Professional Documents
Culture Documents
C
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANA BİLİM DALI
Ahmet AKYÜZ
TEZ DANIŞMANI:
Yrd. Doç. Dr. Timuçin KODAMAN
ISPARTA, 2007
i
ÖZET
SOĞUK SAVAŞ SONRASI HİNDİSTAN’IN AVRASYA JEOPOLİTİĞİ’NDEKİ
YERİ
Ahmet AKYÜZ
ABSTRACT
INDIA IN EURAISA GEOPOLICY IN POST COLD WAR
Ahmet AKYÜZ
The aim of thesis, is to search, India, which has been practicing stable
development programs, in the post Cold War era, while struggling to obtain a global
power status in the international arena, the gainings of India in this process and the
reflects of these to the co-operation between US and India.
With this purpose this study is formed from 3 chapters. In the first chapter, The
historical process of Indian foreign policy has been researched from its establisment
until post Cold War era. In the second chapter, the struggle of India to obtain a nuclear
and regional power status has been examined. In the third chapter, The Indo-Us
relations has been studied in order to place India as a global power in the world.
As a result, with the world largest democracy, continously growing economy
and improving Indo-Us relations in the Post Cold War era, especially after 11th
September, has made India enormous development in the way of being global power.
By the way,China, Pakistan and India, which the most important states in the region,
have nuclear weapon capability, and the Conflict in Kashmir, which has been a major
problem betwen India and Pakistan, makes South Asia, one of the most dangerous
places of the world. Pakistan, which is one of the most important allies to US with the
struggle with Islamic terrorism, and India, which is developing in order to be a global
power status, relations has made progress in US-led negotiations and in the future it is
assessed that with a more powerful cooperation between two nations, the problems will
be solved.
KISALTMALAR
ÖZET i
ABSTRACT ii
KISALTMALAR iii
İÇİNDEKİLER iv
GİRİŞ 1
I. BÖLÜM
AVRASYA COĞRAFYASINDA HİNDİSTAN’IN ÖNEMİ
II. BÖLÜM
III. BÖLÜM
SOĞUK SAVAŞ SONRASI DÖNEMDE HİNDİSTAN’IN
DIŞ POLİTİKASI
SONUÇ VE ÖNERİLER 82
KAYNAKÇA 86
EKLER 96
EK-1 HİNDİSTAN SİYASİ HARİTASI 97
EK-2 KEŞMİR KONTROL HATTI HARİTASI 98
EK-3 LAHOR DEKLERASYONU 99
ÖZGEÇMİŞ 101
1
GİRİŞ
Soğuk Savaş döneminde nükleer silahlanma yoluna giden her iki devlet, bu
yolla diğer tarafı baskı altına alarak, konvansiyonel çatışmalara karşı caydırıcılık
unsurunu kullanmaya çalışmışlardır. Bölgede ki durumun hassaslığı, iki devlet
arasında devam eden mücadelenin, Kargil Çatışması esnasında, nükleer boyuta
1
Tayyar ARI , Global Politika ve Güney Asya Keşmir Sorunu ve Nükleer Yarış, Alfa Basım
Yayım Dağıtım Ltd.Şti. Ocak 2000, İkinci Baskı, s. 1., (a)
2
Stephen COHEN, India Emerging Power, Brookings Institution Press, Washington D.C., 1993,
s. 215.
2
varması ile pekişmiştir. Nükleer bir savaşa doğru yol alan iki devlet, Başta Amerika
Birleşik Devletleri olmak üzere tüm dünyanın tepkisini almış, tüm ilginin bölge
üzerinde toplanmasına sebep olmuşlardır.3
3
P. R. CHARI, “Indo-US Relations: Nonproliferation Concerns”, (der. Gary K. BERTSCH, Seema
GAHLAUT ve Anupam SRIVASTAVA), Engaging India; U.S. Strategic Relations with the
World’s Largest Democracy, Routledge, New York, 1999, s. 15., (a)
4
R. Nicholas BURNS, “America's Strategic Opportunity With India: The New U.S.-India
Partnership”, Foreign Affairs, Kasım/Aralık 2007, http://www.foreignaffairs.org, (13 Kasım 2007),
(a)
3
I.BÖLÜM
Eski çağlardan beri Doğu (Çin, Güneydoğu Asya, hatta Japon halkları) ve
Batı (Fars, Arap, Yunan halkları) medeniyetleri tarafından bilinen Hindistan, Güney
Asya coğrafyasında yer almaktadır.5 Güneyinde Hint Okyanusu, batısında Arap
Denizi, doğusunda ise Bengal Körfezi olan Hindistan’ın 7 bin kilometreden fazla
kıyı şeridi bulunmaktadır. Batıda Pakistan, kuzeybatıda Çin ve Nepal, kuzeydoğuda
Butan, doğuda ise Bangladeş ve Burma ile sınırı olan Hindistan,6 Sri Lanka,
Maldivler ve Endonezya’ya yakındır.7
5
COHEN, a.g.e., s. 23.
6
Hindistan Hükümeti, Afganistan’ı da sınır komşusu olarak değerlendirir. Bunun sebebi ise Pakistan
ve Hindistan arasında halen devam eden Cemnu-Keşmir eyaletinin tamamının Afganistan’a komşu
olmasıdır. Fakat hali hazırda Afganistan sınırı olan bölge Pakistan kontrolü altındadır., “India”, Mart
2006, http://www.en.wikipedia.org/wiki/India, (17 Mart 2007)
7
“Political Risk Yearbook: India Country Forecast”, Kasım 2005, http://www.ebscohost.com, (15
Mart 2007)
8
“India”, Mart 2006, http://www.en.wikipedia.org/wiki/India, (17 Mart 2007)
9
“India Country Factbook”, Mayıs 2007, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-
factbook/geos/in.html, (15 Mart 2007)
4
Orta yaş grubunun fazla olması, Hindistan’ın potansiyel olarak süper güç
olmasına bir etken olsa da,13 Dünya Bankası’nın tahminlerine göre Hindistan
nüfusunun yüzde 28,6’sı uluslararası açlık sınırının göstergesi olarak kabul edilen
günlük 1 doların altında yaşamaktadır.14
10
“India Data Profile”, Temmuz 2000, http://devdata.worldbank.org , (15 Mart 2007)
11
“India”, Mart 2006, http://www.en.wikipedia.org/wiki/India, (17 Mart 2007)
12
“India Country Factbook”, Mayıs 2007, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-
factbook/geos/in.html, (15 Mart 2007)
13
“India As A Global Power”, Aralık 2005, http://www.dbresearch.com, (07 Mayıs 2007)
14
“India Data Profile”, Temmuz 2000, http://devdata.worldbank.org , (15 Mart 2007)
15
Shripad TULJAPURKAR, “Demographic Forces In South Asia Through 2050: Population,
Economcy and Health”, (der. Debra R. LITTLE), South Asia In 2020: Future Strategic Balance
And Alliances, Strategic Studies Institude, United States of America, 2000, s. 106.
5
Hindistan’ın yıllara göre tahmin edilen nüfus artışı ve geçimi için başkasına
muhtaç olan kişilerin durumunu gösteren çizelge aşağıda sunulmuştur.19
16
Vijay L. KELKAR, “South Asia In 2020: Economic Outlook”, (der. Debra R. LITTLE), South
Asia In 2020: Future Strategic Balance And Alliances, Strategic Studies Institude, United States
of America, 2000, s. 64-65.
17
KELKAR, a.g.e., s. 65.
18
Teresita C. SCHAFFER, “A Changing India”, (der. Debra R. LITTLE), South Asia In 2020:
Future Strategic Balance And Alliances, Strategic Studies Institude, United States of America,
2000, s. 46., (a)
19
KELKAR, a.g.e., s. 66.
6
Okuryazar olma oranı, son 10 yılda yapılan reformlar sonucu hızla artmış ve
artmaya devam edeceği öngörülmektedir. 2001 sayımı erkek okuryazar oranının,
yüzde 76 olduğunu ve gelecek 10 yıl içinde ise, dünya seviyesini yakalayabileceğini
göstermektedir. Ülke çapında kadın okuryazar oranı artışının, yüzde 15 olması çok
daha çarpıcıdır. Rajasthan ve Madtiye Radesh gibi, ekonomik ve sosyal açıdan geri
kalmış eyaletlerde, okuryazar olma oranı hemen hemen iki katına çıkmıştır. 1996
Birleşmiş Milletler verileri, erkek çocukların yüzde 59’unun, kız çocuklarının ise
yüzde 39’unun, orta öğrenimine devam ettiğini göstermektedir ki; ilkokul seviyesi
sosyal değişimi başlatırken, orta öğrenim ekonomik patlamayı sağladığı kabul
edilmektedir.20
20
Teresita C. SCHAFFER, Rising India And US Policy Options In Asia; A Report of The CSIS
South Asia Program, CSIS Press, Washington D.C., 2002, s. 4., (b)
21
Gurcharan DAS, “The India Model”, Foreign Affairs, Temmuz/Ağustos 2006,
http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
22
ARI, a.g.e., s. 40., (a)
7
23
ARI, a.g.e., s. 40., (a)
24
BJP, Kongre Partisine muhalefet olarak kurulmuştur ve temelini Hindutwa olarak adlandırılan
Hindu milliyetçiliği olarak açıklanabilecek, kavrama dayandırır. Hindutwa’ya göre bütün herkes
herhangi bir dini veya diğer farklılıklara bakılmaksızın İngiliz yönetimi altındaki Hindistan sınırları
altında toplanmalıdır, çünkü aynı kültürün insanlarıdır. Birliktelik oluşturulurken halk arasında fark
yaratabilecek her türlü dini veya farklı bir akımın oluşmasına izin verilmemelidir., Sumit SARKAR,
“India Nationalism And The Politics of Hindutwa”, (der. David LUDDEN), Contesting The
Nation: Religion, Community and The Politics of Democracy In India, University of
Pennsylvania, Philadelphia, 1996, s. 275.
25
John KEAY, India A History, Grove Press, NewYork, 2000, s. 526-534.
26
“India”, Mart 2006, http://www.en.wikipedia.org/wiki/India, (17 Mart 2007)
8
halkından olmayanları, yok etme ve otonom bir yapı kurmak için bombalama
eylemleri yapılmış, 1984’te Hindistan Ordusu’nun müdahale etmesiyle Sihlerin en
kutsal tapınağı olan Amritsar’daki Altın Tapınak yıkılmıştır.27
6 Kasım 1992’de 300 bin Hindu milliyetçisinden oluşan bir grup, Varanasi
kasabasında toplanarak yürüyüşe başlamış öğlene doğru polis barikatlarını aşarak
Ayodhya’da, 1528’de Mir Baki tarafından yaptırılan Babür Camii’ni beş saat gibi
kısa bir zamanda yerle bir etmiştir. Hindu liderler bu olaylar karşısında hiçbir şey
yapmamış, polis müdahale etmemiş, eyalet emrindeki askeri birlikler harekete
geçirilmemiştir. Yıkımı müteakip dört ay içinde çıkan olaylarda bin yedi yüz kişi
ölmüş beş bin beşyüz civarı insan yaralanmıştır.28
27
KEAY, a.g.e., s. 529.
28
LUDDEN, a.g.e., s. 1.
29
SARKAR, a.g.e., s. 273.
30
ARI, a.g.e., s. 39., (a)
31
Jawaharlal Nehru, 14 Kasım 1914 yılında Allahabad’da doğmuştur. Babası Motilal Nehru,
Hindistan bağımsızlık hareketinin ilk öncülerindendir. 1912 yılında Cambridge Üniversitesi’nden
mezun olup Hindistan’a dönmüş ve ilerleyen yıllarda Kongre Partisi’nin liderliğine kadar
yükselmiştir., “Jawaharlal Nehru”, http://www.harappa.com/sounds/nehru.html, (17 Mart 2007)
9
din veya etnik kökenler yerine, dil üzerine yaparak, ayrılık yanlısı grupların
yasallaşmasının ülkenin bölünmesinin önüne geçmeyi başarmıştır.32
32
Jonah BLANK, “ Democratization and Development”, (der. Devin T. HAGERTY), South Asia In
World Politics, Oxford University Press, Pakistan, 2006, s. 236., (a)
33
Hindu kelimesi ilk başlarda dini bir terim olarak ortaya çıkmış fakat daha sonra Müslüman,
Hıristiyan, Sih, Fars, Budist olmayan anlamında kullanılmaya başlamıştır. Burada Hintli ve Hindu
kavramlarının çoğu yerde iç içe girmiş kavram kargaşasına düşmemek gerekir. Örnek olarak “Hindu
milliyetçi lider Gandi” denildiğinde; Gandi’nin dinine bağlı bir Hindu olduğu ve aynı zamanda
milliyetçi Hintli bir lider olduğu doğrudur. Fakat Gandi, “Hindu milliyetçiliğine” karşıydı ve bir
Hindu milliyetçisi tarafından, öldürülmüştür. David LUDDEN, “Ayodhya: A Window On The
World”, (der. David LUDDEN), Contesting The Nation: Religion, Community and The Politics
of Democracy In India, University of Pennsylvania, Philadelphia, 1996, s. 7.
34
“India Country Factbook”, Mayıs 2007, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-
factbook/geos/in.html, (15 Mart 2007)
35
BLANK, a.g.e., s. 235., (a)
36
COHEN, a.g.e., s. 45.
10
37
COHEN, a.g.e., s. 22.
38
Anupam SRIVASTAVA, “Globalization and Economic Liberalization”, (der. Devin T.
HAGERTY), South Asia In World Politics, Oxford University Press, Pakistan , 2006, s. 261.
39
SRIVASTAVA, a.g.e., s. 261.
11
40
DAS, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
41
Ramesh THAKUR, “India In The World, Neither Rich, Powerful or Principled”, Foreign Affairs,
Haziran/Ağustos 1997, Cilt. 76, Sayı. 4, s. 15-16., (a)
42
DAS, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
12
Uluslar arası Para Fonu, acil para yardımı ile Hindistan’ı kurtarmaya
gelmeden önce Haziran 1991’de devletin kasasında sadece iki hafta daha ithalat
yapabilecek döviz rezervi vardı.461991’de yapılan radikal reformla beraber
Hindistan ekonomisinin açıklığı sağlanmıştır. İthalat ve ihracat, belirgin bir biçimde
artmış, sayısız ithalat kısıtlamaları ve gümrük vergileri azaltılmış ve yabancı
43
S. H. PATIL, “Collapse of Communism and Emergence of Global Economy: India’s Experiment
with New Economic Policy”, (der. Annpurna NAUTIYAL), India and The Post Cold War Era,
South Asian Publishers Pvt. Ltd., United States of America, 2000, s. 215.
44
Baldev Raj NAYAR ve T. V. PAUL, India in the World Order Searching For Major-Power
Status, Cambridge University Press, China, 2003, s. 98-99.
45
NAYAR ve PAUL, a.g.e. , s. 206.
46
Ramesh THAKUR, “India After Nonalignment”, Foreign Affairs, Bahar 1992, Cilt. 71, Sayı. 2, s.
167., (b)
13
yatırım artmıştır. Fakat yapılan reformlara rağmen Hindistan hala ithalatın en katı
olduğu, ülkeler arasındadır.47
47
SCHAFFER, a.g.e. , s. 7., (b)
48
THAKUR, a.g.e. , s. 16., (b)
49
Marshall M. BOUTON, “India’s Problem Is Not Politics”, Foreign Affairs, Mayıs /Haziran 1998,
Cilt. 77, Sayı. 3, s. 91.
50
DAS, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
51
Ashutosh VARSHNEY, “India’s Democratic Challenge”, Mart/Nisan 2007,
http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
14
52
Marc FERRO, Fetihlerden Bağımsızlık Hareketlerine Sömürgecilik Tarihi, İmge Kitabevi,
Ankara, Kasım 2002, s. 440-451.
53
The Times gazetesinde yayınlanan bir polis raporuna göre yüzlerce ceset kilometrelerce
uzunluktaki yolda göç ederken ölmüşlerdi. KEAY, a.g.e., s.502-508.
15
Keşmir’deki tek güç, sadece eyalet prensi olan Mihrace Hari Singh değildir.
Şeyh Muhammed Abdullah 1931’de 22 Müslüman göstericinin vurulmasından
sonra “Bütün Cemnu-Keşmir Müslümanları Konferansı”nı organize etmiş ve
Muhammed Yusuf Şah’la Müslümanların önderliğini ele almışlar, İngiliz
yönetimine karşı gösteriler düzenlemişlerdir.56 Müslüman nüfusun yoğun olduğu
Keşmir’de, Haydarabad’daki durumun tam tersi olarak gelişmiştir. Keşmir’in
başındaki Hindu Mihrace Hari Singh, Keşmir’in bağımsız olmasını istiyordu. Ne
Ulusal Konferans’ın başındaki Abdullah, ne de Cinnah’ın Müslüman Partisi’nin
ileri gelenleri bu fikre sıcak bakmıyorlardı.57 Bağımsızlıktan üç gün önce Singh,
son bir hamle yaparak, Hindistan ve Pakistan’a hali hazırdaki durumu korumak
üzere bir anlaşma yapmayı önerdi. Bu anlaşmaya göre, Pakistan haberleşme ve
posta hizmetlerini, İngiliz Hindistan’ının bir parçasıymış gibi yapmaya devam
edecekti. Bu hamleyle Singh, Pakistan’a bağlanmadan önce çatışmaları durdurmayı,
ortamı yatıştırmayı amaçladığını söylemiştir. Çatışmalar artan bir şekilde devam
ederken Hindistan ve Pakistan hükümetleri birbirlerini sürekli olarak çıkan
olayların sorumlusu olmakla suçlamışlardır.58
54
1935 yılında Hindistan’da 662 tane prenslik bulunuyordu. Bunlardan Haydarabad gibi bazıları
büyük bir alanı kaplarken diğerleri küçük şehirlerdi. Tüm bu prensler İngilizler’e mutlak olarak
bağımlıydılar. Bağlılıklarını gösterdikleri sürece, insanlar ve malları üzerinde dilediklerini yapmakta
serbesttiler. Sten WIDMALM, Kashmir In Comparative Perspective, Oxford University Press,
Pakistan, 2006, s. 31.
55
KEAY, a.g.e., s. 511.
56
WIDMALM, a.g.e., s. 36.
57
J. N. DIXIT, India-Pakistan In War And Peace, Routledge, London, 2002,s. 308.
58
Radcliffe Komisyonu’nun çizdiği bu sınırlar, her iki ülke halkı tarafından kızgınlıkla
karşılanmıştır. Radcliffe Komisyonu Müslüman ağırlıklı Gurdaspur bölgesini Cemnu anayoluna
16
Hindistan’ın ilk başbakanı ve dış işleri bakanı olan Nehru, sadece kendi
döneminin değil, aynı zamanda kendinden sonrakileri de etkileyerek, 20. yüzyılda
Hindistan’ın dış politikasını şekillendirmiştir. Hindistan’ın ciddi sorunlarına
rağmen, Nehru, Hindistan’ın uluslararası sistemde kilit oyuncu olması gerektiğine
inanıyordu. Bu yüzden Hindistan’ın uluslararası ilişkilerde aktivist politikalar
izlemesi için geniş bir yelpazeye yayılan politikalar izlemiştir. Bazı uzmanlar,
Nehru’nun güç politikalarına dayanan gerçekçi politikalar izlediğini, bazıları ise
idealizm politikaları izlediğini savunurlar.61
kabul etmektir.” demiştir. Diğer bir konuşmasında ise, “Bağımsızlık nelerden oluşur? Temelinde ve
özünde uluslararası ilişkiler vardır. Bu bağımsızlığın denenmesidir. Geriye kalan her şey yerel
ekonomidir. Uluslararası ilişkiler, başkasının yararına bir kez elinizden çıktığında artık bağımsız
değilsinizdir.” diyerek bağlantısızlık politikasını açıklamaya çalışmıştır. Diğer konuşmasında “Biz,
herhangi bir güç grubuna veya bloğa girmemenin sözünü verirken, sadece Hindistan’a hizmet
ettiğimizi değil aynı zamanda dünya barışına hizmet ettiğimizin farkındayız. Bu politika, bazı
grupların taraftarlarını yönetenlere göre, diğer gruba destek vermek olarak görülebilir. Her devlet
kendi çıkarlarını dış politikasını geliştirirken ilk sıraya koyar. Hindistan’ ın dış politikası, barışçıl
bir dış politika ve gelişmekte olan bütün devletlerle işbirliği konusunda uyulmalıdır. Hindistan, en
sonunda dostça ve kendisi ile işbirliği içinde olan bu ülkelerle daha sıkı ilişkiler içine girecektir.”
demiştir., NAYAR ve PAUL, a.g.e., s. 123-124.
63
a.g.e., s. 130.
64
1950 yılında, Nehru Amerika Birleşik Devletleri’ni, Pakistan’ı, bölgede bir denge unsuru olarak
kullanmaması konusunda uyarmış ve “Pakistan liderliğindeki ve Amerika Birleşik Devletleri
tarafından desteklenen güçlü bir Müslüman bloğun, Güney Asya’da istenen, dengeleyici bir güç
olabilir.” demiştir., a.g.e., s. 147.
65
Nehru, Amerika Birleşik Devletleri’nin bu tavrının bölgenin barış ve devamlılığını tehdit eden,
Soğuk Savaş’ın ve militarizmin ihracatı olarak değerlendirmiştir., George PERKOVICH, India’s
18
1950 yılında, Çin, Tibet’i işgal ettiğinde, bu zamana kadar halen karara
bağlanmamış olan Çin-Hint sınırının belirlenmesi için Hindistan girişimlere
başlamıştır. İşgale kadar Çin ve Hindistan arasında tampon görevi gören Tibet, iç
işlerinde Çin’e, dış işlerinde ise İngilizlere bağlıydı, bu sınır “Mac Mahon Sınır
Komisyonu” tarafından, 1914 yılında çizilmiş, fakat Çin bu anlaşmayı hiçbir zaman
onaylamamıştı. Çin, her ne kadar, sınır komisyonunda temsilcisi olsa da, Tibet’in o
tarihte devlet olmadığını, dolayısı ile anlaşma yapamayacağını öne sürüyordu.70
1960 yılında Çin Dışişleri Bakanı Chou Enlai, Hindistan ziyareti sırasında
doğu sınırında Mac Mahon çizgisinin gerisine çekilmeyi, batı sınırında ise
Hindistan’ın Aksai Chin’i, Çin’e bırakmasını teklif etti. Hindistan’ın bu öneriyi
Nuclear Bomb: The Impact On Global Proliferation, University of California Press, United
States of America, 2001, İkinci Baskı, s. 24., (a)
66
NAYAR ve PAUL, a.g.e., s. 147.
67
Tayyar ARI, Geçmişten Günümüze Ortadoğu: Siyaset, Savaş ve Diplomasi, Alfa Yayınları,
İstanbul, Ağustos 2005, İkinci Baskı, s. 261. (b)
68
Oral SANDER, Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi, Ankara, Şubat 2003, On Birinci Baskı, s.
461.
69
NAYAR ve PAUL, a.g.e., s. 149.
70
SANDER, a.g.e., s. 511.
19
Ekim 1962’de Çin, şiddetli bir taarruzla iki gün içerisinde Aksai Chin
bölgesi dâhil olmak üzere, Hindistan sınırları içine ilerledi. Ağır bir yenilgi alan
Hindistan, Çin’in işgal ettiği bölgelerden çekilmedikçe görüşmelere
başlamayacağını açıkladı. Çin, kış şartlarının ağırlaşması, kamuoyundan gelen
tepkiler, Sovyetler Birliği’nin Hindistan’a her türlü yardımı yapacağını
açıklamasından sonra elde etmek istediklerini zaten almış olduğu için,72 21
Kasım’da ateşkes ilan etti ve 1 Aralık 1962’den itibaren geri çekilmeye başladı.73
71
Hermann KULKE ve Dietmar ROTHERMUND, Hindistan Tarihi, İmge Kitabevi, Ankara,
Ağustos 2001, s. 485.
72
KULKE ve ROTHERMUND, a.g.e., s. 486.
73
SANDER, a.g.e., s. 513.
74
NAYAR ve PAUL, a.g.e., s. 151.
75
SANDER, a.g.e., s. 514.
76
NAYAR ve PAUL, a.g.e., s. 151.
20
77
COHEN, a.g.e., s. 133.
78
Nehru’nun pasif, deneyimsiz ve denenmemiş halefi Shastri, General Eyüp Han’a göre inisiyatifi
ele almak için bir şanstı,. KEAY, a.g.e.,, s. 517.
79
NAYAR ve PAUL, a.g.e., s. 165.
21
ele geçirdi. Bunun üzerine Hindistan beklenmedik bir şekilde, üç koldan top yekün
bir saldırıya geçerek, Pakistan’ ın ikinci büyük şehri olan Lahor’a kadar ilerledi.
Birleşmiş Milletler’in baskısı ile 22 Aralık’ da ateşkes ilan edilmiştir.80
80
SANDER, a.g.e., s. 517.
81
Başkan Johnson, Amerika Birleşik Devletleri’nin, Hindistan alt kıtasında sınırlı politik
hedeflerinin olmasından dolayı, bölgede azaltılmış bir profil göstereceğini açıkladı., Devin T.
HAGERTY ve Herbert G. HAGERTY, “India’s Foreign Relations”, (der. Devin T. HAGERTY),
South Asia In World Politics, Oxford University Press, Pakistan , 2006, s. 26., (a)
82
NAYAR ve PAUL, a.g.e., s. 167.
83
İndira Gandi, babasının liberal idealizmine karşı olması ve küçük komşuları veya süper güçlerle
ilişkilerde, güç kullanımı üzerinde durması ile halen Hindistan’ın Başbakanlığına gelmiş en
militarist politikacıdır., COHEN, a.g.e., s. 135.
22
84
NAYAR ve PAUL, a.g.e., s. 176.
85
DIXIT, a.g.e., s. 175.
86
Mayıs 1971 tarihine gelindiğinde Hindistan’a günde ortalama 60000 kişi mülteci olarak
sığınıyordu., HAGERTY ve HAGERTY a.g.e., s. 27. (a)
87
ARI, a.g.e., s. 89., (a)
88
KULKE ve ROTHERMUND, a.g.e., s. 493.
23
89
Bu anlaşmada Sovyetler Birliği, Doğu Hindistan sorunu yüzünden herhangi bir Çin askeri tehditi
karşısında, Hindistan’ın yanında olacağını taahhüt ediyordu. DIXIT, a.g.e., s. 193.
90
Çin, her iki savaştada Hindistan’ı saldırganlıkla suçlamış ve Pakistan’a yöneltilecek hayati
derecede bir durumda müdahale edceğini açıklamıştır. HAGERTY ve HAGERTY, a.g.e., s. 27., (a)
91
DIXIT, a.g.e., s. 222.
92
USS Enterprise, Hindistan’da Amerika düşmanlığının simgesi olarak akıllara kazınmıştır.
NAYAR ve PAUL, a.g.e., s. 178.
93
Demirhan, F., ERDEM, “Tarihsel süreç içerisinde Hindistan-Pakistan Çatışması ve Jemnu Keşmir
Sorunu”, Avrasya Dosyası, Kış 1999, Cilt. 4, Sayı. 4, s. 145.
24
Simla Anlaşması’nın iki önemli sonucu vardır. Birincisi, her iki devlette
sorunun, ikili görüşmeler aracılığıyla çözümlenmesi tarafları olduklarını kabul
etmişlerdir. Diğer bir deyişle, Birleşmiş Milletler artık arabuluculuk yapmayacaktır.
İkinci olarakta ateşkes hattı “Kontrol Hattı”na dönüştürülecekti ki; Hindistan için
bu uluslararası sınır olarak kabul edilmesine doğru atılmış bir adımdır. Hindistan
başbakanı İndira Gandi ve Pakistan başbakanı Zülfikar Ali Butto’nun aralarında, bu
hattı sınır olarak kabul etmedikleri değerlendirilmiştir, fakat bu hiçbir zaman
gerçekleşmemiştir.95
94
ARI, a.g.e., s. 92. (a)
95
Radha KUMAR, “Untying The Kashmir Knot”, World Policy Journal, Bahar 2002, Cilt. 19,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
96
Bhabani Sen GUPTA, “Waiting for India: India’s Role As A Regional Power”, Journal of
International Affairs, Sonbahar 1975, Cilt. 29, s. 171., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
(a)
25
bölgede artan etkisi ve gücü olmuştur. Sovyetler Birliği artık Hindistan’ın askeri
malzemelerini satın aldığı ve uluslararası ortamda Hindistan’ın politikalarının
savunucusu olarak ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda Hint Okyanusu’nda deniz
kuvvetlerini arttırma ve Çin’in güney kanadını kuşatabilecek askeri ve politik bir
üsse de sahip olmuştur. Çin’in, Hindistan’a karşı tutumu çok daha sert olmuş ve
Hindistan’ı, “Pakistan’a savaş açmakla” suçlamıştır. Çin’e göre Hindistan,
Sovyetler Birliği’nin Güney Asya ve Hint Okyanusu’nda hegemonyasını arttırmak
için kullandığı küçük bir oyuncudur.97
97
GUPTA, a.g.e., s. 172., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (a)
98
Jonah BLANK, “Kashmir:Fundemantalism Takes Root”, Foreign Affairs, Kasım/Aralık 1999,
Cilt. 78, Sayı. 6, s. 39. (b)
99
Lord Mountbatten, 29 Aralık 1947’de Mihrace Hari Singh’e yazdığı mektupta, eyaletin hangi
ülkeye katılacağı sorununun halkın oyuna sunulacağını belirtmiştir., Zamir AKRAM, “A Pakistani
Perspective”, Asian Affairs: An American Review, Bahar 1995, Cilt. 22, Sayı. 1,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
26
100
Jawaharlal Nehru, 28 Aralık 1947’de, Pakistan başbakanına, katılım meselesinin, halkın fikri
alınarak çözülmesi gerektiğini iletmiştir. Ayrıca 12 Şubat 1951’de parlamentoda yaptığı konuşmada,
“Keşmir halkına ve Birleşmiş Milletler’e referandum için söz verdik. Bu sözümüzün geçmişde
olduğu gibi bugünde arkasındayız. Bırakalım Keşmir halkı kararını versin.” Diyerek, bu konu
hakkındaki prensiplerini ortaya koymuştur., AKRAM, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart
2007)
101
Anita D. RAMAN, “Of Rivers and Human Rights: The Northern Areas, Pakistan's Forgotten
Colony in Jammu and Kashmir”, International Journal on Minority & Group Rights, 2004, Cilt.
11, s. 187., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
102
Husain HAQQANI, “Pakistan’s Endgame in Kashmir”, India Review, Haziran 2003, Cilt. 2, s.
40., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
103
BLANK, a.g.e., s.40., (b)
104
RAMAN, a.g.e., s.192., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
105
Devin T. HAGERTY, “US Policy and the Kashmir Dispute: Prospects for Resolution”, India
Review, Temmuz 2003, Cilt. 2, s. 94., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
106
KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
27
İlerleyen dönemde, iki ülke kendi yönetimi altında kalan bölgelerde, farklı
uygulamalarda bulunmuşlardır. Pakistan, Azad Keşmir’i kendi koruması altında
fakat nispeten daha bağımsız ve ayrı olarak, genellikle atanmış bir vali yönetimi
altında idare etmiştir. Hindistan ise, Cemnu-Keşmir bölgesinde Şeyh Abdullah
yönetimi altında, laik demokrasi prensipleri doğrultusunda Ulusal Konferans Partisi
kurdurmuş, ilk seçimler sonrasında yönetim ilk kez Müslüman çoğunluğun eline
geçmiştir. 1952 yılında eyaletin özel durumu Anayasanın 370. maddesi olarak,
Anayasa tarafından korunma altına alınmıştır.107 Hindistan hükümeti, bu şekilde
davranarak Keşmir’in otonomi isteğini 1980’li yıllara kadar kontrol altında tutmayı
başarmıştır.108
1980’li yılların başları Keşmir için nispeten huzurlu geçmiştir. Ziya-ül Hak
yönetimindeki Pakistan, Afganistan’ı işgal eden Sovyetler Birliğine karşı cihat
harekatını yönlendirmeye çalışıyordu.109 1982 yılında Şeyh Abdullah’ın ölümü
üzerine, oğlu Faruk Abdullah yönetime gelmiştir. Faruk Abdullah, daha önceki
yöneticilerin Hindistan politikalarından uzak olarak Keşmir’in özel statüsünün
korunması yerine, Faruk Abdullah, Hintli yöneticilerle temasa geçerek, Keşmir’in
federal yapıya kavuşması için çaba göstermiştir. Faruk Abdullah’ın bu çabası
Keşmir’in Hindistan’a bağlanması yönünde belirgin bir gelişme göstermeye
başlamışken, İndira Gandi, bu oluşumu kendi otoritesini sarsıcı bulur ve Faruk
Abdullah’ın görevinden azlederek yerine vali olarak Jagmohan’ı atar.110
107
1947’de, Mihrace Hari Singh tarafından imzalanan Katılım Belgesi, Hindistan’a, sadece
savunma, dış ilişkiler ve haberleşme alanlarında yetkiler veriyordu. Anayasa’ya eklenen 370nci
madde ile, Pakistan’ın birliklerini geri çekip, referandum yapılmasına kadar olan süreçte, Hindistan
ve Cemnu-Keşmir arasındaki ilişkiler düzenleniyordu., WIDMALM, a.g.e. , s. 41.
108
KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
109
Ziya-ül Hak, daha sonra Afganistan’da öğrenilen mücadele tekniklerinin, Keşmir’i özgürleştirme
de kullanmanın yollarını aramıştır., HAQQANI, a.g.e., s.45., http://web.ebscohost.com, (17 Mart
2007)
110
Yateendra Singh JAFA, “Defeating Terrorism: A Study of Operational Strategy and Tactics of
Police Forces in Jammu & Kashmir”, Police Practice & Research, Mayıs 2005, Cilt. 6,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
111
Birleşik Müslüman Harekatı Partisi seçimlerde dini partilerin yasaklanmasıyla seçime giremeyen
Pakistan İslam Cemaati ’nin devamı olarak kurulmuştur. Bu parti muhafazakâr Suni Müslümanların
kurduğu dini temellere dayanan bir partidir., KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart
2007)
28
getirir. Seçimlerden sonra Budist, Hindu ve Sünni Müslümanları tek çatı altında
toplamaya çalışan Keşmir Milliyetçiliği ortaya çıkmış, Keşmir’in selfdeterminasyon
hakkına sahip olması gerektiğini savunulmuştur.112 Bu amaçla yapılan gösteriler,
vali Jagmohan tarafından yaptırılan, geniş çaplı tutuklamalar yoluyla dağıtılmıştır.
Sonuç olarak Keşmir Milliyetçiliği başarılı olamamış, amacına ulaşamamıştır.113
112
Amitabh MATTOO, “India’s Potential Endgame in Kashmir”, India Review, Temmuz 2003,
Cilt. 2, s. 17., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (a)
113
KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
114
HAGERTY, a.g.e., s.45., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
115
BLANK, a.g.e., s.44., (b)
116
a.g.e., s.44., (b)
29
ailede, gerek Hint ordusu, gerekse mücahitler tarafından katledilen en az bir aile
ferdi bulunmaktaydı.117
117
KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
30
II. BÖLÜM
118
Nehru, 1946’da Bombay’da yaptığı konuşmasında, “Dünya kurulduğundan bu yana, her ülke
kendini korumak için en son bilimsel araçları geliştirmek ve kullanmak zorundadır. Hiç şüphem yok
ki Hindistan, kendi bilimsel araştırmalarını geliştirecek ve umarım ki Hintli bilim adamları atom
gücünü yapıcı amaçlar için kullanacaktır. Fakat Hindistan tehdit edilirse, kaçınılmaz ir şekilde
kendini korumak için her yolu deneyecektir. Umarım ki Hindistan diğer ülkelerle beraber atom
bombasının kullanımını engelleyecektir.”, PERKOVICH, a.g.e., s.13., (a)
119
Nehru ve Bhabha, nükleer enerji yoluyla elde edilecek ucuz elektrik enerjisinin, Hindistan’ın
endüstriyel ilerlemesinin dayanağı olacağını düşünüyorlardı.,C. Raja MOHAN, Crossing The
Rubicon: The Shaping of India’s New Foreign Policy, Palgrave Macmillan, United States of
America, Şubat 2004, İkinci Baskı, s. 8..(a)
120
PERKOVICH, a.g.e., s.17., (a)
31
121
Rajendran RAJA, “India’s Nuclear Tecnology Policy: Capabilities and The Aftermath of
Testing”, (der. D. R. SARDESAI ve Raju G. C. THOMAS), Nuclear India In The Twenty-First
Century, Palgrave-Macmillan Publishers Ltd., United States of America, Mayıs 2002, s.180.
122
MOHAN, a.g.e.. s. 9., (a)
123
İngiliz yapımı araştırma reaktörü olan APSARA 1956 yılında, Kanada yapımı diğer bir araştıma
reaktörü olan CIRRUS 1960 yıında yapılmıştır. Bu reaktör Kanada suspensiona sebep olacaktır.,
COHEN, a.g.e., s. 158.
124
RAJA, a.g.e., s. 180.
32
ise Sovyetler Birliği, Hindistan’a doğal uranyum ve fast breeder reaktörü125 dizayn
edeceğini açıklamış, fakat bu anlaşma gerçekleşmemiş olmasına rağmen, Amerika
Birleşik Devletleri’nin soğuk savaş motivasyonu ile Sovyetler Birliği’ni
Hindistan’dan uzak tutmak için; Hindistan’ın nükleer programına olan ilgi ve
desteğini arttırmıştır.126
125
bak. fast breeder reactor, Fast breeder reaktörü, elektrik üretiminde kullanılmak üzere,
plütonyum üreten nükleer bir reaktördür., Colins Cobuild English Language Dictionary, Colins,
London, 1990, Dördüncü Baskı, s.519.
126
PERKOVICH, a.g.e., s. 37., (a)
127
George PERKOVICH, “What Makes The Indian Bomb Thick?”, (der. D. R. SARDESAI ve Raju
G. C. THOMAS), Nuclear India In The Twenty-First Century, Palgrave-Macmillan Publishers
Ltd., United States Of America, Mayıs 2002, s.27., (b)
128
PERKOVICH, a.g.e., s.28., (b)
129
RAJA, a.g.e., s. 181.
33
Daha önce Nehru ve Bhabha’nın “nükleer silah üretmek için gerekli bilgi ve
teknolojiye sahibiz” söylemlerinden hareketle, Hindistan’ın, daha önce vermiş
olduğu açık sözlere rağmen, nükleer silahlara sahip olması gerektiği görüşü ortaya
çıktı.130 1962 savaşında Çin tarafından ağır bir yenilgiye uğramış olan Hindistan,
Çin’in nükleer silahlara sahip olmasının, kendi güvenliği için tehdit olduğunu
değerlendirerek, nükleer silahlara sahip olmayı istiyordu. Aynı zamanda, nükleer
silahlara sahip olmanın, kırılan milli gururu ve saygınlığı birazda olsa onararak, Çin
ile bölgesel bir güç olma yarışında varolmayı istiyordu. Dolayısı ile, Hindistan
açısından, nükleer silahlara sahip olmanın önemi, askeri amaçlardan ziyade, politik
ve toplum psikolojisi açısından daha önemlidir.131 Bu arada şunu da belirtmek
gerekir ki; Çin’in başarı ile sonuçlandıracağı nükleer bir deneme, “beyaz ulusların
şimdiye kadar tekelinde olan bir olguyu, diğer renkli insanların kırabileceğini
göstermesi,” açısından psikolojik olarak bir kazanımdır. Irk boyutunda olan bu
yaklaşım ilerleyen yıllarda Hint-Amerikan diplomasisini, her ne kadar açıkca
söylenmese de, etkileyecek önemli bir unsurdur.132
Çin ile olan rekabetinde, ulusal gurur ve saygınlığı onarmanın yanı sıra,
maliyet sorunu tartışılan en önemli konulardan biriydi. Nükleer silah harcamalarının
ekonomiye olan yıkıcı etkisi hakkında değişik tahminler vardı ve etkili bürokratlar
1962 Çin-Hint Savaşı sonrası, yoğun askeri harcamalar ile aynı anda nükleer
silahlanmayı, Hindistan ekonomisinin kaldıramayacağı konusunda hemfikirdiler.
Amerika Birleşik Devleri’nden alınan mali ve askeri yardımlara rağmen, yüksek
askeri harcamaların Hindistan’ın beş yıllık mali planlarının yok edeceğini
savunuyorlardı.133
130
PERKOVICH, a.g.e., s. 64., (a)
131
MOHAN, a.g.e.. s. 10., (a)
132
PERKOVICH, a.g.e., s. 65., (a)
133
COHEN, a.g.e. s. 160.
34
Hindistan’ın, nükleer silah üretme yolunda bir karar alması durumunda, uluslararası
ortamda inandırıcılığını kaybedeceği konusu, bu tartışmalar esnasında
savunulmuştur. 134
134
Gazeteci Malhatra, Hindistan’ın nükleer politikasında, silahlanma yönünde yapılacak bir
değişikliğin, Hindistan’ın barışçıl bir ulus olduğu yönündeki imajını yok edeceğini savunmuş.
Çin’in Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya tarafından termonükleer bir misillemeye uğrayacak
olması yüzünden Hindistan’a karşı nükleer silah kullanamayacağını ve Hindistan’ın Bağlantısızlar
Hareketi’ni ve Büyük devletleri harekete geçirecek Çin’i eleştirmesi gerektiğini söylemiştir.,
PERKOVICH, a.g.e., s. 65., (a), Nehru nükleer gücün, savaş düşüncesinden arındırılırsa; barışçıl
amaçlarla kullanılacağını ve şüphesiz dünyanın her yerindeki insanların, insanlığı sürekli olarak
taciz eden korkuya bir son vermek için, bu korku veren yıkım makinelerini kontrol eden güçler
arasında bir anlaşma yapılmasını şiddetle arzuladıklarını belirtmiştir. 1964 yılında ölümünden sonra
bile Nehru’nun ahlaki ve uygulamaya yönelik fikirleri sonraki nesilleri etkilemeye devam etmiştir.,
COHEN, a.g.e., s. 161.
135
PERKOVICH, a.g.e., s. 62., (a)
136
Ashley J. TELLIS, India’s Emerging Nuclear Posture: Between Recessed Deterrent and
Ready Arsenal, Rand, United States of America, 2001, s. 484.
35
1966 yılının Haziran ayında Shastri’nin kalp krizi sonucu ölmesi üzerine
başbakanlığa geçen İndira Gandi; yine aynı ayda Homi Bhabha’nın bir uçak
kazasında ölmesi üzerine Vikram Sarabhai’yi Hindistan’ın nükleer politikasını
yönlendirmesi için görevlendirmiştir. 140
bilgi vermemişlerdir. Yeni başbakan olan İndira Gandi’ye, barışçıl bir nükleer
patlama konusunda bilim adamlarının yetkilendirildiğine dair bir bilgi
verilmemiştir. 141
141
PERKOVICH, a.g.e., s. 32., (b)
142
a.g.e., s. 99., (a)
37
karşı yeterli caydırıcılık” için gerekli, uzun menzilli füze bombardıman uçaklarının,
maliyetinin yüksek olmasını göstermiştir. Ayrıca Hindistan’ın takip edeceği nükleer
patlamaya yönelik programın, Pakistan’ı sahip olmaya yönelteceğini, bununda Çin
yardımıyla olabileceğini değerlendirmiştir.143
143
PERKOVICH, a.g.e., s. 100., (a)
144
a.g.e., s. 101., (a)
38
145
PERKOVICH, a.g.e., s. 103., (a)
146
Potter WILLIAM, “India And The New Look Of U.S. Nonproliferation Policy”,
Nonproliferation Review, Haziran 2005, Cilt. 12, s. 346., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
147
PERKOVICH, a.g.e., s. 138., (a)
39
148
COHEN, a.g.e., s.170.
149
PERKOVICH, a.g.e., s. 138., (a)
40
Hintli bilim adamlarına göre: Pakistan’la küçük bir nükleer güç ile baş
edilebilirdi. Eski teknolojide olsa; Pakistan’ın önemli hedeflerini yok edecek
nükleer silahlar, Hindistan’ın “ilk vuruşdan kaçınma” ilkesini kabul etmesiyle, iki
ülke arasındaki sorunun konvansiyonel savaşı engelleyebileceği varsayılmıştır. Asıl
sorun Çin ile nasıl başedileceğidir. Sınır sorunun devam etmesi, uzun dönemde
150
K. SUBRAHMANYAM, “India and the International Nuclear Order”, (der. D. R. SARDESAI ve
Raju G. C. THOMAS), Nuclear India In The Twenty-First Century, Palgrave-Macmillan
Publishers Ltd., United States of America, Mayıs 2002, s. 67.
151
COHEN, a.g.e., s.165.
41
stratejik rakip olması, 1962 yenilgisinin ezikliği, Çin’i çok daha önemli bir tehdit
olarak ortaya çıkarmaktadır.152
152
Hasan. Askari RIZVI, “Pakistan’s Nuclear Testing ”, (der. Lowell DITTMER), South Asia’s
Nuclear Security Dilemma: India, Pakistan, China, Pentagon Press, 2005, s. 100.
153
Timothy D. HOYT, “Pakistan’s Nuclear Doctrine and Crisis Stability in South Asia”, (der.
Lowell DITTMER), South Asia’s Nuclear Security Dilemma: India, Pakistan, China, Pentagon
Press, 2005, s. 115., (a)
154
TELLIS, a.g.e., s. 212.
155
COHEN, a.g.e., s.167.
42
156
E. L. M. BURNS, “The Nonproliferation Treaty: Its Negotiation and Prospects”, International
Organization, Sonbahar 1969, Cilt. 23, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
157
BURNS, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
158
RAJA, a.g.e., s. 180.
43
1996 yılındaki seçimlerle, iktidara gelen BJP yönetim, 1998 yılında, nükleer
deneme yapma kararını ve Hindistan’ın artık nükleer silaha sahip devlet olduğunu
açıklayan hükümet olmuştur. Hükümet tarafından deklarasyon göre, bu durum için
şartlar yeterli değil fakat gereklidir. Bu tarihten önce P. V. Narasimha Rao
159
Kapisthalam KAUSHIK, “Outside View: India’s Nuclear Journey”, UPI International
Intelligence, Mart 2006, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
160
Indurthy RATHNAM, “India and the Clinton-Bush Administrations”. World Affairs, Yaz 2002,
Cilt. 165, s. 3, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
161
George PERKOVICH, “Misperception and Opportunity in South Asia”, Studies in Conflict &
Terrorism, Kasım/Aralık 1996, Cilt. 19, s. 420., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (c)
162
Chandra SEKHAR, “India's Security Environment: An Indian View”, Studies in Conflict &
Terrorism, Kasım-Aralık 1992, Cilt. 15, s.312., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
44
hükümeti 1995’in Aralık ayında test yapmak istemiş fakat Amerika Birleşik
Devletleri’nin yoğun baskısı sonucunda bundan vazgeçmiştir.163
CTBT’ye karşı çıkmak aynı zamanda Batıya karşı bir “şiddetsiz direniş”tir.
Başbakan Inder Gujral, CTBT ile ilgili tartışmalarda Hindistan’ın nükleer ve
stratejik konularda ahlaki otoritesinin olduğunu belirterek, Batı’ya açıkça meydan
okumuştur. Konuşmalarında ahlaki değerleri belirterek, sonucu ne olursa olsun, bu
konulardan taviz verilmeyeceğini belirtmiştir.165
Bu ittifaka karşı Hindistan, Sovyetler Birliği ile olan ilişkilerini, alt kıtanın
görmüş olduğu, en büyük konvansiyonel silah alımını gerçekleştirerek,
geliştirmiştir. 1983 yılında, Başbakan İndira Gandi, nükleer deneme yapmayı
163
COHEN, a.g.e., s.167.
164
NAYAR ve PAUL, a.g.e. , s. 201.
165
TELLIS, a.g.e., s. 101.
166
a.g.e., s. 212.
167
Stephen BLANK, “India’s Rising Profile in Central Asia”, Comparative Strategy,
Nisan/Haziran 2003, Cilt. 22, s. 145, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (c)
45
NPT, 1970 yılında uygulamaya sokulduğunda, her beş yılda bir gözden
geçirme konferansları yapılmasını ve yirmi beş yıl sonunda uzatılabilme seçeneğini
öngören maddeye sahipti. İmzacı devlet olmamasına rağmen, Hindistan uzatılma
168
Dasgupta SUNIL, “Operation Brasstacks”, Bulletin of the Atomic Scientists, Ocak/Şubat 1996,
Cilt. 52, s. 58., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
169
NAYAR ve PAUL, a.g.e. , s. 200.
170
a.g.e. , s. 201.
46
171
Salih ÖZGÜR, Geleceğe Yönelen Tehdit: Kitle İmha Silahları, IQ Kültür Sanat Yayıncılık,
İstanbul, 2006, s. 186.
172
Jing-dong YUAN, “The Chinese Assesment of a Rising India After Pokhran-II”, (der. Lowell
DITTMER), South Asia’s Nuclear Security Dilemma: India, Pakistan, China, Pentagon Press,
2005, s. 158.
173
COHEN, a.g.e., s.175.
174
Jonathan MEDALIA, Nuclear Weapons:Comprehensive Test Ban Treaty, Congressional
Research Service Report, 24 Mayıs 2007, ., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
47
devam etmişlerdir. Çin, komşu olan Hindistan’ın nükleer silahlara sahip olması
çerçevesinde, Güney Asya politikalarını yeniden gözden geçirmiştir. Çin,
Hindistan’ın nükleer deneme ihtiyacının Pekin’den kaynaklanan güvenlikle ilgili
tehdidi öne sürmesinden, rahatsızlık duyduğunu açıklamıştır. Devam eden süreçte
Hint diplomasisi, Hint-Çin ilişkilerini yeniden yapılandırmak için çabalamıştır.
Pakistan ise, 28 ve 30 Mayıs tarihinde, altı nükleer deneme yaptığını açıklamıştır.175
İlk vuruştan kaçınma ilkesine göre, Hindistan bir ilk vuruşta bulunmayacağı
gibi rakibinde bir ilk vuruş yapmasını caydıracak ölçüde ikinci vuruş kapasitesine
sahip olması gerekiyordu. Ayrıca bu ilkeye göre, Hindistan, bir ilk vuruş
175
COHEN, a.g.e., s.179.
176
Rahul ROY-CHAUDHURY, “India and Pakistan: Nuclear Related Programs and Aspirations at
Sea”, (der. Lowell DITTMER), South Asia’s Nuclear Security Dilemma: India, Pakistan, China,
Pentagon Press, 2005, s. 81.
177
Pant HARSH, “India's Nuclear Doctrine and Command Structure: Implications for India and the
World”, Comparative Strategy, Temmuz-Aralık 2005, Cilt. 24, s. 279, http://web.ebscohost.com,
(17 Mart 2007)
48
gerçekleştirmeyecek, fakat herhangi bir saldırı söz konusu olursa buna dayanılmaz
ölçüde misillemede bulunacaktı. Buna göre Hindistan nükleer silaha sahip olmayan
ve nükleer güçlere ittifak ilişkisi içinde olmayan ülkelere karşı nükleer güce
başvurmayacaktı. Hindistan’ın nükleer stratejisini belirlenmesini öngören taslak
metinde ayrıca Hindistan’ın konvansiyonel gücünü geliştirmesi gerektiğinin
üzerinde durulmaktadır.178
178
HARSH, a.g.e., s. 281., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
179
Shamshad AHMAD, “The Nuclear Subcontinent: Bringing Stability to South Asia”,
Temmuz/Ağustos 1999, http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
180
AHMAD, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
181
Jonah BLANK, “Kashmir: All Tactics, No Strategy”., India Review, Temmuz 2003, Cilt. 2, s.
183., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (d)
49
182
HOYT, a.g.e., s. 131., (a)
183
Sumit GANGULY ve R. Harrison WAGNER, “India and Pakistan: Bargaining in the Shadow of
Nuclear War”, Journal of Strategic Studies, Kasım 2004, Cilt. 27, s. 485,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
184
P. R. CHARI, “Nuclear Stability in Southern Asia”, (der. P. R. CHARI, Sonika GUPTA ve Arpit
RAJAIN), Nuclear Stability in Southern Asia, Manohar, Delhi, 2003, s. 131., (b)
185
GANGULY ve WAGNER, a.g.e., s. 489, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
50
Coğrafi olarak birbirine yakın, nükleer silah kapasitesine sahip, bu iki ülke
arasında, nükleer bir savaş çıkmasından endişelenen Amerika Birleşik Devletleri,
Pakistan’ı Kontrol Hattı’nı ihlalle suçlayarak, Kontrol Hattı’ndan sızdırdığı
birliklerini süratle geri çekmesini talep etmiştir. G-8 ülkeleri ve Avrupa Birliği
Pakistan’ı ekonomik yaptırım uygulamakla tehdit ederek, Kontrol Hattı’nın
dokunulmazlığına saygı göstermesini ve silahlı militanlarının bölgeyi terk etmesini
istemiştir. Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, Pakistan’a uluslararası finans
kurumlarının, Pakistan’ın birliklerini kendi bölgesine çekinceye kadar, bu ülkeye
borç para vermeyi durdurmasını önermiştir.188
186
Devesh KAPUR, “The Domestic Consequences of India!s Nuclear Tests”, (der. D. R.
SARDESAI ve Raju G. C. THOMAS), Nuclear India In The Twenty-First Century, Palgrave-
Macmillan Publishers Ltd., United States of America, Mayıs 2002, s. 251.
187
Timothy D. HOYT, “Politics, Proximity and Paranoia: The Evolution of Kasmir as a Nuclear
Flashpoint”, India Review, Temmuz 2003, Cilt. 2, s. 132., http://web.ebscohost.com, (17 Mart
2007), (b)
188
Robert M. HATHAWAY, “The US-India Courtship: From Clinton to Bush”, Journal of
Strategic Studies, Aralik 2002, Cilt. 25, s. 10, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
51
189
GANGULY ve WAGNER, a.g.e., s. 489, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
190
DIXIT, a.g.e., s. 372.
191
GANGULY ve WAGNER, a.g.e., s. 490, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
192
RATHNAM, a.g.e., s. 7, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
52
açıklama, Pakistan’da ulusal bir hezimet olarak algılanır. 11 Temmuz 1999’da her
iki ülkenin askeri yetkilileri bir araya gelerek çekilme koşulları konusunda
anlaşmaya vardılar. Navaz Şerif, bu çekilme ile nükleer bir savaşın önüne
geçildiğini beyan ederek, “Atom gücüne sahip iki devlet arasında yapılan bir
savaştan sonra kazananı belirlemek çok güçtür.” diyerek, halkını yatıştırmaya
çalışmıştır.193
193
RATHNAM, a.g.e., s. 7, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
194
1999 sonbaharı ile 2000 yazına kadar olan dönemde her gün ortalama 7 kişi ordu ile militanların
mücadelesinde hayatını kaybetmiştir., DIXIT, a.g.e., s. 96.
195
BLANK, a.g.e., s. 196., (d)
53
2000 yılında, her iki ülkenin, Keşmir’de son haliyle bir ateşkes hattı
oluşturma çabaları, her defasında şiddetle sonuçlanmıştır. 2000 yılının Temmuz
ayında, Hint ordusu ile Keşmir’in en büyük eski militan gurubunun arasındaki
ateşkes, diğer tüm Birleşik Cihat Konseyi altındaki gruplarla genel bir ateşkes
196
BLANK, a.g.e., s. 149., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007) (c)
197
Parag KHANNA ve C. Raja MOHAN, “Getting India Right”, Policy Review, Şubat/Mart 2006,
s. 49, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
198
HOYT, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
199
KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
54
olabilecekken, iki gün içinde 100’den fazla Hindu’nun ölümüne yol açan bir
katliama dönüşmüştür. Kasım 2000 yılında, Hindistan’ın tek taraflı ateşkes ilanı,
Keşmir’deki Hint ordusunun insan hakları ihlalini azaltmış olsa da, ateşkesin son
bulmasıyla beraber şiddet eylemleri artmış, üç ay sonrada tamamen kaldırılmıştır.200
İki ülke arasındaki ilişkiler, 2001 yılında yapılan Agra Zirvesi’nde bu yana
ilerleme kaydetmemiştir. Hindistan Başbakanı Atal Bihari Vajpayee’nin girişimi ve
Pervez Müşerref’in katılımı ile yapılan Agra Zirvesi, herhangi bir antlaşma
olmadan dağılmıştır.201 Yapılan tartışmalar genellikle Keşmir hakkında
yoğunlaşmıştır. Lahor toplantısı ile iki ülke ilişkilerinde geri plana itilen Keşmir
sorunu, Agra zirvesi ile birlikte yeniden ön plana çıkmış, fakat bu konuda herhangi
bir ilerleme kaydedilmemiştir.202
200
KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
201
“Agra summit at a glance”, (17 Temmuz 2001), http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/
1430367.stm, (25 Mart 2007)
202
Rajesh M. BASRUR, “Kargil, Terrorism, and India's Strategic Shift”, India Review, Ekim 2003,
Cilt. 1, s. 41, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (a)
203
“Kashmir issue blocks summit deal”, (17 Temmuz 2001), http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/
1442622.stm, (25 Mart 2007)
204
KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
55
205
RATHNAM, a.g.e., s. 13, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
206
Sumit GANGULY, “Will Kashmir Stop India’s Rise?”, Temmuz/Ağustos 2006,
http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (a)
207
Robert D. BLACKWILL, “The India Imperative”, National Interest, Yaz 2005,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
208
KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
56
Düşmanlıkla geçen bir sene sonunda, Hindistan Başbakanı, Nisan 2003 de,
Pakistanlı liderleri iki ülke arasında barışı tesis etmek için, üçüncü ve son defa bir
girişimde bulunmuştur. Bu görüşmelerden ilki 1999 yılındaki Lahor Zirvesi,
ikincisi ise 2001 yılında ki Agra Zirvesi’dir. Hindistan Hükümeti, Pakistan’ın tüm
sınır ihlallerini tamamen durdurmasını, tavizsiz ön koşul olarak öne sürmüştür.
Pakistan ise karşılık olarak, Keşmir Sorunu’nu temel alan isteklerini görüşmelerinin
başlaması için şart koşmuştur.
209
KUMAR, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
210
Amit GUPTA, “U.S.-India Relationship: Strategic Partnership or Complementary Interests”,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
211
T. V. PAUL, “Why has the India-Pakistan Rivalry Been so Enduring? Power Asymmetry and an
Intractable Conflict”, Security Studies, Ekim 2006, Cilt. 15, s. 612, http://web.ebscohost.com, (17
Mart 2007)
57
212
Robert ANDERSON, “The Shadows of Kashmir and Bombs in the Pakistan-India Conflict”,
Pacific Affairs, Yaz 2006, Cilt. 79, s. 296, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
213
Mira KAMDAR, “The Struggle for India’s Soul”, World Policy Journal, Sonbahar 2002, Cilt.
19, s. 11, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
214
BLANK, a.g.e., s. 50., (b)
58
III. BÖLÜM
215
Maqbool Ahmad BHATTY, Great Powers and South Asia: Post Cold War Trends, Institude
of Regional Studies, Islamabad, 1996, s. 44.
216
BURNS, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (13 Kasım 2007) , (a)
59
217
GUPTA, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
218
PAUL, a.g.e., s. 621., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
219
ARI, a.g.e., s.122., (a)
220
a.g.e., s.111., (a)
60
221
SUNIL, a.g.e., s. 57., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
222
a.g.e., s. 58. http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
223
a.g.e., s. 58. http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
224
COHEN, a.g.e., s. 277.
61
225
NAYAR ve PAUL, a.g.e. , s. 213.
226
MOHAN, a.g.e., s. 25., (a)
227
Sumit GANGULY ve Andrew SCOBELL, “India and the United States: Forging a Security
Partnership”, World Policy Journal, http://findarticles.com/p/articles, (25 Nisan 2007)
62
Dışişleri Bakanı Yardımcısı Strobe Talbott, diğer tarafta ise, Aralık 1998 yılında ki
seçimlerde, Hindistan’ın başbakanı olacak olan Jaswant Singh bulunuyordu.228
İki ülke arasındaki ilişkiler, İkinci Bush Yönetimi iktidara geldiğinde daha
da iyiye gitmiştir. İkinci Bush yönetimine göre; Hindistan, Amerika Birleşik
Devletleri’nin Asya politikasında önemli bir oyuncudur. Dış İşleri Bakanı Colin
Powell, bir konuşmasında “Dünya’nın en kalabalık demokrasisi ile iyi ilişkiler
kurarken akıllıca davranmalıyız. Yakında dünyanın en kalabalık ülkesi olacak olan
Hindistan, Hint Okyanusu Bölgesi ve Çevresinde barışı korumak için yardım
edebilecek bir kapasiteye sahiptir. Bu mücadelede Hindistan’a yardım etmek için
228
Strobe TALBOTT, Engaging India; Diplomacy, Democracy and the Bomb, Brookings
Institution Press,Washington, 2004, s. 47.
229
TALBOTT, a.g.e., s. 7.
230
CHARI, a.g.e., s. 132., (b)
63
231
BURNS, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (13 Kasım 2007) , (a)
232
Jessie LLOYD ve Nathan NANKIVELL, “India, Pakistan and the Legacy of September 11th”,
Cambridge Review of International Affairs, Temmuz 2002, Cilt. 15, s. 272,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
233
Rajesh M. BASRUR, “Strategic Stability and the Evolution of India’s Nuclear Strategy”, (der. P.
R. CHARI, Sonika GUPTA ve Arpit RAJAIN), Nuclear Stability in Southern Asia, Manohar,
Delhi, 2003, s. 65., (b)
234
LLOYD ve NANKIVELL, a.g.e., s. 281, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
64
Bush Yönetimi, bir önceki yönetimin aksine, Çin’i stratejik rakip olarak
görmektedir ve Çin’in nasıl çevrelenebileceği konusunda düşünmektedir. Çin’in
ordusunu modernize çabaları, Tayvan ile arasındaki bölge sorunu, kitle imha
silahları ve dağıtım sistemlerinin transferi ile ilgili politikaları, Amerika Birleşik
Devletleri’nin bu bölgedeki uzun dönemli çıkarlarını etkilemektedir. 11 Eylül
235
Richard N. HAASS, “The New Middle East”, Foreign Affairs, Kasım/Aralık 2006,
http://www.foreignaffairs.org, (17 Mart 2007)
236
Tardy THIERRY, “The Response of State Actors: UN Peace Operations in Light of the Events of
11 September 2001”, Peace Operations After 11 September 2001, 2004,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
237
Stephen F. BURGESS, “India in the World Order”, Contemporary Security Policy, Nisan 2003,
Cilt. 24, s. 226., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
65
sonrasında, iki ülke arasındaki bu sorunlar bir kenara bırakılmış, özellikle İslami
terörizm konusunda iki ülke işbirliği yapmaya karar vermişlerdir.238 Çin, Amerika
Birleşik Devletleri’nin küresel terörizm karşıtı çabalarına yardımcı olmuş, füze
teknolojisinin hem askeri, hem de sivil kullanımı ile ilgili katı düzenlemeler yapmış
ve Kuzey Kore ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki diplomatik sorunlarda
arabuluculuk yapmıştır. Çin’in, Xinjiang’daki isyanı, radikal İslamcı grupların
kışkırtmasından doğan çıkarları, Amerika Birleşik Devletleri ile olan bağlarını
güçlendirmesine sebep olmuştur.239
Amerika Birleşik Devletleri, Çin ile çok büyük ticaret hacmine sahiptir.
Yaklaşık olarak yıllık 180 milyon dolarlık ticaret ilişkisi, Amerika Birleşik
Devletleri’nin az bir zamanda bu ilişkiye son vermesini neredeyse olanaksız
kılmaktadır. Eğer Amerika Birleşik Devletleri, Çin üzerinde daha fazla ekonomik
veya askeri yaptırım uygulamak isterse, ticari ilişkilerini çok daha az seviyelere
getirmek zorundadır.241
238
Gladkyy OLEKSANDR, “American Foreign Policy and U.S. Relations with Russia and China
after 11 September”, World Affairs, Yaz 2003, Cilt. 166, s. 6, http://web.ebscohost.com, (17 Mart
2007)
239
Christian KOCH, “China and Regional Security in South Asia”, (der. Michael KREPON), The
Balance of Power in South Asia, The Emirates Center for Strategic Studies and Research, Lebanon,
2000, s. 88.
240
Paul KENNEDY, Yirmibirinci Yüzyıla Hazırlanırken, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları,
Ankara, 1995, s. 227.
241
OLEKSANDR, a.g.e., s. 8, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
242
KENNEDY, a.g.e, s. 228.
66
243
GUPTA, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
244
a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
245
Samuel P. HUNTINGTON, Medeniyetler Çatışması, Okuyan Us Yayıncılık, İstanbul, Aralık
2006, s. 478.
246
1980’lerin sonunda Libya’ya nükleer silah satmayı reddetmiştir., GANGULY ve SCOBELL,
a.g.e., http://findarticles.com/p/articles, (25 Nisan 2007)
67
büyük diğer oyuncuları gibi, Amerika Birleşik Devletleri’nin başka bir güç grubu
ile dengelendiği bir dünya düzenini istemektedir.
247
GUPTA, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
248
Marvin G. WEINBAUM, “The Limits of Realpolitik in the Security Environment of South Asia”,
(der. Michael KREPON), The Balance of Power in South Asia, The Emirates Center for Strategic
Studies and Research, Lebanon, 2000, s. 16.
249
Poonam MANN, India’s Foreing Policy in the Post Cold War Era, Harman Publishing House,
New Delhi, 2000, s. 60.
68
250
Sumit GANGULY, “India's Foreign Policy Grows Up”, World Policy Journal, Kış 2003, Cilt.
20, s. 45., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
251
GANGULY, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007), (b)
252
COHEN, a.g.e., s. 277.
69
İki lider ayrıca iki ülke arasında bütün konular üzerinde ilişkileri geliştirmek
için ikili görüşmelerin yapılması gerektiğini vurgulamışlardır. İki ülkenin güvenlik
alanında, Birleşmiş Milletler çatısı altında yaptıkları barışı koruma
operasyonlarından bahsederek, ilerleyen dönemde Birleşmiş Milletler’in ilgi
alanındaki konularda işbirliklerini genişletmeye karar vermişlerdir. Bu açıklamalar
dünya kamuoyu tarafından, iki lider tarafından verilen bu sözlerin, her ne kadar
253
CHARI, a.g.e., s. 132., (a)
254
COHEN, a.g.e., s. 286.
255
HATHAWAY, a.g.e., s. 7, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
256
GANGULY ve SCOBELL, a.g.e., , http://findarticles.com/p/articles, (25 Nisan 2007)
257
HATHAWAY, a.g.e., s. 9, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
70
arzulanan sözler olsa da, herhangi bir anlaşmaya dayandırılmadığı için stratejik bir
ortaklık için yeterli olmadığı değerlendirilmiştir.258
258
RANTHAM, a.g.e., s. 10, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
259
a.g.e., s. 12, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
260
NAYAR ve PAUL, a.g.e. , s. 246.
261
a.g.e. , s. 247.
71
262
George PERKOVICH, “Bush’s Nuclear Revolution: A Regime Change in Non Proliferation”,
Foreign Affairs, Mart/Nisan 2003, http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (d)
263
PERKOVICH, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (d)
264
Stephen ROSEN, “After Proliferation: What To Do If More States Go Nuclear”, Foreign
Affairs, Temmuz/Ağustos 2006, http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
72
265
Sharon SQUASSONI, “US Nuclear Cooperation with India: Issues for Congress”, CRS Report
for Congress, s. 3, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
266
Ashley B. CARTER, “How Washington Learned to Stop Worriying and Love India’s Bomb”,
Foreign Affairs, 10 Ocak 2007, http://www.foreignaffairs.org, (11 Şubat 2007), (a)
267
M. R. SRINIVASAN, “India May Lose Control of its Nuclear Future”, 14 Aralık 2006,
http://www.hindu.com/2006/12/14stories/htm, (2 Şubat 2007)
268
SRINIVASAN, a.g.e., http://www.hindu.com/2006/12/14stories/htm, (2 Şubat 2007)
269
CARTER, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (11 Şubat 2007), (a)
270
Sumit GANGULY, “Behind India’s Bomb: The Politics and Staratedy of Nuclear Deterence”,
Foreign Affairs, Eylül/Ekim 2001, http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (c)
73
271
Ashley B. CARTER, “America’s NewStaretegic Partner?”, Foreign Affairs, Temmuz/Ağustos
2006, http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (b)
272
SRINIVASAN, a.g.e., http://www.hindu.com/2006/12/14stories/htm, (2 Şubat 2007)
273
a.g.e., http://www.hindu.com/2006/12/14stories/htm, (2 Şubat 2007)
274
CARTER, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (b)
74
275
CARTER, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (b)
276
Lowell DITTMER, “On The Current Status and Future Outlook of The South Asian Nuclear
Security Embroilment”, (der. Lowell DITTMER), South Asia’s Nuclear Security Dilemma: India,
Pakistan, China, Pentagon Press, 2005, s. 199.
277
SQUASSONI, a.g.e., http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
75
278
CARTER, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (b)
279
BURNS, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (13 Kasım 2007) , (a)
280
Daniel W. DREZNER, “The New New World Order”, Foreign Affairs, Mart/Nisan 2007,
http://www.foreignaffairs.org, ( 24 Nisan 2007)
76
281
Stephen BLANK, “Natural Allies? Regional Security in Asia and Prospects for Indo-American
Strategic Cooperation”, http://www.carlisse.army.mil/ssi, (17 Mart 2007), (e)
282
BLANK, a.g.e., http://www.carlisse.army.mil/ssi, (17 Mart 2007), (e)
283
C. Raja MOHAN, “India and the Balance of Power”, Foreign Affairs, Temmuz/Ağustos 2006,
http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (c)
284
BURNS, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (13 Kasım 2007) , (a)
77
devlet olarak uluslararası barış ve güvenlik konularında kilit oyuncu olmak istediği
uluslararası ortamın tamamıdır.285
285
MOHAN, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007),(c)
286
a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
287
a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
78
Batı’nın yıllar boyunca tehdit olarak kabul ettiği Rusya, hem ekonomik hem
de askeri açıdan toparlanmaya çalışırken, aynı zamanda uluslar arası olayları
etkileme kapasitesini ve uluslar arası pozisyonunu korumaya çalışmaktadır.
Rusya’nın ekonomisi, 1996-1998 yılları arasında sürekli olarak kötüye gitmiştir.
Dolayısı ile Rusya’nın askeri harcamaları da sürekli olarak azalmıştır.290
291
GRARE, a.g.e., s. 59.
292
a.g.e., s. 59.
293
Yaskina GALINA, “Russia, China, India: Prospects for Trilateral Cooperation”, Far Eastern
Affairs, 2003, Cilt. 31, s. 17, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
294
GRARE, a.g.e., s. 48.
80
Keşmir ile Çin Sorunları halen çözülmemiş olsa da, Hindistan’ın uzak
komşuları ile olan ilişkileri, 1990 yılından bu yana gelişmektedir. Hindistan’ın
ekonomisini dışa açması, yakın çevresi ile olan ticaret ve yatırım bağlantılarını
geliştirmesini sağlamıştır. Hindistan, diğer devletler ile özgür ve tercihe dayanan
anlaşmalar imzalanmaktadır.296 Ayrıca, Güney Doğu Asyalı Uluslar Birliği’ne
(ASEAN, Association of Southeast Asian Nations), Körfez İşbirliği Konseyi’ne ve
Güney Afrika Geliştirme Toplumu gibi, çok taraflı organizasyonlarda iş birliği
yapmaktadır. Çin’in, Doğu Asya ülkelerinin kalkınmalarına öncülük ettiği gibi,
Hindistan’da Hint Okyanusu bölgesinde ekonomik işbirliğinin öncüsü olabilir.297
Hindistan’ın Çin ile uzun zamandan beri devam eden sınır sorununu çözme
çabaları, iki ülke ilişkileri açısından oldukça önemlidir. Yeni Delhi 2003 yılında
Çin ile yasal ve tarihi iddiaları yerine politik temellere dayanan bir anlaşma
yapmanın yollarını aramıştır. Sonuç olarak Çin Başbakanı Wen Jiabao’nun 2005
yılının Nisan ayındaki, Yeni Delhi ziyareti esnasında, Çin ve Hindistan anlaşmayı
sonlandırmada yol gösterecek bir takım prensipleri kabul etmiştir.
295
DREZNER, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, ( 24 Nisan 2007)
296
GANGULY, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (c)
297
Francis FUKUYAMA, “Re-Envisioning Asia”, Foreign Affairs, Ocak/Şubat 2005, Cilt. 84, Sayı.
1, s. 84.
298
Gerald SEGAL, “China: Arm Transfer Policies and Practices”, (der. Colin MCINNES ve Mark
G. ROLLS), Post-Cold War Security Issues in the Asia-Pasific Region, Frank Cass, Great Britain,
1994, s. 162.
81
299
MOHAN, a.g.e., http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007), (c)
82
SONUÇ VE ÖNERİLER
KAYNAKÇA
Kitaplar
ARI, T., Global Politika ve Güney Asya; Keşmir Sorunu ve Nükleer Yarış, Alfa
Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti., Ocak 2000, İstanbul.
BHATTY, M., A., Great Powers and South Asia: Post Cold War Trends,
Institude of Regional Studies, 1996, Islamabad.
CAŞIN, M., H., Rus İmparatorluk Stratejisi, Okumuş Adam Yayınları, Nisan
2006, İstanbul.
CHARI, P., R., GUPTA, S., RAJAİN, A., Nuclear Stability in Southern Asia,
Monahar, 2003, New Delhi.
COHEN, S., P., Emerging Power India, Brookings Institution Press, Eylül 2002,
Washington.
DITTMER, L., South Asia’s Nuclear Security Dilemma; India, Pakistan, and
China, Pentagon Press, 2005, New Delhi.
HAGERTY, D., T., South Asia in World Politics, Oxford University Press, 2006,
Pakistan.
KINDER, H., HILGEMANN, W., Dünya Tarihi Atlası, ODTÜ Yayıncılık, Eylül
2006, Ankara.
LUDDEN, D., Contesting the Nation; Religion, Community, and the Politics of
Democracy in India, University of Pennsylvania Press, 1996, Philadelphia.
MANN, P., India’s Foreing Policy in the Post Cold War Era, Harman Publishing
House, 2000, New Delhi.
MCINNES, C., ROLLS, M., G, Post-Cold War Security Issues in the Asia-
Pasific Region, Frank Cass, 1994, Great Britain.
MEHROTRA, S., India and the Soviet Union; Trade and Technology Transfer,
Oxford University Press, Bombay Calcutta Madras, 1991, Delhi.
MOHAN, C., R., Crossing the Rubicon; The Shaping of India’s New Foreign
Policy, Palgrave Macmillan, Şubat 2004, United State of America.
NAUTIYAL, A., India and the Post-Cold War World Order, Iacademicbooks,
2000, United States of America.
NAYAR, B., R., PAUL, T., V., India in the World Order; Searching for Major-
Power Status, Cambridge University Press, 2003, United Kingdom.
ÖZGÜR, S., Geleceğe Yönelen Tehdit: Kitle İmha Silahları, IQ Kültür Sanat
Yayıncılık, 2006, İstanbul.
SANDER, O., Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi, Ankara, Şubat 2003
SARDESAI, D., R., THOMAS, R., G., C., Nuclear India in the Twenty-First
Century, Palgrave, Mayıs 2002, United States of America.
88
TOPUR, T., Dipsiz Kuyu; Orta Doğu ve Türkiye, IQ Kültür Sanat Yayıncılık,
Ekim 2005, İstanbul.
WINTERS, A., A., YUSUF, S., Dancing with Giants; China, India, and the
Global Economy, The World Bank and Institute of Policy Studies, 2007,
Singapore.
Makaleler
BASRUR, R., M., “Kargil, Terrorism, and India's Strategic Shift”, India Review,
Ekim 2003, Cilt. 1, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
BASRUR, R., M., “Strategic Stability and the Evolution of India’s Nuclear
Strategy”, (der. P. R. CHARI, Sonika GUPTA ve Arpit RAJAIN), Nuclear
Stability in Southern Asia, Manohar, Delhi, 2003.
BLACKWILL, R., D., “The India Imperative”, National Interest, Yaz 2005,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
BLANK, J., “Kashmir: All Tactics, No Strategy”., India Review, Temmuz 2003,
Cilt. 2, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
89
BLANK, S.,“Natural Allies? Regional Security in Asia and Prospects for Indo-
American Strategic Cooperation”, http://www.carlisse.army.mil/ssi, (17 Mart
2007)
BURGESS, S., F., “India in the World Order”, Contemporary Security Policy,
Nisan 2003, Cilt. 24, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
BURNS, E., L., M., “The Nonproliferation Treaty: Its Negotiation and Prospects”,
International Organization, Sonbahar 1969, Cilt. 23, http://web.ebscohost.com,
(17 Mart 2007)
BURNS, R., N., “America's Strategic Opportunity With India: The New U.S.-India
Partnership”, Foreign Affairs, Kasım/Aralık 2007, http://www.foreignaffairs.org,
(13 Kasım 2007)
CARTER, A., B., “How Washington Learned to Stop Worriying and Love India’s
Bomb”, Foreign Affairs, 10 Ocak 2007, http://www.foreignaffairs.org, (11 Şubat
2007)
CHARI, P., R., “Nuclear Stability in Southern Asia”, (der. P. R. CHARI, Sonika
GUPTA ve Arpit RAJAIN), Nuclear Stability in Southern Asia, Manohar, Delhi,
2003.
DITTMER, L., “On The Current Status and Future Outlook of The South Asian
Nuclear Security Embroilment”, (der. Lowell DITTMER), South Asia’s Nuclear
Security Dilemma: India, Pakistan, China, Pentagon Press, 2005.
DREZNER, D., W., “The New New World Order”, Foreign Affairs, Mart/Nisan
2007, http://www.foreignaffairs.org, ( 24 Nisan 2007)
90
GANGULY, S., “India's Foreign Policy Grows Up”, World Policy Journal, Kış
2003, Cilt. 20, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
GANGULY, S., “Behind India’s Bomb: The Politics and Staratedy of Nuclear
Deterence”, Foreign Affairs, Eylül/Ekim 2001, http://www.foreignaffairs.org, (21
Nisan 2007)
GANGULY, S., SCOBELL, A., “India and the United States: Forging a Security
Partnership”, World Policy Journal, http://findarticles.com/p/articles, (25 Nisan
2007)
GANGULY, S., WAGNER, R., H., “India and Pakistan: Bargaining in the Shadow
of Nuclear War”, Journal of Strategic Studies, Kasım 2004, Cilt. 27, s. 485,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
GRARE, F., “India, China, Russia and the for Global Power Status: Strategic
Partnership or Strategic Competition, (der. Gilles BOQUERAT ve Frederic
GRARE), India, China, Russia; Intricacies of an Asian Triangle, India Research
Press, New Delhi, 2004.
GUPTA, B., S.,“Waiting for India: India’s Role As A Regional Power”, Journal of
International Affairs, Sonbahar 1975, Cilt. 29, http://web.ebscohost.com, (17 Mart
2007)
HAASS, R., N., “The New Middle East”, Foreign Affairs, Kasım/Aralık 2006,
http://www.foreignaffairs.org, (17 Mart 2007)
HAGERTY, D., T., HAGERTY, H, G., “India’s Foreign Relations”, (der. Devin T.
HAGERTY), South Asia In World Politics, Oxford University Press, Pakistan,
2006.
91
HAGERTY, D., T., “US Policy and the Kashmir Dispute: Prospects for
Resolution”, India Review, Temmuz 2003, Cilt. 2, http://web.ebscohost.com, (17
Mart 2007)
HARSH, P., “India's Nuclear Doctrine and Command Structure: Implications for
India and the World”, Comparative Strategy, Temmuz-Aralık 2005, Cilt. 24,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
HATHAWAY, R., M., “The US-India Courtship: From Clinton to Bush”, Journal
of Strategic Studies, Aralik 2002, Cilt. 25, http://web.ebscohost.com, (17 Mart
2007)
HOYT, T., D., “Pakistan’s Nuclear Doctrine and Crisis Stability in South Asia”,
(der. Lowell DITTMER), South Asia’s Nuclear Security Dilemma: India,
Pakistan, China, Pentagon Press, 2005.
HOYT, T., D., “Politics, Proximity and Paranoia: The Evolution of Kasmir as a
Nuclear Flashpoint”, India Review, Temmuz 2003, Cilt. 2,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
JAFA, Y., S., “Defeating Terrorism: A Study of Operational Strategy and Tactics of
Police Forces in Jammu & Kashmir”, Police Practice & Research, Mayıs 2005,
Cilt. 6, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
KAMDAR, M., “The Struggle for India’s Soul”, World Policy Journal, Sonbahar
2002, Cilt. 19, s. 11, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
KELKAR, V., L., “South Asia In 2020: Economic Outlook”, (der. Debra R.
LITTLE), South Asia In 2020: Future Strategic Balance And Alliances,
Strategic Studies Institude, United States of America, 2000.
KHANNA, P., MOHAN, C., R., “Getting India Right”, Policy Review, Şubat/Mart
2006, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
92
KOCH, C., “China and Regional Security in South Asia”, (der. Michael KREPON),
The Balance of Power in South Asia, The Emirates Center for Strategic Studies
and Research, Lebanon, 2000.
KUMAR, R., “Untying The Kashmir Knot”, World Policy Journal, Bahar 2002,
Cilt. 19, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
LLOYD, J., NANKIVELL, N., “India, Pakistan and the Legacy of September
11th”, Cambridge Review of International Affairs, Temmuz 2002, Cilt. 15,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
MOHAN, C., R., “India and the Balance of Power”, Foreign Affairs,
Temmuz/Ağustos 2006, http://www.foreignaffairs.org, (21 Nisan 2007)
OLEKSANDR, G., “American Foreign Policy and U.S. Relations with Russia and
China after 11 September”, World Affairs, Yaz 2003, Cilt. 166,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
PAUL, T., V., “Why has the India-Pakistan Rivalry Been so Enduring? Power
Asymmetry and an Intractable Conflict”, Security Studies, Ekim 2006, Cilt. 15,
http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
RAJA, R., “India’s Nuclear Tecnology Policy: Capabilities and The Aftermath of
Testing”, (der. D. R. SARDESAI ve Raju G. C. THOMAS), Nuclear India In The
Twenty-First Century, Palgrave-Macmillan Publishers Ltd., United States of
America, Mayıs 2002.
RAMAN, A., D., “Of Rivers and Human Rights: The Northern Areas, Pakistan's
Forgotten Colony in Jammu and Kashmir”, International Journal on Minority &
Group Rights, 2004, Cilt. 11, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
RIZVI, H., A., “Pakistan’s Nuclear Testing ”, (der. Lowell DITTMER), South
Asia’s Nuclear Security Dilemma: India, Pakistan, China, Pentagon Press, 2005.
SARKAR, S., “India Nationalism And The Politics of Hindutwa”, (der. David
LUDDEN), Contesting The Nation: Religion, Community and The Politics of
Democracy In India, University of Pennsylvania, Philadelphia, 1996.
SCHAFFER, T., C., “A Changing India”, (der. Debra R. LITTLE), South Asia In
2020: Future Strategic Balance And Alliances, Strategic Studies Institude, United
States of America, 2000.
SEGAL, G., “China: Arm Transfer Policies and Practices”, (der. Colin MCINNES,
Mark, G., ROLLS), Post-Cold War Security Issues in the Asia-Pasific Region,
Frank Cass, Great Britain, 1994.
SRINIVASAN, M., R., “India May Lose Control of its Nuclear Future”, 14 Aralık
2006, http://www.hindu.com/2006/12/14stories/htm, (2 Şubat 2007)
THAKUR, R., “India After Nonalignment”, Foreign Affairs, Bahar 1992, Cilt. 71,
Sayı. 2.
WILLIAM, P., “India And The New Look Of U.S. Nonproliferation Policy”,
Nonproliferation Review, Haziran 2005, Cilt. 12, http://web.ebscohost.com, (17
Mart 2007)
YUAN, J., “The Chinese Assesment of a Rising India After Pokhran-II”, (der.,
Lowell, DITTMER), South Asia’s Nuclear Security Dilemma: India, Pakistan,
China, Pentagon Press, 2005.
Diğer
SCHAFFER, T., C., Rising India And US Policy Options In Asia; A Report of
The CSIS South Asia Program, CSIS Press, Washington D.C., 2002.
SQUASSONI, S.,“US Nuclear Cooperation with India: Issues for Congress”, CRS
Report for Congress, http://web.ebscohost.com, (17 Mart 2007)
EKLER
97
EK-1
HİNDİSTAN
AFGANİSTAN
ÇİN
PAKİSTAN
NEPAL
BANGLADEŞ
BURMA
Kaynak: http://www.un.org/Depts/Cartographic/map/profile/india.pdf
98
EK-2
AFGANİSTAN
KONTROL HATTI
PAKİSTAN
HİNDİSTAN
Kaynak: http://www.monde-diplomatique.fr/cartes/reperescachemire
99
EK-3
Barış ve güvenlik ortamını her iki ülkenin yüksek menfaatleri gereği olduğu
ve Cemnu ve Keşmir dahil, bütün sorunlarının çözülmesinin bu yüzden çok önemli
olduğunu saptayan 23 Eylül 1998 tarihli anlaşmayı göz önüne alarak;
Hükümetlerinin
300
“Lahor Deklerasyonu”, www.indembassy.org.tr/html/sag1.htm, (18 Mart 2007)
100
ÖZGEÇMİŞ
Kişisel Bilgiler :
Eğitim Durumu :
2. Fransızca : Yetersiz
İş Deneyimi