bou bouna aram, sonunda onun ora
dan ayrlp erkenden eve dndn renmi. Khya da, yolda
olunun bana bir felaket gelebilecei endiesiyle, katrn drt
221
223
slam'da eriat hkm olarak Talk- Selse ( kez boama) denen eylem (.)
Bu durumda eriat'a gre Hlle denen ilem yerine getirilmi oluyor (.)
Ertelenmi mehr: Mehr-i meccel. slam hukukuna gre ayrlnca erkein kadna
verdii deme (.)
236
239
243
245
m...
Sabahla birlikte, dzmece derviler ayaa kalkmlar ve Halife,
ayrlmadan nce yasland yastn altna, balang olmak ze
re, o anda zerinde bulunan yz altn dinar ieren bir kese koy
mu. Sonra gen ev sahibinden izin alarak ona doalama ho
bir iirle veda eden ve iinden kendi kendisine onu bir daha hi
gznden rak etmeyeceine sz veren Ebu Nuvas'n azyla te
ekkr etmiler.
Gnn ortasna doru, Ebu amat, Zbeyde'nin yastk altnda
bularak kendisine verdii yz altnla al veri yapmak iin pa
zara gitmek zere evden kmakta iken, kapy anca evin
nnde tepeleme kuma ykl elli katrn durduunu grm. Ve
ok iyi koumlanm bir katrn stnde de, izgileri ok sevim
li, bedeni esmer bir Habe klenin elinde kvrlm bir mektupla
beklediini grm.
Kibar kk kle, Ebu amat' grnce, canl bir hareketle yere
atlam ve delikanlnn nnde yeri perek, ona mektubu ver
mi; ve kendisine "Ey efendim, Ebu amat! u anda Kahire'den
gelmi bulunuyorum, beni kentin tacirlerinin khyas olan baban
efendim emseddin, elli bin dinar deerindeki malla ve de anne
nin hediyesi olan ve ein Zbeyde'ye verilmek zere deerli ta
larla sslenmi bir ibrik ve ilemeli bir altn leenden oluan bir
paketle birlikte gnderdi...
Anlatsnn burasnda ehrazat, sabah olduunu grerek yava
a susmu.
248
251
252
air Ebu Nuvas, Ebu amat'n kulana eilerek ona "Ey sevim
li ev sahibimiz, sana bir soru sormama izin ver! Nasl oldu da
bir an iin baban emseddin'in sana servet ykl elli katr yol
ladna inanabildin? Syle bakalm! Badat'tan Kahire'ye ka
gnde haber ular?" diye sormu. O da "Krk be gn!" diye ya
nt vermi. Ebu Nuvas "Ya, dnp gelmek iin?" diye sormu; o
da "En az krk be gn!" diye yant vermi. Ebu Nuvas glmeye
balam ve "yleyse nasl oluyor da on gnden az bir srede
baban senin kervan yitirdiini renip sana ikinci bir kervan
gnderebiliyor?" demi. Bunu duyan Ebu amat "Hay Allah!
Sevincim o denli bykt ki, btn bunlar dnecek zaman
bulamadm! Ama, syle bana, ey dervi! Ya onun yazd mek
tup ne olacak? Bu mektup nereden geliyordu?" diye sormu.
Ebu Nuvas da "Ah! Ebu amat, gzel olduun kadar anlayl
olsaydn, bizim bamzdaki kiinin, efendimiz Halife'nin ta
kendisi Emir-l Mminin Harun Reit, ikinci derviin bilge ve
zir Cafer-l-Barmaki, ncnn cellat Mesrur ve drdncnn
de ben, klen ve hayrann air Ebu Nuvas olduunu anlardn!"
diye yant vermi. .
Bu szleri duyunca, Ebu amat, aknlk ve karmakln sn
rna ulam ve utanarak "Ama, ey byk air Ebu Nuvas, Hali
fe'den yana zerime bunca iyi eylemleri eken bende ne gibi bir
deer var?" diye sormu. Ebu Nuvas glm ve "Gzelliin!"
demi; sonra da "Onun gznde gen, cana yakn ve gzel ol
mak deerlerin en ycesidir! Ve sadece gzel bir varln tema
as ve gzel bir yzn grnnn bedelinin yetirince pahal
olmadna inanr!" diye eklemi.
Btn bunlar konuulurken, Halife dnp yeniden hal zerinde
ki yerini alm. O zaman Ebu amat gelip onun nnde eilmi
ve ona "Ey Emir-l-Mminin, Allah seni bizim sayg ve sevgi
mize balasn ve senin cmertliinden bizleri yoksun klma
253
255
256
kentin valisi Emir Halit de, ergenlik ana erimi bulunan olu
iin bir cariye satn almak zere arya inmi bulunuyormu.
Ancak bu olan, hamile bir kadn kusturarak ocuk drtecek
kadar irkinmi. Gvdesi arpk, bedeni ve az pis kokulu, gz
leri a ve az yal bir inein ferci kadar bykm. Bu yz
den ona Habzalam13 derlermi. Bir gece nce Habzalam, tam on
drt yana girmi bulunuyormu ve epey zamandan beri gerek
erkekliin hibir iaretini gstermemesi annesini tedirgin etmek
te imi. Ama o gecenin sabahnda, yatak arafnda, grd bir
ryann etkisiyle Habzalam'n en sonunda iftlemenin anlamn
renmi bulunduunu belirten amaz lekeleri grnce yrei
ferahlam. Bu gzlem, Habzalam'n annesinin son kertede ho
una gitmi ve hemen kocasnn yanna koarak mutlu haberi o
na duyurmu ve onu, olunu da yanna alp abucak pazara gi
derek olunun beendii gzel bir cariye satn almaya zorlam.
Bylece, sadece Tanr'nn elleri arasnda bulunan Talih, esir pa
zarnda Cafer ve Ebu amat'n, Emir Halit ve olu Habzalam ile
karlamasn takdir etmi. Allageldik selamlamalardan son
ra hep birlikte bir topluluk oluturarak simsarlarn her birinin sa
hibi bulunduklar beyaz, esmer ya da siyah esirelerle nlerinden
gemesini istemiler. Bylece Rum, Habe, inli, ranl birok
gen kz grmler ve o gn hibiri zerinde karar veremeyerek
ekilmek zereler iken, sonunda simsarlarn ba, yz ak ve
Ramazan ayndaki dolunaydan daha gzel bir gen kz elinden
tutarak nlerinden geirmi.
Onu grnce Habzalam, arzusunu anlatm olmak iin iddetle
fosurdamaya balam ve babas Emir Halit'e "te bana gerekli
olan kz bu!" demi. Kendi bakmndan da Cafer "Nasl, bu sen
13 Habzalam ya da Habzalam Bezaza: Dank, perian, klksz anlamnda. Yurdatap,
Habzalam; Karada, Bezaza; Lippmann, Habzalam Bezaza; Mardrus, GrosBouffi (Koca iko); Mathers, ayn anlamda Big-Bloat olarak alm (.)
257
259
272
rum" demi.
Bunun zerine muhafzlarn komutan onlarla birlikte yatan
zerine binmi ve gz ap kapayasya kadar geen bir zamanda
Kahire'ye ulap emseddin'in evinin bulunduu Sar Sokak'a u
lamlar. Kapy almlar. Kimin aldn grmek zere Ebu
amat'n annesi kapya gelmi ve "Kim o?" diye sormu. O da
"Ben, olun Ebu amat!" diye yant vermi.
Anhenin sevinci sonsuz olmu, uzun yllardr brnd matem
elbiseleri iinde olunun kollarna baylarak dm. Saygde
er emseddin'in de ondan kalr yan yokmu.
Evde gn dinlendikten sonra, hepsi birden yatan zerine
oturmular ve Hsn-Meryem Ece'nin emri zerine, yatak onlar
sa salim Badat'a tam; orada Halife, Ebu amat' bir evlat
gibi kucaklayarak karlam ve onu ve onunla birlikte babas
emseddin'i, olu Arslan' armaanlar ve onurlarla donatm.
Bundan sonra Ebu amat, servetinin ilk kaynann, onu saflkla
yolculua karmak iin dzen kuran, sonra da yar plak bir
emenin mermerleri zerinde yatarken oradan toparlayp g
tren kiyanl Mahmut olduunu hatrlam. Ve onu hemen her
yerde aratm; ve sonunda bir bahede, bir gen topluluunun
ortasnda yiyip ier ve ark sylerken buldurmu. Ve onu saraya
getirtip kiyanl da olsa, Gve Ahmet'in yerine kollukuba ola
rak atanmasn salam.
Bu da olup bittikten sonra, Ebu amat, gen Arslan gibi gzel ve
yiit bir oul bulmaktan mutlu, Tanr'ya ltuflarndan dolay
kretmi. Ve Badat'ta, mutluluun snrnda, kars: Zbey
de, Yasemin ve Hsn-Meryem arasnda, zevkleri ykan ve dost
lar birbirinden ayran lm onu buluncaya kadar yllarca ve yl
larca yaam. Tm yaratlmlarn bir gn kendisine dnecei
kesin olan Deimez Varla krler olsun!
284
285
287