Professional Documents
Culture Documents
01 Hazrlk
erik Hazrlanmas
Sunuma Hazrlk
02 erik Biimi
ekl Kurallar
12
Grsellik
20
03 Sunum An
26
04 Sk Yaplan Hatalar
30
4
10
01
4
HAZIRLIK
ERK HAZIRLANMASI
Sunumla ilgili en nemli i ieriin hazrlanmasdr. Size gre
nemli ve ilgi ekici bilgilerin, dinleyici kitlesini gzeterek
seilip dzenlenmesi sunumunuzun baarsn da belirler.
Bu blmde, sunumunuzu hazrlarken yararlanabileceiniz
anahtar bilgiler yer alyor.
Sunumunuz
dinleyici odakl
olmaldr.
Sunum, dinleyiciler iindir. Kendi erevenizden kp, anlatacanz konuya
dinleyicinin gznden bakabilmelisiniz.
ncelikle dinleyici kitleniz kim?
rnein sunumunuzu akademisyenlerden oluan bir toplulua
yapacaksanz; dinleyicileriniz arlkl olarak hangi blge/il,
niversite, blmlerden oluuyor? Anlatacanz konudaki bilgi ve
ilgi seviyeleri ne?
Dinleyici kitleniz hakknda bilgi edindikten sonra, konunuz ile dinleyiciler
arasndaki balanty kurmalsnz.
Konunuz dinleyiciler iin nemli mi? nemliyse neden nemli?
Sunumunuz sonrasnda dinleyicinin hayat, dnceleri nasl
deiecek, iyileecek? Dinleyicinin konunuzla ilgili temel sorunlar,
merak ettikleri neler? Sunumunuzda saladnz bilgiyi dinleyici
nasl kullanacak?
Bu sorularn yantlarn net bir ekilde verebilmelisiniz.
Sunumda konumac olarak rolnz, dinleyiciyi sunumunuzu daha kolay,
daha hzl anlayabilmesi iin ynlendirmektir. Dolaysyla barolde dinleyici
vardr, onlar iyi tanmalsnz.
Dinleyici kitlenizi ve sunumunuzun dinleyici iin nemini belirledikten sonra
kendinize unu sormalsnz: Bu sunumu neden yapyorum, amacm ne?
Eer kendinizi dinleyici yerine koyarak Bu sunum benim ilgimi eker miydi?
diye sorduunuzda cevabnz hayr ise, o zaman ana mesajnz yeniden
deerlendirmeniz gerekebilir.
Konumac Paradoksuna
dp, elinizdeki tm
bilgiyi sunuma aktarmayn.
Yalnzca dinleyici iin kritik olan, onun hayatn, algsn ya da
davranlarn deitirebilecek bilgileri sunuma ekleyin.
Sizce ilgi ekici ve nemli olan tm bilgiyi sunumunuza koyarsanz, dinleyiciler
iin bu nemli bilgilerin tm vasat hale gelecektir. Konumac Paradoksu
(Presenters Paradox) olarak adlandrlan bu durumda, dinleyici iin grece
vasat/ilgisiz olan bilgi, nemli bilgilerin de deerini drr ve yaratmak
istediiniz etkiyi azaltr.
Dolaysyla dinleyici iin anlaml olmayan tm bilgiyi sunumdan karmalsnz.
%90
%99
Sunumunuzun %90n
dinleyicilerin %99u
anlayabilmelidir.
Anlattklarnz, dinleyicinin anlayabildii kadardr. Teknik terimler, yabanc
dillerdeki ifadeler, dinleyiciye yabanc jargonlar alm yazlmayan ksaltmalar
vb. dinleyicinin ilgisini datr ve dinleyiciyi sunumdan uzaklatrr.
Sunumunuzun %90n, salonun neredeyse tamamnn anlayabilecei bir
dilde ifade etmelisiniz. Terim kullanmanz gereken durumlarda, bu terimi
yine onlarn anlayabilecei ekilde, aina olduklar gndelik kavramlarla
aklamalsnz.
rnein, Steve Jobs iPodun tantmn yaparken cihazn hafzasn 5GB olarak
belirtseydi ounluun kafasnda bir ey canlanmayacakt. Jobs 5GB yerine
1000 ark diyerek, hem dinleyicilerin ilgisini ekti hem de verdii bilginin
anlalr olmasn salad.
Problemin tanm
Ynteminiz
Sonular
Proje zeti
01
10
HAZIRLIK
SUNUMA HAZIRLIK
Sunum heyecan ile ba etmek baz insanlar iin
dnldnden zordur. Heyecannz yattrmaya ve
dikkatinizi sunuma younlatrmanza yardmc olacak baz
nerileri bu blmde bulabilirsiniz.
11
Hislerinizi pozitif duygularla ifade edin, heyacan ile gerginlik farkl eylerdir
ve sunum ncesinde heyecanlanmak gayet normaldir.
02
12
ERK BM
EKL KURALLAR
Etkili slaytlarn srr basitlik, az yaz-ok grsel kullanm ve slaytlar
arasndaki grsel uyumdan geer. Bu sebeple, slaytlarnzn
her birinde ayn fontun, ayn ya da benzer renklerin ve benzer
byklkte yaz karakterlerinin kullanm ieriin etkili iletiiminde
nemlidir.
Bu blmde TBTAK temsilen yaplan sunumlarda uyulmas
gereken ekli kurallar ile slaytlarnzn anlalabilirliini artracak
nerileri bulabilirsiniz.
13
BALIK
Birinci dzey maddeler iin en fazla 28
punto
60 szck
yer almaldr.
Grsel
iermeyen
slaytlarda en fazla
6 adet
madde
kullanlmaldr.
14
BALIK
Alt Balk
Slayt ierikleri
iki yana
yaslanmamal,
sola yasl olarak
kullanlmaldr.
Balklar ak
ve net olmal
ve tek bir satr
gememelidir
(tercihen
en fazla 5
kelimeden
olumaldr).
Slaytta bilgi ve mesajlar ileten metinlerin yazmnda siyah (RGB 0,0,0) ve/veya
lacivert (RGB 0,32,96), bordo (RGB 192,0, 0) renkleri kullanlmaldr.
15
Balk
Balk
Bir slaytta
tercihen en
fazla iki farkl
yaz bykl
kullanlmaldr.
Slayt ieriindeki
maddeler,
iki satr
gememelidir.
yi ve Kt rnekler
16
Y RNEK
Balk 28 Punto ve
maksimum 5 kelime
24 punto
22 punto
ve 3 seviye
ierik
KT RNEK
Balk 5 kelime snrn am
Yazlar mesaj
eklinde deil cmle
eklinde kullanlm
Maksimum 6 dzey
madde snr alm
ok fazla yaz
kullanlm
Grsel
kullanlmam
17
Y RNEK
Mesaj, ksa ve net olarak, cmle
eklinde ifade edilmi
Yaz-grsel
dengesi
salanm
Mesajla
alakal grsel
kullanlm
KT RNEK
Slaydn mesaj net ifade edilmemi
Yazlar
kutularn
dna tam
ok
youn bilgi
paylalm
ok fazla
ve birbiriyle
ilgisiz grsel
kullanlm
Kaynaka ve
notlar ksmnda
11 puntodan
kk punto
kullanlm
18
Y RNEK
Bo alanlar korunmu
Konuyla ilgili, uygun sayda grsel kullanlm
Yazlar az ve okunur
KT RNEK
Youn yaz ve grsel kullanlm
Mesaj
ieren
ifadeler
yerine
cmleler
kullanlm
Grsel
anlalmyor
ve grseldeki
yazlar
okunmuyor
19
Y RNEK
Yaz ve
grselin
birlikte
kullanm
ile slaydn
anlalabilirlii
artrlm
Grselde
ak renk fon,
koyu renk yaz
kullanlm
Yazlar cmle
deil anahtar
kelimeler eklinde
kullanlm
ne karlmak istenen
bilgiler koyu renk
yazlm
Bo alanlar
korunarak
dikkat ierie
ekilmi
KT RNEK
Slayt ok fazla bilgi ve yaz ieriyor
Renkli zeminde beyaz yaz kullanm gz yoruyor
Veriler dz yaz yerine grafik ya da infograf ile daha etkili
aktarlabilirdi
Grsel gereksiz
kullanlm,
bo alanlar
korunmal
ok fazla yaz
kullanlm
Satr aralklar
az tutulmu
02
20
ERK BM
GRSELLK
nsanlar rendiklerinin %75ini grerek, %13n ise duyarak
renir. Baka bir deyile, mesajnz iletmenizde slaytlarnzn
grsellii olduka etkilidir. Ancak grsel geler yalnzca
gerekten gerektiinde kullanlmaldr ve kullanmlarnn bir
amac olmaldr.
Bu blmde sunumuzun grsel iletiim gcn artracak
nerileri bulabilirsiniz.
21
Ku
Ku
%10
%65
Grselleriniz iletmek
istediiniz mesajla alakal
olmaldr.
Grselleriniz, slaytta iletmek istediiniz mesajla ilgili olmal, onu
glendirmelidir. Ssleme amal kullanlan grseller, bilgi aktarmn
kolaylatracana zorlatrr, dinleyicinin ilgisini datr. rnein Steve Jobs,
Mac Air dizst bilgisayarnn tantmnda bilgisayarn zelliklerini sralamak
yerine dinleyicilerin karsna bir zarfla karak onlar artm ve bilgisayarn
en nemli yenilii olan inceliine vurgu yapmt.
22
Grafik eitleri
arasnda mesajnz
en iyi aktaracak
grafii semelisiniz.
Aktarmak istediiniz veri seti ve vurgulamak istediiniz mesaja gre (yllar
baznda art, farkl deikenler aras iliki vb.) kullanmanz gereken grafik
eidi de deiir. Hangi grafik eidinin, hangi veri setini daha iyi aktaraca
konusunda aadaki rneklerden yararlanabilirsiniz.
izgi grafikler (line chart) yllar baznda deien eilimleri gstermede
etkilidir.
23
Stun grafikler (bar chart), belli bir an iin farkl gstergeler aras ilikiyi
gstermede etkilidir.
24
25
Grafikler, verileri
sadece aktarmamal,
kendilerini
anlatabilmelidir.
03
26
SUNUM ANI
aktarrken
27
lgi
Seviyesi
Sunum Sresi
Dinleyicilerle srekli
gz temas kurun.
Sunum annda orada olun; kendinize ve nasl grndnze deil,
dinleyiciye odaklann. Dinleyici ile gz temas kurun, srekli elinizdeki
notlara, bilgisayar ekranna ya da slaytlara bakmayn. Dikkatinizin daldn
hissettiinizde, bir dinleyici sein ve onu glmsetene ya da bayla sizi
onaylatana kadar ona odaklann (5-6 saniye).
28
kapal
ak
Kendiniz olun.
Etkileyici bir ses tonunuz ya da vcut diliniz olmayabilir ancak samimiyet
doal yeteneklerden nemlidir. Bu sebeple, iyi bir konumacy taklit etmeye
almayn. Doal iletiim stilinizi oturtun, kendiniz olun. Doal olann
sevildiini ve kabul grdn unutmayn.
29
Sahnede
durduunuz yer
nemlidir.
Sahnede dinleyicilerin sizi, sizin de dinleyicileri rahatlkla grebileceiniz bir
noktada durun. Krsnn arkasna ya da sahnenin kesine saklanmayn.
nemli bir ey syleyeceiniz zaman dinleyicilerden bir ksmna birka adm
yaklan; konuyu deitirirken ya da sessiz kalacanz anlarda ise birka adm
geri gidin.
Soru-Cevap blmne
nceden hazrlann.
04
30
SIK YAPILAN
HATALAR
Ekrandan ya da elinizdeki notlardan okumak.
Gereksiz uzun, yaz ve grsellerle dolu slaytlar kullanmak.
Ekrann nn kapatmak, dinleyiciye arkanz dnmek.
Sreye dikkat etmemek.
Konunun dna kmak.
Slaytlara syleyeceklerinizi bire bir kopyalamak.
Bilgi youn slaytlar, 10 saniyeden az sre boyunca gstermek.
Anekdot ve anlarda fazla kiisel olmak, gereksiz espriler yapmak.
31
Fazla sayda ve
farkl seviyelerde
yaz kullanm
Farkl
byklklerde
yaz puntosu
kullanlm
Grsel yok
Koyu renk
fon okumay
zorlatryor
ok fazla bilgi,
renk ve grsel
kullanm dikkati
datyor
Yazlarn altizili kullanm
okumay
zorlatryor
Renk ve grseller
konu ve amatan
bamsz
kullanlm
Birbirinden
farkl font ve
byklkte yaz
kullanm, slaydn
anlalmasn
zorlatryor ve
dikkati datyor
32
Grsel ve yaz
okunmayacak
byklkte
kullanlm
Grseller
aras iliki
anlalmyor
ok fazla renk
kullanm
dinleyiciyi
itiyor
KAYNAKA
Better PowerPoint: 6 Ways to Make Your Point, Consultants Mind
Communicating Science: A Scientists Survival Kit, European
Commission
Create a Presentation Your Audience Will Care About, Harvard
Business Review
Do and Donts of Poster Presentation Steven Block, Princeton
University
Do your Slides Pass the Glance Test, Harvard Business Review
Guide to Persuasive Presentations, Harvard Business Review
How to Give More Persuasive Presentations, TED Blog
Presentation Tips, University of Washington
Structure Your Presentations Like a Story, Harvard Business Review
The Presentation Mistake You Dont Know Youre Making, Harvard
Business Review
The Presentation Secrets of Steve Jobs: How to be Insanely in Front
of Any Audience, Carmine Gallo
The Ultimate Business Presentation Guide, Alan Radding
34