ROMAN FEVER

by Edith Wharton

(ST THNH ROME)

T ci bn h ngi dng ba tra, hai qu b ngi M tuy ng tui nhng vn

cn nt xun sc i bng qua tng thng nh hng Roman v ng da vo lan can.
Mi u h nhn nhau, sau cng ngm nhn quang cnh ngn i Palatin ni ting v
ph tch Forum (ngy xa tng l trung tm ti chnh v chnh tr ca thnh c La M),
tri di bn di vi cng mt cm nhn, ng tnh tn thng s mnh mng rng ln
ca n.
t nhin h nghe ging ni ca mt c gi vng ln t pha cu thang dn xung ci

snh bn di. "No, i theo li ny n," c gi khng ni vi hai ngi ph n m ni

vi mt ngi bn no . "Ti mnh cc b m li vi an ca h i," v mt
ging ci trong tro p li: ", nhn ny, Babs, " an" khng c y." Ging c
gi u tin ni tip "Ngm ra, chng ta ln trn cc b m ng thng ca chng ta
1

khng nhiu hn nhng ngi khc u..." Ti th khc quanh ca cu thang dp

tt cuc i thoi.
Hai ph n nhn nhau ln na, ln ny vi n ci ngng ngng v nh lc u, c v
lng tng.
"Barbara!" B Ansley th thm, c v qu trch mt cch kn o ging ni giu ct pha
cu thang.
Ngi ph n kia, b Slade, dng v y n, da ngm hn, chic mi nh cng ngh
hp vi cp chn my en mnh m, ci hm h nh. " l nhng g bn tr ngh v
chng ta!"
Mi cch y vi thng, c hai b u go chng. H ging nhau c trong cch trao i
vng hoa v li chia bun, v nh vo vic tang ch m mi dy thn tnh c ni li.
By gi, sau khi kt thc mi cng vic, h li tnh c gp nhau Rome, cng mt
khch sn, mi ngi l mt nhn vt ph khim tn ca a con gi thng minh, xinh
p. Mt ln na, s ging nhau a h li gn nhau hn, nh mt tr a ca s

phn.
B Slade nhn v pha di tch nh ht c xa Colosseum. Mng sn vng rc ca n b
che lp trong bng hong hn tm sm, v pha trn l vm tri hon ton trong sut,
khng c cht nh sng hoc sc mu no. l giy pht bui chiu v bui ti ang
giao ho nhau gia bu tri.
B Slade quay li v t tay mnh ln cnh tay b bn. C ch ny qu bt ng n ni
b Ansley git mnh ngc nhn ln.
"Hong hn ka. Cu khng s ch, bn thn mn?"
"S ?"
"S cn st Roman hoc bnh vim phi? Ti nh l cu b bnh vo ma ng
nm . V cu c mt ci c rt mng manh, phi khng?"

", may l chng ta u ang trn ny. Xung bn di ph tch Forum, tri s lnh
cht ngi... nhng y th khng."
", d nhin l cu bit v cu vn rt cn thn m."
B Slade quay li pha lan can. Ri b ni ln :"Bt c khi no ti nhn xung Forum t
trn ny, ti cng nh cu chuyn v mt b c ng knh ca cu, cu nh khng? Ci
b c nghim khc, kh tnh y?"
", c ch, c Harriet. C y buc em gi mnh ra ngoi ph tch Forum sau hong
hn tm cho c mt bng hoa ang n trong m v cho c y p vo album. Tt
c cc c cc b ca chng ta thi y u c mt album bng hoa p kh."
B Slade gt u. "Nhng tht ra c y buc em gi mnh ra ngoi bi v c hai cng
yu mt ngi n ng."
" l mt gia nh gia gio. H bo c Harriet th nhn ti li vi nm sau . D
sao th c em ng thng cng b st v cht. Cc b m thng do chng ta bng
cu chuyn ny khi chng ta cn b."
"V cu k n lm ti s vo ma ng khi chng ta y lc cn tr. Ma
ng m ti nh hn vi Delphin."

B Ansley ci gng go. ", ti do cu s tht sao? Ti khng tin l cu d b s

hi nh vy."
"Khng thng xuyn, nhng lc ti s. Ti s d dng v ti ang qu hnh phc.
Ti t hi cu c bit iu c ngh a l g khng?"
"Ti, vng..." b Ansley p ng.
"Ti tin l l do v sao cu chuyn v b c kh tnh li gy n tng mnh nh th
vi ti. V ti ngh , khng c cn st Roman no c, nhng ph tch Forum s c
ci lnh cht ngi sau hong hn, c bit l sau mt ngy nng bc. V nh ht
Colosseum thm ch cn lnh v m t hn nhiu."
"Nh ht Colosseum ?"

"Phi, n rt kh vo bn trong, ban m cng lun ng cht, khng d g vo c.

Nhng trong nhng ngy , vn c th xoay s c. Nhng cp tnh nhn thng gp
nhau , h khng th gp ni khc c. Cu bit iu phi khng?"
"Ti, , ti ni nh vy . Ti khng nh na."
"Cu khng nh sao? Cu khng nh cu i thm ph tch hoc mt ni no khc
vo bui ti hm , sau khi m xung, v b mt trn cm lnh rt nng sao? Cu
bo i xem trng ln m. Mi ngi lun cho rng chnh chuyn i lm cho cu b
bnh."
Mt giy yn lng, ri b Ansley tr li: "H ni th ? Tt c chuyn cch y
qu lu ri."
"Phi. V mt ln na cu lm c vic cu mong mun. Nhng khng phi l
vn . Tt c bn b u bit cu rt thn trng v c hng m yu ca mnh v m cu
chm sc cu k nh th... Ti mun ni r nguyn do cn bnh ca cu l v cu
bn ngoi qu khuya ngm cnh vo m hm , c phi khng?"
"C l l vy. Nhng c gi thn trng nht th thng hay v . Nhng iu g khin
cu ngh v n vo lc ny?"
B Slade dng nh khng c sn cu tr li. Nhng mt giy sau, b bng ln: "Bi v
n gin l ti khng th ch u ng lu hn na!"

B Ansley ngng pht u ln. i mt b m to v nht nht. "Khng th ch u ng ci

g?"
"Ti sao . Cu khng bit rng ti lun bit r v sao cu i ra ngoi ?"
"V sao ti i?"
", cu ngh ti ang la cu, phi khng?Cu i ra ngoi m gp ngi chng
sp ci ca ti. V ti c th nhc li tng ch l th a cu n ."
Trong khi b Slade ni, b Ansley long chong ng ln. Ci ti xch ca b, an
v gng tay, b trt thnh mt ng ln xn xung t. B ta nhn trng trng b Slade
nh th ang trng thy ma.
4

"Khng, khng. Khng th no," b p ng.

"Ti sao khng? Hy nghe y, nu cu khng tin ti. "Em yu du, mi vic khng th
din ra nh th ny c. Ti phi c gp ring mt mnh em. Hy n Colosseum
ngay ti mai. S c ngi cho em vo bn trong. Em khng cn phi s v s khng
c ai nghi ng u."_ Nhng l no cu qun bc th ni g sao?"
B Ansley t nhin tr nn im t nh k l. Da vo gh ng vng, b nhn b bn
v tr li: "Khng, ti cng ghi nh l th bng c tri tim ti."
"Cn ch k? "D.S. duy nht ca em." Phi nh th khng? Ti ni ng. l l
th khin cu ra ngoi m hm khi tri ti m t, phi khng?"
B Ansley vn nhn chm chm b bn. Dng nh vi b Slade th cuc chin ang
chm chp din ra pha sau ci mt n c kim sot rt tt, l gng mt bnh
thn ca b Ansley. "Mnh khng ngh l b ta t ch gii nh vy," B Slade nh thm
v li cng tc ti. Nhng ngay lc , b Ansley ni. "Ti khng bit lm sao cu bit
c. Ti t l th ngay lp tc m."

"Phi, cu t, phi vy thi, cu vn thn trng m!" Ri b li ci gn. "V nu

cu t l th th cu ang t hi lm th no ti li bit r tng ch trong . Phi
th khng?"
B Slade ch i, nhng b Ansley khng ni g.
", bn thn mn i, ti bit bi v chnh ti vit n!"
"Sao? Cu vit n?"
"ng."
Hai ngi n b ng nhn nhau trng trng trong nh nng vng vt cui cng. Ri b
Ansley th mnh ngi ph ch xung gh. "," b th tho v a tay bng mt.
B Slade cng thng ch i mt li ni hoc mt c ch no khc. Khng c g c, hi
lu b tht ln: "Ti kinh s cu."

i tay b Ansley ri xung u gi. Gng mt b m a nc mt "Ti khng th no

ngh c l cu vit l th . Ti ngh , l l th duy nht ti nhn c t

anh y!"
"V chnh ti vit n. Phi, ti vit l th ! Nhng ti mi chnh l c gi nh
hn cng anh y. Cu c bao gi nh li iu cha?"
u b Ansley gc xung ln na. "Ti khng c bin minh cho mnh... Ti nh..."

"V cu vn c i?"
"Ti vn i."
B Slade ng nhn xung ci bng nh b ang ci gc bn cnh b. Ngn la phn n
tt, v b t hi ti sao b li ngh mnh s hi lng khi gy ra vt thng khng c

cho bn mnh. Nhng phi buc b ta t phn xt mnh.

"Cu hiu khng? Ti bit iu , v ti ght cu, rt ght cu. Ti bit cu yu
anh Delphin, v ti s, s cu, s nt d u dng, xinh xn ca cu... Ti mun cu phi
ra khi con ng ca ti, tt c l th! Vy l trong mt cn gin d m qung, ti
vit l th ... Ti khng bit v sao by gi ti li k vi cu."
"Ti ngh l," b Ansley chm ri ni, "bi v cu lun lun ght ti."
"C l th. Hoc bi ti mun dt b mi chuyn khi tm tr mnh." B dng mt lt.
"Ti vui v cu hu l th. D nhin ti khng bao gi ngh cu s cht."
B Ansley li ri vo yn lng, v b Slade, ng nghing mnh trn b bn, nhn thc
r v ci cm gic k l ca s c n, ca vic b tch ra khi dng chy m p ca
cng ng con ngi. "Chc cu ngh ti l mt con qui vt!"
"Ti khng bit na... l l th duy nht ti c, v cu li ni l anh y khng h vit
n."
", cu vn cn quan tm n anh y sao?"
"Ti quan tm n k c ." b Ansley ni.
B Slade tip tc nhn xung b bn. Dng nh b ta t nhin co rt li nh gp phi
mt lung gi mnh, nh th, nu b ta ngng ln, lung gi c th thi bay b ta i nh
6

mt lp bi. Cn ghen tung ca b Slade t nhin tng vt ln ln na v cnh tng

ny. Nhiu nm qua, ngi n b ny sng v l th . Hn l b ta rt yu ng
y, v ch gn gi mi k c ny trn m tro tn ca l th! L th ca ngi n ng
nh hn vi bn b ta. Nu khng phi l b ta th ai mi l qui vt?

"Cu c tm cch chia ct ti vi anh y, phi th khng? Nhng cu tht bi, v

ti gi c anh y. l tt c."
"Phi. l tt c."
"By gi ti li mong ti khng k vi cu. Ti khng h mun cu cm thy ti t v
iu cu lm; ti ngh cu cng c toi nguyn. Mi chuyn xy ra cch y

qu lu, nh cu ni . Ngay khi cu va khi bnh, m cu vi v a cu ti

Florence v lm m ci cho cu vi Horace Ansley. Mi ngi kh ngc nhin, h t
hi sao m ci li c t chc nhanh nh th, nhng ti ngh l ti bit. Ti chc l
cu lm iu trnh b tn thng. C th ni cu i trc Delphin v ti. V
vic kt hn vi v ca cu lm ti tin chc rng thc ra cu khng bao gi thn trng
c."
"Phi, ti cng ngh th," b Ansley ng . Bu tri trong sut trn u khng cn mt
cht nh vng no na. Tri chng vng ti, by ngn i t nhin ti en. Nhng
ngn n y bt u lp lnh xuyn qua tn l ht nh sng ti chn h.
Ci gc ni b Slade v b Ansley ngi vn ti v vng. Mt lc lu h khng ni g c.
Ri b Slade li bt u: "Ti ngh ti lm iu nh mt tr a."
"Mt tr a?"
"Phi, v ti nh ci tht to mt mnh vo bui ti hm khi ngh rng cu ang
loanh quanh ch i trong m ti, ln lt, lng nghe tng ting ng, c gng vo
bn trong. D nhin ti c hi hn khi nghe cu b bnh rt nng sau m ."
B Ansley ngi cht lng t ny gi. Nhng by gi b chm ri quay v pha b bn.
"Nhng ti u c ch i. Anh y sp xp mi chuyn. Chng ti c vo bn
trong ngay m," b ni.
7

B Slade ang ng da nghing vt nhy dng ln. "Delphin sao? H cho hai
ngi vo ?_ A, by gi th chnh cu ang ni di!" b d tn la ln.
Ging b Ansley vt cao ln v y ngc nhin. "Nhng d nhin l anh y . Anh
y n l iu tt nhin m."

"Anh y n? Lm sao anh y bit v n tm cu? Chc l cu ang ni sng?"

B Ansley ngp ngng, ri tr li. "Nhng ti hi m l th . Ti bo anh y l ti
s . Th l anh y n."
B Slade a tay che mt, "i, ly Cha. Cu tr li l th ! Ti khng bao gi
ngh cu s lm nh vy..."
" l iu cu khng lng trc, nu cu vit l th ."
"Phi, ti thiu sng sut v gin d."
B Ansley hi mt, v ko chic khn chong lng li pha b, " y lnh ri. Tt
hn chng ta nn i... Ti xin li cu," b ni, va qun cht khn chong quanh c.
Nhng li l khng mong i khin b Slade au nhi. "Phi, tt hn chng ta i." B
ng ln cng chic ti xch v khn chong. "Ti khng bit ti sao cu li xin li ti,"

b lm bm.
B Ansley ng , nhn xa xm, hng v ci khi b n m ti ca nh ht Colosseum,
", bi v ti khng phi ch i trong m hm ."
B Slade ci man di, "Phi, ti b nh bi . Nhng ti ngh khng vic g
phi ghen t vi cu v iu . Rt cuc, ti c mi th; ti c anh y trong sut 25
nm. cn cu khng c g c ngoi tr mt l th m anh y khng h vit n."
B Ansley vn yn lng. Lt sau b quay i v pha cnh ca tng thng. B bc mt
bc, v quay tr li, i mt vi b bn thn.
"Ti c Barbara!" b ni, v bt u i trc b Slade v pha cu thang.