Mindoro State College

Main Campus

Bongabong Campus

Calapan City Campus

of Agriculture and

Alcate, Victoria

Labasan, Bongabong

Masipit, Calapan City

Technology

e-mail address:

minscat_bongabong@yahoo.com

Wika at Linggwistiks
Mahalagang maintindihan sa simula pa lamang ng libro, una, kung ano ang wika at katangian
nito; pangalawa, kung ano ang pinag-aaralan sa wika at paano ito pinag-aralan sa disiplin ng
Linggwistiks. Magbibigay ang chapter na ito ng oberbyu sa wika bilang isang atribyut ng yunik
sa tao at sa Linggwistiks bilang disiplin kung saan mga wika ang pinag-aaralan.

1.1Ano ang Wika?

Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Kalipunan ito ng mga simbolo,
tunog, at mga kaugnay na batas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan.
Tinatayang nasa pagitan ng 6,000 hanggang 7,000 ang mga wika sa daigdig, depende sa
kung gaano katiyak ang pangahulugan sa "wika", o kung paano ipinag-iiba ang mga wika
at mga diyalekto. Ang siyentipikong pag-aaral ng wika ay tinatawag na linggwistika Nagugat ang salitang wika mula sa wikang Malay. Samantalang nagmula naman sa Kastila
ang isa pang katawagan sa wika: ang salitang lengguwahe. Tinatawag ding salita ang
wika. Katulad ng language - tawag sa wika sa Ingles - nagmula ang salitang lengguwahe
o lengwahe sa salitang lingua ng Latin, na nangangahulugang "dila", sapagkat nagagamit
ang dila sa paglikha ng maraming kombinasyon ng mga tunog, samakatuwid ang "wika" sa malawak nitong kahulugan - ay anumang anyo ng pagpaparating ng damdamin o
ekspresyon, may tunog man o wala, ngunit mas kadalasang mayroon Lahat ng tao ay may
unang wikang kinagisnan at natutunan pero sa panahon ngayon madali nang makarating
sa ibat ibang lugar. Malamang na ang marami sa atin ay mayroong pangalawa,pangatlo, o
pang apat na wikang ginagamit sa ibat-ibang pagkakaton sa araw-araw nating buhay. Ang
Pilipinas ay isang bansang may napakaraming wika kaya bihira na ang pilipinong
monolinggwal. Kung hindi siya baylinggwal sa unang wika at ibang wika wika sa
Pilipinas multilinggwal sya sa mga wikang ito at Ingles.
Kung ating babalikan ang tanong na ano nga ba ang wika? Hindi na kailangan
isipin pa na wika ang tulay na ginagamit para maipahayag at mangyari ang anumang mga
minimithi o pangangailangan natin; Sa ating wika tayo nakapagpapahayag ng ating mga
damdamin. Ginagamit ng tao ang wika sa kanyang pag-iisip, sa kanyang pakikipagugnayan at pakikipag-usap sa ibang tao, at maging sa pakikipag-usap sa sarili .Sa
medaling salita ang wika ang behikulo ng ating ekspresyon at komunikasyon na
epektibong nagagamit. Batay sa popular at nagging tradisyunal na depinisyon, ang wika
ay system ng mga arbitraryong vocal-symbol na ginagamit ng mga myembro ng isang
komyuniti sa kanilang komunikasyon at pakikipag-ugnayan sa isat-isa.

1.1.1 Sistem ng mga rul

Kapag bumubuo tayo ng sentens, hindi lamang ito isang simpleng pagdudugtongdugtong ng mga salita. Halimbawa sa pag-aaral natin ng pangalawang wika, hindi ito
kaso sa pagpili lamang ng mga salita sa isang diksyunaryo na basta na lang
pagdudugtong-dugtungin. Kailangan malaman muna natin ang system sa pagbuo ng tama
o gramatikal at makabuluhang sentens sa wikang pinag-aaralan dahil bawat wika ay may
kanya-kanyang pamamaraan para dito. Sa tagalog at iba pang wika ng Pilipinas (WP) ay
may ilang mga salitang nagpapakita ng relasyon ng iba pang mga salita sa loob ng isang
sentens tulad ng makikita sa sumusunod:
1.a.

MinSCAT
E xcellence

upholds

R esponsibility

I nvolvement

C ommitment

Mindoro State College

Main Campus

Bongabong Campus

Calapan City Campus

of Agriculture and

Alcate, Victoria

Labasan, Bongabong

Masipit, Calapan City

Technology

e-mail address:

minscat_bongabong@yahoo.com

Lumalakad nang paluhod si Ana sa simbahn ng Quiapo tuwing Byernes.

Ang mga salitang katulad ng nang, si, sa, ng ay may mga espisipik na fangsyon na syang dahilan
para maging tama at makabuluhan ang binuong sentens. Para naman maintindihan ang tinutukoy
na mga fangsyon ng mga salitang ito, tingnan kung tama at makabuluhan pa ang kinalabasan ng
sentens 1.a sa binagong pagkakasunod-sunod ng mga salita nito sa sentens 1b. Kumbenasyon
ang paggamit ng asterisk para sa mga di-gramatikal, hindi tanggap o hindi na naririnig na mga
anyo ng wika.
1.b.
*Lumalakad si paluhod nang Ana sa tuwing simbahan Quiapo ng Byernes.
Ang bahagi ng tinutukoy sa itaas na system ng rul dito ay hindi lamang sa paglalagay sa tamang
lugar ng mga salitang nang, si, sa, ng ( i.e., nang paluhod, si Ana, sa simbahan, ng Quiapo) kundi
sa nakapaloob pang mga fangsyon ng mga salitang ito tulad ng ipapakita naman sa sumusunod
na halimbawa:
2a. Pinatay ni Cain si Abel.
2b. Pinatay ni Abel si Cain.
Sa mga halimbawa,alam natin kung sino ang pinatay at pumatay hindi lamang dahil sa verb
kundi dahil sa paggamit ng mga salitang ni at si. Sa Ingles, ang katumbas ng 2 sentens na ito ay
Cain killed Abel at Abel killed Cain.
Sa Filipino, nalaman natin kung sino ang mamamatay-tao dahil sa paggamit ng ni. Sa Ingles
naman, nalaman natin kung sino ang pumatay at pinatay dahil sa pusisyon sa loob ng
sentens;nasa unahan ng verb ang taong pumatay at nasa hulihan naman nito ang taong
pinatay.Ibig sabihin,iba ang pamamaraan ng Filipino at Ingles para ipakita ang relasyon ng mga
salitang nakapaloob sa sentens. Isang katiyakan nang masasabi na may pamamaraang sinusunod
o nasusunod sa wika na hindi lamang lumalabas sa pagbubuo ng mga sentens kundi sa pagbuo ng
mga salita at sa pagkakasunod-sunod ng mga tunog sa mga salita. Kung sa Ingles lahat ng
sentens ay kelangang may verb, sa mga WP katulad ng tagalog may mga sentens tayong hindi
nangangailangan ng verb, Halimbawa:
3a. Ana is kind and intelligent.
3b. Matalino at mabait si Ana.
Sa pusisyon naman ng mga tunog sa isang salita, sa wikang Ingles, walang salitang pwedeng
magsimula sa tunog na nirerepresent ng sinusulat na ng na pwede lamang Makita sa gitna o sa
hulihan ng mga salita.
Halimbawa:
singing kumakanta
Sa tagalog, ang tunog na ito ay pwedeng bigkasin sa simula, sa gitna o sa hulihan ng salita.
Halimbawa:
ngayon, bangin, saging.
Ibig sabihin kahit na magkapareho ang tunog, magkaiba ang system o pattern ng mga tunog sa
Ingles at Tagalog kaya naman mapapansin nating hirap bigakasin ng mga neytiv-spiker ng Ingles
ang mga salita sa Tagalog na ngiti, nganga,ngipin.

1.1.2 Sistem ng mga arbitraryong vokal-simbol

MinSCAT
E xcellence

upholds

R esponsibility

I nvolvement

C ommitment

Mindoro State College

Main Campus

Bongabong Campus

Calapan City Campus

of Agriculture and

Alcate, Victoria

Labasan, Bongabong

Masipit, Calapan City

Technology

e-mail address:

minscat_bongabong@yahoo.com

Kapag nagsasalita tayo, ang bawat salitang binibigkas natin ay isang serye ng mga tunog
na kumakatawan sa isang bagay (lapis, turumpo), ideya (pag-aaral, katotohanan), o isang
fangsyon (si, nang, ni). Sinasabing vokal ang mga simbol na ito dahil ang kabuuan ng bawat isa
ay bunga ng galaw ng mga vocal-organ natin kapag nagsasalita tayo.
Matagal ding pinag aksayan ng panahon ng mga greek filosofer nung mga unang
panahon ang pagtatalo ungkol sa kung anong mayroon bang natural na koneksyon ang isang
simbol sa kung anumang ipinahahayag nito. Sa hinaba-haba ng kanilang pagtatalo, ang lumabas
ay walang natural na koneksyon sa pagitan ng symbol at sa ipinapahayag nitong kahulugan dahil
bunga ito ng kaugalian. Ibig sabihin, arbitrary ang mga symbol tulad ng paggamit ng tagalog
bahay, Kastila casa, Franses miason, Hapon uchi, at Ingles house.

1.2Pagkamalikhain ng Wika
Ang pagakamalikhain ng wika o pamamaraan ng ekspresyon ang sinasabing
pinakamahalagang katangian nito. Ayon kay Chomsky (1965) ang pagkamalikhain ng wika ay
makikita sa kakayahan ng tao lamang at wala sa ibang nilalang. Naipapahayag ng tao sa wikang
kinagisnan at natutunan ang kabuuan ng kanyang karanasan, damdamin at pag-iisip batay sa
hinihingi ng ibat-ibang pagkakataon at mga pangangailangan, maliwanag na dahilan para
sabihing ang wika ay isang katangian na yunik sa tao lamang. May eksperiment na ginagawa
para malaman kung ang komunikasyon nga bang mga hayop ay katulad ng sa wika ng tao, pero
magpahanggang ngayon ay hindi pa ito napapatunayan. Kung may mga hayop na sinasabing
natuturuang magsalita dahil may nabibigkasa silang mga salita o may nasasabi silang ilang
maikling mga sentens, sa mga pagkakataong ito ay kailangang udyukan pa muna sila ng mga
treyner bago nila bigkasin ang anumang salita o sentens na natutunan. Kaiba ng sa tao na ang
paggamit ng kanyang wika ay bunga ng hinihinging sitwasyon o ng pangangailangang kanyang
pinagbabatayan ng gagamiting mga salita at sentens. Halimbawa sa Tagalog, magkaiba ang
kahulugan ng dalawang magkasunod na sentens at depende sa hinihingi ng pagkakataon ang
gagamiting paliwanag tulad sa sitwasyon ng napakagabi nang pag-uwi ng bahay ng isang tao.
Hal.
a. Nagpahatinggabi na ako sa opisina.
b. Hinatinggabi na ako sa opisina.
Sa 4, sinadya ang aksyon; sa 5, hindi. Ibig sabihin, sa panahong maging ganap na ang pagkatuto
ng tao ng kanyang wikang kinagisnan, nasa kanya na hindi lamang ang kakayahang bumuo ng
anumang sentens na ibinabagay nya sa kahit ano pa mang sitwasyon kundi pati na umunawa ng
kahit ano roing sentens na maririnig nya sa unang pagkakataon sa kanyang wika.
May grammar ang lahat ng wika.
Bawat spiker ng wika ay may kakayahang bumuo at umunawa ng mga sentens sa kanyang wika.
May kakayahan din syang magsabi kung tama o mali ang isang sentens. Ang kakayahang ito ang
tinatawag na kanyang linggwistik-kompitens (Chomsky 1965) at meron sya nito dahil nasa
kanyang sabkonsyus ang kabuuan ng pamamaraan ng pagbuo ng salita, sentens, at kombinasyon
ng mga ito. Samakatuwid, ang mga rul sa pagbuo ng mga sentens ang grammar ng isang wika.
Kaugnay nito, mahalagang maintindihan na lahat ng wika ay may grammar at itoy nahahati sa
sumusunod:
1. Fonetiks ay may kinalaman sa artikulasyon ng mga tunog.
2. Fonoloji ay tungkol naman sa pagpapatern o kumbinasyon ng mga tunog na ito sa loob
ng isang wika.
3. Morfoloji ay may kinalaman sa pagbuo ng mga salita.

MinSCAT
E xcellence

upholds

R esponsibility

I nvolvement

C ommitment

Mindoro State College

Main Campus

Bongabong Campus

Calapan City Campus

of Agriculture and

Alcate, Victoria

Labasan, Bongabong

Masipit, Calapan City

Technology

e-mail address:

minscat_bongabong@yahoo.com

4. Sintaks sa pagbubuo ng mga sentens

5. Semantiks ay may kinalaman sa interpretasyon ng mga kahulugan ng mga salita at
sentens.

Lahat ng grammar ay pantay-pantay.

Walang katotohanan ang isa pang koment na nagsasabing primitive o mababa ang
grammar ng ibang wika. Hanggat naipapahayag ng mga spiker ng isang wika ang anumang gusto
nilang ipahayag hindi pwedeng sabihing primitive ang grammar ng wika nila. Maaaring may
mga kulturang sinasabing primitive dahil degri ng kabihasnan o standard ng isang kultura ang
pinagbabatayan pero hindi ito nangangahulugang primitive din ang grammar ng wika nila. Kung
sapat na natutugunan ng kanilang wika ang kinakailangan nila sa pakikihalubilo sa loob nag
kanilang kulturang kinabibilangan, hindi pwedeng sabihing primitiv o mababa ang grammar ng
wika nila.

Nagbabago ang Wika.

Lahat ng bagay ay nagbabago, at sa panahon ngayon ng makabagong teknoloji at
madaling paglalakbay ng mga tao, masasabing lumiliit na ang mundo. Ang bunga ng pagliit ng
mundo na dala na rin ng midya ay ang dumadaling ugnayan ng mga tao na maaaring nagdadala
ng pagbabago sa kanya, sa kanyang kultura, at sa kanyang wika. Ang pinakamadaling
maapektuhan ng pagbabago ng wika ay ang bokabularyo nito. Sa kaso sa Pilipinas, ang matagal
na ding impluwensya ng ibang bansa ay nagdadagdag sa bokabularyo ng ating mga wika ng mga
salitang hiram na galing sa Instik, Arabik, Kastila, Ingles, at Hapon,
Halimbawa:
Pansit, lomi, syopaw,swerte,sibuyas, mansanitas, magkodakan, kompyuter, siroks,
tempura, japayuki atbp.
Querida kerida
Boundary ( hangganan) Bawnderi (perang ibinabayad ng drayber sa may-ari sa pagpasada ng
kanyang taxi.)
Ang pagbabago sa gramnmar tulad ng pagbabago ng mga tunog o mga pattern ng sentens ay
hindi gaanong napapansin tulad ng pagpasok ng mga hiram na salitasa bokabularyo ng wika. Sa
paglipas ng mahabang panahon, malalaman na nagbago ang isang wika tulad ng nangyari sa
wikang Latin kung saan ang pagbabago ay tumuloy sa pagdevelop ng mhga Romance Languages
tulad ng Kastila, Italyano at Franses.

Linggwistiks
Ang linggwistiks ay ang sayantific na pag-aaral ng mga wika ng tao.
Linggwist - ang taong ang pangunahing inters sa pag-aaral ng wika ay ang maanalays at
madeskrayb ang nakapaloob na system ng rul sa wika sa sistematikong paraan.
Mayroon ding mga linggwist na may inters na pag-aralan ang kasaysayan o historicaldevelopment ng mga system ng wika pati na rin ang namamagitang relasyon ng mga ito sa isatisa.
Poliglot tawag sa taong maraming wika.

Maikling histori ng pag-aaral ng Wika.

MinSCAT
E xcellence

upholds

R esponsibility

I nvolvement

C ommitment

Mindoro State College

Main Campus

Bongabong Campus

Calapan City Campus

of Agriculture and

Alcate, Victoria

Labasan, Bongabong

Masipit, Calapan City

Technology

e-mail address:

minscat_bongabong@yahoo.com

Napakatagal nang panahon na pinag-aralan ang mga wika ng tao. Bahagi ng mga
unang pag-aaral ang nabanggit na sa itaas na mahabang pagtatalong namagitan sa mga
Greek Filosofer nun tungkol sa pagkakaron o di pagkakaron ng natural na koneksyon ng
isang salita at kahulugan nito (mga natyuralist kontra mga konvensyonalist). Nasundan
ito ng mahaba pa ring pagtatalo tungkol naman sa pagiging regular o di regularng mga
wika (mga analojist kontra mga anomalist) na syang nagbibigay-daan para maaydentifay
ang mga bahagi ng pananalita sa wikang Greek. Nang mabuo na ang pag-aaral ng mga
Greek na gramaryan para sa grammar ng kanilang wika, inadap naman ng mga Romano
ang gramatikal-patern ng Greek sa pagtuturo at pagpapalaganap nila ng wikang Latin.
Ang nabuong grammar ng Latin ang ginawa naming modelo sa pagtuturo ng iba pang
wika lalo na sa Europe sa loob ng mahabang panahon na kinilala ngayong tradisyunal na
grammar. Sa pagtatapos ng ikalabinsiyam na sentyuri itinatakda ang sinasabing
pagsisimula ng mga unang linggwistiks na pag-aaral ng mga wika. Bago pa man nabuo
ang tradisyunal na grammar ng latin sa Europe na mayroon nang nagawang mahalagang
pag-aaral ng grammar ng wikang Sankrit na umabot sa kaalaman ng mga Europeyo. Isa
sa may malalim na interes sa pag-aaral ng wikang Sankrit ay si Sir William Jones (1786)
na nagsabi nun na ang nakita nyang pagkakapareho nito sa mga wikang Latin at Greek
ay sapat na dahilan para ipalagay na ang tatlong wikang ito ( na sinasalita sa
magkakalayong mga lugar) ay may iisang pinagmulan. Ito ang dahilan kung bakit
nagging abala ang mga iskolar ng wika nang mga panahong iyon na pag-aralan ang
relasyon ng mga wikang hindi lamang nabibilang sa mga siasalita sa Europe kundi ng iba
pang mga wika sa mundo. Ang mga ganitong pag-aaral ay tumuloy sa pagtatag ng
historical at komparativ na pag-aaral sa linggwistiks. Bunga nito ang mga pag-aaral sa
pagtatag at pagbuo ng ibat- ibang grupo o pamilya ng mga wika. Pero mas mahalaga
kesa rito ay ang pagbubuo o pagdevelop ng mga tyuri tungkol sa pagbabago ng wika. Sa
pagsisimula ng ikadalawampung siglo, napablis ang Cours de Linguistique Generale ni
Ferdinand de Saussure (1916) na binuo ng mga dati nyang estudyante buhat sa kanyang
mga lektyur nang siyay nabubuhay pa.Ilan sa mahahalagang konseptong tinalakay ni
Saussure ay ang pagkakaiba ng parole at langue, at ng singkronik at dayakronik na pagaaral ng wika. Para kay Saussure, Ang beysik na element ng langue ay mga (tunog, mga
salita, at mga gramatikal-fityur) ay mga magkakaugnay na straktyur. Ang parole ay ang
mismong naririnig nating binibigkas ng spiker ng wika. Ang singkronik ay ang pagaaral naman ay ang pag-analays at pagkumpara ng mga straktyur ng wika sa pagbabago
nito sa paglipas ng panahon. Ang singkronik ay ang pag-aaral ng straktyur ng wika sa
isang panahon. Ang dayakronik na pag-aaral naman ay ang pag-aanalays at
pagkumpara ng mga straktyur ng wika sa pagbabago nito sa paglipas ng panahon.
Nasundan ang libro ni Saussure ng pablikeysyon ng librong Language ni Leonard
Bloomfield (1933) at mula noon ay tuluyan ng tumatag ang sayantific na pag-aaral ng
wika. Tugma ang mga sinulat ni Boomfield sa pananaw ni Saussure (1916) na bawat
wika ay may magkakaugnay na straktyur kaya sinasabing bawat wikay may isang system
na katangi-tangi sa kanya. Magkatugmang pananaw na naging simula ng straktyuralis na
pamamaraan sa pag-aaral at pag-aanalays ng wika. Sa kalagitnaan ng nakaraang siglo
napablis ang Syntactic Structures ni Noam Chomsky (1957) na nagbigay ng paghamon sa
sinundan nitong straktyuralis na pag-aaral ng mga wika. Ipinahayag ni Chomsky sa
librong ito ang sinasabi niyang sentraliti ng sintaks, ibig sabihin, ipinapalagay niyang ang
sintaktik relasyon sa mga ito ang pinakasentro sa mga wika. Dito rin niya sinimulang
ipaliwang ang sa kanyay pinadistink at pinakamahalagang aspeto ng wika ng tao: ang
pagkamalikhain ng wika. Ayon kay Chomsky, sa pag-aaral ng sintaks o kung pano
nabubuo ang mga sentens ng isang wika maiintindihan ang sinasabi niyang malikhaing
kapasidad ng nagsasalita ng wika. Iniba ni Chomsky ang pamamaraan ng linggwistik
analisis nang iintrodyus nya ang kanyang transformational generative grammar (TG) na
dapat ituring na mga instraksyon sa pagbuo ng lahat ng posibleng magawang tama,

MinSCAT
E xcellence

upholds

R esponsibility

I nvolvement

C ommitment

Mindoro State College

Main Campus

Bongabong Campus

Calapan City Campus

of Agriculture and

Alcate, Victoria

Labasan, Bongabong

Masipit, Calapan City

Technology

e-mail address:

minscat_bongabong@yahoo.com

makabuluhan, at tanggap na mga sentens sa wikang alam o pinag-aaralan. Importanteng

Makita o mareflek sa grammar na ito ang pagiging malikhain ng mga spiker ng wika.
Ang kanilang kompitens sa kanilang wika ay kailangang masalamin sa mga rul ng wika.
Sa sumunod na taon napablis ang Aspects of the Theory of Syntax ni Chomsky (1965)
kung saan pormal nyang binigyan ng distingksyon ang kanyang mga term na linggwistikkompitens at performans. Ang depinisyon nya para sa una ay ang kaalaman at kakayahan
ng tagapagsalita sa kanyang wika at sa pangalawa naman ay ang aktwal na mga
sinasabi/binibigkas sa spesipikong sitwasyon. Kung babalikan natin ang kahulugan ng
parole at langue ni Saussure, makikitang hindi nalalayo ang mga kahulugan nito sa mga
kahulugan ng linggwistik-kompitens at performans ni Chomsky. Ang nabuong modelo ng
pag-aanalays ng wika na hango sa librong ito ay tinawag ni Chomsky na standard theory
na nirevays din pagkaraan lang ng ilang taon na tinawag naming extended standard
theory. Hindi pa rin natapos ang mga pagbabago sa pamamaraan ng linggwistik-analisis
na ipinopropos ni Chomsky. Mula 1980s mas dumami pa ang mga reserts at tumuon na
ngayon ang focus ng reserts sa pagbuo ng mga prinsipol. Ang mga prinsipol na ito ang
ipinapalagay na syang nagdedefayn ng tinatawag na core grammar ng wika. Ito ang
panahon ng government and binding (GB) sa mahaba at komplikadong pinagdaanan ng
mga unang TG ng Syntactic Structures ni Chomsky. Ang isang naging puna sa tyuri ni
Chomsky ay ang pag-aaral ng wika nang hindi isinasaalang-alang ang konsepto nito.
Pinag-aaralan ang wika labas sa reyalidad ng pakikipag-usap.

Inihanda ni:
Gng. Ailene S. Maestro
MaED - Filipino

MinSCAT
E xcellence

upholds

R esponsibility

I nvolvement

C ommitment

Mindoro State College

Main Campus

Bongabong Campus

Calapan City Campus

of Agriculture and

Alcate, Victoria

Labasan, Bongabong

Masipit, Calapan City

Technology

e-mail address:

minscat_bongabong@yahoo.com

MinSCAT
E xcellence

upholds

R esponsibility

I nvolvement

C ommitment

Mindoro State College

Main Campus

Bongabong Campus

Calapan City Campus

of Agriculture and

Alcate, Victoria

Labasan, Bongabong

Masipit, Calapan City

Technology

e-mail address:

minscat_bongabong@yahoo.com

MinSCAT
E xcellence

upholds

R esponsibility

I nvolvement

C ommitment