ARKADA KTAPLAR

Cem Yaynevi ocuk Dizisi

Ankara Caddesi 40 Caalolu
STANBUL

Basma hazrlayan: Erdal z / Dizim ve Prova: ishal(

B 2s mevi I Filmler: Ebru Grafik ! Kapak basm: Re
yo

Ofset I Birinci basm: 1975 / lk:nci basm: 1977 !

Drdnc basm: Doyuran Basmevi, 1980, stanbul

BU KTABIN YAYIN HAKLAR!

dGdr:

ARKAOAKi'lrAPLAR'

Ull<U tarner

611,
IOIA IAL
Bir ocuk yks

Resimleyen :

MEHMET SNMEZ

lk Tamer, Arkada Kitaplar'n en alkan yazarla

rndan biri. Pullar Sava adl yksnde, her gn ras
ladmz posta pullarna can vermi, onlar bir yk
nn kahramanlar yapmt. Pullar Sava, byk bir
ilgiyle karland. Andersen'den evirdii Kibriti Kz,
Andre Maurois'don evirdii ikolarla Sskalar, dn
ya cocuk edebiyatnn en gzel rneklerindendi. Trk
iiri icinde nemli bir yeri olan lk Tamer'in dei
mez zellii, onun ocuka duyarl, ok renkli im
geleme gc, Trkemizi kullanmaktaki byk us
taldr. lk Tamer. imdi yeni bir ocuk yksyle
karnza kyor. Gn Hoa Kal, Cocuk edebi
yatmz adna byk bir kazantr. Bu kitapta Gne
Anne'nin milyonlarca ocuundan biri olan Gn
ile yoksul bir ilkokul rencisi olan Muharreri'in bir
gn sren dostluu anlatlyor. lkokul andaki o
cuklarn sevgisini, dostluunu kazanacak bir kitap.

Annesi, Gn'n kucakla

yp yanana scack bir pck
kondurdu.
Artk
gitmen
gerekiyor,
Gn, dedi.
Gn, annesine sevgiyle
bakt.
5

Gitmesem olmaz m, Gne

anne?
Olmaz,,. dedi Gne. Sen
de kardelerin gibi gideceksin.
Gn, annesinin saysz
ocuundan biriydi. Denizlerdeki
kum taneciklerini sayabilirdiniz
de, Gne'in ocuklarn saya
mazdnz. Gne anne, her gn
milyarlarca ocuk dourur, onla6

r yetitirir, sonra da evrenin e

itli kelerine gnderirdi. Btn
ocuklarn ayr ayr severdi. On
lar yolcu edecei zaman alaya
s gelirdi; ama o kadar scakt ki,
iindeki yalar daha gzlerine
ulamadan kururdu.
Peki, Gne anne. Nereye
gideceim?
Yeryzne.

b'

'

. o

- ;?;
..,:::

... a

.
..o

rj
'

o
i

"

'b

Muharrem uyandnda or
talk karanlkt. iltenin stnde
soluna dnd Muharrem, incecik
yorgan ensesine ekti, bir sre
hi kprdamadan yatt.
Okmeydan'nda horoz da
yok diye dnd. Nasl olu
yor da her sabah bu saatte uya
nabiliyorum? Geceleri erken yat
sam neyse...
Az teden babasnn sesini
duydu:
Uyandn m, Muharrem?
8

Uyandm baba. Sen yat, ben

ay koyarm.
Kalkt. ilteyi katlayp ke
ye kaldrd. ilte de yorgan gibi
incecikti. Deil on bir yandaki
Muharrem, birinci snfa giden
bir ocuk bile kaldrabilirdi onu.
Sonra kazayla pantalonu
nu giyip dar kti. Hava souk
tu. Avularna hohlad. Kovala
rn bulunduu keye gitti. Tah
ta kapaklardan birini kaldrd.
Kovadaki suyla yzn ykad.
teki kovann suyuyla aydanl
doldurdu. eri girip gazoca
n yakt.
Babas kalkm giyiniyordu.
yi uyudun mu, Muhar
rem? diye sordu.
Uyudum, baba.
Bir sre konumadlar.

Mu9

harrem'in babas da iltesini kat

layp keye kaldrd.
Neden sonra, Ben de iyi uyu
muum, dedi.
Muharrem'in babas, Azmi
usta, iiydi; on yldr ayn fab
rikada alyordu. yerinin en
eskisiydi. Patron bile ondan ye
niydi. Kemal bey, babas lnce
fabrikann bana gemiti. Otuz
yandayd.
Azmi usta, onun iin, Kemal
bey melek gibi bir adam, derdi.
Babasna ekmi. Beni de pek
sever. Bugne kadar bir kere ol
sun kalbimi krmad.
Muharrem'in annesi ld
nde, Kemal bey, Azmi ustaya
iki gn izin bile vermiti.
Karsnn salnda, fabri
kadan kar kmaz evine gider10

::

m
cF

il

eli Azmi usta. Benim konduyu

yetmi kahveye deimem, der
di. Ama beyde ldkten sonra
ark Kahvesi'ne dadanmt. Ak
amlar kahvede oturup ay ii
yor, tavla oynayan arkadalarnl
seyrediyordu. Drt yldr srp
gidiyordu bu.
Erken yattm, dedi Muhar
rem'e. Senin geldiini bile duy
madm.
Sinemada kaldm. Filmi greyim dedim.
Yemek yedin mi?
Yedim.
Ne yedin?
Yedim bir eyler, dedi Mu
harrem.

Azmi usta, bu arada giyin

miti. Teldolabndan peynr
karrken, A acna yatma o12

lum, dedi. Akamlar sinema

ya gitmeden nce kahveye gel.
Bir ey yer, sonra gidersin.

13

Sinemaya ge kalrm, ba
ba.
Muharrem sabahlar
odun
deposunda, geceleri de sinemada
alyordu. Okuldan knca bir
saat kadar oyalanyor, top oynu
yor, gerekirse ders alyor, son
ra da Yldz Sinemas'na gidiyor
du. Salonu temizliyor, film ba
lamadan nce de gazoz satyor
du.
ini seviyordu. Sinemay se
viyordu nk. Snfnda oyuncu
lar en iyi tanyan oydu.
Bu gece bir d grdm,
baba, dedi.
Hayrdr inallah.
Ortalk karanlkt. Souktu .
da. Frat kysnda
durmuum.
Kar yayordu. Suyun yznde
bir balk grnd anszn. Bur14

nu parlyordu. Ucunda gne

domu gibi. Kar tanelerinin her
biri bir gne oldu. Gkten ay
dnlk yamaya balad. Hava s
nverdi. Srtmdaki ceketi karp
Frat'a attm. Ceket suya deer
demez s J oldu. Balk da bir s
rck kuuna dnp saln st
ne kondu. 'Dile benden ne diler
sin?' diye sordu. 'beyde anam
grmeyi dilerim,' dedim. O an
ikiye yarld,
da Frat ortadan
beyde anam grnd. Ua ua
yanma geldi. Sam okad. A
zn at, bir ey diyecekti ki,
yokoluverdi. Yokolduu yerde
bir kavak aac bitti. Aa dur
madan byyordu. stne k
tm. Ykseldik, ykseldik. Frat
altmzda incecik kald. Elimi
uzattm, Frat' alp belime dola15

dm. Sonra da ben beni havaya

attm. Umaya baladm. Yedi
kat ge ktm. Orada, yedinci
kat gn tam ortasnda krm
z bir dek grdm. Dee uza
np krk gn krk gece uyudum;
krknc gnn sonunda uyan
dm baktm ki, sinemac olmu
um. Okmeydan byklnde
bir yazlk sinemam var. Kapya
adamlar birikmi. Herkesi ieri
aldm. Girenlere de birer somun
ekmek dattm. Hem ekmek ye
diler, hem de aydnlkta sinema
seyrettiler. Film bitince, eve g
trsnler diye birer somun ek
mek daha verdim. Bir ekmek de
ben alp okula gittim.
Muharrem sustu.
*Sonra? dedi Azmi usta.
Sonra uyandm.
16

'

.o)

.i:'.h

Muharrem'le babas aylar

n itikten sonra evden ktlar.
ark Kahvesi'nin kesine
ka
dar yrdler. Keye gelince,
Azmi usta durdu.
Paran var m? diye sordu
Muharrem'e.
Var, baba.
Doru syle.
Var. Hem yarn haftalk a
lacam.
Azmi usta, Muharrem'in o
muzunu tuttu.
18

Bana bak, Muharrem, de

di. leyin kfte ye. Okula a
acna gitme.
Sonra, cebinden kard be
liral Muharrem'in eline tutu.:
turdu:
Kfteler benden!
Muharrem, paray geri ver
meye davrand. Azmi usta, olu
nun eline yapt.
Yemezsen karmam. Yedin
mi, yemedin mi, Recep'e soracam. Ona gre...
.
O srada ihane kaptkat-,
s grnd. Src onlar grn
ce yavalad. Yardmcs kapy
ap dar sarkt, Hadi, Dolap
dere, Kasmpaa, ihane, diye
barmaya hazrland; ama Mu
harrem'le babasn grnce ba
rmad, aa atlayp, Buyur,
19

Azmi usta, dedi.

Muharrem, keyi dnnce
ye kadar kaptkatnn arkasn
dan bakt. Sonra Okmeydan'na
yneldi. Odun deposu, elli met
re kadar tede, yol stndeydi.
Daha kimse gelmezdi. Muhar
rem, her sabah deponun kar
sndaki tmsee oturur, Necati
usta gelinceye kadar ders al
rd.
O sabah da tmsee oturdu
yine. Matematik kitabn at.
Ama problem zmek gelmiyor
du iinden. telere, Feriky srt
larna bakarak geceki d yo
rumlamaya alt. ldnden
beri, annesini dnde ilk gr
yd. Ne anlama geliyordu bu?
Annem sa olsayd ona sorar
dn , diye dnd.
20

21

Ortalk iyice aydnlanmt

imdi. Derken gnein ucu da g
rnd.
Tam o srada bir ses duydu
Muharrem:
Merhaba.
Arkasna dnd. Kimseler
yoktu. Ses bir daha duyuldu:
Merhaba.
ncecik, ama yumuak bir
sesti bu. Muharrem evresine
bakt. Yirmi metre kadar tede
babo bir kpekten baka hi
bir canl gremedi.
Merhaba. Yakana bak. Ora
daym.
Muharrem yakasna bakt
aknlkla. Gzne minicik bir
prlt arpt. Gece olsayd ate
bcei derdi. Ate bceinin yz
de biri byklnde bir prlt.
22

00000

00000
00000

OD
OD
OD

0000
0000
ODOO
0000
0000
0000
0000
ooao

00000

OODDD

00000
00000
00000

ggggg

caooo

00000

0000
ooao
0000
00000

23

Benim adm Gn.

Evet, ses prltdan geliyordu.
Muharrem, Efen,dim? diye
sordu.
Prlt, Benim adm Gn
, dedi yine. imdi geldim. Ar
kada olalm m?
Muharrem'in aknl ans
zn geivermiti. Baka ocuk ol
sa korkar, barr, olanca gcy
le kaard. Hi deilse aknl
srp giderdi.
Gn, Anlalan senin
kulaklarn y
iitmiyor, dedi.
Arkada olalm m diye sor
dum.
Olalm, dedi Muharrem.
ini bir sevin kaplamaya
balamt.
Peki, senin adn ne?
Muharrem.
24

Annen kim?
beyde. ld.
ld m? lmek ne de
mek?
Ne bileyim ben, dedi Mu
harrem. Daha dorusu, nasl an
lataym... lmek, yokolmak de
mek. Yaamamak. Annem de ya
ad, sonra ld.
Benim annem Gne. O hi
lmez.
Gkteki gne mi?
Evet.
Muharrem, Benim babam
Azmi usta, dedi. Senin baban
kim?
Benim babam yok, dedi
Gn. Ama annem ok b
yk. Hem annem hem de babam
olacak kadar byk.
Muharrem gld.
25

<Niye glyorsun?
Bunun byklkle ilgisi yok
ki, dedi Muharrem. Neyse... ka
yandasn?
Dn dodum, dedi Gn-

Ama konuabiliyorsun... Sa
hi, dilimizi nereden rendin?
Bizim bir zelliimiz vardr.
Nereye gidersek
orann diliyle
konuabiliriz.
Muharrem, Bu ok gzel i
te, dedi. Ben de her dili konu
abilmeyi ne kadar isterdim.
Sana Gnee reteyim
mi?
Saal, ama gnee gidemem
ki. .. Kiminle konuaym?
Bir sre sustular. Yoldan ar
ka arkaya iki kaptkat daha
geti. Kpek, ikinci kaptkatnn
26

peine takld, havlayarak ark

Kahvesi'ne kadar kotu.
Muharrem, Kpeklerin di
linden de anlar msn? diye sor-

du.

'

Gn, Bir kpein kulana ya da kuyruu11a konsaydm

anlardm, dedi. Seni setim, o
nun iin yalnz senin konutuun
dili bilirim.
Yazk... Ben de sana bu k
pein ne dediini soracaktm.
Bunu anlamak iin dillerini
bilmeye gerek yok ki...
Ne dedi peki?
Ne diyecek, 'Hav hav,' dedi.
Muharrem yine gld.
Gn da gld.
Sen ne i yaparsn, Muhar
rem?
renciyim. Drdnc sm
fa gidiyorum. alyorum da...
27

Sabahlar burada, odun deposun

da, geceleri de sinemada...
Dur, dur, diye bard Gn
. renci olduunu syle
din.. Sen de mi dn dodun?
Muharrem, Yoo, dedi aknlkla. On bir yandaym.
arma sras Gn'na
gelmiti:
rencisin... stelik on bir
yandasn. O kadar tembelsin de
mek!
Tembel deilim. Hi snfta
kalmadm.
Bunu bilmiyordum...
Muharrem, Neyi bilmiyor
dun? diye sordu.
Yeryznde renimin yl
larca srdn... Bizde renim
birka saat srer. Okula gideriz.
ki derste her eyi reniriz... Yi28

ne de bir eksiklik kalyormu.

Baksana, sizin y1llarca okula git
tiinizi renemeniiz.
renseydiniz ne olacakt
sanki? Ne yarar var?
Gn, bir an sessizlikten
sonra, Doru, dedi.
O srada
nlerinden geen
bir kaptkatnn penceresinden
bir ocuk Muharrem'e el sallad.
Muharrem,
Erdem,
dedi
Gn'na. Kasmpaa'da otu
rur. Babas burada kaynak.
Onun yannda alyor.
Ayn
okula m gidiyorsu
nuz?
Hayr, dedi Muharrem.
benden iki ya byk. Drd bi
tirdikten sonra okumad.
Ne o, kendi kendine mi ko
nuuyorsun?
29

Muharrem ban kaldrnca

Necati ustay grd.
Hayr, usta, dedi. Gn
'yla konuuyorum.
Gn'yla m?
Evet, usta. Bak,
yakamda
duruyor.
Geceleri ge yatmak sana
yaramyor. yisi mi, sen brak u
sinema iini... Ben kahvedeyim.
Bir ay iip geleceim.
Baka bir ey demeden uzak
lat.
Gn gld:
Benim sesimi senden baka
kimse iitmez ki. .. Nasl bir adam
dr ustan?
Necati usta m? yidir. Ba
bamn da en yakn arkadadr.
Yalnz...
Sustu; cmlesini bitirmedi.
30

Bir ey mi oldu? dedi Gn

Drt gn nce kavga ettiler.

Galiba konumuyorlar.
Niye?
Muharrem, Sendika yzn
den, dedi.
Sendika m? O da ne?
Bir eit birlik. Tam bilmi
yorum ama, iiler bir araya ge
liyorlar,
sendika
kuruyorlar.
Necati usta hep anlatr; benim
kulamda da ondan kalm.
Gn, Peki, ne i yap
yor sendika? diye sordu.
ilerin haklarn koruyor
mu, dedi Muharrem. Bir ii
sendikaya girdi mi ezilmiyor
mu, gven iinde oluyormu.
Baban ne i yapar senin?
Fabrikada alyor. i.
31

Demek o da sendikal...
Deil. Necati ustayla da bu
yzden kavga ettiler ya... Babam
bir trl sendikaya girmiyor. O
nun patronu ok iyi bir adam. s
telik babam da seviyor. Babam
da, 'Sendikaya girersem ayp
olur,' diyor. Patrona gvensizlik
saylrm. Hem patron sendikal
lar sevmezmi. Ne bileyim ben..
Gn, Odun deposunda
iin g m? diye sordu.
Deil,
dedi
Muharrem.
Odun kesiyorum. Btn iim
odunlar bk makinesinde kes
mek. Kolay. Bir tek gl var:
grlts ok. Kulaklarm uul
duyor. Bazan pamuk tkyorum
ama yarar olmuyor. Hele okula
gidince ilk derste retmenin de
diklerini hi duyamyorum. 32

retmen nce tembel sand beni;

sonra bir acayiplik olduunu an
lad, 'Sabahlar ne yapyorsun?'
dedi. Ben de, 'Odun deposunda
alyorum,' dedim. O gnden
beri ilk derste hi soru sormuyor
bana.
Gne iyice ykselmiti ar
tk. Muharrem kendini srtst
otlara att. yle hzl atmt ki,
Gn'nn dm olabilece
inden korktu. Yakasna bakt
hemen. Prlt orada, yerindeydi.
Gn, onun aklndan ge
eni anlamasna,
Korkma,
Muharrem, dedi. Dmedim.
Yanndaym. Yokoluncaya ka
dar da yannda kalacam.

33

Bk
makinesi
almaya
balaynca Gn korktu, bir
lk att.
Ne oldu? dedi Muharrem.
Bir ey yok. Grltden
korktum da... Hemen kesilir mi?
Muharrem, Anlamadm, di
ye bard. Duyamyorum. Yk
sek sesle konu.
Gn, bararak, Grl
t hemen kesilir mi diye sor
dum, dedi.
Dur
34

bakalm.

Daha

yeni

baladk. leye kadar katlana

caksn.
leden sonra odun kesmi
yorlar m?
Kesmez olurlar m? Ben oku
la gidince yerime bakas ge
liyor. Bekir. Beinci snftan. O
sabah olduu iin leden son
ralar okulu yok. Geen yl Be
kir sabahlar alyordu, ben
leden sonralar.
Bu arada Necati usta, Mu
harr,em'in yanna gelmiti.
Bugn nen var senin? di
ye sordu. Sabahtan beri kendi
kendine konuuyorsun.
Bir eyim yok, usta, dedi
Muharrem. Uzun bir odun alp
bk makinesinde ikiye bld.
Gn, glerek, Doruyu
sylesene, dedi.
"

35

Yaa, dedi Muharrem, Sy

leyeyim de deli sansn beni.
Necati usta, Efendim? diye
sordu.
Muharrem, Necati ustann
uzaklatn sanmt. Utand,
kpkrmz kesildi. Bir odun da
ha alp makineye srd.
Baban nasl? dedi Necati
usta.
yi.
Necati usta, glerek Muhar
rem'in ensesine bir aplak att:
Hadi bakalm, al. Kendi
kendine konumay da brak.
Sonra uzaklat.
Gn, Ustan ben de sev
dim, dedi. Senin yakana kon
masaydm onun byna konar
dm.
Bir sre konumadlar. Mu36

37

harrem, solunda yl odunlar

alyor, uzunluklarna gre ikiye,
e, drde blyor, sana at
yordu. Bir baka ocuk da kesil
mi paralar gtrp yeni odun
lar getiriyordu.
Neden sonra, Bunun ad
mer, dedi Muharrem. Anas
da babas da iki yl nce ld. Ya
zn kye gitmilerdi. Dnte oto
bs devrildi. kisi de ldler.
mer kurtuldu. imdi rnekte
pe de amcasnn yannda oturu

yor. O da bizim okulda. nc

snfta. Byynce kaleci olacak
m. Ama boyu ok ksa.
Arkada
msnz?
dedi
Gn.
Arkadaz,
dedi iviuhar
rem.
ok arkadan var m?
38

Hem ok arkadam var,

hem de hi arkadam yok. Her
kesi tanrm burada; ama kim
seyle yle candan bir yaknl
m yok. Gld.
Gn, Niye gldn? di
ye sordu.
Aklma bir ey geldi de...
Geen ay iki ocuk bir olmu,
mer'i dvyorlard. fkelen
dim. Gittim, ikisini de dvdm.
ocuklardan biri koup eve gir
di. Orta 'de okuyor. Kerem. Elin
de bir bakla kp stme sal
drd. Ben de ba elinden kapp
yere attm. Kerem yine eve ko
tu. Biraz sonra daysyla geldi.
oaysnn elinde tabanca vard.
Beni kovalad. Ben de Marangoz
Ali'nin dkkanna kap kurtul
dum.
39

Baban ne dedi peki?

Babama sylemedim ki. Ara
dan bir hafta getikten sonra
kahvede sylemiler. Bana bir
ey demedi.
Gn, ok dvr m
sn? diye sordu.
Muharrem g iitmeye ba
lamt artk. Kulaklar hafiften
hafiften uulduyordu.
Ha?
ok dvr msn?
Eh ite. Gerektii zaman.
Sen byynce ne olacaksn?
Bilmem, dedi Muharrem.
Belki makinist olurum.
Ne makinisti?
Sinema makinisti.
Sinema sahibi olsan daha
iyi deil mi?
40

Daha iyi. Ama nerede o pa

ra?
Yine sustular.
Biraz sonra, Gn, ok
mu seviyorsun sinemay?> diye
sordu.
Evet, dedi Muharrem.
Geceleri sinemada almak
houna gidiyor mu?
Hem gidiyor hem gitmiyor.
Filmden nce ortal sprmek
g i. ekirdek yiyorlar. Kabuk
lar yere, tahtalara yapyor. U
ra babam ura ... Sevmesem de
almak zorundaym. Para yet
miyor ki. .. Babamn ayl az ge
liyor. Bir sr de borcumuz var.
Ama iki kiisiniz, dedi Gn
.
Olsun. Yetmiyor. Annem
hastahanedeyken ok borlandk.
41

Daha onu bile temizleyemedik.

Gn konuyu deitirmek
istedi.
Niye bu kadar seviyorsun
sinemay? diye sordu.
Bilmem, dedi
Seviyorum ite.

Muharrem.

Dikkatini, makineye srd

byk bir oduna verdi. Drt
paraya kesti odunu.
Sonra, Sinemada alm
nn bir iyilii daha var, dedi.
Bizim snftakileri bele sokabili
yorum ieri. Yalnz bir gece se
kiz kii birden geldi. Ondan son
ra bu ii bir dzene koyduk. im
di her gece iki kii geliyor. O za
man kimse bir ey demiyor.
Ka lira kazanyorsun, Mu
harrem?
Buradan krk lira haftalk
42

oc------

43

alyorum, dedi Muharrem. Si

nemadan da on be lira.
Az deil mi?
Az ama ne yapaym?.. Bu
gn buray braksam otuz lira
ya adam bulurlar. Beni tutan da
Necati usta. O olmasayd, oktan
atp yerime bakasn alrlard.
Muharrem glkle konuu
yordu imdi. Her cmlenin so
nunda durup derin derin solu
yordu. Koca odunlar kaldrp
makineye vermekten iyice yorul
mutu. Kulaklar bknn grl
tsn bile iitmez olmutu.
Gn, Sen de sendikal
msn? diye sordu.
Ne dedin? diye bard Mu
harrem.
Sen de sendikal msn?
Benim yam kk. By44

ynce de girmem. Ne yarar

var?
Babasnn bir sz geldi ak
lna.
Bizim ekmeimizi sendika
m veriyor sanki, dedi.

45

lk dersin balamasna ya
rm saat kala, Muharrem depo
dan kt. Gidip tmsee srts
t uzand. Bir sre hi konuma
d. Dnmedi bile. Gzleri kapa
l, ylece yatt.
Be dakika sonra, Annen se
ni gryor mudur? diye sordu.
Tabii, dedi Gn. An
nem hepimizi grr. Btn kar
delerimi. ..
ok sever misin anneni?
ok severim.
46

Muharrem, Sen de by
ynce gne mi olacaksn? dedi.
Yumuack bir sesle, Hayr,
dedi Gn. Ben bymeye
ceim ki.
Hep byle mi kalacaksn?
Hep byle kalacam.
Ne zamana kadar?
Bu akama kadar.
Sonra?
Sonra yokolacam.
Muharrem doruldu:
Nasl yani?
Yokolacam ite. Snp gi
deceim. lmek gibi bir ey.. Bu
yzden annemin yerinde olmak
istemezdim. .. Her akam milyar
larca ocuu yokoluyor. Ben G
ne anne olsam dayanamazdm.
Yine sustular.
Biraz sonra, . Karnn ackt
47

m? dedi Muharrem.
Gn gld. n n ten
sesiyle, Ben ackmam ki, dedi.
Sen acktysan ye bir eyler.
Ackmadm.
Yaldan ocuklar geiyordu.
teki dzlkte alt ocuk top oy
nuyordu.
Anneni
anlatsana,
dedi
Muharrem.
Gne annemi mi?
Evet. Yalnz yksek sesle
konu... kulaklarm uulduyor.
Gne annem, annelerin en
bydr, en scadr. Ne tu
haf, o kadar scaktr, ama bem
beyazdr, yanmamtr. Bi.zi bir
gecede yetitirir. Her eyi re
tir, sonra evrenin kelerine gn
derir... Sen imdi ortal aydn
latann Gne annem olduunu
48

sanyorsun, deil mi? Ortal biz

ler aydnlatyoruz... Gnklar.
u anda yeryz de, gkyz de
milyarlarca kardeimle dolu. He
pimiz birazck k sayoruz ev
remize, bylece ortal aydnla
tyoruz.
Muharrem, Ama ortalk g
ne batnca kararyor, dedi.
Hayr, dedi Gn. Or
talk Gne annem ekildii iin
kararmyor, bizler yokolduumuz
iin kararyor. Gnklar, sizin
llerinizle yirmi drt saat var-
olurlar. Sonra teker teker sner
ler. Ortalk da onun iin ar ar
kararr.
Gn, dedi Muharrem,
Sana dokunabilir miyim?
Dokun istersen, ama bir ey
duymazsn ki... Yakana dokun-

49

mu olursun.
Muharrem,
elini
prltya
uzatt. Yakasnn sert kumana
dokundu.
Unutma, ben m, ele gel
mem.
Muharrem,
elini
ekerek,
Anneni anlatyordun, dedi.
Gne annem ok alkan
dr. Varolduundan bu yana hi
dinlenmemitir. Yorulmak bil
mez. Yalnz bir tek kere yorul
mu.
Ne zaman?
Ay' yaratt zaman. nsan
lar geceleri de biraz olsun aydn
lansnlar istemi. Olaanst a
lp kocainari bir gn yarat
m. Adna Ay deyip ge yerle
tirmi. Ama Ay o kadar gl de
il. I zaman zaman tkeni50

yor. Gne annem de yardm

na koup yeniden klandryor
onu.
Muharrem srtst yere uzan
d yjne. Gzlerini avularyla ka
payarak, Gn, dedi, benim
annem de beni gryor mudur
imdi?
Hemen karlk vermedi Gn
; biraz sonra,
Evet, dedi.
Evet, gryordur.
Muharrem, Yalan syleme,
Gn, dedi. Benim annem
oktan ld. teki dnya diye bir
eyin olmadn da biliyorum.
'

6'

'.

51

'

9
:

. ::

Muharrem snfa girdiinde,

Nihat'la Hseyin dvyorlard.
Aysel karatahtamn nnde kendi
kendine top oynuyor, Sat trk
sylyor, Osman da Cemal'in ka
fasna tebeir. atyordu.
Muharrem, en ndeki sralar
dan birine, Birinci Kme'deki ye
rine oturdu. Yakasna doru ei
lerek, Nasl, snfmz sevdin
mi? diye fsldad.
Dur bakalm, dedi Gn
, daha yeni geldim. Yalnz ok
i

52

grltl bir yer..

Sen asl teki snflar gr
melisin... Bizimki yine en sessizi.
Kap ald. Zeki retmen
girdi. Grlt anszn kesiliver
di. ocuklar ayaa kalktlar.
Gnaydn,> dedi Zeki ret
men.
ocuklar, Saal! diye ba
rdlar.
Gm, herkesin bir az
dan byle barmasn beklemi
yordu; ok korktu, yerinden hop
lad.
Zeki retmen, iskemlesine
oturup, Bugn kimler gazete
okudu bakalm? diye sordu.
En aa otuz parm ak hava
ya kalkt.
.

Zeki retmen, her gn ayn

soruyla balard derslere. ren53

cilerin ou, bu yzden gazete

lerin hi olmazsa balklarna
bakmadan okula gelmezlerdi.
Bir gn ilgi ekici bir ey ol
mutu. Zeki retmen, kimlerin
gazete okuduunu sorunca hi
parmak kalkmamt.
Zeki retmen, Niye gazete
okumadnz? demiti.
Nihat, Dn gece camide ho
ca syledi, retmenim, rama
zanda gazete okumak gnahm,
diye cevap vermiti.
Zeki retmen, gazete oku
mann gnahla bir ilgisi olmad
n anlatm, sonra gazetesini
karp ilk ders boyunca kendi
. kendine okumutu. Ertesi gn ay
n soruyu sormu, parmaklarn
yine kalktn
grnce de se
vinmiti.
54

55

renciler, o gnn naoere-,

rini verdiler:
Almanya artk yabanc ii
almayacakm, retmenim.
Bolu'da otobs kazasnda
sekiz kii lm, on drt kii ya
ralanm.
Adapazar'nda kalpazan
yakalanm.
Canavar baba, iki yavrusu
nu bodu.
Galatasaray 2
Ankarag
c O.
Aslan gibi adam ne hale
geldi.
Hseyin'in bu cmlesi her
kesi gldrd.
Zeki retmen, Ne hale gel
mi, Hseyin? dedi.
Bilmiyorum,
retmenim,
dedi Hseyin. Gazetede yle ya
zyor.
-

56

57

Altn okumadn m?
Okumadm, retmenim.
smail, parmak kaldrd:
Ben okudum, retmenim.
Adam esrara altrmlar. Adam
da esrar ie ie o hale gelmi.
lk ders Sosyal Bilgiler'di. K
me almalar yaptlar. Muhar
rem yorgundu. Dersle de, Gn
'yla da pek ilgilenemedi.
Arada top oynadlar. Muhar
rem biraz kendine gelir gibi ol
du. Hele Osman'n koruduu ka
leye bir de gol atnca iin iin se
vindi.
Gn, ma srasnda Mu
harrem'le konumad. Oyunu il
giyle izledi. Yalnz bir keresinde
kendini tutamad, Vur topa! di
ye bard.
kinci ders Matematik'ti. Ze58

59

ki retmen uzunluk l.erin

anlatt. Tam problemlere geece
i srada kap ald, bir kadn
girdi ieri. Zeki retmene bir ey
demeden koarcasna Hseyin'in
stne yrd, ocuu dvmeye
balad. Bir yandan da, Krola
s! diye baryordu. Zeki ret
men koup kadn tuttu. Kadn
kendini kurtarp Hseyin'in sr
tna iki yumruk daha att.
Zeki retmen, kadna engel
olmaya alarak, Dur bakalm,
dedi. Sen kimsin?
Anasym, dedi kadn.
Anas bile olsan snfa by
le girilir mi?
Krolas! diye bard ka
dn. Masann stnde yirmi be
kuru vard, okula gelirken onu
da alm!
60

Hseyin'e bir yumruk daha

atmak istedi. Zeki retmen ka
dn bin glkle snftan kar
d.
Gn, Muharrem'e, im
di bu kadn yirmi be kuru iin
mi taa okula kadar gelip olunu
dvd? diye sordu.
Snfn sessizliini bozmak
tan korkuyordu sanki. - Fsltyla
konuuyordu.
Evet,
Muharrem, usulca,
dedi.
Yirmi be kuru iin ne ka
dar fkelenmi, dedi Gn.
Evet.>
Peki ama yirmi be kuru o
kadar byk para m?
Adamna gre, dedi Mu
harrem .. Anas belki o parayla
bir iini grecekti.
61

Kap ald. Zeki retmen

girdi. Hseyin'e bir ey demedi.
Tahtaya gidip ilk problemi yaz
maya balad. O srada yine al
d kap. Mfetti grnd. o
cuklar ayaa kalktlar.
Oturun,
dedi
Mfetti.
Sonra Zeki retmenin yanna
gitti. Onunla bir eyler konutu,
snf defterlerini inceledi.
Hangi konuyu iliyordu
nuz? diye sordu.
Zeki retmen, Uzunluk l
lerini, dedi. Problem z
yorduk.
Mfetti, ders kitabn alp
ocuklara dnd.
imdi bir problem soraca
m. Bakalm kim zecek? de
di. 7 metre kuma, 1050 liraya
satlmaktadr. Acaba bir metresi
62

63

ka liradr?
Gn, Muharrem'e, 150
lira, diye fsldad hemen.
Muharrem, kendini tutama
yp, 150 lira! diye bard.
Mfetti aknlkla nce Mu
harrem'e, sonra Zeki retmene
bakt. Zeki retmen de arm
t.

..
.. -

; "l

,.,,.

64

,,,."
'"' 'lt"t

n, '1
l-"tl1
''' I

Snfta bir an sessizlik oldu.

Yalnz CJsman, Cemal'in kula
na, Amma pahal kumam
haa, diye fsldad.
Mfetti, Bir problem daha,
dedi. Bir ilenin il merkezinden
uzakl 3 kilometredir. Bu yolun
ilk hafta 2 hektometre 10 metresi, ikinci hafta 5 hektometre 7
dekametresi onarlyor. Daha ka
metresi onarlacaktr?
Gm, 2220 metresi,> dedi.
Muharrem, parman kald
rarak, 2220 metresi! diye bar
.

d.

Mfetti bir ey sylemeden

eline bir katla kalem ald. Prob
lemi kendi de zdkten sonra
Muharrem'e bakt. aknl da
ha da artmt.
65

Adn ne senin? diye sordu.

Muharrem.
Bu problemleri aklndan m
zyorsun?
Muharrem cevap vermedi.
nne bakt.
Gel bakalm tahtaya, dedi
Mfetti. problem daha sordu.
Muharrem, Gn'nn yard
myla problemleri hemen zd.
Arkadalar kendilerini tutam
yorlard artk. Her cevab alkl
yorlard.
Sonunda Mfetti de daya
namad; glerek Muharrem'i al
klad. Byle bir rt"3nci yeti
tirdii iin Zeki retmeni kut
lad, snftan kt.
Zeki retmen aknln
hala stnden atamamt. s
kemlesine kt.
66

lk sradaki rencilerden
Aysel, retmenim, dedi, Mu
harrem ermi olmu, retme
nim . Kendi kendine konuup du
ruyor, retmenim.

Muharrem, ikinci dersten

sonraki arada top oynamad.
Gn'na, geceleri alt si
nemay gstermek istiyordu. Si
nema okula ok yaknd. ark
Kahvesi'nin hemen altndayd.
Okul kapsndaki simitinin
nnden geerlerken,
Saol,
Gn, dedi Muharrem. Sn
fa mutluluk getirdin bugn. M
fetti bile gld.
Hi glmez mi?
Glmez.
.,.

68

Zeki retmen?
O gler. Ama bugnk yir
mi be kuru olayndan sonra s
nfta hi kimse glmez sanyor
dum... Hseyin'le annesi bir ba
larna oturuyorlar. ok yoksul
lar. Hseyin'in babas lm. An
nesi bir handa temizlik ileri ya
pyordu. Hastaland iin attlar.
O da isiz kald. nce hastalk...
bulsa bile srekli alamaz.
yi olduu zamanlar amara gi
diyor . .
Daha anlatacakt, ama ark
Kahvesi'nde babasn grmt.
Olduu yerde kalakald. Babas
nn bu saatte kahvede ne ii var
d?
Ne oldu? diye sordu Gn
.
Babam. Kahvede.
.

>

69

yle byk bir aknlkla

sylemiti ki bunu, Gm ola
an d bir durum olduunu an
lad, sustu.
Muharrem'in aklna kt
eyler geldi. Bir sre ieri gire
medi. Sonunda, babas ban kal
drnca baklar karlat.
Muharrem glmsemeye a
larak babasnn yann a gitti.
'Bir ey mi oldu, baba? dedi.
4CYok bir ey, dedi Azmi usta.
Bu saatte kahvedesin de...
Azmi usta, Ya bu saatte se
nin darda ne iin var? diye
bard. Hadi, okula!
Sonra, Muharrem'in gitme
sinden korkuyormu gibi, anszn
elini uzatt, olunu kendine ek
ti.
70

71

Bala, Muharrem, dedi.

Canm skkn da...
Muharrem'in aknl daha
da artmt. Babas hazan parlar,
sonra davranlaryla zr diler
di ondan. Szle zr dilediini,
Bala,> dediini ilk duyuyor
du.
Gn'nn aknl da
Muharrem'inkinden az deildi.
Azmi usta. Nasl olsa re
neceksin, dedi. Bugn beni i
ten attlar.
Muharrem'in
kafasndan,
Herkesi mi attlar? diye bir so
ru geti.
Babas, sanki o soruyu iit
miesine, Sekiz kiiyi attlar,
dedi.
Niye? dedi Muharrem.
i saysn azaltmalar ge72

rekiyormu. Sendikallar atama

dlar. Bizi attlar.
Patron engel olmad m?
Kemal bey mi? Bizi o att za
ten.
Muharrem'in iini bir fke
kaplad. Gzleri yalarla doldu
anszn.
Azmi usta, elini olunun omuzuna koyarak, zlme, Mu
harrem, dedi. Nasl olsa bir i
bulurum ... Bugne kadar alk
tan lmedik ya...
Muharrem kahveden dar
frlad birdenbire. Olanca hzy
la rnektepe'ye doru komaya
balad. Babasnn, arkasndan
bardn bile iitmedi. Soluu
kesilinceye kadar kotu, kotu.
Sonunda kk bir tepenin st
ne yzkoyun yld. Uzun s.

74

re, ok uzun sre yle

_ ce hi k
mldamadan yatt.
Bu arada Gn hi bir ey
sylemedi.
Sonunda Muharrem ban
kaldrd. Yz toprak iindeydi.
Gn, diye fsldad, koca
dnyada konacak baka yer bu
lamadn m?..
Yine sustu.
Bir sre sonra, Gm, yi
ki Gne annem yeryzne gn
dermi beni, dedi. yi ki bir oto
mobilin penceresine konmam
m. yi ki babas zengin bir o
cuun oyuncana konmamm.
yi ki senin yakana konmuum,
Muharrem. Arkadaln bana
ok ey retti, ok ey kazandr
d. Saol.
Ben sana ne rettim ki?
75

, " .;
" ;, , ;'.-.:_ ;r_ ._ ,_- .

''1

. . ). . ::1.

;:..

'.

ok ey rettin, Muharrem.
ocuklarn da ac ektiini ret
tin.>
Benim nerem ocuk?> dedi
Muharrem. Kendimi bildim bile
li alyorum .>
Gn cevap vermedi. Aa
daki yoldan bir kaptkat, son
ra bir kaptkat daha geti.
Uzaklardan kpekler havlad.
76

Havlaylar kesilince, Hoa

kal, dedi Gn.
Muharrem aknlkla ban
kaldrd:
Gidiyor musun?
Evet, dedi Gn. Yoko
luyorum.
Hava usul usul kararyordu.
Muharrem yakasna bakt. Prl
t sner gibi olmutu.
Kalamaz msn?
Kalamam, dedi Gn.
Dilerim btn gnlerin kardelerimle dolsun.

77

Gzel bir gn geirdim se

ninle.
Ben seninle gzel bir yaan
geirdim.
Sesi eskisi kadar gl km
yordu artk. Derinlerden geliyor
du. Muharrem kendini tutamad,
hkra hkra alamaya bala
d.
Alama, Muharrem, dedi
Gn. Sen alaynca...
Sesi birdenbire kesildi. Mu
harrem, yakasna bakt. Gn
yoktu. Ayaa kalkt Muharrem;
yardm istercesine gnein bu
lunduu yne dnd. Gne de
grnmyordu.
Gne
anne,
Gn'nn yokoluunu grme
mek iin bir dan arkasna sak
lanmt.

78

79