TACİR SIFATININ

SONUÇLARI

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 1

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

 1-Ticaret unvanı seçmek ve kullanmak

 Tacirler ticaret unvanı seçmek

ve kullanmak zorundadırlar
(TTK m.20).

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 2

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

2-İflasa tabi olmak

• Kural olarak Tacirler her türlü

borçlarından dolayı iflas
hükümlerine tabidir (TTK 20)

• Tacir olmayanlar ise icra

hükümlerine tabidir.
11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 3
 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

2-İflasa tabi olmak

İİK 43 gereğince
 Tacir sayılanlar
 Tacirler hakkındaki
hükümlere tabi tutulanlar
 Özel kanunlarına göre, tacir
olmadıkları halde iflasa tabi
tutulanlar, iflas yoluyla takip
edilebilir.
11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 4
 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

 3-Ticari defter tutmak (TTK m.20/I)

 Tacirler ticari defterleri Türkçe tutmak

zorundadırlar (TTK 66/I)

 Tacirler bu defterleri ve ayrıca ticari

işletmeleriyle ilgili belgeleri düzenli şekilde
tutmak ve bunları saklamakla
yükümlüdürler (TTK 66/II, 68)

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 5

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

 4-Ticaret siciline kayıt olmak (TTK m.20)

 Her tacir, ticari işletmenin açıldığı

günden itibaren 15 gün içinde ticari
işletmesini ve seçtiği ticaret unvanını,
işletme merkezinin bulunduğu yer
ticaret siciline tescil ve ilan ettirmekle
yükümlüdür (TTK 42/I)

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 6

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

 4-Ticaret siciline kayıt olmak (TTK m.20)

 Birden fazla ticari işletmesi bulunan

tacir her bir işletmesini ayrı ayrı tescil
ettirmesi gerekir.

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 7

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

 4-Ticaret siciline kayıt olmak (TTK m.20)

 Şubeler de bulundukları yer ticaret

siciline tescil ettirilir.

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 8

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

5-Odalara kayıt olmak (TTK md.20)

-Ticaret ve Sanayi Odası

-Sanayi Odası

-Deniz Ticaret Odası

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 9
 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

6-Basiretli iş adamı gibi hareket etmek

Her tacir ticaretine ait tüm

faaliyetlerinde basiretli bir
iş adamı gibi davranmak
zorundadır. (TTK md.20/2)

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 10

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

6-Basiretli iş adamı gibi hareket etmek

Burada MK 2'deki genel

kuralın bir uygulaması olan
objektif bir özen
yükümlülüğü sözkonusudur.

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 11

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

7-Ticari iş karinesi
 Bir tacirin borçlarının ticari olması
asıldır. Taraflardan sadece biri için
ticari iş niteliğinde olan sözleşmeler,
yasada aksine hüküm olmadıkça diğer
taraf için de ticari iş sayılır.

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 12

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

7-Ticari iş karinesi
 Ancak gerçek kişi olan tacir, işlemi
yaptığı anda bunun ticari
işletmesiyle ilgisi olmadığını diğer
tarafa açıkça bildirdiği veya işlem, fiil
veya işin ticari sayılmasına durumun
uygun bulunmadığı takdirde borç adi
sayılır (TTK md.21/I c.2)

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 13

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

8-Ücret ve faiz isteme

 Tacir olan veya olmayan bir

kimseye, ticari işletmesiyle ilgili
bir iş veya hizmet görmüş olan
tacir, uygun bir ücret isteyebilir.

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 14

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

8-Ücret ve faiz istemek

 Ayrıca verdiği avanslar veya
yaptığı masraflar için ödeme
gününden itibaren faize hak
kazanır. (TTK md.22)

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 15

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

9-Fatura ve teyit mektubu

Sözlü olarak, telefon veya telgrafla
yapılan sözleşmelerin veya
beyanların içeriğini teyit eden bir
yazıyı (teyit mektubu) alan kimse,
aldığı tarihten itibaren sekiz gün
içinde itirazda bulunmazsa, teyit
mektubunun yapılan sözleşmeye ve
beyanlara uygunluğunu kabul etmiş
sayılır (TTK m.23/III).
11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 16
 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

9-Fatura ve teyit mektubu

Ticari işletmesi gereği bir mal satmış ya
da imal etmiş veyahut bir iş görmüş ya da
menfaat sağlamış olan tacirden, diğer taraf
kendisine bir fatura verilmesini ve bedeli
ödenmiş ise bunun da faturada
belirtilmesini isteyebilir (TTK m. 23/I).
Bir faturayı alan kimse , aldığı tarihten
itibaren sekiz gün içinde faturanın
içeriğine itiraz etmezse bunu kabul etmiş
sayılır (TTK m.23/II)
11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 17
 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

9-Fatura ve teyit mektubu

Böylece tacirler, karşı taraf istediği

takdirde fatura ve teyit mektubu
vermek zorundadır.
Ancak bunlara karşı taraf sekiz gün
içinde itiraz etmezse içerikleri
kesinleşmiş sayılır

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 18

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

10-Ücret ve cezai şartın indirilmesini isteyememe

 BK’ndaki durumun aksine (BK

104/II; 161 /III; 409) tacir, ücret
veya cezanın (cezai şartın) fahiş
(aşırı yüksek) olduğu gerekçesiyle
indirilmesini mahkemeden
isteyemez (TTK md.24)

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 19

 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

11-Fatura verme

 Ticari işletmesi gereği bir mal

satan, imal eden veya bir iş
gören ya da çıkar sağlayan
tacir, istenilmesi halinde fatura
düzenlemek ve bedel ödenmiş
ise bu durumu faturada
göstermek zorundadır (TTK m.
23/I).
11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 20
 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar
12-İhtar ve ihbarları belli şekilde yapma (TTK 20/III)

 Tacirler arasında diğer tarafı

– Temerrüde düşürmek,
– Sözleşmeyi feshetmek
– Sözleşmeden dönmek
amacıyla yapılacak
ihtar ve ihbarlar
Noter aracılığıyla,
iadeli taahhütlü mektupla ya da
telgrafla yapılması zorunludur.
11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 21
 Tacir Sıfatına Bağlanan Sonuçlar

14- Hapis hakkını Kullanmada Kolaylık

 Hapis hakkı, yasada öngörülen

koşulların gerçekleşmesi halinde
alacaklıya, zilyetliği altında bulunan
borçluya ait taşınır mallar ile kıymetli
evrakı iade etmeyerek, bunları
alacağın teminatı olarak alıkoyma ve
paraya çevirme hakkı veren bir ayni
haktır (MK m. 950/I, 953)

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 22

 Hapis hakkını Doğumu İçin gerekli Yasal Şartlar

 1-Alacaklının borçlusuna ait taşınır bir mal

ya da kıymetli evraka, borçlusunun rızası
ile zilyet olması
 2- Alacağın muaccel olması
 3- Alacaklı ile , zilyetliğinde bulunan taşınır
mal ya da kıymetli evrak arasında doğal
bir bağlantının olması

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 23

 Hapis hakkını Doğumu İçin gerekli Yasal Şartlar

 Alacak ve zilyetlik tacirler

arasındaki ticari ilişkilerden
doğması halinde doğal
bağlantının olduğu varsayılır.

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 24

Satış ve trampalarda özel hükümlere tabi olma (TTK m. 25)

 1- Sözleşmenin niteliğine, tarafların

amacına veya emtianın türüne göre satış
sözleşmesinin kısım kısım icra edilmesinin
kabil olduğu
 veya bu koşulların mevcut olmamasına
rağmen alıcının yapılan kısmi teslimi çekince
ileri sürmeden kabul etmesi halinde, alıcı,
sözleşmenin yerine getirilmemesi yüzünden
sahip olduğu hakları yalnız teslim edilmemiş
olan kısım hakkında kullanabilir.
11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 25
 2-Alıcının temerrüdü halinde
 Satım sözleşmesinde alıcı semeni ödeme
borcunda temerrüde düşerse satıcı
– a) Alıcıya derhal haberdar etmek kaydıyla
merasimsiz olarak sözleşmeyi feshedebilir
(BK 211/I)
– b) mal alıcıya teslim edilmiş ancak fesih hakkı
saklı tutulmuşsa sözleşmeyi feshedebilir
– C) satıcı fesih nedeniyle uğradığı zararı
somut ya da soyut yönteme göre talep
edebilir. (BK 212)

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 26

 Alıcı malı kabzetme borcunda temerrüde düşerse

 Bu durumda satıcı malı hasar ve masrafı

alıcıya ait olmak üzere tevdi ederek
borcundan kurtulabilir (BK md. 91) .
 Eğer satılan tevdie uygun değilse, tevdi
çok masraflı ise hakimden izin alarak malı
sattırıp parasını tevdi edebilir. (BK md. 92)
 Ticari satımlarda BK md. 92 deki sınırlar
aranmaksızın mal satılıp parasının tevdii
istenebilir.

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 27

 C- Satılanın Ayıplı Olması Halinde Alıcının Yükümlülükleri

 1-Adi satımlarda satın alınan mal örf ve

adete göre imkan bulunur bulunmaz
muayene edilmeli ve ayıp varsa derhal
satıcıya bildirilmelidir.(TKHK’ da 1 ay)
– Ticari satımlarda, açık ayıp varsa
malın tesliminden itibaren iki gün,
gizli ayıp varsa sekiz gün içinde
satıcıya bildirilmelidir.
2-Adi satımlarda ayıp nedeniyle dava
açma zamanaşımı bir yıl (TKHK da 2
yıl), ticari satımda teslimden itibaren
6 aydır.
11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 28
Esnaflar hakkında da uygulanacak TTK hükümleri (TTK 17/II)

 1- TTK 22: Ticari işletmesiyle ilgili bir iş

veya hizmet görmüş olan tacir ücret isteme
ve yaptığı masraflar ve verdiği avanslar
için faiz isteme hakkına sahiptir. Esnaf da
aynı haklara sahiptir.
 2- İşletme adını esnaf da kullanabilir (TTK
md. 55)
 3- Hapis hakkıyla ilgili kolaylıktan esnaf da
yaralanabilir. (MK 950/II)

11.07.2013 Dr. İbrahim ARSLAN 29