a d a talyan iirin in n em li

te m s ilc ile rin d e n C e s a re P av ese 1908'de

S a n to S te fa n o B e lb o 'd a dodu.

1 9 3 0 'lard an 1 9 5 0 'd e ki l m n e dek

iir le r i, ro m a n la r ve A m e rik a n

y a za rla rn d a n y a p t e v irile r le talyan

klt r ya a m n d a b e lir le y ic i e tk is i oldu.

G e le n e k s e l talyan iirin in a l lm

k a lp la rn n d n a k a r a k y a zd

" a l m a k Y o ra r, T o p ra k ve lm ,

lm G e le c e k ve G z le ri G zle rin

O la c a k " a d l y a p tla r y la ta n n d .

B ir y an d an k i is e l m u tsu zlu u , bu

\
I S B N

=1 ? J

- 3 b b - 0 b'M - L

y a ln z ve g u rb e t i a iri T o rin o 'd a

3 660647
bir o te l o d a s n d a in tih a ra s r k le d i.

K avram Yaynlar
Yeryz airleri 13
B irinci Basm : Eyll 1995
ikin ci Basm : A ralk 1997

Dizi ed itr : A h m e t C em al
K apak: m er lkencile r
ISBN 975 366 064 1
D izgi: Kavram , Bask: zen er M atbaas
T rkiye G enel Datm : D A D A tel: 249 51 10 /11
K avram , K kp a rm a kka p Sok. No: 12 B eyolu - stanbul
tel: (0 212) 249 57 79

CESARE PAVESE
Btn iirlerinden Semeler

K E M A L ATAKAY

Bedrettin Cmert'in ansna...

Pavese'nin iiri Kemal Atakay 9

Henz Yazlmam Baz iirler
Hakknda Cesare Pavese 1 9
Pavese: Olmak ve Yapmak
Italo Calvino 25
ALIMAK YORAR'dan (1936)
ATALAR
Gney Denizleri 3 5
Atalar 3 9
Manzara I 41
Gece 4 3
SONRA
Buluma 4 4
Yalnzlk Tutkusu 4 5
Sabah 4 7
Yaz 4 8
Geceye Ait 4 9
Ac 50
Deolann Dnceleri 51
Sonra 5 3
KIRDAK EHR
Disiplin 55
almak Yorar 5 6
ANNE OLMAK
Gece Zevkleri 5 8
Manzara IV 6 0
Manzara VIII 61

YEL ORMAN
isyan 6 2
Yeil Orman 6 3
Poggio Reale 65
BABA OLMAK
Mit 66
atlardaki Cennet 6 7
Yalnlk 68
Baba Olmak 6 9
Sabah Yldz 71
SEVGSZLK RLER' nden (1934-38)
Hznl arap (2) 7 5
Yaratl 7 6
Deolann Geri Dn 7 7
Alkanlklar 78
Yaz (1) 7 9
D 8 0
Uyuyan Dost 81
Kaytszlk 8 2
Kskanlk (2) 8 3
Uyan 8 4
1931-40 YILLARINDA YAZILMI
TEK RLER'en
Ezgi 8 7
iimdeki ocuk 88
Aylaklk 9 0
Dn Sonu 92
TOPRAK VE LM (1945-46)
Kzl toprak, kara toprak" 9 5
"Sen kimsenin asla sylemedii" 9 6
"Sen de bir tepesin" 9 7
Yzn tatan yontulmu" 9 9
Kan dklen 1 0 0

"Tuzlu sudan ve topraktan" 101

"Hep denizden geliyorsun " 1 03
"Ve o zamanlar biz korkaklar" 1 0 5
"Topraksn ve lmsn" 1 0 6
1946'DA YAZILMI K R
"Gl kysndaki aalar" 1 0 9
Sen de sevgisin" 110
LM GELECEK VE GZLER
GZLERN OLACAK (1951)
To C. From C. 113
In The Morning You Always
Come Back 1 14
Bir kann var, bir soluun" 1 1 5
"lm gelecek ve gzleri
gzlerin olacak" 117
You, Wind Of March 1 1 8
Piazza di Spagnadan Geeceim 120
"Sabahlar ak geiyor" 121
The Night You Slept 1 2 2
The Cats Will Know 123
Last Blues, To Be Read Some Day 1 25
NOTLAR 127
RLERLE LGL NOTLAR 1 3 9
KISA YAAMYKS 1 4 7
R ADLARI DZN 1 53
LK DZE DZN 1 55

PAVESENN R

B iz b ir nesneler, olgular, eylem ler dnyasnda yayoruz; z a

m an iinde b ir dnyadr bu. Sonu gelm eyen bilind a b a
mz, zgrlm zn gerekleece i coku anna zaman
aarak uzanmaktr. Nesneler, olgular, eylemler, zamann g e
ii, btn bunlarn hepsi, bize byle anlar vaat ediyor, bu
anlar gzm zde canlandryor. Bunlar zgrlm zn
sim geleri oluyor. H er birim iz ken di m utluluum uzun sim gele
ri olan eyler, olgu lar ve eylem ler zenginliine sahibizdir;
bunlar ken di balarna b ir deere sahip deildirler, ama b iz i
aran, b izi eken eylerdir, yani simgelerdir. Zaman, b u
sim gelerin zam an-st anlamlarn oaltan b ir pe rsp e ktif
oyunu yaratarak, bu iaretler dnyasn artc b ir ekilde
zenginletirir.
Bu da olumsuz, ktmser, hatta sradan sim geler olmadn
sylemek g ib i b ir eydir. Sim ge h e r zam an b ir coku anyla,
b ir odak noktasyla eanlamldr.
(Yaama Ura, 17 Eyll 1942)

Farkl Bir iir Anlay: Anlat-iir

Pavesenin ilk iir kitab Lavorare Starca (almak Yorar) ya
ymlandnda, o dnem talyan iirinin temel ynelimi Hermetizmle oluturduu kartlkla dikkatleri ekmiti. Hermetik poetika", szcklerin anlamndan ok sessel zelliklerini ne ka
ran, arma dayal ve okurdan dilin belirsizliini zmesi iin
znel bir aba gstermesini isteyen bir anlay sergilerken; Pa
vesenin anlat-iiri, geni anlat ritimleriyle yaylan, konuma di
linden yararlanan, grltl-canl bir dnyaya -lokantalar, kr,

ehir sokaklar, kasvetli varolar- yer veren, belli bir siyasal po

lemik unsuru ieren ve hi phesiz ou ada iirin incelikli
solipsizminden ayrlan* bir anlay ortaya koyuyordu.
Bu yazda, Pavese'nin almak Yorar, 1943 Einaudi basmna
ek olarak koyduu iki yazs (bundan sonra Ek I ve Ek II) ile II
mestiere di vivere (Yaama Ura) adl gnlklerinden yararla
narak, poetikasnn ana izgilerini belirlemeye alacam.**
airin Ura: mge ile Nesnellik Arasnda
Pavesenin Ek l'de belirttiine gre, almak Yorar\n tamam
lanmas yln almtr. Bu yllk genlik ve keifler dnemi
boyunca, iir gr ve sezgisel yetileri giderek derinlik kazan
mtr; tm abalarn bir yana brakarak imdi bu aray zm
lemek amacndadr: Yaln bir dille ifade etmek gerekirse, nm
de, benim tarafmdan yazlm olmasndan ok, en azndan bir
zamanlar, talyada yazlanlarn en iyisi olduuna inandm iin
beni ilgilendiren bir yapt var ve bu yapt anlayacak en dona
nml insan benim. Pavesenin bir iirden tekine gerekletirdi
i evrim yerine, onun derlemesinde bir yap -costruzione- ke
fetmeyi yeleyecek olanlara yant ise, isteyenin byie bir yapy
bulabilecei, ama kendisinin onu yapta koymu olduunu ka
bul etmeyecei eklinde; benzeri biimde, ayn yapy gerek ya
da yle olduu varsaylan iir derlemelerinde de (Baudelairein
Les Fleurs du Mal' i ya da VVhitman'n Leaves of Grass1) gre
memitir: Bunlarda, imgeleme dayal bir geiten ok, zamansal
bir gei sz konusudur. Pavese, farkl iirlerin bir araya gelerek
tek bir iir oluturmasn deil, tek tek her iirin kendi bana
ayakta duran bir yapsnn olmasn amaladn belirtir.
Pavese'nin beenisi, kafasnda tam olarak netletiremedii bir bi
imde, temel olgulardan oluan ze ynelik bir anlatm istiyordu;
ancak bu, kitabilik ve antrma zellikleri nedeniyle haksz bir bi
imde temel olgulara yneldii iddiasndaki dil ile anlatlm ala
geldiimiz iednk soyutlama olmayacaktr. Bu noktada, Pave-

sede anlat-iir fikri olumaya balar; ancak, Poenun Philosophy

of Composition'a belirledii ltler dorultusunda, kanmak
zorunda olduunu hissettii ey, ksa iirdir. Bu yalnzca bir biim
sorunu deildir; yaratmak istedii iir, ak ve belirgin, adaleli,
nesnel, ze ynelik olmaldr. Amacn gerekletirdii ilk iiri ise,
birok baarsz denemeden sonra, derlemenin ilk iiri olan I Mari del Sucf'dur (Gney Denizleri). Pavese, iini dkme ile genel
likle patolojik bir haykrla biten derinlemesine irdeleme aras bir
lirizmden Gney Denizlerimin ak ve ll anlatsna geiin
birden gereklemekle birlikte, bunu hazrlayan eyin bulun
duunu belirtir: Kuzey Amerikan edebiyat ile ilgili almalar ve
eviriler, ksmen Piemonte azyla yazlan ykler ve bir ressam
arkadayla oluturduu, eitli iirler, tragedyalar, ark szleri,
vb.'den oluan ve hepsi Yunan airi Sotades* * tarznda yazlm
amatr bir pornografi koleksiyonu: Arkadalara ynelik olarak ha
zrlanan ve bazlarnn ok beendii mstehcen yaptlar.
Gney Denizlerinin artalanndaki bu l etkiden, en ok
ncs nemli olmutur: Bu Sotades tarz denemeler Paveseye, sanat uran, stesinden geldii glklerden kaynak
lanan zevki, bir temann snrlarn, imgelem ile slup oyununu ve
bir slubun -k i ona gre, ayn zamanda dinleyici ya da okur ile
bir hesaplamadr d a - yaratt mutluluun gizemini gstermi
tir. Sz konusu benzersiz deneyimden Pavese, ne denli yce
olursa olsun her iirsel atlmn, insann iinde yaad ortamn
etik ve pratik gerekliliklerine ok dikkatle eilmesi gerektiini
renmitir. Bu hazrlktan sonra gelen "Gney Denizleriyle ilk anlat-iir gereklemi oluyordu. Ancak Gney Denizleri ni ya
zarken kand retorik imge korkusu, onu olaylar nesnel bir bi
imde sunmaya itmi; olaylarn bu ekilde nesnel olarak sunu
mu, iiri psikoloji ile kronik aras bir yere yerletirmiti. zellikle
imge kurucular'\r\ kolay imge kullanmndan, szleri birer feti
nesnesi haline getirme anlayndan kanmt. Pavesenin Ek
lden on yl sonra gnl Yaama U rainda yazdklar, bu
nun teknik-biimsel bir sorun olmaktan ok, ontolojik bir sorun
olduunu ortaya koymaktadr:

iir ritimle dile gelen zgr dncedir dediimiz zaman, sade

ce iirin doasn tanmlamak isteriz. iirimizin durmadan nesne
leri yok etmeye almas, kendi nesnesi ve kulland kelimele
rin z olmak istemesi bu yzdendir. D'Annunzio'nun eserlerin
de genellikle bir yozlama belirtisi olan szlerle esrikleme ei
limi, bu z nesnelerin eti ve kemii olarak grr. Bu evrensel bir
ses taklididir. Bizim eserimizde anlatm katksz ve yalndr; ritmi
ni nesnelerin sesinden daha derin bir yerde bulur: Kendinin far
knda olmayan, syleyecei her eyi sylemekten ekinen bir
anlatmdr bu. Tedirginliimizin nedeni de tek gereimiz olan
kelimelere gvenmeyiimiz, henz ne olduunu aka bilmedi
imiz bir z araymz, kararszlmz, ac ekmemizdir.
almak Yorar adl kitabm bile, biraz yzeyin altna inince, bu
eilimi gsteriyor: Nesnesini kelimelerin seslerinin ve biimleri
nin altnda aramak; ne ark, ne de sz esriklii olan bir ritim bul
maya almak. Bu yzden mzikten kap belirsiz renkte keli
meleri kullanyor. Doaya ayna tutmann bir baka biimi olan
konuma diliyle renk kazanmaya fazla yer vermesi tek yanl.
Ama yava yava bundan kurtuluyor, ritmin disiplinine giriyor.
Sonra dzyaz blmlerde yeniden konuma diline dnyor. Ne
den? nk bu blmlerde ritmin desteinden yoksun kalyor
da ondan. imdi sorun, bu destei varsayarak bir eyin zne
nasl varlacan bulmaktr. (17 Temmuz 1944)
Tabii bylesine bir yalnlk program, tek k yolunu nesneye tut
kuyla, sk skya balanmada bulmutu. Bir konunun her tr im
ge kullanmn bir yana brakarak ilenmesi, konunun bir engel
haline gelmesi ve nesneye kendini brakma sonucunu getirmiti.
Bu nesnel slup, kadn dman belli bir erkeksilik tutumu ile bu
na elik eden baz baka tutumlarla Pavese'nin nesnel olduu
nu dnd anlat-iirin gerek rntsn oluturuyordu. i
iri bir psikolojinin ya da kroniin anlats olmaktan kurtarmak iin,
Shakespeare ile Elizabeth dnemi ngiliz yazarlarn okumasn
beklemek gerekecekti. Bu sralarda yazd "Manzara I, Pave-

se'nin imgeyi kefetmesini salamt: iirdeki mnzevi ile ev

resindeki tm teki eyler arasnda kurduu ba araclyla.
Burada, retorik olarak anlalan imge deil, anlatnn ta kendisi
olan imge sz konusuydu; mnzevi ile manzara arasnda kuru
lan imgelemsel ba, anlatnn konusuydu. Buradan, Pavese bir
btn olarak imge anlayna ulamt: Kendine yeterli bir btn
olarak, bir imgelemsel ilikiler btn oluturma abas, ilk ba
taki psikoloji ya da kronik nesnelliin yerini imdi birbirleriyle ili
kileri balamnda grlen imgelemsel anlatnn daha somut ve
gereki anlats almt. Ancak bu kez sorun, farkl nesne, olay
ve kiiler arasnda kurulan bu imgelemsel balantnn snrnn
ne olduunu, bu imgelemsel ilikiler araynn hangi noktada
durmas gerektiini saptamakt.
Servenin Sonu: Henz Yazlmam Baz
iirler Hakknda
Ek II, Pavese'nin tek iir ile iirler grubu kavram arasndaki elikiyi, yani Ek lde szn ettii yap sorununu hl dnmek
te olduunu gsterir; ancak burada da sorun, belli bir sessizlik
ten sonra yazlan iirlerin, yeni bir iir grubu oluturup olutura
mayacandan ok, airin uranda yeni bir aamann, yeni bir
duyarln habercisi olup olmaddr. Belki de bir servenin sona
erdiinin gstergesi, yorgun, vaatten yoksun iirler ya da on
lara elik eden sknt duygusudur. Pavese, sknty, tatminsizlii
byk ya da kk her iirsel buluun k noktas olarak deer
lendirerek, byle bir olasl dlar. stelik: Bir grup iirin birlii
(tek iir) nceden belirleyebileceimiz soyut bir kavram deildir,
yava yava somut olarak belirginlik kazanan organik bir balan
tlar ve anlamlar dolamdr. yle ki, tm grup yazldktan sonra,
onda henz bariz bir birlik grmeyecek ve bu birlii tek tek iir
leri gzden geirerek, iirlerin sralamasn yeniden dzenleye
rek, iirleri daha iyi anlayarak kefetmek zorunda kalacaksn .
yleyse, almak Yorar araynn sona erdiini gsteren belir
ti nedir? Pavese asndan tematik ve en geni anlamyla teknik

diyebileceimiz iki yant vardr bunun: ilki, kynden gurur du

yan ve ehri de ona benzer bir yer olarak dleyen, ancak bir
zm olarak snd cinsellik ve tutkunun sonunda kendisini
kklerinden kopard, daha trajik bir yalnzlk iine ittii ergenin
serveni; ikincisi ise bir kii ya da bir manzarann doalc bir bi
imde ilendii anlat-iir teknii. Pavese'ye gre, bu tematik ve
teknik sorun drt yl sonra, yani Ek lin yazld 1936dan Ek
ll'nin yazld 1940a kadar geen sre iinde zme kavu
mutu: ilki, erkein yalnzlnn pratik kabul ve hakl karlma
s; ikincisi ise, yeni ritim araylar ve bu yoldaki birka giriim ile.
Paveseye gre, yeni iir serveninde tek tek her iirin kuruluu
ile iir grubunun kuruluu benzer nitelik tayacak ve bu yeni
aamann doalc anlat biiminde zetlenmesi mmkn olma
yacaktr: Elbette, bu kez de imge sorunu gndemi igal ede
cek. Ancak, grdmz gibi, bu bir imgeler arlatma, bir bo
forml sorunu olmayacaktr, nk hibir ey bir imgeyi zihinde
canlandran szcklerle bir nesneyi zihinde canlandran sz
ckleri birbirinden ayrt edemez. Bu, doalc deil simgesel bir
gereklii betimleme -ister dorudan ister hayal gc yoluylasorunu olacaktr. Bu iirlerde olaylar gereklik yle istedii iin
deil, zihin yle karar verdii iin meydana gelecektir -eer
meydana gelecekse. Tek tek iirler ve iir gruplar bir zyaamyks deil, bir yarg olacaktr. Ksacas, ilahi Komedya'da
olduu gibi (oraya ulamak gerekiyordu), senin simgenin alego
riye deil, Dantegil imgeye karlk gelmesi gerektii yolunda bir
uyar bu".
Bir Poetikarn Anahtar: Yaama Ura****
Pavese Ek IIde almak Yorar'n konusunu, kynden gurur
duyan ve ehri de onun gibi dleyen ve bir zm olarak sn
d cinsellik ve tutkunun kendisini daha trajik bir yalnzlk iine
ittii ergenin serveni olarak tanmlyordu. Pavese'nin yaptlarn
da sk sk beliren bir durum, yurdundan uzaklam, bir sre (o
unlukla uzunca bir sre) baka yerlerde yaam bir kiinin,

daha sonra kendi topraklarna dnmesi, ocukluu ile, ocuklu

unun anlar ile balant kurmaya almasdr [szgelimi, G
ney Denizlerinde ve son roman La luna e i fal da (Ay ve en
lik Ateleri)], insanlarla iletiim kurmann glklerine, yalnzla
kar tek dayanak, kiinin kendi toprayla, ait olduu yurtla,
anlarla kurduu duygusal ve biyolojik badr. Ay ve enlik Atelerinde Anguillann belirttii gibi: "Bir yurt yalnz olmamak de
mektir, insanlarda, aalarda, toprakta, sen orada olmadnda
bile seni bir eylerin beklediini bilmektir. te yandan, olgun
luk, erikinlik, byme de, tpk yurdundan uzaklamada olduu
gibi, temel olandan uzaklamak demektir; onun yaratt yaban
clama duygusu da ancak anlarla, ocukluktaki alglamalarla,
ocukluun getii fiziksel meknlarla yeniden kurulan ba ara
clyla giderilebilir:
Bamzdan geen her ey bizim iin tkenmez bir hazinedir;
onlar ne zaman yeniden dnsek, kapsamlarn geniletmi,
armlarn zenginletirmi, anlamlarn derinletirmi oluruz.
ocukluk dnemi sadece gerekten yaadmz ocukluu
muz deil, yeniyetmelik ve olgunluk dnemlerimizin onunla ilgili
izlenimleridir de. Hayatmzn en nemli dnemidir, nk bu ko
nuda dnce zincirleriyle en ok o dnem zenginlemitir.
Yllar bir an birimidir, saatler ve gnlerse yaant birimi. ( Yaa
ma Ura, 10 Aralk 1938)
insann ait olduu toprakla, ocukluuyla kurduu bu derin ba
(Her ey insann ocukluundadr, o anda artc bir irkilti gi
bi duyulan gelecein byleyici nitelii bile), Pavesenin neden
Langhe dndaki tepelerde, doa manzaralarnda iirletirebile
cei bir eyler bulamadn da aklar. Anlarn olmad bir
manzara, tarihi olmayan, gemii olmayan, ksacas belleksiz bir
manzaradr:
Pineto yaknlarnda, deniz kysnda, geceleyin sularn ekildii
saatlerde trenle giderken uzakta yaklan ateleri seyretmek, sen

de dile getirmen gereken dnceler uyandrsa, seni bir ocuk

luk ans gibi duygulandrsa bile, gerekte bunun senin iin ne bir
an, ne de durmadan kafanda beliren bir hayal olduunu biliyor
sun. Geri nemsiz, edebi ya da armsal nedenlerle seni b
ylyor bu, ama bir ba ya da o bildiin tepelerden biri gibi dn
yay tanynn damgasn tamyor. Bundan da u sonu kyor:
Doann birok kesimleri (szgelimi, deniz, krlar, ormanlar ve
dalar) senin ilgi alannn dnda kalyor, nk sen bu yerlerde
en gerekli zamanlarda yaam deilsin. Bunlar iirinde canlan
drman gerekseydi, bir dnyaya iirsel saygnlk kazandrmak iin
gerekli olan o gizli anlay, sezgi ve ayrnt zenginliiyle dolaa
mayacaktn bu blgelerde. Ayn ey insan ilikileri ve insanlarn
kendileri iin de geerli: Ancak zamanla zihninde biim alan, du
yarlnda belirginleen durumlar ve kiiler ruhunun bir paras
olmay baarm ve sanat eserlerine kan ve can veren o saysz
kkleri salmlardr. Ksacas, sadece istediin iin belli bir doa
parasna ya da belli bir evreye iirsel bir ilgi duyamazsn; olsa
olsa, bunlar ocukluk ve yeniyetmelik yllarnn (yetersiz) kalpla
rna uydurabilirsin." ( Yaama Ura, 10 ubat 1942).
Pavese mit kavramyla bu temel kayglarn bir senteze ulatr
mtr; Guglielminonun da belirttii gibi, Vico hakkndaki dn
celeri, etnoloji incelemeleri, dekadan sanatn irrasyonalizmiyle
balar Paveseyi, u temel gre gtrmt: Balangta
dnya ile olan temasmzla bizde, mitler ve simgeler yaratlr; bu
mitler, simgeler irrasyonel, ancak gelecek asndan kesin ve
belirleyici bir anlam edinir, nesnelerin anlam niteliini kazanrlar:
Bir tr kandaki andr bu. Tm gizemci grnmne karn, Pavesenin mit ya da simge kavramnn son derece somut bir anla
m da vardr; bu kavram Pavesede bir poetikaya, hatta dnyay
la iliki kurmamzn bir yntemine dnr: Yepyeni bir yere,
kendine zg grnm, kendine zg treleri, evleri, yzleri
olan bir yere gittiim zaman, orada yaam olsaydm, imdi o
cukluk anlarm olacak birok ey dikkatimi ekiyor. Dolarken
baka insanlarn dlerini bozuyormuum duygusunu bana ve
ren de budur".

Pavesenin iirini yorumlamada karlatmz her glkte, en

byk yardm yine ondan, onun esiz Yaama Uramdan ge
lecektir.
Kemal Atakay, 1995

* Bkz. Salvatore G uglielm ino, G uida al novecenio, Principato Editre Mila

no, Milano, 1978, s. I /3 0 5 . G uglielm ino, Pavese'nin bir yazsndan alntyla
onun bu dnem iiriyle ilgili grlerini de aktarm: talyan dzyazs ken
disine yabanclam bir konumayd, talyan iiri ise ac eken bir sessiz
lik .
** ilki, II mestiere d i poeta (airin Ura); ikincisi ise A pro po sito d i certe
poesie non ancora eritte (Henz Yazlmam Baz iirler Hakknda) adn
tayan bu yazlardan ikincisi bu eviride verilmitir; talyanca m etinler iin
bkz. Cesare Pavese, Lavorare stanca, Einaudi, Torino, 1993, s .121-138. Pa
vesenin gnl Yaama Ura'ndan tm alntlar, bu metnin Trke evirisindendir: Yaama Ura, ev. Cevat apan, E Yaynlar, stanbul, 1990.
Gnln Italyancas iin bkz. II mestiere d i vivere (Diario 1935-1950), Ei
naudi, 1961.
*** Sotades: M. . IV. yzylda yaam olan, Yunanl air. Kaba saba ve
ak sak yergiler yazmtr.
. . . . yaznn bu blm nde yer yer, Salvatore Guglielm ino'nun ilk dipnotta
szn ettiim iz alm asndan yararlanlmtr.

HENZ YAZILMAMI BAZI RLER

HAKKINDA

Gzlenmesi gereken bir olgu var: Belli bir sessizlikten sonra, bir
iir deil, iirler yazma gereksinimi duyulur. Yazlacak sayfa, ya
rndan balayarak yapabileceklerimizin riskli bir kefi olarak de
erlendirilir. Yarnn szckleri, biimi, durumu, ritimleri, bize ya
zacamz tek iirden daha geni bir alan vaat ederler.
Eer gelecek zerindeki bu genileme bir ufuktan yoksun olsa,
yani olas geleceimizle tmyle rtse, normal olarak etkinli
imizi srdrmeyi ve daha fazla almay isterdik, o kadar. An
cak bu genilemede belli bir ruhsal boyut ya da sre rtk ola
rak vardr ve her ne kadar snrlarn gremesek de, bunlar yarat
mak zere olduumuz yeniliin kendi i mantnda yer almak
tadr. Yazmak zere olduumuz iir, yaratma yetimize kaplar
aacaktr ve biz bu kaplardan geeceiz-baka iirler yazaca
z-, alan kullanacak ve onu rnsz brakacaz. Temel nokta
budur: Yeni blgenin snrll, yani boyutu. Yarn yazacamz
iir bize baz kaplar aacaktr, tm olas kaplar deil: Yani bir
an gelecek, yorgun, vaatten yoksun iirler, tam olarak servenin
sonuna iaret eden iirler yazacaz. Ancak servenin bir ba
langc ve bir sonu varsa, bunun anlam, onda bir araya getiril
mi iirlerin bir btn oluturduu ve korktuumuz lirik iirler
toplamn meydana getirdiidir.

Byle bir servenin ne zaman bittiini fark etmek kolay deildir,

nk yorgun iirler y a d a sonu iirleri belki de derlemedeki en
gzel iirlerdir ve onlarn yazlna elik eden sknt, yeni bir uf
ku aan skntdan ok da farkl deildir. rnein, Yalnlk" ile
"Sabah Yldzn (1935-36 k) tanmlanmas olanaksz bir skn
tyla yazdn, belki de bu skntdan kurtulmak iin onlar ylesine
ustalkl ve antrmal iledin ki, daha sonra yeniden okuduun
da bu iirler sana gelecekle ykl grnd. Demek ki skntyla
ilgili psikolojik lt yeni bir gruba geii iaret etmek iin yeter
li deil, nk sknt, tatminsizlik, byk ya da kk her iirsel
buluun k noktasdr.
Daha gvenilir bir lt niyet ltdr. Bu lt asndan, iirleri
miz -onlar deerlendirme tarzmza bal olarak- yorgun ve bir so
na ulam ya da balang aamasnda ve geliime ak olarak
tanmlanr. Elbette, bu lt keyfi deildir, nk bir iirin anlamn
canmzn istedii gibi saptamak hibir zaman aklmza gelmeye
cektir, ancak verimli olmalarn salamak iin yalnzca yazarken bi
ze gelecek vaat etmi olanlarn deil (yukarda sz edilen sknt
nedeniyle, byle bir ey seyrek gerekleebilir), yazldktan sonra
zerinde dndmzde baka iirler iin bize somut umutlar
sunanlar seeceiz. Bununla unu belirtmi oluyoruz: Bir grup i
irin birlii (tek iir) nceden belirleyebileceimiz soyut bir kavram
deildir, yava yava somut olarak belirginlik kazanan organik bir
balantlar ve anlamlar dolamdr. yle ki, tm grup yazldktan
sonra, onda henz bariz bir birlik grmeyecek ve bu birlii tek tek
iirleri gzden geirerek, iirlerin sralamasn yeniden dzenleye
rek, iirleri daha iyi anlayarak kefetmek zorunda kalacaksn. Oy
sa bir anlatnn maddi birlii deyim yerindeyse kendiliinden olu
ur ve anlatma mekanizmasnn yaps gerei doal bir eydir.
Bu arada yeni grubun kuruluunun zyaamyksel bir tasarm
olabilecei olasln dladn, bu doalc anlamyla anlat olurdu.
imdi, (almak Yorar'n ilk basmnda bulunmayan) baz ayrk
iirlerin, eski bir grubun sonu ve yeni bir grubun balangc olup

olmadna karar verebilirsin. Bunlar yazarken almak Yorah

amak niyetinde olduunu, en azndan o zaman (1935 k) ki
tabn baskya girmi olmasndan karyoruz. 1935-36 k, eski
alkanlklar zerine kurulmu tm bir iyimserliin krize girdiini
gsteriyordu, bir de mesleinle ilgili yeni dncelerin balan
gcn; bu dnceler bir gnlkte dile getirildi ve yava yava
i yaamn dzyaz araclyla derinlemesine dnecek ekil
de geniledi ve bunu izleyen uralarn araclyla (1937-1939)
seni yeni anlatlar ve romanlar yazma giriiminde bulunmaya
yneltti. Arada bir, bir iir yazyordun -1937-1938 k, 1934 k
nn (almak Yorar'n yazld yl) koullarna maddi bir d
n altnda birok iir retti- ancak her geen gn, gerek ala
nnn dzyaz olduu konusunda kendini daha fazla ikna ediyor
dun ve iirler bir afterglow'u* temsil ediyordu. Sonra 1939'da
baka iir yazmadn. imdi 1940 ylnn balangcyla iire dn
dnde, bu fazladan iirlerin almak Yorara m ait olduunu
yoksa gelecekle ilgili birtakm izler mi tadn soruyorsun ken
dine.
u var ki, kitab yeniden ele alp 1935'de yer vermediin baz i
irleri dahil etmek iin yeniden dzenlediinde, yeni iirler orada
rahatlkla yer buldular ve bir btn oluturuyor gibi grnyor
lar. yleyse pratik adan sorun zlm oldu, ancak fazladan
iirlerin niyeti sana aka yeni bir iirler grubu umudu veriyor
du.
Bakalm. Bu ekstra iirler, kronolojik olarak da iki gruba ayrlyor.
1935-1936 k, tutukluluun sona erii: Mit", ''Yalnlk", Sabah
Yldz"; 1937-1938, cinsel tutku: Sarho Yal Kadn, Ses",
Kyl Fahie, Kayknn Kars. uras ak ki, bu iki an a
lmak Yorar'da zaten var ve ilk grup, Yanm Topraklar ve
Poggio Reale ile balant kuruyor; ikincisi Anne Olmak" ve
Hznl Akam Yemei" ile. En nemli nokta, bu iirlerin vurgu
sundaki herhangi bir eyin onlar gelecekteki bir derleme iin
ayrman -hi phesiz bu iirleri yazarken ummu olduun gi
b i- hakl klp klmad.

Sanmyorum. Sabah Yldz"nn yenilii yalnzca grnte bir

yenilikti. Deniz, da ve yldz, yalnz adam Ulysses"de, Yurtsuz
nsanlarda, Yalnzlk Tutkusunda zaten bulunan eler ya da
dler. Hayal kurmann ritmi de deiik deil, hatta gemitekin
den daha zengin bile deil. En temel hareketleri iinde grlen
ve bu hareketlerle anlatlan insan figrnn dna klmyor. Ay
n eyi ikinci gruptaki kadnlarn portreleri (Sarho Yal Kadn
ve Kayknn Kars") iin syleyebilirsin, bunlar tamamyla d
sal d yenilii dnda, isel imgeye bavurarak (anlatda bir
karlatrma esi olarak kullanlan bir resim ayrnts) ve byle
ce daha 1934te ne srlen imge-anlatnn bulank idealine da
hi ulamayarak, Ulysses ile Tutkulu Kadnlarn figratif sunu
munu yineliyorlar. Kayknn Karsndaki izimin arballna
gelince, bu bizi dorudan Deola"ya geri gtryor.
Doruyu sylemek gerekirse, bu yllarda yapc niyet yeni iirler
den ok, onlara elik eden gnlk dncelerde dile getirilmek
tedir (1937-1939). Eletirel bilin bir iir evrimi ile sonuland
na gre, bu dzyaz notlarla iirlerinin sorunu zerindeki bu srar
l duru, gelimekte olan yeni bir yenilenme krizinin kantyd. y
leyse yle diyeceiz: O yorucu alma srasnda ayrdna var
makszn kendine almak Yorar i tanmlama noktasna vardysan
-o kadar ki, onu yeniden ele aldn ve onda bir yap bulgulayarak
yeniden dzenledin (1934'de sana anlamsz gelen bir eydi bu)-,
sen daha tesini hedefliyordun. Ekstra iirlerin oluturduu grup
lar incelediinde ve bunlar almak YorarSu kalanyla badar
nitelikte bulduunda, yeni bir poetikann amacn gsteriyor ve bu
poetikann ynn iziyordun. yleyse, yldr yaptn bu tek
rarl ve fragmanter dzyaz sorgulamalarn nedeni neydi?
almak Yorar, kynden gurur duyan, ehri de ona benzer bir
yer olarak dleyen, ancak orada yalnzlkla kar karya kalp,
buna, yalnzca kendisini kklerinden koparmaya ve ky ile e
hirden uzaa atp, ergenliin sonu olan daha trajik bir yalnzlk
iine itmeye yarayan cinsellik ve tutkuyla zm bulan ergenin
serveni olarak tanmlanabilir. Bu derlemede, hepsi de yalnz,

ancak isel imge sayesinde ksa sreli dnyalarna sk skya

bal olduklar iin olaanst derecede canl kiilerin anmsan
mas olan bir biimsel tutarllk kefettin [rnek. Sisli son Manzara"da (Manzara VI), hava insan sarho ediyor, dilenci onu
grappaV iine ektii gibi iine ekiyor, delikanl sabah iiyor.
almak Yorar)n tm hayal dolu dnyas byledir.]
imdi, yaanan serven kadar onun armsal teknii de bu
drt ylda zld, ilki, erkein yalnzlnn pratik kabul ve hak
l karlmas ile sonuland, ikincisi ise yeni ritimler ve yeni gs
terim biimlerine olan kantlanm gereksinim ve birka clz giri
im ile. Hakl olarak, eletirin zellikle imge kavram zerinde yo
unlat. imgenin kendisinin anlatnn konusu olduu eklindeki
1934 ylna ait tutkulu tanmnn yanl ya da en azndan vakitsiz
olduu ortaya kt. Bu ana kadar sen, gerek figrleri antrdn
-onlar isel karlatrmalarla kendi alanlarnda kkletirerek,ancak bu karlatrma hibir zaman anlatnn konusu olmad, bu
nun da yeterli bir nedeni var: Konu, bir kii ya da doalc bir bi
imde alglanm bir manzarayd. Sonuta, almak Yorar)n ola
s birliini yalnzca doalc serven biiminde grm olman bir
rastlant deil. iirlerin btn naslsa, tek tek iirler de yledir.
unu ak olarak belirtmek gerekir: Yarnki serveninin baka
nedenleri olmal.
Bu yeni iirler grubu, yazldnda, yani onu yadsmak zorunda
olacan zaman, kendisinde kendi n tayacaktr. Ancak bu
ana kadar sylenenlerden iki ilke ortaya kyor:
1) onun kuruluu her tekil iirin kuruluuna benzer olacaktr;
2) doalc anlat biiminde zetlenmesi mmkn olmayacaktr.
Ancak, bu iki noktada temelsiz olan ey -anlatya indirgenemeyecek bir iirin gereklilii,- gene de yarnn mayasdr. Yaraty
ancak keyfi, eletiri d e gdleyebilir. Yalnzca yapt tarafn
dan hakl karlacak bir niyet, akld bir ilkedir. Drt yl sren

tutkulu amalar ve igzlem bunu sana dayatyor, tpk 19311932'de bir ses sana iirler anlatmay dayatt gibi.
Bu gereklilik karsnda yeni iirin ne syleyecei eklindeki so
nulandrlmam gerekliliin ortadan kalkmas mantkl bir ey
dir. Bunu iirin kendisi syleyecektir ve bunu sylediinde, sz
konusu olgu gemie mal olacaktr, tpk imdi almak Yorar)n
gemie mal olduu gibi.
Elbette, bu kez de imge sorunu gndemi igal edecek. Ancak,
grdmz gibi, bu bir imgeler anlatma, bir bo forml sorunu
olmayacaktr, nk hibir ey bir imgeyi zihinde canlandran
szcklerle bir nesneyi zihinde canlandran szckleri birbirin
den ayrt edemez. Bu, doalc deil simgesel bir gereklii be
timleme -ister dorudan ister hayalgc yoluyla- sorunu ola
caktr. Bu iirlerde olaylar gereklik yle istedii iin deil, zihin
yle karar verdii iin meydana gelecektir -eer meydana gele
cekse. Tek tek iirler ve iir gruplar bir zyaamyks deil, bir
yarg olacaktr. Ksacas, lahi Komedya'a olduu gibi (oraya
ulamak gerekiyordu), senin simgenin alegoriye deil, Dantegil
imgeye karlk gelmesi gerektii yolunda bir uyar bu.
iir grubunu dnmek bouna olacaktr. almak Yorar a g
rld gibi, zaman zaman tek iirde younlamak, onda ge
mii amak yeterli olacaktr. Eer iki nermeden ilki gerekse,
yeni tek bir iir yazmak yeterli olacaktr -belki imdiden yazlm
tr d a - ve tm iir grubu gvence altna alnm olacaktr. Yalnz
ca bu da deil, verili bir dizede her ey rtk olarak yer alacak
tr. Sakin bir bakn yarn balayan uzun sreli kaosa dzen ve
birlik getirecei bir gn gelecektir.
Cesare Pavese
* zgn m etinde ngilizce olarak kullanlm. A ft6rglow szcnn, par
lak bir eyin yok olmasndan sonra kalan parlt; gnbatmndan sonraki pa
rlt; bir parlakln zihinde bir imge olarak varln srdrmesi ve ok zevk
alnan bir eyi izleyen ho duygu gibi eitli anlamlar var. (ev.)

PAVESE: OLMAK VE YAPMAK

1950den on yl sonra, bir tanmlama giriiminde bulunabiliriz.

Pavesenin yaznsal ve ahlaki eyleminin anlam, dnya yznde
ki iki varolma tarz arasndaki zahmetli geite yatmaktadr: Bir
edilgenlik ve varolusal anonimlik verisinden yola karak, tm
yaadklarmzn kendi kendini kurma, bilinlilik ve gereklilik ol
duu noktaya ulamak. Yaznsal ve ahlaksal eylem, diyeceiz
buna. Yaznsal yn asndan bu, u anlama gelecektir: ileli
bir dlamalar ve indirgemeler yolundan geerek, ikame edile
mez deneyim ekirdekleri, her dzeyde mutlak iletiim demek
olan imgelere varmak iin yaraty, lirik idkmelere, yazara z
g beeninin zevkine ya da d dnyann doalc tannmasna
kendini brakmak olarak kavramann dna kmak. Yaratc se
im olarak ise bu, u anlama gelecektir: iirsel olmayan sanayi
ehrinde, iirsel olmayan tarm ve ky kkenli Piemonte'de ken
dini gsteren boz imgelerden, ehreden yoksun varlklardan,
kaba ve dikkatsiz konumalardan olumu gnlk yaam, on
dan sayfada bir alan ve isel bir renk, younluk kazanan bir ili
kiler sistemi, apl bir dil karncaya kadar yorulmamacasna
kazmak. Ksacas, bir siup. slup -imdiden, sluptan sz et
mek eskimi bir sylem gibi geliyor kulaa, nk bu on ylda l
m grnen eyler arasnda, yaznsal ve sanatsal pratikte ve
sorunsalda, slup kavram da var- slup bir ifre ile bir beeni
nin st ste bindirilmesi demek deildir, dnyayla olan ilikimizi

dile getirmek zere bir temel koordinatlar sisteminin seilmesi

dir. Ahlaksal bilinte olduu gibi yaznsal ifadede de bir slup
oluturmak Pavesenin kendine hedef setii bir dev olmutur,
nk iki tasarda da ortak olan nokta, onun srdrd, ilen
memi, sessiz ve olumsuz bir balang verisini indirgeme, se
me ve derinletirme ilemi olmutur.
Pavese yaradl gerei ya da kayra sonucu air deildi; kendi
kendini tanmlama srar dnda, genlik yazlarnn bize aktard
ya da olgunluk dnemi yazlarnda zyaamyksel varsaym
olarak sunulan onunla ilgili ilk imge, abas an, toplumsal ko
ullarn ve dnemin ortak abasndan ayrt edilmeyen bir gen
imgesidir. Kendisiyle ilgili bu imgeyi dile getirmeyi -yani, ona d
ardan, lirizme bavurmakszn bakmay- baardnda, onu
kendi imgelerinden biri haline getirdi, bugn bu imgede o dne
min tipik enisini daha iyi grebiliyoruz: Gen olmann zevkini
karmaktan ok bundan ac eken bir genlik, deneyimsizlikle
ri, paraszlklar, gereince tanmlanm bir topluma ait olmay
lar, gelecek tasarlarnn yokluu renksiz ve tatsz bir bolukta
uulduyor grnen, geceleri yalnz balarna, amasz bir bi
imde dolaan ehir genlerinin oluturduu gruplar. Bu terimin
yannda Pavesede her zaman bir bakas vardr, nasl olunmas
gerektiine beenerek bakma, ancak hep istee bal belli bir
belirsizlikle: Neler yapmas gerektiini bilen, yaamn iyi ve kt
ynlerinin bilincinde olan pratik insan, Gney Denizlerindeki
amca olundan motosiklet srcs Amelioya, kararl ve biraz
erkeksi kadnlara veya gizli ii politikas dnyasna. Ancak her
zaman sz konusu olan, bir d veridir, ulalacak bir hedeftir,
hatta Defoe, Melville ve VVhitmandan, Piemonte olabilecek o
Middle VVest'in kat taral insanlarna uzanan olgusal epik ede
biyatna bir armaandr. Aslnda Pavesenin temsil etmek istedi
i ey, bu katl -b u slubu- kendisinin klacak kiinin ilerleyi
idir ve belki de bunu pratik uygulamada deil, yalnzca varolu
tarznda ele geirecektir. Belki Pavesenin gerek ideali, bilen ki
inin hznl bilgelii ile yapan kiinin gvenli kendine yeterlii
dir: 7ra donne solehin (Yalnz Kadnlar Arasnda) Clelias gibi.

Ancak genel olarak Pavesenin anlatlarnda renmek demek,

ayn zamanda ve her eyden nce nasl ac ekileceini, alnan
yaralar karsnda nasl davranmak gerektiini renmek de
mektir; bunu renmeyen de boyun eer.
te yandan, edebiyatn bize retebilecei ey, pratik yntemler,
varlacak sonular deil, yalnzca tutumlardr. Kalan, edebiyattan
karlacak bir ders deildir: Onu retmesi gereken yaamdr.
Ancak bu, pratik rnek dzeyinde de, yaam dersi dzeyinde de
Pavesenin imgesinin bize yardmc olmad anlamna gelmez.
Ar hareketi nda Paveseden ok fazla konuuluyor, oysa
onun kendini yok etmeye ynelik drts zerinde gn be gn
kazand savatan ok az sz ediliyor. Pavese kendi klasikleri
nin ahlakn, yapma etiini, kendi yaamnda, kendi iinde, ba
kalarnn almalarna katlmada da etkin hale getirmeyi baar
mtr. Yaamnn son be ylnda onu tanm olan bizler iin Pa
vese, almada, yaratc almada, yaynevi almasnda kesin
dinamikliin adam olarak, kendisi iin her hareketin, her saatin
bir ilevinin ve bir rnnn olduu adam olarak, az konumas
nn ve bakalaryla bir arada olmaktan haz duymasnn, eylemle
riyle varoluunun bir savunusu olduu adam olarak, sinirliliinin
tmyle bir etkinlik ateine kaplm kiinin sinirlilii olduu, bil
gelikle enilendirilmi az saydaki dinlenme ve yrylerinin
ok almasn bilen bir adamn dinlenme ve yryleri olduu
bir adam olarak kalyor. Bu Pavese teki Pavese'den, olumsuz ve
umutsuz Paveseden daha az gerek deil ve bu yalnzca arka
dalarnn anlaryla ve yazlan sayfalar dndaki bir etkinlikle s
nrl deil; yapan" insan, kitaplar yazan insan buydu; olgunluk
dnemi kitaplar, bu utkunun, hatta bu mutluluun izini tar, hep
buruk bir mutluluk olsa da. Pavese'nin mutluluunun, hznn y
reindeki g bir mutluluun, acnn derinletirilmesi itkisinden
kaynaklanan -ta ki aradaki uurum ok genilediinden yorucu
denge paralanncaya kadar- bir mutluluun yks de vardr.
Kitaplarn ve insani olgunun bize gsterdii biimiyle Pavese'nin
kendini kuruuyla ilgili ders, pratik bir kuatmay, kendi sava

nn koullarnn dntrlmesini ve olumsuzluk zerindeki bir

utkuyu gstermekle birlikte, asl gerekletirimini, yaananla ilgi
li isel bilin dzeyinde, bir ey tarafndan yaanmaktansa bir
eyi yaamay baarmada -b u bir ey deimese bile- gster
mektedir. Pavese'nin nemli edinimi, bilinlilik edinimidir, onu
tek edinim olarak deerlendirmek zorunda kalsak bile, yaam
ve lm ile ilgili d haberlerden, kendi dram asndan hibir
eyin deimemi olduu sonucunu karmak zorunda olsak bi
le. Pavese'nin ahlak, slubu" onun iin acya kar bir d zrh
olmamtr: Acy bir ocan atei gibi iinde tutabilmek iin de
mirden bir isel ekirdek olmutur.
Bir eser ve bir yaamla ilgili tm program, gnln ilk sayfala
rndan birinde kararlatrlmt bile (20 Nisan 1936). karla
cak ders u: Sanatta da, hayatta da yap kurmak, hayattan ol
duu gibi, sanattan da zevk dknln kovmak; trajik d
zeyde varolmak". Pavese'nin yaratc eserinin, bunun yan sra
kuramsal araynn temas buradadr; hatta gnln temas
da buradadr: Trajik dzeyde yaama ile zevk dkn yaama
kartl. Zevk dkn yaama" nedir? Bunu, Pavesenin sz
ckleriyle tanmlamaya alalm. Ruh hallerini kendi ilerinde
bir ama olarak deerlendirmek..., samimiyete kendini brak
mak, mutlak bir ey iinde yok olmak..., gelime ve ilkeler ol
makszn kesik kesik yaamak... Peki, trajik dzeyde varolmak"
nedir? O sayfada yle grnyor ki Pavese'nin tanm yalnzca,
ruh haline iirsel evrenselliini gz nnde tutarak anlam verip,
benimseyen airin faydac soukluu ile ilgilidir (bir iir yaptn
baarmann gen aire henz insanst bir kahramanlk, bir
ahlaksal younluk mucizesi gibi grnmesi), ancak kavram
geniletebileceimiz ortadadr: Trajik dzeyde varolmak, birey
sel dram -bozuk para gibi harcamak yerine- onu her tr eyle
me, esere, her insani edime, kendi damgasn vuran younla
trlm bir g haline getirmek, yani varolusal bir gerilimi tarih
sel bir edime dntrmek, ac ekmeyi ve bireysel mutluluu,
lmmzle ilgili bu imgeleri (her bireysel mutluluun, kendi
iinde kendi sonunu tad lde acda bir izdm vardr),

iletiim ve dnm eleri, yani yaamn gleri haline getir

mek demektir.
Eer Pavesenin gnln amzn isel yolculuuyla ilgili bir
baka nemli belgesiyle, Andr Gide'in gnl ile karlatrr
sak, Gide'in eyleminin taban tabana zt ynde hareket ettiini
grrz. Gide, yaamn anlk akyla bir zdelemeye ula
mak, zaman zaman dnyann eitliliinin her ynn kavrama
nn olanakl olduu, itenliin artk ac verici olmad, hatta ac
nn uyumsuzluk yaratmad bir belirsizlik durumuna erimek
iin, kendi kltr ve mantk, dolaysyla klasiklik kabuunda ku
sursuz olarak kurulmu bir bireysel tekillik noktasndan hareket
eder.
Gidein yolu ile Pavese'nin yolu, modern edebiyatn bilisel ve
pratik tutumumuz iin nerdii iki yoldur. Yollardan biri, her ey
le zdeleme, yaamsal ve kozmik aka kendini brakma; te
ki ise seme, uyumsuzluk, en aza indirgeme, varolmann deer
lerini eyleme, yaamdan yapta, varolutan tarihe aktarmadr.
Pavese, varolusal deneyimi tarihin etii ile btnletirme eili
mi iindeki bir dnya kltr mevsimine aittir: Piemonteli airin
lmnn kronolojik bir snr izdii bir mevsim. Gerekten de,
unu sylemeliyiz: Bu on ylda Pavesenin talihi genilemeye de
vam ettiyse de, onun dersinin ada edebiyat zerinde etki
gstermesi olanaklar hzla kstlanm grnyor. Grnen o ki,
yaznsal ve sanatsal bilin bugn tmyle Gidein ynnde iler
lemektedir. Ancak on yl gz ard edilebilecek bir l ayn za
manda da: Edebiyat tarihi, kesintiye urayan ve sonra beklen
medik bir biimde yeniden gndeme gelen sylemlerden, yarm
kalm bulumalardan oluur. Bugn Pavese syleminin koulla
r uzaklam grnyor, biimsel oluturucular asndan ve
her eyden nce slubun ileci inatl asndan. Ancak bu
yalnzca onun varlnn, dnemin uzaklaan grnts aracl
yla ok gemeden yeniden kendini hissettirmeye balayaca
anlamna gelmektedir ve bu, sz konusu grnty yeni bir ya-

kinlik iinde benimsememize yetecektir, onda daha fazla eyler

grebileceiz, tpk bir yazara onu iinde yaad koullardan
ayrarak yeniden yaklatmzda baardmz gibi, onu ge
mite bizim de paylatmz, ancak artk bizim olmayan bir za
mannn yla aydnlatarak.
Bu son yllarda Pavese uzmanlarnn dikkati, onun yaptlarndan
ok, Pavese'nin kiiliini yeniden kurma zerinde younlat:
Gnlk, Pavesenin yaymlamay istemedii baslmam yaptla
r, denemeler, biyografik tanklklar. Benim bu konumam da
byle bir ilgi kutuplamasndan izler tayor. Bu gerekli bir aa
mayd, ancak bunda srar etmek bu kiilie ynelik ilginin ardn
daki nedenin dengesini bozmak demektir. Pavese'nin enerjisi
yapt zerinde, varolusal ve bilisel deneyimden bitmi bir ya
pt ortaya karan ey zerinde younlayordu, biz de mercek
lerimizi yaptlara evirmeliyiz, zellikle daha btnsel ve daha
olgun Pavesenin izini tayan yaptlara.
Yani, Pavesenin romanlarna; romanlardan sz etmemin nedeni,
poetika olarak neredeyse kart olduklarn syleyeceim ve iki
si de Pavesenin btncl" kitaplar olan, talyan edebiyatnn
benzersiz iki kitabn ikinci sraya koymak deil: almak Yorar
ile Dialoghi con Leuc (Leuko ile Syleiler)-, bunun nedeni, Pa
vese'nin enerjisinin nemli bir blmn zel bir roman trnn
bulunmasna yneltmi olmasdr. Pavese'nin dokuz ksa roman
gnmz talya'snn en youn, dramatik, homojen ve ayn za
manda -bu unsuru nemli bulanlar iin syleyeceim- toplum
sal ortamlarn, ksacas nsanlk Komedyas'nn, bir toplumun
kroniinin temsili dzeyinde en zengin anlat evrimini olutur
maktadr. Ancak bu romanlar her eyden nce, srekli yeni d
zeylerin, yeni anlamlarn bulunduu olaanst bir younluk ta
yan metinlerdir. Sanrm bunlardan, Pavese'nin 1947 ile 1949
arasndaki dopdolu bir alma mevsimine karlk gelen ta
nesini ne karmamz gerekmektedir: La casa in collina (Tepe
deki Ev), II diavolo sulle colline (Tepelerdeki eytan), Tra donne
sole (Yalnz Kadnlar Arasnda). Tepedeki Ev, tarih ile tarih tesi

insan ahlaknn karlamasndan doan derin dnmedir; Te

pelerdeki eytan, Pavesenin tm ahlaksal ve varolusal sorun
lar yumann roman haline getirilmi biimidir; Yalnz Kadnlar
Arasnda, yaama kar tutumlarn bir rneklenmesidir. Bunlar,
hepsi de lirik gerilim ile yapsal nesnelliin kusursuz zdelii
iinde dile getirilmi, Paveseye zg suskun z szlln, do
layl iletiimin, okurun gerekliin bilisel ve yargsal tannmas
abasna ekilmesinin ar bast ierik romandr -hatta
ideoloji romandr. Pavese'nin yazd son ksa roman, Ay ve
enlik Atelerimi dta braktm grdnz, nk bugn onda
lirizm younluunun, nesnel gerekliin ve kltrel anlamlar yu
mann tmyle gereklemi olduu konusunda baz kukula
rm var; tpk olgunluk dnemine ait ksa roman ncekilerden
ayrdm gibi; bu nceki romanlar, gerekletirimlerinden kay
naklanan baarnn tm deerine karn, btncl bir ifade bii
mine yaklam basamaklardr.
Pavese, ne yazk ki ada edebiyatn ok seyrek rneini ver
dii bir edebiyata ynlendiriyor: yani her ilikide, dizelerinin her
hareketinde isel gdlenmelerden ve evrensel nedenlerden
oluan son derece btnlkl ve kesin bir anlam younlatran
byk tragedya yazarlar gibi okunmak istiyor. Tmyle yitirdii
miz bir gereklie girme, onu yaama ve yarglama tarz; ve Pa
vese'nin bugn dnya edebiyatndaki benzersiz deeri, kendi
yorucu ve yalnz yollarndan buna ulam olmasnda yatyor.
Italo Calvino

ALIMAK YORARDAN
(LAVORARE STANCA, 1936)

ATALAR
GNEY DENZLER
(Montiye)
Sessizce yryoruz bir gece yamacnda bir tepenin.
lerleyen loluunda ikindi vaktinin,
beyazlar giyinmi bir dev sanki amcamn olu
davran ar, yz kavruk ve suskun bir dev.
Bize bunca sessizlii retebilmek iin
ok yalnz kalm olmal atalarmzdan biri
- ya aptallar iinde bir byk adam veya zavall bir deli Amcaolum konutu bu akam. Kendisiyle kp
kmayacam
sordu. Duru gecelerde tepeden
Torinonun uzak fenerinin yansmas grlr.
Torinoda kaldna gre... dedi,
...ama hakkn var. Yaam, doduun yerden uzakta
gemelidir. Hem kazanr, hem tadn karrsn
ve sonunda da benim gibi krknda dndn zaman
her eyi deimi bulursun. Ama durur hep yerli yerinde
Langhe denilen bu yerler.
Bitkin bunlar syledi bana, hem konutuu da talyanca
saylmazd,
ar ar kulland yerel az,
u tepenin talar gibi ylesine kuru ki,
yirmi yln baka dilleri ne de baka denizleri
bir trl etkileyememi. O ise, biraz yorgun kyllerde
grdm
youn bakyla yokua doru yryor.

Tam yirmi yl tm dnyay gezdi.

O gittiinde, kadnlarn kucanda tad bir bebektim
henz ben.
lm dediler. Sonra, kadnlarn kimi zaman, sanki bir
masaldaki gibi,
ondan konutuklarn duydum.
Ama erkekler, acmaszlar, unutup gittiler onu.
Epeydir lm babama bir k
limanda gemilerle yeilimsi koca bir pul yaptrlm
bir kartpostal geldi; iyicil babozumu dilekleriyle dolu.
arp kalmt herkes, ama artk bym bebek
yrtnrcasna anlatmaya alt ki
Pasifikte, Avustralyann gneyinde
kpekbalklarnca yabanl
mavinin mavisi bir denizle evrili
Tasmanya denen bir adadan geliyordu kartpostal.
unu da ekledi: Demek ki inci avcl da yapyordu amcaolu.
kard pulunu kartn.
Herkes bir yorum ileri srd, ama hepsi u sonuca vard ki
daha lmediyse henz, lm yaknd.
Sonra btn bunlar kt aklndan herkesin
ve ok zaman geti aradan.
Ah nice zaman geti, Malezyal korsan oyunu
oynadmdan bu yana.
En son, lmcl bir noktada suya atladmdan bu yana,
bir oyun arkadam bir aa stnde kovalayp
aacn o gzelim dallarn krdmdan bu yana,
ve bir dmanmn kafasn paralayp dvldkten bu yana
ne yaamlar geti aradan! Baka gnler, baka oyunlar,
daha anasnn gz dmanlar karsnda baka kan
sarsntlar ve
dnceler, dler.

Sonsuz korkular retti bu kent,

bir kalabalk, bir cadde tir tir titretti beni,
ya da bir yzde, kimi zaman gizlice izlenen bir dnce.
Duyarm hl gzlerimde, bunca srten admlar stne vuran
binlerce sokak lambasnn alayl n.
Amcamn olu dnd geldi. Sava bitti.
D ev gibi o, cceler lkesinde. stelik para da yapm.
Hsm akraba fsldayordu: Bilemedin bir yl sonra
yer bitirir hepsini, sonunda yine gider gurbete.
lm byle olur bir baltaya sap olamamlarn.
Kararl bir yz var amcamn olunun. Kyde bir yer satn
ald
bir giri katnda. imentodan bir de garaj yaptrd.
nnde benzin satmak iin prl prl bir depo
ve dnemete, kprnn stnde, koskoca bir reklam
tabelas.
Bir tamir ustas oturttu paralan alsn diye
tttrp sigarasn o da dolap durdu Langhe topraklarnda.
Kyden evlenmiti bu arada. Kukusuz bir gn dnyada
karlat
yabanc kzlar gibi incecik ve sarn bir kz ald.
Yine yalnz dolat hep. Hep beyazlar iinde,
elleri arkada, yz kavruk,
pazar pazar dolap iinden pazarlkla
durmadan at pazarl yapyordu.
Tasar suya dnce, nedenini aklad bana.
Erei, tm hayvanlan vadide toplamak ve herkesi
motor almaya zorlamakm.
Ama, diyordu, hayvan yok mu u hayvan, yok daha
by ondan.
Ben dndm bunu. Bilmeliydim,
kzle insann ayn soydan olduunu burda.

Yarm saattir yryoruz. Doruk yakn. Gittike

artyor evrede hrts ve sl rzgrn.
Birden duruyor amcamn olu ve dnp bana yle diyor:
Bu yl unu yazacam ilana: Santo Ste/ano Belbo vadisi
bayramlarda hep ba ekmitir. Byle desinler Cannelli
kylleri!
Sonra yine yokua trmanyor. Anlatmsz bir toprak ve rzgr
kokusu kavryor karanlkta ikimizi, uzakta ise birka k:
ky evleri, sesi zor duyulan tatlar. Ben ise
bu adam denizden, uzak lkelerden ve hl bitmeyen
suskunluktan
koparp bana kavuturan gc dnyorum.
Yolculuklarn anlatmaz yle amcamn olu.
Yalnzca uraya ya da buraya gittiini der kupkuru
bir de motorlar dndn.
Kala kala bir tek d kalmt iinde:
bir kezinde, Balinalar adnda Hollandal bir balk
gemisinde
ateiyken, deniz deniz gezmiti.
Ar zpknlar gnete uarken grm,
kan kpk iinde balinalar karken grm
kuyruklarn dikip oklarla cebelleirken.
Arada bir anlatr bunu.
Ama ona
yeryznn en gzel adalarnda
afan skn grm talihli birisi olduunu
sylediim de,
anlarnda glmseyip
"doar dom az bile gne
eskiydi artk bizim iin gn derdi.
Bedrettin Cmert

ATALAR
Dnyadan afallam, bir ya geldi
havaya yumruklar sallyor, tek bama alyordum.
Kadnlarla erkeklerin konumalarn dinlemek
ne karlk vereceini bilemeden, pek neeli deil.
Ama bu da geti: Artk yalnz deilim
ve karlk veremiyorsam da, vermeden durabiliyorum.
Kendimi bulmakla dostlar bulmu oldum.
unu kefettim: Domadan nce, hep
kendine gvenen, kendilerinin efendisi kiilerde yaamm,
hibiri de karlk veremezmi ve hepsi sakin insanlarm.
ki akrabam bir dkkn atlar - ailemizin ilk
para yz gr - dardan gelmi olan ciddiydi,
iten pazarlkl, acmasz ve baya: bir kadn gibi.
teki, bizden olan, dkknda roman okurdu
- yremizde sorun oldu bu - ve ieri giren mteriler
ksa szcklerle yant verdiini duyuyorlard
eker yok, slfat da,
hibir ey kalmam. Daha sonra bu ikincisi,
iflas eden kaynbiradere yardmc oldu.
Bu insanlar dndke daha gl hissediyorum kendimi
aynaya bakp omuzlarm iirmeye,
dudaklarma arbal bir glmseme verm eye oranla.
ok ok nceleri, dedelerimden biri
bir kylsnden kazk yemi
o zaman gidip kendisi apalam balan - yazn iyi bir i ksn diye. Byle
yaadm her zaman ve hep kendinden emin
bir ehre sergiledim, pein dedim ilerimi.
Kadnlar pek nemsenmez ailede.
Dem ek istediim, bizde kadnlar evde oturup

bizi dnyaya getirir ve hibir ey sylemezler,

hibir nemleri yoktur, anmsamayz onlar.
Her kadn kanmza yeni bir eyler aktarr,
ama hepsi bunu yaparken kendini tketir ve biz,
byle yenilenmi olarak, varln srdren yalnzca bizleriz.
Kt alkanlklarla, tiklerle, korkularla dolu her yanmz
- biz erkekler, babalar - biri kendini ldrd,
ama bir utan var ki asla bulamamtr bize,
asla kadn, asla birilerinin glgesi olmayacaz.
Dostlar bulmakla bir toprak buldum,
kt bir toprak, burada hibir ey yapmamak,
gelecei dnmek bir ayrcalk.
nk tek bana i bana ve benimkilere yetmez;
biz en ar almann stesinden geliriz, ama atalarmzn
en byk d hep hibir ey yapmamak olmutur.
Bu tepelerde dolanp durmak iin domuuz,
kadnsz, ellerimizi arkamzda tutarak.

MANZARA I
(Pollo'ya)
Yukardaki tepe ekili deil artk. itler var yalnzca
plak kayalar ve ksrlk.
Burada alma hibir eye yaramyor artk. Tepenin doruu
yanm
ve tek tazelik nefes. Yukarya kmak
ok yorucu: Bir zamanlar mnzevi buraya gelip
gcn toplamak iin burada kald.
Mnzevi kei postu giyiyor
miskle kark hayvan ve pipo kokuyor,
topraa, allara, maaraya sinmi bu koku.
Gnete kendi bana piposunu itiinde,
gzden yitirirsem, izini sremiyorum bir daha, nk rengi
yanm itlerin rengiyle ayn. Ziyaretiler kyor oraya,
ter iinde, soluk solua, bir tan zerine oturuyorlar,
onu yere uzanm buluyorlar, gzleri ge dikili,
derin derin nefes alrken. Yapt bir i yok deil:
Gneten kararm yznde sakal uzatm,
birka kzl ty. Kurumas iin tezekleri
geni bo bir alana brakyor.
Bu tepenin yamalar, vadileri yeil ve derindir.
zm balar arasndan patikalar lgn gen kz gruplarn
yukar gtryor, parlak renkli giysiler giymiler,
keiler gibi oynamak, oradan ovaya barmak iin.
Kimi zaman m eyve sepetleri beliriveriyor,
ancak en tepeye kmyorlar: Kyller sepetleri srtlarnda
evlere tayor, iki bklm olmu, yapraklarn arasna
gmlyorlar yeniden.

Yapacak ok ileri var kyllerin, mnzeviyi grm eye

gitmiyorlar,
bir aa inip bir yukar kyor, topra apalyorlar tm
gleriyle.
Susadklarnda kana kana arap iiyorlar: ieyi
azlarna dayayp, gzlerini yanm dorua eviriyorlar.
Sabahn serinliinde, iyice yorgun dm, geri dnyorlar
afakta yaptklar iten ve bir dilenci getiinde,
kuyulardan rnlerin ortasna dklen onca su
imesi iin onu bekliyor. Kadn gruplarna glyor
ve soruyorlar ne zaman kei postlarna brnerek
tepelere oturup gnete esmerleeceklerini.

GECE
Ama rzgrl gece, berrak gece
bellein belli belirsiz anmsad, uzaktr,
bir andr. Yitmi akn bir sakinlik,
o da yapraklardan ve hilikten olumu. Hibir ey kalmyor,
anlarn tesindeki o zamandan, belli belirsiz
bir anmsama dnda.
Kimi zaman geri dnyor gne
yaz gnnn kprtsz na,
o uzak aknlk.
Bo pencereden
ocuk diri ve koyu tepelerdeki geceye bakard
ve arrd tepeleri st ste ylm grmekten:
belirsiz ve berrak devinimsizlik. Karanlkta hrdayan
yapraklar arasnda, tepeler belirirdi,
orada gne ait her ey, yamalar
ve aalar ve zmbalar apak ve lyd
ve yaam bir baka yaamd, rzgrdan, gkyznden,
yapraklardan ve hilikten.
Kimi zaman geri dnyor
gnn kprtsz sakinliinde ans
o youn yaamn, akn kta.

SONRA
BULUMA
Bedenimi oluturan, onu anlarla sarsan
bu sarp tepeler, o kadnn mucizesini
aralyor, onu yaadm ve anlayamadm bilmeyen
kadnn.
Bir akam ona rastladm: Daha ak bir leke
belirsiz yldzlarn altnda, yazn sisi altnda.
evrede bu tepelerin kokusu vard
glgeden daha derin, ve anszn bir ses ykseldi,
sanki bu tepelerden kyormu gibi, hem daha duru
hem daha buruk bir ses, yitmi zamanlardan bir ses.
Kimi zaman onu gryorum, nmde yayor
kesin, deimez, bir an gibi.
Onu hibir zaman kavrayamadm: Gereklii
hep kayor benden, hep uzaklara gtryor beni.
Gzel mi, bilmiyorum. Kadnlar arasnda olduka gen:
Onu dndmde, bu tepelerde
yaanm ocukluun uzak bir ans kageliyor,
ne kadar gen. Sabah gibi. Gzleri bana
o gemi gnlerin uzak gklerini getiriyor.
Ve gzlerinde amaz bir kararllk var: afan
bu tepelerde grd en net k.
En sevdiim eylerin en derinlerinden
yarattm onu ve onu anlayamyorum.

YALNIZLIK TUTKUSU
Aydnlk pencerede bir para akam yem ei yiyorum.
Oda imdiden karanlk ve gk grnyor.
Dar kldnda, sakin yollar biraz sonra
ak krlk alana ulayor.
Yem ek yiyor ve ge bakyorum - kimbilir ka kadn
yem ek yiyordur bu saatte - bedenim sakin;
bedenimi ve btn kadnlar sersemletiyor i.
Darda, yem ekten sonra, geni ova zerinde
yldzlar gelip topraa dokunacak. Yldzlar canl,
ama tek bama yediim bu kirazlar kadar gzel deil.
Gkyzn gryorum, ama pas rengi atlar arasnda
biliyorum
birka k imdiden parldyor ve aada grltler
yaplyor.
Byk bir yudum ve bedenim yaamn tadyor
aalarn ve rmaklarn, ve her eyden kopmu hissediyor
kendini.
Biraz sessizlik yeterli ve her ey duruyor
kendi gerek yerinde, bedenimin durduu gibi.
Duyularm nnde her ey yaltlm,
bunu sorgusuz kabul ediyorlar: Sessizlikten bir grlt.
Karanlktaki her eyi bilebilirim
kanmn damarlarmda aktn bildiim gibi.
Ova, otlar arasnda byk bir su ak,
her eyden oluan bir akam yemei. Her bitki ve her ta
hareketsiz yayor. Yediklerimin, bu ovada yaayan her eyle
damarlarm beslemesini dinliyorum.

Gece nemli deil. Gkyznn drt bir yan

bana tm grltleri fsldyor, ve minik bir yldz
bolukta rpnyor, yiyeceklerden uzak,
evlerden, deiik. Kendi kendine yetmiyor,
ok sayda arkadaa ihtiyac var. Burada karanlkta, tek
bana,
bedenim sakin ve bir efendi gibi duyuyor kendini.

SABAH
Yar aralk pencere bir yz evreliyor
deniz zerinde. Gzel salar
denizin yumuak ritmine elik ediyor.
Bu yzde anlar yok.
Yalnzca kaamak bir glge, bulutlardan olumu gibi.
Glge, el dememi bir maara kumu gibi
nemli ve tatl, alacakaranlkta.
Anlar yok. Yalnzca
bir fslt, anya dnm denizin sesi.
Gn doarken kla ykanan
afan yumuak suyu, yz yeniden aydnlatyor.
Her gn zamansz bir mucize,
gnein altnda: Tuzlu bir k dolduruyor onu
ve canl balk kokusu.
Bu yzde an yok.
Onu anlatacak szck yok
ya da gemie balayacak. Dn,
dar pencereden yok oldu, tpk
biraz sonra yok olaca gibi, hzn olmakszn
ve insan sz, deniz zerinde.

YAZ
Ak bir bahe var, alak duvarlar arasnda,
kuru otlardan ve ktan, topran
piiren yava yava. Deniz kokan bir k.
Sen bu otlar iine ekiyorsun. Salara dokunup
any silkeliyorsun onlardan.
Dtn grdm
birok meyvenin, tatl, bildiim bir ot zerine,
yumuak bir dle. Sen de byle irkiliyorsun
kann srayna. Ban sallyorsun,
sanki havada bir mucize oluyormu gibi
ve mucize sensin. Ayn tat var
gzlerinde ve scak anda.
Dinliyorsun.
Dinlediin szckler ancak dokunuyor sana.
Sakin yznde ak bir dnce var
omuzlarn sanki deniz yla saran.
Yznde yreini bir meyve dyle sktran
sessizlik var, eski bir acy damtyor ondan
o zamanlar den meyvelerin z gibi.

GECEYE AT
T epe gece gibi, ak gkyznde.
Onun iinde ban var, belli belirsiz kmldayp
o ge elik eden. Dallar arasndan grlen
bir bulut gibisin. Gzlerinde glyor
senin olmayan bir gkyznn tuhafl.
Topraktan ve yapraklardan tepe
kara bir ktle gibi rtyor canl bakn,
aznda uzak kylardaki tatl bir oyuun
kvrnts. Geni tepede
oynuyor gibisin ve gn aydnlnda:
houma gitsin diye eski grnty yineliyorsun
v e daha saflatryorsun onu.
Ama baka bir yerde yayorsun.
Yumuak kann baka bir yerde yaplm.
Sylediin szckler bu gn
yaln hznyle rtmyor.
ok sevimli ak bir buluttan baka bir ey deilsin,
eski dallar arasna takl kalm.

ACI
Sokaklarda dolaacam yorgunluktan tkenene dek
yalnz yaamay bileceim ve geen her yzn
gzlerine gzlerimi dikmeyi ve ayn kalmay.
Damarlarmda beni aramaya kan bu serinlik
sabahlar hi bylesine gerek olarak yaamadm bir
uyan: Yalnzca, kendimi bedenimden daha gl
duyuyorum
ve sabahma daha souk bir titreme elik ediyor.
Yirmi yanda olduum sabahlar uzak.
Ve yarn, yirmi bir: yarn sokaklara kacam,
her ta ve gn izgilerini anmsyorum.
Yarndan sonra insanlar beni yeniden grm eye balayacak
ve ayaa dikilmi olacam ve durup
vitrinlerde kendime bakabileceim. Bir zamanlarn sabahlar
gentim ve bunu bilmiyordum, geenin ben olduumu
bile bilmiyordum - bir kadn, kendi kendisinin
efendisi. Bir zamanlarki zayf ocuk
yllar sren bir alaytan uyand:
imdi sanki o alay hi olmam gibi.
Ve yalnzca renkleri arzuluyorum. Renkler alamyor,
bir uyan gibi: yarn renkler
dnecek. Her adn sokaa kacak,
her beden bir renk - ocuklar bile.
Ak krmz giyinmi bu beden
onca solgunluktan sonra kendi hayatna yeniden kavuacak.
evrem de baklarn kaydn hissedeceim
ve kendim olduumu bileceim: Bir bak frlatarak
kendimi insanlar arasnda greceim. Her yeni gnle
yollara kacam renkleri arayarak.

DEOIANIN DNCELER
Deola kahvede oturmu sabah geiriyor
ve kimse bakmyor ona. Bu saatte ehirde herkes kouuyor
afan hl diri gnei altnda. Deola da kimseyi aramyor,
sakince sigarasn iip, sabah soluyor.
Pansiyondayken bu saatte uyumak zorundayd
gcn toplamak iin: Yatan zerindeki hasr
kirletiyordu pis ayakkablaryla askerler ve iiler,
onu yorgunluktan tketen mteriler. Ama, yalnzken, her
ey farkl:
daha az yorularak ok daha iyi bir i yapabilir insan.
Dnk bey, onu erken uyandrp
pm, beraberinde istasyona
gtrmt (Elimde olsa, seninle, hayatm,
Torinoda kalrdm) ona iyi yolculuklar dilemesi iin.
akn, ama bu kez din Deola,
zgr olmaktan holanyor, stn imekten
ve reklerini yemekten. Bu sabah deta bir hanmefendi
ve geenlere baktnda, yalnzca sklmamak iin yapyor
bunu.
Bu saatte pansiyonda uyunur ve kapal yer kokusu olur
- pansiyonun sahibesi gezm eye gider - ierde kalmak
aptallarn yapaca i.
Akam kulpleri gezm ek iin gzel grnmek gerekir
oysa pansiyonda, otuz yanda, kalan bir para gzellii de
yitirir insan.
Deola profilini aynaya vererek oturuyor
ve camn serinliinde kendine bakyor. Yz biraz solgun:
havay saran ar dumandan deil. Kalarn atyor.
Marideki irade gerekir, pansiyonda yaamn

srdrebilmek iin (nk, gzelim, erkekler

kanlarm ve metreslerini gzden karm adan arzularn
tatmin etmeye
gelirler buraya) ve yorulmamacasna alyordu Mari,
nee doluydu ve salnn tadn karyordu.
Kahvenin nnden geenler D eolann dikkatini datmyor,
yalnz akamlar alr o, ar ar fetheder onlar
kulbn mzii eliinde. Bir mteriye gz szdnde
ya da ayana dokunduunda, onu zengin bir genle ak
sahnesinde
oyuncu gibi gsteren orkestralardan holanr. Bir mteri
yetiyor ona
her akam ve geimini salyor. (Belki dnk beyefendi
beni gerekten beraberinde gtrrd). Yalnz kalmak, can
isterse,
sabahlar ve kahveye oturmak. Kimseyi aramamak.

SONRA
Boylu boyunca uzanyor tepe ve yamur sessizce slatyor
onu.
Evlerin zerine yayor yamur: dar pencereyi
daha diri, daha plak bir yeil kaplad.
Sevgilim benimle uzanmt: pencere
botu, kimse bakmyordu, rlplaktk.
Gizli bedeni bu saatte sokakta yryor
kendi admyla, ancak ritmi daha yumuak; o adm gibi
iniyor
yamur, hafif ve bitkin.
Sevgilim slak ve uykulu plak tepeyi
grmyor: yoldan geiyor
ve rastlad insanlar bilmiyor.
Akama doru
sis bulutlar geiyor tepeden,
pencere onun soluunu da alyor ieri. Sokak
bom bo bu saatte; yalnz tepenin,
en karanlk bedende uzak bir yaam var.
ki bedenin slaklnda, bitkin
uzanyorduk, birbirimize sarlm uyuyorduk.
Daha tatl bir akam, lk gnele,
canl renklerle, sokak gzel olurdu.
Sokaktan gem ek bir zevk... bedenden,
ama tmyle evreye szm bir annn tadn kararak.

Aalkl yollarn yapraklarnda, kadnlarn tasasz

yrynde,
her insann sesinde, iki bedenin unuttuu,
ama gene de mucize olan yaamdan bir para var.
Ve bir yolun sonunda evler arasnda
tepeyi kefetmek, ona bakmak ve dnmek
sevgilinin de ona baktn, dar pencereden.
Karanla gmlm plak tepe
ve yamurun fslts. Kendisiyle
tatl bedeni ve gl gtren sevgili yok.
Ama yarn afan ykad gkte
sevgili yola kacak, hafif admyla,
istersek, karlaabiliriz.

KIRDAK EHR
DSPLN
afakta balyor almalar. Ama biz afaktan
biraz nce balyoruz, kendimize rastlamak iin
sokaktan geen insanlarda. Her birimiz yalnz olduunu
anmsyor, uykusu olduunu, tek tk geenleri
grdke - herkes kendi kendine hayallere dalyor,
naslsa afakta gzlerini aacan biliyor.
Sabah geldiinde bizi arm buluyor
gzlerimiz imdi balayan ie dikilmi.
Ama artk yalnz deiliz ve kimsenin uykusu yok.
Sakin, gnn dncelerini dnyoruz
ta ki glmseyinceye kadar. Dnen gnete
hepimiz kendimizden eminiz. Ama kimi zaman daha belirsiz
bir dnce - bir gl - anszn yakalyor bizi
ve gneten nceki gibi bakmaya balyoruz.
Aydnlk ehir ilere ve gllere tank oluyor.
Hibir ey rahatsz edem ez sabah. Her ey
olabilir, iten bamz kaldrp bakmamz yeterli.
Henz hibir ey yapmayan kaak delikanllar sokakta
yryor,
bazlar kouyor da. Aalkl yollarn yapraklar
sokaa glgeler dryor, bir tek otlar eksik
devinimsiz tanklk eden evler arasnda.
Birou nehrin kysnda gnete soyunuyor.
ehir dnmek iin bamz kaldrmamza izin veriyor,
sonra yeniden ediimizi bilerek.

ALIMAK YORAR
Evden kamak iin yolu gemeyi
yapsa yapsa bir ocuk yapar,
ocuk deil ki artk
btn gn sokaklarda srten bu adam
stelik evden de kamyor.
Hani yaz ikindileri vardr
meydanlar bombo uzanr batan gn altnda,
geip gereksiz aalarla bir bulvardan
durur yalnz adam.
Deer mi bunca yalnzlk, gittike daha yalnz olmak iin?
Botur yollar meydanlar yalnz gezildiinde.
Oysa bir kadn durdurmal
konuup da birlikte yaamaya inandrmal,
yoksa hep kendisiyle konuur insan. Bunun iin de
kimi vakit krktk olur geceleri
ve anlatr durmadan, anlatr yapp edeceklerini.

Byle ssz meydanda bekleyerek

rastlanmaz elbette kim seye, ama dolarken sokaklar
durduu olur insann yle bir.
Olsalard iki kii, baka olurdu ev
sokaklarda bile. Kadn olurdu, deerdi dolamaya.
G ece kimsecikler kalmaz meydanda.
Oradan geen bu adam grm ez
yararsz klar iinden evleri
kaldrmaz artk gzlerini.
Kaldrmlar dinler yalnzca
kendininkiler gibi nasrl ellerin dedii.
Doru deil ssz meydanda kalmak.
Mutlaka yolda olmal o kadn
yalvarsan eve eki dzen verecek.
Bedrettin Cmert

ANNE OLMAK
GECE ZEVKLER
Biz de duruyoruz geceyi duymak iin
rzgrn en plak olduu anda: yollarda
rzgrn souu, her koku snm;
burun deliklerimiz titreen klara doru kalkyor.
Hepimizin karanlkta bizi bekleyen bir evi var
dndmz: bir kadn karanlkta bizi bekliyor
uykuya dalm; odada kokularn scakl.
Rzgrla ilgili hibir ey bilmiyor uyuyan,
soluk alan kadn; bedeninin scakl
bizde fsldayan kanla ayn.
Karanlkta uzayp giden yollarn dibinden
ulaan rzgr bizi ykyor; titreen
klar ve gergin burun deliklerimiz,
plak, kararsz. Her koku bir an.
Uzaktan karanlktan kageldi ehirde rpnan
bu rzgr: orada ayrlarla tepelerde,
gnein stt bir otun,
nemlerle kararm bir topran bulunduu. Anmz
keskin bir koku, ka
diplerin kokusunu yayan deilmi topran
kk tatll. Snm her koku
karanlk boyunca ve ehirde bize rzgr eriiyor yalnzca.

Bu gece uyuyan kadna dneceiz,

donmu parmaklarla bedenini aramaya,
ve bir s kanmz sarsacak, nemlerden kararm
bir topran ss: bir yaam soluu.
O da gnete snm ve kefediyor
plaklnda en tatl yaamn,
sabahlan yok olan, ve onda topran tad var.

MANZARA IV
(Tina'ya)
Kyda sigara iiyor iki adam. Suyu yarmakszn
yzen kadn kendi dar emberi dnda
yeil grmyor. Gk ile aalar arasnda
uzanyor bu su ve kadn akp gidiyor orada
bedensiz. G e bulutlar km,
kprtsz. Duman duruyor havann ortasnda.
Buz gibi suyun altnda otlar var. Kadn
zerinden geip gidiyor; oysa biz eziyoruz onu,
yeil otu, bedenimizle. Sular boyunca baka bir arlk
yok. Yalnz biz duyuyoruz topra.
Belki onun suda uzanm bedeni
doyumsuz souun, gnelenmi kol ve bacaklarndaki
scakl emdiini duyuyor ve onu dipdiri braktn
durgun yeilde. Ba hareket etmiyor.
O da uzanmt, otlarn ezildii yerde.
Yar grnen yzn koluna dayam
otlara bakyordu. Kimsenin soluu duyulmuyordu.
Hl havada onu suya alan ilk prt duruyor.
zerimizde duman duruyor.
imdi kyya kt ve bizimle konuuyor, ktkler arasndan
ykselen esmer gvdesinden dklyor su damlalar.
Sesi, suda iitilen tek ses
- bouk ve diri, nceki zamanlarn sesi.
Kyya uzanm,
dnyoruz, onun bedenini iine brakt
o en koyu, en diri yeili. Sonra, birimiz
suya atlayp geiyor, omuzlar darda,
kpkl kulalarla, kprtsz yeili.

MANZARA VIII
Akam, anlar
rzgrn soluunda belirip
nehrin sesini dinlemeye balyor. Su
ayns, karanlkta, l yllarn.
Karanln sessizliinde bir alkant ykseliyor
seslerin ve uzak gllerin getii;
uultuya bo bir renk elik ediyor
gneten, kylardan ve ak baklardan.
Seslerden bir yaz. Her yz gemi bir tad
ieriyor olgun bir meyve gibi.
D nen her bakta imen tad var,
akamlar sahilde gnele ykanm eylerin
tad. Bir deniz soluu var.
Bir gece denizi gibi bu belirsiz glge
skntlardan, eski rpertilerden, gn yle bir dedii
ve her akam geri dnen. l sesler
o denizin krlmasna benziyor.

SYAN
l adamn yz arplm v e yldzlara bakmyor:
salar kaldrma yapm. G ece daha souk.
Yaayanlar eve dnyor, rpererek.
Onlarla gitmek zor; hepsi bir yana dalyor,
kimi bir merdiveni kyor, kimi bodruma iniyor.
afakta gidip, kendini gneli bir ayra atan da var.
Yarn biri, umutsuz
alayla alayl gler, alrken. Sonra bu da geer.
Uyuduklarnda l adama benziyorlar: Bir kadn da varsa,
koku daha ardr, ama lleri andryorlar.
Her gvde arplm, yatana sarlyor
krmz kaldrmdaki gibi: afaktan beri sren
uzun yorgunluk ksa sreli bir ac gibi.
Her bedende koyu bir pislik birikiyor.
Yalnzca, o l uzanm yldzlara.
Gnein yakc scanda, duvara yaslanm
paavralar da lye benziyor. Kaldrmda
uyumak dnyaya olan gveni gsteriyor.
Paavralar arasnda bir sakal ve sinekler
m zerine; geenler sinekler gibi
hareket ediyor sokakta; dilenci sokan bir paras.
Yoksulluk srtan yzn sakalla rtyor
bir ot gibi ve huzurlu bir hava veriyor. Yz arplm,
lebilecek
bu ihtiyar, kan iinde,
oysa bir nesneye benziyor ve canl. Bylece,
kan dnda, her ey bir paras sokan.
Gene de, yldzlar kan grd yolda.

(Massimo'ya)
Orada duran adamn nnde tepeler var karanlkta.
Bu tepelerde toprak olduka,
kyller apalamak zorunda. Tepelere bakyor ve grmyor,
hapiste uyankken gzlerini kil'tleyen biri gibi.
Orada duran adam - hapisteydi - yarn yeniden balyor
ie birka arkadayla. Bu gece yalnz.
Tepeler yamur kokuyor ona: hapiste rzgrla
kimi zaman ulaan uzak koku.
Bazen yamur yaard ehirde: Bo sokakta
soluun ve kann almas.
Hapis yamur alyordu, hapiste yaam
sona ermiyordu, gne bile alyordu bazen:
Arkadalar bekliyordu ve gelecek bekliyordu.
imdi yalnz. Topran duyulmam kokusu
kendi bedeninden ykselmi gibi geliyor ona, ve uzak anlar
- o topra bilir - topraa zorluyor onu,
gerek topraa. Kyllerin apayla
bir dmana vurur gibi topraa vurduklarn,
ve birbirlerinden lesiye nefret ettiklerini dnmek
birok dman gibi, ie yaramyor. Bir sevinleri de var
kyllerin: u srlm toprak paras.
tekilerin ne nemi var? Yarn gnete
tepeler uzanm olacak, her biri payna deniyle.

Arkadalar tepelerde yaamyor,

otlarn yerine raylarn olduu ehirde
domular. Bazen o da unutuyor bunu.
Ama ehre ulaan toprak kokusu
kyllerin kokusunu tamyor artk. Uzun bir okay,
gzleri kapattran ve hapisteki dostlar
dndren, bekleyen uzun hapsi.

POGGIO REALE
Sakin gkyznde dar bir pencere
yrei sakinletiriyor; birisi memnun lm orada.
Darda, aalarla bulutlar var, toprak
ve gk. Buraya ulayor sesler:
tm yaamn uultular.
Bo pencere
aalarn altnda tepeler olduunu aa karmyor
ve uzakta bir nehrin kvrlarak aktn, akta.
Su berrak, rzgrn soluu gibi,
ama kimse dikkat etmiyor buna.
Bir bulut beliriyor
gk drtgeninde kat ve beyaz ilerleyen.
arm evleri ve tepeleri seiyor, havada
beliren her eyi, akn kularn havada
szldn gryor. Sakin gezginler
o nehir boyunca gidiyor ve kimse farkna varmyor
kk bulutun.
Artk bo mavilik
dar pencerede: oraya bir kuun l
dyor, sesleri paralayan. O bulut
belki aalara dokunuyor ya da nehre iniyor.
imenlere uzanm adam otlarn soluunda
onu duyuyor olmal. Ama hareket etmiyor gzleri,
yalnzca otlar kprdyor. lm olmal.

BABA OLMAK
MT
Gen tanrnn bir insan olaca gn gelecek,
acsz, anlam insann l
glmsemesiyle. Gne de uzaktan geiyor
kylar aleve boyayarak. Gn gelecek tanr
bir zamanlara ait kylarn artk nerede olduunu bilmeyecek.
Sabah uyanlr, yazn lm olduu bir sabah,
gzlerde dn gibi hl k
frtnalar ve kulakta kana dnm
gnein uultusu. Dnyann rengi deimi.
Da g e demiyor artk; artk bulutlar
meyveler gibi st ste ylmyor; suda
bir aklta grlmyor artk. Bir adamn bedeni
dnceyle eiliyor, tanrnn soluk ald yerde.
Byk gne bitti ve topran kokusu,
ve bo sokak, lm bilmeyen insanlarn
renklendirdii. Yazn lnmez.
Biri yok olduunda, herkes iin yaayan
ve lm hie sayan tanr vard.
Onun zerinde hzn bulutlardan bir glgeydi.
Yry artyordu topra.
imdi adamn
kollarnda ve bacaklarnda yorgunluun arl var
acsz: afan sakin yorgunluu
bir yamur gnn aan. Kararm kylar
genci tanmyor, oysa bir zamanlar onlara bakmas
yeterdi. Havann denizi de yeniden yaamyor onun
soluuyla. Adamn dudaklar bklyor
teslim olmu, topran nnde glmsemek iin.

ATILARDAK CENNET
Sakin bir gn olacak, souk ktan,
doan ya da len gne gibi, ve cam
gkyz dndaki pis havay kapayacak.
Bir sabah uyanlr, sonsuzcasna bir kez
son uykunun scaklnda: glge
scaklk gibi olacak. Oday dolduracak
byk pencereden daha byk bir gk.
Bir gn sonsuzcasna klm merdivenden
sesler gelm eyecek artk, ne de l yzler.
Yata brakmak gerekli olmayacak.
Yalnzca afak girecek bo odaya.
Pencere yetecek her eyi sakin bir aydnlkla
kuatmaya, neredeyse bir k.
Srt st yze zayf bir glge oturacak.
Anlar gizlenmi glge ynlar olacak
tpk minedeki eski kor gibi.
An daha dn snen gzlerdeki yakc
alev olacak.

YALINLIK
Yalnz adam - hapiste yatm olan - hapise dner
her bir para ekmei srnda.
Hapiste k topra zerinde kaan tavanlar
dlerdi. K sisinde
adam sokaklarn duvarlar arasnda yaar, souk su
ierek, bir dilim ekmei dileyerek.
nsan sonra yaamn yeniden doacana inanr,
soluun sakinleeceine, kn dneceine
scak bir lokantadaki arabn kokusuyla,
ve gzel atein, ahrn, akam yemeklerinin. nsan inanr,
ierde olduu srece inanr insan. Bir akam dar klr,
tavanlar yakalamlardr ve scakta onlar yemektedirler
dierleri, neeli olanlar. Onlara camlardan bakmak gerekir.
Yalnz adam bir kadeh imek iin ieri girmeye cesaret eder
tam da souk iliklerine ilediinde ve arabna bakar:
dumanl renk, ar tat.
Ekmek parasn diler, hapiste
tavan kokan, ama artk ne ekmek tad vardr
ne de baka bir ey. arap da sis kokar yalnzca.
Yalnz adam o tarlalar yeniden dnr, onlar srm
olmann mutluluuyla. Bo salonda
alak sesle ark sylem eye alr. Yeniden grr
kil boyunca Austosta yeil olan
plak allar. K pee slk alar.
Tavan yeniden belirir ve myorlardr artk.

BABA OLMAK
Gereksiz denizin nnde yalnz adam
bekler durur akam, bekler durur sabah.
Orda ocuklar oynuyor, ama bu adam
isterdi ki bu adam onun da bir ocuu olsun
ve seyretsin onlar oynarken.
Her gn yklp yeniden doan
ve ocuklarn yzne renk katan
bir saraydr suyun stnde koca bulutlar.
Deniz her zaman olacaktr.
Yaralar sabah. Bu slak kumsalda
alara ve talara taklarak srnr gne.
kar dar adam bulank gnete, yrr
deniz boyunca. Vurup kyya artk yatmayan
kpklere bakmaz bile.
Bu saatte, lklnda yatan,
uykudadr hl ocuklar. Bu saatte bir kadn
yalnz olmasa seviecek bir kadn
uyuyordur yatanda. Uzaktaki kadn gibi
rlplak soyunur ardan adam ve iner denize.

Geceleyin sonra, dalp gidince deniz

yldzlar altndaki koca boluk dinlenir.
Kzllam evlerde ocuklarn
balan der uykudan, bazs da alar.
Beklemekten yorgun adam
yldzlara kaldrr gzlerini, ama onlar duymazlar ki.
Bu saatte bir ocuu soyup uyutan kadnlar vardr.
Bu saatte bir yatakta bir adamla sarlm kadnlar vardr.
Karanlk pencereden bouk bir soluk giriyor,
denizin tm zncn bilen adamdan gayri
kimse dinlemiyor onu.
Bedrettin Cmert

SABAH YILDIZI
Yalnz adam kalktnda deniz hl karanlktr
ve yldzlar sallanr. Denizin yatann bulunduu kydan
bir soluk scakl ykselir,
ve solua tat verir. Bu hibir eyin olamayaca
saattir. Hatta diler arasndaki pipo bile
snmtr. G eceye aittir sessiz alkalanma.
Yalnz adam dallardan byk bir ate yakmtr oktan
ve atein yeri kzllatrmasna bakar. Deniz de
ok gem eden ate gibi olacak, alev alev.
Hibir eyin olmaca bir gnn afandan daha kts
yoktur. Yararszlktan daha ac bir ey
yoktur. Gkyznde asl duruyor
yeilimsi bir yldz, afan artt;
henz karanlk denizi gryor ve ate lekesini
adamn bir ey yapm olmak iin snd;
gryor ve kardan bir yatan bulunduu karanlk
dalar arasnda uykudan ba dyor. Saatin ar ilerleyii
acmasz, artk hibir ey beklem eyen birisi iin.
Gnein denizden ykselmesine, uzun gnn
balamasna deer mi? Yarn
saydam kla geri dnecek lk afak
ve dn gibi olacak ve asla hibir ey olmayacak.
Yalnz adamn tek istedii uyumak.
Son yldz sndnde gkyznde,
adam ar ar piposunu doldurur ve yakar.

SE V G S ZLK R LE R NDEN
(LE POESIE DEL DISAMORE, 1934-38)

HZNL ARAP (2)

Zor olan, fark edilmeden oturmak.
Gerisi kendiliinden geliyor. yudumla
geri dnyor, tek bana dnme arzusu.
yice uzaklayor uzak uultular,
her ey yitiyor ve bir m ucizeye dnyor
domu olmak, bardaa bakmak. I
(yalnz insan ii dnmezlik edemez)
dnebilmek iin severek katlandmz
eski yazg oluyor yeniden. Sonra gzler,
krmesine szlayan, havann ortasna dikiliyor.
Bu adam kalkp, yatmaya eve gitse,
yolunu yitirmi bir kr andrr. Birisi
bir keden kverip, dvebilir onu.
Birden bir kadn belirip, sokaa uzanabilir,
gzel ve gen, bir baka erkein altnda, inleyerek,
bir zamanlar bir kadnn onunla inledii gibi.
Ama bu adam grmez. Yatmaya eve gider
ve yaam sessizliin uultusundan baka bir ey deildir.
Bu adam soysanz, bitkin kollar bitkin bacaklar
bulursunuz, birka irkin, seyrek ty. Kim derdi ki,
bir zamanlar yaamn alevlendirdii
bu adamda lk damarlar dolamaktadr? Kim inanr,
artk o uyumak iin eve gelip, uyuyamadnda, inlediinde,
bir zamanlar u bedeni bir kadnn okadna,
titreyen, gzyalaryla slanm o bedeni ptne?

YARATILI
Hayattaym ve gn aarrken arttm yldzlar.
Sevgilim uyuyor hl ve bilmiyor.
Herkes, tm dostlar, uyuyor. Aydnlk gn
rtk yzlerden daha ak duruyor nmde.
Bir ihtiyar geiyor uzaktan, almaya gidiyor
ya da sabahn keyfini karmaya. Farkl deiliz,
ikimiz de ayn aydnl soluyoruz
ve sakin, sigara iiyoruz almz bastrmak iin.
htiyarn gvdesi de salkl ve zinde
olmal - sabah karsnda plak olmal.
Yaam suda akyor bu sabah
ve gnete; evreye diri
suyun lts yansm, herkesin bedeni arnacak
giysilerinden.
Byk bir gne olacak ve ak denizin burukluu,
gne altnda tketici amansz yorgunluk
ve hareketsizlik. Sevgilim olacak
- bedenlerden bir giz. Herkes kendince bir ses verecek.
Suyun sessizliini bozan tek bir ses yok
afakta. Ne de gkyz altnda
kprdayan bir ey. Yalnzca yldzlar eriten bir scaklk.
El dememi sabah hissetmek
titretiyor insan, kimse uyanmamasna.

DEOLANIN GER DN
Sokaktan dneceiz geenlere bakmak iin
ve biz de geenlerden olacaz. Gecenin
tatszlndan kurtulup, sabah nasl kalkacamz
aratracaz ve nasl bir zamanlarn admyla dar
kacamz.
Bamz bir zamanlarn almasna eeceiz.
Oraya dneceiz, cama kar, sersemlemi,
sigara imek iin. Ama gzler ayn olacak,
hareketler de yz de. O bedenimize szan,
bakmz yok eden gereksiz giz
ar ar lecek, her eyin yok olduu
kann ritminde.
Bir sabah kacaz,
evimiz olmayacak artk, sokaa kacaz;
gecenin tatszl terk etmi olacak bizi;
yalnz kalmaktan rpereceiz. Ama yalnz kalmay
isteyeceiz.
Geenlere bakacaz, yenilmi, ama nefret etmeyen,
barmayan bir kimsenin l glmsemesiyle,
ok eskilerden bu yana yazgnn
- olmu ya da olacak her eyin kanda, kann fsltsnda olduunu bildii iin.
Alnmz eeceiz, tek bamza, sokan ortasnda,
kandaki bir yanky dinleyerek. Ve bu yank titremeyecek
artk.
Gzlerimizi kaldrp, yola bakacaz.

ALIKANLIKLAR
Aalkl yolun asfaltnda sessiz bir gl
oluturuyor ay ve arkadam baka zamanlan anmsyor.
O zamanlar beklenm edik bir karlama yeterdi ona,
yalnz deildi artk. Aya bakarak
geceyi solurdu. Ama karlat kadnn,
titrek merdivenlerde yaad ksa macerann
kokusu daha taze. Sakin oda
ile anszn beliren hep orada yaama arzusu
doldururdu yreini. Sonra, mehtapta,
uzun, yorgun admlarla, memnun, geri dnerdi.
O zamanlar kendisiyle ok iyi arkadat.
Sabah uyanr, yataktan atlard,
bedenini ve eski dncelerini yeniden bularak.
Dar kmaktan holanrd, yamura brakarak kendisini
ya da gnee, yldzlara bakmaktan,
apansz beliren insanlarla konumaktan zevk alrd.
Batan balamay bildiine inanrd, son gne dek
her yeni gnle birlikte mesleini deitirerek.
Byk yorgunluklarn ardndan oturup sigara ierdi.
En byk zevki, yalnz kalmakt.
Dostum yaland, daha ok sevecei
bir ev istiyor, bir gece dar kmak
ve aalkl yolda durup aya bakmak,
ancak geri dndnde sessiz bir kadn bulmak,
sakin bir kadn, sabrla bekleyen.
Dostum yaland ve kendine yetmiyor artk.
Geenler hep ayn; yamurla
gne ayn; ve sabah bir l.
Yorulmaya demiyor. Ve mehtapta dar kmak
bekleyenin yoksa demiyor.

YAZ (1)
Yar kapal gzleri, biimli bedeniyle
yeniden belirdi kadn, yolda yryerek.
Elini uzatarak dorudan bakt,
kprtsz asfaltta. Her ey yeniden belirdi.
Uzak gnn devinimsiz nda
paraland an. Kadn yaln alnn
yukar kaldrd ve o zamanlarn bak
yeniden belirdi. Bir elini tekine uzatm,
kaygs o zamanlarn kaygs.
Her ey renklerine ve yaama kavuuyor yeniden
onun uzak baknda, yar kapal aznda.
Uzak gnlerin kaygs geri dnd
devinimsiz bir yaz beklenm edik renkleri ve scaklyla
boy gsterdiinde, o boynu bkk baklarda. Yar aralk
dudaklardaki tatlln azaltamayaca
kayg geri dnd. Kprtsz bir gkyz,
souk, bekliyor o gzlerde.
An sakindi
/.amann boynu bkk nda, sessizce
lyordu pencere oktan sislere brnp yok olduunda.
Paraland an. Silik dokunuun
kaygs renkleri yeniden alevlendirdi
ve yaz ve canl gk altnda scaklklar.
Ama yar kapal az ve boynu bkk baklar
yalnzca insanlk d kat bir sessizlie yaam verir.

D
Bedenin hl ldyor mu elin ya da esintinin
keskin okaynda, ara sra
baka bedenler buluyor mu esintide? Birou geri dnyor
kann bir titreyiinden, bir hilikten. Yannda uzanm
beden de
o hilikte seni aryor.
Uar bir oyundu bir gn
havann okaynn yeniden belireceini dnmek
hilikte beklenmedik bir an olarak. Bedenin
bir sabah uyanacakt, kendi
scaklna tutkun, terk edilmi afakta.
Keskin bir an geecekti senden,
keskin bir glmseyi. O afak geri dnmez mi?
Havadaki bedenini saracakt
o serin okay, en derin kann
ve bilecektin lk ann afakta
farkl bir titreyie karlk geldiini,
hiliin titreyiine. Bilecektin,
tpk uzak bir gn bir bedenin
yannda uzanm olduunu bildiin gibi.
Hafife uyuyordun
gsz bedenlerle alay eden, hilie tutkun
esintide. Ve keskin bir glmseyi
geti senden, arm gzlerini aarak.
Bir daha geri dnmedi mi, hilikten, o afak?

UYUYAN DOST
Ne diyeceiz uyuyan dosta bu gece?
En gsz szck
en yrtc acdan geliyor dudaklarmza.
Bakacaz dosta,
bakacaz hibir ey dem eyen yararsz dudaklarna,
ok yava konuacaz.
Her akam
aldrsz ve dipdiri beliren eski arnn
yzn alacak gece. Bir can gibi, karanlkta suskun,
ac ekecek eskil sessizlik.
ok yava soluyan geceye konuacaz.
l sessizlie kar oylumlaya oylumlaya varlklar
apansz gelecek afan irkiltisinde
ve varlklarn tesindeki karanlkta
anlarn damlayn duyacaz. Yararsz k
gnn doan yzn vuracak ortaya. Susacak
anlar. Varlklar konuacak yavatan.
Bedrettin Cmert

KAYITSIZLIK
Bu nefret canl bir ak gibi filiz verdi
ac ekerek, kendi tkeniini grerek.
Bir yz ile bir ten istiyor, bir akm gibi.
Dnyann teni ve konuan sesler
ld, bir titreme sard eyay;
tm yaam bir sese asl kald.
Buruk bir esrime iinde geiyor gnler
geri gelip, yzm z solgunlatran sesin
hznl okaynda. Tatsz deil
belleimizde nlayan bu acmasz ve titrek
ses: Bir zamanlar bizim iin titremiti.
Ama ten titremiyor. Yalnzca bir ak
ateleyebilirdi onu, bu nefretse onu aryor.
Dnyadaki tm eya ve ten ve sesler
o bedenin ve o gzlerin
ateli okaynn yerine geem ez. Kendini yok eden
buruk esrimede, bu nefret yeniden buluyor
her gn bir bak, yarm kalm bir sz,
ve kavryor onlar, doym ak bilmezcesine, bir akm gibi.

KISKANLIK (2)
Yal adamn topra var gndzleri, ve geceleri
kendisine ait bir kadn - dne kadar ona ait olan.
Onu kefetmekten holanrd, topra deercesine,
ve ona bakmaktan uzun uzun,
glgede yatp bekleyerek. Kadn gzleri kapal glmserdi.
Bu gece yal adam tarlasnn kenarna
oturmu, ama uzakta bir leke gibi duran iti
incelemiyor. Elini uzatmyor
bir ot koparmak iin. Topraktaki saban izleri arasnda
yakc bir dnceye dalm. Toprak aa vurur
birinin elinin dediini, birinin onu ilediini:
karanlkta bile aa vurur. Ama yaayan hibir kadn
bir erkein ona sarlnn izini korumaz.
ihtiyar adam kadnn yalnzca gzleri kapal
glmsediini fark etti, srtst beklerken,
birden o gen bedenin zerinden
dnde bir baka anya ait kavrayn getiini anlyor.
Yal adam artk tarlay grmyor glgede.
Dizleri stne kp, topra skyor
sanki bir kadnmasna, sanki konuabilirmi gibi.
Ama glgede uzanm kadn konumuyor.
Kapal gzlerle uzand yerde konumuyor kadn,
glmsemiyor da, bu gece, bklm dudandan
rk omzuna. Nihayet bedeni
bir erkein sarln aa vuruyor: onda iz brakan
tek sarl ve glmsemesine son veren...

UYANI
O gnn dnmediini hava da yineliyor.
Terk edilmi pencere souu emiyor
ve g. Boaz eskil solua
yeniden amann yarar yok, altst olmu, ama
yaadn gren birisi gibi. Pimanlklarn ve dlerin
gecesi sona erdi. Ama o gn dnmyor.
Yaama dnyor hava, grlmemi bir enerjiyle,
kprtsz ve souk hava. G een yazn
altn rengiyle kzllam bitkileri
gn diri gcnden akna dnyor.
Havann soluunda yazn her biimi
zlyor, gecenin deheti yok olmu.
Gece anlarnda yaz ac veren
bir gnd. O gn yok oldu bizim iin.
Hava yaama dnyor ve boaz onu iiyor
tadn ald, geri dnm eyen bir tadn
belirsiz kaygsyla. Bu gece domu olan
pimanlk da geri gelmiyor. Dar pencere
yaz zen souk tad iiyor.
Bir kprt bizi bekliyor, terk edilmi gn altnda.

1931-40 Y ILLA R IN D A YAZILM I

TEK R LERDEN

EZG
Bulutlar topraa ve rzgra balanm.
Torino zerinde bulutlar olduu srece
yaam gzel olacak. Bam kaldryorum
ve orada gnein altnda byk bir oyun sryor.
ok sert beyaz ktleler ve rzgr aralarndan geiyor
masmavi - arasra bozuyor onlar
ve kla ykl byk yelkenlere dntryor.
Damlarn zerinde binlerce beyaz bulut
her eyi rtyor, kalabal, talan ve grlty.
ou k ez kalktmda bulutlarn
bir tasn berrak suyunda belirdiini grdm.
Aalar da g toprakla birletiriyor.
Usuz bucaksz ehirler ormanlar andryor,
gk ok yukarlarda beliriyor, caddeler arasnda.
Po zerindeki canl aalar gibi, akntlarda
yle yayor bir sr ev gnete.
Aalar da ac ekip lyor bulutlarn altnda
insan kanayp lyor, - ama toprak ile
gk arasnda sevin ark sylyor, ehirlerin
ve ormanlarn byk grkemi. Yarn vaktim olacak
kapanmak ve diimi skmak iin. imdi tm yaam,
bulutlardr, bitkiler ve caddeler, gkyznde yiten.

Kim bilir neden krlardaydm o akam.

Belki gnein verdii yorgunluktan bitmi, brakmtm
kendimi
ve yaral Kzlderiliyi oynuyordum. O zamanlar ocuk
tek bana tepelere trmanrd, bizonlar arayarak
ve boyal oklar atar, mzran sallard.
O akam tmyle sava renklerine boyanmtm.
Hava serindi, krmz-gri ieklerle bezenmiti
koyu kadife kabayoncalar ve bulutlarla gkyz
alevlere brnm, bitki saplan arasndan ykseliyordu.
Srtst uzanm ocuk
kr evinde vdklerini duyduu ge dikmiti gzlerini.
Ama gnbatm artyordu. En iyisi gzlerini yummak
ve otlarn kucaklamasnn zevkini karmakt. Su gibi
saryordu.
Birden gneten bouk bir ses ulat kulama:
Durmu, daldm suya bakan
otlan sahibi, bir aile dman,
benim o evin ocuu olduumu anlad, fkeyle bana
bozacaksam kendime ait eyleri bozmam ve yzm
ykamam syledi.
Otlarn arasndan sradm ve ellerimden destek alp,
titreyerek o karanlk yze baktm.

Ah! Ne gzel bir frsat bir adamn gsne oku saplamak

iin!
ocuk o cesareti gsteremediyse, diye dnyorum,
adamn sert, buyurgan havasndandr.
Bugn de soukkanl ve emin hareket ettiimi dnen ben
o akam sessizce ekip gittim, lmek zere olan bir
kahramann
szlerini baryor ve mrldanarak elimdeki oklar
skyordum.
Belki de beni dvebilecek gte birisinin ezici bak
karsndaki
alalmayd bu. Belki de bir hamaln nnden glerek
geildiinde
duyulan utanca benzer bir utant.
Ama beni dehete dren, asl nedenin korku olmas.
Kamak m, evet katm.
Ve geceleyin yastktaki gzyalaryla srk izleri
azmda kan tad brakt.
Adam lm. Kabayoncalar sklm, trmkla taranm.
Ama apak nmde gryorum ayr
ve merakla yryor, kendi kendime konuuyorum,
soukkanl,
uzun boylu ve gneten yanm adamn o akam konutuu
gibi.

AYLAKLIK
Fabrikalardan bir fonun nnde
g e ykselen gl iiyi gsteren
duvara asl tm byk afiler
gnete ve yamurda parampara oluyor. Masino kfrediyor
caddelerdeki duvarlarda marur yzn grp,
o caddelerde i arayarak dolamak zorunda kald iin.
Sabah kalkyor, durup gazetelere bakyor
renkli kadn yzleriyle capcanl gazeteci kulbelerinde:
Yoldan geen kadnlarla karlatryor onlar ve vaktini boa
harcyor,
nk her kadnn gzleri bir dierinden daha yorgun.
Birden
balarnn zerinde sinema afileri ve ll admlarla
krmzlara brnm ihtiyarlar geiyor ve Masino
biimsiz yzlerle renklere gzlerini dikerek
yanaklarna dokunup, daha bo hissediyor onlar.
Her yem ekten sonra, Masino yeniden dolamaya balyor,
altnn bir iareti bu. Kardan karya geiyor
ve artk hi kimsenin yzne bakmyor. Akam, geri dnp
o kzla bir sre ayrlara uzanyor.
Yalnz olduunda, ayrlarda kalmaktan holanyor,
tek tk evlerle hafif grltler arasnda
ve kimi zaman biraz kestiriyor. Kadnlar eksik olmuyor,
henz tamirciyken olduu gibi: imdi Masino
bir kadn aryor ve sadk birisini istiyor.
Bir kez -dolam aya baladktan sonra- bir rakibini yere
devirdi
ve onu bir ukurda bulan arkadalar,
eline bir bant sardlar. Onlarn da bir ii yok artk,

 ya da drd a olduklarndan bir klarnet

ve gitar grubu kurdu - Masinonun kendileriyle ark
sylemesini
istiyorlard - ve sokaklar dolap para toplamasn.
Masino da can istediinde parasz ark sylediini belirtti,
ama sokak sokak dolap hizmetileri uyandrmak
Napolililerin yapaca iti. Yemek yedii gnler
tepenin yarsna kadar birka arkada alyor yanna:
Orada hann birine kapanp erkekler kendi aralarnda birka
ezgi sylyorlar. Bir zamanlar kaykla da kyorlard,
ancak nehirden fabrika grnyor ve kzdryor onlar.
Afilerin nnde ayaklarn srd bir gnn ardndan
akam Masino bir zamanlar alm olduu
sinemada buluyor kendini. Onca sokak lambasnn yorduu
gzlerine iyi geliyor bu karanlk.
Hikayenin kalann izlemek g deil:
Gzel kzlar grebilirsin ve arasra iyi
kavga eden erkekler. O aptal
aktrlerin yerinde olup, yaamaya deecek
lkeler var. Masino dnyor,
plak tepelerden, ayrlardan ve fabrikalardan bir manzara
nnde,
hepsinden daha byk duran kendi kafasn.
En azndan bunlar onu sokak kelerindeki renkli posterler
ve kadnlarn boyal yz kadar sinirlendirmiyor.

DN SONU
Bu beden asla yeniden balayamaz. Onun gzlerine
dokunduunda
bir bek topran daha canl olduunu hissedersin,
nk toprak, afakta bile, kendi iinde susmaktan baka bir
ey yapmaz.
Ancak bir ceset ok fazla uyann kalntsdr.
Tek erdemimiz bu: balamak
her gn yaama - topran nnde,
susan bir gn altnda - bir uyan bekleyerek.
imizden biri aryor afan bunca yorucu oluuna;
uyantan uyana bir i tamamlanm oluyor.
Ancak yalnzca bir rperile kendimizi gelecekteki ie vermek
ve bir kez topra uyandrmak iin yayoruz.
Ve bazen oluyor bu. Sonra bizimle susuyor yeniden.
O yze dokunacak el gvensiz olmasa
- kendisine dediinde yaam hisseden canl el gerekten u souk topran souu
olsa, topra donduran afakta,
belki bir yeniden uyan olurdu ve susan varlklar
baka szler sylerdi afakta. Ama titiyor
elim, ve tm eyler arasnda kprdamayan ele
benziyor en ok.
Baka zamanlar afakta uyanmak
bir acyd, bir k paras,
ama bir zgrlkt de. Topran
elisk sz neeliydi, hzl bir anda,
ve lmek gene oraya dnmekti. imdi, bekleyen beden
ok sayda uyann kalnts ve topraa dnmyor.
Bunu sylemiyor bile, sertlemi dudaklar.

TOPRAK VE LM
(LA TERRA E LA MORTE, 1945-46)

Kzl toprak, kara toprak,

denizden geliyorsun sen,
kurumu yeillikten,
eskil szcklerin ve umarsz
abann ve talar arasnda
sardunyalarn bulunduu bilmiyorsun denizden ne ok szck
ve yorgunluk getirdiini,
sen bir an gibi varsl,
kra toprak gibi,
sen sert ve ok yumuak
szck, gzlerinde toplanm
soyluluka eski;
gen, bir m eyve gibi
an ve mevsim olan soluun dinleniyor
austos gnn altnda,
baknn zeytinleri
denize tat veriyor,
ve yayor, yeniden yayorsun,
armadan, toprak gibi
emin, toprak gibi
karanlk, ayn
aa vurduu
ok eski mevsimler ve dler
cenderesi, tpk
annenin elleri gibi,
mangaln teknesi gibi.

27 Ekim 1945

Sen kimsenin asla sylemedii

bir toprak gibisin.
Sen hibir ey beklemiyorsun
dallar arasndaki bir m eyve gibi
dipten fkracak
bir szn dnda.
Sana erien bir rzgr var.
Kuru ve lm varlklar
engelliyor seni ve rzgra karyor.
Kol ve bacaklar, eskil szler.
Yazn titriyorsun.

29 Ekim 1945

Sen de bir tepesin,

ve talardan bir patika
ve kamlklarda oyun,
ve geceleyin susan
zmban biliyorsun.
Sen sz sylemiyorsun.
Susan bir toprak var,
senin topran deil.
Bitkilerde, tepelerde
sren bir sessizlik var.
Su ve krlar var.
Teslim olmayan
kapal bir sessizliksin, dudaklar
ve karanlk gzlersin. zmbasn.
Bekleyen bir toprak
ve sz sylem eyen.
Yakc gkyzleri altnda
gnler geti.
Sen bulutlarda oynadn.
Kt bir toprak Y zn bunu biliyor.
Bu da zmba.
Yeniden bulacaksn bulutlar
ve kaml, v e sesleri
ayn bir glgesi gibi.
Oyunlarn ksa ve
gece yaam tesinde
szleri yeniden bulacaksn,

atee verilmi ocukluun tesinde.

Susmak tatl olacak.
Topraksn ve zmba.
Atee verilmi bir sessizlik
krlar yakacak
enlik atelerinin akam yakt gibi.

30-31 Ekim, 1945

Yzn tatan yontulmu,

kann sert topraktan,
denizden geldin.
Her eyi alp, inceliyorsun
ve kendinden atyorsun
deniz gibi. Yreinde
sessizlik var, bastrlm
szckler. Karanlksn.
Senin iin afak sessizliktir.
Ve topran sesleri
gibisin - kovann
kuyuya arp,
atein ezgisi,
bir elmann d;
eiklerde sylenmi fsltl
umutsuz szler,
bebein bar - hi
gem eyen eyler.
Sen deimiyorsun. Karanlksn.
Kapal mahzensin
yeri plak toprak olan,
bir kez ocuun
yalnayak girdii
ve hep yeniden anmsad.
Karanlk odasn,
afan balad
eski avlu gibi
hep yeniden anmsanan.

5 Kasm 1945

Kan dklen
tepeleri bilmezsin sen.
Hepimiz katk
hepimiz attk
silahlarmz ve adlarmz. Bir kadn
kamz izliyordu.
Yalnzca birimiz
yumruu skl durdu,
bo gkyzn grd,
bam edi ve susarak
ld duvarn dibinde.
Artk kanl bir gmlek ve
ad. Bir kadn
bizi bekliyor tepelerde.

9 Kasm 1945
Bedrettin Cmert

Tuzlu sudan ve topraktan

bakn. Bir gn
denizden akp geldin.
Bitkiler vard
yannda, scak,
henz sen kokan.
Nergis ve zakkum.
Her ey gzlerinde sakl.
Damarlarn, soluun
tuzlu sudan ve topraktan.
Scak esintinin kp,
en scak gnlerin glgesi her ey sende sakl.
Bouk sesisin,
krlarn, l
gizlenmi bldrcnn,
tan scakl.
Kr yorgunluktur.
Kr acdr.
G eceyle kylnn
hareketi bitiyor.
Byk yorgunluksun
v e doymu gece.
Kaya ve ot gibi,
toprak gibi, kapalsn;
deniz gibi arpyorsun.
Seni ele geirebilecek
ya da durduracak
sz yok. Toprak gibi

topluyorsu yaralar
ve onlara yaam veriyorsun,.
okayan soluk, sessizlik.
Deniz gibi kurusun,
karaya vurmu bir balk gibi,
hibir ey sylemiyorsun
ve kimse konumuyor seninle.

15 Kasm 1945

Hep denizden geliyorsun,

onun bouk sesi var sende,
hep allklar arasnda akan suyun
gizemli gzleri var,
ve alak bir alnn, tpk
bulutlarla ykl alak bir gkyz gibi.
Her defasnda yeniden yayorsun
yrein zaten bildii
ve iinde gizledii
eski ve yabanl bir ey gibi.
Her defa bir kopu,
her defa lm.
Hep savatk.
arpmay seenler
lm tatt
ve kana giden kapy.
Artk birbirinden nefret etmeyen
uzlam dmanlar gibi
sesimiz ayn,
ayn cezam z
ve plak gkyz altnda
yan yana yayoruz.
Tuzaklar yok aramzda,
gereksiz eyler yok hep savaacaz.
Yine savaacaz,
hep savaacaz,
nk birlikte
lm uykusunu aryoruz

ve bouk bir sesimiz var

alak ve yabanl bir alnmz
ve zde bir gkyzm z.
Bunun iin yaratlmz.
Sen ya da ben darbeyle karlarsak,
uzun bir gece izler bunu
bar ya da atekes olmayan
ve gerek lm olmayan.
Sen artk yoksun. Kollar
bouna rpnyor.
Yreim iz sarslana dek.
Senin bir adn sylediler.
lm yeniden balyor.
Bilinmez ve yabanl ey
yeniden dodun denizden.

19-20 Kasm 1945

Ve o zamanlar biz korkaklar

fsltl akam,
evleri seven,
nehir kysndaki patikalar,
o yerlerin krmz,
pis klarn, dindirilmi,
susturulmu acy ellerimizi kopardk
gl zincirden
ve sustuk, ama yrek
kanla irkiltti bizi,
tatllk yoktu artk,
kendimizi brakmak yoktu
nehrin kysndaki patikaya - kle deildik artk, yalnzl
ve yaamay rendik.

23 Kasm 1945

Topraksn ve lmsn.
Mevsimin karanlk
ve sessizlik. Hibir varlk
yok senden daha uzak
afaa.
Uyanm gibi grndnde
yalnzca acsn,
gzlerinin iinde ac ve kannda
ama sen duymuyorsun. Bir ta
nasl yaarsa, sert toprak,
yle yayorsun.
Dler saryor seni
grmezlikten geldiin
hareketler, hkrklar. Ac,
bir gln suyu gibi
titreip seni kuatyor.
Suda halkalar var.
Sen onlar yok olmaya brakyorsun.
Topraksn ve lmsn.

3 Aralk 1945

19 4 6 DA Y A ZILM I K R

Gl kysndaki aalar
seni grm bir sabah.
Talar, keiler, ter
gnlerin dnda,
gln suyu gibi.
Gnlerin acs ve kargaas
glde iz brakmyor.
Gndzler geecek,
kayglar geecek,
baka talar ve ter
kann tutacak
- her zaman byle olmayacak.
Bir eyleri yeniden bulacaksn.
Bir sabah geri gelecek,
kargaann tesinde,
gln zerinde yalnz olacaksn.

Sen de sevgisin.
Kandan ve topraktansn
tekiler gibi. Yryorsun
evin kapsndan
ayrlmayan birisi gibi.
Bekleyen ve grmeyen
biri gibi bakyorsun.
Ac veren ve susan
topraksn.
Yorgunluklar, irkiltiler var sende,
szckler - yryorsun
bekleyi iinde. Sevgidir
senin kann - bakas deil.

LM GELECEK VE GZLER
GZLERN OLACAK
(VERR LA MORTE E AVR I TUOI OCCHI, 1951)

TO C. FROM C.
Sen,
alacal glmseyi
donmu karlar zerinde Mart rzgr,
karda u veren
dallarn dans,
inleyerek ve ltarak
kk ohlarn ak bacakl geyik,
zarif,
keke
bilseydim yine
her gnnn
akp giden zarifliini,
her davrannn
kpks an yarn donmu
aadaki ovada sen, alacal glmseyi,
sen, ltl gl.

11 Mart 1950

IN THE MORNING YOU ALWAYS

COME BACK
afan lts
aznla soluk alyor
bo yollarn sonunda.
Gzlerin gri k,
afan tatl damlalar
koyu tepelerde.
Admn ve soluun
evleri suyla rtyor
seher rzgr gibi.
ehir rperiyor,
talar koku salyor yaamsn, uyansn.
afan nda
yitmi yldz,
esintinin hrts,
scaklk, soluk sona erdi gece.
Iksn ve gndz.

20 Mart 1950

Bir kann var, bir soluun.

Sen de
etten yaplmsn, salardan,
baklardan. Toprak ve aalar,
Martn g, k
titreiyor ve sana benziyor gln ve admn
kprtl sular gibi gzler altndaki krklk
toplanm bulutlar gibi yumuak bedenin
gnete bir toprak paras.
Bir kann var, bir soluun.
Bu toprak zerinde yayorsun.
Onun tatlarn tanyorsun,
mevsimlerini, uyanlarn,
gnete oynadn,
bizimle konutun.
Berrak su, baharn
filizlenmesi, toprak,
serpilen sessizlik,
kk bir kzken bir baka
gk altnda oynadn,
onun sessizlii var gzlerinde,
pnar gibi dipten
fkran bir bulut.
imdi glyor ve irkiliyorsun
bu sessizlik zerinde.
Berrak gkyz altnda,

yaayan tatl m eyve

bizim mevsimimizi
yaayan ve soluyan,
senin gcn
kapal sessizliindedir. Esintideki
canl ot gibi
rperiyor ve glyorsun,
ama sen, sen topraksn.
Vahi kksn.
Bekleyen topraksn.
2 1 M art 1950

lm gelecek ve gzleri gzlerin olacak Bize elik eden bu lm

sabahtan akama, uykusuz,
sessiz, eski bir pimanlk
ya da sama bir alkanlk gibi. Gzlerin
bo bir sz olacak,
susturulmu bir haykr, bir sessizlik.
Byle gryorsun onlar her sabah
tek bana kendi zerine eilirken
aynada. Ey sevgili umut,
o gn biz de bileceiz
yaam ve hilik olduunu.
lmn bir bak vardr herkese.
lm gelecek ve gzleri gzlerin olacak.
Kt bir alkanl brakmak gibi olacak
aynada l bir yzn
belirdiini grm ek gibi,
kapal bir duda dinlemek gibi.
Suskun ineceiz dipsiz burgaca.
22 M art 19 5 0

YOU, WIND OF MARCH

Yaamsn ve lmsn.
Martta geldin
plak topraa rpertin sryor.
lkbaharn kan
- anemon ya da bulut hafif admn
topra altst etti.
Yeniden balyor ac.
Hafif admn
yeniden at acy.
Toprak souktu
plak gkyz altnda,
kprtsz ve kapalyd
bulank bir dte,
artk ac ekm eyen birisi gibi.
Yreinin derinliklerinde
kra bile tatlyd.
Yaam ile lm arasnda
umut susuyordu.
imdi, her yaayan varln
bir sesi ve bir kan var.
imdi toprak ve gk
gl bir rperti,
umut arptyor onlar,
sabah altst ediyor onlar
admn, afak soluun
tmyle rtyor onlar.
Baharn kan,

tm toprak titriyor
eski bir rpertiyle.
Yeniden atn acy.
Yaamsn ve lmsn.
plak toprak zerinden
hafife getin
krlang ya da bulut gibi,
ve yrekteki sel
yeniden uyand ve tayor
ve ge yansyor
ve yeniden yanstyor eyay ve eya, gkyznde ve yrekte
ac ekip kvranyor
seni beklerken.
Sabahtr, afaktr
baharn kan,
sen topra altst ettin.
Umut dnm,
seni bekliyor, seni aryor.
Yaamsn ve lmsn.
Hafiftir admn.
2 5 Mart 1950

PIAZZA DI SPAGNADAN GEECEM

Berrak bir gkyz olacak.
Yollar alacak
amlk ve kayalk tepe zerinde.
Sokaklarn grlts
durgun havay deitirmeyecek.
emedeki renk renk
iekler
elenen kadnlar gibi
grnecekler. Merdivenler,
teraslar, krlanglar
gnete akyacak.
Yol alacak,
talar ark syleyecek,
yrek irkilerek arpacak
emelerdeki su gibi senin merdivenlerini
kan ses bu olacak.
Pencereler tan
ve sabah esintisinin kokusunu
bilecek. Bir kap alacak.
Sokaklarn grlts
yok olan kta
yrein grlts olacak.
Sen olacaksn - durgun ve berrak.
28 M art 1950

Sabahlar ak geiyor
ve terk edilmi. Byle alyordu gzlerin
bir zamanlar. Sabah
ar geiyordu, devinimsiz ktan
bir evrintiydi. Susuyordu.
Sen canl susuyordun; varlklar
gzlerinin altnda yayordu
(ac deil ate deil glge deil)
sabah bir deniz gibi, berrak.
Senin olduun yerde, k, gndzdr.
Sen yaamdn ve varlklar.
Sende uyank soluyorduk
henz iimizde olmayan gn altnda.
Ac deil ate deil o zaman,
kalabalk, farkl gnn
ar glgesi deil. Ey k,
uzak aydnlk, soluksuz kalm nefes,
hareketsiz, ak gzlerini
bize ynelt.
Gzlerinin olmadan geen
gndz karanlktr.
30 M art 1950

THE NIGHT YOU SLEPT

G ece de sana benziyor,
suskun alayan uzak
gece, yreinin derinlerinde,
ve yorgun geiyor yldzlar.
Bir yanak bir yanaa dokunuyor souk bir rperti, birisi
rpnyor ve yakaryor sana, tek bana,
sende yitmi, ateinde.
G ece ac ekiyor ve glkle soluyor afak,
arpan zavall yrek.
Ey kapal yz, karanlk kayg,
yldzlar zen ate,
senin gibi afa bekleyen var,
sessizlikte yzn inceleyerek.
Kapal l bir ufuk gibi
gecenin altnda uzanmsn.
arpan zavall yrek,
uzak bir gn afaktn.
4 Nisan 1950

G ene yamur decek

gzel kaldrmlarnn stne,
hafif bir yamur
bir esinti ya da bir adm gibi.
Meltem ile afak hl
hafif filizlenecek
yeniden ieri girdiinde
admnn altndaym gibi.
iekler ve pencere eikleri arasnda
kediler bilecek bunu.
Baka gnler olacak,
baka sesler olacak.
T ek bana glmseyeceksin.
Kediler bunu bilecek.
Eski szler iiteceksin,
yorgun ve bo szler
gem i bayramlarn
bir yana braklm giysileri gibi.
Senin de jestlerin olacak.
Szlerle yant vereceksin ilkbaharn yz,
senin de jestlerin olacak.
Kediler bunu bilecek.
lkbaharn yz;
senden umutsuz kiinin,
yreini paralayan
hafif yamur,
smbl rengi afak,

tek bana glmsediin

hznl glmseyitir.
Baka gnler olacak,
baka sesler ve yeniden uyanlar.
afakta ac ekeceiz,
ilkbaharn yz.
20 N isan 1950

LAST BLUES, TO BE READ SOME DAY

Yalnzca bir flrtt
elbette biliyordun birisi incinmiti
ok eskiden.
Her ey ayn
zaman geip gitti bir gn geldin
bir gn leceksin.
Birisi ld
ok eskiden deneyen
ama bilmeyen birisi.
1 1 Nisan 1950

NOTLAR

(Burada verilen notlar, birka ekleme, karma ve deiiklik d

nda Pavese'nin Einaudi yaynevince yaymlanan iki kitabnda
ki notlarn evirisi niteliindedir: Lavorare stanca, Einaudi, Torino, 1993 ve Le poesie del disamore, Einaudi, Torino, 1993. Pa
vese'nin II mestiere di vivere adl gnlnden alntlar, bu met
nin Trke evirisindendir: Cesare Pavese, Yaama Ura,
ev. Cevat apan, E Yaynlar, stanbul 1990.)
I. ALIMAK YORAR
i. Solaria Basm.
eviri metni olarak kullandmz 1943 Einaudi basmndan n
ce, Pavese almak Yorar balyla bir iirler derlemesi yaym
lamt; snrl saydaki bu basm, Floransa'da Solaria Yaynlar
arasnda Ocak 1936da yaymlanmtr. Solaria basmnda, 45 i
ir bulunuyordu ve 1943 basmnda yer alan grup blmlemesi
yoktu. 45 iirden 39u 1943 basmna alnmtr. kinci basma
alnmayan 6 iirden (Yol Trks, Aylaklk, Mlk Sahipleri ,
ihanet", "Kt Dostlar, Eski Disiplin) ikincisi Aylaklk bu e
viride yer almaktadr.

Pavesenin Solana dergisinin yayn ynetmenlerinden Alberto

Carocci'ye yazd mektuplarn da gsterdii gibi, almak Yorar'n Solaria basmnn gerekletirilmesi uzun bir sreyi gerek
tirdi. Pavese, Temmuz 1933'de elyazmasn Carocciye teslim et
mi, daha sonra yazd iirlerle giderek ilk metnin kapsamn
geniletmiti; metnin, yalnzca siyasal nedenlerle deil (kitap
ktnda Pavese srgndeydi), zellikle mstehcenlik asn
dan sansrle sorunlar oldu; yazar, sansrn mdahalesiyle ba
sm taslaklarndan drt iiri (Kei-tanr, Dinann Dnceleri ,
Bale, Baba Olmak) karmak zorunda kald.
ii. 1943 Einaudi Basm.
almak Yorar'in ilk basm gibi, Einaudi'nin yaymlad ikinci
basmnn da uzun bir yaym serveni oldu ve kitap anssz bir
tarihte kt. Bu kez gecikmelerin nedeni zellikle bombardman
lar ve matbaalarn boaltlmasyd: Yaymcya Haziran 1941'de
teslim edilen elyazmas, Alman igali altndaki lkede Ekim
1943de yaymlanabildi. Kitabn ilk sayfasnda u balk yer al
yordu: almak Yorar; Geniletilmi yeni basm. Pavesenin
yazdrd kapak eridinde ise u szler yer almaktayd: ada
iirin en ayrks seslerinden biri.
Derlemede 70 iir ile airin Ura adl bir eletiri eki bulun
maktadr (iki yazdan oluan ve ilki Kasm 1934, ikincisi ise u
bat 1940'da yazlan bu ekin ikincisi Henz Yazlmam Baz i
irler Hakknda balyla evirimize alnmtr). iirlerin gruplara
ayrlmas eklindeki dzenleme yazar tarafndan 1940'da ta
mamlanmtr. Cesare Pavese, almak Yorar, Geniletilmi
kinci Basm balnn bulunduu basm iin hazrlanm el
yazmas dosya, Pavese'nin u elyazs notu ile almaktadr:
Eer ikinci kez baslrsa, almak Yorar n kesin biim i bu ola
caktr. Grup balklarndan her biri tek sayfaya yazlacaktr. 8
Nisan '40.

i. iirlerin Tarihleri.
1943 Einaudi basmnn iindekiler ksmnda, her iirin yannda
yazl tarihi belirtilmitir. Buradaki notlarda, Pavesenin hemen
her zaman tarih att elyazmas metinlerle, balklarn yannda
tarih bulunan ve Pavese'nin zaman zaman dzeltmeler yapt
iir gruplar karlatrlmtr; iirin yazld gn ve ay gsteren
bir ibare varsa, bu, notlarda belirtilmitir.
Ayn iir iin deiik tarihlerin sz konusu olduu durumlarda,
notlarda doru olmas olasl daha yksek olan tarih esas aln
mtr: Genellikle, en eski olduu varsaylan elyazmasnda veri
len tarih en kesin olandr.
almak Yorar\n en eski iirleri olan ve Einaudi basmnn iin
dekiler blmnde tarihleri 1931 olarak verilen Gney Denizle
ri" ile Atalar balkl iirlerin tarihleri olarak, elyazmalarnda bu
lunan tarihler aktarlmtr: Gney Denizleri" iin 7-14 Eyll;
Atalar iinse ubat 1932.
Pavesenin verdii tarihlerde hibir zaman iirin yazld yer be
lirtilmemi. Tarihi belirtilip, yeri belirtilmeyen iirlerin hemen he
men kesin olarak Torinoda yazld kabul edilebilir; nk Pavese yaam boyunca, zellikle almak Yorar]in yazld yllar
da Torinodan ok az ayrlmtr.
Tarih ve yeri ak bir biimde saptanabilen iirler, Brancaleone
Calabro'da siyasal tutuklu olarak kald alt ay boyunca (Aus
tos 1935 - Mart 1936) yazd iirlerdir. Burada yazlan 16 iirin
tm msveddeleri, aylara gre blnm bir dizelgesi bulunan
bloknotlarda ierilmektedir. Bu 16 iirden ilk 5i o sralarda bas
kya girmi bulunan almak Yorar)n Solaria basmna girebil
mitir. (Alberto Carocciye yazd 16 Eyll 1935 tarihli mektupta
Pavese unlar sylyor: Grecein gibi, hepsi de, derlemenin
ie dnk tonunu hibir biimde deitirmeyen ve Valilik ile Bakanlkn talepleri sonucu ok incelen kitap geniletmeye ya
rayan kesinlikle masum iirler.)

1943 Einaudi basmna, Brancaleonede yazlan iirler de girmi

tir; bunlar, iindekiler ksmnda, yln yan sra ayn da gsterildi
i yegne iirlerdir; ayn gsterilmesi, tabii ki iirlerin tutukluluk
srasnda yazldn belirtmek amacn tamaktadr. Bloknotlar
da belirtilen tarihlerle, Pavesenin olaslkla birka yl sonra ez
berden saptad 1943 basmnn iindekiler ksmndaki tarihler
arasnda ok kk farkllklar vardr.
iv. Gruplar Halinde Dzenleme.
almak Yorar'daki iirlerin, adlarn alt iirden alan alt grup ha
linde dzenlenmesi (Atalar, Sonra, Krdaki ehir, Anne Olmak,
Yeil Orman, Baba Olmak), 1940 ylnda kesin biimini almtr.
Ancak iirleri snflandrma ve nasl bir dzenleme iinde yer ala
caklarn belirleme konusunda formller aray, Pavese'nin ken
di yaptyla ilgili eletirel bir altrma olarak her zaman urat
bir eydir; dizelgelerin bazlarnda, yazm olduu iirleri zaman
zaman genilettiini gsteren izler vardr.
1933 tarihli bir msveddenin arka sayfasnda, Kum iilerinin
Gnbatmha kadar gelen bir iir dizelgesinde, iirler farkl yldz
iaretleriyle u gruplara ayrlmtr: Kr; Kr-kent; Nehir; Stoac
Dinginlik alma; Sansssi. ilk , evreyle ilgili temalar olup,
neyi gsterdikleri kolaylkla anlalmaktadr. Stoac Dinginlik a
lmad a yer alan iirler, Hznl arap, Deolann Dnce
leri", Aylaklk" ve Yalnzlk Tutkusuydu; Sansssi* ise Yol Tr
ks ile iki Sigara"y ieriyordu.
almak Yorar,in Solana basm bir nshasnda, kitaba dahil
edilmemi balklarn kurunkalemle eklendii, yedi temann
taslak olarak belirlendii grlmektedir: Kr; ehirdeki Kadnlar;
ehir-kr (ibretli Hayaller]r\ iinde); Yalnz Hayaller; Cinsellik, Tut
ku ve Kadnlar; Ka (Ulysses) ve Politika; Srgn (Pimanlk
Hayallerinm iinde). Farkl temalara verilen balklar burada ak
tarlmamtr, nk birbiri ard sra yaplan yer deitirmeler ve
karalamalar bu blmlemeyi olduka kark bir hale getirmekte

dir; ancak bu blmleme, aa yukar son ve kesin alt grupluk

blmlemeye karlk gelmektedir.
Atalar grubu Kr temasna karlk gelmektedir, bu gruba hepsi
tarm-atalar izlekleri zerine kurulu sonradan yazlm iirler ek
lenmitir.
Sonra grubu ehirdeki Kadnlar temasna karlk gelmektedir;
bu gruba daha sonra yazlm olan ve ortak izlek olarak, bir d
nme ve melankoli tonu iinde ele alnan sevgi ya da cinsellik
iirleri eklenmitir.
Krdaki ehir en kapsaml gruptur ve bu grupta gerek bretli Ha
yallerin izlekleri, yani i ie gemi ehir ve krla ilgili izlekler,
gerek Yalnz Hayallerin izleklerinden bazlar, yani yalnzlk ve
toplum dna itilmilik izlekleri, gerek gen insann sevgi ve bil
gi deneyimi izlei (ki Pavese balangta bunu, Ka ve Politi
ka balnn da gsterdii gibi, toplumsal mcadeleler deneyi
mi izlei ile balantl gryordu) birlikte yer almaktadr.
Anne Olmak grubu, Cinsellik, Tutku ve Kadnlar grubuna karlk
gelmektedir; bu iirler, Sonra grubundaki iirlerden cinsel tutku
(Pavesenin bu sekide evirisini sunduumuz Henz Yazlma
m Baz iirler Hakknda adl yazsnda da belirttii gibi) ve Pavesede ok derin bir izlek olan ocuklarn dnyaya getiriliinde
ki tensel yn alarndan farkllk gstermektedir.
Yeil Orman, yaam deneyiminin politika araclyla edinildii
iirleri iermektedir. Balangta Pavese tek bir temay, Ka
( Ulysses) ve Politika\\ dnm olsa bile, imdi servenci
gen izleini burada yalnzca Darda" iiri temsil etmektedir;
teki iirler daha ak bir biimde ii mcadelelerine, Torinoda
faizmin hkm srd dnemde faizm kartlarnn yok edili
inin dourduu dehete, hapishaneye gndermede bulun
maktadr (Kat iciler", Bir Kuak, syan, "Yeil Orman");
srgnde yazlm olan teki ikisi (Poggio Reale ile Politikac

nn Szleri") Pavesenin dorudan yaad srgn ve tutukluluk

deneyimini ilemektedir.
Baba Olmak grubu (Pimanlk Hayallerimdeki) Srgn temasna
karlk gelmektedir. Hemen hepsi (Manzara VI", Mit, Yaln
lk, gd", Baba Olmak", Sabah Yldz") Brancaleonede
yazlm iirler olup, bu iirlerde srgn yaamnn ve nostaljinin
yol at lirik izlek egemendir. iirlerin bazlarnda yinelenen
Yalnz adam balangc, bir teme nota niteliindedir. (Baba Ol
mak balnn anlam iin ayn ad tayan iirle ilgili nota bak
nz). Bu gruba, daha nce yazlm olan bir iirle (Akdeniz ),
daha sonra yazlm olan bir iir de (atlardaki Cennet) gir
mitir: Bu iirlerin neden eklendiini anlamak kolay deil, belki
de ilki yabanclk izlei nedeniyle (daha nceki taslakta bu iir
Yalnz Hayaller'dek\ iirler arasnda yer alyordu), dieri ise bek
lenti duygusu nedeniyle bu gruba alnm olabilir.
II. SEVGSZLK RLER (1934-38)
Pavesenin elyazmalar arasnda, daktiloyla yazlm on bir say
falk kk bir dosyann ilk sayfasnda Sevgisizlik iirleri (193438) Cesare Pavese ve sayfarm ust ksmnda yazarn kurunka
lemle yazd daha nce karlm iirlerden en organik olanla
r" szleri yer almaktadr.
Bu iirlerin hemen hepsinin kesin elyazmas ve msveddeleri
bulunmaktadr. Zaman zaman msveddeler, son elyazmas ile
daktiloya ekilmi metinlerdeki tarihler arasnda farkllklar vardr.
Notlarda seilen tarih, doru olmas olasl en yksek olan ta
rihtir.
Sevgisizlik iirlerimdeki on bir iir unlardr: Hznl arap (2)
Yaratl, Deola'nn Geri Dn, Alkanlklar", Yaz (1)"
D, Uyuyan Dost", Kaytszlk, Kskanlk (2)", Yeniden
Uyan, ki".

Bunlar 1934 ve 1935te yazlm olan ilk ikisi dnda, srgnden

dn izleyen dnemde, o ana kadar Pavesenin iirsel reti
mini besleyen damarn tkand bir zamanda yazlm iirlerdir.
En ciddi ak krizinin yaratt fkeyle, ancak ayn zamanda ele
tirel bilincin iirsel keiflere stn geliiyle akan bu yaratc
krize, Yaama Ura adl gnlkler kapsaml bir biimde tank
lk etmektedir. 30 Aralk 1937de, gnle o yl yeniden kendi
mi iir yoluyla anlatmay denedim ve baarya ulatm" diye yaz
dnda, hi kukusuz Pavese bu iir grubuna gndermede bu
lunmaktadr. Daha sonra, eski damar yeniden bulmu olmaktan
memnunluk duyar (Vahiy", Kyl Fahie", Sarho Yal Kadn
ve srgn izleyen dnemden reddetmedii az saydaki iir) ve
olaslkla o zaman (son iirin yazl tarihi olan 1938de) Sevgisiz
lik iirleri'ni -artk onlar sona ermi bir krizin rnleri olarak de
erlendirerek- yeniden snflandrr.
III. 1931-40 YILLARINDA YAZILMI TEK RLER
Bu blm, Pavese'nin almak Yorar yllarnda yazd, ancak
1943 basmna almad iirleri iermektedir. iirlerin deiik
kayna vardr:
a) Pavesenin, ykler ve Yaymlanmam iirler" dosyasnda
muhafaza ettii, elle ya da daktiloda yazlm ve son biimleri
verilmi olan bir grup iir. Bu iirler unlardr: Hznl arap
(1)" San Martino'da Yaz, Dinann Dnceleri", almak Yo
rar (1)" ikna Olmayan insanlar, Dn Sonu, Kskanlk (2)"
Hkm Sren Huzur, Baka Zamanlar", Poetika", Manzara
(1938)", Ev ve bunlarn yan sra Sevgisizlik iirlerit\i oluturan
on bir iir ile 1946 ylnda yazlm iki iir. Daktiloya ekilmi me
tinler zerinde, Pavese ounlukla bir soru iaretiyle birlikte kur
unkalemle yl ya da mevsimi not dm; bunlar sonradan, ha
trlananlara dayanlarak yaplan tarihlendirmelerdir; baz durum
larda, Pavesenin almak Yorar'da yaymlanm iirlerle bir
arada saklad msveddelerde daha kesin bir tarih bulmak im
kn olmutur.

b) ok dzensiz msveddelerde bulunan iirler: Ezgi", im

deki ocuk, Alter Ego". Bu metinler, iirlerin talyanca basm
n hazrlayan Italo Calvino tarafndan belirlenmitir.
c) Pavesenin almak Yorar)n Solaria basmnda yaymlad,
daha sonra 1943 Einaudi basmndan kard alt iir.
ALIMAK YORARIN DNYASINDAN KOPU
Pavese, almak Yorar\n sonuna ekledii iki yazdan, ubat
1940 tarihli kincisinde (Henz Yazlmam Baz iirler Hakkn
da), almak Yorar serveninin sona erdii"ni belirtmiti.
1943 basmnda, Pavesenin bu aklamasndan sonra yazlm
birok iir yer almakla birlikte, bu iirlerin ncekilerden ok fark
l olduu bir gerektir. Bu, Pavese'nin 1930 ylndan beri izledi
i ve biimsel adan baz ok baarl rneklere karn
1936'dan balayarak skld yolunda belirtiler ortaya koyduu
anlat-iir idealinden kopmadr. Pavese'nin iir araynn, yaza
rn anlatmsal gerilimini dzyaz anlatlarda younlatrmay ba
ard andan balayarak (1939: Hapis ve Senin Kylerin;
1940: Gzel Yaz), gerek biimsel olarak gerek ieriklerde ar
lk kazanan lirizm asndan baka yollara ynelmesi bir rastlan
t deildir.
Bu andan balayarak, Pavese iir yazma gereksinimini yal
nzca sevgi ilikileriyle balantl olarak duyacaktr; sevgi iir
lerinin, hatta bir kadna adanm iirlerin bile bir kadn iin ya
zlmad, kardaki birisiyle zorunlu olarak bir diyalogu (ger
ek ya da arzulanan) ngrmeyen, yalnzca epik-lirik biim
iinde duygusal bir durumu dile getiren tipik Pavese iirinin
aksine, bu iirler hep bir kadn iin yazlacak ve kendisiyle
konuulan bir kadnn varln ngrecektir (1940 tarihli
iirin adand F.; 1945 tarihli Toprak ve lm'n C.'si; ve
1946 ylnda yazlm olup, daha nce yaymlanmam iki iir
deki kadn).

IV. TOPRAK VE LM ( 1945- 46)

Pavesenin Romada 27 Ekim 1945 ile 3 Kasm 1945 arasnda
yazd iirler, onun be yl ncesine kadar olan iirsel retimin
den net bir biimde ayrlmaktadr ve Pavese'nin o youn mev
simde yazd teki metinler arasna yerletirilmelidir. Akdeniz
mitolojisi atmosferi, Leuko ile Syleiler]in ve Bianca Garufi ile
birlikte yazd romann (Byk Ate) atmosferiyle ayndr.
Pavese bu dokuz iiri, hepsini kapsayan Toprak ve lm baly
la 1947 ylnda, Padova'da yaymlanan Le tre Venezie" dergisin
de yaymlamtr. Pavesenin gruptan setii iki iir (Kzl toprak,
kara toprak ile Kan dklen) 1949 ylnda Ressam Ernesto Treccani'nin izimleri katalogunda yaymlanm; Pavese henz hayat
tayken, bu iirler grubunun tamam Giacinto Spagnolettinin bask
ya hazrlad 1909-1949 talyan iiri Antolojisinde yer almtr.
Pavesenin lmnden sonra, Toprak ve lm grubu yazarn
lmnden sonra yaymlanm olan lm Gelecek ve Gzleri
Gzlerin Olacak adl iir kitabna dahil edilerek yaymlanmtr.
Gruptaki tek tek iirlere balk verilmemitir. Tarihler, daktiloya
ekilmi sayfalarda belirtilmektedir; yer belirtilmemi olmakla
birlikte, iirlerin yazld yer kesin olarak Roma'dr.
V. 1946DA YAZILMI K R
Pavesenin Roma'da 18-23 Haziran 1946 tarihleri arasnda yaz
d iki iir. ykler ve Yaymlanmam iirler dosyasnda dakti
loya ekilmi iki yaprak halinde ve iirlerin temize ekilmemi
nshalarnn bulunduu dosyada, kurunkalemle yazlm ms
veddeler arasnda yer almaktadr. Bir baka dosyada bulunan
notta T.'ye iki iir, 18-23 Haziran '46 eklinde gsterilmitir (bu
dosyada Pavese, o dnem boyunca Roma'da yazd tm me
tinlerin birer kopyasn ve bu metinlerle ilgili bilgileri saklyordu).
iirlerin adand T. (daha eski iirlerdeki T. ile kartnlmamal-

dr), belki de 25 Nisan 1946 tarihli gnlkte sz edilen Ter. ola

bilir. Pavese ondan yle sz ediyor:
"Her akam iinden kp kahveye uradktan ve btn arkada
larnn evlerine gitmelerinden sonra yeniden yalnz olmann o yo
un sevincini duyarsn. Her gn yeniden tattn tek mutluluktur
bu.
Doann her kesinin kendine gre bir dzeni olduunu, ayr
eleri arasnda kendine gre balantlar kurduunu gryor
sun. Szgelimi, belli bir blgedeki ieklerin renkleri hep ayn
tonda. Ter., bunu o blgeye zg bir k ve nem niteliiyle ak
lyor. Olabilir. Yaradann iine kimse karamaz. Doal yasalarn
geerli olmas yeter.
Ter., senin heyecan frtnalarnn dinmesinden sonraki durumu
hatrlatyor. Senin heyecanlarn engin, o ise kck bir kadn;
senin heyecanlarn kaba, hain, o ise yumuak ve sevimli; senin
heyecanlarn karmak, g, sana kar gelen duygular, o ise i
ten, sokulgan, iyi bir dost. Bir tutku onu bitirip tkettii zaman,
doal ve istekli bir ekilde kurtuluyor bu durumdan. Kendisin
den nceki gibi. Sonu da onlarnki gibi olacak?
Bu iki iir ilk kez 1962 ylnda Einaudi yaynevinin yaymlad Ya
ymlanm ve Yaymlanmam iirlerde yer almtr.
VI. LM GELECEK VE GZLER GZLERN OLACAK
Torino ve Romada 11 Mart-11 Nisan 1950 tarihleri arasnda,
Constance Dowling iin yazlan 10 iir (8i talyanca, 2si ngiliz
ce), Pavese'nin lmnden sonra onun Einaudi yaynevindeki
ofisinde, yaz masasnda bir dosya iinde bulunmutur. Daktilo
ya ekilmi metinlerde yazarn elyazsyla yazd balklar ve ta
rihler bulunuyordu, ilk sayfas da gene yazarn elyazsyla yazl
mt: lm Gelecek ve Gzleri Gzlerin Olacak 11 Mart-11 Ni
san 1950. Bu iirler, yazarn lmnden sonra lm Gelecek ve

Gzleri Gzlerin Olacak balkl kitapta yaymland (Einaudi, Torino, 1951).

Pavese, tarihlerin yannda yer belirtmemitir, iirlerle ilgili notlar
da verilen tarihler Pavesenin mektuplarndan yola klarak sap
tanmtr.

* Bu izlek, Pavesenin gnlndeki ilk notlar arasnda (10 Kasm 1935 ta

rihli) szn ettii evini brakp kaan kimse izleine balanmaktadr. I sansssi (tasasz, kaygsz kimse anlamna gelen Franszca sans-souci szc
nn Piemonte azna gre yazl), Pavesenin lisede hocas, ilk edebi
yat ustas ve dostu olan Augusto M onti'nin bir romannn addr. Monti'nin,
her ikisine de hayranlk duyarak romannda kar karya ge tirdii iki erdem,
Piemonteli sansss/nin, umursamazlk ve genlere zg sorumsuzluktan
oluan erdemi ile kendine gvenen, Stoik, alkan ve sessiz Piemontelinin
erdem iydi. Yazarlnn ilk dnem lerinde (belki tm yaam boyunca) Pave
se de bu iki tutum arasnda gidip gelir; ilk yazarlarndan birinin, hem al
may hem de babo yaam ycelten Walt W hitman olduunu unutmamak
gerekir. almak Yorar bal, Pavesenin Augusto M ontiye (ve Whitm an'a) getirdii kar sav olacaktr, ama cokulu bir nee ierm eyen, tutunam ayan insann zlemiyle dolu bir kar sav: Erikinlerin dnyasnda yeniyetme, alanlarn dnyasnda isiz, sevginin ve ailelerin dnyasnda ka
dnsz, kanl siyasal savalarn ve sivil sorum luluklarn dnyasnda silahsz.

RLERLE LGL NOTLAR

Sayfa
35

7-14 Eyll 1930. Gerek Solaria gerek Einaudi basmnda,

almak Yorar\n ilk iiri. airin 1943 Einaudi basmnn
iindekiler ksmnda belirttii 1931 tarihi yanltr, ithaf:
MontiVe (Pavesenin DAzeglio lisesinden hocas,
edebiyattaki ilk yol gstericisi ve daha sonra dostu
Augusto Monti). Pavese, ilk iirsel anlatm olarak
Gney Denizlerine verdii nemi gerek almak
Yorar'm sonuna ekledii iki yazdan ilki olan airin
Ura M a , gerek gnl Yaama Ura'na dile
getirmitir. Gney Denizleri , onun daha nce yazd
iirlerden net bir kopuu gstermektedir; ne ls,
ne ierii, ne kendine zg anlatya-konumaya dayal
yaps, ne de Pavesenin o yllarda okuduu Amerikan
airlerinin etkisi asndan bu iirin bir ncl yoktur.

39

ubat 1932. Elyazmasndaki tarih, Pavese'nin iindekiler

ksmna koyduu tarihle (1931) akmamaktadr.
Pavesenin istedii sonucu elde ettiine inand bu iki
iir arasnda bir buuk yllk bir sre vardr; Gney
Denizleri ile Atalar" arasnda yazd teki iirler,
Gney Denizleri ncesi bir duyarlktan izler
tamaktadr ve Pavese tarafndan almak Yorar'a
alnmamtr.

41

1933. Solaria basmnda, Manzara balkl iirlerin

yannda, bir iiri tekinden ayran Romen rakamlar yer
almamaktadr, ithaf: P0//0 Va (Pollo, ressam Mario
Sturaninin takma adyd). Gerek airin Ura adl
yazsnda gerek Yaama Uramda (20 Kasm 1937)
Pavese bu iirden sz etmektedir.

44

8-15 Austos 1932. ilk msveddelerden birindeki balk

Aktr.

45

27-29 Mays 1933. Pavese airin Ura adl yazsnda

bu iirden sz etmektedir.
Bu iirin daktiloya ekilmi bir nshasnn arkasnda
Pavesenin elyazs bir notu yer almaktadr; airin Ura
adl yazsnda ve gnlkte poetikayla ilgili aklamalarna
benzer bir aklamadr bu, ancak her ikisinden de nce
yazlm olmaldr, nk Pavesenin imge-anlat
kavramnn balang aamasn gstermektedir.
Benim abam, paralar arasndaki balant sayesinde
kendi bana ayakta duran bir yap kurmaktr ve
malzeme, canl ilikilerle yaayan bir gereklikten
olumaldr, d imgelerin deil, bu gerekliin farkl
ynleri arasndaki edeerlikler ve karmlarn canl
ilikileri. Hayal rn resim ya da mzik imgesi yerine
ilediim gerekliin arlkl yapsh koyuyorum.
Yaamda ilikilerden olumu bir ilk ekirdei -yalnzca
iki terim arasndaki bir iliki de olabilir b u - fark etmem
yeterli, bunun zerinde derinleiyor ve tmyle can
verilmi, konuan bir dnceden oluan bir gereklik
kuruyorum. Bu nedenle, ne mzii anlyorum ne de
figratif resimleri. Ne gereklii var notalarn? Renklerin
ve formlarn ieriden bir yapy kurmas ne lde
olanakl?

47

15-18 Austos 1940. Daktiloya ekilmi metinde

F.'ye Portre" bal bulunuyor.

48

3-10 Eyll 1940. Daktiloya ekilmi metinde, ithaf: F.'ye.

49

19 Ekim 1940.

50

1933. Solaria basmnda yer almyordu. Msveddelerden

anlaldna gre, Pavese'nin ilk dncesi, nc
ahs anlatmyla gen bir kzn intiharn anlatmak iken,
daha sonra gen kzn intihar anndaki dncelerini
birinci ahs anlatmyla dile getirmeye karar vermi.

51

5-12 Kasm 1932. Kendisiyle polemie giren bir okuruna

verdii yantta Pavese bu iiri yle tanmlyordu:
O talihsiz kadna gsterilen insanca bir sevgi edimi .

53

1934. Solaria basmnda yer almyordu. Srgnden

kzkardei Mariaya yazd 16 Aralk 1935 tarihli
mektupta yle diyor Pavese: Ama 'Sonra'y okumazlk
etmeyin, nk kitapta yok bu iir.

55

1934.

56

1934.

58

1933. Pavese airin Urana bu iirden yle sz

etmektedir: Artk teknik ustaln getirdii risklerden
zevk duyuyordum. Szgelimi, Gece Zevkleri"nde,
kontrast yoluyla, bedensel zevk alanna kaplmakszn,
tmyle duyumsal gstergeler arasnda bir iliki kurmak
istedim".

60

1934.

61

9 Austos 1940.

62

1934. Olaslkla syan" faist dnemde yaanan iddet

sahnelerinden birine gndermede bulunan bir iir.

Ancak ilk iki ktadaki kanl olay ile son ktadaki dilenci
arasndaki ba ak deil. Belki iirin anahtar
balndadr: Dilencininki olas son isyan biimi mi?
Msveddelerdeki varyantlar, karanlk noktalar
aydnlatmaya yetmemektedir.
63

1934. iirin yazlmas, Nisan 1934'de La Cultura"

dergisinde yaymlanan Faulkner yazsyla ayn zamanlara
rastlyor olmal; nk ayn kdn bir parasna iirin bir
blm ile Faulkner yazsnn bir blm yazlm;
bu durumda iir 1934 ylnn ilk aylarnda yazlm olsa
gerek. Massimoya ithaf (Pavesenin arkada
evresinden olan Massimo Mila, mzik eletirmeni ve
retmeni olarak alm, Mozart, Verdi, Falla stne
incelemeler yazmtr), iirin doduu atmosferi
gsteriyor. 1934 ylnda, Massimo Mila daha nce bir
kez hapse girmi bulunuyordu (1929) ve bir yl sonra,
1935de yeniden tutuklanacakt (aralarnda Pavesenin
de bulunduu tm Torino grubuyla birlikte) ve yedi yla
mahkm olup, be yl hapiste yatacakt.
(Mila, Pavesenin yazdktan hemen sonra ithafla birlikte
iiri kendisine getirdiini belirtiyor; Milann tutukland
srada matbaaya verilen Solaria basmnda iir ithafsz
km, 1943 Einaudi basmnda ithaf yeniden iire
eklenmitir.)

65

iirin balksz olarak ilk yazl tarihi 29 Mays 1935,

yazld yer Torinodaki Carceri Nuove hapishanesidir.
iirin yeniden ele alnp yazld tarih ve yer ise 15 Eyll
1935, Brancaleone'dir. Balk, Pavese'nin
Brancaleone'ye srgne gnderilmeden nce tutuklu
kald Napolideki Poggio Reale hapisanesine
gndermede bulunmaktadr,

66

Brancaleone, Ekim 1935. Msveddelerde u balklar

var: Teogoni;" Yaratl".

67

11-16 Ocak 1940. Msveddede silinen balklar unlar:

Son Oda, Son Tavanaras. iirin baz deikeleri,
temel imgeye aklk getiriyor: Tavanarasndaki
pencereden grlen gkte dnyann yok oluu.

68

Brancaleone, Ekim 1935. almak Yorarin iindekiler

ksmnda verilen tarih Aralk 1935tir. Pavese, Henz
Yazlmam Baz iirler Hakknda a bu iirin adn
anmaktadr.

69

Brancaleone, Ekim 1935. indekiler ksmnda verilen

tarih Aralk 1935tir. Msveddede Hznl Ak bal
var. Baba Olmak bal, bir baka iirin bal olan
Anne Olmak" ile oluturduu kartlk gz nnde
bulundurularak anlalabilir. Anne Olmak iirinde, kadn
ldnde de ocuklarda varln srdren bir
annelik\en, Baba Olmakta ise yalnz ve ocuksuz
erkekte gereklemeyen bir babalk tan sz edilmektedir.
Hi phesiz Pavese bu kartla nem veriyordu,
nk bu iki balk yalnzca iki iirin deil, ayn zamanda
kitabn iki blmnn baldr. Pavese'nin yaamn tm
ynlerini kapsayan mitolojik-tarmsal kavraynda her
zaman mevcut olan iki izlek sz konusudur burada:
Yaam aktaran kadn-toprak ile remenin doal
evriminin dnda kalm yalnz erkein ksrl.
Pavesenin birok iirinde, kadn-topran kart olarak
deniz imgesinin nasl bir ksrlk simgesi oluturduu
dikkate alnmaldr. Ancak Toprak ve lm iirleriyle ve
gnlkteki Afrodit denizden gelmitir aklamasyla
(25 Kasm 1945) deniz ve kadn-toprak simgeleri
birleecektir.

71

Brancaleone, 9-12 Ocak 1936. Ay, iindekiler ksmnda

da gsterilmitir. Bu iirle ilgili olarak Pavese'nin
syledikleri iin bkz. Henz Yazlmam Baz iirler
Hakknda.

75

Aralk 1934.

76

Ocak 1935. Elyazmasnda silinen ithaf: T. ye.

77

Mart-Nisan 1936. Msveddedeki dzeltmelerden yola

klarak, Pavesenin geri dnn yaratt d krkl
ile ilgili bu iire birinci oul ahsla (sfatlarda eril oul
eki kullanarak) balad ne srlebilir; iirin
kahramann allm yaamna yeniden dnen bir fahie
yapma fikri olaslkla Pavesede daha sonra olumu ve
sfatlarda diil ekler kullanmaya gemi ve fahie izleini
gelitirmitir; her eyi nc ahsa tama giriiminde
bulunmu; sonra birinci oul ahsa dnm (sfatlarda
eril oul eki kullanarak) ve -bala ramenkendinden sz ettii belli olsun diye, fahienin
yaamyla ilgili en ak deinmeleri kaldrmtr.

78

Austos 1936.

79

7-9 Ekim 1937. Grnd kadaryla, 30 Aralk 1937

tarihli gnlkte "yeniden kendimi iir yoluyla anlatmay
denedim ve baarya ulatm derken Pavese zellikle
bu ve bunu izleyeniirleregndermede bulunmaktadr.

80

12-16 Ekim 1937.

81

20 Ekim 1937. ikinci ktadaki Bir cangibi,

karanlkta
suskun, ac ekecek eskil sessizlik" dizesindeki
suskun" szc daktiloya ekilmi metinde
suskun olarak, elyazs metinde ise plak olarak
gemektedir.

82

24 Ekim 1937

83

2-3 Kasm 1937.

84

7-8 Kasm 1937. Balk yalnzca elyazmasnda var;

daktiloya ekilmi metinde balk yerine yldz iaretleri
konmu. Msveddede, Pencere" bal da yer alyor.

87

10-12 Aralk 1931. Bu iirin temize ekilmi bir nshas

yoktur; yalnzca msveddeler bulunmaktadr. Metin Italo
Calvino tarafndan belirlenmitir, ilk msveddede iirin
bal Bulutlar"dr.

88

15-16 Temmuz 1932. Temize ekilmi bir nshas

bulunmayan iiri, msveddelerden yola karak Calvino
belirlemitir.

90

1932 k. Bu iir, almak Yorar'n Solaria basmnda

yer almaktayd. Bir msveddede Kapal Fabrika"
bal var.

92

1933. iirin kesin biiminin yan sra, zerinde olduka

allm ve dzeltmelerle dolu msveddeler
bulunmasna karn, bunlar iirdeki belirsizlii
azaltmamaktadr. Dn Sonu iirini, balktan yola
karak - yani yaznsal bir alegori olarak- ve Pavesenin
poetika hakkndaki dncelerinde sk sk beliren bir
izlei gz nnde bulundurarak yorumlamak gerekir.
(rnein, Pavese Henz Yazlmam Baz iirler
Hakknda'a unlar sylemektedir: Yazmak zere
olduumuz iir, yaratma yetimize kaplar aacaktr ve
biz bu kaplardan geeceiz -baka iirler yazacaz-,
alan kullanacak ve onu rnsz brakacaz).

109

T.'ye ithafnn yer ald balksz metin daktiloya ekilmi

ve tarih olarak '46 Hazirannn ortas verilmi.
Msveddede verilen bir baka tarih de 18 Haziran.

110

iirin yazld ktta 23 Haziran tarihi verilmi.

113

C.'den C.ye anlamna gelen balk gibi iir de

ngilizcedir. Olaslkla Amerikal oyuncu Constance
Dawling ile Cervinia'ya yaplan bir seyahatten sonra
yazlmtr.

114 ngilizce baln anlam: Sabahlar Geri Geliyorsun Hep.

118 ngilizce baln anlam: Sen, Mart Rzgr.
122 ngilizce baln anlam: Uyuduun Gece.
123 ngilizce baln anlam: Kediler Bilecek.
125 ngilizce baln anlam: Bir Gn Okunacak SonBlues.

CESARE PAVESENN KISA YAAMYKS

1 9 0 8 -1 3 9 Eyll 1908de, uzun sredir Torinoya yerlemi

bulunan ailesinin her yl olduu gibi tatili geirmek zere
geldii S. Stefano Belboda (Cuneo) dodu. Kzkardei
Maria'dan sonra Cesare, kk yata len be kardein
sonuncusudur. Kyl bir aileden gelen babas Piemonte
adliyesinde memur olarak alyordu; annesi Vercellili zengin
esnaf bir aileden geliyordu. ocukluu boyunca Pavese
tatillerde Langhe yresine dnecek ve en iyi arkada,
Ay ve enlik AteleriYt\n Nutosu Pinolo Scaglione olacaktr.
S. Stefano Belbo'da ilkokulun birinci snfna balayacak,
ancak ilkokulu Torinoda zel bir okul olan Trombettada
tamamlayacaktr.
1 9 1 4 -2 6
1914de tedavisi olanaksz bir hastala
yakalanm olan babas lr. Ailenin btn yk, enerjik ve az
konuan bir kadn olan annesinin zerine kalr. lkokulu
bitirdikten sonra, ortaokulu Cizvitlerin okulu Istituto Sociale"de,
liseyi ise Massimo D'Azeglio"da okur. Lisedeki hocalar
arasnda, Piero Gobetti ve Antonio Gramscinin arkada,
faizm kart Augusto Monti vardr. Byk siyasal ve toplumsal
prestij sahibi ve aydn bir eitmen olan Montinin gen
Pavese'nin formasyonu zerinde arlkl bir etkisi olacaktr.
lk iir yazma giriimleri lise dnemine rastlar: Guido da
Verona'y. DAnnunzioyu okur, yaam boyunca bal kalaca
Ma;io Sturani ile dostluk kurar. Torinodaki bir mzikli kafede
arkclk-danslk yapan bir kzla yaad ilk duygusal hayal
krkl da bu yllara uzanr. Bulumak iin kzla
randevulatktan sonra, akam saat altdan geceyarsna kadar

bo yere onu bekler. Souk ve yamur zatrreeye

yakalanmasna ve ay okuldan uzak kalmasna neden olur.
Bu sralarda ok gl bir oku da, okul arkada Baraldi'nin
trajik lmyle yaar. Grnte mutlu ve kadnlardan yana
ansl olan arkada ak yznden intihar etmitir. 1926 ylnda
olgunluk snavn verir. lk iirlerini "Ricerca di Poesia"ya yollar,
ancak iirler reddedilir. Kendi bana ngilizce alr ve
Whitmani okur. Bu arada arkada evresi genilemi, artk
dostluk ilikileri iinde olduu Monti araclyla, Norberto
Bobbio, Massimo Mila, Leone Ginzburg ve Vittorio Fo ile
tanmtr.
1 9 2 7 -3 4
1927'de Torino niversitesi Edebiyat Fakltesine
kaydolur. 1930da annesi lr. Bu yllarda Croce okur ve ona
hayranlk duyar. almak Yorar'm ilk almalar 1931
ylndadr, bu arada Bemporad yaynevinde ilk evirisi
yaymlanr: Sinclair Lewisden II nostro signor Warren.
Floransal yaymc Paveseyi La Cultura" dergisinde Lewis ve
teki Amerikal yazarlarla ilgili denemelerinden tanmtr.
1932de mezuniyet snavlarna, Croce estetiinden kuvvetli
izler tayan Whitman hakkndaki teziyle katlr. Faist talyaya
ynelik siyasal imalar nedeniyle tezi reddedilir. Ginzburg'un
araya girmesiyle tezini savunma olanan bulur ve tam notla
mezun olur. Bu, evirilerini yapt youn bir alma
dnemidir. 1932de Torinodaki Frassinelli yaynevi Melvilleden
Moby Dick ve Sherwood Andersondan Riso nero evirilerini
yaymlar. Bu arada kazancn geici retmenlik ve zel
derslerle takviye eder. Faist Partiye kaydolmad iin
retmenlik snavlarna katlp, retim kurumlarnda
retmenlik yapamaz. 1934de yine Frassinelli yaynevi
James Joyce'dan Dedalus evirisini, Mondadori ise
J. Dos Passosdan II- 42 parallelo evirisini yaymlar.
Bir yl nce Giulio Einaudi, Einaudi yaynevini kurmu ve
dostlaryla "Massimo DAzeglio"da okul arkadalar olan
antifaist entelekteller grubunu kendisiyle almaya
armtr. 1934n balarnda Adalet ve zgrlk

hareketinden antifaist bir grup tutuklanr; tutuklananlar

arasnda Leone Ginzburg da vardr. Cesare Paveseye
La Cultura" dergisinin ynetiminde onun yerini almas nerilir.
Bu arada Pavese, Ginzburg araclyla almak Yorar'n
iirlerini grmesi iin Solariann yneticisi Alberto Carrocci'ye
gnderir. iirleri Elio Vittorini okur ve olumlu gr bildirir,
bununla birlikte almak Yorar\n yaymlanmas ancak
1936'da gerekleecktir.
1 9 3 5 -4 0
Mays 1935'de Giulio Einaudi ve birlikte alt
arkadalar ile ayn zamanda tutuklanr. Bir soruturma
srasnda polis Pavese'nin evinde, Roma'da siyasal nedenlerle
tutuklu bulunan Altiero Spinelli'nin bir mektubunu bulmutur.
Birka ay hapiste yatar. Brancaleone Calabroda geirecei
yllk srgn cezas nedeniyle hapisten kar. Suunun
affedilmesi talebi zerine cezas ksaltlacaktr. 1936 ylnda
Torinoya dndnde, niversite yllarnda duygusal olarak
baland kadnn evlenmi olduunu renir. Bu hayal
krklna almak Yorar'm baarszl eklenir. Einaudi
yaynevine olan katklarna yeniden dner; burada zellikle
Denemeler" dizisinin yaratlmasna katkda bulunur; eviri
almalarna dner, Elio Vittorini ile temasa geer. 1938de
Mondadori Dos Passos'dan yapt Un mucchio di quattrini
evirisini, Bompiani yaynevi Steinbeck'den Uomini e topi
evirisini, Einaudi yaynevi Gertrude Steindan L Autobiografa
d i Alice Toklar ve Daniel Defoedan Moll Flanders evirilerini
yaymlar. Bir sonraki yl, gene Einaudi yaynlar arasnda
Dickens'dan yapt David Copperfield evirisi ve Dawson'dan
yapt La formazione dell'urit europea dal secolo V al secolo
X/evirisi kar; Kasm 1938 ile Nisan 1939 arasnda ilk ksa
romann yazar: II carcere (Hapis) 1939 ylnn Haziran ile
Austos aylar arasnda / paesi fuo/i (Senin Kylerin),
1940'da La bella estateY\ (Gzel Yaz) yazar; bu arada Einaudi
u evirilerini yaymlar: Gertrude Steindan Tre esistenze,
Melvilleden Benito Cereo, Trevelyandan La rivoluzione
inglese del 1688-89. O yl sevgi dolu bir dostlukla Fernanda

Pivano'ya balanr. Bakalaryla birlikte Vittorini'nin Americana

antolojisi iin eviriler yapar.

1941-45

1941'de eletirmenlerin dikkatini eken

Senin Kylerin" kmtr. 1940 ile 1941 arasnda Spiaggiay
da (Kumsal) yazmtr. Bompiani, Christopher Morkyden
yapt II cavallo d i Troia adl evirisini, bir sonraki yl
Mondadori William Faulkner'dan yapt II borgo evirisini
yaymlar. 1943de ileri nedeniyle gittii Roma'da askere
arlr; astm nedeniyle kaldrld askeri hastane ona
iyilemesi iin alt ay izin verir. Atekes Roma'dayken
gerekleir; Almanlarn igal ettii ve bombardmanlarn
harap ettii Torinoya dndnde arkadalar partizan sava
iin oradan ayrlmtr bile. Kzkardeinin ailesinin gitmi olduu
Serralunga di Casal Monferratoya snr. Sava dneminin
yalnzl ona La casa in Collina'y (Tepedeki Ev) esinleyecektir.
Bamszln ardndan yeniden Torinoya dner. Komnist
partiye ye olur, LUnit gazetesine katkda bulunur, burada
Davide Lajolo ve Italo Calvino ile tanr.

1946-50 1945in son aylarndan balayarak gene i

dolaysyla Romadadr. Burada 1946 ylnn ikinci yarsna dek
kalacaktr. ubat 1946'da, Bianca Garufi ile ortaklaa olarak
Fuoco grande\\ (Byk Ate) yazmaya balar, bu yapt yarm
kalacak ve lmnden sonra 1958de yaymlanacaktr.
Torinoya dndkten sonra Leuko ile Syleiler zerinde
almaya devam eder, bu yapt 1947de yaymlanr; bu arada
Il compagnonu (Yolda) yazmaya balar; bunu, Eyll 1947 ile
ubat 1948 arasnda yaymlanan Tepedeki Ev, Tepelerdeki
eytan (Haziran-Ekim 1948) ve Yalnz Kadnlar Arasnda (1949)
izler. 1949 ayn zamanda Amerikal oyuncu Constance
Dowling ile tant yldr. Bu dnemde sk sk doduu yere
dner ve burada arkada Pinolo Scaglione ile buluur.
Scaglionenin ibirliiyle Ay ve enlik Atelerih\n karakterlerini
bulur, kitap Strega dln ald 1950 ylnda yaymlanacaktr.
Gene 1950 ylnda Cultura e Realt adl dergide yazmaya

balar; "mitos zerine bir yazs yer ald sol evrelerde

eletirilerle ve anlayszlkla karlanr. Bir sre, lm Gelecek
ve Gzleri Gzlerin Olacak iirlerini yazmak zere iire dner,
kitap lmnden sonra 1951 ylnda yaymlanacaktr.
27 Austos 1950de Torino'da bir otel odasnda intihar eder.

Ac 50
Alkanlklar 78
Atalar 39
Aylaklk 90
Baba Olmak 69
Buluma 44
almak Yorar 56
atlardaki Cennet 67
Deolann Dnceleri 51
Deola'nn Geri Dn 77
Disiplin 55
D 80
Dn Sonu 92
Ezgi

87

Gece 43
Gece Zevkleri 58
Geceye Ait 49
Gney Denizleri 35
Hznl arap (2) 75
n The Morning You Alvvays Come Back
imdeki ocuk
syan 62

88

114

Kaytszlk 82
Kskanlk (2) 83
Last Blues, To Be Read Someday

125

Manzara I 41
Manzara IV 60
Manzara VIII 61
Mit 64
Piazza di Spagna'dan Geeceim
Poggio Reale 65
Sabah 47
Sabah Yldz
Sonra 53

71

The Cats Will Know 123

The Night You Slept 122
To C. from C. 113
Uyan 84
Uyuyan Dost 81
Yalnlk 68
Yalnzlk Tutkusu 45
Yaratl 76
Yaz 48
Yaz (1) 79
Yeil Orman 63
You, Wind of March 118

120

Ak bir bahe var, alak duvarlar arasnda 48

Aalkl yolun asfaltnda sessiz bir gl 78
Akam, anlar 61
Ama rzgrl gece, berrak gece 43
Aydnlk pencerede bir para akam yemei yiyorum
Bedenimi oluturan, onu anlarla sarsan 44
Bedenin hl ldyor mu elin ya da esintinin 80
Berrak bir gkyz olacak 120
Bir kann var, bir soluun 115
Biz de duruyoruz geceyi duymak iin 58
Boylu boyunca uzanyor tepe ve yamur sessizce
slatyor onu 53
Bu beden asla yeniden balayamaz. Onun gzlerine
dokunduunda 92
Bu nefret canl bir ak gibi filiz verdi 82
Bulutlar topraa ve rzgra balanm 87
Deola kahvede oturmu sabah geiriyor
Dnyadan afallam, bir ya geldi 39
Evden kamak iin yolu gemeyi
Fabrikalardan bir fonun nnde

51

56
90

Gece de sana benziyor 122

Gen tanrnn bir insan olaca gn gelecek
Gene yamur decek 123
Gereksiz denizin nnde yalnz adam 69
Gl kysndaki aalar 109

66

Hayattaym ve gn aarrken arttm yldzlar

Hep denizden geliyorsun 103

76

Kan dklen 100

Kim bilir neden krlardaydm o akam 88
Kyda sigara iiyor iki adam. Suyu yarmakszn
Kzl toprak, kara toprak 95

60

Ne diyeceiz uyuyan dosta bu gece 81

0 gnn dnmediini hava da yineliyor 84
Orada duran adamn nnde tepeler var karanlkta 63
l adamn yz arplm ve yldzlara bakmyor
lm gelecek ve gzleri gzlerin olacak 1 17

62

Sabahlar ak geiyor 121

Sakin bir gn olacak, souk ktan 67
Sakin gkyznde dar bir pencere 65
Sen 1 13
Sen de bir tepesin 97
Sen de sevgisin 110
Sen kimsenin asla sylemedii 96
Sessizce yryoruz bir gece yamacnda bir tepenin 35
Sokaklarda dolaacam yorgunluktan tkenene dek 50
Sokaktan dneceiz geenlere bakmak iin 77
afan lts 114
afakta balyor almalar. Ama biz afaktan
Tepe gece gibi, ak gkyznde
Topraksn ve lmsn 106
Tuzlu sudan ve topraktan 101
Ve o zamanlar biz korkaklar

105

49

55

Yalnz adam - hapiste yatm olan - hapise dner 68

Yalnz adam kalktnda deniz hl karanlktr 71
Yalnzca bir flrtt 125
Yar aralk pencere bir yz evreliyor 47
Yar kapal gzleri, biimli bedeniyle 79
Yaamsn ve lmsn 118
Yal adamn topra var gndzleri ve geceleri 83
Yukardaki tepe ekili deil artk. itler var yalnzca 41
Yzn tatan yontulmu 99
Zor olan, fark edilmeden oturmak

75