Betonun retimi,

Dayanm,Denetimi ve Dayankll

Bir yap iin zorunlu aamalar

1. Yap Tasarm

Yer seimi

Zemin etd

Sistem seimi

Projelendirme

Projenin detaylandrlmas
2

2. Malzeme seimi ve
malzemelerin denetimi
zMalzemelerin

davran

zSeilen

malzemelerin amaca uygun

olup olmad

zKullanlan

malzemelerde kalite
denetim sreci
(Betonda su/imento oran, min.
imento dozaj)
3

3. naat sreci
Tasarmla uyumlu bir yap retim
teknolojisi
Montaj ve iilik
* 4. Bakm ve Onarm sreci

BETONDAN BEKLENEN
ANA NTELKLER
TAZE BETON
lenebilir olmal
Taze beton scakl kontrol
edilmeli
Agregann en byk boyutu donat
durumuna uygun olmal
5

BETON HACM SABTLNE SAHP

OLMALI
Rtre (Bzlme) ve ime snrl olmal
BETONDAN BEKLENEN ZEL
NTELKLER
Geirimsizlik
Deniz suyuna dayankllk
Yksek scaklklara dayankllk
Anmaya dayankllk
6

SERTLEM BETON :
Projede ngrlen dayanm gvenle
salamal
D etkilere dayankl olmal
- Temas edecei sularda ve havada mevcut
kimyasallara dayanabilmeli
- Donma-zlme etkilerine dayanmal
- Islanma-kuruma etkilerine dayanmal
- Kendi iindeki (imento ile agrega arasnda)
reaksiyonlardan zarar grmemeli
7

MHENDS MMAR
DAYANIMI, DAYANIKLILII,
EKONOMY, FONKSYON,
EVRE LE UYUMU VE
ESTET BRLETRMEL
8

Karakteristik Basn Dayanm

TS 11222 TS EN 206

TS 500

Beton Snf

fck , silindir
(N/mm2)

fck , kp
(N/mm2)

fck , kp
(N/mm2)

C 14

14

16

C 16

16

20

20

C 18

18

22.5

22

C 20

20

25

25

C 25

25

30

30

C 30

30

37

37

C 35

35

45

45

C 40

40

50

50

C 45

45

55

55

C 50

50

60

60

C 55

55

67

C 60

60

75

C 70

70

85

C 80

80

95

C 90

90

105

C 100

100

115

Marmara Deprem Blgesinde

Beton ( 65 beton karot)
YER

Ortalama edeer kp basn

dayanm, kgf/cm2

Baclar

81

Avclar

79

Adapazar ( 9.2, 10.3, 18.6 ve

32.6 N/mm2 )

Kocaeli

163

Kocaeli ( niv. )

265

Yalova

132

narck ( 4.8, 5.4 N/mm2 )

Glck

117

10

11

12

13

Avclardan Alnan Betonlardaki Tane Boyut Dalm

Elekten geen (%)

Elek (mm)

31.5

16

100

98

87

70

100

97

91

83

100

100

99

91

100

80

59

51

100

84

80

65

14

Yaplarn yklmasnda neden olan

etkenler
Zemin etd ve uygun temel seilmemesi
Deprem hesabn da ieren statik projenin
bulunmamas ya da yeterli olmamas
Projenin deitirilerek uygulanmas, yumuak kat
ya da ksa kolon gibi yapsal sorunlar
Projede belirtilen snfta beton kullanlmamas,
elik donat snfn yeterli olmamas
elik donatnn doru apta, sayda ve ekilde
yerletirilmemesi, filiz boylarnn yeterli olmamas,
etriyelerin yerletirilmesi ve iiliindeki hatalar
Vibrasyonsuz beton retimi
15

BETON BLEENLER
MENTO
Bileim
Kalite

Boyut

AGREGALAR
Biim Granlometri erik

TAZE BETONUN
PERFORMANSI

SU
erik

Nem

Kartrma

Tama
Yerletirme
Sktrma

SERTLEM
BETONUN
PERFORMANSI

Kr

16

BETON BLEENLERNDE KALTE DENETM

1. Agerga retimi sahalarndan alnan kaya rneklerinin

agrega iin gerekli olan uygunluk deneylerinin yaplmas
2. Kalite kontrol srecinden gemi kayalardan elde edilen
agregalarn snflanarak tanmas ve beton santralinde
stoklanmas
3. Laboratuarmzda TSE Standartlarna gre agregalar
zerinde gerekli deneylerin yaplmas ve deney sonularnn
kaydedilmesi

17

4. Betonda kullanlan su zerinde srekli ve sk aralklarla

analizlerin yaplmas
5. Kullanlan imento ile ilgili fiziksel, kimyasal ve mekanik
deney sonularnn srekli izlenip kaydedilmesi
6. Elde edilen sonularn ilgili TSE standart deerleriyle
karlatrlmas ve beton karmlarnn hazrlanmas
7. retilen betonlarn srekli denetlenmesi, antiyeden alnan
beton numuneler zerinde standart basn deneyleri
yaplarak elde edilen sonularn deerlendirilmesi

18

AGREGA DENEYLER
1. Elek analizi (Granlometri), TS 3530
2. zgl arlk ve su emme, TS 3526
3. Gevek birim arlk, TS 3529
4. nce madde oran (amurlu madde), TS 3527
a) Ykama yntemi ( 63 mluk elekte)
b) kelme yntemi
5. Organik madde, TS 3673
6. Los Angeles Anmas, TS 3694
7. Don deneyi (Na2 SO4 veya MgSO4 zeltisiyle)
19

8. Ufalanma, BS 821
9. Hacmsal katsay
10. Tane ekli snf, TS 3814
11. Petrografik ve minerolojik zellikler
12. Alkali-agrega reaktivitesi

20

AGREGA BLEM
TS 706, A, B, C Erileri
A-B Aras ---> En iyi
B-C aras ---> nce
Su miktar
A erisi Alt ---> ok ri
- Yerleebilirlik

21

imento Trleri
TS EN 197-1 standardnn kapsamnda 27 farkl genel
imento aadaki be ana tipte olmak zere
gruplandrlmtr.

CEM I
CEM II
CEM III
CEM IV
CEM V

Portland imentosu
Portland-kompoze imento
Curuflu imento
Puzolanl imento
Kompoze imento
22

imento Trleri

23

CEM II / B V 32,5 N
Alt snf:
imento

Norm

Cinsi

mkavemeti

rnek : R ( erken
yksek dayanm)

Orta
derecede
klinker

Alt tip (ikinci bileen)

Uucu kl

A= Yksek oranda klinker

B= Orta derecede klinker
C= Dk derecede klinker

24

S= YFC
D= Silis duman
P=Doal puzzolan
Q= Endstriyel puzzolan
V= Silisli uucu >kl
W= Kalkerli uucu kl
T= Pimi ist
L= Kalker
M= Yukardakilerden iki veya daha fazlasn ieren
bir kompozit

25

ASTM Tip I ( C3A iin snr yok)

ASTM Tip II ( C3A< %8)

=CEM I

ASTM Tip III ( C3A< %15) = CEM I / R

ASTM Tip IV ( C3A< %7) = CEM I / 42,5
ASTM Tip V ( C3A< %5) = CEM I / SR
Tip I : Normal Portland >imentosu ( Genel Ama imentosu)
Tip Ia : Tip I ile ayn fakat hava srklenmesi szkonusu
Tip II : Modifiye imento, Tip I e gre dk hidratasyon sl,ksmen de
slfata dayankl
Tip III : lk dayanm yksek imento
Tip IIIa : Tip III ile ayn fakat hava srklenmesi szkonusu
Tip IV : Dk hidratasyon ssna sahip imento (ktle betolar iin)
Tip V : Slfata dayankl imento ( Yksek dereceden slfata dayankl)
Tip IP : Beyaz Portland imentosu

26

Trk imentolar (1).

Ksaltm
a

Ad

lgili TS

Portland imentosu

TS 19

BP

Beyaz Portland
imentosu

TS 21

SD

Slfat Dayankl imento TS 10157

EY

Erken Yksek Dayanml

imento

TS 3646

Dayan
m
Snflar
32.5
42.5
52.5
32.5
42.5
32.5
52.5
27

Trk imentolar (2).

Ksaltma

Ad/ Aklama

lgili TS

Dayanm
Snflar

Yksek Frn Curuflu

imento(% 20-80 YFC)

TS 20

32.5
42.5

UK

Uucu Kll imento

( % 10-30 Uucu Kl)

TS 640

32.5

SS

Sper Slfat imentosu

( > % 65 YFC )

TS 809

32.5

Katkl imento
( > % 19 Puzolan)

TS 10156

32.5

Trasl imento
( % 20 40 Puzolan)

TS 26

32.5

28

Trk imentolar (3).

Ksaltma

Ad/ Aklama

PP/A
PP/B

Portland Curuflu imento

% 6-20 GYFC
%21-35 GYFC

PL/A
PL/B

Portland Kalkerli imento

% 6-20 kalker
%21-35 kalker

lgili TS

Dayanm
Snflar

TS 12139

32.5, 32.5 R
42.5, 42.5 R
52.5, 52.5 R

TS 12140

32.5, 32.5 R
42.5, 42.5 R
52.5, 52.5 R

Portland Silka Fme imentosu

% 6-10 silika fme

TS 12141

32.5, 32.5 R
42.5, 42.5 R
52.5, 52.5 R

KZ/A
KZ/B

Kompoze imento
% 18-30 katk ( en az 2 tip)
% 31-50 katk ( en az 2 tip)

TS 12142

32.5, 32.5 R
42.5, 42.5 R
52.5, 52.5 R

PK/A
PK/B

Portland Kompoze imento

% 6-20 katk ( en az 2 tip)
% 21-35 katk ( en az 2 tip)

TS 12143

32.5, 32.5 R
42.5, 42.5 R
52.5, 52.5 R

PZ/A
PZ/B

Puzolanik imento
% 11-35 katk
% 36-55 katk

TS 12144

32.5, 32.5 R
42.5, 42.529R
52.5, 52.5 R

PSP

KMYASAL KATKILAR:
(a) Akkanlatrc katklar
(b) Sper akkanlatrclar
(c) Priz sresini deitiren katklar
(d) Hava srkleyici katk maddeleri
(e) Dier katklar

30

BAIL BRM AIRLII

VSKOZTE

AYRIMA

KARARLILIK

SIKIABLRLK

AKICILIK

KOHEZYON

TERLEME
TAZE BETONUN
REOLOJS

Taze betonun reolojisini belirleyen parametreler.

SEL
SRTNME

31

KARIIM ORANLARININ SEMN ETKLEYEN

ETKENLER:
1. Beton snf
2. imento tipi
3. Agregalarn maximum nominal boyutu
4. Karmn granlometrisi
5. Su/imento oran
6. lenebilirlik
7. Drabilite
8. Kalite kontrol

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

TAZE BETON ATLAKLARI

lk 0.5 - 5 saatleri arasnda
10 cm derinlikte ve birka cmden
2 mye varan uzunlukta olabilir.

1. Oturma atlaklar
2. Plastik rtre atlaklar
45

Beton yzeyinde suyun

buharlama hzn arttran
etkenler
1. Betonun scakl
2. Dk bal nem
3. Yksek rzgar hz
4. Ortam scakl

46

47

48

49

50

51

52

SICAK HAVADA BETON

Scak havada beton dkm iin aadaki glkler vardr:

Su ihtiyacn artmas,
Slump (kme) kayp hznn artmas,
Sertleme hznn artmas
Plastik rtrenin artma olasl
Srklemi havann kontrolnde artan glk,
Betonun erken kr iim ivedi gereksinim

53

Scak havada beton dkmnn taze betona

etkileri:
a) ngrlen kmeyi tutturmak iin ilave suya
bal dayanmn azalmas
b) Kuruma rtresi ve sl gerilme farkllklar,
c) Kuru ve scak havada plastik rtre
atlaklarnn oluma olasl,
d) Olas atlamaya bal olarak beton
drabilitesinin azalmas.
54

THava ve bal nem

5 km/saat

20 km /saat

buharlama hz %300 artar.

Bal nem ve rzgar hz

320C
buharlama hz %300 artar.
THava 160C
THava ve rzgar hz
Bal nem %90
%70
buharlama hz %300 artar.
Rzgar hz 5 km/saat
20 km/saat
THava 160C
320C ve
Bal nem %90
%70
buharlama hz %300 artar.

55

56

57

ALINMASI GEREKEN NLEMLER

Malzemeler ile ilgili nlemler:
Hava tahmini ve beton scakl
Gne nn etkisinden korunmal
Su beyaza boyanm tanklarda
Karma suyu ebekesi yaltlmal veya topraa gmlmeli
Agrega byklnde buz kullanlabilir
Agrega scakl denetlenmeli
F tipi bir uucu kl veya tlm yksek frn curufu
C3A s dk optimum SO3 e sahip hidratasyton ss dk
imento kullanlmal
kme (slump) kayp hzn azaltan katk kullanlmal

58

Dkmle lgili nlemler:

Kartrc ve transmikser beyaza boyanmal, slak uval ile
kaplanmal, az alkalanmal
Kalplar slatlmal,
nce agrega ve su sonra imento
Dkmler s tabakalar halinde
Sis oluturma veya su pskrtme
kinci mastarlama
Uygun koruma ve kr
Gne ve rzgarn etkisinden korunma
Rzgar krc engeller
Slump (kme), birim arlk ve hava ieriini denetleme
Scak ve bal nem deimelerini srekli kayt
Agregann scakln drme

59

SOUK HAVADA BETON DKM

Priz srasnda donma tehlikeli. Priz ncesi ve
sonras donma etkileri farkl.
Priz sresi uzarsa kalp alma gecikir.
Suyun donmasyla hidratasyon durur.
zlme sonras hidratasyon yeniden
balayabilri, arayzeyler olumsuz etkilenir.
50C nin altnda 48 saat 1 gnden fazla 5 0C
nin altna derse 72 saat koruma
60

NLEMLER
Donma riski varsa dkmden kanma
Yksek hidratasyon ssna sahip imento, imento
ieriini arttrma, su/imento orann azaltma
Priz hzlandrc, hava srkleyici de yararl
Agrega imento ve su stlmal
Tama srasnda souma nlenmeli
Kalplar denetlenmeli
Hidratasyon sonucu ortaya kan snn ortaya yaylmas
nlenmelidir. (odun tala, saman, cam yn, kpk levha
ile yaltlmal)
Kalp alma sresi uzatlmal
61

62

TAZE BETON
ATLAKLARINA KARI
NLEMLER
1. BLEM LE LGL NLEMLER

nce malzeme
plastik rtre riski
Gerektiinde ince malzeme ve
imento ieriinde snrlama
Plastik lif ( 0.6 0.9 kg/m3 )
63

2. BETONUN DKM VE BAKIMI

YNYLE LGL NLEMLER
Zemin, asmolen ve kalplar slatlr,
slatma uyu buharlar buharlamaz
dkm
z

Gne nlarnn dorudan etkisinden

korunma
z

64

Gerekli koruma ve bakm

Beton akkan olmamal

(vibrasyon betonu )

kinci mastarlama

Rzgar krc engeller

65

Beton yzeyine curing

compound (Beton yzeyinde
parlaklk sona erdikten sonra)
z

Su pskrtme, suya doygun

tala, slak kum ile yzeyi nemli
tutma
z

zellikle yaz aylarnda gnde

kez zararsz su ile sulama ( 1
hafta sreyle)

66

TRKYEDE: TS 500 Betonarme

Yaplarn Tasarm ve Yapm
Kurallar Standard
A.B. Devletlerinde: ACI 318,
ngilterede: BS 8110,
Avrupa standartlarnda: Eurcode 2
ya da EN 1992
67

TS 500n 2000 ve 1984 BASKILARININ

KARILATIRILMASI
1984
Ama Dayanm
fca = fck + 1.28
fck: Karakteristik dayanm
: Standard sapma
Standard sapma bilinmiyor ise:
fca = fck + f
f=4 N/mm2 (BS 12,16 snflar iin)
6 N/mm2 (BS 20,25 ve 30 snflar iin)
8 N/mm2 (>BS 30 snflar iin)
2000
68
TS 802 ye gre yaplmaldr.

TS 500n 2000 ve 1984 BASKILARININ

KARILATIRILMASI
Beton Snf Gsterimi:
1984: BS (C)

2000: C: C20, C25 gibi

Beton rneklerin Geometrik ekli:

1984:
Silindir (15x30 cm)
kp(20x20x20cm)

2000:
Silindir (15x30 cm)
kp(15x15x15cm)

69

TS 500n 2000 ve 1984 BASKILARININ

KARILATIRILMASI
Nitelik Denetimi iin Numune Saylar:
1984:
Her 50 m3 betondan
Her bina katndan
1 deneylik numune
(BS 20 ve zeri
iin 2 kat sayda)

2000:
Her 100 m3 beton
Her 450 m2 alan
Her retim gn
1 deneylik numune
(Her iten en az 9
adet numune)
Her bir numune ayr
Transmikser veya
70
Mikserden alnmaldr.

TS 500n 2000 ve
KARILATIRILMASI

1984

BASKILARININ

Nitelik Denetimi iin Basn Deneyi Sonularnn

Deerlendirilmesi:
1984:

f cm f ck + 3 N / mm

f c min f ck 3 N / mm

f cm

:En az numunenin ortalama dayanm

f c min :Numunelerden elde edilen en kk dayanm

71

2000:

(C1, C2, C3), (C4, C5, C6), (C7, C8, C9), . . ., Cn

G1
G2
G3 . . . Gn/3
Ci : Her bir numunenin basn dayanm
Gi : Her bir Grubun ortalama basn dayanm
P1 :(G1, G2, G3): (C1, C2, C3), (C4, C5, C6), (C7, C8, C9)
P2 :(G2, G3, G4): (C4, C5, C6), (C7, C8, C9), (C10,C11,C12)
P3 :(G3, G4, G5): (C7, C8, C9), (C10,C11,C12), (C13,C14,C15)
Pi : Parti
KOUL:
a) Her parti ortalamas

fcm fck +1.0MPa

b) Her partide en kk grup ortalamas

fcmin fck 3.0MPa

72

RNEK:
C 20 snf beton
Numune dayanmlar [MPa]:
C: 14,17,20, 20,23,26, 24,26,28
Grup Ortalamalar:
G1=17 MPa, G2=23 MPa, G3=26 MPa
Parti Ort.= (17+23+26)/3=22 fck+1=21 MPa
Min. Grup Ort. G1=17 MPafck-3=17 MPa
Parti kabul edilebilir.
UYARI: C1=14 MPa
1 Transmikser
beton tayc snfta deil
73

BETONDAN RNEK ALMA SIKLII:

TS 500
-Her 100 m3 beton
-Her 450 m2 alan
-Her retim gn
1 deneylik numune (3 adet). Her bir numune ayr
transmikser veya betoniyerden alnmaldr. (Her
iten en az 9 adet numune)
ACI 318
-Her 110 m3 beton
-Her 465 m2 alan
-Her retim gn
1 deneylik numune (2 adet).
Her bir numune 74
ayn
transmikser veya betoniyerden alnmaldr.

NUMUNE ALMA SIKLII (EN 206)

EK B
-Kalite ile ilgili sorun varsa tek harman veya
yk
-Binann her kat iin veya binann bir katnn
kiri-deme veya kolon-perde grubu veya
benzeri iin
-antiyede 1 haftada teslim edilen 400 m3 den
fazla olmayan beton iin
75

EN 206: BASIN DAYANIMI LE

TANIMLAMA KRTERLER (EK B)
malat kontrol belgeli imal edilen beton:

Deney sonucu
Adeti (n)
3

Ortalama dayanm
N/mm2

Tek deney
sonucu

fck +1

fck - 4

76

EN 206: BASIN DAYANIMI LE

TANIMLAMA KRTERLER (EK B)
malat kontrol belgesiz imal edilen
beton:
Deney sonucu
Adeti (n)
3

Ortalama dayanm
N/mm2

Tek deney
sonucu

fck + 4

fck - 4

77

ACI 318
BASIN DAYANIM KRTERLER
-2 numune ayn beton rneinden alnr
-2 numunenin ortalamas alnr (Grup)
-Birbirini izleyen 3 Grup 1 Parti oluturur
Parti Ort. Dayanm fck + 1.0 MPa
En Kk Grup Ort. Dayanm fck+3.5 MPa
78

DRABLTE AISINDAN KARILATIRMA

TS 500 1984:
-Yapnn ve evrenin durumuna bal olarak
imento cinsi belirlenir.
-Maks. atlak genilikleri
-Pas paylar (evre koullarna bal olarak)
TS 500 2000:
-Uygulama
projesinde
belirtilen
kullanlr.
-Maks. atlak genilikleri
-Pas paylar (tablo halinde)

imento

79

DRABLTE AISINDAN KARILATIRMA

ACI 318
-Ayr bir drabilite blm var.(TS 500de yok)
-Donma-zlme etkisi-min srklenmi hava (TS
500de yok)
-Slfat etkisine kar beton bileimi:
-imento cinsi
-Maks. su/imento oran
-Min. Beton snflar
(TS 500de TS 3440 Zararl kimyasallarn etkilerine
maruz betonlar iin yapm kurallar Standardna
refere edilmi.
-Korozyon etkisi (Betonda maks. klor ierii)
-Maks. su/imento oran
-Min. Beton snflar
80
(TS 500de byle bir blm yok)

ENV 1992 (EUROCODE 2)

evrenin Tanm

evre Snf
1 Kuru evre
2
Nemli
evre

a
Don etkisi
Yok

-Yaplarn nemli i blmleri

-D elemanlar
-Zemin ve su ile temas eden blmler

b
Don etkisi
Var

-Don etkisindeki d elemanlar

-Don etkisinde ve zem. ve su temas
-Yksek nem ve don etki. eleman.

3 Don, buz z. Nemli

evre
4
Deniz
Sulu
evre

Konut ve ofislerin i blmleri

Don ve buz zc etkisindeki

ve d mekanlar

a
Don etkisi
Yok

-Denize tam veya yar gml veya dalga etkisindeki elemanlar

-Tuza doygun havadaki el. (sahildeki)

b
Don etkisi
Var

-Denize yar gml veya dalga ve don etkisindeki elemanlar

-Tuza doygun hava ve don etkisi. el.

Aadaki evre snflar tek balarna veya yukardaki snflarla bir arada bulunabilirler
5
Zararl
Kimya.
evre

Az zararl kimyasal evre (gaz,sv, kat)

Orta zararl kimyasal evre (gaz,sv, kat)

81

ok zararl kimyasal evre (gaz,sv, kat)

TS 11222 BETON-HAZIR BETON

STANDARDI
AYNI GN RETLEN, AYNI DAYANIMA
SAHP BETON: 1 PART
C35 BETONLARI N GNLK
RETMN HER 300 m3: 1 PART
>C35 BETONLARI N GNLK RETMN
HER 150 m3: 1 PART
NUMUNE TAKIMINDA HER BETON YAI
82
N EN AZ 2 NUMUNE BULUNUR

NUMUNE ALMA YER

YA KARIIMDA:
-HAZIR BETON TESSNDE
-ANTYEDE
(TRANSMKSERN LK %15LK
BLMNDEN SONRA, SON %15LK
BLMNDEN NCE ALINMALI)
KURU KARIIMDA:
-ANTYEDE
(SU VE VARSA KATKI LAVES
YAPILIP KARITIRILDIKTAN SONRA) 83

ANTYEDE BETON DENETM

TS 500 BETONARME YAPILARIN TASARIM
VE YAPIM KURALLARI STANDARDI
-HER 100 M3 DKLEN BETON
-HER 450 m2LK YATAY ALANA DKLEN
BETON
(HANGS DAHA OK SAYIDA RNEK
GEREKTRYOR SE)
BR TAKIM RNEK ALINIR.
BU STANDARD HER RNEN AYRI
TRANSMKSERDEN ALINMASINI NGRR.
(ANTYEDE RNEK ALMA ANTYE
84
EKBNN SORUMLULUUNDADIR.)

KONTROL BELGES (KGS) OLAN HAZIR

BETON TESSLERNDE
BALANGI KOULLARI:
35 ADET BASIN DENEY SONUCU ELDE EDLNCEYE DEK

LK 50 M3 LK RETMDEN 3 ADET VE ZLEYEN HER 200

M3 BETONDAN EN AZ 1 ADET VEYA HER RETM
HAFTASI N EN AZ 2 ADET NUMUNE
35 ADET DENEY SONUCU ELDE EDLDKTEN SONRA
HER 400 M3 VEYA HER RETM HAFTASI N EN AZ 1
ADET NUMUNE
RETM KONTROL BELGES OLMAYAN TESSLER
HER 150 M3 LK RETMDE VEYA HER RETM
GNNDE 1 ADET NUMUNE
85
ALINMASI ZORUNLU KILINMITIR.

KONTROL BELGES (KGS) OLAN

HAZIR BETON TESSLERNDE
35 ADET DENEY SONUCU ELDE EDLDKTEN
SONRA
Ort. Dayanm fck + 1.48 x
Tek deer fck-4.0 MPa
Ort. Dayanm, son 15 numune ortalamasdr.
Standard Sapma, ise balangtaki deerdir. Son 15
numunenin standard sapmas S15 koulu salamaldr:
0,63 < S15 < 1,37
S15in bu araln dna kmas halinde en son elde
edilen 35 deney sonucu kullanlarak yeni deeri86
hesaplanr ve daha sonraki deerlendirmelerde kullanlr

RETM KONTROL BELGES

OLMAYAN TESSLER
Ort. Dayanm fck + 4.0 MPa
Tek deer fck-4.0 MPa

87

BETONUN DURABLTES
Basnl su geirimlilii, klcal su emme
ve buhar geirimliliine kar geirimsiz
beton
Dk su/imento oran
Bakm ve kre zen
Temas yzeyinin glendirilmesi

88

BETON HASARININ NEDENLER

1. Beton hasarnn fiziksel nedenleri :
i)
ii)

Don etkisi
Agrega ve imento hamuru arasndaki sl
uyumsuzluk
iii) Betonda rtreye duyarl agregalarn
kullanlmas
iv) Plastik rtre, kuruma rtresi veya rtre atla
v) Don etkisine duyarl agregalarn kullanlmas
vi) Yangn hasar
89

2. Beton hasarnn fiziksel-kimyasal

nedenleri :
i)
ii)

Betonda elik donatnn korozyonuna bal

atlama
Alkali silika reaksiyonuna bal hasar

90

3. Beton hasarnn kimyasal nedenleri :

i)
ii)
iii)
iv)

Klor etkisi
Deniz suyu etkisi
Asit etkisi
Yeralt suyundaki veya yerel ortamdaki slfat
etkisi
v) Alkali silika reaksiyonu
vi) Betonda ikincil etrenjit oluumu
vii) Mikro-organizmalarn neden olduu biyolojik
korozyon
91

evresel Etki Snflar

Donatnn korozyon riski veya zaral ortam
etkisinin olmas
Karbonatlamadan kaynaklanan korozyon
Klor nedeniyle oluan korozyon
- deniz suyu
- deniz suyu dndaki klorrler (buz zc
tuzlardan kaynaklanan)
Donma/zlme
Kimyasal etki
Anma
92

BS 7543: Guide to durability of

building elements, products and
component
ENV 1991-1 = BS 7543
Snf

Servis mr
(en az) (yl)

rnek

1-5

Geici yaplar

25

50

Deitirilebilir tayc elemanlar; at

makas ve kiri
Binalar ve kamu yaplar

100

Antsal binalar, kprler ve nemli

93
inaat mhendislii yaplar

evresel Etki Snflar

(karbonatlama nedeniyle korozyon)
XC1
XC2
XC3
XC4

: Kuru
: Islak, nadiren kuru
: Orta derecede rutubet
: Tekrarl slanma ve kuruma

94

Slfat Etkiisindeki Betonlar iin ngiliz

standardna Gre neriler
Slfat
Konsantrasyonu
snf

Zeminde Yeralt
imento tipi
Suyunda
(%)

Minimum
imento
ierii
(kg/m3)

Maksimum
Su/imento
oran

Snr yok

Snr yok

(gr/lt)
1

<0,2

<0,3

Portland imentosu

0,2-0,5

0,3-1,2

330
Portland imentosu
Portland imentosu+(%25-%40) UK 280
Portland imentosu+(%70-90) YF
Slfata dayankl imento (SD)
280

0,50
0,55

Portland imentosu+(%25-%40) UK 380

Portland imentosu+(%70-90) YF
SD
330

0,45

0,5-1,0

1,2-1,5

0,55

0,50

1,0-2,0

2,5-5,0

SD

370

0,45

>2,0

>5,0

SD + Koruyucu rt

370

0,4595

Betonarme yapdaki drabilitenin

arttrlmas aadaki etkenlere baldr:
(a) evresel etkilerin uygun seimi
(b) Uygun tasarm ve detaylandrma
(c) Hem beton hem de betonlama ilerinin
ynetimi iin uygun artname
(d) artnamaya uygun taze beton sevkiyat
(e) Yerinde iyi iilik, zellikle paspaynn
yeterlilii iin aba
96

97

98

99

100

Ar zararl evresel etkiler altnda

aadaki ek nlemler alnr :
(a) Zaral koullardan ilari gelen etkileri uzaklatrmak
iin yeniden tasarm
(b) Ek yerleri gibi potansiyel problem blgelerinin
saysn azaltmak iin yeniden tasarm
(c) Yap sahibiyle anlaarak, istenilen bir servis mr
iin yeniden tasarm ve elemanlarn kolayca
deiimi iin detay
(d) Daha kolaydenetim, bakm ve yerdeitirme iin
yeniden tasarm
101

(e) Aadaki ilave koruma yntemleri de

gznne alnmaldr :
Donatnn bir koruyucu ile kaplanmas
Korozyona uramayan bir donat
Beton yzeyinin tecrit edilmesi
Katodik koruma
Betonda inhibitrlerin kullanlmas
Su itici katklarn kullanlmas
(f) su/imento oran olabildiince dk,
geirimsiz beton
102

103

104

SONULAR
1.

Betonun durabilitesi beton kalitesine bal olup, bileen

malzemeler ve karm oranlar, retim ynetimi, betonun
bakm ve kr gibi sreler ile servis durumunda evre
koullar etkili olur.

2.

Betonun drabilitesi geirimlilik zeliklerine dorudan

baldr. Bu nedenle geirimlilik-hasar ilikisine dayanan
makro-dzey modellemeleri beton drabilitesinin niteliksel
deerlendirilmesinde byk nem tarlar. Ancak beton
drabilitesini niceliksel olarak deerlendirebilmek iin
makro-dzey hasar modelleri kullanlmaldr.
105

Doal ve yapay puzolanlarn beton drabilitesinin

arttrlmasna nemli katklar vardr. Eer beton uygun
bir ekilde retilmi ve ona kr uygulanmsa
drabilitedeki iyilemeden sz edilebilir. Bunun anlam
yle zetlenebilir:
i) amaca uygun malzeme seimi,
ii) yksek kaliteli malzemelerin kullanm,
iii) su da dahil olmak zere malzemelerin uygun bileimi
ve karm,
iv) minimum su kusma ile salanan uygun sktrma,
v) betonun olgunlamasn salamak iin uygun kr,
vi) ilk sertleme srecinde beton iindeki yksek scaklk
ve scaklk farklarndan kanmak.
106