30.7.

2014

DEMIRYREK
AILESI

BOSNA GEZI REHBERI

En gzel Vakit geirmeniz dilei ile | Vural Ailesi

Inhaltsverzeichnis
Bosna Tarihi ............................................................................................................................................. 1
Bosnann Fethi ve Fatih Ahidnamesi .................................................................................................. 1
Bosna Sava nasl balad? ................................................................................................................... 2
Saraybosna Gezi Rehberi ......................................................................................................................... 4
Aliyann Mezar ................................................................................................................................... 4
Saraybosna Gezilecek Yerler Listesi..................................................................................................... 5
Halil Birzina ve Tekkesi ............................................................................................................................ 9
Dcane Dndiolu Yazs ..................................................................................................................... 9
Saray Bosna Yemek Rehberi .................................................................................................................. 12
Mostar ................................................................................................................................................... 13
Mostar Gezilecek Yerler Listesi.......................................................................................................... 13
Bosnann gerek Osmanllar: Blagay ve Poitelj .............................................................................. 15
Blagayda Bektai trbesi .............................................................................................................. 16
Tatan bir kent: Poitel .................................................................................................................. 16
Travnik ................................................................................................................................................... 18
Travnikin kahraman Defterdar Abdullah Paa................................................................................. 19
Zenica .................................................................................................................................................... 19
Sultan Ahmet III camii ....................................................................................................................... 19
Kahraman ky Orahovica ................................................................................................................ 21
Turlarda gezilen ehirlerin Genel bir Resmi .......................................................................................... 22
Ekler ....................................................................................................................................................... 31

Bosna Tarihi
Bosnann Fethi ve Fatih Ahidnamesi
Fatih Ahidnamesi, Fatih Sultan Mehmedin Bosna-Herseki fethinden sonra, 28 Mays 1463
tarihinde Milodrazda yazlmtr. Asl Bosna-Hersekin Fojnica ehrindeki Fransisken Katolik Kilisesinde
olan bu ferman, Bosnal Fransiskenlere geni apl bir koruma salamaktadr.

Fatih Sultan Mehmet Hann Fransisken rahiplerine verdii Ahidname olarak adlandrlan zgrlk
ferman, ilk insan haklar belgesi olarak kabul edilen 4 Temmuz 1776 ylndaki ABD Anayasasndan 324
yl nce yazld.
Aada, Fatih Ahidnamesinin Latin harfleriyle transkripsiyonu ve gnmz Trkesine evirisini
bulacaksnz. Bu zgn bir eviridir; internette kopyalana kopyalana yaylm olan, eksik ve yanllar
bulunan metinden farkldr.
Fermann Latin haflerine transkripsiyonu
Nian- hmayun u ki:
Ben ki Sultn Mehmet Hanm. Cmle avm ve havssa malm ola ki, ibu drendegn- fermn-
hmyn Bosna ruhbnlarna mezd-i inyetim zuhra gelip buyurdum ki, mezbrlara ve kiliselerine
kimse mni ve mzhim olmayp ihtiytsz memleketimde duralar. Ve kaup gidenler dahi emn
emnda olalar.
Gelp bizim hssa memleketimizde havfsiz skin olup kiliselerine mtemekkin olalar. Ve yce
hazretimden ve vezrlerimden ve kullarmdan ve reyalarmdan ve cem-i memleketim halkndan kimse
mezbrelere dahl ve taarruz edip incitmeyeler, kendlere ve cnlarna ve mllarna ve kiliselerine ve
dahi yabandan hssa memleketimize dem gelirler ise yemn-i mugallaza ederim ki yeri, g yaratan
Perverdigr hakkn ve Mushaf hakkn ve ulu Peygamberimiz hakkn ve yz yirmi drt bin
peygamberler hakkn ve kuandm kl hakkn bu yazlanlara hibir ferd muhlefet etmeye.
Mdm ki bunlar benim emrime mut ve mnkd olalar.
yle bilesiz.
Fermann Gnmz Trkesiyle tercmesi
Bu padiah ferman yledir:
Ben ki Sultan Mehmet Hanm; sradan ve sekin
btn insanlar tarafndan bilinsin ki, bu padiah
buyruunu
ellerinde
bulunduran
Bosnal
[Fransisken] ruhbanlara byk bir ltufta
bulunarak unlar buyurdum:
Ad geenlere ve kiliselerine hi kimse engel
olmayacak ve sknt vermeyecektir ve onlar
saknmakszn lkemde yaayacaklardr. Ve kap
gidenler bile gven iinde olacaklardr.
Gelip lkemizde korkusuzca oturacaklar ve kiliselerine yerleeceklerdir. Ne ben, ne vezirlerim, ne
kullarm, ne uyruklarm, ne de lkemin btn halkndan hi kimse ad geenlere kendilerine ve
canlarna ve mallarna ve kiliselerine ve dardan lkemize gelenlerine dokunmayacak, saldrp
incitmeyecektir. Yeri, g yaratan Rzklandrc adna ve Kuran adna ve ulu Peygamberimiz adna ve
yz yirmi drt bin peygamber adna ve kuandm kl adna yemin ederim ki, bu kiiler emrime itaat
ettikleri srece, bu yazlanlara hi kimse uymazlk etmeyecektir.
Byle biline.

Bosna Sava nasl balad?

kinci Dnya Savandan sonra kurulan Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti, sava kahraman
Hrvat kkenli Josip Broz Tito nderliinde, sosyalist blokun en refah, en mutlu lkesiydi. Dier Dou
Bloku lkelerinin aksine kapal bir ekonomi ve uluslararas ilikiler politikas izlemiyordu. Bu yzden
Batnn da sevdii Dou Bloku lkesiydi.

Yugoslavya iin her ey iyi giderken, nce Tito ld (1980), sonra da Sovyetler Birlii dald (1991).
Dou Bloku lkeleri sosyalist rejimleri terk etti. Yugoslavyada ise lkeyi oluturan cumhuriyetler
bamszln ilan etmeye balad. lk ayaklanma Slovenya Sosyalist Cumhuriyetinden geldi.
ounluu Srplardan oluan Yugoslavya Ordusu ile ksa bir atma yaad. Ama bu sava Bat
basksyla ksa srede bitti ve bamsz Slovenya kuruldu. Ardndan Hrvatlar da bamszlklarn ilan
etti. ok kanl savalardan sonra Hrvatlar da bamszlklarn kazand. Savamadan bamszln
elde eden tek lke ise Makedonya oldu (1991).
Ve ardndan Bosna sava Aslnda Bosna Parlamentosunda Mslman Bonaklar, Katolik
Hrvatlar ve Ortodoks Srplar eit dalmt. Oysa halkn yarsndan ou Bonakt Ancak Srp
Bosnallar, Avrupann en byk 3. ordusu olan, Yugoslavya Ordusunun imknlarn kullanan,
Srbistana gvenerek imtiyazlar istiyordu. Mecliste byk tartmalar yaand. Sonunda Srplar meclisi
boykota balad. Bonak ve Hrvatlarn katld oturumda kararlatrlan referandumda, bamszlk
iin % 99.7 oy kt. Ve 1 Mart 1992de Bosna Hersek bamszln ilan etti. Bunu kabul etmeyen
Srplar ise baka bir devlet kurdular. te 250 bin insann hayatna mal olan kyamet de bundan sonra
koptu
BM VE NATO: Savan banda olaylar uzaktan izleyen BM ve NATO, Bosnaya geldikten sonra da
yakndan izledi! Szde bar salamakla grevli bu kuvvetlerin kaytszl tarihe kara leke olarak
geti. zellikle neredeyse tamam Bonak olan Srebrenicada yaplanlar artk soykrm olarak kabul
ediliyor. Sava zaman byk direni gsteren Srebrenica, nce NATO tarafndan gvenli blge ilan
edildi ve direnen tm Bonaklarn silahlar elinden alnd. Blgenin kontrol de Hollandal BM
askerlerine verildi. u anda Laheyde yarglanan Srp General Mladi komutasndaki Srp milisler
kente hibir direnile karlamadan girdiler ve BM gzetiminde, Bonak erkeklerini tek tek alarak, en
az 8 bin kiiyi (10 binin zerinde olduu syleniyor) birka gnde katlettiler. Kadnlara tecavz ettiler.
Bu kadnlarn ou intihar etti. u anda Srebrenicada neredeyse hi Bonak yaamyor!
SARAYBOSNA MLL KTPHANES YANGINI: Savan en ac anlarndan biri de Saraybosna Halk
Ktphanesinin yangn bombalaryla yaklmasyd.
Bu, savan sadece insanlar deil, topyekn hafzay
da silmek istediinin en byk kantyd. Sava
kazanldnda Saraybosnann Osmanl ve Bonak
gemiine dair izler tek tek silinmeliydi. 25 Austos
1992de 2 milyondan fazla kitap binayla birlikte yand.
ehir gnlerce yanm kt kokusuyla doldu. Herkes
Barok-slam karm mimariye sahip muhteem
binaya ve iinde yanan ou elyazmas milyonlarca
kitaba alad. nk bu ktphane tm rencilerin
gemite aratrma yapt bir yerdi. Yani tm
Saraybosnallarn burada bir ans vard. Ktphanenin restorasyonu yllardr devam ediyor. 2014
ylnda tekrar almas planlanan ktphane yeniden kentin en gzel binas oluyor.
TNEL: 3 yl sren savata, ehir tamamen Yugoslav Ordusu tarafndan evrili olmasyd. ehre giri
k neredeyse imknszd. Bu zor koullarda Saraybosna halk areyi, 800 metre uzunluunda bir
tnel kazmakla buldu. Tnel havaalannn altndan dier taraftaki Bonak kyndeki evlerden biri
tnele ev sahiplii yapyordu. Bu tnel sayesinde 300 binden fazla kii kente giri k yapt. Yiyecek,
ila, silah ve yarallar tand

SAVA MEDYASI: Savan bir dier kahraman Saraybosnal basn mensuplaryd. Bitip tkenmeyen
Srp saldrsn tm dnyaya aktaran zellikle Oslobodjenje
(Kurtulu) gazetesine bir paragraf amak gerekir. Tm sava boyunca
sadece 2 gn kamam olan (bombaland iin) gazete, tm
Saraybosna halknn direniinin adeta sembolyd. Bosna halkna
moral vermekle kalmad, yabanc gazetecilerin de en nemli haber
kaynayd.
ALYA ZETBEGOV: Tm bu direniin ete kemie brnm hali
ise Bonaklarn lideri Bilge Kral lakapl Aliya zzetbegovi idi.
Savan ilk gnnden itibaren bamszlk iin direnen Bilge Kral,
cephelerde boy gstererek onlara byk bir manevi destek veriyordu.
Bosna Hersek Cumhuriyetinin ilk cumhurbakan da olan Aliya
zzetbegovi, 2003te hayatn kaybetti. Kovai ehitliinde bulunan
mezar hl ziyareti aknna uruyor.
BUGN SARAYBOSNA: 3 yl sren savan izleri hl canl. ehrin
her taraf ehitliklerin bembeyaz mezar talaryla dolu. Ancak artk kurun izleri svanyor ve st
boyanyor. Yksek modern binalar yaplyor. Saraybosna tm dinleri kucaklad refahn ve huzurun
ehri olduu gnleri zlyor. Halk savaa dair hibir eyi hatrlamak bile istemiyor. Sava gnlerinin
sessiz, sokaklarnn bombo olduu gnlere inat caddeler artk cvl cvl.

Saraybosna Gezi Rehberi

Aliyann Mezar
Bir ehre ilk girdiinizde o ehrin byklerini ziyaret edin. Tavsiyemiz ehri daha iyi
anlamak iin ziyaretinizi ve ehir turunuzum Bilge Kral Aliya zetbegoviin kabristandan
balaynz.
lm tarihi 1994 yazan talarn arasnda beyaz zambaklar iinde bir byk zambak gibi duran ant
mezar Aliya zetbegoviin mezardr. Hatralar ile hala dipdiri aramzda yaayan Aliyann mezar
sadece bir sembol gibi duruyordu. Fikirleri ve tarihe brakt mirasn lmedii ve amzn en
karizmatik, en bilge, en medeni devlet
bakanlarndan biri olan Aliyann kabrini bir
cennet bahesini dolama ferahl ile doludur.
Mezarn hemen yannda gen bir asker hep ufka
bakarak nbet bekliyor. Sanki Aliya dn gm,
sanki hzn hi bitmeyecekmi gibi duruyor.
Zambaklar, gller, unutma beni iekleri ile dolu
mezarlk; insana, lmn deil yaam olmann
ferahln sunuyor. Mezar kazlrken topraklar
Bonak askerlerin elleri ile kazmtr. Bu Bilge
Kahraman misafir edecek topra, kazma ve
krekle actmak istemeyen askerlerin ne kadar
naif, ne kadar efkatli, ne kadar merhametten
nasipli olduklarn bilmemiz gerekmektedir.
Dikkatinizi ekecek olan bir dier ey Aliyann mezar tana sfat olarak cumhurbakan deil,
Abdullah / Allahn kulu yazdrm olmasdr. Aliyann kabir toprann bir ksm stanbuldan, Fatih
Sultan Mehmet Hann trbesinden getirilmitir.

Aliya zzetbegoviin kabrinden bir nokta olarak balayan, ardndan Saraybosnay, sonra BosnaHerseki ve daha sonra tm Balkan corafyasn kaplayan zihninizde bir k parlayacak. Dnya tarihi
son yzylda nasl ekillenirse ekillensin, haritalarda krmz izgileri kimler keyiflerine gre nasl izerse
izsin bu ktan izginin varln silemediler.

Saraybosna Gezilecek Yerler Listesi

Saraybosna gezilecek yerler listesi bata Osmanl eserleri olmak zere bir ok nemli tarihi
yapdan oluuyor. Saraybosna, ilk olarak 1463 ylnda Osmanl topraklarna katlsa da ksa
sre iinde topraklar kaybedildi. ehrin tekrar ele geirildii 1492 ylndan itibaren 1878
ylndaki Berlin Anlamasna kadar Osmanl egemenliinde kald. ehirdeki en nemli eserler
ise sa Beyden sonra ehrin ikinci kurucusu saylan Gazi Hsrev Beye ait. Kanuni Sultan
Sleymann Bosna Sancak Beyi olan Hsrev Beyin eserleri ehrin bir ok yerinde grlebilir.
Gnmzde ehirde Osmanl eserleri dnda da bir ok farkl medeniyete ait eser grmek
mmkn.

Baar (ng: Baarija): Saraybosna merkezinde bulunan tarihi ve kltr merkezi olan bir
ardr. 15. yzylda ina edilen bu ar 19. yzylda geirdii yangn nedeniyle ina edildii
boyutun yars kadar kalmtr. Tarih ierisinde eitli saldrlara maruz kalsa da gnmze
kadar gelmitir. Gazi Hsrev Bey Cami ve Saat Kulesi, Baarda grlebilecek nemli
yaplardandr.
Sebil (ng: Sebilj): Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki simge yaplardan biridir. Sebil ve
emeler yapldklar dnemde yerli halk ve yolculara su imkan salamak iin kullanlmtr.
Sebil, 1891 ylnda yaplmtr. Fakat zaman ierisinde zarar grd iin son zamanlarda
batan yaplmtr. 1984 Olimpiyatlar ncesi yenilenen sebil, 2006 ylnda tamamen eski
grnmne kavuturulmutur.
Gazi Hsrev Bey Cami (ng: Gazi Husrev Beys Mosque): 1530 ylnda ina edilmi bir
bayapttr. Adn ina eden kiiden almaktadr. 26 metre yksekliindeki kubbesi camiyi
zellikle i ksmdan daha grkemli hale getirmektedir. Cami minaresi ise 47 metre
yksekliindedir. Kubbe ve dier ksmlarda yer alan ileme, ssleme ve hal gibi detaylar
grlmeye deerdir.
Saat Kulesi (ng: Clock Tower, Bo: Sahat Kula): Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki en
yksek ve en gzel yaplardan biridir. 17. yzylda ina edilen saat kulesi ayn dnemde bir
yangn sonucunda zarar grm ve 18. yzylda yenilenmitir. Avusturya Macaristan
igalinden sonra kulenin tepesi eklenmitir ve sonrasnda saat tamamen deitirilmitir. Bu
saat kulesi Saraybosnada tam olarak gn batmn iaret etmektedir.
Gazi Hsrev Bey Bezisten (ng: Gazi Husrev-Beys Bezistan): Saraybosnada en iyi korunmu
durumda olan bezistandr. Gnmzde de ticaret amacyla hala kullanlmaktadr. 16. yzylda

yaplmtr. Bezistan ierisinde 109 metrelik bir sokak ve kk dkkanlar bulunmaktadr.

Yaklak 70 kadar dkkanda hala sat yaplmaktadr.
Gazi Hsrev Bey Medresesi (Kurunlu Medrese) (ng: Gazi Husrev-Bey (Kurumli)
Madrassa): 16. yzylda ina edilmi bir medresedir. Osmanl dneminde okul olarak
kullanlmtr. ksmnda bir avlusu, gei yolu ve kk bir havuz bulunmaktadr. Giriten
sonra ise renciler iin dershane ksm mevcuttur. Gazi Hsrev Bey Medresesinde en ok
dikkat eken i ksmnda yer alan ilemelerdir. Medresenin kurulduu dnemde ayn ismi
tayan ve 50.000 ciltlik bir kapasiteye sahip olan bir ktphane de kurulmutur.
Umut Tneli (ng: War Tunnel (Tunnel of Hope) Museum, Bo: Sarajevski ratni tunel):
Tarihi nemi asndanSaraybosna gezilecek yerler listemizdeki en nemli yerlerden
biridir. Buras Saraybosnada ekilen aclarn grlebilecei bir tneldir. 1000 kadar kiinin
yaklak 1000 gn boyunca yaad hayat mcadelesinde kap snd bir yer olan Umut
Tneli 20. yzylda yaanan dramlardan birini yanstmaktadr. 1993 ylnda oluturulmaya
balanan tnel son olarak 800 metre uzunluunda, 1,5 metre yksekliinde ve 1 metre
geniliinde olarak oluturulmutur. Mcadele dneminde bu tnelden gda, mhimmat
transferi yaplmtr ve Umut Tneli zamanla hayatta kalmann sembol haline gelmitir.
Latin Kprs (ng: Latin Bridge, Bo: Latinska uprija ): Saraybosnada Miljacka Nehri
zerinde bulunan tarihi bir kprdr. Kprnn varlndan 16. yzyldan beri
bahsedilmektedir. 18. yzylda meydana gelen bir sel felaketi ardndan yenilenmitir. Kpr
stunla desteklenmektedir. Kpr azlar Saraybosna kprlerine zg ekildedir. Kpr
ayrca 1.Dnya Savann kmasna sebep olan Avusturya Macaristan prensi Aridik Franz
Ferdinandn milliyeti Govrila Princip tarafndan suikaste urad yer olmasndan dolay da
tarihsel neme sahiptir.
Morica Han: Saraybosnada ayakta kalan tek handr. 16. yzyl sonu 17. yzyl banda ina
edildii dnlmektedir. Adn, 18. yzylda otoriteye kar mcadele eden Moric
kardelerden almaktadr. Gnmzde hann giri katnda bir restoran bulunmaktadr ve 12.
yzyln nl airi mer Hayyamn iir ilemeleri burada grlebilir. 1957de yangn
nedeniyle zarar gren han 1974de yenilenmi ve gnmzdeki grnmne kavumutur.
Bursa Bezisteni Saraybosna Mzesi (ng: Bursa Bezistan-Sarajevo Museum, Bo: Brusa
Bezistan): 16. yzylda Rstem Paa tarafndan ina edilmitir. na edildii dnemde
Bursadan getirilen ipek eitlerinin sat iin kullanlmtr. Bezistanda 6 byk kubbe ve 2
kk kubbe bulunmaktadr. 20. yzylda Bursa Bezistan byk zarar grmtr. Sonrasnda
Saraybosna Mzesinin dzeni eklinde tekrar dizayn edilmitir. Bu ksmda yer alan galeride
Osmanl ve Avusturya Macaristan dnemine ait paralar kronolojik sra ile grlebilir.
Hnkar Cami (ng: Emperors Mosque, Bo: Careva Damija): Saraybosna gezilecek yerler
listemizdeki gzel camilerden bir dieridir. 15. yzylda yaplmtr. Tarihi boyunca ou kez
zarar grse de zellikle kap ksm tamamen salam kalmtr. Kubbesi yar dairesel ekilde
olan cami ierisinde bulunan ktphane zaman ierisinde zarar grmtr. kinci Dnya
Sava ve Saraybosnann zor gnleri de Hnkar Camiini etkileyen olaylardr.
Ali Paa Cami (ng: Ali Pashas Mosque, Bo: Alipaina damija): 16. yzylda Budim
Beylerbeyi ve Ali Paa tarafndan yaptrlmtr. Osmanl mimarisini yanstan bu camide tek
kubbe bulunmaktadr. 1990 ylnda cami, zellikle de kubbesi zarar saldrlar sonucu zarar

grmtr. Son yenileme almalar 2004 ve 2005 yllarnda yaplm ve gnmzdeki

grnmne kavuturulmutur.
Ferhadiye Cami (ng: Ferhadija Mosque, Bo: Ferhad-beg Vukovi-Desisali): 1561 1562
yllarnda yaplmtr. Ferhadiye Camiine sonrasnda mektep, imarethane ve ss havuzu ile
eme eklenmitir. Osmanl mimarisini yanstan camide bulunan ileme ve resimler dikkat
ekicidir. Mihrap ve ke ilemelerinde Rumi sslemesi olarak bilinen deerler kullanlmtr.
Bosna Ulusal Mzesi (ng: National Museum of Bosnia and Herzegovina, Bo: Zemaljski
Muzej Bosne i Hercegovine): 1888 ylnda kurulan, Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki
nemli mzelerden biridir. Bosnadaki ve civar blgelerdeki en eski mzedir. Birok
entelektelin byle bir kuruma ihtiya duyulduunu vurgulamas zerine yaplan almalar
sonucunda kurulmutur. Mze ierisinde Arkeoloji, Etnoloji, Doal Bilimler ve Ktphane
ksmlar bulunmaktadr. Mze ierisinde kalc ksmlarn yan sra dnem dnem dzenlenen
sergileri takip etmekte de fayda vardr.
Saraybosna Katedrali (ng: Cathedral of Jesus Sacred Heart, Bo: Katedrala Srca
Isusova): 1881 ylnda kurulmutur. Fakat 1889 ylnda almtr. Neo gotik mimari
elementlerden faydalanlarak ina edilen Katedralde 6 tane an bulunmaktadr. Katedral
ierisindeki cam ilemeler ve heykeller mutlaka grlmelidir. Katedralin n tarafnda din
adamlarnn mezarlarnn olduu bir ksm bulunmaktadr.
Srp Ortodoks Kilisesi (ng: Orthodox Cathedral of the Holy Mother of God, Bo: Saborna
crkva u Sarajevu): 19. yzylda bazilika ksm ve 5 kubbe eklinde Bizans tarznda ina
edilen bir katedraldir. Srp Ortodoks Katedrali din ve eitim gibi amalarla kullanlmtr. kinci
Dnya Savandan sonra ise Mimarlk Mhendislik Fakltesi olarak hizmet vermitir.
Gnmzde ise ktisat Fakltesi bu yapda hizmet vermektedir.
Svrzo Evi (ng: Svrzo House, Bo: Svrzina kua): Saraybosna gezilecek yerler listesindeki en
orjinal yaplardan bir dieridir. Svrzo Evi 17. yzylda tipik bir Mslman ailenin yaaynn
tasvir edildii bir an evidir. Glodo ailesi tarafndan ina edilmitir. Zamanla evi idare edecek
erkek yenin kalmamas nedeniyle Svrzo ailesine devredilmitir. Bu ev ierisinde dneme ait
eyalar ve atmosfer iyi bir ekilde yanstlmtr. Haremlik selamlk ksm ile dikkat
ekmektedir.
Saraybosna Eski Ortodoks Kilisesi (ng: Sarajevo Old Orthodox Church, Bo: Stara
pravoslavna crkva u Sarajevu): Saraybosnada yer alan bir dier kilisedir. Yapm tarihi ile ilgili
kesin bir bilgi olmad iin kimileri 6. kimileri 12. yzylda yapldn iddia etmektedir. Kilise
tarihi boyunca birok kez yangn nedeniyle zarar grmtr ve yenilenmitir. Kilise
mimarisinin yan sra ierisindeki deerli ikonlar, el yazmalar ve resimler nedeniyle de
grlmelidir.
Alifakovac Mslman Mezarl (ng: Alifakovac Cemetery & Mahala): Saraybosnada ayn
ismi tayan sokakta bulunan bir mezarlktr. Saraybosnann en gzel mezarlarndan olarak
nitelendirilen mezarln sokan bandadr ve bir platoya bakar. Mezarda bulunan yap ve
talar tarih ile ilgili kaynak salad iin olduka nemlidir.
Bakrclar ars (ng: Coppersmiths Street, Bo: Kazandiluk): Saraybosnada bulunan en
eski sokaklardan biridir. Bir zamanlar bakr, alminyum ileri ile tannan bu sokak gnmzde
de metal ilemecilii iin kullanlmaktadr. 15. yzylda yaplmtr. Olduka korunmu bir

ekilde gnmze kadar gelmitir. arda gezinirken hem ileme yapan ustalar izleyebilir
hem de rnleri satn alabilirsiniz.
Bosna Hersek Ktphanesi (ng: National and University Library of Bosnia and
Herzegovina, Bo: Vijenica Library): ncelikle idari bir bina olarak ina edilen sonrasnda
ktphaneye dntrlen bir yapdr. 19. yzyln sonlarnda ina edilen bina ncelikle
belediye binas olarak kullanlmtr. 1949 ylnda ise Bosna Hersek Ulusal ve niversite
Ktphanesi haline dntrlmtr. 1992 ylnda meydana gelen bir saldrdan hem bina
hem de kitaplarn byk bir ounluu etkilenmitir. Yenileme almalar 1996 1999 ve
2000 2004 yllar arasnda gerekletirilmitir.
Gazi Hsrev Bey Hamam (ng: Gazi Husrev Beys Bath, Hammam): 16. yzylda ina
edilen hamam Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki bir dier nemli tarihi yapdr. ki
ksmdan oluan hamamn bir ksm erkekler bir ksm kadnlara aittir. Saraybosnada Osmanl
mimarisini en iyi yanstan yaplardandr. Hamamn sadece 45 metre yaknnda bir cami olmas
da hamamn ardndan camiye gidildii dncesini glendirmektedir.
Gazi Hsrev Bey Ktphanesi (ng: Gazi Husrev Beys Library): 1537 ylnda kurulmu bir
ktphanedir. 1863 ylna kadar Kurunlu Medresesinin bir paras olsa da sonrasnda
tanmtr. Ktphanede bulunan kitaplar gvenlik nedeniyle 1990larda farkl yerlere
gtrlmtr. Ktphane koleksiyonunda Arapa, Perse, Trke ve Bosna dillerinde 10000
kadar eser bulunmaktadr.
Gazi Hsrev Bey Trbesi (ng: Gazi Husrev Beys Tomb): 16. yzylda Gazi Hsrev Bey
tarafndan yaplan iki trbeden biridir. Trbe kimin iin yapldysa onun anna yarar ekilde
tasarlanmaktayd. Bahsedilen iki trbe 1895 ylnda restore edilmitir. 2002 ylnda yaplan
yenileme almasnda ise i ksm yenilenmitir.
Tarih Mzesi (ng: The Historical Museum of Bosnia and Herzegovina): 1945 ylnda kurulan
bir mzedir. Koleksiyonunda Saraybosna tarihine ait 300.000 kadar para bulunmaktadr.
Skntl dnemlerde bile eserlerin korunabildii bir yer olmutur. Mzede Saraybosnaya ait
yzyllar yanstan birok eser grlebilir. Bayrak, poster, yazl kaynak, ev eyas gibi eyler
burada grebileceiniz paralardandr.
Saraybosna Mzesi 1878 1918 (ng: Museum Sarajevo 1878 1918): 1878 1918 ehrin
Avusturya Macaristan ynetimi altndayken yaadklarn gsteren, Saraybosna gezilecek
yerler listemizdeki nemli mzelerden biridir. Mze ierisinde belli temalar kullanlmtr.
galle mcadele, adaptasyon, yeni yaam ekli, kltr, din, eitim ve yayn, Bosna
konferans, Franz Ferdinand ve einin suikast ile ldrlmesi ve I. Dnya Sava gibi temalar
mzede grebilirsiniz.
Magribija Cami (ng: Magribija Mosque): Eski Saraybosnann bat ynn yanstan bir
camidir. Caminin 15. yzyldan nce yapld dnlmektedir. Camide 17 tane pencere
bulunmaktadr. Zaman ierisinde saldr ve yangn nedeniyle zarar grse de gnmzde hala
iyi durumdadr.
Gazi Hsrev Bey Tekkesi (ng: Gazi Husrev beys Khanqah): 1531 ylnda ina edilmi bir
tekkedir. Sufi eitiminin yan sra dervi eitiminin de verildii bir yerdi. Saraybosnada dini
eitim asndan nemli bir yerdir. Birka olay nedeniyle zarar grse de 1998 ylnda
yenilenmitir.

 Gazi Hsrev Bey Muvakkithanesi (ng: Gazi Husrev beys Muwaqqithana): Gkyz
incelemeleri yapmak iin kurulmu bir yerdir. Yap ierisinde gkyz incelemeleri yapmak ve
Gne saatini belirlemek iin kullanlan birok alet bulunmaktadr. Saatin hesaplanmas
zellikle namaz saatleri nedeniyle nemliydi. Saraybosnada teknik ierikli yaplar arasnda
mutlaka grlmesi gereken yerlerden biridir.
Avaz Twist Tower: Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki en yeni yaplardan biridir. Avaz
Twist Tower Saraybosnada bulunan 176 metrelik bir gkdelendir. ehrin i merkezi saylan
Marijin Dvorda bulunmaktadr. 2008 ylnda bitirilen bina Alman irket Schbo tarafndan
dnyann en gzel 10 yapsndan biri olarak seilmitir.
Saraybosna Gl (ng: Sarajevo Rose): Bir patlama sonucu oluan yarn krmz reine ile
dolmas sonucu oluan bir yapdr. Saraybosnann birok patlama ve saldrya maruz kald
dnlnce olduka anlaml bir ekildir.
Miljacka Nehri (ng: Miljacka, Bo: Miljacka): Tamam Saraybosna ierisinde bulunan bir
nehirdir. ehrin zerine kurulu olduu bu nehirde yzmek mmkn olmasa da botlar ile
gezinmek mmkndr.
Kei Kpr (ng: Goats Bridge, Bo: Kozija uprija): Paljanska ve Mokranjska Miljacka
arasnda bulunan kprdr. 16. yzylda yaplmtr. Balant iin de kullanlan kpr yapld
dnemde vezir ve sultanlarn buluma noktas olarak da kullanlmtr.
Roma Kprs (ng: Roman Bridge): Bosna Nehri zerinde kurulu olan kprdr. ehirde
eskiden gnmze gelen drt ta kprden biridir. 16. yzylda yaplmtr.
BBI Center : Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki en gncel yaplardan olan BBI Center
Saraybosnada bulunan bir alveri merkezidir. 43.000 metre karelik bir alan zerine kurulu
olan BBI Center Bosna Hersekteki en byk alveri merkezlerinden biridir. Bu alveri
merkezinde giyim, dekorasyon, ev eyas gibi rnleri satn alp bir eyler yiyip iebilirsiniz.
Yukardakiler dnda Saraybosna gezilecek yerler listesine; Sar Kale, Beyaz Kale, Byk
Safarad Tapna(Great Sephardic Temple, Il Kal grandi), Eski Tapnak (Il Kal Vjeu, The Old
Temple), Yeni Tapnak (Novi Hram, The New Temple), Yahudi Mzesi, Yahudi
Mezarl ve Saraybosna Sinagogunu da (Ashkenazi Synagogue) dahil edebiliriz.

Halil Birzina ve Tekkesi

Dcane Dndiolu Yazs
Haydi kadehlerimize biraz ak aktalm da AK olsun!

- "u grdnz genler birer kadeh, bu abd- fakir ise en nihayet bir ski. Bizim
yaptmz bu kadehlere biraz ak aktmaktan ibaret evldm!"

Bu szler Sarayova'daki Meyta Nakibend Tekkesi eyhi Halil Brzina (en-Nak

el-Bosnav) hazretlerine ait. O bir ak adam... yle kaal adam filan deil, hl
adam...
Yllarca dalarnda, ovalarnda Bosna'nn dmanlarna kar savam... Bosna
halknn dini ve iman iin, iffet ve haysiyeti iin, hayatta kalabilmeleri iin,
Bosna'nn yiit ocuklaryla birlikte Bosna'nn hem cesedi, hem ruhu iin mcadele
vermi... Maiyetindekilerle birlikte hemen bir Tugay kurup Bonak ordularnda
komutanlk yapm... HAKK rahat deklerde, scak odalarda deil, karl dalarda,
hem de ate altnda, lmle burun buruna iken tevhid ve tekbir etmeyi yelemi...
O benim gzmde, mmet-i Muhammed'in hl aralarndan eyh amil'ler
karabileceini isbat eden bir Osmanl... Savarken dnmenin numne-i
imtisali...
Osmanllk bir cisim deil ki sonu olsun! Osmanllk bir ruh, bir ideal, bir simge!
Bu yzden eyh Halil hazretleri iin o ucuz, o bildik "Son Osmanl" trnden basit
sfatlar kullanmayacam. Diyebileceim tek ey: O hakikaten bir Osmanl...
Hakik bir Osmanl...
imdi ise emekli bir Kolordu Komutan. Tevhid ve tekbirlerle Bosna'nn
yiitlerinin gnlne ak ve cesaret aktan bir ski. Mahviyet ehli bir mrebb. yle
ki Bosna'daki genlere savata iken cihadn kn, barta iken byn
reten bir muallim. Anacaddelerde gezinmeyi bakalarna brakp arasokaklarda
irada devam eden bir bilge.
Mill Mcadele'nin isimsiz kahramanlar gibi bir zamanlar tekkesini cephede
kurmu olan bu ak adam, hl Bosna'nn gencecik kadehlerine ak aktyor,
akndan bu kadehlerin iindeki aka ak katyor; zikirlerle, tevhid ve tekbirlerle
onlarn nefislerini terbiye edip "Haydi, haydi, haydi" sadlaryla "Ak olsun!"
diyor.
"Ak olsun!" ifadesi sfler nezdinde, "Ne varsa aka mnkalib olsun, herey aka
dnsn!" anlamna gelir. Hereyin aka dnmesini istemek sadece "Ak
olsun!" demekle olmuyor, gayret de gerektiriyor, azim ve sebat etmek, hereyin
aka dnmesi iin abalamak, hsl bedel demek de gerekiyor.
te bu nedenledir ki bu topraklarn ocuklar eyh Halil Brzina'y tanmallar. Bu
Osmanl'nn, ecdadnn metrukesini tereke olmaktan karp diri ve canl bir hayata,
gerek bir mirasa dntren bu slm bynn karl dalarda verdii sava
imdi nasl olup da o kck tekkede srdrebildiinin srrn anlamallar!
Unutmamal ki Osmanl, bylesi kck tekkelerle Balkanlara mhrn basp
asrlarca oralarda tutunmay baarmt. Mostar ehrinin yaknnda bir dan hemen
dibine in edilmi olan Blagay Tekkesini ziyaret edenler ne demek istediimi
anlamakta sanrm hi zorluk ekmeyeceklerdir. Bu kck Halvet zaviyesini bir

sanat ve irfan bidesi olarak oraya yerletiren ruhun tayclar, asrlarca

Balkanlardaki gencecik kadehlere aklarndan ak akttlar, aklarna ak kattlar,
ilim ve irfanda, iirde, musikde, mimarde, hat ve tehzibde, hasl hem sanatta, hem
ilimde ak ile alp Balkanlarn AKa mnkalib olmas iin gayret gsterdiler.
Osmanl aknclarnn savata iken bile Hak ve Adalet'ten sapmamalar iin onlar
terbiye etmek amacyla serhad boylarna kck tekkeler, zaviyeler, hanghlar
kurdular, o kck meknlarda, aknclarn terbiyesiyle megul olacak rifler
bulundurmay hi ama hi ihmal etmediler.
Topraklarmz ve bu topraklarda ina ve ihya edilen ne varsa hepsi de bizim
bedenimiz. Bazlarmz sadece bu bedeni korumay marifet biliyorlar; iyi de
ediyorlar. Lkin bu bedenin bir de ruhu vard; Hikmet, Kelm ve Tasavvuf
aracalyla terbiye edilmi, ilim ve irfandan mrekkeb bir Ruh. Bu beden, bu ruh
ile ve bu ruh sayesinde btn gzelliklerini ortaya karm, Balkanlardaki nice
insann Hz. nsan'a dnmesini, Balkanlarn toprann, havasnn, suyunun Ak'a
mnkalib olmasn salamt.
eyh Halil Brzina da ite bu gelenein srdrclerinden. Balkanlarn sadece
bedenini deil, ruhunu da dnenlerden.
Hakkn dostlar her eylerini gizlerler ve fakat bir tek nazarlarna (gzlerine)
tasarruf edemezler. nk gzler ruhun penceresidir. Ruh o gzlerde tecell eder,
peesini taknmakszn bir tek gzlerde seyreyler, kendince ve tm aklyla
sadece gzlerden seyreyler. Bu yzden ben de o mavi gzlerde grneni,
grnebileni tasvir etmeye alyorum, o kadar.
Onun grdklerini biliyordum; o ise benim bildiklerimi gryordu. Ne garip deil
mi, dilim bildiklerini saklayabildi ve fakat onun gzleri grdklerini saklayamad.
ncir aacnn altnda bekleyeceine sz vermi bir kere. Bu nedenle Bosna'nn
ocuklar Ferhadiye caddesinden bir ara sokaa sapp dik merdivenleri
trmandklarnda Sara smail Camiinin hemen yanndaki kck Meyta
Tekkesinde bir HAK dostunun kendilerini beklemekte olduunu biliyorlar.
Ben 'rahmet' ve 'bereket' diye buna derim ite. nk onlar HU deyu lmeden nce
de lebiliyorlar.

dcundioglu@yenisafak.com.tr

Saray Bosna Yemek Rehberi

Yresel Saraybosna yemekleri hamur ii, et ve sebze arlkl yemeklerdir. Trk mutfana
olduka benzer yemek eitleri de mevcuttur. Yurtdna gittiinizde yemek sorunu
yayorsanz bile zengin seenekleri ile Saraybosna bu sorunu yaayacanz bir yer deildir.
Yresel Saraybosna yemeklerinden bazlar unlardr:
Cevapi: Bosna Hersekin en bilinen yresel yemeidir. Kymadan yaplr. Izgara edilmi kfte
ekmek, yourt ve kimi zaman sebze eitleri ile sunulur.
Pita/Bonak Brei: Yresel Saraybosna yemeklerinin en popler olanlarndandr. Bir
hamur ii eidi olan pita ierisine peynir, spanak, patates, bal kaba gibi farkl malzemeler
konulabilir. Yuvarlak ya da dz ekilde hazrlanr. Yannda ayran iilmesi tavsiye edilir.
Klepe: talyan ravolisine benzeyen bir yemektir. Eskiden fakir ailelerin ana yemei olarak
bilinse de gnmzde yresel lezzetler arasna girmi ve popler olmu bir yemek eididir.
Kk hamur ii paralarnn kyma, soan, tuz ve biber harc ile doldurulmas ile
hazrlanmaktadr. Servis edilirken tercihe gre stne sarmsakl yourt da
konulabilmektedir.
Bey orbas: (Begova orba) Yresel Saraybosna yemekleri arasnda en nl olan orba
eididir. erisinde tavuk, havu, maydanoz, limon suyu, biber ve tuz bulunmaktadr.
Soan Dolma: Dolma ve sarma eitleri Saraybosnada sk sk grlebilecek yemek
eitlerindendir. Buraya zg olan ise soan dolmasdr. Soan tadndan holanmyorsanz
bile bu yresel lezzeti tatmanzda fayda vardr. Genellikle yourt ile servis edilmektedir.
Bosanski Lonac: Zengin ierii ve lezzetli tad ile bilinen bir yemek eididir. Et ve farkl
sebze eitleri ile hazrlanr. Kullanlan sebze eitleri arasnda karnabahar, patates, domates,
havu, maydanoz, sarmsak ve biber vardr. Piirme srecinde ierisine 1 -2 kak beyaz arap
eklenmektedir. Orijinalinde seramik bir kapta byk byk doranm et ve sebzeler yaklak
3 4 saat piirilir.
Filovana Paprika (Biber Dolmas): Pirin ve dolmalk biber ile hazrlanan bir yemektir. Harc
domates, biber, yumurta, baharat, kyma gibi eylerle eitlendirilir. Ekmek ya da patates
presi ile servis edilir. Ayrca yannda yourt ve salata da sunulur.
Sarma: Trk yemei olarak bilinen yaprak sarmasdr. Harc pirin, domates, soan, baharat
eitleri ile lezzetlendirilir. Scak servis edilmesi tercih edilen sarmann yannda yourt da
sunulur. Sarmann eki olannn makbul olduu dnlr.
Sis Cevap (i Kfte): nl Cevabi yemeinin ite hazrlanan halidir. Soan ve baharatlar
ile hazrlanan kymann ite piirilmesi ile yaplr. Yannda pilav ya da patates ile servis edilir.
Bamja (Bamya): Bosna Hersek yemek kltrndeki en nemli sebzelerdendir. Dou
kltrne ait olduu dnlen bu sebze Saraybosna yresel lezzetlerinden mutlaka
tatmanz gereken bir eittir.
Kalja: Karnabahar ve et ile hazrlanan bir yemek trdr. Ayrca ierisinde havu, sarmsak,
maydanoz ve baharat da bulunmaktadr.

Tarhana: Kurutulmu tarhana ile hazrlanan bir orbadr. Bizim mutfamzda tarhana tadna
benzer bir lezzettir. Fark ierisinde kullanlan baharat eitleridir.
kembe orbas: Trk mutfa ile ortak bir nokta daha ikembe orbasdr.
Duvec: Sebze yahnisidir. Gvece benzer bir yemek eididir.
Kacamak: Msr ve patates ile hazrlanan bir sebze yemeidir.
Livno Peyniri: Livno kasabasnda yaplan sar bir peynir eididir.
Pavlaka: Creme Fraicheye benzer eki kremams bir peynir trdr.
Baklava: Bildiimiz baklavay bir de Saraybosnada denemek de fayda vardr.
Breskvica: eftali benzeri bir kurabiyedir.
Hurmasica: Tatl bir urup ile hazrlanan hurma tatlsdr.
Sampita: Marshmallow benzeri, dolgulu bir hamur ii tatlsdr.

Mostar
Mostar gezilecek yerler listesi bir ok tarihi yapdan meydana geliyor. Neretva Nehrinin
ikiye bld ehir Hersek Blgesinin bakenti. 105.000 nfusa sahip Mostar maalesef
zellikle yakn tarihte yaad zc olaylar ile ne kyor. Bosna Sava srasnda zc
olaylara sahne olan ehirde halen savan izlerini grmek mmkn. 2005 ylnda UNESCO
Dnya Miras Listesine alnan Mostarda bir ok Osmanl eseri yer alyor. ehirdeki kprleri,
camileri ve arlar gezerken kendinizi lkemizde geziyor gibi hissedeceksiniz.
Mostar gezilecek yerler listesinde yer alan tm yaplarn fotoraflarn stteki grselde sral
bir ekilde bulabilirsiniz.

Mostar Gezilecek Yerler Listesi

Mostar Kprs: 1566 ylnda Mimar Hayreddin tarafndan yaplm, ehrin en nemli
yaps. 1992 ylnda Hrvat topular tarafndan yklp tekrar yenilenmitir.
Karagz Bey Cami (ng: Karadjoz-Bey Mosque, Bos: Karadoz Begova Dzamija): Mostar
gezilecek yerler listesindeki en nemli camilerden biridir. 1557 ylnda ina edilmitir. Nakl
kubbesi ve yksek minaresi ile tannan bu gzel eser Mimar Sinan tarafndan yaplmtr.
1992 ylnda savata tamamen yklmasna ramen tekrar ina edilerek ibadete ve ziyarete
almtr. Caminin i ksm 13,4 x 13,4 metre lsndedir. Cami yannda bir de medrese
bulunur. Bu medrese, Mostarn en eski halk ktphanesini barndrr.
Mslm Bey Kona (ng: Muslibegovi House): Mostardaki Osmanl dnemi eserlerinden
en gzellerinden biridir. Trk ve din motiflerini birletirerek tccarlar ve arazi sahipleri iin
ina edilmitir. nceden ok sayda bulunan benzer yerler gnmzde parmakla saylacak

kadar az kalmtr. Mslm Bey Kona ayakta kalmay baarmtr. nk inasndan beri
ekonominin ferah gnlerinde de savan karanlk gnlerinde de tek bir ailenin elindedir.
Koski Mehmet Paa Cami (ng: Koski Mehmed Pasha Mosque): Mostardaki en byk ikinci
cami olan Koski Mehmet Paa Cami 1618 ylnda tamamlanmtr. Karagz Bey Camine
benzer fakat ondan biraz kktr. Cami, 12,4 x 12,4 metre lsndedir. Nehir kysnda Eski
Kprnn 150 metre kuzeyindedir. Buradan ve minaresinden eski yerleim yeri esiz bir
manzaraya sahiptir. Bu cami de savata zarar grml fakat imdi tekrar ina edilmitir.
Biscevica Evi (ng: Biscevica House, Bos: Biscevica Kuca): Trk evi ya da Biscevica kesi,
Trk dneminden kalma en gzel korunmu yaptlardandr. 1635 ylnda yaplmtr. Kajtaz
(Trk Evi) 18. yz yln sonlarna doru ina edilmitir. Ev, kadnlar merakl erkeklerin
baklarndan korumak iin yaplan yksek duvarlarla evrilidir. inde erkekleri kadnlardan
ayran zel bir ksm vardr.
Eski Kpr Mzesi (ng: Museum of the Old Bridge): Mostar gezilecek yerler listesindeki
nemli mzelerden biridir. Mze, Mostar, Bosna Hersekde eski ehir merkezinde yer alr.
Stari Most diye bilinen Eski Kprnn yeniden yapmnn 2. yln kutlamak iin 2006 ylnda
yapld. Mzenin temel ierii Tara Kulesindedir ve farkl blmden oluur. Tara Kulesinin
kendisini barndran ilk blmde 2002 ylnda yaplan restorasyon srasnda bulunan
arkeolojik objeler bulunur. Sergiler, kpr ile ilgili temel tarihi olaylar aklayan bilgilendirici
izimler ile dzenlenir. Bu blmdeki be kattan en stteki Mostar panoramik manzaral bir
teras barndrr. kinci ksm, kulenin altnda bulunan arkeolojik kalntlar ierir. Bu, ta
kprnn inas ve Eski Kprnn temelinden nceki iki tahta kprnn kalntlardr. Son
ksm olan nc ksm Labirent olarak adlandrlr ve burada Eski Kprye, zarar grm
kulelere ve restorasyon almalarna ithaf edilmi fotoraflar vardr. Grsel iitsel
materyaller ve multi medya izimler, kprnn ina tarihini gzler nne serer.
Tara Kulesi (ng: Tara Tower): Neretvann sol kysnda dou ksmnda yer alan kuledir.
Tarih boyunca kulenin kullanm amac ayn kalmtr. Barut ve cephanelik deposu olarak
kullanlmtr. Bu nedenle kulenin duvarlar 3 metre kalnlndadr. 1878 ylnda Tara Kulesi,
Avusturya Macaristan igali ile ilevini yitirmitir.
Saat Kulesi (ng: Clock Tower, Bos: Sahat Kula): na tarihi bilinmemektedir. Fakat 1636
tarihli bir belgede ok daha ncesinde yapldna deinilmitir. Temeli 3.5 metre kare,
ykseklii 15 metredir. Fatima Kaduna Sar tarafndan ina edildiine dair bir efsane vardr.
250 kiloluk an, 1838 ylnda Zadar, Hrvatistandan Hersek veziri Ali Paa Rizvanbegovi
tarafndan istenmitir. Avusturya Macaristan tarafndan ele geirildiinde askeri amalar
iin kullanlmtr. 1981 ylnda esas kullanm amacna dndrlmtr.
Partizan Abidesi (ng: Partisan Memorial Cemetery, Bos: Partizansko groblje u
Mostaru): Mostar gezilecek yerler listemizdeki nemli antlardan biridir. Bu ant mezarlk
kinci Dnya Savanda Mostar savunurken lenler iin yaplmtr. Beyaz ta setler stne
imle kapl ekilde yaplmtr. Bu bayapt mimar Bogdan Bogdanovic yaratmtr ve Partizan
Abidesi en byk baars olarak kabul edilir. Sava srasnda bu gzel yer viraneye dnmt.
Bir zamanlar kahramanlara adanan yer, savatan sonra tm saygnln kaybetmiti. Geen
yl lmler yapld ve bu ant temizlendi. u anda almalar devam etmesine ramen
ziyaretilere aktr.

 Bakrclar ars (ng: Kujundziluk ve Tabhana): Zanaatkarlar Mostarn ilk yllarnda

geliiminde nemli rol oynamlardr. imdi turistik anlamda da nemli bir rolleri vardr.
Neretvann sol tarafnda Kujundziluk bulunur. smi Kujundzije ya da ngilizce bakrclar dan
(coppersmiths) gelir. Bu, gnmzde bile korunan gzel bir gelenektir. Eskinin aksine onlar
sadece Kujundzilukda deil her yerde bulabilirsiniz. Ayrca Kujundzilukda baka eyler satan
dkknlar da bulmak mmkn. Mostarda terziler ve tabaclar da bulunurdu. Fakat maalesef
gnmzde terziler ve tabaclar yoktur. Tabaclarn deri iledikleri yerlerde artk kafeler var.
Buras eski Trk atmosferinde sabah kahvesi imek iin mkemmel bir yer.
Eri Kpr (Bos: Kriva Cuprija Bridge): nl Mostar Kprs yannda yer alan, 1993 ylnda
zarar gren tarihi bir kprdr. Neretva Nehrinin kolu olan Rabobolja Deresini balar. na
tarihi ve mimar bilinmemektedir. Kriva Cuprija, bir ta kprdr ve Mostar Kprsne
benzer. Kemeri 8.56 metre genilik ve 4.15 metre ykseklik ile harika bir yarm daire
eklindedir. n cephesi ve yksek ksm, yatay ekilde yerletirilmi dz ta kplerden
yaplmtr. Ykselti, cephe ve stnde yrnen ksm krk talar ile doldurulmutur. Yry
ksm ve yol, ana caddelerde olduu gibi arnavut kaldrm ile denmitir. Ta basamaklar ile
kprnn her iki tarafna da ulalabilir. 2000 Aralktaki seller kprye zarar vermitir. Bir
yenileme projesi UNESCO tarafndan balatlm ve Lksemburg Byk Dk tarafndan
finanse edilmitir. Proje, 2001 ylnda tamamlanmtr.
Hersek Tarih Mzesi (ng: Hercegovina Museum): Mostar gezilecek yerler listemizdeki bir
dier mzedir. Pazartesi gnleri kapal olan mze dier gnlerde 8 16 saatleri arasnda ak.
Mostar tarihi ile ilgili eitli fotoraf koleksiyonlarnn grlebilecei mze de ayrca Titonun
uzay eski d ileri bakan olarak hizmet ederken gsterildii kk bir sergi de vardr.
Mzede Eski Kprnn yakn tarihi de gzel bir video ile gsterilir.
Katolik Katedrali (ng: Cathedral of Mary, Mother of the Church): Mostarn modern Katolik
Katedrali, Balinovacda 1980lerde ina edilmitir. Piskoposun ikametgah yannda ina
edilmitir. 1992 1995 yllarndaki sava boyunca katedralin ats ve camlarndaki sanat
almalar zarar grmtr, ama imdi baz kk deiikliklerle tekrar yaplmtr.

Bosnann gerek Osmanllar: Blagay ve Poitelj

Son bir aym Bosna-Hersekte geti.

Neredeyse kar kar bu gzel lkeyi
gezdim. Bu hafta gezimin son yazsn
yazacam. Sona sakladm iki yer,
Osmanlnn Balkanlarda nasl bu
kadar uzun sre kaldn en iyi
anlatan iki yer: Blagay Tekkesi ve
Poitel snr ehri Biri Bonaklarn

Mslmanlamasnn simgesi, dieri ise gl Osmanl mparatorluunun askeri gcn gsteren ve

aslnda bir snr karakolu olan grkemli bir kent Bu lke aslnda iki eyaletin birleimi: Bosna ve
Hersek Bat ve kuzey Bosna snrlarnda kalrken, dou ve gneyde ise Hersek topraklar bulunuyor.
Hersekin en byk ve nl ehri ise kprsyle nl Mostar Blagay ve Poitel ise hemen Mostarn
yan bandaki yerleim yerleri. Blagay Mostara yaklak 15 km, Poitel ise 20 km. uzaklkta

Blagayda Bektai trbesi

Blagay, Mostarn iinden de geen ve Bosna-Hersekin en byk nehirlerinden biri olan Neretvann
nemli kollarndan biri olan Buna Nehrinin doduu yer.
Kk bir yerleim olan Blagay nemli klan ise hemen su kaynann bulunduu maarann yan
bandaki Blagay Tekkesi
Muhteem bir doaya sahip olan blge 1465te Osmanllarn eline getikten sonra kurulan tekke,
Bosnann yerel halk olan Bonaklarn (Bosniak) hzla Mslmanl semesinde ok nemli bir rol
oynad. Bu gnlerde Nakibendi tekkesi olan Blagay, bir Bektai tekkesi olarak kuruldu. Osmanllar
zellikle Balkanlara (Yenieriler de Bektai derghna balyd) yolladklar Bektai dervileri ve
babalar sayesinde ok ksa srede yz binlerce kiinin Mslmanlamasn salad. Bektai
dervilerinin hogrl ve zellikle hakkaniyetli tavrlar, tarih boyunca hep karmaa ve sava iinde
yaam blge halknn Mslmanla byk sempati duymasn salad. Osmanl da bu yeni
Mslman olan halka hemen kucak at ve kendi z halk olarak kabul etti. Hatta ok rahat denebilir ki
Osmanllar en fazla yatrm da bu blgeye ve halkna yapt. Hl birok Bonan Biz Osmanlyz
demesinin sebebi de bu byk sevgiydi.
Bu sevginin simgesi de Blagay Tekkesiydi. Esasnda mtevaz bir tekke olan Blagay, etrafna daha
sonra yaplan binalarla artk olduka grkemli bir grnme sahip. Yaplan binalar blgenin ve
tekkenin mimari dokusuna uygun ve bence olduka baarl. Sokollu Mehmet Paann ky olan
Sokolovite, Sokollunun kyne armaan ettii 500 yllk camiye yaplan restorasyonu grdkten
sonra buras gerekten de ok iyi korunmu diyebiliriz.
Dinlerst bir kahraman Blagay Tekkesinin bir de ok nemli kahraman var: Sar Saltuk Sar
Saltuk, Fatih Sultan Mehmetin olu Cem Sultann himayesinde derlenen ve Saltukname adyla da
bilinen halk efsanesinin kahraman Anadolunun ve Rumelinin fethi srasnda nemli rol oynayan,
efsaneletirilmi bir Bektai babas
Gl, korkusuz, ama bir o kadar da balayc ve hakkaniyetli bir kahraman olan Sar Saltuk, bu
zellikleriyle birok corafyada halkn sevgilisi olmu. Hatta sadece Mslmanlar iin deil
Hristiyanlar iin de nemli bir kahraman. Bu yzden Blagay Tekkesini her dinden yz binlerce kii
ziyaret ediyor.

Tatan bir kent: Poitel

Poitelj
Hersek blgesinin hayat kayna olan Neretvann hemen yannda bulunan ve UNESCO Kltr Miras
Listesinde de yer alan Poitel, aslnda Osmanllarn snr kasabasyd. Bonaka Balang Noktas
demek olan Poitel, Osmanlnn batdaki en byk rakiplerinden olan Venediklilere bal Dubrovnik ile

snr komusu. Tamamen tatan ina edilmi bu snr kenti, Osmanlnn askeri mimari dehasnn en iyi
rnei. Nehir kenarndan balayan ve olduka dik bir yama ile ykselen kent, en tepede bulunan
kalesiyle aslnda tam bir geilmez kent hviyetinde Kabul etmek gerekir ki Osmanllar Poiteli, ayn
Mostar gibi, Avrupa lkelerine gcn gstermek iin olduka grkemli inaa etmi. Byk, gl ve
iinde her trl yaam alanlarnn bulunmas sebebiyle Poitel, benzersiz bir snr karakolu kenti.
Aslnda kalenin 4. yyda yapld kabul ediliyor. lk zamanlar kk bir kale olan Poitel Kalesi,
byyen Osmanl tehlikesine kar Macar Kral Korvin tarafndan glendirilmi. Osmanllar kaleyi ele
geirdikten sonra, ayn Travnik Kalesi gibi, bytm ve kalenin altna bir ehir ina etmi. Blgede bol
bulunan dayankl sert talarla ina edilmi Poitel. Bu yzden ta ehir diyebiliriz. Dar ta sokaklar,
hamam, medresesi, kervansaray, evleri, camii ve namaz saatini gsteren saat kulesi ile tam bir
Osmanl kenti.
350 yldr ayn
Rumeli topraklarna yapt gezilerde ehirleri, yaamlar ve kltrleri detayl olarak anlatan Evliya
elebi 1664te Poitele gelmi: Poitel Kalesi kk ama salam bir yap. Kalede surlarn, kulelerin
ve komutan konutunun yan sra ambar ve kk bir cami de yer almakta. Kale dnda 150 hane var.
Evler ta tula ve kiremitten yaplma. 1562de yaplm bir de ky camii var. Daha sonradan yaplan
kervansaray ve saat kulesi dnda Poitel tam da Evliya elebinin
grd ehrin ayns.
Bosna Sava srasnda Hrvatlar tarafndan youn bombardmana
tutulmu olan Poitelde tm Osmanl izleri silinmeye allm. Ancak
sava sonras zellikle Dnya Bankas ve Trkiyenin de desteiyle
yaralar ksa srede sarlm ve Poitel eski grkemli grnmne tekrar
kavumu. Artk ok az kiinin yaad Poitel, gemiin askeri
gcnden uzak, adeta bir huzur kenti grnmnde. Neretva Nehrinin
grl grl akan suyunun sesi dnda sadece ku cvltlarnn
duyulduu kenti mutlaka grmelisiniz.
Bu kk oryantal ehir Mostar, Hutovo Blato ve Adriyatik Deniz
arasnda bulunmaktadr. Unesco listesine giren Poitelj, ksa zaman
nce yaplan adilat sayesinde ehrin eski orijinal ekli yine kazanlmtr.
Osmanl mimarisi dnda bu ehir Gneydou Avrupadaki ressam
kolonilerin arasnda geleneklerini en uzun sredir koruyan ressamlar ile ilgi eken ve nl olan bir
ehirdir. Dnyann drt bir tarafndan gelen sanatlar burada resim izmek ve yeni bir ey oluturmak
iin geliyorlar.
Hac Aliya camisi, iman brahim Paa Medresesi ve Gavrankapetanovic evi ksa zaman ncasi
tadilat yaplp turistlere yeniden almt. Saat kalesi (Sahat kula) ve Visoka kalesi ehirlerin en ilgin
yaplardr. Poitelj, Orta a Bosna Devleti, Osmanl mparatorluu ve Avusturya-Macaristan
mparatorluu zamanlarnda zengin tarihi ile bu devletler iin nemli bir ehirdi.
Blagay Tekkesi ve Poitel Ky Rumelinin nasl ksa bir srede Osmanllatn belki de en iyi
anlatan iki rnei Biri Osmanlnn hogrl din anlaynn rnei, dieri ise askeri gcnn
gstergesi 500 yl Osmanl hkimiyetinde bulunan Bosna ve Hersek, barndrd tarihi eserleri ve
muhteem doasyla daha fazla ilgiyi hak ediyor

Travnik
ki ayr gn gittiimiz Vezirler ehri Travnikte Bosnann mehur deiken havasn tandk. Gnlk
gnelik Travnik 2 gn sonra karlar altndayd.
Geen haftaki yazmda Bosna Hersekin Viegrad kentinde bulunan nl Drina Kprsn
yazmtm. Bu kpr etrafnda gelien olaylar kaleme ald roman ile 1961de Nobel Edebiyat
dln alan byk Yugoslav yazar vo Andriten de ksaca bahsetmitim.
Yugoslavyann en nl sanatlarndan olan Srp yazar, Yugoslav birliine inanyordu. Gittii her
yerde yzlerce kii tarafndan karlanyor ve birliin neminden bahsediyordu. Romanlarnda
ounlukla bu birliin nasl olutuunu anlatan konulara yer veriyordu. Drina Kprs; Sokullu Mehmet
Paann (Bosnada Sokolovi Mehmet Paa diye tannyor) hayat hikyesinden balayan ve tm
lkenin tarihini anlatan bir eser. Yazarn bir dier nemli eseri de Bosnann sancak kenti (bakenti
diyebiliriz) Travniki anlatt Travnik Gnl. Bu eserde de yazar, Travniki yneten Osmanl
paalar ile Avusturya-Macaristan ve Fransz
sefirleri arasndaki ekimeyi anlatr. Bu ekime
aslnda o dnemki byk devletlerin Bosnay
paylama abasyd. Ama vo Andriin Travnik
Gnlnde beni en ok etkileyen taraf, yaln
ve samimi bir dille 19. yzyl Travnik
yaamndan kesitler sunmasyd.
Osmanl mparatorluunun gzbebei her
zaman Bosna olmutu. mparatorluun batya en
yakn sanca (eyaleti) olan Bosna, bir anlamda
Osmanlnn batya gsterdii yz olmutu. Bu
sebeple stanbul haricinde en byk yatrmlar
her zaman Bosnaya yapld. Kprler, camiler,
kaleler Hepsi birbirinden gsterili ve ihtiaml eserlerdi. Bu sebeple Bosnada birok ehir hl
Osmanl ehirleri olarak yaarlar. Bunlardan biri de Vezirler ehri Travnik
Travnik, Osmanlnn batya en yakn byk ehriydi. Saraybosna, Avusturyallarn saldrsyla yerle bir
olunca, 1686 ile 1851 yllar arasnda tam 165 yl Bosna eyaletinin Sancak Merkezi yani bakenti
Travnik oldu. Osmanlnn en nem verdii eyaleti ise ok st dzeydeki vezirler ynetiyordu.
Gelecekte devletin en st ynetici basamaklarna trmanacak vezirler sayesinde, Travnik vezirler
kenti olarak anld. ehirde tam 77 vezir grev yapt.
Travnik, u anda da Avrupada yaayan en Osmanl kenti. 60 bin kiilik ehirde tam 17 cami var.
Osmanl Kalesi, medreseleri, emeleri, saat kulesi, kprleri, kahvehaneleri, kftecileri, brekileriyle
sanki zamann 19. yy. Osmanl mparatorluu dneminde durduu bir yer.
ehre girer girmez gznze ilk arpan ey; dik bir yamata, ehre kubak bakan Travnik Kalesi,
14. yzyl sonunda Bosna Kral II. Tvrtko tarafndan yaptrlm. 1463te Fatih Sultan Mehmet
tarafndan alnan Travnik Kalesinin tek bir girii var. O da kalenin etrafn saran hendein zerinden
geen dar ve uzun bir kpr. Sadece kprnn banda durarak bile zapt edilmesinin ne kadar zor
olduunu hayal edebilirsiniz. Kale ylesine sarp bir kaya zerine yaplm ki ancak daclardan oluan
bir birlik ele geirebilir. Ya da Fatih Sultan Mehmet korkusu! Elbette ikincisi olmu. Kale Osmanllarn
eline getikten sonra komple yenilenmi ve tam bir Osmanl kalesi hviyetine kavumu.

Begen yapl kalede bugn artk Travnik Mzesi olarak kullanlan yksek bir kule ve bir cami
bulunuyor. Daha dorusu cami kalnts! nk 20. yyn hemen banda geirdii byk yangnda,
cami hasar grm ve gnmzde yalnzca minaresi ve kalntlar kalm. Kale iinde dolaarak tm
Travniki kubak izlemeniz ve saatlerce vakit geirmeniz mmkn. zellikle fotoraf ekmeyi
sevenler iin muhteem bir kale. Aman dikkatli olun! Gvenlik
nlemleri ok fazla deil, kale dik ve yksek merdivenlerle
evrili

Travnikin kahraman Defterdar Abdullah

Paa
Kalenin hemen yannda Travniklilerin en sevdii hikyenin
kahraman yatyor. Osmanllar bir anlamayla Travnik
evresindeki baz topraklar Avusturya-Macaristan
mparatorluuna brakr. Fakat Travnik yneticisi Defterdar
Abdullah Paa bunu kabul etmez ve vatan toprann ancak
savala kaybedileceini syler. Sonra ne mi olur? Travnik
ahalisi, Abdullah Paann ayn gece ajanlar tarafndan
zehirlenerek ldrldne inanyor. Kaynaklarda byle bir
bilgi olmasa da bu halk arasnda bir sylence olmu ve hikyeyi duyanlar da vatansever valinin
trbesine dua etmeye gidiyor.
Bu Osmanl ehri Bosna Savanda en byk hedeflerden biriydi. zellikle de camileri. Trkiyenin
yardmyla savan izleri silinse de eskiden Bonaklarla i ie yaayan Hrvat, Srp, Yahudi halktan
eser kalmam. Fakat Srp yazar vo Andriin evi en az Osmanl eserleri kadar ehrin gururu. Tm
halk bu byk yazarla vnyor. Kk ve sevimli bir mze olan vo Andri Evi, Travnike gelenlerin
uramas gereken yerlerden biri.
Travnik hakknda yazan bir dier nemli ahsiyet de Evliya elebi. Defalarca geldii Travnik hakknda
ayrntl bilgiler veren Evliya elebi, blgede retilen ve yarm kilo gelen yerbasmaz armudundan da
bahsediyor. Eyllde toplanan bu armuttan yaplan tatl turunun tadna doyulmazm.

Zenica
Sultan Ahmet III camii
Sultan Ahmet III camii ve kliyesi, halk arasnda ar camii olarak da bilinen, Zenica
ehrinin Osmanl imparatorluu dneminde inaa edilen en nemli tarihi eseridir. Elimizdeki
mevcut belge ve bilgilere gre Sultan Suleyman Kanuninin yapm olduu camiinin temeller
zerinde Sultan Ahmet III 1720 tarihinde yeniden camiiyi inaa etmitir.
Eski camiiyi Sultan Suleyman Kanuni 1506/1507 miladi / 912 hicri ylnda inaa edip, 1697
ylndaki hal seferler srasnda Eugen Savoyski ve hallar ordusu tarafndan yklmtr.
Sultan Ahmet III camii ve kliyesi 1869 ylndaki sel basksnda olduka zarar grm ve
Sultan Abdlazizin emri ile 1871/1872 miladi / 1288 hicri ylnda restorasyon olmutur.

Zenica slam Diyanet Birlii yerel halkn yardmlar ile bu camiinin son restorasyonunu 1987
ylnda yapmtr.
Sultan Ahmet III camii ve kliyesi Zenica ehrinde nemli dini ve kltr rln oynamtr ve
bu nedenle camii bakm ve onarm faaliyetlerine her zaman scak ve detayl olarak halk
tarafndan yaklamtr.
Bosna-Hersek devleti tarafndan 2007 ylnda koruma altnda alnmtr.
lk olarak camiinin yannda medrese, misafirhane ve harem ierisinde bir adrvan
bulunmaktayd. Bugn ise camii, adrvan, hann ve medresenin bir ksm ulamtr.
Avusturya-Macaristan imparatorluunun igali srasnda medrese kapanm ve askeri kla
olarak kullanlm. Eski Yugoslavya dneminde ise medrese tamamen ortadan kalkm ve
yakndaki Poyske kyne tanmtr. Sultan Ahmet III camii ve kliyesi ilk yaplndan
itibaren 1918 ylna kadar Serdarevi ailesinden gelen alimler tarafndan ynetilmitir. Son
mderrisi ve alimi Muhammed ef. Seid Serdarevi Bosna-Hersekin en tannm alimlerden
idi. Muhammed ef. Seid Serdarevi Bonak mslmanlar iin latince alfabesinde lmihal
kitabn yazmtr, slamiyet temellerini, namaz klma ekli ve uygulama kitabdr. Ayrca
Birinci Dnya sava srasnda Saraybosna Behar ve Gayret islami gazetelerinin ilk
kuruculardan ve yazarlardan birisidir. Kendisi bu dnya ile erkenden veda etmitir, vefat
etiinde 36 yanda idi ama arkasnda ok sayda kitap ve makale brakmtr.
Zenica slam Diyanet Birlii yeniden camii
restorasyonu ve kliye yapma abasndadr
ve toplam 3500 m2 alannda hem dini hemde
dier ihtiyalar karlamak iin bir proje icra
etmeye alyor. Yeni kleyinin ierisinde:
Mft ve Zenica slam Diyanet Birlii
bakan ofisi, 150-200 kii kapasite kapal
amfi salonu, ktphane ve kitap okuma
salonu, ok maksatl odalar, rithalmeftunlarn tutma, ykama ve teslim yeri,
geleneksel yemekleri ile lokanta, abdestlik ve
temizleme tesisleri, adrvan ve saat kulesi
yaplmay planlanyor.
Kuran ve hadis iyilik ve hayrat yapmamz bize emrediyorlar. zellikle Yce Rabbimiz
Allahu teala diyorki; dll, en sevdiiniz parlarnzdan vermeden kazanmayacaksnz,
siz ne balarsanza, Allah onu kesinlikle bilecektir.(Ali-mran,92)
Allah yolunda ahsi mal varln harcayanlar buday tanesinden kan yedi baaa
benzerler ve her baanda yzer buday tanesidir. Allah istedii kiiye daha fazlasn bile
verecek, Allah sonsuza ve snrszca iyidir, hereyden haberdardr. (El-Bekare,261)
Muhammed a.s. hadisinde diyorki;nsan lnce onun hayrl ve sevabl ileri durur, ancak
durumda hayrl ve sevabl ileri devam eder: snrsz sadaka etmise, arkasnda faydal ilim
bilgisini brakmsa ve arkasnda onun iin dua edecek iyi ocuk yetitirdiiyse!

Kahraman ky Orahovica
Zenica ehrin kuzeyinde, yaklak 23 km uzaklkta Orahovica (Tr. Ceviz ky) bulunmaktadr.
Orahovica ky Orahovica dere etrafnda kurulmutur ve bu dere Nemila kasabasnda Bosna nehri ile
balanmaktadr.
Orahovica ky Zenica belediye blgesindeki en byk kydr, ierisinde : Rayevii, Babii, Gornya
Mahala, Hasanovii, Mala Riyeka, Spahii, mamovii ve en byk yerleimi Kovaevii bulunmaktadr.
1991 ylnda yaplan nfs saym sonularna gre Orahovica kynde toplam 2.535 kii yaamaktadr.

Orahovica ismini dere etrafnda ok sayda ve

zengin olan ceviz aac ve ormanlk nedeniyle almtr. Maalesef ceviz aalar 1932 ylnda kontrolsz
bir kesime uram ve bugn ceviz orman diye bir ey kalmamtr, ancak zel bahelerde halen ceviz
bulunmaktadr. Orahovica ky ilk defa tarihi yazlarda 1489 ylnda yer almtr. O zaman bu kyde
sadece 11 kii yayordu. Ayrca Orahovica ky Eugen Savoyski ve Avusturya-Macaristan
imparatorluunun Bosnaya yapm hal seferler srasnda da yazlarda ismi gemitir.
Yugoslavya cumhuriyeti kurulana kadar Orahovica pek gelimi bir yerleim yeri deildi. kinci Dnya
savatan sonra, 1953 ylnda kye elektrik gelmitir ve dere zerinde kk on adet hidrosantral
yaplmtr. 1978 1984 yllar arasnda kye asflat yolu yaplm ve kyn kltr merkez binas da
inaat edildi. Bugn ise Orahovica ky olduka gelimi, telefon, internet, kablo TV, salk oca,
aydnlatmas gibi tesislere sahiptir.
Bunlara ramen Orahovica ky etrafnda bulunan dalarla birlikte daha da gzel bir yerleim yeridir.
zellikle yaz dneminde daclk, ormanlar iinde bisiklet ve motosiklet srecek doaya sahiptir.
Kyde halk oyunlar dernei ve daclar dernei faaliyet gstermektedir.
Gzel doaya ve sakinlie ramen Orahovica ky gerek bir kahraman kydr. Bosna-Hersekin
1992-1995 yllar arasnda yaplan bamszlk savata byk katkda bulunmutur. Ky halkndan bin
kii gnl asker Bosna ordusunda grev yapm.
Bamszlk sava yolunda bu kyden toplam 30 kii ehit olmu. Orahovicann halk Visoko, Zenica,
Zavidovii, Zepe, Vare, Saraybosna, Sanski Most, Vitez, Travnik, Vlai ve dier ehirlerde
atmalara katlp Bosnann bamszlk yolunda byk rol oynamtr. Mehur olan 7nci mslman
tugayn kurucun nderi olmutur.
ehitlerimizi unutmamak adyla, onlarn vatan iin
yapm olduu fedakarlnn bykl szlerle
anlatlmaz ama hi deilse onlarn adna
Orahovica halk, Kovaevii, Rayevii, Gornja
Mahala ve Mala Riyeka kylerinde ehitler
emesini inaa etmitir. ehitlerimizi Fatiha ile
hatrlayalm, mekanlar cennet olsun. atmalar
ile birlikte Jajce, Srebrenica, Zepe gibi
ehirlerden Srplardan hayatn kurtarmak iin
mhacirlere kucak amtr. Sava bitene kadar
onlara karde ve en yakn gibi sahip km
Orhavica halk.
Orahovica
halk
tarmla,
hayvanclkla,
marangozculukla ve Zenicadaki fabrikalarda
hayat parasn kazanmaktadr. Gzel doas, eski kerpi evleri, Zenicann en eski camiilerden birisi de
bu kyde bulunmaktadr. Hgrl ve misafirperver halkni ziyarette deer bir yerdir. ster yazn, ister

sonabaharn, kn veya ilkbaharn, her mevsimde gzel olan Orahovica kyn Vranduk kale
gezisinden sonra temiz hava almak, alabalk yiyecek ve Bonak kahvesi iecek kanlmaz bir yerdir.

Turlarda gezilen ehirlerin Genel bir Resmi

SARAJEVO (BAKENT SARAYBOSNA)
1992-1995 yllarnda yaanan hazin savan
ehitleri ve Aliya Izetbegoviin mezarnn
bulunduu
ehitlii ziyaret dua ve taziye okunmas.
Buram buram tarih kokan sokaklaryla Avrupann
en mstesna ars Baarda gezinti
Kanuni Sultan Sleymann halasnn olu Gazi
Hsrev Beyin yaptrd ve o dnemden beri
yaayan, hlamur kokulu Camiyi ve o gnden beri
eitimine ara vermeden devam eden Kurunlu
Medresesini ziyaret.
Bosna Savanda gnlerce yanan, milyonlarca el yazmas eserin yok edildii ktphane,
Orjinal gne sistemine gre ve ezan vakitlerine ayarl saati ile Sahat Kula,
Katolik katedrali, Ortodoks kiliseleri ve Musevi
Sinagogunu grme,
Fatih Sultan Mehmete hediye edilen Hnkar
Camini ,
Birinci Dnya Savann kt yer olarak bilinen
Latin (Hnkar) Kprsn grme,at meydann,
Bakrbaba camisini ve Hacmuli Efendiyi ziyaret.
Osmanl kalesi Beyaz Tabyann gezilmesi,
Fatih Sultan Mehmetin ehre girdii kapdan geip
Osmanl emesinden su ime,
Saraybosna ehir manzarasn seyir,
Fatihin Bosnaya girdii tarihi koza kprsn
ziyaret
Fatih Sultan Mehmete hediye olarak yaplan Fatih
Camini Ziyaret
Sava zaman iki buuk yl ehrin btn ihtiyalarnn karland ve ehre giri klarn yapld tneli ve
mzesini ziyaret,
Saraybosnann su kayna gman Dann eteklerindeki Vrelo Bosnada gezinti,
Sava Sonras Bosnada hizmet vermeye balayan Bosnadaki btn halklardan ve Trkiyeden rencilerin eitim
grdkleri okullar ve Bur niversitesini ziyaret.

JABLANICA
2.Dunya savasinin kaderinin degistigi yer
TITO Maresal unvanini buradaki askeri dehasi ve stratejisi sayesinde aldi
Kuzu Cevirmelerin done done sizi kendisine cekisine karsi duramayacaksiniz

TARH EHR MOSTAR

Mostar ehrinde Bosna tarihinde efsaneleen Tarihi Mostar

Kprsn ziyaret
Eski ehrin kaybolmayan ve ypranmayan eserlerinden Tarihi
Koski Mehmet Bey Camisinden Mostar Seyir ve Karagz Camisini ziyaret
Savatan kalan tek gzellik olan ehitlikleri ve trbeyi ziyaret
Aslna uygun restore edilmi Trk izlerini tayan Poiteli Kyn Ziyaret
Kuleye Trman ve Kule Bandan Neretvay Seyretme
Saraybosnaya dn yolunda misafirlerimizin duygu ve dnceleri dinleme.

BLAGAJ ( Alperenler Tekkesi )

Neretva Nehrinde Yetien Krmz Alabalk Ziyafeti
Gzlere gzellik veren ruhlar dinlendiren
550 yldr yaayan Alperenler Tekkesini Ziyaret ve
Kaynana hala ulalamam Buna nehri kysnda Trk ay yudumlama keyfi ve helva ziyafeti.
33 Yllna Trklere ait Fidan Turizm'e devredilen tekkenin 100 yl nce yklan imarethanesi ile misafirhanesinin
ise eski mimarisine uygun olarak yeniden ina edildi.
Tekkeyi aslna uygun olarak restore eden Fidan Turizm Genel Mdr Ali Dokumac, "Trk milleti olarak
atalarmzn mirasna yeniden sahip ktk, buras 33 yl boyunca gzel ellerde hizmetine devam edecek." dedi.

STOLAC
Osmanlya pek ok bey yetitiren Stolac ehrini ziyaret
Kanuninin babas Yavuz S. Selim adna yaptrd Camide Cuma Namaz
Tarihi beyler evini ziyaret
Eski Bogomil Mezarln ziyaret

GORAZDE
Kk bir yerlerim yeriydi . imdi ehir modern yaam ve gelitirilmeye devam eden endistriye sahip . Doal
kaynaklar da kefedilen ehir Drina nehri kysnda yer almaktadr.
Gorajde , Bosna-Hersek'in dousunda Drina Irma evresine kurulmu kenttir. ki federe alandan birisi olan
Bosna-Hersek Federasyonu'nun iindedir.

SREBRENICA
Srebrenica , Bosna-Hersek'in dousunda, Srp Cumhuriyeti'nin iinde bulunan, Bosna-Hersek ile Srbistan'n
snrndaki kenttir. Ayrca burada, Bosna Sava srasnda bir ok Bosnal Mslman, Srplarca kymdan
geirildiinden, Srebrenitsa Katliam adn bu yerleim biriminden almtr.
1990l yllarda, kentin ezici ounluu Bosnal Mslmanken, bgn yardan fazlas Srplardan olumaktadr.

LIVNO
Livno (eski ad: Hlivno , Hlijevno ) ehirde yaklak 10.000 nfusu ile Bosna-Hersek gneybat kesiminde bir
ehridir.Belediye alan 994 km2 dir.
Canton Livno en nemli ehri kltrel ve ekonomik merkezidir.Kent deniz seviyesinden 730 m ve Baajkovac
eteklerinin yamacnda bulunan kayalk nehir Bistrica. Livno'da kuvvetli rzgar, souk k, kararsz yalar, scak
yazlar ve yal sonbahar ile istikrarl, lml karasal bir iklime sahiptir. Ylda 2250 saat gneli hava ve nispeten
yksek (lkede gneli gn saysnn en fazla) yaam iin zellikle olumludur. Livno byk kenti Livno ovasnda,
Bosna-Hersek'in bu blmnde byk karstik bir alan vardr.

VEZRLER EHR TRAVNK

Kiselyak'ta Fatih Sultan Mehmetin otan kurduu ve

AHTNAME'yi yazdrd Konai Kyn ziyaret.
Travnike hareket
Sava srasnda birok insann ehit edildii Ahmi Kyn ziyaret,
Osmanl kalesinden ehre bak,
Tarihi dokusu korunmu Travnik sokaklarnda gezinti,osmanl eseri Travnik ev mimarisini inceleme.
Nobel dll yazar vo Andriin evini gre.
Tarihi Osmanl Kalesinden ehir manzaras ve 300 yllk brahim Paa Medresesi gezintisi

Fatih Sultan Mehmetin su itii (Gksu) Plava Voday ziyaret

Lutfina kahvede kahve ve baklava ziyafeti Saraybosnaya dn

BYK ACILARIN AHD DRNA VE VEGRAD

Viegrad ehrine hareket

Osmanlya bir ok alim kazandran Rogatica ehrini ziyaret
Drina kprsnde gezinti
Drina ehrinde gemi ile yolculuk
Mehur Gorajde kaymakl pekmezini tatma
Osmanlnn yaptrd ilk ibadethade Cuma namaz
Saraybosnaya dn

TUZLA
Tuzun karld yataklar, sakinlerinin ehrin tarihinden bu yana tuz madeniyle uratn hatrlatr. Begn tuz
modern endstri yoluyla retilir ve birok kimyasal maddeler iin hammadde grevi grr. Tuzla Bosna-Hersek'in
Bosna-Hersek Federasyonu'ndaki Tuzla Kantonu'nun merkezi olan ehir. 1991 verilerine gre 131,000 nfusu
vardr. Saraybosna ve Banyaluka'dan sonra Bosna-Hersek'in nc byk ehridir. smi Trke olan Balkan
ehirlerindendir.

OSMANLININ SON KALES BHA(KRAJINA)

Sarajevodan hareket ve Bihata Otelde konaklama

Bihata ehir gezintisi
Messese ziyareti
Avrupann en temiz nehri Unay temaa
Tarihi Fetih Camisinde Cuma namaz
Mehur Biha alabal ziyafeti
Biha kalesini ziyaret
Sarajevoya dn
Jajce ehri ve elalerde gezinti

TESANJ

Otelde Kahvalt
Teani ehrine hareket
ehir turu
Teani kalesini ziyaret
Ferhat paa Camisinde Cuma namaz
Kanuni Sultan Sleymann Yeeni Ferhat Paann trbesini ziyaret

le yemei
ehitlik ve kale ziyareti
Saraybosnaya dn Otele ntikal,

JAJCE

Pliva elalerinin incisi eski ehir , Ortaa Bosna krallarnn baehri olan Jajce , hareketli bir tarihe sahip. Tarihi
ve kltrel dnm noktalaryla , zellikle eski mimarisiyle , geleneksel kostmleriyle , eski ehriyle , St. Luka
Kilisesi , camileri ve roma dnemi kalntlaryla nl olan bir ehir.

Jajce Bosna-Hersek'in merkezinde Vrbas nehrinin kenarnda; Banja Luka, Mrkonji Grad ve Donji Vakuf yollarnn
kesiim noktasnda yer alr. smini etrafnda bulunan ve yumurtaya (jaja) benzeyen irili ufakl tepelerden almtr.
Travnik'in 45 km kuzeyindedir. Dik atl tipik evleri ile dikkat eker. Kalesi adeta zamana meydan okumaktadr.
1991 nfus saymnda merkezinde 11.000 olmak zere toplam 44.903 nfusu vard. Bunun %38'ini Bonaklar,
%35'ini Hrvatlar, %19'unu Srplar oluturmaktayd.

BANJA LUKA

niversitesi , eitim , kltr ve dier birok

kurumlaryla hzla bir endistri ehri oldu. Vrbas
nehrinin kylarna yerleik olan ehirden ilk defa
15.yzylda bahsedilir. Banya luka ve evresi
1969'da ciddi bir deprem geirmi , nfus , ekonomi
ve hayatn dier alanlarnda tamiri zor sonular
dourmutur. binalarn yaklak %80 i yklm fakat
halknn yardmseverlii sayesinde ehir yaralarn
sarmtr. imdi modern bir ehrin sahipolmas
gereken dinanizme ve geliime sahiptir.

DUBROVNIK

UNESCO'nun "Dnya Kltr Miras Listesi" nde bulunan

Dubrovnik ehir turu.12 kilometrelik bir surla evrilen
Dubrovnik'in en geni ve ilek caddesi olan Stradun
Caddesi'nde gezi, ardndan caddenin iki yannda bulunan
klasik dnem yaplarndan Onoforius emelerini, Barok dnem eserlerinden Saat Kulesi'ni, bir dnem belediye
binas olarak kullanlan Sponza Saray ve emesini, van Gunduli Meydan'nda bulunan Riznica Katedrali,
Ortaa'da ina edilmi Dominiken Manastr'n ve Avrupa'nn nc en eski eczanesinin de yer ald
Fransisken Manastr'n gezme.

KOTOR
Kotor Krfezinde yolculuk. Balkanlar'n en nl tatil
merkezlerinden Budvada Stari Grad (eski ehir
merkezi) ve kale gezisi.
Karada'da son duramz nemli tarih ve doa
cenneti ve turistik cazibe merkezi durumunda
bulunan Kotor'u gezme.

Ekler