You are on page 1of 57
Mic Lele Phan I 2 Giai quyét van dé bang tim kiém.. 2 Chutong Losses 3 ién lege tim kiém mi... ; 3 iéu dign van dé trong khong gian trang thai. 23 2. Cée chién luge tim kiém 5 3. Cae chién hrge tim kiém mi, 7 y van dé vé cdc van dé con. Tim kiém trén do thi va/hoic.. 1 kinh nghigm 17 tim kiém kinh nghiém: 17 2. Tim kiém tét nhat - da - 18 3. Tim kiém leo d 19 4, Tim kiém beam. 20 Chuong IIT... Cac chién luge tim kid 1. Tim dwéng di ngan nhit.. 2. Thugt toan A*. : 3. Thuat todn tim kiém nhénh-va-can. 4, Tim déi tuong tét nhi Chuong IV 3 Tim kiém cé déi thu, . . sess 33 5. Cay tro choi va tim kiém trén cy tro choi 33 6. Chién luge Minimax 34 7. Phuong phép cat cut alpha - beta 37 Phan II 40 Tri thite va lap ludn 40 Chuong V .. Logic ménh dé....... 1, Bigu dign tri thite - 2. Ci phap va ngit nghia cia logic ménh dé. 3. Dang chuan ta 4, Luat suy dién CHUONG VI Logic vi tit cap mot Phan I Giai quyét van dé bang tim kiém Vin d@ tim kiém, mt cich tng quit, 6 thé hiu 18 tim mot i tegmg tha min mot sb di hdi nao dd, trong mot dé ma vige gidi quyét né durge quy vé van dé tim kiém. Cac tro choi, ching han c& vua, c& card c6 thé xem nhu van dé tim kiém. Trong 86 rat nhigu nude di duge phép thyc hién, ta phai tim ra cée mréc di dan t6i tinh thé két cude ma ta 1 ngudi thing. Chimg minh dinh ly cing c6 thé xem nhu vin dé tim kiém. Cho mét tp cdc tign dé va céc luat suy dign, trong truéng hop nay myc tiéu cita ta 1 tim ra mét chimg minh (mt day céc ludt suy dign durge ap dung) dé durge dura dn céng thire ma ta can chimg minh, Trong cée Tinh vue nghign citu cia Tri Tug Nha Tago, ching ta thrdng xuyén phai d6i au véi van dé tim kiém. Dac biét trong lap ké hoach va hoc méy, tim kiém déng vai trd quan trong. Trong phan nay ching ta sé nghién ciru cdc ky thuat tim kiém co ban duge dp dung dé gidi quyét céc van 48 va duge 4p dung réng ri trong céc linh vac nghién ettu khic ciia Tri Tug Nhan Tao. Ching ta lin hugt nghién ciru céc ky thuat sau: Cie ky thudt tim kiém mi, trong 46 ching ta khéng cé higu biét gi vé cdc déi trong dé hudng din tim kiém ma chi don thuan 1a xem xét theo mt hé théng nao dé tit c8 cée d6i tuong dé phat hign ra ddi tugng can tim. Cac kj thuat tim kiém kinh nghiém (tim kiém heuristic) trong d6 chimg ta dya vio kkinh nghigm va sy hiéu biét cia ching ta vé van dé cin giai quyét dé xay dymg nén him danh ‘#id huéng dn sy tim kiém, Cac ky thuat tim kiém t6i wu. Cée phurong phap tim kiém c6 46i thi, tite 14 cde chién luge tim kiém mude di trong, cae 9 choi hai ngwéi, ching han e& vua, e& tuéng, c& card. Chuong I Cac chién luge tim kiém mit Trong chong nay, ching tdi sé nghién ciru céc chién luge tim kiém mii (blind search): tim kiém theo bé réng (breadth-first search) va tim kiém theo d6 sau (depth-first search). Higu qué ciia cde phurong phip tim kiém nay ciing s€ durge dénh gid, 1, Biéu dién van dé trong khéng gian trang thai ‘M6t Khi ching ta muén gidi quyét mét van dé nao dé bang tim kiém, dau tién ta phai xde dinh khong gian tim kiém. Khong gian tim kiém bao gom tit cd cde d6i tugng ma ta cin quan tm tim kiém. N6 c6 thé la khong gian lign tuc, ching han khéng gian cde vécto thye n chidu; né cing cé6 thé 1a khéng gian cdc déi tuong ri rac. Trong myc nay ta sé xét vige biéu dién mot vin 48 trong khéng gian trang thai sao cho vige gidi quyét vin dé dirge quy vé vige tim kiém trong khong gian trang thai, ‘Mét pham vi réng Ién cde van dé, dae biét cdc cau d6, cdc trd choi, c6 thé mé ta bing céch sir dung khdi nigm trang thai va todn tir (phép bién Adi trang thdi). Ching han, mot hdch du lich c6 trong tay bin 48 mang luéi giao thong néi céc thinh phé trong mét ving inh thé (hinh 1.1), du kiéch dang 6 thanh pho A va anh ta mudn tim dung di t6i thim thinh phé B. Trong bai todn nay, céc thinh phé 6 trong céc ban dé la céc trang thdi, thinh phd A Ta trang thai ban dau, B la trang thai két thi. Khi dang & m@t thanh phé, ching han & thanh phé D anh ta c6 thé di theo cdc con dug dé néi t6i céc thanh phé C, F va G. Céc con dudmg néi cée think phé sé duge biéu din béi cée todn tit. MGt todn tit bién d6i mét trang thai thanh mét trang thai khéc. Ching han, & trang thai D sé cé ba todn tt dan trang thai D t6i céc trang thai C, F va G cia du khich bay gid sé 1a tim m@t day ton tr d& dua trang ‘thai ban dau A t6i trang thai két thiic B. Mét vi du khéc, trong tr choi cd vua, méi céch bé tri cée quan trén ban cd la mét trang thai, Trang thai ban dau 1a sy sip xép cde quan lic bit du cude choi, Mdi mude di hop 16 1 ‘mot toan ti, né bién di mot cénh hudng trén ban c& thanh mét cémh hudng kha, ‘ Nhu véy muén biéu dién mét van dé trong khéng gian trang thdi, ta can xéc dinh céc vybu 15 sau: ‘Trang thai ban du. Mot tip hop céc todn tit. Trong 46 méi ton tir mé ta mét hank dng hoe mét phép bién 46i c6 thé dura mét trang thai téi mét trang thai kha. Tap hop tat ca cae trang thai c6 thé dat ttt trang thai ban dau bing céch ép dung mot day tod ti, lap thinh khéng gian trang thai cia van dé. Ta sé ky higu khdng gian trang thdi la U, trang théi ban dau Ta uo (uo € U). Méi todn tir R c6 thé xem nhur mt anh xa R: U->U. Nei chung R 1a mét anh xq khéng xéc dinh khip noi trénU. 1 Mét tip hop T céc trang thai két thic (trang thai dich). T la tap con ciia khéng gian U. Trong van dé cia du Khach trén, chi c6 mét trang thdi dich, dé Ta thinh phé B. Nhumg trong nhiéu van dé (chiing han céc loai c&) cé thé c6 nhiéu trang thai dich va ta khong thé xde dinh truée durge ede trang thai dich, Néi chung trong phan lin cic van dé hay, ta chi c6 thé mé ta cee trang thai dich 14 cdc trang thai théa man mot sé digu kign nao a6. Khi ching ta bigu dién mot van dé théng qua céc trang thai va cc ton ti, thi vige tim nghigm eda bai ton duge quy vé vige tim duéng di tir trang thdi ban dau téi trang thai dich, (Mot dudng di trong khdng gian trang thai li mt day todn tir dén mt trang thdi toi mot trang thai kha), Hinh 1.1 Tim duang di tit A dén B Ching ta c6 thé bigu dién khong gian trang thai bing d6 thi dinh huéng, trong 46 méi inh ctia dé thj tong img véi mot trang thai, Néu 06 toan ti R bign déi trang thai u think trang thai v, thi cd cung gén nhin R di tir dinh u t6i dinh v. Khi dé mét duréng di trong khong gian trang thai sé 1d mt dudng di trong d6 thi nay. Sau day ching ta s¢ xét mét s6 vi du vé ede khOng gian trang thai duge xdy dung cho mot 8 vin 48, Vi dy 1: Bai toan 8 s6. Ching ta 6 bang 3x3 6 va tim quan mang s6 higu tir 1 d&n 8 dug xép vao tm 6, con Tai mot 6 trong, ching han nhur trong hinh 2 bén trai, Trong trd choi nay, ban cé thé chuyén dich cdc quén 6 cach 6 trong t6i 6 trong d6. Van dé ciia ban li tim ra mot day cc chuyén dich dé bién déi canh huéng ban du (hinh 1.2 bén tréi) thanh mot cénh hhuéng xéc dinh nao dé, ching han canh huéng trong hinh 1.2 bén phai ___ Trong bai toan nay, trang thai ban dau la cdnh hudng 6 bén trai hinh 1.2, cdn trang thai két thic é bén phai hinh 1.2. Tuong ting véi céc quy the chuyén dich cée quan, ta ¢6 bén ton 2ie]a rvf2la viefa > 8 4 7 5 7fels Hinh 1.2 Trang thai ban dau va trang thai két thic cia bai toan 56. te: up (day quan Ién trén), down (day quan xudng dui), deft (day quan sang trai, right (diy quan sang phai). RO ring la, cdc todn tir nay chi la ede todn tir b6 phn; ching han, tir trang thai ban dau (hinh 1.2 bén tréi), ta chi c6 thé 4p dung cdc toan tit down, left, right. Trong céc vi dy trén vige tim ra m6t biéu dign thich hop dé mé ta céc trang thai cia dé 1a kha dé dang va tw nhién, Song trong nhiéu van dé vige tim hiéu dugc biéu dién thich hgp cho céc trang thai clia van dé la hoan toan khéng dom gidn. Vige tim ra dang biéu dign tt cho cdc trang théi déng vai tr hét sire quan trong trong qué trinh gidi quyét mét vin aé. CO thé n6i ring, néu ta tim duge dang biéu dién t8t cho cdc trang thi eta vin d@, thi van dé hiu nhu da duge giai quyét Vi dy 2: Vin dé trigu phi va ké cudp. Cé ba nha trigu phi va ba tén cusp & bén bé th gan mt con sdng, cling mot chiée thuyén ché duoc mot hod hai ngubi. Hay tim cdch diva ‘moi ngwdi qua sOng sao cho khéng dé Iai 6 bén ba s6ng ké cudp nhiéu hon trigu phi, Duong nhign trong bai todn nay, céc todn tir tuomg img véi cdc hanh dng ché 1 hode 2 ngudi qua song. Nhung & day ta can lu ¥ ring, khi hinh déng xdy ra (lic thuyén dang boi qua sng) thi 6 bén bé séng thuyén vita doi chd, sé ké cudp khéng duge nhiéu hon sé trigu phi. Tip theo ta cin quyét dink edi gi 1A trang thai cua vin dé. ¢ day ta khéng cin phan bigt cée nha trigu pha va céc tén cuép, ma chi sd long cia ho & bén bd s6ng 1d quan trong. Dé biéu dién cde trang thdi, ta sir dung bd ba (a, b, k), trong dé a 1a sé trigu phd, b 1 s6 ké cudp & bén bs ti ngan vao céc thii diém ma thuyén 6 bir nay hodc ba kia, k= 1 néu thuyén 6 bd ti ngan vi k 0 néu thuyén & ba hitu ngam, Nhu vay, khéng gian trang thdi cho bai todn trigu phi va ké udp duge xéc dink nhu sau: ‘Trang thai ban du 1a (3, 3, 1). 4) Cée toan tt, Cé nam toan tr tuong img voi hinh dng thuyén ché qua séng 1 trigu phi, hoe I ké cuép, hod 2 trigu phi, hodc 2 ké cuép, hodc | trigu phit va 1 ké cuop. Trang thai két thie 1a (0, 0, 0). 2. Cae chién luge tim kiém Nhu ta da thay trong myc 1.1, dé giai quyét mét vin dé bing tim ian trang thai, dau tién ta can tim dang thich hop mé ta céc trang thdi cdu vin 48, Sau dé can xée dinh: ‘Trang thai ban dau. Tap cée todn tit ip T cae trang thai két thic, (T 6 thé khéng duge xée inh cu thé gbm 4 nao ma chi duge chi dinh bai mét s6 digu kign ndo 46). c trang thai Gia sir u 1 mot trang thdi ndo 46 va R 1 mot todn tir bién di u thinh v. Ta sé goi v1 trang thai ké u, hode v duge sinh ra tir trang thai u bi todn tir R. Qué trinh dp dung cde ton ‘tr d& sinh ra céc trang thai k& u duge goi 1d phat trign trang thai u. Ching han, trong bai tofn todn s6, phat trign trang thai ban dau (hinh 2 bén tréi), ta nhin dugc ba trang thai ké (hinh 133). Khi chiing ta biéu dién mot “an gidi quyét théng qua cc trang thai va cdc toan tir thi vige tim Idi gidi ciia vin dé duge quy vé vige tim durdmg i tit trang théi ban ddu t6i mot trang thai két thite nao d6. C6 thé phan cde chi Cée chién huge tim kiém ma, Trong céc chign huge tim kiém nay, khéng cd mot sir hhudng din nao cho sy tim kiém, ma ta chi phat trién céc trang théi ban dau cho t6i khi gp mt trang thai dich néo 46. C6 hai ky thudt tim kiém ma, 46 Ta tim kiém theo bé rng va tim kiém theo d9 su. luge tim kiém than hai loai: Tu tuéng ciia tim kiém theo bé rng la céc trang théi duge phat trién theo thir ty ma ching duge sinh ra, tite a trang thai nio dirge sinh ra trade s® duge phat trién trade. Trong nhiéu van dé, di. ching ta phat trién cdc trang théi theo hé théng nao (theo bé 2}s]o rfela ? 5 own ler nett afela afala afala 1 4 rvfela rfela rials 7] 5 7] 5 Hinh 1.3 Phat trién mét trang théi rng hode theo dé sau) thi s6 hong cdc trang thai duge sinh ra trude khi ta gap trang thdi dich thyong 1a eye ky Tin. Do d6 ofc thudt todn tim kiém mi kém higu qua, doi hoi vét nhiéu khéng gian va thdi gian. Trong thyc té, nhiéu vin dé khong thé gidi quyét duge bing tim kkiém mt, Tim kiém kinh nghigm (tim heuristic). Trong rat nhiéu van dé, ching ta c6 thé dua vao sy higu biét cia ching ta vé vin dé, dya vao kinh nghiém, trye gic, dé danh gid cae trang théi. Sie dung sy dénh gié céc tong thai dé huéng dan sy tim kiém: trong qué trinh phat twién cfc trang thd, ta s& chon trong s6 cd trang théi chi phat trin, trang théi duge Génh gi 1a t5t mhat dé phat trién, Do 6 td dé tim kiém sé nhanh hon, Céc phuong phép tim kiém dya vao su dinh gif céc trang thai dé huéng dan su tim kiém goi chung la cde phuong phap tim kkiém kinh nghigm. Nhur vay chién luge tim kiém duge xéc dinh boi chign hrge chon trang thai dé phat trién 6 méi bude. Trong tim kiém mi, ta chon trang thai dé phat trién theo thir ty ma ding duge sinh ra; c&n trong tim kiém kinh nghiém ta chon trang thai dya vio sw Ganh gi céc trang thai. Cy tim kiém Ching ta. o6 thé nghi dn qua trinh tim kiém nhur qué trinh xiy dime ody tim kiém. Cay tim kiém la edy ma cae dinh duge gin béi céc trang thdi cua khéng gian trang thai. Géc ciia céy tim kiém tuong img véi trang théi ban dau. Néu mot dinh img véi trang thai u, thi céc inh con ciia né img vi cde trang thai v ké u, Hinh 1 4a la d6 thi biéu dién mot khong gian -2)-D6 thi khong gisn trang thei b) Cay tim Kiam wong dng trang thai véi trang thdi ban dau ld A, hinh 1.4b 1a cy tim kiém tuong tng voi khong gian trang thai d6. Méi chién luge tim kiém trong khOng gian trang thai tong tg voi mot phwong phap xy dymg cay tim kiém, Qué trinh xiy dume cay bit dau tir cay chi c6 mot dinh 1a trang thai ban dau. Gid sir t6i mét burée nao dé trong chién luge tim kiém, ta da xy dung duge mét cay nao dé, cdc lé chia cay tuong img véi cdc trang thai chua duge phat trién. Bude tiép theo phy thuge vio chién luge tim kiém ma mét dinh ndo d6 trong céc lé duge chon dé phat trién. Khi phat trién dinh dé, cay tim kiém durge mé rong bing cach thém vio céc dinh con cia dinh 46. Ky thudt tim kiém theo bé réng (theo d6 s4u) tuong img véi phurong phap xay dumg cdy tim kigm theo bé réng (theo 46 sau). 3. Cae chién luge tim kiém mi Trong mye nay ching ta sB trinh bay hai chign luge tim kiém mu: tim kiém theo b& Ong va tim kiém theo 46 su. Trong tim kiém theo bé réng, tai méi bude ta sé chon trang théi 6 phat trién la trang thai duge sinh ra trade céc trang thai ché phat trién khdc, Cn trong tim kiém theo 46 sau, trang thai duge chon dé phat trin la trang thai duge sinh ra sau cimg trong s6 cdc trang thai chi phit trién. Ching ta sit dung danh sich L 48 tu céc trang théi d8 durge sinh ra va cht duge phat trién, Myc tiéu cia tim kiém trong khéng gian trang thai la tim dudng di tir trang thai ban du ti trang thai dich, do 46 ta can lau Iai vet ciia dudng di, Ta o6 thé sir dung him father 48 tu Jai cha ciia méi dinh trén dmg di, father(v) ~u néu cha cia dinh v lau. 3.1 Tim kiém theo bé rong Thust todn tim kiém theo bé rong duge md ta bai tht tue sau: procedure Breadth First Search; begin 1. Khdi tao danh sich L chi chita trang thai ban déu; 2. loop do 2.1ifL réng then {thang bdo tim kiém that bas stop}; 2.2 Loai trang thai w du dan sich Ls 2.3 if'u la trang thai két tic then {thang bio tim kiém than céngs stop}; 2.4 for mdi trang thai v ké u do { Dat v vido cudi danh stich Ly father(s) <1) end: Chiing ta c6 mét s6 nhdn xét sau day vé thudt todn tim kiém theo bé rong: Trong tim kiém theo bé réng, trang thi ndo duge sinh ra truée sé duge phat trién trade, do dé damh sdch L duge xir ly nhur hing doi. Trong bude 2.3, ta can kiém tra xem u c6 18 trang thai két thtic hay khOng. Noi chung cac trang thai két thie duge xc dinh boi mot s6 digu kign nao dé, khi dé ta cdn kiém tra xem u c6 théa man cdc diéu kign d6 hay khong, bai ton c6 nghiém (tn tai duéng di tir trang thai ban dau t6i trang thdi dich), thi thuft todin tim kiém theo bé rng sé tim ra nghiém, dng thoi duémg di tim duge sé fa ngin mht, Trong trugng hop bai toan v6 nghigm va khéng gian trang thai hitu han, thudt ton sé dimg va cho thong béo v6 nghiém. Dinh gid tim kiém theo bé rong. Bay gi ta dinh gid thi gian vi b6 nhé ma tim kiém theo bé rong dai hai. Gia sir ring, mdi trang thai khi duge phat trién s& sinh ra b trang thai ké. Ta s® goi b li mhdn 16 nhénh. Gid sit ring, nghigm ciia bai ton Id ducimg di cé dé dai d. Béi nhigu nghigm c6 thé durge tim ra tai m6t dinh bat ky & mute d ciia cfy tim kiém, do dé s6 dinh can xem xét dé tim ra nghiém a 1+b+b?+ +b +k Trong dé k cé thé Ia 1, 2, ..., b*, Do dé sé 1én nhit céc dinh can xem xét la: 1+b4b+.. +b! Nhu vay, 9 phic tap théi gian cia thudt toan tim kiém theo bé rng la O(b*). D6 phire tap khéng gian cing la O(b'), béi vi ta cin yu vao danh sdch L tat cd cdc dinh cia cay tim @ mite d, 86 céc dinh nay 1a b*, Dé thay 16 tim kiém theo bé réng dai hoi thoi gian va khéng gian én téi mic nao, ta xét truimg hop nhén t6 nhénh b = 10 va d@ stu d thay d6i. Gid sir dé phat hign va kiém tra 1000 trang thai cin 1 gidy, va Inu gidt 1 trang thai can 100 bytes. Khi dé thdi gian va khong ‘gian ma thugt toan 481 hoi durge cho trong bang sau: Désiud | Thaigian | Khong gian 4 11 gidy 1 megabyte 6 18 gidy 111 megabytes 8 31 gid 11 gigabytes 10 128 ngay 1 terabyte 12 35 nam. 111 terabytes 14 3500 nam 11,111 terabytes 3.2 Tim kiém theo 49 siu [Nhs ta da bide, tu twang cia chién luge tim kiém theo d6 sil, tai mai bude trang théi duge chon dé phét trién 4 trang théi duge sinh ra sau cing trong s6 céc trang thai chés phat trig, Do dé thudt tofn tim kiém theo 46 séu la hoan toan tong ty nur thudt todn tim kiém theo bé réng, chi cé m@t digu khéc la, ta xir ly danh sch L céc trang thai ch phat trién khén, phai nhu hing doi ma nhu ngin xép. Cy thé la trong bude 2.4 cia thudt todn tim kiém theo bé Ong, ta can siza Iai lA “Bat v vao daw danh sich L”. Sau day chimg ta sé dua ra cdc nhfn xét so sénh hai chién lege tim kiém mii: ‘Thuft toan tim kiém theo bé rng tudn lun tim ra nghigm néu bai todn c6 nghigm. Song khéng phai véi bat ky bai todn c6 nghigm ndo thuat todn tim kiém theo &6 su cing tim ra nghigm! Néu bai ton c6 nghigm va khong gian trang thi hi han, thi thudt todn tim kiém theo d6 sau sé tim ra nghiém. Tuy nhién, trong trudmg hop khéng gian trang théi vd han, thi 6 thé nd khong tim ra nghiém, If do 4 ta ludn ludn di xudng theo 46 sau, néu ta di theo mot nhénh v6 han ma nghigm khéng nim trén nhénh d6 thi thugt todn sé khong dimg. Do d6 ngudi ta khuyén ring, khéng nén 4p dung tim kiém theo d@ su cho ec bai ton 6 ey tim kkiém chia cde nhénh v6 han. D6 phite tap cla thuat toan tim kiém theo d6 sau. Gia sir ring, nghigm cia bai todn 1A durdmg di c6 d6 dai d, cdy tim kiém c6 nhan t6 hb va c6 chigu cao Ia d. C6 thé xay ra, nghigm la dinh ngoai cimg bén phai trén mite d cia céy tim kiém, do dé €6 phic tap thai gian cia fim kiém theo 46 sau trong trumg hop x4u nhat 14 O(b’), tie la cing nhu tim kiém theo bé rong. Tuy nhién, trén thyc té adi voi nhieu bai todn, tim kiém theo 49 sau thyc sy nhanh hon tim kiém theo bé rong. Ly do li tim kiém theo bé rong phai xem xét todn b6 céy tim kiém téi mite d-1, ri méi xem xét cde dinh & mite d. Con trong tim kiém theo d6 sau, c6 thé ta chi cin xem xét mot b6 phn nhé ciia cay tim kiém thi da tim ra nghiém. Dé danh gid dé phic tap khong ian ciia tim kiém theo d6 sau ta 6 nhjn xét ring, khi ta phat trién mt dinh u trén cdy tim kiém theo d6 su, ta chi can hru ede dinh chura duge phit trign ma chimg la cdc dinh con cia cdc dinh nim trén dudmg i tr g6c t6i dinh u, Nhu vay 461 -v6i cy tim kiém 6 nhan t6 nhanh b va d6 séu lon nhat la d, ta chi cin hru it hon db dinh. Do 46 49 phite tap khéng gian cia tim kim theo d su la O(db), trong khi dé tim kiém theo bé rong doi hoi khong gian nhé O(b4)! 3.3 Che trang thai Lap ‘Nhu ta thdy trong myc 1.2, cay tim kiém 6 thé chia nhigu dinh img voi cing mot trang thdi, ec trang théi ndy duge goi 1 trang théi lap. Ching han, trong cy tim kiém hin 4b, cdc trang théi C, E, F ld cdc trang théi lip. Trong a thi bidu dién khong gian trang thi, céc trang thai lip img v6i céc dinh 6 nhidu duéng di din t6i né tir trang thai ban dau, Néu 4d thi c& chu trinh thi cay tim kiém s€ chita céc nhénh véi mot s6 dinh lip Iai v6 han lin. Trong cae thuat todn tim kiém sé lang phi rat nhiéu théi gian dé phat trién Tai céc trang thai ma ta da ‘2p vi da phat trién. Vi vay trong qué trinh tim kiém ta can trénh phat sinh ra cdc trang thdi ‘ma ta da phat trién. Ching ta cé thé 4p dung mot trong cdc giai php sau da 1, Khi phat trién dinh u, khng sinh ra céc dinh tring véi cha cia u. 2._ Khi phat trién dinh u, khéng sinh ra c éidin téiu. dinh tring v6i mot dinh nao 46 nim trén duéng 3. Khong sinh ra céc dinh ma né 44 duge sinh ra, tte la chi sinh ra céc dink méi. Hai gidi phdp dau dé cai dat va khéng tén nhiéu khéng gian nhé, tuy nhién cée giai phap niy khong trénh duge hét cdc trang théi lp. Dé thyc hign gidi phép thir 3 ta can luu cdc trang théi da phat trién vao tap Q, hru céc trang thai chis phat trién vao danh séch L. Duong nhién, trang thai v lin ddu duge sinh ra néu 6 khong 6 trong Q va L. Vige hia céc trang thai da phat trién va kiém tra xem mot trang ‘thai 6 phai lin dau durge sinh ra khong di hoi rit mhigu khng gian vi théi gian, Ching ta 6 thé cai dat tp Q boi bang bam (xem [ ). Tim kiém su lip Nhu ching ta da nhan xét, néu cay tim kiém chia nhénh v6 han, khi sit dung tim kiém theo d6 sau, ta cé thé mac ket 6 nhinh d6 va khéng tim ra nghigm, Dé khdc phyc hoan cdnh 6, ta tim kiém theo d6 su chi toi mire d nao d6; néu khéng tim ra nghigm, ta ting d@ s4u Ién a Ini tim kiém theo d6 su t6i mite d+1, Qué trinh trén duge lip lai véi d lan hagt 11, 2, b, ¢, d ta dua vio mét dinh méi a), dinh nay biéu din tap céc bai todn con {b, c, d} va todn th R: a b, ¢, d duge biéu dign boi dé thi hinh 1.8, @ YF (2 4p Y ©) @ Hinh 1.8 96 thi bidu didn toan ti Rab. d Vi dy: Gia sie ching ta c6 khOng gian trang théi sau: ‘Trang thai ban dau (bai toan cdn giai) Ia a. Tap cdc todn tir quy gdm: Ri:asdef Riad k Rash Ry: db, Rs: fi Re: £90, j Rik e1 Reik oh _) Tap céc trang thai két thitc (cdc bai ton so cAp) la T = {b, ¢, ¢, j, 1}. Hinh 1.9 Mot dd thy waghobe Khéng gian trang thai trén c6 thé biéu digm bai dé thi vashode trong hinh 1.9. Trong &6 {hj dé, cae dink, ching han ay, 22, a duge goi Ii dinh vd, céc dinh ching han a, f,k duge eoi 18 dinh hog. Ly do 18, dinh a; bidu dign tap céc bai todn {d, e, f} va ai duge gidi quyét néu d vae va fduge giai quyét, Con tai dinh a, ta cé céc toan tir Ri, Re, R; quy bai toan a vé cdc bai ton con khéc nhau, do dé a duge giai quyét néu hode a; = {d, ¢, f}, hoe a2 = {d, k}, hoac ay = {gh} duge gif quyét. ‘Ngudi ta thudng sir dung do thj viyho§e 6 dang rit gon. Ching han, dé thi vi/hoac trong hinh 1.9 6 thé rit gon thinh 46 ong hinh 1.10. Trong dé thi rit gon nay, ta sé ndi chang han d, ¢, f la cac dinh ké dinh a theo toan tir R:, con d, k lé cac dinh ké a theo toan tir R. RG ® Hinh 1-10 8 thi rit gon eaia dé throng hin 1.9 ___Khi da o6 cée tofn tr nit gon vin 68, thi bing cach &p dung ign tiép ede tod ti, ta 66 thé dua bai ton cin giai vé m6t tp céc bai toin con. Ching han, trong vi du trén néu ta ép dung cde toan tir Ry, Ry, Re, ta s® quy bai todn a vé tp cdc bai todn con {b, ¢, ¢, f}, tt cd cde bi todn con nay du a so ep, Tir cée todn ti Ry, Ry va Re ta xy dumg duge mét efy trong hhinh 1.14, cdy nay durge goi lt cdy nghigm. Cay nghigm dirge dinh nghia nhur sau: Clay nghigm la mot c Géc ciia cay tng véi bai toan can gid trong a6: Tit cd céc Id cita cay la cae dinh két thic (dinh ting véi cde bai todn so cAp). ‘Néu u lA inh trong cita cfy, thi cdc dinh con cia u [a cde dinh ké u theo mét todn tir no a6, Cac dinh cia dé thi vashoae sé duge gin nhan giai duge hoa khong gidi duge. Cae dinh gid durge duge xae dink &6 quy nhur sau: Cie dinh két thie la cde dinh gid daege. uu khéng phai la dinh két thic, nhumg cé mt tod tir R sao cho tat c@ cde dinh ké u theo R déu gidi duge thi u gid duege. Cac dinh khong gidi duye durge xéc dinh a€ quy nhu sau: J Cée dinh khéng phai la dinh két thiic va khéng c6 dinh ké, la cée dinh khdng gi duge Hinh 1.11 Cac cay nghiém éu u khdng phai la dinh két thic va véi moi todn tit R dp dung durge tai u du c6 mot u theo R khong gidi duge, thiu khang gidl dege Ta c6 nhin xét ring, néu bai tod a gidi durge thi sé c6 mét cay nghigm g6e a, va nguge Jai néu_c6 mot cay nghigm géc a thi a gidi duge. Hién nhién la, mot bai toin giai duge c6 thé c6 mhigu cdy nghigm, mdi cay nghigm bigu dign mét céch gidi bai ton a6. Ching han trong ‘vi dy da néu, bai todn a cé hai cay nghigm trong hinh 1.11, Thit ty gidi céc bai ton con trong mét cay nghigm 1 nhur sau. Bai todn tng véi dinh u chi duge wii sau khi tit c@ céc bai toan img véi céc dinh con cia u da duge gidi. Ching han, Véi cy nghigm trong hinh 1.11a, thir tu gidi cdc bai todn c6 thé 14, c, d,j fe, a. ta 06 thé sit dung thi tuc sip xép topo (xem [ ]) dé sip x4 loan trong mot Duong nhién ta cling c6 thé gidi quyét déng thii cae bai toan con & cing mét mite trong cay nghigm, ‘Vin 48 cita ching ta bay gid 1a, tim kiém trén dd thi va/hoac dé xc dinh duge dinh img v6i bai todn ban diu 1A gidi duge hay khong gidi duoc, va néu né gidi duge thi xdy dung m6t cay nghigm cho né. 3.4 Tim kiém trén dd thj va/hode Ta sé sir dung ky thuét tim kiém theo 46 séu trén 46 thj va/hode dé dénh dau céc din. Cée dinh st duge dinh du gidi duge hode Khong gidi duoc theo dinh nghia d& quy vé dink gidi duge va khong gidi duge, Xuét phat tir dinh tg v6i bai toan ban dau, di xudng theo d6 séu, néu gap dinh u 1a dinh két thc thi_né duge dénh dau giai duge. Néu gip dinh u khong phi la dinh ké thie va tru khong di tgp duge, thu dge danh du khong gia ge, Khi di ‘Gi dinhu, thi tru ta lan lugt di xuéng ce dinh v ké w theo mt toan ti R no 6. Néu dénh déu duge mét dinh v khéng gidi dugc thi khong cin di tiép xudng ede dinh v cdn lai. Tiép tue i xudng céc din ké u theo mét todn tir khic. Né cdc dinh ké u theo mét ton tir mio 46 duge dénh du gidi duge thi u sé duge dénh dau gidi duge va quay én cha cia u. Con néu tiru di xudng cdc dinh ké né theo moi todn tir déu gap cde dinh ké duge dénh déu khéng gidi urge, thi u duge dénh déu khong gidi duge va quay lén cha ca u. Tr sé biéu din thi tue tim kiém theo 46 su vi dénh du ede dinh da trinh bay trén béi ‘ham d6 quy Solvable(u). Him nay nbn gid tri truc néu u giai duge va nbgn gid tri false néu u Khong giai durge. Trong ham Solvable(u), ta sé str dung: J Bién Ok. V6i méi toan tk R ap dung duoc tai u, bién Ok nhdn gid tri rue néu tat ca cée dinh v ké u theo R déu giai dugc, va Ok mhén gid trj false néu co mét dinh v ké u theo R Khong gidi durge Ham Operator(u) ghi lai todn tir dp dung thanh cOng tai u, tire la Operator(u) = R néu moi dinh v ké u theo R déu giai durge. function Sofvable(u)s begin 1. fu La din két thie then {Solvable € true; stop}; 2. if'u khong la dink két Unie vi khong e6 dink ké then {Solvable() € false: stop}; 3. for mdi todn ne R dip dung dhege tau do {Ok € trues for mai v ké u theo Rdo if Solvable(s) ~ false then {Ok € false; ext}; if Ok then {Solvable(w) € true; Operator(u) € Rs stop}} 4, Solvable(u) € false; end; NhGn xét Hoan toan tuong ty nhu thuét toan tim kiém theo 46 séu trong khdng gian trang théi (muc 1.3.2), thudt todn tim kiém theo 49 su trén d6 thi vavhoac sé xic dinh duge bai todn bban dau la gidi duoc hay khéng gidi duge, néu cay tim kiém khéng cé nhénh v6 han. Néu cy tim kiém c6 nhénh v6 han thi chua chic thudt todn da dimg, vi c6 thé né bi xa lay khi di xuéng nhénh v6 han, Trong trudng hop nay ta nén sir dung thuat todn tim kiém séu lip (muc 13.3) ‘Néu bai ton ban diu gii duge, thi bing ech sir dung him Operator ta s& xiy dyme duge cay nghigm, Chwong I ‘n luge tim kiém kinh nghiém Trong chong I, ching ta di nghién ciru vige biéu dién vén dé trong khéng gian trang thai va céc ky thudt tim kiém mi. Céc ky thudt tim kiém mii rét kém higu qua va trong nhigu trudng hop khéng thé ap dung dugc, Trong chong nay, ching ta sé nghién ciru cde phirong phap tim kiém kinh ngbid heuristic), d6 ld céc phuong phap sir dung ham dinh ‘eid dé hudng dn su tim kiém. 1, Ham danh gid va tim kiém kinh nghigm: Trong nhiéu vin dé, ta c6 thé sir dung kinh nghiém, tri thie cua ching ta vé vin dé anh gid cdc trang thai cia vin dé. V6i méi trang thai u, ching ta s® xac dinh mot gid tr hu), s6 nay danh gid “sy gin dich’ cia trang thai u. Him h(u) duge goi la ham dink gid. Ching ta sé sir dung ham dénh gid dé huéng din sy tim kiém. Trong qué trinh tim kiém, tai ‘mi buéc ta sé chon trang thai dé phét trién Ia trang thdi c6 gid trj him dénh gié nhd nbdt, trang thai nay duge xem Ta trang thai cé nhiéu hira hen nhat huéng t6i dich, Cac ky thudt tim kiém sit dung him dénh gié 4 huréng dan sy tim kiém duge goi chung 18 cfc ky thut tim kiém kinh nghiém (heuristic search). Céc giai doan co ban dé gidi quyét ‘van d& bing tim kiém kinh nghigm nur sau: 1, Timbiéu 2. X@y dumg him dink 3, Thiét ké chién luge chon trang thai dé phat trién 6 mdi bude. Ham dénh gid Trong tim kiém kinh nghiém, him Génh gié dong vai trd ce ky quan trong. Ching ta £6 xy dimg durgc him danh gid cho ta syr dénh gid ding céc trang thdi thi tim kiém moi hig qua. Néu ham danh gid khOng chinh xac, né cé thé dan ta di chgch hurémg va do dé tim kiém kkém higu qua. ‘thich hgp mé ta céc trang thai va cdc todn tr ciia van dé. vao vin dé. Sau day la mét sé vi du vé ham. Ham dénh gid duge xay dymg tiy thu: danh gia: | Trong bai toan tim kiém dudng di trén ban dé giao théng, ta cé thé lay 46 dai cia dudmg chim bay tir mét thnh phé tei mét thanh phé dich lam gid tri cia ham danh gid. ‘Bai toan 8 86. Ching ta c6 thé dua ra hai céch xy dymg ham danh gid. Ham h): V6i méi trang thai u thi hy(u) la s6 quén khéng nim ding vj tri cia né trong trang thai dich, Ching han trang thai dich & bén phai hinh 2.1, va u Ta trang thai é bén trai hhinh 2.1, thi hy(u) =4, vi céc quan khong ding vi tri la 3, 8, 6 va 1 3j2le 1{2|3 ue ela 8 4 7{1|5 7|5|5 hyfu) = 4 he(u) = 9 Hinh 2.1 Danh gid trang thai u. Ham hy: hy(u) la téng khoang cich gitta vi tri cia cde quan trong trang thai u va vi tri ciia né trong trang thai dich. 6 day khoang cach duge hién la s6 it nhat céc dich chuyén theo hang hoje c6t €é dua m6t quan t6i vj tri cia né trong trang thai dich. Ching han voi trang thai u va trang thai dich nhu trong hin 2.1, ta e6: hy(u)=2 +3 +143 Vi quan 3 cn it nhét 2 dich chuyén, quan 8 can it nhat 3 dich chuyén, quan 6 can it ht 1 dich chuyén va quan 1 cin it nhat 3 dich chuyén, Hai chién tuge tim kiém kinh nghigm quan trong mht 18 tim kiém t6t nhét - dau tign (best-first search) va tim kiém leo di (hill-climbing search). C6 thé xc dinh céc chién luge nay nu saw: Tim kiém tdt nat ddu tién Tim kiém theo bé r@ng + Ham danh gid rim kiém theo 46 sau + Ham dénh gid Ching ta sé Lin lugt nghién ctu cdc ky thuat tim kiém nay trong cde myc sau, 2, Tim kiém tot nbit- dau tién: Tim kiém t5t mbit - dau tign (best-first search) li tim kiém theo bé réng duge hung din boi him dénh gid. Nhung né khéc véi tim kiém theo bé réng & chd, trong tim kiém theo bé réng ta Hin lugt phat trién tat ca cde dinh & mite hign tai dé sinh ra cde dinh & mite tig Tim kiém leo 04 a Gy Hinh 2.2 8 thi khdng gian trang thai theo, edn trong tim kiém tt nhit - dau tién ta chon dinh d& pht trign la dinh t5t nhlt d xc djnh béi ham danh gia (tite 1a dinh 6 gid tr ham danh gid 1a nho nhat), dinh nay cé thé & mic hign tai hode 6 cée mnte trén, Vi dy; X@ khong gian trang théi duge bigu dién bai dé thi trong hinh 2.2, trong 46 ‘rang thai ban dau Ta A, trang thai két thic li B. Gid tri cia him dénh gid 1a céc s6 ghi canh ‘méi dinh. Qué trinh tim kiém tét nat - dau tién dién ra nhu sau: Dau tién phat trién dinh A sinh ra cde dink ké li C, D va E, Trong ba dinh niy, dinh D cé gid tri him dinh gid nh6 nha, n6 duge chon dé phat triém va sinh ra F, I. Trong s6 cée dinh chwa duge phat trién C, E, F, I thi dinh E c6 gid tri dénh gié nhé nhit, nd duge chon 4é phat trién va sinh ra céc dinh G, K ‘Trong s6 cdc dinh chua duge phat trién thi G tt ahdt, phat trién G sinh ra B, H. Dén day ta da dat t6i trang thai két thac. Cay tim kiém tét nhdt - dau tién duge biéu dign trong hinh 2.3. Sau day la thi tuc tim kiém t6t nhét - diu tign, Trong thii tue ny, chiing ta sir dung danh sich L dé tau cae trang thai ch’ phat trién, danh séch duge sip theo thirty ting dan cia ham dénh gid sao cho trang thai cé gif tri him dnh gié nhé nhat 6 ddu danh sick. procedure Best First Search; begin 1. Khdi tao danh séch L chi chita trang thai ban déu; 2. loop do 2.1 iL réng then {thdng bio that bas stop}: 2.2 Loai trang thi w 6 déu danh sich Ls 2.3 if ula trang thai ket thtic then {thong bio thanh céngs stop} 2.4 for méi trang thai v ké u do Xen v vio danh sach L sao cho L duge sip theo thir te ting din cia him diinh gids end: Hinh 2.3 Cay tim kiém tt nhét- dau tién 3. Tim kiém leo adi: Tim kiém leo déi (hill-climbing search) 1a tim kiém theo d6 sau duge huéng din béi ham dénh gié. Song khéc véi tim kiém theo d6 su, khi ta phat trién mot dinh u thi buée tiép theo, ta chon trong s6 céc dinh con cua u, dinh cé nhiéu hita hen nhat dé phat trién, dinh nay urge xéc dinh bai him dénh gid Vi dy: Ta lai xét 43 thi khong gian trang thai trong hinh 2.2. Qué trinh tim kiém leo 431 duge tién hanh nhur sau. Dau tién phat trién dinh A sinh ra céc dinh con C, D, E. Trong cdc inh ndy chon D dé phat trién, vi né sinh ra céc dinh con B, G. Qué trinh tim kiém két thi Cay tim kiém leo 48% duge cho trong hinh 2.4 Trong tind tuc tim kiém leo 43i durge trinh bay duéi day, ngoai danh sch L hu cde trang théi ch duge phat trién, ching ta sir dung danh sach L: 8 hru gitt tam thai céc trang . Hinh 2.4 Cay tim . thai ké trang thai u, khi ta phat trién u, Danh séch L; duge theo thir ty ting din cia ham danh gid, r6i dirge chuyén vio danh séch L sao trang thai tt mhat ké u dimg 6 danh sich L. procedure Hill Climbing Search; begin 1. Khéi tao danh séch L chi chiea trang thai ban dus 2. loop do 2.1 if L réng then {thang bao thdt bais stops 2.2 Loai trang théi w6 dau danh sich Ls 2.3 ifu li trang thai két hic then {thang bdo thanh cng: stop}s 2.3 for mdi trang thai v kéw do dit v vaio Lis 2.5 Siip xép L, theo thi tu ting din ctia ham déinh gids 2.6 Chuyén danh sich L, vio dau danh saich Ls end: 4. Tim kiém beam Tim kiém beam (beam search) giéng nhu tim kiém theo bé rong, né phat trién cdc dinh 6 mt mite ri phat trién cde dinh 6 mie tiép theo. Tuy nhién, trong tim kiém theo bé rong, ta phat trién tat cd cae dinh & mét mic, con trong tim kiém beam, ta han ché chi phat trien k inh t6t mht (cée dinh ny duge xée djnh béi him démh gid). Do 46 trong tim kiém beam, 6 bat ky mite ndo cing chi c6 nbiéu nhat k dinh duge phat trién, trong khi tim kiém theo bé rong, s6 dinh can phat trién & mite d la b® (b 1a nhdn 18 nhdnb). Vi dy: Chiing ta Iai xét 45 thi khong gian trang thai trong hinh 2.2. Chon k= 2. Khi d6 cay tim kiém beam durge cho nur hinh 2.5. Cée dinh duoe gach duéi la cée dinh doe chon dé phat trién 6: mdi mite. 0) ome) Hinh 2.5 Cay tim kiém beam. Vin d2 tim kiém t8i wu, mot céch tng quét, 6 thé phat biéu nhu say, MBi d8i tong x trong khéng gian tim kiém duge gin vi mét s6 do gid tri cla d6i tuomg dé f(x), muc tiGu ctia ta la tim ddi tong c6 gid tri f(x) lon mhat (hode nhé nhat) trong khéng gian tim kiém. Ham (x) duge goi li him myc tigu. Trong chong nay ching ta s® nghién etru céc thudt todn tim kkiém sau: Cée ky thudt tim duéng di ngin nhit trong khong gian trang thai: Thudt todn A*, thudt toan nhénh_va_cén. fic ky thuat tim kiém d6i tuong tot nhat: Tim kiém leo d6i, tim kiém gradient, tim kim md phing luygn kim. ‘Tim kiém bat chude sy tién héa: thudt toan di truyén. 1. Tim duwong di ngin nbat. Trong céc chuong truée ching ta 48 nghién ciru van dé tim kiém duémg di tir trang thai ‘ban du t6i trang théi két thic trong khong gian trang théi, Trong muc niy, ta gia str ring, gid phai tra dé dua trang thai a 16 trang thai b (bi mét ton tr ndo a) 1a mét sé k(a,b) 2 0, ta sé 201 56 may 18 46 dai cung (a,b) hode gid tri ciia cung (a,b) trong 46 thi khéng gian trang thé D6 dai cia cée cung duge xée dinh tay thuge vao van dé, Ching han, trong bai todn tim dung di trong ban 46 giao thong, gié cia cung (a,b) chinh 1a 46 dai ctia dudmg n6i thanh phd inh phé b. DG dai dudmg di duoc xc dinh 14 tong 46 dai cla céc cung trén ducdmg di, Van dé cia ching ta trong muc nay, tim dudng di ngin nhat ti trang thdi ban dau t6i trang thai dich, Khéng gian tim kiém 6 day bao gdm tit ca cde dudmg di tir trang thai ban du t6i ‘rang thai két thie, hm mye tiéu duge xéc dinh day 1a d6 dai cha dudmg di. Ching ta c6 thé giai quyét van dé dat ra bang cach tim tat cd cdc duimg di cé thé cé tir ‘rang thai ban dau ti trang thai dich (ching han, sit sung céc ky thuat tim kiém mii), sau d6 so sinh a6 dai ciia ching, ta sé tim ra dudmg di ngin nhat, Tin tuc tim kiém nay thong duoc 20H I8 thi tue bao ting Anh Quéc (British Museum Proc ‘Trong thy t6, ky thudt may Khong thé ap dung duoc, vi cay tim kiém thudmg rit lin, vigc tim ra tit ca cc dug di c6 thé c6 ddi hdi rit nhiéu thdi gian. Do dé chi cé mét céch ting higu qua tim kiém 18 sir dung cde ham dénh gid dé huéng dan sit tim kiém, C4c phuong phdp tim kiém dudng di ngin nbat ‘ma ching ta sé trinh bay déu la cée phong phép tim kiém heuristic, Gia sir u la mét trang thdi det toi (co duimg di tir trang thai ban dau up toi u). Ta xéc inh hai him danh gid sau: g(a) la dan gid d6 dai dung €i ngin mhét tr uo t6i u (Duimg di tr uo ti trang thai w Khong phai la trang thai dich duro goi la dicing di mot phan, dé phan bigt voi dudng di diy di, lA dudng di tir u t6i trang thai dich), hh(u) 1 dénh gid d6 dai dung di ngin nbét tir w t6i trang théi dich, Ham h(u) duge goi li chp mhgn diege (hodc dinh gid thap) néu v6i moi trang thai u, h(u) < 49 dai dudmg di ngin nhat thc t8 tir u t6i trang thai dich. Chang han trong bai toan tim durdmg di ngdn nhat trén ban dé giao théng, ta cé thé xac dinh hu) la d6 dai duémg chim bay tru t6i dich, Ta cé thé sit dung ky thuat tim kiém leo déi voi him danh gid h(u). Tat nhigén phuong phap niy chi cho phép ta tim duge durdme di tong di tét, chura cha da 18 ducémg di t6i wu. Ta cling cé thé sir dung ky thuét tim kiém t6t nhat dau tién voi ham dnb gid g(u). Phuong phép nay s& tim ra duémg di ngin nhit, tuy nhién né c6 thé kém higu qua. é ting higu qua tim kiém, ta sir dung him dénh gid méi f(u) = g(u) + h(u) Tate 14, flu) 1a dmh gid 4 dai duéng di ngin nhdt qua u tir trang thai ban du toi trang ‘thai két thi 2. ugt toan A* Hinh 3.1 88 thi khéing gian trang thai voi ham danh gid. Thuft todn A* Ia thudt todn sir dung ky thudt tim kiém tt nhét dau tién v6i him dénh eid flu). Dé thay duge thuat toan A* lam viée nhur thé nao, ta xét d6 thi khéng gian trang thai trong hinh 3.1. Trong 46, trang théi ban dau Id trang thai A, trang thdi dich ld B, céc s6 ghi canh cdc cung li d§ dai duong di, cdc s6 canh cée dink la gid tri cua him h.Dau tign, phat ‘rign dinh A sinh ra céc dinh con C, D, E va F. Tinh gid tri cia him f tai céc dinh nay ta cé: BO= 9% — (C)=9+15=24, 2)=7, (D) 13, Q(E)=13, (E)= 13 +8=21, gQF)=20, f(F)=20+7=27 Nhu vay dinh t6t nhat 1a D (vi f(D) = 13 14 nho nhét), Phét trién D, ta nhiin duge cdc inh con H VAE. Ta dénh gid H va E (méi): g(H) = g(D) + D9 dai cung (D, H) = 7 +8 = 15, f(H) = 15 + 10 = 25, Dubng di t6i E qua D e6 d6 dai 2(E) = g(D) + D9 dai cung (D, E)=7+4= 11. Vay dinh E méi cé dénh gid 14 RE) = g(E) + h(E) 9, Trong sé cée dinh cho phat trign, thi dinh E voi dénh gi f(E) ~ 19 la dinh tot nhat, Phat trién dinh nay, ta nhan duge cae dinh con cia né li K va I. Ching ta tigp tuc qué trinh trén cho t6i khi dinh duge chon dé Hinh 3.2 Cay tim kiém theo thuattoan AT phat trign [a dinh két thie B, d6 dai duong di ngin nbit toi B 1a g(B) = 19. Qué trinh tim trén duge mé ta bai cay tim kigm trong hinh 3.2, trong dé céc s6 canh ca dinh la cae id tri clia ham danh gid fu), procedure A*; begin 1. Khéi to danh sch Lchi chia tang thai bam dus 2. loop do 2.1 if L rng then {thang bdo that bai; stop}; 2.2 Loai trang thai w 6d dan sich Ls 2.3 fw la trang thé dich then Whang béo thank cong’ stop} 244 for mai trang thitvké w do lol) ef) + Kuv)s flv) © atv) + hiv) Bjit» vio danh sich Le ep L theo thie ne ting din cia him, tran that ¢6 gid tr} cha ham fsbo mh Odi dank sich: 25 end: Ching ta dura ra mot s6 nbn xét vé thudt toan A* Ngusdi ta chimg minh duge ring, néu ham danh gid h(u) la dénh gid thap nhat (trang hop dac bigt, h(u) = 0 véi moi trang thai u) thi thudt toan A* Ta thudt ton 167 ww, tte 1 nghigm ma né tim ra 14 nghigm tdi wu. Ngodi ra, néu d9 dai ctia ce cung khong nhé hon mot s6 duong 8 nio dé thi thuat ton AY la thuat ton ddy dit theo nghia ring, né luén dimg va tim ra nghiém, Cning ta chimg minh tinh t6i wu cia thudt todn A*. Gia sir thudt ton dimg lai 6 dinh két thie G véi 46 dai duéng di tir trang thai ban diu uu 161 G 1a g(G). Vi G I dinh két thic, ta c6 h(G) = 0 va (G) = e(G) + h(G) = g(G). Gia six nnghigm t6i wa la dtm di tuo t6i dinh két thie G, v6i d6 dai |. Gid sit duimg di ny “thost ra” khéi cay tim kiém tai dinh lé n (Xem hinh 3.3). C6 thé xdy ra hai kha ning: n trimg véi Gi Hinh 3.3. Binh tin ella cay tim kiém nam trén dudng di tai uu. hoac khéng. Néu n li G; thi vi G duge chon dé phat trién trade G:, nén f(G) < (G2), do 46 2(G) < g(G.) = 1. Néu n # G; thi do h(u) la ham danh gid thép, nén f{n) = g(n) + hin) < 1. Mat Khic, cling do G duge chon dé phat trién trade n, nén f(G) < f(n), do 46, e(G) < L Nhu vay, ta 4a chimg minh duge ring d6 dai cia duémg di ma thudt todn tim ra g(G) khong dai hon 46 dai | ciia dudmg di ti wu, Vay né la d6 dai dudmg di ti au. Trong truémg hop ham dénh gid h(u) ~ 0 véi moi u, thug tim kiém tt nhat dau tién v6i ham dénh gi g(u) ma ta da néi dén. ThuGt todn A* da duoc chime t6 14 thudt todn higu qua nit trong s6 céc thugt todn diy di va ti wu cho vin dé tim kiém duéng di ngin nat, 3. Thuat toan tim kiém nhanb-v: Thuét toan nhinh_va_cén la thuét todn sir dung tim kiém leo d6i véi him dé toan A* chinh li thuat toan 4n. sid flu). Trong thugt ton nay, tai mi bude Khi phat trién trang thai u, thi ta s® chon trang thi tt nhat v ({{v) nho nhat) trong s6 céc trang thai ké u dé phat trién & bude sau. Di xuong cho ‘6: khi gp trang thai v la dich, hoac gap trang thai v khOng c6 dinh ké, hoe gap trang thai v ma f{v) lon hon d9 dai duéng di téi uu tam thi, tite 14 dudmg di dy dit ngin nhat trong s6 cde duong di dy dii mi ta da tim ra. Trong céc tragimg hop nay, ta khong phat trién dinh v nifa, hay néi céch khéc, ta cit di cée nhdnh cy xuat phat tir v, vi quay lén cha cla v dé tigp tuc di xuéng trang thai tt mhat trong céc trang thai cOn lai chua durge phat trién. Vi dy: Chiing ta lai xét khéng gian trang thdi trong hinh 3.1. Phét trién dinh A, ta nin duge cée dinh con C, D, E va F, f(C)= 24, f(D) = 13, (E) = 21, f(F) = 27. Trong s6 nay D 1 tot nhit, phat trién D, sinh ra céc dinh con H va B, fH) = 25, f(E) = 19. Di xudng phat trién E, sinh ra céc dinh con la K va I, ((K) = 17, (1) = 18. Di xuéng phat trién K sinh ra dinh B v6i (B) = g(B) = 21. Di xudng B, vi B li dinh dich, vay ta tim duge duong di t6i wu tam thoi véi dg dai 21. Tix B quay In K, ri tir K quay lén cha n6 I E. Tir E di xudng J, J) = 18 nhé hhom d6 dai duéng di tam thoi (1a 21). Phat trién I sinh ra cée con K va B, f{K) = 25, 1B) = 2(B) = 19. Di xudng dinh B, vi dinh B la dich ta tim duge dumg di day di, méi vi a6 dai ta 19 nhé hon d6 dai dudng di téi wu tam thoi ci (21). Vay a6 dai dudng di t6i wu tam thai bay id 18.19. Bay gid ti B ta lai quay én cde dinh cin Iai chua duge phat trién. Song cée dinh nay déu cé gid trj him danh gid én hon 19, do d6 khéng cé dinh nao duge phat trién nita. Nhu vay, ta tim duge dung di 161 wu véi d6 dai 19. Cay tim kiém durge biéu dién trong hinh 3.4 Hinh 3.4 Cay tim kiém ahainh_va_cén. ‘Thudt toan nhdnh_va_cin sé duge biéu dién bei thi tue Branch and Bound. Trong thi tue may, bién cost duge ding 4é tu 46 dai dudmg di ngin nhét. Gia tr ban dau cia cost 18 6 di I6n, hoc d6 dai ciia mét durée di day di ma ta da biét, procedure Branch and Bounds begin 1. Khai tao danh sich L chi chia trang thi ban dus Gin gid tri ban dw cho cost 2. loop do 2.1 ifL rdng then stop; 2.2 Loai trang thai w du danh sch Ls 2.3 fu ls trang tht ket thie then i glu)

y then Quay lai 2.13 2.5 for méi trang thai v ké w do fel) ala) + ktav)s Fi0) a0) * hs Dit v vio danh sdich Li}; 2.6 Siip xép Li theo thie ting cia ham fr 2.7 Chuyén Ly vio dau dank sich L sao cho trang thai Gdn by tro thanh o du [3 ends ‘Nguoi ta chimg minh duge ring, thuft ton nhénh_va_cén cfing la thuét tod t6i uu néu him dénh gid h(u) la dénh gid thap va cé d6 dai cic cung khéng nho hon mét s6 duong 8 no a6, 4. Tim déi tong tét nhat Trong mye nay ching ta sé xét van dé tim kiém sau. Trén khéng gian tim kiém U_ auge xée dinh him gif (him muc iu) cost, img véi mdi ddi tong x © U voi mot gi tr) s6 cost(x), $6 niy duge goi ld gid tri cia x, Chiing ta cin tim mt d6i tuomg ma tai d6 ham gi tri 1m nhit, ta goi déi tong 46 li déi teyng t6t nhdt. Gi sir khOng gian tim kiém cé6 cu tric cho phép ta xac djnh duge khai nigm lan cén cita méi d6i tugng. Chang han, U la khong gian trang thai thi lan cn ciia trang thai u gOm tat c4 céc trang thai v ké u; néu U la khong gian cde vecto thyc n-chiéu thi lan cn ciia vector x = (x1, X2, ... Xx) gom tat ca cde vecto & gan x theo Khong cich Gcotit théng thuimg, Trong mye nay, ta sé xét ky thuat tim kiém leo ddi dé tim ddi tugng tdt nhat, Sau dé ta s xét ky thuat tim kiém gradient (gradient search). Dé 18 kY thudt leo di 4p dung cho khénj ‘gian tim kiém la khéng gian ede vecto thye n-chitu va him gié la 1d ham kha vi lién tue. Cudi cig ta sé nghién ciru ky thugt tim kiém mé phéng luygn kim( sinmulated annealing). 4.1 Tim kiém leo 431 KY thuat tim kiém leo déi dé tim kiém déi tuong tét nhét hoan toan giéng nhur ky thuét tim kiém leo di dé tim trang thai két thie da xét trong myc 2.3. Chi Khde 1a trong thuat toén leo di 6 muc 2.3, tir mdt trang théi ta "leo Ién" trang thai ké tot nhat (duge xée dinh boi ham sid), tiép tue cho t6i khi dat t6i trang thai dich; néu chura dat t6i trang thai dich ma khéng leo Jén duge mia, thi ta tigp tye "tut xuéng" trang thai trade né, rbi Igi leo 1én trang thai t5t mht cdn lai. Cdn 6 day, tir mot dinh u ta chi leo lén dinh t6t nhét v (duage xéc dinh boi him gid cost) trong lin cn u néu dinh nay “cao hon" dinh u, tlre I cost(v) > cost(u). Qué trinh tim ‘kiém sé dimg Iai ngay khi ta khéng leo lén dinh cao hon durge nita. Trong thi, tue leo déi dudi day, bién u lou dinh ign thai, bién v law dinh t5t hat (cost(v) nhé nhét) trong céc dinh & Tan cn u. Khi thudt todn dimg, bién u sé luu trong é6i tuong tim duge. procedure Hill_Climbings begin 1.u @ mét déi tugng ban dé nao dés 2. if cost(v) > cost(y) then u cost(u)) thi ta di ‘6i v, cn néu khong ta chi di t6i v véi mot xic suit mio 46. Xac suat may gidm theo him mi ciia “6 x4u” cla trang thai v. Xdc suat nay cdn phy thudc vao tham sé nhiét 46 T. Nhiét 46 T cang cao thi bude di ti trang théi xdu cng c6 kha nang dugc thye hign. Trong qui trinh tim kgm, tham s6 nhigt,d6 T giim din t6i khong. Khi T gin khdng, thudt toan hoat dng ein gidng nhur Teo d3i, haw nw né khéng thye hign bude tut xudng. Cu thé ta xée dinh xée sudt di t6i trang thai xu v tir u la e*”, & day A = cost(v) - cost(u). Sau day 1a thi tue m6 phéng luyén kim. procedure Simulated Anneaning: begin 120; v8 trang thi ban din nao di Te nhie db ban cine repeat ¥ «trang that cape chon nhdu nhién trong kin if cost(s) > cost(w) then wey else u « v voi xtc sudt 73 Teel. o; ret until Ti nhs end; Trong thi tue trén, ham g(T, t) thoa man digu kign e(T, t) <7 v6i moi t, né xéc dinh t5e 46 gidm cia mhigt 46 T. Neudi ta chimg minh duoc rang, néu nhiét 46 T gidm dd chim, thi thugt todn sé tim durge nghiém t6i wu todn cuc. Thudt todn m6 phéng luyén kim 48 duge dp dung thanh cng cho cdc bai todn t6i wu 66 Kon. 4.4 Tim kiém mé phong sy tién héa. Thust todn di truyén Thuit toan di truyén (TTDT) la thudt todn bat chuée sir chon loc ty mhién va di tru Trong ty mhién, céc cé thé khée, c6 khi ning thich nghi tét véi m6i trutmg s® duge tai sinh va nhan ban 6 cdc thé h¢ sau. Mi cé thé c6 cdu trac gien dae trmg cho phim chat clia cf thé dé. ‘Trong qué trinh sinh sin, cée c4 thé con cé thé thita huémg céc phim chit cia ci cha va m céu tric gien ciia né mang mét phan céu tric gien cia cha va me. Ngoai ra, trong qua trinh tién 6a, e6 thé xdy ra hign tong d6t bién, edu tric gien ca cé thé con cé thé chia cée gien ‘mi ca cha va me déu khdng c6. Trong TIDT, méi ca thé dugc ma héa boi mét cau tric dit ligu mé ta céu tric gien cita ca thé 46, ta sé goi né la nhiém site thé (chroniosome). Mai nhiém sic thé duge tao thinh tir cée don vi duge ien. Ching han, trong cic TIDY 6 dién, cée nhiém sic thé la céc chudi nhi phan, tire 1a m6i c4 thé durge biéu dién boi mét chudi nbi phan, TIDT sé lim vige trén cée quin thé g8m nhiu cé thé, Mét quin thé img véi mot giai doan phat trién sé duoc goi 1a mét rhé hg. Tir thé hg ban dau duge tao ra, TTDT bit chuse chon loc tu mhién va di truyén dé bién ddi céc thé hé. TTDT sir dung céc toan tir eo ban sau day dé bién déi cae thé hé. Tot ti ti sink (reproduction) (cin duge oi li todn tit chon loc (selection)), Cc c& thé tt durge chon loc dé dia vio thé hé sau. Sir lya chon nay duge thyc hign da vio dé thich nghi v6i méi trang cia mdi cé thé, Ta sé goi him img mdi cé thé véi 46 thich nghi ciia né Ta ‘ham thich nghi (fitness function). Todn tit lai ghép (crossover). Hai ca thé cha va me trao déi cae gien dé tao ra hai ca Todn tie dt bién (mutation). Mot cd thé thay 44i mot sé gien dé tao thanh c4 thé méi. Tit cd cde todn tir trén khi thye hign déu mang tinh ngiu nhién, Céu tric co ban cia TIDT la nur sau: procedure Genetic Algorithm: begin reo Khai tao thé hé ban dau P(t); Dainh gid P(D (theo him thick nghi repeat tenth Sink rath Wé mia et Pet) ba ony 5 atang Dor bien: Dinh ii PO) until diéu kign kée thie duge théa man; end: Trong thi tue trén, diéu kign két thic vong lip cé thé 1a mét s6 thé hé di ln nao d6, hole dé thich nghi cia cdc cA thé t6t nhat trong céc thé hé ké tiép nhau khée nhau khong 4 ké, Khi thudt toan dimg, cé thé t5t nhit trong thé hé cudi cimg duge chon lam nghigm can tim, Bay pid ta sé xét chi tiét hom toén tit chon Ige va cfc toan tt di tray (Iai ghép, 46t bién) trong cée TTDT cé dién, 1. Chon Ige: Vige chon loc cic cé thé tit mot quan thé dya trén &6 thich nghi ciia mdi cé thé. Cac cf thé c6 46 thich nghi cao c6 nhigu kha ning durge chon, Can nhin manh ring, ham thich nghi chi can 1a mgt ham thyce dicong, n6 c6 thé khéng tuyén tinh, khOng lién tyc, Khong kha vi. Qua trinh chon Ipc duge thye hign theo ky thudt quay bamh xe. Gif sir thé hg hign thoi P(A) gdm 06 n cA thé {x,,..%}. S6n duge goi la c& cla quan thé Voi mdi cé thé x;, ta tinh &6 thich nghi cia né f(x). Tinh tong céc 46 thich nghi cia tat cd cée cf thé trong quin thé: F=S tai MGi lin chon loc, ta thy hign hai burée sau: Sinh ra mgt's6 thuc ngdu nhién q trong khpang (0, F); x [a cd thé dirge chon, néu ka 86 nho nhat sao cho DYrone4 Vige chon loc theo hai bude trén c6 thé minh hoa nhwr sau: Ta e6 mot bénh xe duge chia thinh n phan, mdi phén tmg véi d6 thich nghi eda mot cé thé (hinh 3.5). Mot mii tén chi ‘vao bénh xe. Quay bénh xe, khi bénh xe dimg, mai tén chi vio phan nao, c4 thé img v6i phan Cb Hinh 3.5 Kg thuat quay banh xe. RO ring ld véi céch chon nay, cde cf thé o6 thé c6 d@ thich nghi cing cao cing ¢6 kha ning duge chon, Céc cé thé c6 dé thich nghi cao cé thé c6 mét hay nhiéu ban sao, céc £6 dé thich nghi thép c6 thé khong c6 mat 6 thé hG sau (né bj chét di) 2, Lai ghép: Trén cé thé durge chon loc, ta tién hanh todn ti Iai ghép. Dau tién ta can dua ra xée suat lai ghép p.. xe suat nay cho ta hy vong c6 pean c4 thé duge lai ghép (n la c& ciia quan thé). Véi méi 4 thé ta thyc hign hai buée sau: “1 Siph ra sé thye nga nhign r trong dgan [0, 1]; Neu r Pa { nbs 3. Ching han, trong c& vua, nhan t6 nhdnh trong céy tro choi trang binh khodng 35, thai gian dai hoi phai dua ra made di la 150 gidy, voi ‘théi gian nay trén may tinh thong thing chuomg trinh ciia ban chi c6 thé xem xét céc dinh trong d6 su 3 hode 4. Mét ngudi choi cf trinh 46 trung binh cling 6 thé tinh truée duge 5, 6 nude hoe hon nia, va do dé chong trinh cia ban méi dat trinh 4} ngudsi méi tp choi! Khi dénh gid dinh u 16% d6 sdu h, mét thudt todn Minimax di hdi ta phai dénh gid cae dinh cia cay géc u 16: dé sau h, Song ta c6 thé gidm bot s6 dinh cin phai dnb gié ma vin Khéng anh huéng gi dén sit dénh gia dinh u, Phuong phap cét cut alpha-beta cho phép ta cit bé cdc nhénh khéng can thiét cho sy danh gid dinh u. Tu tuéng cla kj thudt cit cut alpha-beta ld nhw sau: Nhé lai ring, chién luge tim kiém Minimax la chién luge tim kiém theo 6 sau. Gia sir trong qua trinh tim kiém ta di xudng inh a I dinh Tring, dinh a c6 ngudi anh em v da duge dinh gid, Gia sit cha ciia dinh a lab vib c6 ngudi anh em u da duge dénh gid, va gi sir cha cia b la c (Xem hinh 4.7). Khi dé ta c6 gid tri dinh c (dinh Tring) it nhat la gia trj cua u, gid tri ciia dinh b (dinh Den) nhiéu nhat li i tv. Do 46, néu evalu) > eval(y), ta khong can di xudng dé dnt gf dink a nia ma vin khdng anh huéng gi dén dénh gid dinh c. Hay néi cach khie ta c6 thi a. Lap lun tuong ty cho truimg hop a la dinh Den, trong truémg hop miy néu cvalla) = eval(v) ta ciing c6 thé cit bé cy con géc a Dé cai dat ky thudt cit cut alpha-beta, déi véi cdc dinh nim trén dudng di tir géc t6i inh hign thai, ta sic dung tham s6 a dé ghi lai gid tri kin nhdt trong cfc gid tri cia cée dink con 44 danh gia cia mét dinh Tring, cén tham sé B ghi Iai gid tri nhé nhit trong cdc dinh con 3 dénh gid cha mét dinh Den. Gid tr cla a va B st duge 4p nhat trong qué trinh tim kiém. @ vi B duge sir dung nhu cdc bién dja phuong trong céc ham MaxVal(u, a, B) (ham xée dinh eid tri cla dinh Tring u) va Minval(u, 0, B) (him xéc dinh gid tri cua dinh Den u). funetion MaxVal(u, Bs begin if'w la ld ctia cy han ché hode w la dinh két thiic then MarVal «evalliy) (fe) min ZN “(a Zs 2% Hinh 4.7 Cat bé céy con 6c a. néu eval(u) > eval(v), else for mdi dinh v la con ctta w do {a —max[a, MinVal(v, a Ij; 11 Cit bd ede cay con tir cae dinh v cén lai it a2 then exit}: max MaxVal @ a end: fanetion MinVal(u, cc Bs begin I ll cia cay ham ché hodcw la dinh két thi then MinVal < eval(u) else for méi dinhv li con cia w do Be minlf. MaxValls, eB} 1.C8 b8 che cay con tr eke dinh v cdn lat if a> then exit}s MinVal Bs end; Thuit todn tim mage di cho Tring sir dung ky thudt cit cyt alpha-beta, duge cai d3t bd thi tue Alpha_beta(u,v), trong dé v la tham bién ghi lai dinh ma Trang can di t6i tir, procedure Alpha beta(v)s begin for méi dink w lai con ciia u do if a , <>. Cée du mé ngoae (va déng ngodc), Cie quy tie xdy dymg cde e6ng thie Cae bién ménh 48 1a cong thir. Néu A va B 1a céng thite thi: (AAB) (doc “A hi B" hoc “A va B") (AVB) (gc “A tuyén B” hoe “A hodc B’) (IA) (oe “phi dinh A") (A=) (dge “A kéo theo B" hoje “néu A thi B”) (AGB) (doe “A va B kéo theo nhau") Ri cde cong thie. Sau nay dé cho ngn gon, ta sé bé di cde cp d4u ngoac khong can thiét. Ching han, thay cho ((AVB)AC) ta sé viét ld (AVB)AC. Cée céng thitc 1A ede ky higu ménh dé sé duge goi ld cde cau dom hoke edu phn ti Cie céng thitc khéng phai la cu don sé duge goi la cau phitc hp. Néu P la ky higu ménh 48 thi P va TP durge goi la literal, P la literal dicomg, con TP la literal dm. Cau phite hop c6 dang AiV...VAm trong 66 A; li cdc literal sé duge goi Ia cau tuyén (clause), Neit nghia: Nett nghia ciia logic ménh dé cho phép ta xdc dinh thiét lip ¥ nghia cla céc cng thite trong thé gidi hign thye nao dé. Digu dé duge thye hign bing céch két hop méah dé véi su kign ndo €6 trong thé gidi hign thyc. Ching han, ky higu ménh d@ P cé the img v6i su ki “Paris la thi: d6 nude Phap” hoac bat ky mt sy kign nio khac, Bat ky mét sy ket hyp cac higu ménh dé véi cdc sy kign trong thé gidi thy duge goi la mét minh hoa (interpretation ). Ching han minh hoa cia ki higu muh dé P c6 thé 1a m6t sy kign (ménh dé) “Paris la tha d6 muse Phép ", M@t sy kign chi cé thé diing hodec sai, Ching han, sy kign "Paris 14 thi d6 made Phap "1a ding, cn sy kin "S6 Pi la s6 hitu ti" 1a sai, Mét céch chinh xc hon, cho ta hiéu mét minh hoa la mét céch gén cho mai ky higu ménh dé mét gid tri chin ly True hodc False. Trong m$t minh hoa, néu ki higu ménh dé P duge gin gid tri chin ly True/False (P <-True/ P<-False) thi ta néi ménh dé P diing/sai trong minh hoa d6. Trong mét minh hoa, ¥ nghia ciia cae cau phite hyp duge xéc dinh bai ¥ nghia cia cac két néi logic. Ching ta xéc dinh y nghia cia cc két noi logic trong cdc bang chan I (xem hinh 5.1) P Q IP Pag Py p> Pe Q Q 2Q Fals Fals True Fals Fals True True e e e e Fals True True Fals True True Fals True Fals Fals Fals True Fals Fals e e e e e Tre Te Fals True True True Tre e Hinh 5.1 Bang chan ly ciia cdc két néi logic ¥ nghia ciia cic két néi logic A, v val duge xée dinh nhu céc tir ‘va"*hoje 1A" va “phi djah” trong ngén ngi ty nhién. Ching ta cin phai gidi thich thém vé y nghia ciia phép kéo theo P => Q (P kéo theo Q ), Pla gi thiét, cn Q la két lun. Truc quan cho phép ta xem Hing, khi P 1a ding va Q la ding thi céu "P kéo theo Q" ld ding, con khi P 1a ding Q 1a sai thi cau "P kéo theo Q” fa sai, Nhung néu P sai va Q diing , hod P sai Q sai thi "P kéo theo Q” la ding hay sai? -Néu ching ta xuat phat tir gi thiét sai, thi ching ta khOng thé Khang dinh gi vékét lun. Khéng c6 ly do gi dé néi ring, néu P sai vi Q dling hode P sai va Q sai thi “P kéo theo Q" ld sai, Do d6 trong trudng hop P sai thi “P kéo theo Q"" la diing di Qa diing hay Q 18 sai Bang chan ly cho phép ta xéc dinh ngiu mhién cdc cau phic hgp. Ching han ngit nghia cia cée cau PAQ trong minh hoa {P<- True , Q<- False } la False. Vige xéc dinh ngit nghia ciia mét cau (Pv Q) A IS trong mét minh hoa duge tién hanh nhu sau: dau tién ta xc inh gi ti chan ly cha P v Q va1S,, sau 6 ta sir dung bing chan ly A dé xéc dinh gid tri (PvQ) alS Mét cng thire duge goi la thod dirgc (satisfiable) néu né ding trong mot minh hoa nio €6. Ching han céng thiic (PvQ) AIS la thoa duge, vi né cé gi tri True trong minh hoa {P <- True, Q<-False, S<- True} . Mét céng thie duge goi li vieng chic (valid hode tautology) néu né ding trong moi minh hoa ching han cau P vIP 1d vig chic Mt céng thie due goi la khdng thod diegc , néu né Wa sai trong moi minh hoa. Chang han céng thite P A LP. Ching ta sé goi mét mé hirh (modul) cia mot céng thie 1a m§t minh hoa sao cho céng thie 1a ding trong minh hoa nay. Nhu véy m9t céng thite thod duge la céng thie ¢6 ‘mét mé hinh, Ching han, minh hoa {P< False, Q<- False, S<-True } la mt mé hinh ciia céng thie (P =>Q) AS Bing cach lip bang chan ly (phwong phdp bang chan bf) 1a ta 06, thé xdc dink duge ‘mot cOng thite 6 thod dicge hay khong. Trong bang may, méi bién ménh dé dimg dau voi mot c6t, céng thire cin kiém tra dimg dau mot c6t, mdi dong tuong tmg vi mot minh hoa. Ching han hinh 5.2 la bang chan ly cho céng thite (P=>Q) AS. Trong bing chin ly nay ta cn diva vao eée edt phy img v6i cée céng thite con cha céc cong thite cin kiém tra dé vige tinh gid tri ciia cOng thie nay duge d& dang. Tir bang chin ly ta thay ring cng thire (P=>Q) AS 18 thod doe nhung khong vieng chic P Q s PQ =A False False True False False Truc Truc True False True False Truc False False True True True True True False False False False Truc False True False False True True False True True True True True Thue Hinh 5.2 Bang chin ly cho céng thie (P=>Q) AS Cin leu ¥ ring, mét céng thire chita n bién, thi sé cde minh hoa ciia né 1a 2", tire Hb bang chan ly cb} 2" dong. Nhu vay vige kiém tra m6t céng thite ¢6 thod duoc hay khong bang phuong php bang chan ly, ddi héi thé gian mi, Cook (1971) 48 chimg minh ring, va 48 kiém tra mét céng thi trong logic_ménh d& ¢6 thod diegc hay khdng li vin 48 NP-diy ai, Ching ta sé néi ring (thod duge, khong thod digc) néu hgi cia ching G)A.......\Ga Li viing chéc (thod direc, khing thod diegc). MOt mé hinh cia tap cng thiie G li mé hinh cia tap céng thite GiA.....AGa 3. Dang chun tic Trong myc nay ching ta sé xét vige chuan héa cic cng thire, dua cic céng thire vé dang thud Igi cho vige Tip ludn, suy dign. Trude hét ta s& xét céc phép bién di tong duvong. Sir dung eée phép bién d6i nay, ta c6 thé dura mot cOng thite bat ky vé cdc dang chudn tie 5.3.1 Su tuong duong ciia céc céng thie Hai céng thire A va B durge xem la ong dirong néu ching ¢é cing mot gid tri chain ly trong moi minh hoa. Dé chi A tuong dong véi B ta viét A= B bing phuong phap bing chan ly, d8 dang chimg minh durge sy trong ducong cia céc cOng thire sau dy 2B IAVB A<=>B =(A=>B) A (B=>A) Ida) A Lu§t De Morgan g Av) =1AA 1B AAB) SIAvIB Luat giao hoan AvB) =ByA AAB =BAA Luat két hop (AvB)vC (AAB)AC=AA(BAC) Ludt phan phéi AABVC)=(AAB)V(AAQ) Cae cong thire trong durong ¢6 thé xem nhu céc biéu dién khac nhau cia cing mét sy kiga, DE dE dang viét cde churong trinh méy tinh thao tée trén cde cng thite, ching ta st chudn héa ede céng thitc, dua ching vé dang biéu dién chun duge goi la dang chuan hoi Mot céng thite & dang chuan hdi, c6 dang Ai V....v¥ Am trong dé cde A; Ia literal . Ching ta £6 thé bién déi mét céng thite bat ky vé céng thite 6 dang chuan h6i bang cach ap dung cée ‘thi tue sau. Bé céc déu kéo theo (=>) bing cich thay (A=>B) béi (IAVB). ‘Chuyén céc déu phi dinh (1) vio sat céc két higu ménh dé bing cach ap dung luat De Morgan va thay I(LA) bai A 4p dung ludt phan phéi, thay cdc céng thitc c6 dang Av(BAC) béi (A vB) A(AVB) Vi dy: Ta chuan héa cong thite ( P=> Q) v KR vIS) (P> QvIR vs) =P vQ v(R A$) = (IP v QR) A ((IP vQ) vS)=UP VQ vy IR) A (IP vQvS). Nhu viy céng thie (P=> Q) v (R v 1S) duge dua vé dang chudn héi AP vQvIR) AUP v Q v8). tri thite bai céc céng thie trong logic ménh d8, co sé tri thie 1a mét tap nao dé céc cong thife. Bing cach chuan hod cée cong thitc, co sé tri thite la mot tap ndo dé 6 trén ta da chi ra, moi cong thie d&u c6 thé dura vé dang chun hi, tte IA c&e hi ctia cde tuyén, méi céu tuyén e6 dang, TP Vos IPax V Qu ¥en Qn trong 46 P; , Q Id céc ky higu ménh dé (literal duong) céu nay tuong duong voi cau IP, Vous IP => ¥ Qi Voow¥ Qn 2222 pl... * pm => Q Dang edu ny duge goi ld edu Kowalski (do nha logic Kowalski dua ra nam 1971), Khi n <1, tire ld cdu Kowalski chi chia nhiéu nhét m6t literal dirong ta ¢6 dang mot cau dic bigt quan trong duge goi li cd Horn (mang tén nha logic Alfred Hom nim 1951). ‘Néu m>0, n=l, cu Horn c6 dang PLAn A Pa => Q __ Trong dé P, —, Q la cc literal duong. Cc Pj dutge goi la cde ditu kign (hode gia thigt), cdn Q duge goi lé két ludn (hode hé qua ). Cac edu Hom dang nay con duge goi li cdc ludt if. then va duge big dign nh saw If Pyand...and Py then Q Khi_ m=0, n=1 céu Hom tré thanh cau don Q, hay sy kign Q. Néu m>0, n-0 cau Hom tré thin dang IP; v....¥ IP hay twomg dong I(P;*..” Py). Can chit ¥ ring, khong phai moi cng thire d&u cé thé biéu dign dugi dang h6i cia céc cd Horn, Tuy nhién trong cée img dung, co sé tri thife thu’mg lé m6t tip ndo 46 cée céu Hom (tire 1A mot tap ndo dé cde lugt if-then). 4. Lud suy dién Mét cong thire H durge xem la hé quia logic (logical consequence) cla mét tp cong {Giy..Gu} néu trong bat ky minh hoa ndo ma {G:,....,Gu} diing thi H cting ding, hay néi cach khac bat ky m6t mé hink ndo cha G ciing li mé hinh cia H. Khi cé m6t co 6 tri thitc, ta muén sir dung céc tri thite trong co sé nay dé suy ra tri thite méi ma né 1a hé qua logic cia cfc céng thite trong co sé tri thire. Digu 46 duge the hign bing cdc thy hign cdc /udt suy dién (rule of inference). Luat suy dién giéng nhu mét thi tuc ma ching ta sir dung 46 sinh ra mt cng thire méi tir ede cOng thire da c6, Mét luét suy hai phin : m6t tp cac digu kign va mot két lun, Ching ta sé biéu dién céc ludt suy ‘phan s6 ", trong d6 tir s6 li danh sich céc digu kign, con mau s6 Ta két lun 5 la cng thite méi duge suy ra tir cfc céng thite 6 tt s6 Sau day la mot sé 4, B, 7 lA cdc cong thire udt suy dign quan trong trong logic ménh d&. Trong céc Iudt nay ot, 1, Ludt Modus Ponens a> B B Tir mét kéo theo va gia thiét ciia kéo theo, ta suy ra két ludn ciia né. 2. Ludt_ Modus Tollens BB la Tir mot kéo theo va phii dinh két lun cia n6, ta suy ra phi dinh gid thiét ctia kéo theo. 3. Luit bic cau Tir hai kéo theo, ma két ludn cia né a ciia kéo theo thir nhat tring véi gid thiét ctia kéo theo thé hai, ta suy ra kéo theo méi ma gid thiét clia né Ia gia thiét ciia kéo theo thir nhit, con két lugn cia né la két lugn cia kéo theo thit hai 4. Luat loai bé héi GAs ADA rose ai Tir mét héi ta dua ra mét nhan tir bat ky ciia hdi. iy yA AGA ACh Tir mét danh séch ede cng thie, ta suy ra hi ciia ching, 6. Luit dua vao tuyén oO CW NEV Om Tir mt céng thitc, ta suy ra mot tuyén ma mét trong cdc hang tir clla cdc tuyén 1a cong thie 7. Luat giai avBlB vy avy Tit hai tuyén, mt tuyén chia mot hang ti d6i Tp véi mot hang tir trong tuyén kia, ta suy ra tuyén cia céc hang tir cdn lai trong cd hai tuyén. ___Mét ludt suy di&n duge xem la tin edy (secured) néu bat ky mét mé hinh nao cia gid thiét cia Iudt cing 1d mé hinh két ludn ca ludt. Ching ta chi quan tam dén cdc lugt suy dién tin cdy, Bing phyong phap bang chan ly, ta c6 thé kiém chimg duge cdc luét suy dign néu trén déu 1a tin céy. Bang chin ly cia luét gidi duge cho trong hinh 5.3. Tir bang nay ta thay rang ; trong bit ky mét minh hoa ndo ma ca hai gia thiétaav B, 1B vy ding thi két lun @ vy cing ding. Do dé ludt giai fa ludt suy din tin cd. a B 1 avp IBvy avy False False False False True False False False True False True True False True False True False False False True True True True True True False False True Truc True True False True True True True True True False True False True True True True True Truc True Hinh 5.3 Bang chan ly chimg minh tinh tin c@y ca ludt gid Ta e6 nhin xét ring, luft gi 1 mot Iudt suy din tong qust, né bao gdm ludt Modus Ponens, luft Modus Tollens, ludt bie cdu nhur cde trudng hop riéng. (Ban doe dé dang ching minh duge diéu 46). Tién dé dink Ii ching minh, Gii sit chig ta c6 m6t tip nao d6 céc céng thie. Cac uét suy din cho phép ta tir cic cng thite da 6 suy ra cong thire méi bing m@t day ap dung céc lust suy dién. Cac cong thire 43 cho duge goi ld cée tién dé. Cée cing thie duge suy ra duge goi li cée dinh ly. Day cée lugt duge 4p dung dé din t6i dinh ly duge goi la mét ching minh cia dinh ly, Néu cée ludt suy dién la tin cy, thi cde dinh ly 1a hé qua logic ciia cae tién dé, ‘Vi du: Gia sit ta c6 cde cOng thie sau QAS=> GvH (I) P>Q Q) R>S @) P @ R 6) Tir cng thite (2) va (4), ta suy ra Q (Lugt Modus Ponens) . Lai ép dung luét Modus Ponens, tit (3) va (5) ta suy aS. THQ, Sta suy ra QAS (ludt dua vio hdi ), Ti (1) vi QAS ta suy ra Gv H. Cong thire G v H da duge chimg minh, Trong céc hé tri thir, ching han céc hg chuyén gia, hé lap trinh logic,.... sir dung it suy din ngudi ta thiét ké lén cc thai tue suy dién_(cdn dura goi la thi tuc chimg minh) 6 tir cfc tri thite trong co sé tri thie ta suy ra cdc tri thite méi dap tig nhu cdu cha ngubi sir dung. Mét hé hinh thiée (formal system) bao gdm mét tap cée tién dé va mét tap cdc Iudt suy din nao dé (trong ngon ngit biéu dign tri thire mao dé ). __,. MOt tip lust suy difn duge xem la déy dii, néu moi h€ qua logic cia mot tap ce tig 48 déu chning minh duge bing céch chi sir dung céc luat cia tap 46. Phucong phip ching minh bic bé Phuong phép chimg mink bac bé (refutation proof hode proof by contradiction) 1a mét phuong phip thudmg xuyén duge sit dung trong ce ching minh todn hoc. Tu tuéng ciia phuong php nay la nh sau ; Dé chimg minh P ding, ta gia sir P sai ( thém | P vao cac gia thiét ) va dan téi m6t mau thudn, Sau day ta sé trinh bay co sé may, Gia sit ching ta c8 mét tap hyp cée céng thie G ={G),....Gq} ta can chimg minh céng thite H 14 h§ qua logic cia G . Diéu dé twong duong véi ching minh céng thie Gi*...°Ga > HIB ving ehiic. Thay cho chimg minh Gi... "Ga=>H la ving chde, ta ching minh Gy’....%Gqy*1H 1 khng théa man duge. Tite la ta chimg minh tip "= ( Gty...4Gay] H) li khong théa duge néu tir G'ta suy ra hai ménh dé déi lip nhau. Vige chimg minh cong thie H la hé qua logic cla tip cdc tigu dé G bing cach ching minh tinh khéng théa duge cla tap cde tiéu dé duge thém vao phi dinh cia céng thire cin ching minh, duge goi 1a ching ‘minh bac bé 55 i, chimg minh béc bé bing luat gidi Dé thudn tign cho vige sir dung lu4t gidi, ching ta sé cu thé hod luat gidi trén cde dang cau dac bigt quan trong, * Ludt giai trén cdc cfu tuyén LW. snnines VA C evBey. vB, trong d6 A, By va C 1a cde literal cae cfu Horm: + Lud gia tr Gia str Pi, Rj, Q va S la cdc literal, Khi d6 ta 06 cfc Iudt sau : PA n° SQ, RA Ra S PAP RI Soc RaQ Mot trading hop rigng hay duge sir dung cia hudt trén Ta : PA APaA Pi 7Pa Khi ta 06 thé dp dung luit gidi_ cho hai cau, thi hai ctu ny duge goi I haf edu git durge va két qua niin duge khi ap dung luit gidi cho hai cau dé duge goi la gid tite cia ching. Giai thite cia hai céu A va B duge ki higu i res(A,B). Ching han, hai cau tuyén gidi duge néu mot cdu chira mét literal déi lp véi mét literal trong cu kia. Giai thite cla hai literal d6i lip nhau (P va 1P) 1 céu rong, ching ta sé ky higu cu réng la (] , cfu réng khéng thod duge. ir G 1A m@t tip ede cau tuyén ( Bing cach chun hod ta c6 thé dura mot tip ce céng thire vé mét tap céc céu tuyén ). Ta sé ky higu R(G ) la tap cau bao gdm céc cau thude G va tit cd cdc cfu nhin duge titG_ bing mét day 4p dung ludt gidi, Luat giai la luat day du dé ching minh mét tip cdu 1a khéng théa duge. Didu nay duge suy tir dinh ly sau Dink I gic ‘M6t tap cau tuyén la khong théa duge néu va chi néu céu réng [] € R(G ). Dinh ly gidi c6 nghia ring, néu tir cdc cdu thude G , bing cach dp dung luat gidi ta din téi cdu réng thi G 1d khong théa duge, con néu khéng thé sinh ra cdu rong bing ludt giai thi G théa duge. Luu ¥ ring, vige dan t6i cau rng cé nghia la ta d@ dan téi hai literal 461 Jp nhau P va 1P (tie 1a dan ti mau thudn ), Tir dinh ly gidi, ta dua ra tha tc sau day dé xac dinh mét tép cau tuyén G 1a théa duge hay khdng . Tha tue nay duge goi la thi tye gidi procedure Resolution ; Input: tap G cae cau tuyén ; begin L Repeat 1.1 Chon hai ci A va B thuge G ; 1.2 if AvaB gidi duge shen tinh Res (A,B) 1.3 if Res (A,B) la cau méi shen thém Res ( A,B) vio G ; until nhfn duge [] hoac khong cé cau méi xuat hién ; 2. if hin duge céu réng then thong bao G khéng thoa duge else thong bo G thoa duge ; end; Ching ta ¢6 nbn xét ring, néu G 1a tp Intu han céc cfu thi céc literal c6 mat trong cae cau cia G la hitu han. Do dé sé cde cau tuyén thanh lip duge tir céc literal 46 1a hitu han. Vi ‘vay chi cé mét 86 hiu han céu duge sinh ra bing lugt gidi, Thi tuc gidi sé dimg Iai sau mét s6 hu han bude. Chi sir dung luét gidi ta khéng thé suy ra moi cng thie 1a hé qua logic cia mét tap céng thite 48 cho. Tuy mhign, sir dung ludt gidi ta cé thé chimg minh duge m6t céng thitc bat Kicé la hg qua cia mot tp cong thire di cho hay khéng bing phuong phép chimg minh be bd. Vi vy ludt gidi dure xem la ludt day dii cho biic bé. Sau day fa thi tue chimg minh bac bs bing fut gi Procedure _Refutation Proof; input : Tap G cdc cdng thite ; Céng thire can chimg minh H; Begin 1. Thém 1H vio G ; 2. Chuyén eae cong thite trong G_vé dang chuan hoi ; 3. Ti cde dang chudn hdi bude hai, thinh lip tap cdc cfu tuyén g’ ; 4, p dung thi tue gidi cho tip cau G" ; 5. if G' khéng thoa duge shen thong béo H 14 hG qua logic else théng béo H khéng Id hé qua logic cha G ; end; Vi dy: Gid git G 1A tap hop céc cau tuyén sau JAvVIBVP (ly IcvIDvP —Q) levc @ A @ E 6 D © Gia sirta cin chimg minh P. Thém vio G_ cau sau: IP o fp dung ludt gidi cho céu (2) va (7) ta duge cu: levID 8) Tir cdu (6) va (8) ta nhdn durge cd Ic O) Tir cau (3) va (9) ta nhan durge cd IE 0) Téi day da xudt hin mau thudn, vi céu (5) va (10) d6i kip nhau. Tir cau (5) va (10) ta mhan duge ciu réng []. Vay P li hé qua logic cia céc céu (1) (6). CHUONG VI: Logie vi tir cép mot Logic ménh dé cho phép ta biéu dién cac sy kign, méi ki higu trong logic ménh dé (kéo theo), <> (kéo theo hau). Cac ky higu huong tir: V ( v6i moi), 9 (480 tai), Céc ky higu ngan céch: dau phiy, ddu mé ngode va déu déng ngoac. Cie hang thite Cc hang thite ( term) la cae biéu thite mé ta cde d4i tugng. Cac hang thite duge xée dinh 48 quy nu sau. Céc ky higu hiing va cdc ky higu bién la hang thite, Néu th, to, ts, .., th 1a n hang thite va f 1 mét ky higu ham n bién thi f{ ty, th, ..., t.) la hang thirc, M6t hang thite khéng chira bign duge goi la mot hang thire cw thé ( ground term). Chang han, Ay la ky higu hing, mother la ky higu ham mét bién, thi mother (A,) la mot hhang thie eu thé. Cae cdng thite phan tr ‘Ching ta sé biéu dién céc tinh chit cia d4i tugng, hode cde quan hé cla déi tugng béi cde céng thike phan ti ( cétu dom). Cée cng thie phan tir ( céu don) duge xée dinh 4¢ quy nhur sau, Cac ky higu vi tir khdng bign ( cdc ky higu ménh dé ) 8 cfu don, NEU ty foyote Ia m hang thire va p 1a vi thr cia n big thi p( t,to,..tn) Ia cau dom, Chang han, Hoa Ta mot ky higu hing, Love li mét vi tir ciia hai bién, husband 1a him ciia mt bién, thi Love (Hoa, husband( Hoa)) la mot cau don. Cie cong thite Tir céng thie phan ti, sir dung cae dng thite (cde cu). Cée ebng thie duge xde dinh 46 quy nhu sau: i logic va céc Iluong tr, ta xay dymg nén céc céng thire phan tir IA c6ng thite Néu G va H la céc céng thite, thi céc biéu thie (GA H), (Gv H), (1G), (G=>H), (GE>H) 18 cng thiic. ‘Néu Gla mét cong thire va_x la bién thi céc biéu thite ('V x G), Gx G) li Cée céng thite Khng phai la c6ng thie phan tir s durge goi Id cée céng thite khéng chita bién s€ duoc goi la cdng tiie cu thé. Khi vit cac céng thitc ta sé bo di cde déu ngosc khéng can thiét, ching han céc dau ngoac ngoai cig. Luong tir phd dung (V) cho phép mé ta tinh chat cia ca mét lp céic déi tugmg, cht khéng phai ciia mt di tong, ma khéng ca cae d6i trong trong lop, Ching han si, dung vi tr Elephant(x) (€6i tuomg,x la eon voi) va vi te Color(s, Gray) (46i tugng x cé mau xdm) thi céu * tat cd cée con voi déu c6 mau xém" cé thé biéu dién di céng thite Wx (Elephant(x) => Color(x, Gray)). Lurong tir tn tai (3) cho phép ta tgo ra céc cau néi dén mot Adi trong mao 45 trong mt lép a6i tong ma né c6 mot tinh chit hodc thoa man mét quan hé nio d6. Ching han bing céch sir dung cdc cu don Student(x) (x Ia sinh vin) va Inside(x, P301), (x 6 trong phéng 301), ta cé thé biéu dién cau “ Cé mét sinh vién & phdng 301” béi biéu thie Ix (Student(x) A Inside(x,P301). Mot cng thite 1a céng thire phan tir hoe ph dinh cita céng thite phan tir duge goi lé literal. Ching han, Play(x, Football), | Like( Lan, Rose) li céc literal, Mét céng_ thirc I tuyén cia cdc literal sé durge goi Ia caw tuyén, Ching han, Male(x) v | Like(x, Foodball) 1a c@u tuyén. Trong cng thite (Vx G), hode 3x G trong 46 G 1a mét cOng thire nao 48, thi: mdi xuét hign cia bién x trong céng thire G duge goi la xudt hién bude, Mot céng thire ma tit c& céc bién déu la xuat hign bude thi duge goi la cong thite déng. Vi dy: Cong thie VxP( x, f(a, x) 4 3y Q() H8 edng thie déng, edn cdng thie Wx PC x, fly, x)) khong phai la cong thire déng, vi su xudt hign cia bién y trong céng thire may khOng chiu rang bude béi mot hrgng tir ndo ca (Sur xudt hign cia y goi lt sue xuat hién tw do). Sau may ching ta chi quan tim t6i cdc céng thire dong, 6.1.2 Noi nghia, Ciing ninr trong logic ménh 48, n6i dén ngit nghia la ching ta néi dén ¥ nghia cia céc céng thife trong mét thé gidi hign thc no d6 ma chiing ta s® goi la mdr minh hoa. Dé xdc dinh mOt minh hoa, truéc hét ta can xéc dinh mét mién 44i tugng ( né bao gdm tit ca cae déi tugng trong thé giéi hién thyc ma ta quan tam). Trong mét minh hog, cdc ky higu hing sé duge gin véi cde 461 tuong cu thé trong é ‘voi mét him cy thé nio dé. Khi dé, méi_hang rong mién déi tuong. Ching han, néu An la mot ky higu hing, Father la mét ky higu him, néu trong minh hog An img véi mot ngudi cy thé nao 46, con Father(x) gin v6i him; img véi méi x 1a cha cia né, thi hang thie Father(An) sé chi ngudi cha cia An. Nei nghta cia cée cau don Trong mt minh hog, céc ky higu vi tr sé duge gin véi mét thuge tinh, hove mot quan hg.cu thé nao a6. Khi d6 méi cng thire phan tir (khéng chita bién) s® chi dinh mat su kign cu thé. Duong nhién sy kign nay c6 thé 1a diing (True) hode sai (False). Ching han, néu trong minh hoa, ky higu hing Lan img v6i mét c6 géi cy thé mio 46, con Student(x) img véi thuge tinh “x 1a sinh vien" thi céu Student (Lan) cé gid tri chin Iy 14 True hode False tuy thuge trong thye té Lan cé phai lA sinh vién hay khong. Nei nghia cita ede edu phite hop. Khi da xée dinh duge ng ngbia cla céc edu dom, ta c6 thé thye hign duge ngi nghia phtic hop (duge tgo thanh tir efc edu don bing cach lién két cée edu don boi cée ‘két ndi logic) nh trong logic ménh dé. Vi du: Cau Student(Lan) « Student(An) nbn gi tri True néu c4 hai céu Student(Lan) va Student(An) déu cé gid tri True, tte ld cd Lan va An déu la sinh vién, Cau Like(Lan, Rose) V Like(An, Tulip) 18 ding néu céu Like(Lan, Rose) 1a dling hode cfu Like(An, Tulip) la ding. Nett nghia ctia cic céu chita céc legng ‘Natt nghia cia céc céu Vx G, trong 46 G Ta mot cong thite nao 46, drge xée dinh whe Ta ngir nghia cia cOng thite la hoi cia tit e@ ede cdng thie nhan duge tt céng thre G bing cach thay x béi mt déi tuong trong mién déi tong. Chang han, néu mién déi tuong gém ba ngudi (Lan, An, Hoa} thi ngit nghia ciia edu Wx Student(x) duge xic dinh la ngit nghia cia cd Student(Lan) A Student(An) A Student(Hoa). Céu nay ding khi va chi khi ca ba céu thanh phan déu ding, tite 1a cd Lan, An, Hoa déu la sinh vién. Nhu vy, céng thire Vx G Ia ding néu va chi néu moi cong thire nhfn duge tir G bing cach thay x boi m6t déi tuong trong mién déi tung déu ding, tite la G ding cho tat ca céic d6i tuong x trong mién 44i trong. Nett nghia cia cdng thie Sx G duge xéc dinh nhu 1a ng nghia cla céng thie 18 tuyén ofa tit cd cée cOng thie nhin due tir G bing céch thay x béi mot déi twang trong min d6ituong. Chang han, néu ng nia cia e@u Younger(s,20) la" x tré hom 30 tabi” va min d6i tugng gdm ba nguéi {Lan, An, Hoa} thi ngit nghia cia céu 3x Yourger(x,20) ld ngit nghia cia du Yourger(Lan,20) v Yourger(An,20) v Yourger(Hoa,20). ‘True néu va chi néu it nhit mét trong ba ngudi Lan, An, Hoa tré hon 20. ny nbn gi tr} Nhur vay céng thie 3x G la ding néu va chi néu mot trong cée cng thire nhén duge 1g cach thay x bing mdt déi trong trong mién d6i twong 1a ding. Bing cdc phuong phap da trinh bay # trén, ta c6 thé xdc dink duge gid tri chan ly ( ‘True, False ) ciia mot cng thitc bat ky trong mt minh hog. (Luu ¥ ring, ta chi quan tam ti cée cOng thire ding ). Sau khi di x4c dinh khdi nigm minh hog va gia tri chin ly ciia mot céng thite trong m6t minh hoa, cé thé dua ra cic khdi nigm céng thite vimg chide ( thod diege, Khing thod dicge ), m6 hinh cia cOng thite gidng nhu trong logic ménh dé cing thite tong duong 1G __ Cling nhur trong logic ménh d8, ta n6i hai cong thite G vi H tuong duong ( viét li G = H) néu ching cimg ding hoa cing sai trong m6t minh hoa. Ngoai céc tong divong da biét trong logic ménh dé, trong logic vi tir cép mét con cé cdc twomg duomg Khéc lién quan t6i cdc lugng tit. Gid sir G la m6t céng thie, cdch viét G(x) néi ring céng thire G cé chira cdc xuat hign ciia bién x. Khi dé céng thire G(y) la céng thite nhiin duge tt G(x) bing céch thay tit ca céc xudt hign cia x boi y. Ta néi G(y) ld cOng thire nhdn duge tir G(X) bangeach dat ten lai ( bién x duge ddi tén lai ly ). Ching ta ¢6 cée titong durong sau day: 1. Vx G@) = Vy Gy) Ax GQ) = 3y GY) Dit tén lai bién di sau Iugng tir phd dung ( t8n tai ), ta nhdn duge cOng thire tuong duong 2. 1(¥x GQ) = 3x 1G) (Ax Gx) = Vx (1GO0) 3. Wx (G(x) A H(x)) = Vx G(x) A Vx HO) Ax (G(x) V H(%)) = 3x G(x) V 3x HO) vid : Vx Love(x, Husband(x)) = Vy Love(y, Husband(y)),

You might also like