Tunceli Alevi Ocakları

Trk Kltr ve Hac Bekta Veli Aratrma Dergisi
TUNCELDE ALEV OCAKLARI

Alev Associations in Tunceli
Vel Saltk1
ZET
Tuncelinin kltrel ve sosyolojik yaps yeterince bilinmemektedir. ou kii ve evreler,
Tunceliyi yanl veya eksik bilgilerle tanmaktadrlar.
Tunceli; Sarp ve dalk bir corafyaya sahip olmas nedeniyle bazen mazlumlarn sna
olurken; bazen de sulularn, kaknlarn sna olmutur.
Bu yazda, Tuncelide yaayan ve sre iinde yaadklar blgedeki egemen kltrn
etkisinde kalarak kimileri Zazalaan(Krmanclaan), kimileri de Krtleen (Kurmanlaan)
Seyyidleri ve mensup olduklar Ocaklar zet olarak sunuyorum.
Anahtar Kelimeler:
Tunceli, Ocak, Alevlik
ABSTRACT
We do not know much about the cultural and sociological structure of Tunceli. Most of
the people know little or wrong information abour it.
Tunceli, because of its steep and mountainous geography, has become a shelter for both
guilty and aggrieved people.
In this writing, I will present Seyyids in Tunceli, who become Kurd and Zaza because of
the dominant culture they expose in their region.
Key Words:
Tunceli, Association, Alevsm
Tuncelide Yaayan Seyyitler ve Alevi Ocaklar

Hz. Muhammet ve Hz. Alinin soyundan gelip, Tuncelide yaayan ve bazlar
tarihi sre iinde yaadklar blgenin egemen kltrnn etkisinde kalarak Krtleen
(Kurmanlaan) ve bazlarda Zazalaan
(Krmanclaan) ok sayda Seyyitler var. Bu
Seyyitlerden bazlarnn Ocak merkezleri
Tuncelide bulunurken; bazlarnn da uzantlar Tuncelide yaamaktadrlar.
Ocak merkezleri Tuncelide bulunan 7

Seyyit soyu var. 5 Seyyit soyunun ise uzantlar Tuncelide bulunmaktadrlar. Bu Seyitleri z Brakan Erenler ve Alevi Ocaklar
adl kitabmda geni olarak anlattm iin
burada ksa olarak deineceim.
1-Auien Oca
Asl ad Seyyit Temiz olan Auien, Seyyit Lokman Perendenin torunudur. Piri
Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 145
Tuncelide Alevi Ocaklar
Piran, ser eme-i Mridan Pirlerin

Piri, Mritlerin gze ba olarak anlan
Seyyit Lokman Perende, 5. kuaktan slam
bilgini Ebul Vefann torunudur. Hoca Ahmet Yesevinin 1166 ylnda vefat etmesinden sonra onun okulunun bana gemi,
birok Ulu Pire ve Trkmen prensine eitim
vermitir.
Doum ve lm tarihi tam olarak bilinmeyen Auien (Seyit Temiz); Sar Saltk,
Hac Bekta Veli, Muzafereddin Muhammet,
Ahmet Faki, Doan Ata, ryan Hzr.. gibi
Ulu Pirlerle Hoca Ahmet Yesevinin okulunda okurken, blge 1219 ylnda Mool igaline urad. Lokman Perende de ailesi ile birlikte batya g edip, Erdebile yerleti. 1222
Tarihinde Erdebilde vefat ettikten sonra,
onun ocuklar Seyyit Muhammet ve Seyyit
Mahmut, Anadoluya g ettiler.
Sylenceye gre, Seyit Lokman Perende nin torunlar Seyyit Temiz ve kardei
Seyyit Can Harput (Elaz) a gelirler. Harput beyleri onlar snamak iin kendilerine
bir fincan au (zehir) sunarlar. Seyyit Temiz,
auyu iip, bir damlasn harcamadan parmandan gerisin geri fincana aktr. Kk
kardei Seyyit Can da, auyu iip topuundan gerisin geri fincana aktr. Ondan sonra
bu kardeler ve soylarna Au enler
yada Auanlar denilmi.
Auien kardeler, Elazn Sn kyne
yerleirler. Daha sonra 1239-1240 yllarnda
Baba shak syanna katldlar. Bu kardelerden Seyyit Can, 1246 dan sonra (muhtemelen
Hac Bektala birlikte) Sulucakarahyke
gitti. Velayetnameye gre Hnkar Hac
Bekta Veli onu, Mool komutan Kavus
Hana eli olarak gnderdi. Mool Komutan
onu bir dizi snavdan geirdikten sonra katletti.
Seyyit Temizin drt olu oldu. Koca

Seyyit, Kse Seyyit, Mir Seyyit ve Menek
Seyyit. Koca Seyyit, babas Seyit Temizle
Elazn Sn kynde yatmaktadr. Koca
Seyyitin soyu, Elaz Sn ky, Erzincan
Ardost ve Erzincan-li-Nordan kylerine
yerletiler. 13.Yzyln sonlarnda Saltuklular emikezekde Melkian Beyliini kurunca, Seyyit Temizin oullar Kse Seyyit,
Mir Seyyit ve Menek Seyyit de Tunceliye
gp, Ulukale kyne yerletiler. Kse Seyyit ve Mir Seyyit, kyn kuzeyinde bulunan
Karpan dandaki Kozuk yaylasnda yaylada
iken vefat ettiler. Mezarlar Kozuk yaylasnn bandadr. Oras Au en Yatr olarak bilinir. Yakn tarihe dek oralara yaylaya
kanlar tarafndan ziyaret edilip, zerinde
kurbanlar kesilirdi. Daha sonra Seyyit Menek Hozatn Karabakr (Bargni) kyne
yerleti. Au enin olu Seyyit Menekin
Karabakr (Bargni) kyndeki trbesi hala
yre halk tarafndan nemli bir ziyaretgah
olarak grlp, ziyaret edilmekte ve zerinde kurbanlar kesilip mumlar yaklmaktadr.
Auien Ocann merkezi de bu ky kabul
edilmektedir.
Au enliler, byk dedeleri Seyyit Ebul
Vefadan balayarak Krtlemilerdi. nk, Ebul Vefann babas Seyyit Muhammet,
Deylem Devleti yklrken ldrlm, Ebul
Vefann annesi Meymune onu embek blgesine karp, Krtlerin arasnda saklam
ve bytmt (Saltk, 2006; s.193). ocukluk ve genlik yllar embekli hocas Muhammet embekinin yannda gemiti. Ebul
Vefa daha sonra Buharaya gidip Amcas El
Mugazinin kurduu okulda okumu, sonra
embeke dnp hocas Muhammetin elini
pp, vefa gsterince; hocas da ona Ebul
Vefa adn takmt. Ebul Vefa ve be kuak
sonrasna dein soyu embekte Krtlerin
arasnda kaldlar.
Veli Saltk
Aratrmac Yazar Nejat Birdoana gre Auienlerin Soyaac yledir:

Hz.Ali
mam Hseyin
mam Zeynel Abidin
Seyyit Zeyd
Seyyit Hseyin
Seyyit Ali
Seyyit Muhammet Zahit
Seyyit Muhammet
Seyyit Ebul Vefa
Seyyit Ganim
Seyyit Osman
Seyyit Zeki
Seyyit Salih
Seyyit Osman
Seyyit erafettin
Seyyit Riyani
Seyyit zzettin
Seyyit Lokman Ebul Feyz
Seyyit Mahmut
Seyyit brahim
Seyyit Muhammet
Seyyit Temiz
(Birdoan;1992, S.263).
ecerede 2 Osman ismi gemektedir. Bizce bu doru deil. nk Seyyitlerde bu isimler hemen hi bulunmamaktadr. Ayrca aada verdiimiz Auienlerle ayn soydan gelen
Mineyikli Seyyitler soyaacnda Ebul Vefa, 14.srada iken, bu soyaacnda 9. srada bulunuyor ki, bu doru deil. Seyyit Ebul Vefa, 925 ylnda dodu ve 1017 ylnda ld. Bu durumda Ebul Vefaya dek be isim eksiktir. Yavuz Selim sonras Osmanl ynetimi Kzlbl
(Alevilii) su sayp yasaklad iin, mezhep ve isim deitirenler olmutur. Bu soyaac,
1566 veya 1759 yllarnda yenilenip onaylanrken, ok muhtemeldir ki, bu isimler araya sktrlmtr.
Yine Seyyit Temiz (Aguien), Yesevi Okulunda Sar Saltk ve Hac Bekta Veli ile birlikte okuduuna gre, onlarla ayn kuaktr. Sar Saltk Hz. Aliden balayarak 22. kua
oluturuyor. Keza Hac Bekta Veli de soy zincirinde 23. kua oluturuyor. O halde Seyyit
Temiz de soy zincirinde 22. veya 23. srda olmaldr.
Mneyik (Zeynel Abidin) Seyyitleri Soyaac
Hz.Ali (599-656)
mam Hseyin
(626-680)
mam Zeynel Abidin
(655-713)
Seyyit Zeyd
(681-740 Emeviler ast.)
Seyyit Hseyin
Seyyit Yahya
Seyyit Hasan el Faki
Seyyit Muhammet Zahid
Seyyit Hseyin
Seyyit Muhammet
Seyyit Ali
Seyyit Zeyd
Muhammet
Mncih
Kemal Hayati
Hamis
Ebul Vefa (925-1017) Ganim

S.Zeki
S.Salih
S.Umman
S.erafettin
S.Riyani
S.zzettin
Seyyit Lokman
S.Muhammet S.Mahmut
S.Temiz
Koca Seyyit
S.brahim
Kse Seyyit
Mir Seyyit
Menek Seyit
El Mugazi
Veli Saltk
Auienlerin Tuncelide oturduklar kyler:

S.N.
KYN ESK ADI
KYN YEN ADI
Bargni
Karabakr
Hozat
Doan
Doan
emikezek
Hdrdam
Hdrdam
Pertek
2-Baba Mansur Oca

Tunceli-Mazgirt ilesi Muhundu beldesinde oturan Baba Mansur evlatlarndan
Haydar Doan Dede, szl gelenee dayanarak bize unlar aktarmt:
Baba Mansur, mam Muhammet Bakr n soyundan gelmektedir. Hac Bekta
Veliden 200 yl nce dmanlarndan kap,
Anadoluya gelerek bugnk Muhundunun
kuzeyinde bulunan bir maarada bir sre
saklanm, daha sonra gizlendii yerden kp, bugn Ocak merkezinin bulunduu yere
gelerek, orada bir ev yapmaya balam. Evi
yapt srada Musahibi Kurey Baba onu ziyarete gelmi. O da musahibini karlamaya
knca, yapmakta olduu duvar da onunla
birlikte yrm. O duvar hala Cem evinin
i ksmnda muhafaza ediyoruz.
Hac Bekta Velinin 1231-1232 tarihlerinde Anadoluya geldii bilinmektedir.
Baba Mansur, ondan 200 yl nce geldiine gre, 1030 larda gelmi demektir. Oysa
bu tarihlerde Anadoluya Trk g olmamtr. Aada yaynlayacam belgede de
anlalaca gibi Baba Mansur, 1230larda
bu blgede yaamaktadr.
Baba Mansurun soyundan gelenler, Diyarbakr Dulkadirli Devletinden bir tarihsiz
ecere almlar. Daha sonra torunlar bu ecereyi 2.Mahmut zamannda yenileyip onaylamlar. Ancak bu belge bugne dek hibir
yerde yaynlanp aa kmad. Varsa da
hala saklanyor.
Aratrmalarmza gre Baba Mansur,
Erzurum Saltuklu beyi Seyyit Muhammet
LES
Saltukun oludur. Takriben 1145 ylnda

dodu. Dedesi Saltuklu beyi zzettin Saltuk,
ok sevdii torunu Mansuru, Hoca Ahmet
Yesevinin Trkmenistan Yesi kentinde bulunan okuluna gnderdi. Baba Mansur burada Auienin dedesi Seyyit Lokman Perende, Abdal Musann dedesi Seyyit Haydar
Gazi, Baba lyasn babas Seyyit Ali, Ahmet
Yesevinin olu Kudbettin Haydar, Kalender Velinin babas Seyyit Siyami Faki gibi
erenlerle birlikte okudu. lkesine dnnce
dedesi onu 1165 ylnda Dou Dersimin
merkezi olan Mecingert (Mazgirt ilesi)
Sancak Beyliine atand. Seyyit Mansur,
Mecingertte uzun sre sancak beylii yapt. Sancan ok adilce ynetti. Halk arasnda ok sevildii iin Baba Mansur
unvanyla anld. Anadolu Seluklu sultan
Rknettin Sleyman ah, 1202 ylnda Saltuklu Beyliini ortadan kaldrdktan sonra
Gcistana bir sefer dzenledi. Bu seferde
Grcistan kraliesi Tamaraya ar bir ekilde yenilerek, ok sayda ganimet ve tutsak
kaptrp, Erzuruma kat. Bu tutsaklar arasnda Mengcek beyi Behram ah da vard.
Daha sonra ar tazminatlar denerek bu
tutsaklar kurtarldlar. Seluklu sultan Sleyman ah, kardei Turul ah Erzuruma
vali olarak atayp, Konyaya dnd. Erzurum valisi Turul ah, Grcler karsnda
sarslan prejtizini kurtarmak iin ertesi yl,
Mecingert sancak beyi Mansur Saltukun
zerine bir ordu gnderdi. Mansur Saltuk, bu
ordu karsnda direnecek kuvveti olmad
iin, Mazgirtin dousunda kalan Muhundu
tarafna kap, talipleri olan adllar, zollar ve Hranlar arasnda sakland. Mecingert
kale kitabesinde onun ve atalarnn adlar yazldr.
Prop. Dr. Osman Turan:
(Turan; 2001,S.37) .
Saltuklu devleti nihayete ermekle beraber, son hkmdar Nasrettin Muhammetin

olu Mansurun Mecingert kalesine hakim
olduu grlmektedir. Bu kalede okunmas zor olan bir kitabede kale sahibi Ebu
Mansur bin Muhammet bin Saltuk bin Ali
bin Ebul Kasm eklinde bu hanedann soy
eceresini de meydana koymaktadr diyor
Baba Mansur evlatlarndan Muhundu

lu Haydar Doan Dedenin aktard:
Baba Mansur, dmanlarndan kaarak
gelip, Muhundunun kuzeyindeki maarada
bir sre sakland, ortalk durulduktan sonra
aa kt eklindeki szl anlatm ile tarihi belgeler rtyor (Saltk; 2009,S.140)
Onun soyu olu Veliden oalarak aada vereceimiz kylere daldlar.

Hz.Ali
.Hseyin
.Zeynel Abidin
.Muhammet Bakr
.Cafer Sadk
.Musa Kazm
. Ali Rza
.Muhammet Taki
mam Naki
S.Musa Ara
.Hasan Asker
S.Muhammet
Mehdi
S.Yahya
S.Cafer
S.Hseyin
S.Ubeydullah
S.Abdulgani
S.Muhammet Buhari
S.Kasm Saltuk
S.Ali Saltuk
S.zzettin Saltuk
S. Muhammet
S.Melik ah Saltuk
S.Mansur (Baba Mansur)
S.Sar Saltuk(erif Hzr)
Seyyit Veli
Cafer
Veyis
Ahmet
Abbas
Veli Saltk
Baba Mansurlularn Tuncelide oturduklar kyler:

S.N.
KYN ESK ADI
Fara
Akdven
KYN YEN ADI
Mazgirt
LES
Gersinot
Ardl
Plmr
Goman (Kark)
Yaarolu
Mazgirt
Kavaktepe (Kar.)
Kavaktepe
Mazgirt
Kayrlar (kar.)
Kayrlar
Plmr
Kurkurik (Kar.)
Aktarla
Mazgirt
Kupik
Gelincik
Mazgirt
Kuhane (Kar.)
Kuhane
Mazgirt
Ldek (Kark)
Kartutan
Mazgirt
10
Muhundu(Kar.)
Darkent
Mazgirt
11
ris (kar.)
Akkl
Mazgirt
12
bek
Yeldeen
Mazgirt
13
Tahsini (Kar.)
Gkekonak
Plmr
14
Tilk (Kark)
Temrtaht
Mazgirt
15
Tokmak
Karaolan Mez.
Ovack
16
Trmek
Aktuluk (Kar.)
Merkez
3-Delil Bircan (Berhucan) Oca

Delil Bircan, mam Zeynel Abidinin
olu Seyyit Zeyd kolundan gelmektedir. Halen Tunceli-Pertek ilesinde oturan ve Delil Bircan soyundan gelen Hseyin Erdoan
Dedenin eski yazy bilen bir hocaya yaptrd amatrce eviriye gre; Delil Bircann
atalarna ilk kez hicretin 48.ylnda bir ecere
verilmi. O ecere hicri 400, miladi 1010 ylnda eyh Horasani tarafndan Horasanda
yenilenmi. Bu ecere daha sonra Seyyit
Abdullah tarafndan dnemin Nakib-ul Eraflarna gtrlerek brahim Mekki, Yusuf
Dmki ve eyh Hasann tanklnda, katip
Tacettin El Vefani tarafndan kaleme alnm
ve eyhler eyhi eyh madettin Sleyman
ve eyh Alaattin tarafndan onaylanmtr.
ecerenin iinden geen ifadeye gre (Cengiz Han melunu) yznden soy Anadoluya
g etmi.
Orijinal metini grmediimiz ve bir uzmana evirtemediimiz iin bu ecereleri

eksik bulduumuzu peinen belirtelim. Belgeye gre:
Bundan sonra zahit olan, abit olan ve
rah (yol) sahibi olan eyhlerin babas Abdullah b.Belican b.Muhammet b.Said b.Mundev
b.Salih b.Ered b.Mnde b. shak b. brhim
S.A.
Bu hrka eyh madeddin tarafndan ey
Delu Belincana; gece gndz be vakit namaz klmas; yaratlanlara iyi ilikide bulunmas; Allahn ve Resullahn emrettiklerini
cemaatine emretmesi; Allahn farz kldklarn yerine getirmesi; zekat, r, sadaka,
ftr, kurban ve hazinelerden topladkla-rn
muhtalara, miskinlere, yolda kalmlara ve
ihtiya sahiplerine datmas koulu ile giydirildi.
eyh madettin Sleyman, Delu Belicana bal aadaki Krt cemaatlerine de vasiyete
buluyor:
Aadaki Krt cemaatlerine vasiyettir:
Bu cemaatler, Sultanul Arifin Horasani huzurunda eyh Delu Belincana balanmlar.
eyh Delu Belican, eyh Sleyman ve eyh Alaattin tarafndan nimetlendirilmitir. Allahn,
Meleklerin ve btn insanlarn lanetleri onu zenlerin zerine olsun. Bu vasiyete kar gelen
her kul asidir. Her asi Cehennemliktir.
eyh Delu Belicana balanan cemaatler:
1-Melkii Cemaati
15-Esikan
29-Dirimgarian
2-Berekan
16-Keykan
30-Taksvan
3-Evdelan
17-Kimrian
31-Lezan
4-Zafaran
18-Kuniyan
32-Kullimeman
5-Bozukan
19-Butahisi
33-Mukicenan
6-Nirikan
20-Kerikan
34-Dmkiyan
7-Cazikan
21-adiyan
35-Berberiyan
8-Mukan
22-Huubelan
36-Nebedan
9-Eskuban
23-eyhbelan
37-Nuruzan
10-ehnevan
24-Ekunyan
38-Verebseban
11-Semedan
25-Halikan
39-Zurzanian
12-zemenan
26-Buhenan
40-Delipkan
13-Menenan
27-Beytan
14-Arabi Keseban
28-Buran
Bu airet veya cemaatlerin bir blm hala Tunceli-Erzincan-Bingl snrlar iinde yaamaktalar.
Biroklar da bilinmiyor, baka airetlerle btnlemiler.
Veli Saltk
eyh madettin Sleyman tarafndan koullu olarak Delu Berhucana verilen ecere
yledir:
Hz.Al
mam Hseyin
mam Zeynel Abidin
Zeydul Enver
Hasanul Ekber
Zeydin
Muhammet
Muhammet
Zahudul
Abdul Varihinde
Ebul Vefa
brahim el Hrkani
shak Ahmet
Ziyaddin
Allahverdi
Ali
Hasan
Hseyin
Ziyaddin
Allah Kulu Ahmet
Yadigar
Mecnun
Ziyattin Hseyin
Hseyin
Ahmet
Salih
shak
Memduh
Muhammet
Abdullah Berhucan
Ali
Hasan
Kemal
Mecnun
Mevali
Cucikler smailler Hseyinler
lyaslar
a)Mrtkanlar
b)Hasa Meliler
c)Keskinler
d)Ali lyaslar
Mevali
brahim
Hseyin
Rza
Hasan
Hseyin Erdoan
Haki
Kasm
Deniz
Hasan
Fehruz
Yelbeyliler
a)Azizler
b)Gencikanlar
c)Hdrlar
d)vibeyler
e)vikekiler
Veli Saltk
Abdullah Berhucan
Ali
Hasan
Kemal
Dervi Mehmetler
a)Dedegiller
b)Alibabagiller
Mdrgiller
Hseyinler
Mecnun
Rusupiyanlar Babkanlar Cvkanlar
a)mam Seyitler
b)Porikanlar
c)Balkanlar
(Tercan-Armutlu)
Rehberler
Molla Veliler Hasimamlar S.Hanllar Selikanlar Skanlarb Kurtkanlar Kelikanlar Abdullahlar Alibabalar bi Hasanlar
(Elbistan)
a)Memiraslar
b)Hsisurlar
c)Hesitollar
d)Ali Kllar
a)Gntalar
b)Durbalar(Kelkit)
c)Hasan Efendiler(K)
d)Yldrmlar
Bize gre Hseyin Erdoan Dede 45.

veya 46. kuakta olmalyd. Bu soyaacnda
eksikler var.
Delil Bircan 30. srada olduuna gre
1400lerin sonlar ile 1500lerin balarnda
yaam oluyor. Bu durumda 1220 ylndaki
Mool igalinden sonra Anadoluya gelmi
olmas imkanszdr. Mool igalini yaayanlar, 21. ve 22. kuaklard.
Yine, yukarda yaynladmz Auienler Ocanda ki listelerde Seyyit Ebul Vefa
14. kuakta yer ald ve babas Muhammet
olduu halde; bu ecerede Ebul Vefa 11. srada yer alyor ve babas Abdul Verihinde oluyor ki; kesinlikle yanltr.
Ayrca 740 ylnda Emeviler tarafndan
Kfe de aslan Seyyit Zeydin olu var.
Bunlardan biri Yahyadr ki; 744 ylnda
Horasan Grgan kentinde asld. Dier olu
Seyyit Hseyindir ki; Battal Gazi, Auienler, Mneykliler ve Karacalar onun soyundan
gelirler. 3.Olu Seyyit sadr ki; ran-Gilan
a)Ertemler
b)Makallar
blgesinde kurulan Seyitler Hanedanl (Ali

Kiya Devleti) bu koldan gelirler.
Ksacas Seyyit Zeydin Hasanul Ekber
adnda bir olu yoktur.
Delil Bircan Ocana: Mlliler, uhadarlar, Abbasanlar, Pilvenkler, Butikanlar, Bozukanlar, Kevanlar ve Abdalanlar baldr.
Berhucanlarn Tuncelide oturduklar
kyler:
KYN YEN
ADI
S.N.
KYN ESK ADI
Baluer (Kar.)
Beydam
Pertek
Erindik (Kark)
Yamba
Pertek
Hurumk (Kar.)
Dere
Pertek
Kazl (Kark)
Kazl
Pertek
Margik (Kar.)
Gnbaz
Pertek
Pilvenk (Kark)
Dedeaa
Merkez
Pohateris(Kar.)
Elmaka
Pertek
enk (Kark)
Bakrl
Pertek
Tanz (Kark)
Tozkoparan
Pertek
Yeniky (Kark
Yeniky
Pertek
10
LES
4-Seyyit Cemal (Dervi Cemal) Oca

Seyyit Cemal, Hac Bektai Veli Dergah
nda yetimi dervilerden biridir. Hac Bektai Velayet-namesinde ona ilikin unlar
aktarlr:
Hnkar, ahirete gnce, onun halifelerinin her biri, onun gnderdii yere gittiler.
Yalnz bu yz altm halifeden bu gne
dek adlar malum olanlar anacaz: Cemal
Seyyit, Saru smail, Kolu Ak Hacm Sultan,
Resul Baba, Pir Ebi Sultan, Recep Seydi,
Sultan Balaeddin, Yahya Paa, Barak Baba,
Ali Baba, Atlas Pus Sultan, Dost-u Huda, Hzr Samit..
Hnkar, Seyyit Cemali, halifelerinin
hepsinden ok severdi. Onu pek arlard.
Bu nedenle halifeler de ona sayg duyarlard. Hnkar da bunu buyururdu. ou
zaman eliyle srtn svazlayp, Cemalim,
Cemalim derdi. Seyyit Cemal, btn halifelerin st yannda otururdu.
Bir gn: Acaba Hnkr bize bir yurt
gsterir mi? diye dncelere dald.
Hnkara malum oldu:
Cemalim dedi. Bizi varlk yurduna
gnder, sonra bir merkep al yola d. Merkebini nerede kurt yerse, orasn sana yurt
verdik. Oraya varr, yurt kurarsn. Senden
bir oul gelecek, Akdenize yol edecek
dedi.
Hnkr varlk yurduna gtkten sonra,
Habip Emirciyi Hnkarn postuna oturttular. Seyyit Cemal, Erenlerin szne uyup,
bir merkep ald. Yola revan oldu. Vara vara
Altntaa vard. Otlu, sulak, imenlik gzel
bir yerdi. Merkebini ayra sald. Kendisi de
uyuyakald. Bir sre sonra uyannca, bakt ki
merkebini kurt yemi. Erenlerin szn hatrlayp, oraya yerleti. Orada bir ok keraTrk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 156
metler gsterdi. Evlendi. Bir olu oldu. Adn

Asldoan koydu.
Asldoan, bir zaman sonra Rumeline
gemek istedi. Gelibolu boazna vard.
Karya gemek iin kayklar onu karya geirmek istemeyince, o da denize doru
yrd. Deniz nnde yarlp suyu ekiliyor,
kara oluyordu. Kayklar bunu grnce koup aman dilediler.
Seyyit Cemal, Altnta blgesinden Tkelcik e geldi. Orada vefat etti. Mezar oradadr.
Seyyit Cemal, takriben 1230 ylnda dodu. Hac Bektai Velinin vefatndan (1271)
sonra, Ktahya Altntaa gitti. Daha sonra
Tekelike yerleti. Evlendi. Takriben 1280
lerde olu Asldoan dnyaya geldi.
Altnta, Ktahyann ilesidir. Ktahya
nn gneyinde, Dumlupnarn kuzeyindedir. Hisarck, Ktahyaya baldr. Tavanl
ilesinin gney batsndadr. Tkelcik denen
yer ise, bugnk Tavanlya bal bir beldedir. Tavanl ile Hisarck arasnda bulunuyor.
Yeni ad Tekelciktir. Hisarck ile Altnta
aras, o gnn koullarna gre yaya olarak
iki gnlk bir yoldur.
Dervi Cemalin torunu Seyyit Erdoan, Balkesir Bigadite yatyor. Bigadi,
Hisarckn batsnda bulunuyor. Yaya olarak
Hisarcka iki gnlk mesafededir. Seyyit
Erdoann olu Seyyit smail Erturul, Yataan da yatmaktadr.
Seyyit smail Erturulun torunlar, 1511
ylnda Dalaman blgesinde balayan ah
Kulu ayaklanmasna katldlar. ah Kulu isyanclar, nce Ktahya Beylerbeyini yendiler. Sonara Kayseri Bylerbeyini yendiler.
Daha sonra Kayseri yaknlarndaki ubuk
ovasnda Vezir Hadm Ali Paa ile arptlar.
Veli Saltk
Bu arpmada Ba vezir Hadm Ali Paa da,

ahkulu da vuruldular. Ama bu Trkmenler,
15.000 atl bir gle rana vardlar.
te Dervi Cemalin torunlar da bu tarihte Dersimde kaldlar. Dersim, o tarihlerde Melkianl Saltuklularn elindeydi.
Seyyit smail Erturulun torunlar
Dersimde nce Saman yresine yerletiler. Bir blm Hozatn Zankirek (Karaavu) kyne yerletiler. Bir blm de yine
Hozatn Akpnar kyne yerletiler. Bir
blm de 1600lerin balarnda Hozatn
Dervcemal kyn kurdular.
Dervi Cemal evlatlar, eyh Hasanl
airetlerinden Karaballar, Ferhatlar ve Ko
Ua airetlerine dedelik yaptlar. Dervi
Cemal evlatlarnn bir blm halen Eskiehir Doanayr beldesinde oturmaktalar
ve Eskiehir-Ktahya tarafndaki taliplerine
Dedelik yapmaktalar.
Dervi Camelliler, Sar Saltk ve Sar
Saltkllar Mrit bilmiler.
2 Ekim 2006 tarihinde ART Televizyonunda yaynlanan Prof.Alemdar Yalnn
yapt Alevi Ocaklarn tantan programn ekimleri iin Tunceliye gittiimizde,
Munzur Baba ekimleri iin Ovack ilesine
uramtk. 96 Yanda olduunu rendiim Dervi Cemal evlatlarndan Seyfi Frik
Dedeye urayp, bir sylei yapm ve kendisi kadar yal curas ile iki deyi syletmitik. Seyfi Frik Dede srarla elimi pmek isteyince, ekim ekibimizden kameraman zgr
hayretler iinde kalmt. Ankaraya dnnce
Prof. Dr. Alemdar Yaln Hocaya:
Hocam! Veli abim 96 yandaki dedeye
elini ptrd deyince, Alemdar hoca kahkalarla glp, zgrn aknln gidermek iin unlar anlatmt:
Veli Hocann mensup olduu Sar Saltk

ailesi, Seyit Cemal Ocann Mrididir.
Alevilikte El Ele, El Hakka ular. Veli Hoca
ona elini ptrmeseydi, o diyecekti ki:
Ben ne su iledim, ne gnah iledim ki
Pirim bana yz eviriyor, elini ptrmyor?
Gelenekte Pir elini sulu insana ptrmez.
Suni kkenden gelip, bu gelenee yabanc olan kameraman zgr, birazck ikna olmua benzedi.
Dervi Cemalin bugne dek yaynlanm bir soy eceresine raslamadk.
Dervi Camallarn Tuncelide
Oturduklar Kyler
S.N.
KYN ESK ADI
KYN YEN ADI
LES
Akpnar
Akpnar
Hozat
A. Urik (Kar.)
Aa Kayaba
Pertek
Cemolar
Balkaynar
Hozat
Dervicamal
Dervicamal
Hozat
Phami
Alanck
Hozat
Samanik (Kar.)
Ardl
Pertek
Tanz (Kar.)
Tozkoparan
Pertek
Yukar Urik
Yukar Kayaba
Pertek
Zankirek
Karabakr
Hozat
5-Kureyan (Mahmut Hayrani) Oca

Seyyit Mahmut Hayrani, Dersim blgesinde yaam, daha sonra Akehire g
edip, oraya yerlemitir.
Mahmut Hayrani, Baba shak syan sonras Dersimde saklanan Hac Bektai Veli ve
dier pirlerle tant ve Hac Bektai Veliye
hayran kald. Anadolu Seluklularnn
Moollara yenilip zayf dmelerinden ve
ardndan 1246 ylnda Gyasettin Keyhsrev
ldkten sonra Hac Bekta Veli ile birlikte
anadoluya geldi.
Seyyit Mahmut, Hac Bekta Veliye
hayran kald iin kendisine Hayrani
takma ad verilmiti. Daha sonra Mevlana ve

Seluklularla iliki kurmu, mezhep deitirerek kad olmu ve Akehire yerlemiti.
Saltuknamede Mahmut Hayrani ile ilgili
unlar aktarlmaktadr:
..Hac Bekta Ruma geldi. Rumda
olanlar onu karladlar. Onu ol yere getirdiler. Gelip orada karar tuttu. Orada bir
ku daha vard. Seyyit idi. Yedi yldr hayran olup, gzn yznden ayrmazd. Adna Seyyit Mahmut Hayrani derlerdi. Krvan
ilinde Akyanos (Akehir) kentinde bir zaviyede otururdu.
Birgn Sultan Sar Saltuk, Fakih Ahmete
geldi. Fakih Ahmet erifi (Sar Saltuk) grnce ayaa kalkt. Ona sayglar gsterip
arlad. Rum lkesinde bulunan Erenleri
arp getirdiler. Erenler gelip oturdular. Hac Bekta bunlara helva piirdi. Yeyip, hamd olsun diye dualar ettiler. Sar
Saltuktan Velilik gstermesini istediler.
Saltuk, ellerini yere vurunca orada tatl bir
su kt. ip ad oldular.
Ahmet erife:
Server! Siz, Mahmut Hayrani ile Mevlana Celalettine de haber verin dediniz.
Haber saldk gelmediler dedi.
erif, niin gelmediklerini sorunca Ahmet:
Biri aktr, biri hayrandr. Onun iin
akl meclisinde cem olamadlar dedi.
erif, birka gn sonra Erenlerden izin
isteyip, Mevlanaya gitti. Bir ka gn orada kaldktan sonra, kalkp Seyyit Mahmut
Hayraniye gitti. Mahmut, Sar Saltuku grnce akl bana gelip, onunla syleti. Sar
Saltuk, Mahmuttan tvbe eli alp, drt terekli tac Mahmuta giydirdi.
Saltuknamenin bu anlatmndan da anlald gibi, Seyyit Mahmut, Sar Saltuku

daha nceden tanyor ve ona sayg duyuyordu. Akehire gelince, mezhep deitirmitir.
Sar Saltuk onu ikna ediyor. Seyyit Mahmut,
tvbe edip, mezhebine geri dnyor. Bunun
zerine Sar Saltuk ona Alevilikte Drt
Kap anlamna gelen drt terekli tac giydiriyor.
Velayetnamede ise onunla ilgili unlar
aktarlmaktadr:
.Akehirde Seyyit Muhammet Hayrani
adnda biri vard. Yannda 300 Mevlevi dervii ile bir gn Hnkar ziyarete gitti. Bir
aslana bindi. Elinde kam yerine bir ylan
vard. Bu durum Hnkara bildirildi
Hac Bekta Veli:
Kimdir bir canl varla binmi gelen?
Biz cansz varla binelim dedi.
Kzlca Helvat yaknnda bir Kzl Kaya
vard. Hac Bekta Veli bu Kzl Kayaya binip;
Yr! dedi.
Kaya bir ku biimine girerek yryp,
Mahmut Hayraniyi karlad. Mahmut Hayrani bunu grnce yaptndan utand,. aslandan yere indi. Ylan da yere att. Hnkr
ona dedi ki:
Canlya herkes binip yrtr. cansz yrtmekte.
Seyyit Mahmt Hayrani, onun ellerine kapand.
Bu anlatmdan da anlalyor ki; Seyyit
Mahmut Hayrani, yine sznde durmamtr.
Mevlevi Tarikatna girmitir. Hatta, o veya
onun soyu, Osmanl Nakibul Eraflarnca
onayl bir Soyaac (ecere) belgesi de al-
Veli Saltk
mtr.
semma Hanver
Seyyit Mahmut Hayrani, Akehire yerletikten sonra orada bir tekke (okul) am.
Bu okulunda ok renci yetimi. Onun
ocuklar ve torunlar da bu okulda okumu,
sonradan Osmanlda nemli grevler almlar. rnein Seyyit Mahmut Hayraninin torunlarndan Muhittin olu Seyyit Hdr; Fatih Sultan Mehmetin stanbula atad ilk
kadlardan biridir. Kad Seyyit Hdr, kardei
Seyyit Aliyi Dersim (Tunceli) deki akrabalarn aratrmak iin oraya gndermi.
Yani; Han Kentli Ba lyas kabilesinden Hseyin; (Aratrmac Ali Rza Erenler Ba lyas, Baliyan Aireti olarak
vermi. Dorusu Baba lyasllar olmaldr. Zazacada Baba szc ksaltlarak
ba eklinde ifade edilmektedir. rnein;
Baba Mansur da ksaltlarak Ba Mansur eklinde konuulmaktadr.)
Anadolu Seluklu Sultan Alaattin Keykubat, 1230 yl Austos aynda Erzincan

Yass imende Celalettin Harzemah yendikten sonra Mazgirtin kuzey dousunda yer
alan Ban kalesine gitti. O blgedeki airet
liderlerini ve Seyitleri toplayp grmeler
yaptktan sonra blgedeki airetlerin Rehberliini Dervi Beyaz olu Ali Uyuma;
Pirliini de Hac Kurey olu Seyit Ali ve
Baba Mansura verdi.
Yani; Bozkrl denilen Milli kabilesinden Muhammet;
Mu-Vartonun orik Dervi beyaz evlad Hzr Alinin evinde kan Anadolu Seluklu Sultan Alaattin Keykubat tarafndan
h.628(1230) ylnda imzalanan belge zetle
yledir:
1-Cafer min kabileti Delienler El Msemma skek Da ismi hu Slbs bil lakab
Hrrem Bagan.
Yani; Yksek Slbs dal denilen Delienler lakapl Hrrem Beyler kabilesinden Cafer;
4-Muhammet min kabileti Milli El Msemma Bozkr.
5-Abdullah min kabileti zol El Msemma Ayak bi lakabi ki Blk.

Yani; ki Blk lakapl, ayak unvanl zol kabilesinden Abdullah;
6-Ali min kabileti Haydar El Msemma
bi lakabi Karavel
Yani; Karavel lakab ile nl Haydar
kabilesinden Ali;
7-Mustafa min kabileti Karsan El Msemma Hanerdik bi lakabi Saz..
Yani; Dik Haner unvanl, Saz lakapl
Karsan kabile-sinden Mustafa;
8-brahim min kabileti Lal, El Msemma Bay-Kara bi lakabi Yrk Uzun
Yani; Bay Kara unvanl, deer ad
Uzun Yrk olan Lal kabilesinden brahim;
2-Teymur min kabileti Alan El Msemma Burkent Budan.
9-Mahmut min kabileti akr Tahir.
Yani; Budandan Burkentli lakabyla anlan Alan kabilesinden Temur;
Yani; akr Tahir kabilesinden Mahmut;
3-Hsyin min kabileti Ba lyas El M-
10-Yusuf min kabileti Zor Veliyan El
Msamma Duvar Delen.
Dervi Ali Uyum:
Yani; Duvar Delen olarak tannan Zor

Veliyan kabilesinden Yusuf;
Soydan gelen ilahi bir gtr. Bir keramettir der.
11-Muhammet min kabileti Dada Brk

El Msemma Bucak.
Padiah 4.Murat, Dervi Ali Uyumu kutlayarak yannda getirdii eceresinin altna:
Yani; Dada Brk kabilesinden Bucakl

Mahmut;
El malum vel mehur Dervi Beyaz veledi alem Ali Uyum Mukayyedu fil ky
bil tekiyyeti el mstemi memeliket apakcur Abi Tahur yazsn yazp onaylar. Yani;
apakur (Bingl) ovasn Dervi Beyaz
evlatlarndan Ali Uyuma vakfettim. Abu
Tahur kynde bu Ocak adna halk irad
etmek zere bir tekke ve zaviye amasn
buyurdum deyip ecereyi onaylar. (Erenler; 2006, S.27).
12-Abbas min kabileti Merdis El Msemma Kllahi Dik..

Yani; Klah Dik olarak adlandrlan
Merdis kabilesinden Abbas;
Ad geen Airetlerin (Oba ve Oymaklarn) Dedelik grevlerini ad geen airet
nderlerinin huzurunda Baba Mansur ve
Hac Kurey olu Aliye; Rehberliini de
Dervi Beyaz olu Ali Uyuma verdim.
(Erenler;2006, s.26-27)
Ali Rza Erenler:
Bu ecere, hicri 800(1397) ylnda Osmanl Sultan Orhan Gazi tarafndan grlerek, altna yle bir aklama yazlmtr:
Mceddeden hazihi eceretn Fi semane mie vefi vakti lefiha Badat Abdullah el
Tayip Fi vakti zillulahil slam bi ismihu Sultan Orhan Gazi. Yani Badat halifesi Abdullah El Tayip zamannda slam glgesi
altnda bulunduran Orhan Gazi tarafndan
bu ecere grlm ve yenilenmitir.
Daha sonra Ban kalesi kaplcalarna
gelen ve kalede Peri suyunu temaa eden
Sultan 4.Murat, Peri suyu zerine pelerinini atp binerek karya geen dervii huzura
artp sorar:
Azgn akan K suyunun zerine pelerinini atarak karya nasl getin?
ecerenin altna dlen bu not hayalidir.

nk:
1-1397 ylnda Orhan Gazi diye bir Osmanl padiah yoktur.
2- Bu tarihlerde Abbasi halifeleri Badat ta oturmuyorlard. Badatta oturan son
Abbasi halifesi, Mool han Hla tarafndan 1259 ylnda ldrlmt. Hayatta
kalan Abbasiler Msra kam ve orada
Fatimilerin glgesinde sembolik bir halifelik srdrmlerdi ta ki, Yavuz Sultan Selim
1517 ylnda Kahireyi ele geirip halifelii
Osmanlnn uhdesine alana dek.
Kureyanllara ait olduu sylenen ecereyi z Brakan Erenle ve Alevi Ocaklar
adl kitabmda yaynladm ama elikilerle dolu bir seceredir. O ecerede kendilerini
Hac Bekta Veliye balarlar ki bu doru
deil. Kureyanlarn byk atas, yol anlamnda Hac Bekta Veliye balanp, ondan
el alm olabilirler ancak onun soyundan gelmedikleri kesindir.
Anlalmayan bir dier husus da Dervi
Veli Saltk
Beyaz ile Hac Kureyin ayn Ocak saylmasdr ki, bizce bu yanltr. Aksi taktirde yukarda
Alaattin Keykubatn onaylad orik eceresinde ad geen airet ve oymaklarn Rehberlik ve Pirlii ayn Ocaa verilmezdi. nk gelenekte bu rnee raslanmyor. Bize gre
Dervi Beyaz ile Hac Kurey Ocaklar ayr Ocaklardr.
Kureyanllarn Tuncelide Oturduklar Kyler
S.N.
KYN ESK ADI
KYN YEN ADI
LES
Aaenlii (Kar.
Aaenlii
Plmr
Akta
Akta
Ovack
Ambar
Ambar
Merkez
Aa Harik
A.Doluca
Nazmiye
Azge
Gneycik
Nazmiye
Balluca
Ballca
Nazmiye
Baravyoncalk
Sarbudak (Kar.)
Plmr
Bakalecik
Bakalecik(Kar.)
Plmr
alayan (Kar.)
alayan
Plmr
10
amurek (Kar.)
Ilsu
Nazmiye
11
anakay S.
Aa anak(K.)
Mazgirt
12
olahar
alkran
Merkez
13
ukur
ukurky
Merkez
14
Dzdan
Pnar
Merkez
15
Elgazi
Elgazi
Ovack
16
Gomosr
Elmal Mez.
Plmr
17
Hako (Kark)
Turnayolu
Nazmiye
18
Hakis/Malko
Bykyurt (Kar.)
Nazmiye
19
Halitpnar
Halitpnar
Ovack
20
Hasum
Gzelpnar
Nazmiye
21
Havikpah
Babaoca
Merkez
22
Hodik
Yazgeldi
Nazmiye
23
Hormek (Kar.)
Yakack
Nazmiye
24
Hosor
Kopuzlar
Merkez
25
resi / Yeris
Dallbahe
Nazmiye
26
Kabun
Kklce
Mazgirt
27
Kalman (Kar.)
Gnlce
Nazmiye
28
Keykanlu (Kar.)
Keykanl
Pertek
29
Krklar (Kark)
Krklar
Plmr
30
Kincir
dam Mez.
Plmr
31
Krgen
Batman
Merkez
32
Lazvan
Aslanyurdu
Mazgirt
33
Mukuf (Kar.)
nveren
Plmr
34
Murdafan (Kar.)
Kangall
Plmr
35
Nt
Merkez
36
Pagaali
Uzuntarla
Merkez
37
Panan
Bostanl
Nazmiye
38
Pozapun
Gmemi
Merkez
39
Ronak
Alack Mez.
Merkez
40
Sayrik
evrecik
Nazmiye
41
Sini Trk (Kar.)
Senek
Plmr
42
Sumak (Kar.)
Sumak
Pertek
43
ahverdi (Kar.)
ahverdi
Ovack
44
Tar (Kar.)
Alack
Merkez
45
Trmek (Kar.)
Aktuluk
Merkez
46
Velkan (Kar.)
Baylk
Merkez
47
Venk (Kar.)
Karlar Mez.
Merkez
48
Veramin
Efeal
Plmr
49
Yerisik
Plmr
50
Yukar anak
Y.anak
Mazgirt
6-Sar Saltk Oca

Sar Saltuk, Seyyit Muhammet Buharinin 6.kuak torunudur. Muhammet Buhari, Niabur Dergh Piri Seyit Ubeydullahn torunudur. Seyit Ubeydullahn lmnden sonra
Niabur Derghnn bana Hac Bekta Velinin byk dedesi Seyit Muhammet geince;
Muhammetin kardei Seyyit Abdulgani, oullar Muhammet Buhari ve Abdulaziz ile birlikte 990l yllarda Niaburdan Buharaya g etti. Buhara yresinde Ouzlarn byk
boylarndan epniler arasnda Alevi slam yaymaya balad. epniler Alevi slam benimseyince, Muhammet Buhari ve kardei Seyit Abdulazizin talipleri oldular. Seyyit Abdulaziz ayn zamanda Byk Seluklu ailesine danmanlk ve retmenlik yapyordu. Aabeyi
Muhammet Buhari, gen yalarda vefat etti. Onun olu Ebul Kasm Saltuk, yetim kald.
Ebul Kasm Saltuk, Seluklu ehzadeleri ile birlikte amcas tarafndan okutulup bytld.
(Saltk; 2004, S.68).
Alp Arslan, Seluklu Sultan olunca, amcas brahim Ynal ve amca olu Kutalm Beyle
taht kavgalarna girdi. Amcas brahimi de amca olu Kutalm da yenip ldrd. Ancak
taht kavgalar yine devam ediyordu ve Trkmenler giderek Alp Arslandan uzaklayorlard.
Onun kurnaz veziri afi lider Nizaml Mlk, Alp Arslana bir tte bulundu:
Veli Saltk
Trkmenlerin gvenini kazanp kendi yanna ekmek istiyorsan, Seyitlerden(Dedelerden)

birka kiiyi yanna al ve ordularna komutan yap.
Alp Arslan bu de uyarak Muhammet Buharinin olu Ebul Kasm Saltk, Seyit
Abdulazizin olu Daniment Gazi, mam Musa Kzm soyundan gelen Seyit Mengcek
Gazi ve Doger Boy beyi Artuk ah ordularna komutan yapt. (Saltk; 2004, S.55).
Alp Arslan, 1071 ylnda Malazgirtte Bizansllar yenip, Anadoluya girince; Dou Anadolu blgesini, Erzurum bakent olmak zere Ebul Kasm Saltuka kta olarak verdi. Ebul
Kasm Saltuk, 1072 ylnda Dou Anadoluda ilk Trk beylii olan Saltuklular Beyliini
kurdu. ( Saltk; 2004, S.63).
Ebul Kasm Saltuktan sonra, Saltuklularn bana olu Ali Saltuk geti. Ondan sonra
kardei Emir Gazi Saltuk geti. Emir Gazi Saltukun lmnden sonra, Saltuklularn bana, Ali Saltukun olu zzettin Saltuk geti. zzettin Saltukun lmnden sonra byk olu
Muhammet Saltuk, baa geti. Muhammet Saltuktan sonra baa olu Melik ah Saltuk geti.
Melik ah Saltuk, 1202 ylnda Anadolu Seluklu sultan Rknettin Sleyman ah tarafndan katledildi.
te onun henz 3-4 yanda olan olu erif Hzr ve ailesi, amcas Seyyit smailin nclnde, bir gurup talipleri ile birlikte gelip Hozatn Averen kyne yerleti.
Sar Saltukun (erif Hzr) soyu yle gelmitir:
Hz.Ali
.Hseyin
.Zeynel Abidin
.Muhammet Bakr
.Cafer Sadk
.Musa Kazm
.Ali Rza
.Muhammet Taki
S.Musa Ara
S.Muhammet (874 ylnda Niabur Dergah piridir.)
S.Yahya
S.Cafer
S.Hseyin
S.Ubeydullah
S.Abdulgani
S.Muhammet Buhari
S.Abdulaziz
S.Ebul Kasm Saltuk

S.Ali Saltuk
S.Emir Gazi Saltuk
S.zzettin Saltuk
S.Muhammet Saltuk
S.Melik ah Saltuk
Mansur (Baba Mansur)
S.smail (Abdal Seyyyit)
Sar Saltuk (erif Hzr)

Amcas Seyyit smail, erif Hzr
(Sar Saltuk), nce emikezekte okuttu.
Daha sonra Trkmenistana Hoca Ahmet
Yesevinin niversitesine gnderdi. erif
Hzr, Horasana, Mengcek beyi Behram
ahn olu Muzaferettin Muhammet ile
birlikte gitti. Orada Hac Bekta Veli, Seyyit Temiz (Auien), Hasan Gazi, Seyit
Ahmet Faki, Doan Ata, ryan Hzr.. gibi
sonradan ana damga vuran nl Pirlerle
okudu. ann en nl hocas Seyyit Lokman Perendeden dersler ald. 1219-1220
Yllarnda Trkmenistan ve Horasan blgesi Moollarn igaline uraynca, yukarda
saydm nl Pirlerle Azarbaycana gelip,
Hoy kendinde Abdal Musann dedesi Haydar Gaziye bir sre misfir olduktan sonra
Hozat-Averen kyne dnd.
erif Hzr (Sar Saltuk), bir taraftan babas Melik ah Saltuk ve atalar Erzurum
beylerinden ald gle, bir taraftan da
Hoca Ahmet Yesevi niversitesinde okuyup edindii bilgi ve bilinle, Dersim yresinin tannm bir bilgin kiisi oldu. Evlenip
ocuk sahibi oldu. Bu ocuklar: Seyyit bTrk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 164
rahim, Seyyit smail, Seyyit Sleyman Han

ve Seyyit Muhammet Candr. Sar Saltuk,
1239-1240 yllarndaki Baba shak syanna
katld. syan, Hrstiyan Bizansn Anadolu
Seluklularna gnderdii 40.000 kiilik
zrhl ordu yardmyla Krehir-Malya ovasnda bastrlnca, Sar Saltuk, Hac Bekta
Veli, Fakih Ahmet, Seyyit Samut, Seyyit Temiz, Karadonlu Can Baba, ryan Hzr, Doan Ata Seyit oban.. ve daha bir ok erenleri yanna alarak Divrii, Kemaliye, emikezek zerinden Tunceliye getirdi. 1243 Ylnda Anadolu Seluklu sultan 2.Gyasettin
Keyhsrev, Moollara yenik dp zayflaynca; Sar Saltuk, oullar Seyyit smail ile
Seyyit brahimi de yanlarna refakatc olarak verip, Hac Bekta Veli, Muhmut Hayrani, Doan Ata, Ahmet Faki, ryan Hzr
ve dier Pirleri Anadoluya gnderdi. Hac
Bekta Veli ve dier Pirlere refakat olarak
anadoluya gelen Sar Saltukun iki olu,
Tunceliye geri dnmediler. (Sar Saltukun
bu ocuklarn ve soyunu, Alevi Trkmen
Tarihi ve Saltuklar adl kitabmda nlatyorum).
Veli Saltk
Saltuknamenin anlattklarna gre Sar Saltuk, Hac Bekta Veli ve dier pirleri iki kez
ziyaret etmi.
Saltuknamede unlar anlatlmaktadr:
Sultan Sar Saltukun bir ak destar vard. Onu Osman Gaziye verdi. Ve bir asa ile bir
hameyil hatm-i musaf (muskalk) balad. Osman onu amad. Sonra eriften (Sar Saltuk)
izin alp evine geldi. Grd ki, Sultandan mektup gelmi. Osman onu at, okuyamadlar. Bir
Danimend (bilgin) konuk gelmiti. Onu arp, mektubu okuttular. Anlald ki, Sultan kendine name gnderip davet etmi. Buna ok sevindiler. O musaf da da-nimende okuttular.
Osman, atasn esenledikten sonra atna binip, Sultan Sar Saltk katna geldi. Sultan Sar
Saltuk, ona kuak balad. Beline kl takt.
Sultan Sar Saltuk ona dedi ki:
Sana kendi klcm kuattm.
Beyler otururken bir dervi ieri girdi. Elinde bir tac vard. Dervi tac hemen Osmana
giydirdi. Osman onun elini pt. Dervi:
Berhudar ol, sonun gr ola, arta, eksilmiye dedi.
Osman ona sordu:
Siz kimsiniz?
Dervi:
Rumun bekisi Hac Bekta-i Horasaniyem dedi.
Osman, hemen evliyalar sultannn elini pt. Gidip erifin destarn bir aaca balayp
bayrak yapt. Uur grd.
Saltuknameye devam edelim:
Kutuplar Kutubu Ahmet erife dedi ki:
Server! Siz Mahmud-i Hayrana ve Mevlana Celale de varn dediniz. Onlar ardk, gelmediler.
erif:
Niin gelmediler? diye sorunca,
Ahmet:
Biri aktr, biri hayrandr, onun iin akl meclisinde ceme gelmediler dedi.
erif, bir ka gn sonra izin isteyip,

Mevlanaya gitti. Bir sre orada kaldktan
sonra, Muhmud-i Hayraniye vard. Mahmut onu grnce akl bana geldi. erifle
sohbet etti. erif, Mahmuttan tvbe eli alp,
drt terekli tac, drt yar iin Mahmuta giydirdi.
Yllar sonra Sar Saltukun bir daha
Hac Bekta Veli ye gittiini gryoruz:
erif, Malatyyavi Sultanla varp, Battal Gazi olu Aliyi ziyaret ettiler. Oradan
varp, Zeynel Abidin Ocan ziyaret ettiler.
Oradan Sar Saltuk, Malatyaya gitti. Seyyit
Gazi Sultann yurtlarn ve evini ziyaret etti.
Atalarnn ruhuna dua etti. Sonra da dnp
Krehire geldi. O kentteki velilerle bulutu.

Fakih Ahmet lmt. Onun kabrini ziyaret
etti. Hac Bekta, Ahi Evren, Seyyit Yusuf
Kakari, ryan Baba, Doan Ata ve nice
Erenler gelip Sultan Sar Saltukla syletiler( Hayr Rum; Saltukname ).
Sar Saltuk, kimi kaynaklara gre 1264
kimi kaynaklara gre 1280 ylnda TunceliHozat ilesinin kuzeyinde kendi adyla anlan Sarsaltk danda yaylada iken vefat
etti. Trbesi bu dan eteindedir. Hala yre
halk tarafndan ziyaret edilip, zerinde kurbanlar kesilmektedir. 2000 ylnda trbeye
bir de yol yapld. Eskide hayvanlarla veya
yaya olarak gidilirdi. imdilerde ise araba ile
gidiliyor.
Onun olu Seyit Sleyman Han, 13.yy. sonlarnda Melkian Beyliini kurdu.
Sar Saltkn soyu yle devam etti:
Sar Saltuk
brahim
smail
S.Sleyman Han Muhammet Can
S.Hsamettin Ali
S.Pir Ali Atik
S.Tacettin Yalman
S.2.Melik ah
S.Alaaddin ah
S.Pir Hasan
S.Pir Rstem
Pir Hseyin
Keyhsrev Saltuk (Saman Sancak Beyi)
Seyyit Kasm
Veli Saltk
Melkian Beyliini; Alevi Trkmen Tarihi ve Saltuklar ve Tuncelide Airet Oymak ve Ocaklar adl kitaplarmda geni olarak anlatyorum.
Kprller dneminde beylikleri ve topraklar elinden alnan Saltuklular batya srldler. Dersim (Tunceli) de kalan Saltuklar; beylik ve toprak istemeyip, Samandan ayrlarak
dedesi Sar Saltukun ky Averene yerleen Keyhsrev olu Seyit Kasmdan oaldlar.
Seyit Kasm, takriben 1580 ylnda Hozatn kuzeyindeki Averen kyne yerleti. Byk
dedesi Sar Saltuk gibi Dersimde Dedelik yapt. ok sevilip sayld.
Saltuklarn Soyaacnn tamamn Alevi Trkmen Tarihi ve Saltuklar adl kitabmda
verdiim iin burada yeniden vermiyorum. Sadece 1938 Dersim syannda(!) ldrlen
Saltuklarla ilgili blmleri veriyorum.
Keyhsrev (1550-1562 Beylik)
Salih Bey (1552-1590 Beylik)
1.Seyyit Kasm
2.Keyhsrev (1590-1606 Beylik)
Seyyit Hdr
1.Seyyit Nesimi
Seyyit smail
2. S. Kasm
1.S.Temmuz
S.Hseyin
2.S.Nesimi
S. Ali
S. Mehmet
2. S.Hdr
S.Kalender
S.Mustafa
S.Hseyin
S.Ahmet
S.bi
Hdr Yurt (1938)
Hseyin Kalender(l.1938)
Mustafa
Ei Esma
(l.1938)
Ahmet Yurt (Halen Dedelik yapyor)
S.Ali
3.S.Kasm
Mlla Hdr
smail
Haydar Saltk(Binba-1938)
Kz Neviye
(1938)
Kz Hsniye
(1938)
Nesimi
Glo
Ahmet
smail Saltk
Ei Ane
(1938)
Kz Glah (1938)
Binba Haydar Saltkn olu Nihat Saltk, dedesi Dersim 1.Dnem Millet Vekili Diyap Aann yannda olduu iin kurtuldu.1973-1977 dneminde CHP Tunceli Millet Vekili
oldu.
41-S.Ali
41.3.S.Kasm
M.Hdr(Nakibul Eraf) smail
Bn.Ba.kr Seyfi Saltk (1938)

(ehit.B.Ba) Ei Elif (1938
Kz Makbule (1938)
Kz Sultan (1938)
Kz adiye (1938)
Olu Hadi
(1938)
Olu kr (1938)
Nesimi
Glo Ahmet
Kasm 1938)
Ei irin (1938)
Kz. Tlin (1938)
O. Kenan (1938)
41-S.Ali
3.S.Kasm

Efendi
Hseyin Saltk
Ei Zeynep
Olu Gani
Kz Tlin
(1938)
(1938)
(1938)
(1938)
Nesimi
Glo
Ahmet
Mustafa Zeki Saltk

(Binba -Dersim Millet Vekili)
Hseyin Saltk,Karaca kynn muhtar idi. Tunceli Millet Vekili Binba Mustafa Zeki
Saltkn yeeni idi. Ei,olu ve kz ile birlikte 1938 ylnda ldrldler.
Veli Saltk
41-S.Ali
3.S.Kasm
kr Nezir
Rza
E.Torutlu (1938)
K.Zercan (1938)
K.Glsm (1938)
Nesimi
Zeynel
(1938)
E.Zhre (1938)
Ol.S. Ali (1938)
O.Ahmet (1938)
Niyazi
Fahri
Prof. Dr. Ahmet Saltk
Glo
Ahmet
Hasan
(1938)
E.Rukiye (1938)
O.Glabi (1938)
O.Hdr (1938)
Halis
Dr.Ali Haydar
Kalecikli Saltuklular
Bu Saltuklularn da soy aacn Alevi Trkmen Tarihi ve Saltuklular adl kitabmda
verdiim iin yeniden ayrntl olarak vermeyeceim. Ancak 1938 yl Dersim syannda(!)
ldrlen Saltuklularla balantl olarak vereceim.
Yukarda aile aile dkmn verdiimiz Otuzdrt (34 CAN) Karaca kynde; Krkbir
(41 CAN) Kalecik kynn mezras olan Segedikde olmak zere toplam Yetmibe (75
CAN) Saltuklu, 1938 ylnda ldrldler.
Seyyit smail
2. S. Kasm
1.S.Temmuz
Seyyit Nebi
S.Menek
S.Hseyin
1.Seyyit Temmuz
Seyyit Nebi
S.Menek
S.Hseyin
2.S.Temmuz
S.smail
S.Veli
S.Hasan
Mlla Mahmut
S.Kali
S.Mahmut
S.Mehmet
S.Mlla brahim
S.Halil
S.Mustafa
Meryem (1938) Temmuz
Mahmut (1938)
Lal Mehmet
Veli Saltk
(Aratrmaz-Yazar)
Ei (1938)
Kahraman
Mahmut (1938)
Mafo
Ei Zeynep (1938)
O.Kahraman(1938)
O.Hasan
(1938)
K.Rane
(1938)
K.Gle
(1938)
K.Elif
(1938)
Gel.Rukiye (1938)
Ei Glizar
O.Hseyin
Ei Gll
O.bi
K.Rukiye
O.Zeynel
Kasm
(1938)
(1938)
(1938)
(1938)
(1938)
(1038)
Tito
Bra
Ei Elif
(1938)
Olu Veli (1938)
4 Olu
(1938)
Ei Gll( Yar.Kurtuldu)
4 Kz
( 1938)
Kasm Demir (Kurtuldu) Hdr Saltk (Kurtuldu)
S.Hseyin
2.S.Temmuz
S.smail
Mlla Mahmut
Seyyit Ali
Zeynel Saltk
(1938)
Ei Elif
(1938)
O.Kalo
(1938)
Ve Ei Gle
(1938)
K.Zehra
(1938)
O.Hseyin
(1938)
O. Yusuf
(1938)
O.Gl Ali
(1938)
O.smail
(1938)
O.Kemal
(1938)
Haydar Saltk
Hasan
Hasan Saltk
(1938)
Veli Saltk
Haydar ve Hasan Saltklar okuduklar iin kurtuldular. Haydar Saltk MKE Piri fabrikas mdrln yapt.
Saltuklularn Tuncelide oturduklar kyleri:
S.N.
KYN ESK ADI
Averen (Kar.)
KYN YEN ADI

Sarsaltk
LES
Hozat
Bornek (Kar.)
Altnyzk
Merkez
Dekke
Tekeli
emikezek
Ekrek (Kark)
Gzlayr
emikezek
Fndkan
Baylk Mez.
Merkez
Gbrge (Kar.)
Krkmee
Plmr
Kalecik (Kark)
Kalecik
Hozat
Karaca
Karaca
Hozat
Karagedik (Kar.)
Tekeli Mez.
emikezek
10
He (Kar.)
Demirkap
Merkez
11
smailli (Kar.)
smailli
Mazgirt
7-eyh oban Oca

Bu ocan merkezi Tunceli-Mazgirt ilesi smaili kydr. eyh oban, mam Musa
Kzm soyundan gelmektedir.
oban Dede, Mool igali sonras
Anadoluya gelip, nce Tuncelinin Hozat
ilesinin Koru kyne yerlemi. Koru ky
Sar Saltkn atlarn yetitirdii hara imi.
Sar Saltkn ky olan Averenin karsnda yer almaktadr.
Yoksul olan oban Dedeyi Sar Saltk bir
sre yannda idare etmi. Sar Saltk, ayn
zamanda oban Dedenin Mrididir.
oban Dede daha sonra Sar Saltkdan
destur alarak Mazgirtin smaili kyne yerlemi. Burada oalan soyu Tunceli ve Erzincan kylerine dalmlar.
Bu soydan gelen Veli Gler, 2007 yl

Muharren aynda AKPnin dzenledii
Alevi Alm adl iftar yemeine katlan 8
kiiden biriydi. Bu nedenle dier Alevi kurulu ve Dede Ocaklarnn imeklerini zerine ekmiti. Hatta Pir Sultan Derneinde bir
araya gelen 7 Dede tarafndan dkn ilan
edilmiti.
eyh obanllarn Tuncelide Oturduklar Kyler
S.N.
KYN ESK ADI
KYN YEN
ADI
LES
smaili
smaili
Mazgirt
Rabat (Kark)
Rabat
Pertek
Tahsu (Kark)
Gvdeli
Pertek
Tanz (Kark)
Tozkoparan
Pertek
ve Erzincan kylerinde otururlar.
Tuncelide Uzantlar Olan Seyyitler

1-Cell Ali Abbas Oca
Ali Abbaslar, Hz.Alinin olu Ali Abbas soyundan gelirler. Hz.Muhammet ve
Hz.Alinin ortak soyundan olamadklar iin
Seyit diye anlmazlar. Ancak Hz.Alinin
evlatlar olduklar iin, Aleviler nezdinde
kutsal bir soy olarak anlp, sayg grmlerdir.
Gazi niversitesi Aratrma Dergisinin
19 saysnda yaynlanan Ali Abbas Ocana
ait belgelere gre Ali Abbasn ilk evlad
Ko Haydarolu, Horasana g etmi. 1219
tarihindeki Mool igalinden sonra Ko
Haydarn torunlar Buhara yresinden Erdebil yresine g edip, Seyyit Ali kyne
yerlemiler.
Ali Abbasn soyndan gelen eyh Cneyd, Seyyit Ali kynden g edip nce
Ardahann Durnik kyne, oradan da g
edip Erzincann Kitim kyne yerlemi.
ah Cneydin soyu Kitimde oalarak

Kemah Terkiloh, Ardusi, Srek ve Sleymanl kylerine dalm. Bu ocak mensuplarnn
bir kolu Plmr Brastik ve M, Pertek Coravan ve Ovack Kedek kyne g etmi.
Plmrn M ky daha sonra Elaza
balanm. Kedek ve Coravandaki Ali Abbaslar, daha sonra Elaza g etmiler.
Mya yerleen Seyyit Abdullah ve kardei Seyyit brahim, hicri 1263, miladi 1846
tarihinde Seyyit Abdullah Dergahndan bir
soy eceresi alp, bu ecereyi ahin Baba
Dergah ve Necefdeki mam Ali Dergahna
onaylatmlar.
Bu belgeye gre Coravanl Aireti, Milli Aireti, Jirki Aireti, Gotanl Aireti bu
ocan talipleridirler. Yine bu belgeye gre
Yamurolu Cemaati, Grcolu Cemaati,
Arzumolu Cemaati, Bender Fakiolu Cemaati ve Kozlu Kerimolu Cemaati eyh
Ali Abbas Ocana bal cemaatlerdir.
Ad geen belgeye gre Ali Abbasn soyu yledir.

Hz.Ali
Ali Abbas
Ko Haydar
eh Cneyd
eyh Srr
eyh Yamurolu
eh Haydar
eyh Nesimi
eyh Hseyin
eyh Haydar
eyh Cneyd
Veli Saltk
eyh Ali
eyh Safaverdi
eyh Allahverdi
eyh Mehmet
eyh Hseyin
eyh Boynueri Mehmet
eyh Abbas
eyh brahim
eyh Yusuf
eyh Abdullah
eyh brahim (1864)
Bu liste eksiktir. Bu tarihlerde en az 40. kuak olmalyd.

Ali Abbasllarn Tuncelide Oturduklar Kyler:
S.N.
KYN ESK ADI
KYN YEN ADI
LES
Brastik
Salkmz
Plmr
Plmr
Kedek
Koyungl
Ovack
Coravan
akrbahe
Pertek
2-mam Rzallar Oca
onun soyundan Pir lyas, Hac Bekta Veli,
Ocak merkezi Malatya Ptrgenin y-
Sucaettin Veli, Abdal Musa, Ali Seydi, Kzl Deli, Sar Saltk, Hseyin Abdal, Hasan
kua (Gndeer) kyndedir.

Bu ocak mensuplar kendilerine mam
Dede gelmektedirler.
mam Rzallar, bu ad aldna gre on-
Rzallar derler ki, bu yanltr. nk;

mam Rzann tek olu oldu. Bu tek olu
mam Takidir. mam Takinin de mam Naki
lar da Seyit Musa Ara kolundan gelmektedirler.
ve Musa Ara adnda iki olu oldu. mam
Malatya-Ptrgedeki mam Rzallarn
Nakinin olu mam Hasan Asker ve onun
Mritliini Mineyik Dedeleri yapmakta-
olu mam Mehdi Abbasiler tarafndan or-
drlar.
tadan kaldrld iin bu kol kurudu. mam
mam Rzallardan bir kol yakn tarihte
Rzann soyu Seyyit Musa Arala srd ki,
gelip, Pertekin Kopnar kyne yerlemiler.
mam
Rzallarn
oturduklar ky:
S.N.
Kyn Eski
Kopnar
Tuncelide
Kyn Yeni Ad
lesi
Kopnar
Pertek
Ad
Ayrca Malatya, Antep, Erzurum, Kars

kylerinde otururlar.
3-Koca Haydar (Pir Sultan) Oca
Koca Haydar Oca ve Pir Sultan, z
Brakan Erenler ve Alevi Ocaklar adl kitabmda ayrntl olarak anlattm iin burada zet olarak sunacam. Ocan asl ad
Koca Haydar Ocadr. Bu ocak sonradan
Pir Sultan Oca olarak anlmaya balanm. Bu soydan gelen nl ozan Pir Sultan
bir beyitinde yle der:
Pir Sultan Abdalm destim damende
smim Koca Haydar, neslim Yemende.
Seyyit Haydarn, Ortaky ile Atmal
arasnda bir trbesi var. Yre kylerinden
Gemhu, Arege, Bizmian, Dilli kyleri bu
trbeyi ziyaret ederler.
Bu Ocan bir kolu sonradan Tunceliye
gelmiler. Geli tarihleri bilinmemektedir.
Pir Sultan, takriben 1520lerde Sivas Yldzeli ilesinin Banaz kynde dodu.
Pir Sultan: nsann dini akldr. Akl olmayann dini de olmaz der. Bu grn u
dizeleri ile dile getirir:
hlas ile gelen bu yoldan dnmez,
Dost olan dostunda ikilik bilmez.
Eri hak grmeyen Hakk da grmez,
Gz bakar ama krden saylr.
Onun yannda yetien Hzr, ondan izin
alarak stanbula gider. Medrese de okuyup
Osmanlya paa olur. Sivasa vali olarak atanr. 1578 Ylnda Lala Mustafa Paa komutasnda rana sefere kan Osmanl ordusu,
Sivasa geldii srada, II.ah smail, randa
lmt. Bozokda Bayatl bir Trkmen:

ah smail lmedi, ah smail benim
diye ortaya kt. Bir ok Alevi Trkmeni
bana toplad. Sivasta mola veren Lala
Mustafa Paa; sancak beyi ah Murat Beye,
Bozok Mirlivas erkez Beye buyruklar verip, sahte ah smail ve adamlarnn hakkndan gelinmesini emretti. Youn arpmalar
oldu. Sahte ah smailin komutan Bozoklu
Hseyin Bey ile Kse Yunus Bey ele geirildiler. Sahte ah smail Malatyaya kat. O
civarda etrafna byk bir g toplad. Padiah III.Murat, Malatya Sancak beyine bir
emir gndererek, sahte ah smaile yardm
edenlerin katlini buyurdu. Ferman zetle
yledir:
Malatya Beyine Buyruumdur:
Livanza bal zolu, Rivanl, Ekanlu,
Solaklu, ah Hseyinli, Soydanl, Eribkl,
Adakl, Koluakl, Bezekli, Cakal, Mihrimanl, Karasazl ve Kmrl adl airetler,
ah smail adnda ortaya kan hayduta asker gnderip, onun adam olduklarn, ilerinden yakalayp bana gnderdiiniz Mehmet adl kiinin itiraflar sonucu renmi
bulunuyorum. Onu zincirleyip size gnderiyorum. Anlan airetlerden kimler Sahte ah
smaile nezir gnderip yardmda bulunmusa size gsterecek. Durumlar aa kanlar eriat yasalarna gre asn.
1577- III.MURAT HAN (Bayrak;
S ).
Malatya, Adyaman, Antep Osmanl birlikleri ahn zerine gizli bir baskn yaparak kuvvetlerini dattlar. Sahte ah smail,
Frat geip Urfaya doru kat.
te nl ozan Seyyit Pir Sultan da bu sralarda, Osmanlya kar isyanc iirler yazmakta idi.
1588 ylnda Sivasa vali olarak atanan
Hzr Paa, Pir Sultan Abdal nce zindana
att. Hzr Paa tehditlerle onu korkutmaya
alt. Ancak o ylmayp ah demeye de-
Veli Saltk
vam etti.
Alevilikten dnd iin Osmanl tarafndan dllendirilerek Sivasa vali atanan
Hzr Paa, Pir Sultan Abdal da dnmeye
zorlamaktadr. Hatta ondan iir okumasn, bunlarda ah szc gemezse,
kendisini af edeceini syler. Pir Sultan, bu
dayatmalar karsnda onurunu ayaklar altna
almaz.
Pir Sultan, zindanndan karlp, Keibulan denen yerde asld.
Hzr Paa, 1578 ylnda Lala Mustafa Paa
ile ran seferine katld.
1588 Ylnda Sivas Beylerbeyi oldu.
1589 Ylnda Erivan Beylerbeyliine getirilip, Nahivan blgesini ele geirmekle grevlendirildi.
1590 Ylnda ikinci kez Sivas Beylerbeyi
oldu.
1591 Ylnda Halep valisi oldu.
1596 Ylnda Grcistan seferine kt.
1597 Ylnda devletten uzaklatrld. Fakirlik iinde Taun hastalndan ld.
Pir Sultanllarn Tuncelide oturduklar
kyler:
S.N.
KYN ESK ADI
KYN YEN ADI
Hacl
Hacl
Plmr
Kayrlar (Kar.)
Kayrlar
Plmr
Ayrca
otururlar.
Sivas,
Erzincan
Seyyit Sabun Oca, bir Rehber (yol gsteren) ocadr.

Seyit Sabunlularn Tuncelide oturduk
lar kyler:
S.N.
KYN ESK ADI
KYN YEN ADI
LES
Mazgirt
smaili
smaili
Rabat (Kark)
Rabat
Pertek
Tahsu(Kark)
Gvdeli
Pertek
5-eyh Ahmet Dede Oca

eyh Ahmet Dede, Horasan erenlerinden
olup, Elazn Baskil lesi eyh Hasan kynde yatmaktadr.
eyh Ahmetin mezar ta sonradan yenilenip yazlm ancak bir dizi yanllar yaplmtr. Mezar Tanda:
LES
dedelerinin Seyyit Salih olduu syleniyor.

Ocak Merkezi, Palunun Tatar kydr. Bu
soyun, mam Bakr soyundan geldii ve
Seyyit Seyfettine verilen II.Mahmut tarafndan onaylanan bir ecereden anlalmaktadr.
II.Mahmut tarafndan onaylanan soy aac
da Tatar kynde bulunan Seyyit Hdrn
elindedir. Ancak ecereyi elde edemediimiz
iin yayn-layamyoruz.
kylerinde
4-Seyyit Sabun Oca

Bu ocak mensuplar, miladi 1110 ylnda
Horasandan gelip, Elazn Palu lesinin
Seydili kyne yerletiler. Seydili ky, Palu
yaknnda Murat rma kysnda bunuyor.
Yeil, sulak gzel bir kydr. 1780 Ylnda
Paluya yerleen Nakibendi eyhi eyh Ali
ve yandalarnn basklar sonucu, Seyyit
Sabunun soyu, Seydili kyn terk etmek
zorunda kalm. Bir blm daha yukardaki
dalk kylere yerleirlerken, bir blm de
Tunceli-Mazgirt ve Pertek ilesinin kylerine g etmiler.
Seyit Sabunlularn Anadoluya ilk gelen
Pir-i Piran, Seremey-i Mridan

Hoca Ahmet Yesevi D.1103-.1163 yazlmaktadr.
Hz.Ali olu Celal Abbas neslinden
Hoca Ahmet Yesevi D.1103-.1166 yazs
bulunmaktadr.
1-Hoca Ahmet Yesevi, Celal Ali Abbas
soyundan gelmeyip, Muhammet Hanifi soyundan gelmektedir.
2-Mezar tandaki doum ve lm tarihleri Trkistan Yesi kentinde yatan Hoca Ahmet Yesevinin doum ve lm tarihleridir.
3-Baskilin eyh Hasan kynde yatan
Seyyit Ahmettir.
Seyyit Ahmet ve kardei Seyyit Hasan
z Brakan Erenle ve Alevi Ocaklar adl

kitabmda etraflca anlattm iin burada
zet olarak anlatacam.
Seyyit Ahmet ve kardei Seyyit Hasan,
Aratrmac smail Onarlnn yaynlad
bir belgeye gre, 1186 ylnda Isfahan Emiri
Abdullah Horasanini den bir yol izinnamesi
alarak yola kp, Irak zerinden Anadoluya
geliyor ve Malatya ile Elaz arasnda bulunan Frat kysndaki Baskilin eyh Hasan
kyne yerleiyorlar. Bu zinname yledir:
12 mamn anl evlatlarndan olan
eyh Hasann getii blgelerdeki sultan,
vezir, emir, byk efendiler, slam kadlar ve
onlarn hadmlar; her ehirde ve kyde, zaviye ve tekkelerde; Arabn, Trkn, Acemin,
Deylem-linin, Krdn ve Haiminin hasl
devlet erbab, gelip mracaat edeceklere
ilgi gsterip hediyeler ikram ve nimetlerden hissedar edip koruyarak, bugne kadar
imdada yetiip onlar muhafaza etsinler
demektedir(Onarl; Say-21).
Seyyit Ahmet Dede, Alaattin Keykubatn
ablas Gevher Hatunla evlendi. Alaattin
Keykubat, aabeyi zzettin ile girdii taht
kavgasnda yenik dnce, bu blgedeki
Minar kalesinde zindana atld. Ona 7 yl
boyunca ablas ve enitesi Seyyit Ahmet
baktlar.
Alaattin Keykubat tahta getikten sonra, ablasnn kayn biraderi Seyyit Hasan
(eyh Hasan) yanna alp komutan yapt.
Alanya kalesini ele geirdii srada eyh
Hasanda yannda idi. Daha sonra Esettin
Ayaz, avl ve eyh Hasan douya gnderip, Frat havzasn ele geirdi. eyh Hasan,
Arapkirin alnmasnda baarlar gsterdii
iin, Arapkirin gelirini ona verdi. eyh Hasan, Arapkirin Onar kyne yerleti. Trbesi Onar kyndedir.
eyh Hasan ve aabeyi eyh Ahmet, Bayat Boyu Trkmenlerine Pirlik(Dedelik) yaptlar. ah Hasann ve aabeyi ah Ahmetin
soyundan bir kol Tunceliye g etmi. l
merkezinde ve deiik kylerde otururlar.
ahAhmet-ah Hasanllarn Tuncelide

oturduklar ky:
S.N.
KYN ESK ADI
KYN YEN ADI
LES
Aynige (Kar.)
Akdik
Plmr
Ayrca Elaz- Erzincan-Malatya

kylerinde otururlar.
Tuncelide bu Ocaklardan baka bir ok
Trbe ve Yatrlar vardr ki, bunlarn bazlar Ocak zannedilmektedirler. rnein, Grgr Baba, Er Mustafa, Tzk Baba, Munzur
Baba, Kzl Deli, Masum Pak, Sultan Hdr..
gibi. Bu Yatr ve Trbeleri ileride ayr bir
yaz konusu yapacaz.
Kaynaklar:
1-Bayrak Mehmet; 1986-Pir Sultan Abdal-stanbul
2-Birdoan Nejat;1992; Anadolu ve Balkanlarda Alevi
Yerleimi-stanbul
3-Erenler Ali Rza; 2006; Karerli Mehmet Efendinin
Anlar-stanbul
4-Hac Bekta Veli Aratrma Dergileri-Ankara
5-Tarih-i Alem
6-Onarl smail; Yol Bilim, Kltr, Aratrma Dergisi
say 21.
7-Prop.Turan Osman; 2001; Dou Anadolu Trk Devletleri Tarihi -stanbul
8-Prof. Smer Faruk; 1999 TTK Yayn-Safevi Devletinin Kuruluunda Anadlu Trklerinin Rol-Ankara
9-Prof. Smer Faruk; 1998 TTK Yayn- Dou
Anadolude Trk Beylikleri -Ankara
10-Prof. nal Mehmet Ali 1999-TTK Yayn-16.Yzylda emikezek Sanca-Ankara
11-Rum Ebul Hayr; Saltukname.Kltr Bakanl
Yayn-Ankara
12-Saltk Veli; 2004; Alevi Trkmen Tarihi ve
Saltuklular-Ankara.
13-Saltk Veli; 2004; z Brakan Erenler ve Alevi Ocaklar- Ankara
14. Veli Saltk 2009; Tunceride Airet Oymak ve
Ocaklar. Ankara
Dipnotlar:
1.Vel Saltk / Aratrmac Yazar
DZELTME
Aratrma dergimizin 2009/Gz Say 51de yaynlanan
Yetitii Ortam ve Yetitiren Unsurlar Inda Mzik Yn
le Ak Veysel konulu yazsnda, Yrd. Do. Dr. Armaan COKUN ELnin kimlii ile ilgili verilen bilgi yanllkla Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm retim
yesi olarak verilmitir. Kendisi Gazi niversitesi Fen-Edebiyat
Fakltesi Trk Halk Bilimi Blm retim yesidir.

Tunceli Alevi Ocakları

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tunceli Alevi Ocakları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trk Kltr ve Hac Bekta Veli Aratrma Dergisi

TUNCELDE ALEV OCAKLARI

Tuncelide Yaayan Seyyitler ve Alevi Ocaklar

Ocak merkezleri Tuncelide bulunan 7

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 145

Tuncelide Alevi Ocaklar

Piran, ser eme-i Mridan Pirlerin

Seyyit Temizin drt olu oldu. Koca

Aratrmac Yazar Nejat Birdoana gre Auienlerin Soyaac yledir:

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 147

Tuncelide Alevi Ocaklar

mam Zeynel Abidin

(681-740 Emeviler ast.)

Ebul Vefa (925-1017) Ganim

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 148

Auienlerin Tuncelide oturduklar kyler:

KYN ESK ADI

KYN YEN ADI

2-Baba Mansur Oca

Saltukun oludur. Takriben 1145 ylnda

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 149

Tuncelide Alevi Ocaklar

Prop. Dr. Osman Turan:

Saltuklu devleti nihayete ermekle beraber, son hkmdar Nasrettin Muhammetin

Baba Mansur evlatlarndan Muhundu

Onun soyu olu Veliden oalarak aada vereceimiz kylere daldlar.

S.Mansur (Baba Mansur)

S.Sar Saltuk(erif Hzr)

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 150

Baba Mansurlularn Tuncelide oturduklar kyler:

KYN ESK ADI

KYN YEN ADI

3-Delil Bircan (Berhucan) Oca

Orijinal metini grmediimiz ve bir uzmana evirtemediimiz iin bu ecereleri

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 151

Tuncelide Alevi Ocaklar

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 152

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 153

Tuncelide Alevi Ocaklar

Cucikler smailler Hseyinler

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 154

Bize gre Hseyin Erdoan Dede 45.

blgesinde kurulan Seyitler Hanedanl (Ali

KYN ESK ADI

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 155

Tuncelide Alevi Ocaklar

4-Seyyit Cemal (Dervi Cemal) Oca

metler gsterdi. Evlendi. Bir olu oldu. Adn

Bu arpmada Ba vezir Hadm Ali Paa da,

Veli Hocann mensup olduu Sar Saltk

KYN ESK ADI

KYN YEN ADI

5-Kureyan (Mahmut Hayrani) Oca

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 157

Tuncelide Alevi Ocaklar

takma ad verilmiti. Daha sonra Mevlana ve

Saltuknamenin bu anlatmndan da anlald gibi, Seyyit Mahmut, Sar Saltuku

Anadolu Seluklu Sultan Alaattin Keykubat, 1230 yl Austos aynda Erzincan

Yani; Bozkrl denilen Milli kabilesinden Muhammet;

4-Muhammet min kabileti Milli El Msemma Bozkr.

5-Abdullah min kabileti zol El Msemma Ayak bi lakabi ki Blk.

2-Teymur min kabileti Alan El Msemma Burkent Budan.

9-Mahmut min kabileti akr Tahir.

Yani; Budandan Burkentli lakabyla anlan Alan kabilesinden Temur;