You are on page 1of 135

FNANSI OLMAYAN

YNETCLER N
MAL TABLOLARI OKUMA VE
ANALZ TEKNKLER
Do. Dr. R. lker GKBULUT

FNANS YNETCSNN ROL


(2)

(1)

Finans
Yneticisi

Firma
faaliyetleri

(4a)

(4b)

(3)
(1)Yatrmclardan toplanan nakit

(2)Firmaya yatrlan nakit


(3)Faaliyetlerden elde edilen nakit
(4a)Tekrar yatrlan nakit
(4b)Yatrmclara yaplan nakit deme
www.somutstrateji.com

Finansal
piyasalar

FNANS YNETCSNN ROL (devam)


letmede finansal ynetici iki temel sorunla
karlamaktadr:

Firma hangi varlklara ne kadar yatrm yapmaldr?


Yatrm iin gerekli fonlar nereden salanmaldr?

lk sorunun yant yatrm ya da sermaye btelemesi


karar, ikincinin yant ise finanslama kararlaryla ilgilidir.
Bu sorulara finans yneticisi yant ararken, firmann
pazar deerini maksimum klacak yatrm ve finansman
kararlarn almaya alr. Burada temel ama, firmann
deerini maksimum klmaktr.

www.somutstrateji.com

FNANS YNETCSNN ROL (devam)

Finans ynetiminin ilevleri gnmz dnyasnda


olduka deimi olmasna karn bu ilevleri u
noktada toparlayabiliriz.

lki, firma varlklarnn bileiminin belirlenmesi. Daha ak


ekli ile, dnen ve duran varlklar ile bal deerlere
aktarlacak fonlarn saptanmas. Dieri, firma sermaye
yapsnn belirlenmesi, bir baka ifade ile, fon
kaynaklarnn saptanmas. Sonuncu ise, kar datmnn
belirlenmesidir.
Bu unsur, firmann devamll ve rekabet stnl
asndan finans yneticisi iin byk nem arz eder.
www.somutstrateji.com

FNANS YNETCSNN ROL (devam)

Varlklar

Kaynaklar

Dnen Varlklar

Ksa Vadeli Bor

Net alma
Sermayesi

Uzun Vadeli Bor

Duran Varlklar
z Kaynak

Getiri

>

Kaynak maliyeti

Olmal ki firma devamlln salayabilsin.


www.somutstrateji.com

Finansal Tablo Nedir?

Muhasebenin kayt ve snflama suretiyle toplad


bilgilerin iletme ile ilgili taraflarca eitli amalarla
kullanlmasna olanak vermek iin zetlenerek
gsterildii tablolara finansal (mali) tablo ad verilir.
Finansal tablolar iletme dna bilgi sunmann temel
arac olmasnn yannda iletmeyi ilgililere tantan
nemli bir aratr.

www.somutstrateji.com

Temel Ek Finansal Tablo


lkemizde Finansal tablolar temel mali tablolar ve ek
mali tablolar olmak zere ikiye ayrlr.
A) Temel Finansal Tablolar

Bilano (dipnot ve ekleriyle birlikte)


Gelir Tablosu (dipnot ve ekleriyle birlikte)
Satlarn Maliyeti Tablosu

B) Ek Finansal Tablolar
Fon Akm Tablosu
Nakit Akm Tablosu
Kar Datm Tablosu
z Kaynaklar Deiim Tablosu
www.somutstrateji.com

Finansal Tablolar

Temel

Ek

Bilano

Fon Akm
Tablosu

Gelir
Tablosu

Nakit Akm
Tablosu
zkaynak
Deiim
Kar
Datm
www.somutstrateji.com

BLANO letme Ad, Tarih, Para Birimi,


1. DNEN VARLIKLAR

3. KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR

10. Hazr Deerler


11. Menkul Kymetler
12. Ticari Alacaklar
13. Dier Alacaklar
15. Stoklar
17. Yllara Yaygn naat ve Onarm Maliyetleri

30. Mali Borlar


32. Ticari Borlar
33. Dier Borlar
34. Alnan Avanslar
35. Yllara Yaygn naat ve Onarm Hakedi
36. denecek Vergi ve Dier Ykmllkler

18. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar

37. Bor ve Gider Karlklar

19. Dier Dnen Varlklar

38. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Karlklar

2. DURAN VARLIKLAR
22. Ticari Alacaklar

39. Dier Ksa Vadeli Yabanc kaynaklar


4. UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR

23. Dier Alacaklar


24. Mali Duran Varlklar
25. Maddi Duran Varlklar
26. Maddi Olmayan Duran Varlklar
27. zel Tkenmeye Tabi Varlklar
28. Gelecek Yllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar

40. Mali Borlar


42. Ticari Borlar
43. Dier Borlar
44. Alnan Avanslar
47. Bor ve Gider Karlklar
48. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Karlklar

29. Dier Duran Varlklar

49. Dier Uzun Vadeli Yabanc kaynaklar


5. Z KAYNAKLAR
50 denmi Sermaye
52. Sermaye Yedekleri
54. Kar Yedekleri
57. Gemi yllar karlar
58. Gemi yllar Zararlar (-)
59. Dnem Net Kar (Zarar)

www.somutstrateji.com

BLANONUN YAPISI

www.somutstrateji.com

FNANSMAN KURALI!

www.somutstrateji.com

Dnen Varlklar

www.somutstrateji.com

Duran varlklar

www.somutstrateji.com

KAYNAKLAR- PASF

Bir yl iinde denmesi gereken borlar ksa


vadeli yabanc kaynaklar olarak adlandrlr.

letmenin 1 yldan uzun vadeli borlar uzun vadeli


yabanc kaynak olarak adlandrlr.

zkaynaklar (zsermaye) ana grubu, ietme


sahiplerinin aktifler zerindeki haklarn gsterir.
Bu, pasif toplamndan ksa vadeli ve uzun vadeli
yabanc kaynaklar toplam dldkten sonra
kalan ksm ifade eder.
www.somutstrateji.com

AKTFLER Dnen Varlklar


1-Hazr Deerler:
Kasa,bankalar ve dier hazr deerlerden oluan hazr
deerler kalemi,para mevcudu,yabanc paralar,ibraz sresi
dolmam ekler,henz tahsil edilmemi posta ve banka
havalelerini ve firmann her an kullanabilecei ticari
mevduatn kapsar.
2-Menkul Kymetler:
Hisse Senetleri,zel ve Kamu Kesimi Tahvillerinden oluan
menkul kymetler firmann elindeki nakiti uzun sreli yatrm
amacyla deil, her an paraya evirebilmek amacyla,
ikincil piyasalarda satmak zere deerlendirdii ksa sreli
yatrmlardr.lkemizde, bu kalem arlkl olarak Kamu
Kesimi Tahvil,Senet ve Bonolarndan oluur.

www.somutstrateji.com

AKTFLER Dnen Varlklar


3-Ksa Vadeli Ticari Alacaklar:
Henz tahsil edilmemi sat gelirlerini ifade eden ticari
alacaklar, teminatsz yaplan satlardan kaynaklanan
Alclar kaleminden ,Alacak Senetlerinden ve Verilen
Depozito ve Teminatlardan oluur. Alacak Reeskontu ve
pheli Alacak Kalemleri bu ana hesaptan dlr.
Alacak senetlerinin reeskontu vade sonu deeriyle yani
faiz farkn da kapsayan deeriyle ifade edilen alacak
senetlerinin vergi usul kanununun kabul ettii iskonto oran
zerinde bugnk deerine indirilme ilemidir. ndirilen
miktar Alacak Senedi Reeskont Gideri olarak gelir
tablosundan drlr.

www.somutstrateji.com

AKTFLER Dnen Varlklar


4-Stoklar:
retim yapan irketlerde stoklar ilk madde ve
malzeme(hammadde),yar maml, ara maml ve mamller eklinde
oluurken, ticaret yapan firmalarda emtia olarak adlandrlrlar.Verilen
sipari avanslar da bu ana kalemin altnda yer alr.

Bir anlamda, bu mallar irket adna faturalanm yolda olan mallardr.


Stok deer d karl,stoklarda eitli nedenlerden tr(eskime,
bozulma, modas geme) meydana gelecek deer kayb iin stoklardan
dlen miktardr. Ayn miktar gelir tablosundan stok deer d
gideri olarak dlr.

www.somutstrateji.com

AKTFLER Dnen Varlklar

5-Dier Ksa vadeli Alacaklar:


Firmann ana faaliyetleri dnda kalan yerlere yapt
yatrmlardr.

www.somutstrateji.com

AKTFLER Duran Varlklar


Duran varlklar firmann bir yl iinde paraya
dntremeyecei uzun vadeli yatrmlardr. Dnen
varlklar satlar yoluyla bir faaliyet dngs sonucu nakite
dnrken, duran varlklar birden fazla faaliyet dngs
sonucu oluan karlarla nakite dnrler.
1-Uzun Vadeli Ticari Alacaklar:

Bir yldan uzun vadeli satlardan doan alacaklar bu


kalemi oluturur.Normal koullarda eer firma kendini
uzun vadeli ticari borlarla finanse etmiyorsa yksek
miktarlarda uzun vadeli alacaklarn bulunmas firmaya
ek finansman yk douracandan firma asndan
risklidir.
www.somutstrateji.com

AKTFLER Duran Varlklar


2-Dier Uzun Vadeli Alacaklar:
Dner varlklar iinde ayn adla bulunan kalemlerin uzun
vadeli niteliinde olanlardr.Firmann ortaklarnn,
itiraklerinin ve bal ortaklarnn firmadan uzun vadeli para
ekmeleri olumlu bir gelime deildir.
3-Finansal Duran Varlklar:
Firmann baka firmalarn menkul kymetlerine ikincil
piyasalarda hemen satmak iin deil uzun vadeli yatrm
amacyla kaynak aktarmasndan kaynaklanan kalemlerdir.
Bal ortaklar firma ile ayn grupta yer alan ve grubun en
az %51ine ve dolaysyla ynetimine sahip irketleri ifade
ederken, bir firmann itirak addedilmesi iin minimum bir
ortaklk yzdesi gerekmemektedir.
www.somutstrateji.com

AKTFLER Duran Varlklar


4-Net Maddi Duran Varlklar:
Arazi ve arsalar, yerst ve yeralt dzenlemeleri, binalar,
makine, tesis ve cihazlar, tat ara ve gereleri
toplamndan birikmi amortismanlarn dlmesi sonucu
ulalan deerdir. Yaplmakta olan Yatrmlar ve Verilen
sipari avanslar da bu kalemde yer almakla beraber bu
kalemler zerinden amortisman ayrlmaz.
Net maddi duran varlklar her yl maliye bakanlnn
yaynlad enflasyon oranlarna bal bir katsay ile yeniden
deerlenir. Net sabit varlklarda yeniden deerleme sonucu
ortaya kan art pasiflerde yeniden deerleme fonu ad
altnda zsermayeye eklenir.
5-Maddi Olmayan Duran Varlklar:
Kurulu giderleri, zel maliyet bedelleri, satn alnan haklar,
aratrma ve gelitirme giderleri bu kalemde yer alr.
www.somutstrateji.com

PASFLER

Firmann aktiflerini finanse etmek iin kulland kaynaklar


bilanonun sa tarafnda pasifler blmnde yer alr.
Kaynaklar,
1. Ksa Vadeli Borlar
2. Uzun Vadeli Borlar
3. zsermayeden
oluur.

www.somutstrateji.com

PASFLER - Ksa Vadeli Borlar


Ksa vadeli borlar firmann bilanosunun dzenlendii
tarihten itibaren on iki ay iinde demekle ykml
olduu borlardr. Bu borlarn ou normal koullarda
varlklarn
nakite,
yani
stoklarn
alacaklara,
alacaklarnda
tahsilat
yoluyla
tekrar
paraya
evrilmesiyle geri denir.
Ancak ksa vadeli borlar denmesi iin bazen
yeniden borlanma, sermaye art yada firma
karlarnn alkonmas gerekebilir.

www.somutstrateji.com

PASFLER - Ksa Vadeli Borlar


1-Finansal Borlar
Bu kalem bankalardan alnan ksa vadeli kredileri
ve firmann sermaye piyasalarndan bor
bulabilmek iin ihra ettii ksa vadeli menkul
kymetleri ierir. Firmann ihra ettii uzun vadeli
menkul kymet olan tahvilin ve bankalardan alnan
uzun vadeli borcun bir yl iinde denecek anapara
taksitler burada yer alr. zetle bu kalem firmann
finansal kurumlardan ve sermaye piyasalarndan
temin ettii fonlar gsterir.

www.somutstrateji.com

PASFLER - Ksa Vadeli Borlar


2-Ticari Borlar
Firmann normal ticari faaliyetlerini gerekletirmek iin mal,
hammadde, malzeme satn almas nedeniyle salanan bu ksa
vadeli satc kredileri, firma iin kendiliinden oluan, eer vade
fark iermiyorsa ou kez maliyetsiz veya banka kredilerine gre
daha dk maliyetli bu nedenle ok kymetli
finansman
kaynadr.
Teminatsz borlar, satclar senet karl alnan borlar ise bor
senetleri olarak gsterilir. Vade fark ieren bor senetleri alacak
senetleri ile ayn orandan iskontolanarak bilanonun olutuu gn
itibariyle iade edilir. Bor senetleri reeskontu ticari borlardan
drlr. Ayn miktar gelir tablosuna Bor Senetleri Reeskont
Geliri adyla gelir olarak kaydedilir.

www.somutstrateji.com

PASFLER - Ksa Vadeli Borlar


3- Dier Ksa Vadeli Borlar
Bu kalemde ortaklara ve itiraklere borlar yannda
denecek giderler yer alr. denecek giderler, firmann
normal faaliyetleri sonucu tahakkuk etmi, yani gelir
tablosunda giderletirilmi ama henz paras
denmemi giderleridir. Gelir vergisi dnda tahakkuk
etmi ve denmemi vergi har ve kesintiler de burada
yer alr.
Tek sahipli iletmelerde, adi ortaklklarda ve ahs
irketlerinde iletme sahibinin veya ortaklarn firmadan
devamllk gsteren alacaklar zsermaye olarak
dnlebilir ve bor olarak deerlendirilmeyebilir.
www.somutstrateji.com

PASFLER - Ksa Vadeli Borlar


4-Alnan Sipari Avanslar
Firmalarn aldklar sipariler nedeniyle maln
tesliminden nce mterilerinden aldklar avanslar
firma iin ksa vadeli finansman kayna tekil eder.
Ticari borlar genellikle nakden denmesi gerektii
halde mteri avanslar retilecek mallarla geri
denecektir.

5-Bor ve Gider Karlklar


Buradaki ana kalem vergi karldr. Bu kalem gelir
tablosunda yer alan tahakkuk etmi gelir vergisi
kalemiyle ayn olmaldr.
www.somutstrateji.com

PASFLER - Uzun Vadeli Borlar

Uzun vadeli borlar deme ykmll bir yl aan borlardr.Bu


nedenle ksa vadeli borlardan daha az risklidir.Alt kalemleri
yukarda ifade edilen ksa vadeli bor kalemleriyle ayndr.Sadece
bu kalemlerin uzun vadeli niteliinde olanlar burada yer alr.
Tek fark Bor ve Gider Karl ana balnda yer alan Kdem
Tazminat Karldr.Kdem tazminat firmalarn alanlarna
emekli olduklar zaman veya iten karmalar halinde demekle
ykml olduklar bir bortur.
Sermaye Piyasas Kanununa tabi olan firmalar bu ykmllklerini
bilanoda gstermek ve gelir tablosunda her yla tekabl eden
tahakkuk etmi kdem tazminat giderini dmek
zorundadrlar.Ancak Vergi Usul Kanunu bu giderin vergiden
dlmesini kabul etmemekte ancak fiili deme yapld zaman
vergiden dlmesine izin vermektedir.
www.somutstrateji.com

PASFLER - zsermaye
Firma sahiplerinin firmadaki payna zsermaye denir.
zsermaye teknik olarak net aktif tutar ile borlar arasndaki
farktr.
Pratikte ise, firmann kuruluunda ve faaliyetleri srasnda
sahipler veya ortaklar tarafndan konulan sermaye ile
datlmayan karlarn toplanmas ile ulalan deerdir.
zsermaye firma iin, bor gibi belirli bir tarihte belirli
miktarda deme ykmll getirmedii iin borca gre
daha az riskli bir kaynaktr.
1-Sermaye
Firmann denmi sermayesini yani hisse senetlerinin
toplam deerini gsterir. Her bir hisse senedinin nominal
deeri 1 TL dir. Sermeye tutarnn 1e blnmesi halinde pay
says bulunur.
www.somutstrateji.com

PASFLER - zsermaye
2-Sermaye Taahhtleri
Sermayenin denmemi ksmdr. Eksi niteliklidir.
Burada bir deer varsa sermayeden dlmesi gerekir.
3-Emisyon Primi
irketler halka alma seklinde sermaye artrdklarnda
ihra ettikleri yeni hisse senetlerini nominal deeri olan
1 TL den daha yksek fiyata satarlar. Sattklar
fiyatla(bu deere Pazar Deeri denir) nominal deer
arasndaki fark emisyon primi olarak kaydedilir.
rnein, bir firma 1000 yeni hisse senedini tanesi 4 TL
den satmsa 4 000 TL olan toplam yeni artrlm
sermayenin 1 000 TLlik ksm sermaye hesabna 3 000
TL ise emisyon primine kaydedilir.
www.somutstrateji.com

PASFLER - zsermaye
4-Yeniden Deerleme Deer Art(YDDA)
Yeniden Deerleme nitelik itibariyle bir enflasyon muhasebesi
uygulamasdr. lkemizde yksek oranl enflasyonun yaanmas
nedeniyle 1984 ylndan beri uygulamaya konmutur. Amac
amortismana tabi sabit varlklarn edinme(satn alma) deeri
zerinden ayrlan amortismanlar belli bir katsayyla bytp
giderletirmek, bylece firmann vergi matrahn drp daha az
vergi vermesine olanak salamaktr.
Bu ilemi yapabilmek iin hem brt sabit varlklar hem de birikmi
amortismanlar sz konusu katsayyla arplr. Bu durumda net sabit
varlklar katsay orannda bym olur. Artan ksm Yeniden
Deerleme Deer Art kalemine eklenir.
www.somutstrateji.com

PASFLER - zsermaye

4-Yeniden Deerleme Deer Art(YDDA)


Borsada oluan Deer art Fonu itiraklerinin hisseleri Borsada
satlan firmalarn kullanabilecei bir kalemdir. Firma isterse
hisselerin deerini bilanonun oluturulduu tarihteki Pazar
fiyatyla belirler ve bilanodaki deerle arasndaki fark bu kaleme
ekleyebilir. Ancak bu kalem son yllarda kullanlmamaktadr.

Yeniden Deerleme Deer Art fonunda oluan deerler bedelsiz


sermaye art kararyla sermayeye eklenir.

www.somutstrateji.com

PASFLER - zsermaye
5-Yedekler
Yedekler firmann karlarnn datlmayp alkonan ksm
yani datlmayan karlardr. Firmalar dnem karlarnn
belirli bir yzdesini kanuni zorunluluklar nedeniyle
alkoyarlar. Buna Yasal Yedekler ad verilir. Firmann
Kurulu szlemesi gerei alkoymak zorunda olduu
karlara Stat Yedekleri denir. zel ve Olaanst
Yedekler ise firmann genel kurul veya ynetim kurulu
kararyla ayrdklar yedeklerdir.
www.somutstrateji.com

PASFLER - zsermaye
6-Net Dnem Kar
Firmann gelir tablosunda grlen son kalemdir.
Trkiyedeki uygulamada bu kar zerinden datlan
temett bir yl sonra yedeklerden dlr. Temett
datm karar karn olutuu yldan bir sonraki ylda
verildii iin bilanonun dzenlendii tarihte denecek
temetty ksa vadeli borlarn iinde gstermek
mmkn olmamaktadr.

www.somutstrateji.com

LETME ZET GELR TABLOSU


letme Ad, Tarih Aral, Para
Birimi,
nceki Dnem
A- BRT SATILAR
B- SATI NDRMLER (-)
C- NET SATILAR
D- SATILARIN MALYET
BRT SATI KARI VEYA ZARARI

E- FAALYET GDERLER
FAALYET KARI VEYA ZARARI

F- DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE KARLAR


G- DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER VE ZARARLAR (-)
H- FNANSAMAN GDERLER
OLAAN KAR VEYA ZARAR
- OLANDII GELR VE KARLAR
J- OLAANDII GDER VE ZARARLAR (-)
DNEM KARI VEYA ZARARI

K- DNEM KARI VERG VE DER YASAL YKMLLK KAR.(-)


DNEM NET KARI VEYA ZARARI

www.somutstrateji.com

Cari Dnem

GELR TABLOSU
letmenin bir faaliyet dnemindeki faaliyetlerinin
sonucunu kar veya zarar olarak gsteren
tablodur.
1- Brt Sat Kar: letmenin ana faaliyeti
konusundaki mal ve hizmet satlarndan elde
edilen kardr.
2- Sat ndirimleri: Net sat gelirlerini
bulabilmek iin brt satlarndan indirilmesi
gereken, sat iadeleri ve sat skontolarn
kapsar.
3- Satlarn Maliyeti: letmenin dnem
iindeki satlarnn maliyetidir.
www.somutstrateji.com

GELR TABLOSU (devam)

4- Faaliyet Giderleri: letmenin ana faaliyetleri ile


ilgili olan ve retim maliyetlerine yklenmeyen ARGE, Pazarlama Sat ve Datm, ve Genel Ynetim
Giderlerinin oluturduu gider grubudur.
5- Dier Faaliyetlerden Olaan Gelir ve Karlar:
letmenin esas faaliyetleri dndaki, itiraklerden,
bal ortaklklardan elde ettii kar pay (temett)
gelirleri ile faiz, kira geliri, kambiyo kar, menkul
kymetlerin sat karlar gibi gelir ve karlardan oluur.

www.somutstrateji.com

GELR TABLOSU (devam)

6- Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar:


letmenin esas faaliyeti dndaki olaan
faaliyetlerle ilgili gider ve zararlardan oluur. Menkul
Kymet Sat Zararlar, Kambiyo Zararlar, Karlk
Giderleri gibi.
7- Finansman Giderleri: letmenin borlarndan
dolay katland ve varlk maliyetlerine eklenmemi
bulunan faiz, kur farklar, kredi komisyonlar ve
benzeri giderlerden oluur.

www.somutstrateji.com

GELR TABLOSU (devam)

8- Olaand Gelir ve Karlar: letmenin olaan


faaliyetlerinden bamsz olan arzi nitelik tayan
duran varlk satndan salanan karlar ile olaand
olay ve gelimeler sonucunda ortaya kan gelir ve
karlardr.
9- Olaand Gider ve Zararlar: letmenin olaan
faaliyetlerinden bamsz, sk ve dzenli olarak
ortaya kmayan gider ve zararlardr.

www.somutstrateji.com

FNANSAL ANALZ NEDR?

Bir firmann finansal durumunu


grebilmek,
Faaliyet sonularn ve finansal
ynden gelimesini
deerlendirebilmek,
Gelime ynlerini saptayabilmek,
Firma ile ilgili gelecee dnk
tahminlerde bulunabilmek iin
finansal tablolarda yer alan
kalemler arasndaki ilikilerin ve
bunlarn zaman iinde gstermi
olduklar eilimlerin incelenmesidir.
www.somutstrateji.com

FNANSAL ANALZ NEDR?

Finansal analize balarken sorulmas gerekli soru


irket hakknda ne bilmek istiyorum? sorusudur.

irket hakknda ne bilmek istediiniz byk lde


irketle olan kar ilikinizin trne baldr.

www.somutstrateji.com

FNANSAL ANALZLE KMLER LGLENR?


RKET DII
ANALSTLER

RKET
ANALSTLER

TARAFLAR

Tedarikiler

www.somutstrateji.com

Finansal Analizin Amac


Analizle lgili Taraf

Analizin Amac

lgi Alan

Ksa
Vadeli
Veren

Bor Kredi Gveni

Likidite, letme
Sermayesi ve Firmann
Ksa Vadeli Borlarn
deme Kapasitesi

Uzun Vadeli
Veren

Bor Kredi Gveni

Firmann Borcunu
deyebilme Yeterlilii

Hissedar (Yatrmc) Yatrm Verimi

Firmann Karll,
Hisse Bana Kar,
Hisse Bana Kar Pay

Ynetim

Verimlilik
Karllk Oran
Kontrol
Finansal Salk

Toplam Aktiflerin
Verimlilik Oran, z
Sermayenin Verimlilik
Oran

Hkmet

Kurumlar
Katma Deer, Hisse
Vergisi,
Bana Kar, Muhasebe
Dzenine Uyum
Verimlilikwww.somutstrateji.com

Finansal Analiz
Bir firmann mali durumunu faaliyet sonularn ve
finansal ynden gelimesini deerlendirebilmek
gelime ynlerinin saptayabilmek ve o firma ile ilgili
gelecee dnk tahminlerde bulunabilmek iin mali
tablolarda yer alan kalemler arasndaki ilikilerin ve
bunlarn zaman iinde gstermi olduklar eilimlerin
incelenmesidir.

Finansal Analizin Amac:


Ynetim analizleri
Kredi analizleri
Yatrm analizleri
www.somutstrateji.com

Finansal Analizin Amac


Ynetim analizleri
letme ynetimi ilevlerinin yerine getirilmesinde alnacak kararlara
dayanak olmak zere iletme ynetimi iin yaplan analizdir.

letme faaliyetinin baar derecesi llr.


letmenin ksa ve uzun vadeli hedeflerine ulap ulamad belirlenir.
Hedeflerden sapma saptanmas durumunda sebepleri ortaya konulur.
Gelecee dnk planlar hazrlanr.
retilecek mal ve hizmetlerin trleri, miktar retim bileimi ve izlenecek fiyat
politikas konusunda karar alnr.
Faaliyetler denetlenir ve deerlenir.
Uygulamann her aamasnda doru ve dzeltici kararlar alnr.

www.somutstrateji.com

Finansal Analizin Amac


Kredi analizleri
letmenin finansman durumu ile bor deme gcn anlayabilmek
iin yaplan analizlerdir. Kredi analizi iletmeye kredi verenler veya
verecek olanlarla, iletmenin finansman yneticileri tarafndan
yaplmaktadr.
Kredi analizlerinde iletmenin cari aktifleri ile ksa vadeli borlar
arasndaki iliki, cari aktiflerin yaps, sermaye yaps, zsermaye,
yabanc sermaye yaps ve finansman yntemleri ok byk nem
tamaktadr.

Yatrm analizleri
letmeye ortak olanlar veya ortak olmay dnenler ile iletmeye
uzun vadeli kaynak salayanlar tarafndan yaplan analizdir.
letmenin ortaklar ile iletmeye yatrm yapmay dnenler
iletmenin sreklilii, yatrmn gvencesi, karllk gelecekteki
kazanma gc, hisse senetlerinin deerindeki artlar, kar datm
politikas ve bunlarn gsterdii eilimle ilgilenmektedirler.
www.somutstrateji.com

NAKT AKI ANALZ


Nakit akm analizi bir firmann bir yl iinde yaratt
nakitin kaynaklarn ve bu nakiti nerelere kullandn
gsteren tablodur. Bir baka ifadeyle, tahakkuk esasna
gre oluturulmu bilano ve gelir tablosunun nakite
dntrlm halidir.Nakit akm tablosu nakit bazl
olduu iin anlalmas daha kolay dolaysyla firmann
faaliyetleri hakknda daha fazla bilgi yanstc niteliklidir.
Firmalarda temel nakit hareketi bulunur. Bunlar:
I-Faaliyetlerin yaratt nakit ki bu nakdin bir ksm
finansal ykmllkleri karlamak zere kullanlr.
II-Yatrmlar ve dier tm uzun vadeli ihtiyalara
yneltilen fonlar.
III-Finansman hareketleri.

www.somutstrateji.com

NAKT AKI FORMATI


Esas Faaliyet Kar
+ Amortisman
+ Kdem Tazminat
- Vergi
D Ksa Vadeli Ticari Alacaklar (Hakedi Alacaklar)
D Stoklar
D Dier Dnen Varlklar
D Ksa Vadeli Ticari Borlar
D Alnan Sipari Avanslar
D Dier Bor ve Gider Karlklar

KV Esas Faaliyetlerden Yaratlan Nakit

www.somutstrateji.com

NAKT AKI FORMATI


KV Esas Faaliyetlerden Yaratlan Nakit
D Uzun Vadeli Ticari Alacaklar
D Uzun Vadeli Ticari Borlar
D Alnan Sipari Avanslar
D Dier Bor ve Gider Karlklar

Esas Faaliyetlerden Yaratlan Toplam Nakit

www.somutstrateji.com

NAKT AKI FORMATI


Esas Faaliyetlerden Yaratlan Toplam Nakit
Dier Faaliyetlerden Gelirler ve Karlar
Dier Faaliyetlerden Giderler ve Zararlar (-)
Olaanst Gelirler ve Karlar
Olaanst Giderler ve Zararlar (-)
D Dier Ksa Vadeli Alacaklar
D Dier Uzun Vadeli Alacaklar
D Dier Ksa Vadeli Borlar
D Dier Uzun Vadeli Borlar

Faaliyetlerden Yaratlan Nakit


www.somutstrateji.com

NAKT AKI FORMATI


Faaliyetlerden Yaratlan Nakit
Faiz (Finansman Giderleri)
Anapara Taksitleri
Temett*
Toplam Finansal Ykmllk

Finansal Ykmllklerden Sonraki Nakit


* Temett = (Son sene Yedekler-Son sene Maliyet Art Fonu-Son sene Serm.
Ek.t.His.ve Gayr.Sat Kaz.) - (Bir nceki sene Yedekler- Bir nceki sene Maliyet
Art Fonu- Bir nceki sene Serm. Ek.t.His.ve Gayr.Sat Kaz.) - Bir nceki sene
Net Dnem Kar Temettden Bedelsiz Sermaye Art Dier Yedeklerden
Bedelsiz Sermaye Art

www.somutstrateji.com

NAKT AKI FORMATI


Faaliyetlerden Yaratlan Nakit
Maddi Duran Varlklar*
tirakler (Finansal Duran Varlklar)
Maddi Olmayan Duran Varlklar
Dier Duran Varlklar
Toplam Yatrmlar

Toplam Nakit A / Fazlas


*Maddi Duran Varlklar= (Son sene Net Maddi Duran Varlklar Bir nceki
sene Net Maddi Duran Varlklar + Dnemin Amortisman Giderleri (Son
sene Yeniden Deerleme Deer Art Bir nceki sene Yeniden
Deerleme Deer Art + YDFden Bedelsiz Sermaye Art))

www.somutstrateji.com

NAKT AKI FORMATI

Toplam Nakit A / Fazlas


Ksa Vad.Finansal Borlar
Uzun Vad. Finansal Borlar
Sermaye Art
Toplam Finansman

Hazr Deer + Menkul Kymet

www.somutstrateji.com

Nakit Ak Oranlar:

Nakit ak yeterlilii = letme Faaliyetlerinden Elde


Edilen Nakit / ( Uzun dnem bor deme + varlk
satn alma + denilen kar pay)

Finansman Giderlerini Karlama Yetenei =


Faaliyetlerden elde edilen nakit / Yllk faiz
demeleri

Varlklarn Nakit Yaratma Gc = FEEN /Toplam


varlklar

Ortaklar iin Nakit Yaratma =FEEN / zsermaye


www.somutstrateji.com

FNANSAL ANALZ

Finansal analiz , bir firmann finansal durumunu


grebilmek, faaliyet sonularn ve finansal ynden
gelimesini deerlendirebilmek, gelime ynlerini
saptayabilmek, firma ile ilgili gelecee dnk tahminlerde
bulunabilmek iin finansal tablolarda yer alan kalemler
arasndaki ilikilerin ve bunlarn zaman iinde gstermi
olduklar eilimlerin incelenmesidir (Seval, 2006:1).
Finansal analiz sonular iletme ile ilgili eitli kar
gruplar tarafndan kullanlr. nk, finansal analiz
iletme ile ilgili u konularda ak bilgiler verir (Yalkn,
1988:35):
- letmenin likidite durumu
- Karllk durumu
- Mali durumu
- Aktiflerini kullanma durumu
www.somutstrateji.com

Ynetim Analizleri;

iletme ynetimi ilevlerinin yerine getirilmesinde alnacak


kararlara dayanak olmak zere iletme ynetimi iin yaplan
analizdir. Bu analizleri iletme ynetimlerinde sorumlu kiiler
kullanrlar. Bu analiz ile (TSPAKB,
2011;33):
- letme faaliyetinin baar derecesi llr.
- letmenin ksa ve uzun vadeli hedeflerine ulap ulamad
belirlenir.
- Hedeflerden sapma saptanmas durumunda sebepleri ortaya
konulur.
- Gelecee dnk planlar hazrlanr.
- retilecek mal ve hizmetlerin trleri, miktar, retim bileimi
ve izlenecek fiyat politikas konusunda karar alnr.
- Faaliyetler denetlenir ve deerlenir.
- Uygulamann her aamasnda doru ve dzeltici kararlar
alnr.
www.somutstrateji.com

Dikkat Edilmesi Gereken lkeler-1

letme ile ilgili kararlarn dayandrlaca


finansal tablolarn analizinin ve yorumunun salkl olarak gerekletirilebilmesi
iin dikkat edilmesi gereken ilkeler vardr.
Bu ilkelerden balcalar aada
belirtilmitir:
www.somutstrateji.com

Dikkat Edilmesi Gereken lkeler-2

1. Hangi ilikilerin ortaya konulmas


gerektii, analizden elde edilecek
bulgularn ne anlama geldiinin
yorumlanabilmesi iin; muhasebe
kuramnn ve muhasebe
uygulamalarnn yeterli dzeyde
bilinmesi gerekir.
www.somutstrateji.com

Dikkat Edilmesi Gereken lkeler-3

2. Analizi yaplan finansal tablolarn ilgili


olduklar dnem veya dnemlerdeki ekonomik koullar, sektrel koullar, iletmenin kendisine zg olan ve finansal tablolarda ak bir ekilde ifade edilmeyen
veya edilemeyen zel koullarn da gz
nnde bulundurulmas gerekir.
www.somutstrateji.com

Dikkat Edilmesi Gereken lkeler-4


3. Analizi yaplan finansal tablolarn ilgili
olduklar dnemlerde iletme tarafndan
uygulanan iletme politikalarnn,
muhasebe yntem ve politikalarnn
bilinmesi gerekir.

4. Analiz sonucunda elde edilen bulgularn


doruluu, analizde kullanlan finansal
verilerin elde edildii finansal tablolarn
doruluuna baldr.
www.somutstrateji.com

Dikkat Edilmesi Gereken lkeler-6

5. Yaplacak analizde kullanlan finansal


tablolarn analiz edilmeye uygun bir
ierik ve hesap gruplandrlmas ile
hazrlanm olmas gerekir.
6. Analizin amac ile kapsam arasnda
dorudan bir iliki vardr. Analizin
kapsam, analizin amacna bal
olarak geni veya dar tutulabilir.
www.somutstrateji.com

Dikkat Edilmesi Gereken lkeler-8


7. Analiz ile elde edilecek bulgular, ilgili analiz
tekniinin doru bir ekilde uygulanmas ile elde
edilir ve analiz srecinin mekanik ksmn
oluturur.
Finansal tablolar analizinde asl nemli olan analiz
bulgularnn yorumlanmas ve sonulara
ulalmasdr.
Bu bakmdan, finansal analizi yapanlarn iyi bir
yarglama yeteneine sahip olmalar gerekir.

www.somutstrateji.com

DKKAT EDLMES GEREKEN HUSUSLAR


1. Mali tablolarn salkl olarak hazrlanm olmas ve analize temel alnan verilerin,
bilgilerin doru olmas. Eer finansal tablolar gerei yanstmyorlarsa, analize temel
alnan veriler doru deilse, hangi tr analiz yntemi kullanlrsa kullanlsn, salkl bir
analiz ve yorum yapmaya olanak yoktur.
2. Analistin, muhasebe kuram ve uygulamasn iyi bilmesi.
3. Analiz edilen iletmenin yer ald sektrn ve iletmenin zelliklerinin kavranmas,
4. ncelenen iletmenin politikalarnn (retim, fiyat, finansman, kr datm, vb.) ve
muhasebe yntemlerinin bilinmesi,

5. nceleme dnemindeki ekonomik koullar ve eilimlerin saptanmas, evre koullarnn


bilinmesi.
6. Firma faaliyetini ilgilendiren (ticaret kanunu, vergi kanunlar, ) yasa ve dzenlemelerin
bilinmesi.
7. Analistin, iyi bir neden sonu ilikisi kurabilme, yaratma ve sezi yeteneine sahip
olmas. Finansal tablolar analizi, bir yetenei, sezii, olaylar yorumlamas, deneyimi,
saduyusu analizde nemli olmaktadr. Hibir analiz yntemi, analistin bu niteliklerinin
yerini tutamaz.
8. Analist, iletmenin birka oran ya da yzdesine dayanarak o iletmenin mali durumu ve
faaliyet sonular hakknda kesin yarglara varmaktan kanmaldr. Analiz yaparken nemli
www.somutstrateji.com
olan, yalnzca yzde, oran, eilim hesaplamak
deildir. nemli olan, bu yzde, oran ve
eilimlerden yararlanarak, onlarn gsterdikleri ipularn kullanarak gelimelerin

OranAnalizi
Oran (rasyo), mali tablolarda yer alan herhangi iki kalem arasndaki
ilikinin basit matematik ifadesi olarak tanmlanmaktadr. Mali tablo
verileri arasnda ok sayda oran oluturmak mmkndr. Ancak gerek
mali analistler, gerek yneticiler asndan nemli olan, firmann likidite
durumu, bor deme gc, finansman ekli, faaliyet sonular, karll,
iktisadi varlklarn etkin bir ekilde kullanlp kullanlmad
konularndaki sorulara yant verecek, k tutacak oranlarn
hesaplanmasdr (Akg,1994: 18).
Oran analizinin temel amac, finansal tablolarn yorumunu
kolaylatrmaktr. Bunu salamak iin de finansal tablo kalemleri az
sayda oran gruplarna dntrlr. Bylece finansal tablolarda yer
alan kalemler, genel llerde toplulatrlp, karlatrma bazlar elde
edilerek, finansal verilerin zaman ve firma leinde
karlatrlabilirlii gerekletirilmektedir (Taner, 1993:7).
www.somutstrateji.com

PF NOKTA!
Oran analizinde nemli olan nokta; oranlarn
hesaplanmasndan daha ziyade, bulunan deerlerin
yorumlanmasdr. Tek bir orana bakarak yorum yapmak
analizi gerekletiren kiiyi yanltabilir. Bundan dolay,
bir oran yorumlarken ilikili olduu dier oranlarlardan
da yararlanmak daha doru sonular retmemizi
salayacaktr. Hesaplanan oranlarn
deerlendirilmesinde ve yorumunda; firmann gemi
faaliyet dnemlerinde yer alan oranlardan, benzer firma
oranlar veya firmann faaliyet gsterdii endstri
ortalamalarndan ve her oran iin genel kabul grm
deerlerden yararlanlabilir.
www.somutstrateji.com

STANDART ORANLARIN BELRLENMES

Oran analizinde, hesaplanan oranlarn


karlatrlarak daha anlaml bir ekilde
yorumlanabilmesi iin kullanlan standart oranlar
balca drt farkl yntemle elde edilmektedir.
Standart oranlar unlardr:

1. Tarihi

Standart Oranlar,

2. Sektr
3. deal

veya Sanayi Standart Oranlar,

veya Hedef Standart Oranlar,

4. Bte

Standart Oranlar.
www.somutstrateji.com

Likidite Oranlar

Likidite oranlar, firmann ksa sreli borlarn


deme gcn lmek iin ve dnen varlklar ad da
verilen alma sermayesinin yeterli olup olmadn
belirlemek iin kullanlr. Hem firma yneticileri hem
de firmaya bor verenler asndan, firma bor
deme kapasitesinin bilinmesi byk nem
tamaktadr. Bu nedenle, firmann dnen varlklar
ile ksa vadeli yabanc kaynaklar arasnda bir iliki
kurularak firmann ksa dnemli borlarn
deyebilme kapasitesi belirlenmeye allr
(zdemir, 1999: 29).
www.somutstrateji.com

Cari Oran:

Dnen varlklarn ksa vadeli borlara blnmesi ile elde edilen bir
orandr. Herhangi bir zaman diliminde firmann paraya kolay
dnebilecek varlklarnn ksa vadeli borlarn demeye yetip
yetmeyeceini ler. Cari orann hesaplanmasnn bir dier amac da
net alsma sermayesinin yeterli olup olmadn belirleyebilmektir.
Doal olarak bu orann en az bir olmas beklenir.

Bu oranda birin altnda llen deerler firmann bor deme sorunu


olabileceine iaret eder. Bu orann yksek olmas iletmenin ksa
vadeli borlarn deme gcnn yksek olduunu gsterirken, bu
deerin ok yksek olmas, iletmenin elinde verimli kullanlmayan
atl fonlar bulunduu anlamna gelir. Bu durum iletmeye fon
salayacak olan kurumlar tarafndan olumlu olarak alglanrken,
iletme asndan baktmzda, iletmenin daha fazla kar edebilecek
iken dk kar marjyla almasna neden olur.

www.somutstrateji.com

Likit (Asit-Test) Oran:

Bilno kalemleri, likidite dzeyine gre sraland kabul edildiinden


stoklar, nakit ve alacaklara gre daha az likit varlklardr. Firmann ksa vadeli
borlarn deme gcn doru tespit edebilmek iin, ksa vadede nakde
dnebilecek varlklar ile ksa vadeli bor arasndaki ilikinin
incelenmesinde dnen varlklar ierisinde stoklarn dikkate alnmas yanltc
olacaktr. Bunun iin, cari orann dnen varlklar ierisinde stoklar hari
tutularak, hesaplanmasna asit-test oran ad verilmektedir (Ercan ve Ban,
2005: 39).

Asit-test orannn genel olarak 1 olmas yeterli grlmektedir. Bu orann


1olmas firmann ksa vadeli borlarn tamamnn nakit ve sratle paraya
evrilebilir deerlerle karlayabileceini gsterir. Ancak, orann 1den kk
veya 1e eit olmas her zaman firmann likidite durumunun kt veya iyi
olduunun bir gstergesi deildir. nk, likidite oranlarnn
deerlendirilmesinde, stok devir hz, alacaklarn tahsil sresi, stoklara olan
bamllk ve dier baz faktrlerin de gz nnde bulundurulmas gerekir
(Akdogan ve Tenker, 2001: 614). Asit test orannn d trendinde olmas
stoklarn giderek yavaladna kant tekil edebilir. Stok tamayan firmalar
www.somutstrateji.com
iin bu orann bir anlam yoktur. rnein hizmet firmalarnda asit test oran

Nakit Oran:

Disponibilite oran olarak da bilinen nakit oran, iletmenin hazr


deerleri ile ksa vadeli borlarn ne lde karlayabildiini
belirlemede kullanlr. Nakit oran gerek cari oran gerekse likidite
oranna gre daha duyarldr. Bir an iin faaliyetlerden salanan fon
girilerinin durmas ve alacaklarn tahsil edilememesi halinde, dier
dnen varlklar ile iletmenin ksa vadeli borlarn deyip
deyemeyecei konusunda analizciye bir fikir verir. Nakit Oran
aadaki forml yardmyla hesaplanabilir:

Btn likidete oranlarnn trendine baktmz zaman art trendi her


zaman pozitif olarak deerlendirilmelidir. Likidite oranlarnn
dkl iletme sermayesi ihtiyac yksek olan yani alacak tahsil
sresi uzun olan ve ok fazla stok tamak zorunda olan firmalar iin
daha yksek risk anlamna gelecektir (Seval, 2006).

www.somutstrateji.com

Finansal Yap (Kaldra) Oranlar

Kaldra oranlar, firmann finansmannda yabanc


kaynaklardan ne derece yararlandn ortaya koyan
oranlardr. Yabanc kaynaklar ile zkaynaklar
arasndaki ilikiyi gsteren bu oranlar firmann
olumlu bir ekilde finanse edilip edilmedii, kredi
verenlerin emniyet paynn yeterli olup olmad
sorunlarna cevap verir. zsermaye, kredi verenler
iin bir emniyet marj nitelii tamaktadr (Ercan ve
Ban, 2005: 43).

www.somutstrateji.com

Borlarn Aktiflere (Kaldra) Oran:

Bu oran, firmann aktiflerinin ne kadarlk ksmnn yabanc


kaynaklarla finanse edildigini gsterir. Kaldra oran olarak da
bilinen bu oran, tm bor toplamnn aktif toplamna blnmesi
suretiyle hesaplanr (abuk ve Lazol, 2004:198).

Bu oran yorumlanrken, sektr ortalamasyla karlatrlarak bir


sonuca varlmaldr. Sektr ortalamasnn zerinde bir oran, irketin
sektrdeki dier firmalara oranla daha fazla borlu olduunu
gsterecektir, bu da olumsuz bir gelime olarak deerlendirilebilir.
Sz konusu bu orann yksek olmas, firmann speklatif tarzda
finanse edildiini, kredi verenler asndan firmann emniyet marjnn
dar olduunu gsterecektir. Bu da, firmann yksek faiz yk altna
girdii, dolaysyla faiz ve anapara geri deme ykmll
esnasnda firmann skntya debilecei eklinde
yorumlanabilecektir. Tabi ki borluluk oranlar yannda, faaliyet
oranlar ve karllk oranlarn da birlikte deerlendirmek analizciye
daha doru bilgiler retecektir.

( )

www.somutstrateji.com

Borlarn zsermayeye Oran:

Ksa vadeli ve uzun vadeli bor toplamnn z sermayeye


orandr. Toplam borlar ile zsermaye arasndaki iliskiyi
belirleyen bu oran, hem ksa hem de uzun vadeli
analizde nemli bir yer tutmaktadr.
=
( + )

Bu oran ne kadar yksekse firmann iflas riski de odenli


artacaktr. Orann art trendinde olmas olumsuz bir
gelime olarak yorumlanr. Dier taraftan, firmaya kredi
salayanlar bu orann dk olmasn tercih edecekken
firmann ortaklar ise, finansal kaldratan faydalanmak
iin bu orann yksek olmasn isteyeceklerdir.
www.somutstrateji.com

Maddi Duran Varlklarn zsermayeye


Oran:

Bu oran zkaynaklarn ne kadarlk ksmnn maddi


duran varlklarn finansmannda kullanldn
gsterir. Bu orann hesaplanmasnda maddi duran
varlklarn amortisman dlr. Bu orann
yorumlanmasnda zel durumlarn (rnegin, kiralk
duran varlklarn bulunmas) dikkate alnmas gerekir.
Orann 1den kk olmas, maddi duran varlklarn
tmnn zsermaye ile karlandn gsterir. Bu
oran su formlle hesaplanabilir (etiner, 2005: 147):
=

www.somutstrateji.com

Ksa Vadeli Borlarn Toplam Borlara


Oran:

Bor genelde riskli bir kaynaktr. Ancak ksa vadeli bor, ksa vadede
deme ykmll gerektireceinden uzun vadeli borca oranla
daha da risklidir. Bu nedenle, toplam borcun iinde ksa vadeli
borcun paynn izlenmesi finansal analiz asndan nemli bir aama
olarak karmza kmaktadr. Bu orann sektr ortalamasnn
zerinde olmas ve srekli bir art trendi gstermesi olumlu bir
gelime olarak alglanmaz.

Toplam ksa vadeli borlar ierisinde ise en riskli olan finansal


bortur. Bunun nedeni finansal borcun en yksek maliyetli bor
olmasdr. Dier borlar finansal borca gre ya daha dk
maliyetlidir ya da tamamen maliyetsizdir. Toplam ksa vadeli borlar
yksek bir firmann ayn zamanda finansal bor orannn yksek
olmas irketin ksa vadeli finansal ykmllklerini yerine getirmede
zorlanacan gsterecektir (Seval, 2006).

www.somutstrateji.com

Faaliyet Oranlar

Faaliyet oranlar bilano kalemleri ile genellikle gelir tablosundaki en


nemli kalem olan satlar kalemi arasnda iliki ararlar. Bu oranlar,
firmann faaliyetlerinde kulland varlklarn etkili bir biimde iletilip
iletilmediini llmede yararlanlan oranlardr. Varlklarn ne denli
etkin kullanldn gsteren bu oranlara ayn zamanda verimlilik
oranlar veya devir hz oranlar da denilmektedir. Bir firmada
etkinlikten sz edebilmek iin etkinlik sresi kavramnn ortaya
konmas gerekmektedir. Etkinlik sresi, imalat iletmelerinde bir
maln hammadde olarak, ticaret iletmelerinde ise maml olarak
almndan paraya dnmesine kadar geen sreyi gstermektedir.
Alacak tahsil sresi ve stok dnm sresinin bileiminden oluan
ekinlik sresi faaliyet dngsnn zaman asndan uzunluunun bir
gstergesidir. Firmann alacaklarn etkin bir ekilde tahsil edip
edemedii, yeterli miktarda stok ve alma sermayesi bulundurup
bulundurmad, duran varlklarn etkin kullanp kullanmad faaliyet
oranlar ile analiz edilecektir.

www.somutstrateji.com

Alacak Devir Hz

Alacak devir hz, alacaklarn tahsil edilebilme kabiliyetini gsteren bir


ldr. Bir firmann alacaklar, uygun bir sre iinde alnabildii
takdirde, likiditesi yksek deerler olarak kabul edilmektedir (Akg,
1994: 43). Alacak devir hz, iletmelerin ticari alacaklarn tahsil etme
kabiliyetini len ve bir yl ierisinde alacaklarn ka defa tahsil
ettiini gsteren bir orandr.
Alacak devir hz normalde aadaki ekilde hesaplanr:

Yukardaki formlde de grlecei zere, oran hesaplarken aslnda


kredili olarak yaplan satlar rakam kullanlmaktadr. Fakat, gelir
tablosunda kredili satlar ayrca bir kalem olarak gsterilmediinden,
bu sat rakamna ulaamayan analizciler net satlar rakamn
kullanarak aadaki ekilde bu oran hesaplayabilirler:

www.somutstrateji.com

Orann deerlendirmesini yaparken irketin gemi


dnemleriyle (trendi) ve ayn sektrdeki benzer irketlerle
veya sektr ortalamasyla karlatrmak gerekmektedir.
Alacak devir hznn dk olmas iletmenin rekabet
gcnn az olduunun, alacak tahsilatnda glk
ekildiinin, belirlenmi etkin bir tahsilat politikasnn
olmadnn, vadeli sat yaplan mterilerde seici
davranlmadnn gstergesi olabilir.
Ortalama alacak tahsil sresini hesaplarken ise bir yl
ierisinde kabul edilen faaliyet gn saysn (genelde 365
veya 360) alacak devir hzna oranlarz. Alacak tahsil
sresi ne kadar ksa olursa, irketin alacaklarn nakde
evirme gcnn yksek olduu alglanr ve irket
asndan olumlu olarak yorumlanr.
=

365

www.somutstrateji.com

Stok Devir Hz

Stok devir hz, stoklarn bir yl ierisinde ka defa nakte


dntn gsteren bir orandr. Stok devir hz analizinde
ama; stoklarn firma tarafndan ne kadar hzla tketildiini,
sata hazr hale getirildiini ve satldn grebilmektir.
Satlan maln maliyetinin stoklara blnmesi ile bulunan stok
devir hz oran stoklarn yl iinde ka kez yenilendiini ler
ve stok devir hznn art, stok yetersizliinden
kaynaklanmad srece, firma iin olumlu bir gelime olarak
yorumlanr.

Stok devir hz, stok politikasnn salamlg, stok


kalitesinin iyi olup olmad konusunda aydnlatc bilgiler verir.
nk, firmann ksa vadeli borlarn deyebilmesi, dnen
varlklar oluturan kalemlerden biri olarak stoklarn paraya
dnme yeteneine baldr (Usta, 2005:87).

www.somutstrateji.com

Stokta Kalma Sresi

Yl ierisinde kabul edilen faaliyet gn saysn


(genelde 365 veya 360) stokdevir hzna
oranlayarak, mallarn ortalama stokta kalma sresini
bulabiliriz. Bu orana stoklarn tkenme sresi de
denir ve aadaki ekilde hesaplanr:
365

Dier koullar ayn kalmak artyla stokta kalma


sresinin gerilemesi, firmann daha fazla kar
salamasna olanak verdii gibi, belirli bir i hacmine
ulamak iin gerek duyaca finansman ihtiyacn da
azaltr.
www.somutstrateji.com

Net letme Sermayesi Devir Hz

Daha nce de deinildi zere, net iletme sermayesi bir iletmede yer
alan dnen varlklarla ksa vadeli borlar arasndaki olumlu farktr. Bu oran,
firmann net iletme sermayesini kullanmadaki etkinliini gsterir (Aksoy,
1993). Net iletme devir hz aadaki forml yardm ile hesaplanr:

Bir firmada net iletme sermayesi devir hznn dk olmas;


iletmenin ar net iletme sermayesine sahip olduunu, stok ve alacak
devir hznn yava olduunu, iletmenin gereinden fazla nakit deere sahip
olduunu gsterebilir.Dier taraftan, orann yksek kmas etkin bir iletme
sermayesi ynetimi sonucu olabilecei gibi yetersiz iletme sermayesi
sonucu da olabilir. Ayrca, bu orann yksek olmas, net iletme sermayesinin
verimli kullanldnn bir gstergesi olsa bile, verimlilik ayn zamanda
karllkla sonulanyorsa nem tar. Bu iki nedenden dolay, net iletme
sermayesi devir hzn yorumlarken likidite ve karllk oranlarna da bakmakta
fayda vardr.

www.somutstrateji.com

Aktif Devir Hz

Bu oran, varlklarn ka kat sat yapldgn


gsterir. Aktif devir hznn yksek olmas olumlu
olarak yorumlanr. Ancak, tek basna firma krllgn
garanti etmez (Lazol, 2004: 74). Aktif devir hz,
irketlerin sahip olduklar varlklar (toplam aktifler) ile
yarattklar sat hacmi baarsn len bir orandr

Varlklara ar yatrm yaplp yaplmadn gsteren


aktif devir hz oran, aktif toplam ierisinde duran
varlklarn nemli bir yer tutuu iletmelerde nispeten
daha dk kacaktr.
www.somutstrateji.com

zkaynak Devir Hz

irket ortaklarnn balad zsermayeye karlk irketin


ne kadar sat gerekletirdiini gsteren bu oran daha
ok hissedarlar ilgilendirir. zkaynaklarn ne denli verimli
kullanldn gsteren zkaynak devir hz aadaki
ekilde hesaplanr:

Orann yksek olmas, iletmenin zkaynaklarn verimli


kullandn gsterebilecei gibi, faaliyetlerinin byk
lde borlanma suretiyle finanse edildiinin de bir
gstergesi olabilir. Orann dk olmas ise iletmenin z
kaynaklarn etkin kullanamad ve faaliyet seviyesinin
gerektirdiinden daha fazla zsermaye ile finanse
edildiini iaret edebilir.
www.somutstrateji.com

Ticari Bor Devir Hz

Satlan Maln Maliyetininnin ticari borlara blnmesiyle


bulunan bu oran, firmann kendisine mal satanlara olan
ticari borcunu yl iinde ka kez dediini gsterir. Bor
devir hznn yavalamas aktif kalemlerindeki
yavalamann tersine olumlu addedilir. nk maliyetsiz
veya dk maliyetli bir kayna yani ticari borcu daha
uzun srelerde kullandn gsterir (Seval, 2006).

Ticari bor deme sresi ise yl ierisindeki faaliyet gn


saysnn (genelde 365 veya 360) ticari bor devir hzna
blnmesi ile bulunur:

365

www.somutstrateji.com

Nakit evirim Sresi

letmeler mamul satlarnda alacaklarna vade


imkan tandklar gibi, satn almlarnda da vade
imkanndan yararlanmalar mmkndr. Bu durumda
nakdin tekrar nakde dnmesi iin geen sre,
etkinlik sresinden ticari bor deme sresinin
dlmesi ile bulunur. Nakit evirme sresi, firmann
iletme sermayesine yatrlm fonlarnn paraya geri
dn zamann ler. Nakit evirme sresindeki
art firmann temel likiditesinde bir ktlemeye, bir
azalma ise firmann likiditesinin gelitiine iaret eder
(zdemir, 1999).

www.somutstrateji.com

Nakit evirim Sresi


Alacaklarn
Tahsil Sresi

Stok Tutma Sresi

Ticari Bor
deme
Sresi

demenin
Yaplmas

NAKDE DNME DNGS

rnn Satlmas

www.somutstrateji.com

Karllk Oranlar

Karllk oranlar iletmenin faaliyetleri sonucunda ulat


baar seviyesini gsteren oranlardr. Bu oranlar ile daha
ziyade ortaklar ve potansiyel yatrmclar ilgilenir.
Bir iletmenin elde ettii karn ll, yeterli, tatmin edici
olup olmad konusunda deerlendirme yaparken, (i)
sermayenin alternatif kullanl alanlarnda
salayabilecei gelir, (ii) genel ekonomik koullardaki
gelimeler, ekonominin dnemsel olarak iinde
bulunduu evre, (iii) ayn endstri kolundaki benzer
firmalarn kar oranlar, (iv) ilgili firmann elde etmi olduu
karlarn son yllarda gstermi olduu eilim gibi
etmenler gz nnde tutulmaldr (Akg, 2001:231).
www.somutstrateji.com

Brt Kar Marj

Bu oran, irketin satt rnlerden ne lde kar ettiini


gsterir. Dier bir ifadeyle brt sat kar, sirketlerin
satlar ile satlarn maliyeti arasndaki olumlu farktr.
Brt sat karnn toplam satlara oranlanmasyla
bulunan bu oran adet bazndaki sat miktarndan
bagmsz olduundan, irketin kar hakknda bir bilgi
vermekten ok rekabet gcnn seyri ve dier firmalarla
karlatrma imkan tanmaktadr.

Brt kar orann ayn sektrde faaliyet gsteren dier


firmalarn karllk oranlar ile karlatrlmak daha doru
yorum yapmay salayacaktr ve orann yksek olmas
iletme lehine bir gelimedir.

www.somutstrateji.com

Faaliyet Kar Marj

Faaliyet karll, faaliyet karnn satlara oran


seklinde hesaplanmaktadr. Bundan dolay, brt kar
marjndan farkl olarak irketlerin sat faaliyetleri ile
ilgili giderleri de dikkate almaktadr. Yani, faaliyet
karll brt kar marjnn gelimis bir ekli olarak
deerlendirilebilir. Faaliyet giderlerinin satlar
iindeki paynn azalmas faaliyet kar marjn
iyiletirir.

www.somutstrateji.com

Net Kar Marj

Net dnem karnn satlara blnmesi yoluyla


hesaplanan bu oran, iletmenin genel verimlilii
konusunda bir bilgi verir.

Net dnem kar, iletmenin tm gelir ve giderlerini


ierdiinden, iletmeyle ilgili her trl politika (iletme ve
finansman) ve kararlarn sonularn ierisinde barndrr.
Oran yorumlanrken, irketin gemi dnemdeki rasyosu,
sektr ortalamas ve hedefler ile karlatrlmas gerekir.
Bu kar marj orannn yksek kmas iletme asndan
olumlu deerlendirilirken, orann yan sra tutarsal
(byklk) olarak da karn yeterli olup olmad analizci
tarafndan dikkate alnmaldr.
www.somutstrateji.com

Aktif Karll

Aktif krllk oran, varlklarn firmada ne lde


verimli kullanlp kullanlmadn lmeye yarayan
bir orandr (Akdogan ve Tenker, 2005: 639).
Esasnda aktif karll, faiz ve vegi ncesi kar
(FVK) marj ile aktif devir hznn bir birleimidir.
=

Bu orann yksek olmas firma asndan olumlu


yorumlanr, fakat bu oran deerlendirilirken frsat
maliyetine de baklmaldr.
www.somutstrateji.com

zsermaye Karll

Ortaklarn iletmeye kaynak olarak koymu ve


brakm olduklar fonlarn bir birimine den karll
len bu oran, iletme ynetiminin kullanmna
braklm olan bu fonlarn getirisinin llmesi ve
ynetimin baar derecesinin belirlenmesi
bakmndan nemli bir gstergedir.
Net karn zsermayeye blnmesi ile bulunan
zsermaye karll oran, firma kaldratan olumlu
yararlanyorsa, aktif karllndan daha yksek
olmas gerekir (Seval, 2006).

www.somutstrateji.com

Vaka 1
Toplam varlklarnzn 1,000 TL olduunu ve bunlarn
%100 zsermaye ile finanse edildiini varsayalm.
Varlklarnzdan 500 TL gelir elde ederken,
faaliyetlerinizden dolay 400 TLlik de gidere
katlanyorsunuz. Yani, Toplamda 100 TL kar
ediyorsunuz..

100
1000

Her 1 TLlik varlk


iin 10 kuru kar
Elde ediyorsunuz

ROA = 10%
%100 zsermaye ile finanse edildiinden
ROE www.somutstrateji.com
= 10%

Vaka 2
imdi ise 1000 TLlik varlklarmzn 700 TLlik ksm
zsermaye ile, 300 TLlik ksm ise %8 faizli bor ile
finanse edilmi olsun. 500 TL gelir elde ederken,
faaliyetlerinizden dolay 400 TLlik de gidere
katlanyorsunuz. Yani, Toplamda 100 TL FVK
ediyorsunuz.. Ve faiz sonras karnz 76 TL oluyor.
zsermaye getirisini artrmak iin
borcun kaldracndan yararlanyoruz.

ROE = 10.9%

76
700

Hissedarn paras
(z sermaye)

700
Toplam Varlk

300
Kreditrn paras
(Finansal Bor)

1000

100
1000

Yatrdnz 1TL, 10.9


kuru kar elde etti.
Her 1 TLlik varlnz ise
Faiz ncesi 10 kuru kar
salad
ROA = 10%

ROA>borcun mliyeti
10%
8% www.somutstrateji.com
Bundan dolay %2 zsermayeye ek getiri

Vaka 3
imdi yine 1000 TLlik varlklarmzn 700 TLlik ksm
zsermaye ile, 300 TLlik ksm ise %8 faizli bor ile
finanse edilmi olsun. Fakat 500 TL gelir elde ederken,
faaliyetlerinizden dolay 500 TLlik de gidere
katlanyorsunuz. Yani, Toplamda 0 TL FVK
ediyorsunuz.. Ve faiz sonras zararnz -24TL
zsermaye getirisini artrmak iin
borcun kaldracndan yararlanyoruz.

ROE = -3.4%

-24
700

Hissedarn paras
(z sermaye)

700
Toplam Varlk

300
Kreditrn paras
(Finansal Bor)

1000

0
1000

Yatrdnz 1TL, 3.4


kuru zarar etti.
Her 1 TLlik varlnz ise
Faiz ncesi 0 TL kar
salad
ROA = 0%

Varlklardan %0 getiri salayp, bunun zerine %8 faiz


www.somutstrateji.com
demek sermayeden
kayptr!

Vaka 4
Bu sefer de 1000 TLlik varlklarmzn 700 TLlik
ksmn zsermaye ile, fakat 300 TLlik ksmn ise %15
faizli bor ile finanse edilmi olsun. 500 TL gelir elde
ederken, faaliyetlerinizden dolay 400 TLlik de gidere
katlanyorsunuz. Yani, Toplamda 100 TL FVK
ediyorsunuz.. Ve faiz sonras karnz 55 TL oluyor.
zsermaye getirisini artrmak iin
borcun kaldracndan yararlanyoruz.

ROE = 7.9%

55
700

Hissedarn paras
(z sermaye)

700
Toplam Varlk

300
Kreditrn paras
(Finansal Bor)

1000

100
1000

Yatrdnz 1TL, 7.9


kuru kar elde etti.
Her 1 TLlik varlnz ise
Faiz ncesi 10 kuru kar
salad
ROA = 10%

(ROA<borcun mliyeti) Varlklardan %10 getiri salayp,


bunun zerinewww.somutstrateji.com
%15 faiz demek sermayeden kayptr!

yleyse, Nasl Daha Fazla Kazanrz?

nemli noktaya dikkat etmemiz lazm!

Faaliyetlerimizin verimliliini ve karlln artrarak


Varlklarmz etkin kullanarak
Finansal Kaldratan yararlanarak
Bylece zsermayenin karlln daha da artrabiliriz.

www.somutstrateji.com

Finansal Analizin nemli Bir


Boyutu: Dupont Analizi

www.somutstrateji.com

DuPont Sistemi O da ne?

DuPont karlln ana deikenden etkilendiini


ortaya koyar:
1.
2.
3.

Karllk ve verimlilik Gelirler


Aktiflerinizin kar yaratabilme gc
Finansal kaldra Kaldra

www.somutstrateji.com

Devir
Hz

DuPont Sistemi Oranlar


Gelirler

FVK
Kar Marj
Gelir

Ak
Aktif Devir
Hz

Aktif Karll
=

(-Faiz
dzeltmesi.)

Devir Hz

Investment
Stream

zsermaye

Karll

Financial
Structure
Leverage
www.somutstrateji.com

Biraz Aritmatik
Altrmas
Yapalm!
www.somutstrateji.com

DuPont Sistemi
Gelirler / Etkinlik
Faaliyet Kar Marj
Aktif Karll
X

Aktif Devir
Hz

(-Faiz
dzeltmesi.)
X

Devir Hz/Varlklarn
Kullanm

Mali Yap
Kaldra
www.somutstrateji.com

ROE

Aktif Karll=ROA
Faiz ve Vergi ncesi Kar (FVK)
ROA =
Toplam Aktif

Faaliyet Kar Marj


Faiz ve Vergi ncezi Kar
Toplam Satlar

Aktif Devir Hz

Toplam Satlar
Toplam Aktif

www.somutstrateji.com

DuPont System
Gelirler/Etkinlik

Faaliyet Kar
Marj
X

Aktif Karll

Aktif Devir
Hz

(-Faiz
dzeltmesi.)

Devir Hz/Varlklarn
Kullanm

Mali Yap
Kaldra
www.somutstrateji.com

ROE

ROE=zsermaye Karll

VK
ROE =
Toplam zsermaye

ROA=Aktif Karll

Faiz Dzeltmesi

VK + Finansman Giderleri
Toplam Aktif

Finansman Gideri.
Toplam Aktif

Kaldra Oran

Vergi ncesi Kar


Toplam Aktif

Toplam Aktif
Total zsermaye
www.somutstrateji.com

Baaba Analizi

BBN analizi; letmenin tm faaliyet giderlerini


karlayacak sat gelirlerini, Farkl sat dzeylerindeki
faaliyet karn hesaplamaya yardmc olur.
Baaba analizi, bir iletmenin toplam gelirlerinin, toplam
maliyet ve giderlerinin tamamn karlamaya baland
sat dzeyini (haslatn ) belirtir.
Temel olarak deimez giderler, deiken
giderler,satlar ve kar arasndaki ilikilerin
incelenmesinde kullanlan bir analiz tekniidir.
letmenin giderlerinin tamamnn deiken giderlerden
olumas durumunda kara gei noktasnn saptanmas
gerekmez.

www.somutstrateji.com

BBN ANALZNN
SALADII YARARLAR VE KULLANIM ALANLARI

letmelerin faaliyetlerini zarardan koruyacak en dk


hizmet sunumu ve retim miktarnn bulunmas
Yeni yaplacak yatrmlarda en dk kapasite
kullanm orannn bulunmas,
eitli hizmet ve retim miktarndaki iletme
sermaye gereksinimini ve birim maliyetlerinin
saptanmas,
Planlanan baaba noktas ile gerekleen baaba
noktasnn karlatrlmalar yaplarak uygulanan
ynetim politikalarnn deerlendirilmesi,
Hizmet ve retim, yatrm , sat fiyat, politikalar ile
ilgili kararlara yardmc olmak,

www.somutstrateji.com

BBN ANALZNN
SALADII YARARLAR VE KULLANIM ALANLARI

Sat fiyatndaki , maliyet giderlerinde ve talep


deimelerinin kara gei noktasna ve toplam kara
etkisinin bulunmas,
En karl rn trlerinin seilmesi, karl retim
birleimlerinin oluturulmas,
En dk sat fiyatnn belirlenmesi,
Kar hedeflerine ulamak iin gerekli olan i hacminin
saptanmas,
letmenin retim hacmini artrmas durumunda bu
karlayacak olan sat hacminin belirlenebilmesi
Yeni yaplacak yatrmlarda risk derecesini ve emniyet
marjn gz nnde bulundurarak en dk retim
kapasitesinin belirlenmesi,
www.somutstrateji.com

BBN ANALZNN UNSURLARI

TOPLAM GDERLER: letmenin deimez ve


deiken giderlerinin toplamdr.

SATI HASILATI: letmenin sat birimiyle birim


sat fiyatyla arplmas sonucunda bulunan
haslattr.

RETM HACM: letmenin faaliyet dzeyini


belirten miktar ve tutardr.

KATKI PAYI: Birim sat fiyatyla birim deiken


gider arasndaki farktr.

KATKI PAYI ORANI: Katk pay tutarnn sat


tutarna orandr.
www.somutstrateji.com

Grafik Yntemiyle Baaba Yntemi


Sabit Giderler:40.000TL SF:2TL DG:1,2TL
Sat Miktar
(Brim)

Deiken
Giderler(TL)

Sabit
Giderler (TL)

Toplam
Giderler (TL)

Sat
Tutarlar (TL)

Kar
(Zarar) TL

40.000

40.000

(40.000)

20.000

24.000

40.000

48.000

40.000

(24.000)

40.000

48.000

40.000

88.000

80.000

(8.000)

60.000

72.000

40.000

112.000

120.000

8.000

80.000

96.000

40.000

136.000

160.000

24.000

100.000

120.000

40.000

160.000

200.000

40.000

120.000

144.000

40.000

184.000

240.000

56.000

140.000

168.000

40.000

208.000

280.000

72.000

160.000

192.000

40.000

232.000

320.000

88.000

www.somutstrateji.com

Grafik Yntemiyle Baaba


Baaba Analizi
350.000

250.000
200.000

Deiken Giderler

kar

Sabit Giderler

150.000

Toplam Giderler

100.000

Toplam Gelirler

50.000

160.000

140.000

120.000

80.000

60.000

40.000

50.000

100.000

-100.000

20.000

0
-50.000

Kar/Zarar

zarar

Gelirler/Giderler ve Kar

300.000

Sat miktar
www.somutstrateji.com

Forml Yardmyla Baaba

40.000 40.000
BBN Miktar

50.000
2-1,2
0,8
40.000
B BN Tutar =
=100.000TL
1,2
12

www.somutstrateji.com

Faaliyet Kaldrac veya alma Kaldrac

Faaliyet kaldrac analizi iletmenin sabit giderleriyle


ilgili bir analizdir. Yksek sabit giderler iletmelerin
daha fazla sermaye kullanmas ve dolaysyla
iiliin az olmas sebebiyle daha az deiken
giderler ile faaliyet gstermesi sonucunu ortaya
kartr. Aada deiik sabit giderlere sahip olan
iletmeleri karllklar gsterilmektedir. Faaliyet
kaldra derecesi alma kaldra derecesi olarak ta
bilinmektedir.

www.somutstrateji.com

alma Kaldra Derecesi

Bir iletmenin belli bir


retim dzeyindeki
faaliyet kaldra
derecesi, vergiden
nceki kardaki greli
deimenin (FVK),
kardaki greli
deimeye yol aan
sat gelirlerindeki
deimeye blnmesiyle
bulunur

KD=

Kardaki % deime
Satlardaki % deime

FVK
KD= FVK
Satlar
Satlar
Q(P-V)
Q(P-V)-F
Q= Miktar
KD=

P= Fiyat
F= Sabit Giderler

www.somutstrateji.com

rnek:

A iletmesinin 5.000.000 TLlk sat dzeyindeki FVK


1.000.000 TLdir. letmenin satlarnn % 10 artn
dnrsek satlar 5.500.000 TL olur. Bu sat dzeyinde
iletmenin FVK 1.200.000 Tl gerekleir. Faaliyet Kaldra
Derecesi:

FVK
1.200.000-1.000.000
1.000.000
FKD= FVK

2
Satlar
5.500.000-5.000.000
Satlar
5.000.000

www.somutstrateji.com

A letmesinin Gelir Tablosu


1
Satlar

Deiim

5.000.000 5.500.000 %10

Deiken 5.000.000 3.000.000 3.300.000 %10


Giderler
x0,60

Sabit
Giderler
Toplam
Maliyet
FVK

1.000.000 1.000.000 0
4.000.000 4.300.000 %8

1.000.000 1.200.000 %20


www.somutstrateji.com

Sonu:

Faaliyet kaldra derecesinin 2 olmas 5.000.000 TL


dzeyinden itibaren satlardaki % 1lik artn FVK
% 2 artracan ifade eder. Baka bir deile bu
retim hacmindeki %10luk art karlarda % 20 lik bir
art salayacaktr.

www.somutstrateji.com

Farkl Firmalarn Giderleri ve Faaliyet


Kaldra Dereceleri

Aadaki Tablolarda firmalara ait eitli veriler


verilmitir. Bu verilerle iletmelerin faaliyet kaldra
derecelerindeki farkllklar gzler nne serilmeye
allmtr.
A Firmas

B Firmas

C Firmas

Sat Fiyat 2 TL

Sat Fiyat 2 TL

Sat Fiyat 2 TL

Sabit Giderleri:20.000 TL Sabit Giderleri:40.000 TL Sabit Giderleri:60.000 TL


Deiken Giderleri:1,5 TL Deiken Giderleri:1,2 TL Deiken Giderleri:1TL

www.somutstrateji.com

A Firmas
Sat
Miktar

Sabit
Giderler

Deiken
Giderler

Toplam
Giderler

Toplam
Gelirler

Kar veya
Zarar

20.000

20.000

-20.000

20.000

20.000

30.000

50.000

40.000

-10.000

40.000

20.000

60.000

80.000

80.000

60.000

20.000

90.000

110.000

120.000

10.000

80.000

20.000

120.000

140.000

160.000

20.000

100.000

20.000

150.000

170.000

200.000

30.000

120.000

20.000

180.000

200.000

240.000

40.000

www.somutstrateji.com

A Firmas
300.000
250.000

Gelirler ve Giderler

200.000
Sabit Giderler

150.000

Toplam Giderler
Kar veya Zarar

BBN

100.000

Toplam Gelirler

80.000
50.000

20.000
0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000 120.000

-50.000
Sat Miktar (Birim)

www.somutstrateji.com

B Firmas
Sat
Miktar

Sabit
Giderler

Deiken
Giderler

Toplam
Giderler

40.000

40.000

-40.000

20.000

40.000

24.000

64.000

40.000

-24.000

40.000

40.000

48.000

88.000

80.000

-8.000

60.000

40.000

72.000

112.000

120.000

8.000

80.000

40.000

96.000

136.000

160.000

24.000

100.000

40.000

120.000

160.000

200.000

40.000

120.000

40.000

144.000

184.000

240.000

56.000

www.somutstrateji.com

Toplam
Gelirler

Kar veya
Zarar

B Firmas
300.000
250.000

Gelirler ve Giderler

200.000
150.000

Sabit Giderler
Toplam Giderler

100.000

Kar veya Zarar

BBN

Toplam Gelirler

50.000

40.000
0
0

20.000

40.000

60.000

80.000 100.000 120.000

-50.000
-100.000
Sat Miktar (Birim)

www.somutstrateji.com

C Firmas
Sat
Miktar

Sabit
Giderler

Deiken
Giderler

Toplam
Giderler

60.000

60.000

-60.000

20.000

60.000

20.000

80.000

40.000

-40.000

40.000

60.000

40.000

100.000

80.000

-20.000

60.000

60.000

60.000

120.000

120.000

80.000

60.000

80.000

140.000

160.000

20.000

100.000

60.000

100.000

160.000

200.000

40.000

120.000

60.000

120.000

180.000

240.000

60.000

www.somutstrateji.com

Toplam
Gelirler

Kar veya
Zarar

C Firmas
300.000
250.000

Gelirler ve Giderler

200.000
150.000

Sabit Giderler

BBN

Toplam Giderler

100.000

Kar veya Zarar


Toplam Gelirler

50.000
0
0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000 120.000

-50.000
-100.000
Sat Miktar (Birim)

www.somutstrateji.com

Faaliyet Kaldra Derecesi

Yukardaki B firmasnn 100.000 birim sat


miktar ile ilgili rnek formlle zersek:

100.000(2-1,2)
KD=
=2
100.000(2-1,2)-40.000
Bu sonu B iletmesinde sat tahmini 100.000
birimden %1 lik sapt taktirde karlln %2
sapaca anlamna gelmektedir.
Yukardaki forml kullanlarak firmann 80.000
birimlik sat miktar iin alma kaldra dereceleri
A firmas iin 2, B firmas iin 2,7, C firmas iin 4
bulunacaktr. Aadaki tabloda rnek daha ayrntl
aklanacaktr.
www.somutstrateji.com

Karlatrma
A Firmas

B Firmas

C Firmas

1)80.000 birimde
net faaliyet kar

20.000

24.000

20.000

2)100.000 birimde
net faaliyet kar

30.000

40.000

40.000

3)Net Faaliyet
Karndaki %
deime (1-2)/2

% 50

% 67

%100

Sat
Miktarndaki
deime

% 25

%25

%25

Faaliyet
Kaldra
Derecesi

2,7

www.somutstrateji.com

Sonu:

Dolaysyla, sat tahmini 80.000 birimden % 1 farkl


olursa kar; A iletmesinde % 2, B iletmesinde %
2,7, C iletmesinde % 4 farkl olacak demektir.
nk C2de sabit giderler daha fazladr.

www.somutstrateji.com

Finansal Kaldra ve Finansal Kaldra


Derecesi

Finansal ynetici yapaca yatrmn verimini kullanaca


fonun maliyetinden yksek olmak artyla bor ve
zkaynak arasnda seim yaparken zellikle maliyeti
daha dk olan tercih edecektir. ayet borlanmann
maliyeti daha dkse (ki genellikle byledir) ynetici
ihtiya duyaca fonlar borlanarak salayacak ve
bylece z sermayenin karll artacaktr. Bylece bor
kullanm artka toplam sermayenin maliyeti azalrken z
sermayenin kar ykselecektir. Buna Finansal Kaldra
denilmektedir.

www.somutstrateji.com

Finansal Kaldra

Bortan faydalanma olarak ifade edilen finansal


kaldra iki ekilde tanmlanmaktadr:

Toplam borlarn toplam aktiflere oran = Borlar/Varlklar


Toplam borlarn z sermayeye oran = Borlar/ zsermaye

www.somutstrateji.com

rmek:

Mesela 100 TL toplam aktifi 50 TL toplam borcu olan


bir iletmenin finansal kaldrac;
Borlar/Varlklar = 50

=%50
100
Borlar/ zsermaye = 50
%100
50
rnek 2: Faiz ve vergiden nceki kar 4.000 TL olan bir
iletmenin 10.000 TLlk aktiflerini aadaki gibi (1) tamamn
z kaynak ile (2) %20sini bor,%80 zkaynak ile ve (3) %50si
bor %50si zkaynak ile olmak zere deiik ekilde
finanse ettiini dnrsek; grld gibi bor kullanm
finansal kaldra arka z sermayenin karll artmaktadr.
www.somutstrateji.com

Finansal Kaldra Derecesi


1. Finansal
Yap

2. Finansal
Yap

3. Finansal
Yap

Pasifler
Bor

2.000

5.000

10.000

80.000

50.000

Bor/Varlklar

0%

20%

50%

Bor/zkaynaklar

0%

25%

50%

100

80

50

4.000

4.000

4.000

200

500

Vergiden nceki kar

4000

3800

3500

Kurumlar vergisi %35

1400

1330

1225

Vergiden Sonraki net kar

2600

2470

2275

26

30,875

45,5

z Sermaye
Finansal Kaldra

Hisse Senedi Says


FVK
Faiz% 10

Hisse Bana Kar

www.somutstrateji.com

Finansal Kaldra Derecesi

Kullanlan bor miktar z sermayenin karll zerindeki


balangta az olduu halde borla finanslamay
artrdka bu etki artar. te bu etki derecesini len
rakama finansal kaldra derecesi denilmektedir. Yani faiz
ve vergiden nceki karda meydana gele yzde bir
deiimin hissedarlarn karnda meydana getirdii yzde
deiime finansal kaldra derecesi denilmektedir.
HBK
FKD = HBK
yada
FVK
FVK

FVK
FVK-Borlanma Giderleri

www.somutstrateji.com

rnek: Faiz ve vergiden nceki kar 400 TL olan ve


borlarna 70 TL deyen bir iletmenin Finansal
Kaldra Derecesi

FKD =

400
= 1,21
400-70

Bunun anlam; iletmenin faiz ve vergiden nceki


kar mesela %10 artarsa hissedarlarn kazanc
%12,1 artar demektir.
kinci olarak gelecek dnem iin tahmin edilen faiz
ve vergiden nceki kazanta % 1lik bir yanlma
olursa hissedarlarn karnda % 1,21 yanlma olur
anlamndadr.
www.somutstrateji.com

Sonu:

Bylece borca hi yer vermeyen dolaysyla faiz


gideri sz konusu olmayan bir iletmenin finansal
kaldra derecesi1 olacak bor artka faizde
artacandan finansal kaldra derecesi
ykselecektir. Finansal kaldra derecesinin
bykl nispetinde z sermayenin karll
artacaktr. Finansal kaldra derecesinin yksek
oluu iletmenin Finansal adan risk tadn ifade
eder.

www.somutstrateji.com

Birleik Kaldra Derecesi

Birleik kaldra derecesi hisse bana kardaki


deiikliin satlardaki deiiklie blnmesi
yoluyla bulunur. Birleik kaldra derecesi ayn
zamanda alma kaldra derecesi ile finansal
kaldra derecesinin arpmlarna eittir.

Birleik Kaldra =

HBK
HKB
Satlar
Satlar

www.somutstrateji.com

You might also like