00 Genel Bilgiler

2009 Ekim
GENEL
BLGLER
00
M. Gven KUTAY
2010 Eyll
2012-11-08/Ku
00_genel_bilgiler.doc
Deitirilen yerlerin satr sonuna dik izgi ekildi.
Genel Bilgiler
NDEKLER
Birimler ve birimlerin evirisi .....................................................................................................................5
Alanlar ve arlk merkezleri .....................................................................................................................12

2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
2.10
2.11
2.12
2.13
2.14
2.15
2.16
2.17
2.18
Hacimler ve arlk merkezleri ..................................................................................................................18

3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
3.9
3.10
3.11
3.12
3.13
3.14
3.15
3.16
3.17
3.18
3.19
3.20
3.21
3.22
3.23
3.24
3.25
3.26
3.27
gen................................................................................................................................................12
Drtgen .............................................................................................................................................13
Kiriler drtgeni ................................................................................................................................13
Teetler drtgeni...............................................................................................................................13
Yamuk...............................................................................................................................................13
Paralel kenar (Rhomboid) .................................................................................................................14
Ekenar drtgen (Rhombus): ............................................................................................................14
Dikdrtgen ........................................................................................................................................14
Kare...................................................................................................................................................14
Dzenli ekenar okgen ....................................................................................................................15
Daire .................................................................................................................................................15
Daire yay..........................................................................................................................................16
Daire Kesiti .......................................................................................................................................16
Daire Dilimi ......................................................................................................................................16
Dzlem halka paras........................................................................................................................17
Daire Halkas (Dzlem yuvarlak halka)............................................................................................17
Kesik koninin anm .......................................................................................................................17
Elips ..................................................................................................................................................17
Kp ...................................................................................................................................................18
Dikdrtgen prizma ............................................................................................................................18
Prizma ...............................................................................................................................................18
gen prizma....................................................................................................................................18
Piramit...............................................................................................................................................19
Kesik Piramit ....................................................................................................................................19
Kesik Dikdrtgen Piramit (Obelisk) .................................................................................................19
Kama.................................................................................................................................................19
Silindir, taban daire..........................................................................................................................20
Silindir, taban elips ..........................................................................................................................20
Silindir, taban daire ve kesik............................................................................................................20
Silindir, kaval, boru ..........................................................................................................................20
Silindir kesiti, Silindir kama .............................................................................................................21
Birbirini kesen iki Silindir ................................................................................................................21
Koni ..................................................................................................................................................21
Koni, kesik ........................................................................................................................................22
Kre ..................................................................................................................................................22
Kre, ii bo......................................................................................................................................22
Kre kapa.......................................................................................................................................22
Kre dilimi........................................................................................................................................23
Kreden disk paras.........................................................................................................................23
Kreden karpuz dilimi ......................................................................................................................23
Elipsoid, iki kesitte elips ...................................................................................................................23
Elipsoid, Dnen elips dik kesit daire ................................................................................................24
Paraboloid, yz- ve xy-kesiti parabol .................................................................................................24
Paraboloid, dnen parabol, dik kesit daire ........................................................................................24
Paraboloid diski ................................................................................................................................24
Profiller......................................................................................................................................................25
4.1
4.2
Boru ..................................................................................................................................................25
Yuvarlak profil..................................................................................................................................27
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
5
Standart I-Profili, NPI-Profili ...........................................................................................................28

Geni kuakl standart IPB-Profili ....................................................................................................29
Dar kuakl standart IPE-Profili........................................................................................................30
Standart Kebent .............................................................................................................................31
L-Profili ............................................................................................................................................32
U profili .........................................................................................................................................33
eitli formller.........................................................................................................................................34
5.1
Kama.................................................................................................................................................34
5.2
Eik dzlem ......................................................................................................................................35
5.3
Kaygan yatak, radyal ........................................................................................................................35
5.4
Kaygan yatak, gbek ykseklii .......................................................................................................35
5.5
Kaygan yatak, eksenel ......................................................................................................................35
5.6
Yuvarlanma direnci...........................................................................................................................36
5.7
Makarada srtnme kuvveti..............................................................................................................36
5.8
Palangalar .........................................................................................................................................36
5.8.1 Sabit makarada ekme kuvveti .....................................................................................................36
5.8.2 Hareketli makarada ekme kuvveti ..............................................................................................37
5.8.3 ok makaral palanga ...................................................................................................................37
5.9
Fren veya Kaldra............................................................................................................................37
5.9.1 Dayanma noktas srtnme dzleminin stnde ..........................................................................37
5.9.2 Dayanma noktas srtnme dzleminin altnda............................................................................37
5.9.3 Dayanma noktas srtnme dzleminle ayn ................................................................................38
5.9.4 Basit fren ......................................................................................................................................38
5.9.5 Toplamal fren ..............................................................................................................................38
5.9.6 karmal fren...............................................................................................................................38
5.9.7 Srtnme katsaysnn bulunmas .................................................................................................39
5.10
krklar ............................................................................................................................................39
5.10.1
krk, basit ..............................................................................................................................39
5.10.2
krk, dili sistemli .................................................................................................................39
eitli kesittlerin alan, eilme atalet ve mukavemet momentleri .............................................................40

6.1
gen................................................................................................................................................40
6.2
Rombus .............................................................................................................................................40
6.3
Dikdrtgen ........................................................................................................................................40
6.3.1 Dikdrtgen, ortas bo...................................................................................................................40
6.4
Kare...................................................................................................................................................41
6.4.1 Kare, ii bo, kaval kare ...............................................................................................................41
6.4.2 Kare, ii yuvarlak bo...................................................................................................................41
6.5
Altgen, altke ................................................................................................................................41
6.6
Sekizgen, Sekizke..........................................................................................................................41
6.7
Yamuk...............................................................................................................................................42
6.8
Daire .................................................................................................................................................42
6.8.1 Daire yarm...................................................................................................................................42
6.8.2 Daire ii bo, Boru kesiti ..............................................................................................................42
6.8.3 Daire yarm ii bo, Boru kesiti, yarm.........................................................................................42
6.8.4 Daire dik delikli ............................................................................................................................43
6.8.5 Daire eyrek..................................................................................................................................43
6.8.6 Daire dilimi...................................................................................................................................43
6.8.7 Daire kesiti kiriten.......................................................................................................................43
6.8.8 Daire ile dikkenar aras para, Ke dikii ...................................................................................44
6.9
Elips ..................................................................................................................................................44
6.9.1 Elips, kaval, ii bo.......................................................................................................................44
6.9.2 Elips, yarm...................................................................................................................................44
6.9.3 Elips, eyrek .................................................................................................................................44
6.9.4 Elipsle dik kenarlar arsnda kalan para .......................................................................................45
6.10
Parabol ..............................................................................................................................................45
6.10.1
Parabol, yarm ..........................................................................................................................45
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
6.10.2
Yarm parabolle dik kenarlar arasnda kalan para ..................................................................45
6.10.3
Tam parabolle dik kenarlar arasnda kalan para .....................................................................45
6.11
eitli profiller ..................................................................................................................................46
eitli kesittlerin torsiyon atalet ve mukavemet momentleri.....................................................................47

7.1
Daire .................................................................................................................................................47
7.1.1 Daire ii bo, Boru kesiti ..............................................................................................................47
7.1.2 Kamal mil kesiti ..........................................................................................................................47
7.1.3 mil.................................................................................................................................................47
7.2
Elips ..................................................................................................................................................47
eitli malzemenin srtnme katsays......................................................................................................49
Bir evrakn belgelenmesi ...........................................................................................................................51
10
Hesaplama sistemi.................................................................................................................................52
10.1
Kesit yntemi iin rnekler...............................................................................................................53
10.1.1
lk belirleme; Hesaplanacak kesitin tanmlanmas ...................................................................53
10.1.2
Sistemi etkileyen F kuvvetini eksenlere gre Fx, Fy ve Fz bileenlerine ayrlmas .............53
10.1.3
Btn d kuvvetlerin arlk merkezi veya ntr eksenine getirilmesi. ....................................53
10.1.4
eitli kesitlerde Hesaplama ....................................................................................................56
10.1.4.1
Dolu kesit hesaplamas ....................................................................................................................... 56
10.1.4.2
Kaval kesit .......................................................................................................................................... 57
10.1.4.2.1 Kapal form .................................................................................................................................. 57
10.1.4.2.2 Ak form..................................................................................................................................... 58
10.1.4.3
Adacklar konstrksiyonunun hesaplanmas....................................................................................... 59
10.1.4.3.1 Normal kuvvet ve normal kuvvetten doan eilme momenti....................................................... 59
10.1.4.3.2 apraz kuvvet ve apraz kuvvetten doan torsiyon momenti ...................................................... 60
10.2
Konu ndeksi.....................................................................................................................................61
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
Birimler ve birimlerin evirisi
Tablo.1, Eski Yunan alfabesi

A a
Alfa
B
Beta
b
G
c
Gamma
D d
Delta
E
e
Epsilon
Z
z
Zeta
H e
Eta
th Teta
I
K
L
M
N
X
O
P
j
k
l
m
n
x
O
p
Yota
Kapa
Lamda
M
N
Ksi
Omikron
Pi
P
S
T
Y
F
X
r
s
t
y
f
h
psi
o
Ro
Sigma
Tau
psilon
Fi
Hi
Psi
Omega
Tablo.2, Romen rakkamlar

1
I
2 II
3 III
5
V 4 IV
6 VI
7 VII
8 VIII
10
X 9 IX
11 XI
12 XII
13 XIII
14 XIV
16 XVI
50
L 40 XL
51 LI
60 LX
64 LXIV
70 LXX
80 LXXX
100
C 90 XC
91 XCI
110 CX
109 CIX
150 CL
190 CXC
500
D 400 CD 450 LD
460 LDX
490 XD
501 DI
800 DCCC
1000 M 900 CM 950CML 990CMXC 999CMXCIX 1100 MC
2000 MM
Grld gibi Msr, Yunan ve Romallar 0 = Sfr bilmemektedirler. Avrupa sfr Araplardan, Araplarda
Hindistandan renmitir.
Tablo.3, Fiziki temel byklkler ve SI-Temel birimleri

Temel byklkler
Uzunluk
Ktle
Zaman
Elektrik akm kuvveti
Is ( termodinamik )
Ik kuvveti
Malzeme miktar
Tablo.4, Birimlerde n tak
n tak > 1
Ad
Sembol kuvvet
deka
da
10
hekto
h
102
kilo
k
103
Mega
M
106
Giga
G
109
Tera
T
1012
Peta
P
1015
Eksa
E
1018
Temel birimler
Tanm
metre
kilogram
saniye
Amper
Kelvin
Candela
Mol
Say ad
on
yz
bin
milyon
milyar
bilyon
bilyar
trilyon
Sembol
m
kg
s
A
K
cd
mol
Ad
desi
santi
mili
mikro
nano
piko
femto
atto
n tak < 1
Sembol
kuvvet
d
10-1
c
10-2
m
10-3
10-6
n
10-9
p
10-12
f
10-15
a
10-18
ok kullanlan byk saylar: Milyon 106, Milyar 109, Bilyon 1012, Bilyar 1015
Amerikada (USA) ; 109 = 1 Bilyon ; 1012 = 1 Trilyon
www.guven-kutay.ch
Say ad
onda bir
yzde bir
binde bir
milyonda bir
milyarda bir
bilyonda bir
bilyarda bir
trilyonda bir
Genel Bilgiler
Tablo.5, Sk kullanlan birimler

Tanm ve formlde gsterilii
(alfabetik sraya gre)
SI-Birimi
Dier balantlar
Tanm
Radyan
Birim
rad
asal hz
alan
radyan bl saniye
metrekare
rad/s
m2
basn
Newton bl metrekare
N/m2
devir says, frekans

enerji
n
W
bir bl saniye
Joule
1/s
j
frekans
gerilme (mukavemette)
f
,
Hertz
Newton bl metrekare
Hz
N/m2
1 rad = 1 m/m = 1
1 = / 180 rad
1 gon = / 200 rad
1/s = s-1
1a = 102 m2 = 100 m2
1ha = 104 m2 = 10 000 m2
1 Pa = 1 N/m2
1 bar = 105 N/m2
1/dak = 1/(60 s)
1 kWh = 3,6 106 j
1 j= 1Nm = 1Ws = 1kgm2/s2
1 Hz = 1/s = s-1
1 Pa = 1 N/m2
gerinme
metre bl metre
m/m
pratikte [%] ile gsterilir
Watt
1 kW = 103 W
hacim
metre kp
m3
1 l = 1 dm3 = 10-3 m3
hz
i
v
W
metre bl saniye
Joule
m/s
j
ivme, yer ekimi ivmesi
a,g
m/s2
s
s tutar
T
W
metre bl saniyenin
karesi
Kelvin
Joule
1 km/h = 1/3,6 m/s

1 kWh = 3,6 106 j
1 j= 1Nm = 1Ws = 1kgm2/s2
1 g 9,81 m/s2
ktle
Kilogram
kg
1C = 1 K
1 kWh = 3,6 106 j
1 j= 1Nm = 1Ws = 1kgm2/s2
1 g = 10-3 kg, 1 t = 103 kg
kuvvet
Newton
1 N = m g = 1 kgm/s2
moment
zgl arlk
Newton metre
kilogram / metrekp
Nm
kg/m
1 Nm = 1 j = 1 Ws
1 kg/dm3 = 10-3 kg/m3
uzunluk
viskozite (dinamik)
metre
Paskal saniye
m
Pas
1 mm = 10-3 m
1 Pas = 1 Ns/m2 = 1 kg/(sm)
Viskozite (kinematik)
metre kare bl saniye
m2/s
yol
zaman
s,f
t
metre
saniye
m
s
K
j
www.guven-kutay.ch
m = 10-6 m, mm, cm, km

1 dak = 60 s , 1 h = 3600 s
1 g (gn) = 86 400 s
1 a (sene)= 31,536 106 s
Genel Bilgiler
Tablo.6, Birim sistemleri , SI-(MKS), CGS, m kps ve fps sistemleri

Tanm
SI (MKS)
CGS
rad
rad
m kp s
fps
rad
rad
asal hz
rad/s
rad/s
rad/s
rad/s-1
alan
m2
cm2
m2
ft2
basn (Pascal)
Pa=N/m2= kg/(ms2)
g/(cms2)
kp/m2 = 10-4 at
lb/ft2
devir says
s-1
s-1
s-1
s-1
enerji
J = Nm = kgm2/s2
erg = g cm2/s2
kpm =kcal/427
lbf ft =1,285 btu
-1
-1
-1
-1
-1
frekans / asal
f,
s-1
gerilme
N/m2
dyn/cm2
kp/m2
lb/ft2
gerinme
W=J/ = kgm /s
gcm /s
kpm/s = PS/75
ftlb/s=1,815.10-3hp
hacim
m3
cm3
m3
ft3
hz
m/s
m/s
ft/s
-1
cm/s
2
J=Nm = kgm /s
a,g
m/s
J = Nm = kgm /s
m
m /s
C
2
kg
lbf ft =1,285 btu
ft/s2
C
2
erg = g cm /s
deg F
kpm =kcal/427
lbf ft =1,285 btu
g
2
kpm =kcal/427
2
cm/s
2
ktle
erg = g cm /s
ivme, yer ekimi

s tutar
kps /m
lb
pdl=0,31081 lbf
kuvvet
N = kgm/s
dyn = gcm/s
kp
moment
Nm
dyn cm
kpm
zgl arlk
kg/m
g/cm
kps /m
lb/ft3
uzunluk
cm
ft
viskozite, din.
viskozite, kine.
m /s
cm /s
m /s = 10 St
ft2/s
yol
cm
ft
zaman
Pas = kg/(ms)
P = g /(cms)
lb ft
kps/m =9,81 P
2
-4
lb/(fts)
atm
atmosphere (atmosfer)
ft
foot
lbf
pound force
btu
British termal unit
gal
gallon
pdl
poundel
cwt
hundredweight
hp
horsepower
yd
yard
cal
calorie (kalori)
in
inch
UK
United Kingdom
degF
degree Fahrenheit
lb
pound
US
Uneited States of Amerika
inch per second
in
square inch
in
cubic inch
in/s
f p s - system foot pound second system
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
Tablo.7, f p s birimlerinin SI-sistemine evrilmeleri

Tanm
fps
SI (MKS)
1 ft = 144 in
1 ft2 = 0,092903 m2
1 lb/ft2 = 6,9444.10-3 lb/in2

1 lb/in2 = 0,068046 atm
1 atm=29,92 in Hg=33,90 ft water
1 ft lb/s = 1,8148.10-3 hp
1 ft lb/s = 1,28182.10-3 btu/s
1 ft3 = 1728 in3 = 6,2282 gal(UK)
1 gal(US) = 0,83268 gal(UK)
1 ft/s
1 knot=1,15767 mile/h=1,6877 ft/s
1 ft lb = 0,323832 calIT
1 btu = 252 calIT = 778,21 ft lb
1 lb/ft2 = 47,88 N/m2

1 lb/in2 = 6894,76 N/m2
1 atm = 1,01325 bar
ivme
1 ft/s2
1 ft/s2 = 0,3048 m/s2
32 deg F=0C ; 212 deg F=100 C
1 deg F = 0,5556 C
s , zgl s kapasitesi
1 btu / (lb deg F)
1btu/(lb deg F)=4,1868 kJ/(kgK)
s , s iletme zellii
1 btu / (ft h deg F)
1btu/(ft h deg F)=1,7306W/(mK)
s , s iletme says
1 btu / (ft2 h deg F)
alan
basn
g
hacim
hz
i
1 ft lb/s = 1,35334 W
1 ft3 = 0,0283169 m3
1 ft/s = 0,3048 m/s
1 ft lb = 1,35582 J
1 btu = 1,05506 kJ
1 lb = cwt/112
1 slug = 32,174 lb
1 lbf
1 pdl = 0,031081 lbf
1 lb/ft3 = 5,78704 10-4 lb/in3
1 lb/gal = 6,2282 lb/ft3
1btu/(ft2 h deg F)=5,6778

W/(m2K)
1 lb = 0,453592 kg
1 slug = 14,5939 kg
1 lbf = 4,44822 N
1 pdl = 0,138255 N
1 lb/ft3 = 16,0185 kg/m3
1 lb/gal = 99,7633 kg/m3
uzunluk
1 ft = 1 yd/3 = 12 in
1 ft = 0,3048 m
viskozite, dinamik
1 lb/(ft s)
1 lb/(ft s) = 1,48816 kg/(ms)
viskozite, kinematik
1 ft2/s
1 ft2/s = 0,092903 m2/s
ktle
kuvvet
zgl arlk
atm
atmosphere (atmosfer)
ft
foot
lbf
pound force
btu
British termal unit
gal
gallon
pdl
poundel
cwt
hundredweight
hp
horsepower
yd
yard
cal
calorie (kalori)
in
inch
UK
United Kingdom
degF
degree Fahrenheit
lb
pound
US
Uneited States of Amerika
inch per second
in
square inch
in
cubic inch
in/s
f p s - system foot pound second system
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
Tablo.8, eitli kuvvet birimleri

N
kp
Mp(t)
dyn
1N
102
102.10-3
102.10-6
105
1p
9,81.10-3
10-3
10-6
981
1 kp
9,81
103
10-3
9,81.105
9,81.103
106
103
9,81.108
10-5
1,02.10-3
1,02.10-6
1,02.10-9
N/mm2
Pa
kN/m2
kp/cm2
kp/mm2
106
103
10,2
0,102
1 Pa
10-6
10-3
1,02.10-6
102.10-9
1 kN/m2
10-3
103
1,02.10-3
1,02.10-6
1 kp/cm2
9,81.10-3
9,81.103
98,1
0,01
1 kp/cm2
9,81
9,81.106
9,81.103
100
1 MP (t)
1 dyn
Tablo 9, eitli gerilme birimleri
1 N/mm2
Tablo 10, eitli enerji, g ve s birimleri

W
kW
kcal/s
kcal/h
kpm/s
PS(BG)
1W
10-3
239.10-6
860.10-3
102.10-3
1,36.10-3
1 kW
103
239.10-3
860
102
1,36
1 kcal/s
4,19.103
4,19
3600
427
5,69
1 kcal/h
1,16
1,16.10-3
1/3600
119.10-3
1,58.10-3
1 kpm/s
9,81
9,81.10-3
2,34.10-3
8,43
13,3.10-3
1PS(BG)
736
736.10-3
0,176
632
75
www.guven-kutay.ch
10
Genel Bilgiler
Tablo 11, Gaz, buhar ve svlarda basn birimleri
1 bar = 0,1 MPa
bar
Pa
kp/m2
at
1= 1000 mbar
102.103
10,2.103
1,02
10-5
0,102
10,2.10-6
0,981.10-6
9,81
10-4
0,981
98,1.103
9,81.103
1 Pa = 1 N/m2
1 kp/m2
1 at = 1 kp/cm2
Tablo 12, Enerji, i ve Is birimleri

J
kJ
kWh
kcal
PSh
kpm
10-3
27,8.10-6
23,9.10-3
37,7.10-6
0,102
103
27,8.10-3
0,239
37,7.10-3
102
1 kWh
3,6.106
3,6.103
860
1,36
367.103
1 kcal
4,19.103
4,19
1,16.10-3
1,58.10-3
427
1 PSh(BGh)
2,65.106
2,65.103
0,736
632
27.103
9,81
9,81.10-3
2,72.10-6
2,34.10-3
3,7.10-6
1J=1Nm=1Ws
kJ = 1 kWs
1 kpm
Tablo 13, Basn ve basn ykseklii birimleri
1 mm WS (Su stunu)
= 1 kp/m2 = 9,81 N/m2
1 m WS = 100 cm WS = 0,1 at
0,1 kp/cm2 = 0,981 N/cm2
10 m WS = 1 at
1 kp/m2 = 9,81 N/cm2
1 mm Hg (cva) = 1 Torr
bar
mbar
bar
Pa (N/m2)
100
0,1
0,1.10-3=10-4
9,81
105
100
0,1
9,81.103
106
103
9,81.103
1,33.103
1,33
1,33.10-3
133
Yardmc olarak eitli birimlerin evirisi iin aada verilmi olan internet sitesine baknz.
Umaine Quick Conversion Factors
http://www.umeciv.maine.edu/ce/Features/convert.htm
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
11
Tablo 14, Matematikteki iaretler
. x
: /
=
<
>
art
eksi
arp
bl
eit
eit deil
den daha kk
daha kk veya eit
den daha byk
daha byk veya eit
hemen hemen eit
den ok ok kk
den ok ok byk
...
lim
log
ln
kadar, ve saire (v.s.)

orantl
toplam
arpm, arpma sonucu
karekk
n' ninci kk
n fakltet (3!=1.2.3=6)
x in mutlak deeri
sonsuz
yaklar, olmak ister
imajiner deer i2 = 1
yeye dik
n!
x
i j
lg
yeye paralel
a
gen
limes (snr deer)
iki deer fark
tam diferensiyal
ksmi diferensiyal
integral
logartma
tabii logaritma,
e tabanna gre logaritma
e = 1+1/1!+1/2!+1/3!+...
10 tabanna gre logaritma
Tablo 15, ok kullanlan saylar

e
e2
1/e
lg e
e
1/lg e
= 2,718282
= 7,389056
= 0,367879
= 0,434294
= 1,648721
= 2,302585
ln 10
1/ ln 10
2
2
3
gn
1/
2
180/
= 2,302585
= 0,434294
= 1,41421
= 0,70711
= 1,73205
= 9,80665 m/s2
= 3,14159
= 1,77245
= 0,31831
= 9,86960
= 57,29578
= 0,017453
Tablo 16, Dik gende fonksiyonlar, ksa trigonometri
a
c
cos
b
c
tan
a
b
cot
b
a
sin
b
c
cos
a
c
tan
b
a
cot
a
b
h
B
sin
b
C
Dik kenar a
b tan
b cot
c sin
c cos
c2 b 2
Dik kenar b
a tan
a cot
c sin
c cos
c2 a 2
Hipotens c
a / sin
a / cos
b / sin
b / cos
a 2 b2
a c sin
2
b c sin
a 2 tan
2
2
b tan
b c cos
2
a c cos
b 2 cot
2
2
a cot
Alan A
a b
2
2
c sin cos
Ykseklik h
b sin
a sin
www.guven-kutay.ch
pq
12
Genel Bilgiler
Alanlar ve arlk merkezleri
Tablo 17, eitli kesittlerin alan ve arlk merkezleri

Kesit
Formller
2.1 gen
genin alar:
+ + = 180
b
m
/2
/2
C
A 0,5 a h
ma
genin alan:
ha
mc c
b
r
S
A u u a u b u c u 0,5 a b c
A 0,5 a b sin
sin sin
A a2
2 sin
2
A 2 R sin sin sin
A r 2 ctg ( / 2) ctg ( / 2) ctg ( / 2)
A r u a b c /(4 r )
a
ekil 1, gen
A 0,75 u 0 u 0 m a u 0 m b u 0 m c
u 0 0,5 m a m b m c
b
Su
genin arlk merkezi: kenar ortaylarnn kesitii

noktadr:
c ha
h S h a / 3 m a / 3 ...
hSK
eitli byklkler:
ha = 2.A/a ; hb = 2.A/b ; hc = 2.A/c
r = A/u
r = u. tan(/2).tan(/2).tan(/2)
R= a.b.c / (4.A)
ekil 2, gen
C
a
hc
q
c
ekil 3, Dik gen
Kenarlarn arlk merkezi:

Kenarlarn orta noktalarnn birletirilmesinden ortaya
kan genin i dairesinin merkezidir.
Dik gen:
A 0,5 a b 0,5 c h
A 0,5 a 2 ctg 0,5 b 2 ctg 0,5 c 2 ctg
a 2 b2 c2
a2 c q
b2 c p
www.guven-kutay.ch
h2 q p
Genel Bilgiler
13
Tablo 17 devam
Kesit
c
h2
SD2
b
D2
2.2
Drtgen
u a u b u c u d abcd cos 2
Alan: A 0,5 D 2 h 1 h 2 0,5 D1 D 2 sin

d
u 0,5 a b c d ve karlkl iki a

a 2 b 2 c 2 d 2 D12 D 22 4 m 2
SD2 D 1
SD1
SD1
h1
Formller
a
A
ekil 4, Drtgen
D
c
m = kegen orta noktalarn birletiren doru.

Arlk merkezi S: D1 ve D2 kegeni ile ortaya kan
drt genden karlkl genlerin arlk merkezlerini
birletiren dorularn kesitii noktadr.
2.3 Kiriler drtgeni
Alan:
A
D2
a
A
B
ekil 5, Kiriler drtgeni
D
c
C
Arlk merkezi S:
D1 ve D2 kegeni ile ortaya kan drt genden
karlkl genlerin arlk merkezlerini birletiren
dorularn kesitii noktadr.
2.4 Teetler drtgeni
Alan:
A=r.u
u 0,5 a b c d
r
d
b
a
ekil 6, Teetler drtgeni

c
C
Alan:
D2
c B
hs
Arlk merkezi S:
D1 ve D2 kegeni ile ortaya kan drt genden
karlkl genlerin arlk merkezlerini birletiren
dorularn kesitii noktadr.
2.5
u a u b u c u d
u 0,5 a b c d
D1 D 2 a c b d
D1
Yamuk
ac
D D2
h 1
sin
2
2
Arlk merkezi S: Konstrksiyon ekilde grlmektedir.
D1
ekil 7, Yamuk
hs
h a 2c
sin
3 a c
www.guven-kutay.ch
14
Genel Bilgiler
Tablo 17 devam
Kesit
C
2.6
Alan:
D2
D1
A a h a b sin
D1 D 2
sin
2
Arlk merkezi S:
Konstrksiyon ekilde grlmektedir ve kegenlerin
kesitii noktadr.
Paralel kenar (Rhomboid)
Formller
ekil 8, Paralel kenar
D
2.7
D1
Alan:
D1 D 2
2
Konstrksiyon ekilde grlmektedir ve kegenlerin

kesitii noktadr.
A a 2 sin
Arlk merkezi S:
D2=D1
Ekenar drtgen (Rhombus):
ekil 9, Ekenar drtgen
Alan:
B
C
ekil 10, Dikdrtgen

a
D
S
a
a
A
ekil 11, Kare
Dikdrtgen
A a b sin
D2
sin
2
Arlk merkezi S:
Konstrksiyon ekilde grlmektedir. Kegenlerin ve
karlkl kenar orta noktalarn birletiren dorularn
kesitii noktadr. Bu ayn zamanda kegenlerinde orta
noktasdr.
2.9
Kare
D2
2
Arlk merkezi S: D a 2
Alan:
2.8
A a2
Konstrksiyon ekilde grlmektedir. Kegenlerin ve

karlkl kenar orta noktalarn birletiren dorularn
kesitii noktadr. Bu ayn zamanda kegenlerinde orta
noktasdr.
h s D / 2 sin 45
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
15
Tablo 17 devam
Kesit
Formller
2.10 Dzenli ekenar okgen
180 / n
A 0,25 n a 2 ctg
A 0,5 n R 2 sin 2
A n r 2 tan
n = kenar says
U n a 2 n R sin 2 n r tg
ekil 12, Dzenli ekenar okgen

a=R.x=r.y
180 2 180 360 / n
a = 2 . r . tan
R = a / (2 . sin
r = R . cos
R=a.x=r.y
a = 2 . R . sin
R = r / cos
r = a / (2 . tan)
r=a.x=R.y
A = a2 . x = R2 . y = r2 . z
n
kenar
says
3
1.732
3.464
0.577
2.000
0.289
0.500
0.433
1.299
5.196
1.414
2.000
0.707
1.414
0.500
0.707
1.000
2.000
4.000
1.176
1.453
0.851
1.236
0.688
0.809
1.720
2.378
3.633
1.000
1.155
1.000
1.155
0.866
0.866
2.598
2.598
3.464
0.868
0.963
1.152
1.110
1.038
0.901
3.634
2.736
3.371
0.765
0.828
1.307
1.082
1.207
0.924
4.828
2.828
3.314
0.684
0.728
1.462
1.064
1.374
0.940
6.182
2.893
3.276
10
0.618
0.650
1.618
1.051
1.539
0.951
7.694
2.939
3.249
12
0.518
0.536
1.932
1.035
1.866
0.966
11.196
3.000
3.215
14
0.445
0.456
2.247
1.026
2.191
0.975
15.335
3.037
3.195
16
0.390
0.398
2.563
1.020
2.514
0.981
20.109
3.061
3.183
18
0.347
0.353
2.879
1.015
2.836
0.985
25.521
3.078
3.174
20
0.313
0.317
3.196
1.012
3.157
0.988
31.569
3.090
3.168
2.11 Daire
A r 2 d 2 / 4 U d / 4 0,785'398'1634 d 2
evre
U = . d = 2 . . r = 3,141593 . d
Arlk merkezi dairenin merkezidir.
ekil 13, Daire
www.guven-kutay.ch
16
Genel Bilgiler
Tablo 17 devam
Kesit
Formller
2.12 Daire yay
Yay boyu: b r / 180
hs
s
ekil 14, Daire yay boyu
b s2 b2
h 02
3s
Yarm daire yay:

=
h s 2 r / 0,6366 r
Drtebir daire yay:
=
h s 2 r 2 / 0,9003 r
Altdabir daire yay:
=
h s 3 r / 0,9549 r
2.13 Daire Kesiti
A 0,5 r 2
sin 0,5 r b s s h
180
b
h
S
r
s
ekil 15, Daire Kesiti
s 2 r sin / 2
hs
h r 1 cos / 2
Arlk merkezi:
hs
2 r sin 3 / 2
s3
3 / 2 sin / 2 cos / 2 12 A
2.14 Daire Dilimi
r 2
A 0,5 b r
0,5 r 2
360
b
s
S
b r / 180
Arlk merkezi:
hs
2 r s r2 s
3 b
3 A
Yarm daire dilimi:
hs
s 2 r sin / 2
h s 4 r /(3) 0,4244 r
Drtebir daire dilimi:

=
ekil 16, Daire Dilimi
h s 4 r 2 /(3) 0,6002 r
Altdabir daire dilimi:

=
www.guven-kutay.ch
h s 2 r / 0,6366 r
Genel Bilgiler
17
Tablo 17 devam
Kesit
Formller
2.15 Dzlem halka paras
A
S

2
2
D 2 d 2 / 4 R or t
180
180
Arlk merkezi:
R r
Ro
hs
ekil 17, Dzlem halka paras
2 R 3 r 3 sin( / 2)
veya
3 R 2 r 2 arc( / 2)
38,1972 R 3 r 3 sin( / 2)
hs
R 2 r 2 ( / 2)
hs
Ro
2.16 Daire Halkas (Dzlem yuvarlak halka)

S
A R 2 r 2 D2 d 2 / 4 2 R or t
Arlk merkezi, daire halkas merkezidir.

ekil 18, Daire Halkas
2.17 Kesik koninin anm
r
S
d
D

A
R2 r2
180
dm
r
Dd
Dd

180
m
S 2 R sin( / 2)
ekil 19, Kesik koninin anm
m h
D d
R mr
s 2 r sin( / 2)
Arlk merkezi iin Kesilmi Halka daki forml

geerlidir.:
2.18 Elips
b
F2
r1
r2
A a b
F1
evre :
a b
a 2 b2
U
2
2
a
ekil 20, Elips
www.guven-kutay.ch
18
Genel Bilgiler
Hacimler ve arlk merkezleri
Tablo 18, eitli cisimlerin hacimleri ve arlk merkezleri

Cisim
Formller
3.1
S
a
Hacim:
V a3
Yzey alan
AY = 6.a2
D a 3
Hacim kegeni
hs
Kp
Arlk merkezi: Konstrksiyonda grlmektedir ve

hacim kegenlerin kesitii nokta veya hacim kegenin
orta noktasdr. Koordinatlar (x;y;z).
hs = a/2 ; a/2 ; a/2
a
a
ekil 21, Kp
3.2 Dikdrtgen prizma

Hacim:
V a bc
Yzey alan
b
a
ekil 22, Dikdrtgen prizma
AT
Hacim kegeni D a 2 b 2 c 2
hacim kegenlerin kesitii nokta veya hacim kegenin
orta noktasdr. Koordinatlar (x;y;z).
hs = a/2 ; b/2 ; c/2
3.3 Prizma
Tabanlar paralel ve yanal yzeyler tabanadik
Hacim:
Yzey alan
Hacim:
c/2
ATOr
b/2
AY = 2.AT + AYY
AYY = Yanal yzey alan

taban arlk merkezinden h/2 mesafesindedir. hs=h/2
3.4 gen prizma
Yanal yzey kenarlar birbirinr paralel taban ve tavan eik
ekil 23, Prizma
V AT h
AT = Taban veya tavan alan
AYY
a/2
AY = 2.(a.b + a.c + b.c)
V A TOr
abc
3
ATOr = ortalama taban alan. Kenarlarn orta noktalarn

birletiren dorularn ortaya kard kesit ve
kenarlar buna dik.
Dier prizmalarda benzer olarak hesaplanr.
ekil 24, gen prizma
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
19
Tablo 18 devam
Cisim
Formller
3.5 Piramit
Taban ekline gre adlandrlr. rnein: gen, drtgen,
okgen, v.b.
h
S
hs
AT
AT h
3
Hacim:
Yzey alan
AY = AT + AYY
AYY = Yanal yzey alan
AT = Taban alan

arlk ekseninin drtte birindedir. hs = h/4
ekil 25, Piramit
3.6
Kesik Piramit
a S A1
h
A1 A 2 A1 A 2
3
2
h A2 a a
V
1
3
b b
V
Hacim:
hs
A1 = Tavan alan
;
A1 = Taban alan
Arlk merkezi: Konstrksiyonda grlmektedir.
A2
b
hs
h A1 2 A1 A 2 3 A 2
4
A1 A1 A 2 A 2
3.7
Kesik Dikdrtgen Piramit (Obelisk)
ekil 26, Kesik Piramit
a1
S
b1
hs
b
a
ekil 27, Kesik Dikdrtgen Piramit
h
S
Konstrksiyonda grlmektedir.
h ab ab1 a1b 3a1b1

hs
2 2ab ab1 a1b 2a1b1
Kama
Hacim:
Arlk merkezi:
b
a
h
2a a 1 b 2a1 a b1
6
h
V ab a a 1 b b1 a1b1
6
V
Arlk merkezi:
3.8
a1
hs
Hacim:
hs
h a a1
2 2a a 1
ekil 28, Kama
www.guven-kutay.ch
bh
2a a1
6
20
Genel Bilgiler
Tablo 18 devam
Cisim
Formller
3.9
h/2
Hacim:
V r 2 h 0,25 d 2 0,7854 d 2 h
Yanal yzey alan AY =2..r.h=.d.h = 4,1416.d.h
Silindir, taban daire
Btn yzey alan ABY = 2..r.(r+h) = .d.(d/2+h)
h
ekil 29, Silindir, taban daire
Arlk merkezi:
hs = h/2
3.10 Silindir, taban elips
h/2
V AT h
Hacim:
Yanal yzey alan AY = U.h
AT
AT = Taban alan
Arlk merkezi:
hs = h/2
U = Taban evresi
ekil 30, Silindir, taban elips

3.11 Silindir, taban daire ve kesik
h1
Hacim: V 0,5 r 2 h1 h 2 d 2 h1 h 2 / 8
ys
Yanal yzey alanAY = .r.(h1+h2) = .d.(h1+h2)/2
xs
h2
xs
Arlk merkezi:
r tan
4h
2
ys
ortalama ykseklik
h r 2 tan 2
2
8 h
h = (h1+h2)/2
ekil 31, Kesik Silindir, taban daire

3.12 Silindir, kaval, boru
Ror
d
D
Hacim:
h/2
V h R 2 r 2 h D2 d 2 / 4
V h s 2R s h s D s
V h s 2r s h s d s
V 2 h s R or h s R r
ve d yzey alan:
AY = 2..h.(R+r) = .h.(D+d)
Arlk merkezi: Konstrksiyonda grlmektedir.
hs = h / 2
ekil 32, Kaval Silindir, boru
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
21
Tablo 18 devam
Cisim
Formller
3.13 Silindir kesiti, Silindir kama
Kesit taban merkezinden geiyorsa:
h
r
Hacim:
2.r 2 h
V
3
Yanal yzey alan:
h
r
AY = 2.r.h
Kesit taban herhangi bir yerden geiyorsa:

h
3 r 2 b r
Hacim: V
a 3r 2 a 2
3b
180
Yanal yzey alan: A Y
2.r h
b r
a
b
180
ekil 33, Silindir kesiti

3.14 Birbirini kesen iki Silindir
16 r 2
V r h 1
3 sin
2
Hacim:
r
r
Yanal yzey alan:
h1
A Y 2 r h 1
h2
16 r 2
sin
d
ekil 34, Birbirini kesen iki Silindir
3.15 Koni
Hacim:
r h d2 h
3
12
Yanal yzey alan:

AY = .r.m = r r 2 h 2
hs
Arlk merkezi:
Dolu koni iin:
Yanal yzey iin:
ekil 35, Koni
www.guven-kutay.ch
hs = h / 4
hs = h / 3
22
Genel Bilgiler
Tablo 18 devam
Cisim
Formller
3.16 Koni, kesik
Hacim: V
h
h
R 2 Rr r 2
D 2 Dd d 2
3
12
S
hs
Yanal yzey alan:
R r 2 h 2
h R 2 2Rr 3r 2
4 R 2 Rr 3r 2
h R 2r
hs
3 Rr
hs
Dolu koni iin:
AY = .m.(R+r)
Arlk merkezi:
Yanal yzey iin:
ekil 36, Kesik Koni

3.17 Kre
4 r3
4,1886 r 3
3
d3
3 V
V
0,5236 d 3
r3
0,6204 3 V
6
4
Hacim:
A = 4..r2 = .d2
st yzey alan:
Arlk merkezi: Krenin merkezindedir.
ekil 37, Kre
3.18 Kre, ii bo
D
Hacim:
R 2 r 2 D2 d 2
3
6
Arlk merkezi:
i bo tam krede, krenin merkezindedir.
i bo yarm krede merkezden : h s
ekil 38, i bo Kre
3 R 4 r4
8 R 3 r3
3.19 Kre kapa
Hacim:
S
r
2a
ekil 39, Kre kapa
hs
h
h2
3a 2 h 2
3r h
6
3
st yzey alan:
Arlk merkezi:
A = 2..r.h = .(a2+h2) a2=h.(2r.h)
3 2r h
4 3r h
3
hs r
8
Kre kapa iin:

Yarm kre kapa iin:
www.guven-kutay.ch
hs
Genel Bilgiler
23
Tablo 18 devam
Cisim
Formller
3.20 Kre dilimi
Hacim:
A = .r(a+2h)
st yzey alan:
2 2
r h 2,094'395 r 2 h
3
hs
Arlk merkezi:
hs
ekil 40, Kre dilimi
3
3
r h / 2 r 1 cos
4
8
3.21 Kreden disk paras
Hacim:
h
3a 2 3b 2 h 2
6
st yzey alan:
A = 2..r.h
a b2 h 2
burada a>b olmaldr.
r 2 a 2
2h
1
S
Arlk merkezi:
hS r
h1
hs
ekil 41, Kreden disk paras
1
r cos 2 cos 1
2
genel
cos1 = (h+h1) / r
cos2 = h1 / r
h
h s h1
2
yerletirince
Arlk merkezi parann yarsndadr
3.22 Kreden karpuz dilimi

AY
ekil 42, Kreden karpuz dilimi
4 r 3
0,011'636 r 3
3
360
st yzey alan:
r2
0,034'906 r 2
90
3.23 Elipsoid, iki kesitte elips
z
b
Hacim:
Hacim:
4
a bc
3
Arlk merkezi:
Elipsoidin orta noktasdr.
Arlk merkezi: Oktant
a
ekil 43, Elipsoid, iki kesitte elips
3
xs a
8
www.guven-kutay.ch
3
ys b
8
3
zs c
8
24
Genel Bilgiler
Tablo 18 devam
Cisim
Formller
3.24 Elipsoid, Dnen elips dik kesit daire
Hacim:
st yzey alan:
a>r
a
ekil 44, Dnen Elipsoid, dik kesit
daire
4
a r2
dn ekseni x
3
4 2
V
a r dn ekseni y
3
V
a<r
a sin
A 2 r r a
1
a 2 r2
a
r
ise
A 2 r 2 b 2 ln 1
b
1
r2 a2
a
ise
Arlk merkezi: Dnen Elipsoidin orta noktasdr.

3.25 Paraboloid, yz- ve xy-kesiti parabol
y
h
a
Hacim:
a bh
2
ekil 45, Paraboloid

y
3.26 Paraboloid, dnen parabol, dik kesit daire

Hacim:
hs
r
z
ekil 46, Dnen Paraboloid

y
h r 2 1,570'796 h r 2
2
Arlk merkezi:
hs = h /3
3.27 Paraboloid diski
ror
r
h
R
R 2 r 2 h ror2 h
2
Hacim:
Veya
V = Aor . h
ekil 47, Dnen Paraboloid diski
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
25
4 Profiller
Tablo 19, Boru deerleri
S
s
ekil 48, Boru

ap
D
mm
80
90
100
110
120
130
140
s
mm
10
12
14
10
12
14
16
10
12
14
16
10
12
14
16
18
10
12
14
16
18
10
12
14
16
18
12
14
16
18
20
4.1 Boru
Scak haddelenmi boru llerine gre belirtilmesi u ekilde
yaplr:
Borunun d ap mm olarak
d = 100
Borunun cidar kalnl mm olarak s = 10
Malzeme
St 50-2
Borunun tanm:
Boru St 50-2 100x10 150
Ix = Iy = . (D4d4 )/ 64 = . (R4r4) / 4
Wx = Wy = . (D4d4 )/ (32.D)
Kesit
alan
A
cm2
Ar-lk
m
kg/m
Ix
cm4
104mm4
Wx
cm3
103mm3
ap
D
mm
22.0
25.6
29.0
25.1
29.4
33.4
37.2
28.3
33.2
37.8
42.2
31.4
36.9
42.2
47.2
52.0
34.6
40.7
46.6
52.3
57.7
37.7
44.5
51.0
57.3
63.3
48.3
55.4
62.3
69.0
75.4
17.3
20.1
22.8
19.7
23.1
26.2
29.2
22.2
26.0
29.7
33.1
24.7
29.0
33.1
37.1
40.8
27.1
32.0
36.6
41.0
45.3
29.6
34.9
40.1
45.0
49.7
37.9
43.5
48.9
54.2
59.2
137.4
152.8
165.2
204.2
228.9
249.5
266.5
289.8
327.1
359.0
385.9
396.6
450.2
496.8
537.0
571.5
527.0
601.0
666.2
723.5
773.5
683.3
782.3
870.6
949.2
1018.7
996.9
1113.3
1217.9
1311.5
1394.9
34.36
38.20
41.29
45.38
50.87
55.45
59.23
57.96
65.42
71.79
77.18
72.11
81.85
90.32
97.63
103.91
87.83
100.16
111.04
120.58
128.91
105.12
120.35
133.95
146.03
156.73
142.42
159.05
173.99
187.36
199.27
150
160
170
180
190
s
mm
12
14
16
18
20
22
24
14
16
18
20
22
24
14
16
18
20
22
24
14
16
18
20
22
24
14
16
18
20
22
24
www.guven-kutay.ch
Kesit
alan
A
cm2
Ar-lk
m
kg/m
Ix
cm4
104mm4
Wx
cm3
103mm3
52.0
59.8
67.4
74.6
81.7
88.5
95.0
64.2
72.4
80.3
88.0
95.4
102.5
68.6
77.4
86.0
94.2
102.3
110.1
7301
8244
9161
10053
10920
11762
7741
8746
9726
10681
11611
12516
40.8
47.0
52.9
58.6
64.1
69.4
74.6
50.4
56.8
63.0
69.1
74.9
80.5
53.9
60.8
67.5
74.0
80.3
86.4
57.3
64.7
71.9
78.9
85.7
92.3
60.8
68.7
76.4
83.8
91.1
98.3
1247.8
1397.6
1533.4
1656.0
1766.4
1865.3
1953.7
1726.7
1899.3
2056.5
2199.1
2328.2
2444.6
2104.0
2319.6
2517.2
2697.8
2862.6
3012.4
2533
2798
3042
3267
3474
3663
3016
3338
3636
3912
4167
4401
166.38
186.35
204.45
220.80
235.51
248.71
260.49
215.84
237.41
257.06
274.89
291.02
305.57
247.53
272.89
296.14
317.39
336.78
354.40
281.4
310.9
338.0
363.0
386.0
407.0
317.5
351.4
382.8
411.8
438.6
463.3
4.26
ap
D
mm
200
210
220
230
230
240
Genel Bilgiler
s
mm
16
18
20
22
24
26
28
30
16
18
20
22
24
26
28
30
16
18
20
22
24
26
28
30
16
18
20
22
24
26
28
30
18
20
22
24
Kesit
alan
A
cm2
Ar-lk
m
kg/m
Ix
cm4
104mm4
Wx
cm3
103mm3
9249
10292
11310
12302
13270
14213
15130
16022
9752
10857
11938
12994
14024
15029
16010
16965
10254
11423
12566
13685
14778
15846
16889
17907
10757
11988
13195
14376
15532
16663
17769
18850
12554
13823
15067
16286
72.6
80.8
88.8
96.6
104.2
111.6
118.8
125.8
76.5
85.2
93.7
102.0
110.1
118.0
125.7
133.2
80.5
89.7
98.6
107.4
116.0
124.4
132.6
140.6
84.4
94.1
103.6
112.9
121.9
130.8
139.5
148.0
98.5
108.5
118.3
127.8
3944
4303
4637
4947
5234
5499
5743
5968
4619
5047
5447
5819
6166
6487
6786
7062
5367
5872
6346
6789
7203
7589
7948
8282
6192
6784
7340
7861
8351
8809
9237
9637
7785
8432
9042
9615
394.4
430.3
463.7
494.7
523.4
549.9
574.3
596.8
439.9
480.7
518.7
554.2
587.2
617.9
646.3
672.5
487.9
533.9
576.9
617.2
654.8
689.9
722.6
752.9
538.4
589.9
638.2
683.6
726.2
766.0
803.2
838.0
648.7
702.7
753.5
801.3
ap
D
mm
250
260
270
280
290
300
320
340
360
380
400
s
mm
26
28
30
18
20
22
24
26
28
30
34
20
26
30
20
26
30
20
26
30
20
30
20
40
20
40
20
40
20
40
20
40
20
40
www.guven-kutay.ch
Kesit
alan
A
cm2
Ar-lk
m
kg/m
Ix
cm4
104mm4
Wx
cm3
103mm3
17480
18648
19792
13119
14451
15758
17040
18297
19528
20735
23072
15080
19113
21677
15708
19930
22619
16336
20747
23562
16965
24504
17593
32673
18850
35186
20106
37699
21363
40212
22619
42726
23876
45239
137.2
146.4
155.4
103.0
113.4
123.7
133.8
143.6
153.3
162.8
181.1
118.4
150.0
170.2
123.3
156.5
177.6
128.2
162.9
185.0
133.2
192.4
138.1
256.5
148.0
276.2
157.8
295.9
167.7
315.7
177.6
335.4
187.4
355.1
10154
10659
11133
8880
9628
10335
11002
11630
12222
12778
13789
10933
13244
14578
12350
15001
16540
13886
16907
18673
15544
20982
17329
28262
21300
35186
25836
43165
30976
52276
36757
62593
43216
74192
846.2
888.3
927.8
710.4
770.3
826.8
880.2
930.4
977.7
1022.2
1103.1
841.0
1018.7
1121.4
914.8
1111.1
1225.2
991.8
1207.6
1333.8
1072.0
1447.0
1155.3
1884.1
1331.2
2199.1
1519.8
2539.1
1720.9
2904.2
1934.6
3294.4
2160.8
3709.6
Genel Bilgiler
27
4.2 Yuvarlak profil

Tablo 4.1, Yuvarlak profil deerleri
x
R
y
ekil 49, Yuvarlak profil
ap
mm
5
6
8
10
12
15
16
18
20
22
25
28
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
85
90
Kesitalan A
mm2
19.6
28.3
50.3
78.5
113.1
176.7
201.1
254.5
314.2
380.1
490.9
615.8
706.9
962.1
1256.6
1590.4
1963.5
2375.8
2827.4
3318.3
3848.5
4417.9
5026.5
5674.5
6361.7
Arl
mI
kg/m
0.15
0.22
0.39
0.62
0.89
1.39
1.58
2.00
2.47
2.98
3.85
4.83
5.55
7.55
9.86
12.48
15.41
18.65
22.20
26.05
30.21
34.68
39.46
44.54
49.94
Scak haddelenmi Yuvarlak profil llerine gre belirtilmesi

u ekilde yaplr:
Profilin ap mm olarak
d = 50
Profilin boyu mm olarak
L = 150
Malzeme
St 50-2
Profilinin tanm:
Profil St 50-2 50 150
Ix = Iy = . d4 / 64 = . R4 / 4
Ix = Iy 0,05 . d4 0,7854 . R4
Wx = Wy = . d3 / 32 = . R3/4
Wx = Wy 0,1 . d3 0,7854 . R3
Ix
10 mm4
Wx
103mm3
0.031
0.064
0.201
0.491
1.018
2.485
3.217
5.153
7.854
11.5
19.2
30.2
39.8
73.7
125.7
201.3
306.8
449.2
636.2
876.2
1178.6
1553.2
2010.6
2562.4
3220.6
0.012
0.021
0.050
0.098
0.170
0.331
0.402
0.573
0.785
1.045
1.534
2.155
2.651
4.209
6.283
8.946
12.3
16.334
21.2
26.961
33.7
41.4
50.3
60.3
71.6
ap
mm
95
100
110
120
130
135
140
145
150
155
160
170
180
190
200
210
220
230
240
250
260
270
280
290
300
Kesitalan A
mm2
7088.2
7854.0
9503.3
11309.7
13273.2
14313.9
15393.8
16513.0
17671.5
18869.2
20106.2
22698.0
25446.9
28352.9
31415.9
34636.1
38013.3
41547.6
45238.9
49087.4
53092.9
57255.5
61575.2
66052.0
70685.8
www.guven-kutay.ch
Arl
mI
kg/m
55.64
61.65
74.60
88.78
104.19
112.36
120.84
129.63
138.72
148.12
157.83
178.18
199.76
222.57
246.62
271.89
298.40
326.15
355.13
385.34
416.78
449.46
483.37
518.51
554.88
Ix
103mm4
3998.2
4908.7
7186.9
10178.8
14019.8
16304.4
18857.4
21699.1
24850.5
28333.3
32169.9
40998.3
51530.0
63971.2
78539.8
95465.6
114990.1
137366.6
162860.2
191747.6
224317.6
260870.5
301718.6
347185.7
397607.8
Wx
103mm3
84.2
98.2
130.7
169.6
215.7
241.5
269.4
299.3
331.3
365.6
402.1
482.3
572.6
673.4
785.4
909.2
1045.4
1194.5
1357.2
1534.0
1725.5
1932.4
2155.1
2394.4
2650.7
28
Genel Bilgiler
4.3 Standart I-Profili, NPI-Profili

Tablo 20, Standart I-Profili deerleri
Y
Scak haddelenmi standart normal I-Profilinin llerine gre
2
belirtilmesi u ekilde yaplr:
R
R1
X
Profilin ykseklii mm olarak

h = 200
Malzeme
St 37-2
Malzeme numaras DIN'e gre
1.0037
X
S
I-Profilinin tanm:
14%
Y
b/4
b
Ksa tanm
ekil 50, Standart I-Profili
80
100
120
140
160
180
200
220
240
260
280
300
320
340
360
380
400
425
450
475
500
550
600
I-Profili DIN 1025 - St 37-2 - I200

I-Profili DIN 1025 - 1.0037 - I200
eitli boyutlar
h
mm
b
mm
s
mm
t
mm
R1
mm
R2
mm
80
100
120
140
160
180
200
220
240
260
280
300
320
340
360
380
400
425
450
475
500
550
600
42
50
58
66
74
82
90
98
106
113
119
125
131
137
143
149
155
163
170
178
185
200
215
3,9
4,5
5,1
5,7
6,3
6,9
7,5
8,1
8,7
9,4
10,1
10,8
11,5
12,2
13,0
13,7
14,4
15,3
16,2
17,1
18,0
19,0
21,6
5,9
6,8
7,7
8,6
9,5
10,4
11,3
12,2
13,1
14,1
15,2
16,2
17,3
18,3
19,5
20,5
21,6
23,0
24,3
25,6
27,0
30,0
32,4
3,9
4,5
5,1
5,7
6,3
6,9
7,5
8,1
8,7
9,4
10,1
10,8
11,5
12,2
13,0
13,7
14,4
15,3
16,2
17,1
18,0
19,0
21,6
2,3
2,7
3,1
3,4
3,8
4,1
4,5
4,9
5,2
5,6
6,1
6,5
6,9
7,3
7,8
8,2
8,6
9,2
9,7
10,3
10,8
11,9
13,0
Kesit Arlalan
A
mI
mm2 kg/m
757 5,94
1 060 8,34
1 420 11,1
1 820 14,3
2 280 17,9
2 790 21,9
3 340 26,2
3 950 31,1
4 610 36,2
5 330 41,9
6 100 47,9
6 900 54,2
7 770 61,0
8 670 68,0
9 700 76,1
10 700 84,0
11 800 92,4
13 200 104,0
14 700 115,0
16 300 128,0
17 900 141,0
21 200 166,0
25 400 199,0
www.guven-kutay.ch
veya
Eilme eksenine gre atalet ve mukavemet

momentleri
x-x
y-y
Ix
Wx
Iy
Wy
ix
iy
106
103
106
103
mm
mm
mm4 mm3
mm4 mm3
0,778
1,71
3,28
5,73
9,35
14,5
21,4
30,6
42,5
57,4
75,9
98,0
125,1
157,0
196,1
240,1
292,1
369,7
458,5
564,8
687,4
991,8
1 390
19,5
34,2
54,7
81,9
117
161
214
278
354
442
542
653
782
923
1 090
1 260
1 460
1 740
2 040
2 380
2 750
3 610
4 630
32
40,1
48,1
56,1
64
72
80
88
95,9
104
111
119
127
135
142
150
157
167
177
186
196
216
234
0,063
0,122
0,215
0,352
0,547
0,813
1,17
1,62
2,21
2,88
3,64
4,51
5,55
6,74
8,18
9,75
11,6
14,4
17,3
20,9
24,8
34,9
46,7
3
4,88
7,41
10,7
14,8
19,8
26,0
33,1
41,7
51,0
61,2
72,2
84,7
98,4
114
131
149
176
203
235
268
349
434
9,1
10,7
12,3
14,0
15,5
17,1
18,7
20,2
22,0
23,2
24,5
25,6
26,7
28,0
29,0
30,2
31,3
33,0
34,3
36,0
37,2
40,2
43,0
Genel Bilgiler
29
4.4 Geni kuakl standart IPB-Profili

Tablo 21, Geni kuakl standart IPB-Profili deerleri
Scak haddelenmi standart geni kuakl I-Profilinin llerine
Y
gre belirtilmesi u ekilde yaplr:
Malzeme
h = 200
St 37-2
1.0037
I-Profilinin tanm:
Y
b
Ksa tanm
IPB
ekil 51, Standart IPB-Profili
I-Profili DIN 1025 - St 37-2 - IPB200

I-Profili DIN 1025 - 1.0037 - IPB200
eitli boyutlar
Kesit Aralan l
A
mI
mm2 kg/m
veya

momentleri
x-x
y-y
100
h
mm
100
b
mm
100
s
mm
6,0
t
mm
10,0
R
mm
12
2 600 20,4
4,5
89,9
41,6
1,67
33,5
25,3
120
120
120
6,5
11,0
12
3 400 26,7
8,64
144
50,4
3,18
52,9
30,6
140
140
140
7,0
12,0
12
4 300 33,7
15,1
216
59,3
5,5
78,5
35,8
160
160
160
8,0
13,0
15
5 430 42,6
24,9
311
67,8
8,89
111
40,5
180
180
180
8,5
14,0
15
6 530 51,2
38,3
426
76,6
13,6
151
45,7
200
200
200
9,0
15,0
18
7 810 61,3
57,0
570
85,4
20
200
50,7
220
220
220
9,5
16,0
18
9 100 71,5
80,9
736
94,3
28,4
258
55,9
240
240
240
10,0
17,0
21
10 600 83,2 112,6
938
103
39,2
327
60,8
260
260
260
10,0
17,5
24
11 800
93
149,2 1 150
112
51,3
395
65,8
280
280
280
10,5
18,0
24
13 100 103
192,7 1 380
121
65,9
471
70,9
300
300
300
11,0
19,0
27
14 900 117
251,7 1 680
130
85,6
571
75,8
320
320
320
11,5
20,5
27
16 100 127
308,2 1 930
138
92,4
616
75,7
340
340
300
12,0
21,5
27
17 100 134
366,6 2 160
146
96,9
646
75,3
360
360
300
12,5
22,5
27
18 100 142
431,9 2 400
155
101,4
676
74,9
400
400
300
13,5
24,0
27
19 800 155
576,8 2 880
171
108,2
721
74
450
450
300
14,0
26,0
27
21 800 171
798,9 3 550
191
117,2
781
73,3
500
500
300
14,5
28,0
27
23 900 187
1 072 4 290
212
126,2
842
72,7
550
550
300
15,0
29,0
27
25 400 199
1 367 4 970
232
130,8
872
71,7
600
600
300
15,5
30,0
27
27 000 212
1 710 5 700
252
135,3
902
70,8
Ix
Wx
106 mm4 103 mm3
www.guven-kutay.ch
ix
mm
Iy
Wy
106 mm4 103 mm3
iy
mm
30
Genel Bilgiler
4.5 Dar kuakl standart IPE-Profili

Tablo 22, Dar kuakl standart IPE-Profili deerleri
Y
Scak haddelenmi standart dar kuakl I-Profilinin llerine gre
belirtilmesi u ekilde yaplr:
R

X
Malzeme
X
S
h = 200
St 37-2
1.0037
I-Profilinin tanm:
Y
b
Ksa tanm
IPE
ekil 52, Standart IPE-Profili
I-Profili DIN 1025 - St 37-2 - IPE200

I-Profili DIN 1025 - 1.0037 - IPE200
eitli boyutlar
Kesit
alan
A
mm2
Arl
mI
kg/m
h
mm
b
mm
s
mm
t
mm
R
mm
80
80
46
3,8
5,2
764
100
100
55
4,1
5,7
120
120
64
4,4
6,3
140
140
73
4,7
160
160
82
180
180
200
veya
Eilme eksenine gre atalet ve

mukavemet momentleri
x-x
y-y
Ix
Wx
Iy
Wy
106 mm4
103 mm3
106 mm4
103 mm3
6,0
0,801
20
0,085
3,69
1030
8,1
1,71
34,2
0,159
5,79
1320
10,4
3,18
53,0
0,277
8,65
6,9
1640
12,9
5,41
77,3
0,449
12,3
5,0
7,4
2010
15,8
8,69
109
0,683
16,7
91
5,3
8,0
2390
18,8
13,2
146
1,01
22,2
200
100
5,6
8,5
12
2850
22,4
19,4
194
1,42
28,5
220
220
110
5,9
9,2
12
3340
26,2
27,7
252
2,05
37,3
240
240
120
6,2
9,8
15
3910
30,7
38,9
324
2,84
47,3
270
270
135
6,6
10,2
15
4590
36,1
57,9
429
4,20
62,2
300
300
150
7,1
10,7
15
5380
42,2
83,6
557
6,04
80,5
330
330
160
7,5
11,5
18
6260
49,1
117,7
713
7,88
98,5
360
360
170
8,0
12,7
18
7270
57,1
162,7
904
10,4
123
400
400
180
8,6
13,5
21
8450
66,3
231,3
1160
13,2
146
450
450
190
9,4
14,6
21
9880
77,6
337,4
1500
16,8
176
500
500
200
10,2
16,0
21
11600
90,7
482,0
1930
21,4
214
550
550
210
11,1
17,2
24
13400
106
671,2
2440
26,7
254
600
600
220
12,0
19,0
24
15600
122
920.8
3070
33,9
308
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
31
4.6 Standart Kebent

Tablo 23, Standart Kebent deerleri
ek
k2
k1
S
R1
ex
Scak haddelenmi standart kebent profilinin llerine

gre belirtilmesi u ekilde yaplr:
h = 100
Profilin kalnl mm olarak
t = 10
Malzeme
St 37-2
1.0037
Kebentin tanm:
Kebent- St 37-2 100x10
ex = e y
e k1 h / 2
ek 2 2 e x
R 2 R1 /2
e k2
e k2
k1
k2
R2
ey
e k R 2 0,5 2 h t 2 e x R 2
h
ekil 53, Standart Kebent
Ksa
tanm
Ar- Kesital Eilme eksenine gre atalet ve mukavemet momentleri

l
an
xx/y-y
k1 - k1
k2 k2
h
t R1
m
A
ex / ey
Ix
Wx
Ik1
Wk1
Ik2
Wk2
mm mm mm kg/m mm2
mm 103mm4 103mm3 103mm4 103mm3 103mm4 103mm3
eitli
boyutlar
20x20x3
20
3 3,5 0,88
112
5,97
3,908
0,28
6,19
0,93
1,5
0,18
25x25x3
25
3 3,5 1,12
142
7,22
8,016
0,45
12,70
1,51
3,1
0,3
30x30x3
30
1,36
174
8,35
14,0
0,65
22,25
2,16
5,7
0,48
35x35x4
35
2,09
267
10,02
29,5
1,18
46,77
3,95
12,4
0,88
40x40x4
40
2,42
308
11,19
44,7
1,55
70,83
5,17
18,6
1,18
45x45x5
45
3,38
430
12,78
78,3
2,43
124
8,1
32,5
1,80
50x50x5
50
3,77
480
14,03
109,5
3,05
174
10,2
45,9
2,32
60x60x6
60
5,42
691
16,86
227,7
5,28
361
17,6
94,3
3,95
70x70x7
70
7,38
940
19,69
422,6
8,40
670
28,1
176
6,31
80x80x8
80
8 10
9,63
1227
22,53
721,8
12,56
1144
42
296
9,25
90x90x9
90
9 11 12,18
1552
25,36 1157,3 17,90
1834
60
478
13,3
100x100 x10 100 10 12 15,04
1915
28,19 1765,3 24,58
2798
82
733
28,4
120x120 x12 120 12 13 21,62
2754
33,92 3673,8 42,68
5823
143
1520
31,6
130x130x12 130 12 14 23,53
2997
36,36 4718,4 50,39
7478
169
1940
37,7
150x150x15 150 15 16 33,77
4302
42,42 8973,5 83,41 14222
279
3700
61,6
160x160x15 160 15 17 36,16
4606
44,86 10980 95,36 17403
319
4530
71,3
180x180x18 180 18 18 48,60
6191
50,98 18642 144,49 29546
484
7570
105
200x200x20 200 20 18 59,93
7635
56,75 28487 198,87 45149
667
11600
144
www.guven-kutay.ch
32
Genel Bilgiler
4.7 L-Profili
Tablo 4.2, L-Profili deerleri
Scak haddelenmi L-Profilinin llerine gre belirtilmesi u
ekilde yaplr:
e k12
R2
e k21
k1
R2
y
R 1 /2
L-Profili - St 37-2 100x50x10
e k11
k2
ek11 = ex.sin + ey.cos
ek12 = R2 + (h ex R2) sin(ey t + R2).cos

ek13 = R2 + (b ey R2) cos(ex t + R2).sin
e k13
k1
ey
ex
R1
k2
e k22
ek21 = ey.sin + (h ex).cos
ek22 = ex.cos + (b ey).sin
ekil 54, L-Profili

L-Profilinin
tanm
30x20x4
40x20x4
45x30x5
50x40x5
60x30x5
60x40x6
60x50x5
70x50x6
75x50x7
75x55x5
75x55x7
80x40x6
80x40x8
80x65x8
90x60x6
90x60x8
100x50x6
100x50x8
100x50x10
100x65x9
100x75x9
120x80x8
120x80x10
120x80x12
130x65x10
150x100x10
150x100x12
180x 90x10
200x100x10
ller
R1
mm
3,5
3,5
4,5
4
6
6
6
6
6,5
7
7
7
7
8
7
7
9
9
9
10
10
11
11
11
11
13
13
14
15
A
mm2
1,85
2,25
3,53
4,27
4,29
5,68
5,54
6,88
8,30
6,30
8,66
6,89
9,01
11,0
8,69
11,4
8,73
11,5
14,1
14,2
15,1
15,5
19,1
22,7
18,6
24,2
28,7
26,2
29,2
mI
kg/m
1,45
1,77
2,77
3,35
3,37
4,46
4,35
5,40
6,51
4,95
6,80
5,41
7,07
8,66
6,92
8,96
6,85
8,99
11,1
11,1
11,8
12,2
15,0
17,8
14,6
19,0
22,6
20,6
23,0
ex
mm
1,03
1,47
1,52
1,56
2,15
2,00
1,99
2,34
2,48
2,31
2,40
2,85
2,94
2,47
2,89
2,97
3,49
3,59
3,67
3,32
3,15
3,83
3,92
4,00
4,65
4,80
4,89
6,28
6,93
ey
mm
0,54
0,48
0,78
1,07
0,68
1,01
1,25
1,25
1,25
1,33
1,41
0,88
0,95
1,73
1,41
1,49
1,04
1,13
1,20
1,59
1,91
1,87
1,95
2,03
1,45
2,34
2,42
1,85
2,01
konu
mu
k2
tan
0,423
0,252
0,430
0,625
0,256
0,433
0,583
0,497
0,433
0,530
0,525
0,259
0,253
0,645
0,442
0,437
0,263
0,258
0,252
0,415
0,549
0,441
0,438
0,433
0,259
0,442
0,439
0,262
0,266
Eilme eksenine gre atalet ve mukavemet momentleri

k2 k2
xx
xy
k1 k1
Ik2
ik2
Ix
Wx
ix
Iy
Wy
iy
Ik1
ik1
cm4 cm3 cm cm4 cm3 cm cm4 cm cm4 cm
1,59 0,81 0,93 0,55 0,38 0,55 1,81 0,99 0,33 0,42
3,59 1,42 1,26 0,60 0,39 0,52 3,79 1,30 0,39 0,42
6,99 2,35 1,41 2,47 1,11 0,84 8,02 1,51 1,44 0,64
10,4 3,02 1,56 5,89 2,01 1,18 13,3 1,76 3,02 0,84
15,6 4,04 1,90 2,60 1,12 0,78 16,5 1,96 1,69 0,63
20,1 5,03 1,88 7,12 2,38 1,12 23,1 2,02 4,12 0,85
23,1 5,11 2,04 11,9 3,18 1,47 28,8 2,28 6,21 1,06
33,5 7,04 2,21 14,3 3,81 1,44 39,9 2,41 7,94 1,07
46,4 9,24 2,36 16,5 4,39 1,41 53,3 2,53 9,56 1,07
35,5 6,84 2,37 16,2 3,89 1,60 43,1 2,61 8,68 1,17
47,9 9,39 2,35 21,8 5,52 1,59 57,9 2,59 11,8 1,17
44,9 8,73 2,55 7,59 2,44 1,05 47,6 2,63 4,9 0,84
57,6 11,4 2,53 9,68 3,18 1,04 60,9 2,60 6,41 0,84
68,1 12,3 2,49 40,1 8,41 1,91 88,0 2,82 20,3 1,36
71,7 11,73 2,87 25,8 5,61 1,72 82,8 3,09 14,6 1,30
92,5 15,4 2,85 33,0 7,31 1,70 107 3,06 19,0 1,29
89,7 13,8 3,20 15,3 3,86 1,32 95,2 3,30 9,78 1,06
116 18,0 3,18 19,5 5,04 1,31 123 3,28 12,6 1,05
141 22,2 3,16 23,4 6,17 1,29 149 3,25 15,5 1,04
141 21,0 3,15 46,7 9,52 1,82 160 3,36 27,2 1,39
148 21,5 3,13 71,0 12,7 2,17 181 3,47 37,8 1,59
226 27,6 3,82 80,8 13,2 2,29 261 4,10 45,8 1,72
276 34,1 3,80 98,1 16,2 2,27 318 4,07 56,1 1,71
323 40,4 3,77 114 19,3 2,25 371 4,04 66,1 1,71
321 38,4 4,15 54,2 10,7 1,71 340 4,27 35,0 1,37
552 54,1 4,78 198 25,8 2,86 637 5,33 112 2,15
650 64,2 4,76 232 30,6 2,84 749 5,10 132 2,15
880 75,1 5,80 151 21,2 2,40 934 5,97 97,4 1,93
1220 93,2 6,46 210 26,3 2,68 1300 6,66 133 2,14
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
33
4.8 U profili
Tablo 24, U profili deerleri
xM
R1
%8
Scak haddelenmi U profilinin llerine gre belirtilmesi u

ekilde yaplr: U - profili St 37-2 U100
Eim h>300 mm iin %5 dir.
c ls : h 300 mm c=0,5.b
h > 300 mm c=0,5.(bs)
F
M
x
ey
F
S
ekil 56, Tekniine uygun deil
ller
b
s
mm mm
15
4
33
5
20
5
35
5
25
5
38
5
30
6
42 5,5
45
6
50
6
55
7
60
7
65 7,5
70
8
75 8,5
80
9
85 9,5
90
10
95
10
100 10
100 14
100 14
112 13,5
110 14
h
mm
30
30
40
40
50
50
60
65
80
100
120
140
160
180
200
220
240
260
280
300
320
350
380
400
M t= F.a
t=R1
mm
4,5
7
5,5
7
6
7
6
7,5
8
8,5
9
10
10,5
11
11,5
12,5
13
14
15
16
17,5
16
16
18
ekil 55, Uprofili
30x15
30
40x20
40
50x25
50
60
65
80
100
120
140
160
180
200
220
240
260
280
300
320
350
380
400
R2
t
y
UProf
ilin
tanm
A
cm2
2,21
5,44
3,66
6,21
4,92
7,12
6,46
9,03
11,0
13,5
17,0
20,4
24,0
28,0
32,2
37,4
42,3
48,3
53,3
58,8
75,8
77,3
80,4
91,5
m
kg/m
1,74
4,27
2,87
4,87
3,86
5,59
5,07
7,09
8,64
10,6
13,4
16,0
18,8
22,0
25,3
29,4
33,2
37,9
41,8
46,2
59,5
60,6
63,1
71,8
ekil 57, Tekniine uygun

momentleri
ller
xx
xy
Ix
Wx
ix
Iy
Wy
iy
ey
xM
cm4 cm3 cm cm4 cm3 cm cm cm
2,53 1,69 1,07 0,38 0,39 0,42 0,52 0,74
6,39 4,26 1,08 5,33 2,68 0,99 1,31 2,22
7,58 3,79 1,44 1,14 0,86 0,56 0,67 1,01
14,1 7,05 1,50 6,68 3,08 1,04 1,33 2,32
16,9 6,73 1,85 2,49 1,48 0,71 0,81 1,34
26,4 10,6 1,92 9,12 3,75 1,13 1,37 2,47
31,6 10,5 2,21 4,51 2,16 0,84 0,91 1,50
57,5 17,7 2,52 14,1 5,07 1,25 1,42 2,60
106 26,5 3,10 19,4 6,36 1,33 1,45 2,67
206 41,2 3,91 29,3 8,49 1,47 1,55 2,93
364 60,7 4,62 43,2 11,1 1,59 1,60 3,03
605 86,4 5,45 62,7 14,8 1,75 1,75 3,37
925 116 6,21 85,3 18,3 1,89 1,84 3,56
1350 150 6,95 114 22,4 2,02 1,92 3,75
1910 191 7,70 148 27,0 2,14 2,01 3,94
2690 245 8,48 197 33,6 2,30 2,14 4,20
3600 300 9,22 248 29,6 2,42 2,23 4,39
4820 371 9,99 317 47,7 2,56 2,36 4,66
6280 448 10,9 399 57,2 2,74 2,53 5,02
8030 535 11,7 495 67,8 2,90 2,70 5,41
10870 679 12,1 597 80,6 2,81 2,60 4,82
12840 734 12,9 570 75,0 2,72 2,40 4,45
15760 829 14,0 615 78,7 2,77 2,38 4,58
20350 1020 14,9 846 102 3,04 2,65 5,11
www.guven-kutay.ch
34
Genel Bilgiler
eitli formller
ekil
Formller
Bu formllerdeki birimler:
boyutlar = m ; kuvvet = N ; zaman = s olarak verilmitir.
Eer srtnme etkisi yok kabul edilirse = 1 alnr.
rnein: devir says n = s-1 , hz v = m/s , basn p = N/m2
5.1 Kama
Tek ve eitli konstrksiyonlarda kullanlan, ilk konstrksiyon eleman.
FSi
FR
FN
= atan
ZME
FN
FS
FS
ekil 61, Kuvvetler
FY
s1
tan =
F FR tan
tan
tan
Sktrmada verim:
Kilitlenme:
Hareket boylar:
s2 = s1 . tan
F
F
Boy ve hareket orantlar: SI Y
F SI
s1
Yk kuvveti FY = FR Radyal kuvvet
ekil 62, Hareket boylar
www.guven-kutay.ch
ekil 60, zme

(kilitlenmesiz)
Sktrma kuvveti: FS FR tan

zme kuvveti:
FR
Srtnme kuvveti: FS FR tan
FR
SIKISTIRMA
h=s 2
ekil 59, zme (kilitlenmeli)
FSI
ekil 58, Sktrma
FR
FN
FN
FEs
FEs
FR
FN
FS F
FS
FEs
FS
Genel Bilgiler
ekil
35
Formller
5.2 Eik dzlem
F=m.g
sin = h / s
F1
Kuvvet yol orantlar:
F.h = F1 . s
Eik dzlemdeki kuvvet F1 = F . sin
Yaplan i veya depolanan enerji: W = F . h

ekil 63, Eik dzlem
5.3
Mt
Ortalama yzey basnc
Srtnme momenti:
n
MS
L
LF
F
p EM
dL
MS F R
p or
= Yataktaki srtnme katsays

= 2..n
A hz
ekil 64, Radyal kaygan yatak
Srtnme gc
5.4
F
h
Kaygan yatak, radyal
FN
FS1
FN
FS2
PS MS F d n
Kaygan yatak, gbek ykseklii

h < 2 . . LF
ise gbek skr,
h > 2 . . LF
ise gbek skmaz, kayar.
d
ekil 65, Gbein ykseklii
5.5
F
R
Kaygan yatak, eksenel
Srtnme momenti:
r
Eer mil dolu ise
Ror
ekil 66, Eksenel kaygan yatak
Srtnme gc
www.guven-kutay.ch
MS F R or
2
R 3 r3
MS F
3
R2 r2
2
MS F R
3
PS MS
36
Genel Bilgiler
ekil
Formller
5.6
Yuvarlanma direnci
F FR
FS < 0 . FN
F / R < 0
Yuvarlanma art:
veya
elik tekerlek, elik rayda

f 0,5 mm
Vinteki tekerlekler elik ray zerinde
Tekerlek yzeyi sertletirilmi f 0,05...0,1 mm
FR
Dz olarak harekette hava direnci dnda yuvarlanma

direnci ve yataklardaki srtnme direnci hareket direnci
(hd) olarak beraber hesaplanr ve yledir:
Tiren
hd 0,0025
Rulman yatakl tramvay
hd 0,005
Kaygan yatkl tramvay
hd 0,018
Kamyon ve ar vasta asfaltta
hd 0,025
5.7 Makarada srtnme kuvveti
ekil 67, Yuvarlanma direnci
FS
F2
f
R
F1
eken kuvvet:
F1 F2 e
Srtnme katsays
deme as radyan olarak, yani = /180
Halat, kay ve bantl tekerlein tayabilecei srtnme
kuvveti:
FS F1 F2 F1 (e 1) F2
ekil 68, Makarada srtnme

kuvveti
5.8
e 1
e
Palangalar
5.8.1
Sabit makarada ekme kuvveti
n
s1
ekme kuvveti:
h=s2
FCe
F
FCe Y
ekme boyu:
s 1 = s2 = h
Yaplan i veya depolanan enerji: W = FY.h

FY
ekil 69, Sabit makara
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
ekil
37
Formller
FCe
Hareketli makarada ekme kuvveti
s1
5.8.2
ekme kuvveti:
F
FCe Y
2
Kaldrma ykseklii:
h = s2 = s1 / 2
h=s2
Yaplan i veya depolanan enerji: W = FY.h
FY
ekil 70, Hareketli makara

5.8.3
m
ok makaral palanga
s1
sabit ve hareketli makara sistemleri arasna konulan dzlemin halatlar

tarafndan delinme says. Yk tayan halat says. ekilde bu 4 dr.
ekme kuvveti:
FY
1
FY
m M
1 m
Kaldrma ykseklii:
FCe
ekil 71, ok makaral palanga
h = s2 = s1 / m
s1 = m . s 2
h=s2
FY
FCe
1 m
bir makarada verim: M
m 1
Burada bir makara iin
M 0,96
deeri nerilir.
5.9 Fren veya Kaldra

F Fren kuvveti ; MF Fren momenti ; PM Mildeki g ; deme as radyan
5.9.1 Dayanma noktas srtnme dzleminin stnde
L
F FN
LA
h
D
FN
FS
R
ekil 72, Dayanma noktas

srtnme dzleminin stnde
FN
FS
R
sola dnte
Dayanma noktas srtnme dzleminin altnda
F FN
LA
Sola dnte kitlenme art: LA < .h

Fren momenti
MF = FS . R = FN . . R
5.9.2
saa dnte
LA h
L
saa dnte
LA h
L
sola dnte
Saa dnte kitlenme art: LA < .h

Fren momenti
MF = FS . R = FN . . R

srtnme dzleminin altnda
www.guven-kutay.ch
38
Genel Bilgiler
ekil
Formller
5.9.3
F
h=0
LA
D
FN
FS
R
Dayanma noktas srtnme dzleminle ayn
F FN
LA
L
Fren momenti
Kitlenme olamaz
MF = FS . R = FN . . R

srtnme dzleminle ayn
FS
5.9.4
F
F2
F1
Basit fren
Fren momenti: M F FS R F R
L
e 1
LA
D
LA
ekil 75, Basit fren
5.9.5
FS
L e 1
Fren momenti: M F FS R F R
h e 1
F2
F1
Toplamal fren
L
ekil 76, Toplamal fren
5.9.6
FS
L1
F2
F1
karmal fren
Fren momenti: M F FS R F R L
D
L2
L
ekil 77, karmal fren
www.guven-kutay.ch
e 1
L 2 L1 e
Genel Bilgiler
ekil
39
Formller
FS
5.9.7
Srtnme katsaysnn bulunmas
n
R
F1
Srtnme kuvveti
FS = F F1
Srtnme katsays
F
S
2F
Srtnme as
a tan
ekil 78, Srtnme katsaysnn

bulunmas
5.10 krklar
5.10.1 krk, basit
Kuvvet yol (Moment) :
Yaplan i :
h 2R n
W = FY.h
FY
Kaldrma ykseklii:
F L FY R
ekil 79, Basit krk

5.10.2 krk, dili sistemli
RT R 2
R1
Kuvvet yol (Moment) :
n
L
FY
R
F L 2 FY R T
R1
Kaldrma ykseklii:
Yaplan i :
ekil 80, Dili sistemli krk
www.guven-kutay.ch
h 2 R T n R1 / R 2
W = FY.h
40
Genel Bilgiler
eitli kesittlerin alan, eilme atalet ve mukavemet momentleri
Tablo 25, eitli kesittlerin eilme atalet ve mukavemet momentleri

Kesit
Formller
6.1 gen
A=b.h/2
ex = h / 3
Iu = b . h3 / 12
Iv = b . h3 /4
x
ex
Ix = b . h3 /36
Iy = b3 . h /36
b
y
Wx = b . h2 /24
Wy = b2 . h /24
ekil 81,gen
Ekenar
gende:
h = 0,8660.b
A = 0,4330.b2
6.2
ey
Ix = 0,01804.b4
Iy = Ix
Wx = 0,03125.b3
Wy = 0,03608.b3
Rombus
A=b.h/2
Ix = b . h3 / 48
Iv = b3 . h / 48
ex = h / 2
ey = b / 2
Wx = b . h2 / 24
Wy = b2 . h / 24
ex
ex = 0,2887.b
ey = 0,5.b
y
b
ekil 82,
y
6.3
Dikdrtgen
A=b.h
Ix = b . h3 / 12
Iv = b3 . h / 12
Iu = b . h3 / 3
ex = h / 2
ey = b / 2
Wx = b . h2 / 6
Wy = b2 . h / 6
ex
y
b
ekil 83, Dikdrtgen
6.3.1
b
ex
ey
Dikdrtgen, ortas bo
A = b.(Hh)
ex = H / 2
ey = b / 2
Ix = b.(H3 h3) / 12
ekil 84, Dikdrtgen,

ortas bo
www.guven-kutay.ch
Iy = b3.(H h) / 12
Wx = b.(H3 h3) / (6.H)
Wy = b2.(H h) / 6
Genel Bilgiler
Kesit
Formller
k2
ex
k1
k2
k1
y ey
h
h
Kare
Ix = Iy = h4 / 12
Ik1 = Ik2 = h4 / 12
A = h2
ex = e y = h / 2
e k1 e k 2
Wx = Wy = h3 / 6
h
2
2
Wk1 Wk 2
k2
ek
k1
y ey
H
h3
2
12
Wk1 = Wk2 =0,11785.h3
Kare, ii bo, kaval kare
6.4.1
ex
e k2
H
h
k1
6.4
ek1 = ek2 = 0,7071 . h
ekil 85, Kare
k2
41
1 H4 h4
6
H
2 H4 h4
Wk1 Wk 2
12
H
A = H2 h2
ex = e y = H / 2
ek1 = ek2 = 0,7071.H
Ix = Iy = Ik1 = Ik2 = (H4 h4)/12
Wx Wy
ekil 86, Kare, ii bo

k2
ex
k1
d
y
ek
e k2
k2
k1
y ey
H
ekil 87, Kare, ii

yuvarlak bo
k1
R
y
ex
k2
k2
k1
ekil 88, Altgen

t
e k2
k1
s
y
x
k2
h
k1
A = H2 d2 / 4
ex = e y = H / 2
ek1 = ek2 = 0,7071.H
Ix=Iy=Ik1=Ik2
Ix=( H4 d4 / 16) / 12
6.5
Altgen, altke
3 2
h = 0,866 . h2
2
h R 3 R h/ 3
ex = h / 2
ey = R
Ix = Iy = Ik1 = Ik2
s h / 1 2 = 0,4142.h
t s 2 / 2 = 0,2929.h
ex = e y = h / 2
e k2
ey
ekil 89, Sekizgen
1 4 3 d 4
H
6 H
16
I k1
Wk1 Wk 2
0,7071 H
Wx Wy
5 3 4
h = 0,06014 . h4
144
5 3 3
Wx Wk1
h = 0,12028.h3
72
5 3
Wy Wk 2
h = 0,10417 . h3
48
Ix
6.6 Sekizgen, Sekizke

A = 0,8284 . h2
ex
k2
Kare, ii yuvarlak bo
6.4.2
e k1 e k 2 s h / 2
ek1 = ek2 = 0,5412 . h
www.guven-kutay.ch
Ix = Iy = Ik1 = Ik2
Ix =0,05473 . h4
Wx = Wy = 0,1095 . h3
Wk1 = Wk2 = 0,10107 . h3
42
Genel Bilgiler
Kesit
c
b
y
6.7
Yamuk
ex
ey
ex
6.8
Wx = Ix / ( h ex )
Wy = Iy / ey = 2 . Iy / a
Daire
A = . R2 = . d2 / 4
U = evre = . d
Ix = Iy = . d4 / 64 = . R4 / 4
Ix = Iy 0,05 . d4 0,7854 . R4
ex = e y = d / 2 = R
Wx = Wy = . d3 / 32 = . R3/4
Wx = Wy 0,1 . d3 0,7854 . R3
h a 2b
3 ab
ey = a / 2
ekil 90, Yamuk
h 3 a 2 4 a b b2
Ix
36
ab
h
Iy
a 3 a 2 b a b 2 b3
48
A=h.(a+b)/2
Formller
ekil 91, Daire

y
6.8.1
ex
S
x
R
ex
R
x
d
ex = 4.R/(3.) = 0,4244 . R
ey = R
6.8.2
A = . R2 / 2 = . d2 / 8
A = 1,57080 . R2
ekil 92, Yarm daire
Daire yarm
y
dm
8 4
4
Ix
R = 0,1098.R
8
9
Iy = .R4 / 8 = 0,3927.R4
Wx = 0,1907.R3
Wy = .R3 / 8 = 0,3927.R3
Daire ii bo, Boru kesiti
A = Dd2) / 4 = Rr2)
ex = e y = D / 2
Ix=Iy= Dd4) / 64
Ix=Iy= Rr4) / 4
D4 d 4
Wx Wy
32
D
4
R r4
Wx Wy
4
R
Eer kalnlk apa oranla ok kk ise, yani (s/dm)2 1 ise
ekil 93, Daire ii bo
I1 = I2 =
6.8.3
d 3m s
8
W1 = W 2 =
d 2m s
4
Daire yarm ii bo, Boru kesiti, yarm
1,1098 ( R 4 - r 4 ) - 0,283 R 2 r 2 ( R - r )
R+r
e1
e2
I1 =
W1,2 =
ekil 94, Yarm boru
4 ( R 2 + R r + r 2)
I1
; e1 =
ve e 2 = R - e1
3( R + r )
e1,2
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
Kesit
43
Formller
6.8.4
Daire dik delikli
d
I b = 0,01 D 3 (5D - 8,5d)
2
W b = 0,1 D (D - 1,7d)
ekil 95, Dik delikli daire

6.8.5
ek
A = . R2 / 4 = R2
ex = e y
ex = 0,4244 . R
e2 = 0,5756 . R
ek1 = 0,6002 . R
ek1 = 0,7071 . R
S
1
x
ex
ek
e2
k1
x
v e y
y
e2
k1
ekil 96, eyrek daire

y
6.8.6
ex
u
y
ekil 97, Daire dilimi

merkezden
ey = s / 2
em
Daire dilimi
180 b
4R4
I x Is
sin / 2
9

360
R4
Iy
8
Daire kesiti kiriten
R
A
sin
2 180
A R b s s h / 2
em = s3 /(12.A)
ex = em R. cos(/2)
ey = s / 2
s = 2.R. sin(/2)
s2 h
R
8h 2
h = R.(1- cos(/2))
ex
Wx = Wy = 0,09534.R3
Wk1 = 0,1009.R3
Wk2 = 0,06399.R3

sin
180
ex = 2 . R . s /(3.b)
2
360 R
R 4
e x sin / 2
sin
s
3

8 180
I
Ix
I
y
Wx max
Wx min x
Wy
s
R ex
ex
6.8.7
b
y
S
Ix = Iy = . R4
Iu = Iv = . R4
A = b . R / 2 = R2 . / 360
b = R . / 360
s
x
Daire eyrek
ekil 98, Daire kesiti

kiriten
b = . R . / 180
b = 0,01745.R.
y R 2 z2 R h
z = 8.sin() sin(2)
Iy
Ix
R4
48
s 2 h 2 R h
h r R 2 s / 2 2
tan(/2) = s/(2.(R.h))
20 R 4 1 cos 3
R 4
sin(2)
180 sin
16 90
z
30
Wx
Ix
h ex
Wy
Eer h = R/2 ise, j = 120dir. Deerler yle olur:

A = 0,61418.R2 ex = 0,2050.R
Ix = 0,01066.R4
Wx = 0,03613.R3
www.guven-kutay.ch
2 Iy
s
44
Genel Bilgiler
Kesit
2
k1
e1
Formller
R
ex
k
k1
e2
e1
e3
k1
ek
u
v
ekil 99, Ke dikii

b
6.9 Elips
A = .a.b
ex = a
;
ey = b
3
Ix = . a . b/4= 0,7854. a3.b
evre
ex
ey
ekil 100, Dolu elips

am
b1
bm b2 s
P1 1
6.8.8 Daire ile dikkenar aras para, Ke dikii

Ix = Iy = 0,00755.R4
A = R2.(1/4) = 0,2146.R2
Iu = Iv = 0,1370.R4
e1 = 0,2234.R
Ik1 = 0,011980.R4
ex = 0,7766.R
Ik2 = 0,003105.R4
ek1 = 0,0983.R
Wx = Wy = 0,00972.R3
ek2 = 0,7071.R
Wk1 = 0,016950.R3
e2 = 0,3912.R
Wk2 = 0,007937.R3
e3 = 0,3159.R
= .(a+b)
Iy = . a . b3/4= 0,7854 . a . b3
Wx = .a2.b / 4 = 0,7854. a2.b
Wy = .a.b2 / 4 = 0,7854.a.b2
a b 3 a 2 b2
(a-b)/(a+b) 0,10
0,20
3,1495
3,1731
0,50
0,60
0,70
3,3412
3,4314
3,5401
6.9.1 Elips, kaval, ii bo
I1 = ( a 3 b1 - a 3 b 2 ) / 4
1
2
2
3
3
P2 I 2 = ( a1 b1 - a 2 b 2 ) / 4
a2 s
a1
ekil 101, Kaval elips

b
I1 = a 2m ( a m + 3 b m ) s / 4
6.9.2
ex
x
u
u
y
0,40
3,2686
0,90
3,8208
W1 = ( a13 b1 - a 32 b 2 ) / ( 4 a1 )
W2 = ( a1 b13 - a 2 b 32 ) / ( 4 b1 )
Eer kalnlk oran ok kk ise, yani [s/(a+b)] 1 ise,

W1 = a m ( a m + 3 b m ) s / 4
Elips, yarm
0,30
3,2127
0,80
3,6691
A = .a.b/2 = 1,571.a.b
ex = 4.a / (3.) = 0,4244. a
Ix = 0,1098. a3.b
Iy = . a.b3/8 = 0,3927. a.b3
Iu = . a3.b/8 = 0,3927. a3.b
Wx = Ix / (aex) = 0,1907. a2.b
Wy = .a.b2/8 = 0,3927.a.b2
ekil 102, Yarm elips

y
6.9.3
ey
S
u
b y
A = .a.b/4 = 0,7854.a.b
x
ex
Elips, eyrek
u
v
ex = 4.a / (3.) = 0,4244. a

ey = 4.b / (3.) = 0,4244. b
ekil 103, eyrek elips

www.guven-kutay.ch
Ix = 0,05488. a3.b
Iy = 0,05488. a.b3
Iu = 0,1963. a3.b
Iv = 0,1963. a.b3
Wx = Ix / (aex) = 0,09534. a2.b
Wy = Iy / (bey) = 0,09534.a.b2
Genel Bilgiler
Kesit
Formller
6.9.4
x S
45
Elipsle dik kenarlar arsnda kalan para
x
ex
ey
A = (1.a.b = 0,2146.a.b
ex = 0,7766. a
ey = 0,7766. b
Ix = 0,00755. a3.b
Iy = 0,00755. a.b3
Wx = Ix / ex = 0,00972. a2.b
Wy = Iy / ey = 0,00972.a.b2
ekil 104, Ke elips

y
6.10 Parabol
A= 4.a.b/3
ex = 2.a/5
Ix = 16.a3.b/175 = 0,09143.a3.b
Iy = 4.a.b3/15 = 0,2666.a.b3
ex
u
y
Iu = 32.a3.b/105 = 0,3048.a3.b
Wx = 16.a2.b/105 = 0,1524.a2.b
Wy = 4.a.b2/15 = 0,2666.a.b2
ekil 105, Tam parabol

y
6.10.1 Parabol, yarm
ey
S
A= 2.a.b/3
ex = 2.a/5
ey = 3.b/8
Ix = 8.a3.b/175 = 0,04571.a3.b
x
ex
x
u
u
v
Iy = 19.a.b3/480 = 0,03958.a.b3
Iu = 16.a2.b/105 = 0,1524.a2.b
Iv = 32.a.b2/105 = 0, 1333.a.b2
Wx = 8.a2.b/105 = 0,07619.a2.b
Wy = 19.a.b2/300 = 0,0633.a.b2
ekil 106, Yarm parabol

6.10.2 Yarm parabolle dik kenarlar arasnda kalan para
x S
x
ex
ey
A= a.b/3
ex = 7.a/10
ey = 3.b/4
Ix = 37.a3.b/2100=0,01762.a3.b
ekil 107, Ke yarm

parabol
ey
6.10.3 Tam parabolle dik kenarlar arasnda kalan para
ex
b = c/2 ise
Iy = 1.a.b3/80 = 0,01250.a.b3
Iu = 19.a2.b/105 = 0,1810.a2.b
Iv = a.b2/5 = 0, 2.a.b2
Wx =37.a2.b/1470=0,0252.a2.b
Wy =a.b2/60 = 0,01667.a.b2
u
v
ekil 108, Ke tam

parabol
A= a2/6
c a 2 /2
ex = ey = 4.a/5
Ix = Iy = 11.a4 / 2100
Ix = Iy = 0,00524.a4
www.guven-kutay.ch
Iu = Iv = 47.a4 / 420
Iu = Iv = 0,1119.a4
Wx = Wy = 11.a3/1680
Wx = Wy = 0,00655.a3
46
Genel Bilgiler
Kesit
Formller
6.11 eitli profiller
b
B
b2
h
H
h
H
h
H
B
b2
b1
b1
h
H
h
H
h
H
B1
B2
ekil 109, eitli profiller

B H3 - b h 3
12
B H3 + b h 3
I1 =
12
B H3 - b h3
6H
B H3 + b h3
W1 =
6H
b2
e 2 e1
B1
h1
h1
B2
B
h
H
B
1
1
h
h
H
b1
W1 =
e 2 e1
I1 =
e 2 e1
st sra iin:
b = b 1 + b2
Alt sra iin:
B = B1 + B2
ekil 110, eitli profiller

st sra iin:
b = b 1 + b2
I1 =
Alt sra iin:

e2 = H e 1
I1 =
B H3 + b h 3
- ( B H + b h ) e12
3
B (H3 - h 3) + b (h3 - h13)

12
www.guven-kutay.ch
W1 =
I1
; b = b1 + b2
e1,2
W1 = 2
2+
I1
bh 2
; e1 = BH
H
2 (BH + bh)
Genel Bilgiler
47
eitli kesittlerin torsiyon atalet ve mukavemet momentleri
Tablo 26, eitli kesittlerin eilme atalet ve mukavemet momentleri

Kesit
Formller
7.1
Daire
It =
2
1
Wt =
d3
16
It = 0,15 d 42
max d evrededir
ekil 111, Daire

7.1.1
It =
W t = 0,2 d32
Daire ii bo, Boru kesiti
d4
32
( D4 - d 4 )
32
Wt =
( D4 - d 4 )
16 D
Eer kalnlk apa oranla ok kk ise, yani (s/dm)2 1 ise,

dm
It =
ekil 112, Boru kesiti
Wt =
d 2m s
2
Kamal mil kesiti
7.1.2
d3m s
4
It = 0,1d4
W t = 0,2 d3
It = 0,006 ( D + d )
ekil 113, Kamal mil

7.1.3
W t = 0,024 ( D + d )
mil
W t = 0,2 D2 ( D - 1,7d )
It = 0,1 d12 ( d12 - 24 e2 )
W t = 0,162 d13
d2
d1
2.e
I t = 0,02 D3 ( 5D - 8,5d )
ekil 114, Dik delikli

mil
1 P1
7.2
2b
2
P2
2a
am
b1
bm b2 s
P1 1
2
P2
Elips
Voraussetzung a/b = n 1 , max in P1 in P2 , 2 = max / n

Voraussetzung A= a1 / b1 = n 1 , B = a2 / b2 = n 1 und , A=B
a 3 b3 n3 b4
It = 2 2 = 2
a +b
n +1
a2 s
a1
ekil 115, Elips
It =
n3 ( b14 b42 )
n2 + 1
www.guven-kutay.ch
Wt =
a b2 n b3
=
2
2
Wt =
n ( b14 - b42 )
2b
48
Genel Bilgiler
Kesit
Y
P2
Formller
P1
I t = 0,141 a 4
W t = 0,208 a 3
2
It = 0,13 b A
W t = 0,223 b A
A = 2 a b = 0,83 b2
A = 2 a b = 0,83 b2
It = 0,108 b4
W t = 0,185 b3
X
a
b
2
P
I t = 0,133 b 2 A = 0,115 b4
23 3
A= R
2
W t = 0,217 b A = 0,188 b3
1
X
Eer h / b = n 1 I t = c1 h b3 = c1 n b4 ; W t = c2 h b2 = c2 n b3
h/b
1,5
10
c1
0,141
0,196
0,229
0,263
0,281
0,298
0,307
0,312
0,333
c2
0,208
0,231
0,246
0,267
0,282
0,299
0,307
0,312
0,333
c3
1,000
0,858
0,796
0,753
0,745
0,743
0,743
0,743
0,743
Eer h/b=n 1 ise, max P1 dedir. P2 de 2 = c3 . max ve P3 de 3 = 0

Burada Aor kalnln orta izgisinin kaplad alan ve U bu izginin
ds
evre boyu olarak kabul edilirse ve de: t = tmin:
t
Am
S tS =
T
2 Aor
= sabit
Torsion atalet ve mukavemet deerleri u ekilde bulunur:

s
It =
t2
t2
kalnlk sabit ise:
t2
hm
t2
bm
2
4 Aor
ds
t (or)
drtke iin:
Bredt forml W t = 2 Aor t min
2 t
4 Aor
U
4 b2 h 2
It =
b h
2 +
t1 t 2
It =
www.guven-kutay.ch
W t = 2 Aor t
W t = 2 b h t min
Genel Bilgiler
49
eitli malzemenin srtnme katsays
Aadaki tablolarda verilen deerler nerilen yaklak deerlerdir. Kk deerler kaba, byk
deerler hassas yzeyler iin kullanlr.
Tablo 27, elik ile aadaki malzemeler veya aadaki malzemeler ile elik
Malzeme
elik
pik dkm veya bronz
tesfiyeli bakr
Al-Cu-Mg cilalanm
Al-Cu-Mg cilalanmam
Al-Si-Mg zmparalanm
Al-Si-Mg
G-Al-Si
mee
buz
akik ta
ta
deri, deri kay
*)1 sabunlu
Srtnme tutukluluu katsays

0
kuru
yal
kuru
0,15-0,2
0,1
0,12-0,15
0,18-0,25
0,1
0,15-0,2
----0,35
----0,15
----0,22
----0,16
----0,21
----0,1-0,15
0,50-0,6
0,02-0,1
0,2-0,5
----0,014
----0,20
----0,3-0,7
0,5-0,6
0,3
0,28-0,6
srtnme katsays
yal
slak
0,05-0,1
--0,05-0,1
--------------------------0,24-0,26
0,2-0,08
-----0,12
------0,2
0,36
*)1
----------------0,2
-------
Tablo 28Bronz ile aadaki malzemeler veya aadaki malzemeler ile bronz
Malzeme
Bronz
Pik dkm
mee
*)1 sabunlu
srtnme tutukluluu katsays 0

kuru
yal
kuru
------0,22-0,26
0,16
0,15-0,2
0,5-0,6
0,02-0,1
0,2-0,5
srtnme katsays
yal
slak
0,20
--0,10
--0,02-0,08
0,24-0,26
*)1
----0,2
Tablo 29, Pik dkm ile aadaki malzemeler veya aadaki malzemeler ile pik dkm
Malzeme
Pik dkm
Bakr
Deri, deri kay
*)1 sabunlu
srtnme tutukluluu katsays 0

kuru
yal
kuru
0,22-0,26
0,16
0,15-0,2
----0,38
0,5-0,6
0,03
0,28-0,6
www.guven-kutay.ch
srtnme katsays
yal
slak
0,10
0,31
----0,20
0,36
*)1
-------
50
Genel Bilgiler
Tablo 30, eitli malzemelerin srtnme katsays

srtnme
tutukluluu
katsays 0
kuru
yal
Malzeme
Tahta ile tahta
srtnme katsays
kuru
yal
sabunlu
slak
0,50-0,70
0,2
0,20-0,40
0,05-0,15
0,04-0,16
0,25
Toprak ile balk
---
---
0,38-0,75
---
---
0,31
Deri ile mee
---
---
0,27-0,47
---
---
---
Deri contalar ile metal
0,6
0,25
0,25
0,12
---
---
Tahta ile ta
---
---
0,40
---
---
---
Kendir ile mee
---
---
0,53
---
---
0,33
Toprak ile toprak
---
---
0,25-1,00
---
---
---
Toprak ile nemli balk
---
---
1,00
---
---
---
Toprak ile slak balk
---
---
0,31
---
---
---
Toprak ile akl
---
---
0,81-1,11
---
---
---
Kargir duvar ile kuru balk
---
---
0,51
---
---
---
Kargir duvar ile slak balk
---
---
0,33
---
---
---
Kargir duvar ile Kargir duvar
---
---
0,60-0,70
---
---
---
Tablo 31, elik, pik dkm, elik dkm ile eitli malzemelerden yaplm Fren ve kavrama
Malzeme
Srtnme tutukluluu
katsays 0
Srtnme katsays
kuru
yal
kuru
yal
sabunlu
slak
Malzeme sinterbronzdan ise
0,20-0,40
0,08-0,13
0,18-0,30
0,06-0,09
---
---
Malzeme
organik ise
0,30-0,50
---
0,28-0,40
0,06-0,10
---
---
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
51
Bir evrakn belgelenmesi
Kalite belgesi ISO9000 ve ISO 9001 in artlarndan biride, firmada yaplan ilemlerin
belgelenmesidir. Bu gerektirme unu istemektedir: Herhangi bir yerde bir sayfa bulunduunda, bu
sayfann neye ve nereye ait olduu, o sayfada grlmelidir. Bunun iinde "K+4N-lkesi" kanlmaz
arttr. Evrakn her sayfasndada en az K ve ilk N bulunmaldr.
K + 4N - lkesi
K
KM ?
BELGEY HAZIRLAYANIN AIK ADI, SOYADI VE PARAFI. EER VARSA BELGEY

KONTROL VEYA TASTK EDENN KML.
1. N
NE ?
BELGENN BALII VE BELGENN AIK, KISA TARF
2. N
NE ZAMAN ?
HAZIRLANDII, GEREKRSE YAYINLAMA VEYA DEKLN YAPILDII TARH
3. N
NEREDE ?
BELGENN HAZIRLANDII YER, FRMA, NSTTD
4. N
NASIL ?
BELGEYE AT BTN VERLER (NDEKLER)

rnein: lek, Veriler, Toleranslar, llen deerler, v.s.
Belgeler imkanlar dahilinde bilgisayarda yaz programlaryla yaplmaldr. Bylelikle "K+4N-lkesi"
kolaylkla yerine getirilir.
www.guven-kutay.ch
52
Genel Bilgiler
10 Hesaplama sistemi
Hesap ilemleri ne bir kr ddr nede boa greidir. Hesaplar mantkl bir sistemle
yaplmaldr. Bunun iinde aada verilen nerileri uygulamak hesab yapann yararnadr.
1. Her ide ve hesaplamada temiz, ak ve belirli allmaldr.
2. veya dev gayet gzel okunulmal ve btn yazlm terim ve ifadelerin tam ve ak
anlaldndan emin olunmaldr. Tereddtte ii verenle konuulmal ve tam anlamaya
varlmaldr. Gerekirse hesaplanacak para iin bir hesaplama artnamesi yaplmal ve bu
teyit veya tastik ettirilmelidir.
3. lk u soru Ne sorul mu? sorulmal ve hemen genel cevap not edilmelidir.
4. Temiz ve anlalr bir taslak izilmelidir. Tpk gen problemlerinin zmnde olduu
gibi. Unutmayn bir genin konstrksiyonunda en nemli unsur, izilen krokidir. Bu kroki
olmadan bir gen konstrksiyonu yapmak hemen hemen imkanszdr. Btn bilinen ve
kabul edilen deerler bu taslak veya krokide grlmelidir.
5. Kroki izilirken, devaml olarak izilen kroki ile i veya devin uyup uymad kontrol
edilmeli ve bundan emin olunmaldr.
6. Hesaplar ilk evvela genel olarak saylar konulmadan, teorik olarak yukardan aa
(genelden detaya) zlmelidir. Buradada matematik ve fizik (mekanik) kanunlarnn
inenmediinden emin olunmaldr.
7. Genel ve teorik olarak yaplan zm saylarla yaplp, gereken ve mhim olan sonular
hemen bulunacak veya grlecek ekilde ak ve temiz yazlmaldr.
8. Cevap temiz okunakl ve ak olarak, ahsi dnceler ile yazlmaldr.
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
53
10.1 Kesit yntemi iin rnekler

10.1.1 lk belirleme; Hesaplanacak kesitin tanmlanmas
y
x
S
x
S
ekil 116, Dolu kesit;

rnein: Mil
ekil 117, Kaval kesit;

rnein: Dkm veya kaynak konstrksiyonu
ekil 118, Adacklar,

Cvatalar, Perinler
Hesaplama kesitini XY-Dzlemi ve konstrksiyonun koordinat sistemi X,Y ve Z eksenleri vede

konstrksiyonun arlk merkezi S yukarda gsterildii gibi belirlenmi olsun.
Yer ve yn iin eksenlerin eksi (-) ynnden art (+) ynne doru bakldn kabul edilip, saat
yelkovan hareket ynne gre belirleyelim.
Momentler bir dzlemde, kuvvetler etki dorultularnda deerleri deimeden kaydrlrlar.
10.1.2 Sistemi etkileyen F kuvvetini eksenlere gre Fx, Fy ve Fz bileenlerine ayrlmas
x
z
XY-Dzlemine dik
LY
LX
Fz
Burada S konstrksiyonun arlk

merkezi vede X,Y ve Z eksenleride
koordinat sistemi olarak alnmtr.
F
Fy
Fx
LZ
Sistemi etkileyen F kuvvetini

eksenlere gre Fx, Fy ve Fz
bileenlerine ayralm
ekil 119, Sistemi etkileyen F kuvvetini eksenlere gre

Fx, Fy ve Fz bileenlerine ayrlmas
10.1.3 Btn d kuvvetlerin arlk merkezi veya ntr eksenine getirilmesi.
Kuvvet bilekenleri tek tek koordinat eksenlerine paralel olarak arlk merkezine kaydrlr.
a) Kuvvetin etki dorultusunda ve paralel olduu eksene gre kaydrlmas.
y
S
Burada Fz kuvveti Z-eksenine paralel

olarak kaydrlr.
x
z
Bu durumda hibirsey deimez.

Kuvvet istenilen noktaya kadar
kaydrlr.
Fz
Fy
Fx
ekil 120, Kuvvetin etki dorultusunda ve paralel olduu
eksene gre kaydrlmas
www.guven-kutay.ch
54
Genel Bilgiler
b) Kuvvetin etki dorultusunun dnda kaydrlmas:
Kuvvetin hesaplama kesitine dik olarak kaydrlmas,
Yn: Z-eksenine paralel.
y
y
x
z
Fx
Fz
Fy
M egyFx
Fy MegxFy
Fx
Fz
MegyFx
ekil 121, Z-eksenine paralel

Burada Fx ve Fy kuvvetleri Z-eksenine paralel
kaydrlyor ve kuvvetin kaydrlmasndan bir
eilme momenti douyor. yleki:
ekil 122, Z-eksenine paralel

Momentler:
Fx MegyFx = Fx . Lz
M eg Fx, y, z L Fx, y, z
Meg
Fx,y,z
LFx,y,z
x
z
Yelkovana kar
Eilme momenti
Kuvvet bilekenleri
Kuvvetin ilk bulunduu yer ile yeni
kaydrld yer arasndaki mesafe
Fy MegxFy = Fy . Lz
Yelkovan ynnde
Hesaplanan kesit iindeki kuvvetlerin kesit dzleminde kaydrlmalar;

Yn: Kuvvetin etki dorultusunda ve paralel olduu eksene gre kaydrlmas:
x
z
Fz
Fy MegxFy
Fx
x
z
Fy
M egxFy
Fz
Fx
M tzFy
M egyFx
M egyFx
ekil 123, Kuvvetin etki dorultusunda
kaydrlmas
Burada Fx kuvveti ve MegyFx momenti kuvvetin
etki dorultusu olan X-eksenine boyunca
kaydrlr.
Deien bir ey olmaz. Kuvvet ve moment Xekseni boyunca istenilen noktaya kadar
kaydrlr.
ekil 124, Kuvvetin paralel olduu eksene gre

kaydrlmas
Burada Fy kuvveti ve MegxFy momenti Xeksenine paralel kaydrlr.
Fy kuvvetinin kaydrlmasndan torsiyon
momenti doar:
MtzFy = Fy . Lx
www.guven-kutay.ch
Yelkovana kar
Genel Bilgiler
55
Hesap yaplan kesitin dzleminde kuvvetlerin kaydrlmas:
y
x
z
MegxFy
Fz
Fy
M egxFz
MegxFy
Fy
x
Fz S Fx
Fx
M tzFy
MegyFx
M egyFz
MegyFx
M egyFz
ekil 125, X-eksenine paralel
ekil 126, Y-eksenine paralel

Fx kuvvetinin kaydrlmasndan bir yeni
torsiyon momenti doar:
MtzFx = Fx . Ly
Yelkovana kar
Burada Fz kuvveti X-eksenine paralel

kaydrlyor.
Fy kuvvetinin ve MegzFy , MegxFy momentlerinin kaydrlmasndan yeni bir ey domaz.

Her ey olduu gibi kalr.
Fz kuvvetinin kaydrlmasndan eilme

momenti doar:
MegyFz = Fy . Lx
M tzFy
z M tzFx
Yelkovana kar
Fz kuvvetinin kaydrlmasndan bir yeni

eilme momenti doar:
MegxFz = Fz . Ly
Yelkovana kar
Bylece btn hesaplanacak kesiti etkileyen d kuvvetleri kesitin ve ayn zamanda

konstrksiyonun arlk merkezine getirmi oluyoruz.
imdi tek tek getirilen kuvvet ve momentleri toplaynca sistemi basite indiririz.
Fz
Fy
Megy
Megx
Fx
Fx ve Fy kuvvetleri hesaplanan kesit apraz

kuvvet ve Fz kuvvetide normal kuvvet olarak
etkilerler.
Megx ve Megy kesiti etkileyen eilme ve Mtz de

kesiti etkileyen torsiyon (burma) momentleridir.
M tz
ekil 127, Sistemin basite indirilmesi
www.guven-kutay.ch
56
Genel Bilgiler
10.1.4 eitli kesitlerde Hesaplama

Srasyla olaslkl konstrksiyon esitlerini ele alalm:
10.1.4.1 Dolu kesit hesaplamas
rnein: Mil veya buna benzer konstrksiyon elemanlar.
Bu paralarda bileik gerilme BEH Biim deitirme
Enerjisi Hipotezine gre hesaplanr:
y
v 2 3 ( 0 ) 2
Fz
Fy
S
Megx
x
z
Megy
eg , b
t k
Normalgerilmeler:
Fx
Kayma gerilmeleri:
Mtz
Zorlanma katsays " 0 ", pratikte:

0 = 0,7 torsiyon statik veya dalgal, eilme deiken
0 = 1,0 torsiyon ve eilme ayn cinsten.
ekil 128, Bileik gerilme

Normal kuvvet ve eilme momenti
Fz kuvvetinden ekme gerilmesi doar:
Fz
F
z
A
Megx
Burada alan
Megx momentinden eilme gerilmesi doar:
A 0,25 d 2 dir.
eg
ekil 129, Normal kuvvet ve eilme

momenti
M egx
Weg
Eilme kar koyma momenti
d3
dir.
32
Weg
apraz kuvvet ve torsiyon momenti

Fx kuvvetinden kesme gerilmesi doar:
F
k x
A
Burada alan A 0,25 d 2 dir.
Mtz momentinden torsiyon (burulma) gerilmesi doar:
Fx
Mtz
M tz
Wt
Torsiyon kar koyma momenti Wt

ekil 130, apraz kuvvet ve torsiyon
momenti
www.guven-kutay.ch
d3
dr.
16
Genel Bilgiler
57
10.1.4.2 Kaval kesit

rnein: Dkm veya kaynak konstrksiyonlar.
10.1.4.2.1 Kapal form
Buradaki bileik gerilme imata gre hesaplanr:
b
Dkm
NGH Normal Gerilme Hipotezi
M egy M tz
BEH
Kaynak v 0,5 2 2 4 (0 )2 NGH
Fy M egx
Fz S Fx
v 2 3 ( 0 ) 2
eg , b
Normalgerilmeler:
B
t k
Kayma gerilmeleri:
ekil 131, Kapal form, bileik gerilme
F
z
A
Burada alan A (H h ) (B b) dir.
M egx
Fz
Zorlanma katsays " 0 ", bak ekil 128.
eg
ekil 132, Kapal form, ekme gerilmesi ve

eilme gerilmesi
b
W eg =
B H3 - b h 3
6H
dr.
F
k x
A
Burada alan olarak yalnz uzunlamasna

etkilenen kaynak alandr A 2 b a dr.
Weg
Eilme kar koyma momenti
M egx
Fx
M tz
Mtz momentinden torsiyon (burulma) gerilmesi

doar: t
ekil 133, Kapal form, kesme gerilmesi ve

eilme gerilmesi
M tz
Torsiyon kar koyma momenti
Wt
Bredt e gre
Wt 2 A or a
ortalama alan
A or (b a ) (h a ) dr.
www.guven-kutay.ch
dr ve
58
Genel Bilgiler
10.1.4.2.2 Ak form
b
Buradaki bileik gerilme imalat gre hesaplanr:
Fz S
Fy Megx
Fx
Megy M tz
v 2 3 ( 0 ) 2
BEH gre
v 0,5 2 2 4 (0 )2
NGH
eg , b
Normalgerilmeler:
t k
Kayma gerilmeleri:
ekil 134, Ak form, bileik gerilme
Zorlanma katsays " 0 ", bak ekil 128.

Megx
Fz
Burada alan A 2 a b a h
ekil 135, Ak form, ekme gerilmesi ve

eilme gerilmesi
Eilme kar koyma momenti Steiner e gre

hesaplanr.
k
x
Fx
Fx
A
Burada alan, yalnz kuvvete paralel olan kaynak

dikilerinin alandr;
A 2 b a dr.
Weg
M egx
eg
dr.
F
z
A
M tz
Mtz momentinden torsiyon (burulma) gerilmesi

doar:
F
t Mtz
A
ekil 136, Ak form, kesme gerilmesi ve

torsiyon (burulma) gerilmesi
Kuvvet
Alan
www.guven-kutay.ch
M tz
dr ve
ha
A a b dir.
FMtz
Genel Bilgiler
59
10.1.4.3 Adacklar konstrksiyonunun hesaplanmas

rnein: Cvatalar, perinler, nokta kayna v.s.
Burada etki gsteren kuvvet ve momentler tek tek
ele alnp en fazla yklenilen adann bulunmas
gerekir.
Fz
Megx
Fx
Fy
S
En fazla yklenilen adann bulunmas iinde

aada verilen sistemlerle hesaplar yaplr.
Megy
Mtz
ekil 137, Adacklar

10.1.4.3.1 Normal kuvvet ve normal kuvvetten doan eilme momenti
y
f
b
L1
F2
M bx
Fz
F1 = Fmax
L2
H/4
D
B
ekil 138, Normal kuvvet, perspektif
ekil 139, Normal kuvvet, ematik
Normal kuvvet Fz den doan ekme kuvveti :
Fn Fz / n
Eilme momentinden doan ekme kuvveti:
FMeg
M eg
Bylece burada:
FMeg
M egx
maksimum yklenen bir adann toplan zorlanmas:
Fmax Fn FMeg
n
z
L1
L L ... L2n
2
1
2
2
Adacklarn says (burada 6)

Srann says (burada 2)
www.guven-kutay.ch
L1
L L22
2
1
60
Genel Bilgiler
10.1.4.3.2 apraz kuvvet ve apraz kuvvetten doan torsiyon momenti
F6
FMt
r6
r2
M tz
FMt
F5
ekil 140, apraz kuvvet, perspektif
FMt F4
FMt
x
z
F3 F
Mt
ekil 141, apraz kuvvet, ematik
apraz kuvvet Fx den doan kesme kuvveti :
Fk Fx / n
Torsiyon momentinden doan kesme kuvveti:
F max Mt
M tz rmax
r 2
Adacklarn says (burada 8)

Adacklarn arlk merkezine olan mesafeleri
F1Mt F3Mt F5Mt F7 Mt
Bylece burada:
Fx F2 2
n
r
r1
F7
r3
M tz
r8
Fx 2
1
FMt
F8
r4
r7
FMt F1
FMt 8
r5
M tz r1
4 r 2 r22 2 r42
2
1
r2
r1
r
F1Mt 4
r1
F2 Mt F6 Mt F1Mt
F4 Mt F8 Mt
maksimum yklenen bir adann toplam zorlanmas bu sonutan hangisi bykse odur.
Hesaplanr
Hesaplanr
F4 Fk F4 t Hesaplanr
F2
F3
www.guven-kutay.ch
Genel Bilgiler
61
10.2 Konu ndeksi
Dzlem halka paras ..........................................17

Dzlem yuvarlak halka .......................................17
Altgen................................................................ 41
Altke .............................................................. 41
Atalet momentleri, torsiyon................................ 47
B
Basn ve basn ykseklii birimleri................. 10
Basit fren ............................................................ 38
Birim sistemleri .................................................... 7
Birimlerde n tak................................................. 5
Boru.................................................................... 25
Boru.................................................................... 20
Boru kesiti .................................................... 42, 47
Boru kesiti, yarm ............................................... 42
Bredt................................................................... 48
Buhar birimleri ................................................... 10
ekme kuvveti.................................................... 36
eitli gerilme birimleri ....................................... 9
eitli kuvvet birimleri......................................... 9
eyrek daire ....................................................... 43
C
CGS sistemi.......................................................... 7
karmal fren .................................................... 38

krk, basit ........................................................ 39
krk, dili sistemli ........................................... 39
krklar ............................................................. 39
ok makaral palanga ......................................... 37
D
Daire....................................................... 15, 42, 47
Daire dik delikli.................................................. 43
Daire dilimi ........................................................ 43
Daire Dilimi........................................................ 16
Daire Halkas...................................................... 17
Daire ii bo ....................................................... 42
Daire ii bo ....................................................... 47
Daire Kesiti ........................................................ 16
Daire kesiti kiriten ............................................ 43
Daire yarm......................................................... 42
Daire yarm ii bo ............................................. 42
Dik gen ........................................................... 12
Dikdrtgen.................................................... 14, 40
Dikdrtgen prizma.............................................. 18
Dikdrtgen, ortas bo ........................................ 40
Dnen elips dik kesit daire ................................. 24
Drtgen............................................................... 13
Dzenli ekenar okgen...................................... 15
Eik dzlem ........................................................35

Elips ........................................................17, 44, 47
Elips, eyrek........................................................45
Elips, kaval, ii bo .............................................44
Elips, yarm.........................................................44
Elipsoid ...............................................................24
Elipsoid, iki kesitte elips .....................................23
Enerji birimleri................................................9, 10
Ekenar drtgen ..................................................14
Eski Yunan alfabesi ..............................................5
F
Fiziki temel byklkler .......................................5
fps sistemi .............................................................7
Fren .....................................................................37
Fren momenti ......................................................37
G
Gaz birimleri .......................................................10
G birimleri.........................................................9
H
Hareket direnci....................................................36
Hareketli makara.................................................37
Hareketli makarada ekme kuvveti.....................37
Hesaplama sistemi ..............................................52
I
IPB-Profili ...........................................................29
IPE-Profili ...........................................................30
I-Profili................................................................28
birimleri...........................................................10
Is birimleri .....................................................9, 10
ISO 9001 .............................................................51
K
K+4N-lkesi ........................................................51
Kaldra...............................................................37
Kama.............................................................19, 34
Kamal mil kesiti.................................................47
Kare...............................................................14, 41
Kare, ii bo ........................................................41
Kare, ii yuvarlak bo .........................................41
Kaval kare ...........................................................41
Kaygan yatak, eksenel ........................................35
Kaygan yatak, gbek ykseklii .........................35
Kaygan yatak, radyal ..........................................35
Kesik Dikdrtgen Piramit ...................................19
Kesik koninin anm .........................................17
www.guven-kutay.ch
62
Genel Bilgiler
Kesik Piramit...................................................... 19
Kesit yntemi ..................................................... 53
Kiriler drtgeni ................................................. 13
Koni.................................................................... 21
Koni, kesik ......................................................... 22
Kebent ............................................................. 31
kps sistemi ............................................................ 7
Kp ..................................................................... 18
Kre.................................................................... 22
Kre dilimi ......................................................... 23
Kre kapa ........................................................ 22
Kre, ii bo ....................................................... 22
Kreden disk paras .......................................... 23
Kreden karpuz dilimi........................................ 23
L
L-Profili .............................................................. 32
M
Makarada srtnme kuvveti ............................... 36
Mukavemet momentleri, torsiyon ...................... 47
N
NPI-Profili .......................................................... 28
O
R
Rhomboid............................................................14
Rhombus .............................................................14
Rombus ...............................................................40
Romen rakkamlar.................................................5
S
Sabit makara .......................................................36
Sekizgen..............................................................41
Sekizke ............................................................41
SI-(MKS) sistemi ..................................................7
Sk kullanlan birimler ........................................6
Silindir kama.......................................................21
Silindir kesiti.......................................................21
Silindir, birbirini kesen .......................................21
Silindir, kaval......................................................20
Silindir, taban daire............................................20
Silindir, taban daire ve kesik..............................20
Silindir, taban elips ............................................20
SI-Temel birimleri ................................................5
Svlarda basn birimleri ....................................10
Srtnme as.....................................................39
Srtnme katsays ..................................36, 39, 49
Srtnme kuvveti ................................................39
T
Obelisk ............................................................... 19
P
Palangalar ........................................................... 36
Parabol................................................................ 45
Parabol, yarm .................................................... 45
Paraboloid........................................................... 24
Paraboloid diski.................................................. 24
Paraboloid, dnen parabol, dik kesit daire ......... 24
Paraboloid, yz- ve xy-kesiti parabol................... 24
Paralel kenar ....................................................... 14
Piramit ................................................................ 19
Prizma ................................................................ 18
Teetler drtgeni.................................................13
Toplamal fren.....................................................38
U
U profili............................................................33
gen ............................................................12, 40
gen prizma ......................................................18
Y
Yamuk...........................................................13, 42
Yay......................................................................16
Yuvarlak profil....................................................27
Yuvarlanma direnci.............................................36
www.guven-kutay.ch

00 Genel Bilgiler

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

00 Genel Bilgiler

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2009 Ekim

Deitirilen yerlerin satr sonuna dik izgi ekildi.

Birimler ve birimlerin evirisi .....................................................................................................................5

Alanlar ve arlk merkezleri .....................................................................................................................12

Hacimler ve arlk merkezleri ..................................................................................................................18

Standart I-Profili, NPI-Profili ...........................................................................................................28

eitli kesittlerin alan, eilme atalet ve mukavemet momentleri .............................................................40

eitli kesittlerin torsiyon atalet ve mukavemet momentleri.....................................................................47

eitli malzemenin srtnme katsays......................................................................................................49

Bir evrakn belgelenmesi ...........................................................................................................................51

Birimler ve birimlerin evirisi

Tablo.1, Eski Yunan alfabesi

Tablo.2, Romen rakkamlar

Tablo.3, Fiziki temel byklkler ve SI-Temel birimleri

Tablo.5, Sk kullanlan birimler

devir says, frekans

pratikte [%] ile gsterilir

ivme, yer ekimi ivmesi

1 km/h = 1/3,6 m/s

metre kare bl saniye

m = 10-6 m, mm, cm, km

Tablo.6, Birim sistemleri , SI-(MKS), CGS, m kps ve fps sistemleri

lbf ft =1,285 btu

lbf ft =1,285 btu

lbf ft =1,285 btu

ivme, yer ekimi

British termal unit

Uneited States of Amerika

inch per second

f p s - system foot pound second system

Tablo.7, f p s birimlerinin SI-sistemine evrilmeleri

1 lb/ft2 = 6,9444.10-3 lb/in2

1 lb/ft2 = 47,88 N/m2

1 ft/s2 = 0,3048 m/s2

32 deg F=0C ; 212 deg F=100 C

1 btu / (lb deg F)

1btu/(lb deg F)=4,1868 kJ/(kgK)

1 btu / (ft h deg F)

1btu/(ft h deg F)=1,7306W/(mK)

1 btu / (ft2 h deg F)

1btu/(ft2 h deg F)=5,6778

1 lb/(ft s) = 1,48816 kg/(ms)

1 ft2/s = 0,092903 m2/s

British termal unit

Uneited States of Amerika

inch per second

f p s - system foot pound second system

Tablo.8, eitli kuvvet birimleri

Tablo 9, eitli gerilme birimleri

Tablo 10, eitli enerji, g ve s birimleri

Tablo 11, Gaz, buhar ve svlarda basn birimleri

1 bar = 0,1 MPa

Tablo 12, Enerji, i ve Is birimleri

Tablo 13, Basn ve basn ykseklii birimleri

Tablo 14, Matematikteki iaretler

kadar, ve saire (v.s.)

Tablo 15, ok kullanlan saylar

Tablo 16, Dik gende fonksiyonlar, ksa trigonometri

Alanlar ve arlk merkezleri

Tablo 17, eitli kesittlerin alan ve arlk merkezleri

genin arlk merkezi: kenar ortaylarnn kesitii

ekil 3, Dik gen

Kenarlarn arlk merkezi: