POAT ATR n nt Pad aa basic education Department: Basic Education REPUBLIC OF SOUTH AFRICA NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT AFRIKAANS HUISTAAL V2 NOVEMBER 2011 MEMORANDUM “cngnnuannneveeceaenuccouraanaseanpsaveansacnenss® ple Man! Aout Cilio Maelecetor-) igfu Jn 1 ShGoune | Athere. § CEksteme modentor i Geedgekews . CEE wks “Ceks}oine meeuoies) (a) 6/6 Hierdie memorandum bestaan uit 27 bladsye. D EPARTMENT OF BA 20H “He 19 PRAT 240 x to PETE SaMSTONS Kopiorog voorbehou Blaai om asseblietPOAT ATR n nt i huhasantylatal Afrikaans Huistaal/V2 2 DBE/November 2011 NSS — Memorandum NASIENRIGLYNE/MEMORANDUM VAN PUNTETOEKENNING + Asin Kandidaat meer as die verlangde getal vrae gedoen het, word net dis eerste antwoord/respons nagesien. (Die kandidate mag nie die opstelvraag en die kontekstuele vraag oor dieselfde genre beantwoord nie.) * As kandidaat in Afdeting A al vier vrae oor aedigte nagesien + Asn kandidaat in Afdeling B en C twee kontekstuele vrae of twee opstelvrae gedoen het, word die eerste vraag nagesien en dle tweede vraag word geignoreer ‘+ Asin kandidaat al vier die vrae in Afdeling B en C beantwoord het, word die eerste vraag in elke _afdeling nagasien mits een kontekstuele vraag en een opstelvraag beantwoort is, + Asin kandidaat twee antwoorde gee en die eerste antwoord is verkeerd, maar die tweede antwoord is reg, word die eerste antwoord nagesien en die tweede antwoord word geignareer. ‘+ As antwoorde verkeerd genommeris, word die antwoorde velgens die memorandum nagesien, + Ash spelfout die betekenis van die antwoord beinvloed, word dit verkeerd gemerk. As die spelling nie ie betekeris van die antwoord beinvloed nie, word dit as koirek beskou. + Opsteluraag: As die opstel korter as die veriangde lengte is, word die kandidaat ni comdat hy/sy horw/haarself gepenaliseer het. + AS le opstel te lank is, aati oorskryding van h maksimum van 50 woorde (disjunkte ortografie) toe en ignoreer die res van die opstel ‘+ Kontekstuole vrae; As h kandideat nie aanhalingstekens gebruik waar n vraag dit vereis nie, word hyisy nie gepenaliseer nie. + Opstelvrae: © Indien 'n kandidaat goen relevante feite of hoofgeciagtes by die opstelviaag bespreek het, nie, kry die Kandidaat 0 vir INHOUD en die laagste Kategorie vir TAAL. © Indien ‘n kandigaat die verhaal van die roman/dramna in die opstelvraag vertel, word die antwoord nagesien. Die kandideat gaan homself penaliseer met INHOUD en hy word met ‘een katogorie vir TAAL gepenaliseer. Indien die kandidaat‘n duigelike inleiging en slot in sy antwoord aanbied, word die TAAL op kategorie 5 en hoér aeassesseer. © Indien die kandidaat slags 'n inleiding of 'n slot aanbiod, word die TAAL op Kategorie 4 ‘goassesseer torwy/ die kandidaat wat geen inleiding en geen slot aanbied nie, se TAAL op Kategorie 3 geassesseer word 2 Die punte word in die ANTWOORDEBOEK vir INHOUD sowel as vir TAAL aangedu © Indien die kandidaat nie die kapstokke in die opstelvraag chronologies Deaniwoord nie, word al die foite nagesien.Die kandidaat word wel by die Kategorie TAAL gepenaliseer. © Indien die kandidaat opskrite by die opstelvrae aanbied, word dle kandideat gepenaliseer et een kategorie vir TAAL. Geslene gedigte gedoen het, word die eerste twee gepenaliseer nie Kopiereg voorbenou Blaai om assebliefPOAT ATA n nt Pe er a Afrikaans Huistaaliv2 3 DBE/November 2011 NSS ~ Memorandum AFDELING A: GEDIGTE VRAAG 1: OPSTELVRAAG Sonsverduistering — PJ Philander Hierdie vraag word aan die hand van die aangehegte RUBRIEK vir dle assessering van dic OPSTELVRAAG vir GEDIGTE geassesseer. Die inhoud word aan die hand van die volgende kategorieé op die rubriek beoordee!: Innoud Kode 7 7 gemativeerdo fete Kode 6 gemmotiveerde felte KoasS 5 gemotiveerde fete Kode4 4 gemotiveerde feite Kode 3 8 gemotiveerde feite Kode2 2 gemotiveerde feite Kode1 1 gemotiveerde fet Taal en styl: Beoordee! volgens oie rupnek. Inleidingeparagraaf Die kandidate kan enige gepaste inleidingsparagraat aanbied, bv. * In hierdie gedig probeer ie digter vir die leser iets 68 oor 'n miens se voorbereiding on sy versui voorbereiding vir die Hiemamaals. ‘+ Die digter maak van 'n sonnet gebruik om hierdie Doodskap by die leser ut te brin ‘+ _ In die oktaaf word 'n sonsverduistering oor die tand beskryf terwyl hierdie beeld in vvoorhereiding vir de naderende oordeeisdag toogopas word. ie sastet op die mens se Die uitertike bou van die gedig (2 felte) Die gedig bestaan ut 14 versredle/italaansa sonnet. Die rymskema is abba, eddc/omarmde rym (slegs by die oktaan,efg, ety (©p grond van die rymskema) kan die gedig in twee kwatryne en twee tersines verdee! word Die gedig verdeel in'n oktaaf en sestet Die versmaat is 'n vyfvoetige jambiese versmaat. Die verskil in reaksie van dle diere en die mens (2 gemotiveerde feite) + Die diere se instinkAvoorgevoel laat hullo dedolik huiswaarts keer/na vellgheid beweeg. =: Die mens is gewoond ‘aan hierdie duistemis daarom gaan hy soos normaal voort./Die mens is onderdanig aan dle sonde en Keer nie nna God nie, + Die donkies kies oorhaastig die kortste pad stale toe an die skape keer terug kreal toe /Die diere skrk sodat hulle dadelik huis tos gaan. = Die mens sik nie vir hierdie bedreiging nie en reageer nie dadellknievreageer lad niezkeer nle Hulswaarts nie. + Die diere reageer insiniiet. = Die sonsverduistering betrap cle mens onverhoeds, want hy het nio a voorgevael nie Die ironie wat afgelei kan word (1 gemotiveerde fett) | Skape of donkies (atere) beskik nie oor mensiike insiate nie, maar nogtans lei 'n voorgevoel hulle na veiigheid / | Dle mens wat verstand het on wat veronderstel is om op instinkivcorgevoel te reageer, berei nom nie Voor vir die veiligheid (van die Hiemamaals) nie/ Wanner die skaduwee van sonde oor die mens toesak sodat dit God van die mens verbers, het die mons met sy oer inteligensia nie eers insig om te besef hy moot torugkeer tot Christus nie./ Die dom dieridonkio weet om na die huis terug te keer terwyl die (slimmer) mens dit nie weet nie. (Albei espekte van aie ironie moet vir EEN punt ganoem word.) oorheersende stemming (2 gemotiveerde feite) ‘+ Woorde soos “skadu’, “skemerte’, “Verduister", “duistemis", “swart", ‘vaal", *koue" en “dreigend’ ondersteun hierdie stemming + _ Die lang vokale in woorde soos “langsamerhand”, “vreemde skemerte", “oorhaastig stahwaarts" en “vaal siroop* ra by tot die ganoemde atmosfeer. + _Invorsio (‘dreigend swan’) dui op die oorheersende stemmingineerdrukkende stemming Kopierag voorbohou Biaal om assebilerPOAT AT RATT nt Pen aa Afrikaans Huistaal/v2 4 DBE/November 2011 NSS - Memorandum + ‘Koue vreemde skemerta® Gul op die stemming ‘+ Die alfiterasie in resi 3 (c- en t-) dul op dle stemming, Slot Die kandidaat moet met 'n gopeste paragraaf eindig, bv. vertioed dat hy-nie die lig van God kan raaksien nie. * Die spreksr wil dus aandul dat, soos met 'n sonsverduistering, daar ook ‘n skaduwee oor die mensdom hang wat fo] oF (WRAAG 2 KONTERSTUELE VRAAG_Oie huis 1ulstor— Daniel Hugo vraag. ‘Antwoord, Punt | _U Barrett 24 "Verwn''skoor (S08k) 'goor (hede" nook tevredeT “(aanhou) kibbel'"roesemoes* 1 2 42 2 jie Huis Se fondamente kraak/plelsternwerk bars] ramme res] Die plafonne rask voosivervalal uit mekaar. ~” Aanvaar 'n vertuideliking wat op verval dui 42 28 Die woord ‘julle"Pluister’ dul op die direkto sanepreek van aie huisbewoners, ~ 1 2 42 24 | Aldie huis gewoond is aan negatiewe reaksies tussen gesinslodo.] Bidie gor hede uiteindelik tot die aftakeling van die mens in die algemeen lel/ C/ouers en kinders sam verantwoordelik is vir dit wat in die verlede gebeur het/ Didie gesin die huis nie in stand hou nig. ¥ 1 2 ‘Een punt word aan elke kandideat toegeken. 42 25 Die herhaling van die Klanke dui daarep dat dis rusies veortdurend plaasvind/’hef die verweer en agterutgang ut. Die harde Klanke/r-kanke/h-allterasie/kr-aliterasie/t-alliterasie/ weallterasie ondersteun/hef die rusies/konfilonmin uit.” 1 2 42 26 | Hierdie gedig het nie n vaste rymskema We (@baed cabo ddcee) /Dit het nie 'n rymende eindkoeplet nie./ Die strofebou (oktaaf en sestet) voldoon nie aan die vere'stes nie. /bestaan nie uit drie kwatryne en rymende koeplet nie. ~~ 2 2 ‘n Omskrywing kan eanveer word, 42 37 | Personifixasie 7 7 z a2 Ze ‘Kandidate gee hier hulle efe mening of hulle saamstem al dan nie. Die kendidaat meg ook Nee as antwoerd aanbied indien io ‘mativering geldig is. ve Gesinne word vit makaar geskeur deur die mense wat die gesin moet bymekaar houlnie meer vellig bine gesinsverband gekoester en waardeer word nie Gesinslede luister nie na mekaar nie/hoor nie mekaar se geskree ‘or hulp nie/se negatiewe woorde het dlkwels 'n slegte invioed op ‘gesinsverhoudinge. OF Kopiereg voorbehou Blasi om assebliefAAA nl ‘30 FAR Afrikaans HuistaaV2 5 NSS — Memorandum Pen er Aa DBE/November 2011 Nae. In my huisgesin behande! ons mekaar met respek. vv Die punte, 2, word slegs vir die een motivering toegaken. 42 OF WRAAG 3_KONTEKSTUELE VRAAG is— Lina Spies Vraag ‘Antwoord Punt twas aT Ek-spraker? 'n Onbekende spreker/ Die persoon wat in sy/haar lietde verieat is./ vn Vrou/n Man 7 32 ™.. SeSkryf op varkensblaar 7 "was ‘1 bietfie dof..." 7” 33 Die spreker bekiemioon die inenteks/aannaling ut 7 kinderrympie. ¥ Die kandidaat most spesifiseer wat beklemtoon word. a4 “1 €N| @k fen Spyte van die ren Kon lag’ a5 Bionthou™ 38 ie ander party het haar op ‘s onaangefiame manier verias dour die verhouding to verbreek/ Inn tyd toe die spreker gelukkigiverie was, het die ander party haat vir die gek gehou deur voor te gee dat hy/sy vir cia spreker omgee/ Hylsy het verwag dat dt Apriimaand gaan wees (met sonskyn en ggeluk), maar toe bring hy’sy vir haar/hom hartseer./ Apiilis die mand waarin mense tradisioneel vir die gek gehou word. Sy/haar geliefde het haar/hom vir do gak gehou dearom het, hyisy die verhouding verbreek/ Mense word gewoonlik aan die begin van April op ‘n ‘onaangenams manier verras/utgevang sonder om se ‘ermyl die spreker soorgokry het. “7 t2 kry Albei aspekte van die ironie moet genoem word, (dus 2 of 0). aT Haar nerinneringe dur voor. Dit laat die suggestie dat die spreker se onthau van hierdie slegte ervaring steeds voortgaan al net sy haar dearmee versoen./ Dit kan daarop dui dat die spreker verkies om selfs na die verbreking van dle verhouding die mooilgoeie te onthou./ ‘AS 'n verhouding skipbreuk ly, beteken dit nie die gosie en moot ‘Moet vergeet word nie. a Ja, want dle (gebrake) rympatroon onderSieun de tema van 7 verbreekte verhouding./ Die (aebroke) rympatroon siuit aan by die spreker se verwarde gedagtes na die beBindiging van die verhouding / ‘n Gedig conder enige rym/blanke vers ondersieun die tema dat daar geen vernouding is nie.” [oy OF Kopiereg voorbehou PELE ELLELELL PLL See) Blaai om esseblietPTT AT RAR Peer a Afikaans Huistaal2 é DBE/Novernber 2011 NSS —_Memoranaum [WRAAG 4 KONTEKSTUELE VRAAG Een eprong vir. Joan Hambidge_ i) Vraag_] Antwoord Punt | £0” TAS Barrett 4.1 — | Die eerste maaianding/mens op die maan.7 1 2 [az 7 42 ‘n Verhouding wat verbreek is.” 7 ‘2 [az 3 43 | "Nei Armstrong’? “lugdrukvrye (atmostoer)"/ “Kraters"/ “@Klein silwrige) planeet"/ "plant 'n viaggie"v 1 2 |42 1 4a | “potsien 7 7 2 [az z 4 ___| Blapreker se bowoging deur die eimosfeer visueel le ondersteun, 1 2 |42 3 46 | Die versredls word al langer na die middel van die gadig en dat weer korter na die inde, Dit ondersteun aie spreker se beweging van en na die maan/stel visueel voor./ Dis langste versreél is waar die gecig se Kimaks voorkon,/ Strofes 2 en 3 se versteels loop progressief van kort a lank en ‘weer van lank na kor. Dit skep die vorm van 'n tuimntetuig se romp. “7 2 2 [42 3 a1 | kwattyn 7 7 2 az 7 48 | Kandidate gee hierhul ele menings en die molivering aengaande dle mites/stories van die llefde waarin hulle nle meer gio nie.” 2 2 [22 5 i Beantwoord VRAAG § OF VRAAG 6. [WRAAG 5: OPSTELVRAAG die skepping van die vrou— Vincent Oliphant Hierdie vraag word aan die hend van die aangehegte RUBRIEK VIR DIE NASIEN VAN DIE OPSTELVRAAG VIR Bovordeo! volgens die rubriek. Kopiereg voorbehou GEDIGTE nagesien. Die inhoud word aan die hand van dio volgende kategorieé op die rubriek becordee! Inhoud: Kode7 7 gemotivearde feite Kode 6 6 gemotiveerde feite KodeS 5 gemotiveerde fete Koge4 4 gemotiveerde feite Kode3 3 gemotivearde feite Kode2 2 gemotiveerde feite Kode 1 1 gemotiveerde felt Taal en styl: Biaai om assabliefPOAT ATR nt Afikaans HuistaalV2 7 NSS - Memorandum Infeidings paragraat Die kandidate kan enige gepaste inleldingsparagraaf aanbied, bv. Benoeming van die stylfigure (2 feite) ‘+ Die nemating (olisindeton/anafoor) van “en dit was"/*en'/reéls 2-10 ‘+ Die retoriese vraag + Inversie van real 1 + Klimaks in die derde strofe Bosprook die funksie van die styifigure. (2 gemotiveerde feite) * Die nerhaiing van “en dit was", i Die herhaling van "en"/poli retoriese vraag betrek die leser dadelik by die gedig. Die inversie beklemtoon dat die man alleen is. ie Kimaks in die derde strofe dui dasrop dat die skepping van (2 gemotiveerde feite) belangrike woorde wat op alleenheid dui, uit. ‘+ Die sindplasing van die woord alleen hef die man se allesnheid uit. reéls in die derde strafe langer. Dis tel wat met real 10 verband hou, rond die gedig tot 'n eenteid at Die drie tersines in die gadig dien as ‘n bindmiddol + Die stylfigure en die strofebou ondersteun die skeppingsproses van die vrou. Beoordeel die geslaagdheid van die bou van die gedig. (1 gemotiveerde feit) Die bou van die gedig is geslaagd, want die skoppingsproses word visueel voorgestel: + Die korler versretis in strofe 2 dui duidelik dat die vrou uit iets kleins soos ‘n rib saamgestel is. (+ Ditis baie duidefik dat dit'n proses was om die vrou te skepidit het nie baie vinnig gegaan nie, daarom is die Per aa DBE/November 2011 Bespreek die wyse waarop strofebou en halfrym die man se alleenheid beklemtoon. ‘+ Die spreker begin met 'n eenretiige strofe om die alleenheid van dle man uttte lig. * Die e-assonansie laat aie leser die alleenheid van die man (ouditief) ervaarilaat die fokus op die man valihef ‘om te beklemtoon hoe goed die skepping van die vrow was. letonfanafoor verbind dle laaste versreél met die titel ie vrou 'n meesterstuk was. Die gebruik van die lags tersine dui aan dat daar aan die einde van dle skeppingsproses nou drie karakier i. Slot Die kandidaat moet met 'n gepaste paragraaf eindig, bv ‘+ Hieraie gedig is 'n baie mooi gedig waarin die skepping van die vrou beskryf word. to) STUELE VRAAG u Vraag | Antwoord LO_|_AS— 7 Bareit 6.1 | Deur die reloriese viaeg/ i | } Deur in vraag te vra/ Deur die uitsteltegniek (aangesien die vrou eers in die slotstrofe ter sprake kom). ¥ 1 2 |42 fs 62) Deurassonansiealiymy Die eenreéiige strofe/ | Die eindplasing van die woord alleen. v7” 2 2 a2 [3 Enige twee antwoorde Ml 63 | tersinefarset “ 7 z aT 4 | Ditdul op God se almagrelenaam/ 1 Om aan te dui hoe vethewe God isidat Hy die enigste Skepperis/ Dit dui die sproker se respek vir God aan. 1 2 az ia | mn TO es Siproeragy aN) ae Kopiereg voorbehou Biaai om assebliof ae eiin SUE EGILELULUSPePGU PICU CePoeePMPePePOAT ATR nt i huhahaitylatal Affikaans Huistaa/V2 8 DBE/November 2011 NSS ~ Memorandum 5B | Ditdul op die haas waarmee God dio viou geskep i | hetiopgewondenheid waarmee God die vrou geskep hevaanhoudendheld waarmee die skeopingsproses Qepaardgegaan het /Dit verdoesel die eindrym Nersnel die leestempo./Skep eenheid en binding /viociendheid, v 2 420 (3 67 | Bivemewe 7 7 2 [42 Ta BB | Mower? giootse” 7 7 2 427 63 | hethalinarrepetisieipolisindeton 7 j 7 2 [az 7t EN AFDELING B: ROMAN Beantwoord EEN vraag. VRAAG 7: OPSTELVRAAG DIE KWART-VOOR SEWE-LELIE~ Eleanor Baker Die ie Hierdie vrang word aan die hand van die aangohegte RUSRIEK VIR DIE NASIEN VAN DIE OPSTELVRAAG VIR DIE ROMAN EN DRAMA geassesseer. Naas die inhoud (15 punte) moet die aanbieding (taal en sty!) ook volgens dle rubriek geassesseer word (10 punte). LET Wek: Dis i bree raamwerk van fete Al die feite hoef nie genoem te ward nie. ‘Geen opskrifte in die opste! nie, indien wel, penaliseer met een Kategorie by taal en styl | inleidingsparagraat kandidaat voorsien die opstel van 'n gepaste Inleidingsparagraet, bv. Iris Se milieu net ‘n besliste invioed op die keuses wat sy maak dentifiseer dio miliewomstandighede waarin Iris haar bevind, (2 felte) le roman spel in 'n anonieme stad in Suid-Afrika af. Die roman speel in die tagtigerjare afftydens die apartheidsjare of. Die grootste deel van die roman spee! in Iris se ouerhuis affin of. Anders se spreekkamer affin Peter se woonste! af. Iris groei op in 'n huis met sterk vroue. ‘Sy groei op inn liporale huishouding. Die verhizal speel ok in Frankryk, New York en Vermont af. Hierdie milieu dien as agtergrond vir die gebeure. ‘ris voel sedert haar geboorte dat niemand na haar luister nie. iis as laatlam (6 jaar na die geboorte van die ander Susters) het haarself as 'n alleenloper beskou wat op orskietkos geleef het. In haar gesin is Iris as 'n aardigheid beskou. Iris voel in hierdie milieu dat niemand na haar luister nie en hierdie gevoe! ultoefen. ‘Teen die agtergrond waarin Iris grootword, word sy aangesé om stil te bly, Iris skep 'n fantasiewéreld waar sy ‘n stem het. In Iris se omstandighede maak die Engel deel van haar lowe ull/die magies-realistiese deel van haar ewe uit. in lis se gesin voel sy dat alles wat sy doen, reeds deur haar susters gedoen is, 6y beleef dus 'n bestaansirisis/eksistensisie knsis. wloed Iris 6¢ kousos wat sy Kopiereg voorbehou Blaai om assebiief EE ee eo SS EU EECPOAT AT RTH n tt Peer Aa Afrikaans Huistaal/V2 9 DBE/November 2011 NSS ~ Memorandum [Bespreek eniige vier keuses wat Iris in hierdie milieu uitosfen- (4 gemotiveerde felte) Eike keuse moet bespreek word an nie net gonoem word nie. * Ils besiuft om na vottooiing van haar universitetstudie by dr. Anders as sy assistont to gan werk, aangesien sy naam haar amuseer /sy nie 'n werk wil hé wat haar gedagtes in besiag neem nie. ‘+ Iris cefen dio kouse uit om met Peter seks te né met hul eerste ontmoeting, omdat sy hunker na ‘n romantiese verhouding. Iris se beslut om vir Peter in Amerika te gaan kuier, het 'n ingrypende invioed op heer toskoms. + Sy aanvaar nie dio modelwerk nie/omdat sy uiteindelik met met Peter trou, * ifs Kies om die Engel in haar lewe te hé aangesien sy iemiand nodig gehad het om na haer te luister/raadgewer te wees/haar te helo om besluite te naem/verantwoordelikheid to aanvear vir die keuses wat sy uiloeten, | * Its kies om in 'n fantesiewéreld te leef om haar lewe op te kikker In New York ontmoet Iris vir Joe wat van haar'n model wil maak, maar aangesien Peter daarteon gekant is, besluit ins om nie die modelkontrak te aanvaar nie én gaan saam mot hom na Vermont toe. + Iris on Peter besluit om te trou en sy en Peter leet rustig voor. * I's neem dle besiut om van haar fantasiekarakters (pehalwe die Engel) omtsiae te raak. + Iris kies om deur die eksistensiéle krsisperiode te gaan/vormloas aan te trok omdat sy 'n soeke het na wie sy iswat haar blomoombllk is en sy nie soos die huisgesiniede wi wees nie, ‘Haar beheptheid met naar naam se betekenis is verantwoordeiik vir die keuses wat sy uitosfen, bv. die ‘modelkontrak wat moontik haar blomgeleerthei is. Kontrasteer die keuses wat Elsa, Kara en Ma uitoefen met dié van Iri (8 gemotiveerde fette) Die kandidaat ‘moet minstens een kontras by elkeen van hierdie arie kerakters noem. Elsa se keuses in kontras met dié van Iris + Eisa maak die keuse om met Hannes te trou. = Iia wil aanvanklik nie met Peter trou nieimaar slegs met Peter ‘seks he. + Etsa kies ondenwys as beroep. © Iris kies 'n beroep waar sy vive tyd het om te fantas tandarts. Hull beroepskeuses bemys dat Elsa beroepsgerg Is. © Iris verkles om te fantaseer. Elsa besluit om kinders te hé. © Iris beskou dit as beheptheld met babas en dat sy (wat nie kinders het nie) normaal is Elsa voe! dat n vrou ne agter n man moet aangaan nie. © ins gaan agter Peter na Amerika toe. Esa kies om haar eie troue te reél. © Irs lat toe dat ander mense haar trove vir haar red Elsa beskou Ins se fantasia as drogbeelde. ric glo haar fantasieg ris werk by die Kara se keuses in kontras met dié van Iris + Kara het 'n vethouding met 'n Fransman/buitelender/bruinman. = ins het 'n verhouding met 'n Guide Affikaner/Afikaanesprokonde/witman, ! + Kara besiuit om stirstil te trou sonder dat ale familie daarby betrokke is, © Die ma's neem Iris en Peter se troue oor en organiseer dt. + Kara besluit om kinders to hé. ~ Iris beskou dit as beheptheid met babas en dat sy (wat nie kinders het nle) normal is, ‘Kara besluit om na haar troue in Frankryk aan te bly. =irls bly in Suid-Afrika. Ma se kouses in kontras met dié van iris * Ma weier om saam met haar man na die plaes te verhuis. = Iris droom om orals sam met Peter te gaan. Iris se ma raak betrokke by ’n groep (Die Spieé!) wat aan roinkerasie glo, = Iris raak van haar faniasiewéreld (behaiwe dio Engel) ontslae, Beoordee! die keuses wat Iris uitoefen. (3 gemotiveerde felte) Die kandidaat gee hier sy eie gemotiveerde mening waarom enige van Iris se keuses goed of sleg was, Die volgende dien siegs as voorbeeide + Ins se Keuss om met Peter seks te hé (sonder dat hulle in ‘n verhouding is of mekear goed ken), is. Gevaarik/onverantwoordlik in die huidige tyd van geslagsiektes-en Vigs. + Ife wat die keuse uitocfen om met Peter seks te hé (sonder dat hulle in n vernouding is of mekaar goed ken), is 3008 wat sommige tieners deesdae optree * Ils s@ besluit om by dr. Anders/dio tandarts te gaan werk, is ‘n gosie besluil, n Mens moet serder ‘n beroep volg wasrin jy gelukkig is. Kopierag voorbehou Blaai om assebiler TC UE IUEL ILA LULU6 2003 04:34 FAX Pen rd aa Afrikaans Huistaav2 10 DBE/Novernber 2011 NSS — Memorandum + Is Se Desluit om by dr. Andersidie tandarts te gaan werk, Is nie in goeie beslult nie. Dit is 'n vermorsing van ty en geld om verkeerde beroepskeuses te maak. ‘+ Ins se Desluit om nie die modeikomtrak te aanvaar nie, is 'n goeie besiuit, aangesien sy en Peter in Suid-Afrika gaan woon, + lis 88 besluit om nie dio modelkontrak te aanvaar nie is nie ‘n goeie beslult nie, aangesien at haar van 'n guide blomgeleentheid ontneem het. * Is se besluit om met Peter te trou is goed, want dit hot hear insig gogee t.o.v. haar blomtyel het haar ruslig ‘gomaak. * Die Desiuit om van die fantasiekarakters (behalwe die Engel ontsiae te raek. is 'n gosia beslut, aangesien 'n mens een of ander tyd groat maet wordi/ie wéreld in dle 08 most kyk sonder om agter fantasies te skull + Die besluit om van die fantasiekarakters (behaiwe dle Engel) ontsiae te raak, is nie 'n gosie beslutt nie, ‘angesien mense tog fantaseer. Slot Die kandidaat voorsien die opstel van 'n gepaste siotparagraat, by. ‘+ Uit bogenoemde kan ‘n mens aflei dat jou milieu 'n definitiewe invioed op jou keuses het. i (25) OF ‘ONTEKSTUELE VRAAG DIE KWART-VOOR-SEWE-LELIE — Eleanor Baker Veaag_] Antwoord Punt] LU AS) Barrett [eit] Eeverelow Eerstepersoonsvenelier 1 2 420 4 81.2 _ | Die vertellerins 6e cio orvaring dat niemand vir heer luisier nie, { word aan die leser oorgedra/ Dit is 'n subjektiewe beskrywing van die karakter se eie wrvaring / Die leser kan makliker identifiseer met die hoofkarakter se ‘emosies en belewerisse/ Dit ls geloofwaardiger aangesien dle verteller by al die ‘gebeure/intriges betrokke is./ Dit is 'n goeie keuse aangesien hierdie roman portinent op lis 9e ‘gevoels- en verbeeldingswéreld fokus, “ 1 2 42 a 82 | Weare "Pa was nie by nie." ~ 2 2 42 3 Indien dle kandidaat ONW/AAR as antwoord aangebied het, maar | ie motivering korrek is, vercien die kandidast geen punto nie. 33 | Die Karakiers (dle dokter en haar ma) nel Wie haar kree genoor | nie Met haar eerste skree, het haar ma reeds gesiaap!) Die dokter was reeds in die gang toe Iris haar eorsie skree gee/ Die kraamsuster was haastig op pad na dle volgende bevalling./ Die pa was by die werk (*hy was nie by nia’). v 1 2 42/4 64 Iris was nes die blom, die iris, perserig by geboortes i Haar arms en bene het oor die verpleegster se hande geflap. “| 1 2 420 |4 Kopiereg voorbehou Biaal om assebiiefo11/028 POAT AT RTP ttt i Afiikaans HuistaalV2 "1 DBE/Novernber 2011 NSS - Memorandum Inis vertel Haar ma van haar naam se betekenisse ton haar ma] voortgaan met kosmaak en nie daarop reageer nie. \ris wou hé haar ma moet haar verbied om met Riekie uit te gaan, ‘maar haar ma verstaan nie wat sy eintlik vra nie Iris se ma het nie met aandag na haar geluister toe sy vertel van | ie katjie wat soos ‘n tiertje lyk nie.Ave Iris haar been gebreek het | nie vv 2 lo 42 i Gee EEN punt per fet 6.1 | Clbeckou die lewe as 1 goed gemerhte pagkGart wis GW Kan [6857 1 j kan dt volg. 1 2 jaz to B62 | Ais versirooid tog ie ey 'n goele waamemen 7 7 z az 9.6.3 | Dibéleet Ti nonsiadilm an soek oniviugting in Middeleeise uns, ¥ 1 2 faz a 8.64 | Sisal seltnaar biomiyd reel en beplan. 7 7 2 4s _13 87 | CNemont7 7 za 88) Betty word negatiet beinvioediraak depressiet Sy voel Jat lewe geen sin het nie! ‘Sy implisoer dat sy selimoord wil ploeg/voel algeskeep en | probeer aandag kry. + 1 2 42 |4 eo "Niemand Rel nog oot regiig na my geluister nie.” 7 7 z az 13 Ree! 17.1 Is nie korrek nie, B10 | Ja. Peter hot nie iaat weet dat hy nie betyus by die notel gaan wees nied Hulle Kommunikeer baie gebrekkig deur middel van poskaarte./Op ‘grond van paskaarte word baie belangrike bosiulte geneem (bv. Iris gaan vir Peter in Amerika kuier) /Peter het nie na Iris geluister toe haar been gebreek is nie. oF Nee, Hy het die notelverbiyt self bespreek. vv” 2 2 42 4 JaM\ee kay nie punte nio, slegs die motivering, dus 2 of C. | Corweeg ook ander korrekte voorbeelde wat in die roman vyoorkom soos wat ait op inis en Peter van toepassing is (m.ht gebrekkige kommunikesie), 847-1 | Junior/Brian se seun/Denise/Brien se Kinde 7 7 2 a2 7 8.11.2 | Bettie isnie hulle ma nie7 Brian se kinders/Junior en Donise hou nie van Bettie nie,’ Bottic sukke! om met die kinders oor die weg te Kom, 1 2 42 (1 8.12 | Die Engel het lis wakker geriaak en na Bette in die badkarvor gestusr. ¥ 1 2 42/3 Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief eC UEEL ELSE CLIC ELLIE AVE6 2003 04:35 FAX Atri aans Huistaal/V2 2 NSS — Memorandum i hadacaatulatal DBE/Novernber 2011 Bis Fiulle het gevrees vir Bette se lewe omdat hile verkeend gediink hat dat sy gif gadrink het terwyl sy haar net ooreet het/ Die gebruik van die woord krisis is ironies, want dt Is mie Werklik ‘nkisis nies Die werklike kris's was nie Bettie nis, maar I8 nog voor in di | broek van Irs se enkol. “ Albel aspekte van die ironie moet genoem word. ate die kalkoen te ryk was/ sy nie die kalkoen se vet afgesny net nie/ sy te veel gaéet net. ‘gecrinkte veel gedrink” is nio korrek nie B15 iis Ret nie gewee! wat Sy omtrent Peter en Frederik moul doen nie Iris was onsekar of sy met Pater moet trou! Iris het gewonder wat hear toekoms vir haar inhou. are Iris besef dat elke dag haar blomgeleentheid is, sy ls now geduldig/ Iris se lewe bestaan ult onsamehangende flarges. Iris moet haar eie toekoms droom (m.a.w. leef) Die lewe is nie 'n storieboak nie,’ Sy bosof dat 'n naam not ‘n naam is en nie jou lewe bepaal nie, io OF viR LeT DIE ROMAN EN DRAMA geassesseer. WEL: Dis 'n breé raamwerk van feite Al die feite hoef nie genoem te word nie. VRAAG 3; OPSTELVRAAG MANAKA PLEK VAN DIE HORINGS - Pister Pieterse ‘Geen opskrife in die opstel nie, indien wel, penaliseer met een kategorie by taal en sty), Higrdio vraag word aan die hand van die sangehegte RUBRIEK VIR DIE ASSESSERING VAN DIE OPSTELVRAAG Intel Ident idingsparagraat ie kandidaat voorsien die opstel van ‘n gepaste inleidingsparagraat, bv. Baas se milieu het 'n besliste invioed op die keuses wat hy maak. tifiseer die milieu/omstandighede waarin Baas hom bevind. (2 feite) Baas bevind hom in Barotseland/Afika/weste van Zambié/op cie wal van die Zambezi-rvier/ tussen dle mense van die Lozi-stam/op Manaka/'n sendingstasie/op Sable Ranchvin Suid-Rhodesié. Sy omstandighede op Manaka was haglionherbergsaanvatgesonderd/Christenskap-wroeaing. Hy net geen geld gehad nie/bevind hom in 'n gemeenskap waar armoede heers. Hy isin n malaria-gabied, by is alleen/sonder familie/'n alleenloper. Hy worstel mat ale moord van sy ouers. Hy wil de room van sy oupagrootje waar maak. Die tydperk is min of meer 1992-1984, ‘Baas Devind nom inn ruimte waar sendelings/Westerse manies van doen sowel as toordokters/ tradisionele Aftike-stamgebruike/invioed van die Khuta voorkom. Baas se voorgeskiedenis beinviced sy volwasse lewe. Kopi iereg voorbehou Blaai om assebiief6 2003 04:35 FAX Pay a aa Afrikeans Huistaalv2 2 DBE/Noverber 2011 NSS ~ Memorandum Bespréek enige vier keuses wat Baas in hierdie milieu uitosfen. (4 gomotiveerde felt) Elke Reuse moet bespraek word en nie net ganoem word nie. + Baas beslut of hy as bootsiman op dle Zambezi Joy gaan werk. Hy wys dit later van die hand, omdat hy sy ‘upagrootjie se droom wil verwesentik. + Baas beslut of hy Manuel se dogtoriie van melariapiie gaan voorsien, Hy help haar 1s.v. die feit dat hy nie ‘betrokke wil raak nie en op die ou end het hy nie pile virhomsef nie. Baas gee sy laaste malanapille vir Grace wat meebring dat hy nlks het om homself mee te bohandel rie. Baas beslut of hy sy eie (pont-)boot gaan bou en of hy eerder die Zambezi Joy gaan Koop en omskep. Hy koop ‘die Zambozi Joy. aangesien hy nie die geld het om sy ele boct te bou nie. * Baas maak dle Keuse om dle mense van Manaka te help al dan nie. As gevolg van die moord op sy ouers en sy ‘deaal om 'n boot op die Zambezi te kry, besluit hy om nie betrokke te raak nie, Hy help die mense tog deur medisyne en kos to gee. + Baas kies om dle mense van Manaka te respekteer ondanks die feit dat sy ouars deur vryheidevegters vermoor is, + Baas maak annvanklik die keuse om nie betrokke te raak by die gemeenskap nie, omdat hy sy ele ding wil doen/dear nie plek vir ander in sy lewe is nie. ‘* Baas moet besiutt of hy dle sendelinge op Manaka gaan aanvaar. Aanvanklk wil hy hulle nie daar h8 nie, omdat hy voe! hulle dring sy ruimte binne/omdat hy solf met godsdiers worstel, + Baas moet beslut of hy dle sendelinge op Manaka gaan aanvaar. Aanvanl hy 'n alleenioper is/ Griesel so 'n novaardige’ meerdenwaardige houding het * Hy besluit sanvanklk om nie die Khuta te gaan spreek wannecr hulle hom roep nie. Dit lei daartoe dat hulle hom dagvaar /Grace oortuig hom om te gaan, + Baas moet besluit of hy sy saak voor dle Khuta gaan stel. Hy voel egter dat hulle hom net vir eie gewin wil {gebrUik,/Dit lei daartoe dat Baas dit oorweeg om te vertrek + Baas moet besluit of hy gaan vertrek en gevolglik sy droom laat var. Grace herinner hom aan die weddenskap met sy oupagrootiie./Baas besluit om te bly, * Baas word voor die keuse gestel om saam met Rickert by diamantsmokkelary betrokks te rask. Hy stel ogter nie belang nie, omdat hy iemand is wat die regte pad leop. + Riekert kom ook met ‘n eenbod om Baas se boot te Koop. Baas stel nie belang nie, want hy het reeds weer begin werk aan dle boot en dle moontiixneid om sy droom te verwesenlikIyk beter. ‘+ Baas moet 'n antwoord kry op sy vraag: Wat maak van jou 'n Christen? Tydens sy gesprekke met Oume Essie fen Grace key hy hierop 'n antwoord en besef dat hy Manaka toe gestuur is met'n doel, + Baas kies om medemensiik op te tree en vir Morena te sklet. ‘+ Baas kies om nie aan die nagmaal deel te neem niefhande vas te hou tydens gebed nie aangesien hy nog worstel met sy ele galoof. + Baas mask die keuse om Whitey wel van die famlieverwantskap te verte, sodat hy ook die waarheid oor die ‘upagrootiie en ale tamilieverwantskap kan ken. ‘+ Baas verkies om die houtbankies self te herstel, want hy wil sy oupagrootiie se droom herstel, + Baas wys Nanna se toenadering van dle hand, want sy was getroude vrou/op grond van sy morele cortuiging. wil hy hulle nie daar hé nie, omdat Kontrasteer die keuses wat Griesel, Grace en mister Kebbey uitoefen met dié van Baas . (6 gemotiveerde feite) Die kandidet most minstens een kontras by elkeen van hierdie drie karakters noem. Griesel se keuses in kontras met dié van Baas |» Baas gee om vir mense en help hulle (malariapille, verskaf kos). = Griesel is setfgesentreerd./Hy kies vir hom die beste slaapplek. + Baas openbaar dle nouige respek vir die Kuta Se gebruike/ander mense se ruimie. = Griesel het ge vi ander se kutuurfruimie rie. Baas is opreg in sy worsteling met Chistenskap. = Griesel se Shristenskap is net ippetealutertie vertoon, Na ale brand is dt nie meer vir Grlesel aanvaarbaar om te biy tie. = Baas bly en herstel die sendingstasie Griese! behandel Nanna ongeskik en nors. = Baas behandel haar met espok. rospek Grace se keuses in kontras met dié van Baas + Baas het nog nie die dood van sy ouers verwerk nie en ook nie die mense daarvoor vergewe nie. > Grace het geen wrok teenoor die mense wat haar ouers vermoor het nie. + Baas worstel nog rondom Christenskap, = Grace het al daardie Keuse gemaak, Beas most 'n beslult ngem ten opsigte van sy verbiyf op Manaka, = Grace sien Manaka 2s deel van haar lowo. + Baas Deslut om nie by die demeenskap betrokke te raak nie, « Grace is Betrokke by die gemeenskap, ‘Grace toon respek teenoor die Khuts. # Saas noem hulle aanvanklkk hansworse. Baas Kies om op te gee op sy cupagrootie se droom. = Grace se keUse is om nooit op te gee rie. Kopiereg voorbehou Biagi om assepiiet ES ee TC TOU UE LLPOAT ATR n ttt Pay nd aa Afkaans Huisteal/V2 4 DBE/November 2011 NSS - Memorandum, ‘+ Baas se keuse is om Grace weg te jaag too sy hom wil versorg tydens sy siekie. > Grace Nes om Baas te ignoreer en te bly om hom te versorg, Mister Kebbey se keuses in kontras met dié van Baas ‘+ Mister Kebbey is inhalig /Hy wil betaling hé wanneer hy Baes hospitaal toe neem. > Baas verskat malariapille/vieis gratis aan dle mense. Baas besluit om eerik te wees en nie by die diamantsmokkelary betrokke te raak nie, => Mister Kebbey is ‘onderduims /My raak betrokke by die diamantsmokkelary. + Baas maak geen skuld nie. = Mister KeDbey is permanent in die skuld Beoordee! die keuses wat Baas uitoefen en motiveer jou mening. (3 gemotiveerde feite) Die kandidaat gee hior sy sie gemotiveerde mening waarom enige van Bags se keuses goed of sleg was, Die volgende dien slegs es voorbeelde: * Baas het op die Ebenheazerdam en Letabarivier gevaar met"n biikskuit wat hy self gemaak het foe hy 'n kind was (voorgeskiedenis), My kon later dle rivier om Manaka niakiiker Devaar. ‘> Baas se besluil om sy oupagrootiie se droom te verwesenlik, was die ragie besiuit. Elke mens most ‘n droom hé wat jy najaag. ‘+ Baas se bestuit om nie as 'n bootsman te werk nie, was dom. Hy kon 'n vaste inkomste gehad het/Hy sou dan geen gekdelike probleme gehied het nie. ‘+ Baas Se Desiuit om malariaille aan dia mense te verskaf, vas mense deel + Baas se becluit om malariapille aan die mense te verskaf, was dom. Op die ou end het hy toe nile malariapille vir homsetf gehiad nie. + Baas se besluit om malariapille aan dia mense te verskaf, was dom. Hy moes dit aan hulle verkoop het./ Niks in die lewe is vernict io, * Om die Zambezi Joy te Koop, was 'n goeie besluit, aangesian dit Baas heelwat minder geid uit dle sak gejaag het, Om die Zambez! Joy to koop, was 'n goeie besluit, aangesien hy nou die vreugde van handewerk ervaar. + Baes se keuse om na Manaka te gaan was op die lang duur 'n goeie besluit, Gaas het die doel van Christenskap verstaan, ragte bestuit. Jy moet ait wat jy het, met ander Slot Die kandideat voorsien die opstel van ‘n gepaste slotparagraaf, bv. + Uit bogenoemde kan ‘n mens afiei dat jou milieu 'n definitiewo invioed op jou keuses het. OF VRAAG 10: KONTEKSTULE VRAAG_MANAKA PLEK VAN DIE HORINGS — Pieter Pigtersé Vraag | Antwoord [Punt [LU [AS——[earet 10.1.1 | Derdepersdonsverteler /Alwatende verieller/Alomieenwoordige, | verteller/Ouktoriéie vertellerv 1 2 42 2 [10.12 | Ditis "n opjektiewe beskrywing van die Karakter se ee ervaring7 il Hy is altyd teenwoordig.! | Hy weet wat die karakter dinkidoon, 1 2 424 02 | Onwaary | Hy moes skoentappars kom vang. ¥ 2 2 42/3 | | Die kandidaet mag sen punt vir ONWAAR kry, indien ofe | | ONWAAR korrek is, maar die motivering is ni€ korrek nie. [10.3 "a Skooifie/bankies onder die boom ‘n Sendingstasie/Manaka Evangelical Mission vv 2 2 42/2 Kopiereg voorbehou Blaai om assebliet eaePOAT AT RPP i hadahautylatal Afrikaans HuistaavV2 15 DBE/November 2011 NSS - Memorandum, 104] Ja Hy het weer 'n sendingstasie tot stand gebring./ Sy boot is nie totaal vernietig nie en hy sou dit weer vir foerisme kon gebruik./ | Hy het die river gekarte } oF Nee Malaria is nog steeds daar / Daar is goon uitbreiding van infrastruktuur (paie) nie/Die boot is nie gered nie, vv 2 2 42/4. 10.5 | Syis in Chiiston /Sy is Goavresend /Sy is ceri By hel al geloofstwyfel aanvaar.” 1 2 42 3 10.6.1 | Diirée as vederakerop-7 7 z 42/3 10.82 _| Civerkies om aleen 16 wees. 7 7 By 13 10.6.3 | Bhroe as versorger op7 Ditree as vredemaker op. 1 2 (2 | 10.6.4 | Biversprei die Ghrstelike boadskap mat musiok. 7 I 1 2 42 13 O71 | Grace 1 2 42 [' 7072 | va. { ‘Sy kan die taal van al die partye praat/ Sy het grootgeword op Manaka/sy het gestudeer in Winchosk en ken ook die gebruike van die Westeringo/ken die gebruixe van die Khuta. (Dus sal sy dle sendelinge van hulp kon wees.)/Sy is taktvol. “7 2 2 a2 la 10.8 | Grace gaan staan langs Baas. 7 7 z az |t 70.8 | indie river gegoor het. 7 7 2 az it 70.10 | DiRioKen 7 7 z az 13 (TOT | Grate verpies Baas in sy slaaphut7 Grace besef die enmin tusson Baas en die sendelinge moet ‘opgelos word./ Grace en Nanna het 'n hegte vriendskap Nanna gee vir Grace haar kitear./ Grace leer dis andor van die Khuta se gebruike/ Sy versag Baas se woorde wanneer sy at aan die Khuta oorara.” i 2 42 TOAZT | Baas 7 7 Zz 4Z 7 T0722 | Sy ouers se dood | Die bosooriog in Suid-Rhodesi6r Die verioor van die plaas/ Ouma Essie en Grace sé dat hy ‘n Christen is. “ 1 2 a2 4 10.123 | Baas s€ optredes bewys dat hy ‘nh Christen is, maar hy oitken dat hy is. “7 2 2 420 (3 Albe} aspekte ven die ironie most genoem word, Kopiereg voorbehou Blasl om assebliefPOAT AT RPP Pay a i me, ~ Atvikeans Hylstaavv2 18 DBE/November 2011 NSS — Memorandum 10.13 ~ | Baas veslig nom tussen mense wat van hori verskil én voal daarom aanvanklik nie deel van die mense van Manake nie! Baas sonder hom doclbewus af van die mense rondom. hom/Griesel is ook 'n buttestander in die romarvhulle pas nie In | 1 2 42 4 nie OF VRAAG 17; OPSTELVRAAG VATMAAR~AHM Scholtz i Hierdie vraag word gan die hand van aie aangehegte RUBRIEK VIR DIE ASSESSERING VAN DIE OPSTELVRAAG VIR DIE ROMAN EN DRAMA geassesseer. | LET wet * Dis ‘n bree reamwerk van feite, ‘+ Aldie feite hoef nie genom te word + __ Geen opskrifte in die opstel nie, indien wel, penakiseer mat een kategorie by taal en styl Inleidingsparagraat Die kandidaat voorsien die opstel van ‘n gepaste inleidingsparagraaf, bv. ‘+ Tant Wonnie se milieu het ‘n besliste invioed op die kouses wat sy maak. Wdentifiseer die milieu/omstandighede waarin Tant Wonnie haar bevind. (2 feite) © Tant Wonnie bevind haar in Vatmaariin die tronk/in armoedige omstandighedo (geen elektrsitet of 'ntelefoon ia/moet 'n put grawe vir water), Tant Wonnie moes jaargeld vir verblyfreg betaal, ant Wonmie is in omstandighede waar drank misbruik word, Tant Wonnie woon in 'n gemeenskap waar almal vir mekaar omgee/nie skeiding to.v. godsdlens of kurtuur ervaar nie, Bespreek enige vier keuses wat Tant Wonnie in hierdie miliou uitoefen, (4 gemotiveerde feite) Eike keuse moet bespreek word en nfo net genoem word nle. ‘+ Tant Wonnie moet besiult of sy die huis na haar man se dood gaan verkoop al dan nie : sy verkoop dit aan dle Wingroves. Sy moet kan oorleet. + Tant Wonnie het die keuse gehad om hard te werk of van ellende te krepeer. Omdat sy 'n trotse vrou was, het sy vorkles om die meeste van die tyd net te werk. + _ Sy net bale nuweliksaansoeke gekry, maar nie een aanvaar nie. Sy het geglo niomand kan haar oorlede man se plek voistean nie ‘Tant Wonmia het besluit om nie haar geld by die werkgewers te gaan haal nie. Sy was nic 'n bedelaar nie, ant Wonnie het Bestuit om “skoon” te lewe, sy was anders as die res. Dit het haar die gramskap van Martha September op die hals gahaal. ‘+ Tant Wonnie het besiuft om naasteliofde te betoon, Sy het velriamskoene gemaak en dit die meeste van die tye! verniet aan die vrouens gegee./Tant Wonnie bestuit om vir Onie-as medisyne te gee vir die snye op sy iyi/Sy gee die gemmertier vir Settie September. * Tydens haar arrestasie en tog Du Toitspan toe het sy beslut om haar kop op te lig en nie bang te wees nle. Die holo tyd het sy met God gepraat. * Tant Wonnie neem die besluit dat sy nie van Vatmaar se mense se God deel wil wees nic. Sy besef dat God bine jou woon, + Tent Wennie besluit om Piet de Bruin se belangsteling teen te staan. Van toe af het hy probeer om die wereld ‘80 moeilk moontlk vir Tant Wonnie te maak. + Tant Wonnie kies vir haar ‘n tok en 'n paar skoene. Dit laat haa! baie spesiaal voel. ‘+ Tant Wonnie besiuit om die sjieting te betaal sodat die Septembers op die kapkar kan kim. Sy het Martha September vergewe. Tant Wonnle besiutt om die Septembers van die kapkar af te smyt. Sy kom agter dat Johnio die ring gestee! het, ‘Tant Wennie besluit oor haar toekoms. Dit is tyd dat hulle iets vir hulle self moet doen /Sy besiult om wel heat huis van aie Wingroves terug te koop. ‘+ Tant Wonnle kom agter dat Kaaitie swanger is, maar besiult om niks te s8 nie. Dit was 'n skande In Vatmaar om ‘ndogter te hé wat 'n kind het sonder dat sy 'n man het. Kopiereg voorbehou Blasi om asseblief Piao IPLAC AULDPOAT ATA n Tt Pa aa Afrikaans Huistaal/V2 7 DBE/November 2011 NSS - Memorandum * Tant Wonnie het besluit om Kenny as een van die familie te aanvaar tos sy hoor dat Kenny nie weggehardloop het toe Kaaitfe hom die nodigete gehad het nie, Kontrasteer die keuses wat Piet de Bruin, Boytiie en Bennie O'Grady uitoefen met dié van Tant Wonnio, {6 gemotiveerde feite) Die kandidaat moet minstens een kontras by elkeen van hierdie drie karakters noem. Piet de Bruin se keuses in kontras met dié van Tant Wonnie ‘+ Net om te Dewys dat hy die hef in die hand het, maak Piet de Bruin die keuso om tant Wonnie seksueel aan te rand/Onie-as hardhandig te behandel, ~: Hierteenoor vergewe tant Wonnie dle Septembers, respekieer alle mense, = Piet de Bruin het nle enige respek geopenbaar {oe hy tant Wonnie seksueel wou misbrulk nie. i * Tant Wonnie het Johnnie en Settie September vergewe on hul 'n saamrygeleentheid en germmerbier aengebied. © Pit de Bruin het dio saamrygeloentheid gebruik om Tant Wonnie te verneder, omdal sy sy toenadering weerstaan hel, Boitiie Afrika se keuses in kontras met dié van Tant Wonnie + Boifjie maak die keuse om op sy skoonsuster en sy broer se nakke te Ie, = Tant Wonnie het besluit om di meesie van die tyd te werk. + Tant Wonnie het die keuse gemaak om 'n “skoon lows" te lei. «» Boitjie het saam met Keppie dagga gerook. + Boltjio maak die keuse om by Bettie view te sleep, terwyl sy getroudis. = Tant Wonnie sé nee vir Piet de Bruin se toenaderings omdat hy getroua is. Bennie O'Grady se keuses in kontras met dié van Tant Wonnie ‘+ Tant Wonnie bestuit om ten spyte van haar armoede in harmorie en tevredenheid te leet. = Bennie staal om meer te he en sy behoeftes te bevredig. * Tant Wonnie is erik en opreg. s+ Bennie is 'n skaapdietilieg homself los. + Tant Wonnie kies om nederig te wees/beskou haar nie beter as ander nie, -> Bennie het gedink hy is beter as Hendruk omaat ny Kon lees en skryf, Booordee! die kouses wat Tant Wonnie uitoefen. (3 gemotiveerde felte) Dio kandidaat gee hier sy eie gemoliveerde mening waarom enige van Tant Wonnie se keuses goed of sleg was Die volgende dien siegs as voorbeelde: ‘+ _Tant Wonnie se besluit om haar huis na haar man se dood te verkooo, was goed. Nou hoet sy niemand in dle o& te kyk no, ‘Tant Wonnle se keuse om die meeste van die tyd te werk was dom. ‘n Mans most ook tyd kry om te ontspen. Tant Wonnie Se keuse om die meeste van aie tyd to werk was goed, want in mens iioet vr jouself sory. = Tant Wonnie so besluit am die huweliksaansoske at te keur was dom. Sy kon ‘n ryk man getrou het enn iuukse lewe gelei het. + Tant Wonnie se besluit om die huweliksaansoake af te keur wat goed, Daar was geen aenvaarbare man in Vatmaar rie, ‘+ Tant Wonnie se beslult om rein te lewe Is goed. Die Bybel verwag dit van ons, Slot Die kandidaat voorsien die opstel van 'n gepaste slotparagraat, bv, ‘+ _Uit bogenosmae kan 'n mens afiel dat jou milieu ‘n definitiewe invioed op jou keuses het, (25) oF [ VRAAG 12: KONTEKSTUELE VRAAG VATMAAR— ARM Schonz i [Wraag_T Antwoord Punt LU" [AS | Barrett 12.1.1] Ta Vuurmaak 7 7 2 427 1212 | Fy weet presies wat gebaur hat aangesien die Karakter sok by] gebsure botrokke was.) Fy is geloofwaardig /Hy is die oudste inwoner in die gebied /Hy ken dle geskieaenis van die gebied dle beste /Die leser kan makliker met die gebeure identifiscer. ha 4 42 3 Kopiereg voorbehou Blaai om asseblletPOAT AT RATT nit Pay aa Afrikaans HuistaalV2 18 DBE/Novernber 2011 NSS ~ Memorandum [122] Onwaar7 ‘Sy het na die Queen se boys/mans gespoeg. ” 2 2 42 4 12.3 | Die huismense (van aie plaashuis) se Kos/ander goed tnost op dis wa gelaai wordina die konsenirasiekamp geneem word. Voordat die ws vertrek het, moes die plaashuis aan die brand gesteek word. v7 2 2 42 4 Gee EEN punt per feit 12.4 Die planne was om goedere wat hulle kan gebruik te vit (Neem). i Die tite! van die roman is Vatmaar, v7" 2 2 42 1 125 | Die Queen se Capo boys? Queen se Cape manne 1 2 42 1 26 | Lance-Corporal Lewis Corporal George Lewis! Oupa Lewies ¥ 1 2 |a2 a 12.7.1 | Biwas nooit bang vir'n witman nie. 7 7 2 42.3 12.72 | Efkom nie met 'n Dutchman oor die weg nie. 7 T 2 [42 3 12.7.3 _| Cihoem ander mens® goed Skelm-siim maar het sel MTGE ll elenskap. v 1 2 42 (3 72.7.4__| Bise handoling toon dat geloo! belangrikS, 7 7 Zaz 13 128.7 | Hvis meta jonger vrou (Battie) getroud 7 T | Hy moet nou byhou/ Hy moet soos ‘n jongman leet, aM Ie 424 12.8.2 | “Die mense het gelag"/ N T "Die mence het in sy gesig gelag. 1 2 a2 |4 | 12.9 ‘Sy is manipulérend /dominerend,/ Sy is gul/ } Sy is vriendelik/ydel. 1 iF 42 3 TZI0__| Com Chai het Bettie se roksoom afgetrek/ Com Chai wou nie hé die jong manne van die buurt moet haar knieé sien nie, ~ 1 2 42 lh 12.17 Ja Hy het 'n vinnige plaat opgesit sodat Oom Chai flou van die dans was, dan hel hy met Bettie gedans./Qom Chai kon nie wals en ‘foxtrot nie, hy kon net skoffel. Hy het om Chai jalap laat drink wat sy maag lat werk het en hy kon nie verder dans nie. 2 2 42/4 12.12 Hy het pendorings in die middel van die “paaitjie" geplan! om hulle wiele (Retsore) te "puncture®, 1 2 420 [4 12.13 Alhoewel hy probeer jonk wees, (voorkoms en optrade) was sy ht | ‘Rou maar eenmaal 'n ou lyf. v7 a {2 42 3 ‘Aloe’ aspehte van die ronle moet genoem word. M 12.14 Hy moes Bettie by sy outydse manier van lewe lsat inval het? Hy moes nie soos 'n jong man van haar ouderdom probeer leef hot nie. 7 1 2 [42 Kopiereg voorbehou Blaai om assebliet LUELLAPOAT AT RATT nit Pen a a Afikaans HuistaalV2 19 ~ DBEINovember 2011 NSS ~ Memorandum 72.15 | Sy het op sy begratnis gehuil (nadat aimal weg was)/ Sy wou aanvanklik nie wear op haar en Com Chai 90 bed slap niet Boilie Atrika praat van Bettie se veriies (maar eintlk was dit tot sy voordeel). 1 2 42 1 Bay TOTAAL AFDELINGB: 25 AFDELING C; DRAMA VRAAG 12: OPSTELVRAAG_DIE KRISMIS VAN MAP JACOAS - Adam Small Hierdie vraag word gan die hand van die aangehegte RUBRIEK VIR DIE NASIEN VAN DIE OPSTELVRAAG VIR DIE ROMAN EN DRAMA nagosion. LET WEL: «Dis 'n bred raamwerk van fete. + Aldie feite hoef nie genaem te word nie. ‘+ Geen opskrifte in die opstel nie, indien wel, penaliseer met een katagorie by taal en styl Inleidingsparagrast Die kandidaat voorsien die opstel van ‘n.gepaste inleicingsparagraet, bv. + Map se milieu het 'n besliste invioed op die keuses wat hy maak. Identifiseer die milieu/omstandighede waarin Map/Johnnie hom bevind. (2 feite) + Hy en sy ma-hulle voer 'n armoedige bestaan op ale Kaapse Viakte. ‘+ Hulle armoedige sukkelbestaan is die gevolg van gedwonge verskuiwings as gevolg van die Apartheidsbeleid. = Hy en sy gemeenskap leef onder die juk van aparthold en die Groepsgebledewet wat bepaal het dat imwoners van Distrik Ges na die Keapse Viakte verskuif is. * Op die Kaapse Viakte neers armoede, werkloasheid, bendetiedrywighede, ultsiglooshaid ens. waarvan Map dee! is, Hy kry rio 'n behoortike werk nie. ‘n Soeke ne identtet dwing Map tot bendebedrywighede /Misdaad vier hoogty. Map, as bendeleier. moet toestemming gee dat sy bende mense mag beroofiverkrag. Hy is aandadig aan sy sussie se dood en sy ma se verkragting/siomheid, Hy sit vir sewe jaar in die tronk. ‘Sy ma kan nie praat nies stom Hy word op parool vrygelaat en gaan terug na sy ma se (armoedige) Nuls. Map word gestigmatiseer deur die tronkervaring en hy kry hy steeds nie werk nie. Map raak op Blanchie vertief, maar haar pa keer nie die vortiouding goed nie. Sy skoolicfde (Blanchie) stel nie meer in horn belang rie. Map net goed presteer, maar kon weens 'n gebrek aan fondse nie verder studies Bespreek enige vier keuses wat Map/Johnnie in hierdie milieu uitoefen. (4 gemotivocrde feite) Elke keuse moet bespresk word en nie net genoom word nie. Hy besiuit om werk te soek, Poste word net vir wit mense gereserveer. Map besluit om hom te laat tatoeér. Hy wil iewers behoort Hy besluit om by bendes/aendebodrywighede betrokke te raak. Hy wil nie 'n bode wees nie. Hy besluit om toestemming te gee dat die vroue (Sy ma en sussie) beroof/verkrag mag word. Dit is die manier waarop hy sy leierskap bevestig. Map besluit om hom aan die polisie oor te goo. Hy neem verantwoordelikheid vir sy dade, * Hy beshit dat Aposel George hom in ue tronk mag bekeer. inherent was hy nie" slegte mens ni /Hy soek vergiis Hy besluit om hom in die tronk goed te gedra. Dit lei tot sy vroeé parol Hy besluit om in die tronk die waarheid vir sy ma te vertel solat hy verpinis Kan kry, wat ny wel gedoen het; dit let tot sy bevryding ‘* Hy hat gekies om sy Christenskap uit te leef. Hy net hom weerhou van woede en gewelddadige optrede teonoer dis gemeanskap. Kopiereg voorbshou Bizai om assebliefPOAT AT RATT n tt Pear Aa Affikaans Huistaal/V2 20 DBE/Novemper 2011 NSS - Memorandum Hy beslut Om werk te soek. Hy word telkens woggewys as gevolg van Sy onkgeeKiedenisy Hy besluit om Blanchie te vergewe. Dit lel daartoe dat sy nom vergewe en hulle versoen raak Hy beslult om boete te doen teenoor sy ma. Wanneer sy horn vergewe het, kan sy weer pract, Hy beslut om poste te verander. Dit ici vic hom ‘n nuwe beyin inhy aanvaar nou sy rol as gemeenskapsleier. Kontrasteer die keuses wat Cavernelis, Blanchie en Tommy ultoefen met dié van Map/Johni {6 gemotiveerde feite) Die kandidast moet minstens een kontras by elkeen van hierdie drie karakters noem. Cavorneli se kouses in kontras met dié van Map ‘+ Caverelis verkies om baie hard te werk. = Map werk nie, Cavernelis werk hard om sy gosin te bevoordesl. « Map se bendebedrywighage benadeel sy ma en sussie. Cavernelis s¢ skuldgevoel laat hom voor die trein inloop. = Map se skuldgevoel lei tot bostedoening en hy word evry. + Cavemelis aanvaar nie die verantwoordelitheid vir sy optrede nie en oniviug oie werkilkneid, = Map aanvear ‘Yorantwoordelikheid vir sy bende se optrede (en syne) en dien sy straf ult. * Cavernels se optrede het negatlewe gevolge vir hom en sy gesin. = Map ce optrede lei tot vergifnis en sy ma se sspraak wat herstel. * Cevemelis se optrede lei tot die (roniese) sinde van sy draom om 'n beter lewe vit sy gesin te skep. > Map se ptrede begin vir nom, sy gesin en Blanchie ‘n beter lewe. Caverelis Se boetecoening lei tot sy dood. = Map se boetecoening begin vir hom ‘n nuwe Jewe. + Cavemelis se keuses veroorsaak dat iy nooit gedurende die drama verander nie. + Map se keuses veroorsaak dat hy verander en groet. se keuses in kontras met dié van Map ‘werk as prostituut ter wille van geld en en 'n beter lewe.> ‘Map raak by bendebedrywighede betrokke ter wille van identiteit en aanvaarding. Blanchie werk as prostituut, = Map kry nie werk nisi in de tronk. Bianchie besoek nie meer vir Map in die tronk nie. > Map hou dit nie teen haar nie, maar vra sy me om met haar te praat, + Sy beskuldig haar pa dat hy die oorsaak ven haar teleurstelling is, < Map aanvaar verentwoordelikheid vir sy eie optrede. Haar beskuldiging lei tot haar pe se dood. 2 Map se boetedoening herenig sy gesin. Dour haar beskulaiging verloor sy haar pa. x: Deur Map se beetedoening kry hy sy ma en Blanchie terug, Blanchie kies om naar deur mense/tans te lat gebruik. = Map manipuleer ander. Blanchie maak rusie met haar stiefma en Cavernelis. = Map versoon met sy ma. Blanchie probeor in haar optrede ander mense gelukkig hau. = As bendeleier gee Map nie om vir ander mense nie, ‘Tommy se keuses in kontras met dié van Map * Tommy prabees eerbaar geld maak deur sy snulsterye te vrkoop. = Map werk niavkry nie werk nie/raak by bendebedrywighede betrokke in plaas daarvan om seif iets te probeer. + Tommy probeer altyd die vredemaker wees, =: As bendeloler antwrig Map mense se lewe. * Tommy spee! saam met ander jonges in die straat kemrim en eanvaar die omstandigheds. © Map kan nie vrede ‘maak met die omstandighede nie. + Tommy dra graag stories aan. © Nadat Map vrygolaat is, raak hy nie by allerhande stories betrokke nie, Tommy het ‘9 ogio op Blanchie, maar doen novit iets om haar te wen nie. © Map doen alles in sy vermo8 om Blanchie terug te wen. * Tommy se optrede is nie venynig nie (al sinder hy). <> Map sv optrede as bendeleier is venynig/tot nadeel van ander mense. Beoordeel die keuses wat Map/Johnnie uitoefen. (3 gamotiveerde feito) Die kandidaet gee hier sy eie gemotiveerde mening waarom enige van Map/Johnnie se keuses goed of sleg was. Die voigende dien slegs as voorbecide: * Om by bendes betrokke te raak, was verkeerd en nadelig, want dit het veroorsaak det hy vir verkeerde dade {oestemming gegee het wat hom 'n tronkrekord besorg het/sy sussie se moord en sy ma se verkragting tot ‘gevolg gehad net + Om hom in die tronk te bekeer, was die regte ding, want aft het veraifnis moontiik gemaek en gelel tot versoening ‘met sy ma en Blanchie/maak van hom 'n beter mens wat nie kwaad met kwaad vergeid nie. + Om werk te soek. is verantwoordelk, want as jy nle work nie, kan jy nie eet nle en dan begin n mens met verkeerde goed, 600s wat wel met Map gebeur het, Kopiereg voorbehou Biaal om assabliet es EEEOAT ATA TP tt Peat aa Afrikaans HuistaalV2 2 DBE/November 2011 NSS ~ Memorandum * Om Blanchié te vergeef, was goed, wart di het bewys dat y bekering alo ne! lppeteal was ale ~ gevolgik Kor hulle versoan raak en 'n nuwe lewe begin, wat vir albei posite is * Om sy skuld voor sy ma te bely, was die regte ing, want dit het bygedra daartoe dat hulle sinvl verder kon leet /Die felt dat sy ma weer begin praat het, bewys dat sy div trauma afgelé het en sinvol verder kan leet, + Map se beslut om hom aan aie polisie oor te gee, was ‘n gosie beslut. Map neem verantwoordelikheid vir sy dade. ‘* Map se moord van Philander was nt slegte beslut. Hy kon nie sy sussie red nie/Map moes tronk toe gat Slot Die kandidaat voorsien die opstel van 'n gepaste slotparagraat, by ‘Ut Bogenoemede kan 'n mens aflel dat jou milieu 'n defiitiewe inviced op jou keuses het. £25], OF VRAKG 14: KONTEKSTUELE VRAAG_Die Krismis van Map Jacobs ~ Adam Small — Vraag | Antwoord Punt [LU [AST Barat 14.1.1 Map se viylaing (op die Sewende Desemben 7 1 2 aaa TA42__| Hy word deur Tommy in die rede gavaly ll Hy wil nie daaroor preat nie. v 1 2 44 3 7421 | Map dien sewe jaar (van die Wen) Vonkstrat ul 7 7 z 442 TE22_| Diop die sewe jaar wat Map vir Blanchie moes wag (soos Bybelse Jakod)./ Sewe is die volmaakte getel wat daarop dul dat Map sv lewe beter gaan wees,’ ' Map en Blanchie is versoen wat aansluit by die simbolieso vvolmaaktheld van sows.) Map envof Blanchie en/of Antie Grootmelsie se lewe word beter ‘nd Map se bekering in die tronk en ‘n nuwe lewe breek vir hulle gant Die tydsduur van cowe jaar word gelykgestel aan die sewekoppige draak wat oorwin is. 1 2 22 Is TES | Toneélaanwysings/newatene 7 Arne a7 144 Dit Iyk of Stite“n positiewe sienskap Is, maarin Ante I T Grooimeisie se geval is dit die negatiewe bewys van haar trauma, /Antie Grootmeisio ge “silence” is mle *golden’ nie. “~~ | 2 2 eel |I13 ‘Albel aspekte van ale ironie moet genoem word TES | Map se boetedoening moet afgenandel word./ Antio Grootmeisio moet vir Mep vergewe./ Map moet sy skuld bely om ook sy ma se heslward te verseker./ Cavernels se boetedoening moet afgehandal word. v 1 2 44 fa 148 | Hyis angomakiixin die nabyherd ven Cyl en Richle onidat hulle hom (en Blanchie) dikwels treter./ Hulle praat altyd vreesik baie wat beteken dat hy nie makik wegkom nie Hy wil nie die waarheid hoor nie Hy dink hy fs beter as nulle en | | wil nie met hule praat nie, v 1 2 4a ls | | TE7-1 | Hy wil ganog geld maak om sy gasin van die Kaapse Viakie na T | 'n betor woonbuurt te neem.~” 1 2 44a | T&7Z_] Hy is doodihel selimoord gepiceg. 7 7 z aa 13 Kopiereg voorbehou Blaai om assebliet ee EEUUPOAT ATR n itt Afifkeans: Huistasv2 22 NSS - Memorandurn Ped Ae DBE/November 2011 1484 482 | Flierdie merse woon op dle Kaapse Viakie in ammosCé en ellende/sonder werk ervot hoop omdat hulle deur die Apartheidsbeleid/ Groepsgebiede-wet gedwing is om te verhuis / Drama speel af teen die agtergrond van die gedwonge verskuiwing van bruin mense van Distrik Ses na die Kaapse ‘Viakie terwyl maatskaplike probleme gedy. vW” (Soortgetyks antwoorde mag aangebied word mits die kancidaat Dit siuit aan by aie temalprotes van mense wat in wi uisiglose bestaan vacgevang is en alles probeer om dit te ontsiiap. T881 ‘lis Venynig if die meeste uitsprake teenoor ander7 Elspee! bedags kerri, want hy het nie werk nie, ~ 2 44 [asz Eispeel Dedags Kerrim, want hy het nie wark nie. 7 z aa "asx Diis nie"n leegler nie, want hy Smous Snuisterye, 7 2 aa 494 ‘Alse Soeke na idéntiteit en in beter lewe het nogatiew! gevolge: | gehad. 2 44 14.10 | FY Tet Sei" W ogie op Blanchie. 7 Tat Hiys vals, want Ry gebruik al ie Iniging later 65 hy Gi corvertel Hy gee voor, want agteraf stook hy kwaad./ Hy da later stories by Map aan wat bewys dat hy vals is, v T4112 Hy 928 deurgaars voor dat alies wat dié ander karakierS 50 niet $y besigheid is nie,’ Hy gobruik dit om kwaad te stook/ Hy is juls dle een wat al die inligting gebruik om Map inte lig oor Blanchie se doen en lata /Hy is die ttagonis, Tae va Sy Is baie ontsteld oor haar pa se reaksie./ ‘Sy loop vir Johnnie raak en is bang vir sy reaksie op hear betrokkenheid by ander mans. OF Nee lemand wat op ‘a lelke wyse met haar praet, kan nie direk daarna so opreg ontsteld wees nie. | Blanchie het geweet dis vrkeerd om 'n prostitute wees. Kopiereg voorbahou RULES. SEPOAT ATR n itt Peat | Afrikaans Huistaal/V2 23 DBE/November 2011 NSS — Memorandum ais a T In die tronk het hy baie innerlike konflik ervear oor sy vorkeerde lewe./ Hy het verandenigegroeiftot bekering gekom./Hy verander ten goede! Na sewe jaar ce wroeging in die tronk het hy ’n ander soort ‘mens wal die Mep-deel van sy lewe verteemwoordig afgelé./ Hy wil met die Johnnie-dee! van sy iewe begin. / Na die swaarkry in die tronk en sy bekering woet hy dat alles wat ‘met Map te doen gehad het, verkeerd was./ Hy wil nou positief met sy lewe as Johnnie voortgaan. “~¥ 2 2 4a 4 Hior kan nie 'n Nee-antwoord aangebied word nie; Johnnie/Map is ‘n ronde karakter. (25) OF WRAAG 16: OPSTELVRAAG MIS — Raza de Wet DIE ROMAN EN DRAMA nagesien, LET WEL: + Dish bret raamwerk van feite = Aldie feite hoef nie genoom te word nie. Geen opskrite in aie opstel nie, indien wel, penaliseer met een kategorie by taal en sty Inleidingsparagraaf Die kandidaat voorsien die opstel van 'n gepaste inieidingsparagtaat, bv. ‘+ Meisie ss milieu het ‘n besliste invioed op die keuses wat sy maak. Identifier die milieulomstandighede waarin Meisle haar bevind. (2 fete) + Dis die tyd direk na afioop van die Groot Depressie, 'n tyd gexenmerk deur armoede, ellende, werkloosheid. Meisie en haar ma bly in 'n armoadige huis op 'n klain stukkie grond nadat hulle uitgeboer het, Hulle verkoop mis om ‘a inkomste te h, Die mis stink, lok brommers — dit skrik besoekers af. Meisie $2 ma is dominerend en oorbeskermend, besweer dic bose en gun Meisie geen vryheid nie. {Meisie is 1n gevangene in haar ele huls. Meisie vrees haar pa (wat sewe jaar al wegkruip in die dak)./Sy het nie ‘n goeie verhouding met haar pa nie. Meisie werk dag en nag. Dis 31 Augustus - die twee voorafgaande Jare net daar telkens 'n jong meisie op dié bepaalde nag verdwyn. ‘Sy mag nie die sirkus besoek nie omdat dit die bose verteenwoordig. Bespreek enige vier keuses wat Meisie in hierdie milieu ultoefen. (4 gemotiveerde feite) Eike keuse moet bespresk word en nie net genoem word nie, » Sy kies om die armoade en ellende van hulle bestaan te probeer beveg deur misverkope. + Sy kies om al haer ma se opdragte en reds te gehoorsaam ter wille van haar ma se gesondheld maar ma herinner haar telkens aan die invioed van ongehoorsaamheid op haar gesondheid, Sy kies om een keer weg te loop na die sirkus toe wat bydra ‘ot haar ma s@ gacondheidsprobleme, Sy leat toe dat haar ma haar domineer/manipuleer. Sy Is bang haar ma word siek, Sy kies om haar oop te stel vir Konstabel se praatiies buite in die tuin/hom te glo,Sy besiut om weg te loop. Sy kies om skelm haar aannemingsrok te gaan aantrek. Sy wil die konstabel in die kombule ontmoet. Hoowel sy probeer veg teen die sirkusmusiek wat deur die oop deur ingesweef kom, gee sy haar oor gan Konstabel se invioed op haar. + Sy Kies om ongehoorsaam te wees teenoor haar ma. Sy gaan sam met die konstabel./Sy gaan kyk na die sirkusliggies, ‘+ Meisie kies om nie die vingerhoed te dra nie. Dit is ‘n teken van haar verset. ® Meisie kies om rose voor haar venster ta plant om die reuk te verdryt. Sy wil haar omgewing verfreai Kopiereg voorbenou Blaai om asseblief PR CUCU OTe CC CU eS ee Hierdie vraag word aan die hand van die aangehegte RUBRIEK VIR DIE NASIEN VAN Dit OPSTELVRAAG VIRPOAT ATA n tt i hutatbatulatal Afrikaans HuistaalV2 DBE/November 2011 24 NSS - Memoranauin Kontrasteer die keuses wat Miem, Gertie en Gabriél uitoofen met dié van Maisie: (6 gemotiveerde feite) Dio kandidaat moet minstens een kontras by elkeen van hierdie drie karakters noem. Miem se keuses in kontras met dié van Meisie * Sy last toe dat haar man in aie dak wegkruip sodat hy die vemedering en skande van sy situasie gespaer bly. = ‘Maisie moet die werklikheid van hulle armoede en vernedering In die 08 KyK. Sy versorg haar (werkiose) man vir sews jaar terwyl hy wegkruip. = Sy eis dat Meisio hard werk, Sy eis dat Meisie haar moet afsluit van aie buitowéreld. = Meisie smag na die buitewéreld, Sy vervreem Meisie van haar deur haar dominerende en agterdoatige houding. + Meisie is inskiklikaat nie har ‘sim hoor nie. *» Syssien in doodgewone vermsak die bose en onhei jongmens, se nuuskierigheid. ‘+ Sy berel nie haar kind voor op aie werklikheid van dle wereld bulte die huis nie. = Meisie wil itgaan na die werklikneid, al is dit totaal vreemd vir haar. «Sy bly op dle onheilsnag saam met Meisie in haar afgele® huis en gaan soek nie ander mense se geselskap op nie. «+ Meisie gaan sam met Konstabel op die onheilsnag weg. * Aan die begin is Meisie ongemaklik in Konstabel se teenwoordigheid. <> Miem smeor haar aan Konstabel af. 9. = Die doodgewane vermaak prikkel Meisie, as Gertie se kouses in kontras met dié van Meisie ‘+ Sy maak die keuse om op dle onheiisnag die geseiskap van Miem en Meisie op te sock sodat sy nie alleen is nie. ' Meisie bly aanvankiik by die huis/by Miem. AS oujongnooi werk sy as ondenvyseres en neem beslulte, <> Meisie voer slegs haar ma se opdraate uit, Gertie erken dat sy na die sirkus gaan kyk het. © Meisie moas skeim na die sirkus wegioop. Sy kies om toe te gee aan haar belangsteliing in dio eksotlese en interessante vreemde wéreld wat deur die sitkus gosimboliseer word. = Meisie word verbied om daarmee le assosieer en gehoorsaam naar ma, ‘Sy kies om te jok oor die rede vir haar besosk aan die "fratst'". & Meisie moes die gevolge van haar leuen dra. ‘* Gertie probeer om die Konstabel se guns te wen, = Meisie is aanvankiik baie skaam en ongemal + Laat toe dat Konstabel haar behoefie aan ‘n man misbruik en gee naar oor aan 'n sensuele dans. = Meisie loop sam met die konstabel weg. Gabriél se kousee in kontras met dié van Meisie + Gabriel is selfsugtig. © Meisie offer naar lewe vir naar ma op. ‘+ Gabriel is 'n lamsak wat die skande en ellende van die Groot Depressie ontviug deur in die dak weg te kruip. = Meisie ervaar die werkiikhsidl/Sy moot die pot aan die kook help hou. ‘+ Gabriel werk nie/versorg nie sy vrou en kind nie. = Meisie moet help om te werk. Beoordeel die keuses wat Meisie uitoofen. (3 gemotiveerde faite) kandidaat gee hier sy io gemotiveerde mening waarom enige van Meisie se keuses goed of sieg was. Die volgende dien slegs as voorbeelde: ‘+ Ditwas goed en reg dat Melsie na haar ma geluister hat, watit dis soos dit in die Sybel van kinders verwag word, ‘+ Ditwas verkeerd dat Meisie in alles na haer ma se pype gedans het, want sy is nie voorberei vir die lewe bulte die huis nis en it het haar haar lewe gekos deur saam met Konstabel te gaan. « Ditwas verkeerd van Meisie om in die nag weg te loop na die sirkus toe nadat haar ma haar dit verbied het, want dit net hear permanent mat 'n skuldgevoel gelaavtt het haar ma 'n stok gegee om haar mee te slaan, + Ditwas verkserd om so belang te stel in die eksotlese, want dit het veroorsaak dat sy die Konstabel se Jeuens/bedrog gegio het en sam met hon wegloon. Ditwas verkeerd om die uile se roep op die dak te ignoreer, want dit het tot haar verdvyning/dood gelei. Dit wes goed dat sy so hard gewerk het, want so het sy haar ma gehelp. Dit was goed dat Maisie ale Konstabe! gevolg het, want uitsindelik het sy die lewe ervaer. Dit was sleg dat Meisie vir Konstabel as biegvader kies, dit goo hom 'n houvas op hear. Slot Die kandidaat voorsien die opstel van 'n gepaste slotparagraaf, bv. + Ut begenoemde kan 'n mens aflei dat jou milieu 'n definitiews invioed op jou keuses het, OF Kopiereg voorbehou Blaai om assebiietPOAT AT PRATT nit Pe ar Aa Afrikaans Huistaalv2 25 DBE/November 2011 NSS — Memorandurn VRAAG 16: KONTEKSTUELE VRAAG MIS Reza de Wet I, ‘vraag — | Antwoord Punt [ow BS Barret 16.1 ~~ Dis die aandlaaste and in Augustus waarop daar in de ‘Yoorafgaande twee jaar telkens 'n ong meisie verdwyn het./ Sy'S bang vir die moordenaariverkragter wat glo op spesifieke aand rondloop/ ‘Aimal in die derp is op hol oor die moontlike gevaar van aie nag nadat twee meisies in die verlede op dé nag verdwyn het.” | 4 2 44 1 16.27 | toneelaanwysings/newelaks, 7 7 z 4430 16.2.2 | Sy moet geld kry om aan die Tews te Bly na die Groot Depressie/ ‘Sy most die volgende oggend vroeg gered wees om 200 sakke mis te laat verkoop/ ‘Sy moet nog dertig Sake mis klaarmaak voor die volgende ‘eggend. v 1 2 44 i 16.2.3 _ | Die Groot Depressie/19a6 hel Geweldige arinoade er ellande tot gevolg gehad. vv 2 Fy 44 2 Een punt vir tyd en een punt vir omstandighede H 763} Miems nie gesond nie en moet daarom haar baan oa iets [nat rus. ‘Mier ly aan sulkersiekte en water op die knie@ wat maak dat sy altyd haar een been op iets laat rus.” 1 2 44 3 164 | Syis bygelowsg. 7 7 z a4 3 165.1 | Dit verteenwoordig die onhalldie dood. 7 7 By a 16.5.2 | Die onhell wat deur die vrouens gevrees word, word versierk deur die simbotiese onhell van dle ull wat roep/ Die vrouens vrees die aevaarimoontlike verdwyning van jemand /Die onheil wat op 31 Augustus teenwoordig is, word versterk deur die teenwoordigheid van ulle wat roep/Dit beklemtoon die onnel.” 1 2 22 3 166.1 | Syis emstig in haar poging om haar kind teen gevaar Te beskerm wanneer dit haar pas./ ‘Miem gun naar dogter geen vryheid nie en pas haer behoorlik dag en nag op./ Sy beskou haar as beskermer van Meisie se liggaam, gees en siel. ¥ i 2 44 3 [1662 | Symaak met alles wat sy het seker dat Melsie vellg is, maar vortrou die vreemde Konstabel,/Sy vind troos dearin gat die dominge vir die dorp bid vir beskerming, maar haer dade verskil in dié dat sy die sirkusmense veroordeel./Sy verbied Melsie om te assosieer met die sirkus, maar wanneer Meisie uit die vertrek 46 vis sy uit oor die sirkus, 1 2 44 3 163 [Ja Miem oordryf die inviced wat sy op haar kind het en ontneem gsr enige vorm van vryheid.! Meisie wil dié beperkende | omstandighede ontsnap./Meisie smag na vryheid./Dit gaan hier oor die b0-natuurilke en die beswering van die bose. OF | Nee Hier gaan dit spesitiek oor ule wat niks te doen het met bevryding/boosheid nie. vw 2 2 44 3 Kopiereg voorbehou Blaai om assebliof HOMER UIUC SePOAT AT PRATT nit Afrikaans Huistaavv2 eS [eea | voorberei op die gevare van die lewe nie en trap in N&S - Memorandum Deur haar van ale vermaak en viyhield te ontneem, is Sy nie strik om weg te loop./ Deur haar die sirkus en dle liggies te ontneem, dwing sy Meisie Indirek om saam met die Konstabel te verdwyn./ Deur die vreemde man in die huis toe te laat, maak sy dit vir Meisie makiker om haar omstandighede te ontsnap./ Meisie Jogp sam met Konstabel weg. ¥ 1 hutansatylaial DBE/November 2011 1665 ‘Sy moos Meisie meer vryheid toegelaat hevnie vit Konstabel vertrou tet nig/nie vir Meisie sam met Konstabel buite toe gestuur het nie, v 167.4 Bidomineer en is voorskrilelk Dyis manipulerend en vals. 7 rf Jae [2 1672 ‘A/amag na eandag van die leenoorgestelde gesiag. 7 Te7s Diis manipulerend en vals 7 wt aa z Tera ‘lis vasgevang In omstandignede sonder enige vryneid, 168 ‘Sy wilalleen wees met Konstabel, 169 ‘Sy hoop dat Konstabel en Meisio in mekaar belangstal daarom wil sy nie grag vir Gertie met hom alleen leat nie/ ‘Sy hoop Meisie en Konsiabal sal trou sodat Gabritl van die solder kan atklim./ Sy weet Gertie hat ‘n 00g op Konstabel. 76.10 ‘SY GInK hy Help hulle Om velig te wees terwyl hy einfik ale skurk is wat die jong meisies laat verdwyn./Sy meen dat die Konstabel se teenwoordigheid/mulp hulle bevelig, maar die teendee! is waar: ny Is juis gevaarlik /Sy sé dat hulle nooit ‘a 009 sal toemaak nie, maar hulle of is in elk gaval gestut vir dio waarheid. “7 Aivel aspekte van die ironie most ggnoem word. TeaT va Aanvantlik is sy die onderdrukte, onderdanige meisie in hear ‘ma se huis, maar teen die einde is sy ‘n Devryde, ontluikende ‘vrou wat weggevoer word na 'n eksotiese wereld.’ ier is sy nog die Meisie wat inneriko konfik ervaer, mnaarteen einde het sy verander/gegroe/ tot 'n bevryde mers. OF Nee Sy is onder die betowering van die Hofnar/Konstabel on dit is dus nie haar eie bestult nie, 2 2 44 4 ‘[28) Kopiereg voornenou ee UIT TOTAAL AFDELING C: 28 GROOTTOTAAL: 80 Blaai om assebliofPt aa POAT AT RTT ett ides pe mote wet x0 rae - 1 | pera sinmina nos xp mussel wer | rs | awe | oe en - i ee ow os | we | os | wen | os rs os 49-98 + nM et ene es | neve | oe | none | ree el Wek ro Beira AC +408 nto OHI seni eo fe Up an mec ORO Spot ua fmsaayo 2 Gupnon yes oveunBie un dec) amiga er garg, noi aez get af 52 a INNA O1 aa awuisinit us i g 7HUSdO tf “3IS30d 31d NVA ONRIISSISSV AIA WARIENY & g " broz saqwenon/aga ‘unpueiowey ~ SSN ae Zaaeersiny sueBy nybaisityinial POAT ATR nit oyaqioor Baredoy Sy) us @1LeB do Searcy ous OIE 20) Wo As epaeLeA ieobio= yes ‘14 5919p yn Bupsooayuiion Use8 you ajund oxi{cecoo) UI eal Ja16y0y 19 o/nesBered Woo “ploomueaq 0} BeeiAwo BuBod eng | oyund 080-0 au Sudo oso Bey en aos wooo | sqund 20-00 Borajeveuntweeryscdoquoun | —syopq | HOR: low Buzavanup domvepuD ofp 0 [eedo4 9] WHO NileOW | pusReIeCND | _ NCU! SYp JeCUL ‘domopUE pro busnouons) prowieonc |b epoy 8 do seA70U OMS OH rs OASesynsu0 jaysdo YeEUN /A}S omMagNo) Ue apojieeL | oyun juauunBryfeise}o16 HU 9 ound are ‘ououngie'sp uek| —€0 ict 36 uo puD/D4Ioy 18aB 03, 0 89H ofp pooyiujog Sunutojdaq ube yorgo6 Le Bupelquee emg | asaiseg op dosearoH | _sateg zapoy 4 on vin = "ST SyST Ue STUB WEA aq ajoR Ua do SEAnOY elu aX} PLEO Ey ‘2m Pep ap 40 sedo8 oqujis'uo Uoo|“omyjee} eouD|endo ‘qemebereg | junc IP Yn BuypocLUe.en up ‘her-oP ‘aM ajuauInBiny v0 ‘diasepuo op. do ersyeas ut diidicg us awind 294099 | a “Bopjesg68 s1unnpyuns op ues Bunuejceg | 6a | _poomueo o} febin op wo ulbod epIerpL/6 Bn poy | “S}8) Ue oura6 4en dubeq me 48.04 [e]SOAW S| SMMENEIES PAGE Of 5] OShMOq IBEW PUDUNAs/epLO s} sJuouNELe a1seoy » 'sed6 jejeoourt (KY uo ueo) ‘anoyee UIA | eyand ‘dawvepwo op uea Cuureystepuo Jo; and apcS Buus | oyun 8S-08. >eexqivo Bueyeuses Us 190A o80)60] Ue ap.semnpynnseB pes | sp Ww Sioned pep 20 g Impynys uer sshnaq a6u1!95 | _opuoopIon, LU} s} apjadse o/@ aIu ‘duadJapuo amp uen ee majuiee) | epuoopjog |: PaPOY. “YOUOH $410016 81 (RIS Ud UOOy "ee | | “HI@PIN s3e] Us BUBB uaa dubag iom BjoneB ues opauinBre UeA OIA O14 aannowsed 2008 Jsucie yoy) oasiuebiceb | — eyund 9/29 st ule |U Jee 'sofe6 s| ewoUINB Te sbipLoN eBlunuos %B9-09 Puobucyo.ies 5) omesBeied opt mf} 30 “diensopuo ep do o}s4e01 apicoyeyep08 queer | ajund asso 60 |: O° | ‘aurauinb.e uer 2A ex0(8e] Le AMMA puopinpeas 2e2jeidho}u6 pood diewvopuo yy uo duifod woo. | ~ puepmpea. | 9’ BROW 9 exiet ue dubeq 9206 3/eq t ‘40] yn uneytspu0 p208 'oeGe8 6 oyloumnGre 264p40 15 s308) ewund ‘isye01 proaueianes | ewind |. 4BE “OL 10 “sronabeu yysaB st dionuspuo a So p © | wersvepn | op wer spaitse oy diemvopuo wa sisoyerdloiu apieppiuias-og | meisuapen | 9 ODO '8}0) SBNYSOBICOK Uo BILNeD Wer dliBOq BpusyeIs}A “yelioy uo puoypn ‘props0n28 sys Uo Uo) Yo2) ‘91 9)p uN unaszepuo ‘peiqebin ‘qjuounGie opLoyyed sey} *%00i208. ‘THYIANLO 4HEPINP VO PydEINH{N.nSeB pao sj saunEry {ojsyees 16) S|syee1 epuayasyic) PIs us Buipyoyul epueyaysiin | ayund o1-Ro ‘sionabiew aon We} si dioauapuo | ayund 91 40} 7. N lo opweomnpinnsed aianiniare op wen appdse o1e “donee uaa stoqoideia syiop ul | pustinumy [2 9OM “BR @hien}s86100% amp un duBioq ue Bulpioomquessn ‘squawnéue a6puoip ‘diowopuo ap uen ojseroudiaju| | ONINNSYSOL@INAd Vv. NA YNNLYNYLS {9} anount ___N3 sagoy 122} Uo INN} NAS SHSIA pRowu; IP UI [B48N84 ayp do 187 VIVUC 310 Na NVINOM Id MIA DVWYATALSdO JIG NWA NGISWN JI MIA MAIN ‘unpuziowan — SSN +102 JeqWaroNgg te ZAIRBISINY SUBEY LY