Professional Documents
Culture Documents
ELEKTRK-ELEKTRONK TEKNOLOJS
Ankara, 2011
PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR .................................................................................................................... ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3
1. ASANSRLERDE TAM OTOMATK KAPILARIN ALIMASI ................................. 3
1.1. Yatay Srme Kaplar ..................................................................................................... 4
1.1.1. ki Kanatl Kaplar ................................................................................................. 4
1.1.2. kiden ok Kanatl Kaplar .................................................................................... 7
1.2. Dey Srme Kaplar .................................................................................................... 8
1.3. Katlanr Kaplar .......................................................................................................... 10
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 14
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 16
RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 19
2. TAM OTOMATK KAPI PARALARI ........................................................................... 19
2.1. Kap Kilidi .................................................................................................................. 20
2.2. Ask Makaralar .......................................................................................................... 20
2.3. Kap Motoru ................................................................................................................ 22
2.4. Kap Arlk Halat...................................................................................................... 23
2.5. Kap Eik Ray ............................................................................................................ 24
2.6. Ik Baraj (Fotosel) .................................................................................................... 24
2.7. Fi-Kontak Sistemi ...................................................................................................... 26
2.8. Tam Otomatik Kaplarn Ayarlar ............................................................................... 26
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 27
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 29
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 32
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 35
KAYNAKA ......................................................................................................................... 38
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
523EO0058
ALAN
DAL/MESLEK
Elektromekanik Tayclar
MODLN ADI
MODLN TANIMI
SRE
40/32
N KOUL
YETERLK
MODLN AMACI
ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
LME VE
DEERLENDRME
ii
GR
GR
Sevgili renci,
Asansr dnyasnn kaplarndan ieri girdiin bu blmde zaman getike
asansrlerin grndkleri gibi olmadn anlayacaksnz.
Makine Dairesi ve Elle Alan Kaplar modlnden sonra Tam Otomatik Kaplar
modl ufkunuzu amaya devam edecektir. Gnmzde neredeyse asansr kaplarnn hepsi
tam otomatik kaplara dnmtr. Yeni planlamalarda apartman asansr boluklar uygun
ekilde izilmektedir. naat srasnda gerekli hazrlklar yaplarak asansr kuyu ii paralar
ve kat kasalar yerletirilmektedir. Bylece asansr binann inasnda yaplmaya balar.
Gnmzde akll asansrler kullanlmaya balanmtr.
Modl ieriinde tam otomatik kaplarn almasn ve paralarn greceksiniz.
Bunlarn hepsi i hayatnza baladnzda size byk yardm dokunacaktr. Yenilikleri
takip etmek iin internet gibi olanaklar iyi deerlendirmelisiniz. Her eyin temeli
aratrmak bunu unutmaynz. Mesleinizle ilgili dokmanlar fuarlardan ve asansr
firmalarndan mutlaka temin etmelisiniz.
RENME FAALYET1
RENME FAALYET-1
AMA
Asansrde tam otomatik kaplar seebileceksiniz. Tam otomatik kaplarn eitlerini
birbirinden ayrabilecek kontrol ve deiimini yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Bu modln hazrlk aamasnda internet ortamndan, asansr firmalarndan ve
ktphanelerden yaralanabilirsiniz. Aadaki talimatlar uygulayarak gerekli bilgileri bir
rapor halinde snfta sununuz:
Asansrler, bir kabin ve platformdan oluan, klavuz raylar arasnda hareket eden, iki
veya daha fazla durak arasnda insan ve/veya yolcu tayan sistem olduuna gre duraklarda
emniyet asndan kap bulunmaldr. Daha nceki modlde elle alan kap eitlerini
grmtnz. imdi ise, tam otomatik kap eitlerini greceiz.
(a)
(b)
(c)
(d)
Akll asansrlerin icadyla kaplar, kabin katta olduu zaman nne gelindiinde
hareket sensr yardmyla otomatik olarak almaktadr. Bylece kata arma zaman
yarya inmektedir. Zaman ve i gc kazanc salanmaktadr. Yatay srme kaplar otomatik
olarak altklar iin yeni sistem ve eski sistem asansrlere hzl uyum gstermilerdir.
Sisteme sonradan montaj yaplsa bile, gerekli boluklara gre kanat saysn deitirerek
gerekli adaptasyonu salamak mmkndr. Yatay srme kaplar kanat yapsna gre ikiye
ayrlr:
(a)
(b)
ki kanatl yatay srme kaplarda merkezden alan kap modeli tercih edilir. Dier
modele gre insan trafiinde hzl alp-kapama salamaktadr. Resim 1.5te iki kanatl
kaplarn stten grnmlerini inceleyiniz.
Dey kaplarda katlanr kap kanat hareketleri bir makara sistemi sayesinde aa ve
yukar olarak yaplr. Kanat saysnn arttrlmas, aralarndaki balantnn da boydan boya
byk bir mentee gibi birbirlerine balanmasn gerektirir. Bylece kabinin alt veya st
tarafna rulo eklinde toplanmas salanr. Bu sayede alp kapanmada byk yer kaplamas
nlenmi olur. Asansrlerin girileri ne kadar genilerse kaps o kadar bymek zorundadr.
(a)
(b)
Resim 1.12: Servis asansrde (a) Elle alan dey kap (b) Otomatik alan dey kap
Yatay katlanr kaplarn almas, akordeon (krkl alg) eklinde yan yana ya da
st ste toplanarak olmaktadr. Kanatlar birbirine byk bir menteeymi gibi balanr.
Kanatlarn toplanabilmesi iin en arkada kalan kanat bir tarafndan dairesel eksen izecek
ekilde 90o dndrlr. Bu hareket bir motor sayesinde gerekletirilir. Motor bir src
devresi yardmyla otomatik olarak kontrol edilir. Kanatlar alttan ve stten bir ray yardmyla
hareket eder. Kanadn alt ksm ray ierisinde bir tekerlek vastasyla hareket eder. nnde
hareket eden fra sayesinde ray ierisindeki yabanc maddeler temizlenmi olur. Kanatlar
st ksmda da ayn ekilde rayn ierisinde hareket eder. Fakat orada fra bulunmaz.
Birbirine bal olan kanatlar toplanarak hareket eder.
11
Merkezden alan kanatlar, her iki yana toplanarak hareket eder. Anacak kabin kaps
olarak kullanldklar iin yerleebilecei bir oyuk bulunmamaktadr (Resim1.16). Kabin
giriinde yer kaplar. Bu nedenle her iki tarafta iki kanatl olarak tercih edilir. Tam otomatik
yatay srme kaplarda kabin boluklar kapya gre ayarlanmaldr. Ancak katlanr kaplarda
hem hareket mekanizmas hem de sonradan kabine taklabilir olmas nedeniyle byle bir
boluk bulunmamaktadr. Bina inaat halinde asansrn trafik hesab yaplrken buna dikkat
edilerek kap modeli seilerek montaj yaplr. Katlanr kaplar sonradan eklendikleri zaman
asansre inen-binen insan saysnn (trafiinin) giri-kn engellemeyecek ekilde en
gvenli zm tercih edilir.
Sadan ya da soldan alan katlanr kaplar, tek tarafa toplanr. Merkezden alan
katlanr kaplar gibi almaktadr. Ald tarafa gre motor mekanizmas yerletirilir.
alma aynen yukardaki merkezden alan kap modeli gibidir. ster merkezden isterse
sadan-soldan alan katlanr kaplar olsun, tek motorla iini yrtebilir. Kanatlarn buna
uygun arlkta olmas istenir. Byle bir durum karsnda hafif (alminyum gibi) metaller
seilir. Kanatlarn hem hareketleri kolay hem de hzl olmu olur.
12
13
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Aadaki verilen ynergeleri uygulaynz:
lem Basamaklar
neriler
Asansr
katlanr
kontroln yapmak.
kaplarnn
14
15
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
LME SORULARI
Aadaki sorular doru veya yanl olarak cevaplaynz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
16
PERFORMANS DEERLENDRME
PERFORMANS DEERLENDRME
DEERLENDRME LTLER
1
Asansr tam otomatik kat kaplar ile kabin kaplarnn ayn ekilde
aldn grebildiniz mi?
17
Evet Hayr
PERFORMANS TEST
PERFORMANS TEST
Modln Ad Asansrlerde tam otomatik kaplar Modl Eitimini
Konu
Tam otomatik kaplarn almas Alann:
Ama
Asansrde tam otomatik kaplar
seebilecektir.
Ad ve Soyad
AIKLAMA: Bu faaliyeti gerekletirirken aadaki kontrol listesini bir arkadanzn
doldurmasn isteyiniz. Sadece ilgili alan doldurunuz.
Aada listelenen davranlarn her birinin arkadanz tarafndan yaplp
yaplmadn gzlemleyiniz. Eer yapldysa evet kutucuunun hizasna X iareti
koyunuz. Yaplmadysa hayr kutucuunun hizasna X iareti koyunuz.
DEERLENDRME LTLER
1
Evet
Hayr
...
DEERLENDRME
Arkadanz kontrol listesindeki davranlar srasyla uygulayabilmelidir.
Uygulayamad davrantan dier davrana gemek mmkn olamayacandan faaliyeti
tekrar etmesini isteyiniz.
UYGULAMA DEERLENDRMES
Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn
tamam evet ise yeterlik lme testine geiniz.
18
RENME FAALYET2
RENME FAALYET-2
AMA
Asansrde tam otomatik kaplarn paralarnn 95/16/AT asansr ynetmeliine uygun
olarak bakmn ve deiimini yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Bu modln hazrlk aamasnda internet ortamndan, asansr firmalarndan ve
ktphanelerden yaralanabilirsiniz. Aadaki talimatlar uygulayarak gerekli bilgileri bir
rapor halinde snfta sununuz:
19
Tam otomatik kaplarn almasn salayan paralar tek tek anlamaya alacaz.
Bu paralarn bazlar grnr ksmlarnda yer alamasa da her biri kendi yerinde nemlidir.
Paralarn birbiriyle olan ahengi nemlidir. Yoksa ya kapnz almaz ya da kapanmaz.
Asansr kabininde alma yapacanzdan alma alannzdaki gvenlik kurallarna
mutlaka uyunuz. nsanlarn hayatn tehlikeye atmamak iin geici zmlerle tamirat
yapmaynz. Asansrleri geici olarak hizmete almaynz.
20
Ask makaralar yatay srme kaplarda kat kapsnn kapanmasnda kullanlan arl
tamaktadr. Dey srme kaplarda kanatlarn hareketleri de bu makaralar sayesinde
yaplr. Kaplarn boyutlar ile arln kilosu makarann (Resim 2.4) boyutunu da deitirir.
21
Asansrn kap kanatlarn hareket ettirecek olan ana parasdr. Asansr kaplar,
modeline gre alma sistemi farkllk gsterse de prensibi ayndr. Ama kapnn kanatlarn
hareket etmesidir. Kap modellerinde motorlarn (Resim 2.5) bir src devresi bulunur.
Bylece motoru kumanda etmek daha kolay ve gvenli olacaktr. Src devreleri firmalar
tarafndan motorun modeline gre retilmektedir.
Her gn yeni kumanda sistemleri icat edilmektedir. Bunlar hem motorun kumandasn
hem de asansrn kumandasn salayabilir. Motorlar, rettikleri mekanik enerjiyi aktarmak
iin kay-kasnak sistemi ve makaralar yardmyla (Resim 2.6) kap kanatlarna iletir. Ya da
direk olarak kay yardmyla kap kanadna hareket verir. Dey kaplarda hareketi
salamak iin motor kanat halatn tayan makaray tahrik edecek ekilde yerletirilebilir.
Resim 2.7de kap motorunun durduu nokta grlmektedir.
22
23
kaplara kapanma komutunu verir. Ancak kaplar tam kapanana kadar fotoselden alaca 1
sinyalini srekli denetler. Kumanda devresi, fotoseli kap kapanana kadar srekli enerji
altnda tutar. Kap kapanmaya balad andan itibaren herhangi bir cisim, yk ya da insan
k barajnn nnden geerse 1 sinyal durumu oluur ki kumanda sistemi hemen
kanatlarn kapanmasn durdurarak alma komutu verir. Ancak k baraj grmezde yine de
kapda skma olursa; kapy kapatan mekanizma skmay bir sre (5-10 sn.) devam ettirir.
Mekanizma mekanik olarak alt iin, kapatan mekanik sistem konum deitirerek
kaplarn almas salanr. Resim 2.10da fotosel nlar ile srcs grlmektedir.
26
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
Aadaki verilen ynergeleri uygulaynz:
lem Basamaklar
neriler
ask
kap
27
kap
yapmak
28
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
LME SORULARI
Aadaki sorular doru veya yanl olarak cevaplaynz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Tam otomatik kaplarda kabin kaps ask makaras yardmyla elle alr.
Tam otomatik kaplarda kat kapsn kapatmak iin ask makaras ve arlk yardmyla
beraber kapanr.
Ask makaralar kap motorunu tamak iin kullanlr.
Tam otomatik kaplarda kap motoru makine dairesinde bulunur.
Kap motoru kanatlara gcn dili grubu ile verir.
Kap eik raylar her kap iin ayn retilir.
Kap eik raylarn temizlik irketi temizler.
Dey kaplarda kap eik ray bulunmaz.
Ik baraj, insan gvenliini n planda tutar.
Tam otomatik kaplarda yatay srme kaplarda fi kontak sistemi kullanlmaz.
Tam otomatik kaplarn ayarlarnda alyen anahtar takm kullanlr.
29
PERFORMANS DEERLENDRME
PERFORMANS DEERLENDRME
DEERLENDRME LTLER
1
2
3
4
5
6
7
30
Evet
Hayr
PERFORMANS TEST
PERFORMANS TEST
Modln Ad
Konu
Ama
Modl Eitimini
Alann:
Ad ve Soyad
AIKLAMA: Bu faaliyeti gerekletirirken aadaki kontrol listesini bir arkadanzn
doldurmasn isteyiniz. Sadece ilgili alan doldurunuz.
Aada listelenen davranlarn her birinin arkadanz tarafndan yaplp
yaplmadn gzlemleyiniz. Eer yapldysa evet kutucuunun hizasna X iareti
koyunuz. Yaplmadysa hayr kutucuunun hizasna X iareti koyunuz.
DEERLENDRME LTLER
1
7
8
9
Evet
Hayr
DNCELER
...
DEERLENDRME
Arkadanz kontrol listesindeki davranlar srasyla uygulayabilmelidir.
Uygulayamad davrantan dier davrana gemek mmkn olamayacandan faaliyeti
tekrar etmesini isteyiniz.
UYGULAMA DEERLENDRMES
Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn
tamam evet ise yeterlik lme testine geiniz.
31
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
LME SORULARI
Aadaki sorular doru veya yanl olarak cevaplaynz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
32
Modl Eitimini
Tam otomatik kaplarn almas
Alann:
Tam otomatik kap kompanentleri
Gerekli atlye ortam salandnda; Ad ve Soyad
Ama
asansrlerde tam otomatik kaplar
seebilecek, kap kompanentlerinin
95/16/AT asansr ynetmeliine
uygun
olarak
kontroln
ve
deiimini yapabileceksiniz.
AIKLAMA: Bu faaliyeti gerekletirirken aadaki dereceleme leini bir
arkadanzn doldurmasn isteyiniz. Sadece ilgili alan doldurunuz.
Aada listelenen davranlarn her birinde rencide gzleyemedi iseniz (0), zayf
nitelikte gzlediniz ise (1), orta dzeyde gzledi iseniz (2) ve iyi nitelikte gzlediniz ise
(3) rakamnn altndaki ilgili kutucua X iareti koyunuz.
DEER
LE
GZLENECEK DAVRANILAR
0
1
2
3
Asansrlerde tam otomatik kaplar
nln giyme
i zamannda bitirebilme
3
4
5
6
7
8
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
TOPLAM PUAN
DNCELER
..
DEERLENDRME
Arkadanz
derecelendirme
lei
listesindeki
davranlar
srasyla
uygulayabilmelidir. Hangi davrantan 0 ve 1 deer leini iaretlediyseniz o konuyla ilgili
faaliyeti tekrar etmesini isteyiniz.
34
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
Sorulara verdiiniz cevaplar ile cevap anahtarnz (deerlendirme ltleri)
karlatrnz, cevaplarnz doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz. Yanl cevap
verdiyseniz renme faaliyetinin ilgili blmne dnerek konuyu tekrar ediniz.
Y
Y
D
D
D
Y
Y
D
D
D
Y
D
Y
Y
Y
Y
Y
D
D
Y
D
35
D
D
Y
D
Y
Y
D
Y
D
Y
D
D
Y
D
D
D
D
Y
Y
Y
D
36
NERLEN KAYNAKLAR
NERLEN KAYNAKLAR
37
KAYNAKA
KAYNAKA
38