6552 Plak

UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
YKSEK LSANS TEZ
Emel YACI
TABAKALI KOMPOZT NCE PLAKLARIN PLAK DZLEMNE

DK YKLEME ETKS ALTINDAK ELME ANALZ
NAAT MHENDSL ANABLM DALI
ADANA, 2007
UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS

Emel YACI
YKSEK LSANS TEZ

Bu tez 04/12/2007 Tarihinde Aadaki Jri yeleri Tarafndan Oybirlii/Oyokluu

le Kabul Edilmitir.
mza:..........................
mza:.....................................
mza:...................
Do.Dr. H. Murat ARSLAN
Yrd.Do.Dr. A.Hamza TANRIKULU
Do.Dr. Galip SEKN
DANIMAN
YE
YE
Bu tez enstitmz naat Mhendislii Anabilim Dalnda hazrlanmtr.

Kod No:
Prof. Dr. Aziz ERTUN

Enstit Mdr
Bu alma ukurova niversitesi Bilimsel Aratrma Projeleri Birimi Tarafndan Desteklenmitir.
Proje No:MMF.2005.YL.331
Not: Bu tezde kullanlan zgn ve baka kaynaklardan yaplan bildirilerin, izelge, ekil ve
fotoraflarn kaynak gsterilmeden kullanm, 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki
hkmlere tabidir.
Z
YKSEK LSANS TEZ

Emel YACI
UKUROVA NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
Danman: Do.Dr. H. Murat ARSLAN
Yl: 2007, Sayfa:193
Jri :Do. Dr. H. Murat ARSLAN
Yrd. Do. Dr. A. Hamza TANRIKULU
Yrd. Do. Dr. Galip SEKN
Bu almada, tabakal plaklarn dey ykler altnda statik analizleri
yaplmtr. Analizlerde simetrik ve antisimetrik tabakalanma durumlarndaki plan
davranlar incelenmitir. Plak malzemesi izotrop ve ortotrop olarak kabul
edilmitir. Simetrik tabakalanma durumlar iin plak eilime rijitlikleri, plan farkl
tabakalanma durumlar iin ise farkl tabakalanma alar, farkl elastisite modlleri
ve plan kenar uzunluklarnn birbirine oranna gre plak davran incelenmitir.
Analizlerde ince plak kabulleri ile ele edilen diferansiyel denklemler, deikenlerine
ayrma yntemleriyle zlmtr. MATHEMATCA adl bilgisayar program
yardmyla, zm iin bir bilgisayar program hazrlanp, sonular sonlu elemanlar
yntemine dayal zm yapan ANSYS paket program ile elde edilen sonularla
karlalmtr.
Anahtar Kelimeler: Statik analiz, Tabakal plaklar, nce plak teorisi, Simetrik ve
Antisimetrik tabakalanma, Deikenlerine ayrma yntemi.
ABSTRACT
MSc THESIS
BENDING ANALYSIS OF LAMINATED COMPOSITE

THIN PLATES UNDER THE EFFECTS OF THE
TRANSVERSE LOADING
Emel YACI
DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING
INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES
UNIVERSTY OF CUKUROVA
Supervisor : Do.Dr. H. Murat ARSLAN
Year : 2007, Pages :193
Jury :Assoc. Dr. H. Murat ARSLAN
Asist. Prof. Dr. A. Hamza TANRIKULU
Assoc.Prof. Dr. Galip SEKN
In this study, the static analysis of laminated plates under vertical loads, is
studied. In the analysis, the behaviour of the plate in the cases of symmetric and
antisymetric lamination, is investigated. The material of the plate is considered to be
isotropic and orthotropic. For symmetric lamination cases, plate bending stiffnesses,
behaviour of the plate with different lamination angles and different plate
arrangements are investigated while for antisymmetric lamination cases, the plate
behaviour is investigated according to the lamination angles, different elasticity
moduli ratios and different aspect ratios of the plate. In the analysis the differential
equations which are optained employing thin plate assumptions, are solved by the
help of the method of separation of variables. Preparing a computer program for the
solution by the help of a computer algebra system called MATHEMATICA, the
results are compared with the results which are obtained using the commercial
computer program ANSYS which carries out solutions based on the finite element
method.
Key Words: Static analysis, Laminated Plates, Thin Plate Theory, Symmetric and
Antisymmetric Lamination, Separation of Variables Method.
II
TEEKKR
almalarm boyunca deerli yardm ve katklaryla beni ynlendiren ve

yneten Danman Hocam Do.Dr. H.Murat ARSLAN a teekkr ederim.
Ayrca, bu almann her admnda zamann ve yardmlarn esirgemeyen
Aratrma Grevlisi Sayn Ali DOANa, sabr ve desteklerinden dolay sevgili
aileme ve arkadalarma en iten teekkrlerimi sunarm.
III
NDEKLER
SAYFA
Z ........................................................................................................................ I
ABSTRACT ....................................................................................................... II
TEEKKR ...................................................................................................... III
NDEKLER .................................................................................................. IV
ZELGELER DZN ..................................................................................... VII
EKLLER DZN ........................................................................................... IX
SEMBOLLER DZN ................................................................................... XIV
1.GR ............................................................................................................... 1
2.NCEK ALIMALAR ................................................................................. 3
3.MATERYAL VE METOD ............................................................................... 5
3.1.Kompozit Malzemeler ................................................................................ 5
3.2.Kompozit Malzemelerin Kullanm ............................................................ 7
4. TABAKALARIN MAKROMEKANK ANALZ .......................................... 9
4.1.Giri .......................................................................................................... 9
4.2. Tanmlamalarn ncelenmesi .................................................................. 14
4.2.1.Gerilme ......................................................................................... 14
4.2.2. ekil Deitirme ........................................................................... 17
4.2.3. Malzeme Modlleri ...................................................................... 22
4.2.4. ekil Deitirme Enerjisi .............................................................. 24
4.3. Farkl Tip Malzemeler in Hook Kanunlar ........................................... 25
4.3.1. Anizotropik Malzeme ................................................................... 27
4.3.2. Monoklinik Malzeme ................................................................... 28
4.3.3. Ortotropik Malzeme ..................................................................... 28
4.3.4. Transversely (Enine) zotropik Malzeme ...................................... 29
4.3.5. zotropik Malzeme ....................................................................... 30
4.4. Ortotropik Malzemelerde Gerilme ve Deformasyonlarn
Esneklik Matrisi le Olan likisi ........................................................... 31
4.5. Klasik Tabaka Teorisi(CLT) .................................................................. 37
4.6. Hook Kanunlarnn Boyuttan ki Boyuta ndirgenmesi...................... 38
IV
4.7. ki Boyutlu Al Tabakalar in Hook Kanunlar .................................. 39

4.8. Bir Tabakadaki Deplasman, Gerilme ve ekil Deitirme Denklemleri . 44
4.9. Orta Yzey Eilme ve ekil Deitirmelerine Bal Olarak Oluan
Kuvvetler ve Momentler ....................................................................... 48
4.10. Baz zel Tabakalanma Tipleri ........................................................... 53
4.10.1.Simetrik Tabakalanma ............................................................... 53
4.10.1.1. zotropik Simetrik Tabakalanma.................................. 53
4.10.1.2. zel Ortotropik Simetrik Tabakalanma ....................... 54
4.10.1.3. Genel Ortotropik Simetrik Tabakalanma ..................... 55
4.10.2. Antisimetrik Tabakalanma ........................................................ 55
4.10.2.1. Antisimetrik apraz-Katl Tabakalanma ...................... 56
4.10.2.2. Antisimetrik Al-Katl Tabakalanma ......................... 56
5.TABAKALI KOMPOZT PLAKLARIN ELME ANALZ ........................ 57
5.1. Giri ...................................................................................................... 57
5.2. Tabakal Kompozit Plaklar dare Eden Denge Denklemleri .................. 57
5.3. Basit Mesnetli Dikdrtgen nce Tabakal Plaklarn Analizi.................... 62
5.3.1. zel Ortotropik Tabakalanma ...................................................... 64
5.3.2. Simetrik Al-Katl Tabakalanma ............................................... 65
5.3.3. Antisimetrik apraz-Katl Tabakalanma ...................................... 66
5.3.4. Antisimetrik Al-Katl Tabakalanma ......................................... 67
6. SAYISAL UYGULAMALAR ....................................................................... 69
6.1. Giri ...................................................................................................... 69
6.2.Saysal rnekler ..................................................................................... 70
6.2.1. Simetrik Tabakalanma ................................................................. 70
rnek 1 ........................................................................................ 70
rnek 2 ........................................................................................ 74
rnek 3 ........................................................................................ 82
rnek 4 ...................................................................................... 107
6.2.2. Antisimetrik Tabakalanma ......................................................... 131
rnek 5 ...................................................................................... 131
rnek 6 ...................................................................................... 155
7. SONULAR VE NERLER ..................................................................... 180

KAYNAKLAR ................................................................................................ 183
ZGEM .................................................................................................... 186
EKLER............................................................................................................ 187
EK. Mathematica Programnda Hazrlanm Bilgisayar Program .................... 189
VI
ZELGELER DZN
SAYFA
izelge 6.1. Plak ortas dey deplasmanlarn karlatrlmas .............................. 71

izelge 6.2. Plak orta noktasndaki gerilme deerlerinin karlatrlmas .............. 71
izelge 6.3. Plak orta noktasndaki moment deerlerinin karlatrlmas.............. 71
izelge 6.4. Plak ortas dey deplasmanlarn karlatrlmas ........................... 75
izelge 6.5. Plak moment deerleri........................................................................ 75
izelge 6.6.a. Her bir tabakann st ve alt liflerindeki gerilme deerleri ................. 76
izelge 6.6.b. Her bir tabakann st ve alt liflerindeki gerilme deerleri................. 77
izelge 6.7. Basit mesnetlenmi simetrik plak iin eilme rijitlikleri (Durum-1) .... 83
izelge 6.8. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin
farkl iki yntemle kme deerlerinin karlatrlmas (Durum-1).... 84
izelge 6.9. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin farkl
iki yntemle moment deerlerinin karlatrlmas (Durum-1) .......... 85
izelge 6.10. Basit mesnetlenmi simetrik plak iin eilme rijitlikleri (Durum-2) .. 95
iki yntemle kme deerlerinin karlatrlmas (Durum-2)............. 96
izelge 6.13. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemlerinde farkl durumlar
iin plak eilme rijitlikleri ............................................................... 108
izelge 6.14. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemlerinde farkl
a durumlar ve farkl tabaka kalnlklar iin plak orta
noktasndaki kme deerleri .......................................................... 109
izelge 6.15.Basit mesnetlenmi simetrik plak problemlerinde farkl
a durumlar ve farkl tabaka kalnlklar iin iki yntemle
moment deerlerinin karlatrlmas .............................................. 110
izelge 6.16. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak
problemlerinde tabaka saysna ve a/b oranna gre plak
orta noktasndaki kme deerleri ................................................... 132
VII
izelge 6.17. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak problemlerinde

tabaka saysna ve a/b oranna gre moment deerleri ..................... 133
tabaka saysna ve a/b oranna gre B11 deerleri ........................... 134
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre B11 deerleri ....................... 143
izelge 6.20.a. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak problemlerinde
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre
plak orta noktasndaki kme deerleri ........................................ 144
izelge 6.20.b. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak problemlerinde
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre plak
orta noktasndaki kme deerleri................................................ 145
izelge 6.20.c. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak problemlerinde
plak moment deerleri ................................................................. 146
izelge 6.22.Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde
tabaka saysna ve a deerindeki deiime gre
plak orta noktasndaki kme deerleri ........................................... 156
izelge 6.23.Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka
saysna ve a deerindeki deiime gre
plak moment deerleri ..................................................................... 157
VIII
izelge 6.24. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde

tabaka saysna ve a deerindeki deiime gre B16 deerleri...... 158
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre B16 ve B26 deerleri .......... 168
izelge 6.27.a. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre plak orta noktasndaki
kme deerleri ........................................................................... 169
izelge 6.27.b. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde
kme deerleri ........................................................................... 170
izelge 6.27.c. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde
kme deerleri ........................................................................... 171
moment deerleri ......................................................................... 171
moment deerleri ......................................................................... 172
moment deerleri ......................................................................... 173
IX
ZELGELER DZN
SAYFA
izelge 6.1. Plak ortas dey deplasmanlarn karlatrlmas .............................. 71

izelge 6.2. Plak orta noktasndaki gerilme deerlerinin karlatrlmas .............. 71
izelge 6.3. Plak orta noktasndaki moment deerlerinin karlatrlmas.............. 71
izelge 6.4. Plak ortas dey deplasmanlarn karlatrlmas ........................... 75
izelge 6.5. Plak moment deerleri........................................................................ 75
izelge 6.6.a. Her bir tabakann st ve alt liflerindeki gerilme deerleri ................. 76
izelge 6.6.b. Her bir tabakann st ve alt liflerindeki gerilme deerleri................. 77
izelge 6.7. Basit mesnetlenmi simetrik plak iin eilme rijitlikleri (Durum-1) .... 83
izelge 6.8. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin
farkl iki yntemle kme deerlerinin karlatrlmas (Durum-1).... 84
iki yntemle moment deerlerinin karlatrlmas (Durum-1) .......... 85
izelge 6.10. Basit mesnetlenmi simetrik plak iin eilme rijitlikleri (Durum-2) .. 95
izelge 6.13. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemlerinde farkl durumlar
iin plak eilme rijitlikleri ............................................................... 108
izelge 6.14. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemlerinde farkl
a durumlar ve farkl tabaka kalnlklar iin plak orta
noktasndaki kme deerleri .......................................................... 109
izelge 6.15.Basit mesnetlenmi simetrik plak problemlerinde farkl
a durumlar ve farkl tabaka kalnlklar iin iki yntemle
moment deerlerinin karlatrlmas .............................................. 110
izelge 6.16. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak
problemlerinde tabaka saysna ve a/b oranna gre plak
orta noktasndaki kme deerleri ................................................... 132
VII

tabaka saysna ve a/b oranna gre moment deerleri ..................... 133
tabaka saysna ve a/b oranna gre B11 deerleri ........................... 134
plak orta noktasndaki kme deerleri ........................................ 144
izelge 6.22.Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde
tabaka saysna ve a deerindeki deiime gre
plak orta noktasndaki kme deerleri ........................................... 156
izelge 6.23.Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka
saysna ve a deerindeki deiime gre
plak moment deerleri ..................................................................... 157
IX

tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre B16 ve B26 deerleri .......... 168
kme deerleri ........................................................................... 169
kme deerleri ........................................................................... 170
kme deerleri ........................................................................... 171
moment deerleri ......................................................................... 171
moment deerleri ......................................................................... 172
moment deerleri ......................................................................... 173
IX
EKLLER DZN
SAYFA
ekil 4.1. Tabakal kompozit elemanda fiber ve matris malzemelerin grnm .... 9
ekil 4.2. Normal dorultuda yklenmi izotropik plan deformasyonu .............. 10
ekil 4.3. Normal dorultuda yklenmi sfr derece al fiberlere sahip
tek dorultulu tabakal plan deformasyonu ........................................................ 12
ekil 4.4. Normal dorultuda yklenmi al fiberlere
sahip tek dorultulu tabakal plan deformasyonu .............................. 13
ekil 4.5. Rasgele bir dzlemde ok kk bir alandaki gerilmeler ...................... 15
ekil 4.6. y-z dzleminde ok kk bir alandaki kuvvetler ................................. 16
ekil 4.7. Sonsuz kk kbik elemandaki gerilmeler .......................................... 17
ekil 4.8. ok kk bir alanda x-y dzleminde normal ve
kayma ekil deitirmeleri .................................................................... 18
ekil 4.9. boyutlu bir elemanda kartezyen koordinat sistemi ........................... 23
ekil 4.10. Temel malzeme koordinat sistemi ...................................................... 31
ekil 4.11. Fiberlerle glendirilmi kk bir elemandaki gerilmeler ................. 32
ekil 4.12. 1 gerilmesi altndaki bir elemann deformasyonu .............................. 33
ekil 4.13. 12 kayma gerilmesi etkisindeki bir elemann deformasyonu ............... 34
ekil 4.14. Kirchoff hipotezine gre plan eilmesi ............................................ 37
ekil 4.15. Al tabakalarda global ve lokal akslar .............................................. 40
ekil 4.16. x-z dzleminde deformasyon.............................................................. 44
ekil 4.17. Tabaka kalnl boyunca gerilme ve ekil deitirmeler ..................... 47
ekil 4.18. Bir tabakal elemandaki katmanlarn koordinat yerleimi ................... 48
ekil 4.19. tabakadan oluan izotropik simetrik tabakalanma.......................... 54
ekil 4.20. tabakal zel ortotropik simetrik tabakalanma ............................... 54
ekil 4.21. tabakal simetrik al-katl tabakalanma ....................................... 55
ekil 4.22. ki tabakal antisimetrik apraz-katl tabakalanma .............................. 56
ekil 4.23. ki tabakal antisimetrik al-katl tabakalanma .................................. 56
ekil 5.1. dxdydz boyutundaki kbik elemandaki gerilmeler ................................ 58
ekil 5.2.a. Plak kuvvetleri .................................................................................. 59
ekil 5.2.b. Plak momentleri ................................................................................ 59
ekil 5.3. Lateral yk altndaki basit mesnetlenmi dikdrtgen plak ..................... 63
X
ekil 6.1. niform ykl kare plak ...................................................................... 70

ekil 6.2. 20x20 SE ayla zlen, a/h=50 olan elik plak
problemi iin dey deplasman dalm ............................................... 72
ekil 6.3. 20x20 SE ayla zlen, a/h=50 olan elik
plak problemi iin x gerilme dalm ................................................. 73
ekil 6.4. 20x20 SE ayla zlen, a/h=50 olan elik
plak problemi iin Mx moment dalm .............................................. 73
ekil 6.5. rnek 2 deki alt farkl tabakalanma durumu ........................................ 74
ekil 6.6. Durum-1 deki x gerilmelerinin tabaka kalnlna
bal olarak deiimi ............................................................................ 79
bal olarak deiimi ......................................................................... 81
bal olarak deiimi ......................................................................... 81
ekil 6.12. rnek 3 iin plak yerleimi ................................................................ 82
ekil 6.13. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plan
eilme rijitlikleri (Durum-1) .............................................................. 83
ekil 6.14. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin
(a/2, b/2) noktasnda plak kme deerleri (Durum-1) ........................ 84
Mx deerlerinin karlatrlmas (Durum-1) ....................................... 87
My deerlerinin karlatrlmas (Durum-1) ....................................... 87
ekil 6.17. Durum-1 deki basit mesnetlenmi tabakal simetrik plakta
0o /90o /90o /0o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri .................... 88
XI

15o /90o /90o /15o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri ................ 88
0o /90o /90o /0o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri .................... 91
15o /90o /90o /15o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri ................ 92
ekil 6.31. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plan
eilme rijitlikleri (Durum-2) ............................................................... 95
(a/2,b/2)noktasnda ,kme deerlerinin karlatrlmas (Durum-2) . 96
Mx deerlerinin karlatrlmas (Durum-2) ....................................... 99
XII

My deerlerinin karlatrlmas (Durum-2) ....................................... 99
90o /0o /0o /90o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri .................. 100
90o /15o /15o /90o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri .............. 100
90o /0o /0o /90o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri .................. 103
90o /15o /15o /90o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri .............. 104
ekil 6.48.Durum-2 deki basit mesnetlenmi tabakal simetrik plakta
ekil 6.49. rnek 4 iin tabaka dizilimi ............................................................. 107
XIII
ekil 6.50. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin kme

deerlerinin karlatrlmas(tabaka kalnl 0.120m ) ..................... 113
ekil 6.54. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin Mx
deerlerinin karlatrlmas (tabaka kalnl 0.120m ) .................... 115
ekil 6.55. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin My
ekil 6.62. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin x
gerilmelerinin karlatrlmas (t. k. 0.120m)(ANSYS) ................... 119
gerilmelerinin karlatrlmas (t. k. 0.120m )(D.A.Y.)..................... 120
gerilmelerinin karlatrlmas (t.k. 0.120m )(ANSYS-D.A.Y.) ........ 121
gerilmelerinin karlatrlmas (t. k. 0.240m ) (ANSYS) .................. 122
XIV

gerilmelerinin karlatrlmas (t. k. 0.240m ) (D.A.Y.).................... 123
gerilmelerinin karlatrlmas (t. k. 0.240m ) (ANSYS-D.A.Y.) ...... 124
gerilmelerinin karlatrlmas (t. k. 0.360m ) (D.A.Y.).................... 126
gerilmelerinin karlatrlmas (t. k. 0.360m ) (ANSYS-D.A.Y.) ..... 127
gerilmelerinin karlatrlmas (t. k. 0.480m )(D.A.Y.)..................... 129
gerilmelerinin karlatrlmas (t. k. 0.480m ) (ANSYS-D.A.Y.) ..... 130
ekil 6.74. rnek 5 deki drt tabakal plak iin tabakalanma ekli ..................... 131
ekil 6.75. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak probleminde
tabaka saysna ve a/b oranna gre B11 deerleri ............................. 134
tabaka saysna ve a/b oranna gre plak orta noktasndaki
kme deerleri (D.A.Y) .................................................................. 136
kme deerleri (ANSYS) ................................................................ 137
kme deerleri (ANSYS-D.A.Y) ................................................... 138
tabaka saysna ve a/b oranna gre Mx deerleri (D.A.Y) ................ 139
tabaka saysna ve a/b oranna gre Mx deerleri (ANSYS) .............. 140
XV

tabaka saysna ve a/b oranna gre Mx deerleri (ANSYS-D.A.Y) . 141
kme deerleri (D.A.Y) ................................................................. 149
kme deerleri (ANSYS) ............................................................... 150
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri (D.A.Y) ........... 152
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri (ANSYS) ......... 153
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri (ANSYS-D.A.Y)154
ekil 6.89. rnek 6 daki drt tabakal plak iin tabakalanma ekli ..................... 155
ekil 6.90. Basit mesnetlenmi antisimetrik al-katl plak probleminde
tabaka saysna ve a deiimine gre B16 deerleri....................... 158
tabaka saysna ve a deiimine gre B26 deerleri....................... 159
tabaka saysna ve a deiimine gre plak orta noktasndaki
kme deerleri (D.A.Y) ................................................................. 161
XVI

kme deerleri (D.A.Y-ANSYS) ................................................... 163
tabaka saysna ve a deiimine gre Mx deerleri (D.A.Y) .......... 164
tabaka saysna ve a deiimine gre Mx deerleri (ANSYS)........ 165
tabaka saysna ve a deiimine gre Mx deerleri (D.A.Y-ANSYS)166
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre B16-B26 deerleri ............... 168
kme deerleri (D.A.Y) ................................................................. 174
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri (D.A.Y) .......... 177
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri (ANSYS) ........ 178
tabaka saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri (ANSYS-D.A.Y)179
XVII
SEMBOLLER DZN
: 1 dorultusundaki normal deformasyon miktar.
: 2 dorultusundaki normal deformasyon miktar.
: x dorultusundaki normal gerilme.
: y dorultusundaki normal gerilme.
: z dorultusundaki normal gerilme.
yx,yz,zx : Eleman yzeylerindeki kayma gerilmeleri.

x
: x dorultusundaki normal ekil deitirme.
: y dorultusundaki normal ekil deitirme.
: z dorultusundaki normal ekil deitirme.
: x dorultusundaki deplasman
: y dorultusundaki deplasman
: z dorultusundaki deplasman
xy,yz,zx : Kayma ekil deitirmeleri

E
: Elastisite sabiti
: Poisson oran
: Kayma modl
: Her birim hacimde depolanan ekil deitirme enerisi
[C]
: Rijitlik (stiffness) matris
Cij
: Rijitlik (stiffness) matrisinin elemanlar
[S]
: Esneklik (compliance) matris
Sij
: Esneklik (compliance) matrisinin elemanlar
Qij
: ndirgenmi rijitlik katsaylar
[T]
: Transformasyon matrisi
[R]
: Reuter matris
[Q ]
[S ]
: Transformasyona uram elemann indirgenmi rijitlik matrisi
uc
: C noktasnn x dorultusunda yapt deplasman
uo
: Orta dzlemin,x dorultusunda yapt deplasman
ij
ij
: Transformasyona uram elemann indirgenmi rijitlik matrisi
XVII
vo
: Orta dzlemin, y dorultusunda yapt deplasman
wo
: Orta dzlemin, z dorultusunda yapt deplasman
zc
: Orta dzlemin C noktasna olan uzakl
: x dorultusunda orta dzlemdeki tabaka eimi
xo
: Orta dzlemde x dorultusundaki normal ekil deitirme
yo
: Orta dzlemde y dorultusundaki normal ekil deitirme
xyo
: Orta dzlemdeki x-y kayma ekil deitirmesi
Kx,Ky,Kxy : Orta dzlemdeki erilikler

a,b
: Plak elemannn x ve y dorultusundaki boyutlar
: Her bir tabakann kalnl
: Tabakal plan toplam kalnl
: Her bir tabakann kalnl
h0
: Birinci tabakann st yzeyi
h1
: Birinci tabakann alt yzeyi
hn
: n. tabakann alt yzeyi
hn-1
: n. tabakann st yzeyi
hk-1
: k. tabakann st yzeyi
hk
: k. tabakann alt yzeyi
Nx,Ny
: Birim uzunluktaki normal kuvvet
Nxy
: Birim uzunluktaki kesme kuvveti
Mx,My
: Birim uzunluktaki eilme momentleri
Mxy
: Birim uzunluktaki burkulma momentleri
Aij
: Uzama rijitlik matrisi
Bij
: Eilme uzama arasndaki balanma rijitlik matrisi
Dij
: Eilme rijitlik matrisi
F x , F y , F z : Birim hacimdeki ortalama ktlesel kuvvetler
P0
: Birim yk
Amn
: x dorultusundaki deplasman fonksiyonunun katsays
Bmn
: y dorultusundaki deplasman fonksiyonunun katsays
Cmn
: z dorultusundaki deplasman fonksiyonunun katsays
XVIII
1.GR
Emel YACI
1.GR
Plaklar, kalnlklar dier iki boyutuna oranla, ok kk olan tayc

elemanlardr. Dey ve yatay ykleri aktararak tayc sistem elemanlar arasndaki
sreklilii salamalarndan dolay, nemli bir tayc sistem eleman olarak
grlmektedirler. kametgah tipi yaplar genellikle, dikdrtgen veya dzgn
geometriye sahip olmalar ve ounlukla dzgn yayl yk etkisi altnda
kalmalarndan dolay, bu tip yaplarda plaklarn analizi daha da kolaylamaktadr.
Belirtilen zelliklere sahip plaklarn analizi iin, literatrde ve ynetmeliklerde
problemlerin zm iin yeterli olabilecek yaklak yntemler verilmitir.
Kalnlnn aklna oran yaklak olarak 1/20 den kk olan plaklara
ince plaklar denilmektedir. nce plaklar Kirchoff hipotezinde belirtildii gibi, plak
kalnl boyunca kayma deformasyonlar ihmal edilerek zlebilmektedirler. Plak
kalnlnn byk olduu kaln plak durumunda, Reissner-Mindlin hipotezi veya
yksek dereceden kayma deformasyonlar dalm teorileri yardmyla zm
yaplabilmektedir. Bunlara ek olarak, literatrde kayma deformasyonlarn dikkate
alan ok sayda teori de bulunmaktadr.
Baz zel durumlarda plaklarn baz zelliklerinin iyiletirilmesi istenir. Bu
iyiletirmeler ile istenilen zelliklere sahip plaklarn elde edilmesi salanr. rnein
tabakal kompozit plaklarda olduu gibi zayf ve gl malzemelerin belirli llerde
biraraya getirilmesi ile veya tabaka alarnn deiimi ile bu iyiletirmeler
salanabilir.
Tabakal
kompozit
plaklar
ok
eitli
tabaka
dizilimlerine
sahip
olabilmektedirler ve bu tabaka dizilimlerine bal olarak farkl tabaka rijitlikleri

gsterirler. Bu tabaka rijitliklerinin iyi anlalmas ile, istenilen amaca en uygun
tabakalanma eidine ulamak mmkn olur.
Plaklarn analizinde analitik karmaklklardan dolay baz snrlandrmalar ve
varsaymlar yaplarak yaklak yntemler uygulanabilmektedir. Tabakalandrlm
plak teorisinin temellendirildii baz snrlamalar ve varsaymlar da bulunmaktadr.
Snrlamalar, dayand teorinin kullanm zerindeki snrlamalardr ki bunlar
giderilebilir veya giderilemez. rnein kare plaklar iin kullanlan bir teori dairesel
1.GR
Emel YACI
plaklara uymaz.
Varsaymlar
ise, belirsizlik trndeki teoriler zerindeki
snrlamalardr. rnein, bir plan yzeyine dik olan gerilmelerin genel olarak sfr
olarak kabul edilebilmesi iin boyutunun yeterince kk olduu varsaylr veya
deerinin sfr olduu farzedilir. Yinede daha doru bir teoriye bavurmadka, kesin
olarak gerilmelerin ne kadar kk olduu bilinemez. zetle snrlamalar ve
varsaymlar arasndaki fark udur ki, snrlamalar bilineni varsaymlar bilinmeyenleri
ierirler (Jones, 1975).
Plaklar her zaman geometri ve ykleme asndan elverili zelliklere sahip
olmayabilirler ve bu tip zelliklere sahip plaklarn analizi iin yaklak yntemler
yeterli olamayabilir. Bundan dolay, geni ilem hacmine sahip olan ancak bilgisayar
desteiyle bu sorunu aan Sonlu Farklar, Snr Eleman ve Sonlu Elemanlar Yntemi
gibi baz saysal yntemler kullanlmaktadr. Bu yntemlerden Sonlu Elemanlar
Yntemi, sistematik olmas, her trl yapya kolaylkla uygulanabilmesi ve
programlamaya elverili olmasndan dolay yaygn olarak kullanlmaktadr. Sonlu
elemanlar ynteminde, analizi yaplan plan geometrisine ve istenilen hassasiyetine
gre plaa sonlu eleman a uygulanmaktadr.
2.NCEK ALIMALAR
Emel YACI
2.NCEK ALIMALAR
Plak analizi ile ilgili almalar ilk olarak 1800l yllarda yaplmtr. Bu
almalar sonucunda Kirchoff Hipotezine dayal klasik plak teorisi gelitirilmi
olup zm yntemlerinin gelitirilmesi Galerkin ile balamtr. Kirchoff Hipotezi
ince plak zerine yaplan almalara temel tekil etmitir. Bu hipoteze gre plak orta
dzleminin ekil deitirmedii ve herhangi bir noktann dey deplasmannn plak
kalnl yannda ok kk olduu kabul edilmektedir. Ayrca Kirchoff Hipotezine
gre orta dzleme dik olan normal gerilme z, dier gerilme bileenleri yannda
ihmal edilmekte ve orta dzleme dik dzlemler ekil deitirmeden sonra yine orta
dzleme dik kalmaktadr.
Sonraki yllarda Galerkin (1915) ve Timeshenko (1940) bu teoriye dayal
olarak plaklar iin saysal ve analitik zm yntemleri gelitirmilerdir. Ayrca Ritz
Navier ve Levy (1981) gibi aratrmaclarda seriler yardmyla basit kabuller yaparak
zm yntemleri gelitirmilerdir.
Daha sonraki almalarda Reissner (1975) kayma deformasyonlarn gz
nne alan bir model gelitirmitir. Reissner birinci mertebe teorisi olarak
adlandrlan teoride, kayma deformasyonlarn ilk olarak statik analizle gz nne
alm ve kayma deformasyonlarnn plak kesiti boyunca lineer daldn kabul
ederek bir basitletirmede bulunmutur. Ayrca Mindlin (1951) izotropik ve elastik
plaklarn gerilme dalmn inceleyen aratrmalar yapmtr. Reissner-Mindlin
Hipotezi olarak bilinen bu teoride kayma deformasyonlar lineer olarak kabul
edilmektedir.
Dier bir kaln plak teorisi de yksek dereceli kayma deformasyonu teorisidir.
Bu teoride esas olarak kayma deformasyonlarnn nonlineer olarak deitii kabul
edilmektedir. Reddy (1984) kayma deformasyonunun parabolik dalmn gz nne
alarak daha gereki yksek dereceli bir model kullanlmtr. Phan (1985),
Lo (1977) gibi aratrmaclar da yksek dereceli kayma deformasyonunu dikkate
alan eitli modeller gelitirmilerdir. Ayrca Subramanian (1993) izotropik
plakalarn eilmesi zerine almalarda bulunmulardr. Hassis (1998) ise tek bir
tabakadan oluan plaklar iin yksek dereceli bir model nermitir.
2.NCEK ALIMALAR
Emel YACI
Plaklarn tabakalandrlmas son zerinde ska durulan bir konudur. Farkl

tipte malzemelerle yksek mukavemetli, hafif ve bir ok amaca ynelik tabakalarn
oluturulmas iin yaplan bu model zerinde Suresh ve arkadalar (1979) her bir
dmde be serbestlik derecesine sahip sperparametrik kuadratik tabakal plak
eleman zerinde gerilme-ekil deitirme ilikisini aratrmlardr. Hou ve
Jerominidis (2000) ise tabakalar aras kopma dayanmlarn inceleyen bir aratrma
yapmlardr. Ayrca Reddy
(1989) tabakal kompozit plaklarn snr artlar,
burulma ykleri ve tabakalar arasndaki frekans etkileimleri konusunda almalarda

bulunmutur. Lucking ve arkadalar (1984) ise kompozit plaklarn boluklu olmas
halini dikkate alm ve bu ynde almalarda bulunmulardr.
nce plaklarn eilmesi, bklmesi ve titreimi konusunda da birok alma
yaplmtr. Bunlardan Jones (1999) tabakal plaklar deikenlerine ayrma
yntemiyle ele alm ve eitli tabaka saylarna, elastisite modlne ve tabaka
alarna gre tabaka rijitliklerini incelemitir.
Btn bu almalarn ou eitli saysal zm yntemleri kullanlarak
yaplmtr. Bunlar sonlu farklar yntemi, snr elemanlar yntemi ve sonlu elemanlar
yntemidir. Sonlu elemanlar yntemini kullanan ok amal bir paket program olan
ANSYS, ince plaklar, kaln plaklar ve tabakal plaklar eitli tipte elemanlar
kullanarak zmektedir.
3.MATERYAL VE METOD
Emel YACI
3.MATERYAL VE METOD
3.1. Kompozit Malzemeler
Kompozit malzeme, istenen ama iin tek balarna uygun olmayan farkl iki
veya daha fazla malzemenin istenen zellikleri salayacak ekilde belirli artlar ve
oranlarda fiziksel olarak bir araya getirilmesiyle elde edilen malzeme grubudur.
boyutlu bu bir araya getirmede ama, bileenlerin hibirinde tek bana mevcut
olmayan bir zelliin elde edilmesidir. Dier bir deyile, amalanan dorultuda
bileenlerinden
daha
stn
zelliklere
sahip
bir
malzeme
retilmesi
hedeflenmektedir. Kompozit malzemeye, ok Bileenli Malzeme, ok Fazl

Malzeme, Donatl Malzeme ve Pekitirilmi Malzeme gibi adlar da
verilmektedir. (Ersoy,2001)
Kompozit malzemelerde ekirdek olarak kullanlan bir fiber malzeme ve bu
malzemenin evresinde hacimsel olarak ounluu oluturan bir matris malzeme
bulunmaktadr. Bu iki malzeme grubundan fiber malzeme kompozit malzemenin
mukavemet ve yk tama zelliini salar, matris malzeme ise fiber malzemeleri
yk altnda bir arada tutar ve yk lifler arasnda homojen olarak datr.
Kompozitlerin zgl arlklarnn dk olmas, yksek mukavemet
gstermeleri, kolay ekillendirilebilmeleri, daha az deformasyona uramalar ve daha
fazla yk tayabilmeleri kullanm alanlar iin byk bir avantaj salamaktadr.
Bunun yannda, kompozit malzemelerin retiminde u zelliklerin gelitirilmesi
hedeflenir. Mekanik dayanm, korozyona kar diren, rijitlik, arlk, yksek
scakla dayanm gstermek, s iletkenlii, krlma tokluu, ses tutuculuu ve
grnm. Bu zelliklerin birisi veya birka gelitirilirken, kompozit malzemenin
zayf ynleri iyiletirilir. Bu iyiletirme kompoziti oluturan matris ve fiber
elemanlarn analizi ile mmkndr
Kompozit malzemelerin tanmndan da anlald zere, kompozit
malzemelerde genellikle u drt koul aranmaktadr :
1) nsan yaps olmas, dolaysyla doal bir malzeme olmamas.
2) Farkl malzemelerin boyutlu olarak biraraya getirilmi olmas.
3.MATERYAL VE METOD
Emel YACI
3) Bileenlerinin hibirinin tek bana sahip olmad zellikleri tamas,

dolaysyla bu amala retilmi olmas.
4) Kompozit malzemeleri oluturan fiber ve matris malzemelerin bir btn
olarak davranmas.
Kompozitler aadaki ekilde gruplandrlabilir.
1) Tanelerle Donatl Kompozit Malzeme: Kompoziti oluturan matris

malzeme ierisinde milimetrik dzeydeki tanelerin yer almasyla meydana
gelen kompozit trdr. Bu tre beton rnek olarak gsterilebilir.
2) Liflerle Donatl Kompozit Malzeme: ekme ve eilme dayanmlar istenen

dzeyde olmayan zayf malzemelerin zayf olan ynlerinin iyiletirilmesi
amacyla liflerle donatlmas ile elde edilen bir kompozit trdr.
3) Tabakal Kompozit Malzeme: En az iki adet farkl fazn, tabakal bir

ekilde kompozitin yapsnda yer almasyla meydana gelir. Bu fazlardan birisi
kompozite zelliini kazandran srekli faz, dieri ise tabakalar bir arada
tutan balayc fazdr.
3.MATERYAL VE METOD
Emel YACI
3.2. Kompozit Malzemelerin Kullanm
Kompozit malzemenin bilinen en eski ve en geni kullanlan alan inaat

sektrdr. Saman ile liflendirilmi amurdan yaplan duvarlar ilk kompozit
malzeme rneklerindendir. Bugn ta, kum, kire, demir ve imento ile oluturulan
kompozit malzeme evlerimizi oluturmaktadr.
Gnmzde kompozit malzemelerin kullanm alan ok geni boyutlara
ulamtr. Balca kullanm alanlar u ekilde sralanabilir:
ehircilik : Bu alanda kompozitler toplu konut yapmnda, evre
gzelletirme
almalarnda
(heykel,
banklar,
elektrik
direkleri
v.s.)
kullanlmaktadr.
Ev Aletleri : Masa, sandalye, televizyon kabinleri, sa kurutma makinesi gibi
ok kullanlan ev aletlerinde ve dekoratif ev eyalarnda kompozit malzemeler
kullanlmaktadr.
Elektrik ve Elektronik Sanayi : Kompozitler bata elektriksel izolasyon
olmak zere her tr elektrik ve elektronik malzemenin yapmnda kullanlmaktadr.
Otomotiv Sanayi : Bu alanda kompozitlerden oluan balca rnler;
otomobil kaportas paralar, i donanm, baz motor paralar, tamponlar ve oto
lastikleridir.
Havaclk Sanayi : Havaclk sanayisinde kompozitler, gn getike daha
geni bir uygulama alanna sahip olmaktadr. Planr gvdesi, uak modelleri, uak
gvde ve i dekorasyonu, helikopter paralar ve uzay aralarnda baaryla
kullanlmaktadr.
Makinalar : makinalar kapaklar ve alma kabinleri yapmnda da
kompozit malzeme kullanlmaktadr.
naat Sektr : Cephe korumalar, tatil evleri, bfeler, otobs duraklar,
souk hava depolar, inaat kalplar birer kompozit malzeme uygulamalardr.
3.MATERYAL VE METOD
Emel YACI
Bu almada , tabakal kompozit plaklarn farkl tabakalama ekillerine gre

tabaka rijitliklerinde ve tabaka i kuvvetlerinde meydana gelen deiim
incelenmitir. Bu deiimin bilinmesi, tabakalanma davrannn anlalmas iin
gereklidir.
Bu ncelikle farkl tipteki malzemeler iin tabakal kompozitlerin rijitlik ve
esneklik matrisleri Hooke denklemleri yardmyla elde edilmi, daha sonra ortotropik
malzemeler iin genel denklemler matris formunda yazlmtr. Tek tabakal plaklar
iin oluturulan rijitlik ve esneklik matrisleri nce al tek tabakal plaklara
uygulanm ve daha sonra ok tabakal plaklar iin gelitirilmitir. Plaklar iin denge
denklemleri yazlarak, eitli snrlandrmalar ve varsaymlar (Kirchoff) ile tabakal
plaklar iin drdnc dereceden diferansiyel denge denklemleri elde edilmitir.
Bu almada kullanlan yntem, deikenlerine ayrma yntemidir. Bu
yntemde plak koordinat x ve y deikenlerine ayrlmaktadr. Ayrca yk ve
deplasman fonksiyonlar da x ve y deikenlerine bal olarak yazlabilmektedir.
Plak iin dzgn yayl ykleme tipi seilmi ve Navier (1824) zm ile
deikenlerine ayrlan yk fonksiyonu zm iin basit bir hale dntrlmtr.
Elde edilen diferansiyel denklemler basit mesnetli durum iin snr artlarna maruz
braklm ve snr artlarn salayan u, v ve w deplasman fonksiyonlar
deikenlerine ayrma yntemiyle elde edilmitir. Bu deplasman fonksiyonlar
diferansiyel denklemde yerine konularak zme ulalmtr.
Bu almada, mhendislik uygulamalarnda yaygn olarak kullanlan
ANSYS paket program ile sonlu elemanlar yntemini kullanp eitli modellerin
analizi yaplmaktadr. Ayrca, tabakalanma teorisi yardmyla eitli snrlandrmalar
ve varsaymlar ile basite indirgenen problemlerin zm iin denge denklemleri
kullanlarak Matematica adl paket programn yardmyla, bir bilgisayar program
hazrlanmtr.
alma sonunda, Matematica adl paket programn yardmyla hazrlanan
bilgisayar program ve literatrde mevcut olan ANSYS paket program ile zlen
rneklerin sonular tablo ve grafiklerle sunulmu ve karlatrmalar yaplmtr.
4.TABAKALARIN MAKROMEKANK ANALZ
Emel YACI
4. TABAKALARIN MAKROMEKANK ANALZ
4.1. Giri
Yaplar genellikle tek tabakal bloklardan meydana gelir, bundan dolay, bu

tek tabakal yaplarn mekanik analizini anlamak, ok tabakallardan nce gelir. Tek
bir kompozit tabaka bile homojen ve izotrop deildir. nk tabaka, homojenizotrop fiber elemanlarla homojen-izotrop matris elemanlarn birlemesiyle meydana
gelmesine ramen, tabaka rijitlikleri, noktann fiberlerde, matris de veya fiber-matris
arasndaki bir blgede olup olmamasna gre noktadan noktaya eitlilik gsterir. Bu
durum ok kark mekanik tabaka modellerinin olumasna neden olur. Bu sebeple
tabakalarn makromekanik analizinde tabakalarn homojen olduu kabul edilerek,
ortalama malzeme zellikleri temel alnr. (ekil. 4.1)
Fiber malzeme
Matris malzeme
ekil 4.1. Tabakal kompozit elemanda fiber ve matris malzemelerin grnm
Emel YACI
nce tabakalarn homojenletirilmesiyle bile, tabakalarn mekanik davran

hala izotop homojen malzemelerinkinden farkldr. rnein; eni ve boyu w ve
kalnl t olan kk bir paray gz nne alalm. Bu paray Durum-A ve
Durum-B olarak inceleyelim.
2
w
1
t
t
Durum-A
Durum-B
Deformasyona
uramam hal
Deformasyona
uramam hal
W+ 2B
P
W+ 2A
W+ 1B
P
P
W+ 1A
P
Deformasyona
uram hal
Deformasyona
uram hal
ekil 4.2. Normal dorultuda yklenmi izotropik plan deformasyonu (Kaw, 1997)
10
Emel YACI
Durum-A
Kare pla 1 dorultusunda normal tekil P ykne maruz brakalm. 1 ve 2

dorultusundaki normal deformasyon miktarlar, srasyla 1A ve 2A dr.
Durum-B
Durum-A daki gibi benzer normal P ykn tatbik edelim, fakat imdi
dorultusu 2 ynnde olsun. 1 ve 2 dorultusundaki normal deformasyon miktarlar
srasyla, 1B ve 2B dr. Bu iki durumdan;
1A = 2B
(4.1.a)
2A = 1B
(4.1.b)
sonucuna ularz. Bununla birlikte ekil 4.3 de, kalnl t olan kompozit bir
tabakay gz nne alalm. Burada da tabaka ierisinde (w, w, t) llerine sahip tek
dorultudaki bir kare pla inceleyelim. Bu durumda
1A 2B
(4.2.a)
2A 1B
(4.2.b)
Bunun nedeni, tek dorultulu tabakalarda, fiberlerin dorultusundaki

rijitliklerin daha byk olmasdr. Sonu olarak, tek dorultulu tabakann mekanik
karakteri, izotropik tabaka iin ihtiya duyulan parametrelerden daha fazla parametre
gerektirir.
11
Emel YACI
2
w
1
t
t
Durum-A
Durum-B
Deformasyona
uramam hal
Deformasyona
uramam hal
W+ 2B
P
W+ 2A
W+ 1B
P
P
W+ 1A
P
Deformasyona
uram hal
Deformasyona
uram hal
ekil 4.3. Normal dorultuda yklenmi sfr derece al fiberlere sahip tek
dorultulu tabakal plan deformasyonu (Kaw, 1997)
12
Emel YACI
ekil 4.4de grld gibi, plak farkl alarda fiberlere sahip olabilir. Bu
durumda farkl alar iin, farkl deformasyonlar meydana gelecektir. Gerekte kare
plak, normal dorultuda deformasyonlara sahip olduu gibi farkl dorultuda
deformasyonlara da sahiptir ve ekli bozulmutur. Tm bu sebeplerden dolay, al
tabakalarn mekanik karakteri ok daha karmaktr.
2
1
t
Fiberler
Deformasyona
uramam hal
P
P
Deformasyona
uram hal
ekil 4.4. Normal dorultuda yklenmi al fiberlere sahip tek dorultulu

plan deformasyonu (Kaw, 1997)
13
Emel YACI
4.2. Tanmlamalarn incelenmesi

4.2.1. Gerilme
Gerilme, birim alana den ykn younluu olarak tanmlanr. Mekanik
yaplar, ktlesel kuvvetler ve yzey kuvvetleri gibi ktle zerinde hareket halinde
bulunan d kuvvetleri alrlar. Bu kuvvetler, ktle iinde i kuvvetlere dnr. Ktle
iinde bulunan tm noktalardaki i kuvvetlerin bilinmesi gerekir. nk bu
kuvvetlerin deeri, yapda kullanlan malzemelerin mukavemetlerinden daha dk
olmak zorundadr.
ekil 4.5de eitli ykler altnda dengede bulunan ktle grlmektedir. Bu
ktlenin herhangi bir kesitinde, A alan zerinde bulunan bir P kuvveti dnelim
bu kuvvet vektr yzeye normal, Pn ve yzeye paralel P s elemanlarna sahip
olsun. Gerilmenin tanmndan;
P
A 0 A
(4.3.a)
Pn
A 0 A
(4.3.b)
n = lim
s = lim
deerleri elde edilir.

Bu elemann yzeyine normal dorultuda etkiyen gerilmeye n normal
gerilme ve yzeye paralel olarak etkiyen gerilmeye s kayma gerilmesi denir. Ayn
noktadan farkl bir kesit alrsak, gerilmeler deimeden kalr, fakat gerilmenin iki
bileeni deiir. Bununla birlikte gerilmeyi tam olarak tanmlayabilmek iin herhangi
bir noktada boyutlu kartezyen koordinat sistemine ihtiya duyulur.
Sa el kural ile boyutlu x-y-z koordinat sistemi oluturularak ekil 4.6da
grlen eleman zerinde y-z dzlemine paralel bir kesit alnr. Kuvvet vektr P,
A zerinde bulunmaktadr. Kesitte grld gibi Px bileeni yzeye normal
dorultudadr. Kuvvet vektr Ps ise yzeye paraleldir. Ayrca Ps, y ve z akslar
14
Emel YACI
boyunca Py ve Pz elemanlarna ayrlrsa, gerilmenin tanmndan aadaki ifadeler

elde edilir.
Px
A 0 A
x = lim
xy = lim
A 0
(4.4.a)
Py
(4.4.b)
Pz
A 0 A
xz = lim
(4.4.c)
Rastgele dzlem
P
Ps
Pn
ekil 4.5. Rasgele bir dzlemde ok kk bir alandaki gerilmeler (Kaw, 1997)
Benzer ekilde x-z ve x-y dzlemine paralel kesitler iinde gerilmeler
tanmlanabilir. Tm bu gerilmelerin tanmlanabilmesi iin genellikle, sa el kuralna
15
Emel YACI
Pz Py
P
Px
ekil 4.6. y-z dzleminde ok kk bir alandaki kuvvetler (Kaw, 1997)
gre oluturulan koordinat sisteminde sonsuz kk kbik bir eleman alnr. Bu

kbik elemann herhangi bir yzndeki gerilmeler bulunarak, bir noktadaki
gerilmeler tanmlanr.
ekil 4.7de grld gibi eleman zerindeki herhangi bir noktada dokuz
farkl gerilme davran bulunmaktadr. Bu gerilmelerin alt tanesi kayma
gerilmesidir ve kayma gerilmeleri arasnda u ekilde bir iliki bulunmaktadr.
xy = yx
(4.5.a)
yz = zy
(4.5.b)
zx = xz
(4.5.c)
Yukardaki ifade sonsuz kk kbik elemandaki momentlerin

dengesinden bulunur. Dolaysyla geriye alt gerilme kalr. Bunlar kbik yzeye
16
Emel YACI
normal dorultudaki xx , yy , zz ve kbik yzeyler boyunca bulunan xy , yz ,

zx dir.
zz
zy
zx
xz
y
xy
xx
yx
x
yy
yz
ekil 4.7. Sonsuz kk kbik elemandaki gerilmeler. (Kaw, 1997)
Normal ekme gerilmesi pozitif ve normal basn gerilmesi negatiftir. Kayma

gerilmesiyle beraber d normalin ynnn negatif olmas veya her ikisinin pozitif
olmas durumunda kayma gerilmesi pozitif aksi halde kayma gerilmesi negatiftir.
4.2.2 ekil Deitirme
D kuvvetler sebebiyle eleman ierisinde oluan deformasyonun bilinmesi de

bizim iin ok nemlidir. ekil deitirme asndan deformasyon ktlenin ekil ve
boyutunda meydana gelen greceli deiim olarak tarif edilebilir. ekil deitirme
genellikle sa el kural ile oluturulan koordinat sisteminde sonsuz kk kbik
eleman zerinde tanmlanr.eitli ykler altnda, sonsuz kk kbik elemann
kenar uzunluu deiir, kbn yzeyinin eklinde bozulur. Boydaki deiim, kayma
ekil deitirmelerindeki biim bozulmasna ve normal ekil deitirmesine tekabl
eder. ekil 4.8 de kbik elemann ABCD yzndeki ekil deitirmeler
grlmektedir. Her bir ekil deitirme ve deplasmann birbiriyle ilikisi vardr.
ekildeki AB ve AD kenarlar ekil deitirdikten sonra A`D` ve AB halini alr.
17
Emel YACI
Buradaki deplasmanlar (x,y,z) koordinat sisteminde tanmlanrsa (x,y,z) koordinat

sistemindeki bir nokta iin;
u = u(x,y,z) x dorultusundaki deplasman
v = v(x,y,z) y dorultusundaki deplasman
w = w(x,y,z) z dorultusundaki deplasman

olarak ifade edilir.
y
D
Q
x
D
C
C
2
B
(x,y)
A
B
1
P
x
ekil 4.8. ok kk bir alanda x-y dzleminde normal kayma ekil

deitirmeleri (Kaw, 1997)
X dorultusundaki normal ekil deitirme xx, AB uzunluundaki deiimin
AB uzunluuna oran olarak tanmlanr.
A ' B ' AB
AB
A 0
xx = lim
(4.6)
18
Emel YACI
A ' B ' = ( A ' P ' ) 2 + (B ' P ' ) 2
[x + u( x + x, y) u( x, y)]2 + [v(x + x, y) - v(x, y) ]2
A ' B' =
(4.7.a)
AB = x
(4.7.b)
Denklem (4.7.a) ve (4.7.b) denklem (4.6) da yerine yazlrsa;
1/ 2
u ( x + x , y) u ( x , y) 2 v (x + x , y ) v(x , y ) 2
x = lim 1 +
+

x
x
x 0
ve ksmi trevin tanmn kullanarak
u 2 v 2
x = 1 + +
x x
u 2
x = 1 +
x
x =
1/ 2
1/ 2
u
x
(4.8)
elde edilir. ok kk deplasmanlar iin,
u
v
<< 1 ve
<< 1 dir.
x
x
Benzer ekilde y dorultusundaki normal ekil deitirme, yy AD

uzunluundaki deiimin AD uzunluuna oran olarak tanmlanr.
A' D'AD
AD
AD 0
yy = lim
A' D' =
(4.9)
(A' Q')2 + (Q' D')2

19
A ' D' =
Emel YACI
[y + v( x, y + y) v(x, y)]2 + [u( x, y + y) u (x, y)]2
(4.10.a)
AD = y
(4.10.b)
Denklem (4.10) denklem (4.9) da yerine yazlrsa;
1/ 2
v(x , y + y) v (x , y ) 2 u (x , y + y) u ( x , y) 2
y = lim 1 +

+
y
y
y 0

ve ksmi trevin tanmn kullanarak
v 2 u 2
y = 1 + +
y y
v 2
y = 1 +
y
y =
1/ 2
1/ 2
v
y
(4.11)
elde edilir. ok kk deplasmanlar iin,
u
v
<< 1 ve
<< 1 dir. Elemann
y
y
uzunluu artarsa, ekil deitirme pozitif, azalrsa negatiftir.

AB ve AD kenarlar arasndaki 90 derecelik ann deiimi kayma ekil
deitirmesi xy olarak adlandrlr. AB ve AD kenarlarnn eilmesiyle, asal
deiim meydana gelir. Bu kayma ekil deitirmesi u ekilde tanmlanr.
20
Emel YACI
xy = 1 + 2
(4.12)
1 = lim
P' B'
AB 0 A ' P'
(4.13.a)
P' B' = v(x + x , y) v( x , y)
(4.13.b)
A' P' = u (x + x , y ) + x u (x , y )
(4.13.c)
Burada
Q ' D'
AD0 A ' Q '
2 = lim
(4.14.a)
Q ' D ' = u ( x , y + y ) u ( x , y )
(4.14.b)
A ' Q' = v ( x , y + y ) + y v ( x , y )
(4.14.c)
Denklem (4.13) ve (4.14) denklem (4.12) de yerine yazlrsa;
xy
u ( x , y + y ) u ( x , y )
v(x + x , y) v(x , y)
y
x
= lim
+
x 0 u ( x + x , y ) + x u ( x , y )
v ( x , y + y ) + y v ( x , y )
y 0
x
y
xy =
v u
+
x y
(4.15)
Burada da ok kk deplasmanlar iin,
21
u
v
<< 1 dir.
<< 1 ve
y
x
Emel YACI
AB ve AD kenarlar arasndaki a azald zaman kayma ekil deitirmesi

pozitiftir, aksi takdirde kayma ekil deitirmesi negatiftir.
Normal ve kayma ekil deitirmelerinin tanmndan ekil4.7deki sonsuz
kk kbik elemann ekil ve boy deiimi u ekilde bulunabilir.
yz =
v w
+
z y
(4.16.a)
zx =
w u
+
x z
(4.16.b)
zz =
w
z
(4.16.c)
4.2.3 Malzeme Modlleri
Elemann bir noktasndaki alt adet gerilmenin tmnn tanmlanmas iin

Blm 4.2.2de anlatlan denge denklemi yetersiz kalmaktadr. Eleman lineer
elastik zellik gstermektedir ve ok kk deformasyonlara sahiptir. Herhangi bir
noktadaki gerilme ve ekil deitirmeler Hook kanunlar olarak adlandrlan alt adet
e zamanl lineer denklem kuralna baldr. Bir noktada onbe adet bilinmeyen
parametre bulunmaktadr, bunlarn alts gerilme, alts ekil deitirme ve de
deplasmandr.
Hook kanunlarndaki alt adet e zamanl lineer denklem takmnn
kombinasyonu, denklem (4.8), (4.11), (4.15), (4.16) tarafndan verilen alt adet
deplasman ekil deitirme ilikisi ve adet denge denklemi ile onbe bilinmeyen
iin onbe adet denklem elde edilir. Deplasman ekil deitirme ve denge
denklemleri, zmn tamamlanmas iin bilinen snr artlarna maruz braklr.
boyutlu gerilme durumunda, lineer izotropik bir malzeme iin, ekil 4.9da
x-y-z ortognal sistemindeki bir noktada, Hook kanunlaryla elde edilen gerilme- ekil
deitirme ilikisi matris formunda aadaki gibidir.
22
y
z
yz
zx
xy
1
E

= E
E
1
E
E
-
E
1
E
-
1
G
1
G
Emel YACI
1
G
y
z
yz
zx
xy
(4.17)
ekil 4.9. boyutlu bir elemanda kartezyen koordinat sistemi (Kaw, 1997)
Denklem (4.17) deki 6x6 boyutundaki matris izotropik malzemenin esneklik

(compliance) matrisi [S] olarak adlandrlr. Denklem (4.18) deki 6x6 boyutundaki
matris esneklik matrisinin tersidir. Bu matrise ise rijitik (stiffness) matrisi denir.
23
E (1 )
x (1 2 )(1 + )

E
y (1 2 )(1 + )
z
E
=
yz (1 2 )(1 + )
zx
0

0
xy
E
(1 2 )(1 + )
E (1 )
(1 2 )(1 + )
E
(1 2 )(1 + )
0
0
0
Emel YACI
0 0 0
(1 2 )(1 + )
x

E
0 0 0 y
(1 2 )(1 + )
z
E (1 )
0 0 0
yz
(1 2 )(1 + )

0
G 0 0 zx

0
0 G 0 xy
0
0 0 G
(4.18)
Burada Poisson orandr. Kayma modl G ise, elastik sabit E ve nn bir

fonksiyonudur.
G=
E
2(1 + )
(4.19)
4.2.4. ekil Deitirme Enerjisi
Enerji, i yapabilme kapasitesi olarak tanmlanabilir. eitli ykler altnda

deformasyona urayan kat bir elemanda, yzeysel ykler tarafndan yaplan i, ekil
deitirme enerjisi olarak depolanr. Eleman ierisinde, her birim hacimde depolanan
ekil deitirme enerjisi
W=
1
( x x + y y + z z + xy xy + yz yz + zx zx )
2
olarak tanmlanr.
24
(4.20)
Emel YACI
4.3. Farkl Tip Malzemeler in Hooke Kanunlar
Lineer olarak elastik ve izotropik olmayan genel bir malzeme iin gerilmeekil deitirme ilikisi denklem (4.17) ve (4.18) den daha karmaktr. Bir kompozit
iin elastik davrand varsaym genellikle kabul edilebilir, fakat kompozit bir
malzemeyi izotrop olarak kabul edemeyiz. Bundan dolay, bu malzemelerin gerilme
ve ekil deitirme ilikisi Hook kanununa uyar, fakat gerilme ve ekil deitirmeye
bal sabitler sayca denklem (4.17) ve denklem (4.18) de grldnden daha
fazladr. boyutlu bir ktle iin, 1-2-3 ortognal koordinat sistemindeki en genel
gerilme- ekil deitirme ilikisi aadaki gibidir.
1
2
3
23
31
12
C 11
21
C 31
=
C 41
C 51
C 61
C 12
C 13
C 14
C 15
C 22
C 32
C 23
C 33
C 24
C 34
C 25
C 35
C 42
C 52
C 43
C 53
C 44
C 54
C 45
C 55
C 62
C 63
C 64
C 65
C 16 1
C 26 2
C 36 3
C 46 23
C 56 31
C 66 12
(4.21)
Yukardaki denklemde 36 adet sabite sahip olan 6x6 boyutundaki [C] matrisi
rijitlik (stiffness) matrisi olarak adlandrlr.
Deklem (4.21) in tersi alnarak, 1-2-3 ortognal kartezyen koordinat
sisteminde boyutlu bir eleman iin genel haldeki gerilme-ekil deitirme ilikisi
aadaki ekilde elde edilir.
2
3
23
31
12
S 11
S
21
S 31
=
S 41
S 51
S 61
S 12
S 13
S 14
S 15
S 22
S 23
S 24
S 25
S 32
S 42
S 33
S 43
S 34
S 44
S 35
S 45
S 52
S 53
S 54
S 55
S 62
S 63
S 64
S 65
25
S 16 1
S 26 2
S 36 3
S 46 23
S 56 31
S 66 12
(4.22)
Emel YACI
Malzemenin izotropik olmas durumunda yukarda verilen gerilme-ekil

deitirme ilikisi denklem (4.17) deki gibidir. Denklem (4.22) de verilen esneklik
(compliance) matrisinin mhendislik sabitleri,
1
= S 22 = S33
E
S11 =
S12 =
S 44 =
= S13 = S 21 = S 23 = S31 = S 32
E
1
= S55 = S 66
G
(4.23)
eklindedir. Ayrca diger tm Sij ler sfrdr.

Rijitlik matrisinin [C] simetrik olmasndan dolay denklem (4.22) de grlen
otuzalt adet sabit , yirmibir sabite iner.
i = C ij j
j=1
i=1,........,6
(4.24)
Burada
4 = 23 ; 5 = 31 ; 6 = 12 ; 4 = 23 ; 5 = 31 ; 6 = 12
(4.25)
olarak deiken dnm yaplmaktadr.

Elemann her bir birim hacmindeki ekil deitirme enerjisi denklem (4.20) de
aklanmt. Yeni notasyona gre denklem (4.20) tekrar yazlrsa ;
W =
1 6
i i
2 i =1
(4.26)
26
Emel YACI
halini alr. Denklem (4.24), (4.26) da yerine yazlrsa
W=
1 6 6
C ij j i
2 i =1 j=1
(4.27)
olur. Yukardaki ifadenin ksmi diferansiyeli alnarak

W
= C ij
i j
(4.28)
W
= C ji
i j
(4.29)
ve
ifadeleri elde edilir. Denklem (4.28) ve (4.29) dan

C ij = C ji
(4.30)
olur.
Sonuta denklem (4.21) deki genel rijitlik matrisinde, yirmibir adet bamsz
elastik sabit bulunmaktadr. Bu sonuca gre , denklem (4.22) da grlen esneklik
matrisinde de bamsz elastik sabit olduu grlr.
4.3.1.Anizotropik Malzeme
Bir noktada yirmibir adet bamsz elastik sabite sahip olan malzemeye
anizotropik malzeme denir. Bu sabitler bir kez zel bir nokta iin bulunduu zaman
gerilme-ekil deitirme ilikisi o noktada gelitirilebilir. uras nemlidir ki eer
malzeme homojen deilse, bu sabitler noktadan noktaya deiiklik gsterebilirler.
Malzeme homojen olsa bile (veya yle oluu farzedilsin) analitik olarak veya
deneysel olarak, bu yirmibir elastik sabiti bulmak gerekir. Birok doal ve sentetik
27
Emel YACI
malzeme, malzeme simetrisine sahiptir, yani elastik nitelikler simetri dorultularnda

zdetir. Bu simetri zellii 6x6 rijitlik [C] ve 6x6 esneklik [S] matrislerindeki
sabitlerin bazlarn ya sfrlayarak yada birbirleriyle ilkilendirerek bamsz elastik
sabitlerin saysn drr. Bu durum, elastik simetrinin deiik trleri iin Hooke
kanunundaki ilikileri basitletirir.
4.3.2.Monoklinik Malzeme
Eer malzemenin, bir tane malzeme simetri dzlemi varsa bu tip malzemelere
monoklinik malzeme denir. Simetri dzlemine dik olan dorultu, temel dorultu
olarak adlandrlr. Bu tip malzemeler 13 adet bamsz elastik sabite sahiptir.
Monoklinik malzemede rijitlik matrisi (4.31) ve esneklik matrisi (4.32) ya indirgenir.
C11
C
12
C
C = 13
0
0
C16
S 11
S
12
S
S = 13
0
0
S 16
C12
C13
C 22
C 23
C 23
C 33
0
0
0
0
0
0
0
0
C 44
C 45
C 45
C 55
C 26
C 36
S 12
S 13
S 22
S 23
S 23
S 33
0
0
0
0
0
0
0
0
S 44
S 45
S 45
S 55
S 26
S 36
C16
C 26
C 36
0
0
C 66
(4.31)
S 16
S 26
S 36
0
0
S 66
(4.32)
4.3.3. Ortotropik Malzeme
Eer malzeme, karlkl olarak birbirine dik adet malzeme simetri

dzlemine sahipse bu tip malzemelere ortotropik malzemeler denir. Bu tip
28
Emel YACI
malzemeler 9 adet bamsz elastik sabite sahiptir. Ortotropik malzemeler iin rijitlik
ve esneklik matrisleri aagdaki gibidir.
C11
C
12
C
C = 13
0
0
0
S11
S
12
S
S = 13
0
0
C12
C13
C 22
C 23
C 23
C 33
0
0
0
0
0
0
0
0
C 44
0
0
C 55
S12
S13
S 22
S 23
S 33
S 33
0
0
0
0
0
0
0
0
S 44
0
0
S 55
0
0
0
0
0
C 66
(4.33)
0
0
0
0
0
S 66
(4.34)
4.3.4.Transversely (Enine) zotropik Malzeme
Ortotropik elemann dzlemlerinin birinde, bir malzeme izotropi dzlemi

varsa bu tip malzemelere transversely (enine) izotropik malzemeler denir. Bu tip
malzemeler be adet bamsz elastik sabite sahip olup rijitlik ve esneklik matrisleri
aadaki ekildedir.
C11
C
12
C12
C=
0
0
C12
C 22
C12
C 23
C 23
0
0
C 22
0
0
0
0
(C 22
0
0
0
0
C 23 ) 2 0
0
C 55
0
29
0
0
0
0
0
C 55
(4.35)
Emel YACI
0
0
0
S11 S12 S12
S S
0
0
0
12 22 S23
S S
S
0
0
0
S = 12 23 22
0
0 2(S22 S23 ) 0
0
0
0
0
0
0
S55 0
0
0
0
0 S55
0
(4.36)
4.3.5. zotropik Malzeme
Eer ortotropik bir elemanda btn yzeyler zdese, bu tip malzemelere

izotropik malzemeler denir. zotropik malzemeler iki adet bamsz elastik sabite
sahiptir. zotropik malzemeler iin rijitlik ve esneklik matrisleri aadaki gibidir.
C11
C
12
C
C = 12
0
0
S 11
S
12
S
S = 12
0
0
C12
C12
C11
C12
C12
C11
0
0
0
0
S 12
0
0
0
0
0
0
(4.37)
(C11 C12 ) 2
0
0
0
(C11 C12 ) 2
0
0
0
(C11 C12 ) 2
0
S 12
S 11
S 12
S 12
S 11
0
0
0
0
0
0
0
0
2 (S 11 S12 )
0
0
2 (S 11 S 12 )
30
0
(4.38)
0
2 (S 11 S 12 )
0
Emel YACI
4.4. Ortotropik Malzemelerde, Gerilme ve Deformasyonlarn Esneklik Matrisi

le Olan likisi
ekil 4.10 da 1-2-3 ortogonal koordinat sisteminde tanml kompozit bir
eleman grlmektedir. Bu elemann fiberlere paralel olan 1 dorultusuna fiber
dorultusu, fiberlere dik olan 2 ve 3 dorultularna matris dorultusu denir. Bu
kompozit elemandan, sonsuz kk kbik bir para ele alalm. ekil 4.11 de sonsuz
kk kbik elemandaki gerilmeler grlmektedir. Kbik eleman, zerinde bulunan
bu
gerilmelerden
dolay
eitli
deformasyonlara
maruz
kalmaktadr.
Bu
deformasyonlar tanmlayabilmek iin eleman zerindeki gerilmeleri ayr ayr ele

almak gerekmektedir.
3
Matris dorultusu
2
Matris dorultusu
Tabakal malzeme
Kk eleman
1
Fiber dorultusu
ekil 4.10. Temel malzeme koordinat sistemi (Hyer, 1998)
31
Emel YACI
3
23
13
13
12
2
12
1
23
ekil 4.11. Fiberlerle glendirilmi kk bir elemandaki gerilmeler (Hyer, 1998)

ekil 4.12.a da grld gibi sonsuz kk kbik eleman 1 dorultusunda
1 gerilmesi etkisindedir. Bu durumda denklem (4.22) ve (4.34) den
1 = S111
23 = 0
2 = S12 1
31 = 0
3 = S13 1
12 = 0
olduu grlr. 1 dorultusundaki deformasyon
1 =
1
E1
(4.39)
E1 =
1
1
=
1 S11
(4.40)
Genel olarak Poisson oran ij, i dorultusunda sadece normal yk

uyguland zaman, j dorultusundaki normal ekil deitirmenin, i dorultusundaki
normal ekil deitirmeye orannn negatifi olarak tanmlanr. Yani ksaca enine
daralmann boyuna uzamaya orannn negatifidir.
32
Emel YACI
(a) Genel grn
(b) 1-2 Dzlemi
(c) 1-3 Dzlemi
3
2
(d) 2-3 Dzlemi
ekil 4.12. 1 gerilmesi altndaki bir elemann deformasyonu (Hyer, 1998)
33
Emel YACI
Poisson orannn tanmndan

12 =
2
S
= 12
1
S11
2 = 12 1 = 12
13 =
(4.41)
1
E1
(4.42)
3
S
= 13
1
S11
(4.43)
ifadeleri elde edilir. Ayn ilemler 2 ve 3 dorultular iin de uygulanr.

Ayrca, sonsuz kk kbik eleman ekil 4.13 de grld gibi kayma
gerilmelerininde etkisi altndadr.
3
2
2
12
2
12
1
(a) Genel grn
(b) 1-2 Dzlemi
3
1
(c) 1-3 Dzlemi
(d) 2-3 Dzlemi
ekil 4.13. 12 kayma gerilmesi etkisindeki bir elemann deformasyonu (Hyer, 1998)
34
Emel YACI
ekil 4.13.a da grld gibi sonsuz kk kbik eleman 12 kayma

gerilmesinin etkisi altndadr. Bu durumda denklem(4.22) ve (4.34) den
1 = 0
23 = 0
2 = 0
31 = 0
3 = 0
12 = S 66 12
olduu grlr.
12 =
12
G 12
(4.44)
G 12 =
12
1
=
12 S 66
(4.45)
Ayn ilemler dier yzeyler iin de uygulanr.

Burada her malzeme dzleminde bir tane olmak zere E1, E2, E3, elastisite
modlleri, her dzlemde iki tane olmak zere alt adet poisson oran (12, 13, 21, 23,
31, 32) ve her dzlemde adet G23, G31, G12 kayma modl bulunmaktadr.
Bunun yan sra alt adet poisson oran Betti-Maxwell teoremine gre
birbirinden bamsz deildir.
12 21
=
E1
E2
(4.46)
13 31
=
E1
E3
(4.47)
23 12
=
E2
E3
(4.48)
Bu ilikiler bamsz mhendislik sabitlerini toplam dokuza indirir. Esneklik

ve rijitlik matrislerinde bu say ayndr.
35
Emel YACI
Mhendislik sabitleri asndan esneklik matrisini tekrar yazarsak;
1
E
1
21
E2

31
[S ] = E 3
0
12
E1
1
E2
32
E3
13
E1
23
E2
1
E3
1
G 23
1
G 31
G 12
(4.49)
elde edilir. Yukardaki matris diyagonalin sana ve soluna gre simetriktir.
S11 =
1
E1
S12 =
(4.50.a)
12
E1
(4.50.b)
S 22 =
1
E2
(4.50.c)
S 66 =
1
G12
(4.50.d)
S13 =
13
E1
(4.50.e)
36
Emel YACI
4.5.Klasik Tabaka Teorisi (CLT)

nce plaklar kalnlnn aklna oran 1/20 den kk olan plaklar olarak
tanmlanr. Plak malzemesinin homojen, izotropik(veya burada ortotrop) ve elastik
olduu kabul edilmektedir. Plaklara etkiyen d ykler, plak yzeyine dik dorultuda
etkiyen tekil veya yayl yklerdir.
nce plaklarda klasik tabaka teorisi olarak bilinen Kirchoff Hipotezinin temel
kabulleri aada verilmektedir.
a) Orta dzlemdeki kme plak kalnl yannda ok kktr (w<<t)
b) Eilmeden sonrada orta dzlem ekil deitirmez.
c) Balangta orta dzleme dik olan dzlemler eilmeden sonrada orta
dzleme dik kalrlar.
ekil 4.14. Kirchoff hipotezine gre plan eilmesi

Buna gre xz ve yz kayma deformasyonlar ihmal edilir.( xz =0, yz=0)
d) z=0 dr.
e) Orta dzleme dik olan normal gerilme z dier gerilme bileenleri yannda
ok kktr ve ihmal edilebilir.
37
Emel YACI
4.6. Hook Kanunlarnn Boyuttan ki Boyuta ndirgenmesi
Kirchoff hipotezi ile ince tabakalar iin dey dorultudaki deplasmann sfr
olduu ve dey gerilmenin dier gerilmeler yannda ihmal edilecek kadar kk
olduu kabul edilir. Bu durumun bir sonucu olarak, 6x6 boyutundaki rijitlik ve
esneklik matrisleri 3x3 boyutuna iner.
1 S11 S12
= S
2 12 S 22
12 0
0
0 1
0 2
S 66 12
(4.51)
Denklem (4.51) in tersi, gerilme-ekil deitirme ilikisini aadaki ekilde

verir.
1 Q11
= Q
2 12
12 0
Q12
Q 22
0
0 1
0 2
Q 66 12
(4.52)
Yukardaki denklemde Qij terimleri indirgenmi rijitlik katsaylar olarak

tanmlanr. ndirgenmi rijitlik katsaylar ile esneklik kat saylar arasndaki balant
aadaki gibidir.
Q11 =
Q12 =
Q 22 =
Q 66 =
S 22
(4.53.a)
S11S 22 S12 2
S12
(4.53.b)
S11S 22 S12 2
S11
(4.53.c)
S11S 22 S12 2
1
S66
(4.53.d)
38
Emel YACI
Denklem (4.50), denklem (4.53) de yerine yazlrsa,
Q11 =
E1
1 2112
(4.54.a)
Q12 =
12 E 2
1 2112
(4.54.b)
Q 22 =
E2
1 2112
(4.54.c)
Q 66 = G 12
(4.54.d)
denklemleri elde edilir.

4.7. ki Boyutlu Al Tabakalar in Hooke Kanunlar
Tek dorultulu tabakalarda, enine dorultudaki dk mukavemet zellikleri

ve dk rijitlikler sebebiyle, tabakalanma genellikle sadece tek dorultulu
tabakalardan meydana gelmez. Bundan dolay baz tabakalar belirli alarla
tabakalanma ierisinde yer alr. Bu durumun bir sonucu olarak al tabakalarda
gerilme-ekil deitirme ilikisinin gelitirilmesi gerekmektedir.
Al tabakalar iin verilen koordinat sistemi ekil 4.15de grlmektedir.1-2
koordinat sistemindeki aks, lokal aks veya malzeme aks olarak adlandrlr. 1
dorultusu fiberlere paraleldir ve 2 dorultusu fiberlere diktir. Baz kaynaklarda 1
dorultusu longitudinal (boylamasna) dorultu (L) ve 2 dorultusu transverse
(enlemesine) dorultu (T) olarak tanmlanr. x-y koordinat sistemi global aks olarak
isimlendirilir. ki koordinat sistemi arasnda as bulunmaktadr ve al
tabakalardaki global ve lokal gerilmeler bu tabaka asna baldr.
39
Emel YACI
ekil 4.15. Al tabakalarda global ve lokal akslar (Kaw,1997)

x
1

1
y = [T ] 2
xy
12

(4.55)
Burada [T] transformasyon matrisi olarak adlandrlr ve aadaki ekilde

tanmlanr.
c2 s2
[T] = s 2 c 2
sc sc
2sc
2sc
c 2 s 2
(4.56)
Burada
c = cos()
(4.57.a)
s = sin()
(4.57.b)
Transformasyon matrisinin tersi,
40
[T ]
c 2
= s 2
sc
2 sc
2 sc
sc c 2 s 2
s2
c2
Emel YACI
(4.58)
eklindedir.
Denklemden (4.52)de lokal akslardaki gerilme-ekil deitirme ilikisi
kullanlarak, denklem (4.55) u ekilde yazlabilir.
x
1
y = [T ] [Q ] 2
xy
12
(4.59)
Global ve lokal ekil deitirmeler, birbirlerine transformasyon matrisiyle

balanr.
1

2
12
= [T ]
y
xy
2
(4.60)
Yukardaki denklemi u ekilde yazabiliriz.

x
1
= [R ][T ][R ]1
y
2
xy
12

(4.61)
Burada [R], Reuter matristir ve aadaki ekilde tanmlanr.

1 0 0
[R ] = 0 1 0
0 0 2
(4.62)
41
Emel YACI
Denklem (4.61) (4.59) de yerine koyulursa

x
x
1
1
y = [T ] [Q ][R ][T ][R ] y
xy
xy
(4.63)
elde edilir. Denklem (4.63) ak ekilde yazlrsa,

x Q11

y = Q12
xy Q16

Q12
Q 22
Q 26
Q16 x

Q 26 y
Q66 xy
(4.64)
[ ]
olarak adlandrlr. [Q] matrisinin ak ekli aada grlmektedir.
olur. Burada Q ij transformasyona uram elemann indirgenmi rijitlik matrisi
Q11 = Q11c 4 + Q 22 s 4 + 2(Q12 + 2Q 66 )s 2 c 2
(4.65.a)
Q12 = (Q11 + Q 22 4Q 66 )s 2 c 2 + Q12 (c 4 + s 4 )
(4.65.b)
Q 22 = Q11s 4 + Q 22 c 4 + 2(Q12 + 2Q 66 )s 2 c 2
(4.65.c)
Q16 = (Q11 Q12 2Q 66 )c 3s (Q 22 Q12 2Q 66 )s 3 c
(4.65.d)
Q 26 = (Q11 Q12 2Q 66 )cs 3 (Q 22 Q12 2Q 66 )c 3 s
(4.65.e)
Q 66 = (Q11 + Q 22 2Q12 2Q 66 )s 2 c 2 + Q 66 s 4 + c 4
(4.65.f)
Denklem (4.64) n tersi alnarak, transformasyona uram indirgenmi

esneklik matrisi aadaki ekilde elde edilir.
42
x S11

y = S12
xy S16

S12
S22
S26
Emel YACI
S16 x

S26 y
S66 xy
(4.66)
Yukardaki [ Sij ] matrisinin ak ekli u ekildedir.
S11 = S11c 4 + S 22 s 4 + (2S12 + S66 )s 2 c 2
(4.67.a)
S12 = (S11 + S 22 S 66 )s 2 c 2 + S12 (c 4 + s 4 )
(4.67.b)
S22 = S11s 4 + S 22 c 4 + (2S12 + S66 )s 2 c 2
(4.67.c)
S16 = (2S11 2S12 S 66 )c 3 s (2S 22 2S12 S 66 )s 3 c
(4.67.d)
S26 = (2S11 2S12 S 66 )cs 3 (2S 22 2S12 S 66 )c 3 s
(4.67.e)
S66 = 2(S11 + 2S 22 4S12 S 66 )s 2 c 2 + S 66 (s 4 + c 4 )
(4.67.f)
Tek dorultulu tabakalar iin, denklem (4.51) ve (4.52) de grld gibi

normal ve kayma gerilmeleri ile ekil deitirmeleri arasnda bir balant yoktur.
Fakat, al tabakalarda, denklem (4.64) ile (4.66) da grld gibi normal ve
kayma gerilmeleri ile ekil deitirmeleri arasnda bir balant mevcuttur. Al
tabakalarda, sadece normal gerilmelerin etkimesi durumunda, kayma ekil
deitirmeleri sfr deildir ve sadece kayma gerilmeleri etkidiinde normal ekil
deitirmeleri sfr deildir. Bu nedenle denklem (4.64) ve (4.66) daki, ekil
deitirme
denklemleri ortotropik tabakalar iin
adlandrlr.(Kaw,1997)
43
genel
denklemler olarak
Emel YACI
4.8. Bir Tabakadaki Deplasman, Gerilme ve ekil Deitirme Denklemleri

Bir tabakadaki, herhangi bir noktann ekil deitirmesine, ekil 4.16da
grlen kesitin, deforme olan ve deforme olmayan geometrisine gre karar verilir.
ekil 4.16daki B noktas orta dzlem zerindedir ve x dorultusundaki uon B
noktasndaki yapt deplasmanla, ekli deforme olmam halden deforme olmu hale
dnr. Kirchoff hipotezindeki kabullerden dolay ABCD ekli tabakann
deformasyonu altnda dorusal olarak kalr. Keyfi olarak seilen bir C noktasndaki
deplasman
u c=u o-zc
(4.68)
olarak ifade edilir.

x,u
uo
A
A
D
zc
B x
C
D
B
C
D
wo
zc
z,w
Deforme
olmam hal
Deforme
olmu hal
y,v
ekil 4.16. x-z dzleminde deformasyon (Jones,1999)
Kirchoff hipotezinin temelinde, deformasyon altnda, ABCD dzlemi orta

dzleme dik olarak kalr. Bu nedenle, , yani x dorultusunda orta dzlemdeki
tabaka eimi aadaki ekilde ifade edilebilir.
44
Emel YACI
w o
x
(4.69)
Tabaka kalnl boyunca herhangi bir z noktasndaki u deplasman

u = uo z
w o
x
(4.70)
olarak yazlr. Benzer ekilde ayn ilemler y dorultusundaki v deplasman iin

yaplr.
v = vo z
w o
y
(4.71)
Kirchoff hipotezine gre z=xz=yz=0 dr.x ,y ve xy i ise sfrdan farkldr.

ekil deitirmeler asndan deplasmanlar aadaki ekilde yazlabilir.
x =
u
x
(4.72.a)
y =
v
y
(4.72.b)
xy =
v u
+
x y
(4.72.c)
Denklem (4.70), ve (4.71), denklem (4.72),(4.73) ve (4.74) de uygulanrsa

aadaki ifadeler elde edilir.
x =
u o
2wo
z
x
x 2
(4.73.a)
y =
v o
2wo
z
y
y 2
(4.73.b)
45
xy =
Emel YACI
u o v o
2wo
+
2z
y
x
xy
(4.73.c)
Birim deformasyonlar matris formunda,
x xo K x
o
y = y + z K y
o K
xy xy xy
(4.74)
eklinde yazlr. Burada orta dzlemdeki ekil deitirmeler ve erilikler
u o
x
x
o vo
y =
y
o
xy u o vo
y + x
(4.75)
2 wo
2
K x x2
w
Ky =
2
K y2
xy wo
2 xy
(4.76)
olarak yazlabilir
Denklem (4.74), denklem (4.64) de yerine konursa, k nc tabakadaki
gerilmeler, orta dzlemdeki ekil deitirmeler, tabaka eilmeleri ve z koordinat
asndan aadaki ekilde belirtilebilir.
46
x
Q11

y = Q12

xy k Q16
Q12
Q 22
Q 26
o
Q16 x Q11
o
Q 26 y + z Q12
o
Q 66 xy Q16
k
Emel YACI
Q12
Q 22
Q 26
Q16 K x

Q 26 K y
Q 66 K xy
k
(4.77)
Tabaka kalnl boyunca, ekil deitirmeler lineer olmasna ramen

gerilmeler lineer olmak zorunda deildir. nk, transformasyona uram
[ ]
indirgenmi rijitlik matrisi, Q , tabakalanma ierisinde, her bir tabaka iin farkl
olabilir. Bu durum ekil (4.17)de grlmektedir.
Orta dzlem
Tabakal
ekil deitirme
Gerilme
ekil 4.17. Tabaka kalnl boyunca gerilme ve ekil deitirmeler (Kaw,1997)
47
Emel YACI
4.9.Orta Yzey Eilme ve ekil Deitirmelerin Bal Olarak Oluan Kuvvetler

ve Momentler
Denklem (4.74) deki orta yzey ekil deitirmeleri ve eilmeleri, tabakadaki
gerilme ve ekil deitirmeleri bulmak iin gerekli olan bilinmeyenlerdir. Fakat
denklem (4.77) bu bilinmeyenlerin nda, her bir tabakadaki gerilmeleri verir.
Herbir tabakadaki gerilmeler, tabaka kalnl sayesinde, kuvvetleri ve momentleri
elde etmek iin kullanlr. Bu sayede, bir tabakadaki kuvvetler ve momentler bilinirse
orta yzey eilmeleri ve ekil deitirmeleri bulunabilir.
ekil (4.18) de gsterilen n adet tabakaya sahip bir pla gz nne alalm.
Burada her bir tabaka t kalnlna sahiptir. Tabakal elamann kalnl ise h dr
ve orta yzey, tabakalnn alt veya st yzeyinden h/2 mesafesindedir.
h = tk
(4.78)
k =1
1
h0
2
3
h1
h/2
h2
h3
Orta dzlem
hk-1
hk
hn-1
k-1
k
k+1
hn
h/2
ekil 4.18. Tabakal bir elemandaki katmanlarn koordinat yerleimi
48
Emel YACI
ekil (4.18) den grld gibi
h0 =
h
2
(1. tabakann st yzeyi)
h1 =
h
+ t1
2
(1. tabakann alt yzeyi)
hn =
h
2
(n.tabakann alt yzeyi)
h
tn
2
h n 1 =
h k 1 =
hk =
(n. tabakann st yzeyi)
h k 1
+ tL
2 L=1
(4.79)
(k. tabakann st yzeyi)
h k
+ tL
2 L =1
(k. tabakann alt yzeyi)
Tabaka kalnl boyunca bulunan gerilmelerin integrasyonunun sonucunda

tabaka zerindeki kuvvetler ve momentler elde edilir.
h 2
N x = x dz
(4.80.a)
h 2
h 2
N y = y dz
(4.80.b)
h 2
h2
N xy = xy dz
(4.80.c)
h 2
49
Emel YACI
h 2
M x = x zdz
(4.81.a)
h 2
h 2
M y = y zdz
(4.81.b)
h 2
h 2
M xy = xy zdz
(4.81.c)
h 2
Yukardaki denklemlerde
Nx, Ny : Birim uzunluktaki normal kuvvetler.

Nxy
: Birim uzunluktaki kesme kuvveti .
Mx, My : Birim uzunluktaki eilme momentleri.

Mxy
: Birim uzunluktaki burulma momentleri.
Denklem (4.80) ve (4.81) deki kuvvet ve moment denklemleri matris

formunda u ekilde yazlabilir.
N x h 2 x
x
n hk

N y = y dz = y dz
k =1 hk 1
N h 2
xy
xy
xy
(4.82)
M x h 2 x
x
n hk

M y = y zdz = y zdz
k =1 hk 1
M h 2
xy
xy
xy
(4.83)
50
Emel YACI
Denklem (4.77) denklem (4.82) ve (4.83) de yerine yazlrsa, orta dzlemdeki

eilme ve ekil deitirmeler asndan kuvvetler ve momentler aadaki ekilde
yazlabilir.
Q
Nx
11
n
=
N
y Q12
N k =1 Q
xy
16
Q12
Q 22
Q 26
Q
Mx
11
n
M y = Q12
M k =1 Q
xy
16
Q12
Q 22
Q 26
o
K x
Q16 h k x
hk
o
Q 26 y dz + K y zdz
o
h k 1
K xy
Q 66 h k 1 xy
k
k
(4.84)
Kx
Q16 h k x
hk
2
(4.85)
Q 26 y zdz + K y z dz
o
h
h
k
1
k
1
Q 66 xy
K xy
k
Bilindii gibi
hk
dz = (h
hk 1 )
hk 1
hk
hk 1
hk
hk 1
zdz =
1 2
(
hk hk21 )
2
z 2 dz =
1 3
(
hk hk31 )
3
Denklem (4.84) ve (4.85) de bulunan integraller alnarak, kuvvet ve

momentler aadaki ekilde yazlabilir.
N x A11

N y = A12
N A
xy 16
A12
A22
A26
o
A16 x B11
o
A26 y + B12
o
A66 xy B16
51
B12
B22
B26
B16 K x
B26 K y
B66 K xy
(4.86)
M x B11

M y = B12
M B
xy 16
B12
B22
B26
o
B16 x D11
o
B26 y + D12
o
B66 xy D16
D12
D22
D26
Emel YACI
D16 K x
D26 K y
D66 K xy
(4.87)
Burada
A ij = (Qij )k (h k h k 1 )
n
(4.88.a)
k =1
B ij =
1 n
(Qij )k (h 2k h 2k 1 )
2 k =1
(4.88.b)
D ij =
1 n
(Qij )k (h 3k h 3k 1 )
3 k =1
(4.88.c)
Yukardaki ifadelerde [A], uzama rijitlik matrisi, [B] eilme-uzama

arasndaki balanma rijitlik matrisi, [D] eilme rijitlik matrisidir. [B] matrisinin
varl, eilme ve uzama arasnda bir giriim bulunduunu gstermektedir, bu
yzden [B] matrisinde yer alan Bij terimleri tabaka zerinde ekme etkisi yaparak,
tabakann eilme ve burulmasna neden olur. A16 ve A26 terimleri, bir tabakadaki
kayma ekil deitirmesi ile normal gerilme arasnda ve normal ekil deitirme ile
kayma gerilmesi arasnda varolan ba gsterir. D16 ve D26 ise bir tabakadaki eilme
ile burulma arasndaki ba gstermektedir. [A] , [B] ve [D] matrisleri kompozitlerin
eitli artlar altnda davrann anlamamzda bize yardmc olmaktadrlar.
52
Emel YACI
4.10. Baz zel Tabakalanma Tipleri
Simetrik veya antisimetrik tabakalanmann temelinde a, malzeme ve tabaka

kalnlndaki farkllk yer alr. Buna bal olarak [A], [B] ve [D] matrislerinden biri
veya birka sfr olabilir. Bu durum, eilme momentlerinin, normal ve kesme
kuvvetlerinin, eilme-burulma momentlerinin ve kuvvet iftlerinin sfr veya sfra
ok yakn olmas ile sonulanabilir. Bu durum, kompozitlerin mekanik analizini
basitletirir.
4.10.1. Simetrik Tabakalanma
Hem malzeme zellii hem de geometrik zellikleri ile orta dzleme gre
simetrik olan tabakalanmaya simetrik tabakalanma denilmektedir.(Jones,1975)
zellikle (Q ij ) k nn ve tabaka kalnlnn simetrik olmas sebebiyle tm balanma
rijitlikleri olan Bijlerin sfr olduu grlebilir.
Simetrik tabakalarda [B] matrisinin sfr olmasndan dolay uzama-erilik ifti
giriimsizdir yani simetrik tabakalarda giriim etkisi yoktur. Bu durum, simetrik
tabakalarn analizini daha kolay hale getirir. Ayrca simetrik tabakalar, iyiletirme
srecine mteakip soutma esnasnda, kaslma ve bzlmelere neden olan
kanlmaz s etkisinden dolay bir bklme eilimi gstermezler. Sonu olarak, zel
bir durum nedeniyle antisimetrik tabakalarn kullanlmas gerekmedii mddete,
simetrik tabakalar kullanlr.
4.10.1.1. zotropik Simetrik Tabakalanma
eitli kalnlklardaki izotropik tabakalar, hem malzeme zellikleri asndan

hemde geometrik adan orta dzleme gre simetrik bir ekilde yerletirilirse,
izotropik simetrik tabakalar elde edilir. Tabakalanma uzama-erilik arasnda bir
giriim sergilemez. Simetrik izotropik tabakalanmaya rnek olarak, tabakadan
oluan tabakalanma ekli ekil 4.19da grlmektedir.
53
Emel YACI
E1, 1, t
E2, 2, t
y
E1, 1, t
x
ekil 4.19. tabakadan oluan izotropik simetrik tabakalanma (Jones, 1975)
4.10.1.2. zel Ortotropik Simetrik Tabakalanma
Analitik karmaklklar iermesi sebebiyle denklemlerde bulunan A16, A26,

D16 ve D26 rijitliklerinin olmamas arzu edilir. Tabakalanma, tabaka aks ile fiber
malzeme
dorultusu
ayn
hizaya
gelecek
ekilde
ortotropik
tabakalarla
oluturulabilir. zel ortotropik tabakalanma, ya zel ortotropik malzemenin tek bir

katmannda ya da tabakal orta yzey evresinde simetrik olarak dzenlenmi zel
ortotropik katmanlardan meydana gelmitir. Tabakalarn kalnlklar, konumu ve
malzeme zellikleri, tabakann orta dzlemine gre simetrikse, uzama ve erilik
arasnda bir giriim mevcut deildir. tabakal zel ortotropik tabakalanmaya ekil
4.20 rnek olarak verilebilir.
(Q16 ) k ve (Q 26 ) k nn sfr olmas sebebiyle A16, A26, D16 ve D26
rijitliklerinin etkisi kaybolur. Ayrca simetriklikten dolay Bijler de sfrdr.
y
x
ekil 4.20. tabakal zel ortotropik simetrik tabakalanma
54
Emel YACI
4.10.1.3. Genel Ortotropik Simetrik Tabakalanma
Genel ortotropik simetrik tabakalanma, orta yzey evresinde simetrik olarak

yerletirilmi genel ortotropik katmanlardan meydana gelmitir. Bu tabakal eleman,
eilme ve uzama arasnda bir iliki sergilemez, yani Bijler sfrdr. Fakat, normal
kuvvetler ve kayma ekil deitirmesi kesme kuvvetleri ve normal ekil
deitirmeler, normal momentler ve burulmalar, burulma momentleri ve erilikler
arasnda bir iliki bulunduu iin Aij ve Dijye gereksinim duyulur. Bu simetrik
tabakalanmann zel bir alt snf olan dzenli simetrik al-katl tabakalanmada, her
bir tabaka eit kalnlktadr ve birbirine bitiik bu ince tabakalar birbirlerine gre zt
iaretlere sahiptir.(ekil 4.21)
+
-
ekil 4.21. tabakal simetrik al-katl tabakalanma
4.10.2. Antisimetrik Tabakalanma

Orta dzleme gre simetrik olan tabakalarda, uzama-erilik arasndaki
ilikiden kanlmak istenir. Bunun yansra, tabakal kompozitlerin birok fiziksel
uygulamas, dizayn gereksinimlerini karlamak iin nonsimetrik tabakalanma
gerektirir. (Jones,1975). Bu durumdan dolay antisimetrik tabakalanmaya gereksinim
duyulur.
Eer tabakalanmadaki, malzemeler ve tabaka kalnlklar, orta dzlemin
aasna ve yukarsna gre ayn zelliklere sahip, fakat orta dzlemin aas ve
yukarsna gre eit mesafedeki tabakalarn ynlenimi (oryantasyonu), birbirine ztsa
bu tip tabakalanmaya antisimetrik tabakalanma denir.
55
Emel YACI
4.10.2.1. Antisimetrik apraz-Katl Tabakalanma

Antisimetrik apraz-katl bir tabakalanma ekil 4.22de grld gibi 0o ve
900 de deien temel malzeme dorultusunda uzanan, st ste konulmu ift sayda
ortotropik ince tabakalardan meydana gelir. Bu tr tabakalar A16,A26,D16 ve D26ya
sahip deildir, fakat eilme ile uzama arasnda giriim etkisi mevcuttur.
y
x
ekil 4.22. ki tabakal antisimetrik apraz-katl tabakalanma
4.10.2.2. Antisimetrik Al-Katl Tabakalanma
Antisimetrik al-katl bir tabakalanma, orta yzeyin bir tarafndaki

tabakalanmann koordinat eksenleriyle + derecesinde a ynlenimi yapmas ve
dier tarafndaki tabakalanmann koordinat eksenleriyle derecesinde ynlenim
yapmasyla meydana gelen zde eit kalnlktaki ince tabakalardan oluur.
(ekil .4.23)
y
x
ekil 4.23. ki tabakal antisimetrik al-katl tabakalanma
56
5.TABAKALI KOMPOZT PLAKLARIN ELME ANALZ
Emel YACI
5. TABAKALI KOMPOZT PLAKLARIN ELME ANALZ
5.1. Giri
Tabakalandrlm plaklar, kompozit tabakallarn, en basit ve en yaygn

pratik uygulamalarndan biridir. Bu tabakal plaklar eilme, bklme ve titreim
durumlarnda farkl rijitlik zellikleri gsterirler. Bu etkilerin incelenmesi, fiberlerle
takviyeli kompozit malzemelerin davrannn anlalmasnda bize yardmc
olmaktadr.
Bu blm, tabakalandrlm plak teorisi almasn tam olarak iermemektedir,
onun yerine tabakalandrlm plak teorisinin baz sonular incelenmekte ve bylece
rijitliklerin fiziksel nemleri deerlendirilmektedir. Ayrca sadece tabakalandrlm
plaklarn dey ykler altnda eilmesi incelenmitir. Plaklar deikenlere ayrma
yntemiyle eitli snr artlar altnda incelenmi ve bu snr artlar, zm iin
gerekli olan diferansiyel denklemlere uygulanmtr
5.2. Tabakal Kompozit Plaklar dare Eden Denge Denklemleri
Boyutlar dx, dy ve dZ olan sonsuz kk kbk bir elemanda, kuvvet ve

momentlerin dengesi hesaba katlarak, bir O noktas iin denge denklemleri elde
edilir. (ekil .5.1)
Denge denklemleri yazlrken, her bir tabakann ortotropik olduu, plan
kalnlnn uzunluu ve geniliine gre ok kk olduu, hibir ktlesel kuvvetin
mevcut olmad, deplasmanlarn (u, v ve w )plak kalnl yannda ok kk
olduu ve Kirchoff Hipotezinin geerli olduu varsaylmtr.
ekil.5.1den yararlanarak x, y, ve z dorultularnda denge denklemleri
yazlabilir.
57
Emel YACI
zx +
xz +
zx
dz
z
xz
dx
x
x
x +
dx
x
z +
yx
y
dz
z
dz
z
zy +
xy
yz
zy
z
dz
yz +
xz
y +
xy +
xy
x
y
y
y
dy
dy
zx
zy
x
yz
dx
dy
yx +
dx
yx
y
dy
ekil.5.1. dxdydz boyutundaki kbik elemandaki gerilmeler
x dorultusunda denge yazlarak
yx
dy yx dxdz +
x + x dx x dydz + yx +
x
y
zx + zx dz zx dxdy + Fx dxdydz = 0
z
(5.1)
denklemi elde edilir. Ayn ilemler y ve z dorultular iin de yaplr.Denklemler

d x.dy.dzye blnerek gerilmeler cinsinden aadaki ifadeler elde edilir.
x yx zx
+
+
+ Fx = 0
x
y
z
(5.2.a)
58
y
y
zy
z
xy
x
Emel YACI
+ Fy = 0
(5.2.b)
z yz xz
+
+ Fz = 0
+
y
x
z
(5.2.c)
P(x,y)
z
Nx
Qx
Nyx
y
Ny
Nxy
Qy
ekil 5.2.a. Plak kuvvetleri
P(x,y)
Mx
z
Mxy
My
Myx
ekil 5.2.b. Plak momentleri
59
Qx
Emel YACI
Daha nceki blmlerde tabakal plaklar iin yaplan snrlandrmalar ve

varsaymlar nda, yukardaki denklemler tm tabakalar iin integre edilir ve
gerekli denge denklemleri yazlr.
Denklem (5.2.a) nn z-dorultusundaki integrasyonuyla
x
k =1 hk 1 x
n
hk
n hk
dz + yx
k =1 hk 1 y
k
k
k
n
n

dz + zx dz + (Fx )k dz = 0
k =1 hk 1 z k
k =1 hk 1
k
N x N xy
+
+ Fx = 0
x
y
(5.3)
Denklem (5.2.b) nin z-dogrultusundaki integrasyonuyla

y
k =1 hk 1 y
n
hk
N y
y
N xy
x
k
n

dz + zy
k =1 hk 1 z
k
k
n

dz + xy
k =1 hk 1 x
k
k
n
dz + (Fy )k dz = 0
k =1 hk 1
k
+ Fy = 0
(5.4)
Denklem (5.2.c) nin z-dorultusundaki integrasyonuyla

k
n
yz
z
dz
+
k =1 hk 1 z k
k =1 hk 1 y
hk
k
k
n
n

dz + xz dz + (Fz )k dz = 0
k =1 hk 1 x k
k =1 hk 1
k
Q x Q y
+
+ p + Fz = 0
x
y
(5.5)
ntegrasyonlar momentler cinsinden yazlarak, ekil 5.2.a ve ekil 5.2.b yardmyla x

ekseni ile y ekseni etrafnda denge art yazlrsa,
60
k
n
yx
x
+
zdz

k =1 hk 1 x k
k =1 hk 1 y
hk
k
n

zdz + zx zdz = 0
k =1 hk 1 z k
k
M x M yx
Qx = 0
+
y
y
k =1 hk 1 y
n
hk
M y
y
(5.6)
n hk

zdz + zy
k =1 hk 1 z
k
M xy
x
Emel YACI
k
n

zdz + xy
k =1 hk 1 x
k
Qy = 0
zdz = 0
k
(5.7)
denklemleri elde edilir. Denklem (5.6) ve (5.7) denklem (5.5) de yerine yazlrsa,
2M x
x 2
+2
2 M xy
xy
2M y
y 2
+ p + Fz = 0
(5.8)
denklemi elde edilir. Bu ifade plaklarn momentler cinsinden eilmesini ifade eden
diferansiyel denklemdir.
F x , F y ve F z : Birim hacimdeki ortalama ktlesel kuvvetlerdir. Fakat hibir
ktlesel kuvvetin mevcut olmad kabulnden dolay, bu kuvvetler ihmal edilir.
Denklemler aadaki ekilde yazlabilir.
N x , x + N xy , y = 0
(5.9)
N xy ,x + N y ,y = 0
(5.10)
M x ,xx + 2M xy, xy + M y,yy = p
(5.11)
61
Emel YACI
Yukardaki denklemler ak ekilde yazlrsa;

A11u , xx +2 A16 u , xy + A66 u , yy + A16 , xx +( A12 + A66 ), xy + A26 , yy B11 w, xxx
3B16 w, xxy (B12 + 2 B66 )w, xyy B26 w, yyy = 0
A16 u , xx +( A12 + A66 )u , xy + A26 u , yy A66 , xx +2A 26 , xy + A 22 , yy -B16 w, xxx
- (B12 + 2B 66 )w, xxy 3B26 w, xyy B22 w, yyy = 0
(5.12)
(5.13)
D11 w, xxxx +4 D16 w, xxxy +2(D12 + 2 D66 )w, xxyy +4 D26 w, xyyy + D22 w, yyyy
B11u , xxx 3B16 u, xxy (B12 + 2 B66 )u , xyy B26 u , yyy B16 , xxx
(5.14)
- (B12 + 2B 66 ), xxy -3B26 , xyy -B 22 , yyy = p(x, y )
ifadeleri elde edilir.

Elde edilen denklemler yardmyla, birok yntemi kullanarak (sonlu
elemanlar, sonlu farklar gibi saysal yntemler ve Rayleigh-Ritz, Galerkin gibi
deiik enerji metodlar) tabakal kompozit plaklarn zmne ulaabiliriz. Bu
yntemlere ek olarak, dier yntemlere yardmc bir yntem olan deikenlere
ayrma yntemi ile de zme ulalabilir.
5.3.Basit Mesnetli Dikdrtgen nce Tabakal Plaklarn Analizi
Basit
mesnetli
dikdrtgen
ince
plaklara
Navier(1823)
zm
uygulanabilmektedir. ekil.5.3 de x=0, x=a, y=0 ve y=b kenarlar boyunca basit

mesnetli lateral ykl bir plak grlmektedir.
Plak zerindeki lateral yk ift Fourier serisi ile aadaki ekilde ifade
edilebilir.
p (x, y ) = p mn Sin
m =1 n =1
mx
ny
Sin
a
b
62
(5.15)
Emel YACI
P(x,y)
z
b
a
y
ekil 5.3. Lateral yk altndaki basit mesnetlenmi dikdrtgen plak (Jones, 1975)
Denklem (5.7) nin her iki taraf Sin
kx
ly
Sin
a
b
ile arplp, 0 <x<a ve
0<y<b snrlar arasnda integre edilirse
kx
ly
p(x, y )Sin a Sin b dxdy
y = 0 x =0

b a
mx
ny
kx
ly
= p mn Sin
Sin
Sin
Sin
dxdy
a
b
a
b
m =1 n =1
0 0
(5.16)
Hatrlatma,
Sin
0
0
mx
kx
Sin
dx = a
a
a
2
mk
m=k
(5.17)
Sin
0
0
ny
ly
Sin
dy = b
b
b
2
nl
n=l
Pmn ift Fourier alm katsays iin,
63
Pmn =
Emel YACI
4
m x
ny
P( x, y )Sin
Sin
dxdy
ab y = 0 x =0
a
b
(5.18)
denklemi elde edilir. Denklemdeki P(x,y) verilirse Pmn bulunur.

Denklem (5.18) birok farkl ykleme tipleri iin kolaylkla kullanlabilir. Bu
ykleme tiplerinden birisi olan dzgn yayl ykleme tipi iin denklem (5.18)
integre edildikten sonra
P(x,y) = P0 = Sabit
Pmn =
Pmn = 0
Pmn =
][
4 P0
(1 Cos m )(1 Cos n ) = 42P0 1 ( 1)m 1 ( 1)n
2
mn
mn
(m veya n ift say ise)
16 P0
2 mn
(m veya n tek say ise)
(5.19)
denklemleri elde edilir.

Yntem, farkl tabakalanma trleri iin snr artlar yazlarak, her
tabakalanma eidi iin ayr ayr ele alnacaktr.
5.3.1.zel Ortotropik Tabakalanma
zel ortotropik tabakalanmada, tabaka rijitlikleri sadece A11, A12, A22, A66,
D11, D12, D22 ve D66y ierir. Bu yzden plak denge denklemleri, tek bir diferansiyel
denklemle aklanabilir.
D11 w, xxxx +2(D12 + 2 D66 )w, xxyy + D22 w, yyyy = p (x, y )
64
(5.20)
Emel YACI
Basit mesnetli plak iin snr koullar aadaki ekilde yazlabilir.

x = 0, a w = 0 M x = D11 w, xx D12 w, yy = 0
y = 0, b w = 0 M y = D12 w, xx D22 w, yy = 0
(5.21)
Plak ierisinde oluan u, v, ve w deplasmanlarndan u ve v deplasmanlar

drdnc derece diferansiyel denklemde bulunmadndan dolay zm daha da
kolaylar. Bu durumda sadece w deplasman iin deplasman fonksiyonu yazmamz
yeterlidir.
w = C mn Sin
m =1 n =1
mx
ny
Sin
a
b
(5.22)
5.3.2. Simetrik Al Katl Tabakalanma
Bu tabakalanma eidinde, zel ortotropik tabakalanmaya ek olarak D16 ve

D26 rijitlikleri bulunmaktadr.
D11 w, xxxx +4 D16 w, xxxy +2(D12 + 2 D66 )w, xxyy +4 D26 w, xyyy
(5.23)
+ D22 w, yyyy = p (x, y )
Basit mesnetli plak iin snr koullarda yle yazlabilir.

x = 0, a w = 0 M x = D11 w, xx D12 w, yy 2 D16 w, xy = 0
y = 0, b w = 0 M y = D12 w, xx D22 w, yy 2 D26 w, xy = 0
65
(5.24)
Emel YACI
5.3.3.Antisimetrik apraz-Katl Tabakalanma
Bu tip tabakalanma, A11, A12, A22=A11 ve A66 uzama rijitliklerine,

B11 , B12 = B11 uzama ve eilme arasndaki balanma rijitliklerine ve D11, D12,
D22=D11 ve D66 eilme rijitliklerine sahiptir.
A11u , xx + A66 u , yy +( A12 + A66 ), xy -B11 w, xxx = 0
(5.25.a)
( A12 + A66 )u, xy + A66 , xx + A11 , yy + B11w, yyy = 0
(5.25.b)
D11 (w, xxxx + w, yyyy ) + 2( D12 + 2 D66 )w, xxyy B11 (u , xxx , yyy ) = p ( x, y )
(5.25.c)
Basit mesnetli durum iin snr artlar aadaki ekildedir.

x = 0, a w = 0 M x = B11u, x D11 w, xx D12 w, yy = 0
v = 0 N x = A11 u , x + A12 , y -B11 w, xx = 0
(5.26.a)
y = 0, b w = 0 M y = B11 , y -D12 w, xx -D11 w, yy = 0
u = 0 N y = A12u , x + A11 , y + B11 w, yy = 0
(5.26.b)
Yukardaki snr artlarn salayan deplasman fonksiyonlar aada verilmektedir.
u = Amn Cos
m=1 n =1
mx
ny
Sin
a
b
66
v = Bmn Sin
m =1 n =1
m x
ny
Cos
a
b
w = C mn Sin
m =1 n =1
Emel YACI
(5.27)
mx
ny
Sin
a
b
5.3.4. Antisimetrik Al-Katl Tabakalanma
Antisimetrik al-katl tabakalanma,
A11 , A12 , A 22
ve
A 66
uzama
rijitliklerine B16 ve B 26 uzama ve eilme arasndaki balanma rijitliklerine ve

D11 , D12 , D 22 ve D 66 eilme rijitliklerine sahiptir. Bu yzden, bu tip tabakalanma,
antisimetrik apraz-katl tabakalarn yaptndan farkl bir tr uzama-erilik ilikisi
sergiler. Diferansiyel denge denklemleri aadaki gibidir.
A11u , xx + A66u , yy +( A12 + A66 ), xy -3B16 w, xxy -B26 w, yyy = 0
(5.28.a)
( A12 + A66 )u, xy + A66 , xx + A 22 , yy -B16 w, xxx -3B26 w, xyy = 0
(5.28.b)
D11 w, xxxx +2(D12 + 2 D66 )w, xxyy + D22 w, yyyy B16 (3u , xxy + , xxx )
(5.28.c)
B26 (u , yyy +3, xyy ) = p(x, y )
Basit mesnetlenmi durumlarda snr artlar yledir.

x = 0, a w = 0 M x = B16 (u , y + , x ) D11w, xx D12 w, yy = 0
u = 0 N xy = A66 (u , y + , x ) B16 w, xx B26 w, yy = 0
67
(5.29.a)
Emel YACI
y = 0, b w = 0 M y = B26 (u , y + , x ) D12 w, xx D22 w, yy = 0

v = 0 N xy = A66 (u , y + , x ) B16 w, xx B26 w, yy = 0
(5.29.b)
Yukardaki snr artlarna uyan deplasman fonksiyonlar aadaki gibidir.
u = Amn Sin
m=1 n =1
v = Bmn Cos
m =1 n =1
w = C mn Sin
m =1 n =1
m x
ny
Cos
a
b
mx
ny
Sin
a
b
(5.30)
mx
ny
Sin
a
b
68
6.SAYISAL UYGULAMALAR
Emel YACI
6.1.Giri
Tabakal kompozit plaklarn analizinden sonra, elde edilen denklemlerle
Mathematica adl paket programn yardmyla bir bilgisayar program hazrlanmtr.
Program genel ortotropik plaklarn, dey ykler altnda kmesini, her bir tabakann
st ve alt liflerindeki gerilmeleri ve tabakalarda meydana gelen momentleri
bulabilmektedir. Sonlu elemanlar yntemine dayal olarak alan ANSYS adl analiz
program yardmyla rnekler tekrar zlmektedir. ANSYS program yardmyla
yaplan analizlerde, ince plak teorisi iin drt dml lineer eleman, tabakal plak
teorisi iin sekiz dml quadratik eleman tipleri kullanlmtr. Analizlerde plak
eleman 20x20 SE a kullanlarak analiz edilmitir.
Bu almada farkl tabakalanma durumlarna gre alt adet rnek incelenmitir.
Bu rneklerden drd simetrik tabakalanma ile ilgili olup dier ikisi antisimetrik
tabakalanma ile ilgilidir. ncelenen rnekler, ukurova niversitesi Fen Bilimleri
Enstitsnde 2004 ylnda Aratrma Grevlisi Ali DOAN tarafndan hazrlanm
olan Fiber ubuklarla Glendirilmi Tabakal Plaklarn Plak Dzlemine Dik
Ykleme Etkisindeki Davran Y.Lisans Tezi, .. Fen Bilimleri Enstits adl
yksek lisans tezinde yer alan rneklerin farkl alardan ve daha geni kapsaml
olarak incelenmesiyle elde edilmitir. Simetrik tabakalanma durumunda farkl
elastisite modlleri, farkl tabakalanma as ve farkl tabakalanma eitlerine bal
olarak kme deerleri, moment deerleri, gerilmeler ve eilme rijitliklerinin
denklem ierisindeki etkisi bulunmutur. Antisimetrik plak durumunda ise kme
deerleri, moment deerleri ve uzama erilik arasndaki giriim etkisini gsteren
balanma rijitlikleri bulunmutur. Bulunan bu deerlerle plan davran
incelenmitir.
Hazrlanan programn ve analizlerin doruluunu kontrol etmek amacyla elde
edilen sonular, ANSYS programyla elde edilen sonularla karlatrlmtr. ki
programn sonular arasnda baz durumlarda hemen hemen ayn deerler elde
edilmi, baz durumlarda ise beklendii gibi baz farkllklar grlmtr. Oluan bu
69
farklar
her
iki yntemdeki
Emel YACI
kabullerin ve snrlandrmalarn farkllndan
kaynaklanmaktadr.
6.2.Saysal rnekler
6.2.1.Simetrik Tabakalanma
rnek 1:
Bu rnekte niform yayl yk etkisinde kalan, kenarlarndan basit mesnetlenmi
izotropik kare plak gz nne alnmtr (ekil6.1 ). Plak malzemesi olarak elik ve
aliminyum
seilmi
olup
malzeme
zellikleri
E=
2.1x10 8
kN
m2,
Ea = 0.724x108 kN / m2, =0.26, a=0.3 tr. Plak bu ilk rnekte tek tabakal olarak
ele alnacaktr. Analizler, plak kenar a ile plak kalnl h arasndaki oran, a/h=100
ve a/h=50 olarak iki kez yaplacaktr. Problem nce deikenlerine ayrma yntemi
(D.A.Y) ile elde edilen formlasyonla Matematica program yardmyla sonra,
ANSYS paket programyla zlecektir. Analizlerde 20x20 SE a kullanlmtr.
P(x,y) = po=100 kN/m2

x
a
h
ekil 6.1.niform ykl kare plak
70
a/h
50
100
Emel YACI
Plak ortas deplasman deerleri(w)
Malzeme eidi
Tek tabakal elik
D.A.Y.
3.247
ANSYS
3.312
Fark(%)
1.98
Tek tabakal aliminyum
9.191
9.368
1.89
Tek tabakal elik
25.973
26.222
0.95
Tek tabakal aliminyum
73.526
74.194
0.90
izelge 6.1.Plak ortas dey deplasmanlarn karlatrlmas (mm)

izelge 6.2. Plak orta noktasndaki gerilme deerlerinin karlatrlmas (kN/m2)
a/h
Malzeme
eidi
Tek tabakal
elik
50
Tek tabakal
aliminyum
Tek tabakal
elik
100
Tek tabakal
aliminyum
Plak elemandaki gerilme deerleri ()

X dorultusundaki gerilmeler Y dorultusundaki gerilmeler
x
D.A.Y.
69552
x
ANSYS
70771
Fark
(%)
1.72
y
D.A.Y.
69552
y
ANSYS
70771
Fark
(%)
1.72
71760
72962
1.65
71760
72962
1.65
278210
281172
1.05
278210
281172
1.05
278042
289987
1.02
278042
289987
1.02
izelge 6.3. Plak orta noktasndaki moment deerlerinin karlatrlmas (kN.m)
a/h
50
Plak elemandaki moment deerleri (M)

x-x momentleri
y-y momentleri
Malzeme
eidi
Tek tabakal
elik
Tek tabakal
aliminyum
Mx
D.A.Y.
6.677
Mx
ANSYS
6.737
Fark
(%)
0.89
Mx
D.A.Y.
6.677
Mx
ANSYS
6.737
Fark
(%)
0.89
6.889
6.946
0.82
6.889
6.946
0.82
71
Tek tabakal
elik
100
Tek tabakal
aliminyum
Emel YACI
6.677
6.691
0.21
6..677
6.691
0.21
6.889
6.901
0.17
6.889
6.901
0.17
Analitik zm ile ANSYS zm birbirine yakn sonular vermitir. Dey

deplasman sonular arasnda yaklak olarak % 1-2 arasnda bir fark mevcuttur. Bu
farkn en nemli nedeni iki yntemde farkl zm yollarnn kullanlmas, farkl
snrlandrmalar ve varsaymlarn yaplmasdr. Ayrca plak kenarnn plak
kalnlna oran da sonucu etkilemektedir. Beklendii zere plak inceldike sonular
birbirine yaklamaktadr. Bunun sebebi deikenlere ayrma ynteminde ince plaklar
iin geerli olan baz kabullerin yaplm olmasdr. Doal olarak plak kalnlatka
bu kabullerin geerlilii gitgide azalacak ve sonular gerek sonulardan
uzaklaacaktr. izelge 6.1 de grld gibi a/h = 50 iken % 2 mertebesinde olan
fark a/h =100 iken % 0.9 mertebesine dmtr, yani plak inceldike ANSYS
sonular ile analitik zm sonular birbirine yaklamaktadr.
Her iki yntemde de farkl malzemelerin kullanlmas, kme miktarn ar
bir ekilde etkilemi gerilme ve moment deerlerine ise ok kk deiikliklere
neden olmutur.
72
Emel YACI
ekil 6.2. 20x20 SE ayla zlen a/h= 50 olan elik plak problemi iin dey
deplasman dalm (ANSYS)
ekil 6.3. 20x20 SE ayla zlen a/h= 50 olan elik plak problemi iin x
gerilme dalm (ANSYS)
73
Emel YACI
ekil 6.4. 20x20 SE ayla zlen a/h= 50 olan elik plak problemi iin Mx
moment dalm (ANSYS)
74
Emel YACI
rnek 2:
Bu rnekte q =100 kN/m2 deerinde niform yayl yk etkisinde kalan,
kenarlarndan basit mesnetlenmi tabakal kare plak gz nne alnmtr. Her bir
tabaka kendi iinde izotrop olup plak malzemesi olarak elik ve aliminyum
seilmitir. Malzeme zellikleri E= 2.1x108 kN/m2, Ea=0.724x10 8 kN/m2, =0.26,
a=0.3 tr. Plak Durum-1 de en dtaki tabakalar elik aradaki tabaka aliminyum
olacak ekilde tabaka olarak (ekil 6.5). Durum-2 de en dtaki tabakalar elik
iteki tabaka aliminyum olacak ekilde be tabaka olarak (ekil 6.5). Durum-3 te
en dtaki tabakalar elik iteki sekiz tabaka aliminyum olacak ekilde on tabaka
olarak (ekil 6.5). Durum-4 te en dtaki tabakalar aliminyum iteki tabaka elik
olacak ekilde be tabaka olarak (ekil 6.5). Durum-5 te en dtaki ve ortadaki
tabakalar alminyum dier iki tabaka elik olacak ekilde be tabaka olarak
(ekil 6.5) ve son olarak Durum-6 da ilk tabaka elik sonraki 2 tabakalar alminyum
olacak ekilde on tabaka olarak ele alnmtr. Analizler plak kenar a ile plak
kalnl h arasndaki oran
a/h = 100 olacak ekilde yaplmtr. Her bir tabakann
kalnl eit ve toplam tabaka kalnl sabittir. ANSYS paket programyla yaplan
analizlerde SHELL91 ad ile tanmlanan sekiz dml alt serbestlik dereceli
elemanlar kullanlmtr.
Aliminyum
elik
a
Durum-1
Durum-4
Durum-2
Durum-5
Durum-3
Durum-6
ekil 6.5.rnek 2 deki alt farkl tabakalanma durumu
74
Emel YACI
izelge 6.4.Plak ortas dey deplasmanlarn karlatrlmas (mm)

Plak ortas deplasman deerleri(w)
Malzeme eidi
D.A.Y.
ANSYS
Fark(%)
3 tabakal plak (Durum-1)
26.610
26.897
1.07
30.190
30.537
1.13
38.831
39.271
1.12
52.689
53.080
0.74
53.248
53.684
0.81
36.837
37.213
1.01
izelge 6.5. Plak moment deerleri (kN.m)
Plak elemandaki moment deerleri(M)

x-x momentleri
Malzeme eidi
3 tabakal plak
(Durum-1)
5 tabakal plak
(Durum-2)
10 tabakal plak
(Durum-3)
5 tabakal plak
(Durum-4)
5 tabakal plak
(Durum-5)
10 tabakal plak
(Durum-6)
y-y momentleri
Mx
Mx
Fark
My
My
Fark
D.A.Y.
6.680
ANSYS
6.700
%
0.29
D.A.Y.
6.680
ANSYS
6.700
%
0.29
6.696
6.719
0.34
6.696
6.719
0.34
6.734
6.757
0.33
6.734
6.757
0.33
6.796
6.801
0.06
6.796
6.801
0.06
6.799
6.807
0.12
6.799
6.807
0.12
6.725
6.743
0.26
6.725
6.743
0.26
75
Emel YACI
izelge 6.6.a. Her bir tabakann st ve alt liflerindeki gerilme deerleri (kN/m2)
Tabaka
Malzeme eidi kalnl
(m)
3 tabakal plak
(Durum-1)
5 tabakal plak
(Durum-2)
10 tabakal plak
(Durum-3)
0.006
0.002
0.002
-0.002
-0.002
-0.006
0.006
0.0036
0.0036
0.0012
0.0012
-0.0012
-0.0012
-0.0036
-0.0036
-0.006
0.006
0.0048
0.0048
0.0036
0.0036
0.0024
0.0024
0.0012
0.0012
0
0
-0.0012
-0.0012
-0.0024
-0.0024
-0.0036
-0.0036
-0.0048
-0.0048
-0.006

X dorultusundaki
Y dorultusundaki
x
x gerilmeler
Fark
ANSYS
D.A.Y.
(%)
288.300 285.038
1.13
S
96.100
35.025
-35.025
-96.100
-288.300
323.387
194.032
70.717
23.573
23.573
-23.573
-23.573
-70.717
-194.032
-323.387
415.945
332.756
121.277
90.958
90.958
60.639
60.639
30.319
30.319
0
0
-30.319
-30.319
-60.639
-60.639
-90.958
-90.958
-121.277
-332.756
-415.945
95.013
34.629
-34.629
-95.013
-285.038
327.242
196.345
71.560
23.853
23.853
-23.853
-23.853
-71.560
-196.345
-327.242
420.852
336.681
122.708
92.031
92.031
61.354
61.354
30.677
30.677
0
0
-30.677
-30.677
-61.354
-61.354
-92.031
-92.031
-122.708
-336.681
-420.852
76
1.13
1.13
1.13
1.13
1.13
1.18
1.18
1.18
1.17
1.17
1.17
1.17
1.18
1.18
1.18
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
y gerilmeler
y
D.A.Y. ANSYS
Fark
(%)
288.300
96.100
35.025
-35.025
-96.100
-288.300
323.387
194.032
70.717
23.573
23.573
-23.573
-23.573
-70.717
-194.032
-323.387
415.945
332.756
121.277
90.958
90.958
60.639
60.639
30.319
30.319
0
0
-30.319
-30.319
-60.639
-60.639
-90.958
-90.958
-121.277
-332.756
-415.945
1.13
1.13
1.13
1.13
1.13
1.13
1.18
1.18
1.18
1.17
1.17
1.17
1.17
1.18
1.18
1.18
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
1.17
285.038
95.013
34.629
-34.629
-95.013
-285.038
327.242
196.345
71.560
23.853
23.853
-23.853
-23.853
-71.560
-196.345
-327.242
420.852
336.681
122.708
92.031
92.031
61.354
61.354
30.677
30.677
0
0
-30.677
-30.677
-61.354
-61.354
-92.031
-92.031
-122.708
-336.681
-420.852
Emel YACI
izelge 6.6.b. Her bir tabakann st ve alt liflerindeki gerilme deerleri (kN/m2)
Tabaka
Malzeme eidi kalnl
(m)
5 tabakal plak
(Durum-4)
5 tabakal plak
(Durum-5)
10tabakal plak
(Durum-6)
0.006
0.0036
0.0036
0.0012
0.0012
-0.0012
-0.0012
-0.0036
-0.0036
-0.006
0.006
0.0036
0.0036
0.0012
0.0012
-0.0012
-0.0012
-0.0036
-0.0036
-0.006
0.006
0.0048
0.0048
0.0036
0.0036
0.0024
0.0024
0.0012
0.0012
0
0
-0.0012
-0.0012
-0.0024
-0.0024
-0.0036
-0.0036
-0.0048
-0.0048
-0.006

X dorultusundaki
Y dorultusundaki
x gerilmeler
x
D.A.Y. ANSYS
Fark
(%)
y gerilmeler
y
D.A.Y. ANSYS
Fark
(%)
205.696
123.418
338.629
112.876
112.876
-112.876
-112.876
-338.629
-123.418
-205.696
207.878
124.727
342.221
114.074
41.576
-41.576
-114.074
-342.221
-124.727
-207.878
394.579
315.663
115.047
86.286
86.286
57.524
157.831
78.916
28.762
0
0
-28.762
-78.916
-157.831
-57.524
-86.286
-86.286
-115.047
-315.663
-394.579
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
1.09
1.09
1.10
1.09
1.09
1.09
1.09
1.09
1.09
0
0
1.09
1.09
1.09
1.09
1.09
1.09
1.10
1.09
1.09
205.696
123.418
338.629
112.876
112.876
-112.876
-112.876
-338.629
-123.418
-205.696
207.878
124.727
342.221
114.074
41.576
-41.576
-114.074
-342.221
-124.727
-207.878
394.579
315.663
115.047
86.286
86.286
57.524
157.831
78.916
28.762
0
0
-28.762
-78.916
-157.831
-57.524
-86.286
-86.286
-115.047
-315.663
-394.579
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.91
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
0.96
1.09
1.09
1.10
1.09
1.09
1.09
1.09
1.09
1.09
0
0
1.09
1.09
1.09
1.09
1.09
1.09
1.10
1.09
1.09
207.577
124.546
341.725
113.908
113.908
-113.908
-113.908
-341.725
-124.546
-207.577
209.888
125.933
345.530
115.177
41.978
-41.978
-115.177
-345.530
-125.933
-209.888
398.946
319.156
116.321
87.240
87.240
58.160
159.578
79.789
29.080
0
0
-29.080
-79.789
-159.578
-58.160
-87.240
-87.240
-116.321
-319.156
-398.944
77
207.577
124.546
341.725
113.908
113.908
-113.908
-113.908
-341.725
-124.546
-207.577
209.888
125.933
345.530
115.177
41.978
-41.978
-115.177
-345.530
-125.933
-209.888
398.946
319.156
116.321
87.240
87.240
58.160
159.578
79.789
29.080
0
0
-29.080
-79.789
-159.578
-58.160
-87.240
-87.240
-116.321
-319.156
-398.944
Emel YACI
Bu rnekteki analizlerde tabaka says arttrlm ve ekil 6.5de grld gibi

plak malzemesi olarak elik ve alminyum kullanlarak farkl tabakalanma
dizilimleri elde edilmitir. Sonular bu artan tabaka saysna ve farkl tabakalanma
durumlarna gre irdelenmitir.
Tabaka says arttka plan toplam kalnl deimedii halde her bir
tabakann kalnl azalmaktadr. Durum-1 her bir tabakann en kaln olduu
durumdur. Durum-1 den Durum-2 ye geirilirken her bir tabakann kalnl % 40
orannda azald halde, kme miktar % 12 civarnda artmaktadr. Durum-1 den
Durum-3 e geirilirken her bir tabakann kalnl yaklak % 70 orannda azald
halde, kme miktar % 30 civarnda artmaktadr. Durum-2, Durum-5 ve Durum6da gl tabaka olan elik eit miktarda kullanld halde en iyi sonu eliin en
dta olduu Durum-2de grlmektedir. Bu sonular gstermektedir ki, gl
tabakalarn orta dzleme gre en d kenarda tutulmas artyla, tabaka saysnn
arttrlp tabaka kalnlnn inceltilmesi ile daha ekonomik tabakalanma eitleri elde
edilebilir (rnein; sandivi tipi tabakalanma). Ancak gl tabakalarn orta dzleme
yakn tutulmas bizi tam aksi bir sonuca gtrr. yle ki, Durum-2, Durum-4 ve
Durum-5 te plak 5 tabakaya ayrlmtr. Durum-4 de Durum-2ye gre gl eleman
olan elik daha fazla kullanlmasna ramen yaklak olarak iki kat daha fazla kme
meydana gelmitir.(izelge 6.4). Durum-2 ve Durum-5 te elik eleman eit
kullanlmasna ramen Durum-5te kme miktar % 43 civarnda artmaktadr.
ekil 6.6da grld gibi ANSYS ve D.A.Y. sonular birbiriyle
rtmtr. Gerilme deerleri arasnda yaklak % 1-2 arasnda bir fark mevcuttur.
ekillerde de grld gibi tabaka says artka plaktaki maksimum gerilme
deerinde de bir art meydana gelmektedir. rnein ekil 6.6 da grlen Durum-1
deki maksimum gerilme deeri ile ekil 6.8. de grlen Durum-3 deki maksimum
gerilme deeri arasnda yaklak % 50 orannda bir fark bulunmaktadr. Durum-1-2-3
ve 6 da dtaki rijit tabakalarda gerilme deerinde art meydana gelmitir. ekil 6.9,
ekil 6.10da grlen Durum-4 ve Durum-5 te daha rijit ksmn i tabakalarda
bulunmasndan dolay maksimum gerilme i tabakalarda olumutur. Tm
durumlarda tabakalanmann orta dzleminde x gerilmeleri sfrdr.
78
Emel YACI
Durum-1
Tabaka kalnl (m)
0,006
0,002
-400
-200
200
400
-0,002
D.A.Y
.
ANSYS
-0,006
3
Gerilme (10 kN /m )
ekil 6.6. Durum-1 deki x gerilmelerinin tabaka kalnlna bal olarak deiimi
Durum-2
0,006
Tabaka kalnl (m)
0,0036
0,0012
-400
-200
-0,0012
200
-0,0036
400
D.A.Y.
ANSYS
-0,006
3
Gerilme (10 kN /m )
ekil 6.7. Durum-2 deki x gerilmelerinin tabaka kalnlna bal olarak deiim
79
Emel YACI
Durum-3
0,006
0,0048
Tabaka kalnl (m)
0,0036
0,0024
0,0012
-600
-400
-200 -0,0012 0
200
400
600
-0,0024
-0,0036
D.A.Y.
-0,0048
ANSYS
-0,006
3
Gerilme (10 kN /m )
ekil 6.8. Durum-3 deki x gerilmelerinin tabaka kalnlna bal olarak deiimi
Durum-4
0,006
Tabaka kalnl (m)
0,0036
0,0012
-400
-200
-0,0012
200
-0,0036
400
D.A.Y.
ANSYS
-0,006
3
Gerilme (10 kN /m )
ekil 6.9. Durum-4 teki x gerilmelerinin tabaka kalnlna bal olarak deiimi
80
Emel YACI
Durum-5
0,006
Tabaka kalnl (m)
0,0036
0,0012
-400
-200
-0,0012 0
200
400
-0,0036
D.A.Y.
ANSYS
-0,006
Gerilme (103 kN /m2)
ekil 6.10. Durum-5 teki x gerilmelerinin tabaka kalnlna bal olarak deiimi
Durum-6
0,006
0,0048
Tabaka kalnl (m)
0,0036
0,0024
0,0012
-600
-400
-200
-0,0012
200
400
600
-0,0024
-0,0036
D.A.Y.
-0,0048
ANSYS
-0,006
3
Gerilme (10 kN /m )
ekil 6.11. Durum 6-daki x gerilmelerinin tabaka kalnlna bal olarak deiimi
81
Emel YACI
rnek 3:
rnekte, drt tabakal, drt kenarndan basit mesnetlenmi q niform yayl

ykne maruz, tabakal kare plak gz nne alnmtr. Analizler plak kenar a ile
plak kalnl h arasndaki oran a/h = 100 olacak ekilde yaplmtr. Her bir tabaka
ortotrop olup plak malzemesi olarak Graphite /epoxy seilmitir. Malzeme zellikleri
E1=181 GPa., E2=10.3 GPa., G12=7.17 GPa. ve 12 =0.28 dir. Bu rnek iki durum
iin ayr ayr ele alnacaktr. Durum-1 de en dtaki tabakalarda a deiimi
yaplacak, Durum-2 de ise en iteki tabakalarda a deiimi yaplacak ve a
deiimi sebebiyle tabaka eilme rijitliklerinde meydana gelen deiime dikkat
edilerek simetrik plaklar iin D16 ve D26 rijitliklerinin etkisi incelenecektir. Deerler
(a/b , b/2) noktas iin elde edilmitir. Ayrca belli a aralklarnda plaktaki her
tabakann st ve alt liflerindeki gerilme deerleri de incelenmitir.
Durum-2
90 / / / 90
Durum-1
/ 90 / 90 /
ekil.6.12. rnek 3 iin plak yerleimi
82
Emel YACI
izelge 6.7.Basit mesnetlenmi simetrik plak iin eilme rijitlikleri (Durum-1)

Plak eilme rijitlikleri
A
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
D11
D12
D22
D26
D16
D66
0.023094
0.022781
0.021862
0.020405
0.018515
0.016321
0.013968
0.011601
0.009351
0.007325
0.005599
0.004212
0.003166
0.002434
0.001965
0.001695
0.001560
0.001504
0.001490
0.000417
0.000567
0.000998
0.001659
0.002469
0.003332
0.004142
0.004803
0.005234
0.005384
0.005234
0.004803
0.004142
0.003332
0.002469
0.001659
0.000998
0.000567
0.000417
0.004576
0.004591
0.004647
0.004782
0.005051
0.005520
0.006252
0.007298
0.008685
0.010411
0.012437
0.014687
0.017054
0.019407
0.021601
0.023491
0.024948
0.025867
0.026181
0
0.000088
0.000251
0.000550
0.001026
0.001692
0.002527
0.003479
0.004470
0.005401
0.006168
0.006672
0.006828
0.006583
0.005918
0.004851
0.003444
0.001787
0
0
0.001787
0.003444
0.004851
0.005918
0.006583
0.006828
0.006672
0.006169
0.005401
0.004469
0.003479
0.002527
0.001692
0.001026
0.000550
0.000251
0.000088
0
0.001032
0.001182
0.001614
0.002274
0.003085
0.003947
0.004758
0.005418
0.005850
0.005999
0.005849
0.005418
0.004758
0.003947
0.003085
0.002274
0.001613
0.001182
0.001032
Plak Eilme Rijitlikleri

0,03
0,025
Deerler
0,02
0,015
0,01
0,005
0
0
15
D11
30
D12
45
A (derece)
D22
D26
60
75
D16
90
D66
ekil 6.13. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plan eilme rijitlikleri (Durum-1)
83
Emel YACI
izelge 6.8. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin farkl iki
yntemle kme deerlerinin karlatrlmas (Durum-1)
Plak orta noktasndaki kme deerleri ( wx10-9 m )
ANSYS
D.A.Y.
Fark(%)
A
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
10338
10334
10317
10276
10200
10083
9941
9802
9699
9656
9680
9761
9873
9980
10051
10077
10068
10049
10040
10286
10100
9599
8923
8212
7571
7053
6679
6453
6374
6439
6648
7001
7491
8093
8752
9371
9822
9988
0.50
2.26
6.96
13.18
19.50
24.92
29.07
31.87
33.48
34.00
33.49
31.89
29.10
24.95
19.49
13.16
6.94
2.28
0.54
12000
kme (wx10-9 m)
10000
8000
6000
4000
ANSYS
2000
D.A.Y.
0
0
10
20
30
40
50
60
A (derece)
70
80
90
100
ekil6.14. Basit mesnetlenmi tabakal plak problemi iin (a/2, b/2) noktasnda plak
kme deerleri (Durum-1)
84
Emel YACI
izelge 6.9.Basit mesnetlenmi tabakal plak problemi iin farkl iki yntemle
moment deerlerinin karlatrlmas (Durum-1)
Plak moment deerleri (M)
A
Mx
Mx
Fark
My
My
Fark
ANSYS
15.951
D.A.Y.
16.001
%
0.31
ANSYS
2.995
D.A.Y.
2.992
%
0.10
15.722
15.586
0.87
3.135
3.048
2.78
10
15.044
14.423
4.13
3.531
3.207
9.18
15
13.962
12.825
8.14
4.115
3.447
16.23
20
12.571
11.100
11.70
4.792
3.747
21.81
25
11.028
9.465
14.17
5.473
4.095
25.18
30
9.515
8.024
15.67
6.119
4.495
26.54
35
8.167
6.805
16.68
6.757
4.962
26.57
40
7.033
5.793
17.63
7.456
5.520
25.97
45
6.089
4.956
18.61
8.279
6.199
25.12
50
5.281
4.251
19.50
9.272
7.034
24.14
55
4.562
3.645
20.10
10.454
8.062
22.88
60
3.885
3.104
20.10
11.81
9.315
21.13
65
3.216
2.603
19.06
13.264
10.806
18.53
70
2.548
2.128
16.48
14.675
12.503
14.80
75
1.919
1.682
12.35
15.891
14.291
10.07
80
1.396
1.295
7.23
16.800
15.945
5.09
85
1.048
1.02
2.67
17.352
17.148
1.18
90
0.927
0.919
0.86
17.536
17.592
0.32
85
Emel YACI
Simetrik al-katl tabakalanmada zel-ortotropik tabakalanmada bulunan

A11, A12, A22 ,A66, D11, D12, D22 ve D66 rijitliklerine ek olarak D16 ve D26 rijitlikleri de
bulunmaktadr. Ancak deplasman fonksiyonu simetrik al-katl tabakalanmada
tabaka rijitliklerini doru bir ekilde ifade edememekte ve plak ortasna doru
gidildike D16 ve D26 rijitliklerinin plak eilmesine olan katks giderek azalmaktadr.
Plak ortasnda ise D16 ve D26 rijitliklerinin plak eilmesine katks sfr olmaktadr.
zel ortotropik tabakalanmada ise deplasman fonksiyonu plak eilmesini doru bir
ekilde ifade edebilmektedir. izelge 6.8 kme deerleri ile izelge 6.9 moment
deerleri zel ortotropik durum olan 0o/90o/90 o/0o durumunda iki ayr yntem iin
yaklak olarak ayn sonular vermitir. Ancak Durum-1de a deiimi yaplan
tabakalar en dta olduundan D16 ve D26 rijitliklerinin plak eilmesine olan katks
giderek artmaktadr. ekil 6.14, ekil 6.15 ve ekil 6.16 da grld gibi a deeri
ykseldiinde, yani tabakalanma simetrik al katl tabakalanmaya dntnde
D16 ve D26 eilme rijitliklerinin ifade edilememesiyle sonular beklendii gibi
ktlemektedir. A deiimi 0o den 90 o ye yaklatka en dtaki tabakalarn fiber
dizilimi giderek iteki tabakalarn dizilimiyle ayn ynlenime sahip olmaktadr. Ve
bu yzden Mx deerleri azalmakta, My deerleri artmaktadr. Ayn durum gerilmeler
iinde geerlidir. ekil 6.17.de grlen x gerilme deerleri ile ekil 6.24te grlen
y gerilme deerlerinin, zel ortotropik olan 0o/90 o/90o/0 o durumunda ANSYS ve
D.A.Y. sonular birbirleriyle rtmektedir. ekillerde de grld gibi 45 o ye
kadar a deeri arttka sonular birbirinden uzaklamaktadr, 45o den 90o ye doru
olan a artnda da tam tersine sonular giderek birbirine yaklamaktadr. Bunun
sebebi yukarda da belirtildii gibi ann artmasyla fiber akslar ile iteki tabaka
akslar ayn hizaya gelmekte ve bylece sonular iyilemektedir. ekil 6.23. ve ekil
6.30. de grld zere 90o/90 o/90 o/90 o durumunda sonular hemen hemen ayn
kmtr. Ayrca ann artmasyla plaktaki maksimum gerilme deeri azalmtr.
Tm durumlarda tabakalanmann orta dzleminde x ve y gerilmeleri sfrdr.
Tabakalanma asnn 0 derece olduu durumda gerilme en byk deerini, 90
derece olduu durumlarda en kk deerini almtr.
86
Emel YACI
18
16
ANSYS
14
D.A.Y.
Moment (Gpa.m)
12
10
8
6
4
2
0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
A (Derece)
ekil.6.15.Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin Mx deerlerinin

karlatrlmas (Durum-1)
20
18
16
Moment (Gpa.m)
14
12
10
8
6
4
ANSYS
D.A.Y.
0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
A (Derece)
ekil.6.16.Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin My deerlerinin

87
Emel YACI
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
D.A.Y.
-0,06
Gerilme ( 103 kN/m2)

0 o /90o /90 o /0 o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
5000
10000
-0,03
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

15 o /90o /90 o /15o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri
88
Emel YACI
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
2
Gerilme ( 10 kN/m )

0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
-10000
-5000
0
-0,03
5000
10000
ANSYS
D.A.Y.
-0,06

45o /90 o /90o /45 o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri
89
Emel YACI
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

60o /90 o /90o /60 o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri
0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
-10000
-5000
0
-0,03
5000
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
2
Gerilme ( 10 kN/m )

90
Emel YACI
0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
D.A.Y
.
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
D.A.Y.
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

0 o /90o /90 o /0 o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri
91
Emel YACI
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06

15 o /90o /90 o /15o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
-0,03
5000
10000
ANSYS
DAY
-0,06
Gerilme ( 103 kN/m 2)

92
Emel YACI
0,06
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
D.A.Y.
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )
ekil 6.27. Durum-1deki basit mesnetlenmi tabakal simetrik plakta

45o /90o /90o /45 o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri
0,06
0,03
Tabaka kalnl (m)
Tabaka kalnl (m)
0,03
-10000
-5000
5000
10000
-0,03
ANSYS
D.A.Y.
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

93
Emel YACI
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
D.A.Y.
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
0
-10000
-5000
5000
10000
-0,03
ANSYS
D.A.Y.
-0,06

90o /90 o /90o /90 o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri
94
Emel YACI
izelge 6.10.Basit mesnetlenmi simetrik plak iin eilme rijitlikleri (Durum-2)
Plak eilme rijitlikleri
A
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
D11
D12
D22
D26
D16
D66
0.004576
0.004531
0.0044
0.004192
0.003922
0.003609
0.003272
0.002934
0.002613
0.002323
0.002077
0.001879
0.001729
0.001625
0.001558
0.001519
0.0015
0.001492
0.00149
0.000417
0.000439
0.0005
0.000595
0.00071
0.000833
0.000949
0.001044
0.001105
0.001127
0.001105
0.001044
0.000949
0.000834
0.00071
0.000595
0.0005
0.000439
0.000417
0.023094
0.023097
0.023105
0.023124
0.023162
0.023229
0.023334
0.023483
0.023682
0.023928
0.024217
0.024539
0.024877
0.025213
0.025527
0.025797
0.026005
0.026136
0.026181
0
0.000013
0.000036
0.000079
0.000147
0.000242
0.000361
0.000497
0.000639
0.000772
0.000881
0.000953
0.000975
0.00094
0.000845
0.000693
0.000492
0.000255
0
0
0.000255
0.000492
0.000693
0.000845
0.00094
0.000975
0.000953
0.000881
0.000772
0.000639
0.000497
0.000361
0.000242
0.000147
0.000079
0.000036
0.000013
0
0.001032
0.001054
0.001115
0.00121
0.001326
0.001449
0.001565
0.001659
0.001721
0.001742
0.001721
0.001659
0.001565
0.001449
0.001326
0.00121
0.001115
0.001054
0.001032
Plak Eilme Rijitlikleri
0,03
0,025
Deerler
0,02
0,015
0,01
0,005
0
0
15
30
45
60
75
90
A (derece)
D11
D12
D22
D26
D16
D66
ekil 6.31.Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plan eilme rijitlikleri(Durum-2)
95
Emel YACI
izelge 6.11. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin farkl iki
yntemle kme deerlerinin karlatrlmas (Durum-2)
Plak orta noktasndaki kme deerleri ( wx10-9 m )
ANSYS
D.A.Y.
Fark(%)
A
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
10338
10315
10248
10146
10020
9885
9755
9643
9559
9510
9500
9529
9591
9679
9779
9879
9963
10020
10040
10286
10257
10175
10049
9898
9739
9590
9465
9376
9329
9327
9368
9447
9553
9674
9794
9896
9964
9988
0.50
0.56
0.71
0.96
1.22
1.48
1.69
1.85
1.91
1.90
1.82
1.69
1.50
1.30
1.07
0.86
0.67
0.56
0.52
12000
kme (wx10 -9 m)
10000
8000
6000
4000
ANSYS
2000
D.A.Y.
0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
A (derece)
ekil 6.32. Basit mesnetlenmi tabakal plak problemi iin (a/2, b/2) noktasnda plak
kme deerleri (Durum-2)
96
Emel YACI
izelge 6.12.Basit mesnetlenmi tabakal plak problemi iin farkl iki yntemle
moment deerlerinin karlatrlmas (Durum-2)
Plak moment deerleri(M)

A
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
Mx
Mx
Fark
My
My
Fark
ANSYS
D.A.Y.
ANSYS
D.A.Y.
2.995
2.992
0.10
15.951
16.016
0.41
2.968
2.967
0.03
15.927
15.983
0.35
2.889
2.896
0.24
15.858
15.890
0.20
2.768
2.784
0.57
15.755
15.753
0.01
2.617
2.643
0.98
15.636
15.595
0.26
2.448
2.481
1.33
15.519
15.442
0.50
2.274
2.309
1.52
15.426
15.320
0.69
2.101
2.134
1.55
15.377
15.249
0.84
1.934
1.963
1.48
15.386
15.247
0.91
1.777
1.799
1.22
15.463
15.324
0.91
1.630
1.645
0.91
15.614
15.482
0.85
1.492
1.499
0.47
15.833
15.718
0.73
1.364
1.365
0.07
16.111
16.019
0.57
1.247
1.243
0.32
16.427
16.365
0.38
1.142
1.136
0.53
16.756
16.725
0.19
1.054
1.045
0.85
17.062
17.064
0.01
0.985
0.977
0.81
17.314
17.343
0.17
0.942
0.934
0.85
17.479
17.528
0.28
0.927
0.919
0.86
17.536
17.592
0.32
97
Emel YACI
Durum-2de ise a deiimi yapan tabakalar orta dzleme yakn

olduundan izelge 6.10 ve ekil 6.31de grld gibi D16 ve D26 eilme
rijitlikleri dier eilme rijitliklerine gre ok kk kmtr. Bundan dolay
Durum-2 Durum-1e gre daha iyi sonular vermektedir. Bu sonular izelge 6.11
ve ekil 6.32deki kme deerlerinde, izelge 6.12, ekil 6.33 ve ekil.6.34deki
moment deerlerinde ve ekil 6.35ten ve ekil 6.48e kadar gsterilen gerilme
deerlerinde ak bir ekilde grlmektedir. Ayrca izelge 6.12deki moment
deerleri zel ortotropik durum olan 90o/0o/0o/90o durumunda iki ayr yntem iin
yaklak olarak ayn sonular vermitir. Durum-2de de yine Durum-1deki gibi a
deiimi 0o den 90o ye yaklatka en iteki tabakalarn fiber dizilimi giderek dtaki
tabakalarn dizilimiyle ayn ynleneme sahip olmaktadr. Ve bu yzden Mx deerleri
azalmakta, My momenti ise a deiimi 0 o den 45o ye gittike azalmakta, 45o den
90o ye doru gittike de artmaktadr.
Bu iki durum iin yorum yapacak olursak, Deikenlerine ayrma
ynteminde simetrik al plaklar iin a deiimi orta dzleme gre uzaktaki
tabakalarda yaplrsa, sonularda sapma miktar artmaktadr. Yani deplasman
fonksiyonu plan elastik erisini temsil edememektedir. Ayrca her iki yntemde de
tabakalanma asnn 45o olduu durumda dey deplasman en kk deerini
almaktadr.
98
Emel YACI
4
ANSYS
D.A.Y.
Moment (Gpa.m)
0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
A (Derece)
ekil6.33. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin Mx deerlerinin

18
Moment (Gpa.m)
17
16
15
ANSYS
D.A.Y.
14
0
10
20
30
40
50
60
A (Derece)
70
80
90
100
ekil6.34. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin My deerlerinin

99
Emel YACI
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

90o /0o /0o /90 o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

100
Emel YACI
0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06

90o /30 o /30o /90o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri
0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
0
-10000
-5000
0
-0,03
5000
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
2
Gerilme ( 10 kN/m )

90o /45o /45 o /90o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri
101
Emel YACI
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

90 o /60o /60o /90 o derecelik fiber alar iin x gerilmeleri
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
0
-0,03
5000
10000
ANSYS
DAY
-0,06

102
Emel YACI
0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06

0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

90 o /0 o /0o /90 o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri
103
Emel YACI
Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
5000
10000
ANSYS
-0,03
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

Tabaka kalnl (m)
0,06
0,03
0
-10000
-5000
5000
10000
ANSYS
-0,03
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

90 o /30o /30o /90 o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri
104
Emel YACI
0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

90 o /45o /45o /90 o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri
0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

90o /60 o /60o /90o derecelik fiber alar iin y gerilmeleri
105
Emel YACI
0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )
0,06

0,06
Tabaka kalnl (m)
0,03
0
-10000
-5000
5000
-0,03
10000
ANSYS
DAY
-0,06
3
Gerilme ( 10 kN/m )

106
Emel YACI
rnek 4:
rnekte alt tabakal drt kenarndan basit mesnetlenmi q niform yayl
ykne maruz plak gz nne alnmtr. Analizlerde plak kenar a ile, plak kalnl
h arasndaki oran deimektedir. Her bir tabaka ortotrop olup plak malzemesi olarak
Graphite/epoxy seilmitir. Malzeme zellikleri E1=181 GPa, E2=10.3 GPa,G12=7.17
GPa ve 12=0.28 dir. Bu rnekte plak farkl tabaka kalnlklarnda incelenecektir.
Uygulanan her tabaka kalnl iin plak yedi farkl a durumu ile ele alnacak ve
deerler (a/2, b/2) noktas iin elde edilecektir. Ayrca tm durumlar iin her
tabakada oluan gerilmelerin deiimi de incelenmitir. Yedi farkl durum yledir:
Birinci durum
(90/0/0/0/0/90)
kinci durum
(90/15/-15/-15/15/90)
nc durum
(90/30/-30/-30/30/90)
Drdnc durum
(90/45/-45/-45/45/90)
Beinci durum
(90/60/-60/-60/60/90)
Altnc durum
(90/75/-75/-75/75/90)
Yedinci durum
(90/90/90/90/90/90)
90
-
-
-
-
ekil 6.49. rnek 4 iin tabaka dizilimi
107
90
Emel YACI
izelge 6.13. Basit mesnetlenmi simetrik plak probleminde farkl durumlar iin plak
eilme rijitlikleri
Tabaka
Tipi
Plak Eilme Rijitlikleri (10-5)
Plak
Kalnl
(m)
D11
D12
D22
D26
D16
D66
Durum-1
0.120
0.240
0.360
0.480
881
7045
23775
56356
42
334
1126
2670
1887
15092
50935
120736
0
0
0
0
0
0
0
0
103.25
826
2788
6608
Durum-2
0.120
0.240
0.360
0.480
790
6316
21317
50529
84
670
2262
5361
1893
15148
51123
121181
14
112
377
894
123
986
3327
7885
145
1162
3923
9299
Durum-3
0.120
0.240
0.360
0.480
572
4572
15431
36578
168
1343
4532
10743
1943
15546
52468
124368
64
513
1733
4107
173
1387
4682
11099
229
1835
6194
14681
Durum-4
0.120
0.240
0.360
0.480
346
2773
9358
22181
210
1679
5668
13434
2084
16673
56270
133382
137
1097
3704
8779
137
1097
3704
8779
271
2171
7329
17372
Durum-5
0.120
0.240
0.360
0.480
206
1646
5549
13167
168
1343
4532
10743
2309
18472
62344
147778
173
1387
4682
11099
64
513
1733
4107
229
1835
6194
14681
Durum-6
0.120
0.240
0.360
0.480
156
1247
4210
9980
84
670
2262
5361
2527
20216
68230
161730
123
986
3327
7885
14
112
377
894
145
1162
3923
9299
Durum-7
0.120
0.240
0.360
0.480
149
1192
4022
9535
42
334
1126
2670
2618
20945
70688
167557
0
0
0
0
0
0
0
0
103
826
2788
6608
108
Emel YACI
izelge 6.14. Basit mesnetlenmi simetrik plak probleminde farkl a durumlar ve

farkl tabaka kalnlklar iin plak orta noktasndaki kme deerleri
Plak Orta Noktasndaki kme
Deerleri (wx10 -9 m)
D.A.Y.
ANSYS
Fark
%
Tabakalanma
Durumu
a(m)
b(m)
Plak
Kalnl
(m)
Durum-1
(90/0/0)s
12
12
12
12
12
12
12
12
0.120
0.240
0.360
0.480
10380.200
1297.530
384.452
162.191
10429.000
1314.000
393.389
168.213
0.47
1.25
2.27
3.58
Durum-2
(90/15/-15)s
12
12
12
12
12
12
12
12
0.120
0.240
0.360
0.480
9853.060
1231.630
364.928
153.954
10018.000
1264.000
379.465
162.632
1.65
2.56
3.83
5.34
Durum-3
(90/30/-30)s
12
12
12
12
12
12
12
12
0.120
0.240
0.360
0.480
8926.240
1115.780
330.601
139.478
9252.000
1172.000
353.429
152.184
3.52
4.80
6.46
8.35
Durum-4
(90/45/-45)s
12
12
12
12
12
12
12
12
0.120
0.240
0.360
0.480
8476.690
1059.590
313.951
132.448
8842.000
1123.000
339.405
146.553
4.13
5.65
7.50
9.62
Durum-5
(90/60/-60)s
12
12
12
12
12
12
12
12
0.120
0.240
0.360
0.480
8768.630
1096.080
324.764
137.010
9062.000
1149.000
346.910
149.662
3.24
4.61
6.38
8.45
Durum-6
(90/75/-75)s
12
12
12
12
12
12
12
12
0.120
0.240
0.360
0.480
9538.220
1192.280
353.267
149.035
9685.000
1224.000
368.515
158.591
1.52
2.59
4.14
6.03
Durum-7
(90/90/90)s
12
12
12
12
12
12
12
12
0.120
0.240
0.360
0.480
9987.670
1248.460
369.914
156.057
10039.000
1267.000
380.975
163.778
0.51
1.46
2.90
4.71
109
Emel YACI
izelge 6.15.Basit mesnetlenmi simetrik plak probleminde farkl a durumlar ve

farkl tabaka kalnlklar iin moment deerleri
Plak Moment Deerleri(GPa.m)
Tabaka
Tipi
Plak
Kalnl ANSYS
(m)
Mx
D.A.Y.
Mx
Fark
%
ANSYS
My
D.A.Y.
My
Fark
%
Durum-1
0.120
0.240
0.360
0.480
5.989
6.014
6.046
6.085
6.0006
6.0006
6.0006
6.0006
0.19
0.23
0.76
1.39
13.112
13.112
13.141
13.139
13.167
13.167
13.167
13.167
0.42
0.42
0.20
0.21
Durum-2
0.120
0.240
0.360
0.480
5.308
5.337
5.375
5.420
5.345
5.345
5.345
5.345
0.69
0.15
0.56
1.39
12.891
12.930
12.959
12.978
12.775
12.775
12.775
12.775
0.90
1.20
1.42
1.56
Durum-3
0.120
0.240
0.360
0.480
3.957
3.986
4.021
4.063
4.011
4.011
4.011
4.011
1.35
0.62
0.26
1.30
12.596
12.672
12.741
12.800
12.265
12.265
12.265
12.265
2.63
3.22
3.74
4.18
Durum-4
0.120
0.240
0.360
0.480
2.776
2.795
2.818
2.845
2.799
2.799
2.799
2.799
0.82
0.13
0.68
1.61
12.966
13.064
13.152
13.232
12.587
12.587
12.587
12.587
2.92
3.65
4.29
4.87
Durum-5
0.120
0.240
0.360
0.480
1.892
1.901
1.913
1.927
1.884
1.884
1.884
1.884
0.42
0.90
1.52
2.26
14.405
14.493
14.571
14.641
14.112
14.112
14.112
14.112
2.04
2.63
3.15
3.62
Durum-6
0.120
0.240
0.360
0.480
1.111
1.225
1.232
1.243
1.208
1.208
1.208
1.208
8.02
1.40
1.99
2.83
16.465
16.393
16.567
16.606
16.374
16.374
16.374
16.374
0.55
0.11
1.16
1.40
Durum-7
0.120
0.240
0.360
0.480
0.927
0.931
0.938
0.950
0.919
0.919
0.919
0.919
0.81
1.22
2.03
3.22
17.536
17.572
17.601
17.624
17.592
17.592
17.592
17.592
0.32
0.11
0.05
0.18
110
Emel YACI
Analizlerde plan tabaka kalnl arttrlrken ayn anda a deiimi de

yaplarak farkl tabaka kalnlklarna ve farkl alara gre sonular irdelenmitir.
Tabaka kalnlnn arttrlmasyla plak, kaln plak snflandrmasna doru
yaklamakta ve ince plaklar iin kullanlan kabullerin geerlilii gitgide azaldndan
sonular gerek deerlerden uzaklamaktadr. ekil 6.50, ekil 6.51, ekil 6.52,
ekil 6.53 ve izelge 6.14de iki farkl yntemle farkl tabaka kalnlklarnda, plak
orta noktasndaki kme deerleri karlatrlm ve plak kalnlnn artmasyla
D.A.Y. sonularnn ANSYS sonularndan uzaklat grlmtr.
Tabaka kalnlnn artmas, plak eilme rijitliklerinin deerini deitirmekte
fakat eilme rijitliklerinin birbirlerine olan orann etkilememektedir. rnein tabaka
kalnl artsa bile D11 rijitliinin D22 rijitliine olan oran deimemektedir. A
deiimi ise, plak eilme rijitliklerinin hem deerini deitirmekte hem de eilme
rijitliklerinin birbirine olan orann etkilemektedir. A 0 o den 45o ye doru
yaklatka, D16 ve D26 eilme rijitliklerinin deeri artmakta, 45o den 90o ye doru
yaklatka, D16 veD26 eilme rijitliklerinin deeri azalmaktadr. Ancak simetrik
al-katl tabakalanma iin kullanlan deplasman fonksiyonu D16 ve D26 rijitliklerinin
etkisini denklem iinde tam olarak ifade edemedii iin, a deerinin byd yani
D16 ve D26 rijitliklerinin etkisinin artt durumlarda, kme deerleri gerek
deerlerden uzaklamaktadr (izelge 6.13, izelge 6.14). Bu durum deplasman
fonksiyonunun deitirilmesiyle veya zel bir dnm yaplmasyla alabilir.
Ancak snr artlarn salayan ve elastik eriyi tam olarak ifade eden bir deplasman
fonksiyonu elde etmek olduka zordur.
Elde edilen kme deerleri ierisinde en byk fark %9.62, en kk fark
%0.47 olarak elde edilmitir. Ayrca en byk sapma, tabaka kalnlnn 0.480 m
olduu ve tabaka asnn 45 o olduu anda elde edilmitir. Maksimum kme 0o de
ve minimum kme 45o de meydana gelmitir.
ekil 6.54ten 6.61e kadar ve izelge 6.15 te de iki farkl yntemle elde
edilen moment deerleri karlatrlmtr. ekil 6.54,55,56,57 deki grafiklerde Mx
moment deerleri gsterilmitir. Buradan ann artmasyla Mx moment deerlerinin
azald ve dier tabaka kalnlklarnda da ayn durumun ortaya kt
111
Emel YACI
grlmektedir. ekil 6.58, 59, 60, 61 de gsterilen My grafiklerinde ise moment

deerleri 0o den 45o dereceye kadar azalmakta, 45 o den 90 o ye doru da artmaktadr.
Bu da bize plan a deiimiyle giderek simetrik al-katl tabakalanmaya
dntn ve a deerinin byd yani D16 ve D26 rijitliklerinin etkisinin artt
durumlarda sonularn giderek gerek deerlerden uzaklatn bir kez daha
gstermitir. Ayrca tabaka kalnlnn artmasyla Mx , My moment deerleride
artmaktadr.
ekil 6.62te tabaka kalnlnn 0.120 m olduu durumda ANSYS program
ile elde edilen gerilme grafii grlmektedir. Bu grafikten anlalaca gibi a deeri
arttka gerilme deerleri azalmaktadr. Ayn durum ekil 6.34 teki D.A.Y. ile elde
edilen sonular iinde geerlidir. Ayrca ekil 6.62 ve 6.63 teki deerler ekil
6.64te tek bir grafikte gsterilmitir. Buradan da a deiimi 0
den 45
ye
yaklatka iki yntemle bulunan gerilmelerin arasndaki farkn bir miktar artt
grlmektedir. Ayn ilemler tabaka kalnlklar arttrlarak tekrarlanm ve bu
grafikler ekil 6.65ten ekil 6.73e kadar gsterilmitir. Burada dikkat edilmesi
gereken nemli husus tabaka kalnl arttka gerilme deerlerinin azalddr. yle
ki en byk gerilme tabaka kalnlnn en ince olduu 0.120 m kalnlnda 4831
(103 kN/m2) deerinde iken tabakann en kaln yani 0.480 m olduu durumda 307
(103 kN/m2) deerine dmtr. Bunun sebebi bizim kabullerimizin ince plaklar
iin geerli kabuller olmas ve tabaka kalnl arttka plan giderek kaln plak
durumuna yaklamasdr. Ayrca btn farkl tabaka kalnlklarnda a deeri
arttka gerilme deerlerinin azald gzlemlenmitir.
112
Emel YACI
12000
kme (10-9 m)
10000
8000
6000
4000
ANSYS
2000
D.A.Y.
0
0
15
30
45
60
75
90
A (derece)
ekil.6.50. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin kme deerlerinin

karlatrlmas (tabaka kalnl 0.120 m)
1400
1200
kme (10-9 m)
1000
800
600
400
ANSYS
200
D.A.Y.
0
0
15
30
45
60
75
90
A (derece)

113
Emel YACI
400
350
-9
kme (10 m)
300
250
200
150
100
ANSYS
50
D.A.Y.
0
0
15
30
45
60
75
90
A (derece)

200
180
160
-9
kme (10 m)
140
120
100
80
60
40
ANSYS
20
D.A.Y.
0
0
15
30
45
60
75
90
A (derece)

114
Emel YACI
ANSYS
6
Moment (GPa.m)
D.A.Y.
5
4
3
2
1
0
15
30
45
A (Derece)
60
75
90
ekil.6.54. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin Mx deerlerinin

ANSYS
Moment (GPa.m)
D.A.Y.
5
4
3
2
1
0
15
30
45
A (Derece)
60
75
90
ekil.6.55. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin Mxdeerlerinin

115
Emel YACI
ANSYS
Moment (GPa.m)
D.A.Y.
5
4
3
2
1
0
15
30
45
A (Derece)
60
75
90
ekil.6.56. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin Mx deerlerinin

Moment (GPa.m)
7
6
ANSYS
D.A.Y.
4
3
2
1
0
15
30
45
A (Derece)
60
75
90
ekil.6.57. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin Mxdeerlerinin

116
Emel YACI
20
18
Moment (GPa.m)
16
14
12
10
8
6
4
ANSYS
D.A.Y.
0
0
15
30
45
60
75
90
A (Derece)
ekil.6.58. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin My deerlerinin

20
18
Moment (GPa.m)
16
14
12
10
8
6
4
ANSYS
D.A.Y.
0
0
15
30
45
60
75
90
A (Derece)

117
Emel YACI
20
18
Moment (GPa.m)
16
14
12
10
8
6
4
ANSYS
D.A.Y.
0
0
15
30
45
60
75
90
A (Derece)

20
18
Moment (GPa.m)
16
14
12
10
8
6
4
ANSYS
D.A.Y.
0
0
15
30
45
60
75
90
A (Derece)

118
Emel YACI
0,006
0,004
Tabaka kalnl(m)
0,002
0
-6000
-4000
-2000
2000
4000
-0,002
-0,004
-0,006
Gerilme (103 kN/m2)
DURUM-1
DURUM-5
DURUM-2
DURUM-6
DURUM-3
DURUM-7
DURUM-4
ekil.6.62. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin x gerilmelerinin

karlatrlmas (tabaka kalnl 0.120 m) (ANSYS)
119
6000
Emel YACI
0,006
0,004
T a b a ka ka ln l (m )
0,002
-6000
-4000
-2000
2000
4000
-0,002
-0,004
-0,006
3
Gerilme (10 kN/m )

DURUM-1
DURUM-5
DURUM-2
DURUM-6
DURUM-3
DURUM-7
DURUM-4

karlatrlmas (tabaka kalnl 0.120 m) (D.A.Y.)
120
6000
Emel YACI
0,006
0,004
T a b a k a ka ln l (m )
0,002
0
-6000
-4000
-2000
2000
4000
"
-0,002
-0,004
-0,006
3
2
Gerilme (10 kN/m )
DURUM-1(ANSYS)
DURUM-3(D.A.Y.)
DURUM-5(ANSYS)
DURUM-7(D.A.Y.)
DURUM-1(D.A.Y.)
DURUM-4(ANSYS)
DURUM-5(D.A.Y.)
DURUM-3(ANSYS
DURUM-4(D.A.Y.)
DURUM-7(ANSYS)

karlatrlmas (tabaka kalnl 0.120 m) (ANSYS-D.A.Y.)
121
6000
Emel YACI
0,006
0,004
Tabak a k alnl(m )
0,002
-1500
0
-1000
-500
500
1000
-0,002
-0,004
-0,006
Gerilme (103 kN/m2)
DURUM-1
DURUM-5
DURUM-2
DURUM-6
DURUM-3
DURUM-7
DURUM-4

karlatrlmas (tabaka kalnl 0.240 m)(ANSYS)
122
1500
Emel YACI
0,006
0,004
Tabaka kalnl(m)
0,002
-1500
0
-1000
-500
500
1000
-0,002
-0,004
-0,006
Gerilme (103 kN/m2 )
DURUM-1
DURUM-5
DURUM-2
DURUM-6
DURUM-3
DURUM-7
DURUM-4

123
1500
Emel YACI
0,006
0,004
Tabaka kalnl(m )
0,002
0
-1500
-1000
-500
500
1000
-0,002
-0,004
-0,006
3
Gerilme (10 kN/m )

DURUM-1(ANSYS)
DURUM-3(D.A.Y.)
DURUM-5(ANSYS)
DURUM-7(D.A.Y.)
DURUM-1(D.A.Y.)
DURUM-4(ANSYS)
DURUM-5(D.A.Y.)
DURUM-3(ANSYS
DURUM-4(D.A.Y.)
DURUM-7(ANSYS)

124
1500
Emel YACI
0,006
0,004
Tabak a k alnl(m )
0,002
-600
-400
-200
200
400
-0,002
-0,004
-0,006
Gerilme (103 kN/m2)
DURUM-1
DURUM-5
DURUM-2
DURUM-6
DURUM-3
DURUM-7
DURUM-4

125
600
Emel YACI
0,006
0,004
T abak a k alnl(m )
0,002
-600
-400
-200
200
400
-0,002
-0,004
-0,006
Gerilme (103 kN/m2)
DURUM-1
DURUM-5
DURUM-2
DURUM-6
DURUM-3
DURUM-7
DURUM-4

karlatrlmas (tabaka kalnl 0.360 m)(D.A.Y.)
126
600
Emel YACI
0,006
0,004
Tabaka kalnl(m)
0,002
0
-600
-400
-200
200
400
-0,002
-0,004
-0,006
Gerilme (103 kN/m2)
DURUM-1(ANSYS)
DURUM-3(D.A.Y.)
DURUM-5(ANSYS)
DURUM-7(D.A.Y.)
DURUM-1(D.A.Y.)
DURUM-4(ANSYS)
DURUM-5(D.A.Y.)
DURUM-3(ANSYS
DURUM-4(D.A.Y.)
DURUM-7(ANSYS)

karlatrlmas (tabaka kalnl 0.360 m)(ANSYS-D.A.Y.)
127
600
Emel YACI
0,006
0,004
Tabaka kalnl(m )
0,002
0
-400
-300
-200
-100
100
200
300
-0,002
-0,004
-0,006
Gerilme (103 kN/m2)
DURUM-1
DURUM-5
DURUM-2
DURUM-6
DURUM-3
DURUM-7
DURUM-4

128
400
Emel YACI
0,006
0,004
Ta b aka ka ln l (m )
0,002
-400
-300
-200
-100
100
200
300
-0,002
-0,004
-0,006
Gerilme (103 kN/m2)
DURUM-1
DURUM-5
DURUM-2
DURUM-6
DURUM-3
DURUM-7
DURUM-4

129
400
Emel YACI
0,006
0,004
T a b a ka kaln l (m )
0,002
0
-400
-300
-200
-100
100
200
300
-0,002
-0,004
-0,006
3
Gerilme (10 kN/m )

DURUM-1(ANSYS)
DURUM-3(D.A.Y.)
DURUM-5(ANSYS)
DURUM-7(D.A.Y.)
DURUM-1(D.A.Y.)
DURUM-4(ANSYS)
DURUM-5(D.A.Y.)
DURUM-3(ANSYS
DURUM-4(D.A.Y.)
DURUM-7(ANSYS)

130
400
Emel YACI
6.2.2. Antisimetrik Tabakalanma
rnek 5:
rnekte, drt kenarndan basit mesnetlenmi q niform yayl ykne maruz,
antisimetrik apraz-katl tabakalanm plak gz nne alnmtr. Analizlerde, iki,
drt, alt, sekiz ve on tabakal plaklar incelenmitir. Hesaplamalar iki farkl durum
iin yaplmtr. Durum-1 de tabakalanma iin a/b deerlerindeki deiime gre
kme deerleri ve moment deerleri, Durum-2 de her tabakalanma iin E1/E2
oranna gre kme deerleri ve moment deerleri incelenmitir. Ayrca her iki
durumdaki uzamaeilme arasndaki giriim etkisi de incelenmitir. rnekteki her
bir tabaka ortotrop olup, plak malzemesi olarak Durum-1 iin Graphite/epoxy
seilmitir. Graphite/epoxy iin malzeme zellikleri E1=181GPa., E2=10.3 GPa.,
G12=7.17 GPa. ve 12=0.28 dir. Durum-2 iin ise farkl E1/E2 oranlar kullanlmtr,
G12/E2=0.5 ve 12=0.25 olarak seilmitir. rnekte toplam plak kalnl
deimemektedir. Deerler (a/2, b/2) noktas iin elde edilecek ve aadaki ekilde
normalize edilecektir.
Durum-1 iin normalizasyon
Boyutsuz deplasman =
wE 2 t 3
wE 2 t 3
p0b
p0a 4
0
90
90
ekil 6.74.rnek 5 deki drt tabakal plak iin tabakalanma ekli
131
10 3
10 2
Emel YACI
izelge 6.16. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak probleminde tabaka

saysna ve a/b oranna gre plak orta noktasndaki kme deerleri
b(m)
a/b
ki Tabaka
12
12
12
12
12
12
12
10
8
6
4
3
1
1.2
1.5
2
3
4
0.06
0.06
0.06
0.06
0.06
0.06
21719
14365
7657
2906
613
191
12982
8526
4430
1608
323
102
40.23
40.65
42.14
44.67
47.23
46.59
Drt Tabaka
12
12
12
12
12
12
12
10
8
6
4
3
1
1.2
1.5
2
3
4
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
11963
7853
4083
1487
297
91
10768
7064
3661
1326
264
81
9.98
10.04
10.34
10.85
11.13
10.34
Alt Tabaka
12
12
12
12
12
12
12
10
8
6
4
3
1
1.2
1.5
2
3
4
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
11044
7245
3758
1364
271
83
10580
6941
3597
1303
260
80
4.20
4.19
4.29
4.44
4.27
3.42
Sekiz Tabaka
12
12
12
12
12
12
12
10
8
6
4
3
1
1.2
1.5
2
3
4
0.015
0.015
0.015
0.015
0.015
0.015
10754
7054
3656
1325
263
80
10522
6903
3577
1296
258
79
2.16
2.14
2.17
2.19
1.87
1.00
On Tabaka
Plak Orta Noktasndaki kme

Deerleri (w x 10 -9 m)
Fark
D.A.Y.
ANSYS
%
Tabaka
Kalnl
(m)
12
12
12
12
12
12
12
10
8
6
4
3
1
1.2
1.5
2
3
4
0.012
0.012
0.012
0.012
0.012
0.012
10626
6968
3611
1308
260
79
10496
6885
3568
1293
258
80
1.22
1.19
1.19
1.15
0.75
1.20
Tabaka
a(m)
Says
132
Emel YACI
izelge 6.17. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak probleminde tabaka

saysna ve a/b oranna gre plak moment deerleri
Plak Moment Deerleri (GPa.m)
ANSYS
My
Fark
%
ki Tabaka
D.A.Y
My
1
1.2
1.5
2
3
4
0.06
0.06
0.06
0.06
0.06
0.06
7.985
5.198
2.657
0.891
0.142
0.056
9.330
6.143
3.196
1.162
0.259
0.105
14.42
15.38
16.88
23.27
45.15
46.47
7.985
7.660
6.399
4.317
2.045
1.136
9.330
8.792
7.108
4.565
2.052
1.131
14.42
12.87
9.97
5.42
0.33
0.43
Drt Tabaka
Fark
%
1
1.2
1.5
2
3
4
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
9.382
6.052
2.985
0.903
0.081
0.020
9.547
6.176
3.065
0.956
0.115
0.038
1.73
2.00
2.60
5.58
29.38
47.94
9.382
8.928
7.263
4.692
2.100
1.139
9.547
9.059
7.332
4.702
2.090
1.135
1.73
1.45
0.95
0.21
0.48
0.37
Alt Tabaka
ANSYS
Mx
1
1.2
1.5
2
3
4
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
9.513
6.132
3.015
0.903
0.076
0.016
9.562
6.175
3.050
0.933
0.096
0.028
0.51
0.70
1.16
3.18
20.97
40.69
9.513
9.046
7.342
4.724
2.104
1.139
9.562
9.079
7.351
4.716
2.097
1.136
0.51
0.36
0.13
0.17
0.37
0.27
Sekiz Tabaka
D.A.Y
Mx
1
1.2
1.5
2
3
4
0.015
0.015
0.015
0.015
0.015
0.015
9.554
6.157
3.025
0.903
0.074
0.015
9.566
6.175
3.046
0.926
0.090
0.024
0.12
0.29
0.70
2.39
17.25
36.54
9.554
9.083
7.366
4.734
2.106
1.139
9.566
9.085
7.357
4.721
2.099
1.136
0.12
0.02
0.12
0.28
0.33
0.24
On Tabaka
Tabaka
Tabaka
a/b Kalnl
Says
(m)
1
1.2
1.5
2
3
4
0.012
0.012
0.012
0.012
0.012
0.012
9.573
6.168
3.029
0.904
0.073
0.015
9.568
6.175
3.044
0.922
0.087
0.023
0.05
0.11
0.49
2.03
15.36
34.18
9.573
9.100
7.377
4.739
2.106
1.139
9.568
9.088
7.360
4.723
2.100
1.136
0.05
0.14
0.23
0.33
0.31
0.22
133
Emel YACI
izelge 6.18. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
saysna ve a/b oranna gre B11 deerleri
B11 DEERLER
b(m)
a(m)
a/b
2 Tabaka 4 Tabaka 6 Tabaka 8 Tabaka 10 Tabaka
12
12
12
10
1.2
12
1.5
12
12
12
0.308637
0.154318
0.102879
0.0771592 0.0617274
0.308637
0.154318
0.102879
0.0771592 0.0617274
0.308637
0.154318
0.102879
0.0771592 0.0617274
0.308637
0.154318
0.102879
0.0771592 0.0617274
0.308637
0.154318
0.102879
0.0771592 0.0617274
0.308637
0.154318
0.102879
0.0771592 0.0617274
1
0,9
0,8
B11 Deerleri
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
0
0,5
ki Tabaka
Sekiz Tabaka
1,5
2
a/b
Drt Tabaka
On Tabaka
2,5
3,5
Alt Tabaka
ekil 6.75. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
saysna ve a/b oranna gre B11 deerlerinin karlatrlmas
134
Emel YACI
Daha nceki blmlerde ifade edildii gibi, antisimetrik apraz-katl

tabakalanmada uzama rijitlikleri ile eilme rijitliklerinin yan sra B11, B12 = -B11
uzama ve eilme arasndaki balanma rijitlikleri de bulunmaktadr. Bu tr
tabakalarda bulunan B11 ve B12 rijitlikleri plak eilmesi durumunda meydana gelen
deformasyonlarn giriim etkisi altnda olduunu gstermektedir. Bu giriim etkisi ile
plak dzlemine dik kuvvetlerin etkisi altndaki
simetrik olmayan tabakalanma
durumunda , plak dzleminde deplasmanlar meydana gelmektedir.

rnekte, antisimetrik apraz-katl tabakalanm dikdrtgen plak, iki farkl
durum iin analiz edilmitir. lk olarak plak 2,4,6,8 ve 10 tabakaya ayrlm ve a/b
oranna gre incelenmitir. izelge 6.18 teki B11 rijitlikleri ekil 6.75te grafikle
gsterilmitir. Buradan grld zere a/b oran arttka her bir tabadaki B11
deerleri deimemekte, ancak tabaka says arttka B11 deerleri azalmaktadr.
Bunun sonucu olarak tabakalanma sonsuza doru yaklatka B11 deerlerinin
denklem ierisindeki etkileri azalmakta ve bylece ANSYS ve D.A.Y. sonular
birbirine yaklamaktadr. izelge 6.16ya bakldnda iki tabakal plak ile dierleri
arasndaki kme deerinde yaklak %50 lik bir fark mevcuttur. Tabakalanma
sonsuza doru yaklatka tabakalar arasndaki bu fark a/b oranna bal olmakszn
azalmaktadr. Ayrca yine iki tabakal plak iin D.A.Y. ile ANSYS sonular arasnda
% 40lk bir fark mevcuttur. Ancak tabaka says arttka bu fark giderek yok
olmaktadr. Bulunan kme deerlerinin D.A.Y. sonular ekil 6.76da, ANSYS
sonular ekil 6.77de ve ANSYS-D.A.Y. sonular bir arada ekil 6.78de
gsterilmitir. izelge 6.17de de her iki yntemle elde edilen moment deerleri
verilmitir. Elde edilen moment deerlerinin D.A.Y. ve ANSYS sonular ekil 6.79
ve ekil 6.80deki grafiklerde ayr ayr gsterilmitir. Bu grafiklerden grld
gibi moment deerleri tm tabakalanma durumlarnda a/b orannn artmasyla
azalmaktadr. Ve her iki yntemle bulunan deerlerin bir arada gsterildii ekil
6.81de tabaka says arttka ANSYS-D.A.Y. sonularnn birbirine yaklat
grlmektedir. Ayn durum Mx ve My momentleri iin geerlidir.
135
Emel YACI
45
40
35
Boyutsuz Deplasman
30
25
20
15
10
0
0
0,5
1,5
2,5
3,5
a/b
ki tabaka
Drt tabaka
Alt tabaka
Sekiz tabaka
On tabaka
ekil 6.76. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak probleminde tabaka

(D.A.Y.)
136
Emel YACI
25
20
Boyutsuz Deplasman
15
10
0
0
0,5
1,5
2,5
3,5
a/b
ki tabaka
Drt tabaka
Alt tabaka
Sekiz tabaka
On tabaka

(ANSYS)
137
Emel YACI
45
40
35
Boyutsuz Deplasman
30
25
20
15
10
0
0
0,5
1,5
2,5
3,5
a/b
ki Tabaka (D.A.Y.)
Drt Tabaka (D.A.Y.)
Alt Tabaka (D.A.Y.)
ki Tabaka (ANSYS)
Drt Tabaka (ANSYS)
Alt Tabaka (ANSYS)

(ANSYS-D.A.Y.)
138
Emel YACI
10,0
8,0
Moment (GPa.m)
6,0
4,0
2,0
0,0
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
a/b
ki Tabaka
Drt Tabaka
Sekiz Tabaka
On Tabaka
Alt Tabaka

saysna ve a/b oranna gre Mx deerleri (D.A.Y.)
139
4,00
Emel YACI
10,0
8,0
Moment (GPa.m)
6,0
4,0
2,0
0,0
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
a/b
ki Tabaka
Drt Tabaka
Sekiz Tabaka
On Tabaka
Alt Tabaka

saysna ve a/b oranna gre Mx deerleri (ANSYS)
140
4,00
Emel YACI
10,0
8,0
Moment (GPa.m)
6,0
4,0
2,0
0,0
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00
a/b
ki Tabaka(ANSYS)
Drt Tabaka(ANSYS)
Alt Tabaka(ANSYS)
ki Tabaka(D.A.Y.)
Drt Tabaka(D.A.Y.)
Alt Tabaka(D.A.Y.)

saysna ve a/b oranna gre Mx deerleri (ANSYS-D.A.Y.)
141
Emel YACI
kinci olarak plak, E1/E2 oranna bal olarak incelenmitir. Tabakal

kompozit malzemelerde uzama ve eilme arasndaki giriim etkisi ile oluan plak
zerindeki deplasmanlar, ortotropik modl olarak tarif edilen E1/E2 oranna baldr.
Bunun sonucu olarak izelge 6.19 ve ekil 6.82de grld gibi E1/E2 oran
ykseldike uzama-erilik arasndaki giriim etkisi, yani B11 deerleri artmaktadr.
Ayrca buradan tabaka saysnn artmasyla B11 deerlerinin azald da aka
grlmektedir. rnekte G12 /E2 oran ve 12 sabit olarak seilmitir. E1/E2 oran ise
kk oranlarda arttrlarak karlatrmalar yaplmtr. E1/E2 =2 iken ekil 6.83. ve
ekil 6.84de grld gibi beklenen bir ekilde giriim etkisi ok az olumakta,
E1/E2 oran ykseldike uzama-erilik arasndaki giriim etkisi de artmaktadr.
izelge 6.20.a,b ve c de eitli E1/E2 oranlarna gre plak orta noktasndaki kme
deerleri verilmektedir. Burada iki tabakal durumda iki yntem birbirinden olduka
farkl sonular vermekte tabaka says arttka bu fark giderek yok olmaktadr. Ayn
durum
izelge 6.21.a,b,cde verilen
moment deerleri iinde geerlidir. Yani
tabaka saysnn artmasyla ANSYS-D.A.Y. sonular arasndaki fark giderek

azalmaktadr. Ayrca ekil 6.86 ve ekil 6.87de her iki yntemin ayr ayr
gsterildii grafiklerde E1/E2 orannn artmasyla moment deerlerinin artt
grlmektedir.
ekil 6.81 ve ekil 6.88de ANSYS ve D.A.Y ile elde edilen sonular bir arada
gsterilmitir. Alt tabaka ve zeri tabakalanmalarda, iki yntem yaklak ayn
sonular verdikleri iin bu gsterim alt tabakaya kadar verilmitir.
142
Emel YACI
izelge 6.19. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
saysna ve E1/E2 oranna gre B11 deerleri
B11 DEERLER
a(m)
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
b(m)
E1/E2
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
2
3
4
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
2 Tabaka 4 Tabaka 6 Tabaka 8 Tabaka 10 Tabaka

0.185806
0.36766
0.548571
0.729114
1.63019
2.53054
3.43072
4.33083
5.2309
6.13095
7.03099
7.93102
8.831.04
0.0929032 0.0619355 0.0464516 0.0371613

0.18383
0.122553 0.0919149 0.0735319
0.274286 0.182857 0.137143
0.109714
0.364557 0.243038 0.182278
0.145823
0.815094 0.543396 0.407547
0.326038
1.26527
0.843515 0.632636
0.506109
1.71536
1.14357
0.85768
0.686144
2.16541
1.44361
1.08271
0.866165
2.61545
1.74363
1.30772
1.04618
3.06547
2.04365
1.53274
1.22619
3.51549
2.34366
1.75775
1.4062
3.96551
2.64367
1.98275
1.5862
4.41552
2.94368
2.20776
1.76621
B11 Deerleri
0
0
10
20
ki tabaka
Sekiz tabaka
E 1/E 2
30
Drt tabaka
On tabaka
40
Alt tabaka
ekil 6.82. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
saysna ve E1/E2 oranna gre B11 deerlerinin karlatrlmas
143
50
Emel YACI
izelge 6.20.a. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
saysna ve E1/E2 oranna gre plak orta noktasndaki kme deerleri
Drt Tabaka
ki Tabaka
Tabaka
a(m)
Says
b(m) E1/E2
Tabaka Plak orta noktasndaki-9 kme deerleri

(w x 10 m)
Kalnl
Fark
(m)
D.A.Y.
ANSYS
%
12
12
0.06
4417
4257
3.62
12
12
0.06
4100
3691
9.97
12
12
0.06
3871
3274
15.43
12
12
0.06
3685
2952
19.90
12
12
10
0.06
3035
2025
33.27
12
12
15
0.06
2603
1567
39.80
12
12
20
0.06
2283
1286
43.69
12
12
25
0.06
2035
1093
46.27
12
12
30
0.06
1836
953
48.11
12
12
35
0.06
1672
845
49.49
12
12
40
0.06
1536
759
50.57
12
12
45
0.06
1420
690
51.43
12
12
50
0.06
1321
632
52.14
12
12
0.03
4233
4224
0.22
12
12
0.03
3681
3610
1.91
12
12
0.03
3261
3151
3.37
12
12
0.03
2928
2795
4.56
12
12
10
0.03
1944
1787
8.12
12
12
15
0.03
1457
1313
9.83
12
12
20
0.03
1165
1039
10.82
12
12
25
0.03
970
859
11.45
12
12
30
0.03
832
733
11.89
12
12
35
0.03
727
639
12.21
12
12
40
0.03
647
566
12.44
12
12
45
0.03
582
508
12.63
12
12
50
0.03
529
461
12.77
144
Emel YACI
izelge 6.20.b. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
Sekiz Tabaka
Alt Tabaka
Tabaka
a(m)
Says
b(m) E1/E2

(w x 10 m)
Kalnl
Fark
(m)
D.A.Y.
ANSYS
%
12
12
0.02
4201
4218
0.42
12
12
0.02
3612
3598
0.40
12
12
0.02
3168
3133
1.10
12
12
0.02
2821
2774
1.67
12
12
10
0.02
1823
1762
3.35
12
12
15
0.02
1347
1291
4.14
12
12
20
0.02
1068
1019
4.58
12
12
25
0.02
885
842
4.86
12
12
30
0.02
755
717
5.04
12
12
35
0.02
659
625
5.23
12
12
40
0.02
584
553
5.26
12
12
45
0.02
525
497
5.32
12
12
50
0.02
476
449
5.64
12
12
0.015
4190
4216
0.64
12
12
0.015
3589
3593
0.12
12
12
0.015
3137
3127
0.31
12
12
0.015
2785
2767
0.66
12
12
10
0.015
1784
1754
1.67
12
12
15
0.015
1312
1284
2.14
12
12
20
0.015
1038
1013
2.40
12
12
25
0.015
858
836
2.55
12
12
30
0.015
731
712
2.64
12
12
35
0.015
637
620
2.70
12
12
40
0.015
565
549
2.74
12
12
45
0.015
507
493
2.76
12
12
50
0.015
460
447
2.77
145
Emel YACI
izelge 6.20.c. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
On Tabaka
Tabaka
a(m)
Says
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
b(m) E1/E2
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
2
3
4
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50

(w x 10 m)
Kalnl
Fark
(m)
D.A.Y.
ANSYS
%
0.012
4184
4215
0.74
0.012
3578
3591
0.37
0.012
3123
3125
0.06
0.012
2769
2764
0.19
0.012
1767
1751
0.90
0.012
1297
1281
1.22
0.012
1024
1010
1.38
0.012
846
834
1.48
0.012
721
710
1.53
0.012
628
618
1.56
0.012
556
548
1.57
0.012
499
491
1.57
0.012
453
446
1.57
izelge 6.21.a. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
saysna ve E1/E2 oranna gre plak moment deerleri
D.A.Y
Mx
2
3
4
5
10
15
20
25
30
35
40
45
0.06
6.6283
6.8471
3.19
6.6283
6.8471
3.19
0.06
6.9576
7.4198
6.23
6.9576
7.4198
6.23
0.06
7.1948
7.8446
8.28
7.1948
7.8446
8.28
0.06
7.3868
8.1742
9.63
7.3868
8.1742
9.63
0.06
8.0538
9.1350
11.84
8.0538
9.1350
11.84
0.06
8.4936
9.6196
11.71
8.4936
9.6196
11.71
0.06
8.8174
9.9202
11.12
8.8174
9.9202
11.12
0.06
9.0679
10.1270
10.46
9.0679
10.1270
10.46
0.06
9.2683
10.2800
9.84
9.2683
10.2800
9.84
0.06
9.4324
10.3970
9.28
9.4324
10.3970
9.28
0.06
9.5694
10.4900
8.78
9.5694
10.4900
8.78
0.06
9.6856
10.5660
8.33
9.6856
10.5660
8.33
50
0.06
9.7855
10.6290
7.94
9.7855
10.6290
7.94
Tabaka
E1/E2
Says
ki Tabaka
Plak moment deerleri

ANSYS Fark D.A.Y ANSYS
Mx
%
My
My
Tabaka
Kalnl
(m)
146
Fark
%
Emel YACI
izelge 6.21.b. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
Alt Tabaka
Drt Tabaka
Tabaka
Tabaka
E1/E2 Kalnl
Says
(m)
Plak moment deerleri (GPa.m)

D.A.Y
Mx
ANSYS
Mx
Fark
%
D.A.Y
My
ANSYS
My
Fark
%
0.03
6.8140
6.8758
0.90
6.8140
6.8758
0.90
0.03
7.3800
7.4880
1.44
7.3800
7.4880
1.44
0.03
7.8086
7.9455
1.72
7.8086
7.9455
1.72
0.03
8.1467
8.2994
1.84
8.1467
8.2994
1.84
10
0.03
9.1448
9.3005
1.67
9.1448
9.3005
1.67
15
0.03
9.6381
9.7696
1.35
9.6381
9.7696
1.35
20
0.03
9.9328
10.0420
1.09
9.9328
10.0420
1.09
25
0.03
10.1289
10.2200
0.89
10.1289
10.2200
0.89
30
0.03
10.2688
10.3450
0.74
10.2688
10.3450
0.74
35
0.03
10.3736
10.4380
0.62
10.3736
10.4380
0.62
40
0.03
10.4551
10.5090
0.51
10.4551
10.5090
0.51
45
0.03
10.5203
10.5660
0.43
10.5203
10.5660
0.43
50
0.03
10.5736
10.1620
3.89
10.5736
10.1620
3.89
0.02
6.8467
6.8807
0.49
6.8467
6.8807
0.49
0.02
7.4489
7.4985
0.66
7.4489
7.4985
0.66
0.02
7.9016
7.9595
0.73
7.9016
7.9595
0.73
0.02
8.2544
8.3152
0.73
8.2544
8.3152
0.73
10
0.02
9.2661
9.3150
0.52
9.2661
9.3150
0.52
15
0.02
9.7477
9.7794
0.32
9.7477
9.7794
0.32
20
0.02
10.0294
10.0470
0.18
10.0294
10.0470
0.18
25
0.02
10.2143
10.2220
0.08
10.2143
10.2220
0.08
30
0.02
10.3450
10.3440
0.01
10.3450
10.3440
0.01
35
0.02
10.4423
10.4350
0.07
10.4423
10.4350
0.07
40
0.02
10.5175
10.5050
0.12
10.5175
10.5050
0.12
45
0.02
10.5774
10.5600
0.16
10.5774
10.5600
0.16
50
0.02
10.6262
10.6050
0.20
10.6262
10.6050
0.20
147
Emel YACI
izelge 6.21.c. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz katl plak probleminde tabaka
On Tabaka
Sekiz Tabaka
Tabaka
Tabaka
E1/E2 Kalnl
Says
(m)

D.A.Y
Mx
ANSYS
Mx
Fark
%
D.A.Y
My
ANSYS
My
Fark
%
0.015
6.8581
6.8824
0.35
6.8581
6.8824
0.35
0.015
7.4724
7.5021
0.40
7.4724
7.5021
0.40
0.015
7.9329
7.9641
0.39
7.9329
7.9641
0.39
0.015
8.2903
8.3203
0.36
8.2903
8.3203
0.36
10
0.015
9.3051
9.3195
0.15
9.3051
9.3195
0.15
15
0.015
9.7823
9.7823
0.00
9.7823
9.7823
0.00
20
0.015
10.0596
10.0490
0.11
10.0596
10.0490
0.11
25
0.015
10.2408
10.2220
0.18
10.2408
10.2220
0.18
30
0.015
10.3685
10.3440
0.24
10.3685
10.3440
0.24
35
0.015
10.4633
10.4340
0.28
10.4633
10.4340
0.28
40
0.015
10.5366
10.5030
0.32
10.5366
10.5030
0.32
45
0.015
10.5948
10.5580
0.35
10.5948
10.5580
0.35
50
0.015
10.6422
10.6030
0.37
10.6422
10.6030
0.37
0.012
6.8633
6.8832
0.29
6.8633
6.8832
0.29
0.012
7.4832
7.5037
0.27
7.4832
7.5037
0.27
0.012
7.9472
7.9662
0.24
7.9472
7.9662
0.24
0.012
8.3066
8.3227
0.19
8.3066
8.3227
0.19
10
0.012
9.3226
9.3215
0.01
9.3226
9.3215
0.01
15
0.012
9.7977
9.7835
0.14
9.7977
9.7835
0.14
20
0.012
10.0729
10.0500
0.23
10.0729
10.0500
0.23
25
0.012
10.2525
10.2220
0.30
10.2525
10.2220
0.30
30
0.012
10.3789
10.3440
0.34
10.3789
10.3440
0.34
35
0.012
10.4726
10.4330
0.38
10.4726
10.4330
0.38
40
0.012
10.5450
10.5020
0.41
10.5450
10.5020
0.41
45
0.012
10.6025
10.5570
0.43
10.6025
10.5570
0.43
50
0.012
10.6493
10.6020
0.44
10.6493
10.6020
0.44
148
Emel YACI
3,5
B oy utsuz Deplas m an
2,5
1,5
0,5
0
0
10
20
30
40
50
E 1/E 2
ki Tabaka
Sekiz Tabaka
Drt Tabaka
On Tabaka
Alt Tabaka

(D.A.Y.)
149
Emel YACI
3,5
Boyutsuz Deplasman
2,5
1,5
0,5
0
0
10
kiTabaka
20
Drt Tabaka
E1/E2
Alt Tabaka
30
40
Sekiz Tabaka
50
On Tabaka

(ANSYS)
150
Emel YACI
3,5
Boyutsuz Deplasman
2,5
1,5
0,5
0
0
10
20
E1/E2
30
40
ki Tabaka (D.A.Y.)
Drt Tabaka (D.A.Y.)
Alt Tabaka (D.A.Y.)
ki Tabaka (ANSYS)
Drt Tabaka (ANSYS)
Alt Tabaka (ANSYS)
50

(ANSYS-D.A.Y.)
151
Emel YACI
11,0
10,5
10,0
9,5
Moment (GPa.m)
9,0
8,5
8,0
7,5
7,0
6,5
6,0
10
20
30
40
50
E 1/E 2
ki Tabaka
Drt Tabaka
Sekiz Tabaka
On Tabaka
Alt Tabaka

saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri(D.A.Y.)
152
Emel YACI
11,0
10,5
10,0
9,5
M om ent (GPa.m )
9,0
8,5
8,0
7,5
7,0
6,5
6,0
0
10
20
30
40
E1/E2
ki Tabaka
Drt Tabaka
Sekiz Tabaka
On Tabaka
Alt Tabaka

saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri(ANSYS)
153
50
Emel YACI
11,0
10,5
10,0
9,5
Moment (GPa.m)
9,0
8,5
8,0
7,5
7,0
6,5
6,0
0
10
k Tabaka(D.A.Y.)
ki Tabaka(ANSYS)
20
E1/E2
30
Drt Tabaka(D.A.Y.)
Drt Tabaka (ANSYS)
40
Alt Tabaka(D.A.Y.)
Alt tabaka (ANSYS)

saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri(ANSYS-D.A.Y.)
154
50
Emel YACI
rnek 6:
rnekte, drt kenarndan basit mesnetlenmi q niform yayl ykne maruz,
antisimetrik al-katl tabakal plak gz nne alnmtr. Analizlerde plak
iki,drt,alt,sekiz ve on tabakaya ayrlarak incelenmitir. Hesaplamalar iki farkl
durum iin yaplmtr. Durum-1 de her tabakalanma iin a deerlerindeki
deiime gre kme deerleri ve moment deerleri, Durum-2 de her tabakalanma
iin E1/E2 oranna gre kme deerleri ve moment deerleri incelenmitir. Ayrca
uzama erilik arasndaki giriim etkisi dikkate alnarak B16, B26 balanma
rijitliklerinin sonulara olan etkisi incelenmitir. rnekteki her iki tabaka ortotrop
olup,
plak
malzemesi
olarak
Durum-1
iin
Graphite/epoxy
seilmitir.
Graphite/epoxy iin malzeme zellikleri E1=181 GPa., E2=10.3 GPa., G12=7.17 GPa.
ve 12=0.28 dir. Durum-2 iin ise farkl E1/E2 oranlar kullanlm ve =45o,
G12/E2=0.5,
12=0.25
olarak
seilmitir.
rnekte
toplam
plak
kalnl
deimemektedir. Deerler (a/2, b/2) noktas iin elde edilerek aadaki ekilde
normalize edilmitir.
wE 2 t 3
Boyutsuz deplasman=
wE 2 t 3
p0a 4
p0a
ekil 6.89.rnek 6 daki drt tabakal plak iin tabakalanma ekli
155
10 3
10 2
Emel YACI
izelge 6.22. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

saysna ve a deerindeki deiime gre plak orta noktasndaki
kme deerleri
b(m)
ki Tabaka
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
1
5
10
15
30
45
Drt Tabaka
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
1
5
10
15
30
45
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
9987
9962
9799
9415
7794
7097
10036
9948
9648
9153
7463
6772
0.49
0.14
1.54
2.78
4.25
4.58
Alt Tabaka
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
1
5
10
15
30
45
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
9983
9870
9509
8943
7148
6466
10034
9896
9486
8890
7118
6455
0.51
0.26
0.24
0.59
0.42
0.17
Sekiz Tabaka
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
1
5
10
15
30
45
0.015
0.015
0.015
0.015
0.015
0.015
9982
9839
9411
8788
6946
6270
10033
9878
9431
8804
7009
6355
0.51
0.39
0.21
0.18
0.90
1.34
On Tabaka
Tabaka
a(m)
Says

(w x 10 m)
Kalnl
Fark
(m)
D.A.Y.
ANSYS
%
0.06
10009
10048
0.39
0.06
10485
10243
2.31
0.06
11731
10709
8.71
0.06
13168
11146
15.36
0.06
15215
11007
27.66
0.06
15026
10352
31.11
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
1
5
10
15
30
45
0.012
0.012
0.012
0.012
0.012
0.012
9981
9824
9367
8719
6857
6184
10033
9870
9406
8764
6961
6311
0.52
0.47
0.41
0.51
1.49
2.01
156
Emel YACI

saysna ve a deerindeki deiime gre plak moment deerleri
D.A.Y
Mx
ANSYS
Mx
Fark
%
D.A.Y
My
ANSYS
My
Fark
%
ki Tabaka
1
5
10
15
30
45
0.06
0.06
0.06
0.06
0.06
0.06
17.5821
17.3449
16.5795
15.2940
9.8042
5.5706
17.5270
17.2800
16.4290
14.9190
8.6201
4.7507
0.31
0.37
0.91
2.45
12.08
14.72
0.9253
1.0663
1.4779
2.0727
3.9803
5.5706
0.9325
1.0686
1.4696
2.0393
3.5466
4.7507
0.78
0.22
0.56
1.61
10.90
14.72
Drt Tabaka
Plak moment deerleri(GPa.m)
1
5
10
15
30
45
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
17.5738
17.1473
15.9062
14.1409
8.6957
5.2762
17.5190
17.1000
15.8830
14.1420
8.6511
5.2108
0.31
0.28
0.15
0.01
0.51
1.24
0.9243
1.0417
1.3709
1.8246
3.3792
5.2762
0.9317
1.0473
1.3748
1.8302
3.3672
5.2108
0.79
0.54
0.28
0.31
0.35
1.24
Alt Tabaka
Tabaka
Kalnl
(m)
1
5
10
15
30
45
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
17.5723
17.1128
15.8043
13.9936
8.5962
5.2523
17.5170
17.0680
15.7900
14.0160
8.6451
5.2762
0.31
0.26
0.09
0.16
0.57
0.45
0.9241
1.0374
1.3552
1.7942
3.3273
5.2523
0.9315
1.0435
1.3600
1.8011
3.3473
5.2762
0.79
0.58
0.35
0.39
0.60
0.45
Sekiz Tabaka
1
5
10
15
30
45
0.015
0.015
0.015
0.015
0.015
0.015
17.5717
17.1008
15.7700
13.9454
8.5651
5.2449
17.5170
17.0570
15.7580
13.9730
8.6428
5.2982
0.31
0.26
0.08
0.20
0.90
1.01
0.9241
1.0360
1.3499
1.7843
3.3111
5.2449
0.9315
1.0422
1.3550
1.7914
3.3408
5.2982
0.80
0.60
0.37
0.40
0.89
1.01
On Tabaka
Tabaka
Says
1
5
10
15
30
45
0.012
0.012
0.012
0.012
0.012
0.012
17.5715
17.0953
15.7544
13.9236
8.5512
5.2417
17.5170
17.0520
15.7430
13.9540
8.6416
5.3082
0.31
0.25
0.07
0.22
1.05
1.25
0.9240
1.0353
1.3476
1.7798
3.3039
5.2417
0.9316
1.0416
1.3527
1.7870
3.3379
5.3082
0.81
0.61
0.38
0.40
1.02
1.25
157
Emel YACI

saysna ve a deerindeki deiime gre B16 deerleri
B16 DEERLER
a(m) b(m)
2 Tabaka
4 Tabaka
6 Tabaka
8 Tabaka
10 Tabaka
12
12
0.0103354
0.0051677
0.0034451
0.0025839
0.0020671
12
12
0.0510660
0.0255330
0.0170220
0.0127665
0.0102132
12
12
10
0.0983907
0.0491953
0.0327969
0.0245977
0.0196781
12
12
15
0.1386100
0.0693051
0.0462034
0.0346526
0.0277221
12
12
30
0.1950950
0.0975474
0.0650316
0.0487737
0.0390190
12
12
45
0.1543180
0.0771592
0.0514395
0.0385796
0.0308637
0,5
B16 Deerleri
0,4
0,3
0,2
0,1
0,0
15
30
45
A (Derece)
iki Tabaka
Sekiz Tabaka
Drt Tabaka
On Tabaka
Alt Tabaka
ekil.6.90. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

158
Emel YACI

B26 DEERLER
a(m) b(m)
2 Tabaka
4 Tabaka
6 Tabaka
8 Tabaka
10 Tabaka
12
12
0.0004359
0.0002179
0.0001453
0.0001090
0.0000872
12
12
0.0025282
0.0012641
0.0008427
0.0006321
0.0005056
12
12
10
0.0071694
0.0035847
0.0023898
0.0017924
0.0014339
12
12
15
0.0157082
0.0078541
0.0052361
0.0039271
0.0031416
12
12
30
0.0721927
0.0360963
0.0240642
0.0180482
0.0144385
12
12
45
0.1543180
0.0771592
0.0514395
0.0385796
0.0308637
0,5
B26 Deerleri
0,4
0,3
0,2
0,1
0,0
15
iki Tabaka
Sekiz Tabaka
A (Derece)
Drt Tabaka
On Tabaka
30
45
Alt Tabaka
ekil 6.91. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

159
Emel YACI
rnekte, antisimetrik al-katl tabakalanm dikdrtgen plak, iki farkl

durum iin analiz edilmitir. lk olarak ekil 6.92 ve ekil 6.93de grld gibi
plak 2,4,6,8 ve10 tabakaya ayrlm, her tabakalanma iin a deerinin deiimine
gre incelenmitir. ekiller incelendiinde tabakalanma sonsuza doru yaklatka
uzama erilik arasndaki giriim etkisinin azald grlmektedir. Bu giriim
etkisinin azaldn uzama-erilik arasndaki balanma rijitlikleri diye adlandrlan
izelge 6.24 ve izelge 6.25 te verilen B16 ve B26 deerlerinden aka grmekteyiz.
Buradan anlalaca gibi tabaka saysnn artmasyla bu deerler azalmakta ve
dolaysyla denklem ierisindeki etkisi azalmaktadr. Bunun sonucu olarakta sonular
birbirine giderek yaklamaktadr. Ayrca B16 ve B26 deerleri ann artmasyla
artmaktadr. Bu da bize sonularn giderek ktlemesi gerektiini gsterir ki
izelge 6.22ye bakldnda iki tabakal plak durumunda a deeri ykseldike
D.A.Y ile ANSYS deerleri birbirinden uzaklamaktadr, tabaka says arttka bu
fark azalmaktadr.
ekil 6.94te kme deerlerinin, ekil 6.97de moment deerlerinin ANSYS
ve D.A.Y ile elde edilen sonular bir arada gsterilmitir. Alt tabaka ve zeri
tabakalanmalarda, iki yntem yaklak ayn sonular verdikleri iin bu gsterim alt
tabakaya kadar verilmitir.
160
Emel YACI
14
12
Boyutsuz Deplasman
10
0
0
15
iki Tabaka
Sekiz Tabaka
A (Derece)
Drt Tabaka
On Tabaka
30
45
Alt Tabaka
ekil 6.92. Basit mesnetlenmi antisimetrik al-katl plak probleminde tabaka

kme deerleri (D.A.Y.)
161
Emel YACI
12
10
B oyutsuz Deplasm an
0
0
15
iki tabaka
Sekiz tabaka
A (Derece)
Drt tabaka
On tabaka
30
45
Alt tabaka

kme deerleri (ANSYS)
162
Emel YACI
14
12
Boyutsuz Deplasman
10
0
0
15
ki Tabak a (D.A.Y.)
ki Tabaka (ANSYS)
A (Derece)
30
Drt Tabak a (D.A.Y.)

Drt Tabak a (ANSYS)
45
Alt Tabaka (D.A.Y.)
Alt tabaka (ANSYS)

kme deerleri (ANSYS-D.A.Y.)
163
Emel YACI
18
16
14
Moment (GPa.m)
12
10
0
0
15
iki Tabaka
Sekiz Tabaka
A (Derece)
Drt Tabaka
On Tabaka
30
45
Alt Tabaka

saysna ve a deerindeki deiime gre Mx deerleri (D.A.Y.)
164
Emel YACI
18
16
14
Moment (GPa.m)
12
10
0
0
15
iki Tabaka
Sekiz Tabaka
A (Derece)
Drt Tabaka
On Tabaka
30
45
Alt Tabaka

saysna ve a deerindeki deiime gre Mx deerleri (ANSYS)
165
Emel YACI
18
16
14
Moment (GPa.m)
12
10
0
0
15
30
45
A (Derece)
iki Tabaka (D.A.Y.)
Drt Tabaka (D.A.Y.)
Alt Tabaka (D.A.Y.)
ki Tabaka (ANSYS)
Drt Tabaka (ANSYS)
Alt Tabaka(ANSYS)

saysna ve a deerindeki deiime gre Mx deerleri
(ANSYS-D.A.Y.)
166
Emel YACI
kinci olarak plak, E1/E2 oranna bal olarak incelenmitir. Tabakal kompozit
malzemelerde uzama ve eilme arasndaki giriim etkisi ile oluan plak zerindeki
deplasmanlar, ortotropik modl olarak tarif edilen E1/E2 oranna baldr. Bu rnekte
de G12/E2 oran ve 12 sabit olarak seilmitir, E1/E2 oran ise kk oranlarda
arttrlarak karlatrmalar yaplmtr. E1/E2=2 iken ekil 6.99 ve ekil 6.100de
grld gibi beklenen bir ekilde giriim etkisi ok az olumakta, E1/E2 oran
ykseldike uzama-erilik arasndaki giriim etkisi de artmaktadr. Giriim etkisinin
yani B16 ve B26 deerlerinin E1/E2 oran ile doru orantl olarak arttn izelge
6.26 da grmekteyiz. izelge 6.27.a,b ve cde eitli E1/E2 oranlarna gre plak orta
noktasndaki kme deerleri iki farkl yntemle verilmektedir. Burada da iki
tabakal durum iin iki yntem birbirinden olduka farkl sonular vermekte tabaka
says arttka bu fark giderek yok olmaktadr. Ayn durum moment deerleri iinde
geerlidir. Ann artmasyla moment deerleri birbirinden uzaklamakta fakat
tabaka saysnn artmasyla bu fark giderek azalmaktadr.
ekil 6.101de kme deerlerinin, ekil 6.104te moment deerlerinin
ANSYS ve D.A.Y ile elde edilen sonular bir arada gsterilmitir. Alt tabaka ve
zeri tabakalanmalarda, iki yntem yaklak ayn sonular verdikleri iin bu
gsterim alt tabakaya kadar verilmitir.
167
Emel YACI

saysna ve E1/E2 oranna gre B16 ve B26 deerleri
B16= B26 DEERLER
a(m) b(m) E1/E2
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
2
3
4
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
2 Tabaka
4 Tabaka
6 Tabaka
8 Tabaka
10 Tabaka
0.0929032
0.1838300
0.2742860
0.3645570
0.8150940
1.2652700
1.7153600
2.1654100
2.6154500
3.0654700
3.5154900
3.9655100
4.4155200
0.0464516
0.0919149
0.1371430
0.1822780
0.4075470
0.6326360
0.8576800
1.0827100
1.3077200
1.5327400
1.7577500
1.9827500
2.2077600
0.0309677
0.0612766
0.9142860
0.1215190
0.2716980
0.4217570
0.5717870
0.7218050
0.8718160
1.0218200
1.1718300
1.3218400
1.4718400
0.0232258
0.0495740
0.0685714
0.0911392
0.2037740
0.3163180
0.4288400
0.5413530
0.6538620
0.7663690
0.8788730
0.9913770
1.1038800
0.0185806
0.0367660
0.0548571
0.0729114
0.1630190
0.2530540
0.3430720
0.4330830
0.5230900
0.6130950
0.7030990
0.7931020
0.8831040
B 16 ve B 26 Deerleri
0
0
10
20
30
40
50
E1/E 2
ki tabaka
Drt tabaka
Alt tabaka
8 tabaka
10 tabaka
ekil 6.98. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

saysna ve E1/E2 oranna gre B16 ve B26 deerleri
168
Emel YACI
izelge 6.27.a. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

Drt Tabaka
ki Tabaka
Tabaka
a(m)
Says
b(m) E1/E2

(w x 10 m)
Kalnl
Fark
(m)
D.A.Y.
ANSYS
%
4117
3998
2.88
0.06
3516
3234
8.03
0.06
12
12
12
12
12
12
0.06
3145
2758
12.31
12
12
0.06
2877
2425
15.70
12
12
10
0.06
2110
1581
25.06
12
12
15
0.06
1699
1204
29.12
12
12
20
0.06
1428
981
31.30
12
12
25
0.06
1234
831
32.63
12
12
30
0.06
1087
723
33.51
12
12
35
0.06
972
640
34.13
12
12
40
0.06
879
575
34.57
12
12
45
0.06
802
522
34.90
12
12
50
0.06
738
478
35.15
12
12
0.03
3853
3861
0.21
12
12
0.03
2995
2971
0.81
12
12
0.03
2459
2419
1.62
12
12
0.03
2089
2043
2.23
12
12
10
0.03
1199
1156
3.62
12
12
15
0.03
843
809
3.96
12
12
20
0.03
650
624
3.97
12
12
25
0.03
529
509
3.84
12
12
30
0.03
446
430
3.65
12
12
35
0.03
386
372
3.43
12
12
40
0.03
340
329
3.19
12
12
45
0.03
303
294
2.94
12
12
50
0.03
274
267
2.69
169
Emel YACI
izelge 6.27.b. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

Sekiz Tabaka
Alt Tabaka
Tabaka
a(m)
Says
b(m) E1/E2

(w x 10 m)
Kalnl
Fark
D.A.Y.
ANSYS
(m)
%
12
12
0.02
3807
3837
0.76
12
12
0.02
2915
2929
0.48
12
12
0.02
2364
2370
0.27
12
12
0.02
1989
1991
0.13
12
12
10
0.02
1111
1111
0.03
12
12
15
0.02
771
773
0.29
12
12
20
0.02
590
594
0.64
12
12
25
0.02
478
483
1.00
12
12
30
0.02
402
408
1.37
12
12
35
0.02
347
353
1.73
12
12
40
0.02
305
311
2.08
12
12
45
0.02
272
279
2.42
12
12
50
0.02
246
253
2.75
12
12
0.015
3792
3828
0.96
12
12
0.015
2888
2915
0.92
12
12
0.015
2332
2353
0.91
12
12
0.015
1956
1974
0.94
12
12
10
0.015
1083
1096
1.28
12
12
15
0.015
749
762
1.73
12
12
20
0.015
572
585
2.18
12
12
25
0.015
463
475
2.62
12
12
30
0.015
389
401
3.04
12
12
35
0.015
335
347
3.44
12
12
40
0.015
294
306
3.82
12
12
45
0.015
263
274
4.18
12
12
50
0.015
237
248
4.53
170
Emel YACI
izelge 6.27.c. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

On Tabaka
Tabaka
a(m)
Says
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
b(m) E1/E2
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
2
3
4
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Tabaka Plak orta noktasndaki kme deerleri

(w x 10 -9 m)
Kalnl
Fark
D.A.Y.
ANSYS
(m)
%
0.012
3785
3825
1.04
0.012
2876
2908
1.13
0.012
2318
2346
1.21
0.012
1941
1966
1.30
0.012
1070
1090
1.84
0.012
739
757
2.38
0.012
564
581
2.88
0.012
456
472
3.35
0.012
383
398
3.79
0.012
330
344
4.20
0.012
290
304
4.59
0.012
258
272
4.97
0.012
233
246
5.32
izelge 6.28.a. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

ki Tabaka
Tabaka
Tabaka
Kalnl
E1/E2
Says
(m)
2
0.06
3
0.06
4
0.06
5
0.06
10
0.06
15
0.06
20
0.06
25
0.06
30
0.06
35
0.06
40
0.06
45
0.06
50
0.06
D.A.Y
Mx
Plak moment deerleri

ANSYS Fark D.A.Y ANSYS
Mx
%
My
My
Fark
%
6.238
6.153
1.37
6.238
6.153
1.37
6.061
5.849
3.49
6.061
5.849
3.49
5.954
5.637
5.32
5.954
5.637
5.32
5.877
5.476
6.83
5.877
5.476
6.83
5.658
5.011
11.44
5.658
5.011
11.44
5.538
4.779
13.70
5.538
4.779
13.70
5.458
4.638
15.02
5.458
4.638
15.02
5.400
4.544
15.85
5.400
4.544
15.85
5.355
4.477
16.40
5.355
4.477
16.40
5.320
4.427
16.79
5.320
4.427
16.79
5.292
4.389
17.06
5.292
4.389
17.06
5.269
4.359
17.26
5.269
4.359
17.26
5.249
4.336
17.40
5.249
4.336
17.40
171
Emel YACI
izelge 6.28.b. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

Alt Tabaka
Drt Tabaka
Tabaka
Tabaka
E1/E2 Kalnl
Says
(m)

D.A.Y
Mx
ANSYS
Mx
Fark
%
D.A.Y
My
ANSYS
My
Fark
%
0.03
6.160
6.159
0.01
6.160
6.159
0.01
0.03
5.906
5.887
0.31
5.906
5.887
0.31
0.03
5.748
5.718
0.53
5.748
5.718
0.53
0.03
5.640
5.601
0.69
5.640
5.601
0.69
10
0.03
5.377
5.325
0.98
5.377
5.325
0.98
15
0.03
5.271
5.219
0.99
5.271
5.219
0.99
20
0.03
5.214
5.166
0.92
5.214
5.166
0.92
25
0.03
5.177
5.136
0.80
5.177
5.136
0.80
30
0.03
5.152
5.118
0.67
5.152
5.118
0.67
35
0.03
5.134
5.107
0.53
5.134
5.107
0.53
40
0.03
5.120
5.100
0.39
5.120
5.100
0.39
45
0.03
5.109
5.097
0.24
5.109
5.097
0.24
50
0.03
5.100
5.095
0.10
5.100
5.095
0.10
0.02
6.146
6.160
0.23
6.146
6.160
0.23
0.02
5.882
5.894
0.21
5.882
5.894
0.21
0.02
5.719
5.732
0.22
5.719
5.732
0.22
0.02
5.609
5.622
0.23
5.609
5.622
0.23
10
0.02
5.350
5.373
0.43
5.350
5.373
0.43
15
0.02
5.249
5.284
0.66
5.249
5.284
0.66
20
0.02
5.195
5.241
0.89
5.195
5.241
0.89
25
0.02
5.161
5.219
1.10
5.161
5.219
1.10
30
0.02
5.138
5.207
1.31
5.138
5.207
1.31
35
0.02
5.122
5.200
1.51
5.122
5.200
1.51
40
0.02
5.109
5.197
1.70
5.109
5.197
1.70
45
0.02
5.099
5.197
1.88
5.099
5.197
1.88
50
0.02
5.091
5.198
2.06
5.091
5.198
2.06
172
Emel YACI
izelge 6.28.c. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde tabaka

On Tabaka
Sekiz Tabaka
Tabaka
Tabaka
E1/E2 Kalnl
Says
(m)

D.A.Y
Mx
ANSYS
Mx
Fark
%
D.A.Y
My
ANSYS
My
Fark
%
0.015
6.142
6.161
0.31
6.142
6.161
0.31
0.015
5.874
5.897
0.39
5.874
5.897
0.39
0.015
5.710
5.737
0.47
5.710
5.737
0.47
0.015
5.599
5.630
0.54
5.599
5.630
0.54
10
0.015
5.341
5.389
0.89
5.341
5.389
0.89
15
0.015
5.242
5.305
1.20
5.242
5.305
1.20
20
0.015
5.189
5.266
1.47
5.189
5.266
1.47
25
0.015
5.156
5.247
1.72
5.156
5.247
1.72
30
0.015
5.134
5.236
1.95
5.134
5.236
1.95
35
0.015
5.118
5.231
2.17
5.118
5.231
2.17
40
0.015
5.106
5.230
2.37
5.106
5.230
2.37
45
0.015
5.096
5.230
2.57
5.096
5.230
2.57
50
0.015
5.088
5.232
2.75
5.088
5.232
2.75
0.012
6.140
6.161
0.34
6.140
6.161
0.34
0.012
5.870
5.898
0.47
5.870
5.898
0.47
0.012
5.705
5.739
0.58
5.705
5.739
0.58
0.012
5.594
5.633
0.68
5.594
5.633
0.68
10
0.012
5.337
5.397
1.10
5.337
5.397
1.10
15
0.012
5.239
5.315
1.44
5.239
5.315
1.44
20
0.012
5.186
5.278
1.74
5.186
5.278
1.74
25
0.012
5.154
5.259
2.00
5.154
5.259
2.00
30
0.012
5.132
5.250
2.24
5.132
5.250
2.24
35
0.012
5.116
5.246
2.47
5.116
5.246
2.47
40
0.012
5.104
5.244
2.68
5.104
5.244
2.68
45
0.012
5.095
5.245
2.87
5.095
5.245
2.87
50
0.012
5.087
5.248
3.06
5.087
5.248
3.06
173
Emel YACI
3,5
Boyutsuz Deplasman
2,5
1,5
0,5
0
0
10
20
E1/E 2
30
iki Tabaka
Drt Tabaka
Sekiz Tabaka
On Tabaka
40
Alt Tabaka

(D.A.Y.)
174
50
Emel YACI
3,5
Boyutsuz Deplasman
2,5
1,5
0,5
0
0
10
20
30
40
E1/E2
iki Tabaka
Drt Tabaka
Sekiz Tabaka
On Tabaka
AltTabaka

(ANSYS)
175
50
Emel YACI
3,5
Boyutsuz Deplasman
2,5
1,5
0,5
0
0
10
20
E1/E2
30
40
ki Tabaka (D.A.Y.)
Drt Tabaka (D.A.Y.)
Alt Tabaka (D.A.Y.)
k iTabaka (ANSYS)
Drt Tabaka (ANSYS)
Alt Tabaka (ANSYS)

(ANSYS-D.A.Y.)
176
50
Emel YACI
Moment (GPa.m)
0
0
10
20
30
40
E1/E2
iki Tabaka
Sekiz Tabaka
Drt Tabaka
On Tabaka
Alt Tabaka

saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri (D.A.Y.)
177
50
Emel YACI
Moment (GPa.m)
0
0
10
20
30
40
E1/E2
iki Tabaka
Sekiz Tabaka
Drt Tabaka
On Tabaka
Alt Tabaka

saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri (ANSYS)
178
50
Emel YACI
Moment (GPa.m)
0
0
10
20
30
40
A (Derece)
iki Tabaka (D.A.Y.)
Drt Tabaka (D.A.Y.)
Alt Tabaka (D.A.Y.)
ki Tabaka (ANSYS)
Drt Tabaka (ANSYS)
Alt Tabaka(ANSYS)

saysna ve E1/E2 oranna gre Mx deerleri (ANSYS-D.A.Y.)
179
50
7.SONULAR VE NERLER
Emel YACI
7.SONULAR ve NERLER
Bu almada, denge denklemleri kullanlarak Mathematica adl paket

programn yardmyla bir bilgisayar program hazrlanmtr. Hazrlanan bu
programda denge denklemleri ile elde edilen diferansiyel denklemlerin zmnde
kullanlan Deikenlere Ayrma Yntemi (D.A.Y) kullanlmtr. Bu yntemin
yardmyla ince plak teorisi ile eitli tipteki tabakal plaklarn analizi yaplm ve
sonular birbiriyle karlatrlmtr. Analizlerde yk fonksiyonu ve deplasman
fonksiyonu Fourier serisi kullanlarak x ve y deikenlerine ayrlmtr. Ayrca
analizler literatrde bulunan ve mhendislik uygulamalarnda yaygn olarak
kullanlan Sonlu Elemanlar Yntemine dayal ANSYS paket program ile de
yaplmtr. Yaplan analizler sonucunda ANSYS paket program ile elde edilen
deerlerle D.A.Y. ile elde edilen deerlerin baz durumlarda birbirlerine ok
yaklat, baz durumlarda da birbirlerinden nemli bir lde uzaklat
grlmtr. Bu farkllk, iki yntemdeki kabullerin ve snrlandrmalarn
farkllndan kaynaklanmaktadr. Ayrca Deikenlerine Ayrma Ynteminde baz
durumlarda deikenler
tam
olarak ayrlamamakta
ve
seilen deplasman
fonksiyonlar plan davrann tam olarak ifade edememektedir.

almada ilk olarak tek tabakal izotropik plak durumu ele alnm ve
analitik zm ile ANSYS zmnn birbirine yakn sonular verdii grlmtr.
Ayrca plak kalnlnn arttrlmasnn sonucu nasl etkiledii de gzlemlenmitir.
Beklendii zere plak inceldike sonular birbirine yaklamaktadr. Bunun sebebi
deikenlere ayrma ynteminde ince plaklar iin geerli olan baz kabllerin
yaplm olmasdr. Daha sonra tabakalandrlm izotropik plak durumu incelenmi
ve izotropik plak durumunda ANSYS ve D.A.Y.nin yaklak ayn sonular verdii
grlmtr. zotropik plak eitli tabaka dizilimlerinde denenmi ve tabaka
dizilimlerinde deiim yaplarak, yaklak olarak ayn dayanma sahip olan daha
ekonomik tabakalanma ekillerinin elde edilebilecei grlmtr.
almada, izotropik olmayan tabakal plaklarn analizi de yaplmtr. Bu
analizler sonucunda, simetrik plaklarn zel bir durumu olan zel ortotropik plaklar
iin ANSYS ve D.A.Y sonularnn birbirine ok yakn deerler verdii grlmtr.
180
7.SONULAR VE NERLER
Emel YACI
Ancak tabakalanma simetrik al-katl tabakalanmaya dntke sonular

tabakalarn dizilimlerine bal olarak deimektedir. yle ki, simetrik tabakalardaki
tabaka asnn deiimi, orta dzleme gre dtaki tabakalarda meydana gelirse
ANSYS ve D.A.Y sonular arasndaki fark ar bir biimde artmaktadr fakat a
deiimi orta dzleme yakn tabakalarda meydana gelirse fark ok az olmaktadr. Bu
durum eilme rijitliklerinin birbirlerine olan oranlarnn plak eilmesine olan
etkisinden kaynaklanmaktadr. Deikenlerine Ayrma Ynteminde simetrik plaklar
iin seilen deplasman fonksiyonu, D16 ve D26 eilme rijitliklerini denklem ierisinde
ifade edememektedir. Plak orta dzleminden uzaklatka D16 ve D26 eilme
rijitliklerinin denklem ierisinde ifade edilemedikleri iin etkinliklerinin artmas,
sonucu olumsuz ynde etkilemektedir. Bu durum ANSYS ile D.A.Y zmleri
arasndaki ar farktan da anlalmaktadr. Deplasman fonksiyonunda yaplacak
deiim veya dzenleme, sonucu nemli lde iyiletirebilir ancak gerekli snr
artlarn salayan ve plan elastik erisini tam olarak ifade edebilen bir deplasman
fonksiyonu oluturmakta olduka gtr. Ayrca plaktaki tabaka kalnlnn
arttrlmasnn D.A.Y ile elde edilen sonular olumsuz ynde etkiledii grlmtr.
Buna sebep olarak tabaka kalnlnn artmas sonucu, plak eleman ierisinde kayma
gerilmeleri meydana gelmesi gsterilebilir. Plak kalnlnn artmasyla meydana
gelen ek kayma gerilmeleri giderek ihmal edilemeyecek snrlara ulaarak ince
plaklar iin yaplan kabullerin geerliliini yitirmesine neden olmaktadrlar.
Bu almada, antisimetrik tabakal plaklarn analizi de yaplmtr. lk olarak
antisimetrik apraz-katl tabakalanma durumu ele alnmtr. Tabakal plak
sistemlerinde tabakalanmann simetrik olmamas durumunda plak eilmesi
deformasyonlar giriimli olmaktadr. Yani bu tip tabakalanma, B11 uzama ve eilme
arasndaki balanma rijitliklerine sahiptir. Tabakalanma sonsuza doru yaklatka
B11 rijitliklerinin denkleme olan etkisi azalmaktadr. Bunun sonucu olarakta her iki
yntemle bulunan sonular birbirine yaklamaktadr. almada antisimetrik aprazkatl tabakalanma durumu plan x ve y dorultusundaki boyutlarnn birbirine oran
(a/b) ve fark E1/E2 oranlar iin incelenmi ve tabaka saysnn artmasyla uzamaeilme arasndaki giriim etkisinin azald grlmtr.
181
7.SONULAR VE NERLER
Emel YACI
Antisimetrik al-katl tabakalanmada da tabakal plak farkl tabaka alar

ve farkl E1/E2 oranlar iin incelenmi ve bu tip tabakalanmada da tabaka saysnn
artmas ile giriim etkisinin azald grlmtr. Ayrca tabaka saysndaki artn,
ANSYS ve D.A.Y ile elde edilen sonularn birbirine yaklamasna neden olduu
belirlenmitir.
Deikenlerine ayrma yntemi tabakal plaklar iin baz durumlarda ok iyi
sonular verirken baz durumlarda da biraz farkl sonular vermektedir. Wangda
deikenlerine ayrma ynteminin, baz plak problemleri iin tam zme neden
olurken bazlar iin tam zme neden olmadn belirlemitir. Yani x ve y
deikenlerinin tam olarak ayrm her zaman mmkn olmamaktadr.
Analizler sonucu elde edilen izelge ve ekillerin incelenmesi ile ayn
malzemenin deiik fiber alar ile tabakalandrlmasyla farkl deplasman, gerilme
ve momentlere sahip olunabilecei ve malzeme zelliklerinde deiiklik yaplarak
dizayn iin gerekli artlara sahip deiik plak tipleri meydana getirebilecei
grlmektedir. Yksek dayanml, hafif ve ekonomik zmler farkl durumlar iin
duruma en uygun tabakalanma eklinin seimi ile mmkn olmaktadr. Bu yzden
tabakal plaklarn davrannn ok iyi bilinmesi gerekmektedir.
182
KAYNAKLAR
ASHTON,J.E., 1970, Anisotropik
Plate Analysis-Boundary Coditions, Journal of
Composite Materials, 4, 182-191.

AUSTN,C.D.,2003.Buckling of Symmetric Laminated Fiberglass Reinforced Plastic
(FRP) Plates. B:S: in Civil Engineering, University of Pittsburgh, 154.
DOGAN,A., 2004.Fiber ubuklarla Glendirilmi Tabakal Plaklarn
Plak
Dzlemine Dik Ykleme Etkisindeki Davran Y.Lisans Tezi, .. Fen

Bilimleri Enstits.
ERSOY, H.Y., 2001. Kompozit Malzeme. Literatr Yaynclk Datm Pazarlama
San. ve Tic. Ltd. ti., stanbul, Trkiye, 227.
GALERKN, B.G., 1915. Reihenentwicklungen fr Einige Faelle des Gleichgewichts
von Platten und Balken. Wjestnik Ingerenerow, H.19.
GOLUB, G.H., HUANG, L.C., SMSON, H., et. al., A Fast Poisson Solver for The
Finite
Diferance
Solution
of
the
Incompressible
Navier-Stokes
EquationsSim. J. Sci. Comput., 19, 5,(1998), 1606-1624.

GNALP, G., 2002. Tabakal Kompozit Plaklarn ve Kabuklarn Statik Analizi. Y.
Lisans Tezi, .. Fen Bilimleri Enstits, Adana, 94.
HASSIS, H., 1998. A Warping Theory of Plate Deformation Eur. Journal
Mechanics/Solidis, 17, 843-853.
HOU,J.P., and JERONIMIDIS, G., 2000. Bending Stiffness of Plates with
Delamination. Composites Part A, 31, 121-132.
HYER, M. W., 1998. Stres Analysis of Fiber-Reinforced Composite Materials. Mc
Graw-Hill Book Comp, Virginia Polytechnic Institute and State Universty,
627.
JONES, R.M., 1975. Mechanics of Composite Materials. Scripta Book Company,.
Washington D.C., 355.
JONES, R.M., 1999. Mechanics of Composite Materials. Taylor & Francis, Inc. 325.
Chestnut Street, Philadelphia, PA19106, 519.
KAW, A.K., 1997. Mechanics of Composite Materials., CRC Press, Boca Raton.
London New York Washington, D.C., 329.
183
LO, K.H., CHRISTENSEN, R.M., and WU, E.M., 1997. A High-Order Theory of
Plate Deformation. Journal of Applied Mechanics, 44, 663-676.
LUCKING, W.M., HOA, S.V., AND sankar, t.s., 1984. The Effect of Geometry on
Interlaminar Stresses of [0/90]s Composite Laminates with Circular Holes.
Journal of Composite Materials, 17, 188-198.
MINDLIN, R.D., 1951. Influence of Rotatory Intertia and Shear on Flexural Motions
of Isotropic, Elastic Plates. Journal of Applied Mechanics, Vol. 73, 31-38.
ZCAN, V., 2002. Kompozit Tabakal Plaklarn dinamik Analizi. Y.Lisans Tezi,
.. Fen bilimleri Enstits, Adana, 94.
PHAN, N.D., and REDDY, J.N., 1985. Analysis of Laminated Composite Plates
Using A Hgher-Order Shear Deformation Theory. International Journal for
Numerical Methods in Engineering, 21, 2201-2219.
REDDY, J.N., 1984. A Simple Higher-Order Theory for Laminated Composite
Plates. Journal of Applied M echanics, 51, 745.
REDDY, J.N., 1987. A refined Nonlinear Theory of Plates with Transverse shear
deformation. International Journal for Solids Structures, 20, 881-896.
REISSNER, E., 1944. On The Theory of Bending of Elastic Plates. J.math. Phys, 23,
184-191.
REISSNER, E., 1975. On Trasverse Bending of Plates Including The Effect of
Transverse Shear Deformation. International Journal for Solids Structures,
11, 569-573.
SUBRAMANIAN, P., 1993. A High-Order Theory for Bending of Isotropic Plates.
Computers & Structures, 49(1), 199-204.
SURESH,C., PANDA., and NATARAJAN, R., 1979. Finite Element Analysis of
Laminated Composite Plates. International Journal for Numerical Methods in
Engineering, 14, 69-79.
TIMOSHENKO, ST.,1940. Theory of Plates and Shells. New York a. London, Mc
Graw-Hill Book Comp.
UGURAL, A.C., 1981. Stresses In Plates and Shells. New York a. London,
Mc.Graw-Hill Book Comp, 317.
184
ANSYS, Theory Reference Manual and ANSYS Element Reference.

http://www.ansys.com
MATHEMATICA, Wolfram Research, http://www.wolfram.com
185
ZGEM
1980 ylnda Antakyada dodum. lk,orta ve lise renimimi Antakyada
tamamladm. Daha sonra ukurova niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi
naat Mhendislii blmn kazandm. 2003 ylnda lisans renimimi
tamamladm. 2006 ylnn ubat ayndan itibaren 16 ay bir yap denetim firmasnda
Yardmc Kontrol Eleman olarak grev yaptm. u anda da zel bir irkette
almaktaym.
186
EKLER
187
EK. Mathematica Programnda Hazrlanm Bilgisayar Program

Programdaki Ksaltmalarn Aklanmas
nt
: Tabaka says
a,b
: Plan x ve y dorultusundaki boyutlar
Po
: Birim yk
tbc
: Tabakalanma ekli
t[]
: Tabaka kalnl
E1[]
: 1 dorultusundaki elastisite modl
E2[]
: 2 dorultusundaki elastisite modl
G12
: 1-2 dzlemi iin kayma modl
Poiss12 : 1-2 dzlemi iin poisson oran

aci
: Her bir tabakann a deeri
h[]
: Plak kalnl
: Kosins as
: Sins as
sxust[0] : Sfr noktasndaki(birinci tabakann st noktas) x gerilmesi.

sxalt[1] : Bir noktasndaki(birinci tabakann alt noktas) x gerilmesi
sxust[1] : Bir noktasndaki(ikinci tabakann st noktas) x gerilmesi
sxust[2] : ki noktasndaki(ikinci tabakann alt noktas) x gerilmesi
sxust[2] : ki noktasndaki(nc tabakann st noktas) x gerilmesi
0 noktas
Birinci tabaka
1 noktas
kinci tabaka
2 noktas
3 noktas
nc tabaka
Drdnc tabaka
4 noktas
188
(*FIBERLERLE GUCLENDIRILMIS TABAKALI PLAKLARIN

DEGISKENLERINE AYIRMA YONTEMIYLE COZUMU*)
Clear["Global`*"];
pi=ArcTan[1.0]*4;
(*Tabaka sayisini ,boyutlarini ve yk giriniz*)
nt=4;a=12;b=12;po=1;
(*Tabakalanma seklini giriniz*)
(*simetrik (ozel ortotropik) ise tbc=1,
antisimetrik capraz-katli ise tbc=2,
antisimetrik acili-katli ise tbc=3*)
tbc=1;
(*================================================================*)
(*Tabakalanma ozelliklerini giriniz*)
(*Tabaka sayisina gore tabaka
ozelliklerini arttiriniz veya azaltiniz*)
t[1]=0.03;E1[1]=181;E2[1]=10.3;
poiss12[1]=0.28;G12[1]=7.17;aci[1]=0;
t[2]=0.03;E1[2]=181;E2[2]=10.3;
poiss12[2]=0.28;G12[2]=7.17;aci[2]=90;
t[3]=0.03;E1[3]=181;E2[3]=10.3;
poiss12[3]=0.28;G12[3]=7.17;aci[3]=90;
t[4]=0.03;E1[4]=181;E2[4]=10.3;
poiss12[4]=0.28;G12[4]=7.17;aci[4]=0;
(*================================================================*)
h[]=Sum[t[k],{k,1,nt,1}];
Do[
poiss21[k]=((poiss12[k])*(E2[k]))/E1[k],{k,1,nt,1}];
Do[
Q11[k]=E1[k]/(1-(poiss12[k])*(poiss21[k])),{k,1,nt,1}];
Do[
Q12[k]=(poiss12[k])*E2[k]/(1-(poiss12[k])*(poiss21[k])),
{k,1,nt,1}];
Do[
Q22[k]=E2[k]/(1-(poiss12[k])*(poiss21[k])),{k,1,nt,1}];
Do[
Q66[k]=G12[k],{k,1,nt,1}];
Do[
[k]=aci[k],{k,1,nt,1}];
Do[c[k]=Cos[[k]Degree],{k,1,nt,1}]//N;
Do[s[k]=Sin[[k]Degree],{k,1,nt,1}]//N;
Do[T[k]={{(c[k]^2),(s[k]^2),(2*c[k]*s[k])},
{(s[k]^2),(c[k]^2),(-2*s[k]*c[k])},
{(-s[k]*c[k]),(s[k]*c[k]),(c[k]^2-s[k]^2)}},{k,1,nt,1}];
189
R={{1,0,0},{0,1,0},{0,0,2}};
Do[Q[k]={{Q11[k],Q12[k],0},{Q12[k],Q22[k],0},{0,0,Q66[k]}},
{k,1,nt,1}];
Do[Qtrans[k]=Inverse[T[k]].Q[k].R.T[k].Inverse[R],{k,1,nt,1}]//N;
Do[h[k-1]=-h[]/2+Sum[t[l],{l,1,k-1,1}],{k,1,nt,1}];
Do[h[k]=-h[]/2+Sum[t[l],{l,1,k,1}],{k,1,nt,1}];
(*================================================================*)
A11=
Sum[Qtrans[k][[1,1]]*Integrate[1,{z,h[k-1],h[k]}],{k,1,nt,1}];
A12=Sum[Qtrans[k][[1,2]]*Integrate[1,{z,h[k-1],h[k]}],
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
A={{A11,A12,A16},{A12,A22,A26},{A16,A26,A66}};
(*================================================================*)
B11=
Sum[Qtrans[k][[1,1]]*Integrate[z,{z,h[k-1],h[k]}],{k,1,nt,1}];
B12=Sum[Qtrans[k][[1,2]]*Integrate[z,{z,h[k-1],h[k]}],
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
B={{B11,B12,B16},{B12,B22,B26},{B16,B26,B66}};
(*================================================================*)
d11=Sum[
Qtrans[k][[1,1]]*Integrate[z^2,{z,h[k-1],h[k]}],{k,1,nt,1}];
d12=Sum[Qtrans[k][[1,2]]*Integrate[z^2,{z,h[k-1],h[k]}],
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
{k,1,nt,1}];
190
d={{d11,d12,d16},{d12,d22,d26},{d16,d26,d66}};
(*================================================================*)
dp1={{epx},{epy},{gamaxy},{kx},{ky},{kxy}};
QT={{A11,A12,A16,B11,B12,B16},{A12,A22,A26,B12,B22,B26},
{A16,A26,A66,B16,B26,B66},{B11,B12,B16,d11,d12,d16},
{B12,B22,B26,d12,d22,d26},{B16,B26,B66,d16,d26,d66}};
u1=Amn*Cos[(m*\[Pi]*x)/a]*Sin[(n*\[Pi]*y)/b];
v1=Bmn*Sin[(m*\[Pi]*x)/a]*Cos[(n*\[Pi]*y)/b];
u2=Amn*Sin[(m*\[Pi]*x)/a]*Cos[(n*\[Pi]*y)/b];
v2=Bmn*Cos[(m*\[Pi]*x)/a]*Sin[(n*\[Pi]*y)/b];
w=Cmn*Sin[(m*\[Pi]*x)/a]*Sin[(n*\[Pi]*y)/b];
(If[tbc\[Equal]1,(u=u1;v=v1;Goto[basla]),Continue];
If[tbc\[Equal]2,(u=u1;v=v1;Goto[basla]),Continue];
If[tbc\[Equal]3,(u=u2;v=v2;Goto[basla])];
Label[basla]);
epx=D[u,x];
epy=D[v,y];
gamaxy=D[u,y]+D[v,x];
kx=-D[w,x,x];
ky=-D[w,y,y];
kxy=-2*D[w,x,y];
(*================================================================*)
(*tabaka ust noktas*)
Do[gerust[z-1]=Qtrans[z].{{epx},{epy},{gamaxy}}+
h[z-1]*Qtrans[z].{{kx},{ky},{kxy}},{z,1,nt,1}]
Do[sxust[z-1]=gerust[z-1][[1,1]],{z,1,nt,1}]
Do[syust[z-1]=gerust[z-1][[2,1]],{z,1,nt,1}]
Do[sxyust[z-1]=gerust[z-1][[3,1]],{z,1,nt,1}]
(*tabaka alt noktas\[DotlessI]*)
Do[geralt[z]=Qtrans[z].{{epx},{epy},{gamaxy}}+
h[z]*Qtrans[z].{{kx},{ky},{kxy}},{z,1,nt,1}]
Do[sxalt[z]=geralt[z][[1,1]],{z,1,nt,1}]
Do[syalt[z]=geralt[z][[2,1]],{z,1,nt,1}]
Do[sxyalt[z]=geralt[z][[3,1]],{z,1,nt,1}]
(*================================================================*)
{{Nx},{Ny},{Nxy}}={{A11,A12,A16},{A12,A22,A26},{A16,A26,A66}}.
{{epx},{epy},{gamaxy}}+{{B11,B12,B16},
{B12,B22,B26},{B16,B26,B66}}.{{kx},{ky},{kxy}};
{{Mx},{My},{Mxy}}={{B11,B12,B16},{B12,B22,B26},{B16,B26,B66}}.
{{epx},{epy},{gamaxy}}+{{d11,d12,d16},
{d12,d22,d26},{d16,d26,d66}}.{{kx},{ky},{kxy}};
(*================================================================*)
denklem1=D[Nx,x]+D[Nxy,y];
denklem2=D[Nxy,x]+D[Ny,y];
191
denklem3=D[Mx,x,x]+2*D[Mxy,x,y]+D[My,y,y];
(*================================================================*)
pmn=16*po/((pi^2)*(m*n));
x=a/2;
y=b/2;
p=pmn*Sin[(m*pi*x)/a]*Sin[(n*pi*y)/b];
sonuc=
Solve[{denklem1\[Equal]0.,denklem2\[Equal]0.,denklem3\[Equal]p},{Amn,Bmn,
Cmn}];
Cmn=Cmn/.sonuc;
Amn=Amn/.sonuc;
Bmn=Bmn/.sonuc;
cokme=Sum[Cmn*Sin[(m*pi*x)/a]*Sin[(n*pi*y)/b],
{m,1,11,1},{n,1,11,1}];
(*================================================================*)
(*sonuclar*)
Print[" Toplam tabaka sayisi"]
nt
Print[" COKME"]
wmax=cokme
Print[" Mx momenti"]
MX=Sum[Mx,{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Print[" My momenti"]
MY=Sum[My,{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Print[" Mxy momenti"]
MXY=Sum[Mxy,{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
(*================================================================*)
(*Tabaka sayisina gore nokta numaralarini arttiriniz veya
azaltiniz*)
Print["X dogrultusundaki gerilmeler"]
Sum[sxust[0],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[sxalt[1],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[sxust[1],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[sxalt[2],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[sxust[2],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[sxalt[3],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[sxust[3],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[sxalt[4],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
192
Print["Y dogrultusundaki gerilmeler"]

Sum[syust[0],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[syalt[1],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[syust[1],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[syalt[2],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[syust[2],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[syalt[3],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[syust[3],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
Sum[syalt[4],{m,1,11,1},{n,1,11,1}]
(*================================================================*)
193

6552 Plak

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

6552 Plak

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UKUROVA NVERSTES

FEN BLMLER ENSTTS

YKSEK LSANS TEZ

TABAKALI KOMPOZT NCE PLAKLARIN PLAK DZLEMNE

NAAT MHENDSL ANABLM DALI

TABAKALI KOMPOZT NCE PLAKLARIN PLAK DZLEMNE

YKSEK LSANS TEZ

Bu tez 04/12/2007 Tarihinde Aadaki Jri yeleri Tarafndan Oybirlii/Oyokluu

Do.Dr. H. Murat ARSLAN

Yrd.Do.Dr. A.Hamza TANRIKULU

Do.Dr. Galip SEKN

Bu tez enstitmz naat Mhendislii Anabilim Dalnda hazrlanmtr.

Prof. Dr. Aziz ERTUN

TABAKALI KOMPOZT NCE PLAKLARIN PLAK DZLEMNE

BENDING ANALYSIS OF LAMINATED COMPOSITE

almalarm boyunca deerli yardm ve katklaryla beni ynlendiren ve

4.7. ki Boyutlu Al Tabakalar in Hook Kanunlar .................................. 39

7. SONULAR VE NERLER ..................................................................... 180

izelge 6.1. Plak ortas dey deplasmanlarn karlatrlmas .............................. 71

izelge 6.17. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak problemlerinde

izelge 6.24. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde

izelge 6.1. Plak ortas dey deplasmanlarn karlatrlmas .............................. 71

izelge 6.17. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak problemlerinde

izelge 6.24. Basit mesnetlenmi antisimetrik al katl plak probleminde

ekil 6.1. niform ykl kare plak ...................................................................... 70

ekil 6.18. Durum-1 deki basit mesnetlenmi tabakal simetrik plakta

ekil 6.34. Basit mesnetlenmi tabakal simetrik plak problemi iin

ekil 6.50. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin kme

ekil 6.66. Basit mesnetlenmi simetrik plak problemi iin x

ekil 6.81. Basit mesnetlenmi antisimetrik apraz-katl plak probleminde

ekil 6.94. Basit mesnetlenmi antisimetrik al-katl plak probleminde

: 1 dorultusundaki normal deformasyon miktar.

: 2 dorultusundaki normal deformasyon miktar.

: x dorultusundaki normal gerilme.

: y dorultusundaki normal gerilme.

: z dorultusundaki normal gerilme.

yx,yz,zx : Eleman yzeylerindeki kayma gerilmeleri.

: x dorultusundaki normal ekil deitirme.

: y dorultusundaki normal ekil deitirme.

: z dorultusundaki normal ekil deitirme.

xy,yz,zx : Kayma ekil deitirmeleri

: Her birim hacimde depolanan ekil deitirme enerisi

: Rijitlik (stiffness) matris

: Rijitlik (stiffness) matrisinin elemanlar

: Esneklik (compliance) matris

: Esneklik (compliance) matrisinin elemanlar

: ndirgenmi rijitlik katsaylar

: Transformasyona uram elemann indirgenmi rijitlik matrisi

: C noktasnn x dorultusunda yapt deplasman

: Orta dzlemin,x dorultusunda yapt deplasman

: Transformasyona uram elemann indirgenmi rijitlik matrisi

: Orta dzlemin, y dorultusunda yapt deplasman

: Orta dzlemin, z dorultusunda yapt deplasman

: Orta dzlemin C noktasna olan uzakl

: x dorultusunda orta dzlemdeki tabaka eimi

: Orta dzlemde x dorultusundaki normal ekil deitirme

: Orta dzlemde y dorultusundaki normal ekil deitirme

: Orta dzlemdeki x-y kayma ekil deitirmesi

Kx,Ky,Kxy : Orta dzlemdeki erilikler

: Plak elemannn x ve y dorultusundaki boyutlar

: Her bir tabakann kalnl

: Tabakal plan toplam kalnl

: Her bir tabakann kalnl