Professional Documents
Culture Documents
99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN 1371-1
Nisan 2003
ICS 77.140.80;77.150.99
Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak
gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn
uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz.
Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir.
TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 1371-1: (1997) standard esas alnarak, TSE Metalurji
Hazrlk Grubunca TS Pr EN 1371 (1996) in revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun
18 Nisan 2003 tarihli toplantsnda Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
indekiler
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Ek A
Ek B
Ek C
Ek D
Ek E
Giri...................................................................................................................................................... 1
Kapsam ................................................................................................................................................ 1
Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar....................................................................................... 1
Penetrant muayene artlar................................................................................................................ 2
Muayene yntemi................................................................................................................................ 2
Kabul artlar ....................................................................................................................................... 3
Belirtilerin snflandrlmas ve sonularn yorumlanmas.............................................................. 4
Sipari .................................................................................................................................................. 4
lve muayene ..................................................................................................................................... 4
Muayene sonras temizlik ilemleri................................................................................................... 5
Muayene raporu .................................................................................................................................. 5
(Bilgi iin) Kaynaklar .......................................................................................................................... 9
(Bilgi in) Referans ekiller SP olarak gsterilen lineer olmayan izole edilmi belirtiler...... 10
(Bilgi in) Referans ekiller SP ve CP olarak gsterilen lineer olmayan belirtiler ................. 13
(Bilgi in) Referans ekiller - LP ve AP olarak gsterilen lineer ve dzgn belirtiler............... 15
(Bilgi in) Penetrant muayene raporu rnei................................................................................ 19
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
Giri
Bu standard, dkm endstrisinin ilve ihtiyalar ile ilgili olarak, EN 571de verilen sv penetrant
muayenenin genel prensiplerini tamamlar.
Sv penetrant muayene, sipariin kabul srasnda imalt ile alc arasnda mutabakat salanabilmesi iin,
dkm kalitesinin genel veya zel olarak deerlendirilmesi ileminin bir parasdr.
Dkmlerin penetrant deneyi ile muayenesi, iki blmde standard haline getirilmitir:
- EN 1371-1: Kum, basnsz ve dk basnl kalp dkmler
- EN 1371-2: Hassas dkmler
Kapsam
Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr.
Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir. Tarih belirtilen
atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaplmas
art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmanlarn tarihinin belirtilmemesi halinde ilgili standardn
en son basks kullanlr.
EN, ISO, IEC
vb. No
EN 473
Ad
(ngilizce)
Qualification and certification of NDT
personnel - General principles
TS No1)
Ad
(Trke)
TS 7477
EN 473
EN 571-1
EN 1370
Not -
TS EN 571-1
TS EN
1371-2
-
Dkmler - Sv penetrant
muayenesi - Blm 2: Hassas
dkmler
-
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
Penetrant muayenesinin yaplaca imalt kademeleri, imalt ile alc arasndaki szlemede aka tarif
edilmelidir.
Muayene, sadece dkmlerin mutabk kalnan bir ksmna ve bilrli yzdesine uygulanmaldr. Muayene
kurallar aka belirtilmi olmal, bu durum ayn zamanda fiyat isteklerinde ve zellikle imaltya gnderilen
ve onun tarafndan kabul edilen siparite ak olarak belirtilmelidir. Bu bilgiler, imaltnn istenen yzey
przlln elde etmek iin gerekli maliyeti deerlendirmesinde, ek muayenelerin ve ilemlerin maliyetleri
ile imalt risklerinin deerlendirilmesinde imaltya yardmc olur.
Her mutabakat iin dkm alan muayene edilmeli ve takiben tanmlanmaldr.
- Sreksizlik tipi
- iddet seviyesi
Seilen penetrant muayene metoduna bal olarak, hassasiyet deiebilir. iddet seviyeleri, kullanlan
penetrantlara ve imalt ile alc arasnda kararlatrlan metoda uygun olarak seilmelidir.
Sreksizlik tipi ve iddet seviyesi, muayene edilen dkm alanna bal olarak deiebilir (izelge 1 izelge
2 ve izelge 3).
Muayene yntemi
Bir yzey przllk komparatr kullanlarak, yzey son ilem deerlendirilmesinin yaplmas
tavsiye edilir.
Dkmler, teslim artlarnda belirtilen ekilde sv penetrant muayeneye tbi tutulmaldr. Andrc kum veya
bilya3) pskrtlmesi gerekirse, muhtemel sreksizlikleri kapatmak veya szdrmay bertaraf edebilmek iin
bu ilemler mmkn olduu kadar hafif yaplmaldr. Muhtemel sreksizlikleri kapatma veya szdrmay
bertaraf edebilme riski kabul edilmiyorsa, sreksizliklerin tespit edilebilmesi iin, pskrtmeyi takiben
kimyasal dalama ilemi yaplmaldr. Banyonun kimyasal bileimi ile deriim, scaklk, ntralizasyon ve
alkalama iin daldrma sresi gibi dier parametreler, uygulanabilirse, kaydedilmelidir.
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
Kabul artlar
5.1.2 artlar
Penetrant belirtilerin deiik tipleri, izelge 1de gsterilen sreksizliklerle (A, B, C, vb.) ilikilendirilebilir.
izelge 1de ayrntlar gsterilen fizik sreksizlikler, lineer, lineer olmayan veya dzgn sv penetrant
muayene belirtisi verebilir..
a)
b)
-
5.3.2 artlar
Lineer veya dzgn belirtiler iin izin verilebilen en byk uzunluk, blm kalnl (t) ile deiir. Blm
kalnl olarak tip belirlenmitir (izelge 3).
- Tip a: t 16 mm,
- Tip b: 16 mm < t 50 mm,
- Tip c: t > 50 mm.
izelge 2 ve izelge 3, ilgili iddet seviyesinde kabul edilecek en kk belirtinin en byk lsn
gstermektedir.
3
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
5.3.3 izelgeler
izelge 2, lineer olmayan izole edilmi veya lineer olmayan kme eklinde belirtilerle ilgilidir.
Lineer olmayan belirti rnekleri, Ek B ve EK Cde gsterilmitir. Bunlar, izelge 2ye gre tanmlanm olup,
verilen referans ekiller 1:1 olarak yorumlanmaldr.
izelge 3, lineer veya dzgn belirtilerle ilgilidir.
izelge 2 ve izelge 3 bamszdr (bu izelgelerden, farkl iddet seviyeleri seilebilir).
Bir sreksizlik belirtisini snflandrmak iin, 105 mm x 148 mmlik3) bir ereve en elverisiz yere
yerletirilmelidir. Gzlenen belirtiler, bu standardda tanmlanan referans iddet seviyeleri ile mukayese
edilmeli ve edeer veya en yakn daha st bir iddet seviyesi, iddet seviyesi olarak alnmaldr.
Ayn sayda lineer olmayan lekeler ve/veya benzer grnl ayn uzunlukta lineer belirtiler tespit edildiinde,
belirtilerin e deer olduu dnlmelidir. zin verilebilen en byk sreksizlik 105 mm x 148 mmlik4) alan
zerinde ayn anda grnebilir.
Herhangi bir belirti tipi iin gzlenen iddet seviyesi, siparite belirtilenden daha kt ise, dkmn bu
standarda uygun olmad dnlmelidir. Gzlenen iddet seviyesi, siparite belirtilene eit veya daha iyi
ise, bu standarda uygun bir dkm olduu kabul edilmelidir.
iddet seviyeleri 1, 2, 3, 4 ve 5in snflandrlmas, referans ekillerle karlatrlarak yaplmaldr.
iddet seviyeleri 001, 01, 02 ve 03 iin ve iddet seviyeleri 1, 2, 3, 4 ve 5te tereddt olumas halinde,
referans olarak izelge 2 ve izelge 3teki deerler alnmaldr.
Not 1-
izelge 2 ve izelge 3e gre lineer olmayan, hizalanm ve kme eklindeki belirtilere karlk
gelen referans ekiller, Ek B, Ek C ve Ek Dde 1:1 olarak izilmi olup sadece klavuz amal olarak
gsterilmitir.
Siparite veya artnamede bulunan artlar, bu standardda kullanlan terminolojiye uygun olmaldr.
rnein artlar aadaki ekilde belirtilmelidir.
- Lineer olmayan belirtiler Seviye 2 (SP 2 olarak ksaltlm),
- Lineer ve dzgn belirtiler Seviye 5 (LP 5c ve AP 5c olarak ksaltlm).
Not 2- LP 5cdeki c: blm kalnl tipi t, 50 mmden daha byktr.
Not 3- iddet seviye referanslar, istee bal olarak seilir.
Not 4- Dkm yzeyinin deneye tbi tutulmam alannn, kararlatrlan iddet seviyesini aan sreksizlikler
ihtiva etmemesi artyla, sreksizliklerin kabul edilebilirlii snrlanmamtr.
Sipari
lve muayene
4) ISO biim A6. dkm lleri 105 mmx 148 mmden daha kk olduunda, belirti artlar, yzey alan ile
orantl ve taraflar arasnda mutabk kalnd ekilde olmaldr.
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
10 Muayene raporu
Muayene raporu, EN 571-1e gre dzenlenmelidir. dilde hazrlanm bir muayene raporu rnei, Ek Ede
verilmitir.
izelge 1 - Sreksizliklerin yaps ve karlk gelen sv penetrant muayene belirtilerinin tipleri
Penetrant muayene belirti tipleri
Sreksizlik tibi yaps
Gsterili
Lineer olmayan
Lineer
Dzgn
zole edilmi
SP
Kmelenmi
CP
LP
AP
Gaz gzenekleri
atlaklar
Scak yrtklar
lveler
Almina 2)
Grafit flotasyon 1)
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
1)
iddeti seviyeleri
zellikler
SP 012)
CP 012)
SP 02
CP 02
SP 03
CP 03
SP 1
CP 1
SP 1
CP 1
SP 3
CP 3
SP 4
SP 5
Byte
veya gzle
gzle
Penetrant belirtilerin
gzlenmesi iin byltme
Dikkate alnan en kk
belirtinin ap, mm
0,3
0,5
1,5
12
20
32
1,5
14
21
10
16
25
Muayene ekli
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
izelge 3 - Sv penetrant muayene iin iddet seviyeleri Lineer (LP) ve dzgn (AP) belirtiler1)
iddet seviyesi
LP
001
LP 01
AP
AP 01
001
Byte veya
gzle
zellikler
Muayene ekli
LP 1
AP 1
LP 2
AP 2
LP 3
AP 3
LP 4
AP 4
LP 5
AP 5
gzle
0,3
1,5
I veya C
Blm kalnlna2)
(t, mm olarak) bal
olarak izin verilen
lineer (LP) ve
dzgn (AP)
belirtilerin en byk
uzunluu, en ok
Blm kalnl
tip a
t 16 mm
10
10
18
18
25
Blm kalnl
tip b
16 mm < t
50mm
12
18
18
27
27
40
Blm kalnl
tip c
t > 50 mm
10
10
20
15
30
30
45
45
70
ekil
D.1
ekil
D.2
ekil
D.3
ekil
D.4
ekil
D.5
ekil
D.6
ekil
D.7
1) Hizalanm belirtilerin L uzunluu, ilk sreksizliin balang noktas ile son sreksizliin biti noktas
arasndaki uzaklktr.
2) Et kalnl ile mekanik krklara oranla en byk atlak uzunluu arasnda bir iliki yoktur. Bu izelge ilgili
mekanik krk parametrelerin bulunmad faydal bir klavuzdur.
Not 1 - Yalnz bu izelgede verilen deerler geerlidir. Referans ekiller sadece bilgi iindir (Ek D).
Not 2 - iddeti seviyeleri 0001, 01 ve 1in oluturulmas zor olup, dikkatle belirlenmelidir.
Not 3 - Seilen penetrant muayene metoduna bal olarak, hassasiyet deiebilir.
Not 4 - Penetrant belirtiler belli bir zaman aralnda byyebilir ve bu durum gz nne alnmaldr.
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
izelge 4 - Sv penetrant muayenezi iin tavsiye edilen yzey son ilem deerleri
En kk belirtinin boyutu
mm
BNIF 2)
SCRATA 2)
0,3
2/0S1 1/0S1
1 S2 2 S2
1,5
1 S1 2 S1
3 S2 4 S2
A1
H1
2 S1 3 S1
4 S2 5 S2
A2
H2
Belirlenmemitir
(przl yzey)
A3A4
H3
1) EN 1370e baknz
2) Ek Aya baknz.
Komparatrler 1)
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
Ek A
(Bilgi iin)
Kaynaklar
Bu standardn hazrlanmasnda baz dokmanlar referans olarak kullanlmtr. Bilgi amal olan bu
referanslar, metin iersinde, uygun yerlerde zikredilmi ve yaymlar liste halinde verilmitir.
ISO 4987
ISO 9916
elik dkmlerin yzey kalitesinin belirlenmesi iin SCRATA komparatrleri, The Castings Development
Centre Ltd., 7 East Bank Road, Sheffielg, S2 3PT, United Kingdom adresinden temin edilebilir.
BNIF 359 Recommandation technique du Bureau de Normalisation des Industries de la Fonderie.
Caractrisation dtats de surface des pices moules Utilisation des chantillons types de 110 x 160 mm,
Editions Techniques des Industries de la Fonderie, 44 avenue de la Division Leclerc, 92310 Svres,
Franceden temin edilebilir.
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
Ek B
(Bilgi in)
Referans ekiller SP olarak gsterilen lineer olmayan
izole edilmi belirtiler
Alminyum ve magnezyum alamlarnn dkmleri dnda, btn alamlarn dkm iin geerlidir.
Not -
Bu Ekte gsterilen btn referans ekiller, sadece yol gstermek iindir ve 1:1 lekli olarak
kullanlmak zere izilmitir.
10
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
Ek C
(Bilgi in)
Referans ekiller SP ve CP olarak gsterilen lineer
olmayan belirtiler
Sadece alminyum ve magnezyum alamlarn dkm iin geerlidir.
Not -
Bu Ekte gsterilen btn referans ekiller, sadece yol gstermek iindir ve 1:1 lekli olarak
kullanlmak zere izilmitir.
13
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
Ek D
(Bilgi in)
Referans ekiller - LP ve AP olarak gsterilen lineer ve
dzgn belirtiler
Btn alamlarn dkm iin geerlidir.
Not -
Bu Ekte gsterilen btn referans ekiller, sadece yol gstermek iindir ve 1:1 lekli olarak
kullanlmak zere izilmitir.
15
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
Ek E
(Bilgi in)
Penetrant muayene raporu rnei
No.
n
Nr.
irket
Company
Socit
Firma
Alc
Customer
Client
Kunde
zellikler
Specification
Spcification
Vorschrift
Tantma
Identification
Marquage
Kennzeichnung
Miktar
Quantity
Quantit
Menge
Malzeme
Materials
Nuance
Werkstoff
Dkm tasarm
Casting designation
Dsignation des pieces
Gustckbezeichnunug
Sayfa
Sheet
Page
Blatt
Uygun
According to
Conforme
Entsprechend
Sipari No.
Order no
Commande n
Bestell-Nr.
Dkm no
Heat No.
Coule n
Schmelze Nr.
Para no.
izim No.
Lot no
Drawing no
n du lot
Plan n
Zeichnung Nr.
Los Nr.
...................................................................................
..................................
..............................................................................................
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
rnein devam
Deney artlar testing conditions - conditions dexamen prfbedingungen
Yzey artlar - surface condition - tat de surface oberflchenzustand
Kumlanm - shot blasted - grenaill gestrahlt
Talanm ground meul geschliffen
Mekanik ilenmi machined usin mechanisch bearbeitet
Dkm scakl - casting temperature temprature de la pice moule gustcktemperatur
5Ctan 14Ca / 5C up to 14C / 5C jusqu 14C/ 5C bis 14C
15Ctan 35Ca / 15C up to 35C / 15C jusqu 35C/ 15C bis 35C
36Ctan 55Ca / 36C up to 55C / 36C jusqu 55C/ 36C bis 55C
........................... C
n temizleme pro-cleaning - nettoyage pralable vorreinigung
Evet - yes - oui ja
Hayr no - non nein
Penetrant uygulama - penetrant application - application du pntrant auftragen des prfmittels
Fra brush - pinceau pinsel
Pskrtme spray - Pulvrisation sprhen
Daldrma - dip immersion tauchen
Penetrasyon sresi penetration time - temps dimprgnation eindringdauer ................dakika
Penetrant giderme - penetration removal - elimination du pntrant entfernen des eindringmittels
Su ile temizleme lavage leau absplen mit wasser
zc solvent - solvant lsemittel
Kurutma sresi drying time - dure de schage trocknungsdauer ..............dakika
Kurutma scakl - drying temperature temprature de schage trocknungstemperatur ...................C
Gelitirme - developer application Application du rvlateur anwendung des entwiklers
Fra - brush Pinceau pinsel
Pskrtme - spray Pulvrisation sprhen
Nem - wet Humide na
Kuru - dry Sec trocken
Gelitirme sresi developing time -Temps de rvlation entwicklungsdauer ................dakika
Aydnlatma clairage beleuchtung
Doal - natural - naturel tageslicht
Sun - artificial artificiel knstlich
Ultraviyole - ultraviolet ultraviolet ultraviolett
Muayene sonular - testing results rsultats de lexamen prfergebnisse
Uygun according to - Conforme entsprechend
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
Kabul accepted accept abgenommen
Evet - yes oui ja
Hayr - no non nein
devam ediyor
20
ICS 77.140.80;77.150.99
TRK STANDARDI
TS EN 1371-1/Nisan 2003
rnein devam
Uygunsuzluk notu - non-conformance note fiche danomalie beanstandung
...................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
lve sayfa - continuation note annexe fortsettzungsblatt
Evet - yes oui ja
Hayr - no non nein
Muayene yetkilisi - inspection outhority - organisme de contrle abnahmegesellschaft
....................................................................................................................................................................
Kalite gvencesi blm - quality assurance section service assurance gualite Abteilung
Qualitatssicherung
.......................................................................................................................................................................
Tarih - date date datum
.....................................................................................................................................................................
Muayene kuruluunun yneticisinin/muayeneyi yapann imzas - signature of inspector / operator signature de linspecteur/ contrleur unterschrift des leiters der prfstelle/prfers
.....................................................................................................................................................................
Uygulanabilirse, ilgili kutu iaretlenir.
If applicable, tick the relevant box.
Suivant le cas, cocher le case correspondante.
Falls zutreffend, entsprechendes ankreuzen.
21